GRAM by NVRD

JAARGANG 103

NUMMER 12

DECEMBER 2012

Scheiden van drankpakken stapje verder | Bestaat het perfecte beloningssysteem voor afvalinzameling? | Wecycle en 露Doe meer met afval路 slaan handen ineen

Duurzame energie uit afvalverbrandinginstallaties

Van Schijndel Afvalinzamelsystemen “iets anders, veel beter”.

VSAII + SCB1700-Eurosplit

VSAIII + SCB1700-Combi Gesc voor hikt arm- haak,k kettin abel- en gop syste name men .

VSAII + ACB500 Archiefbelading

Onderdelenservice

Waarom voor van Schijndel kiezen: Langere levensduur door toepassing van slijtvast staal voor achterlader en opbouw. Standaard met verzwaard juk en persschot. ot. Twee jaar garantie.

ON D E

Eenvoudig, betrouwbaar. Beproefd concept voorzien van de nieuwste technieken. Ongecompliceerde moderne hydrauliek & elektronica.

E RD

LE N

www.vanschijndel.eu Van Schijndel BV • Stationsweg 78 • 6051 KL Maasbracht • Nederland T +31 (0)475 465636 • F +31 (0)475 466540 • E info@vanschijndel.eu

www.vanschijndel.eu

inhoudsopgave

Officieel vakblad van de NVRD

Hoe doen zij dat? Deze maand: aan de slag met klimaatbeheer 6

Drie medewerkers van verschillende organisaties leggen uit wat zij verstaan onder klimaatbeheer en wat zij er concreet mee doen binnen hun organisatie. Ze lichten hun keuzes toe en benoemen de voor- en nadelen.

Scheiden van drankpakken stapje verder Welkome proef of tijd rekken? 9

De aparte inzameling en recycling van drankenkartons komt dichterbij. De Raamovereenkomst Verpakkingen, overigens nog niet formeel door de gemeenten bekrachtigd, spreekt van een proef om de eﬀecten van inzamelsystemen – bron- en nascheiding – te onderzoeken. Onnodig, stelt een aantal gemeenten dat al met succes kartonnen drankverpakkingen scheidt.

“Maak gft gratis en restafval duurder” 12

Een aantal gemeenten doet het erg goed op het gebied van gft-inzameling, andere halen bijna niets of veel te weinig op. Gft-expert Remco Brommer onderzocht namens de Vereniging Afvalbedrijven hoe dat komt. Met zijn bevindingen gaat hij nu slecht scorende gemeenten langs om hen te helpen bij het verbeteren van hun gft-inzameling.

Afval belonen – Holle Bolle Gijs 2.0 14

Bestaat het perfecte beloningssysteem voor afvalinzameling? En welke beloning is dat dan? En hoe sporen we mensen aan tot milieubewust afvalgedrag? Stuk voor stuk vragen die in dit artikel aan de orde komen.

Bezem Poll: stem mee

17 NVRD Nieuws 18 Vakwerk 20 Beroepsopleiding voor straatvegers 22 Wettelijke gemeentetaak is géén cash cow 25 Gemengde berichten afval & milieu 26 Wecycle en ‘Doe meer met afval’ Bij de voorplaat: lees verder op pag. 8 (foto: Northumbria /Nationale Beeldbank)

slaan handen ineen 28 Nieuws op de markt 31 Index 34 Agenda

GRAM

december 2012

— Een veilige werkomgeving, dat is toch de normaalste zaak van de wereld . . .

LET OP! VANAF 1 JANUARI 2013 WORDEN OVERTREDINGEN STRENGER BESTRAFT

. . . we zorgen er altijd voor dat ál onze werknemers gezond kunnen werken, in een veilige werkomgeving. Je hebt als werkgever gewoon een verantwoordelijkheid voor je mensen. Ik heb daarom ook totaal geen probleem met strengere straffen bij overtredingen. —

G E Z O N D E N V E I L I G W E R K E N ? K I J K O P W E E T H O E H E T Z I T. N L D I T I S E E N I N I T I AT I E F V A N H E T M I N I S T E R I E V A N S Z W I N S A M E N W E R K I N G M E T D E S V B , U W V E N G E M E E N T E N

Lease

Roteb Lease Roteb Lease is gespecialiseerd in reparatie, onderhoud en beheer van bijzondere voertuigen. Het accent ligt op afvalinzamelvoertuigen, veegmachines, rioolreinigingsvoertuigen, hoogwerkers, containerauto’s, ambulances en brandweervoertuigen. Roteb Lease staat voor klantgerichte mobiliteitsservice.

Verkoop & Beheer:

Werkplaatsen:

Advisering bij aanschaf

Onderhoud, reparatie en keuringen

Aanschafcoördinatie

Schadeherstel

Voertuiginstructie

Constructiewerk

Assurantie en schadeafwikkeling

Bedrijfswageninrichting

Leasing

Servicesteunpunt voor RAVO, HIAB,

Wagenparkbeheer Managementinformatie Verhuur

Geesink, Haller, BekkerLaGram en KOKS Adrem veiligheidskeuringen

Meer weten? Een vraag? Een uitdaging? Informeer naar onze mogelijkheden. Roteb Lease Kleinpolderplein 5

Bel 010 - 267 86 00

Postbus 11011

Of mail naar lease@roteb.rotterdam.nl

3004 EA Rotterdam

www.roteb.rotterdam.nl

BEZEM Terug op de grond Mede dankzij het democratisch besluitproces zal de Raamovereenkomst Verpakkingen er wel komen. Bestuurlijk is Nederland er wel klaar mee, de discussie heeft te lang geduurd, politici richten zich weer op andere zaken. Er moet hier en daar nog wel wat bezuinigd worden, welke consequenties heeft het nieuwe regeerakkoord voor onze gemeentelijke begrotingen en … oh ja verpakkingsbesluit, dat is toch plastic? Ja, daar moeten we mee door gaan, onze burgers zijn er aan gewend. Ik verwacht niet dat de Nederlandse bestuurders massaal voor of tegen de Raamovereenkomst gaan stemmen. En aangezien ‘niet stemmen’ betekent dat je voor bent, zal deze met ruime meerderheid van stemmen worden aanvaard. Producentenverantwoordelijkheid wordt gedeelde

verantwoordelijkheid, heerlijk die verbroedering. Wellicht iets voor een vredesmissie naar het Midden Oosten? Afval verbroedert! Terug naar de waan van alle dag, de eerste sneeuw heeft ons bereikt. De ‘koorts’ slaat weer toe, we mogen weer de straat op om voor volk en vaderland de wegen sneeuw en ijsvrij te houden. Wat nou verpakkingen…We moeten de straat op, de wegen moeten schoon, net als het afval dat van de straat af moet en de parken en plantsoenen die winterklaar moeten zijn. En zeg nou zelf… Daar zijn we toch ook voor. De bezem wenst u een ﬁjne jaarwisseling

Vuurwerk afsteken? Zelf opruimen! Gemeenten moeten geen vuurwerk meer opruimen. Burgers moeten dit voortaan zelf doen.

Wat vindt u? Eens Oneens Reageren? Ga naar www.nvrd.nl Uitslag van de poll november Gemeenten gaan voor duurzaam en dat mag best meer kosten 75% Eens 25% Oneens Verder discussiëren over dit onderwerp? Sluit u aan bij de GRAM lezersgroep op LinkedIn.

GRAM

december 2012

HOE DOEN ZIJ DAT ? het opwekken van duurzame energie

D E Z E MAAN D:

daarbij winnen, wordt omgezet in groe-

HVC

ne stroom. Het residu van de installatie wordt verbrand door de REC in Harlin-

Energie uit verbrandingsinstallaties

gen, die elektriciteit en warmte produ-

wordt voor 54% aangemerkt als

ceert.

duurzaam. Wat vindt u daarvan? Dat percentage is bepaald op grond van

Waar wordt de energie voor benut?

monsters die het ministerie zelf neemt

De REC in Harlingen produceert elektri-

bij de verwerkinstallaties. Ik heb geen

citeit en levert de restwarmte aan een

enkele reden om aan te nemen dat dat

zoutfabriek. Die warmte wordt benut

anders is.

voor het indrogen van zout. De verbrandingsinstallatie van REC is bewust op die

Wat doet uw organisatie aan opwek-

locatie gebouwd, nabij de zoutfabriek,

king van duurzame energie?

zodat de restwarmte heel het jaar door

De avi’s leveren volgens het ministerie

kan worden benut. De REC is in staat om

voor de helft duurzame energie. Verder

85 procent van de energie die het afval

hebben we een bio-energiecentrale waar

bezit nuttig toe te passen. Dat is een van

sloophout wordt verbrand, twee vergis-

Aucke Bergsma, coördinator

de hoogste rendementspercentages van

tingsinstallaties voor gft-afval en een

Duurzaamheid Omrin.

Nederland.

aantal windmolens en zonnepaneelinstallaties. Die zonnepanelen staan op 35

Contact: abergsma@omrin.nl Wat zijn de toekomstplannen?

boerendaken. Wij zijn namelijk ook een

Ons eigen biogas wordt nu nog ver-

energiebedrijf.

stroomd tot groene elektriciteit. In de nabije toekomst willen we daar groen gas

Waar wordt de energie voor benut?

van maken. Dat groene gas wordt deels

De grijze stroom van de avi’s wordt af-

geïnjecteerd

aardgasnetwerk,

gezet op de groothandelsmarkt. De

Energie uit verbrandingsinstallaties

deels willen we er onze eigen vuilnis-

groene energie die we winnen, leveren

wordt voor 54% aangemerkt als

auto’s op laten rijden. Met groen gas als

we terug aan de leveranciers van ons af-

duurzaam. Wat vindt u daarvan?

vervanger van diesel maak je een grote

Waarschijnlijk is dit aan de lage kant. Dit

sprong in duurzaamheid. Groengasvoer-

percentage hangt vooral af van de hoog-

tuigen zijn bovendien stiller en schoner

calorische bestanddelen van het rest-

dan dieselvoertuigen. Ons wagenpark

afval, dit zijn kunststoﬀen met fossiele

passen we aan die plannen aan. Intussen

oorsprong. Maar sinds de scheiding van

rijden er al vijftien vuilnisauto’s rond op

kunststof verpakkingen is ingevoerd,

groen gas en er komen elk jaar drie of

mag je veronderstellen dat het aandeel

vier bij.

Omrin

het

biogeen van het restafval is toegenomen ten opzichte van eerdere jaren.

Kan een afvalverbrandingsinstallatie ooit 100 procent energierende-

Wat doet uw organisatie aan opwek-

ment opleveren?

king van duurzame energie?

Honderd procent is niet mogelijk. Je hebt

Huishoudelijk restafval wordt bij ons

altijd verliezen van de installatie zelf en

eerst bewerkt in een scheidings- en

via rookgassen en assen. Met de REC kan

vergistingsinstallatie. Daar wordt orga-

85% van de energie-inhoud van het afval

Dion van Steensel, directeur

nisch materiaal uit het afval gezeefd en

worden benut en dat is moeilijk te over-

duurzame energie HVC.

vervolgens vergist. Het biogas dat we

treﬀen, ook in de verre toekomst.

Contact: d.vansteensel@hvcgroep.nl

GRAM

december 2012

In dit artikel leggen drie medewerkers van verschillende organisaties uit wat zij verstaan onder duurzame energie en wat zij er concreet mee doen binnen hun organisatie. Ze lichten hun keuzes toe en benoemen de voor- en nadelen.

tekst: Hetty Dekkers

Delta

val. Dat zijn voornamelijk gemeenten en

wind- en zonne-energie sterk uitbreiden.

waterschappen. Gemeenten laten er hun

Overigens ontstaan er steeds meer parti-

straatlantaarns op branden, maar gebrui-

culiere initiatieven, zoals burgers die zelf

Energie uit verbrandingsinstallaties

ken de groene stroom ook voor zwem-

een windmolen laten bouwen. Wij sti-

wordt voor 54% aangemerkt als

baden, gemeentehuizen enzovoort. Wa-

muleren dat, door onder meer te zorgen

duurzaam. Wat vindt u daarvan?

terschappen benutten de groene stroom

voor het onderhoud en de doorlevering

Ik heb begrepen dat dat percentage ie-

onder meer voor hun waterzuivering,

van de stroom. Het is voor ons niet te

der jaar aangepast wordt op basis van de

gemalen en stuwen. In Alkmaar en Dor-

doen om alles zelf te ﬁnancieren, dus wij

hoeveelheid organisch materiaal in het

drecht leveren we warmte aan de steden

zijn heel blij met particuliere investerin-

restafval. Dat lijkt me terecht.

zelf en aan bedrijven.

gen.

Wat zijn de toekomstplannen?

Kan een afvalverbrandingsinstal-

king van duurzame energie?

Samen met onze aandeelhouders hebben

latie ooit 100 procent energierende-

Binnenkort heten we Indaver, omdat we

we de doelstelling om de CO2-uitstoot

ment opleveren?

samengaan met die internationale orga-

verder terug te dringen. Dat is jaren ge-

In theorie wel, maar dat gaat niet gebeu-

nisatie. Als Indaver leveren we straks aan

leden al afgesproken. Vandaar dat we

ren. Afval zal altijd voor een deel uit niet

200.000 huishoudens elektriciteit, in de

groene energie produceren buiten het af-

biogeen materiaal bestaan. Denk aan lui-

landen België, Ierland en Nederland. Bij

val om. De hoeveelheid energie uit afval

ers, plastic. Uiteindelijk kun je alles van

de afvalbergingen, drie stuks, hebben we

zal hoe dan ook minder worden, omdat

biogeen materiaal maken, en die trend is

een stortgasbenutting waaruit elektrici-

we minder restafval krijgen. De komen-

er ook, maar het lijkt me te hypothetisch

teit wordt opgewekt. We hebben nu één

de tien jaar gaan we daarom het aandeel

om te stellen dat het ooit zover komt.

vergistinginstallatie,

Wat doet uw organisatie aan opwek-

GRAM

voor

december 2012

organische 7

HOE DOEN ZIJ DAT ? resten uit de voedingsmiddelenindustrie

hergebruiken als grondstof. Een goede

en de landbouw, die groen gas en duur-

afvalscheiding is dus van groot belang.

zame elektriciteit oplevert. Binnenkort

Ook zijn we bezig met een project waar-

komt er een tweede bij.

bij we organische reststromen uit groenafval verwerken tot chips, die ofwel af-

Waar wordt de energie voor benut?

gezet worden aan de spaanplaatindustrie

Die wordt ingevoerd op het net, zowel

ofwel verbrand worden met opwekking

het groene gas als de groene elektriciteit.

van duurzame energie.

Uiteindelijk komt die energie dus bij de huishoudens terecht.

Kan een afvalverbrandingsinstallatie ooit 100 procent energierende-

Wat zijn de toekomstplannen?

ment opleveren?

We gaan een tweede vergistinginstalla-

Volgens mij is dat lastig. Het kost bijvoor-

tie bouwen, nu voor gft-afval. Die komt

beeld al erg veel energie om de rookgas-

in Alphen a/d Rijn en zal in 2014 ope-

reiniging op orde te houden. Honderd

rationeel zijn. Ook deze installatie levert

procent rendement zal dus niet mogelijk

Jacob Vermeulen, directeur Sales,

groen gas. Verder zijn we bezig met al-

zijn. Maar de meeste installaties zouden

Development & Marketing van de

lerlei projecten, zoals een betere sorte-

wel naar een hoger plan gebracht kunnen

sectie huishoudelijk afval en biomassa

ring van kff+ (kunststoffen, flacons en

door de warmte direct te benutten voor

Delta Milieu.

folies). Hoe homogener de stromen, hoe

stadsverwarming. In Scandinavië gebeurt

Contact: jvermeulen@delta.nl

hoogwaardiger je ze kunt recyclen of

dat al, in Nederland heel weinig.

De totaaloplossing voor uw textiel-inzameling en -sortering.

effectieve inzameling

- korte transportlijnen - centrale verwerking

Handelsweg 8 Wormerveer

volledige sortering

■

WIELAND TEXTILES * - 6 7 8 - 2 7 ) ' 3 2 ( , % 2 ( ' 0 38 , - 2 +

- TÜV Rheinland / TNO gecertificeerd sorteersysteem - 95% hergebruik

075 - 622 86 00 info@wieland.nl

rendabele recycling

www.wieland.nl

- hoge vergoeding - transparant proces 5 jaar dan 2 zame r e e al m t in duur g alis speci tielsorterin x e t

SC H EIDEN VAN DRANKPAKKE N STA PJ E VE RD E R

Welkome proef of tijd rekken? De aparte inzameling en recycling van drankenkartons komt dichterbij. De Raamovereenkomst Verpakkingen, overigens nog niet formeel door de gemeenten bekrachtigd, spreekt van een proef om de effecten van inzamelsystemen – bron- en nascheiding – te onderzoeken. Onnodig, stelt een aantal gemeenten dat al met succes kartonnen drankverpakkingen scheidt.

door Pieter van den Brand

Marum, Leek en Grootegast zamelen alweer zo’n zeven

opgehaald. De eerste evaluatie leert dat er dit jaar per inwoner zo’n tien

jaar drankenkartons in. Dat gebeurt in de gratis milieu-

kilo blik en drankverpakkingen wordt opgehaald. “Tweederde van de

zak waar burgers ook hun kunststof verpakkingsafval

MD-zak bestaat uit drankenkartons”, zegt milieuwethouder Birgit op de

in aan kunnen bieden. “Drankenkartons namen we van

Laak. De reductie van de hoeveelheid restafval is met het nieuwe sys-

begin af aan mee”, zegt secretaris Errit Sietzema van de

teem sowieso fors. De gemeente hoopte de totale hoeveelheid restafval

Reinigings Commissie Westerkwartier (RCW), zoals het

van 170 kilo per inwoner terug te brengen naar 85 kilo in 2015, “maar

samenwerkingsverband is genoemd. “We ontdekten

over heel 2012 komen we al uit op maar 24 kilo per inwoner”, zegt Op

namelijk dat burgers de kartons plat tussen het oud-

de Laak, die over de eerste helft van 2012 een recyclingscore van maar

papier duwden. Een behoorlijke hoeveelheid en al die

liefst 91 procent rapporteert.

partijen papier werden afgekeurd.” Het aandeel drankpakken in de milieuzak steeg van acht procent in 2005 tot 25 procent in 2011. “We zamelen 95 procent van de drankenkartons in. Volgens de sorteeranalyses zitten er geen drankverpakkingen meer in het restafval.”

Zwart kratje In Apeldoorn, Brummen, Bronckhorst en Doesburg is het voor de burger al een groot aantal jaren volstrekt normaal dat hij zijn lege drankpakken naar een verzamelcontainer in de wijk brengt. In dit inzamelgebied van Circulus en Berkel Milieu bevindt zich ook Zutphen, waar inwoners al sinds 1994 hun kartonnen drankpakken aanbieden in het huis-aan-huis opgehaalde zwarte kratje, ook bestemd voor oudpapier, metalen, glas en klein elektrisch afval. “In 2011 zamelden we bij alle huishoudens samen een record van 796 ton drankenkartons in”, glundert Michiel Westerhoﬀ, manager Strategie & Ontwikkeling bij Circulus. Inmiddels loopt samen met afvalverwerkingsbedrijf Attero een proef in een zesde gemeente. In Deventer worden drankenkartons ingezameld in een container ‘voor droge componenten’, dus samen met kunststofafval en blik – zogeheten PMD-stromen (de letters staan voor Plastic, Metaal en Drankenkartons).

MD-zak Het Noord-Limburgse Horst aan de Maas zamelt sinds begin dit jaar drankenkartons in, als onderdeel van een nieuw inzamelsysteem. Tweewekelijks worden metaal (blikjes) en drankpakken in gratis doorzichtige zakken GRAM

december 2012

Errit Sietzema: “De inzamelcombinatie van plasticafval en drankenkartons is het meest kostenefficiënt; de kosten bedragen dan 57 euro per ton drankverpakking.” PMD-zak In West-Brabant is SAVER in oktober eveneens in samenwerking met Attero begonnen met een inzamelproef voor sap- en zuivelverpakkingen, plastic flessen/flacons en blikjes. In twee wijken in Roosendaal en in een wijk in Oudenbosch kunnen zo’n 1800 gezinnen hun PMD-stromen aanbieden in gratis plastic zakken. De eerste ervaringen in de tot maart volgende jaar lopende proef zijn veelbelovend, zegt adjunct-directeur Pieter Balth Linders. “De helft van de huishoudens doet mee. Een prima resultaat, want er is geen enkele financiële prikkel.” Een derde van de inhoud van de PMDzakken bestaat uit drankenkartons. Volgens Linders toont de proef aan dat als burgers de kans krijgen, de bereidheid om drankenkartons in te zamelen groot is.

Goede resultaten Vier voorbeelden van gemeenten die uit eigen beweging aan de gang zijn gegaan met het gescheiden inzamelen van drankenkartons. Zo’n 45 gemeenten in ons land doen dat op dit moment, waarvan Apeldoorn, Helmond, Maastricht en Venlo de grootste zijn. In totaal zamelen ze circa vijf procent (3,5 kiloton) van alle kartonnen drankverpakkingen in ons land in (ter vergelijk: Duitsland: 65 procent, België: 82 procent, EU-gemiddeld: 37

opgehaald wordt. Liefst in 2013”, zegt wethouder Op

procent). Verschillende systemen zijn in zwang. Burgers brengen hun lege

de Laak. “We willen de zakken ook afschaﬀen omdat ze

drankverpakkingen naar wijkcontainer, milieustraat of Retourette of ze

een rommelige aanblik op straat geven.” Gescheiden

worden huis aan huis opgehaald in een plasticzak. In vijf gemeenten wor-

inzamelen van drankverpakkingen, betoogt Westerhoﬀ

den drankenkartons samen met het oudpapier ingezameld. Alles overziend

van Circulus, blijft lonend zolang de inzamelkosten on-

zijn de resultaten goed, inzamelpercentages schommelen tussen veertig

der de verbrandingstarieven (in zijn geval 120 euro per

en zeventig procent, zo blijkt uit een studie uit 2010 van onderzoeksbu-

ton) blijven. “Als steeds meer gemeenten ertoe over

reau CE Delft.

gaan en de hoeveelheden toenemen, zullen de kosten bovendien alleen maar dalen. Er zitten veel waardevol-

Extra kosten

le grondstoﬀen in.”

De inspanningen van gemeenten om drankenkartons gescheiden in te zamelen brengen extra kosten met zich mee. Volgens het onderzoek van CE

Kenniscentrum

Delft komen inzameling en verwerking van drankenkartons op 281 euro

De verpakkende industrie verzette zich tot voor kort

per ton. Als de inzameling samen kan gaan met die van kunststofafval,

tegen de opname van drankenkartons in de inzamel-

dalen die kosten tot 57 euro per ton drankverpakking. Sietzema stelt dat

afspraken met rijk en gemeenten. De redenatie erach-

de inzamelcombinatie van plasticafval en drankenkartons het meest kos-

ter: drankenkartons bestaan grotendeels uit papier, de

teneﬃciënt is. “Solo inzamelen, weten we uit ervaringen in andere gemeen-

hergebruiksdoelen hiervoor worden ruim gehaald. Dus

ten, is te kostbaar.” Het inzamelsysteem in de drie Groningse gemeenten,

is er geen aanleiding het bedrijfsleven voor de inza-

waar de milieuzak deel van uitmaakt, is niet goedkoop. Ondanks de prima

meling van dit verpakkingsmateriaal verplichtingen

milieuscore zijn de inzamelkosten ﬂink hoger dan gemiddeld (225 euro

op te leggen. Toch zijn de drie partijen gezwicht voor

per aansluiting, waar het landelijk gemiddelde 183 euro voor deze stede-

de druk van de Haagse politiek en gemeenten. Op de

lijkheidsklasse is), zo bleek in 2009 toen een omvangrijke gemeentelijke

zogeheten Verduurzamingsagenda voor verpakkin-

benchmark is uitgevoerd. “Dat klopt, maar wij zamelen wekelijks in”, zegt

gen in de recente Raamovereenkomst staat dat er nog

Sietzema, “waar andere gemeenten dat tweewekelijks doen of brengsys-

vóór januari 2014 een pilot komt in een representatief

temen hebben. Als je naar ons totale inzamelsysteem kijkt, kunnen we

aantal gemeenten naar het inzamelen en hergebruik

wel volstaan met een lagere afvalstoﬀenheﬃng, zo’n zeventig euro lager

van drankenkartons (kwaliteit, milieurendement en

dan gemiddeld. Zo laten we zien dat het toch lonend kan zijn, als je meer

inzamelen verwerkingskosten). Zowel bron- als na-

doet.” Ook in Horst aan de Maas brengt de zak voor blik en drankpakken

scheidende gemeenten worden onderzocht. De proef

extra kosten met zich mee. “Vandaar dat we de inzameling graag willen

gebeurt onder de vlag van het nog op te richten Ken-

combineren met de plasticcontainer die ook tweewekelijks huis-aan-huis

niscentrum Duurzaam Verpakken.

10 1 0

GR GRA G GRAM R M RAM RA

decem de december cem em mbe b er 201 ber 20 2012 012

Verwerken in Duitsland of hier? De in ons land ingezamelde drankenkartons gaan via de stichting Hedra, het initiatief van de producenten Elopak, Tetra Pak en SIG Combibloc, voor recycling naar de Duitse Niederauer Papier Mühle in Kreuzau bij Aken. Daar worden ze geshredderd. In grote wastrommels wordt de papierfractie vervolgens losgeweekt van het kunststof- en aluminiumdeel. De meest drankenkartons zijn hiermee uitgerust om licht en zuurstof buiten te houden, waardoor de inhoud langer vers blijft. De lange papiervezel is een grondstof voor nieuwe verpakkingen (niet voor direct contact met levensmiddelen). Voor kunststof en aluminium heeft recycler Niederauer een samenwerking met het eveneens Duitse bedrijf APK, dat driekwart van deze twee afvalstromen tot granulaat opwerkt. Kartonfabrikant Solid Pack heeft concrete plannen in eigen land drankenkartons te gaan verwerken. “We willen investeren in een recyclinginstallatie die de drankpakken in papiervezels, kunststof en aluminium scheidt”, zegt directeur Dirk Schut. “De papiervezels kunnen we na bacteriologische zuivering direct in het productieproces inzetten. Het kunststof en aluminium willen we in grondstof omzetten. Zo maken we de cirkel rond.” Voorlopig staan de plannen overigens in de ijskast, want het bedrijf geeft prioriteit aan de bouw van een productieprocedé dat natuurgras tot basisgrondstof kan verwerken. Solid Pack kan het kostenplaatje van zo’n tien miljoen euro alleen rond krijgen als verplichte gescheiden inzameling van drankenkartons een voldoende aanbod garandeert. Volgens new business & strategy manager Joris Spaan is voldoende aanbod voor Parenco beslist een vereiste voor een gezonde businesscase. Deze papierproducent onderzoekt eveneens de mogelijkheid drankenkartons te recyclen. “Eventueel zouden we drankenkartons kunnen importeren.” Technisch gezien komt er nog het een en ander bij kijken, betoogt Spaan. “De papiervezels die uit de huidige recyclinginstallaties voor drankverpakkingen komen, zijn niet direct geschikt voor de papiersoort die wij produceren. We studeren op een extra processtap.” Ook nascheidingsspecialist Attero zegt de optie te onderzoeken om drankenkartons te gaan recyclen, “We praten met verwerkers om dat samen te gaan doen”, zegt Robert Jan Saft van Attero.

Woordvoerder Charles de Klerk van SITA laat weten dat

met deze techniek drankverpakkingen scheiden uit het PMD-materiaal

de sorteerinstallatie van het bedrijf in Rotterdam be-

dat in de proeven door SAVER en Circulus wordt ingezameld”, legt Saft

slist beschikbaar is als proeﬂocatie. Bij de bouw van

uit. Westerhoﬀ was liever gister nog met de pilot begonnen, zegt hij.

de installatie is al rekening gehouden met het schei-

“Met onze proef in Deventer willen we zeker aanhaken.” De Circulus-

den van drankenkartons. “In principe is onze installa-

manager hoopt dat de geplande pilot zal uitwijzen dat gemeenten volop

tie daar technisch toe in staat.” Tot een daadwerkelijke

aan de gang kunnen met gecombineerde inzameling.”

test is het nog niet gekomen, want er is immers nog geen aanbod. Maar we zitten op het vinkentouw en volgen de ontwikkelingen met grote belangstelling. Wij juichen het toe als er onderzoek komt naar de samenstelling van deze afvalstroom en alle aspecten daaromheen. Een proef zal de gewenste zekerheid geven,

Linders (SAVER): “Met al die tegenwerking moet

zodat er een goed systeem uit volgt.”

het maar eens afgelopen zijn.

Nascheiding

Laten we gewoon van start gaan.”

Ook Attero levert volgens senior-beleidsmedewerker Robert Jan Saft graag een bijdrage aan de proef. “We willen laten zien wat er mogelijk is met gecombineerde inza-

Onzin

meling van recyclebare stromen, zoals PMD. Daarnaast

In Grootegast doet Sietzema de aangekondigde proef echter af als

willen we de aanvullende potentie van nascheiding in-

‘klinkklare onzin’. “Wij zijn al zeven jaar bezig en hebben laten zien

zichtelijk maken, ook ﬁnancieel. Op basis van de eigen

dat ons systeem succesvol is. Het gaat puur om tijd rekken door de in-

situatie kan een gemeente een afweging maken voor

dustrie.” Ook wethouder Op de Laak ziet geen redenen om de geschei-

bron- of nascheiding of de combinatie van beide, met

den inzameling van drankenkartons nog langer uit te stellen. “Voor ge-

het oog op het beste resultaat en de laagste kosten.” At-

meenten vergelijkbaar met de onze is daar geen enkele belemmering

tero heeft veel ervaring met het scheiden van afvalstro-

voor. Het is begrijpelijk dat de grote steden hierop wellicht nog verder

men. Ook voor het drankenkarton komt mechanische

willen studeren, maar ik voorzie dat de inzameling van PMD ook voor

scheiding in beeld met behulp van infraroodtechniek.

hen gunstig uit zal pakken.” Linders van SAVER sluit zich hierbij aan:

De installaties van Attero in Groningen en Wijster schei-

“We zijn al twintig jaar bezig om de gescheiden inzameling van dran-

den zo kunststofafval na. Recent zijn hier ook proeven

kenkartons van de grond te krijgen. Met al die tegenwerking moet het

uitgevoerd met drankenkartons. “Daarnaast gaan we

maar eens afgelopen zijn. Laten we gewoon van start gaan.” GRAM

december 2012

■ 11

“Maak gft gratis en restafval duurder” Een aantal gemeenten doet het erg goed op het gebied van gft-inzameling, andere halen bijna niets of veel te weinig op. Gft-expert Remco Brommer onderzocht namens de Vereniging Afvalbedrijven (VA) hoe dat komt. Met zijn bevindingen gaat hij nu slecht scorende gemeenten langs om hen te helpen bij het verbeteren van hun gft-inzameling. Zijn belangrijkste advies aan diftargemeenten: “Voer een nul-tarief voor gft in.”

door Hetty Dekkers De gft-inzameling in Nederland gaat langzaam achter-

de achterblijvende resultaten. “Veel gemeenten voer-

uit. In 1997 werd een gemiddelde van 98 kilo per in-

den in de jaren negentig zowel diftar als gescheiden

woner opgehaald, vorig jaar was dat nog maar 76 kilo.

inzameling van gft in”, aldus Brommer. “Tegen dezelfde

“Dat is een zorgelijke ontwikkeling”, aldus Brommer.

tarieven. Maar bij veel burgers leefde het beeld dat de

“Vooral vanuit het oogpunt dat gft geen afval, maar

gescheiden stromen uiteindelijk toch allemaal op één

een waardevolle grondstof is. Uiteraard is de VA ook

hoop werden gegooid. Bovendien gebruikten veel men-

bezorgd om de vergistings- en composteerinstallaties

sen het gft om de restcontainer aan te vullen.” Brommer

die gebouwd worden en zijn. Maar mij persoonlijk, en

adviseert diftargemeenten daarom het gft-tarief terug

ook de VA, gaat het toch vooral om het milieuaspect.

te brengen naar nul. “Als je gft gratis maakt, vliegen

Uit duizend kilo gft kun je 400 kilo compost maken én

de inzamelresultaten omhoog”, heeft hij ervaren. “In

75 m3 biogas. Daarnaast bespaar je gemiddeld onge-

diverse gemeenten (zie kader, red.) is dat aangetoond.”

veer 100 kg CO2.”

Gemiste kansen Best practices

Brommer maakte naar aanleiding van het onderzoek

Brommer werd vorig jaar benaderd door de VA om eens

bij de best practices een lijst van 177 gemeenten die

te onderzoeken waarom sommige gemeenten erg goed

weinig tot geen gft inzamelen. Allemaal gemeenten in

scoren als het gaat om gft-inzameling. “Ze vroegen mij

de stedelijkheidsklasse 3 tot en met 5, dat wil zeggen

de best practices in beeld te brengen”, aldus Brommer.

zonder hoogbouw. Brommer wil deze gemeenten alle-

“Bij dat onderzoek ontdekte ik dat geen van deze kop-

maal gaan bezoeken en eventueel ondersteunen. Hij

lopers diftartarieven voor gft hanteerde. Een opvallend

heeft er tot nu toe zo’n 45 gehad. “Ik ben onderaan de

feit.” Hij dook dieper in de materie en concludeerde

lijst begonnen, dat wil zeggen bij de gemeenten die

dat een gelijk tarief voor resten gft-afval debet is aan

het slechtst scoren. Daar valt immers de meeste winst te behalen. Als het project vordert, wil ik ook de grote steden zoals Amsterdam en Rotterdam gaan benaderen. Bij hoogbouw blijft gft-inzameling een complexe zaak, maar grote steden hebben ook hele woonwijken met laagbouw waar niet ingezameld wordt. Dat is een gemiste kans.”

Ongegronde angst De gemeenten die Brommer inmiddels heeft bezocht, hebben veel belangstelling voor zijn verhaal. “Allereerst benadruk ik dat gft een waardevolle grondstof is en dat gemeenten enorme kosten kunnen besparen door gft apart in te zamelen. Het verwerken van een ton restafval is gemiddeld duurder dan een ton gft. Zijn het diftargemeenten, en de meeste zijn dat inderdaad,

Gft-expert Remco Brommer van de VA: “Bij de koplopers zat niet

dan geef ik hen het simpele advies om gft gratis te ma-

één gemeente die diftartarieven voor gft hanteerde. Een opval-

ken en het tarief voor restafval te verhogen. Dat laatste

lend feit.”

is nodig om kostendekkend te kunnen zijn.”

GRAM

december 2012

De angst die Brommer vaak hoort bij dit advies, is dat gemeenten bang zijn dat burgers hun dure restafval bij het gft gaan voegen. Brommer: “Die angst blijkt ongegrond. Diverse gemeenten die inmiddels een nultarief hebben ingevoerd, merken daar niets van. Het gft is niet meer vervuild dan voorheen. Logisch, want je gooit ook geen restafval bij het oud papier of in de glasbak.” Volgens Brommer is de inzameling van gft gelukkig weer actueel. “Veel gemeenten willen naar een omgekeerde inzameling of een energieneutrale samenleving. Ook de Afvalbrief schrijft voor dat het hergebruik drastisch omhoog moet. Het verbeteren van de gft-inzameling is een eenvoudige en eﬀectieve bijdrage in deze plannen. Het gaat immers om enorme hoeveelheden.” Best practice gemeente Smallingerland zag zijn gft

Koplopers en achterblijvers

vorig jaar stijgen van 146 naar 161 kilo door de in-

Voor het best practices onderzoek bezocht Brommer

voering van grotere groencontainers. Vooral tijdens

elf gemeenten die zeer goede resultaten behalen op

de zomermaanden bleken de oude minicontainers te

het gebied van gft-inzameling. Apeldoorn bleek de ab-

klein, waardoor veel mensen hun tuinafval in de rest-

solute koploper. Met een stedelijkheidsklasse 2 scoort

container deden.

deze grote gemeente 118 kilo per inwoner per jaar. Dat is ongeveer anderhalf keer beter dan het landelijk

De 177 gemeenten die Brommer wil adviseren, preste-

gemiddelde. Apeldoorn zag de inzamelresultaten fors

ren doorgaans ver onder de LAP-doelstellingen. Twee

omhoog gaan toen de gemeente acht jaar geleden het

gemeenten, Uithoorn en Hoogezand-Sappemeer, zame-

diftartarief voor gft afschafte. In 2004 was de inzame-

len zelfs helemaal geen gft in. Steenwijkerland heeft

ling van gft gedaald tot 80 kilo per inwoner, nu is het

vorig jaar het nultarief voor gft ingevoerd, met uitste-

dus bijna de helft meer.

kende resultaten. De hoeveelheid gft gaat hier ﬂink omhoog, het restafval omlaag. Op grond van de erva-

Al deze resultaten hebben Apeldoorn geen windeieren

ringen bij de best practices, heeft Brommer een pakket

gelegd. De afvalstoﬀenheﬃng kon, door de besparing

aanbevelingen samengesteld. Behalve het gratis ma-

op verbrandingskosten, de afgelopen jaren met 25

ken van gft, adviseert Brommer ook de inzamelservice

euro omlaag. De hoeveelheid gft stijgt volgens een ge-

voor gft te verbeteren, zoals wekelijks ophalen in de

meentewoordvoerder nog steeds en bij de verwerker

zomermaanden. Grote groene containers van 240 liter

(Apeldoorn laat zijn gft vergisten) is nog nooit een par-

blijken de beste resultaten te geven; de duocontainer

tij afgekeurd.

wordt daarentegen afgeraden, met het oog op de doorvervuiling van het gft.

■

Afval belonen – Holle Bolle Gijs 2.0

Foto Spaarnestad Hollandse Hoogte

door René Didde Bestaat het perfecte beloningssysteem voor afvalinzameling?

Weet Holle Bolle Gijs in het sprookjespark feilloos de

En welke beloning is dat dan? En hoe sporen we mensen aan

juiste snaar te raken, in gemeenten is de alledaagse

tot milieubewust afvalgedrag? Stuk voor stuk vragen die in dit

werkelijkheid minder feeëriek. Gemeenten worste-

artikel aan de orde komen.

len met zwerfafval dat onder meer door kinderen op snoep- en snackroutes op straat wordt gedonderd. Ge-

Het perfecte beloningssysteem voor afvalinzameling bestaat al bijna

meenten vegen zich suf op straten, pleinen en in de

zestig jaar. De burger wordt op gewiekste wijze verleid om afval te

omgeving van inzamelcontainers die in menige wijk

scheiden en netjes weg te brengen. De aanvankelijke investeringen

als een soort openbare vuilstortplaats worden gezien.

kostten een paar centen, maar het systeem is allang afgeschreven. De

Er zijn allerlei vrijwillige systemen waarbij veel men-

methode werkt eenvoudig en vergt geen ingewikkelde voorlichtings-

sen trouw glas, papier en sinds enkele jaren ook plas-

campagnes. Het trekt jaarlijks tienduizenden mensen en bevindt zich in

tic verpakkingsafval wegbrengen. In veel gemeenten

de gemeente Kaatsheuvel, om precies te zijn in de Efteling. Daar roept

worden dit soort fracties opgehaald, elders ontfermen

een kabouterachtig ﬁguur die Holle Bolle Gijs heet met een ronde bas-

vrijwilligers van de sportvereniging zich voor een paar

stem ‘papier hier, papier hier’. Wie afval in de mond van de goedmoe-

grijpstuivers over het afval. Gemeenten die van een of

dige vreetzak stopt, krijgt te horen ‘dank u wel’. Er is geen papiertje te

andere variant van diftar gebruik maken, rapporteren

vinden in het Brabantse pretpark, zeker niet nu op uitgekiende plaatsen

allemaal verbeterd scheidingsgedrag en minder restaf-

twaalf Holle Bolle Gijzen zijn geplaatst.

val. Maar het kan beter.

GRAM

december 2012

Opening slokt blikjes

Vooral het feit dat door de inzamelingsbeloning meer ‘traﬃc’ in de

Op kousenvoeten lijkt er sprake van een eigentijdse en

winkel komt, vormt een belangrijke trigger voor de ondernemer. “Vaak

lokale variant van Holle Bolle Gijs. In Eerbeek, Gorin-

vertoont deze persoon niet alleen lef, maar is hij ook begaan met het

chem en Vledder hebben lokale franchiseondernemers

groen en koestert hij het groene imago van zijn dorp.” De onderne-

van supermarktketens als Jumbo, C1000 en Coop een

mer moet wel goed in zijn ruimte zitten en de kans op blijvend succes

wand in hun supermarkt vrijgemaakt voor afvalinza-

neemt toe als ook de gemeente en een commerciële afvalinzamelaar of

meling. Een opening slokt blikjes en een andere ope-

een organisatie als Recycle mee doet. Het leuke van deze Holle Bolle

ning vreet petﬂesjes. Het systeem spuugt na aﬂoop

Gijs 2.0. is dat het niet erg is dat niet iedereen mee doet, aldus Bouma.

een bonnetje uit met een kleine retourpremie, vrij te

“Als er ﬂesjes op het ﬁetspad liggen of in het bos, blijken mensen te

besteden in het betreﬀende supermarktﬁliaal. Slim ge-

stoppen om ze op te rapen, want hoe meer je brengt, hoe groter de

dacht, want het slaat aan en er komt behoorlijk meer

beloning.”

volk over de vloer. “We zijn nu één jaar bezig en hebben een slordige 76 duizend blikjes en ﬂesjes ingezameld”,

Kleine beloning werkt

meldt ondernemer Doede Simonides van het Coop-ﬁli-

Bij adviesbureau CE Delft denkt ook afvalspecialist Geert Bergsma dat

aal in het Drentse Vledder. Waar in de Efteling kinderen

een kleine beloning beter motiveert dan een grote beloning. “We weten

naarstig papiertjes zoeken, ziet Simonides vooral ou-

dat geld de intrinsieke waarde van het verrichten van een goede daad

deren met een prikker in de weer. “Ze doen het in deze

kan verstoren”, zegt de onderzoeker die zich al meer dan vijftien jaar

crisistijden waarschijnlijk een beetje om de twee cent

bezighoudt met ondermeer verpakkingenafval. “Uit verkeersonderzoek

die ze per ingeleverd item krijgen, maar vooral maken

naar het mijden van de spits blijkt dat kleine beloningen werken als

ze zich druk om zwerfafval in deze natuurrijke en toe-

een tierelier. Het risico van grote beloningen is dat mensen gefrustreerd

ristische gemeente”, weet Simonides. “Net als ik, trou-

raken als deze wegvallen, bijvoorbeeld omdat het niet langer is op te

wens.” Die 76 duizend stuks afval kosten hem 1520

brengen.”

euro aan korting, maar daar haalt de ondernemer zijn schouders over op. “Een advertentie kost ook geld en het eﬀect ervan is eveneens ongewis. Ik denk dat ik die 1500 euro dik terugverdien op een meeromzet en een hogere brutowinst door de inzameling.” Hij ziet het als een vorm van lokaal ondernemerschap.

Korting op boodschappen De moderne Holle Bolle Gijs is niets meer dan de bekende Tomra-machine waarmee in elke supermarkt al bierﬂesjes en grote PET-ﬂessen kunnen worden gewisseld voor statiegeldbonnen. “Ons kassasysteem was

Professor Rick van Baaren: “Je moet proberen een moraal en identiteit in de straat of in buurt te ontwikkelen. Zo van ‘wij hier in deze wijk houden plastic apart’”

eenvoudig aan te passen op deze uitbreiding. Het enige is dat we goed moeten opletten dat de zakken worden verwisseld als ze vol zijn”, zegt de bevlogen ondernemer. Hij heeft ook een deal met de gemeente die

Bergsma denkt wel dat de moderne Holle bolle Gijs voorlopig ‘bottom-

het achter de machine geshredderde verpakkingsafval

up’ moet groeien. “Want doorgaans zijn de branche-organisaties van

komt ophalen en naar de milieustraat afvoert. Naast

supermarkten mordicus tegen dit soort initiatieven. We moeten leren

blikjes en ﬂesjes kunnen ook batterijen en frituurvet

uit de controverse rond statiegeld, die tot tien jaar ruzie-achtige toe-

worden ingeleverd en er is eveneens een bak voor

standen heeft geleid waarbij iedereen met de hakken in het zand ging

oude mobieltjes. Die komt WeCycle ophalen. Dit soort

staan. Ook de overheid moet zich terughoudend opstellen, want voor-

emballage-automaten die een directe korting geven op

schriften zullen de achterdocht bij het bedrijfsleven aanwakkeren.”

boodschappen is een vorm van een beloningssysteem dat werkt, vertelt Anja Bouma. In opdracht van Neder-

Toch is het opmerkelijk dat in vrijwel alle plaatsen in Nederland men-

land Schoon zette de adviseur beheer en leefomgeving

sen geheel belangeloos papier en glas apart houden en wegbrengen.

van ingenieursbureau Oranjewoud recent verschillende

In de jaren negentig van de vorige eeuw was Nederland zelfs een tijdje

beloningssystemen op een rijtje. “In een supermarkt

wereldkampioen hergebruik glas en papier. Daar was geen cent belo-

ligt de retourpremie in de vorm van een korting op

ning voor nodig. “Dat is een goed voorbeeld van intrinsiek geworden

boodschappen voor de hand, maar in een bedrijfskanti-

gedrag”, zegt Bergsma. “Jarenlange campagnes voor de glasbak door

ne of tankstation kun je aan korting op een beker melk

de overheid en trouw papier ophalen door de sportvereniging hebben

denken”, aldus Bouma. “Ook weggeven aan een goed

bewerkstelligd dat deze afvalscheiding een gewoonte is geworden. ‘Zo

doel is voor veel mensen een motiverende manier om

hoort dat gewoon’ en veel mensen hebben zelfs een aversie ontwikkeld

afval in te zamelen”, constateert zij op basis van litera-

tegen het bij het restafval stoppen van glas en papier.”

tuur en interviews.

GRAM

december 2012

Haakjes

Ook mooi zijn natuurlijk producten die van afval zijn

Het is nu zaak om ook met andere afvalfracties ‘haakjes’ te vinden waar-

gemaakt en direct tonen wat er allemaal mogelijk is

door mensen bewuster milieugedrag gaan verinnerlijken. “Maar daar-

met afval.” Van Baaren wijst er ook op dat de afval-

door bestaat geen pasklare methode”, zegt professor Rick van Baaren,

behandeling niet te moeilijk moet zijn voor de burger.

hoogleraar gedragsbeïnvloeding aan de Radboud Universiteit in Nijme-

“Waarom niet gewoon twee bakken in huis, eentje voor

gen. Ook Van Baaren weet dat een kleine som geld een goede prikkel kan

te recyclen zaken als papier, glas, mobieltjes, plastic en

vormen om gedrag aan te passen. Ook het lokale aspect spreekt hem

een andere bak voor het natte restafval. De recyclebak

aan. “Je moet proberen een moraal en identiteit in de straat of in buurt te

wordt dan nagescheiden, desnoods door vrijwilligers

ontwikkelen. Zo van ‘wij hier in deze wijk houden plastic apart’. Er moet

van de sportvereniging.”

een groepsgevoel ontstaan.” Van Baaren wijst op concrete doelgroepen, zoals het project Beestenbende, dat intussen in meerdere plaatsen rond

Uiterlijk

Nijmegen draait. “Beestenbende spreekt kinderen van zeven tot elf jaar

Ook professor Cees Midden, hoogleraar psychologie &

pakkend aan op het zwerfafval.” De kinderen werken samen met het

technologie TU Eindhoven wijst op het belang van uiter-

Dolﬁnarium in Harderwijk en lopen één keer per maand rond door hun

lijk en vorm van product en de omgeving. “Glanzende

buurt. Ze identiﬁceren zich met de verzorgers van de dolﬁjnen, dragen

oppervlakken bijvoorbeeld sporen mensen zowel in hun

een felgele outﬁt en krijgen een goed gevoel van het groepsgevoel, met,

gedachten als in hun gedrag onbewust aan tot proper-

uiteraard, een jaarlijks uitje naar het Dolﬁnarium. “Ook allochtonen, die

heid. Ik vind de experimenten bij de supermarkten een

een sterk groepsgevoel hebben, zou je op afval moeten kunnen aan-

heel goed initiatief. Als automaatproducent Tomra in het

spreken, met name via meisjes en hun moeders.”

ontwerp ook echt de vormgeving van een Holle Bolle Gijs zou nastreven, zou de respons nog hoger worden.

Als de beloning meer materieel moet zijn, adviseert Van Baaren be-

En dan naast het bonnetje met de korting in het display-

halve geld concrete producten aan te bieden. “Liefst van bedrijven uit

tje ook een avatar (computerﬁguurtje) die ‘dankjewel’

de buurt, een broodje van de lokale bakker waarvan je afvalt, een bij-

zegt. We weten dat mensen zeer gevoelig zijn voor reac-

drage aan een seizoenskaart van Vitesse of korting op de lokale bus.

ties van dit soort technische wezentjes.”

■

HYBRID PLUG IN De schoonste vuilniswagen Geesinknorba is toonaangevend in innovatieve oplossingen, zo ook voor het milieu. Wij kunnen voor u de schoonste vuilniswagen samenstellen. Dankzij het innovatieve Hybrid Plug In systeem kan de opbouw en belading van de vuilniswagen zelfstandig werken op een sterke battery pack met behoud van functionaliteit en capaciteit. Het systeem is toepasbaar op alle chassis' en op al onze verschillende typen opbouw. Ons Hybrid Plug In systeem is al 8 jaar op de markt verkrijgbaar. Inmiddels leveren wij de vijfde versie hiervan, met de laatste aanpassingen. De voordelen voor u: UÊÎä¯ÊLiÃ«>À }Ê «ÊLÀ> `ÃÌ v ÃÌi I UÊ-V iÀÊ â> i i UÊ-Ì iÀÊ â> i i UÊ" Ì >ÃÌ }ÊÛ> Ê`iÊV >ÃÃ Ã Ì À UÊ/ i«>ÃL>>ÀÊ «Êi iÊÃ ÀÌÊV >ÃÃ Ã *Let wel, besparing afhankelijk van de inzamellogistiek.

6 ÀÊii Êì ÃÌÀ>Ì iÊÛ> ÊìÊ* Õ}Ê ]Ê ii ÊV Ì>VÌÊ «Ê iÌÊ âiÊÛiÀ «>vì }ÊÛ >Ê Ìi iv Õ iÀÊäxÓÇ ÊÈÎnÊÇ£ÎÊ vÊ > Ê >>ÀÊÃ> iÃ°Li i ÕÝJ}iiÃ ÀL>°V Ê GEESINKNORBA L<A>EEBG@ * 1,). ;@ >FF>EHHK=

ppp'`^^lbgdghk[Z'\hf

nieuws Tekst: Bas Peeters

6 februari 2013: NVRD-themadag Beheer Openbare ruimte Onderwerpen die aan bod komen zijn onder andere: taakverbreding bij afval- en reinigingsbedrijven, social return, goed opdrachtgeverschap en open innovatie. Inschrijven kan al via www.nvrd.nl

Meerjarenstrategie NVRD 2013-2016 Tijdens de algemene ledenvergadering van 21 november is de nieuwe meerjarenstrategie van de vereniging vastgesteld. In de nieuwe meerjarenstrategie is de misCommissie Gladheidbestrijding

Netwerken via het NVRD ledennet:

sie en visie geactualiseerd, is aangegeven

Werk maken van het beheer van de open-

houd uw gegevens actueel!

op welke kerntaken, kennisgebieden en

bare ruimte. Dat is een van de doelen

Toegang bieden tot een netwerk is één

doelgroepen de NVRD zich de komende

uit de nieuwe meerjarenstrategie van

van de kerntaken van de NVRD. Het le-

jaren richt en welke focus en accenten

de NVRD. Een van de eerste activiteiten

dennet van de NVRD is speciaal ingericht

hierbinnen worden aangebracht. Verder

op dit terrein is de oprichting van de

om het netwerk toegankelijk te maken.

zijn per kennisgebied de kernthema’s aan-

NVRD-commissie

gladheidsbestrijding

Om zo optimaal mogelijk gebruik te kun-

gegeven. De Meerjarenstrategie is voor ie-

in november. In deze commissie wordt

nen maken van de voordelen van dit

dereen te vinden op www.nvrd.nl

kennis en kennisdeling over gladheid

netwerk, is het van groot belang dat de

en gladheidbestrijding binnen de NVRD

gegevens van organisaties en de mede-

Nieuwe leden

geborgd. De commissie komt twee of

werkers volledig en actueel zijn. Denk

In november is Verkeersveiligheid Groep

drie keer per jaar bij elkaar om de laatste

hierbij aan contactgegevens, functieom-

Nederland BV lid geworden van de NVRD.

trends, ontwikkelingen en ervaringen te

schrijving, maar ook uw expertise. Op

De Verkeersveiligheid Groep Nederland

bespreken.

deze manier kunnen de leden van de

is een kennisen opleidingsinstituut

Wilt u meer informatie of wilt u een bij-

NVRD elkaar eenvoudig vinden en er-

dat met behulp van training, consul-

drage leveren aan deze commissie, neem

vaart men zelf de voordelen van het net-

ting en online trainingsapplicaties een

dan voor meer informatie contact op met

werk. Dus, ga naar www.nvrd.nl, login in

bijdrage levert aan een verhoging van

Jolanda Gerrits, gerrits@nvrd.nl.

op het ledennetwerk en vul uw proﬁel in/

de verkeersveiligheid. Meer informatie:

aan op het ledennet van de NVRD.

www.verkeersveiligheidsgroep.nl Jaarplan 2013 vastgesteld

Nieuws uit de regio’s

Tijdens de algemene ledenvergadering

Anita de Smit is aangetreden als bestuurslid van

van 21 november is ook het jaarplan

de regio Zuid Nederland. Anita is sinds 2001

2013 vastgesteld. In dit jaarplan is per

werkzaam als

bij

kennisgebied aangegeven naar welke

de gemeente Oss. Hiervoor heeft zij gewerkt

dossiers in 2013 de aandacht uitgaat en

bij de Milieudienst Rijnmond en de gemeente

welke projecten uitgevoerd gaan worden.

Vught. Anita vervangt Theo Geurts van Kessel

Het jaarplan 2013 is te verkrijgen via

die het bestuur gaat verlaten.

www.nvrd.nl

beleidsmedewerker Afval

GRAM

december 2012

VAKWERK Fotograaf: Lex de Lang Gert Thasing, tweede van links, in gesprek met collegaâ&#x20AC;&#x2122;s

Gert Thasing werkt bij het gemeentelijk Afval Energiebedrijf (AEB) in Amsterdam. Hij is daar teamleider van de afdeling installatiebeheer. AEB zet jaarlijks zoâ&#x20AC;&#x2122;n 1,4 miljoen ton afval om in elektriciteit, warmte en nuttige bouwstoffen. Dat doet het bedrijf met twee afval gestookte energiecentrales, die samen jaarlijks 1 miljoen MWh aan stroom opwekken. Beide centrales produceren zowel elektriciteit als stadswarmte. De Afvalenergiecentrale (AEC) met een capaciteit van 850.000 ton afval per jaar is sinds 1993 in bedrijf. Deze Centrale heeft een elektrisch rendement van 24 procent. De Hoog rendement Centrale (HRC) die in 2007 is opgeleverd, heeft een elektrisch rendement van 30 procent en verwerkt 530.000 ton afval per jaar.

We mogen best uitdragen dat we een van de schoonste fabrieken van Nederland zijn! Wat houdt je functie in?

Verder heb ik natuurlijk met het aansturen van perso-

Ik geef leiding aan drie installatiebeheerders, een voor

neel te maken en alles wat daarbij komt kijken.

de AEC, een voor de HRC en voor de utilities (kranen,

slakopwerkinginstallaties, etc.) en tien dagdienstme-

Is dit een kantoorbaan?

dewerkers. De hoofdtaak van onze afdeling is ervoor

Ja en nee. Vijftig tot zestig procent van mijn tijd zit ik

te zorgen dat de bedrijfsvoering zo optimaal mogelijk

achter een bureau. Ik werk veel samen en overleg veel

verloopt en de (24/7) ploegen zo goed mogelijk kun-

met andere afdelingen over de status van de installa-

nen werken. Wat dit concreet betekent? Ik schrijf werk-

ties. En dat betekent dat er veel vergaderd wordt. In de

orders voor de ploegen, bespreek zaken met de techni-

overige tijd maak ik mijn rondes om te kijken of alles

sche dienst, bepaal mee welke revisies nodig zijn... Ik

loopt; van de inname van het vuilnis tot de afvoer van

doe alles wat nodig is om de boel hier goed te beheren.

de reststof.

GRAM

december 2012

De rubriek Vakwerk gaat over het vakmanschap en de bevlogenheid in de branche. In de afval en reiniging werken vele professionals, die hart hebben voor ‘de schone zaak’. Wat drijft hen in hun werk? En waarom doen zij hun werk graag & goed? Iedere maand passeert een professional uit de branche de revue.

door Karin Giesen

Heb je bewust gekozen voor deze branche? En

Ben je trots op je baan? En op je bedrijf?

voor dit bedrijf?

Ja, toch wel. AEB staat echt ergens voor. Als we iets zeggen, dan doen

Nee, ik ben hier bij toeval ingerold. Ik heb een jaar of

we het ook. En veiligheid staat bij ons hoog in het vaandel.

twintig gevaren, als hoofd werktuigkundige. Toen ik oﬀshore wilde gaan werken, heb ik me bij een uitzend-

Wat is het meest bijzondere dat je ooit hebt meegemaakt

bureau ingeschreven en daar deden ze me het aanbod

in je werk?

om te gaan werken bij AEB. Voordat ik op zee was, heb

Toen in 2007 het moment was aangebroken om de nieuwe fabriek ‘op

ik een jaartje in een Afvalverwerkingsinstallatie Noord

te gaan stoken’. Toen stonden we met zijn vijven vuur in de ketel te

(AVI) gewerkt. Ik had dus al wat ervaring met het wer-

gooien. Dat was een mooi en spannend moment. Maar… dat had wat

ken in de afvalbranche.

mij betreft meteen een oﬃcieel feestje moeten zijn. Dat kwam later wel hoor, maar op het moment zelf vond ik het wel een beetje een afknap-

Hoe lang werk je al (in deze functie) bij AEB?

per. Een hoogtepunt was toen prins Willem Alexander hier op bezoek

Ik werk bij AEB sinds 2001. Ik ben hier in de ploegen

kwam, een aantal jaren geleden. Ik heb hem mee rondgeleid. Dat was

begonnen, als hoofd werktuigkundige en daarna team-

erg leuk.

leider van een productieteam. Zo’n drie á vier jaar geleden werd ik gevraagd om naar de dagdienst te gaan

Wat is het grootste misverstand over jouw bedrijf?

en daar de nieuwe afdeling installatiebeheer op te

Niet zozeer een misverstand, als wel een gemiste kans. In het buiten-

zetten. Dit was nodig door de komst van de nieuwe

land zijn we meer bekend dan hier in Amsterdam en in het land. We

HR centrale. Deze had in de beginperiode een aantal

moeten ons veel beter verkopen. Ik vind dat we best mogen uitdragen

opstartproblemen. En dit soort inregel-, reparatie- en

dat we een van de schoonste fabrieken van Nederland zijn! Amsterdam

toezichtwerk kon het best buíten de ploegen, en dus

mag best een beetje trotser zijn op zijn AEB. Veel burgers hebben ook

binnen de dagdiensten, gebeuren.

geen idee wat we hier doen en hoe (schoon) we werken. Hier ligt nog een schone taak voor de AEB zelf én voor de gemeente Amsterdam.

Waar haal jij je voldoening uit? Ik kom hier elke dag met plezier. Ook in de wetenschap

Wat merk je van het imago van de branche?

dat iedere werkdag anders is. Wat wij de afgelopen drie

Ik heb de indruk dat de reputatie nog niet zo slecht is. Er is alleen veel

á vier jaar met ons team bereikt hebben, dat is echt

onwetendheid en onbekendheid. We hebben hier twee keer per jaar een

heel mooi. Het rendement van onze HRC ligt boven de

open dag. Mensen kijken dan hun ogen uit. Naar onze sorteerlijn bij-

30 procent en dat is uniek. Niemand had deze goede

voorbeeld, men heeft echt geen idee dat hier ook nog afval gesorteerd

resultaten ooit verwacht. En we blijven verbeterslagen

en gescheiden wordt.

maken. We staan nu voor de uitdaging om ISO 9001 gekeurd te worden. Daar hadden we een paar jaar ge-

Waar erger jij je aan?

leden nog niet aan durven denken.

De AEB is een politiek bedrijf, als onderdeel van de gemeente Amsterdam. Kleine mankementen in het bedrijf kunnen een enorme politieke

Wat is er zo leuk aan werken in deze branche?

impact hebben. Dan moeten we ons verantwoorden over storingen en

Allereerst is het een spannende branche. Er zijn nu op

over daardoor gemiste inkomsten. Daar stoor ik me wel aan; je hebt

de afvalmarkt veel veranderingen gaande. Je moet in-

met techniek te maken, dan kan er weleens iets stuk gaan. Iets meer

novatief zijn om te kunnen concurreren met collega

begrip op dit terrein zou ﬁjn zijn, daar denkt de politiek soms te mak-

verbranders. Maar in deze branche én dit bedrijf krijg

kelijk over.

je ook echt de kans om duurzaam te werken. Daarin blijft AEB verbeteren en zoeken naar nieuwe mogelijk-

Wat zou vandaag nog anders moeten in Nederland,

heden. Zo zijn er nu plannen om ook het restafval in

als het om afval en IBOR gaat?

te gaan zamelen, sorteren en scheiden voor de stad

Ik denk dat de vraag naar te verbranden afval meer afgestemd moet

Amsterdam (tot nu wordt het restafval van de stad hier

worden op het aanbod. En dan zouden de minst presterende bedrij-

regelrecht gestort). Dit plan moet overigens nog wel

ven er uit moeten, zodat de meest duurzame varianten overblijven.

goedgekeurd worden.

Tegelijkertijd is het ongewis hoe het gaat lopen met de afvalverbranding. Als de economie aantrekt, krijgen we misschien wel weer een

Door de terugloop van het restafval houden we per

■

booste….

saldo minder over om te verwerken. Het zal een spannende tijd worden, hoewel we nu ook afval uit het buitenland verbranden. We zullen nóg eﬃciënter moeten gaan verbranden. Dat blijft de uitdaging. GRAM

december 2012

BER OE PSOPLE IDING V OO R S TRA ATVE G E RS

“Dit beroep vraagt om een stevige portie vakkennis en inzicht” door Laurent Chevalier Straatvegen is niet het oudste beroep ter wereld. Het lijdt echter geen twijfel dat straatvegers een nuttige bijdrage leveren aan de openbare gemeenschap. Het ‘oﬃciële’ beroep van straatveger begint ruwweg in 1853 met de oprichting in Amsterdam van de Maatschappij tot verbetering van den werkenden stand. Eerste doel is: de straatveger aanzien geven. 160 jaar later is het vak, ook door de ontwikkeling van een beroepsopleiding, een echt beroep geworden! Opnieuw wordt in Amsterdam de revolutie gepredikt.

Geen ongeschoolde arbeid

In de stadsdelen Oost en Zuidoost is voor straatvegers

SPA Groep-directeur Ronald Ravesteijn is de initiator

een MBO (niveau 1)-opleiding Medewerker schone leef-

van deze beroepsopleiding. Over de ontstaansgeschie-

omgeving van start gegaan. MBO-niveau lijkt hoog ge-

denis zegt hij: “Door mijn werk ken ik de afvalbran-

grepen, maar het is een startkwaliﬁcatie en geen MBO-4

che erg goed. De meeste kennis komt echter van onze

niveau. De nieuwe opleiding sluit 100 procent aan bij

medewerkers en partners uit de sector, zoals de zeer

het gewenste functionele niveau van straatvegers.

deskundige groep examinatoren uit de kring van de NVRD van onze diverse opleidingen. Door die contac-

Ronald Ravesteijn: ”Dit werk mag niet worden afgeserveerd als ongeschoolde arbeid.”

ten groeide het besef dat straatvegen een echt beroep is waar je een stevige portie vakkennis en inzicht voor moet hebben. Dit werk mag niet worden afgeserveerd als ongeschoolde arbeid. Het vak wordt ook in technisch opzicht steeds ingewikkelder en burgers eisen een schone leefomgeving. Aan de andere kant wordt de ﬁnanciële polsstok van de gemeenten kleiner. Om dan optimaal te kunnen presteren, heb je goed opgeleide

De opleiding duurt een jaar en telt maximaal 200 les-

vakmensen nodig. Ik ben blij dat het beroep nu een

uren, ofwel één dag les per twee weken. Deze combi-

hogere status kan krijgen. Als je kijkt naar de geschie-

natie van leren en werken past goed bij de doelgroep.

denis heeft dat veel te lang geduurd. Achteraf gezien

In de opleiding staan vakken centraal als veiligheid,

vraag ik mij af, waarom dit idee niet veel eerder is ont-

vakkennis en vaardigheden, gezondheid en ergono-

staan. Zo'n opleiding is immers het Ei van Columbus.”

mie, algemene ontwikkeling, Nederlands, rekenen, omgaan met agressie en niet te vergeten communicatie,

Beheerder leefomgeving

houding en gedrag naar de burgers op straat. Er zijn

Ravesteijn ziet ook mogelijkheden om de functie van

verschillende maatwerkpakketten, waardoor voor ver-

straatveger op termijn te upgraden. “Via deze oplei-

schillende vakken kan worden gekozen. Voor bepaalde

ding zouden bepaalde straatvegers zich kunnen ont-

vakken geldt een vrijstelling als voldoende basiskennis

wikkelen tot buurtconciërge of beheerder van de leef-

kan worden aangetoond. Wie na een examen slaagt,

omgeving. Dat is belangrijk voor gemeenten, omdat

krijgt het diploma Medewerker schone leefomgeving.

straatvegers de ogen en oren zijn van de gemeente. Zij

De kosten van de opleiding variëren ruwweg van 100

kennen hun buurt als geen ander. Daardoor kunnen zij

tot 500 euro per persoon. Omdat de opleiding een leer-

een belangrijke verbindingsfunctie vervullen tussen de

weg is en opleidt tot een erkend diploma, draagt het

straat en het bestuur, waardoor gemeenten snel en ef-

ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een

fectief kunnen inspelen op wensen, klachten of nieuwe

groot deel van de kosten. De opleiding is ontwikkeld en

ontwikkelingen.” De opleiding in Amsterdam heeft al

wordt verzorgd door de SPA Groep. Dit instituut biedt

de aandacht getrokken van veel gemeenten. Diverse

een scala aan opleidingen aan voor medewerkers in

grote steden hebben bij SPA aan de bel getrokken voor

de afval- en reinigingsbranche en in het beheer van de

meer informatie en Reinigingsdienst Spaarnelanden

openbare ruimte.

in Haarlem wil de werknemers zelfs opleiden tot Integraal beheerder leefomgeving.

GRAM

december 2012

Lat hoger leggen

Beretrots

Op de vraag aan Mario Weij, Teammanager Schoon van

Weij is duidelijk trots op de nieuwe opleiding. “Dat geeft een hartstikke

stadsdeel Oost, of het niet gewoon een zootje is op de

goed gevoel. Het zijn nu eens niet alleen de managers die op kosten

Amsterdamse straten en dat zijn medewerkers daarom

van de baas verder mogen leren. Dat wordt ook zo gevoeld. Iedereen

dringend moeten worden bijgeschoold, antwoordt hij:

was daarom meteen razend enthousiast, hoewel sommigen even moes-

“Dat is zeker niet het geval. In ons stadsdeel ziet de

ten slikken bij de gedachte om weer 'naar school ' te gaan. De collega's

buitenruimte er over het algemeen genomen goed

ervaren deze opleiding als een blijk van waardering voor hun werk. Het

uit. We worden ook niet suf gebeld met klachten over

geeft hen ook een zekere status.”

de kwaliteit van het werk. Dat is een goede indicatie

Voorman Jeroen Flens bevestigt dat iedereen zin heeft om met de nieu-

dat alles op orde is, want als Amsterdammers ergens

we vakopleiding aan de slag te gaan. “Het leuke is namelijk dat er nu

niet tevreden over zijn, gaan ze niet een hoekje zit-

voor de eerste keer een speciﬁeke eigen beroepsopleiding is. Dat helpt

ten mokken. Het gaat er ons gewoon om dat we als

er zeker aan mee om ons werk als echt te zien. Alle collega's gaan er

dienst de lat altijd hoger willen leggen. De cursisten

dan ook echt voor.” Flens, die met zijn 35 jaar de jongste voorman is

die nu de lesbankjes in gaan, zijn om te beginnen de

van het team, heeft zelf een Havodiploma op zak. “Toen ik van school

elf voormannen van de in totaal 65 medewerkers tel-

kwam, had ik geen idee welke kant ik op wilde. Dit werk kwam op

lende veegdienst. Deze voormannen hebben vorig jaar

mijn pad en het bevalt me goed. Elke dag is anders en je bent de hele

als aanloop een vooropleiding gevolgd. En ongeacht

dag buiten. Ik probeer nu wel door te groeien. Daarom ben ik begon-

hun achtergrond zijn ze nu allemaal gemotiveerd om

nen met een opleiding middle management. Opvallend genoeg wordt

de opleiding ook af te maken. Over het vervolgpro-

er helemaal niet over meer salaris gesproken. De collega's vinden het

ces voor de overige medewerkers zegt Weij: “We gaan

prachtig dat ze de kans krijgen zich verder te ontwikkelen. Daarom

straks eerst deze ronde evalueren. Het is wel de bedoe-

zeurt niemand over geld of andere extra's. Ze zijn beretrots dat ze

ling de opleiding uit te rollen over de hele werkvloer.

gewaardeerd worden.”

Misschien dat de lesstof op basis van de ervaringen met de voormannen op onderdelen wat moet worden

Oogcontact

aangepast aan het over het algemeen vrijwel onge-

Over de inhoud van de opleiding vertelt Weij nog dat daarin ook aan-

schoolde niveau van de vegers.” Weij is alweer lang

dacht wordt besteed aan de werkhouding en het maken van oogcontact

geleden zelf begonnen bij de veegdienst. Door het

met de mensen op straat. “Daarmee stralen ze uit dat ze een nuttige

volgen van diverse studies heeft hij zich opgewerkt

taak vervullen en dat ze trots op hun werk zijn. Het schept ook een

tot zijn huidige functie als teammanager. Hij spreekt

band met de buurt. Dat kan dan weer leiden tot minder zwerfafval. Als

echter nog altijd de taal van de straatvegers. Daarom

je de straatveger kent, laat je het wel uit je hoofd om afval zomaar op

werd hij ook nauw betrokken bij de vormgeving van

straat te gooien.” Weij is niet bang dat andere stadsdelen of gemeenten

de opleiding. Over het belang van de opleiding zegt

straks aan zijn professioneel opgeleide straatvegers gaan trekken. “Ik

hij: “Voor mij geldt dat de straatvegers het werkkapi-

heb in de loop van de jaren gemerkt dat de meeste straatvegers vast

taal van de dienst zijn. En voor dat kapitaal moet je

op het nest zitten, zolang ze het naar hun zin hebben. Ik heb hier zelfs

goed zorgen.”

een voorman die in Marokko een boekhoudkundige opleiding heeft gevolgd en hier net als Jeroen helemaal gelukkig is. En als er straks toch

De voormannen van het Amsterdam stadsdeel Oost met

eentje wordt weggelokt, kan ik er stiekempjes ook best een beetje trots

rechts Mario Weij en links voorman Jeroen Flens.

op zijn.”

■

GRAM

december 2012

Wettelijke gemeentetaak is géén cash cow Marktwerking en privatiseringen in de gemeentelijke afvalsector leggen een grote verantwoordelijkheid bij het openbaar bestuur, zegt Ton Doppenberg, oud-voorzitter van de NVRD. “Het is een gotspe dat gemeenten hun wettelijke taken simpelweg verkopen aan de hoogste bieder, bij krapte op de begroting. Daaruit spreekt op geen enkele manier de intentie dat je zorgzaam om wilt gaan met de belangen van burgers. Het hoort niet.”

door Ronald Schalekamp

Doppenberg heeft een schat aan ervaring in de afval-

Stop de ondernemerscultuur

branche. Van 1999 tot 2010 was hij directeur van de

Gewaakt moet worden voor een te sterke verzakelijking

Friese afvalinzamelaar en -verwerker Omrin te Leeu-

en verharding, vindt Doppenberg. “Door de introductie

warden en van 1995 tot 2002 voorzitter van de NVRD.

van marktwerking in taken van algemeen belang – woningbouwverenigingen, zorginstellingen, spoorwegen,

“Gemeenten hebben een afvalstoffenmonopolie. Shoppen is er voor de burger niet bij”

posterijen – is in veel gevallen een ondernemerscultuur ontstaan bij betrokken overheden, instellingen en bedrijven. Het leidt weliswaar tot goedkoper en eﬃciënter werken, maar ook tot een verharding. Ziekenhuizen die elkaar niet meer helpen, maar beconcurreren, overheden die speculeren met gemeenschapsgeld en cherry picking door nieuwe intreders; het is allemaal aan de orde.”

Doppenberg is op dit moment voorzitter van de com-

Belastingbetaler bedrogen

missie Markt & Overheid van de NVRD, alsook voor-

Ook in de afvalbranche zijn grote fouten gemaakt door

zitter van de Raad van Commissarissen van Irado te

overheden. Als voorbeeld noemt Doppenberg de ver-

Schiedam. Daarnaast runt Doppenberg sinds 2010 zijn

koop van afvalverbrander AVR, waarvan de gemeente

eigen adviesbureau Esigo BV. In zijn woonplaats Oran-

Rotterdam grootaandeelhouder was. “In 2005 verkoch-

jewoud – onder de rook van Heerenveen – vertelt hij

ten de overheidsaandeelhouders dit bedrijf voor het

over zijn zorgen over privatisering in de afvalbranche.

grootste deel aan de private equity fondsen KKR en CVC

“Het inzamelen van afval is een wettelijke taak. Het ver-

en de rest aan een drietal andere partijen, voor 1,4 mil-

werken een indirecte wettelijke taak. Je kunt die taken

jard euro. Er werd een langjarig contract mee verkocht

uitbesteden of zelf uitvoeren, eventueel samen met an-

voor de verwerking van Rotterdams huishoudelijk afval

dere gemeenten vanuit een overheidsbedrijf. Verkopen

voor 25 jaar! Dit tegen een tarief van 95 euro per ton.

aan de hoogste bieder is echter not done”‚ zegt Dop-

Dat bedrag wordt ook nog eens jaarlijks geïndexeerd

penberg ronduit. “Gemeenten hebben een afvalstoﬀen-

en ligt inmiddels boven de 100 euro. Inmiddels kun je

monopolie. Het geld dat een koper betaalt voor het be-

elders huisvuil laten verbranden voor 40 euro per ton.

drijf wordt domweg verhaald op de burger, zodat deze

De Rotterdamse belastingbetalers betalen de komende

jarenlang een te hoog tarief moet betalen. Shoppen,

jaren vele miljoenen te veel; over een periode van 25

zoals in de energiemarkt, is er voor de burger niet bij.”

jaar mogelijkerwijs honderden miljoenen.”

GRAM

december 2012

10 procent winst uit den boze Naast het verkopen van overheidsbedrijven aan de hoogste private bieder, is ook het commerciële denken in overheidsbedrijven Doppenberg een doorn in het oog. Volgens hem is het helemaal niet zo uitzonderlijk dat een overheidsbedrijf ruim meer winst maakt dan 3

“3 procent winst op een overheidstaak is ruim voldoende” procent. “Die winst zou gebruikt moeten worden voor het verlagen van de afvalstoﬀenheﬃng voor de burger. Dat er op de inzameling en verwerking van bedrijfsafval meer winst wordt gemaakt, vind ik helemaal prima. Maar 10 procent winst maken – of meer – op een overheidstaak vind ik echt uit den boze. Er zit ook een lacune in de wetgeving op dit punt. Natuurlijk hoeft een overheidsbedrijf niet voor kostprijs te werken. Met een winst van 3 procent is men in staat het

Ton Doppenberg

eigen vermogen op peil te houden en de cashﬂow gezond. Dan kan er – zonder de gemeente te belasten – geld worden aangetrokken van

Geen geldmachine

banken, wanneer men voor een investering staat.”

Er zijn volgens Doppenberg meer van dit soort voorbeelden, waarbij kortstondig ﬁnancieel gewin preva-

Tafelzilver verkopen

leert boven het publieke belang en de lange termijn.

Let wel, Doppenberg is zeker geen tegenstander van marktwerking.

“Een overheidsbedrijf is geen geldmachine. Het mee-

“Marktwerking is absoluut een goede zaak gebleken. Overheden zijn

verkopen van langjarige opdrachten – die de eigenlijke

erdoor gedwongen om eﬃciënter te werken, omdat men zag dat pri-

verkoopwaarde bepalen van een overheidsbedrijf – is

vate partijen het goedkoper konden. De marktwerking heeft tot kos-

dan wel niet in strijd met de wet, maar toch zeker wel

tenreductie geleid. Ik denk ook dat de burger gebaat is bij de huidige

in strijd met de bedoeling van marktwerking. Men ver-

hybride markt. Het moet echter niet omslaan in opportunisme, waar-

koopt in feite toekomstige belastinginkomsten. Dat

bij gemeenten het tafelzilver van hun burgers verkopen. Nogmaals,

schaadt het publiek belang, wanneer de prijzen in de

als burger kun je niet kiezen voor een afvalbedrijf. Het is daarom aan

markt dalen. Eigenlijk zou een aanbesteding verplicht

de gemeenten om de belangen van hun burgers maximaal te beharti-

moeten worden gesteld. Het draait uiteindelijk om de

gen.”

goede mentaliteit bij managers in de top van overheidsorganisaties. De publieke zaak moet voorop staan.”

Net als gemeente Boskoop de textielinzameling CO2 neutraal uitbesteden? Dat kan! Met Stichting KICI. Specialist in inzameling en hergebruik van textiel. De gehele opbrengst doneert KICI aan goede doelen in binnen- en buitenland. www.kici.nl

■

BEEK DIENSTEN C Reinigen C Inzamelen/inzamelen en aansluitend reinigen C Reinigen betonputten C Reparatie en onderhoud C Leveren en plaatsen ondergrondse containers C Containerbeheersysteem C Keuring ondergrondse containers C Veiligheidsvloeren C Distributie containers B E E K

C O N TA I N E R

G R O E P

Flevoweg 31 2318 BX Leiden T 085 273 50 00 F 085 273 50 01 info@beekgroep.com www.containeronderhoud.nl N E D E R L A N D

V O O R

E E N

Z O R G E L O O S

E N

O P T I M A A L

O N D E R H O U D

VA N

U W

C O N TA I N E R S

STOF WAAROVER WE NADENKEN

• Marktleider op het gebied van inzameling en textielrecycling • Uitstekende kiloprijzen • Een zeer efﬁciënt en professioneel logistiek apparaat • Vele soorten textielrecycling • Samen halen we uw LAP-doelstellingen

info@reshare.nl | www.reshare.nl | 0800 0322 (gratis)

G E M EN G D E BE RI CH TE N

‘Sint en Piet’ schuldig aan

AFVAL & MILIEU Nieuwe Staatssecretaris

waarop ARN onderdelen en materialen

zwerfafval

in de PST-fabriek verwerkt voor herge-

Het hele jaar door maakt gemeentelijk

bruik en draagt meer bij aan het imago

Nederland zich druk over zwerfafval en

van duurzaamheid dat de autobranche

snoeproutes. Het wordt zelfs bestreden

wil uitstralen. Bij verwijderingsbijdrage

met echte snoepcops en stevige boetes.

wordt eerder gedacht aan niet meer

Maar met Sinterklaas ‘in de maand’, gaan

bruikbare materialen en afval. Het is de

alle gemeentelijke remmen los en mogen

bedoeling dat er volgend jaar een be-

de Pietermannen op gezag van Sint blin-

scheiden reclamecampagne komt om het

delings snoepgoed in de openbare ruim-

publiek over de naamsverandering te in-

te in het rond strooien. Over zwerfafval

formeren.

gesproken! Raar eigenlijk. Al dat spul blijft op straat liggen, want ouders ver-

Slimmer gebruik biomassa

bieden hun kroost van de straat te eten,

Slimmer en eﬃciënter gebruik van bio-

omdat die er ziek van kunnen worden.

massa (ook wel cascadering genoemd)

Sint, kindervriend?

kan in 2030 voor bijna 30 procent bijdragen aan de Europese doelstellingen

Ambitieuze plannen Twence

voor vermindering van uitstoot van

Bij het tienjarig bestaan van de afval-

broeikasgas (ten opzichte van 2010).

scheidingsinstallatie heeft Twence-direc-

Met het aantreden van het kabinet Rut-

Uit door CE Delft uitgevoerd onderzoek

teur Paul de Jong ambitieuze toekomst-

te-Ascher is mevrouw Wilma Mansveld

‘Cascading of Biomass, 13 Solutions for

plannen bekend gemaakt. Zo wil Twence

benoemd tot staatssecretaris van In-

a Sustainable Bio-based Economy’ blijkt

de focus nog meer gaan leggen op

frastructuur en Milieu. Hiervoor was zij

dat cascadering van houtige biomassa,

grondstoﬀenwinning en uitbreiding van

gedeputeerde (PvdA) van de provincie

van reststromen uit de landbouw en de

de productie en afzet van energie. Als

Groningen. In die functie had zij econo-

industrie en van afval, een signiﬁcante

onderdeel van die ambities gaat Twence

mische zaken, energie, jeugdzorg en fa-

bijdrage kan leveren aan een duurzame

de scheidingsinstallatie uitbreiden en

cilitaire zaken in haar portefeuille.

economie. De dertien opties die zijn

een toekomstbeeld waarin het bedrijf

Nieuw kabinet zet in op SDE+

leveren van tussen 330 en 400 Mton CO2

werkt aan het sluiten van de grondstof-

In het regeerakkoord van het nieuwe ka-

per jaar. Zo’n driekwart van de potentiële

fenkringloop met als stip aan de horizon,

binet is de doelstelling voor duurzame

CO2-winst wordt gerealiseerd door vier

een afvalloze samenleving, waarbij ener-

energie verhoogd van 13 naar 16 procent

opties: bio-ethanol uit stro, biogas uit

gie uiteindelijk nog uitsluitend wordt ge-

in 2020. Naast zonne-energie en energie-

mest, grasraﬃnage en optimalisatie van

wonnen uit hernieuwbare bronnen.

besparing is bio-energie een belangrijke

papierrecycling.

doorgerekend, kunnen een CO2-winst op-

vernieuwen. De Jong schetste verder

pijler in het akkoord. De regering wil opZweden importeert afval

timaal inzetten op de biobased economy

Proef composteerinstallatie

Terwijl veel landen zoeken naar manie-

en benutting van biomassa. Hiervoor

Op het Stadsplein van Nieuwegein is

ren om hun restafval verantwoord kwijt

wordt het budget voor de SDE+ regeling

deze maand een proef van start gegaan

te raken, zit Zweden met het omgekeer-

verhoogd. Tot 2017 wordt in totaal 495

met een mobiele composteerinstallatie.

de probleem. Het land beschikt over een

miljoen euro extra gereserveerd. Deze

De installatie maakt het mogelijk ter

geavanceerd programma om afval te ver-

SDE+regeling moet dan (deels) worden

plekke compost en groene stroom te ma-

branden en zo stroom op te wekken voor

bekostigd door een opslag op de ener-

ken van groente- fruit- en tuinafval. Be-

honderdduizenden gezinnen. Omdat de

gierekening.

zoekers kunnen de compost direct mee

Zweedse bevolking zelf niet genoeg af-

naar huis nemen. De mobiele compos-

val weggooit – bijna 96 procent van het

Verwijderingsbijdrage wordt

teerinstallatie maakt onderdeel uit van

afval wordt gerecycled – moet Zweden

recyclingbijdrage

de provinciebrede campagne Doe meer

nu noodgedwongen afval importeren om

Tijdens het Algemeen Bestuur Auto’s is

met afval. Daarmee wil de gemeente la-

de energieproductie op peil te houden.

in overleg met Auto Recycling Nederland

ten zien dat het scheiden van afval zeer

Daarom gaat het land nu jaarlijks 80.000

(ARN) besloten om de verwijderings-

de moeite waard is. Het scheiden van af-

ton afval invoeren uit Noorwegen. Zwe-

bijdrage die consumenten betalen bij

val bespaart kosten. En dat is waar het de

den denkt er ook aan om afval uit lan-

de aanschaf van een nieuwe auto per 1

gemeente om gaat: hoge service tegen

den als Italië, Roemenië en Bulgarije in

januari 2013 te vervangen door een re-

lage kosten met een zo groot mogelijke

te voeren.

cyclingbijdrage. Recyclingbijdrage past

milieuwinst.

beter bij de milieuverantwoorde wijze GRAM

december 2012

WECYCLE E N ‘DOE ME E R M E T A FVA L’ S L A A N H A ND E N INE E N

Goede samenwerking bereikt veel mensen Betere inzameling, scheiding en recycling van elektrische appara-

Samen één campagne

ten en energiezuinige lampen levert veel bruikbare grondstoﬀen

“Die samenwerking werd in 2011 een feit”, zegt Jur-

op en is beter voor het milieu. Dit geldt uiteraard ook voor de

rie Oosterhof, directeur van Afvalverwijdering Utrecht

meeste andere huishoudelijke afvalstromen. Omdat de Utrechtse

(AVU). AVU is de organisatie die namens de Utrechtse

gemeenten met de campagne Doe meer met afval en Wecycle het-

gemeenten de regie voert over de provinciebrede cam-

zelfde doel nastreven, hebben zij vorig najaar de handen ineenge-

pagne Doe meer met afval. “Ook dankzij een subsidie

slagen. Nu ruim een jaar later hebben zij meer dan 435.000 huis-

van Wecycle konden wij een volledig campagne-item

houdens in de provincie Utrecht met hun boodschap bereikt.

maken over het scheiden en recyclen van elektrische apparaten en energiezuinige lampen.” Dat gebeurde in de herkenbare campagnestijl Doe meer met afval.

Jan Vlak, directeur Wecycle, kreeg in december 2009 het eerste Afval-

Vanaf eind 2011 informeerden Wecycle en de Utrechtse

nieuws van de campagne onder ogen: “De boodschap van Wecycle past

gemeenten samen de inwoners over het waarom van

goed in een campagne voor alle huishoudelijke afvalstromen. Het Wecy-

gescheiden inzameling van elektrische apparaten en

clefonds biedt gemeenten ﬁnanciële ondersteuning bij de uitvoering van

kapotte energiezuinige lampen. Ook vertelden zij waar

inzamelpilots of communicatieprojecten. Dit paste hier goed bij.” Een af-

de inwoners deze spullen het beste apart kunnen in-

spraak met het campagneteam van Doe meer met afval was snel gemaakt.

leveren en wat er vervolgens mee wordt gedaan. Dit

Onderzocht werd hoe zij konden samenwerken.

gebeurde onder meer via campagneposters, spandoeken, stickers op vuilniswagens, berichten in de kranten en op de websites van de gemeenten. En uiteraard op www.doemeermetafval.nl en www.wecycle.nl. Verder viel er bij meer dan 435.000 huishoudens de huis-aanhuis verspreide nieuwsbrief Afvalnieuws in de bus, die overigens ook nog een lokaal tintje had. Voor elke Utrechtse gemeente werd namelijk een aparte cover gemaakt waarin zij hun plaatselijke informatie op maat voor hun inwoners kwijt konden. Tegelijkertijd was Wecycle ook actief met het uitzenden van hun televisie- en radiospotjes.

Afvalroadshow en gratis Jekko’s “We zijn ook echt naar de mensen toegegaan”, onderstreept Oosterhof. “We hebben een tournee door de provincie gemaakt met onze Afvalroadshow, een reizende doe-en-ontdek-tentoonstelling over afval, afvalscheiding en –recycling voor zowel kinderen als volwassen. Zo waren wij regelmatig te vinden op braderieën, jaarmarkten en drukke winkeldagen en bij andere evenementen in de Utrechtse gemeenten. Door mee te doen aan de spelletjes en quizzen in de roadshow konden kinderen een mini-kliko winnen. Onze gastvrouwen en -mannen gaven de bezoekers extra voorlichting over het scheiden en recyclen van elektrische apparaten en energiezuinige lampen. Ook deelden zij gratis Jekko’s uit. De Jekko is een inzamelbox van Wecycle waarin de inwoners hun lege batterijen, kapotte kleine elektrische apparaten en spaarlampen kwijt kunnen. Is de

GRAM

december 2012

Jekko vol, dan kunnen zij deze bij de milieustraat van de gemeente gratis legen en weer opnieuw gebruiken.” Oosterhof: “Dat de samenwerking tussen Doe meer met afval en Wecycle niet onopgemerkt is gebleven, blijkt wel uit de volgende opmerking die wij regelmatig te horen kregen van bezoekers van de Afvalroadshow: ‘Jullie hebben het nu nóg professioneler aangepakt met die spotjes op de TV en radio’. Dat betekent dus dat onze gezamenlijke boodschap bij het publiek is aangekomen.”

Lesprogramma Onder het mom van jong geleerd, oud gedaan is ook via een lesprogramma voor basisscholen en de eerste klassen van het voortgezet onderwijs extra aandacht besteed aan het Wecycle-thema. Onder meer via een apart hoofdstuk in het lesboekje en korte ﬁlmpjes op de educatieve DVD. Bij de scholen die aan de afvallessen meededen, kwam ook de Afvalroadshow op bezoek en kregen de kinderen een Jekko mee naar huis. “In de gemeente Bunschoten-Spakenburg bijvoorbeeld deden alle 12 basisscholen mee aan het lesprogramma. Hier ontvingen in totaal 900 kinderen een Jekko, waarmee dus in een keer ook 900 gezinnen zijn bereikt”, vertelt Oosterhof trots.

Gescheiden inzameling neemt toe De gezamenlijke communicatie en de evenwichtige samenwerking hebben ervoor gezorgd dat steeds meer mensen weten waarom zij hun gebruikte elektrische apparaten en kapotte spaarlampen apart moeten inleveren. En dat zij deze bij de milieustraat of het afvalbrengstation van hun gemeente kwijt kunnen. Ook is bij het grote publiek bekender geworden dat bij aanschaf van een nieuw elektrisch apparaat of nieuwe

nodige materialen kunnen kopen voor hun lessen. “Vanaf volgend jaar

energiezuinige lamp de winkelier wettelijk verplicht is

gaan wij dit nog eﬃciënter doen. Scholen krijgen in de periode septem-

een gelijksoortig oud apparaat in te nemen (de oud-

ber tot en met november de gelegenheid kleine elektrische apparaten

voor-nieuw-regeling). “Dit lijkt zich zelfs in onze cijfers

in te zamelen, die dan in een keer door Wecycle worden opgehaald. Dat

te vertalen, want tussen 2007 en 2012 wordt via de

scheelt een hoop transportbewegingen”, aldus Vlak.

Utrechtse gemeenten jaarlijks gemiddeld bijna 2 kilo aan elektrische apparaten meer per inwoner geschei-

Regelmatig blijven communiceren

den ingezameld”, laat de AVU-directeur weten. “Door

Oosterhof: “Een belangrijke les die wij uit deze gezamenlijke campagne

de economische crisis stellen mensen de aankoop van

met Wecycle hebben geleerd is dat niet alleen voor deze afvalstroom,

hun koelkast of wasmachine vaker uit. Dit merken

maar eigenlijk voor alle afvalstromen geldt dat we onze boodschap

wij vooral aan de inzameling van grote apparaten die

over de noodzaak van afvalscheiding en –recycling moeten blijven

momenteel terugloopt. De inzameling van kleine ap-

herhalen.” Vlak voegt daaraan toe: “Wij werken er hard aan om het

paraten stabiliseert zich”, vult Vlak hem aan. De inten-

inleveren van vooral kleine elektrische apparaten en spaarlampen zo

sievere en frequentere communicatie over dit thema is

makkelijk mogelijk te maken. Daarnaast blijven we communiceren

daar deels debet aan.

hoe de consument zijn afgedankte apparaten en lampen kan inleveren en dat dit meer oplevert dan wanneer zij het bij het restafval gooien.

Uiteraard dragen ook de betere faciliteiten en registra-

Ondanks de economische tegenwind is onze inzameling de afgelopen

tie bij aan de geconstateerde toename. Gezinnen bren-

jaren gestegen. Ook de campagne Doe meer met afval heeft hieraan

gen hun apparaten bijvoorbeeld vaker naar de school

bijgedragen.”

van hun kinderen. Daar heeft Wecycle grote bakken staan die regelmatig worden opgehaald. De scholen

Over de Auteur: Freddy van der Brugge is projectleider provinciebrede

krijgen hier weer een vergoeding voor, waarvan zij de

campagne Doe meer met afval

GRAM

december 2012

N IEUWTJ E S VAN DE ZAKE LIJK E M A RK T

NIEUWS

BRBS Recycling partner brancheprogramma MVO Nederland

valstromen. In totaal telt de BRBS circa 70 leden die op circa 150 locaties onder meer zo’n 75-80 procent van het bouwen sloopafval (BSA) bewerken. BSA is één

Op 21 november 2012 hebben BRBS Recycling en MVO Nederland een over-

van de grootste afvalstromen van Neder-

eenkomst ondertekend waarin BRBS Recycling aangeeft zich te gaan inzetten

land. Hiervan wordt 98 procent gerecy-

voor de ontwikkeling van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO)

cled.

binnen de recyclingsector. De ondertekening verbindt BRBS Recycling aan een programma dat brancheorganisaties helpt MVO bij hun leden te agenderen en

Over MVO Nederland

te implementeren.

MVO Nederland is de nationale kennisen netwerkorganisatie voor bedrijven

“De productie van grondstoﬀen uit afval

meest gangbare recyclinggranulaten.

met MVO-ambitie. Haar streven: MVO

is de essentie van de bedrijfsvoering van

3 Verder bevorderen van de arbeidsvei-

een vanzelfsprekende zaak maken voor

leden van BRBS Recycling. Daarmee is het

ligheid door actief te participeren in de

alle ondernemers in Nederland. Sinds de

bedrijfsproces een belangrijke bijdrage

Stichting Arbocatalogus Afvalbranche.

oprichting in 2004 is MVO Nederland uit-

aan maatschappelijk verantwoord onder-

4 Voortdurend bevorderen van de vita-

gegroeid tot hét startpunt voor alle on-

nemen”, aldus Jan Schuttenbeld, voorzit-

liteit, inzetbaarheid en ontwikkeling

dernemers die hun bedrijfsvoering willen

ter van BRBS Recycling. Hij ondertekende

van medewerkers, waarbij bijzondere

verduurzamen en daarover van gedach-

samen met Willem Lageweg, directeur

aandacht is voor groepen die het op de

ten willen wisselen met gelijkgestemden,

van MVO Nederland, het manifest. Ver-

arbeidsmarkt moeilijk hebben.

brancheorganisaties, de overheid en/

dere groei en verbetering van de rentabiliteit van de sector dragen structureel bij aan People, Planet en Proﬁt. In de samenwerking met MVO Nederland

5 Verder verhogen van het recyclepercentage van het Nederlands afval.

of NGO’s. Het partnernetwerk van MVO Nederland telt meer dan 2.000 bedrijven

6 Verdergaande reductie van CO2-uit-

en organisaties. Elke maand komen daar

stoot door energiebesparing en inno-

tientallen partners bij. Deze ondernemin-

vatie.

gen komen uit alle sectoren en variëren van eenpersoonsbedrijven tot multina-

willen de leden van BRBS Recycling zich committeren aan de volgende doelstel-

BRBS Recycling is de vereniging van re-

tionals. MVO Nederland faciliteert haar

lingen:

cyclingbedrijven die uit grof huishoude-

achterban met kennis en inspiratie over

1 Vergroten van kennis in de branche op

lijk afval, bouw-, renovatie- en sloopaf-

de volle breedte van het onderwerp

het gebied van maatschappelijk ver-

val en droog bedrijfsafval hernieuwde

maatschappelijk verantwoord onderne-

antwoord ondernemen door het uit-

grondstoﬀen produceren. De vereniging

men.

wisselen van ervaringen en expertise.

bestaat uit puinbrekers, sorteerbedrijven

2 Opstellen van MRPI-bladen voor de

en recyclingbedrijven voor speciﬁeke af-

Meer informatie op www.mvonederland.nl

Baas over eigen energieverbruik in eerste slimme wijk van Nederland Bewoners van de Zwolse Muziekwijk

sortiumpartners (waaronder sWz, Dong

hebben hun energieverbruik vanaf 30

Energy, Flexicontrol) aan het ontwikkelen

november 2012 meer dan ooit in eigen

van een net dat klaar is voor de energie-

hand. Ruim 100 huishoudens maken

behoefte van de toekomst. Een slim sys-

voortaan gebruik van een slimme was-

teem dat energie met behulp van tech-

machine, zonnepanelen voor het opwek-

nologie zo eﬃciënt mogelijk verdeelt en

ken van eigen stroom en een energiecom-

berekend is op het terug leveren van lo-

puter. Daarop is precies te zien wanneer

kaal opgewekte stroom. Marjan Minnes-

energieverbruik het meest duurzaam of

ma, directeur van Urgenda en aanvoer-

goedkoop is.

der van de Trouw duurzame top 100, gaf

Met de pilot van de eerste zogenoemde

op 30 november, samen met een van de

slimme wijk van Nederland werkt netbe-

jongste bewoners van de wijk, het start-

heerder Enexis samen met diverse con-

sein voor de pilot.

GRAM

december 2012

N IEUWTJES VAN DE ZAKE LIJKE M A RK T

NIEUWS

VAR neemt kunstgrasrecycling installatie in gebruik

VAR-directeur Hannet de Vries – in ’t Veld en burgemeester Jos Penninx van

De kunstgrassprieten maken we verder

de gemeente Voorst hebben op donderdag 15 november de nieuwe installatie

schoon en een speciale machine verve-

voor het recyclen van kunstgras oﬃcieel in gebruik genomen. Met deze inge-

zelt vervolgens het kunststof tot een her-

bruikname is VAR in staat alle soorten kunstgras voor 95 procent te recyclen.

bruikbare grondstof voor de kunststo-

Zo zet VAR opnieuw een grote stap in het terugwinnen van grondstoﬀen en

ﬁndustrie. Met zeven en luchtscheiders

levert de recycling van kunstgras een forse CO2-besparing op.

scheiden we de inﬁll in zand en rubber. Ook deze zijn na behandeling weer ge-

VAR heeft in de afgelopen jaren hard ge-

van elkaar gescheiden worden. De kunst-

werkt aan de technische ontwikkeling

grasvezels zelf, de ‘grassprieten’, zijn

van de installatie die het nu in gebruik

bevestigd op een onderdoek. De kunst-

2000 hectare

heeft genomen. Directeur Hannet de

grasvezels zijn gemaakt van kunststof:

In ons land deed tussen de vijf en tien

Vries: “Na een lange periode van wer-

PE (polyethyleen) of PP (polypropyleen).

jaar geleden kunstgras op grote schaal

ken met verschillende mobiele installa-

Om de mat zijn stevigheid en sporttech-

zijn intrede. Er zijn duizenden voetbal-,

ties zijn we gekomen tot het deﬁnitieve

nische eigenschappen te geven, is de

hockey- en tennisvelden aangelegd. Een

ontwerp en bouw van deze unieke vaste

ruimte tussen de vezels opgevuld met

ruwe inventarisatie leert dat zeker 20

productielijn. Deze installatie is een ab-

zand, gravel, een mengsel van zand en

miljoen vierkante meter kunstgrasveld

solute noviteit in Europa. En daar zijn

rubber of een rubbermengsel. In vakter-

in die tijd is aangelegd. Dit is een opper-

we enorm trots op.” De recycling van

men heet dat instrooimateriaal of inﬁll.

vlakte van minimaal 2.000 hectare. De

kunstgras is een lastig proces en vergt

schikt voor hergebruik.”

levensduur van een kunstgrasveld is on-

de inzet van diverse complexe technie-

Recycling

geveer 10 tot 15 jaar. Een groeiend aantal

ken. VAR kan met haar nieuwe installatie

Er zijn diverse technische stappen nodig

van de in het verleden aangelegde vel-

voldoen aan de hoogste kwaliteitseisen

om de verschillende materialen terug te

den wordt nu vervangen. Voor kunstgras

die de verwerkende industrie stelt aan de

winnen en deze tegelijkertijd te laten vol-

is in 2012 een stortverbod afgekondigd.

teruggewonnen grondstoﬀen.

doen aan de kwaliteitseisen van de ver-

Dat betekent dat dit product gerecycled

werkende industrie. Bedrijfsleider Sorte-

moet worden. De nieuwe recyclinginstal-

Kunstgras

ren Raymond Giesen: “We verkleinen het

latie van VAR is uniek in Europa en maakt

Kunstgras bestaat uit diverse materialen.

kunstgras eerst en zeven het vervolgens

het recyclen van kunstgras voor het eerst

Willen deze hergebruikt of gerecycled

om het instrooimateriaal te verwijderen.

op deze schaal mogelijk.

kunnen worden, dan moeten ze goed

Daarna bewerken we beide deelstromen.

GRAM

december 2012

N IEUWTJ E S VAN DE ZAKE LIJK E M A RK T

NIEUWS

Crowdpleiten voor het klimaat Urgenda heeft met een brief aan de Staat een juridische actie in gang gezet

pen de beleidsmakers alle Nederlanders

voor een groene revolutie met inzet van voldoende klimaatmaatregelen. De

die nu al actief bezig zijn.”

duurzaamheidorganisatie introduceert op de actiesite wijwillenactie.nl het crowdpleiten, waarmee mensen met eigen kennis en ideeën actief kunnen bij-

Schone revolutie

dragen aan een dagvaarding gericht aan de Staat.

Urgenda is in 2007 opgericht om duurzaamheid in Nederland te versnellen en te verbreden, met succesvolle acties,

Wijwillenactie.nl van Urgenda staat voor

samenleving in te zetten. Nederlanders

zoals de Dag van de Duurzaamheid en

plannen, oproepen en andere bijdragen.

moeten daarnaast van de overheid juiste

de zonnepanelenactie wijwillenzon.nl.

Pleit mee, doe mee en denk mee, voor

en adequate informatie krijgen over kli-

Nederlands zijn slecht op de hoogte van

een duurzame toekomst, luidt de uitno-

maatverandering. Voordat de rechtszaak

klimaatverandering. Juist de overheid is

diging van Urgenda. Niet alleen specia-

in gang wordt gezet, heeft de Staat nog

bij machte de versnelling te genereren,

listen zoals economen en juristen, maar

vier weken de tijd om op het verzoek van

door nieuw beleid in concrete actie om te

iedereen met een goed idee kan meewer-

Urgenda te reageren. “We kunnen met z’n

zetten en goede informatie te verstrek-

ken aan het pleidooi, een plan lanceren

allen bewerkstelligen dat de overheid

ken. Urgenda roept op tot een schone

en steun betuigen.

ook in beweging komt”, legt directeur

revolutie en de kans om voor onszelf en

Marjan Minnesma van de stichting Ur-

de generaties na ons een rechtvaardige,

Versnelling

genda uit. “Met beter beleid en acties kan

volhoudbare samenleving te creëren.

Via de rechter wil Urgenda van de Staat

de overheid meehelpen om gevaarlijke

der Nederlanden vragen de benodigde

klimaatverandering voorkomen. Zo be-

Meer weten over Urgenda?

versnelling voor een volledig duurzame

reiken we de nodige versnelling en hel-

Kijk op www.urgenda.nl

Uw RKGV is veilig bij Zandrecycling Nederland.

morgen kunt u haar gerust weer een vraag stellen

Wilt u af van uw riool-, kolk-, gemaalslib of veegzand? Zandrecycling Nederland (ZRN) RKGV-specialist sinds 1988

is dé specialist van Nederland. We reinigen

Meerdere locaties in Nederland

en recyclen het tot schone (bouw)materialen.

Snelle dienstverlening

En we verwerken de restfracties volgens de kleinste paragrafen van de Milieuwet. Kijk op

Diverse transportmogelijkheden

www.zandrecycling.nl, of bel 0174-24 39 50

ISO- en VCA-gecertiﬁceerd

voor meer info, een vrijblijvende afspraak ter

Gratis afvalstroomnummer

kennismaking of het aanvragen van een offerte.

Af van uw RKGV-afval? Zó hoort ‘t.

Bel de gratis KWF Kanker Infolijn 0800 - 022 66 22 Al uw persoonlijke vragen over kanker persoonlijk beantwoord

Zandrecycling Nederland BV t ABC Westland 227, 2685 DC Poeldijk T 0174-243950 t F 0174-291148 t www.zandrecycling.nl t info@zandrecycling.nl

INDEX 2012

ITEMS AFVAL

A.1 Afvalbeleid A.2 Huishoudelijk afval

A.4.5

Bodemvervuiling

B.4.1

Riolering

A.4.6

Avi-reststoﬀen

B.4.2

Ongediertebestrijding

A.5 Afvalverwerking

Diversen Beheer openbare ruimte en reiniging

Preventie en hergebruik / (Gescheiden) inzameling

A.5.1

Composteren/vergisten

A.5.2

Verbranden

A.2.2

Gft

A.5.3

Storten

A.2.3

Oudpapier en karton

A.5.4

Overige verwerkingstechnieken

A.2.4

Kunststoﬀen

C.1 Organisatie C.2 Milieubeheer

A.2.5

Glas/statiegeld

A.2.6

Textiel

A.2.7

A.2.1

A.6 Techniek en technologie

ORGANISATIE & MANAGEMENT

C.2.1

Milieutaken

C.2.2

Voorlichting en educatie

A.6.1

Be- en verwerking van reststoﬀen

Metalen

A.6.2

Composteren/vergisten

C.3 Financiën

A.2.8

Kga

A.6.3

Verbranden

C.4 Management en personeel

A.2.9

Grof huishoudelijk afval

A.6.4

Storten

C.5 Automatisering C.6 Monitoring

Diversen Afval

A.2.10 (Drank)verpakkingen

C.7 Wagenparkbeheer

A.2.11 Wit- en Bruingoed

Diversen organisatie & Management

A.2.12 Kringloopbedrijvigheid / milieustraat

BEHEER OPENBARE RUIMTE & REINIGING

A.2.13 Afvalregistratie

B.1 Beheer openbare ruimte

A.2.14 Inzamelmiddelen

B.2 Reiniging

D.1 (Branche)organisaties

A.2.15 Inzamelmaterieel

B.2.1

Straatreinigen/Zwerfvuil

D.1.1

NVRD-(branche)vereniging

A.3 Afvallogistiek

B.2.2

Hondenpoep

D.1.2

A.4 Bedrijfsafval

B.2.3

Onkruidbestrijding

Overige (branche) organisaties

ORGANISATIES

A.4.1

Gevaarlijk afval

B.2.4

Straatmeubilair

D.2 Maatschappelijke organisaties

A.4.2

Kwdi-afval

B.2.5

Reinigingsmaterieel

D.3 Overheidsorganisaties

A.4.3

Speciﬁek ziekenhuisafval

B.3 Winterdienst

A.4.4

Bouw- en sloopafval

B.4 Overige reinigingstaken

Diversen organisaties

mnd

pag.

mnd

DIVERSEN pag.

A AFVAL

A.2.2

A.1 Afvalbeleid

01 06

Gft

Privaat is beter, nee samenwerking. Pieter van den Brand

03 30

Hoe doen zij dat met de inzameling en verwerking van grof groen tuinafval? Hetty Dekkers

Afval is de enige grondstof die we hebben Hetty Dekkers

04 12

Grof groenafval wordt kostbare grondstof. Hetty Dekkers

01 16

Waar is de regie adequaat. Pieter Mensink

10 26

A.2 Huishoudelijk afval

Hoe doen zij dat met de inzameling van gft-afval bij hoogbouw? Hetty Dekkers

06 05

A.2.1

A.2.3

Oudpapier en karton

A.2.4

Kunststoﬀen/statiegeld

Preventie en hergebruik / (Gescheiden) inzameling

Wir sind für dreck zu haben. Pieter van den Brand

01 10

LCA kunststoﬀen onderschrijft standpunten NVRD. CE Delft 01 14

Op weg naar 0 kg restafval. Karin Giesen

01 24

Wie de schoen past, trekt hem aan. Statiegeld. René Didde 05 22

Hoe doen zij dat met de preventie van huishoudelijk afval. Hetty Dekkers 02 06

Opinie: Verantwoordelijkheden heb je, die hoef je niet te krijgen. Marc Veenhuizen

Afvalpreventie heeft iets ongrijpbaars. Ans Aerts

02 24

A.2.5

Glas/statiegeld

Op weg naar een trendbreuk in recycling. René Didde

06 08

A.2.6

Textiel

Hergebruik huishoudelijk afval omhoog met diftar2.0. René Didde

06 26

TIS verdeelt textielrecycling. Pieter van den Brand

02 10

Mei wordt Nationale Kledinginzamelmaand. Laurent Chevalier

04 24

05 27

Proef Afval loont in Pijnacker-Nootdorp. Pieter van den Brand

11 20

Milieudruk textielketen kan en moet omlaag. Hetty Dekkers 06 24

Omgekeerd inzamelen bij Rova. Natascha Spanbroek

11 24

Elke vezel telt voor kledinginzamelaars. Yvette Kuiper

7/8 36

Afval belonen – Holle Bolle Gijs 2.0. René Didde

12 14

Kansen voor optimalisatie textielinzameling. Ilse van der Grift

11 30

GRAM

december 2012

INDEX A.2.7

Metalen

A.2.8

Kga

Asbest blijft stille sluipmoordenaar. Laurent Chevalier

06 11

A.5.3

Storten

A.5.4

Overige verwerkingstechnieken

pag.

mnd

pag.

mnd

2012

A.6 Techniek en technologie

Vakwerk: Lidy van der Voort, trainer en veiligheidsadviseur kca. Karin Giesen 10 24

A.6.1

Be- en verwerking van reststoﬀen

A.6.2

Composteren/vergisten

A.2.9

Vakwerk: Gert Jan Klaasse Bos, bedrijfsleider composteren en vergisten Bij De Meerlanden. Karin Giesen 06 20

Grof huishoudelijk afval

Nog veel te winnen uit grofvuil. Pieter van den Brand

06 14

Inzamelfrequentie grof vuilinzameling A’dam noord omlaag. René Didde 09 11 A.2.10

(Drank)verpakkingen

Nederland is klaar voor recycling drankenkartons. Pieter van den Brand

04 10

Scheiden van drankpakken stapje verder. Pieter van den Brand

12 09

A.2.11

Storten

Diversen Afval 01 27

Opinie. Van wie is de waarde uit afval? Marc Veenhuizen

02 17

Afvalscheidinggedrag onder de loep. Samuel Stollman

05 39

Hergebruik baggerspecie zorgt voor klimaatwinst. Eize Drenth, Wilfried ter Woerds en Laas Bonnema

11 14

11 18

Wettelijke gemeentetaak is géén cash cow. Ronald Schalekamp

12 22

05 43

Kringloopbedrijvigheid / milieustraat

Op weg naar uniforme acceptatie milieustraten. Geke Wassink

12 18

Recyclen of upcyclen. Ans Aerts

Wecycle stimuleert inleveren apparaten na Koninginnedag. Manon Harms 04 29

A.2.12

Verbranden

Vakwerk: Gert Thasing, teamleider installatiebeheer, AEB. Karin Giesen A.6.4

Wit- en Bruingoed

Inzameling elektrische apparaten moet verdubbelen. Ans Aerts

A.6.3

BEHEER OPENBARE RUIMTE & REINIGING

B.1 Beheer openbare ruimte

Meer milieuwinst mogelijk op milieustraten. Marcel van Westerhoven

06 30

Gemeenten groeien in hun rol als adviseur. Laurent Chevalier 01 20

Veilig omgaan met vlakglas op de gemeentewerf. Frans van Dijk

09 29

Eindhoven tevreden over ondersteuning van Gemeente Schoon. Laurent Chevalier

02 18

Hoe doen zij dat met een publieks App voor buitenbeheer. Hetty Dekkers

03 06

A.2.13

Afvalregistratie

A.2.14

Inzamelmiddelen

Clean Picknick, picknickkleed en afvalzak ineen. Geke Wassink

Geheime wapen Avri heet ibor plus. Laurent Chevalier

03 14

11 26

Reiniging heeft veel raakvlakken met ibor. Hetty Dekkers

03 20

Landelijke campagne ‘Vet, recycle het’. Karlijn Kunst

11 32

Gemeente Houten sluit convenant met scholen over schone buurt. Geke Wassink

04 32

01 12

Hoe doen zij dat met inzamelen van afval uit de openbare ruimte? Hetty Dekkers

05 18

02 09

Zoetermeer scoort met intensief beheer. Laurent Chevalier

05 40

A.2.15

Inzamelmaterieel

A.3 Afvallogistiek Nieuw milieupark Hengelo. Ronald Schalekamp Ledlampenactie Zwolle groot succes. Hetty Dekkers

Afvalinzameling regelen in bouwontwerp. Ronald Schalekamp 02 15

Pilot benchmark Gemeente Schoon succesvol. Paul de Bruin 05 44

Van Gansewinkel verzorgt afvallogistiek op Floriade. Ans Aerts

NVRD Themadag Wet werken naar vermogen. Karin Giesen

05 49

Digitalisering biedt uitkomst bij afvaltransport. Glenda Vonk 05 30

Vakwerk: Ton van Beek, BOA gemeente Apeldoorn. Karin Giesen

7/8 28

A.4 Bedrijfsafval

Hoe doen zij dat met de buurtschouw? Hetty Dekkers

09 06

A.4.1

Gevaarlijk afval

A.4.2

Kwdi-afval

Gescheiden inzamelen op straat in Weesp en Huizen. Ans Aerts

09 22

A.4.3

Speciﬁek ziekenhuisafval

A.4.4

Bouw- en sloopafval

A.4.5

Bodemvervuiling

A.4.6

Avi-reststoﬀen

05 28

B.2 Reiniging B.2.1 Straatreinigen/Zwerfvuil

A.5 Afvalverwerking A.5.1

Composteren/vergisten

Trappen op het groene gaspedaal. Pieter van den Brand A.5.2

Verbranden

Import van afval is goed voor de bv Nederland. Laurent Chevalier 32

05 34

GRAM

december 2012

04 20

Conciërgeploeg wint ZAP-verkiezing 2011

01 23

Praktijktrainingen Gemeente Schoon. Geke Wassink

02 26

Zwerfvuil in water is een groot probleem. Ronald Schalekamp

03 10

Dagelijks vuilvissen in watergangen. Geke Wassink

03 13

Maatwerkplan zwerfafval Tiel. Laurent Chevalier

03 16

Keep It Clean Day. Annette Dolle

03 28

Zwolle pakt snoeproutes aan met Gemeente Schoon. Ronald Schalekamp

06 22

INDEX Inwoners houden containerparkjes schoon. René Didde

7/8 22

Camera’s tegen zwerfvuil in het bos. Ans Aerts

pag.

mnd

pag.

mnd

2012

Hetty Dekkers

04 06

7/8 25

Vier keer negen uur werken bij Avri. Ans Aerts

04 14

Kunstenaar peter Smith strijdt tegen zwerfafval. Pieter van den Brand

09 08

Geactualiseerde functie- en competentieproﬁelen voor de branche. Geke Wassink

10 10

Makkie’s brengen inwoners bij elkaar. Hetty Dekkers

09 13

MBO opleiding voor straatreinigers. Laurent Chevalier

12 20

Vondelkabouter spoort parkgasten aan tot opruimen. Geke Wassink

09 24

Hoe doen zij dat met het reinigen van de openbare ruimte na aﬂoop van een evenement? Hetty Dekkers

10 06

Uitblinker 2012: Marijn Meijdam

10 08

C.5 Automatisering

Persoonlijke aanpak houdt Leeuwarder binnenstad schoon. Margriet Dankert 10 33 B.2.2

Hondenpoep

B.2.3

Onkruidbestrijding

B.2.4 B.2.5

ISO 26000. Andrea van de Graaf en Ingeborg Boon

02 28

De NVRD benchmark Afvalinzameling. Alexander Vos-de Wael

04 16

Certiﬁcaat voor MVO Prestatieladder Humana. Marc Vooges 04 30 C.7 Wagenparkbeheer Hoe schoon zijn schone technieken? Christine Waasdorp

Straatmeubilair

Afvalbakkenbeleid gemeente Tynaarlo. Ronald Schalekamp

C.6 Monitoring

10 21

Reinigingsmaterieel

Diversen organisatie en management Terugblik Afvalconferentie 2012. Marc Veenhuizen

B.3 Winterdienst Hoe doen zij dat met communicatie rondom gladheidbestrijding? Hetty Dekkers

7/8 06

Strooien of sproeien. Laurent Chevalier

7/8 11

D.1 (Branche)organisaties

10 20

ORGANISATIES

D.1.1

B.4 Overige reinigingstaken

04 26

Brandstofmanagement betekent kosten-en emissiereductie. Emile van Rijn 7/8 34

NVRD-(branche)vereniging

B.4.1

Riolering

NVRD congresspecial 2012. Hetty Dekkers e.a.

05 05

B.4.2

Ongediertebestrijding

Interview met scheidend voorzitter Govert Veldhuijzen. Hetty Dekkers Commissie Opleiden en Professionaliseren.

05 25 05 48

Terugblik NVRD Jaarcongres. Karin Hegeman

06 18

Interview met NVRD voorzitter Han Noten. Ronald Schalekamp

10 12

Diversen Beheer openbare ruimte en reiniging Jantje beton in de openbare ruimte. Ans Aerts

03 18

ORGANISATIE & MANAGEMENT

C.1 Organisatie

D.1.2

Roefelen bij de reinigingsdienst

02 31

Lochem en Deventer stappen over op diftar. Laurent Chevalier

10 29

D.2 Maatschappelijke organisaties

C.2 Milieubeheer C.2.1

Overige (branche)organisaties

Interview met Rob Karstens van Stadswerk. Laurent Chevalier 03 22 D.3 Overheidsorganisaties Diversen organisaties

Milieutaken

Hoe doen zij dat met duurzaamheid? Hetty Dekkers

11 06

DIVERSEN

Hoe doen zij dat met klimaatbeheer? Hetty Dekkers

12 06

Afval op de kaart tijdens klimaattop Durban. Karin Hegeman 01 18

C.2.2

Voorlichting en educatie

Nijmeegs Huis van Overvloed. Karin Giesen

02 20

Vakwerk, interview met straatreiniger Kees Aalders. Karin Giesen

03 24

Vakwerk: Koos de Vuilnisman. Karin Giesen

04 22

Digitaal communiceren Harderwijk en Rova. Ferdi Jetten

04 33

Vakwerk: Martine Boot, communicatieadviseur DAR. Karin Giesen

09 14

Voorlichting en streng hanshaven leiden in Almere tot goed scheidingsgedrag. Laurent Chevalier

Weinig bijval voor afvalmotie van Tweede Kamer. Pieter van den Brand

7/8 14

09 18

Afval geen hot item in partijprogramma’s. Hetty Dekkers

7/8 20

Wecycle en ‘Doe meer met afval’ slaan handen ineen. Freddy van der Brugge

12 26

Combineer Wwnv met onderhoud en beheer. Mark Leemans 03 26

Brazilië gebaat bij Nederlandse afvalkennis. Geke Wassink 7/8 27 Veel projecten Wet werken naar vermogen niet op de helling. Hetty Dekkers

09 26

Nieuwe impulsen voor Made in Holland. Pieter van den Brand

10 16

C.4 Management en personeel

Voor afvalbranche is duurzaam werken geen windowdressing. Laurent Chevalier

11 09

Hoe doen zij dat met de Wet werken naar vermogen?

Dag van de Duurzaamheid. Andrea van de Graaf

11 12

C.3 Financiën Zero-based budgettering houdt organisaties scherp. Laurent Chevalier

7/8 32

‘Maak gft gratis en restafval duurder’. Hetty Dekkers

12 12

GRAM

december 2012

Colofon Uitgever

Agenda

NVRD, WTC Arnhem Nieuwe Stationsstraat 10 6811 KS ARNHEM Telefoon 088 - 3770000 E-mail post@nvrd.nl I-net www.nvrd.nl

6 februari 2013

Redactiecommissie Rob Schram, RMN (hoofdredacteur), Marc Maassen, GAD Drs. Bas Peeters, NVRD Herman Beerding, BMS Riny de Jonge, stadsdeel Amsterdam-Oost Ing. Marc Veenhuizen, gemeente Apeldoorn Willy Brinkbäumer, Twente Milieu Martin van Nieuwenhoven, Agentschap NL

NVRD themadag beheer openbare ruimte, de Reehorst Ede

29-30-31 mei 2013 NVRD Jaarcongres Meer Waarde Organisatie: De Meerlanden en de NVRD

Eindredactie Drs. Karin Hegeman en Karin Giesen Postbus 1218, 6801 BE Arnhem tel. 088 - 3770000 e-mail: hegeman@nvrd.nl

Bladmanagement Sander Retra, Retra PubliciteitsService bv

De januari en februari uitgaven van GRAM verschijnen Advertentie-exploitatie Retra PubliciteitsService bv Postbus 333, 2040 AH Zandvoort tel. (023) 571 84 80, fax (023) 571 60 02 e-mail: cisca@retra.nl

in één gecombineerd nummer medio februari

Opmaak Betuwe Promedia bv, Buren

Druk Spijker Drukkerij bv, Buren

Oﬃcieel vakblad van de NVRD

Abonnementenadministratie Postbus 333, 2040 AH Zandvoort tel. (023) 571 84 80, fax (023) 571 60 02 Jaarabonnement ad € 95,– incl. BTW. België € 122,50 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: € 11,50.

Beëindiging abonnement Het opzeggen van een abonnement dient schriftelijk te geschieden uiterlijk op 15 november bij Retra PubliciteitsService. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd. ISSN 1569-0458 © NVRD

GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC-keurmerk en verschijnt 11x per jaar. Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

DÉ SPECIALIST IN GEIJKTE MOBIELE WEEGSYSTEMEN Waarom? Naast onze jaren aan ervaring bent u bij ons verzekerd van service van a tot z. Wij bieden u een breed en innovatief scala aan geijkte mobiele weegsystemen. Wij denken graag voor u of met u mee. Neem vrijblijvend contact met ons op via info@welvaarts.com of bel naar +31 (0)73 6 927 927.

De Tweeling 4, 5215 MC ’s-Hertogenbosch www.welvaarts.com

GRAM

december 2012

Zout verdienen per m2

Het is tijd voor meer met minder! Vacuümzout van AkzoNobel is relatief vochtig en heeft een ﬁjne korrelverdeling. Daardoor plakt het beter aan de weg dan andere soorten zout. Ofwel: per m² minder strooien voor hetzelfde resultaat. Ook heeft vacuümzout van AkzoNobel een grotere korreldichtheid dan grof zout. Daardoor gaan er in één kubieke meter meer kilo’s wegenzout. Met een volle strooiwagen AkzoNobel vacuümzout neemt u dus méér zout mee dan met een volle strooiwagen grof wegenzout. Gevolg: efﬁciëntere strooiacties. Er is immers minder zout nodig per m² voor het gewenste resultaat en bovendien rijdt u met één strooiwagen méér kilometers. Kortom: met AkzoNobel vacuümzout lagere kosten per m².

Voor vragen: wegenzout@akzonobel.com Voor informatie: www.wegenzout.nl

Acht miljoen oude autobanden inzamelen per jaar... …dat zijn alle ingeleverde gebruikte personenwagenbanden in Nederland …dat is gelijk aan de oppervlakte van 400 voetbalvelden

…op milieuverantwoorde wijze verwerkt …dit levert 32 miljoen kilo hoogwaardige grondstoffen …dit betekent bijna 60.000 ton minder CO2-uitstoot …daarmee besparen we CO2 gelijk aan de emissie van 400 miljoen autokilometers (10.000 keer de aardbol rond) of de aanplant van 400.000 nieuwe bomen

RecyBEM wenst u fijne feestdagen en een voorspoedig ‘Oud voor Nieuw’ in 2013. Inzamelen oude banden. Voor een schoner milieu. Alle gebruikte autobanden worden in Nederland door RecyBEM ingezameld en op een milieuverantwoorde wijze verwerkt. RecyBEM is een initiatief van uw bandenleverancier.

www.bandenmilieu.nl

Oude banden, nieuw leven.