GRAM mei 2011 by NVRD

JAARGANG 102

NUMMER 5

MEI 2011

Interview met Margreet van Gastel, wethouder gemeente Arnhem Afstemmen beheer openbare ruimte | Gipsafval nog steeds naar Duitsland Hoeveelheid huishoudelijk afval daalt gestaag | Gemeenten maken werk van duurzame toekomst

inhoudsopgave

Officieel vakblad van de NVRD

NVRD Congresspecial 5

Programma en sprekers

Hoe doen zij dat? Deze maand: gemeenten geven invulling aan hun stedenbandprojecten 20

Wat houden de projecten in?

Interview met Margreet van Gastel, wethouder gemeente Arnhem 24

“Kijken waar het milieu zonder extreme kostenstijgingen beter van wordt”

Afstemmen beheer openbare ruimte 32

De rol van gemeenten en woningbouwcorporaties

Ondanks mogelijkheden voor gipsrecycling in Nederland: 36

Gipsafval nog steeds naar Duitsland

19 Bezem Scheiden drankenkartons Oproep; stem mee 27 NVRD Nieuws 30 Afval-CO2mpas 35 NVRD ledensessies kunststoﬀen 40 Hoeveelheid huishoudelijk afval daalt gestaag 44 Gemeenten maken werk van duurzame toekomst 48 Interview met Dar-directeur Peter van Heeswijk Bij de voorplaat: lees verder op pag. 5

50 Grijze container bijna leeg bij Soerendonck Afvalloos

Congresspecial

53 Gemengde berichten 54

Terugblik themadag sociale media en ict toepassingen

57 Oproep historisch materiaal 59 Inkopen, hét moment om duurzamer te worden 63 Tijd voor integriteit 65 Nieuws van de zakelijke markt 66 Agenda

GRAM

mei 2011

Gerealiseerde duurzame projecten Gemeente Lelystad

Gemeente Lelystad

Gemeente Wijk bij Duurstede

Gemeente Den Haag

Gemeente Bunnik

Gemeente Terneuzen

Gemeente Vlieland

Gemeente Zoetemeer

Gemeente Amsterdam

Gemeente Vlieland

Modulo BĂŠton Nederland bv

info@modulo-beton.nl

T. 035 588 54 54

NVRD congresspecial 2011 Graag tot ziens in Zeeland, Terneuzen! We staan aan de vooravond van een mooi

Sprekers

congres, een congres met een uitdagend thema:

Stof genoeg voor een boeiend en aansprekend con-

Over grenzen? U wordt uitgedaagd om samen

gres. Zeker met de uitgenodigde sprekers die bekend

met ons, de sprekers en de andere deelnemers

zijn in binnen- en buitenland. Christof Delatter, Marc

grenzen te verleggen en over grenzen heen te

Lammers, Ljiljana Rodic, Erik de Baedts, Bram Robaard,

gaan om vervolgens tot nieuwe inzichten te

Hans Groenhuis, Stientje van Veldhoven en Hans Alders

komen.

duurzaamheid-

zullen u hun ervaringen en visies uit de doeken doen.

sagenda voor de lange termijn en het bereiken

Verderop in deze GRAM vindt u het volledige congres-

van een recyclingsociety komen aan de orde. Op

programma dat uw interesse ongetwijfeld zal wekken.

Onderwerpen

als

deze wijze hopen we samen een grote stap te maken op weg naar een schone leefomgeving!

Ambiance Het moderne Scheldetheater in Terneuzen is een uiter-

Om verder te komen, grensverleggend bezig te zijn, is

mate geschikte locatie, direct aan de Scheldeboulevard

het altijd goed om bij de buren te spieken en te zien

met uitzicht over de Westerschelde. Er is volop ruimte

hoe zij het doen. Denk hierbij aan onze Vlaamse buren.

om te netwerken en ontspannen in een zeer gemoede-

We zitten in Terneuzen nota bene op slechts vijftien

lijke en Bourgondische sfeer. Uiteraard is ook uw part-

kilometer van de grens met Vlaanderen. Daarnaast is

ner van harte welkom. Hij of zij kan deelnemen aan

er internationaal vergelijkend onderzoek gedaan naar

een aantrekkelijk partnerprogramma, waarbij er let-

afvalbeheer in grote steden over de wereld. U bent vast

terlijk een kijkje over de grens wordt genomen, in het

net zo nieuwsgierig naar de uitkomsten als wij!

nabijgelegen Gent.

Grensverleggend

Grote aantal deelnemers

En hoe zit het met onze eigen verantwoordelijkheid?

We zijn blij met het grote aantal deelnemers dat zich

Blijven wij slechts verantwoordelijk voor wat we doen

tot nu toe al heeft aangemeld. Wij hebben er zin in en

bínnen onze eigen sector of hebben we een grotere

zullen er alles aan doen om uw verblijf zo aangenaam

verantwoordelijkheid? Zijn wij medeverantwoordelijk

mogelijk te maken. Heeft u nog niet ingeschreven en

voor het ontwerp van producten, de keuze voor grond-

wilt u alsnog deelnemen? Ga dan snel naar de website

stoﬀen, de distributie en het (her)gebruik van produc-

www.nvrdcongres.nl voor gedetailleerde informatie

ten? Daar willen we het zeker ook met u over hebben.

over de allerlaatste mogelijkheid om uw deelname aan

En klopt de uitdrukking ‘Waar een wil is, is een weg’?

het congres te verzekeren.

Hoe komen we daadwerkelijk tot grensverleggend presteren? Onze sprekers geven u nieuwe inzichten,

Graag tot ziens in Zeeland, Terneuzen!

vergezeld van tips en trucs.

Peter Louwman, DELTA Milieu & Paul Marinissen, Gemeente Terneuzen

GRAM

mei 2011

PROGRAMMA* Woensdag 25 mei 19.00 - 22.00 uur

Welkomstavond. Het NVRD-bestuur, DELTA Milieu en de gemeente Terneuzen heten u welkom in het Hampshire ,ŽƚĞů ŚƵƌĐŚŝůů ŵĞƚ ĞĞŶ ŽǀĞƌŚĞĞƌůŝũŬ ŐĞǀĂƌŝĞĞƌĚ ďƵī Ğƚ͘ Alleen toegankelijk voor NVRD-leden en hun partner.

Donderdag 26 mei 08.30 - 09.30 uur Ϭϵ͘ϯϬ Ͳ ϭϬ͘Ϭϱ ƵƵƌ

10.05 - 10.35 uur 10.35 - 11.05 uur 11.05 - 11.35 uur

11.35 - 12.05 uur

12.05 - 12.25 uur

12.25 - 13.25 uur 13.25 - 13.35 uur 13.35 - 13.40 uur

13.40 - 14.00 uur 14.00 - 14.30 uur

14.30 - 14.50 uur 15.00 - 15.25 uur

15.25 - 15.55 uur ϭϱ͘ϱϱ Ͳ ϭϲ͘Ϭϱ ƵƵƌ ϭϲ͘Ϭϱ Ͳ ϭϲ͘ϭϱ ƵƵƌ ϭϲ͘ϭϱ Ͳ ϭϳ͘ϬϬ ƵƵƌ ϭϵ͘ϬϬ Ͳ Ϯϰ͘ϬϬ ƵƵƌ

Ontvangst in het Scheldetheater en bezoek stands. Ͳ tĞůŬŽŵƐƚǁŽŽƌĚ ĚŽŽƌ ĚĂŐǀŽŽƌǌŝƩ Ğƌ Kees Vendrik, oud-Tweede Kamerlid (1998-2010); - Openingswoord door Jan Lonink, burgemeester van de gemeente Terneuzen; - Jaarrede door Govert Veldhuijzen͕ ǀŽŽƌǌŝƩ Ğƌ EsZ ͘ ‘Belgen doen het Beter’ door ŚƌŝƐƚŽĨ ĞůĂƩ Ğƌ, InterAfval. Pauze ‘Grensverleggend presteren!’ door Marc Lammers, oud-bondscoach van het Nederlandse dameshockeyteam. ‘Afval in wereldsteden’ door Ljiljana Rodic, senior onderzoeker Wageningen Universiteit en researchcentrum. ‘Over de grenzen van de eigen sector’ door Erik de Baedts, directeur NVRD en bestuurder ISWA, president MWE. Lunchpauze Opening middagprogramma. ‘Over de grens van de milieustraat’ door Bram Robaard, ǀŽŽƌǌŝƩ Ğƌ ƌĂŶĐŚĞǀĞƌĞŶŝŐŝŶŐ <ƌŝŶŐůŽŽƉ ďĞĚƌŝũǀĞŶ Nederland. ‘Toekomstvisie afvalbeheer en beheer openbare ruimte’ door Hans Groenhuis, algemeen directeur ROVA. ‘De duurzaamheidsagenda voor de lange termijn’ door Hans Alders͕ ďĞƐƚƵƵƌƐǀŽŽƌǌŝƩ Ğƌ ŶĞƌŐŝĞEĞĚ ĞŶ oud-minister VROM. Pauze ‘Naar een recyclingsociety als knooppunt in de wereld ŝŶ ĚĞ ǀŽƌŵ ǀĂŶ ĞĞŶ ŐƌŽŶĚƐƚŽī ĞŶƌŽƚŽŶĚĞ͛ ĚŽŽƌ ^Ɵ ĞŶƚũĞ van Veldhoven, Tweede Kamerlid. Paneldiscussie /ŶƚƌŽĚƵĐƟ Ğ EsZ :ĂĂƌĐŽŶŐƌĞƐ ϮϬϭϮ͘ ĨƐůƵŝƟ ŶŐ ŵŝĚĚĂŐƉƌŽŐƌĂŵŵĂ͘ ZĞĐĞƉƟ Ğ ŝŶĞƌ ŵĞƚ ĂĂŶƐůƵŝƚĞŶĚ ĞĞŶ ƐƉĞƩ ĞƌĞŶĚ ĨĞĞƐƚ͊ Ğ ĨĞĞƐƚůŽĐĂƟ Ğ ďĞǀŝŶĚƚ ǌŝĐŚ ŽƉ ĞĞŶ ǌĞĞƌ ďŝũǌŽŶĚĞƌĞ plaats in Terneuzen.

Vrijdag 27 mei 09.30 - 10.00 uur 10.00 - 12.00 uur 12.00 - 14.00 uur

Ontvangst in het Scheldetheater in Terneuzen. Algemene Leden Vergadering. Alleen toegankelijk voor NVRD-leden. Afsluitende lunch met partners, uitzicht over de Westerschelde.

* Onder voorbehoud van last minute wijzigingen

25, 26 en 27 mei 2011

Meer info en inschrijven: www.nvrdcongres.nl

Zeeland - Terneuzen

PARTNERPROGRAMMA Donderdag 26 mei 08.30 - 09.30 uur Ϭϵ͘ϯϬ Ͳ ϭϬ͘ϬϬ ƵƵƌ 10.00 - 12.00 uur 12.00 - 13.30 uur ϭϯ͘ϯϬ Ͳ ϭϱ͘ϯϬ ƵƵƌ

ϭϱ͘ϰϱ Ͳ ϭϲ͘ϭϱ ƵƵƌ ϭϲ͘ϭϱ Ͳ ϭϳ͘ϭϱ ƵƵƌ ϭϵ͘ϬϬ Ͳ Ϯϰ͘ϬϬ ƵƵƌ

Ontvangst in het Scheldetheater in Terneuzen. ƵƐƌĞŝƐ ŶĂĂƌ 'ĞŶƚ͘ Wandeling met gids door het historische stadscentrum ǀĂŶ 'ĞŶƚ͘ Lunch K ƉƟ Ğ ϭ͗ ŚŽĐŽůĂĚĞ ǁŽƌŬƐŚŽƉ͗ ŽŶĚĞƌ ƉƌŽĨĞƐƐŝŽŶĞůĞ begeleiding maakt u heerlijke chocoladelekkernijen; KƉƟ Ğ Ϯ͗ ĞǌŽĞŬ ĂĂŶ ŚĞƚ ^ƚĞĚĞůŝũŬ DƵƐĞƵŵ ǀŽŽƌ ĐƚƵĞůĞ Kunst (S.M.A.K.); KƉƟ Ğ ϯ͗ KƉ ĞŝŐĞŶ ŐĞůĞŐĞŶŚĞŝĚ ǁŝŶŬĞůĞŶ͘ ƵƐƌĞŝƐ ƚĞƌƵŐ ŶĂĂƌ dĞƌŶĞƵǌĞŶ͘ ZĞĐĞƉƟ Ğ ŝŶĞƌ ŵĞƚ ĂĂŶƐůƵŝƚĞŶĚ ĞĞŶ ƐƉĞƩ ĞƌĞŶĚ ĨĞĞƐƚ͊ Ğ ĨĞĞƐƚůŽĐĂƟ Ğ ďĞǀŝŶĚƚ ǌŝĐŚ ŽƉ ĞĞŶ ǌĞĞƌ ďŝũǌŽŶĚĞƌĞ ƉůĂĂƚƐ ŝŶ Terneuzen.

Vrijdag 27 mei Wanneer uw partner naar de Algemene Leden Vergadering gaat, kunt u winkelen, een museum bezoeken, skiën, uitslapen of deelnemen aan onderstaand programma. 09.30 - 10.00 uur 10.00 - 10.10 uur ϭϬ͘ϭϬ Ͳ ϭϭ͘ϱϱ ƵƵƌ

11.55 - 12.00 uur 12.00 - 14.00 uur

Ontvangst in het Scheldetheater. Korte rondrit met een boemeltreintje over het sluizencomplex. ĞǌŽĞŬ ĂĂŶ ͚WŽƌƚĂĂů ǀĂŶ sůĂĂŶĚĞƌĞŶ͕͛ ŚĞƚ ŝŶĨŽƌŵĂƟ ĞͲ ĐĞŶƚƌƵŵ ǁĂĂƌ Ƶ ŝŶƚĞƌĂĐƟ ĞĨ ŬĞŶŶŝƐŵĂĂŬƚ ŵĞƚ ĚĞ ŵĂƌŝͲ Ɵ ĞŵĞ ǁĞƌĞůĚ ǀĂŶ dĞƌŶĞƵǌĞŶ͘ Met het boemeltreintje terug naar het Scheldetheater. Afsluitende lunch met uitzicht over de Westerschelde.

NVRD congresspecial 2011 Christof Delatter

Vlaanderen is Nederland een stapje voor Geheel trouw aan het thema ‘Over grenzen?’ biedt het NVRD-congres een kijkje in de Vlaamse afvalkeuken. In Vlaanderen zijn ze namelijk, vooral wat betreft gescheiden fracties en producentverantwoordelijkheid, net een stapje verder dan in Nederland. Christof Delatter, coördinator van het Vlaamse InterAfval, gaat in zijn toespraak uitleggen hoe dat komt. InterAfval is een samenwerkingsverband voor Vlaamse

met mogelijke verklaringen. Delatter: “Mij is gevraagd

steden en gemeenten, met name op het gebied van

de resultaten tussen Nederland en Vlaanderen te ver-

afvalbeleid. Volgens Delatter heeft Vlaanderen al ja-

gelijken en daar een toelichting op te geven. Vlaan-

ren een goedwerkend systeem voor verpakkingsafval.

deren doet het op veel punten beter dan Nederland.

“Met hoge recyclagepercentages. Ook de producenten-

Maar er zijn ook overeenkomsten. Als het gaat om

verantwoordelijkheid werkt bij ons uitstekend. Zowel

afvalverwerking bijvoorbeeld, dan is er sprake van een

voor verpakkingsafval als voor elektrische apparaten.”

vergelijkbaar beleid. Vlaanderen loopt op dat gebied

Delatter gaat verschillen en overeenkomsten tussen

zeker niet voor op Nederland.”

Belgisch en Nederlands afvalbeleid naast elkaar leggen,

GRAM

mei 2011

NVRD congresspecial 2011 Hans Groenhuis

Kees Vendrik

Afvalverwijdering over tien jaar

Politieke agenda beïnvloeden

De wereld van afval is dynamisch. Veranderingen in wet-

Dagvoorzitter Kees Vendrik is twaalf jaar lid van de

geving, maatschappelijke en politieke ontwikkelingen

Tweede Kamer geweest voor Groenlinks. In die functie

vragen om voortdurende evaluatie van de afvalver-

had hij onder meer ﬁnanciën en economische zaken in

wijdering. Producentenverantwoordelijkheid, hergebruik

de portefeuille. Tevens was hij woordvoerder milieuza-

van grondstoﬀen, klimaatproblematiek en wensen

ken. Op dit moment is hij lid van het college van de

van burgers aan dienstverlening zijn hier voorbeelden

algemene rekenkamer.

van. De NVRD ziet deze ontwikkelingen ook en heeft een debat gevoerd met haar leden over deze ontwikke-

Vendrik: “Ik kom niet uit de afvalsector zelf, maar had

lingen en de mogelijke gevolgen hiervan voor de dienst-

er via mijn werk als Kamerlid wel veel mee te maken.

verlening. Hans Groenhuis kijkt in zijn bijdrage vooruit:

Mijn functie als dagvoorzitter is ervoor te zorgen dat

‘Hoe ziet de afvalverwijdering er over 10 jaar uit?’

iedereen tot zijn recht komt.” Vendrik heeft hoge verwachtingen van het NVRD-jaarcongres. “Ik hoop dat het een inspirerende dag wordt om voorstellen te bespreken. Staatssecretaris Atsma zet op dit moment de contouren uit voor een nieuw afvalbeleid, dus het moment is goed gekozen. Het NVRD-congres is een uitgelezen plek om de politieke agenda te beïnvloeden.” Met het thema ‘Over grenzen’ zullen alle sprekers uit de voeten kunnen, verwacht Vendrik. “Afval gaat vaak over grenzen. En wat is er mooier dan lering te trekken uit inspirerende ervaringen uit het buitenland.”

Hans Groenhuis is sinds 1996 algemeen directeur van NV Rova Holding in Zwolle. Rova

een

samenwerkingsverband

van

twintig

gemeenten en is actief in de provincies Overijssel, Gelderland, Utrecht, Flevoland en Drenthe. Rova heeft een omzet van circa e 70 miljoen, zeven vestigingen, een verzorgingsgebied met ruim 300.000 huisaansluitingen en circa 300 medewerkers. Hans Groenhuis is tevens vice-voorzitter van het hoofdbestuur van de NVRD.

GRAM

mei 2011

Be there First

De stad ontwaakt en de straten en pleinen zijn natuurlijk gereinigd. We kunnen vertrouwen op de inzet van mens en machine. Schmidt, dĂŠ specialist op het gebied van vegen: Innovatief, stil, betrouwbaar en efďŹ ciĂŤnt. Uiteraard worden de Schmidt veegmachines met alle zorg voor het milieu ontwikkeld en is het gebruik afgestemd op een minimale belasting van het milieu. Natuurlijk Schmidt!

T 0548 370000, www.aebi-schmidt.nl

NVRD congresspecial 2011 Hans Alders

Grondstoffen worden steeds belangrijker “We staan voor een tweede golf waarin de grondstof-

naar design for recycling, dan kunnen we daar nog wel

fen centraal staan. De Ladder van Lansink was destijds

een paar stapjes zetten. Veel producten zijn nog steeds

al gericht op recycling en hergebruik. Dat instrument

van veel verschillende materialen gemaakt, die niet

krijgt nu nog meer inhoud dan het al had.”

eenvoudig zijn te scheiden.”

Voormalig minister van VROM,

De huidige tendens zal leiden

Hans

blik

tot meer interactie tussen in-

als spreker van het NVRD-jaar-

dustrie, afvalbranche en po-

congres

toenemende

litiek, verwacht Alders. “De

Alders, op

schaarste

richt de

van

zijn

grondstoﬀen.

industrie gaat intens op zoek

“De Chinezen stellen hun eigen

naar grondstoﬀen, dan kijkt

grondstoﬀen

minder

ze vanzelf naar de afvalsector.

makkelijk beschikbaar en probe-

De benadering van afval als

ren over de hele wereld macht

economisch goed, zal steeds

te krijgen over de voorraden”,

sterker worden.”

steeds

illustreert Alders zijn onderwerp. “Denk dan aan de bijzondere

Hans Alders was na zijn minis-

metalen in mobieltjes, Ipads en

terschap, van 1996 tot 2007

andere moderne technologieën.

Commissaris van de Koningin

Wie rondkijkt in de wereld, ziet

in de provincie Groningen.

dat grondstoﬀen steeds belang-

Sinds 2007 is Alders bestuurs-

rijker worden.”

voorzitter

van

EnergieNed.

Tevens is hij voorzitter van In Nederland, en ook in de rest

de taskforce biodiversiteit en

van de wereld, zal de industrie,

natuurlijke hulpbronnen. Deze

de afvalbranche en de politiek

taskforce is bedoeld om het

steeds meer aandacht krijgen voor recycling en herge-

kabinet suggesties te doen voor het behoud en duur-

bruik van (schaarse) grondstoﬀen. Alders: “Als je kijkt

zaam gebruik van biodiversiteit op de langere termijn.

GRAM

mei 2011

NVRD congresspecial 2011

Dr. Ljiljana Rodic

‘San Francisco is geen Naïrobi’ Dr. Ljiljana Rodic-Wiersma heeft

met 60.000 inwoners. Daarbij

in opdracht van UN Habitat on-

hebben we heel leuke dingen

derzoek gedaan naar afvalbe-

ontdekt, die heel goed lopen,

heer in steden over de hele we-

en daar ga ik op het NVRD-con-

reld. “Onze opdracht was vooral

gres zeker over vertellen”, al-

een methodiek te ontwikkelen

dus Rodic. “Met aansprekende

waarmee het afvalbeheer on-

voorbeelden vertel je meer dan

derling vergeleken kon wor-

alleen met cijfers en methodie-

den”, vertelt Rodic. “Want als je

ken.”

San Francisco gaat vergelijken met Naïrobi, om maar een voor-

Dr. Rodic was coördinator van

beeld te noemen, kom je heel

het onderzoek. Zelf heeft ze de

verschillende culturen, klimaten

gegevens verzameld in de stad

en economische omstandighe-

Kun Ming in China. “Als een

den tegen.”

ambtenaar daar een onderdeel van een vrachtwagen nodig

Mevrouw Rodic is docent aan

heeft, moet hij drie afdelingen

de Technische Universiteit Wa-

langs en veel stempels ver-

geningen,

milieutech-

zamelen. Ook is de ruim 100

nologie. In het onderzoek, dat

euro die de burger daar aan af-

sectie

uitgevoerd werd door een inter-

val betaalt, niet te vergelijken

nationaal team van specialisten, kwamen verrassende

met de 300 euro die je in Nederland betaalt. Het gaat

zaken naar boven. “We hebben zowel in steden van

erom welk deel van het inkomen dat is. Dat soort za-

miljoenen inwoners onderzoek gedaan als in stadjes

ken hebben we vergeleken.”

GRAM

mei 2011

NVRD congresspecial 2011 Erik de Baedts

NVRD kijkt over de grens Wie met afval bezig is, moet wel over grenzen kijken.

gegeven voor deze Wecy-

NVRD-directeur Erik de Baedts weet daar alles van. Hij

cle-producten.” Een ander

is zowel voorzitter van de Europese vereniging Muni-

wapenfeit van de NVRD is

cipal Waste Europe als bestuurslid van de wereldwijde

dat de ISWA nu zowel recy-

vereniging voor afvalmanagement ISWA.

cling als kennisoverdracht hoog in haar prioriteiten-

“In 2009 hebben we een meerjarenbeleidsplan vastge-

lijstje heeft staan. “Daar

legd, waarin we erkenden dat afval voor een goed deel

hebben meerdere mensen

een Europese aangelegenheid is”, aldus De Baedts. “Het

ketenbeleid, waar VROM zo sterk de nadruk op legt, is

NVRD hard aan gewerkt

zelfs een mondiale aangelegenheid. Ketenbeleid houdt

om dat te bereiken”, aldus

niet op in Europa. Als NVRD zetten we ons in om een

De Baedts.

commissies

van

duurzaam afvalbeleid, zowel op Europees als mondiaal niveau, vorm te geven en positief te beïnvloeden.”

Wensen voor de toekomst zijn er nog genoeg. De Baedts: “Op Europees niveau willen we dat men afval-

Dat die inspanningen vruchten afwerpen, kan de

beheer erkent als een dienst van algemeen belang. Dat

NVRD-directeur illustreren met twee voorbeelden. “Een

betekent dat de procedures voor aan- en inbesteding

van de problemen in Europa was dat gemeenten voor-

veel eenvoudiger moeten. Op mondiaal niveau moeten

heen geen vergoeding kregen voor mobieltjes, tv’s en

producenten bewogen worden meer duurzame materi-

koelkasten. De NVRD heeft geregeld dat er nu aan de

aalkeuzes te maken. Als NVRD blijven we ons voor dit

milieustraat een vergoeding van 79 euro per ton wordt

soort zaken inzetten.”

Marc Lammers

Afvalbranche is ook topsport Foto: Roy Beusker

Focus op dingen waar je mensen wél goed in zijn. Dat is de belangrijkste les die hockeycoach Marc Lammers tijdens zijn carrière geleerd heeft en die hij over wil brengen aan andere leidinggevenden. “De afvalbranche is ook topsport”, vergelijkt Lammers. “Ook daar wil je graag winnen en zo eﬀectief mogelijk werken.” Marc Lammers trainde het Nederlands dameshockeyelftal van 2000 tot 2008. Dat leidde tot Olympisch goud, de WK- en de EK-titel en nog veel meer klinkende prijzen. “Opmerkelijk was dat we de eerste vier jaar overal net tweede werden en de laatste vier jaar eerste. Dat was geen toeval”, aldus Lammers. “In het begin vertelde ik de speelsters wat ze moesten doen en hoe. De focus lag daarbij op trainen, nog eens trainen en vooral werken aan de zwakke punten van de speelsters. Later gooide ik het roer om. Ik ging ze vragen ‘hoe denk jij zelf je tegenstander te kunnen verslaan?’ Door ze zelf een plan uit te laten werken, raken je mensen enorm betrokken bij het doel dat je nastreeft. De speelsters kregen zichtbaar meer zelfvertrouwen, waardoor we die eerste plaatsen net wel konden pakken.” Zo werkt het in het bedrijfsleven ook, aldus Lammers. “Kijk maar naar functioneringsgesprekken. Er wordt één positief ding genoemd, als opening, en daarna kun je lekker een hele rij negatieve dingen opsommen. Dat werkt niet. Focus op de positieve capaciteiten, zodat de 8 een 10 wordt. De zwakkere punten trek je dan vanzelf mee.”

Teksten: Hetty Dekkers e.a. Bij het ter perse gaan van deze GRAM waren nog niet alle congressprekers bekend.

GRAM

mei 2011

ACTIVE PROFESSIONALS HEEFT HAAR OORSPRONG IN DE AFVAL- EN MILIEUBRANCHE. DE BUSINESS UNIT AFVAL & MILIEU CONSULTANCY BESCHIKT DAN OOK OVER RESULTAATGERICHTE CONSULTANTS MET BREDE BRANCHEGERICHT ERVARING. Wij verzorgen projecten van (strategisch) advies tot uitvoering, waarbij onze consultants bij de opdrachtgever kunnen worden gedetacheerd. Wij kunnen u op de volgende terreinen van dienst zijn: • • • •

Beleid en advies Containermanagement Contractbeheer Interim-management

• • • • •

Milieustraten Rapportages en dashboards Openbare ruimte Opleiding operationeel teamleider Werving & selectie vast personeel

Postbus 54177 3008 JD Rotterdam Bezoekadres Fascinatio Boulevard 562-1 2909 VA Capelle aan den IJssel T (010) 428 55 66 F (010) 428 28 42 info@active-professionals.nl www.active-professionals.nl

AkzoNobel wegenzout: als elke korrel telt Veiligheid op de weg onder winterse omstandigheden, dat is natuurlijk uw eerste zorg. De afgelopen winters was het duidelijk: als het eropaan komt, telt elke korrel wegenzout! En dan wilt u kunnen rekenen op een betrouwbare leverancier. Dan is AkzoNobel een vanzelfsprekende keuze. Als producent en leverancier met verscheidene productie- en voorraadlocaties in Nederland zijn de logistieke lijnen kort. Een snelle en betrouwbare levering: u beschikt over wegenzout wanneer u het nodig hebt. Daarnaast kunt u ook bij AkzoNobel terecht voor kant-en-klare 22% pekel: een zeer effectieve en duurzame oplossing. Voor informatie: www.wegenzout.nl Voor bestellingen: 0800-BELZOUT

1002002362 Adv Wegenzout 190x130.indd 1

07-04-2011 16:52:20

Vlakglasrecycling, een verhaal apart!

Inzameling & Reiniging Standaard software

www.vlakglasrecycling.nl

Op een groot aantal milieustraten in Nederland heeft Vlakglas Recycling Nederland containers geplaatst voor de gescheiden inzameling van vlakglasscherven. Vlakglas Recycling Nederland begeleidt en adviseert de beheerders van de milieuparken om de vlakglasscherven op een zo zuiver mogelijke manier in te zamelen. Hierdoor kan er van deze scherven weer nieuw glas gemaakt worden. Schoon/zuiver vlakglas; goed voor het milieu en bespaart u geld. Dat kan ook bij u! Wilt u meer informatie over de recyclemogelijkheden en acceptatievoorwaarden van vlakglas? Kijk op www.vlakglasrecycling.nl. Of neem gerust eens contact op met Vlakglas Recycling Nederland. Dit kan via 088 â&#x20AC;&#x201C; 567 88 20 of info@vlakglasrecycling.nl.

Standaard Windows, verrassend compleet!

Wat mag in de vlakglasbak:

WEL

NIET

r &OLFM CMBOL WMBLHMBT r &OLFM HFLMFVSE WMBLHMBT r %VCCFM HMBT NFU BMVNJOJVN TUSJQ UVTTFO EF HMB[FO QBOFMFO r %SBBEHMBT r (FMBBHE HMBT HMBT NFU GPMJF UVTTFO EF HMB[FO QBOFMFO r 5VJOEFST PG LBTTFOHMBT r 4QJFHFMHMBT r (FIBSE HMBT Toegestaan: kit, rubbers, aluminium randje, plastic randje, greepjes aan glas, glazen aquarium, glazen snijplank, glas van poster-/fotolijsten.

r 0WFOTDIBMFO r .BHOFUSPOTDIBMFO r 1BOOFOEFLTFMT r ,PPLQMBUFO r ,PGĂ F FO UIFFLBOOFO r (MB[FO WB[FO r ,BDIFMSVJUKFT r 'MFTTFOHMBT r (MB[FO CFLFST r "VUPSVJUFO Verder alle overige items die niets met vlakglas te maken hebben.

â&#x20AC;˘

containermanagement

â&#x20AC;˘

huis-aan-huis inzameling

â&#x20AC;˘

grofvuil inzameling en milieustraten

â&#x20AC;˘

ondergrondse en verzamelcontainers

â&#x20AC;˘

commerciĂŤle inzameling

â&#x20AC;˘

overige reinigingstaken

Alleen van normaal en goed glas kan weer nieuw glas gemaakt worden Voor meer informatie kijk op www.vlakglasrecycling.nl

Meer informatie? Neem contact op met Pieter Bas Automatisering via (024) 358 58 20 of via een e-mail naar info@pieterbas.nl. Hoeveveld 28, 6584 ZG Molenhoek (Lb) www.pieterbas.nl

WTL Europe weet alles van afvalinzamelingssystemen. Van afvalbakken tot en met geavanceerde ondergrondse containers. Als volwaardige sparringpartner van (semi)overheden kunnen wij zo goed als elk systeem repareren, reinigen, verbeteren of op maat ontwikkelen. Geen dwingende contracten, wel uitstekende service en een duurzaam resultaat.

WTL Europe B.V. postbus 40399 - 3504 AD Utrecht - telefoon: 0346 55 33 44 - fax: 0346 55 04 18 - internet: www.wtl.eu - email: info@wtl.eu

BAK! staat voor: - Beheer openbare ruimte meldingen - Afval meldingen & klachten - Kalender

“GMT introduceert de mobile app BAK!” GMT presenteert u de eerste meldingen- en afval informatie app die volledig geintegreerd is met uw Back-Ofﬁce systeem!

GMT, puts you ahead

Tijdens het NVRD congres laten wij u graag de werking van de app zien en kunnen wij al uw vragen beantwoorden!

| Muiderstraatweg 15e, 1111 PS DIEMEN T. + 31 (0)20-600.51.51

www.gmt.nl

sales@gmt.nl

Scheiding drankenkartons goed voor milieu

BEZEM

Uit een onderzoek van Bureau CE uit Delft blijkt dat de gescheiden inzameling en verwerking van drankenkartons een behoorlijke milieuwinst oplevert. Ten opzichte van verbranding in een AVI levert de geschei-

De ingenieur

den inzameling gevolgd door materiaalhergebruik circa 65% milieuwinst op. In totaal gaat het in Nederland om circa 70.000 ton drankenkartons per jaar (4,3 kg per inwoner). De kosten van gescheiden inzameling en verwerking worden door CE geschat op circa e 400,- per ton. Daarmee liggen de kosten voor drankenkartons ruim onder die van de kunststofinzameling. CE concludeert daarnaast dat het toevoegen van drankenkartons aan de kunststofinzameling, de totale inzameling per ton efficiënter maakt. Qua kosteneffectiviteit, dat wil zeggen de hoeveelheid milie uwinst

Het riool in mijn straat is vernieuwd. Niet vanwege ouderdom, maar vanwege het disfunctioneren, zijn de vuil– en schoonwater rioolbuizen vervangen. In de jaren tachtig was er een ingenieur die had besloten om de rioolbuizen in mijn straat niet strak tegen elkaar te plaatsen. Het overtollige omgevingswater kon dan op eenvoudige wijze gelijktijdig in de buis infiltreren. Geniaal zou je zeggen, ware het niet dat het wegdek op den duur spontaan op willekeurige plaatsen verzakte. De verantwoordelijke ambtenaar kan hiervoor niet meer worden aangesproken. Er is hier immers sprake van overschrijding van de verjaringstermijn.

per euro, concludeert CE dat deze voor drankenkartons vrijwel gelijk is aan een optimistische inschatting van de kosteneﬀectiviteit van de inzameling en verwerking van kunststof verpakkingen. In zijn aanbiedingsbrief aan de Tweede Kamer schrijft staatssecretaris Atsma dat de kosten van de scheiding van drankenkartons niet gedekt kunnen worden uit de vermarkting van de ingezamelde stroom. Bovendien grijpt gescheiden inzameling behoorlijk in op het inzamelsysteem voor kunststof verpakkingen dat nog maar net goed op gang is. Gezien de extra kosten en de door de regering aangekondigde bezuiniging op het Afvalfonds, vindt staatssecretaris Atsma dit daarom niet het goede moment om te besluiten tot invoering van een scheidingsplicht voor drankenkartons. Hij zegt toe het punt mee te nemen in het overleg met het bedrijfsleven over het vervolg van de Raamovereenkomst verpakkingen na 2012.

Tekst: Maarten Goorhuis

Stem op www.nvrd.nl: Gemeenten zijn eigenaar van alle afval dat bij huishoudens vandaan komt Eens Oneens

Zo kan de uitvinder van de minicontainer ook niet meer worden aangesproken op het feit dat hij niet heeft gekozen voor een ergonomisch verantwoorde minicontainer, maar destijds zijn keuze had gemaakt voor een op het beladingsysteem afgestelde container. Geen mens heeft, normaal gesproken, zijn ellebogen zo hoog zitten om de minicontainer gemakkelijk te kunnen verplaatsen. Trouwens Van Kooten en de Bie vonden de container destijds überhaupt te mooi om te gaan gebruiken. De introductie van de gft-inzameling werd met een keukenemmertje ondersteund. Sympathiek, ware het niet dat het emmertje in geen enkel regulier keukenkastje paste. En dan heb ik het nog niet over de zeer windgevoelige papierkratjes. Steeds opnieuw wordt er gekeken vanuit technisch oogpunt en niet vanuit de gebruiker. Voor de vervanging van het riool is dat misschien niet geheel vergelijkbaar, men kan ook doorslaan naar de andere kant. Nadat het riool was vervangen werden de straatstenen weer opnieuw gelegd. Bij het afronden van de werkzaamheden kwamen de stratenmakers stenen tekort, onder andere door breukverlies. In het bestek van de gemeente stond dat het tekort met nieuwe stenen mocht worden aangevuld. Niks aan de hand, ware het niet dat de bewoners die de nieuwe stenen precies voor hun deur kregen, protesteerden. Ze vonden het kleurverschil met de vertrouwde oudere stenen te groot. De ingenieur kwam langs en besloot, omwille van de lieve vrede, de nieuwe stenen te laten verwijderen voor oudere stenen. Opvallend dat zoiets mogelijk is in deze financieel krappe tijd. Het financieringstekort bij het rijk loopt inmiddels op tot ruim 20 miljard euro. Mede daardoor moeten gemeenten fors gaan bezuinigen. De jeugdsubsidie vervalt, het theater gaat dicht en het groenonderhoud wordt versoberd. De personeelsuitgaven worden verminderd. Het ambtenarenapparaat wordt verkleind. De ingenieur had in deze niet de vierde wethouder mogen uithangen met extra geld uit te geven op de verkeerde plek. Blijkbaar is het bij hem nog niet doorgedrongen dat er ook gekort gaat worden op personeel en zelfs op het opleidingsbudget en dat was nu zo nuttig geweest voor deze ingenieur.

Reageren? Stem op de poll op www.nvrd.nl Verder discussiëren over dit onderwerp? Sluit u aan bij de GRAM lezersgroep op LinkedIn.

GRAM

mei 2011

HOE DOEN ZIJ DAT ? DEZE MAAN D:

invulling geven aan de stedenband Mooiste ervaring?

Apeldoorn

Het saamhorigheidsgevoel dat je bij die mensen ervaart. Ze pakken het samen op

Stedenband met wie

en beseﬀen dat ze het zelf moeten doen.

en sinds wanneer?

In Nederland wijzen we al snel naar de

Als gevolg van de tsunami van zes jaar

overheid, die moet het maar oplossen.

geleden heeft Apeldoorn sinds december 2005 een stedenband met Banda

Valkuil van dit soort samenwerking?

Aceh in Indonesië.

Je moet ze niet gaan vertellen hoe ze het

jectleider gemeenAd van de Voort, pro 0 inwoners), te Gemert-Bakel (29.00 ert-bakel.nl, ad.vandevoort@gem t: jec pro info over het eente.tv www.millenniumgem

moeten doen, op grond van je ervarin-

Hoe kun je die band typeren?

gen in Nederland. Wij lopen hier dertig

Terwijl andere hulporganisatie zich

jaar voor, je kunt niet verwachten dat zij

bemoeiden met de bouw van huizen,

dat in twee jaar oppikken. In ons project

scholen, wegen en bruggen, richtte

brengen we ook bewust geen geld. We

Apeldoorn zijn aandacht op de on-

dragen alleen kennis over.

dersteuning van Banda Aceh bij de wederopbouw van zijn gemeentelijke

Wat levert het de gemeente op?

organisatie. Dat gebeurde van collega

Wij hebben er van geleerd dat je bewoners

tot collega.

beter zelf kunt betrekken bij hun eigen woonomgeving. Dat zouden we hier in Ne-

Wat voor soort projecten?

derland ook vaker moeten doen. Het levert

Samen hebben we eerst een afvalplan

ons ook bewustzijn op. We hebben een

gemaakt en uitgeprobeerd in een van

project voor basisschoolleerlingen, waarin

de stadswijken van Banda Aceh. Omdat

we uitleggen hoe Oegandese kinderen le-

onze samenwerking resultaat had, vroeg

Stedenband met wie

ven en waarmee we naar onze milieustraat

en kreeg de partnerstad daarna hulp van

en sinds wanneer?

gaan. Leren ze meteen iets over afval.

Apeldoorn bij de reorganisatie binnen

Gemert Bushenyi-Ishaka, een gemeente in Oeganda met 30.000 inwoners, sinds 2009.

de gemeente. Subsidies worden steeds vaker ingetrokken, zoals Logo South.

Hoe kun je die band typeren?

Wat vindt u daarvan?

We zijn er zeven keer geweest, in twee

Kortzichtig. De kosten van een project

jaar tijd. Je kunt beter regelmatig en kort

als het onze zijn vele malen lager dan

gaan, dan minder vaak en langer. Dan

menig project van hulporganisaties. Den

hou je elkaar beter bij de les.

Haag heeft geen idee waar sommige gemeenten mee bezig zijn.

Wat voor soort projecten? We doen vooral een afvalproject, waar-

Welke rol speelt de plaatselijke

bij we mensen stimuleren hun groenaf-

politiek?

val apart te houden en te composteren.

Onze gemeenteraad en het college ston-

Tachtig procent van het lokale afval be-

den er meteen achter. Zo’n draagvlak heb

staat uit groen, dat is in een vochtig land

je nodig, ook in Bushenyi-Ishaka.

als Oeganda een ideale voedingsbodem voor de malariamug. In Bushenyi-Ishaka

Welke ervaring wlit u lezer

sterven veel meer mensen aan malaria

meegeven als les?

dan aan aids. Onze slogan is daarom:

De wereld is dichterbij dan je denkt. En je

clean up, live longer.

kunt veel meer voor je medemens betekenen dan je soms denkt.

GRAM

mei 2011

Herman Meijer, pro jectleider gemeente Apeldoorn (160.0 00 inwoners), h.meijer@apeldoorn .nl

In dit benchmarkartikel leggen vier verschillende organisaties uit met wie zij een stedenband hebben, wat dit inhoudt en wat het voor beiden partijen oplevert. De organisaties lichten deze keuze toe en benoemen de voor- en nadelen.

tekst: Hetty Dekkers

Mooiste ervaring? Samenwerken met collega-ambtenaren die visie hebben, die vooruit willen, die plezier in hun werk hebben en die op z’n tijd in zijn voor een gesprek buiten het werk om. Kortom: mensen die zo in het Apeldoornse stadhuis zouden kunnen werken. Valkuil van dit soort samenwerking? Het personeelsbeleid: de overplaatsing van inmiddels geschoolde en kundige ambtenaren (ook in dit samenwerkingsproject) van de ene werkplek naar de andere, en van de ene dag op de andere, zonder overleg met de betrokkene. Wat levert het uw gemeente op? Inzicht hoe anders werken tot hetzelfde, soms zelfs betere, resultaat kan leiden. Uit de combinatie van creativiteit en improvisatietalent van de collega’s

Leiden heeft een stedenband met Buﬀalo City

in Banda Aceh en onze gedegen aanpak

in Zuid-Afrika. Deze foto is genomen tijdens de

met agenda’s, notulen en actielijsten

opening van dertig brenglocaties voor afval.

zou iets moois kunnen groeien.

Op de voorgrond wethouder J. de Haan van de gemeente Leiden. Achter rechts Jaap Coorens.

Het rijk kort subsidies, zoals Logo South. Wat vindt u daarvan? Niet handig en ondoordacht. Met hun speciﬁeke kennis en vaardigheden ondersteunen gemeenten hun partnersteden in versterking van het lokale be-

jectleider Jaap Coorens, pro 6.000 inwoners), (11 gemeente Leiden j.coorens@leiden.nl, info over project: .nl www.leidenbuﬀalocity

stuur waar de andere hulporganisaties

Mooiste ervaring? Het werken met de locale mensen, cultuurverschillen overbruggen. Ik heb het met veel plezier gedaan en heb er enorm veel van geleerd.

geen kaas van hebben gegeten. Welke rol speelt de plaatselijke

Leiden

politiek?

Valkuil van dit soort samenwerking? Je moet geen westerse oplossing op hun omgeving willen projecteren. Alles wat je

Gegeven de aanwezigheid van een

Stedenband met wie en

doet, moet aansluiten op hun belevings-

omvangrijke Indonesische gemeenschap

sinds wanneer?

wereld en methodiek.

in Apeldoorn – na Den Haag de groot-

Buﬀalo City in Zuid-Afrika, sinds 1996.

ste van ons land – dragen de raad en

Wat levert het uw gemeente op?

het college het project-Banda Aceh een

Hoe kun je die band typeren?

Je leert je verdiepen in de belevingswe-

warm hart toe, ook in ﬁnanciële zin.

Als zeer warm. Wij gingen twee keer per

reld van een ander. Dat geldt voor alle

jaar daar naartoe, en zij kwamen twee

ambtenaren die eraan meegewerkt heb-

keer per jaar bij ons.

ben, en die eigenschap komt ze ook hier

Welke ervaring wilt u de lezer meegeven als les?

goed van pas.

Begin aan een dergelijk project met je

Wat voor soort projecten?

handen op de rug. Vraag de ander wat

Een afvalproject, dat opgestart werd na een

Het rijk kort subsidies, zoals Logo

er nodig is en kijk dan samen hoe je

overstroming. Het project duurde vier jaar

South. Wat vindt u daarvan?

daar invulling aan kunt geven. Invliegen,

en is inmiddels afgerond. We hebben voor-

Doodzonde. Je bereikt alleen iets als je

een training geven, en weer wegwezen

namelijk geholpen bij het inrichten van af-

daar naartoe kunt gaan en van gezicht tot

is weggegooid geld.

valbrenglocaties voor restafval. Voorheen

gezicht kunt praten. Telefonisch contact

werd dat afval in de straten gedumpt.

of e-mail, dat werkt niet. GRAM

mei 2011

Afvalwijzer POWER ED BY

‘ De Afvalwijzer bespaart onze gemeente kosten en is erg klantvriendelijk voor onze inwoners. ’

‘ Ik krijg een sms met wanneer ik welke container aan de straat moet zetten. Ideaal! ’

Met de Afvalwijzer van AddComm optimaliseren gemeenten de communicatie naar hun inwoners over de inzameling van afval. De inwoners zien in een gepersonaliseerd overzicht wanneer bij hun woning welk afval wordt opgehaald. Naast de fysieke Afvalwijzer kunnen de inwoners zich ook aanmelden voor sms-alerts, zodat het aanbieden van het afval nooit vergeten wordt. Voor de iPhone en iPad is zelfs een Afvalwijzer app beschikbaar. AddComm biedt met de Afvalwijzer gemeenten meer ﬂexibiliteit én meer overzicht voor de inwoners.

Bezoek ons op het NVRD jaarcongres op 25, 26 en 27 mei 2011. W E M U LT I C H A N N E L Y O U R M E S S A G E S

Lindeboomseweg 41 3825 AL Amersfoort Postbus 2532 3800 GB Amersfoort

T 033 454 90 00 F 033 454 90 01 E info@addcomm.nl W www.addcomm.nl

HOE DOEN ZIJ DAT ? Welke rol speelt de plaatselijke

Nijmegen

mee en waren ze zelfs een beetje trots

politiek?

op wat ze bereikt hadden. De hartelijk-

Ons gemeentebestuur was en is zeer be-

Stedenband met wie en

heid die je van die mensen terugkrijgt, is

trokken, dat geldt ook voor Buﬀalo City.

sinds wanneer?

een van mijn mooiste ervaringen.

Beide gemeenten hebben de intentie de

Masaya in Nicaragua. Het project duurde

stedenband voort te zetten, maar met

van 2006 tot 2010.

Valkuil van dit soort samenwerking?

minder geld wordt het lastig.

Je moet niet te veel vanuit je NederlandHoe kun je die band typeren?

se maatstaven denken. Je moet daar bij-

Welke ervaring wil je de lezer

Een vriendschapsband tussen twee over-

voorbeeld geen verbrandingsoven neer

meegeven als les?

heden, op basis van vertrouwen.

willen zetten, dat werkt niet. Open staan

Verdiep je in de cultuur, kijk hoe het

en naast ze gaan staan, dat is de manier.

daar werkt, voordat je met een oplossing

Wat voor soort projecten?

komt. Kies iets waar je allebei achter

In Masaya werd slechts 20 procent van

Wat levert het uw gemeente op?

staat en wat haalbaar is.

al het afval opgehaald. Ons project was

Je leert een stuk relativeren. Als je onze

vooral gericht op bewustwording en het

problemen afzet tegen die van hen, dan

terugdringen van de vele illegale stort-

zie je toch beter hoe betrekkelijk alles

plaatsen. Er is inderdaad aardig wat ver-

is.

anderd, want nu wordt meer dan 80 procent van het afval opgehaald en zijn er

Subsidies worden steeds vaker

bijna geen illegale stortplaatsen meer.

ingetrokken, zoals Logo South. Wat vindt u daarvan?

Mooiste ervaring?

Jammer. Veel gemeenten hebben afspra-

De burgemeester zelf had intensief con-

ken gemaakt, die ze misschien niet meer

tact met de wijkbewoners, dat was mooi

na kunnen komen. Maar dat die buiten-

om te zien. En de betrokkenheid van de

landse steden zelf verdergaan, is toch

bewoners. Eerst waren ze erg onverschil-

ook wel goed. We hopen nog een keer

lig, tijdens ons project deden ze intensief

te kunnen gaan kijken in Masaya, om te zien hoe het zit met de continuïteit.

aan) Giliam Roolant, (boven te een gem projectcoördinator rs), one Nijmegen (165.000 inw

Welke rol speelt de plaatselijke

g.roolant@nijmegen.nl

In Masaya waren verkiezingen in 2008.

politiek? Daarbij waren geen buitenlandse waarnemers toegestaan en de verkiezingen verliepen zeer rommelig. Dat bemoeilijkte de contacten. Welke ervaring wil je lezer meegeven als les? Als je enthousiasme hebt, kun je dat daar prima kwijt. Onze gouden regel is: ondersteunen, voorzieningen geven en extra controleren op handhaving. Vooral dat laatste, daar moet je soms hard aan trekken.

Deze foto is genomen op de gemeentewerf in Masaya. Giliam Roolant staat rechts achteraan.

GRAM

mei 2011

IN TE RV IE W ME T MARGRE E T VA N G A S TE L , W E THOU DE R GE ME E NTE A RNH E M

“Kijken waar het milieu zonder extreme kostenstijgingen beter van wordt” Met de vraag wat zij als VVD’er te zoeken heeft in milieuland – want zeggen sommigen: ‘die liberalen houden alleen van de kleur van asfalt,’ – weet de Arnhemse wethouder Margreet van Gastel, wel raad. Allervriendelijkst zegt ze: “Milieu is geen monopolie van welke partij dan ook.”

Door Laurent Chevalier

“Respect voor natuur en milieu heb ik van huis uit mee-

beestje en ik haal mijn energie uit het contact met men-

gekregen. Economie en milieu gaan trouwens perfect

sen. Bovendien is de NVRD een maatschappelijk zeer

samen en vergeet niet dat juist de VVD gerespecteerde

relevante organisatie. Dat maakt het extra interessant

milieuministers heeft geleverd als Ginjaar en Winsemi-

om in het bestuur mee te draaien. En vergeet niet dat

us.” In haar sfeervol ingerichte kamer in het Arnhemse

de NVRD in zeker opzicht van de gemeenten is. Vanuit

stadhuis, waar door haar gemaakte prachtige natuur-

mijn achtergrond kan ik er de stem van zowel de ge-

foto’s de muren sieren, zegt zij: “Mijn vader was bio-

meenten als van de mensen op straat laten horen. Als

logisch onderzoeker en werkte bij het Instituut voor

wethouder en voorheen raadslid en lid van de provin-

Natuurbeheer. De liefde voor de natuur is mij door hem

ciale staten van Gelderland weet ik goed wat op straat

bijgebracht.” Van Gastel, wethouder ruimte, grondza-

ligt en wat er speelt. De andere leden uit het bestuur

ken én milieu van Arnhem en als eerste wethouder

komen puur uit de bedrijven zelf. We vullen elkaar dus

lid van het bestuur van de NVRD geeft grif toe dat ze

mooi aan. Het werk bij de NVRD bevalt mij uitstekend.

niet echt blij wordt van de geringe aandacht voor na-

Het zijn gedreven mensen die voor hun vak gaan.”

tuur en milieu in de laatste partijprogramma’s van de

Ondertussen heeft Van Gastel natuurlijk ook al nage-

grote politieke partijen. Haar keus voor de VVD noemt

dacht over een verbeterpuntje. “De vereniging doet

ze vanzelfsprekend: “Ik ben voor eigen verantwoorde-

ongelooﬂijk veel voor de branche en daarmee voor de

lijkheid en zelfredzaamheid, maar wel met een stevige

samenleving. Ik vind dat ze dat als belangenbehartiger

helpende hand voor mensen die dat nodig hebben.”

en spreekbuis best vaker en nadrukkelijker naar buiten

Van Gastel is geboren Groningse (1953), is getrouwd

mogen brengen. Gewoon meer aan de weg timmeren.

en heeft twee volwassen kinderen. Sinds 1970 woont

Vertel wat je doet en wees daar trots op.”

ze in Arnhem. “Een prachtige groene stad.” Na haar studie Verpleegkunde koos ze met belangstelling voor

Broekriem aantrekken

techniek voor de intensive care. In 1997 maakte ze de

Net als andere gemeenten in het land moet ook Arn-

overstap naar politiek en bestuur. “Ik ben nu eenmaal

hem de broekriem aantrekken. En niet zo’n beetje ook.

zo’n type dat zelf aan de knoppen wil draaien. Dan

Op jaarbasis heeft de gemeentelijke penningmeester

moet je niet achteraan staan, maar vooraan waar je een

25 miljoen euro minder te verteren, terwijl het spook

rol kunt spelen in de besluitvorming. Bovendien kan

van de werkloosheid Arnhem niet heeft overgeslagen.

je in een bestuurlijke functie daadwerkelijk iets terug

Dat komt vooral in de sociale sector hard aan. In een

doen voor de maatschappij. Dat vind ik ook belangrijk.

poging het leed te verzachten, heeft Van Gastel samen

Dit wethouderschap beschouw ik als het kroontje op

met haar collega van Sociale Zaken een voorstel uit-

mijn werk.”

gewerkt om bedrijven die inschrijven op aanbestedingen voor bijvoorbeeld het inzamelen van afval of voor

Aan de weg timmeren

werkzaamheden in de openbare ruimte, te bewegen

Over haar beslissing om naast haar vele nevenfuncties

werklozen bij dat werk in te schakelen. “Als het lukt om

ook nog eens lid te worden van het NVRD-bestuur zegt

die mensen zo aan betaald werk te krijgen, snijdt het

Van Gastel: “Ik kan niet stilzitten. Dat is de aard van het

mes aan twee kanten. Er gaan mensen terug naar het

GRAM

mei 2011

arbeidsproces, waardoor de gemeente minder hoeft uit te geven aan sociale uitkeringen en we kunnen de openbare ruimte als visitekaartje van de stad goed blijven onderhouden. Als dit lukt, kunnen we ongeveer anderhalf miljoen euro besparen. Het laatste woord over dit idee is nu aan de gemeenteraad.” Over openbare ruimte gesproken. Hoe zit het daarmee en dan in het bijzonder met het beheer van het groen in de stad? In 2009 won Arnhem de titel van ‘Groenste stad van Europa’ en vorig jaar werd Park Sonsbeek uitgeroepen tot ‘Beste openbare ruimte van Nederland’. Arnhem is dan ook trots op haar groen en heeft voor het behoud daarvan zelfs een ‘Groene Agenda’ gemaakt, waarin het belang van alles wat groeit en bloeit uitvoerig wordt bejubeld. En dan duikt plotseling het verhaal op dat Arnhem uit bezuinigingsoogpunt heeft besloten het onkruid in het openbaar groen weer te lijf te willen gaan met bestrijdingsmiddelen. Van Gastel ontkent dit. “Dat is een hardnekkig gerucht. Bij de inventarisatie van de bezuinigingsopties hebben we wel naar deze optie gekeken. Het college heeft er echter voor gekozen om deze bezuinigingsmogelijkheid niet over te nemen. Daar blijft het bij, tenzij de gemeenteraad anders beslist.”

(foto’s Hans Huurdeman, gemeente Arnhem)

Nieuw afvalplan Dat de Arnhemse ‘afvalwethouder’ zich razendsnel de

len dat naar scherpe bestekseisen bij aanbestedingen.

geheimtaal van de branche eigen heeft gemaakt, blijkt

Het is uiteraard wel belangrijk om voldoende vakken-

als het gesprek de ‘afvaldiepte’ in gaat. Komend najaar

nis in huis te hebben om niet volledig afhankelijk te

presenteert Van Gastel een nieuw afvalplan, waar de

worden van derden. Bij de schaal van onze gemeente

noodzaak om te bezuinigen onvermijdelijk een stevig

is dat prima te organiseren. Ik kan niet anders zeggen

stempel op zal drukken. “Bij het maken van keuzes

dan dat deze aanpak in Arnhem goed werkt.”

moeten we een balans vinden tussen dienstverlening aan de inwoners en een goed milieurendement tegen

Plastic afval

acceptabele kosten.” Als voorbeeld daarvan overweegt

Een ander hot item als het voor- of nascheiden van

ze om de afvalcontainers voorlopig niet uit te rusten

plastic afval, gaat de wethouder evenmin uit de weg.

met de in andere gemeenten al bekende chip. ”Dat kan

”Ik vind het prima dat beide opties nog eens goed wor-

ons 400.000 euro per jaar opleveren. In deze visie past

den bekeken. Het euvel van veel maatregelen is name-

ook dat wij het inzamelen van afval blijven uitbeste-

lijk dat ze vaak van achter het bureau worden bedacht.

den. Arnhem wil namelijk een regie-gemeente blijven.”

Ik denk dat daarbij over het hoofd is gezien dat het

Dit betekent dat de gemeente in de loop van 2011

scheiden aan de bron van afvalstoﬀen in bovenwonin-

weer een Europese aanbesteding zal uitschrijven voor

gen niet echt handig is. Ik weet ook dat uit onderzoek

het inzamelen van afval. Het huidige contract met Sita

is gebleken dat bij het nascheiden meer plastic wordt

loopt namelijk in april 2012 af.

teruggewonnen. Dat is mooi, maar aan de andere kant vraag ik me af of je de verantwoordelijkheid voor afval-

Van Gastel weet dat er gemeenten zijn – vooral sa-

scheiding wel helemaal bij de consument moet wegha-

menwerkingsverbanden van kleinere en middelgrote

len. Ik heb overigens begrepen dat een combinatie van

gemeenten – die o.a. uit kostenoogpunt terug zijn ge-

voor- en nascheiden een optie zou kunnen zijn. Ik heb

komen van het uitbesteden of dat van plan zijn. “Onze

geen principiële voorkeur. Voor mij geldt als hard uit-

ervaring in Arnhem is anders. Uit de periodieke ben-

gangspunt dat ik kies voor de methode waar het milieu

chmark blijkt dat wij zowel op het gebied van kosten

en de ﬁnanciën het meest mee zijn gediend. Anders

als kwaliteit zeker niet slecht scoren. Ik ben ook niet

gezegd, hoe bevorder je dat afval zoveel mogelijk én

bang dat wij de greep op het uitbestede werk verliezen

zo eﬃciënt mogelijk opnieuw kan worden gebruikt als

of een kennisachterstand oplopen, zoals je ook wel

grondstof. Daar draait het om en niet om het berijden

hoort. Wij stellen als gemeente het beleid vast en verta-

van stokpaardjes. Dit wordt ook de rode draad in het

GRAM

mei 2011

nieuwe afvalplan. Het moet ambitieus zijn. Ik denk dan bijvoorbeeld aan het stimuleren van het gebruik van alternatieve brandstoﬀen, maar zónder dat het leidt tot extreme kostenstijgingen. Dan is het immers niet haalbaar.” Van Gastel voegt hier aan toe dat Arnhem een CO2-neutrale stad wil worden door o.a. in te zetten op het gebruik van duurzame energiebronnen, zoals biomassa. ”Wij hebben dit in het ‘Programmaplan Arnhem Energiestad 2011-2014’ al tot in detail uitgewerkt. Bij ons ligt de lat zelfs hoger dan bij het rijk. Samen met gemeenten in de regio willen wij in de toekomst duurzame energie opwekken via een gemeenschappelijk duurzaam energiebedrijf. Als onderdeel van dat plan gaan we onderzoeken hoe groene afvalstromen via vergisten en nacomposteren kunnen worden gebruikt voor productie van duurzame energie in de vorm van biogas. Dit gas is bruikbaar als transportbrandstof voor het busvervoer. Zo slaan we twee vliegen in één klap: gebruik van biogas is goed voor het milieu en je bespaart op de kosten van dure traditionele brandstoffen. Een goed voorbeeld van hoe je milieu en economie ■

mooi aan elkaar kunt rijgen.” Margreet van Gastel achter de vuilniswagen.

/L[ 3LNLY ZJVVY[ VW HSSL MYVU[LU

Op het NVRD jaarcongres staat dit keer het ‘grenzen verleggen’ centraal. Dat kunnen we op vele manieren interpreteren. Leger des Heils ReShare verlegt voortdurend haar grenzen. Of het nu gaat om het internationaal samenwerken in 124 landen,

Techniek Milieu

of om de zoektocht naar betere manieren

Innovatie

om textiel te hergebruiken; de grens overschrijden levert vooruitgang op. Allemaal

CO2 reductie

werken we samen aan nieuwe technieken

Rendement

om de ‘grondstoffenrotonde’ 100% sluitend te maken. En met succes! Leger des Heils ReShare overschrijdt op alle fronten grenzen, op jacht naar een volgende grens. Alles staat

Betrouwbaarheid

daarbij in het teken van duurzaamheid en

Duurzaamheid

respect voor mens en milieu. En dat inspireert ons grenzeloos!

Internationale samenwerking

Koopvaardijweg 15 4906 CV Oosterhout info@reshare.nl www.reshare.nl

nieuws Tekst: Bas Peeters

NVRD beheert open standaarden

beheer en zijn besluiten genomen over

Wie wordt de Uitblinker 2011?

De NVRD heeft het beheer op zich geno-

onder meer het beheer van de open

10 genomineerden geselecteerd

men van de door tien afvalbedrijven en

strandaarden door bureau NVRD en de

Uit een totaal van 32 aanmeldingen heeft

leveranciers ontwikkelde open standaar-

procedure voor evaluatie van het extern

de nominatiecommissie 10 genomineer-

den. Het betreft vier gestandaardiseerde

voorzitterschap. In de vergadering van

den geselecteerd. De commissie heeft

protocollen in de informatiecommuni-

28 april is gesproken over de strategie

de aangemelde kandidaten gewaardeerd

catie tussen wijkcontainers, minicontai-

voor reiniging en is de ALV van 27 mei

aan de hand van drie criteria: een meer

ners, inzamelwagens en de backoﬃce.

in Terneuzen voorbereid. Onderwerpen

dan gemiddelde inzet, (het bedenken

Doordat deze protocollen gestandaardi-

die aan bod komen tijdens de ALV zijn

van) een inventieve of innovatieve ma-

seerd zijn, is het mogelijk om apparaten

(ﬁnancieel) jaarverslag 2010, beleidsont-

nier om het werk beter te kunnen doen

van verschillende leveranciers met elkaar

wikkelingen, bestuursverkiezing en de

en een bijzondere communicatie of inter-

te laten communiceren. Onder de naam

toekomstvisie afvalbeheer en reiniging.

actie met burgers. De professionals die

STOSAG zijn de standaarden en bijbe-

het beste in dit proﬁel passen, zijn geno-

horende codelijsten vrij te downloaden

Platform voor ‘jonge’

via www.stosag.nl. Het beheer van de

professionals in de branche

mineerd voor de Uitblinker.

standaarden door de NVRD betekent dat

De afvalbranche kent veel talent zoals

eerstelijns vragen en verzoeken door een

jonge professionals die de wereld van af-

medewerker van het bureau van de NVRD

val en reiniging willen professionaliseren

opgevangen kunnen worden. Verzoeken

en tegelijkertijd willen werken aan hun

tot aanpassing van de codelijsten en de

persoonlijke ontwikkeling.

standaarden zelf kunnen op de website gemeld worden. Ook kunnen dan op het

Voor deze jonge talenten richt de NVRD

bijbehorende forum inhoudelijke vragen

het netwerk Young Professionals op. Een

Dit zijn:

worden gesteld. De NVRD is trots dat ze

plek voor de jongere generatie uit de

Kees Aalders, ROVA Winterswijk

de standaarden mag beheren. Er is met

branche om elkaar te ontmoeten, ken-

Ad Belzer, ROVA Winterswijk

deze standaarden een grote stap gemaakt

nis te delen en ervaring uit te wisselen.

Onne Bouwman, gemeente Zaandam

naar een volwassenere en ﬂexibelere ICT-

Ben jij jonger dan 40 jaar en wil jij mee-

Johan Doeschot, gemeente Hengelo (Ov.)

infrastructuur in de afvalinzameling.

denken over nieuwe kansen en innovaties

Johan Brouwers, gemeente Dongen

Informatie: Peter Kerris (Kerris@NVRD.nl)

in de branche? Wil jij je generatie buddies

Herman Onland, gemeente Oirschot

leren kennen en je beleving van de afval-

Gerrit-Jan Oudbier, Circulus BV Apeldoorn

Nieuws uit het bestuur

wereld met hen delen? Meld je dan aan

Marco Pater, ACV-Groep Ede

Het bestuur heeft op 31 maart en op 28

voor de eerste bijeenkomst. Voor meer

Fred Visser, GAD Gooi en Vechtstreek

april vergaderd. Tijdens de vergadering

informatie kun je terecht bij Peter Kerris

Firpo Zenon, gemeente Amsterdam

van 31 maart discussieerde het bestuur

via kerris@nvrd.nl of tel. 026-3771333.

Zuidoost

uitgebreid over de toekomstvisie afvalDe genomineerden zijn vanaf begin mei met een portret en een korte proﬁelschets te zien op www.uitblinkervanhetjaar.nl. Het Nederlands publiek kan dan NVRD Agenda

op één van hen een stem uit brengen. De

18-19 mei

ReinigingsDemodagen Lelystad

stem van de jury en het publiek bepalen

Commissie KAM

samen, ieder voor 50 procent, wie de

Jaarcongres Over Grenzen en Algemene Ledenvergadering

uiteindelijke Uitblinker 2011 wordt. De

9 juni

Commissie Inzameling & Transport

Uitblinker wordt bekendgemaakt en uit-

9 juni

Regiobijeenkomst Noord-Holland

gereikt tijdens de ReinigingsDemodagen

15 juni

Commissie Afvalpreventie

op 18 mei. Uiteraard worden dan alle 10

22 juni

Kennisbijeenkomst Integriteit

genomineerden in het zonnetje gezet!

18 mei 25-27 mei

GRAM

mei 2011

BEEK DIENSTEN C Reinigen C Inzamelen/inzamelen en aansluitend reinigen C Reinigen betonputten C Reparatie en onderhoud C Leveren en plaatsen ondergrondse containers C Containerbeheersysteem C Keuring ondergrondse containers C Veiligheidsvloeren C Distributie containers B E E K

C O N TA I N E R

G R O E P

Flevoweg 31 2318 BX Leiden T 085 273 50 00 F 085 273 50 01 info@beekgroep.com www.containeronderhoud.nl N E D E R L A N D

V O O R

E E N

Z O R G E L O O S

E N

O P T I M A A L

O N D E R H O U D

VA N

U W

C O N TA I N E R S

DON’T

waste

your TIME Abecon heeft voor middelgrote en grote gemeentelijke reinigingsdiensten hét antwoord op uw automatiseringsvraagstukken. Wij hebben de juiste kennis en ervaring in huis om u optimaal te ondersteunen. Abecon heeft een unieke gecertiﬁceerde Waste Management & Recycling module gebaseerd op het krachtige Microsoft Dynamics AX platform. Don’t waste your time. Bel met Abecon: (035) 695 12 34. Abecon Informatiesystemen B.V. - Huizermaatweg 510 - 1276 LM Huizen - info@abecon.nl - http://www.abecon.nl - (035) 695 12 34

VERKOOP/VERHUUR VAN OPSLAGCONTAINERS AFZETCONTAINERS (LICHTGEWICHT) MILIEUCONTAINERS (BRANDWEREND) SCHROEF/PERSCONTAINERS (SEMI)ONDERGRONDSE CONTAINERS ZEMRA KUNSTSTOFVERMALERS UNITS, NIEUW EN GEBRUIKT BETONNEN PREFAB GARAGES

De Rooij Milieutechniek BV Tielenstraat 10 5145 RD Waalwijk

www.derooijmilieutechniek.nl

0416 – 312 909

ADR L-23 Maxschroefpers Veegvuilpers zuil Ondergrondse

Afval-CO2MPAS Wie goed wil zijn voor het milieu, plant een boom, een windmolen of een afvalcontainer

Foto: 30 Nationale Beeldbank GRAM | Ivonne mei 2011 Wierink

Bureau NVRD heeft, in samenwerking met een aantal leden, de Universiteit Utrecht en DHV, het Afval-CO2MPAS ontwikkeld. Dit rekengereedschap is geschikt om de CO2-besparing van afvalbeheer in gemeenten te bepalen. Slim afvalbeheer levert een substantiële bijdrage aan de gemeentelijke CO2 reductiedoelstellingen. En dat is goed nieuws voor het milieu.

door Alexander Vos de Wael

Activiteiten in de afvalbranche leiden tot CO2-uitstoot.

vaak onderschat. Reden genoeg om de relatie tussen

Je kunt hierbij denken aan brandstofgebruik door de

afval en klimaat, ook op lokaal niveau, beter inzichte-

inzameling en het bewerken en verbranden van afval.

lijk te maken. Het Afval-CO2MPAS maakt dit mogelijk.

Er staat echter veel meer vermeden uitstoot tegenover. Door het recyclen van gescheiden materialen worden

Hoe werkt Afval-CO2MPAS?

emissies bij het winnen en transporteren van primaire

Door het invullen van afvalhoeveelheden per stroom,

grondstoﬀen voorkomen. Bij hergebruik van oud textiel

het brandstofgebruik en de verwerkingstechnieken,

bijvoorbeeld, hoeft er geen katoen geteeld en ver-

wordt inzichtelijk hoeveel ton CO2 bespaard wordt.

scheept te worden. Bij het verbranden van afval wordt

Deze besparing wordt ook onderverdeeld naar de

ook elektrische en warmte energie teruggewonnen. Af-

verschillende afvalfracties. Waar veel andere gemeen-

val is hier een brandstof, waardoor er geen schaarse

telijke diensten streven naar een CO2-neutraal proces,

brandstoﬀen als kolen verstookt hoeven worden. Het

realiseert de afvaldienst of het afvalbedrijf een absolute

afvalbeheer draagt dus bij aan een schoon milieu, door

besparing. Een heugelijk feit, dat zeker benadrukt mag

elders in de productketen uitstoot te vermijden.

worden! We hebben het hier over gemiddeld duizenden tonnen CO2-besparing per 10.000 inwoners.

Klimaatdoelstellingen Het beperken van de CO2-uitstoot staat volop in de

Alternatieve scenario’s

belangstelling. Wereldleiders spraken in Kopenhagen

Naast het berekenen van de CO2-besparing in de be-

en Cancun over het vernieuwen van het Kyoto ak-

staande situatie, biedt Afval-CO2MPAS ook mogelijkhe-

koord, dat in 2012 aﬂoopt. Eind dit jaar zullen zij in

den om alternatieve scenario’s te onderzoeken. Hoe-

Durban proberen op de valreep tot een stevig nieuw

veel groeit de besparing als de gemeente meer gaat

akkoord te komen, waarin de doelstelling voor 2020

scheiden? Valt de meeste winst te halen bij oud papier,

vastgelegd zal worden. Ook op Europees niveau wordt

kunststoﬀen of glas? Hoe groot is de besparing als de

veel gedaan. In de Europese Unie zijn alle grote CO2-

afvalverwerker gaat vergisten in plaats van composte-

vervuilers, zoals energiebedrijven en metaalsmelters,

ren? En wat is de eﬀect van voertuigen op aardgas en

verplicht om rechten in te kopen om CO2 uit te mogen

elektriciteit in plaats van diesel? Kost een beter CO2-

stoten. Wie meer uitstoot moet extra rechten kopen.

resultaat überhaupt geld? Afval-CO2MPAS geeft inzicht

Andersom werkt het ook: wie grote CO2-besparingen

in de gevolgen van de mogelijke beleidskeuzes.

realiseert, kan rechten verkopen. Zo wordt voor steeds meer organisaties het sparen van het milieu niet alleen

Beter dan CO2-neutraal

een investering in het klimaat, maar ook direct geld

Door het succes van scheiden, recyclen en energie te-

waard. Een emissierecht voor één ton CO2 kost op dit

rugwinning in Nederland is de vermeden uitstoot van

moment e 16,50. De afvalbranche is helaas (nog) geen

afvalbeheer groter dan de veroorzaakte uitstoot. Goed

deel van deze markt.

afvalbeheer is beter dan ‘CO2-neutraal’. Dat is uniek.

Gemeenten formuleren ook klimaatdoelstellingen en

Waar veel sectoren hun uitstoot slechts beperken, gaat

nemen maatregelen om deze te realiseren Hierbij gaat

afvalbeheer een stap verder door uitstoot in de pro-

het om maatregelen als het gebruik van led-lampen in

ductketen helemaal overbodig te maken. Er zijn weinig

straatverlichting, elektrische voertuigen en warmtewis-

sectoren die dat evenaren, zoals schone energieprodu-

selaars. In dat rijtje mist veelal een slim afvalbeleid.

centen en het aanplanten van bossen. Wie CO2-uitstoot

Helaas wordt bij het beperken van de gemeentelijke

weg wil nemen, plant dus bij voorkeur een boom, een

CO2-uitstoot de grote invloed van goed afvalbeheer

windmolen of een afvalcontainer.

■

Het Afval-CO2MPAS is beschikbaar op de website van de NVRD: www.nvrd.nl

GRAM

mei 2011

RE GIE ROL V OOR GE ME E NTE N

Afstemmen beheer openbare ruimte Bij het beheer van de openbare en semi-openbare ruimte zijn diverse partijen betrokken. Naast gemeenten spelen woningcorporaties hierin een belangrijke rol. Een goede afstemming van het beheer is uiteraard belangrijk. Suzanne Roling van woningstichting Rochdale en Kyra Geertsema van woningcorporatie Provides geven hun visie.

door Ans Aerts Woningstichting Rochdale bezit woningen in Amster-

werken aan de uitstraling van een wijk, maar inves-

dam, Purmerend en Zaandam. De woningen staan in

teert niet direct in het beheer van de openbare ruimte.

allerlei soorten wijken, variërend van herstructure-

Geertsema: “Dat is altijd indirect of in samenwerking

ringswijken tot nieuwbouwwijken. Suzanne Roling is

met de gemeente. Als woningcorporatie zijn we niet

medewerker Sociaal Beheer bij Rochdale: “De enige

wettelijk verplicht om de openbare ruimte schoon te

wijken waar we geen woningen hebben, zijn villawij-

houden. Maar als verhuurder is het wel onze plicht om

ken.” Rochdale investeert in een schone en prettige

portieken netjes te houden en een goed verhuurbaar

leefomgeving. Roling: “Leefbaarheid, veiligheid en

product af te leveren. Dat doen we vanuit onze visie

sociale cohesie zijn daarbij onze uitgangspunten. Sa-

op leefbaarheid. Ons beleid op dat gebied voeren we

men met andere corporaties en de gemeente zetten

samen met de gemeente uit, maar bijvoorbeeld ook

we ﬂink in op de bestrijding van zwerfvuil en graﬃti,

met het opbouwwerk.” Provides houdt regelmatig een

want in een schone wijk voelen mensen zich prettiger

schouw in de wijken, samen met bewoners. Geertse-

en veiliger.”

ma: “We horen dan waar bewoners zich aan storen. Problemen die dan worden gesignaleerd, pakken we

Voor Rochdale gaat investeren in een schone leefom-

aan.”

geving een stap verder dan investeren in schoon, heel en veilig. “In wijken waar veel mensen wonen met lage inkomens, neemt de verloedering vaak toe. Mensen zijn daar echt bezig met overleven en hebben daardoor weinig oog voor de leefomgeving. Indien nodig kijken we daarom bij bewoners achter de voordeur en plegen we interventies, zoals het regelen van schuld-

Woningcorporaties zijn niet wettelijk verplicht de openbare ruimte schoon te houden.

hulpverlening”, aldus Roling. Rochdale betrekt bewoners bij het schoonhouden van hun leefomgeving via gerichte schoonmaakacties met bewoners en scholen.

Vanwege de bezuinigingen hebben sommige gemeen-

In wijken waar veel bewoners met lage inkomens wo-

ten nieuwe keuzes gemaakt op het gebied van afval en

nen en waar sprake is van weinig sociale cohesie, is

reiniging. De bezuinigingen in het stadsdeel Amster-

het echter moeilijk om bewonersparticipatie te be-

dam-Noord hebben bijvoorbeeld als gevolg dat grof

werkstelligen.

vuil nog maar één keer per maand wordt opgehaald en er is bezuinigd op de inzet van papierprikkers en ve-

Schouw

gers. Roling: “We zien dat in Amsterdam-Noord, waar

Kyra Geertsema is leefbaarheidsconsulent bij woning-

wij ook woningen hebben, de vervuiling toeneemt. Ik

corporatie Provides in IJsselstein. Provides bezit ﬂatwo-

vind dat heel zorgelijk.” Ook Rochdale wordt gecon-

ningen in wijken waarvoor een wijkvernieuwingsplan

fronteerd met bezuinigingen. Dit heeft invloed op de

is opgesteld, maar heeft ook veel eengezinswoningen

visie op investeren in de leefomgeving. Roling: “We

in haar beheer. Provides vindt het belangrijk om te

kijken kritisch naar welke taken bij ons horen en wat

GRAM

mei 2011

een primaire taak van een stadsdeel of van een gemeente is. Iedereen moet zijn eigen verantwoordelijkheid daarin nemen.” De wijkbeheerders van Rochdale in Amsterdam-Noord stemmen zaken zoveel mogelijk af met de uitvoerders van de gemeente. Maar ook zij lopen er tegenaan dat bepaalde taken niet meer, of met een lagere frequentie worden uitgevoerd. Roling: “Het stadsdeel heeft nu bij ons de vraag neergelegd of we met onze wijkbeheerders, huismeesters en bewoners de openbare ruimte een paar keer per jaar willen schoonmaken. Maar het is natuurlijk niet reëel om dat van een woningcorporatie te verwachten.“ Roling ziet vooralsnog geen oplossing voor dit probleem. “Het wordt wel op diverse niveaus besproken, maar het gaat om een bezuinigingsmaatregel die het stadsdeel heeft genomen.” Heel anders verloopt de afstemming tussen Rochdale en de gemeente Zaandam. “Als er een knelpunt is, bespreekt de betreﬀende wijkbeheerder van onze corporatie dit met de betrokken ambtenaar van de gemeente en wordt er aan een oplossing gewerkt.”

Convenant Vanwege de bezuinigingen focust woningcorporatie Provides meer op het beter structureren van processen en het stellen van prioriteiten. Geertsema: “We kunnen nog een eﬃciency-slag maken en daar werken we aan. Leefbaarheid blijft echter een belangrijk punt op onze agenda en daar bezuinigen we niet op.” In IJsselstein verloopt de samenwerking tussen de gemeente en Provides goed en weten beide partijen elkaar te vinden. Geertsema: “De gemeente heeft een aantal wijkcoördinatoren in dienst, die intern weer vragen kunnen doorsturen naar de juiste persoon. De lijnen zijn kort en dat werkt heel prettig.” Soms loopt Provides aan tegen problemen in de uitvoering. Zo is in IJsselstein het project ‘Schoon is gewoon’ gestart, waarvoor bewoners een convenant hebben getekend met de gemeente en met Provides. In het kader van dit project besteedt de woningcorporatie ex-

Foto Nationale Beeldbank, Leo de Kort

tra aandacht aan het schoonhouden van de portieken van haar woningen. De gemeente zet extra in het op

gemeente zie ik niet als een serieuze optie. Twee ka-

het schoonhouden en onderhouden van het openbare

piteins op een schip is nooit goed. Vanuit haar regie-

groen. Geertsema: “Bewoners willen soms dat er een

rol kan de gemeente, in overleg, zaken uitzetten naar

keer extra een veegwagen komt. Het proces om dit te

de woningcorporaties.” Ook Roling vindt dat de regie

regelen kan nogal stroperig zijn. Enerzijds is het be-

over het beheer van de openbare ruimte primair een

grijpelijk, omdat de gemeente moet bezuinigen en dit

taak van de gemeente is. “Waar er sprake is van over-

tijd en geld kost. Anderzijds is het voor het schoon en

lapping met het beheer van een corporatie, is een goe-

leefbaar houden van een wijk belangrijk om snel actie

de afstemming essentieel. Het is bovendien belangrijk

te ondernemen.”

dat alle partijen zich bewust zijn van de wisselwerking tussen het werken aan onderhoud, sociale cohesie en

Geertsema noemt het absoluut belangrijk dat de re-

een schone leefomgeving en het aanpakken van pro-

gierol voor het beheer van de openbare ruimte bij de

blemen achter de voordeur. Dat hangt allemaal met

gemeente ligt. “Wij zijn alleen daar aanwezig, waar

elkaar samen en ook in die zaken moeten we samen

we huurwoningen hebben. Een gedeelde regie met de

optrekken.”

GRAM

mei 2011

R E GI ER O L VO OR GE ME E NTE N

beheer in de buitenruimte verder te onderzoeken. Het uiteindelijke doel van dit onderzoek is gemeenten te versterken om regie te kunnen voeren over een goede, slimme en optimale afstemming (win win) in het beheer.

Op basis van een drietal casussen (groot stedelijke problematiek, middelgrote gemeente en een gemeente met een grote buitenruimte) zijn door middel van een omgevingsanalyse de verschillende partijen in de buitenruimte in kaart gebracht en knelpunten geïnventariseerd. Tevens is gekeken naar die aspecten die een succesvolle samenwerking in de buitenruimte ten goede komen. Daarbij is niet alleen gelet op afstemming van de kwaliteitsniveaus en wijze van uitvoering tussen de verschillende beheers- en reinigingstaken. Ook zijn de sociale aspecten (o.a. burgerparticipatie en inzet van SW bedrijven) en de administratieve en organisatorische aspecten (aanbestedingen, contractbeheer, etc.) meegenomen. Ter voorbereiding op dit onderzoek hebben zowel op brancheniveau (Cedris, Aedes, Platform Wijkgerichtwerken en Stadswerk) als ook met woningbouwcorporaties en Sociale werkvoorzieningbedrijven - individueel- afspraken plaatsgevonden. Dat heeft er in geresulteerd dat niet alleen gemeenten, maar ook bovengenoemde partijen betrokken zijn bij dit onderzoek.

BekkerLaGram bv

Tekst: Jolanda Gerrits

5145 PW Waalwijk-NL

Het programma Gemeente Schoon zal voorzien in het verspreiden en toepasbaar maken van deze kennis tijdens netwerkbijeenkomsten en thema- en gebiedstrajecten. Voor nadere informatie: Jolanda Gerrits, gerrits@nvrd.nl, tel. 026-3201012.

www.bekkerlagram.nl

Tijdens een workshop op 21 april bij Agentschap NL in Utrecht is door de verschillende partijen input geleverd voor mogelijke oplossingsrichtingen en/of verbeteringen. De afronding van het onderzoek is voorzien voor eind mei en zal handvatten opleveren die gemeenten in kunnen zetten voor een goede, slimme en optimale afstemming van een gemeenschappelijke aanpak van de zwerfafvalproblematiek.

Kenmerkend krachtige oplossingen

Schoon opdracht verleend aan KplusV om afstemming

Druk&Vacuümtechniek

beheerinspanningen heeft de NVRD namens Gemeente

Droge stoffen zuig/blaas

Ten behoeve van een betere afstemming van de diverse

T +31(0)416 340 445

Daarbij ontbreekt het vaak aan een duidelijke regie.

Afvalverwijdering

op elkaar afgestemd, niet eﬃciënt en niet eﬀectief is.

F +31(0)416 338 496

het voorkomen dat de inzet veelal versnipperd, niet

Straatreiniging

actief bij het opruimen van zwerfafval. Hierdoor kan

info@bekkerlagram.nl

In veel gemeenten is vaak een groot aantal partijen

Service & Onderhoud

Gemeente Schoon aan de slag met afstemming beheer

NVRD ledensessies kunststoffen door Ilse van der Grift Tijdens vier sessies begin dit jaar hebben de leden van de NVRD zich uit kunnen spreken over de inzameling van kunststof verpakkingen en het standpunt dat de NVRD in dit dossier moet innemen. Verschillende aspecten kwamen aan de orde, variërend van de discussie tussen bron- en nascheiding tot aan de inzet van statiegeld. De belangrijkste vraag blijft echter: Wat gebeurt er na 2012?

Allereerst is gediscussieerd over de werking van het

gaan we voor maximale hoeveelheden of maximaal milieurendement?

Besluit Verpakkingen. Hierin staan geen verplichtingen

Hierin kan de LCA, die momenteel door de Vereniging Afvalbedrijven

voor gemeenten genoemd. Toch voelen we ons ver-

wordt uitgevoerd, een uitkomst bieden.

plicht om zo hoog mogelijke resultaten te halen. Dit is gemeenten eigen na jarenlange ervaring met glas,

De kwalitatief meest hoogwaardige stroom komt uit het statiegeldsy-

papier en gft-inzameling. In 2010 is de inzameling van

steem. Hiermee is bottle-to-bottle recycling mogelijk. Daarbij komt dat

kunststoﬀen pas echt op gang gekomen. Gemeenten

statiegeld de ultieme vorm van producentenverantwoordelijkheid is

geven aan dat er nog wel meer te realiseren valt. Dit

waar gemeenten niet eens aan te pas komen. Ook blijkt dat 75% van

kan door bijvoorbeeld het verhogen van de frequentie,

de Nederlandse bevolking door wil met statiegeld. Sterker nog, 70% wil

omgekeerd inzamelen of de inzet van een extra inza-

uitbreiding van het systeem met kleine ﬂesjes zodat zwerfafval wordt

melmiddel. De vraag is tot hoever je moet gaan?

voorkomen. Aansluitend is gesproken over de ‘vergeten’ verpakkingen blik en drankenkartons waar ook producentenverantwoordelijkheid voor

LCA

geldt. Er wordt met interesse gekeken naar de resultaten van het Belgi-

Over de keuze tussen bron- en nascheiding is een

sche PMD-systeem. Zo wordt gevraagd de afzetmogelijkheden van dran-

schriftelijke enquête uitgevoerd onder de leden. Hier-

kenkartons nader te bekijken. Daarnaast is de zorg uitgesproken over de

uit blijkt dat de NVRD-leden voor een keuzevrijheid

herwinning van non-ferro’s na verbranding.

tussen bron- en nascheiding zijn. Belangrijk is dat de ontwikkelingen rond nascheidingstechnieken doorgaan

Afvalfonds

en dat gemeenten, afhankelijk van hun lokale situatie,

Tot slot is gesproken over de kernvraag: Wat gebeurt er na 2012? Vooral

voor nascheiding kunnen kiezen en daar een reële ver-

de ﬁnanciering zorgt hier voor discussie. Het kabinet heeft aangekondigd

goeding voor krijgen. De NVRD zal zich hiervoor blij-

de afdracht aan het Afvalfonds stop te zetten. Samen met VNG en Ned-

ven inzetten. Uit dit punt volgt ook de discussie over

vang zal de NVRD lobbyen voor het behoud van deze afdracht. Aangezien

de kwaliteit van de kunststof afvalstroom. Niet alleen

de producenten ook na 2012 verantwoordelijk blijven, zal de ﬁnanciering

bij de nascheiding zorgt dit voor zorgen, ook bij bron-

de belangrijkste randvoorwaarde zijn voor voortzetting van de kunststof

scheiding wordt gevraagd tot hoever je moet gaan met

inzameling door gemeenten. Andere randvoorwaarden zijn: helderheid

het scheiden van kunststoﬀen. Nu wordt heel erg gefo-

over de nut en noodzaak, heldere rolverdeling, gelijke behandeling ge-

cust op de ingezamelde hoeveelheden terwijl eigenlijk

meenten, aparte doelstellingen voor huishoudelijke kunststof verpakkin-

ook gekeken moet worden naar wat je ermee kunt. Dus

gen, dekking van de kosten en een duidelijke, langere termijn.

Standpunt De NVRD neemt dit alles mee in haar standpunt. In opmaat naar het Algemeen Overleg in de Tweede Kamer is een aantal punten al expliciet geformuleerd. De NVRD zal zich vooral bezig houden met de hoevraag. De afweging tussen milieu, kosten en service speelt hierbij een belangrijke rol. Ook de keuzevrijheid tussen bron- en nascheiding zal op de voet gevolgd worden. Daarnaast kijken we naar de inzet van instrumenten zoals bijvoorbeeld diftar en statiegeld en natuurlijk naar alle andere uitvoeringsvraagstukken. Al met al is nog veel mogelijk mits aan de genoemde randvoorwaarden wordt voldaan. De NVRD zal zich hiervoor blijven inzetten. Tegelijk moeten we het systeem wel een kans geven. Belangrijk hierbij is wel dat de voorlichting naar de burger eerlijk en transparant plaatsvindt waarbij niet iedere discussie in de media wordt gevoerd. Dit komt de geloofwaardigheid van de kunststoﬁnzameling niet ten goede en daar ■

is niemand bij gebaat. Eén van de ledensessies in de tropische kas van Spaarnelanden.

GRAM

mei 2011

Ondanks mogelijkheden voor gipsrecycling in Nederland Gipsafval nog steeds naar Duitsland door Ronald Schalekamp

Met de recycling van gips wil het maar niet vlotten in Nederland. Ondanks goede voornemens en afspraken met de branches, wordt het meeste gipsafval nog steeds afgevoerd naar zoutmijnen in Duitsland. Voor de afvalbedrijven een vooral ﬁnancieel interessante afzetmogelijkheid. Maar de overheid en de recyclingbedrijven een doorn in het oog. ‘Tot voor kort kon je gipsafval gemengd met bouw- en sloopafval (BSA) gewoon naar Duitsland exporteren, zonder dat je er op aan gesproken werd. Van het gipsconvenant uit 2008 is niets terecht gekomen. ‘Wij hebben fors geïnvesteerd in de verdere ontwikkeling van onze gipsrecycling installatie maar de verwachte gipsstromen blijven uit’, zegt bedrijfsleider Leo Claassen van Gipsnet ronduit. Al in 2008 werd een convenant getekend voor het slui-

kan ook gescheiden worden door de recyclingbedrijven

ten van de kringloop van gips in de bouwsector. Alle

in Nederland, maar daarvoor volgt onherroepelijk een

belangrijke partijen, waaronder minister Cramer van

verhoogde factuur. ‘We kunnen de export niet tegen-

VROM, gipsproducenten, de sloop- en demontagesec-

houden, omdat de toepassing in zoutmijnen als nut-

tor, inzamelaars/sorteerders en gipsrecyclingbedrijven

tig wordt beschouwd. Het idee daarbij is dat wanneer

ondertekenden de ambitieuze doelstellingen. Een van

je geen afvalstoﬀen gebruikt, je primaire grondstoﬀen

die doelstellingen was te komen tot een verdubbeling

nodig hebt. Een bewering die lastig te staven is. Wat

van recycling van gips uit bouw- en sloopafval van

wel duidelijk is, is dat er heel veel afdekmateriaal nodig

20% in 2008 tot 40% in 2010. Daarvan is niets terecht

is. Het gaat dus ook om enorme geldbedragen’, aldus

gekomen, zegt Joost Lommelaars van AgentschapNL.

Lommelaars. ‘Omdat gips een Groene Lijst afvalstof is,

‘Het is lastig vast te stellen hoeveel gips er jaarlijks vrij

kunnen we de export vanuit Nederland niet tegenhou-

gaat komen, maar in absolute hoeveelheden is de re-

den. Dat kunnen we wel bij mengsels van gips met BSA

cycling zelfs afgenomen.’ Dat heeft van alles te maken

of gasbeton. Dan moet er kennisgeving gedaan wor-

met goedkope afzetmogelijkheden in Duitsland, waar

den. De VROM-inspectie is momenteel bezig met een

Nederlands gips wordt gebruikt voor de afdekking van

grote handhavingsactie, waarbij transporten worden

stortplaatsen met afval uit zoutmijnen. Dit om uitlo-

gecontroleerd.’

ging te voorkomen. Een toepassing die op zijn minst laagwaardiger is dan recycling, aldus Lommelaars.

Hoge investering, dalende inkomsten Dat werd hoog tijd, vindt Leo Claassen van gipsre-

Voor afvalverwerkers is export een goedkope manier

cyclingbedrijf Gipsnet. ‘Handhaving door VROM was

om van gipsafval af te komen. Zelfs met de noodza-

nihil. Daarom ging het gipsafval aan de neus van de

kelijke transportkosten is export naar Duitsland altijd

recycling voorbij. We hebben fors geïnvesteerd in in-

nog een stuk goedkoper dan recycling in Nederland.

stallaties, maar de inkomsten blijven dalen. Vaak gaat

De prijzen ﬂuctueren, maar een kostenplaatje van 8

het bij export om gemengd afval. Ook gips dat onge-

euro per ton (exclusief transportkosten) voor afvoer

scheiden wordt ingezameld met gasbeton gaat naar

naar een zoutmijn in Duitsland, tegen 40 euro voor

Duitsland, terwijl wij dat prima kunnen scheiden en

recycling in Nederland is niet denkbeeldig. Belangrijk

verwerken. Maar in Duitsland mag je voor een hab-

daarbij is ook dat de acceptatie-eisen in Duitsland min-

bekrats gips storten als nuttige toepassing. Dat is het

der hoog liggen. In de praktijk zou het vaak gaan om

grote probleem.’ Het stoort Claassen dat de gipsrecy-

gips gemengd met gasbeton of BSA. Gips met gasbeton

cling maar niet op gang wil komen. ‘Alle partijen wa-

GRAM

mei 2011

ren het eens met de afspraken in het gipsconvenant uit

is voor de volle 100% eindeloos recyclebaar. Wanneer

2008, maar toch wordt nog en masse gebruik gemaakt

gips wordt gerecycled en niet gestort in Duitsland,

van de mogelijkheid om gipsafval naar Duitsland te

wordt meer dan 90 procent uitstoot van CO2 bespaard.

transporteren. Mooie woorden rond duurzaamheid en

Laat duidelijk zijn dat we in Nederland voldoende ca-

‘groen werken’ moet je niet alleen op je website en in je

paciteit hebben voor recycling van gipsafval. Het kan

jaarverslag uiten, maar ook in de praktijk brengen.’

altijd worden ingeleverd. Dat het soms lastig te scheiden is klopt wel. Dat is voor een groot deel handwerk

Convenant correct nageleefd

en dus kostbaar. Scheiden kan het best aan de bron.

Directeur Dick Hoogendoorn van de Vereniging Afval-

Echter, er mag best wat vervuiling in het gipsafval zit-

bedrijven geeft toe dat het convenant niet heeft geleid

ten. Spijkers, schroeven en behang worden door onze

tot het behalen van de doelstellingen. Zijn leden valt

machines vlekkeloos uit het gipsafval verwijderd.’

echter niets te verwijten, vindt hij. ‘Exportstromen naar het buitenland werken verstorend. Maar de afvalmarkt is nu eenmaal een Europese markt. Ook wij hebben het convenant in 2008 getekend. Het convenant wordt door afvalbedrijven correct nageleefd, maar de afspra-

‘In Duitsland kun je voor een habbekrats gips storten als nuttige toepassing’

ken in het convenant gaan niet ver genoeg. Wat convenantspartijen toen al hadden moeten inzien, namelijk de verstoring als gevolg van de export, hebben we nu

Rol gemeenten

in de praktijk ervaren.’

‘Bij de gemeenten hebben we ook moeite om voet aan de grond te krijgen. Bij het gros van de Nederlandse

Zweem van duurzaamheid

gemeenten kan het beter’, aldus Meijering. ‘Terwijl

Ook directeur Martine Meijering van Gips Recycling Ne-

onze tarieven concurrerend zijn te noemen, wanneer

derland is blij met de verscherping van de inspecties

we rechtstreeks met gemeenten zaken doen. Immers,

door VROM. ‘De marktsituatie is oneerlijk. Rond de ex-

wanneer het gipsafval via een grote afvalverwerker

port naar Duitsland hangt een zweem van duurzaam-

naar Duitsland wordt gebracht, heb je marge op marge

heid. Maar dat is onterecht. Het gaat om het overmatig

en dubbel of driedubbel transport. Wij verwerken het

afdekken van een stortplaats. Daar is niets nuttigs aan.

direct in Nederland en verzorgen desgewenst de con-

Bovendien is er gevaar voor uitloging van sulfaten in

tainers en het transport. Om dat kenbaar te ma-

het grondwater en risico op ontwikkeling van zwavel-

ken doen we veel aan voor-

gassen. Juist vanwege het sulfaatgehalte, mag gips in

lichting.

Nederland niet meer in de puinfractie. Gips is juist een fantastisch product om te recyclen.

Het

GRAM

mei 2011

VAN TILBURG-BASTIANEN DAF

Uw officiële DAF sales & service dealer in Zeeland!

Hulst - Goes

Roosendaal - Breda - Vianen - Gorinchem - Tiel

TB: de professionals • www.TB.eu • daf@TB.eu

Ik ben de hele week onderweg om door het hele land

foto’s: Gipsnet

uit te leggen waarom recyclen van gips de voorkeur geniet. Een aantal gemeenten neemt het voortouw, dat moet ook gezegd worden. In bijvoorbeeld Zoetermeer, Purmerend en Gorinchem wordt het gipsafval op de milieustraat gescheiden en door ons gerecycled. Ook Zwolle verdient een pluim. Bij de nieuwbouw van de Isala Klinieken wordt door BAM Utiliteitsbouw het gipsafval gescheiden en aan ons aangeleverd. De Zeeuwse Reinigingsdienst heeft vrijwel in elke milieustraat een gipscontainer staan. Toch vindt recycling bij veel gemeenten nog geen ingang. Soms is er geen ruimte voor scheiding, soms ook kiest men er bewust voor om niet te recyclen omdat het om een relatief kleine stroom gaat.’

Blik op Europa Er worden steeds meer vraagtekens geplaatst bij de afvoer van gipsafval naar Duitse zoutmijnen. De eerste Duitse deelstaat (Thüringen) heeft deze toepassing inmiddels verboden. Het Europese Parlement heeft kritische vragen gesteld aan de Europese Commissie om vast te stellen of het wel werkelijk om een nuttige toepassing van gipsafval gaat. Op haar beurt onderzoekt de Europese Commissie nu in Duitsland of de toepassing van gipsafval voor het afdekken van afval uit zoutmijnen niet in strijd is met de afvalhiërarchie, zoals die in de nieuwe Kaderrichtlijn is opgenomen.

wogen om ook zelf een brief op te stellen, maar dat zou ongeveer op hetzelfde neerkomen.’

Lommelaars: ‘We wachten op een eenduidige en ondubbelzinnige uitspraak van de Europese Commissie, die

Twijfels over exportverbod

het gebruik in Duitsland als laagwaardiger bestempelt

Hoogendoorn twijfelt namens de Vereniging Afvalbedrijven hardop over

dan de recycling in Nederland. Op basis daarvan kan de

het nut van een exportverbod. ‘Als het kan op basis van een uitspraak

export worden verboden. Ik heb goede hoop dat dit al

van de Europese Commissie is het natuurlijk prima. We moeten echter

binnen enkele maanden gebeurt. Overigens zullen we

oppassen om de hele EVOA (Europese Verordening Overbrenging Afval-

eerst nog moeten wachten wat men in Duitsland doet,

stoﬀen) op zijn kop te zetten voor alleen het gipsmateriaal. Ik erken de

als gevolg van zo’n uitspraak. Men heeft daar toch ver-

wens voor een exportverbod zonder meer, maar een en ander moet wel

gunningen gegeven aan bedrijven om bepaalde mate-

getoetst worden aan de Europese Verordening. De schaaleﬀecten van

rialen toe te passen.’ Voorlopig wacht de Nederlandse

de internationalisering van de afvalmarkt bieden grote voordelen. Daar

overheid de reactie van Duitsland op de vragen van de

moet je niet zo maar aan tornen.’ Hoogendoorn is ervoor om nog eens

Europese Commissie af, zegt Lommelaars. ‘Er is over-

opnieuw met alle betrokken partijen in de keten om tafel te gaan. ‘Om gezamenlijk het gipsconvenant nieuw leven in te blazen.’

Inlichtingen:

Voorbereiden op wat komen gaat

– Martine Meijering, directeur Gips Recycling Nederland, 050 7516121, info@gipsrecycling.nl – Joost Lommelaars, Agentschap NL, 088 6022637, joost.lommelaars@agentschapnl.nl – Vereniging Afvalbedrijven, directeur Dick Hoogendoorn,073-6279444, hoogendoorn@verenigingafvalbedrijven.nl – GipsNet, Leo Claassen, 0347-341622, lclaassen@gipsnet.nl

In de markt merk je al wel dat men zich voorbereidt op een eventuele aanpassing in de wetgeving. Lommelaars: ‘In Duitsland denken producenten opeens ook na over het realiseren van recyclingcapaciteit.’ Leo Claassen van GipsNet: ‘We merken dat bepaalde afvalinzamelaars nu al informeren naar de mogelijkheden en kosten voor recycling. Niet dat ze meteen met recycling van start gaan, maar voor als het echt niet anders meer kan. We hebben jaren met zorgen achter de rug. Er zijn hoge kosten gemaakt voor het optimaliseren van onze machines voor recycling. Het betekent wel dat we nu voorop lopen. Dat was uiteindelijk ook een doelstelling van het convenant zoals we dat in 2008 hebben afgesloten. Nu hebben we alleen nog grote hoeveelheden gips nodig om onze moderne installaties te benutten.’

GRAM

mei 2011

■

HOE V E E LHE ID HU ISHOU D E L IJ K A FVA L D A A LT G E S TA A G

Vijftien keer per jaar een volle container, utopie? Nam de hoeveelheid totaal ingezameld huishoudelijk afval tot 2007 jaar in jaar uit toe, sinds 2008 daalt dit aantal gestaag: landelijk van 9.302 kton in 2007 tot 9.051 kton in 2009 (laatst beschikbare cijfers, bron: CBS). De daling geldt niet voor alle afvalstromen. De inzameling van kunststof verpakkingen steeg enorm van 6.000 ton in 2007 tot 26.000 ton in 2009. Landelijk zijn bijvoorbeeld de stromen grof huishoudelijk afval, verbouwingsafval, papier en karton dalers. Als deze trend doorzet, wat zijn dan de consequenties voor de inzamelbedrijven?

door Geke Wassink

Ook de regio GAD Gooi- en Vechtstreek in Bussum

hetzelfde geldt voor textiel. Textiel wordt in de regio

ontkomt niet aan de landelijke trend. Oege-Siep Wijma,

ingezameld in wijkcontainers en huis-aan-huis door

sectorhoofd Beheer en Informatie: “In 2010 daalde de

charitatieve instellingen.

totale inzameling van huishoudelijk afval scherp ten opzichte van 2008.” Als oorzaak ziet Wijma de reces-

Stijgers

sie die in 2008 merkbaar werd en in 2009 doorzette.

Van grote invloed is de sinds 2010 verplichte in-

“Je kunt niet om de recessie heen. Kijk naar de cijfers

zameling van plastic verpakkingsmateriaal. GAD za-

voor oudpapier, al lag de afnamepiek wat later. De

melt in met een haal- en brengsysteem, in 2010 goed

recessie drong op termijn door, mensen zegden hun

voor 960 ton. “Aanvankelijk alleen op de scheidings-

abonnementen op, de huis-aan-huisbladen werden

stations, daarna hebben we containers in wijken ge-

dunner, zo ook de dagbladen als gevolg van minder

plaatst en het huis-aan-huis inzamelsysteem door

advertenties.” In tegenstelling tot de landelijke afname

middel van de plastic inzamelzak ingevoerd.”

lukte het de GAD, dankzij de bredere inzet van voorzieningen -huishoudens zijn van een papiercontainer

Inzameling van hard plastic (tuinstoelen, speelgoed),

voorzien-, in 2010 18.000 ton oudpapier in te zamelen,

meeliftend in de communicatie over de inzameling

een zelfde hoeveelheid als in het topjaar 2006.

Dalers Wijma signaleert de volgende dalende en stijgende

Kringloop

afvalstromen binnen de GAD. “2008 was een goed jaar

“Al onze leden hebben last van de recessie gehad. Vooral de aanvoer van luxere producten, het duurder wit- en bruingoed en meubels in de ruimste zin, daalde. Aan de verkoopkant was veel vraag die niet vervuld kon worden. Dat was lastig voor onze leden,” vertelt Harry Slotema, directeur BKN. “De zaken trekken nu weer aan, kringloopwinkels merken aan de verkoop dat het consumentenvertrouwen toeneemt..” Slotema verwacht eind mei een hausse aan inkopen: het vakantiegeld is dan binnen.

voor de ICT-stroom, dat zakt nu terug. Asbest is over de top heen. Aan het grof vuil, puin, gasbeton, hout en aarde zie je hoe de recessie toeslaat: minder verbouwd, minder geklust, minder nieuwe tuinen aangelegd. Dat betekent daling van die afvalstromen. Andere dalers zijn onder andere de stromen tapijtresten en gft-afval.

Stabiel Ondanks het afschaﬀen van het haltesysteem bleef klein chemisch afval een redelijk stabiele stroom,

GRAM

mei 2011

van plastic verpakkingsmateriaal, steeg. In tegenstelling tot de landelijke trend, steeg de glasinzameling

Textiel

bij de GAD, opnieuw dankzij 35 extra geplaatste glas-

Robert Paul Fennema, operationeel directeur Leger des Heils Reshare. “In oktober 2009 sloeg de recessie bij ons toe en zagen wij een daling in de textielinzameling. Medio 2010 zette het herstel in, dat tot op heden doorzet. In 2009 is 5% minder textiel ingezameld ten opzichte van het topjaar 2008, in 2010 slechts 2% minder ten opzichte van 2009. Uit onze monitoringgegevens blijkt dat textiel steeds beter gescheiden wordt uit het restafval. Het gemiddelde inzamelvolume per container steeg in 2010, ook deze trend zet zich in 2011 voort.”

containers. “Matrasinzameling is een nieuwe aparte stroom uit het restafval: in 2010 goed voor 68 ton (0,05% van de totale hoeveelheid afval).” De stromen AEEA, vlak glas en non-ferro laten ook een stijging zien.

Consequenties Wijma: “De hoeveelheid afval loopt synchroon met de economie. De teruglopende economie dwingt mensen bewuster in te kopen, dus keuzes maken: minder inkopen, dus minder afval. De economische situatie

(UISHOUDELIJK AFVAL 'AD TOTAAL IN TONNEN

kan tegelijker leiden tot preventie, door bewuster in te kopen kan afval worden voorkomen. Maar je ziet

ook wanneer je extra inzet in communicatie en extra

voorzieningen zoals bij glas, matrassen en oudpapier,

dat dit meer gescheiden afval oplevert.

Mocht de afname in huishoudelijk afval structureel

blijken, dan moeten we niet meer vanuit de restafval

container denken. Alleen afvalstromen die nergens anders meer voor gebruikt kunnen worden, horen daarin. Dan zou je bijvoorbeeld door een aanpassing van het alternerend inzamelsysteem, de inzamel-

PERIODE

frequentie met gebruikmaking van dezelfde 240 liter

nog altijd bijvoorbeeld 30% gft-afval, 14% oudpapier

container kunnen veranderen. De inzamelfrequentie

en 10% plastic en 4% textiel zit. Als we deze te recy-

van de recyclebare stromen wordt dan maatgevend

clen stromen apart kunnen inzamelen en we gaan uit

voor de inzameling. Uit onze laatste sorteeranalyse

van een 240 liter container, houd je theoretisch nog

(Eureco, november 2010) blijkt dat er in de grijze zak

15x per jaar een volle container over.”

GRAM

mei 2011

HO EVEELH EID HU ISHOU DE LIJ K AFVA L D A A LT G E S TA A G

Oudpapier en karton CBS-cijfers voor oudpapier en karton zijn in de regel niet compleet omdat de gemeentelijke opgaven aan CBS niet compleet zijn. Een deel van huishoudelijke inzameling voor deze fractie gebeurt door verenigingen/stichtingen en wordt door een aantal gemeenten niet of niet goed bijgehouden en doorgegeven aan het CBS, aldus Hans Koning, directeur FNOI (Federatie Nederlandse Oudpapier Industrie). Volgens de officiële FNOI cijfers is de inzameling van papier en karton bij huishoudens gedaald van 1.240 kiloton (2008) naar 1.175 kton (2009). Voor 2010 zijn de cijfers nog niet compleet. De verwachting is dat de inzameling zich min of meer stabiliseert met hier en daar een lichte stijging. Door de recessie kreeg vooral de grafische industrie rake klappen (dunnere kranten/tijdschriften, terugloop van abonnementen door i-Pad en E-Reader), melden zowel Martin van Nieuwenhoven, adviseur AgentschapNL en Wienus van Oosterum, directeur PRN (Stichting Papier Recycling Nederland). Van Oosterum: “Als de daling van kranten en tijdschriften op dit niveau blijft, zullen de prijzen voor oudpapier stijgen.”

Verpakkingen met een korte levensduur (food) stegen licht in 2009, dat zette in 2010 door. Door terugloop van het aantal gekochte producten daalden de non-food verpakkingen behoorlijk. “Aan de andere kant zien we een toename van verpakkingskarton, eveneens als gevolg van digitalisering van samenleving (toename aanschaf via webwinkels). Ook als gevolg van de milieudiscussie zien we papier en karton als verpakkingsmiddel weer terrein winnen,” zegt Koning. “Dit zijn maatschappelijke/technologische ontwikkelingen die je moet accepteren. Gelet op het feit dat wereldwijd de vraag naar papier en karton in de komende jaren zal blijven stijgen, is het zaak het inzamelbare oudpapier en karton ook daadwerkelijk in te zamelen en hoogwaardig te recyclen. Daarvoor is het noodzakelijk dat de hoogwaardige structuur van gescheiden inzameling van papier en karton in stand blijft en niet wordt vervangen door goedkope surrogaten als co-mingled inzameling, waar meerdere recyclingen/of afvalstromen gezamenlijk worden ingezameld en vervolgens worden nagesorteerd. Voor oudpapier en karton betekent dit in de praktijk dat het inzamelsysteem weliswaar goedkoper is, maar een groter/groot deel van het aldus ingezamelde papier/karton niet meer voor materiaalhergebruik in aanmerking komt door organische vervuiling, en alsnog naar de verbrandingsoven moet. Het zit Van Oosterum dwars dat er nog teveel papier en karton in het restafval terecht komt, landelijk gemiddeld 14%. “De helft daarvan moet eruit, daar focussen wij ons op. Uit de cijfers van AgentschapNL weten we dat gemeenten uit de stedelijkheidsklasse 1 het slecht doen. Het GPG* (Gemeente-Papier-Glas) project is speciaal daarvoor in het leven geroepen, dit biedt gemeenten, afvalsamenwerkingsverbanden en afvalinzamelaars kennis en ondersteuning om de papier- en glasinzameling structureel te verbeteren op het gebied van infrastructuur, logistiek en communicatie naar de burger.”

Meer informatie en gratis downloads zoals een Scheidingswijzer en Consumentenfolder: www.prn.nl/gpg-project * sinds kort PRN samen met Nedvang, voorheen PRN met de SDV (Stichting Duurzaam Verpakkingsglas)

Ahmed en Piet bij Reinis het Draadloos Kraan weegsysteem

is natuurlijk een

WELVAARTS www.welvaarts.com NL +31 (0)73 6 927 927

BE +32 (0)477 974 932

103

Containerwielen van Haco...

... besparen u mankracht! Haco wielen maken uw containers ĂŠcht mobiel. De garantie voor uitstekende rijeigenschappen.

Bel voor informatie:

Protempo bv Postbus 21, 6500 AA NIJMEGEN Nederland Tel. +31(0)24-3711711. Fax +31(0)24-3711700 verkoop@protempo.eu www.protempo.eu

LEVERING EN PLAATSING ONDERGRONDSE CONTAINERS DEPOTCONTAINERS, ROLCONTAINERS AFVALBOEIEN, PRULLENBAKKEN EN PEUKENPIJPEN

C Ook voor inname en recycling van alle soorten containers (kunststof en staal)

T E

071 521 31 33 F 071 523 37 77 info@containertotaal.nl

www.containertotaal.nl

G E ME E NTE N MAKE N WE RK VA N D U U RZ A M E TOE K OM S T

“Verminderen van afval en tegengaan van klimaatsverandering zijn belangrijke uitgangspunten” Een rondje langs enkele gemeenten leert dat duurzaamheid steeds meer aandacht krijgt in het lokale beleid. Toegegeven, het is geen representatief onderzoek en soms hebben gemeenten de schijn nog fors tegen als ze, al dan niet in ‘groepsverband’, voor de goedkoopste verwerkingsoplossing kiezen. Toch lijkt de conclusie gerechtvaardigd dat veel gemeenten serieus werk maken van duurzaamheid.

door Laurent Chevalier Dit artikel is een vervolg op het artikel over ‘De Toe-

gekiend ontwerp en een scala aan duurzame maatre-

komst’ in GRAM van februari jl.

gelen ‘ademt’ de werf duurzaamheid uit. Zo bestaat de

De gemeente Bronckhorst (ca. 38.000 inwoners) is een

werf voor een groot deel uit duurzame materialen, is

goed voorbeeld van een gemeente waar niet alleen

er gebruik gemaakt van energiezuinige apparatuur en

wordt gebabbeld over duurzaamheid, maar waar op

zorgen installatietechnische oplossingen voor een laag

dat gebied ook het credo geldt: ‘Geen woorden, maar

energieverbruik. De gemeente Putten meldt dat in re-

daden’. In het goed gedocumenteerde Milieubeleids-

gioverband wordt gewerkt aan een nieuw afvalbeleids-

plan schrijft Bronckhorst: “Een schoon milieu is geen

plan, waarin het principe van Cradle to Cradle (afval

doel op zich, maar een belangrijke voorwaarde voor

is grondstof) centraal staat. Almere presenteerde vorig

een leefbare omgeving. Het verminderen van afval en

jaar een nota: ‘Mijn afval maakt winst’. Daarin schetst

het bijdragen aan het tegengaan van klimaatsverande-

de gemeente hoe Almere in drie fases toe wil werken

ring zijn voor ons de belangrijkste uitgangspunten.”

naar een nieuwe inzamelstructuur om in zeven tot tien

Een ander mooi voorbeeld is de gemeente Harden-

jaar te groeien naar een samenleving zonder afval.

berg. Daar werd in maart van dit jaar een nieuwe ge-

Tenslotte als voorbeeld Rotterdam. Hoewel misschien

meentewerf geopend, die geldt als één van de meest

niet iedereen het er mee eens zal zijn, heeft Rotter-

duurzame gebouwen van Nederland. Dankzij een uit-

dam onlangs ‘puur uit milieu-overwegingen’ gekozen voor het nascheiden van plastic afval in plaats van voor bronscheiding.

Maximale scheiding Volgens Rotterdam is nascheiding eﬀectiever en hoogwaardiger dan bronscheiding. De Maasstad baseert zich op onderzoek van de IVAM, het onderzoeksbureau voor duurzaamheid van de Universiteit van Amsterdam, waaruit blijkt dat bij nascheiding aanzienlijk meer kunststof wordt teruggewonnen dan bij bronscheiding. Sorteerproeven in samenwerking met de Universiteit Wageningen tonen aan dat bij nascheiding per huishouden ongeveer veertig kilogram plastic wordt teruggewonnen. Bij bronscheiding komt dit per huishouden uit op circa vijf tot tien kilogram plastic per jaar. Voorstanders van bronscheiding stellen dat de Rotterdamse De gemeente Bronckhorst wil brengvoorzieningen uitbreiden met meerdere afvalstromen.

GRAM

mei 2011

Afvalloze samenleving Onder het motto ‘Globaal denken en lokaal handelen’ heeft de gemeente Hardenberg ambitieuze doelstellingen geformuleerd. Zo wil de gemeente in 2012 voldoen aan de Kyoto-doelstelling om de lokale uitstoot van CO2 in 2012 met 6% te hebben verminderd ten opzichte van 1990. Het uiteindelijke doel is een energieneutrale gemeente waarin evenveel schone en duurzame energie wordt opgewekt als er wordt gebruikt. Hardenberg wil dit bereiken door waar mogelijk gebruik te maken van kansen om biomassa nuttig te gebruiken, bijvoorbeeld voor de productie van duurzame energie. Voorts zet de gemeente stevig in op duurzame gemeentelijke nieuw- en verbouw. Een recent voorbeeld daarvan is de nieuwe gemeentewerf. In Bronckhorst zegt beleidsmedewerker Erik Mol van de afdeling Ontwikkeling over de speerpunten van het gemeentelijk afvalbeleid: “Wij streven er naar om de hoeveelheid restafval terug te brengen van nu ongeveer 205 kilo per inwoner per jaar naar 150 kilo in Ben Folbert (gemeente Putten): “Afvalmakers hebben nog te

2012 en 10 kilo per inwoner in 2030. Dat is stevig,

veel invloed op het landelijke beleid.”

maar we gaan er voor. Voorts is het onze intentie dat de afvalstoﬀenheﬃng niet mag stijgen. Daarbij denken we

aanpak alleen opgaat in stedelijke gebieden. Daar staat

aan een mogelijke invoering van het principe ‘de ver-

dan weer tegenover dat veel – ook kleinere – gemeen-

vuiler betaalt’, tenzij onderzoek aantoont dat dit veel

ten in Groningen en Friesland via Attero en Omrin

administratieve rompslomp met zich meebrengt. Een

hebben gekozen voor mechanische nascheiding. Een

belangrijk punt is ook dat we het gescheiden inzame-

woordvoerder van Attero benadrukt dat het bedrijf

len van afval willen optimaliseren door de brengvoor-

bronscheiding niet per deﬁnitie afwijst en dat een com-

zieningen uit te breiden met meerdere afvalstromen.”

binatie van bron- en nascheiding ook een goede optie

Op het gebied van duurzaamheid en het terugdringen

is. “Uit onderzoek is gebleken dat in niet-stedelijke ge-

van de uitstoot van CO2 wil Bronckhorst die uitstoot

bieden waar bronscheiding wordt toegepast nog altijd

jaarlijks terugdringen met 1%, terwijl het gebruik van

circa de helft van het kunststof verpakkingsmateriaal

duurzame energie jaarlijks moet stijgen met minimaal

in het grijze afval zit.” Een nog onderbelicht aspect van

3%. Als onderdeel van deze plannen worden op acht

bronscheiding is trouwens dat ook dan voor de verdere

gemeentelijke gebouwen zonnepanelen geïnstalleerd.

verwerking altijd nog nascheiding nodig is, die de no-

Op het dak van het nieuwe duurzaam gebouwde ge-

dige energie kost.

meentehuis staan reeds 165 zonnepanelen met een oppervlakte van 400 m2. Tot slot vertelt Mol dat de ge-

Almere wil met ‘Mijn afval maakt winst’ gefaseerd ko-

meente Bronckhorst samen met buurgemeenten Apel-

men tot een maximale scheiding van afvalfracties. De

doorn, Brummen, Deventer, Doesburg, Epe, Lochem

eerste fase richt zich op het apart inzamelen van plas-

en Zutphen streeft naar een afvalloze samenleving in

tic verpakkingen en het verbeteren van papier- en gft-

2030. “Dat lijkt misschien moeilijk haalbaar, maar het

inzameling. In een volgende fase kunnen huishoudens

is best mogelijk. Het meeste ‘afval’ is te recyclen en

alleen nog gft-afval, papier en plastic laten inzamelen.

hoort dus niet in de grijze container thuis. Afval schei-

De overige afvalfracties moeten ze dan zelf wegbren-

den en materialen hergebruiken kan een belangrijke

gen. In de derde en laatste fase wil de gemeente extra

bijdrage leveren aan de reductie van de CO2-uitstoot.

inzetten op het scheiden van het overgebleven rest-

Samen met andere gemeenten streven wij er naar dat

afval. Uit dit restafval worden de drankenkartons, de

huishoudens in 2030 door een nog betere scheiding

metalen en het puin geﬁlterd. In Almere wordt jaarlijks

nog slechts 10 kilo afval per jaar aanbieden. Al het ove-

circa 45.000 ton huishoudelijk afval ingezameld. Ge-

rige ‘afval’ is dan grondstof voor nieuwe producten.”

vraagd naar de actuele stand van zaken rond de ambitieuze plannen zegt een woordvoerder van de gemeente

Uitbreiding statiegeld

geen details te kunnen geven, omdat nog de laatste

Ben Folbert, projectleider bij de afdeling Openbare wer-

hand wordt gelegd aan een tussentijdse evaluatie van

ken van de gemeente Putten (23.500 inwoners), vertelt

fase1, die medio dit jaar wordt verwacht.

dat de gemeente samen met buurgemeenten in de re-

GRAM

mei 2011

ALS TOTAALLEVERANCIER VAN PROFESSIONELE REINIGINGSMACHINES BIEDT DiBO EFFICIËNTE REINIGINGSOPLOSSINGEN.

TRUCKWASH • Truckwashinstallaties van DiBO/Rotomat en Tammermatic • Finse topkwaliteit compleet uitgevoerd in RVS • Voor het reinigen van alle soorten voertuigvormen plaatsen wij portalen met de combinatie van hogedruk en borstels en een eenvoudige bediening. Deze machine draagt bij tot het snel en efficiënt reinigen van uw voertuigenpark.

COMBI REINIGINGS UNIT JMB-H WWC HOGEDRUKREINIGER MET AUTONOOM VACUÜMSYSTEEM

• WWC = Waste Water Control systeem • Gecombineerd met een warmwaterhogedrukreiniger op trailer • Gelijktijdig reinigen met hogedruk en droogzuigen met vacuüm • Milieuvriendelijk > met 110kW GreenBoiler • Ideaal voor reiniging van kleine calamiteiten • Geen bodemverontreiniging

Neem contact met ons en vraag vrijblijvend informatie aan. DiBO Nederland bv Industrieweg 7 4181 CA Waardenburg (NL) T: +31 (0)418 65 21 44 F: +31 (0)418 65 16 05 sales@dibo.nl

www.dibo.nl

gio werkt aan een afvalbeleidsnota, waarin het centrale

De ﬂankerende zaken daarvoor zijn goed geregeld.

uitgangspunt is dat afval grondstof is. “Dit vraagt een

We hebben een eigen afvalbrengstation met gratis en

andere benadering van dit onderwerp dan tot voor kort

betaalde stromen, ondergrondse glas- en kledingcon-

gewoonte was. Ons uitgangspunt is overigens wel dat

tainers. Verder is er een uitgebreid netwerk voor het

wij inzetten op de laagst mogelijke kosten en een zo

inzamelen van oud papier, waarvan de revenuen naar

groot mogelijk serviceniveau richting inwoners. Daarna

verenigingen en scholen gaan.” Om de duurzaamheid

kijken we naar het scheidingsrendement. De afgelopen

van afvalinzameling en verwerking op te voeren on-

jaren hebben wij op het gebied van gescheiden inza-

derzoekt de gemeente mogelijkheden van de inrichting

meling al veel initiatieven ontwikkeld.” Dat de gemeen-

van een agropark voor het vergisten van mest en ver-

te met z’n eigen inzameldienst de zaakjes goed voor

werking van groenafval via een biomassa centrale. Op

elkaar heeft, blijkt alleen al uit het feit dat Folbert maar

de vraag of provincies een grotere rol moeten krijgen

liefst 17 stromen – van restafval, gft-afval, glas tot en

bij het afvalbeleid zegt Folbert: “Die moeten zich er niet

met autobanden, schoon hout, drankhouders en plant-

mee bemoeien. Wel zou er landelijk betere wetgeving

aardige olie – in een oogwenk uit zijn mouw schudt.

moeten komen. Denk aan statiegeld, ook voor kleine

“Putten is een diftar gemeente met de ‘dure zak’ voor

ﬂesjes en blikjes. Op dit moment hebben ‘afvalmakers’

restafval en gft-afval. Dat systeem werkt hier prima.

nog te veel invloed op het landelijke beleid.”

Putten zamelt het gft-afval in met de ‘dure’ zak.

Afval verwarmt woonwijk

De restwarmte die tijdens afvalverbranding overblijft, verdwijnt in de meeste gevallen in de lucht. Dat kan en moet anders, vinden wij. Daarom ontwerpt Royal Haskoning voor de Afvalverwerking Regio Nijmegen een speciale installatie die de restwarmte opvangt waarmee een hele nieuwe energiezuinige woonwijk kan worden verwarmd.

www.royalhaskoning.com

■

“Sterk regionaal publiek bedrijf biedt economisch én maatschappelijk gezien belangrijke toegevoegde waarde” door Laurent Chevalier “Dit is een ondernemend bedrijf met een mooie publieke functie. Dat is een ideale combinatie, omdat ik via mijn werk bij de Dar een belangrijke bijdrage kan leveren aan een duurzame samenleving. De mix van werken voor je geld en oog hebben voor de samenleving zit er bij mij als het ware van huis uit dubbel en dwars ingebakken.” Peter van Heeswijk – afgestudeerd politicoloog, gedi-

van het verkrijgen van draagvlak kan Van Heeswijk bij

plomeerd bakker, oud landelijk voorzitter van het CDA

de Dar meteen goed aan de bak. Enig aandeelhouder

(2007-2010), eerder lid van de Provinciale Staten van

van de vennootschap is nu nog de gemeente Nijmegen.

de provincie Noord-Brabant en sinds enkele maanden,

Als het aan het gemeentebestuur ligt, komt daar op

algemeen directeur bij het Nijmeegse afvalinzame-

termijn verandering in. Van Heeswijk heeft bij zijn aan-

lingen reinigingsbedrijf Dar NV – straalt uit dat hij

treden namelijk een belangrijke extra opdracht meege-

zijn draai heeft gevonden bij de Nijmeegse ‘afvalboe-

kregen. Naast het runnen van het bedrijf moet hij zich

ren’. Zijn woorden ‘dubbel en dwars ingebakken’ en

ook richten op het aantrekken van nieuwe gemeente-

‘oog hebben voor de samenleving’ komen voort uit

lijke aandeelhouders in de regio. Hij zegt er geen angst

zijn achtergrond als bakker en ex-eigenaar van enkele

voor te hebben dat zijn ‘politieke proﬁel’ hem daarbij

brood- en banketbedrijven en uit zijn opvoeding. “Ik

parten zou kunnen spelen. “Ik heb als partijvoorzitter

ben gediplomeerd bakkersmeester. Ik hou van het am-

nooit gewerkt in de politieke arena. Als voorzitter ben

bachtelijke. Dat ben ik hier bij Dar ook tegengekomen.

je binnen een partij veelal bezig met organisatorische

De mensen die hier werken, stellen er een eer in om

aspecten. Op de achtergrond probeer je alle raderen

de boel schoon te houden. Het oog hebben voor de

soepel te laten draaien en probeer je steeds weer de

mensen in onze samenleving heb ik van huis uit met de

juiste man of vrouw op de juiste plek te krijgen, zo-

paplepel meegekregen. Mijn ouders hebben naast hun

dat iedereen het beste tot z’n recht komt. Die ervaring

drukke werk in het familiebedrijf altijd tal van sociale

komt mij hier bij de Dar goed van pas. De opdracht om

functies vervuld.”

buurgemeenten, waarvoor de Dar nu al vaak het afval inzamelt, nauwer bij het bedrijf te betrekken, geeft een

Beheer openbare ruimte

extra dimensie aan mijn werk. Vooral ook omdat ik van

De overstap naar het publieke bedrijfsleven heeft Van

mening ben dat het bij het uitvoeren van publieke ta-

Heeswijk (1962, gehuwd, twee kinderen) niet ervaren

ken alleszins loont om de krachten te bundelen door

als een trendbreuk in zijn carrière. “Een bedrijf als de

nauw samen te werken. Nijmegen hoopt de gemeen-

Dar past helemaal bij mijn idee over het meewerken

ten in de regio via het aandeelhouderschap nauw te

aan een duurzame samenleving. Het past ook bij de

betrekken bij de ontwikkelingen rond de Dar. Het zou

gedachte van goed rentmeesterschap over deze aarde.

een eerste stap kunnen zijn tot de oprichting van een

Door mijn vroegere werk in de politiek breng ik in deze

sterk regionaal publiek milieubedrijf met een breed po-

baan misschien wel een extra dimensie in. In de poli-

litiek-bestuurlijk draagvlak. Dat kan economisch, com-

tiek leer je – nog meer dan op andere plekken in de sa-

mercieel én maatschappelijk gezien belangrijke toege-

menleving – om alle belangen zorgvuldig af te wegen.

voegde waarde bieden, omdat je risico’s kunt spreiden

Je leert ook dat je altijd draagvlak moet creëren voordat

en als gemeenten regie en uitvoering in eigen hand

je een beslissing neemt. Wat dat betreft, zou het voor

kunt houden. Ook in andere regio’s leven ambities in

iedere ondernemer zeker nuttig zijn om een tijdje de

die richting.” Over de mogelijke opzet van een regio-

politiek in te gaan.” Met zijn ervaring op het gebied

naal bedrijf zegt Van Heeswijk: “Zo’n bedrijf zou zich

GRAM

mei 2011

Dar-directeur Peter van Heeswijk: “Een regionaal bedrijf zou zich met name moeten richten op de regievoering over de afvalstromen, maar zou zich ook bezig kunnen houden met het integraal beheer van de openbare ruimte.”

met name moeten richten op de regievoering over de

uitbesteed. Daardoor is de kennis bij die gemeenten

afvalstromen, maar zou zich ook bezig kunnen houden

over zaken die voor de burgers direct van belang zijn

met het integraal beheer van de openbare ruimte. Daar-

afgenomen, terwijl zij er als het fout loopt wel politiek

naast zou in samenwerking met de gemeenschappe-

op worden afgerekend. Daarom is een regievoerend

lijke regeling Milieusamenwerking Afvalverwerking Re-

overheidsbedrijf dat die taak dicht bij het bestuur in-

gio Nijmegen (MARN) de kennis- en adviesfunctie voor

vult verstandig. Dit betekent overigens niet dat de Dar

de regio verder kunnen worden ingevuld. Daarbij zou

alles zelf wil uitvoeren. Door private partijen te betrek-

ook de afvalenergiecentrale ARN waarvan Nijmegen al

ken, wordt marktconforme werking mede geborgd.”

samen met gemeenten in deze regio aandeelhouder is, een belangrijke rol kunnen vervullen. Die samenwer-

Schaalgrootte

king op verwerkingsgebied loopt naar ieders tevreden-

Op de vraag of de gemeente Nijmegen met haar plan-

heid.” De MARN is een samenwerkingsverband tussen

nen afkoerst op een uiteindelijke grote coalitie tussen

tien gemeenten in de regio Nijmegen: Beuningen, Dru-

Dar, MARN en ARN antwoordt Van Heeswijk: “Daar is op

ten, Groesbeek, Heumen, Millingen aan de Rijn, Mook

geen enkele manier sprake van. Als je naar de MARN

en Middelaar, Ubbergen, West Maas en Waal, Wijchen en

kijkt, zie je dat die organisatie een veel bredere taak

Nijmegen zelf. De samenwerking richt zich op zaken

heeft dan alleen afval. Er is slechts gedeeltelijk sprake

als bodem, externe veiligheid, handhaving, klimaat,

van een overlap met het werk van de Dar. Ons bedrijf is

energie en ook afval. De MARN is ook weer aandeel-

bovendien vooral sterk operationeel gericht. Een soort

houder in het regionale afvalenergiebedrijf ARN B.V.

fusie met ARN ligt evenmin voor de hand, omdat in dat bedrijf wordt deelgenomen door gemeenschappelijke

Zeggenschap delen

regelingen elders in de provincie en door het Duitse

De Dar-directeur zegt met grote nadruk dat de ambities

private afval- en milieuconcern Remondis. Bovendien

van Nijmegen niet zijn gericht op het verkrijgen van

vraag ik mij in alle oprechtheid af of je wel alles binnen

macht in de regio. “We willen dat de andere gemeenten

één organisatie moet willen onderbrengen. In ons land

ook echt méde-aandeelhouder worden om zo kennis,

is Van Gansewinkel op dit moment eigenlijk het enige

middelen en juist ook zeggenschap gelijkwaardig met

bedrijf dat in alle schakels van de afvalketen actief is.

elkaar te delen. Dat zorgt voor een wezenlijke vergro-

De schaalgrootte van dat bedrijf spreekt mij bepaald

ting van het draagvlak, waarvan iedere deelnemer pro-

niet aan. Ik ben er vooral een groot voorstander van

ﬁjt zal hebben. Bovendien hebben de gemeenten als

dat nutstaken regionaal worden verzorgd in een over-

aandeelhouder directe invloed op het bedrijf en het be-

zichtelijke schaal. Dat vergroot de betrokkenheid van

leid. Door in één organisatie met elkaar samen te wer-

de gemeenten en dus ook van de burgers. En dat is

ken, kunnen we beter, duurzamer en eﬃciënter functi-

alleen maar goed voor het milieu. Ik kies er daarom

oneren. Samenwerking betekent ook dat de gemeenten

voor dat Dar zich richt op de zaken waar het bedrijf

volop gebruik kunnen maken van elkaars kennis en van

goed in is, aangevuld met daarbij passende taken in

de kennis en ervaring van een sterke eigen organisatie

de sfeer van integraal beheer van de openbare ruimte.

als de Dar. Die krachtenbundeling is naar mijn mening

Dergelijke constructies zijn elders in het land al succes-

voor de gemeenten belangrijk. De afgelopen jaren zijn

vol gebleken, zowel zakelijk gezien als wat duurzaam-

in veel gemeenten in het land belangrijke taken privaat

heid en dienstverlening naar de burgers betreft.” GRAM

■

mei 2011

Grijze container bijna leeg bij Soerendonk Afvalloos Leven zonder grijze container. In Soerendonk hebben ze ontdekt dat dat kan. Vijftig huishoudens deden mee aan een proef, waarbij gestreefd werd naar nul procent restafval. Helemaal niets bleek niet haalbaar, maar de resultaten waren toch spectaculair. De hoeveelheid restafval per inwoner nam af met maar liefst 96 procent.

door Hetty Dekkers

Soerendonk Afvalloos werd bedacht door de SRE

Abc-lijst

Milieudienst, samen met de gemeente Cranendonck,

Soerendonk Afvalloos duurde een half jaar, de tweede

waartoe Soerendonk behoort. “In 2007 besloten we te

helft van 2010. De vijftig gezinnen die eraan meede-

gaan voor een afvalloze samenleving”, vertelt Pieter

den, 118 personen, bestonden uit verschillende soor-

Reus, adviseur van SRE Milieudienst. “Om dat te rea-

ten huishoudens, zoals één-, twee- en meerpersoons.

liseren, of minstens te benaderen, bedachten we twee

Om alle deelnemers enthousiast te krijgen, werden er

projecten. Eerst voerden we in de kernen Soerendonk

informatieavonden gehouden waarbij de dorpsraad

en Budel-Schoot, samen 1520 inwoners, een zogehe-

en klankbordgroepen betrokken waren. Ook werden

ten optimalisatieproef uit. Hierbij werden bewoners

nieuwsbrieven verstuurd en speciale afvalbakken voor

intensief benaderd om hun afval beter te scheiden,

in de keuken en de badkamer uitgedeeld. “We kregen

werd minder vaak restafval opgehaald, werden retour-

een abc-lijst waarop zowat elk artikel staat dat je in

stations ingericht enzovoort. Deze proef leverde al een

het dagelijks leven weg kunt gooien”, vertellen Toon

ﬂinke winst op van veertig procent minder restafval.

Smeets (72) en Annemie van Tulden (53), twee deel-

Vervolgens gingen we nog een stapje verder met het

nemers aan het Soerendonk Afvalloos project. Van Tul-

project Soerendonk Afvalloos. Dit project is zo goed

den: “In het begin zat ik voortdurend die lijst te raad-

geslaagd, dat we het ook andere gemeenten in willen

plegen. Waar moet ik dit laten, waar kun je dat kwijt.

gaan voeren. We zijn nu in gesprek met Son en Breugel,

Kleine dingen als een zekering, schuursponsje en peu-

een gemeente met 450 huishoudens.”

ken stonden er aanvankelijk toch niet op, maar dat is later aangevuld.” Van Tulden wilde eerst helemaal niet meedoen aan het project. “Ik was de grootste weggooier van Nederland. Iets over de datum, hup bij het restafval. Maar toen ik op zo’n informatieavond hoorde dat de grondstoﬀen schaars worden, ging ik er anders over denken. Bovendien kwam de gemeente tijdens de proef alle gescheiden afvalsoorten drie keer per week ophalen. Dat leek me wel wat, want vooral de etensresten die ik voorheen in de grijze container gooide, gingen zo snel stinken.”

Nieuw jurkje Smeets en Van Tulden zijn allebei razend enthousiast over het Soerendonk Afvalloos project. “In de supermarkt ging het niet meer over een nieuw jurkje, maar over hoeveel afval we nu weer bespaard hadden”, lacht Van Tulden. “Ik heb er zo veel van geleerd, dat ik ook nu nog de grijze container zelden aan de straat zet. Eens in de paar maanden, dat is voor mij genoeg. Je blijft gewoon doorgaan met scheiden, dat leer ik nu niet meer af.” Ook Smeets, die in de klankbordgroep zat, heeft goede ervaringen. “Veel deelnemende gezinnen gaven Deelnemer Toon Smeets gebruikt zijn afvalbakken voor gft, verpakkingen, pa-

aan dat de jeugd van 12 tot 20 jaar het moeilijkst over

pier en andere gescheiden afvalstromen veelvuldig.

te halen was. Maar ook die jongeren deden na verloop

GRAM

mei 2011

van tijd mee met de afvalscheiding. Zij hebben er dus

in de maand geleegd. Reus: “Dat hebben we geleerd

echt van geleerd, en dat schenkt mij voldoening. We

uit de eerste proef. Je kunt mensen ontmoedigen om

laten nog steeds veel te veel afval verbranden met zijn

veel restafval te produceren door minder vaak in te za-

allen, dat kan beter. Ik zelf vind het jammer dat het

melen én door de prijs te verhogen. Dat was dus een

project na een half jaar al afgelopen was. Er had nog

bewuste keuze, het restafval tien keer zo duur te ma-

veel meer ingezeten.”

ken als het groenafval. Die tarieven blijven heel 2011 gehanteerd.”

Het einde van het Soerendonkse project was een centenkwestie, beaamt Reus. “We genereerden veel winst

Door alles te scheiden en door het enthousiasme van

uit het aanbieden van goede recyclestromen, maar het

de deelnemers, bleef er tijdens de proef inderdaad wei-

veelvuldig inzamelen was toch een kostbare geschie-

nig restafval over. Van Tulden over de samenstelling

denis voor de gemeente Cranendonck. Zeker omdat er

van haar eigen restafval: “Een volle stofzuigerzak, een

slechts vijftig gezinnen aan meededen. Maar het was

schuursponsje met wat viezigheid er aan. En peuken,

een proef, die we in de toekomst uit willen rollen naar

véél peuken. Ik ben er wel achter gekomen dat ik erg

andere gemeenten. Als je de bewoners zelf heel inten-

veel rook. Filtersigaretten, die mogen nergens anders

sief bij het onderwerp betrekt, dan kan het lukken. Dat

bij.” Ze heeft het idee dat de proef een blijvend eﬀect

hebben we in Soerendonk bewezen.”

heeft op meerdere dorpsgenoten. “Je ziet hier nog steeds veel minder grijze bakken staan, op de ophaal-

Gele zak

■

dag, als in andere dorpen in de omgeving.”

Een belangrijk onderdeel van de Soerendonkse proef was de gele afvalzak. Hierin konden de deelnemers álle soorten verpakkingen, dus blik, melkpakken, plastic, chipszakken enzovoort, bij elkaar doen. Reus: “Vooraf hadden we met afvalverwerker Attero afgesproken dat we dit materiaal ongesorteerd aan mochten bieden. Attero kon er toch goede recyclestromen van maken. Van Nedvang mochten we op deze manier echter geen plastic verpakkingen inzamelen, daarom hebben we die stromen later toch weer uit elkaar gehaald. De bewoners krijgen nu nog steeds een gele zak, maar die is alleen voor blik en drankkartons. Het plastic gaat weer in de Nedvang-zak.” De deelnemers aan Soerendonk Afvalloos mochten tijdens de proef al hun gescheiden stromen, én het beetje restafval dat overbleef, gratis aanbieden. Nu betalen ze, net als iedereen in het dorp 8,50 euro voor elke grijzebakaanbieding, en 0,85 euro voor een volle groene

In 2008 produceerde elke Soerendonker zo’n 173 kilo restafval op jaarbasis. Tijdens de eerste (optimalisatie)proef in Soerendonk en BudelSchoot, zakte dat aantal al naar 101 kilo. De deelnemers aan Soerendonk Afvalloos produceerden nog slechts 7 kilo restafval per inwoner op jaarbasis. De hoeveelheden groenafval, plastic, blik enzovoort stegen evenredig. Uit een enquête bleek dat slechts 11 procent ontevreden was over de proef. 78 procent miste de grijze container niet of nauwelijks. Aanloopproblemen waren een groen zak voor gftafval die te snel composteerde, zakken die niet in de bestemde afvalbakken pasten en medewerkers van de gemeente en de milieustraat die specifieke (afval)vragen niet konden beantwoorden. De meeste problemen zijn tijdens de proef opgelost.

bak. Ook wordt de grijze bak nog steeds slechts eens

Wilt u geld besparen?

opleidingen

En hiernaast ook duurzaam personeelsbeleid voeren?

leer/werkplaatsen

DOLCOM Ontzorgt uw organisatie door: • kwalitatief goede personeelsdiensten op basis van subsidietrajecten (kosten besparend) • werving en selectie volgens uw proÀel en cultuur • logistieke opleidingen en trainingen • DOLCOM heeft het volledige werkgeversrisico • landelijke dekking • NEN 4400-1(2008) en VCU(2010) gecertiÀceerd

werving & selectie

kwaliteit betrokkenheid duurzaamheid

projectmanagement uitzenden/detacheren

Vlaardingweg 11 | 3044 CJ Rotterdam | Tel: 010-415 26 66 Fax: 010-892 08 99 | info@dolcom.nl | www.dolcom.nl

AFVALINZAMEL- & TRANSPORTSYSTEMEN

Zijlader met kraan voor ondergrondse containers

Plus Duo zijlader (dubbele grabber)

Altijd een klantspecifieke oplossing!

Zijlader E-Maxx voor ondergrondse inzameling

Zijlader op aardgas

Translift levert het complete assortiment: • Zijladers • Kettingsystemen • Containers

Schroevenpers

Zijlader E-Maxx kam/grabber opname

G EM EN G DE BE RI CH TE N

AFVAL & MILIEU

Afschaﬃng Afvalfonds gaat door

voortrekkersrol wil spelen. Dit zeggen

Textiel in het restafval

onderzoekers van het rapport ‘Naar de

In Nederland verdwijnt per jaar nog onge-

Het kabinet heeft aangekondigd vast

kern van bio-economie: De duurzame

veer 124 miljoen kilo textiel samen met

te houden aan het voornemen om het

beloftes van biomassa in perspectief.’ De

restafval in de verbrandingsovens. Eind

Afvalfonds af te schaﬀen. Voor de inza-

onderzoekers vrezen dat de transitie van

vorig jaar bleek uit onderzoek dat 65%

meling van verpakkingsafval ontvangen

een fossiele naar een groene economie

van het bij het restafval weggegooide

gemeenten een vergoeding uit het medio

niet lukt als de bio-economie geen lei-

textiel geschikt is voor hergebruik of re-

2009 opgerichte Afvalfonds. Hierin stort

dend beleidsconcept wordt. Het Rathenau

cycling. Het textiel moet dan wel geschei-

het Rijk jaarlijks 115 miljoen euro dat af-

Instituut stimuleert de meningsvorming

den worden aangeboden.

komstig is van de belasting voor het ‘ver-

over wetenschap en technologie.

Nieuwe Europese verordening

pakkende bedrijfsleven’. Staatssecretaris Atsma benadrukt dat de producenten van

Verbod plastic tasjes

Afval afkomstig van Europese bedrijven

verpakte artikelen wel verantwoordelijk

De Europese Commissie wil een verbod

en consumenten wordt steeds meer ver-

blijven voor de kosten van het inzamelen

instellen op het gratis weggeven van

werkt tot secundaire grondstoﬀen en

en recyclen van verpakkingsafval. Atsma

plastic tasjes in supermarkten en an-

nieuwe producten in plaats van gewoon

overlegt met de VNG, het bedrijfsleven

dere

Staatssecretaris

te worden gestort. Tot nog toe bestaan

en het ministerie van Financiën over een

Atsma ziet het nog even anders. Hij wil

er echter onvoldoende duidelijke criteria

voor alle partijen passende oplossing,

eerst proberen om met de detailhandel

om uit te maken of het ‘nieuwe materiaal’

waarbij uitgangspunt is dat het schrap-

afspraken te maken over het vrijwillig

afval is of niet. Daarom wil de Europese

pen van het Afvalfonds niet mag beteke-

afschaﬀen van de plastic tasjes. Dit zal

Unie een nieuwe verordening maken om

nen dat het systeem van de inzameling

als doelstelling worden opgenomen in de

duidelijk te maken of een uit afval terug-

van verpakkingsafval verdwijnt.

Nationale Afvalagenda, waarmee hij nog

gewonnen stof niet langer een afvalstof is

voor de zomer komt.

en behandeld kan worden als een ander

verkooppunten.

Energieplan voor de zomer

product of grondstof. Eind maart werd als

Minister Verhagen heeft de Tweede Ka-

eerste stap reeds vastgesteld dat schoon

mer toegezegd om vóór de aanstaande

en veilig metaalschroot niet als afval dient

zomer een integraal plan te presenteren

te worden beschouwd op voorwaarde dat

voor duurzame energie en energiebe-

de producenten o.a. een kwaliteitsbeheer-

sparing. In dat plan zal de minister naar

systeem toepassen.

verwachting ook ingaan op vragen die regelgeving voor reststoﬀen die mogen

‘Troep op straat leidt tot discriminatie’

worden gebruikt in vergistinginstallaties.

Discriminatie komt vaker voor in een

zijn gesteld over de strenge Nederlandse

omgeving waar veel troep op straat ligt.

Leeuwarden energie uit afval

In een vervuilde omgeving houden Ne-

De gemeente Leeuwarden wil in 2020

derlanders ook meer fysieke afstand tot

voor haar energievoorziening onafhan-

allochtonen. Bovendien zijn ze minder

kelijk zijn van fossiele brandstoﬀen.

bereid om geld te doneren voor minder-

Daarom zet de gemeente fors in op het

heden, als de omgeving rommelig is. Dit

stimuleren van energiewinning uit af-

is gebleken uit experimenten die psycho-

val, grootschalige zonne-energie, auto’s

loog Diederik Stapel van de Universiteit

en bussen op biogas, elektrische auto’s

van Tilburg en socioloog Siegwart Linden-

en eﬀectieve energiebesparing in de

berg van de Rijksuniversiteit Groningen

gebouwde omgeving. Bij de uitvoering

hebben uitgevoerd. Volgens de hoogle-

werkt Leeuwarden intensief samen met

raren hebben mensen in een rommelige

lokale en regionale ondernemers, kennis-

omgeving meer behoefte aan structuur.

instellingen en inwoners.

Daardoor grijpen ze terug op stereotypen, want dat geeft rust in hun hoofd.

Eén minister voor bio-economie

Stereotype denken is heel zwart-wit en is

Het Rathenau instituut pleit er voor dat

daardoor discriminerend. Vorig jaar bleek

één

al uit Gronings onderzoek dat een rom-

minister

verantwoordelijk

wordt

voor de verdere ontwikkeling van de bio-economie. Volgens dit instituut is dat

melige omgeving en troep in de wijk normoverschrijdend gedrag en criminaliteit

foto: J.P. Kranenburg

nodig als Nederland op dit terrein een

in de hand werken.* GRAM

mei 2011

TH E MADAG SOCIALE M E D IA E N ICT TOE PA S S ING E N

Kennis delen maakt ons collectief intelligent door Karin Giesen ‘Meerwaarde creëren voor jezelf, bereik je alleen

lening te meten en te laten zien. Voorwaarde is dat we

door meerwaarde te creëren voor anderen.’ Met

de interactie met onze doelgroepen goed organiseren.

dit statement heeft -eerste- spreker Mark Dijks-

En dat we de meerwaarde daarvan aan hen zichtbaar

man van Nclude in één zin de belangrijkste bood-

weten te maken.

schap van de NVRD-themadag op 6 april te pakken. Praktijkdeskundigen delen hun ervaringen

Open platform

met verschillende informatietechnieken met het

Bureau voor online participatie Nclude geeft ons een

publiek. Een verslag van een dagje ‘open sour-

lesje digitale communicatie. Tijdens een wervelende

cen’, waarin weer eens duidelijk wordt dat we

presentatie vliegen de ‘2.0 termen’ ons om de oren: van

problemen alleen op lossen mét elkaar en niet

open government en collectieve intelligentie tot user

vóór elkaar.

generated content en het semantische web. Het duizelt het publiek zichtbaar; vragen stellen komt er even niet van. De strekking van het verhaal blijft gelukkig wél hangen: maak gebruik van onze collectieve intelligentie, want met z’n allen weten we meer dan alleen. Het initiatief van tien gemeentelijke bedrijven en diensten met de NVRD om samen open standaarden voor de afvalbranche te ontwikkelen, is hiervan een mooi voorbeeld. Michiel Westerhof van Circulus en John de Groot van ROVA maken namens STOSAG trots de eerste vier open afspraken over de speciﬁcaties van vier belangrijke koppelvlakken in het container- en pasmanagment publiek. De kracht van de standaarden ligt vooral in het open karakter. Gebruikers en leveranciers van de open standaarden kunnen via www.stosag.nl aanpassingen en verbeteringen aandragen, zodat de standaarden actueel blijven. Het beheer van dit open platform ligt bij de NVRD. De standaarden zijn vrij te gebruiken. Hierdoor kunnen gebruikers makkelijk overstappen naar andere leveranciers en wordt voorkomen dat de

Het delen van kennis, ervaringen en ideeën leidt tot kruisbestuiving en biedt

kennis bij één leverancier blijft. Dit biedt ruimte aan

ruimte aan innovatie

innovatie.

We hebben de participatie van onze doelgroepen hard

Containers met een chip

nodig om ons afvalbeheer nieuwe stijl tot een succes te

(Nog) geen open standaarden voor Rd4 reinigingsdien-

maken. In dit tijdperk, van internet en de opkomende

sten. Toch ziet Jos Vroomen veel voordelen in de oplos-

sociale media, is het klassieke model van zendende

sing die zijn bedrijf heeft gekozen in de automatise-

organisaties en een ontvangend publiek achterhaald.

ring van de afvalinzameling. Met het gedigitaliseerde

Van ons wordt een andere, open manier van werken

containermanagement kan Rd4 sneller, eﬃciënter en

én communiceren gevraagd. De focus ligt daarin niet

doeltreﬀender afval inzamelen. Rd4 gebruikt voor huis-

meer op regisseren, maar op faciliteren. Ruimte bieden

houdens diftar op basis van volume/frequentie. Alle

aan het delen van kennis, ervaringen en ideeën leidt tot

190.000 GFT- en restafval (mini)containers zijn daartoe

kruisbestuiving, nieuwe inzichten en innovatie. Sociale

voorzien van een chip. Deze chip bevat gegevens over

media bieden volop kansen om snel te achterhalen wat

het adres, soort (GFT- of restafval) en volume (140/240

klanten willen. En om de resultaten van onze dienstver-

liter) van de container. Iedere keer dat de container

GRAM

mei 2011

door de vuilniswagen wordt geleegd, wordt dit door speciale RFID-apparatuur geregistreerd. Op basis daarvan wordt het variabele deel van de afvalstoffenheffing berekend. De resterende 370 afzetcontainers, 750 ondergrondse containers en 1500 vierwielcontainers volgt Rd4 – sinds 1 april – met een barcodesysteem, dat met een PDA wordt uitgelezen door de chauffeur. Een Duitse leverancier bood hiervoor de beste ICT-oplossing en Jos is er zeer content mee. Werken met diftar is wel een voorwaarde, vindt hij. Daarover zijn de meningen in de zaal overigens verdeeld; containerregistratie blijkt ook zonder diftar financieel uit te kunnen.

Website als portaal Hoe maak je nou handig gebruik van sociale media? Jolanda Sikking van Beaumont Communicatie betoogt dat sociale media bijzonder geschikt zijn om met je doelgroepen in gesprek te gaan. Gemeenten zetten sociale media tot nu toe vooral in bij interactieve beleidsvor-

Serieuze spelletjes

ming. Om draagvlak te creëren voor wijkontwikkelings-

Addie Weenk van Agentschap NL timmert, samen met

plannen bijvoorbeeld. Maar ook meer en meer, zoals in

de NVRD, aan de weg met het verzamelen van oplos-

Haarlem en Almere Hout wordt de gemeentelijke web-

singen voor het zwerfafvalprobleem. Gemeente Schoon

site ingezet als portaal om ideeën te verzamelen.

helpt gemeenten met gebieds- en thematrajecten om zwerfafval structureel en integraal aan te pakken. Doel

De sociale media worden door velen gewaardeerd en –

van het programma is kennisoverdracht en het bevor-

zijdelings – gevolgd (90%). Een weliswaar kleine, maar

deren van samenwerking (tussen gemeenten). Er is al

wel sterk groeiende groep maakt er actief gebruik van

veel kennis verzameld over de aanpak van zwerfafval

(1% creators en 9% editors). Op LinkedIn vinden we tot

in gemeenten. Om deze kennis breed beschikbaar te

nu toe veel hoogopgeleide vrouwen tussen 25 en 54

maken, introduceert Gemeente Schoon nu ook het Se-

jaar. En de tweets komen vooral van hoogopgeleide

rieus Gamen. Voor velen misschien nog een nieuwe

mannen van 35 jaar of jonger. Jolanda adviseert ons

term, maar zeker geen nieuw fenomeen: schaken, ook

om serieus en structureel aan ‘webcare’ te doen: luis-

een zeer serieus spel, bestaat al 4000 jaar! Het compu-

ter naar wat er op internet over je organisatie wordt

terspel van RO2 biedt een virtuele stadsomgeving met

gezegd, ga in op vragen en opmerkingen en help bij

realistische uitdagingen: van een vervuild plein na de

problemen. ‘Wat kost dat allemaal wel niet’, wordt er

wekelijkse markt tot de snoeproutes in de scholenwijk.

vanuit de zaal geroepen. Minder dan de traditionele

Actoren als de wethouder openbare ruimte, de coördi-

nieuwsbrieven en brochures, is daarop het antwoord.

nator zwerfafval en het hoofd van de reinigingsdienst

Toch zijn sociale media, aldus Beaumont Communica-

kunnen met elkaar het spel spelen. Zo worden zij uit-

tie, nog steeds een aanvulling op de bestaande com-

gedaagd om, vanuit verschillende belangen, met elkaar

municatiemiddelen.

de problemen in de gemeente op te lossen.

Participatie met eﬀect

Wachten wordt leuk

Dat sociale media niet duur hoeven zijn, en zelfs be-

Gedragsonderzoek en promotus (want: 5 april gepro-

heerkosten kunnen besparen, illustreert de ‘Buiten Be-

moveerd!) Mark van Hagen, sluit het inhoudelijke deel

ter App’ van de gemeente Eindhoven. Met een makke-

van de dag af met de resultaten van zijn onderzoek

lijk te downloaden applicatie voor de I-Phone kunnen

naar wachttijdbeleving op NS-perrons. Ook Gemeente

inwoners direct hun melding openbare ruimte doorge-

Schoon gaat deze methode gebruiken om de zwerfaf-

ven aan de gemeente. Met deze nieuwe ICT toepassing

valbeleving te meten en onderzoeken. Mark neemt ons

kan Eindhoven beter analyseren wat de tevredenheid

mee in de ‘wondere wereld der techniek’ van een com-

van burgers bepaalt. En het is een laagdrempelig in-

putergemanipuleerde stationsomgeving. De conclusie:

strument voor burgerparticipatie, een speerpunt van

een virtuele omgeving is bijzonder geschikt om uiteen-

beleid. De gemeente bereikt met de Buiten Beter App

lopende maatregelen, die het onvermijdelijke wach-

nieuwe doelgroep melders: vooral jonge mensen geven

ten kunnen veraangenamen, uit te proberen. Je kunt

actief hun meldingen door. Voor hen is dit participatie

er naar hartenlust manipuleren, het is snel en relatief

met eﬀect. En de waardering van de dienstverlening

goedkoop en levert zeer betrouwbare resultaten op.

neemt toe, getuige de vele positieve tweets die Eind-

Mocht de NS alle geteste maatregelen ook echt gaan in-

hoven ontvangt.

voeren, dan wordt wachten op de trein nog leuk ook... GRAM

mei 2011

In ons productengamma:

Ͳ Ͳ Ͳ

Achterlader met containerbelading geschikt voor aardgas chassis Zijlader met vaste opbouw Achterlader met wisselcontainer, systeem Lotos

SPECIALIST OP HET GEBIED VAN REINIGINGSVOERTUIGEN WWW.HALLERBENELUX.NL Haller Benelux BV | Postbus 90, 5320 AB Hedel | Parallelweg 7, 5321 JA Hedel Telefoon: 073Ͳ5991234 | Fax: 073Ͳ5991177 | eͲmail: info@hallerbenelux.nl

Roteb Lease is gespecialiseerd in reparatie, onderhoud en beheer van bijzondere voertuigen. Het accent ligt op afvalinzamelvoertuigen, veegmachines, rioolreinigingsvoertuigen, hoogwerkers, containerauto's, ambulances en brandweervoertuigen. Roteb Lease staat voor klantgerichte mobiliteitsservice.

Verkoop & Beheer: Advisering bij aanschaf Aanschafcoördinatie Voertuiginstructie Assurantie en schadeafwikkeling Leasing Wagenparkbeheer Managementinformatie Verhuur

Werkplaatsen: Onderhoud, reparatie en keuringen Schadeherstel Constructiewerk Bedrijfswageninrichting Servicesteunpunt voor RAVO, HIAB, Geesink, Haller, BekkerLaGram en KOKS Adrem veiligheidskeuringen

Voor een advies op maat kunt u contact opnemen met: Roteb Lease Kleinpolderplein 5 Postbus 11011 3004 EA Rotterdam Tel. 010 - 267 86 00 Fax. 010 - 267 85 52 www.roteblease.nl roteblease@roteb.rotterdam.nl

Specialist in reparatie, onderhoud en beheer van bijzondere voertuigen

Films, foto’s, boeken, vaandels, ratels gezocht De eerste jaren hield het NVRD-kantoor huis boven de ARA aan de Broekstraat. In de hal stond het vaandel van de Harmonie van de Arnhemse reinigingsdienst te pronken. Wie weet waar dat vaandel is gebleven? In 1932 bestond de NVRD 25 jaar. Tijdens de

jubileumbijeenkomst

een

reinigingsﬁlm

vertoond samengesteld uit stukken film van de diensten van Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Enschede, waar zou die film nu zijn en waar zijn de originele films uit die steden? Ooit is er een film gemaakt over de Groningse reinigingsdienst, in 1946 vertoond op de NVRD-jaarvergadering, wie weet daar van? Als historicus gaat het Geke Wassink, aan het hart als er historisch materiaal verloren gaat. Zij is op zoek naar alle mogelijke stukken over Nederlandse reinigingsdiensten, maakt niet uit wat. De bedoeling is: een inventarisatie daarvan en de stukken onder te brengen als deelcollectie in een museum of archief. Daarmee is ontsluiting van de collectie én adequate conservering gewaarborgd. Dus: duik in kasten, zoek in eigen archief, kam zolders uit en laat weten of er historisch materiaal aanwezig is. Bij tijdgebrek komt Geke inventariseren.

Geke Wassink, tel. 030-2543268, e-mail gekewass@planet.nl

We Care...

Het milieu en de belasting hiervan is een van de grootste zorgen van deze tijd. Klimaatveranderingen kunnen grote gevolgen hebben. Aebi Schmidt, is als producent van Nido strooimachines, Schmidt veegmachines en Aebi tuinen parkmachines erg verbonden met de seizoenen en het milieu. Daarom zijn de processen in en rond de onderneming en het gebruik van onze producten er op gericht het milieu te ontlasten. Aebi Schmidt loopt voorop en gaat een stap verder: we moeten immers nog lang kunnen genieten van onze natuur. Natuurlijk Aebi Schmidt! T 0548 370000, www.aebi-schmidt.nl

Postbus 1612 4700 BP Roosendaal Tel: 0165 561 000 Fax: 0165 538 139 info@wcsbenelux.nl

Totaal WEEG Concept voor de afval en recycling branche

Mobiele weegsystemen

Kunststof containers en boxen

Als ‘all-in’ dienstverlener profileert Precia Molen zich door de klant te ontzorgen. De werkwijze en mogelijkheden rond ‘het wegen’ worden vanaf budgetplanning tot en met oplevering en certificering, samen met de klant gerealiseerd. Hierbij komt alles aan de orde, van weegbrug, bedienpost, betaalautomaat, slagboom, verkeerslicht tot en met de weegapplicatie UniWin. Het begeleiden en realiseren van alle civiele werkzaamheden rond de weegbrug is in goede handen bij de civiele afdeling van Precia Molen. Overal waar gewogen wordt kan Precia Molen als adviseur en als leverancier worden ingezet. Het wegen zit al 144 jaar in het bloed en het vertellen over wegen, hoe dat het beste kan en welke wetgeving gevolgd moet worden, doen we net zo graag als het verkopen van de beste weeg oplossing. Precia Molen heeft een brede kennis van de markt en heeft belangrijke referenties in de recycling branche en proces industrie, zoals de metaal, kunststof, verpakking en logistiek.

Stalen containers

Glasvezel versterkte polyester depot containers

www.preciamolen.nl PRECIA-MOLEN Postbus 3246, 4800 DE Breda Franse Akker 1, 4824 AL Breda Nederland

Telefoon Fax E-mail Website

076 524 25 20 076 522 80 39 sales@preciamolen.nl www.preciamolen.nl

www.wcscbenelux.nl

Inkopen, hét moment om duurzamer te worden Door Jos van de Velde Duurzaam inkopen is een veel besproken onder-

materiaal? Trouwens, als de container nu minder lang

werp. De overheid heeft er stevige doelstellin-

meegaat doordat veel gerecycled materiaal toegepast

gen voor geformuleerd. Maar hoe wordt in de al-

is, is het dan wel zo duurzaam om een hoge mate van

ledaagse inkooppraktijk de vertaalslag gemaakt

gerecycled materiaal te verlangen?

van doelstellingen naar producten en dienstver-

De vragen in het bovenstaande praktijkvoorbeeld kun-

lening? Dit artikel beschrijft de praktijkervarin-

nen bijna als verstikkend ervaren worden. Wat is nu

gen van inkopers. En geeft aan hoe duurzaam-

wel goed en wat niet? Hoe komt het toch dat goede

heid écht concreet gemaakt kan worden in het

bedoelingen zo verkeerd uit kunnen pakken of stran-

inkoopproces.

den in algemeenheden? Waarschijnlijk heeft dat twee oorzaken: onwetendheid en het strakke regime van

Het inkoopproces is hét ideale moment om het duur-

aanbestedingen.

zaamheidgehalte binnen de organisatie te vergroten. De keuzes die tijdens het inkoopproces gemaakt wor-

Onwetendheid

den, bepalen, gelet op de levensduur van de produc-

Eigenlijk is de onwetendheid goed verklaarbaar. Neem

ten, voor meerdere jaren het duurzame karakter van de

het voorbeeld van de aanschaf van minicontainers. In-

inkopende organisatie. Het is dus noodzakelijk om de

zameldiensten houden zich bepaald niet dagelijks be-

juiste keuzes te maken. Die keuzes moeten aansluiten

zig met de speciﬁcaties en de productieprocessen van

op de doelstellingen van de organisatie.

minicontainers. Ze kopen met enige regelmaat kleine partijen en zo heel af en toe een grote partij. Het ge-

Wat is duurzaamheid?

bruik van de containers is hun core business, het in-

Wat is duurzaamheid eigenlijk? Wellicht teleurstellend,

kopen niet. Maar van hen wordt wel verwacht om van

maar ook dit artikel levert geen praktisch toepasbare

de laatste ontwikkelingen op de hoogte te zijn als ze

deﬁnitie op. Die kan best gegeven worden, maar is dan

zo’n grote inkoop gaan doen. Inkopers moeten op dat

zodanig abstract dat de bruikbaarheid van deze deﬁ-

moment een informatieachterstand inhalen. Dat kan op

nitie in de dagelijkse praktijk beperkt is. Het is goed

twee manieren:

mogelijk dat het verwerken van duurzaamheid in het

–

Door uitgebreid marktonderzoek te doen. Inkopers

inkoopproces daarom soms moeizaam verloopt: er

doen er verstandig aan gesprekken te voeren met

wordt veel over gesproken, maar te vaak in te alge-

collega bedrijven en leveranciers. Op basis daarvan

mene termen.

kunnen zij het begrip duurzaamheid concreet maken en het gewenste ambitieniveau bepalen. Dat

Uit de praktijk: aanschaf minicontainers

mag best een uitdagend niveau zijn. Wellicht is het

Een inzameldienst besluit over te gaan tot vervanging

inkoopvolume zo groot dat er leveranciers zijn die

van de huidige minicontainers. Voor de aanschaf zet

bereid zijn om de lat een stukje hoger te leggen.

de dienst een aanbestedingstraject op. Uiteraard worden er allerlei eisen vastgesteld, voor het product én de leverancier. Daarbij wordt ook actief het milieu in de discussie betrokken. Milieu in een bestek? Daar is een oplossing voor: ISO 14001. Dat kan dus niet meer misgaan. De leverancier die de aanbesteding wint moet voldoen aan deze eis en dat geeft de zekerheid dat zijn onderneming verantwoord produceert. Of toch niet? Wat heeft hij precies laten certificeren? Wat te denken van de situatie waarin de leverancier wel over dat certificaat beschikt, maar hij niet zelf produceert en de containers elders inkoopt? Beschikken alle toeleveranciers over zo’n certificaat? Het ISO 14001 certificaat handelt over de bedrijfsvoering. Wat zegt dat eigenlijk concreet over de mate van duurzaamheid van het product zelf; bestaat de container dan per definitie uit gerecycled GRAM

mei 2011

Schuitemaker. Winterdienst in de volle breedte De oerdegelijke strooimachines van Epoke uit Scandinavië. Maar ook sneeuwploegen, zoutoplossers en sproeimachines: Voor de winterdienst in de volle breedte, leidt de weg naar Schuitemaker. Bovendien is Schuitemaker voor u continu op zoek naar innovatieve oplossingen, zoals onze nieuwe houten opslagsilo’s. Want alleen Schuitemaker biedt kwaliteitsmerken, een gevarieerd en compleet programma, doortimmerd advies en uitstekende service. Zegt u winterdienst, denk dan aan Schuitemaker!

Schuitemaker B.V. | Morsweg 18 - 7461 AG Rijssen - Holland Tel.: +31 (0)548 - 51 41 25 | www.sr-schuitemaker.nl

EEN GOED VERZORGD WEGDEK, DAG EN NACHT Onze dienstverlening omvat een volledig pakket, waarmee aan al uw eisen en wensen kan worden voldaan. Daarin is het reinigen van bedrijfsterreinen en het schoonmaken van freesvakken van oudsher onze specialiteit. Het grondig reinigen van asfalt gebeurd voor zowel overheid en gemeenten als voor bedrijven. Grondigheid is niet het enige kenmerk van ons werk. Ook ﬂexibiliteit is voor ons een sleutelbegrip.

–

Door expertise in te huren. Er zijn adviesbureaus

De prijs en de score op de wensen bepalen uiteindelijk

die ervaring hebben met dit soort inkooptrajecten.

de gunning. Daar ligt voor aanbestedende diensten de

Voor hen is het wél core business om de laatste

mogelijkheid om duurzaamheid ﬂink mee te laten we-

ontwikkelingen te volgen. Dat heeft immers direct

gen in de totale score, namelijk door er relatief veel

invloed op de kwaliteit van hun werk.

punten aan toe te kennen. Dat is een rechtstreekse vertaling van beleid naar praktijk. Helaas gaat het nogal

Het strakke regime van aanbestedingen

eens mis op dit punt. Er wordt dan in het bestek met

Aanbestedingen worden in toenemende mate als in-

mooie woorden geschreven dat de aanbestedende

koopinstrument toegepast. Het aanbesteden is een

dienst veel waarde hecht aan duurzaamheid. Maar in

strak geredigeerd proces. Als het bestek eenmaal ge-

de gunningsystematiek sneeuwt het onderwerp duur-

publiceerd is, zijn inhoudelijke wijzigingen nauwelijks

zaamheid onder en lijkt het toch vooral om de prijs of

meer mogelijk. Dat maakt inkopers soms huiverig om

andere criteria te gaan. Wat is dan de waarde van die

duurzaamheid heel speciﬁek te omschrijven in het be-

mooie woorden?

stek. Het probleem dat hiermee ontstaat is dat klanten soms bij voorbaat de veilige weg kiezen.

Duurzaam ingekocht en dan?

De oplossing hiervoor is tweeledig: verzamel tijdig de

Het is zeer aan te bevelen te rapporteren over de bij-

benodigde informatie en verken de mogelijkheden bin-

drage van de inkoop aan de beleidsdoelstellingen voor

nen het aanbestedingsregime om ruimte te laten voor

duurzaamheid. Maak van inkooptrajecten een verslag

keuzes die pas later gemaakt kunnen worden. Een

waarin gerapporteerd wordt over de gangbare onder-

voorbeeld van het laatste is om een bepaalde voorkeur

werpen als kwaliteit en kosten en neem er ook een

voor het product als wens in het bestek op te nemen

paragraaf duurzaamheid in op. Beschrijf daarin welke

en niet als eis. Een eis is onverbiddelijk: de leverancier

maatregelen/productspeciﬁcaties concreet bijdragen

moet er aan voldoen en de inkoper moet het product

aan duurzaamheid en probeer zo mogelijk ook de ef-

zo afnemen. Wensen bieden meer ruimte: het is mooi

fecten te beschrijven. Daarmee levert het inkoopresul-

dat leveranciers het kunnen leveren, maar het hoeft

taat weer input op voor het beleid en zo is de cirkel

niet. Bovendien vormen wensen een belangrijk onder-

weer rond (en duurzaam).

deel van het gunningproces. Eisen zijn onderdeel van het selectieproces. Maar als vier leveranciers inschrij-

Dialoog over duurzame ontwikkeling

ven en ze voldoen allemaal aan de eisen, dan maken

Duurzaam inkopen is een proces in ontwikkeling. Het is

ze allemaal nog een kans. In hun antwoorden op de

een lastig proces. United Quality pleit daarom voor een

wensen kunnen ze zich echter inhoudelijk van elkaar

gezamenlijke aanpak. Breng inkopers, leveranciers en

onderscheiden. Daaruit blijkt soms dat leveranciers

deskundigen bij elkaar en ontwikkel gezamenlijk con-

veel verder zijn in hun proces van verduurzaming dan

crete eisen en wensen die bijdragen aan het duurzaam

op voorhand ingeschat zou worden. Bij de beantwoor-

inkopen van producten en diensten. Die aanpak is eﬃ-

ding van de wensen kunnen ze die voorsprong goed

ciënt en alleen dat al is winst voor het milieu! Het samen

etaleren. Die beantwoording levert bovendien een veel

verder concretiseren van de duurzaamheidcriteria van

concreter beeld op dan het “ja” als antwoord op de eis

het Agentschap NL kan een mooi vertrekpunt zijn.

■

“voldoen aan ISO 14001”. Over de auteur: Jos van de Velde is supportant bij adviesbureau United Quality.

Hoe kunt u net als gemeente Leidschendam-Voorburg ervoor zorgen dat uw textielinzameling professioneel opgepakt wordt? Met Stichting KICI. Specialist in inzameling en hergebruik van textiel. De gehele opbrengst doneert KICI aan goede doelen in binnen- en buitenland. www.kici.nl

textielinzameling | donatie | innovatie & advies

MF300 Meerdere fracties, één uniek systeem!

GCP Inzameling van 2 fracties. Verbeterde balans op het chassis, dankzij horizontale verdeling van de lading. MF50 zijlader

Hybrid Plug In INTRODUCTIE IN NEDERLAND! Al jarenlang succesvol in de buitenlandse markt. Zamel twee verschillende afvalstromen in met één uniek systeem. De achterlader van de MF300 bestaat uit twee separate laadbakken, eigen persmechanismen en uitdrukschotten. Met de MF50 zijlader kunt u de MF300 uitbeiden tot een inzamelvoertuig voor drie afvalstromen. GEESINKNORBA L<A>EEBG@ * 1,). ;@ >FF>EHHK= M $,* .+0 /,1 0*,

Efficiënter, stiller en schoner. Op de MF300 is het Geesinknorba Hybrid Plug In systeem toepasbaar. Dankzij een sterke battery pack draait de gehele opbouw op electriciteit. Verlaging van brandstofkosten en uitstoot van C02 en fijnstof.

ppp'`^^lbgdghk[Z'\hf

OPTIMAAL ZICHT VOLGENS DE REGELS. Een veilig en effectief wagenpark wat voldoet aan de laatste normeringen en regelgeving is uw doel en Orlaco helpt u daarbij met onze zichtsystemen. U kunt bij ons terecht voor al uw vragen op het gebied van camera’s en displays die voldoen aan bijvoorbeeld de NEN ISO 1501 norm voor vuilnisauto’s. Daarnaast hebben wij voor u TNO-rapporten beschikbaar over optimale veiligheid en werkwijze rondom zijladers. Ook geven wij u handleidingen voor optimale ergonomische posities van monitoren in cabines, uw mensen werken hier tenslotte de hele dag mee. Ook worden de eisen rondom elektromagnetische straling voortdurend aangepast aan de snel veranderende omgeving met meer en meer elektronica, ook op dit gebied kunt u bij ons de laatste info verkrijgen. Ook de recent gewijzigde wetgeving rondom front camera’s kan interessant voor u zijn. Reden genoeg om eens een kijkje te nemen op onze website: www.orlaco.nl, bellen of mailen kan ook altijd: 0342 - 404 555, info@orlaco.nl

See more. Work more. ORLACO_ADV_V4.indd 1

10/22/09 9:58 AM

door Harrie Nouwens

Tijd voor integriteit In onze branche denken we bij integriteit in eerste instantie vooral aan het meenemen van afgedankte metalen, apparaten en kinderfietsjes. Aan onderhandse betalingen of vergoedingen in nature voor ‘extra’ diensten misschien ook. Verleidingen die blijven bestaan en het dus nodig maken om er regelmatig aandacht aan te besteden. Integriteit gaat natuurlijk over meer.

Integriteit is regelmatig onderwerp van gesprek. In

is niet moeilijk maar wordt opvallend vaak vergeten.

kleine gezelschappen worden er af en toe verhalen

We spreken over bijzondere verleidingen maar ze zijn

over uitgewisseld en het heeft ook steeds vaker de

natuurlijk helemaal niet zo bijzonder. Elke werkomge-

professionele aandacht van betrokkenen. Het publieke

ving kent een vorm van integriteit betreft speciﬁeke en

karakter van het werk in afval en reiniging speelt daar-

algemene, oude en nieuwe uitdagingen. Voor gesjoe-

bij zeker een rol. Terecht wordt verwacht dat we ons

mel met verlofuren of oneigenlijk gebruik van declara-

houden aan alle maatschappelijke normen en juridi-

tiemogelijkheden hoef je geen afval- en reinigingsbe-

sche kaders.

drijf of gemeente te zijn. Nieuwe ontwikkelingen zoals nieuwe media/social media brengen voor alle organisa-

Normen en kaders

ties nieuwe overwegingen met zich mee. Zo zullen ook

In de praktijk blijkt regelmatig dat niet iedereen op de

afval- en reinigingsbedrijven moeten nadenken over de

hoogte is van wat er wel of niet mag. Je hoort nog wel

vraag of aan het gebruik ervan potentiële integriteitbe-

eens dat men zich afvraagt of het meenemen van afval,

dreigingen verbonden zijn.

juridisch gezien, wel diefstal is. Iedereen die zich er wel eens mee heeft bezig gehouden, weet dat het natuurlijk

Verder praten

niet mag. Burgers mogen er vanuit gaan dat het afval

Er valt nog veel meer over dit thema te vertellen en

dat zij aanbieden ook feitelijk afgevoerd en verwerkt

uit te wisselen. Dat gaan we dan ook doen. Op 22 juni

wordt. Los van regelgeving is er ook niet altijd begrip

2011 organiseert de NVRD een kennisbijeenkomst rond

voor sancties die door werkgevers worden opgelegd in

dit thema in de Reehorst in Ede. De praktijk en het pro-

dit kader. Het is toch maar afval...? Veel leidinggevenden

bleem van integriteitbedreigingen, nieuwe aandachts-

kennen het probleem. Er heeft in directe zin inderdaad

punten, preventie, de (arbeids)juridische kant; het komt

niemand schade wanneer dat ene driewielertje wordt

allemaal aan de orde. Hoﬀmann Bedrijfsrecherche voert,

meegenomen dus bestaat de neiging om het inciden-

in overleg met de Commissie Opleiden en Professionali-

teel toe te staan. Een keer toestaan, betekent wel dat

seren, een leden-survey uit rond integriteit. De resulta-

het lastig wordt om het een volgende keer of bij een

ten zullen ook de 22e worden gepresenteerd.

■

ander niet toe te staan. Velen vinden het helemaal niet gek wanneer chauﬀeurs in de inzameling een wekelijks blikje cola aannemen van een horeca ondernemer. Gevolg is vaak wel dat die ondernemer het dan vanzelfsprekend gaat vinden dat de dozen en zakken die naast de container staan, ook worden meegenomen.

Gewone branche De bijzondere verleidingen van onze branche verdienen een speciﬁek preventief beleid en heldere standpunten waar het gaat om curatieve aanpakken. Belangrijk is trouwens ook dat dergelijk beleid er niet alleen is, maar ook bij iedereen bekend is. Borging daarvan

Afbeelding: J. de Waal

Over de auteur: Harrie Nouwens was tot voor kort Manager P&O in de afval- en reinigingsbranche en is verbonden aan de NVRD.

GRAM

mei 2011

VConsyst bouwt op het betonnen fundament van De Hoop Terneuzen B.V.

Krachtig Elektrisch Geluidsarm Uw inwoners zullen het waarderen! • Geen luchtverontreiniging • Uitstekende veegresultaten • Minder hinder ‘s ochtends vroeg of ‘s avonds laat * Vraag naar referenties, onze overige veegmachines en maak een afspraak voor uw demonstratie.

TENNANT NV • Industrielaan 6, 5405 AB Uden • P.O. Box 6, 5400 AA Uden Tel: 00800-2255 8366 • Fax: 00800-3298 3662 • E-mail: info.nl@tennantco.com

N IEUWTJ E S VAN DE ZAKE LIJK E M A RK T

NIEUWS Detectiesysteem gft-afval

Pag. 65 markt

De Branche Vereniging Organische Reststoﬀen (BVOR) organiseert op 8 en 9 juni 2011 voor de achtste keer de Demodagen. Dit jaar bij Reijnders Groenrecycling in Kelpen-Oler (Limburg).

De ﬁrma Maier en Bloemen Milieu Service

De Demodagen zijn gratis toegankelijk. Inlichtingen www.bvor.nl

leveren een detectiesysteem dat vervuilende en storende stoﬀen opspoort in gft-afval en oude metalen in het rest-

Terneuzen opent De Koegors

afval. Het systeem werkt volgens het wervelstroomprincipe. Het zendt een

Het nieuwe gebouw voor operationele

van het grootste deel voor de gemeente-

elektrisch-magnetisch veld uit dat een

diensten De Koegors in Terneuzen is

lijke buitendienst werkt.

wervelstroom op gang brengt in de af-

vorige maand geopend. Het markante

valcontainer. Als er verstorende stoﬀen

gebouw van ruim tienduizend vierkante

Naast het hoofdgebouw zijn omvangrijke

in de container aanwezig zijn, veroorza-

meter is de nieuwe uitvalsbasis voor

loodsen gebouwd voor de vele gemeen-

ken deze een elektrisch veld. De detector

de buitendienst van de gemeente Ter-

telijke voertuigen, diverse werkplaatsen,

herkent dit veld een geeft alarm aan de

neuzen, de brandweer Terneuzen en de

een wasstraat en opslag van materiaal

gebruiker.

ambulancedienst van ZorgSaam Zeeuws-

zoals strooizout. Het gebouw maakt een

Vlaanderen. De Koegors biedt plaats aan

nauwere samenwerking mogelijk tussen

Circulus heeft ervaring met het detectie-

circa tweehonderd medewerkers waar-

de verschillende operationele diensten.

systeem. Manager Operations Huub Vervoorn: “Wij hebben in 2009 een metaaldetector, de mühlsherrif, aangeschaft. Deze mühlsherrif meet de verstoringen van het magnetisch veld door de aanwezigheid van metaal in het afval. Wij wilden meten hoeveel vervuiling er in de gft-containers zat na de invoering van diftar waarbij een nultarief voor gft-afval werd ingesteld. Met de mühlsherrif op de zijlader hebben we in alle wijken van Apeldoorn ingezameld. De resultaten waren dusdanig (circa 6% van de containers bevatte in eerste instantie vervuiling) dat er geen reden was om meerdere detectiesystemen aan te schaﬀen. Wij hebben het systeem nog steeds in gebruikt. Het geeft weinig storingen en levert betrouwbare data.” Inl. Bloemen Milieu Service tel. 0774741729 en www.maier-fabris.de

GRAM

mei 2011

Colofon Uitgever NVRD, Kroonpark 2, 6831 GV Arnhem Telefoon (026) 377 13 33, fax (026) 445 01 55 E-mail post@nvrd.nl I-net www.nvrd.nl

Agenda 2011

Redactiecommissie Henk Klösters (hoofdredacteur), gemeente Oosterhout Drs. Bas Peeters, NVRD Marc Maassen, GAD Herman Beerding, BMS Rob Schram, RMN Drs. Andrea van de Graaf, De Meerlanden Ing. Marc Veenhuizen, gemeente Apeldoorn Willy Brinkbäumer, Twente Milieu

Eindredactie Drs. Karin Hegeman en Karin Giesen Postbus 1218, 6801 BE Arnhem tel. (026) 377 13 33 fax (026) 445 01 55 e-mail: hegeman@nvrd.nl

Aan dit nummer werkten mee: Laurent Chevalier, Hetty Dekkers, Bas Peeters, Ans Aerts, Ronald Schalekamp, Alexander Vos de Wael, Jolanda Gerrits, Ilse van der Grift, Harrie Nouwens, Jos van de Velde, Maarten Goorhuis, Geke Wassink

18 en 19 mei Cleandrive ReinigingsDemodagen, RDW Testcentrum Lelystad 25, 26 en 27 mei NVRD Jaarcongres ‘over grenzen’ , Terneuzen 22 juni 2011 NVRD Themadag ‘Integriteit’, De Reehorst Ede 4, 5 en 6 oktober 2011 Milieubeurs,Brabanthallen ‘s-Hertogenbosch 5 oktober Afvalconferentie, (Brabanthallen ’s-Hertogenbosch)

Bladmanagement Sander Retra, Retra PubliciteitsService bv

Advertentie-exploitatie Retra PubliciteitsService bv Postbus 333, 2040 AH Zandvoort tel. (023) 571 84 80, fax (023) 571 60 02 e-mail: vera@retra.nl

Opmaak Betuwe Promedia bv, Buren

Druk

Voor iedereen een goede stoel! Probeer 4 weken gratis…

Spijker Drukkerij bv, Buren

Oﬃcieel vakblad van de NVRD

Abonnementenadministratie Postbus 333, 2040 AH Zandvoort tel. (023) 571 84 80, fax (023) 571 60 02 Jaarabonnement ad e 92,50 incl. BTW. België e 120,– (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: e 9,50.

de lucht - of mechanisch geveerde SAVAS // 65K4 XL* vanaf:

Het opzeggen van een abonnement dient schriftelijk te geschieden uiterlijk op 15 november bij Retra PubliciteitsService. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd. ISSN 1569-0458 © NVRD GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC-keurmerk en verschijnt 11x per jaar. Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

SAVAS Seating BV – Zaltbommel 0418 - 51 53 22 – www.savas.com

* ex BTW, inbouw- en transportkosten

Beëindiging abonnement

ready steady green. dare. create sustainable success.

www.qurius.com 0418 68 35 00

Kom bij ons langs op het NVRD jaarcongres

Van Schijndel Afvalinzamelsystemen “iets anders, veel beter”. VSAII + SCB1700-Eurosplit

VSAII + ACB500 Archiefbelading

VSAIII + SCB1700-Combi

Gesc voor hikt arm- haak,k kettin abel- en gop syste name men .

Onderdelenservice

Waarom voor van Schijndel kiezen: Langere levensduur door toepassing van slijtvast staal voor achterlader en opbouw. Standaard met verzwaard juk en persschot. ot. Twee jaar garantie.

ON D E

Eenvoudig, betrouwbaar. Beproefd concept voorzien van de nieuwste technieken. Ongecompliceerde moderne hydrauliek & elektronica.

E RD

LE N

www.vanschijndel.eu Van Schijndel BV • Stationsweg 78 • 6051 KL Maasbracht • Nederland T +31 (0)475 465636 • F +31 (0)475 466540 • E info@vanschijndel.eu