GRAM

JAARGANG 103

|

NUMMER 10

|

OKTOBER 2012

Geactualiseerde functie- en competentieprofielen voor de reinigingsbranche | Interview met NVRD-voorzitter Han Noten | Zelf doen, samen doen of laten doen, waar is de regie adequaat?

Uitblinker 2012 staat symbool voor professioneel straat reinigen

Van Schijndel Afvalinzamelsystemen “iets anders, veel beter”.

VSAII + SCB1700-Eurosplit

VSAIII + SCB1700-Combi Gesc voor hikt arm- haak,k kettin abel- en gop syste name men .

VSAII + ACB500 Archiefbelading

Onderdelenservice

Waarom voor van Schijndel kiezen: Langere levensduur door toepassing van slijtvast staal voor achterlader en opbouw.

Standaard met verzwaard juk en persschot. ot.

Twee jaar garantie.

ON D E

Eenvoudig, betrouwbaar.

Beproefd concept voorzien van de nieuwste technieken.

Ongecompliceerde moderne hydrauliek & elektronica.

E RD

LE N

www.vanschijndel.eu Van Schijndel BV • Stationsweg 78 • 6051 KL Maasbracht • Nederland T +31 (0)475 465636 • F +31 (0)475 466540 • E info@vanschijndel.eu

www.vanschijndel.eu

inhoudsopgave

Officieel vakblad van de NVRD

Hoe doen zij dat?

Deze maand: reiniging na evenementen 6

Drie medewerkers van verschillende organisaties lichten hun keuzes toe en geven hun visie op het reinigen van de openbare ruimte na afloop van grote evenementen.

Uitblinker 2012 8

Op basis van de publiekstemmen en het oordeel van een vakkundige jury is Marijn Meijdam uitgeroepen tot de beste reiniger van 2012.

Geactualiseerde functie- en competentieprofielen voor de reinigingsbranche 10

De meest gangbare functie- en competentieprofielen voor de reinigingsbranche zijn geactualiseerd, zij bestaan nu uit activiteitenclusters die gecombineerd kunnen worden.

Elk cluster van taken en rollen is onderverdeeld in de categorieën.

NVRD-voorzitter Han Noten: “Kennis op gemeenteniveau behouden en bevorderen” 12

Han Noten is sinds 25 mei voorzitter van de NVRD. “De identiteit van de NVRD is gebaseerd op het feit dat we een publieke organisatie zijn. We horen bij de gemeenten.

Niet bij de markt.”

Zelf doen, samen doen of laten doen: in hoeverre verschillen deze drie organisatievormen?

26

Regievoering is een vak apart en ook niet standaard in te vullen. Dit blijkt uit het bestuurskundig onderzoek dat op verzoek van de NVRD is uitgevoerd naar de verschillen in gemeentelijke regievoering bij de verschillende contractvormen die we in de afval- en reinigingsbranche kennen.

4

NVRD Themadag

5

Bezem Poll: stem mee

15 Gemengde berichten afval & milieu 16 Nieuwe impulsen voor Made in Holland 21 Gemeente Schoon; Tynaarlo volgt Thematraject Afvalbakken 23 Feiten & Cijfers 24 Vakwerk: interview met een Bij de voorplaat: lees verder op pag. 8 (foto: Fotostudio PillenBeskers)

professional uit de branche 28 Keep it Cleanday 29 Lochem en Deventer stappen over op diftar 33 Persoonlijke aanpak houdt Leeuwarder binnenstad schoon 35 NVRD Nieuws 36 Nieuws op de markt 38 Agenda Persoonlijke aanpak houdt binnenstad Leeuwarden schoon (pag. 33)

GRAM

|

oktober 2012

3

T H EMAD A G 7 NOVEMB ER 2012

Verpakkingen en grondstoffen In één dag op de hoogte van de laatste stand van zaken rondom het verpakkingenakkoord en de manier waarop we 65% recycling gaan bereiken. Meer afval inzamelen, meer grondstoffen recyclen. Naar 2/3 recycling van huishoudelijk afval in 2015. Hoe pakt uw gemeente dit aan?

Woensdag 7 november 2012 organiseert de NVRD een themadag over de actuele thema’s verpakkingen en grondstoffen. Verschillende wethouders en mensen uit de praktijk geven hun visie en gaan met u in discussie.

De inhoud en gevolgen van het verpakkingenakkoord en nut en noodzaak van een grondstoffenakkoord komen aan bod.

Verpakkingen Een belangrijke potentiële grondstoffenstroom die in gemeenten wordt ingezameld, zijn verpakkingen. Op dit moment vindt er nog veelvuldig overleg plaats over de uiteindelijke vorm en inhoud van het akkoord. Begin november is hierover meer duidelijk. Wij brengen u tijdens de themadag graag op de hoogte van de laatste stand van zaken over de inhoud en gevolgen van dit akkoord voor gemeenten en voor de recycling van deze belangrijke grondstofstroom.

Aanmelden Grondstoffen Grondstoffen worden steeds schaarser. Hierdoor krijgt afval steeds meer waarde. Vanuit deze gedachte heeft een brede werkgroep uit de afvalbranche voor de zomer een advies uitgebracht aan staatssecretaris Atsma van Infrastructuur & Milieu. Dit advies bestaat ondermeer uit het voorstel om een grondstoffenakkoord af te sluiten tussen gemeenten en het Rijk. Doordat gemeenten,

Wij bieden u 7 november een interessant programma waardoor u in één dag volledig op de hoogte bent van de laatste ontwikkelingen. Kortom, de moeite waard om aan deze dag deel te nemen. De themadag vindt plaats van 9.30 uur tot 17.00 uur bij Triavium in Nijmegen. Het volledige programma wordt binnenkort bekendgemaakt.

Ga naar www.nvrd.nl en meld u snel aan!

die momenteel ongeveer de helft van het huishoudelijk afval voor recycling aanbieden, gaan samenwerken

Investering

met producenten en de rijksoverheid, kan Nederland

De toegangsprijs voor de themadag bedraagt f 350,-. De prijs voor leden van de NVRD is f 295,(prijzen zijn exclusief BTW).

maar liefst 15% (1,5 miljoen ton) méér huishoudelijk afval recyclen in 2015. Tijdens de themadag staan wij stil bij de vraag hoe zo’n grondstoffenakkoord eruit kan zien en wat er in dat kader van gemeenten gevraagd kan worden.

4

GRAM

|

oktober 2012

■

Meer informatie Voor meer informatie over de themadag en vragen over het huren van een stand kunt u contact opnemen met Ine van Harskamp.

Telefoon: 088 - 377 00 00 e-mail: vanharskamp@nvrd.nl

BEZEM Kamervragen werden er gesteld. Hoe kon het toch dat afval helemaal uit Napels naar Nederland kwam? Vervuild afval, dat mocht toch niet, kon niet, verschrikkelijk. Geen idee wat daarin zou zitten en hoe zat het met het vervoer? Enkele ‘old professionals’ dachten spontaan terug aan de tijd dat afval binnen de provinciegrenzen verwerkt moest worden en dat afvalsturing op provinciaal niveau geregeld werd. Menig bestuurder vond het prachtig, een eigen verwerking. Lag niet altijd lekker bij de bevolking maar een lucratieve stortplaats was niet verkeerd. Met geld en afval van de gemeenten of bedrijven, meerjarig en het liefst met een levergarantie op tonnen, heerlijk. Het geld stroomde binnen. Dat waren nog eens tijden. Maar tijden veranderen.

Menige crisis werd overleefd, afval werd toch wel geproduceerd. Sterker nog, het aanbod bleef zelfs stijgen, de zogeheten autonome groei. Maar tijden veranderen nu echt, de huidige crisis trekt diepe sporen. Voor het eerst is er minder afval, zowel van consumenten als van bedrijven. Er wordt nog net niet om gevochten, letterlijk, maar de meeste aan- of inbestedingen zijn wel degelijk als een gevecht te typeren. Voor en achter de bühne.

Big business, big money. Dan zijn er andere krachtenvelden aan het werk. Het is gemakkelijk om dan te zeggen dat waar gehakt wordt, spaanders vallen. Spaanders die dan wel weer voor andere duurzamere activiteiten kunnen worden ingezet wellicht. Maar het is te gemakkelijk, en vooral ook niet eerlijk. Jarenlang hebben mensen zich keihard ingezet om ons afval in te zamelen, op te vegen, weg te brengen en te verwerken. Prachtige resultaten (lees: winsten) werden er geboekt. Zulke goede resultaten dat de interesse van het snelle geld was gewekt en ook zij onderdeel werd van de afvalketen. Op zoek naar nog meer en meer. Maar na de huizenbubbel is nu ook de afvalbubbel geknapt. Aan de voor- en vooral de achterkant van de keten vallen slachtoffers. In een gevecht voor prijzen die niet kunnen, in een wedstrijd waarbij de vraag gesteld kan worden of er ook winnaars uit kunnen komen. De bezem denkt louter verliezers.

“Je kan altijd nog vuilnisman worden!” werd er vroeger vaak gezegd als iemand nergens aan het werk kon komen. Inmiddels is de werkelijkheid anders: afvalbeheer, reiniging en beheer van de openbare ruimte zijn geprofessionaliseerd. Inzameling is een echt vak geworden, net als reiniging. Tegelijkertijd verwacht de branche een grote instroom van werknemers met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Hoe gaan afvalinzamelings- en reinigingsbedrijven daarmee om?

Een straatreiniger heeft geen opleiding nodig Wat vindt u?

Eens Oneens Reageren? Ga naar www.nvrd.nl Uitslag van de poll september De als 1 april grap gepresenteerde doorzichtige container van ROVA is een goed idee. (red. dit was een gezamenlijk initiatief van TwenteMilieu, ROVA en NVRD) 100 % 0%

Eens Oneens

Verder discussiëren over dit onderwerp?

Sluit u aan bij de GRAM lezersgroep op LinkedIn.

GRAM

|

oktober 2012

5

HOE DOEN ZIJ DAT ? het reinigen van de openbare ruimte na afloop van een evenement

D E Z E MAAN D:

mentenbureau van de gemeente Rotter-

opruimkosten betaalt. De gedachte daar-

dam en de verkeers-, gezondheids- en

bij is dat het evenement goed is voor

handhavingsdienst. Wij zitten altijd als

de exposure van de stad. Die honderd-

sluitpost achteraan, dus zo’n overleg is

duizenden bezoekers gaan wellicht ook

belangrijk.

wat drinken bij de horeca.

Zijn er speciale of preventieve

Wordt er gehandhaafd op onge-

maatregelen (statiegeld, vrijwilli-

wenst weggooigedrag?

gers/burgers die opruimen)?

Daar is geen beginnen aan. Wel handha-

Willem Bouwmeester, coördinator

We zorgen dat alle bakken vooraf goed

ven we extra op wildplassen en alcohol-

speciale producten Stadsbeheer clus-

geleegd zijn en we plaatsen extra facili-

gebruik buiten de alcoholzone.

ter schoon (voorheen Roteb) gemeente

teiten, zodat mensen volop de gelegen-

Rotterdam, aantal inwoners 617.000.

heid krijgen om hun afval correct weg te

Mogelijke verbeterpunten?

Contact:

gooien. Statiegeld op plastic bekers komt

Het gebruik van een retourbeker of

evenementenroteb@rotterdam.nl

bij ons bijna niet voor. Bij wijkevenemen-

statiegeld zou wel helpen. Alles wat

ten gebeurt het wel dat burgers of vrij-

niet op straat ligt, hoef je ook niet op te

willigers zelf het terrein schoonmaken.

ruimen. Ook zou je de organisatie meer

Eventueel zorgen wij voor de containers

prikkelen als je het principe ‘de vervuiler

en/of een inzamelwagen. Daar denken

betaalt’ zou hanteren. Als ze zelf merken

wij heel flexibel in mee.

dat je een terrein met twee man op kunt

Gemeente Rotterdam

ruimen in plaats van met tien, als je een Wat zijn de grootste/belangrijkste

Verleent u vergunningen met borg-

retourbeker gebruikt bijvoorbeeld, zou-

evenementen in uw gemeente?

som, voor als een evenemententer-

den organisaties toch wat meer gestimu-

De Rotterdam Marathon, Zomercarnaval

rein niet schoon achterblijft?

leerd worden creatief te zijn.

en Cityracing zijn een paar van de groot-

Dat fenomeen passen wij niet toe. Wel

ste en meest bekende. We hebben op

werken we met een om-niet-regeling.

Tips voor andere gemeenten?

jaarbasis zo’n zeventig grote evenemen-

Dat betekent dat bij grootschalige eve-

Vooroverleg met de andere gemeente-

ten en 1700 kleinschalige, zoals wijk-

nementen, die vrij toegankelijk zijn voor

lijke diensten werkt bij ons heel goed.

feesten.

het publiek, de gemeente Rotterdam de

Wat voor soort afval levert dat voornamelijk op?

Dat varieert per evenement. Bij de marathon betreft het voornamelijk drinkbekertjes van de lopers, bij het Zomercarnaval treffen we veel gebroken glas aan, van flesjes bier die de bezoekers zelf meenemen. Het meeste afval bestaat uit drank- en foodverpakkingen, zoals drinkbekers en patatbakjes. Maar ook flyers en gadgets. Per evenement gaat het om tientallen tonnen afval.

Hoe is de reiniging geregeld?

Wij doen dat zelf, als reinigingsdienst.

Vooraf hebben we wel intensief overleg met andere diensten, zoals het evene-

6

GRAM

|

oktober 2012

In dit artikel leggen drie medewerkers van verschillende organisaties uit hoe zij de reiniging van de openbare ruimte in hun gemeente organiseren nadat er een groot evenement heeft plaats gevonden.

Ze lichten hun keuzes toe en benoemen de voor- en nadelen.

tekst: Hetty Dekkers op te leggen aan de organisator, mits er

Hoe is de reiniging geregeld?

sprake is van verwijtbaar gedrag.

De organisatie ruimt het evenemententerrein zelf op, met hun eigen personeel.

Wordt er gehandhaafd op onge-

Christa Hielkema, medewerker be-

wenst weggooigedrag? (of andere

Speciale of preventieve maatregelen

zaken)

(statiegeld, vrijwilligers/burgers die

Nee, de buitengewoon opsporingsamb-

opruimen)?

tenaren komen in principe niet op het

Dat varieert. Met carnaval wordt het bier

evenemententerrein.

in glas geschonken, omdat men geen

leid en advies Stadswerken gemeente

plastic wil. Horecaondernemers zorgen

Utrecht, aantal inwoners 300.000.

Mogelijke verbeterpunten?

meestal wel voor extra rekjes en tafels

Contact: sw.wens@utrecht.nl

Het toepassen van een waarborgsom bij

waar de bezoekers hun lege glas kwijt

het verlenen van een vergunning zou

kunnen. Eetkraampjes op de kermis

een verbetering zijn, en meer toezicht en

zorgen zelf voor extra afvalbakken. Op

handhaving.

wijkfeesten vragen we burgers zelf het

Gemeente Utrecht

evenemententerrein schoon te maken.

Doen ze dat niet, dan brengen we kosten in rekening.

Wat zijn de grootste/belangrijkste evenementen in uw gemeente?

Verleent u vergunningen met borg-

Van de vier grote Nederlandse steden

som, voor als evenemententerrein

heeft Utrecht het grootste aantal evene-

niet schoon achterblijft?

menten. Enkele belangrijke evenementen

Voorheen deden we dat wel. Die borgsom

zijn Vrijmarkt Koninginnedag, Tweetakt,

is afgeschaft omdat in de praktijk geble-

Bevrijdingsfestival,

Film

ken is dat het hanteren van een borgsom

Festival, Festival aan de Werf en De Pa-

onwerkbaar bleek en het schoonmaken

rade. Deze evenementen trekken elk vele

van het evenemententerrein al in de

duizenden bezoekers.

voorwaarden is meegenomen.

Nederlands

Wat voor soort afval levert dat

Wordt er gehandhaafd op onge-

voornamelijk op?

Joop Bonekamp, teamcoach

wenst weggooigedrag?

Het afval bestaat voornamelijk uit hore-

reiniging gemeente Maastricht,

Bij de meeste evenementen, zoals carna-

ca-afval, zoals plastic bekertjes, flesjes,

120.000 inwoners. Contact:

val, is daar geen beginnen aan. Op een

blikjes een dergelijke. Daarnaast ook ver-

joop.bonekamp@maastricht.nl

evenement als de vrijmarkt plaatsen we

pakkingen van zelf meegebrachte etenswaren.

veel extra grote containers. Toch zijn er

Gemeente Maastricht

altijd mensen die hun onverkochte waar

ciale of preventieve maatregelen (statie-

Wat zijn de grootste/belangrijkste

Tips voor andere gemeenten?

geld, vrijwilligers/burgers die opruimen)

evenementen in uw gemeente?

Stem onderling het beleid beter op el-

We nemen geen preventieve maatregelen.

Wij hebben het concert van André Rieu,

kaar af. Zodat bezoekers overal dezelfde

Hoe is de reiniging geregeld?

Er is geen externe partij die opruimt, dus

gewoon achterlaten op hun verkoopplekje. Je mag daar staan zonder vergunning, dus handhaving is moeilijk.

doet de gemeente dit ‘gewoon’ zelf. Spe-

de voorjaars- en najaarskermis, het

gedragsregels tegen komen, of ze nu in

Verleent u vergunningen met borg-

Preuvenemint, Winterland, carnaval, de

Eindhoven, Maastricht of Utrecht naar

som, voor als een evenemententer-

vrijmarkt. Dat zijn wel de grootste eve-

een festival gaan. Dan weten mensen

rein niet schoon achterblijft?

nementen; daarnaast heb je nog wat klei-

waar ze zich aan moeten houden. Ge-

Nee, dat wordt niet gedaan. In de ver-

nere, zoals wijkfeesten.

meenten zouden ook meer ervaringen

gunningsvoorwaarden van evenementen

uit kunnen wisselen, zodat je niet steeds

is wel opgenomen in welke staat de or-

Wat voor soort afval levert dat

ganisator het evenemententerrein moet

voornamelijk op?

opleveren na afloop. Wanneer niet aan

Drinkbekers en ander zwerfafval, zoals

die voorwaarden is voldaan, dan kan be-

frietbakjes, verpakkingen van zelf mee-

sloten worden een last onder dwangsom

gebrachte drink- en etenswaren.

het wiel opnieuw hoeft uit te vinden.

GRAM

|

oktober 2012

■

7

UI T BLIN KER 2 012:

Marijn Meijdam van de gemeente Culemborg beste reiniger Marijn Meijdam, reinigingsmedewerker bij de gemeente Culemborg, is tot Uitblinker van 2012 verkozen. Op basis van de publiekstemmen en het oordeel van een vakkundige jury, is Marijn Meijdam uitgeroepen tot de beste reiniger van 2012. De verkiezing werd dit jaar voor de tweede keer georganiseerd om een positieve bijdrage te leveren aan het imago van het vak van reiniger en de reiniging- en afvalbranche in het algemeen.

(foto: Gemeente Culemborg)

Dit gebeurde in de gemeente Culemborg waar de Uitblinker werkzaam

Hij speelt daarmee een belangrijke rol in de Culemborg-

is. Uit handen van Erik de Baedts (rechts op de foto), jurylid van de

se samenleving. Kortom, een echte uitblinker!”

Uitblinker 2012 en directeur van de NVRD, ontving de Uitblinker een trofee en een cheque ter waarde van 250 euro. Namens de gemeente

Uitblinkende reinigers

Culemborg was wethouder Huub van Oorschot aanwezig om Marijn

De straatreinigers, straatvegers, medewerkers groen-

extra in het zonnetje te zetten.

beheer en afvalbeheer zorgen in de gemeenten voor schone straten en tevreden burgers. Zij spelen een

Over de winnaar

belangrijke rol in de schoonheid en veiligheid van de

Marijn Meijdam is een bekend gezicht in Culemborg. Marijn speelt,

wijken en verdienen het dan ook om eens goed in het

door het betrekken van bewoners om gezamenlijk de wijk netjes te

zonnetje te worden gezet.

houden, een belangrijke rol in de Culemborgse samenleving. Niet alleen via zijn professionele reinigingsaanpak, maar ook als vrijwilliger

De verkiezing van de Uitblinker van het Jaar is een ini-

in het plaatselijke buurthuis draagt hij bij aan de leefbaarheid van de

tiatief van Gemeente Schoon en de NVRD en richt zich

wijk Terweijde.

juist op die collega of medewerker die zich op een bijzondere manier voor een schone gemeente inzet. Zij

“Mijn werk geeft mij kracht”

worden voor hun harde werk beloond. Daarnaast willen

Marijn vertelt tijdens de uitreiking vol passie over zijn werk: “Ik heb het

de participerende partijen met deze verkiezing een po-

super naar mijn zin in mijn werk. Het reinigen op beeldkwaliteit is een

sitieve bijdrage aan het imago van het vak van reiniger

aanpak die in de wijk goed werkt en daar draag ik graag mijn steentje

en de reinigings- en afvalbranche in het algemeen leve-

aan bij. Naast het reinigen kan ik ook van betekenis zijn voor de jonge-

ren.

ren in de wijk die een tijd geleden negatief in het nieuws zijn gekomen.

Ik vind dat ze beter verdienen en ben blij dat ik hen kan ondersteunen door mee te helpen schoonmaken, maar ook door hen erop te wijzen dat ze afval beter in de vuilnisbak kunnen gooien. Ik wil iedereen bedanken die op mij heeft gestemd, want ik ben er trots op dat ik de Uitblinker van 2012 ben geworden. Ik hoop dat ik dit werk nog heel veel jaren met plezier mag doen, in combinatie met het jongerenwerk, want het geeft mij ontzettend veel voldoening.”

Wethouder Huub van Oorschot is blij met de erkenning voor Marijn.

“Sinds we de methodiek van beeldgerichtwerken (IBOR) hanteren, weet Marijn als geen ander samen met bewoners de wijk netjes te houden.

8

GRAM

|

oktober 2012

■

de andere genomineerden

Bov van de Flier, service medewerker, gemeente Wijdermeren, Kortenhoef

Berry Doeser, wijkmeester, AVRI, Geldermalsen

Ruud Huuskes, medewerker buitendienst/ groenbeheer, gemeente Westervoort

Theo Broers, allround medewerker, gemeente Oss

AdriĂŤnne van Wijngaarden, medewerker prikproject, NEOS Het Bedrijf, Eindhoven

Marcel Rademaker, algemeen medewerker, gemeente Enschede

Johan Brouwers, medewerker reiniging, gemeente Dongen

Cees Kools, ongediertebestrijder, gemeente Tilburg

Willem Rougoor, veegmachinist, Circulus, Apeldoorn

(foto’s: Fotostudio PillenBeskers)

GRAM

|

oktober 2012

9

GE ACTU AL IS E E RD E FU NCTIE - E N COM PE TE NTIE PROF I E LE N VOOR D E RE INIG ING S B RA N C HE

Ontwikkeling medewerkers centraal door Geke Wassink De meest gangbare functie- en competentieprofielen voor

“Veel bedrijven in de branche kennen vergelijkbare

de reinigingsbranche (zie kader) zijn geactualiseerd, zij be-

functies, neem chauffeur/belader, veegmachinist of

staan nu uit activiteitenclusters die gecombineerd kunnen

een beleidsmedewerker. Ieder bedrijf denkt na over de-

worden. Elk cluster van taken en rollen is onderverdeeld in

zelfde vragen: over welke competenties moeten onze

de categorieën: kennen/kunnen, zelfsturing, communicatie,

medewerkers beschikken en welk gedrag maakt hen

houding en gedrag en bestaat uit vier competentie niveaus.

succesvol”, stelt Wouter Koenderman directeur bij de

De NVRD activiteitencluster-competentie matrices geven een

ACV-Groep en voorzitter van de NVRD commissie Op-

snel en duidelijk overzicht (zie voorbeeld matrix). Een han-

leiden & Professionaliseren (O&P).

dig managementtool voor NVRD-leden.

“Van de branchevereniging wordt verwacht dat deze zicht heeft op alle mogelijke ontwikkelingen en dus

Activiteitenclusters

ook op veranderende verwachtingen die we hebben

• Beladen achterlader/positioneren: Manoeuvreren containers, bedienen beladingsysteem • Beladen vanuit cabine: Bedienen beladingsysteem • Besturen voertuig: Chaufferen • Plannen: Dagelijkse processturing • Operationeel leidinggeven: Persoonsgerichte en operationele sturing • Management: Tactische en strategische sturing • Acceptatie gescheiden afval: Milieustraat en KGA • Klant-/klachttelefoon: Aannemen en behandelen telefoontjes en E-mail • Kolkenreiniging: Openen kolken en bedienen installatie • Integraal Beheer Openbare Ruimte: Diagnose en uitvoeren reiniging en integraal beheer • Beleidsontwikkeling: Onderzoeken, analyseren en adviseren • Registreren/administreren: Procedurele vastlegging • Gladheidbestrijding: Preventief en curatief strooien, vegen en schuiven • Plaagdierbestrijding: Analyse, adviseren en uitvoeren van (preventieve) maatregelen

over de inzet van mensen”, zegt Harrie Nouwens zzper ‘P&O & Meer’. “De commissie O&P kwam tot de conclusie dat we het niet zozeer over functies moeten hebben, maar over clusters van taken of rollen. Met de activiteitenclusters op vier niveaus biedt de commissie O&P een zo praktisch mogelijk, onderscheidend en handig instrument aan de branche.”

Harry Kouwenberg, manager HRM bij de Meerlanden en O&P-commissielid: “Het werk wordt abstracter, er komen veel zaken én taken bij. De branche verandert enorm, al heeft de publieke opinie nog steeds geen hoge pet op van ‘vuilnismannen’. Technische ontwikkelingen volgen elkaar snel op, de eisen zijn hoog, er wordt veel gevraagd van onze medewerkers, het zijn inmiddels middelbaar opgeleide mensen. Neem chauffeurs, zij moeten meer vakmanschap uitstralen, uiteindelijk zijn zij de ambassadeurs van het bedrijf. Vandaar dat bij de nieuwe profielen meer op hoofdlijnen naar gedrag en verantwoordelijkheidsgebieden is gekeken.”

Competentieniveaus De toegevoegde gedragscomponent en de uitwerking op vier competentieniveaus zijn nieuwe onderdelen.

“Ons uitgangspunt was: wat heb je nu en in de toekomst nodig om medewerkers en bedrijven vooruit te helpen”, vertelt Koenderman. Vooraf stelde de commissie een competentiewoordenboek vast. Nouwens: “Feitelijk zijn vrijwel alle competenties in enige mate vereist. Per activiteitencluster/rol zijn de meest typerende competenties gekozen. In het competentie woordenboek is een bundeling aangebracht in vaste competentie-categorieën. Dat maakt het overzichtelijker en helpt te duiden waar verbetering mogelijk is. Die com-

10

GRAM

|

oktober 2012

De man op de foto weet dat hij een veiligheidshelm moet dragen en geeft daar zijn eigen invulling aan.

Foto gemaakt in Palermo door W. Koenderman

petenties zijn vervolgens op vier niveaus uitgewerkt.

Per niveau staat beschreven wat van een medewerker wordt verwacht. Op die manier kan heel gemakkelijk vergelijkenderwijs worden vastgesteld waar iemand zit qua competentie niveau en waar iemand zou moeten zitten. Zo kunnen leidinggevenden, eventueel de eerste keren nog ondersteund door P&O, bepalen aan welke competenties nog gewerkt moet worden. Vaststellen waaraan gewerkt kan of moet worden, geeft handvatten voor de aansturing in dagelijkse zin maar kan natuurlijk ook heel goed de aanleiding zijn voor verdere training of opleiding.” Nouwens verwacht veel van de aan rollen/activiteitenclusters gekoppelde competentiematrices als instrument om de ontwikkeling

Ervaring

van medewerkers te bevorderen.

De Meerlanden werkt sinds eind vorig jaar met

Toegevoegde waarde

soortgelijke functieprofielen. “Op zich gaf dat weinig

De commissie O&P wil het voor NVRD-leden gemakke-

problemen, de pijn zat in de koppeling met de arbeids-

lijk maken. Koenderman: “De vernieuwde competentie-

voorwaarden, vooral de salarisindeling conform de

profielen biedt de leden een belangrijk hulpmiddel te

CAO: de splitsing in een vast salaris en een toeslag.

weten wat medewerkers moeten kunnen, kennen en

Onder de streep liet dat geen verschil met daarvoor

doen op verschillende niveaus. Je kunt ze ook gebrui-

zien, gevoelsmatig lag dat toch anders bij onze men-

ken als basis om je eigen maatwerk te realiseren.”

sen. Hier hebben we in de communicatie extra aandacht aan gegeven. De medewerkers wenden er snel aan, het

Daarnaast is het vanaf het begin de bedoeling geweest

werk verandert immers niet. Nu zijn wij volop bezig

opleidingsinstituten een referentie te bieden. “Hiermee

met de beoordelingssystematiek, de leidinggevenden

is het voor de opleidingsmarkt duidelijk aan welke

trainen in het voeren van beoordelingsgesprekken. Als

competenties de branche behoefte heeft. Hoe willen

dat achter de rug is, volgt de evaluatie en kunnen we

wij dat onze mensen worden opgeleid. Verder heb je

weer een stap verder zetten”, stelt Kouwenberg.

een eenduidig communicatiemiddel ten opzichte van derden over kwalificaties van medewerkers, zie het als

De vernieuwde profielen verkeren nog in concept-

een vorm van dienstverlening. Bovendien is het een

status. Als de gedragscomponent eraan is toegevoegd,

handig middel bij werving en selectie.”

daar werkt de commissie nu aan, kan de branche er eind van dit jaar mee aan de slag. De landelijke internettoepassing wordt in 2013 verwacht.

■

Beladen vanuit cabine Niveau 2

Niveau 3

Niveau 4

• Toont behendigheid bij het gebruik van camera’s en joystick en/of overige systemen/instrumenten.

Werktempo

• Werkt conform opgegeven route en planning.

• Belaadt voertuigen vlot en • Belaadt snel. zonder afgeleid te worden.

• Zorgt met veiligheid en belastbaarheid (concentratie, pols/nek) als grens voor zeer snelle belading.

Communicatieve • Spreekt op gepaste wijze vaardigheden met onder meer planning en eventueel meerijdende collega’s (bijvoorbeeld positioneerder).

• Weet goed om te gaan met • Blijft steeds professioneel het eventueel solo werken. in de communicatie.

• Zoekt actief contact met planning/leiding bij bijzonderheden.

• Weet ook in de moeilijkste situaties helder en overtuigend/constructief te formuleren.

• Volgt de voorschriften.

• Toont zich bewust van • Handhaaft ook onder • Voorschriften variërend onder meer de veiligheid tijdsdruk de voorschriften van bijvoorbeeld niet belaen milieurisico’s. en afspraken. den bij onvoldoende zicht/ • Voorkomt door vlot en • Spreekt waar nodig ook gevaarlijke situaties tot goed handelen ongelukcollega’s aan bij bijvoorhet direct signaleren van ken, ongezonde en milieubeeld onveilig werken of bijvoorbeeld olie-morsing. belastende situaties. het ten onrechte accepteren van schadelijk afval.

• Signaleert en gaat constructief het gesprek aan over bijvoorbeeld het veranderen van werkmethodes en onderhoud van systemen.

Houding & Gedrag

Kennen & Kunnen

• Volgt instructies en trainingsaanwijzingen op.

Zelfsturing

Niveau 1

Vaardigheid

Communicatie

Competenties

Arbo- en milieubewustzijn

Foto: Jos van Zetten

• Toont gevorderde behendigheid.

• Weet afstanden en beladings(on)mogelijkheden scherp in te schatten.

GRAM

|

• Werkt nagenoeg foutloos.

• Instructieniveau.

oktober 2012

11

N VRD- V OORZITTE R HAN NOTE N:

“Kennis op gemeenteniveau behouden en bevorderen” door Ronald Schalekamp Han Noten is sinds 25 mei voorzitter van de NVRD. Hij presenteert zich als een nuchtere doener mét ambitie. Zijn c.v. belooft een even daadkrachtige aanpak. Noten heeft niet alleen ruimschoots ervaring in bestuurlijke en publieke functies, maar weet als senator óók als geen ander hoe in Den Haag de spreekwoordelijke hazen lopen. “De identiteit van de NVRD is gebaseerd op het feit dat we een publieke organisatie zijn. We horen bij de gemeenten. Niet bij de markt.

We treffen de PvdA-senator aan het eind van de dag

voorzitter te worden. De vereniging is nauw verbon-

waarop zijn opiniestuk over de vorming van een sta-

den met het lokaal bestuur en raakt van daaruit ook de

biel kabinet in het NRC-Handelsblad verscheen. Noten

landelijke politiek en duurzaamheidsvraagstukken op

vindt dat PvdA en VVD wel degelijk steun van andere

Europese en mondiale schaal. Al had ik weliswaar – nog

partijen nodig hebben, voor de vorming van een stabiel

– weinig verstand van afval, ik vond het wel meteen

kabinet. “De reacties kwamen van alle kanten”‚ vertelt

een machtig interessante functie. Dat is ook de reden

hij in het gemeentehuis van Dalfsen, waar hij sinds fe-

waarom ik uiteindelijk volmondig ja heb gezegd.”

bruari 2011 burgemeester is. Ondanks de hectiek van de dag neemt hij ruimschoots de tijd om zich in GRAM

Innovatieve kracht

voor te stellen en in het kort zijn indruk en visie op de

Noten was in het verleden onder meer vakbonds-

vereniging te geven.

bestuurder bij de FNV en daarna werkzaam in het bedrijfsleven. Van 2001 tot 2004 was hij directeur perso-

Nauw verbonden met lokaal bestuur

neel bij de Nederlandse Spoorwegen. Organisaties en

Noten heeft een aantal nevenfuncties waaronder zijn

bedrijven met een rijke historie en een eigen identiteit

lidmaatschap van de Eerste Kamer. “Die functie vraagt

spreken Noten erg aan. “De NVRD hoort daar zeker bij.

de nodige tijd. Niet voor niets heb ik mijn fractievoor-

Als vereniging heeft de NVRD een zeer breed leden-

zitterschap neergelegd, toen ik koos voor het burge-

bestand van bijna 500 gemeenten, publieke afval-

meesterschap van de gemeente Dalfsen. Ook heb ik

bedrijven en dienstverleners in de afval- en reinigings-

besloten mijn periode in de Eerste Kamer af te maken

sector. De NVRD kent een rijke geschiedenis van ruim

en dan – na in totaal 12 jaar – mijn functie te beëin-

100 jaar waarin de huidige identiteit vorm kreeg. Daar

digen. Ik heb gekozen voor het lokaal bestuur; daar

voel ik me thuis, bij organisaties die de jaren hebben

wil ik me de komende jaren op richten. Daarom vond

doorstaan, weliswaar met de bijbehorende stroperig-

ik het ook zo interessant dat de NVRD mij vroeg om

heid, maar óók met een ongekende innovatieve kracht.”

know-it-alls die alles beter weten, maar als ondersteuner en adviseur, in goede samenhang.”

Noten neemt als voorbeeld het Verpakkingendossier. “De VNG is weliswaar de onderhandelende partij, maar de VNG wordt wel gevormd door de wethouders die door de NVRD worden geadviseerd. Indirect heeft de NVRD een zeer grote invloed op de besluitvorming. Aan de ene kant vind ik dat de VNG meer gebruik moet maken van onze kennis. Aan de andere kant vind ik dat de NVRD haar ongekende knowhow op het gebied van afvalmanagement naar het politiek bestuurlijk apparaat beter moet ontsluiten. Waarom hebben we bijvoorbeeld geen cursus voor nieuwe wethouders? Dat zouden we samen met de VNG moeten oppakken. Waarbij de NVRD zich – als publieke organisatie en gezien het publieke belang – zich vooral dienstbaar moet opstellen. Zo creëren we een win-win situatie. Publieke dienstbaarheid is geen ‘vies’ begrip, als je het goed doet, kun je daar trots op zijn.

Publiek imago versterken Noten: “Natuurlijk houdt de NVRD zich als moderne maatschappelijke organisatie bezig met vraagstukken rond duurzaamheid, het beheer van de openbare ruimte en de importantie van de rol van werkgevers; de essentie van de rol van de NVRD ligt echter nog steeds in het opruimen van afval. We zijn nog steeds de heren van de reiniging, zei het dan op een zeer moderne en maatschappelijk betrokken wijze.

Mijn doel is om het imago van de NVRD als vertolker van het publieke belang in de wereld van reiniging en afvalmanagement te versterken.

Onze taken beginnen op lokaal niveau en van daaruit kijken we verder over grenzen heen.”

Han Noten, voorzitter NRVD (foto: Rob Voss)

Dalfsen wil omgekeerd inzamelen

“We zijn nog steeds de heren van de reiniging, zei het dan op een zeer moderne en maatschappelijk

De gemeente Dalfsen wil na een succesvolle proef in het dorp Hoonhorst starten met het omgekeerd inzamelen per 1 januari 2013. “De hoeveelheid restafval is in Hoonhorst met meer dan 50 procent gedaald binnen het eerste half jaar. Een mooi resultaat.” In eerste instantie richt het nieuwe inzamelsysteem zich op het gft-afval. In de gemiddelde restafvalcontainer zit nu nog 20 procent gft-afval. De inwoners van de gemeente Dalfsen mogen straks eens per twee weken hun groene container kosteloos aanbieden. In de toekomst richt Dalfsen eveneens op betere inzamelmogelijkheden voor andere herbruikbare grondstoffen zoals papier,

betrokken wijze”

kunststof, drankkarton, textiel, glas, blik en elektrische apparatuur. Het uiteindelijke doel is om de hoeveelheid restafval per inwoner in 2020 terug te brengen naar 30 kg. In 2010 was dit nog 200 kg per inwoner.

Nauwer samenwerken met VNG

Diversiteit in oplossingen

Noten ziet de komende jaren een aantal taken wegge-

Omgekeerd inzamelen is de toekomst voor Dalfsen, maar dat wil niet

legd voor de NVRD. “De kennis van afvalmanagement

zeggen dat het voor elke Nederlandse gemeente de beste oplossingen

bij gemeenten is onder invloed van gezamenlijke uit-

biedt, vindt Noten. “In een grootstedelijke gemeente spelen hele andere

voeringsorganisaties aan het verminderen. Ook de

factoren mee dan in een plattelandsgemeente als Dalfsen. Laten we niet

Wet

anonimiseert

de fout maken de afvalwereld te sterk vereenvoudigd voor te stellen.

gemeenten. We moeten ervoor waken dat op lokaal

Naast allerlei fysieke aspecten spelen er ook psychologische aspecten

niveau te veel kennis verloren gaat of versplintert.

mee. Ik ben nu een half jaar voorzitter van deze dynamische vereniging

Gemeenten moeten in elk geval voldoende knowhow

en heb vier bestuursvergaderingen en een vijftiental bedrijfsbezoeken

in huis hebben voor inkoop en regievoerende taken.

meegemaakt. Als je denkt dat je het dan wel gezien hebt, heb je het

Als NVRD is het onze taak om de schat aan kennis die

helemaal mis. De bedrijven zijn allen uniek in hun soort. Die enorme

de vereniging herbergt te ontsluiten en beschikbaar te

diversiteit is niet voor niets zo ontstaan. Zo divers en flexibel als de le-

maken. Daartoe moeten we meer samenwerken met de

den van de NVRD moeten wellicht ook de oplossingen – voor reiniging

Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Niet als

en afvalbeheer – zijn die we voor de toekomst zoeken.”

Gemeenschappelijke

Regelingen

GRAM

|

oktober 2012

■ 13

Lease

Roteb Lease Roteb Lease is gespecialiseerd in reparatie, onderhoud en beheer van bijzondere voertuigen. Het accent ligt op afvalinzamelvoertuigen, veegmachines, rioolreinigingsvoertuigen, hoogwerkers, containerauto’s, ambulances en brandweervoertuigen.

Roteb Lease staat voor klantgerichte mobiliteitsservice.

Verkoop & Beheer:

Werkplaatsen:

Advisering bij aanschaf

Onderhoud, reparatie en keuringen

Aanschafcoördinatie

Schadeherstel

Voertuiginstructie

Constructiewerk

Assurantie en schadeafwikkeling

Bedrijfswageninrichting

Leasing

Servicesteunpunt voor RAVO, HIAB,

Wagenparkbeheer

Geesink, Haller, BekkerLaGram

Managementinformatie

en KOKS

Verhuur

Adrem veiligheidskeuringen

Meer weten? Een vraag? Een uitdaging?

Informeer naar onze mogelijkheden.

Roteb Lease Kleinpolderplein 5

Bel 010 - 267 86 00

Postbus 11011

Of mail naar lease@roteb.rotterdam.nl

3004 EA Rotterdam

www.roteb.rotterdam.nl

De totaaloplossing voor uw textiel-inzameling en -sortering.

effectieve inzameling

- korte transportlijnen - centrale verwerking

Handelsweg 8 Wormerveer

volledige sortering

WIELAND TEXTILES * - 6 7 8 - 2 7 ) ' 3 2 ( , % 2 ( ' 0 38 , - 2 +

- TÜV Rheinland / TNO gecertificeerd sorteersysteem - 95% hergebruik

075 - 622 86 00 info@wieland.nl

rendabele recycling

www.wieland.nl

- hoge vergoeding - transparant proces 5 jaar dan 2 zame r e e al m t in duur g alis speci tielsorterin x e t

G E M EN G D E BE RI CH TE N

AFVAL & MILIEU

Nederlandse kleding in Italië gerecycled

Groningen intensiveert toezicht zwerfafval

Het Leger des Heils laat in Nederland ingezameld textiel voor-

Om zwerfafval tegen te gaan, gaat Stadstoezicht Groningen

taan in Italië recyclen. Burgemeester Annemarie Jorritsma van

scherper letten op de snoeproutes in de stad. Overtreders zullen

Almere heeft daarvoor een samenwerkingsovereenkomst gete-

naast een boete – die vrijwel altijd door de ouders wordt betaald

kend met de burgemeester van de Toscaanse stad Prato. In Al-

– voortaan ook naar bureau Halt worden verwezen. Hiermee

mere bevindt zich het verzamelpunt van de afgedankte kleding

verwacht de gemeente de overtreders directer te laten voelen

en Prato is het centrum van de Italiaanse kledingindustrie.

dat hun gedrag niet wenselijk is. Bureau Halt biedt overtreders een alternatieve straf aan,

Nieuwe WEEE richtlijn van kracht

zoals enkele uren schoon-

Het tien jaar oude Waste from Electrical and Electronic Equip-

maken, waardoor de straf

ment (WEEE) Device is aangescherpt. De Europese Commissie

direct wordt gekoppeld

heeft als doelstelling om 85 procent van het elektronisch afval

aan de overtreding. Het

in 2020 te recyclen. In de nieuwe richtlijn moeten nationale re-

aantal

geringen ook het toezicht op de (illegale) export van tweede-

ken is afhankelijk van de

hands onderdelen verbeteren. De Europese Commissie hoopt

leeftijd. Voorafgaand aan

dat de nieuwe richtlijnen er voor zullen zorgen dat vijf keer

de alternatieve straf vindt

zo veel elektronisch afval wordt ingezameld en hergebruikt. De

een gesprek plaats om on-

huidige doelstelling staat op 4 kilo WEEE per hoofd van de

gewenst gedrag in de toe-

bevolking. Met nu al 8 kilo scoort Nederland uitstekend. De

komst te voorkomen. Gro-

Europese Commissie geeft Europese lidstaten tot februari 2014

ningen hoopt met deze

de tijd om de nieuwe richtlijnen op te nemen in hun nationale

maatregel

wetgeving. Nieuwe lidstaten hebben zelfs tot 2015 de tijd.

hoeveelheid

uren

de

schoonma-

jaarlijkse zwerfafval

van ruim 2.300.000 kilo fors terug te dringen.

VanDoClean Hoge kosten voor reinigen olielekkages?

Heffing AfvalfondsVerpakkingen Om de lasten te verlichten voor het bedrijfsleven, heeft het demissionaire Kabinet besloten om per 1 januari 2013 de verpakkingenbelasting om te zetten in een heffing van het Afvalfonds Verpakkingen. Deze heffing zal aanmerkelijk lager zijn dan de huidige belasting. Het Afvalfonds Verpakkingen geldt vanaf 2013 voor alle ondernemingen die nu verpakkingenbelasting betalen. Omdat het verplicht is deze heffing te betalen, zal de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) hierop streng handhaven.

Van Gansewinkel reorganiseert Van Gansewinkel Groep brengt binnen haar inzamelbedrijf de

Olielekkages zijn gemakkelijk zelf te reinigen m.b.v.

AQUAQUICK 2000.

Deze unieke wegdekontvetter wordt al toegepast door bijna alle brandweerkorpsen en wegbeheerders.

huidige 8 regio’s in de Benelux terug tot 4. Nederland wordt ingedeeld in een regio Noord en Zuid. Als gevolg hiervan vervallen in totaal tot medio 2013 circa 600 arbeidsplaatsen.

Het aantal gedwongen ontslagen kan beperkt blijven tot circa 300, waarvan circa 200 in Nederland. Het gaat bij de gedwongen ontslagen met name om staf en ondersteunende functies en in beperkte mate om vaste directe medewerkers, zoals chauffeurs en beladers. De economische crisis en de impact op de afvalvolumes veroorzaken een voortdurende prijsdruk, overcapaciteit en sterke prijsschommelingen in de grondstoffen-

Bespaar op kosten en tijd, wij informeren u graag!

en energiemarkt. Hierdoor moet met name het inzamelbedrijf beter gebruikmaken van haar schaalgrootte. Door het huidige decentrale model zijn veel dezelfde ondersteunende functies

VanDoClean B.V. / Absorbit Tel. 0416-66 80 60 Fax 0416-66 80 65 info@vandoclean.nl www.vandoclean.nl

verspreid over verschillende locaties. De verhouding tussen inkomsten en personeelsstructuur is niet in balans. Hierdoor is er ruimte voor efficiency- en kwaliteitsverbeteringen.

GRAM

|

oktober 2012

15

T ECHNISCH V E RNU FT É N L A D D E R VA N L A NS INK A L S E XPORTPROD UC T

Nieuwe impulsen voor made in Holland door Pieter van den Brand

Waar het afvalmanagement in veel andere delen van de wereld

zet uit het buitenland haalt. De vaderlandse afvaltech-

uiterst basaal is, heeft Nederland de afgelopen decennia een

nologie staat breed uitgestald op de beursvloer. De be-

zeer efficiënte en hoogwaardige afvalverwijderingsstructuur

langstelling is er. Die middag komt er bijvoorbeeld een

opgezet. De hoogwaardige technologie vormt, samen met de ex-

delegatie uit Brazilië langs, terwijl het bezoek van een

pertise rondom beleid en wet- en regelgeving, een kansrijk ex-

vijftiental Roemeense bestuurders net weer het land uit

portproduct. Het is nu zaak daar de juiste slinger aan te geven.

is. “De verzoeken zijn zo talrijk, dat we keuzes moeten maken”, vertelt Hoogendoorn in het eigen plein van het

Recycling 2012. Een geschiktere ambiance dan de vakbeurs in Gorin-

NWMP midden op de beursvloer.

chem is er niet voor het dubbelinterview met Dick Hoogendoorn en Erik de Baedts. Hoogendoorn is directeur van de Vereniging Afvalbedrijven, maar we spreken hem in zijn hoedanigheid van voorzitter van het Netherlands Waste Management Partnership, kortweg NWMP. Deze organisatie onder de vlag van industriekoepel FME wil de belangen behartigen van het Nederlandse afvalbedrijfsleven over de landsgrenzen.

NVRD-directeur De Baedts was tot voor kort bestuurder van ISWA – de International Solid Waste Association, zeg maar de internationale koepel van NVRD’s – en weet als geen ander hoe groot de buitenlandse interesse is in het Nederlandse afvalbeleid.

Het gesprek gaat over de exportkansen van de afvalsector. Steeds meer hoogwaardige technologie – made in Holland – vindt haar weg

Erik de Baedts: “Noordwest Europa is een duurzaam eilandje, dat met zijn gevestigde traditie van afvalscheiding en recycling andere landen kan inspireren.”

over de landsgrenzen. Het palet van technisch vernuft is breed, van het inrichten van stortplaatsen en composteerinstallaties tot het

Duurzaam eiland

verwerken van autobanden en matrassen. Voor de een is export een

De aandacht voor afvalbeheer is vooral groeiende in

nog prille exercitie, terwijl de ander al jaren het merendeel van zijn om-

landen als Brazilië, Rusland, India en China, samen de BRIC-landen – waar het ongekend hoge tempo van economische groei het voordeel van welvaart maar ook het nadeel van een toenemende afvalberg met zich meebrengt. Hoogendoorn: “Niet onbelangrijk. Er is ook geld om het afvalbeheer verder te ontwikkelen.” In zijn agenda staat zelfs een interview met een krant uit Zuid-Korea. “Beslist geen toeval”, vermoedt De Baedts.

Het jaarcongres van ISWA vond vorig jaar plaats in dit Aziatische land. De Baedts zegt dat de Nederlandse expertise in afvalmanagement daar breed is uitgedragen. “De internationale afvalwereld is een oceaan van niet-duurzaam afvalbeheer. In de meeste landen vindt het overgrote deel van het afval een weg naar de stortplaats, vaak niet meer dan een eenvoudige dump.

Hoogendoorn: “Ons land is van heel ver gekomen. De weg naar een adequate afvalinfrastructuur is lang en vergt jarenlange inspanningen en investeringen. Wij

Ontwikkelende landen met een vaak basaal afvalbeheer hebben baat bij afval-

hebben daar de kennis over in huis.” Meteen een ge-

scheidingsinstallaties.

avanceerde infrastructuur uitrollen, zoals we die in Ne-

16

GRAM

|

oktober 2012

derland kennen, werkt overigens niet. Het is daarom verstandig, adviseert Hoogendoorn, dat een land eerst de stap naar gecontroleerd storten maakt, om vervolgens afvalscheiding en recycling te organiseren. “In dat modulaire groeiproces liggen de mogelijkheden voor het Nederlandse afvalbedrijfsleven.”

Ladder van Lansink Niet alleen de Nederlandse technologie op het gebied van afvalverwerking en recycling is een exportproduct,

In augustus bezocht een Roemeense delegatie van lokale bestuurders ons land

maar ook ons beleid – denk aan de Ladder van Lansink.

om zich te laten informeren over afvaltechnologie en -beleid. (foto: NWMP)

“Beleid en afvalverwerkingtechnologie gaan hand in hand”, stellen Hoogendoorn en De Baedts. Wil de rijke

beurzen te staan, maar ben ik daar toch vertegenwoor-

afvaltechnologie haar beslag krijgen in een export-

digd.” Ook manager beheer en nazorg Harm Ritsema

land, dan is een kader van wet- en regelgeving nodig,

van NV Afvalzorg is lovend over het nut van het NWMP.

een financieel instrumentarium en – niet te vergeten

Via het NWMP-netwerk verwierf het bedrijf uit Noord-

– handhaving. NVRD en NWMP hebben elkaar op dit

Holland twee projecten in Turkije, waarin de overheid

inzicht gevonden, namelijk om de export van beleids-

werd geadviseerd over het sluiten van oude stortplaat-

kennis en afvaltechnologie geïntegreerd aan te pak-

sen en het winnen van stortgas. Ritsema: “Voor de

ken. Bestuurders, politici en ook ondernemers in het

Turkse overheid is het een eyeopener dat je met de

buitenland krijgen volop informatie aangereikt over

opbrengsten van stortgas de exploitatiekosten van een

het veelomvattende Nederlandse afvalbeleid met zijn

stortplaats kunt compenseren. Er is wereldwijd nog

keur aan scheidingsplichten, hergebruikdoelen, mini-

zoveel op stortgebied te doen waarin wij een aandeel

mumstandaarden en de instrumenten daarbij. In het

kunnen leveren.”

kielzog komen de ingenieurs- en adviesbureaus en de technologieleveranciers mee, die de oplossing voor de uitvoering van het beleid aanreiken.

Dick Hoogendoorn:

De Baedts: “Zo kunnen we ons onderscheiden van de

“De weg naar een adequate afval-

grote landen met internationaal opererende afvalconcerns. Qua naamsbekendheid leggen de Nederlandse bedrijven het in het buitenland af tegen deze multinationals. Maar met de combinatie van beleidskader en

infrastructuur is lang en vergt jarenlange inspanningen en investeringen.”

technologie beschikken we precies over datgene wat andere landen nodig hebben. Als Nederland hebben we een koploperspositie. Laten we niet te Calimero-achtig

Ervaren

doen.”

Salesmanager Arjen Molenaar van Nitho Recycling Technologies legt uit dat dit bedrijf hightech luchttech-

Ook de Nederlandse overheid is met Agentschap NL

nologie voor het scheiden van afval verkoopt ‘tot aan

nadrukkelijk van de partij bij presentaties en missies

Australië en Vietnam toe’. Nog maar vijf procent van

in het buitenland. Hoogendoorn: “Verder kunnen we

deze ‘windshifters’, die in grote scheidingsinstallaties

profiteren van het ambassadenetwerk. Die toezegging

worden toegepast, gaat naar een klant in eigen land.

hebben we gekregen. Voor de ambassades heeft het

Opdrachtgevers in het buitenland zijn internationaal

NWMP een belangrijke one-stop-shop functie. Op geld

opererende systeemintegrators die inschrijven op de

hoeven we niet te rekenen, maar de bereidheid om ons

tenders voor de scheidingsinstallaties van afvalcon-

te steunen is groot bij de overheid. Bedrijven moeten

cerns als Shanks, SITA, Van Gansewinkel en Veolia.

natuurlijk wel zelf hun kansen pakken.”

Een drietal leden van de Braziliaanse delegatie die de recyclingbeurs bezoekt, komt een aantal dagen later

Lidmaatschap

kennismaken op het Nihot-kantoor in Amsterdam. “In

Een van die bedrijven is Retourmatras. In zijn stand op

onze marketingstrategie richten we ons op wat we fo-

de recyclingbeurs treffen we directeur Nanne Fioole.

cuslanden noemen, om daar onze omzet te verhogen.

Voor zijn volautomatische matrassenrecycler heeft hij

Daarnaast kijken we naar ‘aandachtslanden’, zoals Bra-

inmiddels één intentieverklaring van een jonge Franse

zilië, met als doel de markt daar te verkennen”, vertelt

ondernemer in zijn broekzak. Verder heeft hij offertes

directeur Cees Duijn. Als zeer ervaren exporteur heeft

lopen in verschillende werelddelen, waaronder Ca-

Nihot volgens Duijn toch voordeel van het NWMP-lid-

nada. Over zijn lidmaatschap van het NWMP is Fioole

maatschap. Duijn is actief als bestuurslid. “Ik wil zoveel

erg enthousiast. “Zo hoef ik zelf niet op buitenlandse

mogelijk ijzers in het vuur hebben. Het NWMP-netwerk GRAM

|

oktober 2012

17

HYBRID PLUG IN De schoonste vuilniswagen Geesinknorba is toonaangevend in innovatieve oplossingen, zo ook voor het milieu.

Wij kunnen voor u de schoonste vuilniswagen samenstellen. Dankzij het innovatieve Hybrid Plug In systeem kan de opbouw en belading van de vuilniswagen zelfstandig werken op een sterke battery pack met behoud van functionaliteit en capaciteit. Het systeem is toepasbaar op alle chassis' en op al onze verschillende typen opbouw. Ons Hybrid Plug In systeem is al 8 jaar op de markt verkrijgbaar.

Inmiddels leveren wij de vijfde versie hiervan, met de laatste aanpassingen.

De voordelen voor u: UÊÎä¯ÊLië>À }Ê «ÊLÀ> `ÃÌ v ÃÌi I UÊ-V iÀÊ â> i i UÊ-Ì iÀÊ â> i i UÊ" Ì >ÃÌ }ÊÛ> Ê`iÊV >ÃÃ Ã Ì À UÊ/ i«>ÃL>>ÀÊ «Êi iÊà ÀÌÊV >Ãà à *Let wel, besparing afhankelijk van de inzamellogistiek.

6 ÀÊii Ê`i ÃÌÀ>Ì iÊÛ> Ê`iÊ* Õ}Ê ]Ê ii ÊV Ì>VÌÊ «Ê iÌÊ âiÊÛiÀ «>v`i }ÊÛ >Ê Ìi iv Õ iÀÊäxÓÇ ÊÈÎnÊÇ£ÎÊ vÊ > Ê >>ÀÊÃ> iðLi i ÕÝJ}iià ÀL>°V Ê GEESINKNORBA L<A>EEBG@ * 1,). ;@ >FF>EHHK=

DE ECOLO OGISC CHE OPLOSSSING OR AFFVALIN NZAM MELING G VOO De firm ma RTN BV u uit Nijmegeen legt zich ttoe op de importt van kraakp perswagenss van het Be elgische merk V VDK voor geemeenten een particulie ere bedrijvven. VDK zo oekt steeds verder naarr technissche oplosssingen om aafval efficiën nter te kunnen inzamelen n. e PUSHER 44000, MAX 3 3000, PUSHER IIK, Met de ECOMA AX 4000 en ECO 22 serries bieden VDK en RTN N BV een aaantal sterke ecologische en econom mische oplo ossingen vo oor afvallogiistiek.

Met ee en doordacht perssysteeem en een n scala van eiggen ontwikkkelde beladingen voor de (kleine e) rolcontain ner tot ondeergrondse ccontainers levert RTN BV de VDK kraakp perswagens in een oede prijs/kkwaliteitͲverhouding. zeer go Ook ku unnen de VD DK opbouw wen met DIN NͲkader worden geleverd voor niet eigen beladin ngen

RTN BV V Edisonsstraat 22 6604 BV Nijmegen Telefoo on : 024 7551 59 55 : 024 6445 42 73 Fax

ppp'`^^lbgdghk[Z'\hf

kan nieuwe wegen openen. Volgende week houd ik

beperkt in middelen en mankracht. Natuurlijk is het interessant overal

een aantal lezingen in Canada op verzoek van het Ne-

ons verhaal te vertellen, maar we moeten selectief zijn en die landen

derlandse consulaat in Toronto. Dat kan voor mij later

kiezen waar het perspectief van onze leden ligt.” De Baedts ziet het

commercieel interessant zijn. Ook vertegenwoordig ik

NWMP als een onmisbare schakel voor business-development in het

alle NWMP-leden en promoot ook hun belangen.”

buitenland. Ook wil hij ervoor pleiten dat bedrijven gebruik maken van het ISWA-netwerk, onder meer door op het jaarlijkse congres innova-

In de brochure van het NWMP staat prominent een

ties over het voetlicht te brengen. “Waarom doen onze bedrijven niet

luchtopname van het bedrijfsterrein van VAR in Wilp.

mee aan de Call for Papers? De oproep voor het ISWA-congres in Wenen

De recyclingspecialist, die sinds eind 2010 volledig

volgend jaar komt binnenkort al.” Een belangrijk congres door de

deel van afvalverwerker Attero uitmaakt, voert jaar-

locatie, benadrukt De Baedts, met Oost-Europa om de hoek. “Dit zijn

lijks twee á drie projecten in het buitenland uit, laat

wegen die de branche beslist moet bewandelen.”

■

projectmanager Ruurd van Schaik uit Portugal weten, waar het bedrijf bij Lissabon een composteerinstallatie aan het bouwen is. “Dat doen we ook in Osnabruck

De Braziliaanse belofte

in Duitsland.” In Rusland loopt een stortgasproject.

Tot onbetwiste exportbelofte behoort Brazilië. Vanaf medio 2014 wil het Zuid-Amerikaanse land zijn waardevolle afval inzamelen en recyclen. Alleen restafval zal nog worden gestort. Op dit moment storten de Brazilianen nog 90 procent van hun afval. Tijdens duurzaamheidstop Rio+20 hield De Baedts vanuit zijn bestuursfunctie bij ISWA samen met staatssecretaris Joop Atsma van Milieu een presentatie over het Nederlandse ‘afvalkunnen’. Volgens onderzoek, dat is uitgevoerd in opdracht van de staatssecretaris, kan de combi van afvalbeleid en -technologie uit Nederland de Brazilianen een CO2-reductie opleveren die gelijk staat aan de totale maandelijks geproduceerde hoeveelheid olie in het land. Ons land heeft bij de Braziliaanse overheid in elk geval een voet tussen de deur. Zo heeft Atsma een overeenkomst gesloten met Nederlandse en Braziliaanse brancheorganisaties voor afvalbeheer (NVRD en ABRELPE) om verder samen te werken. De Baedts op zijn beurt verzorgde een presentatie voor de milieutak van de Braziliaanse werkgeversvereniging. Eerder dit jaar hielden Nederlandse vertegenwoordigers zelfs een praatje over het voorbeeldige Nederlandse afvalbeheer in het Braziliaanse parlement, dat voor een miljoenenpubliek op tv werd uitgezonden. “De Braziliaanse overheid heeft duidelijk te kennen gegeven een beleidskader op te willen zetten”, zegt de NVRDdirecteur. “Van de duizend bezoekers van de onlangs gehouden ISWA-conferentie in Florence, kwamen er zo’n honderd uit Brazilië.”

In november staat een handelsmissie op het programma, parallel aan het officiële staatsbezoek van prins Willem-Alexander en prinses Maximá.

Verder vindt een zelf ontwikkelde noodfakkel voor stortplaatsen en vergisters gretig aftrek over de grenzen, aldus Van Schaik. Saillant is dat VAR zijn NWMPlidmaatschap onlangs heeft beëindigd. “We zijn even gestopt met het NWMP, omdat we het buitenlandbeleid binnen Attero opnieuw vorm willen geven. Onze huidige strategie is mee te liften op de contacten van onze bestaande leveranciers. Zo hebben we goede contacten met leveranciers van het Kompogassysteem. Als zij een compostering, fakkel of sortering nodig hebben, worden wij benaderd.”

ISWA-netwerk Het NWMP telt nu een twintigtal leden. Hoogendoorn hoopt dat dit aantal eind volgend jaar is verdubbeld.

“We maken daar veel werk van. Verder is van belang dat onze leden aangeven wat hun groeistrategie is en op welke landen ze zich willen richten. We krijgen ontzettend veel verzoeken uit het buitenland en zijn

VAR, onderdeel van Attero, wil het buitenlandbeleid opnieuw vorm geven en zet buitenlandse projecten liever via bestaande leveranciers op. Op de foto het VAR-terrein in Wilp.

GRAM

|

oktober 2012

19

T ERU GB LIK AF VALCONFERE NTIE 2012

Rush for resources De Afvalconferentie, een jaarlijks congres dat NVRD, ministerie van Infrastructuur & Milieu en de Vereniging Afvalbedrijven samen organiseren, gaat altijd net iets verder dan de dagelijkse praktijk van de gemiddelde afvalmanager. Het zet aan tot verder kijken, verdieping en zo u wilt, bezinning. Op 3 oktober vond de achtste editie plaats.

Bezinning koste dit jaar nauwelijks moeite, gelet op de

strijd om de mineralen. In een haast wetenschappelijke

locatie, een oud klooster. Het is een leerhotel en onder-

verhandeling kon het niemand ontgaan dat de wereld-

steund door grote groepen leerlingen werd de middag

voorraad van 16 elementen uit het periodiek systeem

en avond niet alleen inhoudelijk goed verzorgd. Met

snel afneemt. Als China al 97% van de wereldvoorraad

plenaire bijeenkomsten, een heuse marktplaats met

in handen heeft, is dat wel iets om je zorgen over te

debatten en diverse workshops werd een breed pal-

maken. Iets wat D66 Europarlementariër Gerben-Jan

let van deskundigheid aan de deelnemers aangeboden.

Gerbrandy ons direct in het begin van de meeting dui-

Slag om de grondstoffen

veel verder dan glas, papier of kunststoffen.

delijk maakte. De slag om grondstoffen gaat verder, Dit jaar zelfs met een internationale gast, een Deense admiraal, Nils Christiaan Wang van het Royal Danish

Afvalambities

Defence College. Zijn verhaal was verhelderend en

In en op het marktplein en tijdens de debatten was veel

gaf een duidelijke schets van de ontwikkelingen in

belangstelling voor diftar, omgekeerd inzamelen, duur-

het Noordpoolgebied. Door het smelten van de ijskap-

zaam aanbesteden en gft-afvalinzameling bij hoog-

pen kunnen in de toekomst de vaarroutes richting het

bouw. Het pleidooi van dismissionair staatssecretaris

oosten 40% korter (waarmee ook 40% minder uitstoot

Joop Atsma ‘dat de neuzen de komende maanden de-

wordt gerealiseerd). Dit klinkt mooi, maar de strijd

zelfde kant op moeten gaan staan’ had een hoog actua-

dieper in de zee is veel interessanter. Het betreft de

liteitsgehalte. Volgens hem is het bedrijfsleven de kurk en de motor voor afvalambities.

Resource efficiency Uit het verhaal van Frank Hopstaken van FFact over actuele marktontwikkelingen in de afvalsector blijkt dat we het in Nederland goed doen. Maar de investeringen blijven achter en dat is iets waar we ons toch enigszins zorgen over moeten maken. De crisis is duidelijk zichtbaar. Ook in zijn verhaal komt de ‘resource efficiency’ aan bod. Europa is, volgens Frank Hopstaken als een konijn dat in de koplampen kijkt en niet weet wat te doen. China is veel, heel veel verder. Zowel uit de presentaties als uit het slotdebat werd de ‘sense of urgency’ duidelijk voelbaar. Dat 72% van de deelnemers vindt dat er afrekenbare doelen voor gemeenten moeten komen en dat 45% meent dat gemeenten niet langer in staat zijn om hun regiefunctie te vervullen, geeft genoeg stof om over na te denken.

Tekst: Marc Veenhuizen

20

GRAM

|

oktober 2012

■

GEMEEN TE T YNAARLO V OLGT THE M ATRA J E CT A FVA L B A K K E N

‘Op elk verzoek een bak erbij?’

door Ronald Schalekamp De juiste afvalbak op de juiste plaats scheelt mankracht, kosten én zwerfafval. De gemeente Tynaarlo wenst een beter inzicht in het afvalbakkenbestand en het gebruik ervan.

Op basis hiervan moet een beleid worden geformuleerd voor lediging en (her)plaatsing van afvalbakken. Inmiddels is de gemeente van start gegaan met het Thematraject Afvalbakken van Gemeente Schoon. “Op elk verzoek een bak erbij is géén adequaat beleid voor plaatsing van afvalbakken”‚ aldus beleidsadviseur afvalbeheer Benno Klapwijk.

In het Thematraject Afvalbakken van het programma

Eigen beheer en tempo

Gemeente Schoon krijgen gemeenten ondersteuning

Klapwijk vertelt dat er zeer bewust voor werd gekozen om het The-

bij het in kaart brengen en optimaliseren van het af-

maprogramma Afvalbakken in eigen beheer én in eigen tempo uit te

valbakkenbestand. “Toen de kans zich in mei 2011

voeren. “Via Agentschap NL zijn we gekoppeld aan Peter van Welsem

voordeed schreven we ons in”‚ aldus Klapwijk. “We be-

Advies, die samen met ons een Plan voor de Trajectuitvoering samen-

seften namelijk dat we in de gemeente in feite heel

stelde en die de uitvoering begeleidt. We zijn zelf verantwoordelijk

weinig inzicht hebben in het bestand afvalbakken.

voor de inventarisatie van de afvalbakken, voor wat locatie en gebruik

Het was zelfs onbekend hoeveel bakken we hadden

betreft. Hetzelfde geldt voor het uiteindelijk herplaatsen van de bak-

en waar ze precies stonden. Een kaart was er wel, maar die was sterk verouderd. Stan-

ken.” Aaltje Hovinga, coördinator zwerfvuil van de gemeente Tynaarlo, nam de uitvoering van de plannen voor haar rekening.

daard is bij elke bank een afvalbak.

“We hebben in de gemeente drie plattelandsdorpen (Vries,

Voor de plaatsing van extra bakken

Zuidlaren en Eelde) en een groot buitengebied met recreatieve

in de gemeente hanteerden we het

voorzieningen. Vier medewerkers van de gemeente ledigen

piepsysteem. Als mensen belden over

volgens een vast patroon de bakken. We hebben weinig pro-

een incident met een te volle bak of

blemen met zwerfafval, maar wel met afvaldumpingen, wel-

zwerfafval, dan werd er heel vaak een

licht ook ingegeven door het diftarbeleid (sinds 2000) van de

bak bijgeplaatst.” Bij de herinrichting

gemeente. Huishoudelijk afval vinden we ook regelmatig in

van de Stationsweg in Zuidlaren zijn

afvalbakken langs de weg; dat is natuurlijk niet de bedoeling.

elke 30 meter afvalbakken geplaatst

Voor de moedwillige dumpingen hebben we sinds vorig jaar

die, naar nu blijkt, lang niet allemaal

meer actieve handhaving in de gemeente. Daarmee geven we

effectief gebruikt worden.

een duidelijk signaal af naar overtreders toe.”

GRAM

|

oktober 2012

21

Score per afvalbak

door de ledigingfrequentie aan te passen. En natuurlijk

Ten bate van de inventarisatie werd elke afvalbak in de gemeente ge-

moet je op recreatieterreinen het aantal ledigingen op

nummerd; het bleken er ruim 360 stuks te zijn. Vervolgens werd het

het seizoen afstemmen.”

gebruik van elke afvalbak zes dagen achtereen gecontroleerd. De bakken kregen elke dag een score van 1 (vrijwel leeg) tot 5 (uitpuilend vol).

Beleid vormgeven

Deze inventarisatie gebeurde bovendien in drie seizoenen; zomer, na-

Na de inventarisatie van de afvalbakken en hun ge-

jaar en voorjaar. Hovinga: “We zijn zeker niet over één nacht ijs gegaan.

bruik, is het nu tijd voor het opstellen van een beleid

Temeer omdat we veel recreatiegebieden in de gemeente hebben, wil-

voor plaatsing en herplaatsing. “We gaan de gegevens

den we de verschillen tussen de seizoenen ook in kaart brengen. Inmid-

digitaal beschikbaar maken, met de gebruikscore per

dels hebben we een duidelijk beeld van de mate van gebruik van elke

bak erbij. In het voorjaar van 2013 moet het huidige

afvalbak in de gemeente.”

bestand afvalbakken geoptimaliseerd worden door verwijderen en (her)plaatsing. Vervolgens moeten we ook

Kwart van bakken leeg

voor de toekomst richtlijnen hebben voor nieuwbouw

Een korte blik op de uitkomsten van het onderzoek leert dat er van

of herinrichting. Het regelmatig bijhouden van scores,

de 360 afvalbakken 86 vrijwel niet gebruikt worden. “Dat is bijna een

ook in de toekomst, zou een goed hulpmiddel kunnen

kwart zinloze afvalbakken. We moeten heel serieus overwegen om die

zijn om up-to-date te blijven. De grootste uitdaging

te verwijderen”‚ aldus Klapwijk. “Daar staat tegenover dat er 23 afval-

voor beheerders met veel landelijk gebied en recrea-

bakken zijn, die vrijwel altijd propvol zitten. Daar kan dan wellicht een

tieterreinen zit hem in het kennen van het gebied, het

grotere bak geplaatst worden, óf er moet vaker geleegd worden. In

slim plaatsen van afvalbakken en het effectief inspelen

een aantal afvalbakken werd huisvuil aangetroffen. We willen nu weten

op de seizoenen.”

of dat bij alle modellen afvalbak het geval is. We hebben ruwweg vijf soorten afvalbakken; sommige met een diftar opening. Als een open ontwerp ook het deponeren van huisvuil stimuleert, dan is een oplossing eenvoudig.” Een aantal van de niet-gebruikte bakken staat aan de Stationsweg in Zuidlaren. Klapwijk: “Aan bakken daar geen gebrek, 49 in totaal. We willen nu een beeld bij elke bak. Waarom wordt de ene bak daar zeer intensief gebruikt en een andere vrijwel niet? Dat kan te maken hebben met aanwezige horeca, looproutes, maar ook met de aanwezigheid van afvalbakken van Nederland Schoon bij ondernemers.

Van elke bak moet je in feite individueel de noodzaak bekijken, op basis van op locatie meespelende factoren.”

Dagrecreatie Klapwijk vertelt: “Staatsbosbeheer besloot eerder al om alle afvalbakken uit natuurgebieden weg te halen. Naast lagere kosten levert het volgens Staatsbosbeheer ook minder zwerfafval op, omdat afval nogal eens naast bakken werd gedeponeerd, of er uitpuilde/verwaaide. Een helder standpunt, maar op dagrecreatieterreinen ligt de problematiek heel anders. Daar moet je zwerfaval te lijf gaan met meer volume of

Niet herdraagbare kleding recyclen tot nieuwe kleding of andere producten?

Dat kan!

Met Stichting KICI. Specialist in inzameling en hergebruik van textiel.

De gehele opbrengst doneert KICI aan goede doelen in binnen- en buitenland. www.kici.nl

■

FEITEN & CIJFERS door Alexander Vos de Wael, NVRD

Afvalinzameling vergelijken?

Hoogbouw boven stedelijkheid Tussen gemeenten bestaan grote verschillen in de

Er is een andere maatstaf beschikbaar: het aandeel

hoeveelheid restafval per inwoner. Daarbij wordt vaak

‘hoogbouw huishoudens’ per gemeente. Hoogbouw

gewezen op de invloed van stedelijkheid. Hoe stedelij-

huishoudens zijn huishoudens in appartementen, flats

ker de gemeente, hoe meer afval ongescheiden wordt

en andere woningen waarbij verschillende gezinnen bo-

aangeboden, luidt een mantra. Feit of fabel?

ven elkaar wonen. Hoogbouw heeft direct invloed op de afvalinzameling, omdat bij hoogbouw geen ruimte (tuin)

Stedelijkheid wordt uitgedrukt met een getal tussen 1

is om het huishoudelijk afval op te slaan in minicontai-

en 5: de zogeheten stedelijkheidsklasse. Tot de ‘zeer

ners. De bewoner kan het afval slechts aanbieden in zak-

sterk stedelijke klasse’, klasse 1 behoren de meest ste-

ken op straat of via brengvoorzieningen. Dit beperkt de

delijke gemeenten, waaronder Amsterdam. Tot de ‘niet

mogelijkheden tot afval scheiden aan huis. Er is dus een

stedelijke klasse’, klasse 5 behoren gemeenten met de

logische reden waarom het aandeel hoogbouw direct

laagste verstedelijking, zoals Littenseradiel in Fries-

een relatie heeft met de afvalinzameling, in tegenstelling

land. De stedelijkheid wordt gemeten door de onder-

tot stedelijkheid. Daarbij blijkt ook statistisch dat het

linge nabijheid van alle huishoudens in een gemeente

aandeel hoogbouw een betere voorspeller van restafval

te bepalen. Hoe dichter de huishoudens bij elkaar

per inwoner is dan de stedelijkheid. Kortom: hoogbouw

staan, hoe stedelijker de gemeente. Deze zogeheten

boven stedelijkheid. Om de afvalinzameling tussen ge-

omgevingsadressendichtheid (OAD) binnen een straal

meenten te vergelijken, is het aandeel hoogbouw een be-

van één kilometer varieert van 123 huishoudens in de

tere indicator dan stedelijkheid. Wanneer dit aangevuld

gemeente Littenseradiel tot 6064 in Amsterdam.

wordt met de aan- of afwezigheid van een diftarsysteem (zie de septemberuitgave van GRAM, red.), kan beoor-

Dichtbij of ver van elkaar

deeld worden welke gemeenten onderling vergelijkbaar

De stedelijkheid blijkt behulpzaam bij het vergelij-

zijn. Hoe beschouwt u de invloed van hoogbouw en

ken van gemeenten. Zo blijkt dat in sterk stedelijke

stedelijkheid op de afvalinzameling? Moet de monito-

gemeenten meer restafval per inwoner aangeboden

ring van de afvalinzameling de aandacht verleggen naar

wordt dan in meer landelijke gemeenten. Wanneer de

hoogbouw in plaats van stedelijkheid? En als twee ge-

stedelijkheid als OAD-score (in plaats van een stede-

meenten een gelijk aandeel hoogbouw hebben, maar

lijkheidsklasse) uitgedrukt wordt, blijkt het verband

een uiteenlopende stedelijkheid, waar zullen dan de

nog sterker. Echter, als verklaring voor deze verschillen

beste inzamelresultaten behaald kunnen worden?

■

lijkt de stedelijkheid weinig bevredigend. Waarom is de afvalinzameling wezenlijk anders als de huishoudens

bron: http://syswov.datawonen.nl/

dichtbij of ver van elkaar staan? Heeft dat een directe invloed? Of heeft stedelijkheid slechts een indirecte in-

Meediscussiëren

vloed, bijvoorbeeld omdat in stedelijk gebied minder

U bent van harte uitgenodigd om mee te discussiëren

ruimte is voor het plaatsen van afvalcontainers?

op de GRAM Lezersgroep op LinkedIn.

SNOEPROUTES AANPAKKEN IN UW GEMEENTE Afvalbeheer op en rondom scholen blijft een lastige en tijdrovende klus. Tomra Systems heeft daarom een speciale emballageautomaat ontwikkeld voor scholen: de Greenup.

Zodra scholieren een plastic flesje of blikje inleveren, start een loterijprogramma met vrij te bepalen prijzen. Denk aan korting op een broodje in de kantine, waardepunten voor het kopieerapparaat of zelfs strafwerkvermindering.

Het aanbieden van een kleine beloning is de bewezen methode om tot 98% van de drankverpakkingen op te ruimen. Sterker nog, om de scholieren het zélf op te laten ruimen.

Benieuwd naar de mogelijkheden voor uw gemeente? Neem dan contact met ons op. www.tomra.nl | info@tomra.nl | +31 55 599 88 44 | Volg Tomra Systems B.V.

VAKWERK

Lidy van der Voort is, sinds 1993, zelfstandig trainer en (sinds 2005) veiligheidsadviseur gevaarlijke stoffen. In 2011 startte Lidy van der Voort met haar bedrijf TRAVOCS, en werkt daarin samen met Arjan Oudijn. Waar Lidy is gespecialiseerd in gevaarlijke stoffen, richt Arjan zich meer op de bedrijfsmatige processen binnen afval- en reinigingsbedrijven. Trainingsinstituut TRAVOCS geeft cursussen en advies en maakt jaarverslagen voor het wegvervoer gevaarlijke stoffen en rapportages over veilig omgaan met chemische en gevaarlijke (afval)stoffen.

‘Docent kun je niet worden, dat moet je zijn’ Sinds wanneer doe je dit werk?

eerst een tijd gecombineerd met mijn baan als KAM-

Ik ben al sinds 1981met gevaarlijke stoffen bezig.

coördinator.

Van huis uit ben ik chemisch analist en werkte in een laboratorium in Hoek van Holland. Om mij in dit vak

Waarom chemie?

verder te ontwikkelen, ben ik – in de avonduren – HTS

Chemie is een magisch vak. Met chemie moet je kun-

chemie gaan studeren. Na 9 jaar in de chemische indus-

nen spelen, je moet er ook echt fantasie voor hebben.

trie gewerkt te hebben, ben ik verder gegaan als KAM-

Mijn broers zitten in de elektronica, en waren daar

coördinator bij een middelgrote verffabriek. Ik had

al van jongs af aan mee aan het experimenteren. Op

toen inmiddels zoveel kennis en ervaring, dat ik het

de deur naar onze zolder hing vroeger regelmatig

tijd vond worden deze met anderen te delen. Daarom

het bordje ‘Pas op knalgasvorming, kom niet naar

ben ik toen MO-scheikunde gaan doen, zodat ik les kon

boven’. Dat fascineerde mij en vanaf de eerste knal was

gaan geven. Ik kwam in contact met Joke Deul van het

ik verkocht.

voormalige opleidingsinstituut OPOR, die mij vroeg een

24

cursus depothouder KCA van iemand over te nemen.

Waarom deze branche?

Zo is het begonnen en ik was direct verliefd op het vak

Ik train veel medewerkers van milieustraten, straat-

van trainer/docent. Ik heb het docentschap voor OPOR

reinigers en afvalinzamelaars. Dit is een waanzinnig

GRAM

|

oktober 2012

De rubriek Vakwerk gaat over het vakmanschap en de bevlogenheid in de branche. In de afval en reiniging werken vele professionals, die hart hebben voor ‘de schone zaak’. Wat drijft hen in hun werk? En waarom doen zij hun werk graag & goed? Iedere maand passeert een professional uit de branche de revue.

door Karin Giesen leuke doelgroep om mee te werken. Ik probeer hen dui-

Ben je trots op je vak?

delijk te maken hoe je gevaarlijke (afval)stoffen kunt

Absoluut. Dat zit in me en dat kan niemand van mij afnemen. Docent

herkennen en hoe je er verantwoord mee om moet

kun je niet worden, dat moet je zijn.

gaan. Om écht te weten wat een gevaarlijke stof is, moet je iets weten van de chemie van stoffen.

Wat is het meest bijzondere wat je ooit hebt meegemaakt in je werk?

In het begin hebben cursisten zoiets van ‘dit gaan wij

Het mooiste vind ik de blijdschap en trots van cursisten, als ze geslaagd

nóóit leren, want wij zijn maar vuilnisman.’ Als ze dan

zijn voor hun examen. Dan zie je tranen in de ogen van grote kerels. De

de cursus medewerker en/of depothouder KCA/KGA

sterkste man van Limburg zat ooit in mijn klas. ‘Als ik geslaagd ben, pak

(chemisch en gevaarlijk afval) hebben afgerond en hun

ik je bij je voeten en til ik je omhoog’, beloofde hij mij. En ja, hij heeft

examen hebben gehaald dan zijn ze zó trots. En dat is

woord gehouden!

echt een prestatie, want gevaarlijk afval is een moeilijk vakgebied.

Waar erger jij je aan?

Het werken met KCA en KGA is enorm veelzijdig. Het

Iedereen pretendeert een cursus KCA te kunnen geven. Iemand die voor

gaat niet alleen het herkennen van het gevaarlijk afval.

de klas staat, moet ook echt kennis van zaken hebben. En daar ont-

Als je op een KCA/KGA-depot werkt, moet je ook weten

breekt het nog weleens aan. Je moet weten wat chemie is, als je over

welke wetten een belangrijke rol spelen. Bijvoorbeeld

gevaarlijke stoffen praat. Bovendien moet je de praktijk kennen en die

de Wet milieubeheer die de opslag regelt (PGS15), de

leer je niet uit een boekje, maar door erin te werken. Ik zou het een

Arbowet en de Wet vervoer gevaarlijke stoffen. Al deze

goede zaak vinden als de NVRD de kwaliteit van dergelijke cursussen

wetten zijn continue in beweging en deze kennis moet

zou garanderen door hiervoor normen op te stellen. Doe waar je goed

je dus actueel houden.

in bent en doe het anders vooral niet.

TRAVOCs hoeft niet groot te worden, maar we moeten wel sterk zijn

Waar haal jij de meeste voldoening uit?

en blijven in wat we bieden. Daarom studeer ik nu ook arbeidshygi-

Ik kan mensen echt een stap verder brengen. Ze verba-

ene, om me binnenkort te kunnen certificeren als arbeidshygiënist. Een

zen zowel zichzelf als hun omgeving. Je ziet mensen echt

arbeidshygiënist is gericht op risico’s die op langere termijn tot letsel of

veranderen en meer zelfvertrouwen krijgen, door de din-

schade kunnen leiden. Door deze studie krijg ik nog meer zicht op de

gen die ze leren en de ontwikkeling die ze doormaken.

werkomstandigheden en gedrag van mensen op de werkvloer.

Mijn cursussen zijn heel interactief. Daarom werk ik

Wat zou vandaag nog anders moeten?

veel bij bedrijven en gemeenten op locatie. Dan kun je

Ik vind dat er een onafhankelijke examencommissie moet komen, zo-

echt de werkpraktijk integreren in de cursus. Soms is

dat er echt goede en onafhankelijke examens voor de branche kunnen

er ook een lab, dan krijg ik speelruimte om gevaarlijke

worden afgenomen. Nu moet de opleider ook examineren, en dat zou

stoffen te laten zien en ‘spreken’. Ik vraag cursisten

niet zo moeten zijn.

soms de inhoud van hun keukenkastje mee te nemen.

Dan bekijken we gezamenlijk wat daar allemaal in staat

Wat merk je van het imago van de branche?

en hoe daarmee te handelen. Ook maak ik veel foto’s

Het is belangrijk dat (reinigings)medewerkers zich bewust zijn van hun

van de werkvloer, om goede en minder geslaagde voor-

eigen gedrag. Zij zijn het boegbeeld van de milieustraat en hebben een

beelden van de opslag van gevaarlijke stoffen te laten

sterke voorbeeldfunctie naar burgers toe. Opleiden en professionalise-

zien. Ik leer medewerkers naar gevaarlijke stoffen te

ren helpt hierin zeker. Ook het blijven herhalen daarvan is belangrijk.

kijken zonder er bang voor te worden. Door hun herse-

Gelukkig heeft de NVRD, samen met onder andere diverse ministeries

nen te gebruiken kunnen ze heel veel te weten komen

en brandweer, de PGS15 voor KCA-depots opgesteld. Hierin wordt de

over een product. Daar hoeven ze echt de verpakking

vakbekwaamheid van alle medewerkers geborgd die in contact (kun-

niet voor open te maken…

nen) komen met gevaarlijke (afval)stoffen.

Wat is er zo leuk aan werken in deze branche?

En welke ontwikkelingen zie jij, als het om opleiden en profes-

De medewerkers in deze branche hebben zo door als je

sionaliseren gaat?

een spelletje met hen speelt. Je moet dus wel oprecht

Bij mijn opdrachtgevers merk ik een groeiende behoefte aan kwaliteit.

zijn. Het zijn mensen die eerlijk en open in het vak

Ze willen iemand die thuis is in de branche en de taal van de medewer-

staan; ik hoor deelnemers bijvoorbeeld weleens open-

kers spreekt. Dit is deels door de overheid gestuurd; het is de verant-

lijk bekennen dat ze leesproblemen hebben.

woordelijkheid van de werkgever om medewerkers een veilige werk-

Het is ook een branche waarin mensen werken met uit-

omgeving en veilig werk te bieden. Dat onderschrijf ik volledig, want

eenlopende achtergronden. Die diversiteit vind ik leuk

de veiligheid en gezondheid van medewerkers in de branche staat ook

en ook de directheid van mensen spreekt me aan.

voor mij voorop.

■

GRAM

|

oktober 2012

25

ZELF DOE N, SAME N DOE N OF L ATE N D OE N: IN HOE V E RRE V E RSCHILL E N D E Z E D RIE ORG A NIS ATIE VORM E N?

Waar is de regie adequaat? door Pieter Mensink Regievoering is een vak apart en ook niet standaard in te vullen. Dit blijkt uit het bestuurskundig afstudeeronderzoek dat op verzoek van de NVRD is uitgevoerd naar de verschillen in gemeentelijke regievoering bij de verschillende contractvormen die we in de afval- en reinigingsbranche kennen. Er zijn belangrijke verschillen te zien tussen het zelf doen, samen doen en laten doen. In dit artikel worden naast de belangrijkste verschillen ook de verschillende aandachtspunten naar voren gebracht waar bij de invulling van de regietaak aan gedacht kan worden.

Professionalisering

In dit artikel gaat het om de vraag wat de voordelen

Volgens de Wet milieubeheer (Wm.) zijn gemeenten

en de nadelen zijn van de verschillende afval inzamel-

wettelijk verplicht om tenminste eenmaal per week de

constructies: zelf doen, samen doen en laten doen. Dit

inzameling van huisafval en grof huisafval te verzor-

onderscheid is gebaseerd op eerdere publicaties van

gen, de zogeheten zorgplicht. De in totaal 415 Neder-

de NVRD over Markt en Overheid. Dit artikel is geba-

landse gemeenten zijn dus bij wet verplicht om deze

seerd op een vergelijkende casestudie in zeven grote

taak uit te voeren, maar ze mogen zelf bepalen hoe zij

gemeenten. Deze cases zijn tegen een 15-tal bestuurs-

de uitvoering vormgeven. Gemeenten vragen zich te-

kundige theorieĂŤn gehouden om te bezien waar de

genwoordig in toenemende mate af wat hun kerntaken

sturingskracht bij de verschillende constructies ligt.

zijn en wat eventueel beter kan worden uitgevoerd door

Voor dit onderzoek zijn interviews afgenomen met ze-

andere partijen. Ook de wijze waarop de zorgplicht kan

ven gemeentelijke beleidsmedewerkers belast met de

worden uitgevoerd, wordt in deze discussie betrokken.

afvalpraktijk en met vijf leidinggevenden van de afval-

De keuze voor een bepaaldeorganisatievorm heeft ge-

en reinigingsorganisaties. Deze informanten zijn werk-

volgen voor de wijze waarop de uitvoering kan worden

zaam in grotere gemeenten verspreid over het gehele

aangestuurd en de mate waarin tussentijds correcties

land. Hoewel deze kleine steekproef per organisatie-

kunnen worden doorgevoerd. De praktijk laat zien dat

vorm niet representatief te noemen is, geeft het wel

de gemeentebesturen de uitvoering van de zorgplicht

een goed beeld van wat er per vorm goed en minder

in toenemende mate op grotere (organisatorische) af-

goed geregeld en vastgelegd is.

stand plaatsen (Dijkgraaf, Gradus & Wassenaar, 2012).

Een grotere organisatorische afstand betekent dat het

Het voeren van regie in de drie constructies

ophalen van het huishoudelijk afval in plaats van door

Uit de resultaten blijkt dat in de zelf doen construc-

de eigen gemeentelijke dienst (zelf doen) juist met

tie de uitvoerende gemeentelijke afval- en reinigings-

andere gemeenten (samen doen) of door een externe

organisatie ook door het ruime mandaatbesluit van

partij wordt uitgevoerd (laten doen). De verhouding

het opdrachtgevende gemeentebestuur veel hande-

publiek-privaat blijft overigens hetzelfde. Deze grotere

lingsvrijheid geniet. De uitvoerders kunnen, binnen

afstand vraagt wel een andere wijze van het voeren van

de vastgestelde begroting, in verhouding veel eigen

regie1, zowel bij de opdrachtverlenende gemeenten als

initiatieven aandragen en tot uitvoering brengen. Het

bij de uitvoerende afval- en reinigingsorganisaties.

gemeentebestuur reageert welwillend op voorstellen vanuit de uitvoerende dienst. Over het algemeen is er sprake van sterke overeenstemming tussen de doelen

Figuur 1: Verschillende afval organisatievormen

van het gemeentebestuur en de doelen van de uitvoe-

Organisatie afvalverzameling

rende dienst. Onderling is er sprake van vertrouwen.

Zelf doen

Samen doen

Laten doen

(inbesteden)

(publieke samenwerking)

(aanbesteden)

Een en ander maakt het gemakkelijk om tussentijdse wijzigingen aan te brengen in het afgesproken takenpakket. Zowel gemeentebestuur als gemeentelijke dienst staan positief tegenover meer duurzaam wer-

1 Onder regie wordt het uitoefenen van invloed door de opdrachtgevende gemeente op beleidsprestaties van de ingeschakelde afval- en reinigingsdienst verstaan. Als de gemeente, ook na het afsluiten van het contract, nog invloed kan uitoefenen op de wijze waarop de dienst wordt geleverd, wordt er ook over regie gesproken. Als de gemeente die invloed niet meer heeft, is er sprake van zelfbestuur door de uitvoerende dienst. De gemeente is dan de regie kwijt.

26

GRAM

|

oktober 2012

ken. Het is in deze constructie relatief eenvoudig om op een korte termijn experimenten door te voeren.

Meer regie zou met name op het vastleggen van de afspraken gevoerd kunnen worden.

De resultaten uit het onderzoek impliceren dat je als

Regulier overleg en controle is essentieel voor de regievoering in deze

gemeentebestuur in een samen doen constructie meer

constructie. Daarnaast vraagt ook de mogelijkheid van maatwerk per

nadrukkelijk regie moet voeren. Vaak zijn er andere

deelnemende gemeente extra aandacht.

gemeenten die de uitvoerende dienst aansturen. Als deelnemende gemeente ben je verantwoordelijk voor

In de laten doen constructie is het voeren van regie eveneens nadruk-

de zorgplicht in de eigen gemeente, maar ook voor de

kelijk als noodzaak aanwezig, maar het grote verschil met het samen

continuïteit van de samenwerkingsconstructie. Ge-

doen is dat de opdrachtgevende gemeenten zich vrijwel uitsluitend

meenten in deze constructie moeten op twee facet-

hoeven te bekommeren over de naleving van het gedetailleerde bestek

ten een bepaalde mate van regie uitoefenen: levert

en dus met de uitvoering van de opdracht. Het grote voordeel van de

het samenwerkingsorgaan wel de diensten die onze

laten doen constructie is dat de gemeente maar één gesprekspartner

gemeenteraad wenst; en zorgen we ervoor dat de ge-

aan de (onderhandelings)tafel heeft zitten die vanuit een bestek functi-

meenschappelijke reinigingsdienst financieel gezond

oneert. In die zin hoeft de opdrachtgevende gemeente zich in essentie

blijft. Er zijn in die zin meerdere belanghebbenden.

alleen druk te maken of de prijs per opgehaalde ton afval wel markt-

Het netwerk dat in stand moet worden gehouden (aan-

conform is en of men op de juiste wijze wordt bediend. De onderlinge

tal spelers) is ten opzichte van de zelf doen en laten

relatie tussen de gemeente als opdrachtgever en een commerciële inza-

doen constructies groter. De resultaten impliceren dat

melaar als opdrachtnemer is in vergelijking met de zelf doen en samen

de grootte van het netwerk van invloed is op de wijze

doen constructies een stuk zakelijker. Deze zakelijke houding zorgt in

waarop een organisatie zoals een opdrachtnemende

de onderlinge samenwerking wel eens voor frictie.

afval- en reinigingsbedrijf wordt aangestuurd. Door de verschillende gemeenteraden die ieder een andere zienswijze en beleidsdoelstelling op het afvalinzamelvraagstuk nahouden, is een eenduidige regie voor uitvoerende afval- en reinigingsdienst niet in alle gevallen voorhanden. In vergelijking met de twee andere constructies kan de leiding van de reinigingsdienst door lobbywerk relatief veel invloed uitoefenen op de besluitvorming. Die invloed van de beleidsuitvoerder op de beleidsbepaling is in deze constructie het hoogst.

Omdat de afval- en reinigingsdiensten volledig overheid gedomineerd zijn, kunnen deze partijen relatief

Foto Nationale Beeldbank / Ruud van Dijk

pluriformiteit van de participerende gemeenten, met

eenvoudig (en geaccepteerd) lobbyen om de extra taken die zij zouden kunnen gaan uitvoeren aan het gemeentebestuur te slijten. Gevolg is dat deze samenwerkingsdiensten

(strategische

meerjaren)plannen

formuleren om de gemeentebestuurders te overtuigen van hun capaciteit.

Daarnaast blijkt dat de uitvoerende samen doeners

Door de zakelijke houding tussen het gemeentebestuur en de commer-

allen sterk de wens en de capaciteit hebben om de

ciële uitvoerende dienst is de mate van onderling vertrouwen, het ge-

gemeenten verder te ontzorgen. De gemeenten daar-

mak om tussentijds wijzigingen aan te brengen en de eenvoud om een

entegen voelen deze noodzaak minder op het vlak van

experiment in te voeren ten opzichte van de andere twee constructies

extra taken. Wat verder opvalt, is dat de gemeenten in

het laagst. Ook moeten de zaken meer worden uitgewerkt en vastge-

de samen doen constructie zeer beperkte middelen

legd op papier. De regeldruk neemt toe als de organisatorische afstand

hebben om over de kwaliteit van de dienst te oordelen.

wordt vergroot. Wel lijkt het dat het gemeentebestuur in een laten doen

Kennis van zaken is bij de gemeente beperkt aanwezig

constructie de rol van opdrachtgever serieuzer en ook effectiever op-

en veelal naar de uitvoerende samenwerkingsorgani-

pakt dan de beide andere constructies. Binnen deze constructie is het

satie verplaatst. Gevolg hiervan is dat er problemen

belangrijk om alle spelregels goed vastgelegd te hebben zodat er geen

kunnen ontstaan in het schetsen van een kader (taak

discussie ontstaat over de invulling van de opdracht. De ruimte om

van de opdrachtgever) en de wijze waarop het kader

experimenten te doen valt vaak buiten de opdracht.

wordt uitgevoerd (taak van de opdrachtnemer). Door de beperkte kennis aan de kant van de opdrachtge-

Conclusie

vende gemeenten gaan de uitvoerende partijen deze

Op basis van de interviews komt naar voren dat er tussen de drie con-

kaders zelf invullen. Dit kan ten koste gaan van de

structies belangrijke verschillen aanwezig zijn voor wat het voeren van

mate van onderling vertrouwen en de overeenstem-

regie betreft. Opvallend is dat iedere constructie op verschillende facet-

ming tussen de doelen, die hierdoor beide afnemen.

ten van regievoering een andere aanpak kiest en soms ook vraagt. Bij

GRAM

|

oktober 2012

27

het voeren van regie maakt het voor een gemeente niet uit welke vorm

Literatuurlijst

er wordt toegepast, zolang er maar rekening wordt gehouden met de

AgentschapNL. (2011). Afvalstoffenheffing 2011. Utrecht.

verschillen die uit dit onderzoek naar voren zijn gekomen en de keuze

Dijkgraaf, E., Gradus, R., & Wassenaar, M. (2012). Heen en

die gemeenten kunnen maken bij de invulling van hun regietaak. Zowel

weer in privatisering afval. Economisch Statistische Be-

voor gemeentelijke beleidsmedewerkers als voor leidinggevenden van

richten, 97(4638), 394.

de afval- en reinigingsorganisaties is bewustwording van deze verschillen zeer bruikbaar voor de onderlinge samenwerking tussen opdrachtge-

Over de auteur

ver als opdrachtnemer. Het ontwikkelde model houdt gemeenten hierbij

Pieter Mensink MA MSc studeerde in oktober af als

eigenlijk een spiegel voor aan de hand waarvan zij niet alleen kunnen

Bestuurskundige aan de Radboud Universiteit Nijmegen.

bepalen op welke punten zij op dit moment hun regie voeren, maar ook

Zijn onderzoek en een verdere onderbouw van zijn model

en op welke punten zij de regievoering zouden moeten verbeteren.

zijn vanaf november op te vragen bij de NVRD.

■

Op 21 september was het Keep IT Clean Day. Deze Nederlandse invulling van de World CleanUp bleek een groot succes. In meer dan 80 gemeenten werd door tienduizenden mensen zwerfafval opgeruimd. Reinigingsdiensten en gemeenten zorgden voor een goede logistieke afhandeling van het opgehaalde vuil en voorzagen in middelen zoals grijpers en zakken. Als het aan de initiatiefnemers ligt wordt de Keep IT Clean Day een jaarlijks terugkerend evenement waarbij heel Nederland opruimt.

28

GRAM

|

oktober 2012

“ N I E T ALLEEN F OCU SSE N OP U ITV O E RING ”

Lochem en Deventer stappen over op diftar door Laurent Chevalier

Toepassing van gedifferentieerde tarieven (diftar) bij het inzamelen van afval geldt als een belangrijk instrument voor het verbeteren van afvalpreventie en scheidingsgedrag. Extra bonus is dat de grootste ‘vervuilers’ bij diftar ook het meest betalen. Diverse gemeenten zijn daarom de afgelopen jaren overgestapt op diftar. Recent besloten Lochem en Deventer om met ingang van volgend jaar ook te starten met diftar. GRAM kijkt bij deze gemeenten naar het transitieproces.

Uit de laatst bekende rapportage (2011) van het minis-

De gemeente heeft de ambitie om over twintig jaar het

terie van Infrastructuur en Milieu blijkt dat 36 procent

restafval te hebben terug gedrongen tot tien kg per

van alle gemeenten met diftar werkt. Het ministerie

persoon. Met de invoering van diftar wil Lochem vol-

verwacht dat dit de komende jaren zal stijgen. Aan de

gens Peeks ook een flinke besparing binnenhalen op

andere kant heeft de gemeente Oostzaan onlangs be-

financieel gebied. “Op onze afvalbegroting verwach-

sloten om met diftar te stoppen. Hoewel uit een recent

ten wij 300.000 euro te besparen door de hoeveelheid

lokaal onderzoek bleek dat diftar zo gek nog niet is,

restafval terug te dringen. In eerste instantie mikken

wees een raadsmeerderheid het systeem af omdat het

wij op een resultaat van 170 kg per persoon per jaar.

duur en verouderd zou zijn. Bovendien oordeelde de

Dat is ambitieus, maar haalbaar in combinatie met flan-

raad dat de inwoners hun afval gewoon elders dum-

kerende maatregelen én goede communicatie richting

pen. Einde oefening diftar in Oostzaan, hoewel het

inwoners.”

daar ‘nog lang roerig is gebleven’ en het de kop van een wethouder heeft gekost. De daling van het aan-

Met alles rekening houden

tal diftar-gemeenten door het uittreden van Oostzaan

In Lochem was beslist geen sprake van een ‘walk over’

wordt vanaf 2013 gecompenseerd door Lochem en

naar diftar. Dit blijkt wel als Peeks verhaalt over de

Deventer. Daar werd onlangs na uitvoerig onderzoek

voorgeschiedenis. “De raad wilde er eerst helemaal

besloten om over te stappen op diftar om hergebruik

niet aan. Het traject dat nu heeft geleid tot een besluit

te bevorderen én kosten te besparen.

om diftar in te voeren bestond uit drie etappes. Eerst

Besparingen realiseren In Lochem is Willem Peeks, beleidsmedewerker bij het team milieu van de afdeling Ruimtelijke ontwikkeling en verkeer, nauw betrokken bij het diftar-project. Op de vraag waarom de gemeente nu pas deze stap maakt, terwijl elders in het land al wordt gesproken over ‘omgekeerd inzamelen’ (alleen nog herbruikbaar afval inzamelen) zegt hij: ”Lochem komt van ver. Wij hebben bijvoorbeeld nog geen bechipte containers en geen containermanagement. Nu willen we echt doorpakken.

Op dit moment is de hoeveelheid ingezameld restafval met ongeveer 250 kg per persoon het hoogst in de regio bij een scheidingspercentage van 51%. Dat is niet echt hoog en moet dus beter. Aan de andere kant is het aanbod van gft-afval bij ons weer wel hoog. Bovendien halen we plastic afval sinds kort huis-aan-huis op met goede resultaten.”

Berkel Milieu ondersteunt het diftartraject in Lochem

GRAM

|

oktober 2012

29

Voor iedereen een goede stoel!

Probeer 4 weken gƌĂƟƐ͙

DÉ SPECIALIST IN GEIJKTE MOBIELE WEEGSYSTEMEN Waarom? Naast onze jaren aan ervaring bent u bij ons verzekerd van service van a tot z. Wij bieden u een breed en innovatief scala aan geijkte mobiele weegsystemen. Wij denken graag voor u of met u mee. Neem vrijblijvend contact met ons op via info@welvaarts.com of bel naar +31 (0)73 6 927 927.

Zaltbommel 0418 - 51 53 22 www.savas.com

De Tweeling 4, 5215 MC ’s-Hertogenbosch www.welvaarts.com

Snel, Schoon, Safe

Schuitemaker.

Winterdienst in de volle breedte!

Schuitemaker is continu voor u op zoek naar innovatieve en betrouwbare oplossingen.Want alleen Schuitemaker biedt kwaliteitsmerken, een gevarieerd en compleet programma, doortimmerd advies en uitstekende service.

Zegt u winterdienst, denk dan aan Schuitemaker!

Morsweg 18 - 7461 AG Rijssen - Holland Tel.: +31 (0)548 - 51 41 25 | www.sr-schuitemaker.nl

* ex BTW, inbouw- en transportkosten

Stoelen voor verschillende toepassingen en gebruik.

werd een principe-uitspraak gevraagd, daarna volgde

voor het financiële gewin. Het opzetten van een goede

een besluit over de inrichting van de inzamelstructuur

bronscheiding vraagt veel inzet, maar het levert veel

en tenslotte volgde het besluit over de tariefstructuur.

op én diftar draagt echt bij aan het bewustzijn dat we

In dit traject heeft de overgrote meerderheid van de

anders met afval om kunnen gaan.”

gemeenteraad steeds ingestemd met de voorstellen.

Inwoners reageerden voorspelbaar. Enerzijds afwij-

Communicatie en handhaving

zend, omdat ze verwachten meer te moeten betalen.

In Deventer werd de afgelopen maanden eveneens uit-

Anderzijds zijn er mensen die de voordelen inzien

voerig gediscussieerd over diftar met als resultaat dat

en voor wie dit traject al veel te lang heeft geduurd.”

deze gemeente daarmee in 2013 begint. Deventer wil

Peeks benadrukt dat invoering van diftar niet alleen op

de hoeveelheid restafval en grofvuil de komende jaren

technisch niveau kan worden gerealiseerd. “Je moet

reduceren van 235 kilo in 2011 naar150 kilo per inwo-

met alles rekening houden: politiek, beleid, logistiek,

ner per jaar in 2014. Het gemeentebestuur stelt dat

financiën, communicatie en natuurlijk de praktische

dit alleen haalbaar is door een betere bronscheiding.

uitvoering door het inzamelbedrijf. Dat vind ik ook

Nu wordt 52% van het restafval gescheiden. Door ver-

het mooie van het taakveld afval. Als gemeenten zich

betering van de inzameling en het belonen van afval-

alleen focussen op de uitvoering loopt het mis, om-

scheiding mikt Deventer op een scheidingspercentage

dat je dan geen draagvlak krijgt. Wij zijn bij dit proces

van 58%. Uiteindelijk streeft de gemeente naar slechts

trouwens uitstekend ondersteund door inzamelbedrijf

150 kilo restafval per inwoner per jaar en 60% afval-

Berkel Milieu. Dat bedrijf heeft ook het hele commu-

scheiding. Als onderdeel van deze ambities wordt ook

nicatietraject voorbereid. Verder gebruiken we eigen

de dienstverlening voor de inzameling van kunststof

kanalen voor de directe publiekscommunicatie. De ge-

verbeterd.

zamenlijke aanpak met het inzamelbedrijf staat model voor de discussie die we in Lochem voeren over de

Woningen met minicontainers voor gft- en restafval

omslag naar regiegemeente bij afvalinzameling en het

krijgen op vrijwillige basis een derde container voor

beheer van de openbare ruimte.”

kunststof. Dit geldt voor de stedelijke laagbouw en voor woningen in de binnenstad met ruimte voor een

Willem Peeks over diftar: “Als je het niet doet voor het milieu, doe het dan voor je portemonnee”

extra container. De zakkeninzameling in de laagbouw stopt volgend jaar. De inzameling van kunststof met behulp van zakken voor bewoners van hoogbouw en een deel van de binnenstad blijft bestaan. Huishoudens die geen container voor kunststof of zakken wensen, kunnen dit materiaal gratis aanleveren op de milieustraat. Omdat Deventer zich goed heeft gerealiseerd dat communicatie van het grootste belang is om de invoering van diftar tot een succes te maken, is aan het communicatieplan ‘Diftar: afval kun je beter scheiden’

Richting tegenstanders van diftar zegt Peeks: “Als je

veel aandacht besteed. In het plan wordt rekening ge-

het niet doet voor het milieu, doe het dan voor je porte-

houden met de noodzaak om de communicatie-inspan-

monnee. Bij de organisatie komt veel kijken, maar het

ningen te spreiden door de tijd heen. Verder wil de ge-

levert ook veel op, want diftar draagt bij aan het milieu-

meente inspelen op nieuwe ontwikkelingen en trends

bewustzijn. Het laat zien dat we op een andere, betere

in mediagebruik. De communicatie loopt daarom deels

manier met afval om kunnen gaan.” Peeks reageert

via sociale media en flexibele platforms. Daarnaast laat

bescheiden op de vraag wat andere gemeenten van

Deventer sommige uitingen meeliften met de com-

de Lochemse aanpak kunnen leren. “Wij staan aan het

municatie rond evenementen. Deze slimme media-

begin van een proces en zo bijzonder is invoering van

mix moet er voor zorgen dat werkelijk iedere inwoner

diftar anno 2012 ook weer niet. Wat ons aangenaam

wordt bereikt. De invoering van diftar is volgens de

verraste was dat onze open manier van communiceren

gemeente een langdurig proces, dat minstens drie jaar

goed is aangeslagen bij de inwoners. Ik kan collega’s in

in beslag zal nemen en ook daarna regelmatig warm

ieder geval adviseren om niet te lang te blijven hangen

moet worden gehouden. Of zoals de opstellers van het

in discussies over doelstellingen. Je moet het gewoon

communicatieplan schrijven: “Het vraagt om een lange

doen. Het is misschien makkelijk gezegd vanuit een

adem. Daarnaast moet in het hele proces ruim aan-

achterstandspositie, maar je moet snel meters maken

dacht worden besteed aan strikte handhaving, inclusief

en beginnen met het pakken van laaghangend fruit.” En

spoedeisende bestuursdwang. Landelijk is namelijk ge-

gemeenten die tegen het invoeringsproces aanhikken?

bleken dat illegale afvaldumping in de beginperiode op

“Gewoon er in springen. Is het niet voor het milieu en

de loer ligt wanneer er onvoldoende handhavingcapa-

het terugdringen van de uitstoot van CO2, doe het dan

citeit is.”

■

GRAM

|

oktober 2012

31

CURSUS: Deskundig Asbest Acceptant (DAA) 23 november 2012 19 december 2012 30 januari 2013 6 maart 2013

Meer informatie op www.spa-bv.nl

Wij feliciteren de medewerkers van de volgende organisaties met het behalen van het DAA-certiďŹ caat: - Afval Energie Bedrijf - De Meerlanden - Gemeente Alkmaar - Gemeente Alphen a/d Rijn - Gemeente Amstelveen - Gemeente Assen - Gemeente Barendrecht - Gemeente De Bilt - Gemeente Hellendoorn

- Gemeente Kampen - Gemeente Noordenveld - Gemeente Skarsterlân - Gemeente Westvoorne - Omrin - Reinigingdiensten RD4 - RWM - Twence

Meld ook uw medewerkers aan voor de cursus DAA.

SPA Groep telefoon 0172-200000

Voor een passende oplossing!

s a p u e Mili 0123456

789

Passen voor o.a.: U Milieustraten U Ondergrondse afvalinzameling

www.ppc.nl PPC Card Systems BV Postbus 70040 9704 AA Groningen Tel.: 050 3687 777 Email: verkoop@ppc.nl

Persoonlijke aanpak houdt Leeuwarder binnenstad schoon door Margriet Dankert Afvalinzamelaar Omrin plaatste bijna een jaar geleden, in opdracht van de gemeente, 48 ondergrondse afvalcontainers in de binnenstad van Leeuwarden. Alle betrokken huishoudens werden persoonlijk geïnformeerd over het gebruik.

Die aanpak bleek zeer succesvol. Jan Hubers, directeur Inzameling en Reiniging bij Omrin, noemt de resultaten zelfs boven verwachting.

Isabelle Diks, wethouder Duurzame Ontwikkeling vult aan: “Met dit project kunnen inwoners direct invloed uitoefenen op hun eigen leefomgeving én deze schoner houden.”

De wens om de afvalinzameling in de binnenstad te verbeteren, leefde al langere tijd bij de gemeenteraad van Leeuwarden. “We wilden af van de wekelijkse zakkeninzameling. De huisvuilzakken in de binnenstad werden vaak de avond van tevoren al op straat gezet en scheurden regelmatig open met als gevolg rommelige winkel- en uitgaansstraten. Daarnaast raakten, ondanks controle-acties, huishoudelijk en bedrijfsafval steeds

Officiele ingebruikname door wethouder Diks van Leeuwarden

meer vermengd. Op kosten van de huishoudens.

Inzameling binnenstad

Intensieve aanpak

In 2007 liet de gemeenteraad onderzoek doen naar

Als projectleider van het project Bijplaatsingen, van het programma Ge-

de mogelijkheden van aanleg van ondergrondse con-

meente Schoon en mede uitgevoerd door de NVRD, had Jan Hubers al

tainers voor huishoudelijk restafval in de binnenstad.

ervaring met het voorkomen van bijplaatsingen. Het Gemeente Schoon

Hoewel er in de binnenstad sprake is van een grote

project onderzocht in acht gemeenten hoe het bijplaatsen van afval en

variëteit aan belangen, slaagde de gemeente er in een

grofvuil bij ondergrondse afvalcontainers kan worden tegengaan. Het

geschikte plek te vinden voor elke container. Geen

uitgangspunt was eenvoudig en doeltreffend: “Via verschillende com-

eenvoudige klus omdat sommige bewoners ook wat

municatiemiddelen vroegen we burgers bewuster met hun leefomge-

sceptisch tegenover de plannen stonden. Zij herinner-

ving om te gaan en daarbij bekeken we wat het beste werkt.”

den zich de eerste ondergrondse container, die in 2010 bij wijze van proef in de Leeuwarder binnenstad werd

“Via borden bij afvalvoorzieningen verzochten we dringend geen af-

geplaatst. Deze container stond in een donker hoekje,

val naast de voorziening te plaatsen. Onder het mom ‘schoon houdt

was niet goed zichtbaar en zorgde daardoor voor over-

schoon’ ruimden we op andere plekken dagelijks de troep op. Maar we

last. Toch wist de gemeente de binnenstadbewoners te

probeerden het ook op de harde manier: direct een boete voor iedereen

overtuigen, onder andere met positieve ervaringen uit

die toch afval bijzet.”

andere gemeenten. Er werd besloten 48 ondergrondse containers te plaatsen, op 2850 huishoudens. Het

Persoonlijk contact

royale aantal was een bewuste keuze. Hierdoor kunnen

Tijdens dit project bleek dat het persoonlijk aanspreken van burgers

ook winkels en horeca gebruik maken van de contai-

uitzonderlijk goed werkte. Hubers: “De interviews die we in een van de

ners. Op die manier hoopt de gemeente grootschalige

Leeuwarder testwijken hielden, bleken voor veel bewoners regelrechte

bijzet van zakken door ondernemers te voorkomen.

eye-openers. Ze hebben vaak geen idee wat het kost al dat afval weer

Voor het slagen van het project, was het voorkomen

op te ruimen.” Het dumpen van afval nam zichtbaar af in deze wijk en

van bijzet van groot belang.

ook in andere wijken vertoonde de aanpak hetzelfde effect. Hubers: GRAM

|

oktober 2012

33

“Ik raakte er steeds meer van overtuigd dat een persoonlijke aanpak ook aan zou slaan bij de introductie van afvalcontainers in de binnenstad. Dat moest natuurlijk wel worden bewezen. We stelden daarom in overleg met de gemeente een gedegen communicatietraject op, met opeenvolgende informatie- en contactmomenten met de bewoners.”

De campagne startte met het informeren van het wijkpanel, drie maan-

De milieupas

den voor de containers geplaatst werden. Vervolgens informeerde een

Het inzamelen van afval in de ondergrondse afvalcontainers gebeurt met de milieupas, een zogenoemde contactloze Mifare chipkaart van PPC Card Systems.

Deze aan het adres gekoppelde pas, was als toegangsbewijs tot de Leeuwarder milieustraat al in het bezit van alle huishoudens in Leeuwarden. Om goed gebruik van de ondergrondse containers te stimuleren, konden bewoners die de milieupas kwijt waren de eerste zes weken na plaatsing gratis een nieuwe aanvragen. In nauwe samenwerking met PPC Card Systems werden de kaarten in korte tijd geproduceerd en verzonden. De invoering verliep succesvol. Een jaar na invoering, werkt het nieuwe passensysteem nog steeds storingvrij.

gezamenlijke brief van Omrin en de gemeente alle betrokkenen over het hoe en waarom. Twee weken later ontvingen de binnenstadbewoners de brochure ‘Binnenstad Leeuwarden gaat ondergronds’, met daarin alle relevante informatie. Een week later startte een grootschalige ‘huis-aan-huis’actie. “Zeven teams bestaande uit medewerkers van Omrin, de gemeente en werkstudenten, belden aan bij alle 2850 adressen in de binnenstad. De eerste avond waren ook de wethouder, de algemeen directeur van Omrin en de directeur van de woningcorporatie van de partij. Dat leverde aardig wat publiciteit op.”

Zeven teams belden aan bij alle 2850 adressen in de binnenstad om inwoners persoonlijk te informeren over de introductie van afvalcontainers

vragen.’ Dat zorgde voor de essentiële goodwill. Pas later in het traject, toen alle aanloopproblemen inmiddels waren verholpen, hebben we extra handhaving en boetes ingezet.”

Alles duidelijk?

De teams gingen in gesprek met de bewoners: ‘heeft u alle informatie

Positieve energie

ontvangen, begrijpt u hoe de containers werken en zijn er nog vragen’.

De hele campagne vergde veel energie, beaamt Hubers.

Bewoners zonder de benodigde milieupas, werden geattendeerd op een

“Je denkt misschien, wat een gedoe. Maar het dumpen

telefoonnummer waar ze de pas alsnog konden aanvragen. Wanneer alles

van afval kost veel meer geld én ergernis. Terwijl we

duidelijk bleek, kreeg de bewoner een sticker naast de deur en commit-

in deze campagne vooral positieve energie hebben ge-

teerde zich daarmee zichtbaar aan het project. “We spraken met zo’n 60

stopt. Dat is een groot verschil!”

tot 65 procent van de 2850 aansluitingen. Mensen die niet thuis waren, kregen een brief met daarin een mobiel nummer waar zij hun vragen als-

De gemeenteraad is heel tevreden over het project.

nog konden voorleggen.”

Diks wil nu graag doorpakken: “Dit project laat zien dat de gekozen aanpak echt werkt en dat smaakt naar

“Ondanks de positieve reacties op deze actie, werd er in het begin toch

meer. We willen deze manier van afvalinzameling in

nog afval bijgezet. Maar daar zaten we bovenop, misschien wel het be-

meer delen van de gemeente overnemen. We doen

langrijkste aspect van het project”, betoogt Hubers. “We achterhaalden

daarmee een beroep op de eigen verantwoordelijk-

van wie de zak was en spraken die mensen nog dezelfde dag aan op hun

heid van onze inwoners. Als college vinden wij eigen

gedrag. Niet met een boete, maar met de vraag waarom. ‘Bent u uw pas

verantwoordelijkheid voor de eigen straat en de eigen

kwijt, hier heeft u het telefoonnummer waar u gratis een nieuwe kunt aan-

stad belangrijk. Dat is een boodschap die we graag benadrukken.”

De gemeente start in 2013 met het vervangen van de

Voordelen van ondergrondse afvalcontainers

oude, grindbetonnen cocons in de hoogbouw buiten

• bewoners kunnen hun afval dagelijks kwijt • een schoon en opgeruimd straatbeeld • container voor 80% vol? Dan krijgt de afvalverwerker automatisch een seintje • minder verkeersbewegingen door efficiënte inzameling • minder zwerfafval • betere controlemogelijkheden bij illegale stortingen

de binnenstad van Leeuwarden, kondigt Diks aan. “We plaatsen hiervoor 220 ondergrondse containers in de woonwijken en plaatsen registratieapparatuur in circa honderd ondergrondse containers die er al staan. We informeren de betrokken huishoudens op dezelfde manier als eerder in de binnenstad. We herhalen het hele traject. Want de persoonlijke aanpak werkt, dat is inmiddels bewezen!

34

GRAM

|

oktober 2012

■

nieuws Tekst: Bas Peeters

Naast de NVRD zijn de volgende partijen Samenwerking BRBS

mede-ondertekenaar van deze Green Deal:

Bij een volgende wijziging van het

• Vereniging Herwinning Textiel

LAP wordt onder andere de mini-

• Branchevereniging Kringloopbedrijven

mumstandaard voor grof huishou-

Nederland

delijk restafval aangepast. Ter voor-

• Stichting Humana

bereiding hierop zijn de NVRD en de

• Vereniging van Grootwinkelbedrijven

BRBS met elkaar in gesprek over de

in Textiel

mogelijkheden en kosten van het na-

• MODINT

sorteren van grof huishoudelijk rest-

• CWB MITEX

afval. De bedoeling is dat dit in de

• Stichting Milieu Centraal

komende periode tot gezamenlijke

• Henri Vernooy & Zoon BV

activiteiten zal leiden waarbij goede

• Vereniging Importeurs Verre Oosten

informatie naar gemeenten en ande-

• Stichting Kledinginzameling

re betrokkenen centraal staat.

Charitatieve Instellingen

Het bestuur van de regio Zuid heeft een nieuw bestuurslid. De heer Jos Pleijers, directeur

• Leger des Heils ReShare BV

van afval- en reinigingsbedrijf RWM, volgt Tim

• Wieland Textiles BV

Deelen op die zijn bestuursfunctie neerlegt in

NVRD sluit Green Deal Textiel

verband met het bereiken van de pensioensge-

De NVRD heeft samen met 12 andere orga-

Kwaliteitsborging zwerfafval-

nisaties uit de textielketen een Green Deal

beheersing

gesloten met het Rijk. Het doel van de

De NVRD werkt aan een systeemcertifi-

Jellema van HVC over de massabalans

Green Deal is om per 2016 de hoeveelheid

catie beeldgericht werken. In Nederland

huishoudelijk afval is het vierde prestatie-

herbruikbaar textiel in het huishoudelijk

zien steeds meer gemeenten en bedrij-

gebied ‘de maatschappelijke meerwaarde’

restafval te halveren. Daartoe zal samen

ven beeldgericht werken als de beste

uitgewerkt. De definitieve benchmarkrap-

met de inzamel- en verwerkingsbedrijven

methode om zwerfafval te beheersen.

porten verschijnen eind dit jaar.

een heldere en eenduidige scheidings-

Om te komen tot kwaliteitsborging van

regel voor textiel worden vastgesteld en

zwerfafvalaanpak, is een normcommissie

worden oplossingen verkend voor het ge-

van start gegaan. Deze breed samenge-

Bechmark Gemeente Schoon

val dat er een ketendeficit ontstaat Ook

stelde commissie waarin opdrachtnemers,

Negen gemeenten zijn in het

de transparantie in de textiel herverwer-

opdrachtgevers en publieke en private

tweede jaar van start gegaan met

kingsketen is een aandachtspunt.

partijen zitting hebben, zal begin vol-

de benchmark Gemeente Schoon.

gend jaar een normdocument opleveren.

De NVRD voert deze benchmark uit

In het normdocument wordt alle ken-

in het kader van het programma

nis die de afgelopen jaren is opgedaan

Gemeente Schoon. In de benchmark

gebundeld en geborgd. De certificering

wordt de ambitie en de inzet van

biedt zowel voor opdrachtgevende ge-

organisaties afgezet tegen het ge-

meenten als uitvoerende diensten en

realiseerde resultaat en de kosten.

bedrijven veel voordelen. Meer informa-

De benchmark legt nu nog de focus

tie Bas Peeters; peeters@nvrd.nl

op straatreiniging, maar het is de

rechtigde leeftijd.

bedoeling deze focus te verbreden.

NVRD-benchmarkafvalinzameling

Daarom wordt dit jaar ook aandacht

Begin oktober heeft een goed bezochte

besteed aan participatie. Voor meer

benchmarkbijeenkomst plaatsgevonden.

info: Bas Peeters; peeters@nvrd.nl

In een overvolle zaal hebben de deelnemers aan de NVRD benchmark hun benchmarkpresentaties vergeleken en besproken. Naast een presentatie van Hette

N IEUWTJ E S VAN DE ZAKE LIJK E M A RK T

NIEUWS

School biedt leerlingen eigen recyclesysteem Leerlingen van de Daltonschool Helen

gekoppeld. Leverancier van de systemen

weldig om te zien dat er op het vlak van

Parkhurst te Almere kunnen sinds kort

is Tomra Systems, vooral bekend van de

duurzaamheid een samenwerking is ont-

hun afval gescheiden inleveren. In sa-

inname- automaten in de supermarkt

staan tussen de gemeente en de school.

menwerking met de gemeente is beslo-

voor lege flessen en kratten. Operationeel

Het is een goed signaal aan de leerlingen

ten twee innamensystemen in de kantine

directeur René Hissink vertelt: “Het is ge-

om zich bewust te worden van hun om-

te plaatsen: een emballageautomaat

geving. Grondstoffen zijn schaars en

voor drankverpakkingen en een in-

daarom moeten we er verantwoord

zamelmeubel voor batterijen, papier,

mee omgaan. Door afval te scheiden

boterhamzakjes en overige plastic

bij de bron creëer je schone stromen

verpakkingen.

waarmee je de hoogste hergebruikpercentages kunt halen.”

Om de inname van het afval te stimuleren, biedt de school zelfs een

Het Helen Parkhurst hecht al jaren

vorm van statiegeld op de drank-

grote waarde aan duurzaamheid

verpakkingen. Zodra leerlingen een

en ontving eerder zelfs als eerste

plastic flesje, blikje of pakje inleve-

middelbare

ren in de emballageautomaat, start

de Groene Vlag, het internationale

een loterijprogramma waarmee ze

keurmerk voor duurzame scholen.

kortingsbonnen van 25 eurocent

Het nieuwe recycleproject sluit daar-

voor de kantine kunnen winnen. Aan

om naadloos aan op het beleid van

het overige afval is geen beloning

deze school.

school

in

Nederland

Sorteermachine voor textiel Ingezameld textiel dat niet geschikt is

gerecycled als de technische en econo-

jeans uit 100% gedragen jeans is inmid-

om opnieuw te dragen kan verwerkt wor-

mische mogelijkheden op één lijn liggen.

dels een feit.

den tot vezels. Zo worden de grondstof-

Door te investeren in recycling nemen de

fen behouden. Het Innovatiecentrum van

mogelijkheden toe en de kosten voor de

De cirkel rond

KICI onderzoekt de eigenschappen van

toekomst af. De sorteermachine van Tex-

Op 14 en 15 november vindt de confe-

de vezels uit gedragen textiel uitvoerig.

tiles4Textiles (t4T) is zo’n investering die

rentie Closing the Loop plaats. Hier tonen

Zo weten zij hoe deze vezels tot nieuwe

de weg baant voor vooruitgang.

best practices uit verschillende sectoren

kleding te spinnen zijn. Het recyclen van

hoe een gesloten economisch systeem het

oude kleding tot nieuwe kleding was

Automatisch sorteren

milieu beschermt. T4T onthult hier de au-

lange tijd te duur door het handmatig

Om nieuwe kleding te maken moet eerst

tomatische sorteermachine. De machine

sorteren van de materialen. Samen met

garen gespind worden van de vezels uit

is een zichtbaar onderdeel van het sluiten

partners uit de textielsector ontwikkelde

de ingezamelde kleding. Dat kan alleen

KICI een machine die elk kledingstuk bin-

met grote hoeveelheden van één soort

nen een seconde sorteert.

materiaal. Alle kleding die niet opnieuw gedragen kan worden, moet daarom ge-

Wereldwijd wordt de textielindustrie als

sorteerd worden op vezelsamenstelling.

een van de meest vervuilende industrie-

Handmatig sorteren is kostbaar en niet

en ter wereld bestempeld. Door textiel te

nauwkeurig genoeg. De machine die T4T

recyclen zijn minder grondstoffen nodig.

ontwikkelde sorteert elke seconde een

Minder schapen die wol, maar ook me-

kledingstuk op soort stof en kleur. Hier-

thaan produceren. Minder waterverbruik,

door ontstaan de benodigde hoeveelhe-

minder pesticiden en juist meer plek voor

den katoen, wol en andere grondstoffen.

de nodige voedselproductie. Grondstof-

De ingenieurs van KICI trokken de kar

fen als katoen zijn nu nog goedkoop. Re-

binnen het consortium Textiles4Textiles.

cyclen daarentegen is duur en ingewik-

Daarmee baanden zij de weg voor duur-

keld. Textiel wordt pas op grote schaal

zame ontwerpers en retailers. De eerste

36

GRAM

|

oktober 2012

N IEUWTJES VAN DE ZAKE LIJKE M A RK T

NIEUWS

MBO-opleidingen en organisatieontwikkeling Kwaliteit, professionaliteit en duurzaam-

drijfsvoering heeft SPA Groep in de pro-

heid vormen vandaag de dag een essen-

jectenopleiding en praktijkbegeleiding,

tieel onderdeel bij de groei van organi-

organisatie- en procesontwerp gecom-

saties. Mede door de bezuinigingen en

bineerd. Omdat met deze projectmatige

de veranderende arbeidsmarkt wordt de

aanpak goede resultaten zijn behaald,

groei in de branche beïnvloed en gaat

heeft SPA Groep haar inzetbaarheid ver-

deze onverminderd door. SPA Groep ziet

groot en de nieuwe afdeling Organisatie-

hierin voor haar opdrachtgevers talloze

ontwikkeling opgezet.

uitdagingen en kansen om hun organisaties, posities en relaties verder te ver-

Nieuwe dienstverlening

sterken.

Het hart van de afdeling Organisatie-

Het SPA projectteam

ontwikkeling is het SPA projectteam. Dit

Wouter Jansen is verantwoordelijk manager van de afdeling Organisatieontwikkeling en is actief op het gebied van afval, reiniging en beheer openbare ruimte.

Nelleke Pronk (links op de foto) is sociaal psychologe en houdt zich bezig met communicatie, houding en gedrag. Ze is deskundig op het gebied van groepsdynamica en persoonlijke ontwikkeling.

Fleur Jansen is deskundig op het gebied van personeel en arbeid. Ze heeft als HRM-adviseur veel kennis opgedaan over duurzame inzetbaarheid, opleidingsbeleid en verzuimbeleid.

Bij ontwikkelingen op het gebied van

team bestaat uit pragmatische adviseurs

IBOR en resultaatgericht werken heeft

die hun deskundigheid combineren met

SPA Groep moderne organisaties als

een passende veranderaanpak. Bijzon-

AREA, AVRI, Circulus, BAT, DAR, gemeen-

der hieraan is dat deze aanpak zowel de

te Apeldoorn en gemeente Leiden onder-

zachte menskant als de harde proces-

steund. Rondom de implementatie van

kant omvat.

nieuwe operationele processen en be-

Momenteel is SPA Groep betrokken bij diverse organisatievraagstukken over: • Procesontwerp leerwerkbedrijven • Het benutten van Wet Werken Naar Vermogen • Het resultaatgericht werken en kwaliteitsgestuurd beheren

van de kringloop voor textiel. Andere

• Prestatieverbetering en optimalisatie

best practices komen uit de productie-

• Duurzame inzetbaarheid en leeftijds-

sector, de voedselindustrie en de bouw.

bewust personeelsbeleid

Met name strategen, R&D professio-

• Opleidingsubsidie

Maatwerk MBO IBOR

nals, afvalmanagement professionals

• Persoonlijke begeleiding en team-

Van de MBO bestaat er ook in een IBOR-

en overige specialisten op het gebied

ontwikkeling.

variant. Deze is uniek in zijn soort omdat

van duurzame innovatie zijn op hun plek tijdens de conferentie.

het opleidingsplan wordt samengesteld Nieuwe MBO-opleidingen

rondom de uitvoering van al het dage-

Daarnaast heeft SPA Groep een bijzonde-

lijkse onderhoud van de openbare ruimte

Meer informatie staat op:

re mijlpaal bereikt met de lancering van

(schoon en heel!) en kan worden afge-

www.p-plus.nl/meeting

de nieuwe MBO-opleiding ‘Schone Leef-

stemd op specifieke organisatiedoelen

omgeving’. Deze Beroeps Begeleidende

en takenpakketten.

Leerweg is speciaal ontwikkeld voor medewerkers

en

assistent

medewer-

Koplopers

kers die de openbare ruimte schoon en

SPA Groep is bijzonder trots op de stads-

netjes houden. Vanaf heden is het voor

delen Amsterdam Oost en Amsterdam

hen dus mogelijk om een beroepsoplei-

Zuidoost. Zij zijn namelijk de eerste or-

ding te volgen, waarmee zij een erkend

ganisaties in de branche die hun reini-

MBO-diploma behalen. Voor de leerwerk-

gingsmedewerkers deel laten nemen aan

bedrijven die mensen met een afstand

een echte beroepsopleiding.

tot de arbeidsmarkt willen laten werken naar vermogen is er een speciale leerweg

Als u meer wilt weten over organisatie-

ontwikkeld. In deze MBO-variant is extra

ontwikkeling en/of de MBO-opleidingen

veel aandacht voor sociale- en specifieke

dan kunt u contact opnemen met SPA

werknemersvaardigheden.

Groep (0172-200000 / info@spa-bv.nl).

GRAM

|

oktober 2012

37

Colofon Uitgever

Agenda

NVRD, WTC Arnhem Nieuwe Stationsstraat 10 6811 KS ARNHEM Telefoon 088 - 3770000 E-mail post@nvrd.nl I-net www.nvrd.nl

29-30 oktober 2012

Redactiecommissie Rob Schram, RMN (hoofdredacteur), Marc Maassen, GAD Drs. Bas Peeters, NVRD Herman Beerding, BMS Riny de Jonge, stadsdeel Amsterdam-Oost Ing. Marc Veenhuizen, gemeente Apeldoorn Willy Brinkbäumer, Twente Milieu Martin van Nieuwenhoven, Agentschap NL

ISWA international symposium on waste management Zagreb, Kroatie Inl. www.iswa.org

7 november 2012 NVRD themadag ‘Verpakkingen en Grondstoffen’

Eindredactie Drs. Karin Hegeman en Karin Giesen Postbus 1218, 6801 BE Arnhem tel. 088 - 3770000 e-mail: hegeman@nvrd.nl

Bladmanagement Sander Retra, Retra PubliciteitsService bv

Advertentie-exploitatie

Triavium, Nijmegen Inl. www.nvrd.nl

27 – 30 november 2012 Pollutec Lyon Inl. www.pollutec.com

Retra PubliciteitsService bv Postbus 333, 2040 AH Zandvoort tel. (023) 571 84 80, fax (023) 571 60 02 e-mail: cisca@retra.nl

Opmaak Betuwe Promedia bv, Buren

Druk Spijker Drukkerij bv, Buren

Officieel vakblad van de NVRD

Abonnementenadministratie Postbus 333, 2040 AH Zandvoort tel. (023) 571 84 80, fax (023) 571 60 02 Jaarabonnement ad € 95,– incl. BTW. België € 122,50 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: € 11,50.

De duurzaamste verwerking van uw RKGV.

Beëindiging abonnement Het opzeggen van een abonnement dient schriftelijk te geschieden uiterlijk op 15 november bij Retra PubliciteitsService.

Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd.

ISSN 1569-0458 © NVRD

Wilt u af van uw riool-, kolk-, gemaalslib of veegzand? Zandrecycling Nederland (ZRN) RKGV-specialist sinds 1988

is dé specialist van Nederland. We reinigen

Meerdere locaties in Nederland

en recyclen het tot schone (bouw)materialen.

Snelle dienstverlening

En we verwerken de restfracties volgens de kleinste paragrafen van de Milieuwet. Kijk op

Diverse transportmogelijkheden

GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC-keurmerk en verschijnt 11x per jaar.

Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

www.zandrecycling.nl, of bel 0174-24 39 50

ISO- en VCA-gecertificeerd

voor meer info, een vrijblijvende afspraak ter

Gratis afvalstroomnummer

kennismaking of het aanvragen van een offerte.

Af van uw RKGV-afval? Zó hoort ‘t.

Zandrecycling Nederland BV t ABC Westland 227, 2685 DC Poeldijk T 0174-243950 t F 0174-291148 t www.zandrecycling.nl t info@zandrecycling.nl

38

GRAM

|

oktober 2012

Zout wegen 2 per m

Het is tijd voor meer met minder!

Vacuümzout van AkzoNobel stuitert bij strooiacties minder op het wegdek dan grovere soorten wegenzout. Het komt dus terecht waar het moet: op de weg en niet ernaast. Voor een gelijk resultaat is er daardoor minder van nodig.

Dat komt doordat AkzoNobel vacuümzout vochtig is en een fijnere korrelgrootte heeft.

Het plakt als het ware aan het wegdek. Om de gewenste dosering te bereiken zijn er dus minder grammen wegenzout nodig per m². Oftewel: met dezelfde hoeveelheid AkzoNobel vacuümzout kunnen méér vierkante meters wegdek effectief worden gestrooid. Kortom: een perfect resultaat met minder zout.

Voor vragen: wegenzout@akzonobel.com Voor informatie: www.wegenzout.nl

Acht miljoen oude autobanden inzamelen per jaar... …dat zijn alle ingeleverde gebruikte personenwagenbanden in Nederland …dat is gelijk aan de oppervlakte van 400 voetbalvelden

…op milieuverantwoorde wijze verwerkt …dit levert 32.000.000 kilo hoogwaardige grondstoffen ...dit betekent 59.000 ton minder CO2-uitstoot …daarmee besparen we CO2 gelijk aan de emissie van n 4400.000.000 00 0 0 0.0 .0 000 00..0 000 00 0 bo bbomen ome men autokilometers of de nieuwe aanplant van 400.000

Alle gebruikte autobanden worden in Nederland door RecyBEM ingezameld en op milieuverantwoorde wijze verwerkt.

29 RecyBEM-gecertificeerde inzamelings- en herverwerkingsbedrijven voeren deze werkzaamheden uit. www.bandenmilieu.nl

Oude banden, nieuw leven.