Safety Culture Ladder trede 4 geen reden om te berusten

SAFETY CULTURE LADDER <

Safety Culture Ladder trede 4 geen reden om te berusten

Bijna het volledige Heijmans-bedrijfsonderdeel infra voldoet sinds juli 2021 aan alle eisen voor trede 4 op de Safety Culture Ladder (voorheen Veiligheidsladder). Programmamanager Veiligheid Werner van Eck geeft aan wat het bedrijf doet om de veiligheid naar een hoger plan te tillen.

Project Hoofdvaarweg Lemmer-Delfzijl Foto: Heijmans

“We staan hoog op de Safety Culture Ladder, maar dat gebeurt niet van vandaag op morgen. Al in 2013 zijn we gestart met een intern veiligheidsprogramma; GO! (Géén Ongevalen!) (zie kader GO!, red.) waarna veel vergelijkbare programma’s zijn gestart. Ons doel is om veiligheid in het DNA van de medewerkers te krijgen. We hebben daar consequent en structureel aandacht voor”, zegt Van Eck. Hij is als programmanager Veiligheid verantwoordelijk voor het veiligheidsprogramma GO! en afdelingsleider van veiligheid bij het bedrijfsonderdeel infra van Heijmans.

In de beginjaren was de focus vooral instrumenteel en communicatief. “Als je veiligheid meer in het bewustzijn van werknemers wilt krijgen, helpt het om het onderwerp via diverse communicatiemiddelen te laten terugkomen. Het doel was om iedereen te laten zien, voelen en horen dat veiligheid ertoe doet binnen ons bedrijf. Met verschillende communicatiemiddelen zoals video’s, posters, banners, nieuwsbrieven kwam het thema voortdurend onder de aandacht zodat het automatisch ook sneller een gespreksonderwerp werd. Tegenwoordig communiceren we hierover nog steeds veel, maar zijn we als veiligheidsverantwoordelijken minder aan het zenden. Het eigenaarschap is toegenomen waardoor er meer initiatieven vanuit de organisatie zelf komen waardoor wij steeds meer een ondersteunende en coachende rol hebben”.

> GO! App. De GO!-app voor Heijmans medewerkers is een concreet en succesvol voorbeeld van een instrument dat acht jaar geleden werd geïntroduceerd en nog steeds wordt gebruikt. “In het begin was de applicatie niet veel meer dan een laagdrempelige manier om onveilige situaties te melden. Dit vanuit de overtuiging dat als je dit doet, je werkt aan een veiligere bouwplaats. Geleidelijk aan is de app steeds verder doorontwikkeld en uitgebreid tot wel vijftien tools. We hebben gemerkt dat de app de afgelopen jaren heeft geleid tot een enorme stijging van meldingen van potentieel risicovolle situaties waardoor we de veiligheid hebben kunnen verbeteren en beter van situaties kunnen leren”.

> Leiderschap en gedrag. De laatste jaren is de focus qua veiligheid bij Heijmans opgeschoven richting leiderschap en gedrag. “We coachen de formele en informele managers zodat duidelijk is wat zij in hun rol kunnen doen om veiligheid te verbeteren. Ik gebruik daarvoor wel eens het gezegde: ‘Het minimale gedrag dat je als leider laat zien, is het maximale gedrag dat je van je mensen kan verwachten’. Als onze formele en informele leiders veiligheid niet belangrijk maken in zowel woord als daad, dan gaat dat vliegwiel in de organisatie niet draaien. Je moet daarom juist zo sterk inzetten op leiderschap. Twee jaar geleden zijn we daarom gestart met het traject Leiders in Veiligheid. Daarin geven we trainingen die zijn gericht op veiligheidsleiderschapsontwikkeling. Zelfreflectie, jezelf kwetsbaar

Werner van Eck Foto: Heijmans

‘‘Het minimale gedrag dat je als leider laat zien is het ’ maximale gedrag dat je van je mensen kan verwachten’

Project MJO Westerscheldesluis Terneuzen Foto: Heijmans Project Schiphol Foto: Heijmans

>

durven opstellen, veiligheid bespreekbaar maken en het durven ‘nee’ zeggen tegen onveilige opdrachten zijn een aantal onderwerpen die aan bod komen. We zijn begonnen met het trainen van het middenkader (ongeveer 700 mensen) maar dit is inmiddels uitgebreid tot ongeveer 1300 mensen: van directie tot chef monteur, leiderschap tonen op veiligheidsgebied pakken we organisatiebreed aan”.

> Goed voorbeeld doet volgen. Bart Smolders, directievoorzitter Heijmans Infra, is hiervan een goed voorbeeld, vindt Van Eck. “Hij is heel erg veiligheids minded en laat dat niet alleen horen, maar ook zien. Hij wil dat iedereen elke dag weer veilig thuiskomt. Werknemers denken soms dat ze moeten kiezen tussen de diverse bedrijfswaarden die belangrijk zijn zoals duurzaamheid, ROI, integriteit, veiligheid, digitalisering,… Ze veronderstellen dat aandacht voor alle aspecten niet mogelijk is. De kracht van onze directievoorzitter is dat hij aangeeft dat veiligheid altijd in alle andere aspecten zit vervat waardoor een integrale aanpak noodzakelijk is. Als je focust op veiligheid, komt dit niet alleen de vreugde in het werk, maar ook de kwaliteit ten goede, er zijn minder faalkosten en de efficiëntie neemt toe. Focus je op veiligheid, dan zullen andere belangrijke bedrijfswaarden eveneens positief evolueren. Door de komst van Bart is heel het directieteam erg geïnspireerd waardoor ook zij veiligheid weer verder uitdragen in hun eigen teams. Goed voorbeeld doet volgen. Dat is mooi om te zien”.

> Gesprek aangaan. Toch is het niet altijd even gemakkelijk en moet je NEE durven zeggen tegen onveilige situaties. Van Eck geeft een voorbeeld. “In de aanbestedingsfase van een renovatieproject aan een straat in Dordrecht liet de opdrachtgever verstaan dat doorstroming tijdens de renovatie noodzakelijk was. Op papier ideaal, maar in realiteit zou dit leiden tot een onveilige situatie door potentieel aanrijdgevaar. Als bedrijf kun je ervoor kiezen om niet in te gaan op deze tender – Je doet het veilig of je doet het niet. Een tweede optie is om de opdracht toch naar je toe proberen te halen – er moeten tenslotte euro’s worden verdiend. Vervolgens ga je het gesprek aan met de opdrachtgever. Uiteindelijk hebben we gekozen voor deze laatste optie en hebben we na enige noodzakelijke discussies en de inzet van andere verkeersmaatregelen de werkzaam-

‘‘Doel is een proactieve veiligheidscultuur waarin we samenwerken met ’ zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers’

heden veilig uitgevoerd. We willen niet meer wegkijken. Zodra we het gevoel hebben dat iets niet langer veilig is, moet je het gesprek aangaan en zoeken naar een andere oplossing. Dat is ook een vorm van NEE zeggen. Nee, ik doe het anders. Tussen commercie en veiligheid wordt helaas nog steeds een spanningsveld ervaren. Uiteindelijk moeten we ernaar toe dat we “veilig” geld willen verdienen”.

> Kortcyclische onderhoudsprojecten. Van Eck geeft een

voorbeeld van veiligheidsleiderschap in onderhoud. “De afdeling Asset Management heeft vaak grote projecten onder hun hoede waar gepland onderhoud met de bijbehorende veiligheidsprocedures tot in detail worden voorbereid. Daarnaast duiken er bij elk project onverwachte situaties op. Ook daarop moet je adequaat kunnen anticiperen. Leiderschap tonen betekent in dat geval je organisatie voldoende voorbereiden en equiperen om ook - of misschien juist - in onverwachte situaties veilig te kunnen handelen. Dit doe je door trainen, coachen, hen de juiste middelen en kennis bieden, maar ook door aan te geven dat wie onveilige situaties tegenkomt aan de bel moet trekken. Bij grote projecten gaat dit doorgaans goed, bij kleinere kortcyclische projecten is er soms nog verbetering mogelijk. Bij het oplossen van storingen langs snelwegen wordt van een servicemonteur verwacht dat hij zijn busje op de vluchtstrook parkeert. Dit kan leiden tot een onveilige situatie. Als dit zo is, is het de taak van de monteur om de werkzaamheden te stoppen en aan te geven dat hij het werk op deze manier niet veilig kan uitvoeren. We komen uit een cultuur waarbij je gewoon moest doen wat van je wordt verwacht, maar we evolueren naar een cultuur waarbij er ruimte is voor gesprek en verandering. Vooraf meer tijd nemen om stil te staan bij de risico’s die deze projecten met zich mee kunnen brengen, is vaak al een deel van de oplossing. Gelukkig gebeurt dit steeds vaker”.

> Partners. Heijmans kijkt qua veiligheid ook buiten de bedrijfsmuren. Van Eck; “Ons motto is dan ook, we werken veilig of we werken niet. Ons doel is een proactieve veiligheidscultuur waarin we samenwerken met zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers. Op dit moment merken we dat deze veiligheidscultuur nog niet altijd intrinsiek ingebakken is in de cultuur en organisatie van onderaannemers maar dat velen wel grote stappen maken. Wanneer bedrijven niet mee-evolueren, zullen we mogelijk geen zaken meer met hen doen. Dit is een logisch gevolg van onze filosofie. Als onze managers zeggen dat ze staan voor veiligheid, moeten ze ook in hun selectie van samenwerkingspartner daad bij het woord voegen en kiezen voor partners die de veiligheid op orde hebben, ook al zijn ze mogelijk duurder dan andere partijen. Doen ze dit niet, dan worden ze heel snel als onbetrouwbaar gezien en verliezen ze geloofwaardigheid ten aanzien van externen, maar ook binnen de eigen organisatie”.

> Toekomstplannen. Van Eck ziet dat veel partners verbeteren, maar ziet ook nog verbeteringen bij Heijmans zelf. “We hebben bij Heijmans een aantal doelstellingen geformuleerd: Tegen 2023 willen we concern breed trede 4 gecertificeerd zijn. Veiligheid moet nog meer in het DNA van onze medewerkers komen en ook een aantal kwantitatieve doelstellingen hebben we opgesteld met betrekking tot het aantal ongevallen”. Om dit te kunnen realiseren legt het bedrijf de focus op vier pijlers. “Onder de eerste pijler willen we ervoor zorgen dat GO! (lees veiligheid) echt onderdeel wordt van onze Heijmans identiteit. Als tweede pijler zetten we in op het verder ontwikkelen van het veiligheidsleiderschap”.

ROADMAP ROADMAP

GO! 2020-2023 GO! 2020-2023

Ontwikkelen van proactief leiderschapOntwikkelen van proactief leiderschap

Ontwikkeling van gewenst veiligheidsgedrag. Door trainingen, cursussen en coaching. En door het delen van voorbeelden en leren van elkaar. GO! KOMPAS TRAININGEN

JOUW ROL IN VEILIGHEID Ontwikkeling van LEIDERS IN VEILIGHEID gewenst veiligheidsgedrag. Door trainingen, cursussen en coaching. ONTWIKKELING PRO- En door het delen van ACTIEF LEIDERSCHAPvoorbeelden en leren van elkaar. GO! KOMPAS TRAININGEN

BEOORDELINGJOUW ROL IN VEILIGHEID Opleidingen en Selectie WERVING & SELECTIE

▼

LEIDERS IN VEILIGHEID

ONBOARDINGONTWIKKELING PRO-

ACTIEF LEIDERSCHAP

HR CYCLUS

ACTIEVE ROL MANAGEMENT

MAAK VEILIGHEID BELANGRIJK PRAAT OVER VEILIGHEIDACTIEVE ROL DEEL JOUW VERHAAL MANAGEMENT EN NODIG UITMAAK VEILIGHEID BELANGRIJK VOORTGANG PRAAT OVER VEILIGHEID

DEEL JOUW VERHAAL ONTWIKKELINGEN NODIG UIT

INTEGRATIE IN OPLEIDINGEN

ZOALS PROJECTMANAGEMENT & HLM

Stakeholders verbinden aan GO!

WERKSESSIES

MET ONDERAANNEMERS EN LEVERANCIERS OPDRACHTGEVERS

BEWUSTWORDING VAN HUN ROL

ONDERWIJS

VEILIGHEID IN HET MBO, HBO EN WO GC

VEILIGHEID IN DE BOUW INTEGRATIE IN OPLEIDINGEN

ZOALS PROJECTMANAGEMENT & HLM GO! (momenten) opnemen in standaard werkwijze

GO! in ieder overleg, in doelstellingen, rapportages en budgetten.

Stakeholders verbinden aan GO!

WERKSESSIES

MET ONDERAANNEMERS EN LEVERANCIERS OPDRACHTGEVERS

BEWUSTWORDING VAN HUN ROL

GO! kompas

GO! ALS ONDERDEEL VAN DE HEIJMANS IDENTITEIT

ONZE AFSPRAKEN EN JOUW ROL IN VEILIGHEID.

ONDERWIJS

VEILIGHEID IN HET MBO, HBO EN WO STOP & GO

NEEM TIJD VOOR VEILIGHEID

GC

VEILIGHEID IN DE BOUW

Leren van incidenten en (on)veilige situaties.

TENDER

ONTWERP

VOORBEREIDING GO! kompas

GO! ALS ONDERDEEL VAN DE HEIJMANS UITVOERING IDENTITEIT

ONZE AFSPRAKEN EN JOUW ROL IN

▼ VEILIGHEID.

ONDERHOUD

Meer informatie? www.geenongevallen.nl

Meer informatie? www.geenongevallen.nl GO! Roadmap 2020-2023 Foto: Heijmans

Focus op GO! in de keten is pijler nummer drie. “We willen veiligheid naar zowel de opdrachtgever, onderaannemer als naar de toekomstige generatie verder uitdragen zodat het veiligheidsbewustzijn stijgt.”

De laatste pijler is GO! implementeren in de organisatieprocessen. “We willen veiligheid nog meer integreren in onze routines die we dagelijks uitvoeren. Als de afdeling HR bijvoorbeeld een nieuwe medewerker in dienst neemt, zouden we al moeten weten wat het intrinsieke veiligheidsniveau is van de kandidaat werknemer. Met diverse projecten willen we uiteindelijk bereiken dat veiligheid volledig is geïntegreerd in de bedrijfsprocessen en dat het een vanzelfsprekendheid wordt bij alle medewerkers. Zover zijn we nog niet, maar we zetten elke dag stappen in die richting”. <

GO!

Het Heijmans brede GO! (Géén Ongevallen) programma bestaat sinds 2013 en focust zich op het ontwikkelen van proactief veiligheidsgedrag. Veilig werken gaat niet alleen over techniek en systemen maar ook over hoe werknemers zich gedragen en met elkaar omgaan. De afspraak bij Heijmans luidt: Laat je horen, kijk nooit weg, nodig anderen uit en blijf verbeteren.

STUREN OP RATIOS <

Sturen we wel voldoende op ratio?

Foto: Mainnovation

Als een leverancier aangeeft dat de printplaten van een besturingskast elke vijf jaar vervangen moeten worden, zijn we geneigd dat op te volgen. Als productie moppert over haperingen, gaan we zorgen dat we dit zo snel mogelijk oplossen. Dat voelt dan wellicht als het juiste besluit, maar ìs dat het ook?

Storingen, haperingen, downtime, productieverlies, veiligheidsissues. De gemiddelde onderhouds-afdeling wil dergelijke incidenten ofwel voorkomen, ofwel zo snel mogelijk oplossen. Logisch want dit is in het belang van het bedrijf en de voortgang van het werk. Collega’s die werken met deze assets, moeten immers gewoon hun werk kunnen doen. Dus: mouwen opstropen en sleutelen met het risico dat je veel geld weggooit.

> Onnodige uitgaven. “Ja echt, geld weggooien”. Nico Groen herhaalt deze woorden nog maar eens. “En je hebt het niet eens in de gaten, omdat je onvoldoende stilstaat bij het ‘waarom’ van bepaalde beslissingen. We gaan te vaak voorbij aan de achterliggende waaromvraag”. Groen is directeur van Traduco, a Mainnovation company. Het is zijn vak om de uitvoering van onderhoud en Asset Management kritisch tegen het licht te houden om verbeteringen te kunnen doorvoeren. Wat is het optimale vervangingsmoment? Welke risico’s zijn onacceptabel en zijn er wellicht ook acceptabele risico’s? Hoe is je inspectiefrequentie en is deze echt efficiënt? “We zien regelmatig dat bedrijven onnodige uitgaven doen op basis van emotie, gewoonte of aanwijzingen van derden, terwijl je eigenlijk wil sturen op ratio”.

> Op basis van ratio. Bij ratio gaat het over kennis. “Je wilt op basis van feiten beslissingen kunnen nemen, dat spreekt voor zich”, legt Groen uit. “Een advies van een leverancier zou je als feit kunnen beschouwen, maar daar zit ‘m de crux: hij heeft een ander uitgangspunt”. Neem bijvoorbeeld een leverancier van besturingskasten. Hij is erbij gebaat dat deze besturingskasten doen wat ze moeten doen. De printplaten zijn een essentieel onderdeel van deze asset. De leverancier geeft dus het advies mee om de printplaten elke vijf jaar te vervangen. Hij heeft echter niet altijd inzicht in de wijze waarop de besturingskasten het (primaire) proces beïnvloeden. De kans is groot dat hij een te ruime veiligheidsmarge hanteert (breakdown is dan nog zo goed als nihil) om alle kans op falen te voorkomen en misschien zit er ook een handel opportunity in. Groen; “Als je weet waaròm de printplaten op enig moment vervangen moeten worden, kun je maatregelen nemen om dat vervangingsmoment uit te stellen. In dit geval zijn stof, vocht en warmte de grote boosdoeners. Vind je een goedkopere manier om de printplaten hiertegen te beschermen, dan kun je beter investeren in deze maatregelen in plaats van in de aanschaf van nieuwe, kostbare printplaten”.

> Het begint met inzicht. Dit voorbeeld is geen incident. “Onlangs ontdekten we bij een bedrijf dat de levensduur van hun materieel eigenlijk drie keer zo lang was dan zij hanteerden. Er waren dus onderdelen vervangen die drie keer zo lang mee hadden kunnen gaan. Er werd gewoon geld weggegooid, omdat niet op ratio werd gestuurd”, aldus Groen. Wie dit wil voorkomen, moet informatie verzamelen. Het begint met inzicht in de meest kritische assets. Welke assets als ‘meest kritisch’ kunnen worden bestempeld, is afhankelijk van je bedrijfsdoelstelling en de vertaling hiervan voor onderhoud en

‘‘Welke assets als ‘meest kritisch’ kunnen worden bestempeld, is afhankelijk van je bedrijfsdoelstelling en de ’ vertaling hiervan voor onderhoud en Asset Management’

Asset Management. Moet je sturen op uptime of kostenreductie? Het is ook afhankelijk van de behoefte om risico’s te elimineren en om waarde te creëren. Uiteraard staat het waarborgen van de veiligheid altijd bovenaan, dus veiligheidsrisico’s moeten altijd worden ondervangen. Maar ook verduurzamen kan een bedrijfsdoelstelling zijn die van invloed is op de beslissingen die je over je assets wilt nemen.

> Het grote geheim. Wie nu denkt dat een gemiddelde FMECA matrix dit wel opvangt, komt bedrogen uit. De SHEQ aspecten, productieverlies en breakdown elementen kunnen verwerkt worden, maar verder zijn de mogelijkheden beperkt. Groen; “Weet je wat het grote geheim is van een goede risicoanalyse? Dat je vrij bent om je eigen risico’s te benoemen en te classificeren. Je wilt je niet laten leiden door een onderhoudsschema van de leverancier. Je wilt niet een duur element klakkeloos vervangen omdat erover wordt geklaagd. Met een goede risicoanalyse kun je op zoek naar de oorzaak van een bepaald risico – blijf die waaromvraag stellen – en heel effectief maatregelen nemen”.

Om risico’s te kunnen benoemen is het belangrijk om te redeneren vanuit de functie van de asset. Groen; “Wanneer kan je asset zijn functie, zijn belangrijkste taak, niet meer vervullen en wat moet je doen om dit falen te voorkomen? In andere woorden: welke risico’s zijn verbonden aan je kritische assets? En wat is de impact op je bedrijfsdoelstelling? Anders gezegd: waar ligt de focus om waarde te creëren? Door risico’s te elimineren, kun je immers waarde creëren”.

> Gebalanceerd onderhoudsplan. De essentie van goed on-

derhoud en Asset Management is ervoor zorgen dat assets, gedurende hun levenscyclus, de juiste technische beschikbaarheid halen, voldoen aan alle compliance eisen en dat tegen acceptabele onderhoudskosten. Een gebalanceerd preventief en predictief onderhoudsplan legt hiervoor de basis. Maar doordat marktsituaties, omgevingseisen en bedrijfsdoelen voortdurend wijzigen, is het aanscherpen van dit preventief onderhoudsplan een continu verbeterproces. Om het juiste evenwicht vast te stellen voor elke asset of installatie, ontwikkelde Traduco jaren geleden AMprover. Groen; “AMprover importeert de objectstructuur uit het EAM systeem en helpt bij het bepalen van de meest kritische elementen en het vaststellen van de belangrijkste faalmechanismen. Vervolgens kun je de risico’s afwegen en de verschillende alternatieven doorrekenen. Op deze manier sturen we op ratio en niet op emotie en gevoel en daarmee creëer je de meeste waarde voor je bedrijf”. <

AMprover 5.0

AMprover is vernieuwd. Deze gebruiksvriendelijke, webbased software tool is nu in lijn met Mainnovations VDMXL methodologie, wat staat voor Value Driven Maintenance & Asset Management. Door eerst te bepalen hoe met onderhoud waarde kan worden gecreëerd, kan de criticality ranking nog beter worden afgestemd op de bedrijfsdoelstelling. Andere krachtige voordelen zijn:

• AMprover is ontwikkeld op basis van jarenlange ervaring in en kennis over de wereld van onderhoud en Asset Management • AMprover is een alles in één Asset Performance Management oplossing voor al uw reliability analyses. Maak zelf de vertaalslag naar levensduurvraagstukken en meer kosteninzicht

Foto: Mainnovation