GRAM mei 2012 by NVRD

JAARGANG 103

NUMMER 5

MEI 2012

Wethouders aan het woord over afschaďŹ&#x20AC;en statiegeld | Vergisten heeft de toekomst | Wat doen gemeenten met afvalstromen uit de openbare ruimte | Zoetermeer scoort met intensief beheer

Special NVRD Jaarcongres 2012

Van Schijndel Afvalinzamelsystemen “iets anders, veel beter”.

VSAII + SCB1700-Eurosplit

VSAIII + SCB1700-Combi Gesc voor hikt arm- haak,k kettin abel- en gop syste name men .

adv van Schijndel 1/1 VSAII + ACB500 Archiefbelading

Onderdelenservice

Waarom voor van Schijndel kiezen: Langere levensduur door toepassing van slijtvast staal voor achterlader en opbouw. Standaard met verzwaard juk en persschot. ot. Twee jaar garantie.

ON D E

Eenvoudig, betrouwbaar. Beproefd concept voorzien van de nieuwste technieken. Ongecompliceerde moderne hydrauliek & elektronica.

E RD

LE N

www.vanschijndel.eu Van Schijndel BV • Stationsweg 78 • 6051 KL Maasbracht • Nederland T +31 (0)475 465636 • F +31 (0)475 466540 • E info@vanschijndel.eu

www.vanschijndel.eu

inhoudsopgave

Officieel vakblad van de NVRD

Congresspecial NVRD Jaarcongres Schoongewoon 5

Voorwoord door Hans Groenhuis en Albert Van Winden Het programma De sprekers

Hoe doen zij dat? Deze maand het inzamelen van afvalstromen uit de openbare ruimte 18

In dit benchmarkartikel leggen vier personen van verschillende organisaties uit hoe zij omgaan met dit afval. Ze lichten hun keuzes toe en benoemen de voor- en nadelen.

Wie de schoen past, trekt hem aan 22

Drie wethouders geven hun mening over de statiegelddiscussie

Afscheid van Govert Veldhuijzen, voorzitter NVRD 25

Van dolende club naar sterke vereniging

Digitalisering biedt uitkomst bij internationaal afvaltransport 30

Bedrijven die afval de grens over willen transporteren, zien een aanzienlijke papierwinkel op zich afkomen. Digitalisering kan uitkomst bieden, maar is bij wet nog niet toegestaan.

17 Bezem Oproep; stem mee 27 Opinie 28 Van Gansewinkel verzorgt afvallogistiek op de Floriade 32 Gemengde berichten afval & milieu 34 Vergisten van gft-afval maakt grote ontwikkeling door 39 Afvalscheidinggedrag onder de loep Bij de voorplaat: lees verder op pag. 5 Congresspecial

40 Gemeente Schoon: Zoetermeer scoort met intensief beheer 43 Op weg naar uniforme acceptatie milieustraten 44 Pilot benchmark Gemeente Schoon succesvol 47 NVRD Nieuws 48 NVRD commissie Opleiden & Professionalisering 49 Terugblik themadag Wegwijs in de wet Werken naar vermogen 51 Nieuws op de markt 53 Agenda

GRAM

mei 2012

Lid worden van de NVRD? Houdt uw organisatie zich bezig met afvalbeheer en/of beheer van de openbare ruimte? Bent u professional in afvalbeheer en/of beheer van de openbare ruimte? Word dan lid van de NVRD. Het lidmaatschap is organisatiegebonden. Wilt u meer weten over de NVRD of het lidmaatschap? Bel of mail dan met ons ledensecretariaat. telefoon 088 -377 0000 email post@nvrd.nl

adv Mercedes 1/1

NVRD congresspecial 2012 Alvast van harte welkom op het jaarlijkse NVRD Congres Deze special biedt u een vooruitblik op het NVRD Congres in het prachtige Dalfsen. Wij, ROVA en Twente Milieu zijn samen met de NVRD voortvarend aan de slag gegaan om u straks te laten genieten van een bijzonder congres met als thema Schoongewoon! Inspiratie en interactie kenmerken dit nieuw opgezette congres. Waar ligt de toekomst van afvalinzameling? Welke voordelen biedt samenwerking met ketenpartners? Welke rol speelt de inwoner? Kan deze beïnvloed worden? Welke boodschap geeft u aan de Staatssecretaris? Dergelijke vragen zullen aan bod komen. We verwachten vruchtbare discussies! Het congres is dit jaar breder ingestoken omdat we het beleidsveld afval verbinden aan het veld openbare ruimte. Sprekers van formaat zullen aangeven wat de verbanden zijn. Waar ligt de synergie? Hoe moeten we het doen? Last but not least staat de duurzaamheid op de congresagenda. Daar werken we per slot van rekening allemaal voor. De titel van het congres is niet voor niets: Schoongewoon; samen gaan voor een schone leefomgeving. Met duurzaamheid bedoelen we overigens ook sociale duurzaamheid, een belangrijk topic op het moment voor de gemeenten. Het woord samen is een kernbegrip: Met alle mensen en bedrijven samen bereiken we meer. Het congres is daarom ook bedoeld als een verbindend platform. Leren van elkaar en in gesprek of in discussie gaan. Kortom, we kijken uit naar een inspirerend, interactief en vernieuwend Jaarcongres. Tegelijkertijd blijft het dé plek om te netwerken en elkaar te ontmoeten. Het is voor ons beiden een eer u welkom te heten in ons mooie Overijssel! foto Eveline Gelderman

foto Margreet Vloon

Zoals we al eerder hebben aangekondigd: Tijdens dit congres hoort en ziet u waar het de komende 5-10 jaar écht om gaat. Graag tot Schoongewoon! Hans Groenhuis en Albert van Winden Hans Groenhuis

Albert van Winden

GRAM

mei 2012

NVRD congres

23, 24 en 25 mei Dalfsen Welkom in Overijssel Graag nodigen wij u uit voor het jaarlijkse NVRD-congres dat dit jaar in Overijssel wordt gehouden bij Mooirivier in Dalfsen. De provincie Overijssel heeft duurzame ontwikkeling van zowel het landelijke als het stedelijke gebied hoog in het vaandel staan. Samen gaan voor een duurzame leefomgeving! Tijdens het congres zullen de drie elementen: een schone economie met duurzaam afval- en grondstoffenbeheer, een schone openbare ruimte en duurzame energie uitgebreid onder dit thema terugkomen. Prominente sprekers vanuit de branche, het bedrijfsleven en de politiek zullen hun visie en ervaringen met u delen over: de integratie van het afvalbeheer en het beheer van de openbare ruimte, de integrale samenwerking van ketenpartners in de openbare ruimte en het activeren van de rol van burgers. We hebben allemaal hetzelfde doel en door onze krachten te bundelen gaan we samen voor een duurzame leefomgeving!

p r o g r a m m a Woensdag 23 mei Vanaf 19.00 uur bent u van harte welkom op de welkomstavond. Het NVRD-bestuur, ROVA en Twente Milieu verwelkomen u in het schitterende Mooirivier in Dalfsen aan de Overijsselse Vecht. Een heerlijk gevarieerd buffet met (streek) lekkernijen staat voor u klaar.

Donderdag 24 mei Congresprogramma Schoongewoon! 08.30 uur:

Ontvangst in de Hollandzaal en bezoek aan de stands.

09.20 uur:

Opening door dagvoorzitter, Yoeri Albrecht.

09.30 uur:

Welkomstwoord door Han Noten, burgemeester van Dalfsen.

09.45 uur:

Jaarrede door Govert Veldhuijzen, voorzitter NVRD.

10.00 uur:

‘Toekomstvisie afvalbeheer en BOR’ door Jan Terlouw.

10.30 uur:

‘Trends in duurzaamheid. Wat vindt de Nederlander’ door Maurice de Hond.

11.00 uur:

Interview door Yoeri Albrecht met Staatssecretaris Atsma over het Advies recycling van huishoudelijk afval in het licht van de Afvalbrief.

11.15 uur:

Aansluitende discussiepanel.

11.40 uur:

Pauze en bezoek aan de stands.

12.05 uur:

‘Duurzaamheid is onzin’ door Thomas Rau, Architect #26, duurzame top 100.

12.35 uur:

‘De kracht van passie!’ door Paul Moers, top marketingexpert.

13.00 uur:

Lunchpauze en bezoek aan de stands.

14.00 uur:

Deelsessies. #1

Afval: Hoe reduceren we het restafval in de grijze bak? Deelvoorzitter: Yoeri Albrecht. Sprekers: Peter Floor (directeur Avalex) en René Kleijn (Senior researcher en assistent professor Universiteit Leiden).

BOR: Hoe houden we het Schoongewoon? Deelvoorzitter: Jon Meijer, directeur Schone Stad. Sprekers: Rob Karsten, directeur Stadwerk en Margreet van Gastel, wethouder gemeente Arnhem.

Duurzame energie: Van afvalinzamelaar tot energieleverancier. Deelvoorzitter: Marga Hoek, directeur de Groene Zaak. Sprekers: Ger de Jong, directeur Meerlanden en Yoeri van Alteren, directeur Club van 30

15.00 uur:

Middagpauze en bezoek aan de stands.

15.30 uur:

Surprise act!

15.50 uur:

‘Do the bright thing’ Duurzaamheid toepassen, van inspiratie naar Schoon doen in praktijk, door Maurits Groen.

16.15 uur:

Presentatie congres 2013.

16.25 uur:

Afsluiting congres.

De donderdagavond staat in het teken van een diner en ontspanning. Om half zeven wordt u verwelkomd op een zeer bijzondere locatie! Hier kunt u genieten van een heerlijk diner en sfeervolle muziek.

Vrijdag 25 mei Van 10.00 tot 12.00 uur vindt de jaarlijkse Algemene Leden Vergadering van de NVRD plaats. gadering kan uitsluitend door NVRD leden worden bijgewoond. De vergadering NVRD-leden uiting van het congres wordt van Als afsluiting ot 14.00 uur een lunch geserveerd. 12.00 tot

Volg ons op Twitter

www.schoon-gewoon.nl

NVRD congresspecial 2012 Jan Terlouw

Jan Terlouw was onder meer minister in de kabinet-

Groei consumptie is niet vol te houden

ten Van Agt. Nu, op 80-jarige leeftijd is hij nog steeds een veelgevraagd spreker, vooral op het gebied van duurzaamheid. “Voordat ik de politiek in ging, heb ik wis- en natuurkunde gestudeerd. Daarna heb ik dertien jaar wetenschappelijk onderzoek gedaan naar thermonucleaire energie. Die interesse is altijd gebleven.” Terlouw maakt zich zorgen over hoe we met de aarde omgaan. “Klimaatveranderingen zijn van alle tijden, maar door de verbranding van fossielen doen we er een verontrustend schepje bovenop. We verbranden nu in honderd jaar tijd een voorraad fossiele brandstoffen die in honderden miljoenen jaren is opgebouwd. Dat kun je niet straffeloos doen. We moeten ons veel meer richten op energie die nú, door de zon, geproduceerd wordt. Nederland heeft daarbij, als welvarend land, een belangrijke rol. Op het gebied van afval doen we het nog niet zo slecht, als je kijkt naar de rest van de wereld. Maar we hebben een grote verantwoordelijkheid, als hoogontwikkelde natie.” Economisch gezien, moet volgens Terlouw ook het roer om. “Grondstoffen raken uitgeput door ons consumptieve gedrag. Als de economie even in een dipje zit, raken we meteen in paniek. En er is maar één medicijn: groei van de consumptie. Die exponentiële groei van ons consumptieve gedrag is niet vol te houden in een eindig systeem. We moeten leren minder te verspillen, meer cradle to cradle. Niet focussen op materiële groei, maar op duurzaamheid en niet-materiële groei. Als we doorgaan op de huidige koers, bezorgen we onze kinderen en kleinkinderen grote problemen.”

GRAM

mei 2012

NVRD congresspecial 2012 Staatssecretaris Atsma Dagvoorzitter Yoeri Albrecht interviewt staatssecretaris Atsma over het advies recycling van huishoudelijk afval in het licht van de Afvalbrief

Maurice de Hond Maurice de Hond informeert tijdens het jaarcongres over trends in duurzaamheid

GRAM

mei 2012

NVRD congresspecial 2012

Thomas Rau

Van lineaire naar circulaire economie “We worden niet zozeer met een energieprobleem ge-

schoolgebouw met zonnedak, dat zoveel energie op-

confronteerd als wel met een grondstoﬀenprobleem.

levert dat zelfs woningen en een sporthal in de nabije

Om dat laatste het hoofd te bieden, moeten we toe

omgeving er van mee proﬁteren. “In principe zijn er op

naar een circulaire economie.”

aarde energiebronnen genoeg, mits we de juiste energie maar goed aanwenden”, aldus Rau.

Architect Thomas Rau toont in zijn lezing aan dat door slim gebruik van onder meer zonne-energie veel winst

Het grondstoﬀenprobleem is volgens de architect,

te behalen valt. In Eindhoven staat bijvoorbeeld een

nummer 26 in de Duurzame 100 van Trouw, nijpender. Om dat aan te pakken, is een omslag naar een circulaire economie nodig. “We hebben nu een lineaire economie. We halen het materiaal uit de grond, maken er een product van, verbruiken dat en laten het aan het einde van de levensduur (of eerder al) grotendeels verdwijnen. Veel grondstoffen worden aan het eind van de lijn verbrand, waarmee ze voor de eeuwigheid worden vernietigd. Die rechte lijn kunnen we ombuigen naar een cirkel.” Kern van Rau’s betoog is dat producenten eigenaar blijven van de toegepaste grondstoffen. “Als we producten gaan gebruiken om de prestatie, niet om het bezit, dan krijg je een circulair model. Neem een wasmachine als voorbeeld: je ontvangt het apparaat van de producent en je betaalt alleen voor het aantal wasbeurten. Op gegeven moment neemt de fabrikant het product terug zodat die de waardevolle grondstoffen opnieuw kan benutten. Vergeet bezit, wat telt is de prestatie. Dat is de kern van circulaire economie.”

GRAM

mei 2012

NVRD congresspecial 2012 Marga Hoek

Zelf laten zien dat het kán en loont “Er worden volop telefoons en elektrische tandenborstels gemaakt waar de batterijen niet uit kunnen. En hoeveel producten heb je niet die versmolten zijn, zodat je ze niet kunt repareren.” Marga Hoek, directeur van De Groene Zaak, is dat soort verspilling een doorn in het oog. “We moeten toe naar meer design voor recycling. En uiteindelijk naar een circulaire economie, waarin alle grondstoﬀen behouden blijven.”

De Groene Zaak is een ondernemersplatform voor ‘duurzame koplopers’. Het platform bestaat pas twee jaar, maar timmert met 120 leden al nadrukkelijk aan de weg. “We willen zelf laten zien dat het kán en dat het loont”, aldus Hoek. “Daarnaast willen we politieke druk uitoefenen. Voor het versnellen van de verduurzaming is het nodig dat ook de overheid de juiste randvoorwaarden creëert.” Om design voor recycling te stimuleren, zou de overheid de hergebruikdoelstellingen aan moeten scherpen. Hoek: “Leg de accenten niet achteraan maar vooraan in de keten en stel dat elk nieuw product voor een bepaald percentage uit gerecycled materiaal moet bestaan. Dat dwingt alle partijen tot meer design voor recycling. Je zou kunnen beginnen bij de in- en aankoopbestedingen van overheden. Zij kopen samen jaarlijks voor 60 miljard in.” Als tweede speerpunt pleit De Groene Zaak voor een grondstoffenpaspoort. Hoek: “Een soort productetiket met ingrediënten, net als op levensmiddelen. Zodat je weet wat erin zit en wat je eruit kunt halen.” Op langere termijn wil De Groene Zaak een belastingdrukverschuiving van arbeid naar grondstoffen. “Arbeid is duur in ons land en primaire grondstoffen zijn nu veel te goedkoop. Die prijs houdt geen rekening met de milieuschade die in continenten als Afrika en Azië wordt aangericht om de grondstoffen te delven. Maak grondstoffen dus duurder en arbeid goedkoper, dan heb je een duidelijke prikkel om efficiënter met grondstoffen om te gaan.” GRAM

mei 2012

NVRD congresspecial 2012 Paul Moers

Je eigen milieudienst is ook een merk Paul Moers werd onlangs uitgeroepen tot een van de beste marketingadviseurs van Nederland. De veelgevraagde spreker heeft een eigen strategisch adviesbureau, is regelmatig te horen als commentator op radiozender BNR en schreef een aantal boeken, waaronder ‘Merk toch hoe Sterk’. Op het NVRD Jaarcongres haakt Moers in op zijn laatste boek, ‘De Kracht van Passie’. “Wat ik wil laten zien, is dat een milieudienst zijn eigen bedrijf met passie aan moet sturen. We hobbelen momenteel van de ene crisis naar de andere en dat betekent dat je werknemers buitengewoon onzeker zijn. Over hun baan, hun salaris, hun pensioen. Als bedrijf moet je het contact met je werknemers daarom koesteren. Zorg dat ze goed op hoogte zijn van je strategie en je doelstellingen. Als je eigen mensen het niet snappen, snappen de klanten het namelijk ook niet.” Milieudiensten en reinigingsbedrijven beseﬀen volgens Moers vaak niet dat ze een merk zijn. “De omgeving heeft daar bepaalde associaties bij. Informeer de burger dus goed over wat je allemaal doet, waarom en wat je doelstellingen zijn. Proﬁleer je merk, zodat je omgeving weet wat de merkbeloften zijn. Een broodje aapverhaal is immers zo de wereld in, maar zie het er maar eens uit te krijgen.”

GRAM

mei 2012

NVRD congresspecial 2012 Maurits Groen

Verspillende systemen kunnen we ons niet meer permitteren “De grote ecologische en economische vraagstukken waar we nu voor staan, kunnen we niet met de gebruikelijke technieken oplossen. We móeten innoveren.” Maurits Groen heeft een eigen adviesbureau op het gebied van duurzaamheid, is uitgever en directeur van de Waka Waka Foundation. “Die wereldwijde stichting heb-

Margreet van Gastel

ben we pas opgericht. Daarmee ondersteunen we een

Arnhem wil dé energiestad worden

bijzondere solar ledlamp, die in continenten als Afrika, Zuid-Amerika en Azië het veelgebruikte, maar giftige, kerosinelampje kan vervangen.” De solar ledlamp is een Nederlandse vinding, die voor een betaalbare prijs gedistribueerd gaat worden. De lamp is daarmee een

Arnhem kent al ruim zestig jaar de elektrische trolleybus. “Dat is duur-

voorbeeld van innovaties waar Groen zich hard voor

zaam openbaar vervoer avant la lettre”, aldus wethouder Margreet van

maakt.

Gastel. Maar de ambities van de Gelderse hoofdstad gaan verder. Van Gastel is wethouder ruimte, milieu en grondzaken in Arnhem en NVRD bestuurslid. “Arnhem wil een groene, creatieve stad zijn. Onze ambities hebben we neergelegd in het programma Arnhem Energiestad 2011-2014. Dit programma telt veertig maatregelen, van zonne-energie tot milieuzonering, van stadswarmte tot waterstof en eerlijke handel. Een unieke maatregel is dat we van alle panden in de gemeente een warmtescan hebben laten maken. Zo wordt zichtbaar waar energie wordt gelekt. Het lokale bedrijfsleven gaan we ook helpen hun panden beter te isoleren.” Arnhem moet volgens Van Gastel dé energiestad van Nederland worden. “Energiebesparing en duurzame energie zijn onze speerpunten. Enerzijds omdat het nodig is, gezien de klimaat- en grondstoﬀenproblematiek, maar vooral ook omdat het kansen creëert en innovatie stimuleert. Je zou kunnen zeg-

liggen volgens Groen juist de meeste kansen. “In som-

gen dat door van energie ons

mige delen van Afrika hebben ze geen riolering. Op

speerpunt te maken, er energie

een bepaalde manier is dat helemaal niet erg, want de

vrijkomt.”

riolering zoals we die in Nederland kennen, zouden we

Van Gastel benadrukt dat er

met de kennis van nu nooit meer zo ontwerpen. Urine

haast bij is. “Echt een voor-

is een van de rijkste bronnen van fosfaat die we ken-

beeld willen zijn, kan alleen

nen. Ook fecaliën zijn een waardevolle grondstof. Daar

door dingen te doen. Maak je

kun je heel veel biogas uit winnen en het restant als

plannen met als doel bijvoor-

meststof gebruiken. Een dergelijk verspillend systeem

beeld het jaar 2040, dan is dat

als onze riolering, waarbij waardevolle grondstoﬀen na

eigenlijk een legitimatie om

kilometers energieverslindend vervoer worden wegge-

achterover te gaan hangen.

gooid, kunnen we ons gewoon niet meer permitteren.”

Willen we bereiken wat we be-

foto Wim van Eesbeek

In landen waar de welvaart nog niet is doorgedrongen,

ogen, dan moeten we nu werken

aan

korte-termijndoelen

om uiteindelijk de stip aan de horizon van het jaar 2040 te kunnen bereiken.” GRAM

mei 2012

NVRD congresspecial 2012 Nieuwe containers van gerecycled materiaal Van een oude minicontainer een nieuwe maken. Het kán, maar gebeurt nog niet zo heel vaak. Inzamelaar

ESE

Rova en containerproducent ESE gaan daar verandering

ESE is een producent van hoofdzakelijk minicontainers voor huishoudelijk afval en grotere vierwielcontainers. Ook levert ESE papierkorven, identificatiesystemen voor op inzamelvoertuigen en andere producten die gerelateerd zijn aan afvalinzameling. ESE, voorheen Otto, heeft fabrieken in Duitsland en Frankrijk. Daar worden jaarlijks ruim vier miljoen minicontainers geproduceerd plus 600.000 vierwielcontainers van 500 tot 1100 liter. ESE is hoofdsponsor van het NVRD Jaarcongres 2012.

in brengen. Beide partijen slaan de handen ineen voor een ambitieus, duurzaam project. ESE gaat duizenden nieuwe minicontainers maken van de gebruikte groene en grijze bakken die Rova inlevert. Rova wil op termijn alle minicontainers vervangen door nieuwe exemplaren die gemaakt zijn van 100 procent gerecycled kunststof. Om dat te bereiken, levert Rova de oude containers in bij ESE. Die vermaalt de afgeschreven bakken tot granulaat en maakt er nieuwe minicontainers van. Op straat staan binnenkort dus gloednieuwe minicontainers die gemaakt zijn van de

Het initiatief is ingegeven door een nieuw inzamel-

huidige groene en grijze Rova-containers.

beleid van Rova. “Onder de noemer ‘omgekeerd inzamelen’ wijzigt Rova het inzamelbeleid. Een aantal gemeenten is hier al mee gestart”, licht Van Wessem toe. “De huidige grijze en groene bakken, voor resten gft-afval, worden vervangen door drie nieuwe minicontainers: één voor gft, één voor verpakkingsafval en één voor papier. De grijze container voor restafval verdwijnt dus uit het straatbeeld. Doel van het omgekeerd inzamelen is dat bewoners meer en beter gaan scheiden, zodat ze minder restafval overhouden. Wát ze overhouden, moeten ze zelf naar een brengstation brengen.” Met deze prikkel hoopt Rova de hoeveelheid restafval sterk te verminderen. Uit onderzoek blijkt dat 60 procent van het restafval bestaat uit goed recyclebare stromen. Van Wessem: “Daar valt dus een ﬂinke milieuslag te halen.” Voor het omgekeerd inzamelen zijn duizenden nieuwe minicontainers nodig. “Wij gaan de oude containers inzamelen, schoonmaken en vervolgens vermalen tot granulaat. De verkregen hdpe-korrels, high density

ESE produceert ruim 4 miljoen minicontainers per jaar in haar fabrieken in

polyethyleen, dienen als grondstof voor de nieuwe

Duitsland en Frankrijk

containers”, aldus Van Wessem. Ook de wielen en assen worden volledig hergebruikt. “De assen zijn van

“Technisch is het goed mogelijk om minicontainers te

metaal. Zijn ze nog bruikbaar, dan worden ze van cor-

maken uit 100 procent gerecycled materiaal”, vertelt

rosie ontdaan en krijgen ze een nieuwe coating. Ook

directeur Arjan van Wessem van ESE. “Wij doen dat al

de wielen, gemaakt van rubber, hdpe en metaal worden

langer, in onze twee fabrieken in Duitsland en Frank-

volledig gerecycled.”

rijk. Het procédé is de laatste jaren zodanig verbeterd, dat je lichtere containers krijgt, die net zo sterk zijn

Hoewel de nieuwe, milieuvriendelijke container in niets

als de exemplaren van virgin materiaal. Dat moet ook

onderdoet voor de oude bak, is er volgens Van Wes-

wel, want aan een minicontainer worden hoge eisen

sem toch één kleine beperking. “Gerecycled hdpe kun

gesteld. Ze worden opgepakt aan een dun randje en er

je niet in alle kleuren leveren. Er is maar één kleur die

wordt niet zachtzinnig mee omgegaan. Onze gerecy-

altijd lukt, en dat is grijs. De nieuwe bakken krijgen

clede containers voldoen aan alle RAL-kwaliteitseisen

dus allemaal een grijze romp. Door een kleurverschil

en kunnen net zo goed tegen een stootje als de contai-

in de deksels markeren we welke container voor welke

ners die nu gangbaar zijn.”

stroom bestemd is.” Teksten: Hetty Dekkers e.a.

GRAM

mei 2012

Maakt complexe processen eenvoudig

adv 1/2 VConsyst

Specialist in ondergrondse afvalinzamelsystemen en uw partner in op maat gemaakte totaaloplossingen als het gaat om: Q Q Q

ontwerp productontwikkeling productie

www.vconsyst.nl

Q Q Q

Naast TĂ&#x153;VcertiďŹ catie, nu oo k met ITS-keurmer k voor mindervaliden!

levering software onderhoud @VConsyst

NVRD congres 2012 adv 1/2

23, 24 en 25 mei 2012 Dalfsen Afval, Beheer Openbare Ruimte en Duurzame energie zullen verder verkend worden door interessante sprekers.

Volg ons op Twitter

Het NVRD congres Schoongewoon wordt mede mogelijk gemaakt door: adviseurs voor buitenruimte en organisatie

E u r o p e b . v .

www.schoon-gewoon.nl

Be there ﬁrst

adv 1/1 Nido

De stad ontwaakt en de straten en pleinen zijn natuurlijk gereinigd. We kunnen vertrouwen op de inzet van mens en machine. Schmidt, dé specialist op het gebied van vegen: Innovatief, stil, betrouwbaar en efﬁciënt. Uiteraard worden de Schmidt veegmachines met alle zorg voor het milieu ontwikkeld en is het gebruik afgestemd op een minimale belasting van het milieu. Natuurlijk Schmidt!

T 0548 370000, www.aebi-schmidt.nl

BEZEM Nostalgie Een gemiddelde bezem is ongeveer 30 cm breed. Een professionele bezem iets breder. Een bezem heeft doorgaans maar één doel: vegen. En wel zo, dat het ook een beetje efficiënt gebeurt. Zwerfvuil opruimen mag tenslotte niet te veel kosten. Want we moeten wel op de kleintjes blijven letten. En zwerfvuil is toch vooral dat: namelijk klein. Echte grote stukken, bankstellen en koelkasten, worden als illegaal vuil afgevoerd. Na 2014 krijgen gemeenten er een nieuw fenomeen bij op straat. Na blauw, grijs, groen en oranje volgt een kleurloze variant. Een tussenvariant. Een gemiddelde 1,5 liter fles is ongeveer 40 cm lang en dus ook zo breed, als hij als zwerfvuil op straat ligt. Dat veegt niet, zeker ook omdat zo’n fles alle kanten op stuitert. Leuk om mee te

voetballen maar minder om op te ruimen, of beter op te rapen. Dat zal toch niet het idee achter het voorliggende akkoord zijn? Om zo meer handen aan het werk te krijgen? Dan mis ik iets. Statiegeld is nostalgie, zegt men. Net zo nostalgisch als de Elfstedentocht, een koninklijke branchevereniging voor afval en reiniging, een NVRD congres, Koninginnedag, coca cola, volle oranje grachten na een EK, paaseieren zoeken en gourmetten met de familie met kerst. Nou zou het laatste misschien niet hoeven, maar om nu te pleiten ook de andere onderdelen af te schaffen…… Ik denk niet dat ik nog rustig over straat kan lopen als ik dat zou uitdragen. Ja, met een oranje hesje aan en met een grote bezem, om te vegen. Als taakstraf wegens burgerlijke ongehoorzaamheid. 650 miljoen statiegeldflessen, blikjes van halve liters en grote hoeveelheden drankenkartons.

Veel tijdschriften en vakbladen verschijnen tegenwoordig in een digitale vorm. Wat vindt u? GRAM moet een digitaal magazine worden GRAM moet hetzelfde blijven (gedrukt) GRAM moet gedrukt én digitaal verschijnen Reageren? Ga naar www.nvrd.nl Uitslag van de poll april Het afschaﬀen van statiegeld is een democratisch besluit. Eens: 34% Oneens: 66% Verder discussiëren over dit onderwerp? Sluit u aan bij de GRAM lezersgroep op LinkedIn.

GRAM

mei 2012

HOE DOEN ZIJ DAT ? D E Z E MAAN D:

het inzamelen van afvalstromen uit de openbare ruimte (huisvuilzakken) gaat mee met het nor-

zwerfafval tegen te gaan, ligt er voor de

male restafval. Dit afval wordt nageschei-

verpakkingsindustrie een schone taak

den in Ecopark de Wierde in Oudehaske.

om te zoeken naar betere preventie, in-

Waar mogelijk wordt het materiaal dat

novatie en duurzame oplossingen voor

uit de scheiding vrijkomt gerecycled. Het

milieuvriendelijke verpakkingen.

overgebleven afval wordt verbrand.

Isabelle Diks te Leeuwarden, wethouder gemeen 95.000 inwoners. uwarden.nl Contact: www.lee

Voor een deel van het snoeiafval werken

Ziet u mogelijkheden voor meer

we samen met Sustainable Winners, die

hergebruik en zo ja welke?

een bioreactor exploiteren bij een zwem-

In samenwerking met Stichting Ons Sta-

bad. De bioreactor verwarmt het water

tiegeld hebben we in maart een heel suc-

van het zwembad met houtsnippers.

cesvolle statiegeldactie gehouden, waar-

Een deel van het kruidachtige groenafval

bij mensen tien cent per ﬂesje konden

wordt weer gebruikt in de renovatie van

verdienen. Er werden maar liefst 8.212

openbaar groen en de rest wordt ver-

ﬂesjes ingeleverd. Veel deelnemers wa-

werkt tot compost of biomassa.

ren verbaasd over de hoeveelheid ﬂesjes die zij in de openbare ruimte aantroﬀen.

Gemeente Leeuwarden

Financiering via de afvalstoﬀen-

Behalve op meer statiegeld moet er ook

heﬃng of uit de algemene middelen?

ingezet worden op verduurzaming van

Groenafval dat vrijkomt door het snoeien

verpakkingsmateriaal. Bijvoorbeeld or-

van openbaar groen wordt betaald uit de

ganisch materiaal dat op een gegeven

algemene middelen. Vegen en prullen-

moment zonder milieudruk vergaat.

bakken legen wordt voor 30% betaald uit de afvalstoﬀenheﬃng. De rest komt uit

Welke afvalstromen uit de openbare

de algemene middelen. Illegaal gedumpt

ruimte zamelt u in?

grofvuil en huishoudelijk afval op de

Per jaar ruim 23.000 ton veegafval, 305

openbare weg wordt in zijn geheel be-

ton uit de prullenbakken en bijna 6.000

taald vanuit de afvalstoﬀenheﬃng.

Gemeente Groningen

zakken huishoudelijk afval uit illegale stortingen. Groenafval is ook een grote

Benadert u de stromen vanuit

stroom.

milieu- of kostenoogpunt? Vanuit beide. Leeuwarden wil in 2020

Welke stromen worden gescheiden

onafhankelijk zijn van fossiele brand-

(bijvoorbeeld zwerf- en plantsoen-

stoﬀen, dat betekent dat zowel milieu als

afval)?

kosten van belang zijn.

We maken onderscheid tussen afval uit het openbaar groen en afval van de ver-

Bent u van mening dat zwerf- en

harding. Uit het openbaar groenafval

prullenbakkenafval eigenlijk

scheiden we onder meer zwerfafval,

verlegd huishoudelijk afval is?

maar ook hout, puin en natuursteen

Gedeeltelijk. Een deel van het zwerfafval

(grafzerken).

ontstaat namelijk door illegale dumping van restafval en grofvuil. Een belangrijk

Hoe worden de afvalstromen

ander deel van het zwerfafval bestaat

verwerkt? Illegaal

gedumpt

echter uit consumptief afval als kleine huishoudelijk

afval

ﬂesjes en bijvoorbeeld patatbakjes. Om

GRAM

mei 2012

Peter Kunst reiniging plaatsvervangend hoofd .000 inwoners. 190 , gen nin gemeente Gro ingen.nl Contact: peter.kunst@gron

In dit benchmarkartikel leggen vier verschillende organisaties uit hoe zij omgaan met het afval in de openbare ruimte. Welke stromen scheiden zij? En hoe wordt het afval verwerkt? De organisaties lichten hun keuzes toe.

tekst: Hetty Dekkers

Welke afvalstromen uit de openbare

Hoe worden de afvalstromen

Benadert u de stromen vanuit

ruimte zamelt u in?

verwerkt?

milieu- of kostenoogpunt?

Alles, van veeg- tot drijfafval en van

Organisch schoﬀelafval, waaronder ook

Bij het schoonhouden van de openbare

zwerf- tot plantsoenafval. Wij maken

onkruid, laten we zo veel mogelijk lig-

ruimte speelt het kostenaspect een be-

daarbij onderscheid in twee categorieën,

gen, zodat het weer als compost en hu-

langrijke rol. Maar wij willen hoog sco-

dat wat door de mens wordt veroorzaakt

mus kan dienen voor de grond. Het ove-

ren op de lat duurzaamheid, dus waar

en natuurlijk afval. Tot die laatste catego-

rige afval wordt verwerkt door Attero. Zij

het kán, scheiden we. Ook proberen we

rie hoort bijvoorbeeld blad en bloesem.

halen er zo veel mogelijk stromen uit,

burgers en bedrijven zo veel mogelijk

zoals papier, aluminium en staal. Wat

te betrekken bij het schoonmaakbeleid.

overblijft, wordt verbrand als restafval.

In het voorjaar hebben we bijvoorbeeld

Welke stromen worden gescheiden (bijvoorbeeld zwerf- en plantsoen-

schoonmaakacties waar vierduizend in-

afval)?

Financiering via de afvalstoﬀen-

woners aan mee doen. Ook houden we

We houden bij het vegen en schoﬀelen

heﬃng of uit de algemene middelen?

voorlichtings- en educatieprogramma’s

zoveel mogelijk die scheidslijn aan tus-

Allebei. Het zwerfafval rekenen we ge-

op scholen. Betrokkenheid aan de voor-

sen natuurlijk en onnatuurlijk afval. Ve-

deeltelijk toe aan de afvalstoﬀenheﬃng.

kant levert veel milieuwinst en kosten-

gers en schoﬀelaars plukken al zo veel

Veegzand en zand uit de kolken hoort bij

besparing op. Wat je voorkomt, hoef je

mogelijk plastic ﬂesjes, blikjes en derge-

de rioolheﬃng. De rest betalen we uit de

niet op te ruimen. Wij zijn om die reden

lijke uit het verzamelde afval om dat in

algemene middelen.

ook groot voorstander van statiegeld op

aparte plastic zakken te deponeren.

petﬂessen.

GRAM

mei 2012

HOE DOEN ZIJ DAT ? Bent u van mening dat zwerf- en

Welke afvalstromen uit de openbare

afval: blikjes, klokhuizen, ijsbekertjes

prullenbakkenafval eigenlijk

ruimte zamelt u in?

enzovoort.

verlegd huishoudelijk afval is?

Groen-, veeg- en zwerfafval. We vegen

Persoonlijk vind ik van wel. Huishoude-

in het dorp dagelijks erg veel zand op,

Ziet u mogelijkheden voor meer

lijk afval ontstaat grotendeels uit verpak-

maar de grootste hoeveelheid van die

hergebruik en zo ja welke?

kingen. Of je dat ﬂesje nu thuis weggooit

drie stromen is toch het zwerfafval. Op

Als je ziet hoeveel plastic verpakkings-

of in een prullenbak op straat, de hande-

het strand ligt naar verhouding weinig,

materiaal er in het afval uit de open-

ling is hetzelfde.

het meeste zwerfafval komt van toeris-

bare ruimte zit, dan zijn er zeker meer

ten en ligt in de straten van het dorp. We

hergebruikmogelijkheden. Maar wij als

Ziet u mogelijkheden voor meer

hebben acht kilometer strand, twee kilo-

gemeente gaan dat niet scheiden. Daar

hergebruik en zo ja welke?

meter daarvan is ‘uitbesteed’ aan in to-

hebben we de middelen niet voor. Je ziet

Het kan altijd meer en beter. Er moet

taal veertig strandpaviljoens. Zij houden

in het buitenland weleens drie bakken

vooral vanuit de industrie meer gewerkt

hun eigen stukje schoon. Als gemeente

naast elkaar op het strand staan, voor

worden aan innovatieve verpakkingen.

moeten we dus zes kilometer strand

papier, glas en plastic bijvoorbeeld, maar

Denk aan afbreekbare plastics of kauw-

schoonharken. Een deel van dat afval

dat is slechts een druppel op de gloei-

gom dat bijvoorbeeld onder invloed van

komt trouwens uit zee.

ende plaat. Het meeste zwerfafval ligt bij

zonlicht snel oplost. Je kunt aan de ach-

ons in het dorp.

terkant een onsje meer of minder doen,

Welke stromen worden gescheiden

door nog meer te scheiden, maar de gro-

(bijvoorbeeld zwerf- en plantsoen-

te winst is vooral te behalen bij de bron.

afval)?

De industrie moet verder innoveren.

Alleen het groenafval houden we apart. Hoe worden de afvalstromen ver-

Gemeente Zandvoort

Gemeente Nijmegen

werkt? Het zwerfafval wordt integraal verbrand.

Welke afvalstromen uit de openbare

Het veegafval, meest zand, gaat naar de

ruimte zamelt u in?

stortplaats.

Voor de gemeente Nijmegen verwijderen wij zwerf-, blad- en veegafval. Het veeg-

Financiering via de afvalstoﬀen-

afval is de grootste stroom met 3.800

heﬃng of uit de algemene middelen?

ton per jaar, dan volgt blad met 2.300

Een groot deel wordt bekostigd uit de

ton. Het zwerfafval is in gewicht de klein-

algemene middelen. Sinds een paar jaar

ste stroom, 2.000 ton per jaar, maar wel

mogen we, net als elke gemeente, een

de meest volumineuze.

klein deel toerekenen aan de afvalstoffenheﬃng.

Welke stromen worden gescheiden (bijvoorbeeld zwerf- en plantsoen-

Benadert u de stromen vanuit mi-

afval)?

lieu- of kostenoogpunt?

Wij scheiden geen van de genoemde

Vanuit kostenoogpunt.

stromen. Uit het bladafval hoeft vrijwel niets gescheiden te worden, die stroom

Bent u van mening dat zwerf- en

is vrij schoon.

prullenbakkenafval eigenlijk ver-

Peter den Boer en gemeente hoofd reiniging en gro oners. Zandvoort, 16.500 inw zandvoort.nl Contact: p.den.boer@

legd huishoudelijk afval is?

Hoe worden de afvalstromen ver-

Ja, al komt niet alles uit huishoudens. Op

werkt?

sommige dagen hebben we hier 100.000

Het blad wordt gecomposteerd, het

toeristen rondlopen. Ook zien we wel

zwerfafval verbrand. Het veegafval ont-

eens dat een bewoner ’s avonds zijn keu-

wateren wij deels zelf en gaat naar een

kenbakje in een prullenbak op het strand

aparte verwerker. Deze ontdoet het veeg-

leegt. Maar waar het ook vandaan komt,

afval van steentjes, zwerfafval en derge-

het zwerf- en prullenbakafval heeft de-

lijke. Het zand dat overblijft, wordt zo

zelfde samenstelling als huishoudelijk

veel mogelijk gebruikt voor verhoging

GRAM

mei 2012

van taluds en dergelijke. Maar dat is af-

Bent u van mening dat zwerf- en

hankelijk van de eventuele vervuiling.

prullenbakkenafval eigenlijk verlegd huishoudelijk afval is?

Financiering via de afvalstoﬀen-

Nijmegen en DAR vinden van niet. Het is

heﬃng of uit de algemene middelen?

wel consumptief afval, maar het wordt

Nijmegen ﬁnanciert deze reiniging volle-

op straat in de openbare ruimte gebruikt

dig uit de algemene middelen.

en weggegooid, niet thuis in de huishoudens.

Benadert u de stromen vanuit mi-

ar Peter van Doesela rheden DAR, ove accountmanager 4.000 inwoners. 16 gen gemeente Nijme dar.nl Contact: p.doeselaar@

lieu- of kostenoogpunt?

Ziet u mogelijkheden voor meer

Van allebei een beetje. We proberen de

hergebruik en zo ja welke?

stromen zo goed mogelijk te verwerken,

Als je zwerfafval gaat scheiden aan de

maar het is ook onze taak het werk voor

bron, zijn de kosten niet te overzien. Het

een zo goed mogelijk tarief te doen. Het

zal ook geen schokkende resultaten op-

scheiden van zwerfafval is geen haalbare

leveren, denk ik. We overwegen in Nijme-

kaart. Die stroom is zo complex en ver-

gen wel om proeven te gaan doen met

vuild, denk maar aan een bakje patat met

grote evenementen, zoals de vierdaagse.

mayonaise.

Misschien gaan we daar de plastic bekers uit de grote bulk veegafval plukken en/ of vooraf apart houden.

Voor een passende oplossing!

s a p u e Mili 0123456

789

Passen voor o.a.: U Milieustraten adv 1/2 U Ondergrondse PPC afvalinzameling

www.ppc.nl PPC Card Systems BV Postbus 70040 9704 AA Groningen Tel.: 050 3687 777 Email: verkoop@ppc.nl

WETHOU DE RS VAN POE LG E E S T, VROOM E N VA N D E R H OE VE N O VE R DE STATIE GE LDDIS CU S S IE

Wie de schoen past, trekt hem aan door René Didde

Afschaﬀen van het succesvolle systeem van statiegeld op petﬂessen, zoals staatssecretaris Atsma begin maart voorstelde, leidt tot grote onvrede onder de wethouders milieu van verschillende gemeenten, zo blijkt uit een snelle rondgang. “We gaan ervan uit dat het statiegeldsysteem niet wordt afgeschaft”, zegt de Amsterdamse milieuwethouder Maarten van Poelgeest (Groen Links) beslist. Wethouders van gemeenten reageren ronduit afwij-

ken van plastic tasjes en het oprichten van een ken-

zend op het voornemen van Staatssecretaris Joop

nisinstituut zijn elementen uit het akkoord die tot nog

Atsma (CDA) van Milieu om statiegeld van grote pet-

toe veel minder aandacht kregen. Ook niet onbelang-

frisdrankﬂessen af te schaﬀen. “Je moet nooit je oude

rijk is dat gemeenten volkomen worden vrijgelaten in

schoenen weggooien, voordat je nieuwe hebt”, zegt

de manier waarop ze het verpakkingsafval inzamelen.

Martijn Vroom (CDA), milieuwethouder van Noordwijk,

Vooraf scheiden (in bakken of met een ophaalsysteem

tevens lid van de commissie Milieu van VNG. Andere

huis-aan-huis) of nascheiding uit het restafval, het is

wethouders gaan nog verder. Ze spreken in metaforen

Atsma om het even.

als ‘het design van de nieuwe schoenen en de voorwaarden voor de aankoop ervan, zijn nog niet eens

Naast deze nieuwigheden zitten er vooral heel veel

bekend’. Milieuorganisatie Recycling Netwerk, die een

oude elementen in de weer opgelaaide discussie. Mar-

groeiende invloed heeft onder gemeenten met een

tijn Vroom, oorspronkelijk afkomstig uit de Tweede Ka-

hardnekkig pleidooi voor de handhaving en liefst de

mer, volgt het verpakkingendossier al twaalf jaar. “De

uitbreiding van het statiegeldsysteem, ziet een vrijwil-

discussie wordt op cruciale momenten erg onduidelijk

lig inzamelsysteem zonder statiegeld als armetierige

omdat er voortdurend wordt gegoocheld met cijfers.

‘teenslippers’.

Statiegeld zou het bedrijfsleven zes cent per ﬂes kosten, een systeem zonder statiegeld slechts 1,5 cent.

Afrekenbare garanties

Dit werd recent bijgesteld tot 2,6 cent. We kunnen dit

Staatssecretaris Atsma stelde begin maart voor sta-

slecht veriﬁëren, laat staan controleren.”

tiegeld op de petﬂessen per 1 januari 2015 te laten vervallen. In 2014 zou daarvoor een aantal deﬁnitieve

Ook over de verwachte inzamelscore lopen de ver-

ijkmomenten worden ingebouwd, zoals afrekenbare

wachtingen uiteen. Het bedrijfsleven denkt dat burgers

garanties over de substantiële toename van ingezamel-

in hun loop naar de supermarkt de grote petﬂessen wel

de verpakkingen uit huishoudelijk afval. Het statiegeld

meenemen en in de daarvoor bestemde bak inleveren,

is het meest explosieve onderdeel van het onderhan-

net als wijnﬂessen en ander glaswerk. Anderen bewe-

delingsakkoord tussen VNG, I&M en verpakkende in-

ren dat er grenzen zijn aan het scheiden. “Statiegeld

dustrie. Vergoeding voor het ophalen van ingezamelde

is een uitstekend instrument waarmee 98 procent van

kunststoﬀen, plaatsen van extra voorzieningen bij

de petﬂessen voor hergebruik beschikbaar komt”, zegt

3500 supermarkten, stoppen van het gratis verstrek-

Vroom.

Martijn Vroom: “Het is aan de burger niet uit te leggen dat we een al decennialang goed werkend systeem afschaffen”

Niet uit te leggen Zijn derde argument is misschien nog wel het belangrijkste. “Het is aan de burger niet uit te leggen dat we een al decennialang goed werkend systeem afschaﬀen”, aldus Vroom. Niettemin zegt hij geen fundamentalist te zijn en statiegeld niet als heilig dogma te beschouwen. “Als er een ander systeem is dat even duurzaam is en afrekenbaar is op ingezamelde tonnen kunststofafval, dan ben ik er niet op tegen”, zo verwoordt Vroom de redenering van VNG.

GRAM

mei 2012

Maarten van Poelgeest: “de kwaliteit van de openbare ruimte zal teruglopen als het statiegeld wordt afgeschaft”

Niet alleen noemt Van Poelgeest het hoge inzamelpercentage van 95 procent en de hoge zuiverheid van de petﬂessen in het statiegeldsysteem als argument. Ook zwerfafval ziet hij als een probleem. De gemeente is ervan overtuigd dat de kwaliteit van de openbare ruimte zal teruglopen als het statiegeld wordt afgeschaft. “Dat staatssecretaris Atsma gemeente daarvoor een vergoeding in het vooruitzicht stelt, heeft toch iets weg van ‘dweilen met de kranen open’. De gemeente Amsterdam rekent erop dat alle meerkosten voor het schoonhouden van de stad volledig zullen worden vergoed, hetzij door de industrie die proﬁjt heeft van deze maatregel, hetzij door het Ministerie.”

Niet tekenen

Goed voorbeeld

Hij adviseert VNG niettemin het afvalakkoord niet te

En er is nog een ander argument voor handhaving van het systeem,

ondertekenen voordat het verpakkende bedrijfsleven

meent Van Poelgeest. “Ons systeem van statiegeld leidt ook tot meer

meer garanties geeft. Dat vindt ook Jean van der Hoe-

milieubewustzijn van de burger”, zegt Van Poelgeest. “Ook een TNS/

ven, milieugedelegeerde van het gewest Gooi en Vecht-

NIPO enquête toont dat driekwart van de Nederlandse bevolking het

streek, ook milieuwethouder te Weesp. Van der Hoeven

statiegeldsysteem wil behouden en zelfs wil uitbreiden naar kleine

diende op het VNG-congres in het najaar van 2011 een

ﬂesjes.” Ook blikjes en drankenkartons vormen een substantiële rest-

motie in om het statiegeld niet af te schaﬀen maar juist

stroom die een restwaarde vertegenwoordigen voor grondstoﬀen of

uit te breiden. De motie werd met 94 procent van de

hulpstoﬀen.”

stemmen aangenomen. Van Poelgeest wijst op de ervaringen in Duitsland en België waar een Hij vindt ook dat populaire verpakkingen als dranken-

statiegeldsysteem, ook op blikjes en kleine ﬂesjes tot een veel hoger

kartons en blikjes moeten worden ingezameld om ze

recyclingspercentage hebben geleid dan tot nog toe in Nederland. Van

beter te hergebruiken. “Gemeenten moeten ook daar-

Poelgeest: “Daar zouden wij een voorbeeld aan kunnen nemen. Het

voor een redelijke vergoeding ontvangen. Daardoor

verpakkende bedrijfsleven en de detailhandel zijn in deze landen toch

ontstaat meer massa in het systeem.” Net als Vroom

niet anders dan hier?”

vindt ook Van der Hoeven dat de onderbouwing van de cijfers ontbreekt. “Wel erg triest is dat Atsma’s eigen

Wat als?

Milieu-inspectie de onderbouwing van de cijfers van

Amsterdam is dus voor uitbreiding van het statiegeldsysteem. Maar

het Ministerie hekelde”, aldus Van der Hoeven.

wat als staatssecretaris Atsma de Tweede Kamer achter zich weet te krijgen? “We gaan ervan uit dat het statiegeldsysteem niet wordt af-

Zestig wethouders

geschaft.” Betekent dat bestuurlijke ongehoorzaamheid als het toch

Een van de wethouders die Van der Hoevens motie op

gebeurt? “We gaan ervan uit dat het statiegeldsysteem niet wordt afge-

het VNG ondersteunde, is de Amsterdamse milieuwet-

schaft”, herhaalt Van Poelgeest.

■

houder Maarten van Poelgeest (GroenLinks). Sterker nog, Van Poelgeest ondertekende vorig najaar samen met zestig wethouders, waaronder die van Rotterdam en Utrecht, het manifest ‘een echte held kiest statiegeld’, daartoe aangespoord door de milieuorganisatie Recycling Netwerk.

Jean van der Hoeven: “We moeten statiegeld niet af schaffen maar juist uitbreiden”

Foto: Nedvang

GRAM

mei 2012

Voor iedereen een goede stoel! Probeer 4 weken gƌĂƟƐ͙

TOTAAL WEEG CONCEPT

Stoelen voor verschillende toepassingen en gebruik.

VOOR DE AFVAL EN RECYCLING BRANCHE

Savas

Zaltbommel 0418 - 51 53 22 www.savas.com

* ex BTW, inbouw- en transportkosten

Adv 1/4

Als ‘all-in’ dienstverlener proﬁleert Precia Molen zich door de klant te ontzorgen. De werkwĳze en mogelĳkheden rond ‘het wegen’ worden vanaf budgetplanning tot en met oplevering en certiﬁcering, samen met de klant gerealiseerd. Hierbĳ komt alles aan de orde, van weegbrug, bedienpost, betaalautomaat, slagboom, verkeerslicht tot en met de weegapplicatie UniWin. Het begeleiden en realiseren van alle civiele werkzaamheden rond de weegbrug is in goede handen bĳ de civiele afdeling van Precia Molen.

adv 1/2 Precia

staand

VERWEVEN MET DE BRANCHE

adv RESHARE 1/4

info@reshare.nl | www.reshare.nl | 0800 0322 (gratis)

PRECIA-MOLEN NEDERLAND B.V. Franse Akker 1, 4824 AL Breda Postbus 3246, 4800 DE Breda

Tel. E-mail Website

+31 76 5242526 sales@preciamolen.nl www.preciamolen.nl

WWW.PRECIAMOLEN.NL

• Marktleider op het gebied van inzameling en textielrecycling • Uitstekende kiloprijzen • Een zeer efﬁciënt en professioneel logistiek apparaat • Vele soorten textielrecycling • Samen halen we uw LAP-doelstellingen

Overal waar gewogen wordt kan Precia Molen als adviseur en als leverancier worden ingezet. Het wegen zit al 145 jaar in het bloed en het vertellen over wegen, hoe dat het beste kan en welke wetgeving gevolgd moet worden, doen we net zo graag als het verkopen van de beste weeg oplossing. Precia Molen heeft een brede kennis van de markt en heeft belangrĳke referenties in de recycling branche en proces industrie, zoals de metaal, kunststof, verpakking en logistiek.

Van dolende club naar sterke vereniging

Govert Veldhuijzen neemt na vijf jaar afscheid als voorzitter van de NVRD. In dit interview blikt hij terug en vooruit.

Waarom vertrekt u?

is nodig, want de politiek neemt niet per deﬁnitie besluiten die goed

De statutaire termijn van vier jaar was vorig jaar al ver-

zijn voor het behoud van grondstoﬀen. Kijk maar naar het recente be-

streken. Het bestuur ging op zoek naar een opvolger.

sluit om statiegeld op pet-ﬂessen af te schaﬀen. Het is voor mij onbe-

Ondertussen ben ik nog een jaar aangebleven. Omdat

grijpelijk dat de landelijke politiek, op grond van een twijfelachtige

ik inmiddels ook gedeputeerde van Zuid-Holland ben,

kostenmotivatie, zo’n goedwerkend statiegeldsysteem bij de schroot-

werd het voor mij een beetje lastig alle ballen in de

hoop zet. Wat zich binnen de NVRD bijzonder goed ontwikkeld heeft,

lucht te houden. Na vijf jaar vind ik het NVRD-jaarcon-

de afgelopen vijf jaar, is het verenigingsbureau. De vereniging mag

gres een mooie gelegenheid om afscheid te nemen.

zich gelukkig prijzen met zo’n goed en actief bureau, met een gedreven directeur aan de leiding. Gelukkig maar, want zonder zo’n bureau

Wat trof u voor een club aan, toen u voorzitter

kun je als bestuur en voorzitter helemaal niets.

werd bij de NVRD? Als voorzitter zocht men een buitenstaander, en dat

Wat staat de NVRD te doen of te wachten in de toekomst?

was ik, als voormalig wethouder van Dordrecht met mi-

Het behoud van grondstoﬀen wordt een heel belangrijk item de ko-

lieu in de portefeuille. Toen ik in 2007 aantrad, vierde

mende jaren. Daarbij komen thema’s aan de orde als veel meer recycling

de NVRD juist haar 100-jarig bestaan. Dat was dus een

en waardering van afval. Daar ligt een taak voor

bijzonder moment, met een prachtig ISWA-congres in

de NVRD, als professionele branchevereniging

Amsterdam en de uitreiking van het predikaat ‘konink-

met veel ervaring en verstand van zaken.

lijk’. Maar de club verkeerde ook een beetje in crisis. De directeur was net weggestuurd en men was dolende

Hebt u zelf iets geleerd,

over de koers. De vereniging vroeg zich toen af of ze

van 5 jaar NVRD?

zich vooral als afvalbrancheorganisatie moest proﬁle-

Absoluut. Ik heb heel veel bij geleerd

ren of als een belangenvereniging van gemeenten en

over afval. Wat mij inspireerde, is

hun afvalorganisaties. Het is die laatste koers gewor-

dat de leden echt hart voor de zaak

den. Die eerste maanden na mijn aantreden heb ik met

hebben. Zij dragen heel veel bij aan

heel veel leden gepraat, met het bureau en het bestuur.

het beleid van de vereniging en de

Ik heb toen op een rij gezet wat de positie van de NVRD

uitvoering daarvan. En de NVRD

in het krachtenveld moest zijn. De ledenvergadering

is ook gewoon een gezellige club.

heeft er voor gekozen om de NVRD nadrukkelijk neer

Dat blijkt bijvoorbeeld op de jaar-

te zetten als organisatie die staat voor het publieke be-

congressen, waar nuttige thema’s

lang van de gemeenten. Dat belang prevaleert daarbij

worden besproken, maar ook een

boven het commerciële belang van de afvalbedrijven.

gemoedelijke

Die keuze heb ik als voorzitter gestimuleerd, door de

meentelijke afvalorganisaties zijn

leden een spiegel voor te houden. Gedachten dat de

nauwelijks concurrent van elkaar.

NVRD zou kunnen fuseren met de VA werden verlaten.

Ze kunnen daardoor veel kennis

We werken goed samen met de VA, maar zij staan toch

delen, elkaar helpen. Ik vind dat een

meer voor de belangen van de private afvalbranche. De

buitengewoon prachtige combinatie: die

NVRD maakt zich vooral sterk voor publieke belangen

professionaliteit en dat clubkarakter an-

op het gebied van gemeentelijk afvalbeheer.

derzijds. Ik vond het een voorrecht om

sfeer

hangt.

Ge-

vijf jaar onderdeel uit te mogen maken Wat waren voor u de opmerkelijkste ontwikke-

van deze club.

lingen in de afgelopen vijf jaar? Vermeldenswaard is het sterk uitgebreide NVRD-pro-

Hoopt u dat de NVRD nog eens

ject over zwerfafvalbeleid. Ook is het prettig dat de

honderd jaar mag bestaan?

verhouding met de VNG verbeterd is. De NVRD heeft

Eigenlijk niet. Ik hoop dat we over hon-

nu een duidelijke positie ingenomen in de politieke

derd jaar een afvalloze samenleving

discussie over preventie en afval als grondstof. Dat is

hebben. Dan zijn er geen afvalbedrijven

toch opmerkelijk, voor een club die zijn bestaan ont-

meer nodig.

■

leent aan het rijden met afval. Ook in de discussie over kunststoﬁnzameling heeft de NVRD zich laten zien. Dat

Tekst: Hetty Dekkers

GRAM

mei 2012

De nieuwe standaard voor duurzaam afvalbeheer:

100% Green Made te n e e m e g .000 e i t n 12 e t r e e ref en m iners e t e s Eer stelv rconta Am apie p adv 1/1 Plastic Omnium

Een afvalcontainer van gewoon plastic of de 100% Green Made van plantaardig plastic (suikerriet), die bovendien voldoet aan de EN840 norm? De keus is zĂł gemaakt! Aan de productie van de 100% Green Made komt namelijk geen aardolie te pas. En waar gewone plastic containers CO2 uitstoten, neemt de nieuwe afvalcontainer van Plastic Omnium juist CO2 op. Resultaat: minder verbruik van natuurlijke hulpbronnen en afname van de CO2-uitstoot. Tel uit uw milieuwinst â&#x20AC;Ś

Plastic Omnium B.V., Postbus 3988 - 4800 DZ Breda, tel: 0800 54 25 055, fax: 0800 54 25 033 E-mail: poinfo@plasticomnium.com / Internet: www.plasticomnium.nl

OPINIE Verantwoordelijkheden heb je, die hoef je niet te krijgen we denken dat het fout gaat. Gemeenten zijn verplicht

‘nee, niet weer’ of ‘ja, wat heb ik gemist in de vele ver-

om afval in te zamelen. Het zou eens een rotzooi kun-

halen hierover. Dan bij voorbaat excuses, maar eigen-

nen worden, tot de pest aan toe, en de producenten

lijk ook weer niet. Want de hele discussie hierover leidt

zijn verantwoordelijk omdat .... Tja, omdat ze die niet

af van waar het in essentie over zou moeten gaan. En

hebben genomen? Omdat ze het wel best vinden dat

dan heb ik het niet over het voorliggende onderhan-

anderen de rotzooi opruimen? Omdat ze niet wisten

delakkoord op zich, maar wél over de spelers en hun

dat ze hem hadden? Omdat zij de spullen maken die

rollen c.q. hun verantwoordelijkheden hierin.

later afval worden? Zegt u het maar. Het onderhandelakkoord gaat uit van een ‘het-komt-wel-goed principe.’

V.O.C.

Heb vertrouwen. En vertrouwen in combinatie met ver-

Vroeger heette alles wat je weggooide gewoon afval.

antwoordelijkheden is een combinatie die menig ouder

Heel eenvoudig. Wat een waarde had, werd door lom-

al tot wanhoop heeft gedreven.

Foto: Nationale Beeldbank, Allard1

STATIEGELD. Zo nu heb ik uw aandacht. Nu denkt u,

penboeren of andere grutters opgehaald en verkocht. Overal ter wereld gebeurt dit nog steeds. Zeker waar

Gulden middenweg

welvaart nog een woord is waar men alleen van kan

Wat als we nu zowel de zorgplicht als producentenver-

dromen. Waarde is een voor Nederland bekend begrip.

antwoordelijkheid afschaﬀen? Ultiem vertrouwen. Wat

Boottochten rond de wereld hadden geen ander doel

zou er dan gebeuren? Het antwoord daarop zal vooral

dan de waarde van ons land te vergroten. In land of in

afhangen van uw wereldbeeld. En vaak de daaraan ge-

goederen. Geen krachtiger formule dan de geroemde

koppelde politieke voorkeur. Hoeveel vertrouwen heeft

en verguisde V.O.C. We vonden waarde of we maakten

u in de mensheid? Is iemand onschuldig tot het tegen-

waarde. Dat niet altijd alles van ons was, deed even

deel is bewezen of moet je zelf je onschuld bewijzen?

minder ter zake. Hoe typerend is in dit verband de titel

Is een wachtrij een mooie kans om mensen te ontmoe-

van een brief van het ministerie van eind 2011 met

ten of beroerd omdat je lang moet wachten? Is het glas

betrekking tot ons vakgebied ‘meer waarde uit afval’.

halfvol of half leeg? Ooit gehoord van omdenken? Op

Waarde vinden en vermeerderen is dus iets waar we

de voorlaatste vraag volgt dan het antwoord: moe-

ons het minst zorgen over hoeven te maken. Dat gaat

ten we niet zoeken waar de kraan zit? En dat dwingt

bijna vanzelf. Wat er rest? Daar is een mooi gezegde

om nog eens goed naar het probleem te kijken. Want

voor: ‘na ons de zondvloed.’

waar is de zorgplicht en de producentenverantwoordelijkheid eigenlijk voor bedoeld? Om de inwoners van

Zorgplicht

Europa c.q. Nederland niet te laten verzuipen in een

Inmiddels zijn we heel wat jaren verder na de V.O.C.

hoeveelheid afval die het probleem van de stijgende

Het wonderlijke is dat we die verantwoordelijkheden

zeespiegel gemakkelijk zou kunnen oplossen. En wie

bij wet zijn gaan regelen. Je hebt geen verantwoorde-

heeft, of misschien nog beter: voelt, hier de verant-

lijkheid, je krijgt deze juridisch toebedeeld. Anders heb

woordelijkheid voor People, Planet, Proﬁt? Voor People

je geen verantwoordelijkheid en hoef je niets te doen,

lijken het vooral de gemeenten te zijn. Voor Proﬁt het

zou je kunnen denken. Of moeten we het lezen als ‘je

bedrijfsleven. Maar voor wie is Planet? Misschien is dat

hebt je verantwoordelijkheid niet genomen en dus leg-

de kraan om het glas te vullen? En conform een andere

gen we die wettelijk vast. Dan ga je het vast alsnog

Nederlandse uitvinding, de gulden middenweg, vinden

doen’? Dit instrumentarium heeft ook een naam: pro-

overheden en bedrijfsleven elkaar daar.

ducentenverantwoordelijkheid. En omdat we in Neder-

Statiegeld mag dan een middel zijn, het levert wel vir-

land gek zijn op het regelen van alles wat los en vast

gin materiaal, hoogwaardig PET op. En daarvan hebben

zit, is hier ook een tegenhanger van: de zorgplicht.

we op aarde steeds minder. Verantwoordelijkheden

Deze is dan vooral voor de gemeenten van belang.

heb je, die hoef je niet te krijgen. En verantwoordelijk ben je, daar zou geen wet voor nodig moeten zijn.

■

Heb vertrouwen? Kijkend naar beide onderdelen, dan kunnen we niet

Marc Veenhuizen, senior beleidsadviseur afvalzaken

anders concluderen dan dat we vooral regelen waar

gemeente Apeldoorn

GRAM

mei 2012

VAN GANSE WINKE L V E RZ ORG T A FVA L L OG IS TIE K

Flexibiliteit en Laat creativiteit kinderen op meedenken de Floriade door Ans Aerts Twee miljoen bezoekers verwacht de Floriade tus-

Oppeuzelen

sen 5 april en 7 oktober dit jaar te verwelkomen.

“We hebben ervaring met het organiseren van de afval-

Het terrein van de Wereld Tuinbouw Expo in Venlo

logistiek op grotere evenementen, zoals paardensport-

is 66 hectare groot. Er zijn vijf themavelden, vijf

evenementen of grote concerten, maar de Floriade is

restaurants en ongeveer honderd tuinen en pavil-

een wereld op zich”, zegt Ron Fennema, regiodirecteur

joens van deelnemers uit binnen- en buitenland.

bij Van Gansewinkel Zuidoost-Nederland. Het facilite-

Van Gansewinkel verzorgt de afvallogistiek.

ren van zo’n groot evenement is pionieren en vraagt steeds om aanpassingen. Schiﬀelers: “Voor we van

De zon schijnt en de tulpen en narcissen bloeien volop.

start gingen hebben we zo goed mogelijk ingeschat

Bezoekers uit binnen- en buitenland slenteren over de

wat we aan afvalstromen verwachtten en hoe het lo-

paden, bewonderen de orchideeën in allerlei kleuren,

gistiek geregeld moest worden. De praktijk is echter

soorten en maten, of nemen een kijkje in één van de

weerbarstig.” Al vrij snel na de start blijkt dat er afval-

buitenlandse paviljoens. Het Turkse paviljoen is vandaag

stromen ontstaan op onverwachte plekken. Bezoekers

alleen geopend voor genodigden. Verder wijst niets er

kopen een broodje, eten het onderweg op en gooien

op dat Koningin Beatrix, samen met de Turkse president

het afval pas 300 meter verderop in de prullenbak.

Gül, deze ochtend de Floriade heeft bezocht. “Het be-

“Terwijl wij verwachtten dat ze het op het terras bij de

zoek is vlekkeloos verlopen”, vertelt Etienne Schiﬀelers,

horecagelegenheid waar ze het kopen, oppeuzelen en

Facility Manager op de Floriade. Een bezoek van de ko-

daar de restanten in de afvalbak gooien. Samen met

ningin brengt uiteraard het nodige regelwerk met zich

Van Gansewinkel signaleren we dit soort zaken en be-

mee, ook voor Van Gansewinkel. Zo moesten vóór het

denken we oplossingen”, vertelt Schiﬀelers.

Koninklijke bezoek alle afvalcontainers op het terrein

worden gecontroleerd. “Dat is uiteraard niet de taak van

Het aantal afvalbakken is inmiddels verhoogd van 45

Van Gansewinkel, maar het veiligheidspersoneel doet

naar 65 en dat zullen er nog meer worden. Een andere

dat wel in overleg met ons”, vertelt Sef Sweegers, Busi-

aanpassing heeft betrekking op de bussen met bezoe-

ness & Sustainability Development Manager bij Van Gan-

kers die van heinde en verre naar de Floriade komen.

sewinkel Zuidoost-Nederland. Werken op de Floriade be-

Eenmaal gearriveerd willen de chauﬀeurs hun afval

tekent voor Van Gansewinkel 24 uur per dag bereikbaar

kwijt. Daar bleken echter onvoldoende voorzieningen

zijn. “We hebben de telefoon op ons nachtkastje liggen.

voor aanwezig te zijn op de parkeerterreinen voor de

Als de Koningin komt en midden in de nacht blijkt dat er

touringcars. Maar ook dit is inmiddels opgelost. Twaalf

ter voorbereiding nog iets moet worden geregeld, dan

uur per dag is er een coördinator van Van Gansewinkel

komen we”, licht Sweegers toe.

in het Floriade-park aanwezig. Sweegers: “We kunnen

GRAM

mei 2012

dan meteen inspringen, bijvoorbeeld ook als een horecagelegenheid plotseling een volle container heeft. Ze bellen ons en wij komen meteen.” De eerste grote tentoonstellingen en evenementen op de Floriade gaan binnenkort van start. Deze brengen weer hun eigen afvalstromen met zich mee, zoals grote hoeveelheden groenafval. Er zullen nog veel onverwachte uitdagingen volgen. Sweegers en Schiffelers zijn er van overtuigd dat ze die tot een goed einde zullen brengen. Sweegers: “Het vereist veel flexibiliteit en creativiteit van ons, maar dat maakt het juist ook leuk.” ‘Partnerschap’ is een term die Schiffelers daarbij in de mond neemt. “We hebben bewust gezocht naar partners die meedenken en die hun kennis willen delen. Dat moet ook wel bij zo’n groot evenement. Als je je

wen en het terrein aandacht voor het gebruik van duur-

alleen richt op een aanbesteding, een contract en het

zame materialen en energiebronnen. De Floriade geeft

uitvoeren van een opdracht, dan gaat het zeker mis en

de voorkeur aan leveranciers die duurzaam inkopen

blijven er dingen liggen.”

en ondernemers die zich in hun bedrijfsvoering richten op duurzaamheid. De horeca op de Floriade maakt

Voor de horeca zijn zeven verschillende containers beschikbaar voor glas, papier/karton, kunststof, swill, PET-flessen, restafval en frituurvet

gebruik van afbreekbare borden en bestek. Bezoekers kunnen hun afval scheiden in drie stromen; kunststof, papier en restafval. De afvalbakken hiervoor staan op afvaleilandjes, gemaakt van sloophout. Voor de horeca zijn zeven verschillende containers beschikbaar voor glas, papier/karton, kunststof, swill (gegaarde voedselresten), PET-flessen, restafval en frituurvet. Swill wordt via vergisting en compostering omgezet in biogas en compost. Sweegers: “De duurzaamheidsgedachte sluit natuurlijk perfect aan bij onze filosofie dat afval niet bestaat.” Op de Floriade zamelt Van Gansewinkel in met een elektrisch voertuig ‘de Binkey’. De restfractie die over-

Fennema: “Iedereen hier heeft hetzelfde doel; de orga-

blijft na inzameling wordt via verbranding omgezet in

nisatie van een mooi evenement. Er is een grote ver-

(groene) energie, waar het voertuig op rijdt. Alle afval-

bondenheid tussen de medewerkers. Dat zorgt er voor

stromen die op het terrein vrijkomen en niet in het rest-

dat mensen ook buiten hun eigen gebiedje meedenken

afval verdwijnen, krijgen een tweede leven als grond-

om eventuele problemen op te lossen.” Sweegers geeft

stof. De papieren handdoekjes op de 220 toiletunits

een voorbeeld: “Als wij bericht krijgen dat er bij de In-

zijn cradle to cradle-gecertiﬁceerd. De gebruikte hand-

novatietoren bij de entree zwerfvuil ligt, ruimen we

doekjes levert Van Gansewinkel aan bij de papierindu-

dat op, ook al is dat in feite de taak van de medewer-

strie die er weer nieuwe tissue-producten van maakt,

kers van het groenbeheer. Een volgende keer nemen

zoals toiletpapier. “De handdoekjes en het toiletpapier

de mannen van het groenbeheer weer iets van ons

worden gemaakt van oud papier dat wij aanleveren.

over.” Het personeel van Van Gansewinkel is deel van

Het kan dus dat het kantoor- en folderpapier dat we

het team van medewerkers van de Floriade. Allemaal

hier inzamelen, vervolgens als handdoekjes op de toi-

ontvingen ze een hospitality training om bezoekers

letten hangt”, zegt Fennema.

op een gastvrije manier tegemoet te treden. Fennema: “Het gebeurt regelmatig dat één van onze jongens een

Ook over een half jaar als de Floriade weer voorbij is,

bezoeker die slecht ter been is naar de in- of uitgang

zal duurzaamheid centraal blijven staan. De bedoe-

begeleidt. Dat vinden ze hartstikke leuk om te doen.”

ling is dat op dezelfde plek een bedrijventerrein in het groen verrijst, dat gebruik maakt van de infrastructuur

Sloophout

die voor de Floriade is aangelegd. Maar zover is het

Uitgangspunt van de Floriade zijn de Floriade Venlo

nog lang niet. Tot 7 oktober zal het Floriade-terrein

Principles, gebaseerd op de cradle to cradle-ﬁlosoﬁe.

overspoeld worden met bezoekers uit alle delen van

Duurzaamheid komt in alles tot uiting. Zo is er bij de

de wereld. En ook de Koningin zal nog af en toe een

bouw, de inrichting en de exploitatie van de gebou-

bezoek brengen.

■ GRAM

mei 2012

Digitalisering biedt uitkomst bij internationaal afvaltransport Bedrijven die afval de grens over willen transporteren, zien een aanzienlijke papierwinkel op zich afkomen. Digitalisering kan uitkomst bieden, maar is bij wet nog niet toegestaan. In een grensoverschrijdende pilot, onder leiding van Logistiek zonder Papier (LZP),werken ondernemingen en overheden samen om aan te tonen dat de eerste stappen naar de digitale toekomst al gezet kunnen worden.

door Glenda Vonk Meedoen aan een project waar geen direct voordeel

vervoer van afval. Deze zogeheten Evoa-verordening

aan te behalen is en in eerste instantie zelfs extra

is zonder meer taaie materie. Wat de gevolgen van

werk oplevert. Dat klinkt bijna ﬁlantropisch. Toch was

de Evoa in de praktijk zijn, is niet altijd duidelijk en

Klaas Dirk Hilgenga, manager Logistics en Planning bij

verschilt per lidstaat. Maar de grootste ergernis bij

handelsonderneming Waste Paper Trade (WPT) uit Win-

Hilgenga veroorzaakt toch wel het Bijlage VII-formu-

schoten direct geïnteresseerd toen hij hoorde over een

lier dat ondernemingen moeten invullen wanneer ze

pilot om de papierwinkel rondom grensoverschrijdend

niet-gevaarlijk afval (zogenoemde groenelijststoﬀen)

afvalverkeer terug te dringen. WPT doet sinds 1 juli

de grens overbrengen. “Op dat document staat zowel

2011 mee aan dit proefproject tussen Nederland en

informatie over de leverancier als de ontvanger van de

de Duitse districten Münster en Detmold. Dit zijn twee

partij. Nu hebben wij richting de overheid geen enkel

van de vijf regio’s die samen de deelstaat Noordrijn-

probleem om openheid van zaken te geven, maar dat

Westfalen vormen.

papier biedt ons geen enkele privacy. Een ontvanger van het oud papier zou dus dankzij dat formulier direct

“Als in- en verkooporganisatie van oud papier heb-

contact kunnen opnemen met de ontdoener. Voor ons

ben wij wekelijks met zo’n 1.100 vrachten te maken.

als handelaar is dat geen prettige positie.”

Een vijfde daarvan, circa tweehonderd transporten, is grensoverschrijdend. Het papierwerk dat daarbij komt

Dubbel werk

kijken, maakt het voor chauﬀeurs best lastig.”

Binnen de pilot brengen bedrijven groenelijstafvalstoﬀen de grens over en laten deze vergezeld gaan

Bij internationale transporten zijn chauﬀeurs verplicht

van een digitale begeleidingsbrief. Dit houdt in dat

een aantal begeleidingsbrieven bij zich te hebben.

de informatie die ondernemingen voor de transpor-

Sommige zaken, zoals een datum of een gewicht,

ten moeten verstrekken is opgeslagen in een centrale

moeten zij nu nog onderweg invullen. Dat daarbij wel

database. Handhavinginstanties van de betrokken

eens iets mis gaat, is niet meer dan menselijk. Boetes

overheden kunnen bij controles simpelweg inloggen

voor fout of onvolledig ingevulde begeleidingsbrieven

op de database en alle gegevens inzien. Leveranciers

komen veelvuldig voor. Alleen al onder de afvaltrans-

en ontvangers daarentegen krijgen alleen de voor hen

porten die plaatsvinden tussen Nederland en Duitsland

relevante informatie in de database te zien. Hilgenga:

is het bijna wekelijks raak. Digitalisering van de docu-

“Zo’n digitale begeleidingsbrief biedt ons veel meer

menten kan de foutgevoeligheid aanzienlijk verminde-

privacy.” Helaas is dat voor WPT voorlopig toekomst-

ren, denkt Hilgenga.

muziek, want volgens de Evoa is het niet toegestaan om grensoverschrijdende afvaltransporten volledig di-

Privacy

gitaal te laten begeleiden. Fysieke papieren zijn nog

Wanneer bedrijven afval de grens over brengen, krijgen

verplicht, ook binnen de pilot. Dat betekent voorlopig

ze te maken met de Europese voorschriften voor het

dus dubbel werk.

GRAM

mei 2012

Digitale handtekening

Dat is volgens senior inspecteur Koos Kasemir van de

De dubbele registratie is voor Van Gansewinkel de

Inspectie Leefomgeving en Transport de belangrijkste

reden om van de circa honderd dagelijkse grensover-

reden voor Nederland om mee te draaien in het proef-

schrijdende transporten, maar een klein deel (circa één

project. “Naast handhavende instanties is ook deelna-

vracht per week) mee te nemen in de pilot. Peter van

me van meerdere bedrijven welkom. Hoe meer vrach-

Lin is manager Hazardous Waste bij Van Gansewinkel.

ten vergezeld gaan van een digitale begeleidingsbrief,

Hoewel overheid en bedrijfsleven de wens delen om

des te groter de kans dat we deze transporten bij weg-

toe te treden tot het digitale tijdperk, is volgens de

controles tegenkomen. Alleen op die manier kunnen

manager sprake van een gat over de route ernaar toe.

we ervaring opdoen en conclusies trekken. Dat is nodig

“Daar missen we elkaar een beetje”, aldus Van Lin.“LZP,

om richting de Europese Commissie aanbevelingen te

initiatiefnemer van de pilot, kan dat gat opvullen dank-

doen. Dan moet je weten waar je over praat.”

zij haar voortrekkersrol.” Vanuit dat licht volgt Van Gansewinkel de pilot dan ook met interesse. Van Lin: “We

Transparant

willen onze kennis verbreden. Een van de obstakels is

Meedoen aan de pilot laat volgens Kasemir zien dat een

de digitale handtekening. Wat houdt die in? Is dat een

bedrijf transparant is. “Denk aan de convenanten tus-

mailtje met daarin de naam van de afzender? Of is dat

sen bedrijf en handhaver waar we in de toekomst – in

een gescande handtekening? Voor het beantwoorden

ieder geval binnen Nederland – steeds vaker mee gaan

van dit soort lastige vragen, dient juist deze pilot.”

werken. Wanneer bij controles blijkt dat ondernemingen die transparant zijn óók goed presteren, zullen we

Aan de andere kant van de grens, in het Duitse district

ze minder vaak controleren.” Hierdoor kan de inspectie

Münster, is Jost Brintrup betrokken bij het project. Bin-

haar inzet beperken en kunnen controles makkelijker,

nen de regio is hij verantwoordelijk voor controle en

sneller en vooral ook doelmatiger worden. Kasemir:

handhaving van (inter)nationale afvaltransporten. “Bin-

“Als wij achter een voertuig rijden, tikken we simpel-

nen ons werk maken we nog maar zelden gebruik van

weg het kenteken in om de benodigde gegevens op te

papier, bijna alles is digitaal. Omdat het altijd goed is

vragen uit de database. We weten dan direct of het een

om nieuwe mogelijkheden te hebben, wilde ik dit digi-

bekende van ons is, wat de lading is en of we hem aan

tale systeem graag uitproberen.”

de kant moeten zetten of niet.” Transparante ondernemingen zullen dus minder vaak voor controles langs

Op dit moment voeren Brintrup en zijn team niet da-

de kant worden gehaald. Kortom een win-win situatie.

gelijks controles uit, maar in de nabije toekomst komt daar verandering in. Na een probleem bij een bedrijf in Noordrijn-Westfalen heeft de deelstaatoverheid besloten dat het aantal controles moet worden opgevoerd. Begin 2012 kreeg Brintrup daarvoor al vier nieuwe medewerkers. Een digitaal controlesysteem zou dan ook geen overbodige luxe zijn.

Kans om te bewijzen Brintrup probeert de digitale begeleidingsbrief bij diverse Duitse overheden onder de aandacht te brengen en zo meerdere districten mee te laten doen. Soms stuit

Jost Brintrup, Bezirkregierung Münster voorspelt: “Over drie tot vijf jaar zal vanuit Brussel het akkoord komen voor digitalisering van systeem rond afvaltransporten”

hij op terughoudendheid. “In Duitsland is een originele handtekening op begeleidingsbrieven nog verplicht, waardoor de pilot volgens sommigen strijdig is met de wet. Ook zijn er organisaties die problemen hebben

Sinds de start van de pilot in 2011 is het aantal deel-

met een digitaal systeem dat van een private partij is, in

nemers langzaam gegroeid. Onlangs heeft België aan-

plaats van een soort onafhankelijk staatssysteem.”De

gegeven per direct mee te willen doen en er liggen

overheid ontwikkelt hierin geen initiatief en bedrijven

verzoeken om ook Groot-Brittannië en Frankrijk te la-

staan ondertussen te trappelen om de volgende stap

ten aansluiten. Het gezamenlijk doel, een Europees ak-

naar de digitale toekomst te zetten. Brintrup: “Ik schat

koord voor het digitale systeem voor internationale af-

dat het nog wel zo’n drie tot vijf jaar duurt, maar uit-

valtransporten, zien ze langzaam maar zeker dichterbij

eindelijk zal vanuit Brussel het akkoord komen voor de

komen. Dat het echter een traject van lange adem is,

digitalisering van het systeem rond afvaltransporten.

beseﬀen alle betrokkenen.

Het kan niet zo zijn dat het systeem geen kans krijgt zich te bewijzen, omdat er nu te weinig regio’s en lid-

Over de auteur: Glenda Vonk werkt bij Logistiek zon-

staten meedoen aan de pilot.”

der Papier

■

GRAM

mei 2012

G E M EN GDE BE RI CH TE N

AFVAL & MILIEU

Top Van Gansewinkel naar huis

CNG Net tanken, is voortaan groen gas in

Taakstraﬀen voor verkeerd

Ruud Sondag, topman van de Van Ganse-

plaats van aardgas. Dit groene gas wordt

aanbieden afval

winkel Groep en zijn medebestuurder

geleverd door Attero, dat dit wint uit in

De gemeente Rotterdam heeft aangekon-

Diederik Gijsbers, verantwoordelijk voor

Groningen ingezameld gft- en ander rest-

digd vrijwillige taakstraﬀen in te gaan

inzameling en services, hebben hun

afval. Uit deze afvalstromen scheidt At-

voeren voor inwoners die huishoudelijk

functies beschikbaar gesteld. Dit gebeur-

tero het organische materiaal en gebruikt

afval verkeerd aanbieden. De daders

de direct na het bekend worden van een

dit als grondstof voor speciale vergisters,

hebben de keus uit drie dagen hard wer-

nettoverlies van 25 miljoen euro in het

waarbij biogas ontstaat. Dat wordt ver-

ken bij de gemeentelijke reinigingsdienst

boekjaar 2011. Een jaar eerder werd al

volgens geïnjecteerd in het aardgasnet.

Roteb of een boete van 500 euro beta-

een verlies geleden van 22 miljoen euro.

Rijden op groen gas is vrijwel klimaatneu-

len. Deze maatregel geldt ook voor het

Volgens het concern – waar private inves-

traal. De uitstoot van CO2 neemt met ze-

herhaaldelijk wildplassen. Rotterdam wil

teerder CVC de zeggenschap heeft – is

ker 80 procent af en emissies van ﬁjnstof

wildplassers ook nog eens extra bestraf-

het vertrek een gevolg van een verschil

en stikstofoxiden zijn er nagenoeg niet.

fen door de kosten van schoonmaak, 78

van inzicht over het te voeren beleid

euro, in rekening te brengen.

van de onderneming. In het jaarverslag

Amsterdams afval mogelijk te water

schrijft het concern over de ﬁnanciële

De gemeente Amsterdam gaat onderzoe-

Extra impuls Vlaanderen

stroppen: ‘Helaas is het bedrijf niet af-

ken of het afval in een deel van de stad

bij materialenbeheer

doende in staat geweest om de tariefs-

voortaan via het water kan worden af-

Met de oﬃciële oprichting van ‘Plan C’,

erosie binnen de Nederlandse inzamel-

gevoerd naar de verbrandingsovens van

een Vlaams Transitienetwerk voor Duur-

activiteiten op te vangen. In de tweede

het Afval Energie Bedrijf. Dit bedrijf ligt

zaam Materialenbeheer, wil de OVAM (de

helft van 2011was deze prijsdruk voel-

aan de rand van de stad in het Westelijk

Openbare Vlaamse Afvalstoﬀen Maat-

baar en de omstandigheden zijn gedu-

Havengebied. De hoofdstad denkt hier-

schappij) het duurzaam beheer van mate-

rende het eerste kwartaal van 2012 niet

mee de uitstoot van CO2 en ﬁjnstof te kun-

rialen in Vlaanderen een extra impuls ge-

verbeterd.”

nen verminderen. Het Afval Energie Bedrijf

ven. In Plan C wordt samengewerkt door

en Waternet onderzoeken de mogelijkhe-

maatschappelijke organisaties, kennisin-

Groningen rijdt op eigen afval

den. Als afvoer over water een goede op-

stellingen, overheden en bedrijven. Het

In de gemeente Groningen is klimaat-

tie blijkt, is de stad daarmee bevrijd van

recent opgerichte netwerk bestaat al uit

neutraal rijden op eigen afval mogelijk.

12.000 vrachtwagenbewegingen per jaar.

meer dan 500 deelnemers. Voorlopig zal

Het gas dat de gemeente en inwoners

Boten kunnen in 750 keer per jaar dezelf-

de OVAM voorzien in huisvesting en facili-

tanken in Groningen bij de pompen van

de hoeveelheid afval vervoeren.

teiten aan de vier werknemers van Plan C.

Hulp aan Burundi Attero en HandsforWaste helpen het Afrikaanse land Burundi bij het oplossen van een groot afvalprobleem in de hoofdstad Bujumbura. Onlangs bezocht een delegatie uit Burundi diverse locaties van Attero en het Rotterdamse bedrijf Roteb. De delegatie werd geleid door de Burundese minister voor milieu en stadsontwikkeling. Tijdens het bezoek aan Nederland werd ook een samenwerkingsovereenkomst tussen de Burundese overheid, Attero en HandsforWaste ondertekend. Attero en HandsforWaste gaan kennis, advies en materiaal leveren voor de bouw van een veilige stortplaats en het professionaliseren van de ophaaldienst van afval in de hoofdstad. De stortplaats moet in 2013 gereed zijn.

GRAM

mei 2012

adv 1/2

%'8-:) 463*)77-32%07 &)7',-/8 3:)6 Active Prof 6)7908%%8+)6-',8) '327908%287 1)8 &6)() &6%2',)+)6-',8) )6:%6-2+ ;MN ZIV^SVKIR TVSNIGXIR ZER WXVEXIKMWGL EHZMIW XSX YMXZSIVMRK [EEVFMN SR^I GSRWYPXERXW FMN HI STHVEGLXKIZIV OYRRIR [SVHIR KIHIXEGLIIVH ;MN OYRRIR Y S E ST HI ZSPKIRHI XIVVIMRIR ZER HMIRWX ^MNR

&IPIMH IR EHZMIW 'SRXEMRIVQEREKIQIRX 'SRXVEGXFILIIV -RXIVMQ QEREKIQIRX (MJXEV MQTPIQIRXEXMI

Biddingringweg 23 8256 PB Biddinghuizen Telefoon: 0321 - 33 05 73 kunststofrecycling@vanwerven.nl

(YYV^EEQLIMH 1MPMIYWXVEXIR 6ETTSVXEKIW IR HEWLFSEVHW 3TIRFEVI VYMQXI -&36 ;IVZMRK WIPIGXMI ZEWX TIVWSRIIP

adv 1/2

Kunststof Recycling Van Werven B.V. Van Werven

• Afvalinzameling & Verwerking • Energie & Grondstoffen • Infra

Kunststof Recycling Van Werven recyclet post consumer kunststoffen tot schone herbruik bare grondstoffen voor de kunststofverwerkende industrie. De mix aan verschillende soorten kunststoffen wordt na sortering in meerdere stappen bewerkt tot kwalitatief hoogwaardige grondstoffen welke in bigbags of bulksilo’s naar afnemers in Europa worden getransporteerd. Naast de terugwinning van grondstoffen uit afval wordt tevens een aanzienlijke CO2 besparing gerealiseerd.

Voor haar kunststofrecycling activiteiten ontving het bedrijf in februari de Flevopenning voor meest innovatie onderneming in Flevoland. Ook maakt Kunststof Recycling Van Werven deel uit van de MKB Innovatie Top 100. Hiermee behoort het bedrijf tot de groep van meeste innovatieve bedrijven van Nederland. Duurzaam en innovatief ondernemen is één van de belangrijkste speerpunten van het bedrijf. Voor meer informatie zie de website van Van Werven www.vanwerven.nl of bel met Kunststof Recycling Van Werven in Biddinghuizen via telefoonnummer 032 133 05 73.

WWW.VANWERVEN.NL

VERGISTE N VAN GFT- AF VA L M A A K T G ROTE ONTW IK K E L ING D OOR

Trappen op het groene gaspedaal door Pieter van den Brand

Nederland trapt hard op het gaspedaal. Op het groene gaspedaal welteverstaan. Steeds meer gft-afval vindt zijn weg naar de vergisting. Met name de productie van groen gas wordt interessant. Voor gemeenten openbaren zich nieuwe kansen om hun klimaatambities te realiseren. Vergisten legt immers een hoge CO2-prestatie in het verschiet. Specialist Willem Elsinga geeft tekst en uitleg. Nederland telt op dit moment zeven locaties waar

jaarlijks respectievelijk zo’n 65 duizend huishoudens

gft-afval wordt vergist. Dat lijkt niet veel. Het aantal

van stroom te voorzien of circa 33 duizend gezinnen

boeren met mestvergisters loopt al in de honderd.

van groen gas.

Toch is de nog prille activiteit van het gft-vergisten in enkele jaren tijd opgebouwd en nog volop in ont-

De man die vinger aan de pols houdt bij het realiseren

wikkeling. Eind 2013 zijn er elf locaties. De ambities

van deze ambitie heet Willem Elsinga. Begin jaren ne-

liegen er niet om. In de duurzaamheidsverklaring die

gentig stond Elsinga aan de wieg van de vaderlandse

de composteersector in 2010 opstelde, staat het stre-

compostering die met de gemeentelijke gft-scheidings-

ven genoemd om in 2015 één miljoen ton gft-afval (op

plicht in 1994 fullswing van start ging. Voor Arcadis,

een totaal jaarlijks aanbod van 1,5 miljoen ton) om te

nu Orgaworld (sinds 2007 onderdeel van Shanks), zet-

zetten naar 150 miljoen kilowattuur elektriciteit of 50

te hij een gloednieuw bedrijfsonderdeel op dat direct

miljoen kuub aardgas. Omgerekend is dat genoeg om

vier composteerinstallaties in ontwikkeling en exploi-

Gft vergisten, hoe gaat dat in zijn werk? Vergisting is een biologisch proces, waarin micro-organismen onder zuurstofloze condities (anaëroob) organisch materiaal (biomassa) afbreken tot methaan en CO2. Anaëroob vergisten is een bijzonder milieuvriendelijke technologie. Je kunt er flink wat emissies van het broeikasgas CO2 mee reduceren. Een composthoop warmt op door broei. Deze energie ben je kwijt, want die gaat nu gewoon de lucht in. Al zijn er steeds meer bedrijven die ook de broeiwarmte gaan benutten. Met (anaëroob) vergisten bewaar je die energie door er een nuttig product van te maken, namelijk biogas. Voor het vergisten wordt gft-afval in een luchtdichte ruimte gebracht, samen met een deel al uitgegist materiaal (de zogeheten ent). Daarna wordt vaak nog enig water toegevoegd, waarop de van nature aanwezige bacteriën hun werk doen. Een proces van enkele weken. De organisch rijke verbindingen gaan soms naar een aparte bioreactor, waar weer andere speciaal uitgezochte micro-organismen uit het watermengsel biogas produceren. Biogas bestaat voor een groot deel uit methaan (CH4). De energieinhoud bedraagt rond de 70 procent van die van aardgas. Hierdoor kan het gas gemakkelijk in een gasmotor met generator worden gevoerd om elektriciteit op te wekken. De opbrengst van biogas bedraagt 10 procent van het inputmateriaal. De opgewekte stroom gaat naar het openbare elektriciteitsnet. Het alternatief is het biogas op te werken naar aardgaskwaliteit (88 procent methaan) en direct in te voeden op het aardgasnet. Deze optie wint aan populariteit (zie grafiek). Het digestaat dat overblijft wordt tot compost verwerkt.

GRAM

mei 2012

Vergistingstechnologie, situatie eind 2013 17%

17%

29%

17%

12%

Biocel

OWS

Kompogas

Tunnelpercolatie/anders

Strabag

Onbekend

Bron: Elsinga beleidsplanning en innovatie

tatie nam. Het in 1997 operationele Biocel in Lelystad werd het eerste paradepaardje op vergistingsgebied in van de sector. Nu is hij alweer ruim zeven jaar actief als zelfstandig consultant, doet hij onderzoek in het licht van EU-regelgeving en begeleidt hij ook gft-aanbestedingen. In 2013, analyseert Elsinga, zal de totale hoeveelheid

kilotonnen per jaar

ons land. Elsinga was jarenlang voorman en boegbeeld

Opbouw vergistingscapaciteit gft in Nederland 1200 1000 800 600 400

vergist gft-afval nagenoeg zeker naar de 650 duizend

200

ton gaan. Zoveel verwerkingscapaciteit heeft dan het

levenslicht gezien. “Na 2013 komt de onzekerheid”, zegt de gft-expert, de parallellen ziet met de opkomst van de composteerbranche in de jaren negentig. Deze

2007

2008

2009

zeker

2010

2011

2012

2013

2014

2015

onzeker

Bron: Elsinga beleidsplanning en innovatie

ging met veel aanloopproblemen gepaard. De grote variëteit aan toegepaste technieken kende veel kinderziekten. “Na de scheidingsplicht moest alle gft ineens

per seizoen, gft-kwaliteit en toegepaste vergistingste-

grootschalig verwerkt worden. Dat gaf een enorme

chologie. En dat de hoeveelheid op kan lopen tot 120

druk. Langzaamaan zijn de productieprocessen ver-

kuub per ton gft-afval in de wintermaanden, wanneer

beterd. In 2000 liep alles als een trein. Het energie-

het aandeel tuinafval in het gft veel kleiner is.”

verbruik ging omlaag, de geurproblemen waren onder controle. Ook de huidige vergisters hebben met aan-

Overcapaciteit

loopperikelen te maken. Tot het proces technologisch

De mogelijkheid om het biogas op te werken naar groen

is geoptimaliseerd, zullen bedrijven de kat uit de boom

gas is interessant. Volgens de prognoses van Elsinga zal

kijken en nog niet direct in nieuwe projecten investe-

het aandeel groen-gasproductie alleen maar stijgen ten

ren. Vandaar de onzekerheid. Net als toen is er weinig

opzichte van de stroomproductie uit biogas. “Financieel

ervaring. Over een paar jaar zullen ook deze installa-

en milieutechnisch gezien is er geen verschil of je met

ties om door een ringetje te halen zijn. Biocel loopt

biogas stroom opwekt of er groen gas van maakt. Maar

voorop, omdat daar inmiddels wel volop ervaring is

groen gas biedt bijvoorbeeld wel de mogelijkheid het

en de nieuwe eigenaar een sterke optimalisatie heeft

lokale openbaar vervoer te vergroenen. Rijden op groen

doorgevoerd.” In theorie, laat Elsinga in zijn tabellen

gas is het mooiste wat er is. Er is geen uitstoot van ﬁjn-

zien, behoort een vergiste hoeveelheid van één miljoen

stof en de motoren zijn stiller. Het is een optie die ook

ton gft-afval in 2015 tot de mogelijkheden. “Er liggen

de politiek begrijpt, ook gezien de overcapaciteit in de

nog veel ijzers in het vuur bij bedrijven.”

huidige stroomproductie. Van groen gas is altijd helder vast te stellen dat het een milieuvriendelijk product is.

Transitie In de meeste gevallen hebben gft-verwerkende bedrijven een extra vergistingsstap in het composteerproces

Gft is een CO2-killer

geïntegreerd. Soms is meteen ook de totale capaciteit

Eén ton gft, zo is berekend door onderzoeksinstituut IVAM van de Universiteit van Amsterdam, is per saldo goed voor een emissiereductie van 60 kilogram CO2. Het resterende groenafval gebruiken door er biobrandstoffen van te maken levert tot 40 kilogram extra CO2-winst op. De extra stap van het vergisten van gft-afval door biogas te winnen, is goed voor een extra reductie van 145 kilogram CO2 per ton gft. Dit brengt de score op 250 kilo CO2-reductie. De optimale combinatie van vergisten, composteren en de toepassing van compost in de potgrondindustrie heeft een potentie van 490 kilogram CO2-equivalent emissiereductie per ton gft. Omgerekend zou je met alle Nederlandse gft de CO2-uitstoot kunnen compenseren die vrijkomt bij de stroomproductie voor ongeveer 100 duizend huishoudens.

uitgebreid. Er zijn echter ook nieuwe, aparte vergisters met nacompostering gebouwd. Een deel van de oude gft-verwerkingscapaciteit is uit productie is genomen of wordt anders ingezet. Daarnaast zijn sommige composteerderijen op de schop gegaan en bijna geheel vernieuwd. “Vergisting is een behoorlijk ingrijpende stap. Je kunt spreken van een transitie. Dankzij vergisten zijn de gft-verwerkers energieproducerend geworden, waar ze voorheen slechts energie verbruikten”, zegt Elsinga. Tot nu toe liepen de meningen van de experts over de te verwachten biogasopbrengst fors uiteen, van 60 tot 100 kuub biogas per ton gft. Bij bedrijven die hun biogas tot aardgaskwaliteit opwekken en aan het gasnet leveren, is echter exact te meten hoeveel dat is in geijkte meters. “We kunnen nu concluderen dat de hoeveelheid geproduceerd biogas sterk kan verschillen

GRAM

mei 2012

Eind 2013: 11 gft vergistingslocaties in Nederland

75 Orgaworld Drachten 40 Attero Wijster

80 HVC Middenmeer

45 HVC/ROVA Zwolle

35 Orgaworld Lelystad 42 Meerlanden Rijsenhout

60 VAR Wilp

50+20 Twence Enschede

40 ARN Weurt 70 Attero Tilburg 90 Attero Venlo

BIOCEL (30-40ºC, batch, horizontaal)

STRABAG (50-55ºC, continu, horizontaal, meerdere roerwerken)

KOMPOGAS (50-55ºC, continu, horizontaal, 1 roerwerk)

TUNNELPERCOLATIE/ ANDERS

OWS (50-55ºC, continu, verticaal)

DEFINITIEVE SYSTEEMKEUZE ONBEKEND Bron: Elsinga beleidsplanning en innovatie

Van een elektrische auto weet je dat niet zeker, die kan

twintig tot dertig jaar klimaatneutraal zijn. Elsinga

ook op fossiele stroom rijden.”

verwacht dat gemeenten met deze klimaatambities in toenemende mate voor de optie van vergisten zullen

Gemeenten

kiezen in hun tenders voor nieuwe verwerkingscon-

Gft ontpopt zich steeds meer als bron van groene

tracten. “Je ziet nu al dat gemeenten bij hun aanbe-

energie. De strijd tegen de klimaatverandering staat

stedingen duurzaamheid steeds zwaarder mee laten

hoog op de agenda en dat geeft een impuls aan de

wegen. Ze kiezen allang niet meer uitsluitend voor

winning van duurzame energie uit gft-stromen. Door

de prijs.” De milieu-eisen zullen zich echter niet be-

het organisch afval eerst te vergisten tot biogas, ligt

perken tot het aantal transportkilometers en milieu-

een ﬁkse CO2-winst in het verschiet. De uitstekende

vriendelijk vervoer over water of spoor. Gemeenten

milieuprestaties van vergisten in combinatie met de

gaan zich nadrukkelijk met het verwerkingsproces

productie van groen gas voor regionaal gebruik zullen

bemoeien. “Vergisting zal dan vaak als beste optie uit

ook gemeenten aanspreken. De helft van hen wil over

de bus rollen.”

GRAM

mei 2012

Subsidie Vergisting levert daarmee schone energie op, is milieu-

Benutting biogas uit gft: stroom of groengas

vriendelijk, maar er hangt wel een hoger prijskaartje via de Stimuleringsregeling Duurzame Energie (SDE) te steunen. Op basis van de hoeveelheid duurzame ener-

procent

aan. Reden voor de overheid om de biogasproductie

100 80 60

gie (biogas of groene stroom) die zij produceren, ontvangen vergisters de komende twaalf jaar een ﬁnan-

ciële bijdrage in eurocent per opgewekte kilowattuur of kuub gas, bedoeld om de investering in duurzame

energie terug te verdienen. “Subsidie is in dit stadium

0 2011

van belang”, stelt Elsinga, “nu de sector aan iets nieuws begint met nog veel mogelijke aanloopproblemen. Het

groengras

gaat om veel geld. Over vijf jaar zou het plaatje er wel

eind 2013 stroom

Bron: Elsinga beleidsplanning en innovatie

eens compleet anders uit kunnen zien, wanneer de ontwikkelde technieken robuust zijn en geﬁnetuned. Op de achtergrond speelt echter ook de ontwikkeling van

stelling voor gft-scheiding weer toenemen. Wat uiter-

de energieprijs mee, die onzeker en grillig is.”

aard ook in het belang van de composteersector zelf is. Ze wil aantonen dat het scheiden van gft zinvol is

Meer scheiden

door de milieuprestaties van gft-verwerking continu te

Elsinga voorziet ook dat de ontwikkeling van de vergis-

verbeteren. In de bedrijfskeukens wordt een innova-

tingstechnologie gemeenten zal prikkelen de scheiding

tieve, onderscheidende en veelbelovende technologie

van gft nog actiever te bevorderen. “Ik zie de belang-

ontwikkeld die volop milieuwinst in zich heeft.”

■

Vanaf nu DHR verhuur!!!

adv 1/2 DHS DHS is al geruime tijd een bekende naam in de truckbranche, waarbij wij ons richten op de verkoop van en service aan HMF autolaadkranen en containersystemen. Met vestigingen in Apeldoorn, Veenendaal en Hengelo kunnen wij u met onze 24 uur service non stop van dienst zijn. Met gepaste trots kunnen wij u onze nieuwe verhuuraktiviteiten presenteren in de vorm van DHR. U kan bij ons een 3-assige Volvo FMX huren die helemaal gebouwd is voor ondergrondse inzameling. Compleet met haakarmsysteem, HMF 2020K3 autolaadkraan en Schenk perscontainer. In de loop van het jaar wordt het hydraulisch circuit voorzien van hybride techniek, waardoor het mogelijk is de containers op een zeer efficiënte en milieuvriendelijke manier te lossen. Informeer naar onze mogelijkheden!

+31 (0) 55 3122722

+31 (0) 55 3122733

www.disbergen.nl

www.orlaco.nl

Vision is our mission adv 1/2 Orlaco

Telefoon: (0) 342 404 555 E-mail: info@orlaco.nl

E u r o p e b . v .

planning

internet boord computer

Amsterdam

Paris

route optimalisatie

container management environment

milieustraat i

waste app

adv 1/2 GMT

A2 B GMT, puts you ahead | Muiderstraatweg 15e, 1111 PS DIEMEN T. + 31(0)20-600.51.51 | www.gmt-europe.nl | sales@gmt.nl

Afvalscheidinggedrag onder de loep door Samuel Stollman

& Recycling heeft onderzoeksbureau Motivaction in samenwerking met de WUR (Universiteit Wageningen) een onderzoek uitgevoerd naar afvalscheidingsgedrag. Gekeken werd ondermeer naar de samenhang tussen het sociale milieu, de zogeheten mentality milieus en het afvalgedrag. Hoewel de resultaten niet dusdanig overtuigend zijn om het onderzoek verder uit te breiden, geeft de rapportage een paar aardige inzichten. Zo is de samenhang tussen huishoudensgrootte en kilo’s restafval per inwoner duidelijk naar vo-

foto: Nationale Beeldbank, Marc Wubbe

In opdracht van de NVRD commissie Inzameling

ren gekomen en laten verschillende trends in de dataset de eﬀecten van diftar zien. De toename van afvalscheiding door inwoners is de af-

Kosmopolieten zijn gevoelig voor diftar

gelopen tien jaar gestagneerd. Waar in de jaren negentig nog grote sprongen zijn gemaakt in de gescheiden

aantal aardige inzichten en trends uit het onderzoek naar voren geko-

inzameling van huishoudelijk afval, laat de ontwikke-

men, die bij kunnen dragen aan beter begrip van afvalscheidingsgedrag.

ling vanaf begin van deze eeuw een vrijwel rechte lijn

Zo is de samenhang die altijd al werd verwacht tussen het aantal kilo’s

zien. Grote verklarende factor is uiteraard veranderend

restafval per persoon en de huishoudensgrootte, nu ook wetenschap-

beleid. In de jaren negentig is de verplichte inzameling

pelijk getoetst. Mensen die tot een mentality milieu behoren waarin de

van gft-afval ingevoerd en heeft het programma GIHA

gezinsgrootte over het algemeen groter is (traditionele burgerij), produ-

(gescheiden inzameling huishoudelijk afval) voor een

ceren signiﬁcant minder restafval dan kosmopolieten en postmaterialis-

ﬂinke toename van de gescheiden inzameling gezorgd.

ten, die gemiddeld in kleinere huishoudens leven. Een regressieanalyse

Het afgelopen decennium heeft echter weinig grote be-

bevestigde deze trend.

leidsverschuivingen gekend, afgezien van de start van de plasticinzameling in 2009. De resultaten daarvan

Diftar

worden nu pas zichtbaar in de scheidingspercentages

Daarnaast heeft diftar, als bekend, een sterke invloed op de hoeveel-

van ons huishoudelijk afval.

heid restafval per persoon in bijna alle sociale milieus. Wat opvalt, is dat de groep nieuwe conservatieven amper lijkt te reageren op een

Mentality Milieus

ﬁnanciële prikkel. Het gedrag van deze groep mensen wordt dus door

Niet alleen beleidsmaatregelen beïnvloeden de hoe-

andere beweegredenen bepaald dan ﬁnancieel voordeel. Vanuit de we-

veelheid afval dat huishoudens gescheiden aanleveren.

tenschappelijke literatuur is het sterk normatief gestuurde gedrag van

Ook het gedrag van inwoners in gescheiden inzameling

deze groep hiervoor een mogelijke verklaring. Kosmopolieten lijken

speelt hierin een belangrijke rol. Willen we dus stappen

daarentegen erg gevoelig voor de ﬁnanciële prikkel van diftar: ze ver-

zetten in de recycling van ons afval, dan moeten we

minderen hun restafval met ruim een derde door de ﬁnanciële prikkel

proberen om het gedrag van de inwoner (gedragsnor-

van diftar. Het consumptie- en prestatiegerichte gedrag van dit menta-

men, milieuwaarden, etc.) zo goed te begrijpen, dat

lity milieu zou hiervoor een verklarende factor kunnen zijn.

communicatie en beleid hierop kan worden aangepast. De commissie Inzameling en Recycling heeft hiertoe

Vervolgonderzoek

een onderzoek laten uitvoeren door Motivaction en de

Het onderzoek van Motivaction en de WUR heeft echter alleen het wer-

WUR. Doel van het onderzoek was om te bekijken of de

kelijke gedrag van mensen onderzocht. Om meer inzichten te verkrij-

sociale of ‘mentality’ milieus die door Motivaction zijn

gen in het afvalscheidingsgedrag van mensen, is het van belang op

ontwikkeld als een marketingtool ook geschikt zijn om

zoek te gaan naar de motivatie van afvalscheiding: waarom doen men-

afvalscheidingsgedrag te verklaren. Zie www.motivac-

sen wat ze doen? Uit de literatuur blijkt dat er vaak een groot gat zit

tion.nl/de-acht-mentality-milieus voor een toelichting.

tussen de intentie om afval te gaan scheiden en het daadwerkelijke gedrag. Een positieve houding leidt, in andere woorden, lang niet altijd

Huishoudensgrootte

tot werkelijk afvalscheidingsgedrag. Verder onderzoek naar een nog

De uitkomsten van het onderzoek zijn tweeledig. Aan

niet aangesproken welwillendheid bij mensen om afval te scheiden is

de ene kant is de conclusie getrokken dat de mentality

dus zeer nuttig om het afvalgedrag verder te doorgronden.

■

milieus, hoewel statistisch wel signiﬁcant, niet voldoende verklarend zijn om het onderzoek uit te breiden naar

Het rapport ‘Beïnvloeding Afvalscheiding Huishoudens’ is te downloa-

landelijke schaal. Aan de andere kant zijn er wel een

den via www.nvrd.nl GRAM

mei 2012

ZO ETE RME E R SCOORT ME T INTE NS IE F B E H E E R

De wijk is schoner en er is meer sociale cohesie door Laurent Chevalier

‘Doe gewoon, dan doe je al gek genoeg’. Leo Meijer, gebiedsconsulent bij woningcorporatie Vidomes en Peter Verweij, senior accountmanager bij de Dienst Afvalinzameling van de gemeente Zoetermeer, zijn er best trots op dat de samenwerking op het gebied van intensief beheer baanbrekend is. Dit lokt regelmatig vakbroeders uit alle windstreken naar Zoetermeer. Over het waarom, hoe en de winst van intensief afvalbeheer.

om chaos op straat te voorkomen. In andere gemeen-

Vidomes is een grote woningcorporatie in de regio Haaglanden. De corporatie voelt zich samen met klanten en belanghebbenden – zoals gemeenten – verantwoordelijkheid voor een goed woonen leefklimaat. De corporatie beheert en verhuurt 18.000 woningen in Zoetermeer, Leidschendam-Voorburg, Delft en Rijswijk en de Haagse wijk Leidschenveen. De dienst Afvalinzameling van de gemeente Zoetermeer (122.000 inwoners) zamelt jaarlijkse in totaal ruim 57.000 ton afval in, waaronder 30.000 ton restafval, 6.600 ton gft-afval, ruim 2700 ton grofvuil. Bijna 8700 ton gaat naar de milieustraat waar het in 22 verschillende fracties wordt uitgesplitst.

ten waar wij woningen beheren, varen wij die koers ook zoveel mogelijk. Om daarbij succes te behalen is het noodzakelijk om intensief met gemeenten en dan vooral met reinigings- en inzameldiensten samen te werken, zoals wij hier in Zoetermeer doen.” Verweij sluit zich hier graag bij aan: “Om de wijk schoon en leefbaar te houden moet je samen intensief optrekken en vooral geen geheimen voor elkaar hebben.”

Intensief beheer Over het intensieve beheer rond de inzameling van afval in Zoetermeer zegt Verweij: “De behoefte daaraan begon enkele jaren geleden in één van de oudste

Vidomes richt zich vooral op mensen met een kleine

(1969) hoogbouwwijken Palenstein in Zoetermeer. La-

beurs en weinig kansen op de woningmarkt. Over de

ter is het uitgerold naar andere hoogbouwgebieden in

duurzaamheidstrategie van Vidomes in algemene zin

Zoetermeer. Intensief beheer is vooral gekoppeld aan

zegt Meijer: “Wij gaan er van uit dat het voor een blij-

het soort bebouwing en de intensiteit van de omge-

vend goed woonen leefklimaat belangrijk is dat we

vingsproblemen. Palenstein is een herstructurerings-

duurzaam handelen. Daarom besteden wij constant

wijk met bewoners uit vele landen. De mensen waren

aandacht en zorg aan een duurzame, leefbare en scho-

niet echt betrokken bij hun woonomgeving. Het werk

ne woonomgeving.” Via gerichte voorlichting vraagt

in die wijk was voor afvalinzamelaars en huismeesters

Vidomes daarvoor aandacht bij haar bewoners. In de

van de corporatie geen pretje. Overal op straat lag af-

complexen hangen bijvoorbeeld op diverse plaatsen

val. Vaak werd afval gewoon van drie hoog over het

posters om de bewoners op te roepen de gemeen-

balkon gekieperd. Oude bankstellen e.d. lagen overal

schappelijke ruimten schoon en fris te houden. Daar-

op straat. Het dreigde onbeheersbaar te worden.”

mee wil de corporatie bewoners er bewust van maken dat ze zelf een grote rol kunnen spelen bij het schoon

Gebiedsconsulent Meijer: “Dat was de aanleiding om

houden van de woonomgeving.

met de dienst Afvalinzameling om tafel te gaan zitten in plaats van elkaar steeds de Zwarte Piet toe te schui-

Samenwerken

ven wie nu eigenlijk verantwoordelijk is voor de ver-

“Wij begrepen snel dat wij voor het intensief beheer

vuiling en het opruimen.” Verweij voegt daaraan toe:

vooral ook de dienst Afvalinzameling van de gemeen-

“We verkeerden in de gelukkige omstandigheid dat de

te Zoetermeer nodig hebben,” vervolgt Meijer. “Afval

politiek zich betrokken voelde bij de leef- en woonom-

op straat trekt nu eenmaal altijd afval aan. Als je dat

standigheden in de oudere wijken. Daardoor konden

door intensief beheer weet te voorkomen, boek je veel

we snel meters maken. We hebben toen onder meer

winst. Je moet echt dicht op de bal én de man spelen

besloten grof afval niet meer op een vaste dag in te

GRAM

mei 2012

zamelen, maar op afroep. Het probleem was namelijk

loopt er een winkelwagentjesproject om die wagentjes

dat de op zich goedwillende mensen hun grof afval ge-

van de straat te houden. Volgens Verweij zorgen de ‘in-

woon naar wijken sleepten waarvan ze wisten dat het

tensieve’ beheersmaatregelen er niet alleen voor dat

afval er op een bepaalde vaste dag werd opgehaald.

60 procent van de overtreders wordt achterhaald. “Er

Dat gaf veel overlast.”

Afroepsysteem Als onderdeel van intensief beheer is de gemeente Zoetermeer overgestapt op het één keer in de vier weken inzamelen van grof afval via een bepaald afroepsysteem. Bij de overstap naar intensief beheer kregen de huismeesters van de ﬂats een belangrijke taak. Zij werden nauw betrokken bij de inzameling van grof afval. Bewoners die dat afval kwijt willen, moeten dat melden aan de huismeester, die de adressen vervolgens doorsluist naar de dienst Afvalinzameling. De dienst bepaalt waar en op welk moment het grof afval wordt ingezameld. Dit wordt teruggekoppeld aan de huismeester en via hem aan de bewoners. Verweij: “Door te werken met dit afroepsysteem in plaats van een vast inzamelpatroon, vindt er geen gesleep met afval plaats. Ook voorkom je dat ‘morgensterren’ voor dag en dauw op het afval afkomen op zoek naar bruikbare spulletjes, waarna ze vaak een puinhoop achterlaten. Wij zorgen er ook voor dat al het aangeboden afval voor tien uur is opgehaald. Daarmee voorkom je dat er in de loop van de dag troep wordt bijgegooid. Schoon houdt immers schoon.”

Leo Meijer (links) en Peter Verweij: “Voordeel van onze aanpak is ook dat de bewoners elkaar nu durven aan te spreken op ongewenst gedrag.”

Ogen en oren Een andere vondst was om de huismeesters nauwer te

gaat ook een afschrikwekkend voorbeeld van uit. Het

betrekken bij het toezicht op de woonomgeving, om-

zingt rond dat je hier niet ongestraft alles op straat

dat zij als geen ander hun pappenheimers kennen. Zij

kunt gooien.”

zijn nu de ogen en oren om de zaak beheersbaar te houden. Verweij: “Zij kennen ‘Henkie van de derde ver-

Intensief beheer betekent volgens Meijer ook dat je

dieping’, waardoor zij overtredingen vaak snel kunnen

voortdurend intensief moet blijven nadenken over mo-

herleiden tot de mogelijke dader. Bovendien hebben

gelijkheden om de buurt schoon te houden. “Hiervoor

wij in de liften en bij de uitgangen van de ﬂats came-

komen we regelmatig met de dienst Afvalinzameling,

ra’s geïnstalleerd. Als op een bepaalde dag plotseling

wijkmeesters en bewonersorganisaties bij elkaar.” Op

grof afval ergens op straat ligt, kunnen we zo overtre-

de vraag wat intensief beheer in harde euro’s betekent,

ders snel opsporen door de ﬁlmbeelden te controleren.

antwoorden Meijer en Verweij: “Dat is niet precies in

Overtreders krijgen van de inspecteur openbare ruimte

euro’s uit te drukken, maar het houdt de kosten over-

prompt een proces verbaal aan hun broek en de inza-

zichtelijk en vooral ook beheersbaar. Voor de eigen

meldienst haalt het afval meteen weg om geen nieuw

medewerkers is deze aanpak prettig, omdat ze zien

afval aan te trekken. De kosten van het ophalen komen

dat het werkt. En….heel belangrijk: Zoetermeer hoort

voor rekening van de dader.”

dankzij het intensieve beheer – net als Den Haag en Delft (waar Vidomes ook actief is) – tot de schonere

Afschrikken

steden van het land. Dat geldt zeker voor de hoog-

Op de vraag of camera’s uit oogpunt van privacy zijn

bouw. Elders in het land loopt dat vaak uit de klau-

toegestaan, antwoorden Verweij en Meijer: “Wij kijken

wen. Winst is ook dat de bewonerstevredenheid en de

nooit live mee. De beelden worden alleen afgedraaid

leefkwaliteit sterk zijn toegenomen en dat de bewo-

als er is vastgesteld dat er ergens iets mis is gegaan.

ners worden gemotiveerd om er geen rommeltje van

En dat mag.” Onderdeel van het intensief beheer is ook

te maken. Bovendien durven bewoners elkaar nu aan

dat achtergelaten ﬁetsen worden weggehaald en pas

te spreken op verkeerd gedrag. Al met al is de soci-

na betaling van een boete worden teruggegeven. Over-

ale cohesie in de wijken dankzij intensief beheer sterk

last van honden pakt de gemeente streng aan. Ook

toegenomen.”

■

GRAM

mei 2012

adv 1/2 Schuitemaker

Schuitemaker. Winterdienst in de volle breedte De oerdegelijke strooimachines van Epoke uit Scandinavië. Maar ook sneeuwploegen, zoutoplossers en sproeimachines: Voor de winterdienst in de volle breedte, leidt de weg naar Schuitemaker. Bovendien is Schuitemaker voor u continu op zoek naar innovatieve oplossingen, zoals onze nieuwe houten opslagsilo’s. Want alleen Schuitemaker biedt kwaliteitsmerken, een gevarieerd en compleet programma, doortimmerd advies en uitstekende service. Zegt u winterdienst, denk dan aan Schuitemaker!

Schuitemaker B.V. | Morsweg 18 - 7461 AG Rijssen - Holland Tel.: +31 (0)548 - 51 41 25 | www.sr-schuitemaker.nl

DE ECOLO OGISC CHE OPLOSSSING OR AFFVALIN NZAM MELING G VOO De firm ma RTN BV u uit Nijmegeen legt zich ttoe op de importt van kraakp perswagenss van het Be elgische merk V VDK voor geemeenten een particulie ere bedrijvven. VDK zo oekt steeds verder naarr technissche oplosssingen om aafval efficiën nter te kunnen inzamelen n. e PUSHER 44000, MAX 3 3000, PUSHER IIK, Met de ECOMA AX 4000 en ECO 22 serries bieden VDK en RTN N BV een aaantal sterke ecologische en econom mische oplo ossingen vo oor afvallogiistiek. Met ee en doordacht perssysteeem en een n scala van eiggen ontwikkkelde beladingen voor de (kleine e) rolcontain ner tot ondeergrondse ccontainers levert RTN BV de VDK kraakp perswagens in een oede prijs/kkwaliteitͲverhouding. zeer go Ook ku unnen de VD DK opbouw wen met DIN NͲkader worden geleverd voor niet eigen beladin ngen RTN BV V Edisonsstraat 22 6604 BV Nijmegen Telefoo on : 024 7551 59 55 : 024 6445 42 73 Fax

adv 1/2 Mol

Op weg naar uniforme acceptatie milieustraten

door Geke Wassink

Op de ene gemeentelijke milieustraat kun je

zijn mouw. Bedrijfsmatig maar ook privé loopt hij tegen

terecht met dakleer of asbest. In een naburige

de acceptatieregels aan, in zijn geval: niet geaccepteerd

gemeente wordt dat afval geweigerd en moeten

dakleer in de eigen regio. “Wij vinden jaarlijks ongeveer

mensen ermee naar een gespecialiseerd parti-

100 tot 120 kg dakleer in de natuur.”

culier verwerkingsbedrijf. Een doorn in het oog van Fred Visser, medewerker Toezicht & Hand-

Probleem stromen

having en buitengewoon opsporingsambtenaar

Afvalstromen met acceptatieproblemen op milieu-

Milieu bij de GAD in Bussum. Hij startte onlangs

straten zijn autobanden, accu’s, bouwen sloopafval

een onderzoek* naar acceptatiecriteria op milieu-

en bedrijfsafval. “Neem niet afgestoken vuurwerk van

straten/scheidingsstations met het doel: aanbe-

een particulier of de verplichte vuurpijlen op boten, het

velingen voor landelijke uniforme acceptatiecri-

mag niet vervoerd worden in een auto noch worden op-

teria én een schoner milieu.

geslagen op een milieustraat. Waar moet je er dan mee naar toe? Wietafval, ook zo’n lastige stroom. Het restafval van de vijf planten voor particulier gebruik mag niet bij het gft-afval, laat staan dat een wietplantage zijn afval kwijt kan op een milieustraat, het is verboden bij wet. Het gevolg is dumpingen in de natuur: volle jerrycans met groeimiddelen, plantenresten en pvb’s. In onze regio schakelen wij dan het bedrijf Seon in, een opruimdienst voor wietplantages.” Kwaad wordt Visser niet over alle natuurvervuiling, wel teleurgesteld in de mensen die zeer bewust afval dumpen, zoals vijf accu’s diep in het bos. In negen van de

Een gedropte aanhanger zonder kenteken vol met asbest

tien gevallen worden die dumpingen wel door iemand

(foto’s GAD)

gezien en vervolgens – al dan niet anoniem – gemeld. Bij het GAD-meldsysteem (voor de hele regio) komen wekelijks ongeveer vijftien tips binnen.

Visser wil graag met andere gemeentemedewerkers nadenken over zaken als: waar lopen jullie tegenaan, hoe is

Wilt u meedoen aan het onderzoek en uw ervarin-

het in jullie gemeente geregeld. Afval is te categoriseren,

gen delen met Fred Visser? Neem contact op met

bijvoorbeeld wordt asbest zonder meer geaccepteerd op

Fred Visser, tel. 035-6991882, mobiel: 06-52550622,

scheidingsstations of onder voorwaarden. Visser: “Ik wil

e-mail: f.visser@gad.nl

■

deﬁnities vastleggen en borgen met aanbevelingen aan VNG, NVRD en eventueel aan het ministerie.”

Dumpingen In principe moet je als inwoner al je afval kwijt kunnen op scheidingsstations of milieustraten vindt Visser, de praktijk is anders. “Niemand vindt het prettig afval weer mee terug naar huis te nemen. In het slechtste geval levert het afvaldumping op.” Een bijzonder brutaal staaltje daarvan: een aanhangwagentje volgeladen met asbest –afgedekt, dat wel-, nummerbord eraf geschroefd, achter gelaten op een parkeerterrein van een particulier bedrijf. “Dan zit je als eigenaar van de grond met een probleem. Afval op jouw grond betekent: onvrijwillig eigendom en dan ben je verplicht dat op te (laten) ruimen.” Moeiteloos schudt Visser zulke voorbeelden uit Illegaal gedropt afval

GRAM

mei 2012

Pilot benchmark Gemeente Schoon succesvol door Paul de Bruin Tussen november 2011 en maart 2012 is de Benchmark Ge-

Groeimodel

meente Schoon opgezet en in een pilot uitgevoerd. De bench-

De uitgevoerde benchmark was primair gericht op

mark is ontwikkeld in het kader van het programma Gemeente

het opruimen van afval en vuil op verhardingen en

Schoon om gemeenten en hun reinigingsorganisaties optimaal

in groenvoorzieningen. De benchmark is echter een

te ondersteunen bij de verdere professionalisering van de aan-

groeimodel dat zich verder zal ontwikkelen tot alle

pak van zwerfafval.

voorkomende reguliere onderhoudstaken voor schone voorzieningen en een schone openbare ruimte. Ook

De benchmark is ontwikkeld door IPR-Normag in opdracht van en in

om deze reden zijn branchevereniging Stadswerk en

samenwerking met de NVRD. De benchmark Gemeente Schoon levert

CROW ook lid van de begeleidingsgroep.

een set van prestatie-indicatoren op waarmee de doeltreďŹ&#x20AC;endheid en doelmatigheid van het schoonhouden en schoonmaken van de open-

In de benchmark wordt voor de technische reini-

bare ruime onderling vergeleken kan worden. Hiertoe is een bench-

gingsinzet een onderscheid gemaakt in reguliere

markmodel ontwikkeld.

werkzaamheden (handmatig en machinaal vegen),

Het benchmarkmodel omschrijft de relatie tussen de gemeentelijke

seizoenswerkzaamheden (blad en evenementen) en

ambitie op het gebied van schoon, de aanpak en maatregelen om dit

separate werkzaamheden (ledigen prullenbakken en

ambitieniveau te bewerkstelligen en de uitkomst hiervan. Uiteraard zijn

illegale stortingen). De uitwerking van de benchmark

de kenmerken van de openbare ruimte hierop van invloed.

gaat verder dan reiniging alleen. Ook andere relevante ďŹ&#x201A;ankerende maatregelen op het gebied van handhaving, communicatie, inrichting openbare ruimte en participatie dragen bij aan een integrale aanpak van de

Openbare ruimte .HQPHUNHQ ELMYRRUEHHOG Â&#x2021; *HELHGVW\SH ZLQNHOV ZRRQZLMN EXLWHQJHELHG HW FHWHUD

Â&#x2021; $UHDDO RSSHUYODNWH DDQWDO JHEUXLNHUV EH]RHNHUV DDQWDO IXQFWLHV HWF

zwerfafval problematiek. De benchmark Gemeente Schoon is een leerinstrument en moet daarom goed aansluiten bij de gemeentelijke aanpak. Daarom wordt in de benchmark een onderscheid gemaakt in diverse gebiedstypen: 1. Kernwinkelgebied/stad, 2. Buurtwinkelgebied, 3. Woongebied, 4. Bedrijfsgebied, 5. Buitengebied en 6. Stadsparken.

Input

Resultaat

Bijvoorbeeld: Â&#x2021; ,Q]HW PHQV HQ PDWHULHHO YHJHQ HQ UHLQLJHQ Â&#x2021; &RPPXQLFDWLH HQ PDUNHWLQJ YHUOHLGHQ YDQ EXUJHUV WRW JHZHQVW JHGUDJ

Â&#x2021; 3DUWLFLSDWLH Â&#x2021; +DQGKDYLQJ

Bijvoorbeeld: Â&#x2021; 6FKRRQKHLG JHPHWHQ Â&#x2021; %HHOGNZDOLWHLW Â&#x2021; 7HFKQLVFKH NZDOLWHLW Â&#x2021; 6FKRRQKHLGVEHOHYLQJ

Indicatoren De bijeenkomsten staan centraal in het benchmarkproces. Voor deelname aan de benchmark voert een deelnemer via de webapplicatie een vragenlijst in. Met deze gegevens worden indicatoren berekend en opgenomen in een rapportage die vervolgens in een bijeenkomst â&#x20AC;&#x2DC;Cijfers en Prestatiesâ&#x20AC;&#x2122; met de deelnemers worden besproken en gevalideerd. De aangepaste rapportage is de basis voor de bijeenkomst â&#x20AC;&#x2DC;Verwonderen en lerenâ&#x20AC;&#x2122;. In deze bijeenkomst worden met name de werkprocessen, keuzes en mogelijke verklaringen voor onderlinge verschillen besproken. Het eindresultaat van de bench-

Ambitie

Ambitie gerealiseerd?

*HPHHQWH 6FKRRQ VFKRRQKHLGVJUDDG

mark is een benchmarkrapportage en een individuele rapportage per deelnemer. In de pilot is dit proces versneld doorlopen. De deelnemers onderschreven dat het zichtbaar maken van

GRAM

mei 2012

In de benchmark wordt gewerkt met de volgende kengetallen en prestatie-indicatoren

• • • • • • • • • •

Verdeling areaal Inzet per gebied Machinegraad (verhouding mens/materieel) Inzet per werksoorten en activiteiten Realisatie van de ambitie Prullenbakken per ha Productieve uren Overhead Tarieven personeel Tarieven materieel

Reinigingsinzet (personeelsuren) per hectare personele inzet per oppervlak (uur/h)

Kengetallen:

A A

150 120

90 60 30

Prestatie-indicatoren • • • •

180

Productie (inzet in uren) per ha Productie per ha per gebiedstype Kosten per ha Kosten per inwoner

0 1

gemeente

Seizoen

Regulier

Separaat

Gemiddelde beeldkwaliteit realisatie

prestaties op het niveau van gebiedstypen meerwaarde

Reinigingsinzet per gebied

biedt. De eerste uitkomsten zijn bemoedigend en re-

De benchmark richt zich op speciﬁeke gebieden. Per gemeente is de in-

den voor een doorstart met de benchmark. De bruik-

zet en het resultaat per gebied inzichtelijk gemaakt. Hierdoor ontstaat

baarheid c.q. relevantie van de indicatoren is goed.

een goed en bruikbaar inzicht over de inzet en de resultaten in een

Zowel met het oog op het verbeteren van de eigen

gemeente (zie graﬁek).

bedrijfsvoering als het informeren van het gemeenteuitgereikt, wordt door hen als goed leesbaar ervaren.

Uitkomsten De pilot leverde een schat aan informatie en nieuwe inzichten op. Hieronder volgen enkele uitkomsten. Reinigingsinzet per hectare Deze indicator maakt per gemeente de aard, de omvang en het resultaat van de reinigingsinzet inzichtelijk. De soorten werkzaamheden, de inzet in uren per hectare van het verzorgingsgebied en de gerealiseerde beeldkwaliteit worden met elkaar in verband gebracht. In de graﬁek rechts op deze pagina zijn de resultaten van de verschillende deelnemers te zien. Op basis van de beschikbaar gestelde gegevens worden speciﬁeke benchmarkindicatoren berekend. Voor

Reinigingsinzet en resultaat per gebied personele inzet per oppervlak (uur/h)

bestuur. De eerste rapportage die aan de deelnemers is

700 600 500 400 300 200 100 0

Kernwinkelgebied

Regulier

Buurtwinkelgebied

Schoolgebied

Woongebied

Bedrijfsterreinen

Seizoen

Buitengebied Separaat

de personele inzet is het benchmark gemiddelde 81 uur per hectare van het verzorgingsgebied. Naast de

Uit de cijfers blijkt dat ondanks het relatief kleine aandeel in het areaal

personele inzet is een indicator voor de inzet van rei-

en het gelijke ambitieniveau bij deze deelnemers de reinigingsinzet in

nigingsmaterieel bepaald. Deze bedroeg gemiddeld 63

(kern) winkelgebieden en rondom scholen relatief zeer hoog is.

uur per hectare (niet zichtbaar in de graﬁek).

Start in juni Ook de kosten verbonden aan de reinigingsinzet zijn

De pilot is succesvol geëvalueerd en pilotdeelnemers hebben aange-

inzichtelijk en onderling vergelijkbaar gemaakt. Voor

geven graag te willen deelnemen aan de Benchmark Gemeente Schoon

de personele inzet is het gemiddelde in de benchmark

2012. Uiteraard is het streven om zo veel mogelijk gemeenten te on-

e 3334,- per hectare. De gemiddelde kosten voor inzet

dersteunen met de Benchmark Gemeente Schoon. Er is nog plaats voor

van materieel bedroeg e 958,- per hectare. Uiteraard

een beperkt aantal deelnemers. Als u geïnteresseerd bent in deelname,

gaf de grote spreiding tussen deelnemers voldoende

dan kunt u contact opnemen met Alexander Vos de Wael van de NVRD,

voer voor discussie.

vosdewael@nvrd.nl.

■ GRAM

mei 2012

103

adv 1/2 Containerwielen van Haco... Protempo

... besparen u mankracht! Haco wielen maken uw containers ĂŠcht mobiel. De garantie voor uitstekende rijeigenschappen.

Bel voor informatie:

Protempo bv Postbus 21, 6500 AA NIJMEGEN Nederland Tel. +31(0)24-3711711. Fax +31(0)24-3711700 verkoop@protempo.eu www.protempo.eu

VanDoClean Hoge kosten voor reinigen olielekkages?

organisatie beleid & beheer

adv 1/4

Vandoclean

Cyber

Olielekkages zijn gemakkelijk zelf te reinigen m.b.v. AQUAQUICK 2000. Deze unieke wegdekontvetter wordt al toegepast door bijna alle brandweerkorpsen en wegbeheerders. Bespaar op kosten en tijd, wij informeren u graag!

VanDoClean B.V. / Absorbit Tel. 0416-66 80 60 Fax 0416-66 80 65 info@vandoclean.nl www.vandoclean.nl

geld & kwaliteit

Cyber Adviseurs voor buitenruimte maakt zichtbaar hoe uw organisatie ervoor staat en ondersteunt met glasheldere instrumenten. Benieuwd hoe? Bezoek ons 24 mei op het nvrd jaarcongres of bel (0172) 63 17 20.

www.cyber-adviseurs.nl

nieuws Tekst: Bas Peeters

Open Standaard Digitale Training beleidsmedewerkers

Begeleidingsbrieven

zwerfafval succesvol

Op korte termijn verschijnt de Open

Op 11 en 18 april hebben zeven enthou-

standaard

siaste gemeenten de training ‘Beleids-

brieven. Deze open standaard is

ISWA biedt de leden van de NVRD een

medewerker zwerfafval’ gevolgd. Deze

een nieuw resultaat van de NVRD-

gratis kennismakingslidmaatschap aan.

tweedaagse training maakt onderdeel

commissie Stosag. De Open stan-

NVRD-leden kunnen hierdoor een jaar

uit van het Gemeente Schoon aanbod

daard regelt de standaardisatie van

lang gratis gebruik maken van de voor-

en wordt georganiseerd door de NVRD.

3 koppelvlakken en zal gelanceerd

delen van het lidmaatschap, zoals ont-

Kennis over het eﬀectief aanpakken van

worden door het ondertekenen van

vangst van het blad Waste Management

zwerfafval wordt in de training vertaald

een convenant door onder andere

World (internationaal tijdschrift over de

naar het borgen en daadwerkelijk toepas-

de volgende organisaties: VA, TLN,

afval), Waste Management & Research

sen van deze inzichten. Naast de dage-

BRBS, Stichting Vervoeradres, Agent-

(wetenschappelijk niveau), elektronische

lijkse beheerpraktijk ligt de focus op de

schap NL en NVRD.

nieuwsbrieven, toegang tot de Waste

Digitale

Begeleidings-

beleidscyclus. Tijdens de training ont-

Gratis proeﬂidmaatschap ISWA

Knowledgebase via de website, uitnodi-

stond een levende discussie over zaken

gingen voor en korting op ISWA evene-

als; wat is de noodzaak van beleid? Hoe

Benchmarkrapport beschikbaar

menten. Ook kunnen ISWA leden deelne-

evalueer ik de aanpak van zwerfafval en

De NVRD heeft het rapport Benchmark-

men aan de werkgroepen.

wat is het belang van monitoring? Aan

analyse 2011 gepubliceerd. Dit rapport

Heeft u interesse? Meldt u aan via

het einde van de dag kregen alle deelne-

bevat hoofdconclusies uit de NVRD Ben-

vanharskamp@nvrd.nl

mers een certiﬁcaat uitgereikt uit handen

chmark afvalinzameling. In deze verge-

van Addie Weenk van Agentschap NL.

lijking zijn 30 afvalinzamelaars onderling vergeleken op de gebieden milieu,

Agenda

Voor meer informatie:

service, operationeel en kosten. De data

15 mei

Joke Deul, deul@nvrd.nl

hebben betrekking op het peiljaar 2010.

Redactiecommissie GRAM

De NVRD beoogt met de publicatie van

29 mei

dit rapport de publieke kennis over afval-

Commissie Markt & Overheid

inzameling te versterken. Het rapport is

12 juni

beschikbaar via www.nvrd.nl

Commissie Internationaal

Plein van de leefomgeving

13 juni

op VNG-congres

Commissie Afvalpreventie

Onder de slogan ‘Samen voor een schone leefomgeving’ presenteert

Meerjarenstrategie

de NVRD zich samen met een aantal

Het huidige NVRD-meerjarenbeleidsplan

Reserveer 12 september

andere organisaties die actief zijn in

‘Maatschappelijk verantwoord afvalbe-

in uw agenda

de buitenruimte op het VNG-jubile-

heer’ heeft een looptijd tot eind dit jaar.

umcongres. Dit congres vindt plaats

Het bureau is gestart met een traject

op 5 en 6 juni in Den Haag. Het Plein

voor een nieuw plan, waarin de strategie

van de leefomgeving wordt naast

voor de periode 2013-2016 wordt vast-

de NVRD bevolkt door Stadswerk,

gelegd. Uiteraard worden de commissies

Gemeenten voor duurzame ontwik-

en leden nauw betrokken bij de totstand-

keling, Rioned, Entente Florade en

koming van de nieuwe meerjarenstrate-

Gemeente Schoon.

gie. Het nieuwe plan zal in de najaars-

Nationaal Gladheidbestrijdingscongres 2012 Betere gladheidbestrijding met minder middelen

ALV worden vastgesteld.

GRAM

mei 2012

C O MMISSIE OPLE IDE N & PROFE S S IONA L IS E RING

‘Kennis delen maakt sterker’ De NVRD-commissie Opleiden & Professionalisering houdt actuele ontwikkelingen nauwlettend in de gaten en anticipeert daarop. “Vroeger als je niet oplette in de klas, kon de juf of meester wel eens gekscherend zeggen: ‘Als je nu je best niet doet, kom je later op de vuilniswagen’. Die tijd is al lang voorbij. De afval- en reinigingsbranche is de afgelopen jaren vergaand geprofessionaliseerd. In de branche werken echte professionals”, zegt commissievoorzitter Wouter Koenderman, directeur bij de ACV Groep in Ede.

“Omgaan met klanten, agressie op straat, voertuigkennis, rijvaardig-

dan nu – kennis delen én uitdragen. GRAM heeft daarin

heid en werken volgens kwaliteitssystemen; de eisen aan medewerkers

een belangrijke functie, maar ook de themadagen die

in de afvalbranche worden steeds hoger. Klantgericht en kwaliteitsbe-

we organiseren.”

wust werken staan centraal in de bedrijfsvoeringen. Iedereen spant zich maximaal in om tot de beste werkwijze en resultaten te komen”,

Gladheidbestrijding en Rijtijdenbesluit

aldus Koenderman. “Binnen de commissie Opleiden & Professionali-

Een voorbeeld waarbij onderlinge kennisuitwisse-

sering willen we ondersteuning bieden en de uitwisseling van kennis

ling meerwaarde biedt, is de gladheidbestrijding in

aanjagen. Kennis delen maakt sterker. Voor kwaliteitsgericht werken

relatie tot de arbeidstijdenwetgeving. Koenderman:

zijn goede opleidingen noodzakelijk. Momenteel zijn we bezig met het

“In de wintermaanden kan het worstelen zijn om de

hernieuwd ijken van de functie- en competentieproﬁelen. Het doel is

gladheidbestrijding goed te organiseren en om geheel

om branchebreed tot een handboek te komen waarin omschreven staat

volgens het rijtijdenbesluit te werken. Uiteraard moet

welke kwaliﬁcaties nodig zijn voor de verschillende functies. Dat geeft

je ook nog de reguliere activiteiten organiseren.” Glad-

helderheid aan de bedrijven in de branche, maar ook aan opleiders. Die

heidbestrijding is voor een groot deel onvoorspelbaar.

kunnen hun scholingsprogramma’s goed aansluiten op het eisenpakket

De wetgeving is echter strak geformuleerd. Dat creëert

per taakgebied. SPA-opleidingen is daarbij een belangrijke partij, maar

een spanningsveld waar ieder op zijn eigen manier

ook andere opleiders hebben baat bij duidelijkheid.”

mee omgaat. Momenteel onderzoekt TNO, in samenwerking met de NVRD en werkgeversvereniging WENb,

Sturen op resultaat

de verschillende werkwijzen in het land. Het rapport,

“Omdat de branche continu in beweging is, veranderen de eisen aan

dat in juni wordt verwacht, biedt straks inzicht in best

medewerkers ook. Wanneer een competentieproﬁel niet aansluit bij de

practices en doet aanbevelingen.

eisen, loop je achter. Natuurlijk zijn we tegenwoordig veel meer gericht op het hergebruik van grondstoﬀen dan op het zo snel mogelijk wegwerken van afval. Dat uitgangspunt stelt nieuwe eisen aan de branche en ons personeel. In de reiniging geldt bijvoorbeeld dat we meer sturen op resultaat. Is het gebied schoon of niet? Dus niet je rondjes maken volgens een vaste frequentie, maar vooral kijken of het voldoet aan het afgesproken niveau. Echt op resultaat sturen en er ook op afgerekend worden”, zegt Koenderman. “Opleiding en training zijn daarbij heel erg belangrijk. Je moet de mensen leren met die verantwoordelijkheid om te gaan.” Koenderman: “Onze breed samengestelde (afvalinzamelaars en gemeentelijke instellingen, red.) commissie komt vijf maal per jaar bijeen. Daarbij is ook altijd aandacht voor innovatie. Zo worden de bijeenkomsten gecombineerd met een bedrijfsbezoek of er wordt een spreker uitgenodigd. Tijdens de laatste commissievergadering hebben we Roteb bezocht; een bedrijf dat heel vernieuwend werkt. Daarbij is de directeur van Roteb ook de NVRD-bestuurder met opleidingen en professionalisering in zijn portefeuille. Als commissie richten we ons op het vergaren van kennis. Binnen de bedrijven en gemeentelijke instellingen gaat men veelal op een eigen manier om met verschillende vraagstukken. De verschillende bedrijven en problematieken lijken echter heel erg op elkaar. Er is dan ook zonder meer winst te behalen wanneer we – meer nog

GRAM

mei 2012

■

N V RD T H EMADAG MAAKT WE GWIJS IN NA D E RE ND E W E T W E RK E N NA A R VE RM O G E N

“Wij zorgen voor de stad” door Karin Giesen Met de zorg voor de openbare ruimte realiseert

het onderzoek dat beleidsonderzoeksbureau Panteia

de afval- en reinigingsbranche een belangrijke

deed in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken

en zichtbare zorgtaak van de gemeente. Nu ge-

en Werkgelegenheid. De huidige loonwaardebepaling

meenten er, door de Wet werken naar vermogen

heeft echter de nodige haken en ogen, geeft onderzoe-

(WWNV), sociale zorgtaken en verantwoordelijk-

ker Martine van Ommeren aan. Gemeenten gebruiken

heden bij krijgen, biedt dit de branche kansen

verschillende systematieken om de loonwaarde uit te

haar positie als maatschappelijke partner van de

rekenen en die leveren uiteenlopende waarden op. Met

gemeente te versterken. Diverse praktijkvoor-

verschillen tot wel 40 of 50 procent. Hoeveel iemand

beelden maken duidelijk dat deze kansen met

waard is op de arbeidsmarkt, kan dus per gemeente

beide handen worden aangegrepen.

verschillen. Nóg een uitvoeringsprobleem van de wet is de bijbehorende loondispensatie die het werk ook

Kansrijk is de WWNV zeker, aldus René Paas van Di-

voor de werkgever lonend moet maken: een werkgever

vosa: “De wet kan mensen die nu kansloos achter de

die iemand uit de WWNV in dienst neemt, betaalt 50

geraniums zitten aan het werk helpen.” Divosa is een

procent van het functieloon. De gemeente vult aan tot

van de partijen die heeft aangedrongen op één rege-

minimumloon. Hoeft de gemeenten niet aan te vullen,

ling voor sociale zekerheid. En die komt er nu met de

omdat het functieloon boven minimumloon ligt, dan is

nieuwe wet. Paas: “Het is goed dat we uitgaan van de

dat pech voor de werkgever. Ook dit probleem moet

mogelijkheden van mensen en niet van de beperkin-

nog worden opgelost, aldus Van Ommeren.

gen. Het probleem van de wet zit ‘m in de uitvoering. Die is verkokerd en biedt gemeenten minder ﬁnanciële middelen dan voorheen.” De oplossing ligt volgens Paas in eﬃciënt en creatief samenwerken. In de zorg voor – op weg naar werk helpen van – mensen moeten gemeenten, en alle betrokken instanties die er actief zijn, samenwerken in multidisciplinaire teams, die ieder een stukje van de stad voor hun rekening nemen.

Voorzorg Andere branches, waaronder het bankwezen, zouden een voorbeeld kunnen nemen aan de afvalbranche, vindt Paas. Met het omdenken van afval naar grondstoﬀen en aandacht voor afvalpreventie laat de branche zien dat het preventieve denken hier al is doorge-

Door de vergrijzing wordt het nóg belangrijker dat er meer mensen aan het

drongen. Deze voorzorg kan ook de wereld van sociale

werk gaan. (foto: Nationale Beeldbank)

zaken & werkgelegenheid vooruit helpen. De WWNV verandert weliswaar het sociale stelsel, maar er is pas

Goede voorbeeld

een wérkelijk fundamentele herziening als de overheid

Een andere uitdaging voor de uitvoerders van de

al heeft voor iemands functioneren ie nog aan het werk

WWNV is de volgende: hoe trekken gemeenten werkge-

is, betoogt Paas. Echte voorzorg dus, en niet pas als

vers over de streep om mensen met een arbeidsbeper-

ie is uitgevallen. Mensen gaan te snel op de reserve-

king in dienst te nemen? Om te beginnen door zelf het

bank. Dat zou niet meer nodig zijn als werken meer

goede voorbeeld te geven en mensen met afstand tot

zou lonen voor iedereen, voor zowel werknemer als

de arbeidsmarkt zelf in dienst te nemen of in te huren.

werkgever.

Of door de -publieke- bedrijven die voor hen werken uit te dagen tot social return bij aanbesteden. Zo be-

Loonwaarde varieert

sloot het college van de gemeente ’s Hertogenbosch al

Om te bepalen in hoeverre het werk van iemand met

in 2008 om voortaan sociaal in te kopen. Dit betekent

een arbeidsbeperking lonend is, moet zijn loonwaarde

dat zij diensten, waaronder groenvoorziening, post-

bepaald worden. De loonwaardemeting maakt het ver-

bezorging, schoonmaak, recycling en parkeerbeheer

mogen tot werken tastbaar en meetbaar. En dat is ook

inbesteedt bij de eigen Weener Groep. Voor de uitvoe-

prettig voor de WWNV-cliënt. Dat blijkt in ieder geval uit

ring van openbare aanbestedingen met SW-verplichting GRAM

mei 2012

werkt de Weener Groep samen met andere Noord-Bra-

bieden. In ieder geval de helft van hen moet daarna

bantse SW-bedrijven in het Service Bureau Social Re-

doorstromen naar een reguliere baan elders. Uitzend-

turn. Dit servicebureau ‘ontzorgt’ opdrachtgevers en

bureau Randstad heeft van Irado de opdracht gekregen

opdrachtnemers. Daarnaast werkt de Weener Groep

om voor deze 30 mensen een betaalde baan te vinden.

samen met de Bosche woningcorporatie Zayaz. Doel is om in vijf jaar 100 fte’s (uit de WSW) aan het werk te

Business

krijgen. Op dit moment zijn dat er al 82.

De branche blijkt zeer inventief in het (bege)leiden van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt naar werk.

MVO

En kan daarin voor veel opdrachtgevers veel beteke-

“Wij zorgen voor de stad”, benadrukt André Hertog van

nen. De kracht en onderscheidende waarde ligt in so-

afvalbedrijf Irado. “Met de WWNV ligt er voor ons een

ciaal ondernemerschap, in combinatie met een goed

strategische kans om nog meer te betekenen voor onze

business model. Of zoals Hen Schreurs van de WAA

opdrachtgevers. Dit past naadloos in ons beleid van

Groep uit Venlo het verwoordt: “Het is gewoon busi-

maatschappelijk verantwoord ondernemen. Met de ge-

ness. We leveren graag mensen op basis van afspraken

meenten waarvoor wij werken hebben we -in vier beeld-

over werk dat gedaan moet worden. En we willen het

bestekken- vastgelegd wat Irado doet in het beheer

gewoon nóg beter gaan doen. Niet kleiner worden als

van de openbare ruimte. Deze zorg voor de openbare

SW-bedrijf, maar gewoon meer diensten gaan bieden.”

ruimte realiseren we met een ﬂink aantal mensen uit

De grootste uitdaging ligt daarbij, volgens Scheurs, in

de sociale werkvoorziening.” Irado huurt dan ook con-

het vinden van het juiste evenwicht tussen mensen

tinu 60 á 70 mensen in van het plaatselijke SW-bedrijf.

resultaatgericht ondernemen.

Op 20 februari 2012 sloten de gemeente Schiedam en Irado een (social return)overeenkomst om dit jaar 30

Meer weten over de WWNV?

werkzoekenden een leer- en ontwikkelingstraject te

Kijk op www.werkennaarvermogen.nl

adv 1/2 De Rooij

■

N IEUWTJES VAN DE ZAKE LIJKE M A RK T

NIEUWS

Certificaat CO2-prestatieladder VAR

MVO – Award voor ARN Afvalenergiebedrijf ARN B.V. is winnaar geworden van de MVO-Award 2012 in de regio Nijmegen. ARN liet tientallen andere bedrijven achter zich. De jury zette ARN op de eerste plaats, omdat het bedrijf onder meer: zeer innovatief en duurzaam is, op milieugebied meer doet dan wettelijk voorgeschreven, veel aan educatie doet en open contacten onderhoudt met de omgeving. De jury memoreerde dat de rookgassen die uit de schoorstenen van ARN komen, dankzij tal van milieumaatregelen, zelfs schoner zijn dan de buitenlucht. Waardering was er ook

Het is voor de bezoekers van VAR mogelijk om hun elektrische auto op te laden met groene stroom

voor het feit dat het aantal klachten

van VAR

van omwonenden over ARN de afgelopen vijfentwintig jaar is terug-

Met de CO2-prestatieladder geven bedrij-

Schaik, manager Engineering: “De afge-

ven inzicht in hun invloed op de uitstoot

lopen tijd hebben we al onze emissies

van CO2, ofwel hun CO2 voetafdruk. Pro-

in kaart gebracht. Dat was niet altijd ge-

Rail ontwikkelde het instrument in 2006,

makkelijk. Vooral het verzamelen van de

sinds 2011 beheert de Stichting Klimaat-

gereden kilometers bleek moeilijker dan

De derde scope draait om emissies in de

vriendelijk Aanbesteden en Ondernemen

gedacht.”

keten, met name de inkoop en afzet van

(SKOA) het. SKOA streeft naar één helder

gebracht van 350 naar 2 per jaar.

materialen en energie. “In onze branche

en toegankelijk meetinstrument voor

De prestatieladder werkt met drie zoge-

zijn we de tweede met dit certiﬁcaat.

duurzaamheid bij het gunnen van aanbe-

noemde emissiescopes. Bij de eerste gaat

Voorlopig hebben we dus een goede po-

stedingen. Na een klein jaar van voorbe-

het om directe emissies, bijvoorbeeld

sitie voor aanbestedingen. Nu is het een

reiden is VAR sinds kort gecertiﬁceerd.

dieselgebruik door het bedrijf. De twee-

kwestie van verder ontwikkelen en ieder

de betreft indirecte emissies door inkoop

jaar rapporteren. Een prima manier om

De CO2-prestatieladder kent vijf ‘spor-

van energie. “Hier streven we naar een

onszelf scherp te houden.”

ten’. VAR is nu ingestapt op de derde

vermindering van 10 procent tot 2015.

sport en streeft ernaar de hoogste sport

Dat is al deels gerealiseerd doordat we

Lees meer over de CO2-prestatieladder en

in 2013/2014 te bereiken. Ruurd van

nu groene stroom van Attero gebruiken.”

de certiﬁcering van VAR op www.var.nl.

Textielinzameling in uw gemeente verbeteren? Kom langs bij de KICI stand adv 1/4 op het VNG Jubileumcongres. KICI

Stichting KICI. Specialist in inzameling en hergebruik van textiel. De gehele opbrengst doneert KICI aan goede doelen in binnen- en buitenland. www.kici.nl

N IEUWTJ E S VAN DE ZAKE LIJK E M A RK T

Proef met mobiele composteerinstallatie

NIEUWS

Luba Award voor Cyclus Op 2 april 2012 ontving Cyclus uit handen van algemeen directeur Johan Doornenbal van Luba Uitzendbureau de Luba Award. Deze Award is in 2011 in het leven geroepen voor organisaties die zich extra inzetten om mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt een kans te geven. Daarbij gaat het hoofdza-

Op de gemeentewerf van Lopik is

kelijk om extra scholing en begeleiding.

eind april een proef van start gegaan met een mobiele composteerinstallatie. Dit maakt het mogelijk direct op locatie compost en groene stroom te maken van groente-, fruiten tuinafval (GFT). Inwoners van de gemeente kunnen de compost daarna meteen mee naar huis nemen. Hiermee wil de gemeente laten zien dat het scheiden van afval zeer de moeite waard is. Bovendien bespaart de nieuwe installatie ook kosten. De mobiele installatie is speciaal ontwikkeld om het recyclingproces van GFT voor inwoners meer inzichtelijk te maken.

Cyclus werkt sinds 2009 samen met

van Cyclus. “We zijn er zonder meer

Zij kunnen zo met eigen ogen zien

Luba, vooral voor de inhuur van chauf-

trots op dat we de Luba Award ontvan-

hoe het werkt.

feurs en beladers. Bij Cyclus krijgen

gen. De onderscheiding laat zien dat we

medewerkers van Luba een uitgebreid

onze verantwoordelijkheid nemen als

inwerktraject én een eigen mentorchauf-

het gaat om mensen met een afstand

feur. In een persoonlijk ontwikkeltraject

tot de arbeidsmarkt. Cyclus heeft volop

worden de doorgroeimogelijkheden van

geschikt werk voor deze doelgroep en

een medewerker individueel bepaald.

met gedegen begeleiding kunnen zij

Waar nodig biedt Cyclus daarbij aanvul-

vaak succesvol doorstromen binnen ons

lende scholing of opleidingen.

bedrijf. Dat betekent winst in sociaal én economisch opzicht. Deze aanpak kost

Winst

de samenleving immers minder geld en

Volgens algemeen directeur Leendert

biedt mensen in een afhankelijke positie

van Bloois van Cyclus is de Luba Award

de kans deel te nemen aan het arbeids-

illustratief voor het personeelsbeleid

proces.”

adv 1/4 Humana

Lease

Roteb Lease Roteb Lease is gespecialiseerd in reparatie, onderhoud en beheer van bijzondere voertuigen. Het accent ligt op afvalinzamelvoertuigen, veegmachines, rioolreinigingsvoertuigen, hoogwerkers, containerauto’s, ambulances en brandweervoertuigen.

adv 1/2

Roteb Lease staat voor klantgerichte mobiliteitsservice.

Verkoop & Beheer:

Werkplaatsen:

Advisering bij aanschaf

Onderhoud, reparatie en keuringen

Aanschafcoördinatie

Schadeherstel

Voertuiginstructie

Constructiewerk

Assurantie en schadeafwikkeling

Bedrijfswageninrichting

Leasing

Servicesteunpunt voor RAVO, HIAB,

Wagenparkbeheer Managementinformatie Verhuur

Geesink, Haller, BekkerLaGram en KOKS Adrem veiligheidskeuringen

Meer weten? Een vraag? Een uitdaging? Informeer naar onze mogelijkheden. Roteb Lease Kleinpolderplein 5

Bel 010 - 267 86 00

Postbus 11011

Of mail naar lease@roteb.rotterdam.nl

3004 EA Rotterdam

www.roteb.rotterdam.nl

De ondergrondse perscontainer van Sidcon adv 1/2 Sidcon

Een schone en veilige binnenstad (zie referenties op onze website) De meest effectieve manier van kunststof inzameling (zie op onze website welke besparingen mogelijk zijn) Bijsterhuizen 11-20a | 6546 AS Nijmegen t 024 - 344 66 82 | e info@sidcon.nl | www.sidcon.nl

024 - 344 66 82 | www.sidcon.nl

Colofon Uitgever NVRD, WTC Arnhem Nieuwe Stationsstraat 10 6811 KS ARNHEM Telefoon 088 - 3770000 E-mail post@nvrd.nl I-net www.nvrd.nl

Redactiecommissie Rob Schram, RMN (hoofdredacteur), Marc Maassen, GAD Drs. Bas Peeters, NVRD Herman Beerding, BMS Drs. Andrea van de Graaf, De Meerlanden Ing. Marc Veenhuizen, gemeente Apeldoorn Willy Brinkbäumer, Twente Milieu Martin van Nieuwenhoven, Agentschap NL

Agenda 23 – 25 mei 2012 NVRD Jaarcongres Schoongewoon Inl. www.schoon-gewoon.nl 5 – 6 juni 2012 VNG Jubileumcongres, Den Haag 12 september 2012 Gladheidbestrijdingscongres

Eindredactie Drs. Karin Hegeman en Karin Giesen Postbus 1218, 6801 BE Arnhem tel. 088 - 3770000 e-mail: hegeman@nvrd.nl

21 september 2012 World CleanUp Inl. www.keepitcleanday.nl

Bladmanagement Sander Retra, Retra PubliciteitsService bv

Advertentie-exploitatie Retra PubliciteitsService bv Postbus 333, 2040 AH Zandvoort tel. (023) 571 84 80, fax (023) 571 60 02 e-mail: cisca@retra.nl

Opmaak Betuwe Promedia bv, Buren

Druk Spijker Drukkerij bv, Buren

Oﬃcieel vakblad van de NVRD

Abonnementenadministratie Postbus 333, 2040 AH Zandvoort tel. (023) 571 84 80, fax (023) 571 60 02 Jaarabonnement ad € 95,– incl. BTW. België € 122,50 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: € 11,50.

Dé vakbeurs voor de totale recyclingbranche

Beëindiging abonnement Het opzeggen van een abonnement dient schriftelijk te geschieden uiterlijk op 15 november bij Retra PubliciteitsService. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd.

adv Recycling

18, 19 en 20 september 2012 GorinchemGorinchem

1/4

Openingstijden: 13.00-21.00 uur

ISSN 1569-0458 © NVRD GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC-keurmerk en verschijnt 11x per jaar. Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

Evenementenhal Gorinchem Franklinweg 2 4207 HZ Gorinchem T +31 (0)183 - 68 06 80 F +31 (0)183 - 68 06 00 I www.evenementenhal.nl E gorinchem@evenementenhal.nl

Ons evenement.

UW MOMENT.

Advertorial

Leren en ontwikkelen

Gegarandeerd vakmanschap door Cyclus Academie Meer en meer staan gemeenten voor de uitdaging op kosteneffectieve wijze invulling te geven aan het afvalbeheer en beheer van de openbare ruimte. In dat proces neemt vakmanschap een cruciale rol in. Het Goudse bedrijf Cyclus verankert dit vakmanschap in haar organisatie met de ‘Cyclus Academie’, een intern platform voor leren en ontwikkelen. Manager Personeel & Organisatie Hanneke de Bruijn vertelt hoe dat in z’n werk gaat.

in de branche. Zo zorgen we er voor dat de competenties van onze medewerkers in de pas lopen én blijven lopen met de eisen die de opdrachtgever stelt.”

Dat verdient een prijs Sinds enkele jaren werkt Cyclus voor de inhuur van personeel samen met Luba Uitzendbureau, dat Cyclus onlangs de Luba Award toekende. Met deze prijs zet Luba haar opdrachtgevers die zich extra inzetten voor medewerkers met een achterstand op de arbeidsmarkt, in het zonnetje. De Bruijn: “De prijs laat in de praktijk zien dat Cyclus aan de weg timmert als het gaat om opleiding en begeleiding van

personeel. Bij ons krijgen alle extern ingehuurde chauffeurs een Adv Cyclus

“Vakmanschap op het gebied van afvalbeheer en beheer van de

openbare ruimte vormt de kern van ons bedrijfsproces. In een markt

uitgebreid inwerktraject én een eigen mentorchauffeur. Waar no-

de opgave ons vakmanschap continu up to date te houden. Dat doen

Denk aan het VCA-diploma, maar ook aan diverse vakopleidingen

we onder andere met de Cyclus Academie, het platform voor leren en

en chauffeursdiploma’s. Wanneer iemand aan alle kwalificaties

ontwikkelen dat onze medewerkers een breed palet aan opleidingen,

voldoet, wordt bezien of een dienstverband bij Cyclus mogelijk is.”

waar ontwikkelingen elkaar snel opvolgen, staan we als bedrijf voor 1/1 dig biedt Cyclus hen tevens aanvullende scholing of opleidingen.

cursussen en trainingen biedt”, zegt De Bruijn.

Social return Meten is weten

Het gedegen opleidingsbeleid

De Bruijn vervolgt: “Met de Cyclus Academie

maakt Cyclus tot een aantrek-

houden we onze kennis en vaardigheden op een

kelijke werkgever voor haar per-

structurele en proactieve manier op een hoog

soneel én voor mensen met een

niveau. Dat begint met een vakmanschapma-

achterstand op de arbeidsmarkt.

trix per functie, waarin op functieniveau de

De Bruijn: “Voor onze doelgroep

vereiste competenties, diploma’s en

is het begeleidingstraject dat wij

kennis staan vermeld. Dat vormt

hen bieden van groot belang. Ze

de leidraad voor de Persoon-

krijgen de kans door te groeien in

lijke Evaluatie Cyclus, waarmee

een verantwoordelijke baan, waar

functioneren en ontwikkeling

ze trots op kunnen zijn. Ook me-

van medewerkers structureel

dewerkers die uiteindelijk niet bij

worden geëvalueerd. Daarbij

Cyclus in dienst treden, bouwen

worden afspraken over op-

een cv op dat hun positie op de

leiding en ontwikkeling

arbeidsmarkt sterk verbetert. In

formeel vastgelegd. Pa-

dat verband vind ik de Luba Award

rallel

stellen

een mooie onderscheiding, die

vakmanschap-

laat zien dat Cyclus zich inzet voor

matrix voortdurend bij

social return en haar maatschap-

naar

pelijke taak serieus neemt.”

daaraan de

actuele

aanleiding

van

ontwikkelingen Manager Personeel en Organisatie Hanneke de Bruijn van Cyclus

KWALITEIT HEEFT U ZELF IN DE HAND Adv Sulo

s Plaatsing s Advies s Onderhoud 1/1 s Levering s Toegangscontrole s Etc.

Sulo Beneluxweg 4 6014 CC Ittervoort

T F E I

+31 (0)475 567 000 +31 (0)475 567 001 suloinfo@sulo.com www.sulo.nl www.sulo.be