Fysiotherapie onder vuur... de keynote lezing van professor Dave Nicholls

Een samenvatting van de jubileumlezing van Dave Nicholls Fysiotherapie onder vuur

In zijn jubileumlezing, getiteld Fysiotherapie onder vuur, concentreert de Nieuw-Zeelandse hoogleraar kritische fysiotherapie Dave Nicholls zich, naar aanleiding van zijn boek The End of Physiotherapy, op het verleden, het heden en de toekomst van de fysiotherapie. Hierbij concludeert hij dat ons vak radicaal zal moeten veranderen om toekomstbestendig te worden. Als uitgangpunt voor de kardinale dilemma’s waarmee we als beroepsgroep worden geconfronteerd neemt hij een citaat van Süskind en Süskind, uit 2014:

Professionals spelen zo’n centrale rol in ons leven dat we ons nauwelijks kunnen voorstellen dat er ook andere manieren zijn om de problemen aan te pakken die ze voor ons oplossen. Maar de beroepen die de professionals uitvoeren zijn niet onveranderlijk. Ze zijn een overblijfsel van iets dat we ooit in het leven hebben geroepen om te voldoen aan een bepaalde reeks behoeften die hoort bij een op gedrukt papier gebaseerde samenleving terwijl we nu evolueren naar een op technologie gebaseerde internetmaatschappij. Wat we nu evenwel willen beweren is dat die beroepen in hun huidige vorm niet langer het beste antwoord zijn op die behoeften. Om een paar van de tekortkomingen te noemen: we kunnen ze ons financieel niet veroorloven, ze zijn vaak verouderd, de expertise van de besten wordt slechts door enkelen genoten en hun manier van werken is niet transparant. Om deze en andere redenen zijn wij van mening dat de professionals van vandaag andere, haalbare alternatieven zullen moeten bieden.

De conclusie van Nicholls is dat als we nadenken over de toekomst van een beroep als fysiotherapie, er de spanning is tussen onze wens om de fysiotherapie te laten floreren en het groeiende gevoel dat het beroep zijn langste tijd heeft gehad. Dit komt volgens hem omdat het landschap voor de gezondheidszorg de laatste tijd is veranderd door een combinatie van factoren, zoals neoliberalisme, globalisering, professionele ontvlechting, laatkapitalisme en digitale disruptie. Het gevolg hiervan is dat de zekerheden waarop we konden vertrouwen, nu ontoereikend zijn. Het noopt Nicholls de gewaagde suggestie te doen dat de toekomst van hoogwaardige, persoonsgerichte, betrouwbare gezondheidszorg niet langer bij de paramedische specialismen ligt... en dat geldt ook voor de fysiotherapie.

37

38

Uiteraard ziet hij wel degelijk toekomst voor het vak, zolang we vertrouwen op onze kennis en vaardigheden, en oprecht geloven dat die een plaats hebben in de toekomstige gezondheidszorg. En als we dus inzien dat we er in de eerste plaats zijn om de behoeften van andere mensen te dienen. Al lijkt het volgens hem, kijkend door een sociologische lens, dat we nu op het verkeerde spoor zitten. We moeten een nieuwe weg naar de toekomst zien te vinden. In zijn lezing doet hij ons vier mogelijke routes aan de hand: ■ Niets doen. ■ Het beroep terugbrengen naar zijn roots. ■ Een geheel nieuwe professionele identiteit ontwikkelen. ■ Een manier vinden om het beste van het oude met het beste van het nieuwe te combineren.

Maar zijn dit bruikbare wegen? Volgens Nicholls brengen alle vier de benaderingen problemen met zich mee, omdat ze in wezen allemaal hetzelfde proberen te doen, namelijk het beroep in stand houden en promoten. Of het nu is door te kijken en af te wachten, terug te keren naar de sterke punten uit het verleden, het beroep opnieuw uit te vinden, of een nieuw soort hybride model te ontwerpen. Zijn conclusie is dat we onze energie misschien beter kunnen steken in een ander uitgangspunt: het vinden van manieren om de beste fysiotherapie beschikbaar te krijgen voor het grootste aantal mensen. Daar draait het uiteindelijk om. Hierbij ziet hij twee grote obstakels: het huidige economische klimaat en de erfenis van de biomedische hegemonie waar we altijd onderdeel van uitmaakten. Om deze obstakels te overwinnen, zullen we vaak tegendraads moeten denken – dus tegengesteld aan wat voor de hand ligt en comfortabel aanvoelt. Want dat het vak radicaal moet veranderen staat, volgens Nicholls, vast. In zijn lezing geeft hij ons wel uitgebreide handvatten over hoe we die toekomst vorm kunnen geven. Dat

‘We moeten een nieuwe weg naar de toekomst zien te vinden.’

zal op een flexibele en open manier moeten. Tot slot stelt Nicholls ons ook gerust. Fysiotherapie is niet ineens achterhaald en we zullen niet plotseling werkloos zijn. Sterker, hij gelooft dat fysiotherapie over honderd jaar nog belangrijker voor mensen zal zijn dan dat ze in de hele geschiedenis voor ze is geweest. Fysiotherapie verdwijnt nooit, al zal volgens hem de toekomst in ieder geval digitaal zijn.

De integrale tekst is terug te vinden op www.nvmt.kngf.nl

39

Reflectie

De lezing die professor Nicholls speciaal voor het jubileumcongres van de nvmt heeft geschreven en waarvan hier een samenvatting is afgedrukt, is filosofisch, prikkelend en vraagt om reflectie van de toehoorder/lezer. Om de stemming alvast te polsen hebben we vier collega’s de hele lezing toegestuurd, begeleid door twee vragen die je hiernaast vindt. De bedoeling was of zij die in ongeveer 300 woorden zouden beantwoorden. (Dat bleek in sommige gevallen iets te krap). Wellicht geven de antwoorden een houvast voor verdere discussie

Vraag 1.

Volgens Nicholls staat de traditionele gezondheidzorg (en dus ook de fysiotherapie) op een fundamenteel breekpunt. Deelt u deze mening met hem? En hoe merkt u dat in de dagelijkse praktijk?

Vraag 2.

In zijn lezing doet Nicholls vier suggesties over hoe we ons vak in de toekomst kunnen inrichten. Alle vier de suggesties hebben positieve, maar ook negatieve kanten. Welke suggestie spreekt u het meeste aan? Als u geen van vieren bevredigend vindt wat zou dan uw suggestie zijn?