Het calamiteitenonderhoud van BLM Wegenbouw: Pro-actie in plaats van re-actie

ONDERHOUD <

Roger Feller Foto: BLM

Het calamiteitenonderhoud van BLM Wegenbouw:

Pro-actie in plaats van re-actie

Onderhoud begint in de praktijk nadat een object of een systeem is opgeleverd en in werking is gesteld. Vanaf dat moment wordt cyclisch, planmatig onderhoud gedaan en wordt er onderhoud op basis van inspecties uitgevoerd: preventief, respectievelijk correctief onderhoud. Daar lijkt niks mis mee en toch bestaat er een andere onderhoudsvariant: Calamiteitenonderhoud. Roger Feller, commercieel directeur BLM Wegenbouw, legt uit wat de kracht ervan is en hoe in Sittard-Geleen het totale calamiteitenonderhoud aan het hoofdriool werd uitbesteed aan één partij.

Calamiteitenonderhoud is als woord natuurlijk al een opmerkelijke samenvoeging. Een samenvoeging van een opgetreden, niet-verwachte gebeurtenis met een manier van werken, al dan niet gepland, om functionaliteiten en prestaties van componenten en systemen te waarborgen. Wat is dan de relatie tussen de niet-verwachte gebeurtenis en het waarborgen van functionaliteiten en prestaties?

> Risico Diagnose Methodiek. Vanuit de diversiteit aan projecten in zowel het publieke domein als op bedrijventerreinen en (petrochemische) sites, heeft BLM Wegenbouw haar visie en aanpak ten aanzien van calamiteitenonderhoud gevormd en steeds verder verfijnd. De basis vormde daarbij de aanpak van de Risico Diagnose Methodiek (RDM). Deze methodiek is oorspronkelijk bedoeld voor met name innovatieve productontwikkeling, maar in deze methodiek wordt ook een manier van denken en werken toegepast die waardevol is gebleken in de projectenaanpak van BLM. Met name de projecten in een complexere fysieke en/of organisatorische oncontroleerbare VUCA-context (Volatile, Uncertain, Complex en Ambiguous) moeten worden uitgevoerd. Maatgevend daarbij is de systematische wijze waarop de functionaliteiten en de componenten, processen en het bovenliggende systeem inzichtelijk worden gemaakt. Met als doel te voorkomen dat belangrijke onderdelen over het hoofd worden gezien. Deze wijze van decompositie en analyse komt overeen met de aanpak uit System Engineering. Overeenkomstig de aanpak van deze geintegreerde contracten en ook de Best Value Procurement-aanpak, gaat RDM ervan uit dat de diagnose wordt uitgevoerd door de individuele experts in het projectteam.

> Net even anders. Dat maakt dat er een realistischere waardering van Kans en Gevolg ontstaat dan in een reguliere risicoanalyse. Bovendien is het met de Risico Diagnose Methodiek mogelijk de mate van beïnvloeding mee te wegen. Er kan onderscheid worden gemaakt tussen een klein risico met grote schadelijke gevolgen en een groot risico met minimale gevolgen en schade. In tegenstelling tot de meeste risicoanalyse-methodieken.

> Onderhoud is onnoemelijk complex geworden. “Cala-

miteitenonderhoud, zowel in de openbare ruimte, in de bebouwde omgeving (bijvoorbeeld stadscentra), als industrieservices op bedrijventerreinen of (petrochemische)sites, zoals Chemelot en Ineos, is onnoemelijk complex geworden. Niet alleen technisch, ruimtelijk of juridisch met alle vergunningen en beperkingen, maar ook sociaal-maatschappelijk. Die veelvoud aan invalshoeken maakt ook de projectorganisatie en het informatiemanagement van een project uitermate complex. Logischerwijs moeten we met alle wet- en regelgeving rondom deze invalshoeken aantoonbaar en controleerbaar rekening houden”, aldus Feller.

Dat vraagt om extra competenties en inspanningen van het projectteam. Zo maken raakvlakkenmanagers, clash-detectionsystemen en documentbeheersystemen steeds vaker deel uit van het projectteam en de projectaanpak. Onderhoud en dus ook calamiteitenonderhoud is allang geen ‘simpel’ werk meer voor een aannemer, maar vraagt meerwaarde in de vorm van kennis en kunde van een aanbieder.

Tips om te beginnen met Calamiteitenonderhoud

1. Niet bang zijn, wel zorgen maken en eerlijk delen.

Ontzorgen kan niet, verzorgen wel! 2. Scenario- en systeemdenken. Neem af en toe afstand en overzie het geheel! 3. Vertrouw de expert(s) en durf hun kennis en ervaring te gebruiken! 4. Samen werken aan de samenwerking moet de insteek zijn! 5. Leer wat een volgende keer beter kan, dat is en blijft noodzakelijk!

> Calamiteitenonderhoud in Sittard-Geleen. De vraag

vanuit gemeente Sittard-Geleen sluit aan bij deze aanpak. Het totale calamiteitenonderhoud aan het hoofdriool is in Sittard-Geleen uitbesteed aan BLM. Ter voorbereiding van de aanbieding aan de gemeente is gestart met het mogelijk maken van sturing. Daartoe is onderscheid gemaakt in de prio-gebieden, het mogelijke gevolg (direct en indirect) en de mate van beïnvloeding van met name de beheersing van een calamiteit. Er zijn scenario’s voor rampen in alle mogelijke gradaties. Van loszittende tegels tot een sink hole in een doorgaande weg waarbij de aanpak in een directe opschaling vereist. Zo nodig worden hulpdiensten geïnformeerd en busbedrijf Arriva en zorgt ervoor dat eventuele omleidingen goed worden aangegeven.

Via een Whatsapp-groep houden ambtenaren, projectleiders, uitvoerders en hun vervangers elkaar van elke wisseling in de status op de hoogte. Er worden foto’s getuurd om de situatie tot in detail te omschrijven; het gat in de stoep, de aanduidingsbordjes, de lekkende aansluiting op het hoofdriool. Vanuit hun eigen werkplek blijft iedereen betrokken en volledig op de hoogte van de status. Feller; “Deze waardering bepaalt niet alleen onze reactie c.q. onze aanpak van een calamiteit, maar ook het belang van het leren uit de informatie die we vergaren, onze pro-actie”.

Deze unieke aanpak vormt de leidraad voor het ‘Rebase’-principe. “Met Rebase zetten we een onderhoudsservice in de markt, die niet werkt op basis van theoretische onderhoudscycli, en daarmee rea-

>

6000m3/h ompompvoorziening voor het rioolonderhoud op Chemelot Foto: BLM

Onderhouds- en calamiteitenwerkzaamheden op het Chemelot-terrein Foto: BLM

>

geert op veronderstelde calamiteiten, maar die werkt op basis van actuele risicosturing en van daaruit pro-actief onderhoud verzorgt. Daarmee wordt de kans op calamiteiten gevolgd en beheerst”.

> Wens tot langere samenwerkingsverbanden. Voor BLM

is de grootste stoorzender nog vaak de termijn waarmee zij met een opdrachtgever mogen samenwerken. Met name hun publieke opdrachtgevers mogen, in hun beleving, samenwerkingsverbanden voor maximaal vier jaar aangaan. Dat betekent dat er na die termijn weer een nieuwe partij het stokje overneemt en alles weer van voor af aan begint. “De kracht van herhaling, het lerend vermogen, wordt daarmee telkens weer ondermijnd. Onze voorkeur gaat dan ook uit naar samenwerkingsverbanden zonder een einddatum, zodat de wil en tijd om te verbeteren niet op voorhand beperkt wordt. Een langere samenwerking geeft ook meer tijd om technologische innovaties door te voeren, zoals bijvoorbeeld de introductie van Artificial Intelligence (AI) in de aanpak”.

> Ontwikkeling. “Op dit moment is er nog geen echte sprake van AI-ontwikkelingen op dit vlak, echter de mogelijkheden daartoe groeien elke dag. Digital Twins, sensoring en daarmee Big Data worden ook voor ons ‘common sense’, zoals bijvoorbeeld in ons Klimaatplein in Horst aan de Maas. Door deze data met experts te analyseren, wordt de data echt informatie en krijgt deze ook een waarde. Op de langere termijn maakt deze informatie dat wij systemen en componenten beter gaan begrijpen en signalen op waarde kunnen schatten. Het systeem gaat ons echt iets vertellen. Door de trends in deze signalen correct te interpreteren kunnen we op termijn echt gaan voorspellen wat het systeem nodig gaat hebben en is er echt sprake van pro-actief onderhoud” <

‘‘Niet gestuurd worden door de ‘angst voor’, maar vanuit ’ de beoogde prestaties en doelstellingen’