Van wetenschap naar praktijk

Van wetenschap naar praktijk: Hoe vind ik het juiste pad?

Dit artikel is eerder gepubliceerd in Praxis Handreha (2021; 2:194-197). Voor deze publicatie in het Nederlands Tijdschrift Handtherapie is de tekst vertaald en aangepast.

Door Yara van Kooij, Alexandra Fink, Elske Bonhof-Jansen

Keywords: Wetenschap - Praktijk - Evidence Based Practice

Als handtherapeut wil je de patiënt zo goed mogelijk behandelen om een optimaal resultaat te behalen. Je klinische ervaring en inhoudelijke kennis zijn daarbij onmisbaar. Naast het bezoeken van een congres of symposium, kun je de meest recente ontwikkelingen voornamelijk bij houden door het lezen van wetenschappelijke publicaties. De laatste jaren is er een toenemende stroom aan publicaties over handtherapie (figuur 1), een goudmijn aan waardevolle informatie dus!

Wetenschappelijk onderzoek kan nieuwe informatie geven over de effectiviteit van een bepaalde behandeling, maar er worden ook vaak nieuwe ontwikkelingen en innovaties beschreven zoals het gebruik van EHealth binnen de handtherapie. Wetenschappelijk onderzoek kan bijvoorbeeld antwoord gegeven op praktijkgerichte vragen zoals: ‘heeft oefentherapie naast spalktherapie bij duimbasis artrose meerwaarde?’ of ‘is het nuttig om een spalk te dragen na een selectieve fasciëctomie bij de ziekte van Dupuytren?’

Evidence Based Practice Evidence Based Practice (EBP) is het gewetensvolle, expliciete en oordeelkundige gebruik van het huidige beste (wetenschappelijke) bewijs bij het nemen van beslissingen in de zorg voor de individuele patiënt, tevens rekening houdend met de klinische toestand en omstandigheden, patiënt voorkeuren en gedrag, welke tezamen uitmonden in de klinische expertise van de therapeut.1,2 Deze drie pijlers helpen om tot de juiste keuze betreffende de behandeling van de patiënt te komen (figuur 2).

Samenvatting

Als therapeut maak je vaak mee dat een patiënt aan je vraagt welke behandeling voor hem of haar het beste is. Om een onderbouwd antwoord te kunnen geven, moet je niet alleen over praktijkervaring beschikken, maar ook op de hoogte zijn van de huidige Figuur 1 Toename van publicaties in Pubmed met de zoekterm “Hand Therapy” Screenshot van https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov

stand van de wetenschap over dit onderwerp. Dit artikel laat zien hoe en waar je wetenschappelijke informatie kunt vinden en hoe je te werk kunt gaan bij het beantwoorden van een klinische vraag.

Maar wat is het best beschikbare bewijs? Er zijn verschillende vormen van wetenschappelijk onderzoek, elk met hun eigen sterke en zwakke punten. Dit wordt weergegeven in de piramide van de levels of evidence (figuur 3).3 Aan de top van de piramide staan de systematische reviews. Dit zijn studies waarin verschillende onderzoeken, zoals gerandomiseerde gecontroleerde studies (RCT's), worden geëvalueerd en samengevat. Zij geven een informatief overzicht van de bestaande literatuur over een bepaald onderwerp. Professionele richtlijnen die voor specifieke medische aandoeningen zijn ontwikkeld geven ook een samenvatting van de bestaande literatuur. Naast een samenvatting van de literatuur worden deze richtlijnen vaak aangevuld met kennis op basis van de expertise van de richtlijncommissie. Helaas bestaat er niet altijd een systematische review of professionele richtlijn over een onderwerp dat ons als handtherapeuten interesseert. In dit geval moeten wij zoeken naar RCT's, cohortstudies of case control studies.

Klinische toestand en omstandigheden Kortom, op vele plaatsen kan je wetenschappelijke literatuur vinden. Helaas duurt het soms jaren voordat de wetenschappelijke resultaten geïmplementeerd zijn in de praktijk.4 Daarom is het des te belangrijker om als handtherapeut hier proactief mee aan de slag te gaan. Hoe gebruik je die wetenschappelijke informatie in de praktijk? Wat moet en kan je ermee?

Klinische expertise

Patiënt voorkeuren en gedrag Best beschikbare (wetenschappelijk) bewijs

Aan de onderkant van de piramide staan case series/ case reports en artikelen gebaseerd op de mening van deskundigen. Hoewel deze weinig wetenschappelijke bewijskracht hebben, kunnen zij zeer waardevol zijn voor de dagelijkse praktijk, vooral over onderwerpen waar weinig wetenschappelijk onderzoek naar is gedaan. Hoe te starten? Al deze studies kan je vinden in verschillende databases voor wetenschappelijk onderzoek, zoals de Trip Database (https://www.tripdatabase.com), MEDLINE/Pubmed (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov) en Embase (https:// www.embase.com). De Cochrane database (https://www. cochranelibrary.com) is specifiek voor systematische reviews. In Pubmed kan je algemene zoektermen gebruiken zoals ‘Thumb base osteoarthritis’ of ‘hand therapy’. Maar je kan ook specifiek zoeken op auteur (Tang, Jin Bo[Author]) of woorden die voorkomen in de titel en/of samenvatting (Flexor tendon injury[Title/Abstract]). Op de website van National Library of Medicine is een ‘PubMed User Guide’ beschikbaar waarin duidelijke tips worden gegeven voor het gebruik van de database (https://pubmed-ncbi-nlmnih-gov.eur.idm.oclc.org/help/). Sommige tijdschriften zijn niet vindbaar op Pubmed, zoals het Brits/Europese Tijdschrift ‘Hand Therapy’. De samenvattingen van de artikelen die gepubliceerd zijn in dit tijdschrift kan je vinden op de website van het tijdschrift of middels een zoekmachine zoals Google Scholar (https://scholar.google.com). Voor de handtherapie zijn er naast bovengenoemde databases ook verschillende websites beschikbaar die informatie delen over wetenschappelijk onderzoek, zoals de website van het Amerikaanse tijdschrift Journal of Hand Therapy (https://www.jhandtherapy.org) en Journal of Hand Surgery (https://www.jhandsurg.org). Ook de European Federation of Societies for Hand Therapy (EFSHT) verspreidt kennis (https://www.eurohandtherapy.org/ hand-therapy/research/). Wetenschappelijk onderzoek in de praktijk Probeer je strikt aan de Je kan de literatuur die je gevonden hebt met behulp van een gestructureerd stappenplan samenvatten. Dat doe je bijvoorbeeld met een Critically Appraised Topic (CAT). vraagstelling Hierbij maak je de klinische vraag specifiek, bepaal je de te houden bij zoekstrategie voor de literatuur, beoordeel je het gevonden bewijs en stel je een conclusie en eventuele aanbevelingen het zoeken op.5 Op de website van de Nederlandse Vereniging voor

Figuur 2 Evidence based practice waarbij klinische en selecteren van literatuur Handtherapie is een richtlijn te vinden met veel informatie over hoe je een CAT moet opstellen en schrijven (https:// handtherapie.com/tijdschrift). Een kleine tip; probeer je strikt aan de vraagstelling te houden bij het zoeken en se-Figuur 2 Evidence based practice waarbij klinische expertise voortvloeit uit de combinatie van de expertise voortvloeit uit de combinatie van de klinische toestand, patiënt voorkeuren en gedrag en het best lecteren van literatuur, zodat de hoeveelheid artikelen die je moet lezen beperkt blijft tot de kern. In eerdere edities van het Nederlands Tijdschrift voor Handtherapie zijn al klinische toestand, patiënt voorkeuren en gedrag en het best beschikbare bewijs.1,2beschikbare bewijs.1,2 mooie voorbeelden van een CAT gepubliceerd.6,7 Systematic Maar wat is het best beschikbare bewijs? Er zijn verschillende vormen van wetenschappelijk Reviews Randomized onderzoek, elk met hun eigen sterke en zwakke punten. Dit wordt weergegeven in de piramide van de Controlled Trials levels of evidence (figuur 3).3 Aan de top van de piramide staan de systematische reviews. Dit zijn Cohort Studies studies waarin verschillende onderzoeken, zoals gerandomiseerde gecontroleerde studies (RCT's), Case- Control Studies worden geëvalueerd en samengevat. Zij geven een informatief overzicht van de bestaande literatuur Case Series, Case Reports over een bepaald onderwerp. Professionele richtlijnen die voor specifieke medische aandoeningen zijn Editorials, Expert Opinion ontwikkeld geven ook een samenvatting van de bestaande literatuur. Naast een samenvatting van de Figuur 3 Levels of evidence.3Figuur 3 Levels of evidence.3 Het is vaak lastig om een vertaalslag te maken van het wetenschappelijk bewijs naar de klinische praktijk. De belangrijkste vragen die je hierbij kunnen helpen zijn: literatuur worden deze richtlijnen vaak aangevuld met kennis op basis van de expertise van de Hoe te starten? 1) Wat is de methodologische kwaliteit van de artike-richtlijncommissie. Helaas bestaat er niet altijd een systematische review of professionele richtlijn Al deze studies kan je vinden in verschillende databases voor wetenschappelijk onderzoek, zoals de len? Op de Nederlandse website van Cochrane is per type onderzoek een checklist beschikbaar die je kan helpen om de kwaliteit van een artikel te beoordelen. over een onderwerp dat ons als handtherapeuten interesseert. In dit geval moeten wij zoeken naar Trip Database (https://www.tripdatabase.com), MEDLINE/Pubmed (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov) en Embase (https://www.embase.com). De Cochrane database (https://www.cochranelibrary.com) is Hier zijn zowel Nederlandstalige checklists te vinden RCT's, cohortstudies of case control studies. als de officiële internationale beoordelingscriteria én specifiek voor systematische reviews. checklists voor de rapportage van een artikel (https:// In Pubmed kan je algemene zoektermen gebruiken zoals ‘Thumb base osteoarthritis’ of ‘hand netherlands.cochrane.org/beoordelingsformulierenen-andere-downloads). therapy’. Maar je kan ook specifiek zoeken op auteur (Tang, Jin Bo[Author]) of woorden die 2) Zijn de resultaten relevant? Kijk in een RCT bijvoor-Aan de onderkant van de piramide staan case series/ case reports en artikelen gebaseerd op de mening voorkomen in de titel en/of samenvatting (Flexor tendon injury[Title/Abstract]). Op de website van beeld eens kritisch naar de gevonden verschillen tussen de groepen. Soms zijn de verschillen wel statistisch significant (p <0.05), maar laten de resultaten geen klinische relevante verbetering zien. Hiermee is van deskundigen. Hoewel deze weinig wetenschappelijke bewijskracht hebben, kunnen zij zeer National Library of Medicine is een ‘PubMed User Guide’ beschikbaar waarin duidelijke tips worden gegeven voor het gebruik van de database (https://pubmed-ncbi-nlm-nih-gov.eur.idm.oclc.org/help/). waardevol zijn voor de dagelijkse praktijk, vooral over onderwerpen waar weinig wetenschappelijk Sommige tijdschriften zijn niet vindbaar op Pubmed, zoals het Brits/Europese Tijdschrift ‘Hand Therapy’. De samenvattingen van de artikelen die gepubliceerd zijn in dit tijdschrift kan je vinden op onderzoek naar is gedaan. de website van het tijdschrift of middels een zoekmachine zoals Google Scholar

het behandelresultaat mogelijk niet betekenisvol voor de patiënt. Een interessant artikel hierover is in 2017 gepubliceerd in het Europese tijdschrift voor handchirurgie, waarin wordt uitgelegd hoe je bevindingen uit onderzoek kunt interpreteren.8 3) Zijn de resultaten van toepassing op jouw patiënt? Is jouw patiënt vergelijkbaar met de onderzochte studiepopulatie? 4) Is de gevonden informatie toepasbaar in de praktijk?

Is de voorgestelde behandeling uit het onderzoek mogelijk in de eigen praktijk? Het is heel leerzaam en nuttig om gezamenlijk met collega’s een artikel te beoordelen en bovenstaande vragen door te nemen, bijvoorbeeld door een maandelijkse ‘journal club’ te starten. Onder het genot van een kop koffie of een pizza kan je veel van elkaar leren!

Conclusie Het kan uitdagend zijn voor handtherapeuten om wetenschappelijk onderzoek te vinden en te beoordelen. Met de handvaten uit dit artikel kun je volgens een gericht stappenplan proberen de juiste evidentie boven water te krijgen, te beoordelen en vertalen naar de praktijk.

AUTEURS • Yara van Kooij, handtherapeut CHT-NL, MSc, Xpert

Department of Rehabilitation Medicine, Erasmus MC,

University Medical Center Rotterdam, Rotterdam, Nederland. • Alexandra Fink, handtherapeut CHT-NL, MSc, Xpert

Handtherapie, Enschede, Nederland • Elske Bonhof - Jansen, handtherapeut ECHT, MSc, klinisch epidemioloog, Afdeling handtherapie, Isala,

Zwolle, Nederland.

Correspondentie: y.vankooij@xperthandtherapie.nl Handtherapie, De Dreef 21, 3706 BR Zeist, Nederland.

Zijn de resultaten van toepassing op jouw patiënt?

referenties

1. Sackett D L, Rosenberg W M C, Gray J A M, Haynes R B, Richardson W S. Evidence based medicine: what it is and what it isn't.

BMJ, 1996;312:71. 2. Guyatt, GH, Evidence Based Medicine. American College of

Physician Journal Club, 1991; March/April:A-16. 3. Cochrane Consumer Network. https://consumers.cochrane. org/cochrane-and-systematic-reviews#levels. Bezocht op 16 november 2021. 4. Institute of Medicine (US) Committee on Quality of Health Care in America. Crossing the Quality Chasm: A New Health System for the 21st Century.Washington (DC): National Academies

Press (US); 2001. 5. NTHT Richtlijnen CAT. https://handtherapie.com/tijdschrift.

Publicatiedatum juli 2019. Bezocht op 04 november 2021. 6. Bakker D. Conservatieve therapie bij volwassen met Cubitaal

Tunnel Syndroom. Nederlands Tijdschrift voor Handtherapie, 2020; April; 36-39. 7. Oud TAM, Bonhof-Jansen EDJ. Is koude-intolerantie bij volwassenen met handletsel te behandelen? Nederlands Tijdschrift voor Handtherapie, 2017; November:25-27. 8. Marks M, Rodrigues JN. Correct reporting and interpretation of clinical data. J Hand Surg Eur Vol. 2017;42(9):977-979.

advertentie

UW TOPLEVERANCIER IN HANDTHERAPIE

NIEUW ThermoSkin Artritis handschoenen

Vraag uw offerte!

Addy van Minderhout - 06 212 551 31 Henk Jan van Dalfsen - 06 159 032 07