Gram 06 juli / aigustus 2013 by NVRD

JAARGANG 104 | NUMMER 6 | Juli/augustus 2013

Hoe betrek je inwoners bij gladheidbestrijding? | SRE-studie: succes nieuwe inzamelconcepten nog niet verklaard | Vakwerk van een gladheidcoördinator | Meteo Consult blikt terug op winter

Winterdienst vraagt lange voorbereiding

eindelijk een winter zonder verrassingen! Er is inmiddels geen peil meer te trekken op het weer, dat weet u als geen anderâ&#x20AC;Ś Maar toch wordt er van u verwacht dat de wegen altijd veilig en sneeuwvrij zijn en uw zoutvoorraad op peil. Een onmogelijke taak?

en? k a m s i n n e K naar

end Kom vrijblijv roloog met e terp onze 2 win sante sprekers res tal van inte viteiten op het o en allerlei n heidsbestrijding. glad gebied van laats op 26 sept. Het vindt p chte bij Utrecht. Ve a.s. in fort

Niet met onze datamining technologie! Via onze hard en software, worden alle strooi-activiteiten gedetailleerd in kaart gebracht en razendsnel omgezet in bruikbare managementinformatie. Zo krijgen u en uw opdrachtgevers(s) adequaat inzicht op welke wegen, welke hoeveelheid zout in welke breedte is gestrooid. Het resultaat: veilige, sneeuwvrije wegen en nooit meer zouttekort! Een prettig idee toch?

aan! meld u snreelport.nl www.dmi-

info@dmi-report.nl tel 0317-465700 www.dmi-report.nl

inhoudsopgave

Officieel vakblad van de NVRD

Hoe doen zij dat? 6

Deze maand: inwoners betrekken bij de gladheidbestrijding Medewerkers van verschillende organisaties leggen uit hoe zij inwoners stimuleren, een actieve rol te vervullen bij de gladheidbestrijding.

NVRD ledenonderzoek gladheidbestrijding 2012 - 2013 9

Om de afgelopen winterperiode te evalueren heeft de NVRD commissie Gladheidbestrijding een onderzoek gedaan. Dit onderzoek is bedoeld om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen binnen het vakgebied en voor een mogelijk te ontwikkelen benchmark.

SRE-studie: objectief onderzoek vergt meer diepgang 20

Veel gemeenten melden hoge scores bij hun eerste proeven met nieuwe inzamelconcepten. Wat zijn de onderscheidende factoren achter al die jubelgetallen? Het succes van het Nieuwe Inzamelen is nog niet verklaard.

Asbest eist nog steeds vijfentwintig doden per week 28

Dagelijks wordt ergens in Nederland een asbestbesmetting vastgesteld, met alle mogelijke ernstige gezondheids- en milieurisico’s van dien voor de omgeving. Er gaat helaas nog veel mis. Naast de risico’s, kost het ook veel tijd en geld om de problemen op te lossen.

5 Bezem 12 Meteo Consult blikt terug op de winter 2012-2013 15 NVRD commissie Gladheidbestrijding wil kennis delen 17 TNO Rapport: Gladheidbestrijding en werktijdenregeling 18 Vakwerk 23 NVRD Nieuws 25 Ministerie BZK onderzocht afvalwebsites (foto: Frank Trommelen)

30 Positieve ervaringen met ondergrondse perscontainers 35 Nieuws op de markt 38 Agenda

GRAM | juli/augustus 2013

GRAM窶ポ窶ニuli/augustus 2013

BEZEM Klimaatverandering Fijne zomer…… daar eindigde mijn vorige bezem. De jaargetijden lijken echter in de war. Zomer, de tijd van zon, zee, strand en heerlijk buitenleven. Herfst is de tijd van vallende bladeren, veel regen, onkruid en storm. Bij de winter denken we aan sneeuw, ijs en gladheid. Niets is echter minder waar. Overstromingen in India, Canada, Duitsland en Spanje. Sneeuw in juni, in Frankrijk werden de wintersportactiviteiten opgestart. In de nacht van 25 juni werd er in Nederland zelfs nachtvorst geconstateerd. Hoe moet ik nu aan mijn omgeving uitleggen dat we op moeten passen dat ons consumptiegedrag ernstige gevolgen heeft voor de opwarming van de aarde? De doorsnee reactie die ik daarop krijg, is dat het handiger zou zijn om dan maar meer CO2 uit te stoten, want laat die opwarming maar komen… Gelukkig zijn er ook voordelen. Ik hoef niemand meer uit te leggen waarom we in augustus al een nummer over gladheidbestrijding uitbrengen.

Zelfs de voorbereidingen in de (herfst)maanden juni en juli voelen niet vreemd. Dit laat maar weer eens zien hoe beperkt ons begrip van klimaatverandering en opwarming van de aarde is. Praten over klimaatdoelstellingen heeft geen effect als grootverbruikers als Amerika en China niet meedoen. Daarom ben ik blij met de recente uitspraak van de Amerikaanse president Barack Obama, dat de VS de strijd tegen klimaatverandering moet leiden en dat er gehandeld moet worden om een gezonde wereld door te geven aan 'onze kinderen en hun kinderen'. 'Er is geen tijd voor een bijeenkomst van mensen die geloven dat de aarde plat is'. En zo is het.

GRAM | juli/augustus 2013

Hoe doen zij dat ? D eze maand:

inwoners betrekken bij de gladheidbestrijding Zijn er voorwaarden verbonden aan het gebruik van de zoutkisten? Nee, de zoutkisten staan er van november tot eind maart. Het zout hebben we bijgemengd met zand. Enerzijds omdat dat de stroefheid verhoogt, anderzijds omdat mensen anders in de verleiding zouden kunnen komen om emmertjes zout eruit te scheppen voor eigen gebruik of zelfs verkoop. Hoe zijn de ervaringen? We hebben één wijkteam dat bewoners aanwijst om te strooien, op de andere

Alwin van de Bovenkamp,

Kees Aalders, bedrijfsleider

plaatsen gebeurt dat spontaan. Vooral bij

projectcoördinator gemeente

buitendienst gemeente Putten,

zorginstellingen wordt er goed gebruik

Spijkenisse, 73.000 inwoners.

23.000 inwoners.

van gemaakt. De ene kist wordt natuur-

Contact:

Contact: kdaalders@putten.nl

lijk beter geleegd dan de andere, maar in

ar.vandebovenkamp@spijkenisse.n

zijn geheel zit er een goede loop op. Na een gladheidperiode rijden we een rondje

Putten

om alle kisten aan te vullen, dat werkt prima.

Spijkernisse

Wie voert de gladheidbestrijding in

Welke ontwikkelingen verwacht u in

Wie voert de gladheidbestrijding in

uw gemeente uit?

de toekomst?

uw gemeente uit?

Dat doen wij zelf, met onze eigen buiten-

Ik denk dat burgerparticipatie alleen maar

Die besteden we uit aan Reinis. Dat is een

dienst.

toe gaat nemen, ook op andere terreinen,

verzelfstandigde organisatie, waar wij als

zoals groenbeheer. Dat heeft uiteraard

gemeente aandeelhouder van zijn.

Stimuleert u inwoners en bedrijven

met bezuinigingen te maken, maar het

om hun eigen stoep sneeuwvrij te

hoeft geen verkeerde wending te zijn. In-

Stimuleert u inwoner en bedrijven

houden en zo ja hoe?

tegendeel. Het is de eigen leefomgeving

om hun eigen stoep sneeuwvrij te

Een paar jaar geleden kregen we vanuit de

van de bewoners, waarom zou je daar als

houden en zo ja hoe?

politiek de vraag hoe we bewoners kon-

ambtenaar alles willen sturen?

In ons strooiplan, dat we elk jaar actua-

den betrekken bij gladheidbestrijding.

liseren, hebben we afgesproken dat we

Wij hebben gekozen voor zoutkisten. Die

Tips voor andere gemeenten?

inwoners vragen hun eigen trottoir, en

zetten we neer op achttien belangrijke in-

Kijk wat vaker bij elkaar over de schut-

eventueel dat van de buurman, schoon

valswegen. Ze zijn hoofdzakelijk bedoeld

ting. Je hoeft niet alles zelf uit te vinden.

te houden. Die oproepen doen we via

voor de voetpaden, maar is er een krui-

de website en de gemeentepagina in de

sing glad dan mogen de bewoners daar

krant. In het winkelcentrum hebben we

gerust ook wat strooien. De locaties zijn

winkeliers hetzelfde gevraagd.

gekozen in nauwe samenwerking met de bewoners zelf. Daarnaast roepen we

Stelt u daar middelen voor

bewoners elk jaar via publicaties op om

beschikbaar en zo ja onder welke

hun eigen stoep sneeuwvrij te houden.

voorwaarden?

Gewoon door te vegen of te scheppen.

Inwoners mogen op de gemeentewerf gratis een zak strooizout afhalen van tien kilo. Ze moeten met een pasje aan-

GRAM | juli/augustus 2013

In dit artikel lichten medewerkers van verschillende gemeenten toe hoe zij inwoners stimuleren een actieve rol te vervullen bij de gladheidbestrijding.

tekst: Hetty Dekkers

Arthur Annotee, teammanager

en de limiet is één zak per persoon. Bij

wegen gemeente Helmond,

de winkeliers in het centrum hebben we

90.000 inwoners.

sneeuwscheppen en grote zakken strooi-

Contact a.annotee@helmond.nl.

zout uitgedeeld. Wij hebben daar enkele doorgaande paden geborsteld, de winkeliers werd gevraagd routes naar die paden schoon te maken.

Helmond

Hoe zijn de ervaringen?

Wie voert de gladheidbestrijding in

Heel goed. Ons ‘padenplan’ in het win-

uw gemeente uit?

kelcentrum is veel in de pers geweest

Blink, een samenwerkingsverband tussen

en de winkeliers hebben de schep en het

gemeente Helmond en Sita.

foto: Frank Trommelen

tonen dat ze inwoner van Spijkenisse zijn

zout veelvuldig gebruikt. Het winkelgebied was heel toegankelijk. Aan de win-

Stimuleert u bewoners en bedrijven

keliers hebben we in totaal ruim 36.000

om hun eigen stoep sneeuwvrij te

kilo strooizout uitgedeeld. Ook bewoners

houden en zo ja hoe?

hebben heel veel zout opgehaald bij de

We roepen bewoners via de krantenbe-

werf. Het resultaat verschilde per wijk.

richten, website en Twitter op hun eigen stoep sneeuwvrij te houden. Vroeger was

Betrekt u inwoners ook op andere

dat verplicht, via de APV, maar dat is al-

wijze bij gladheidbestrijding?

lang niet meer. Nu gebeurt dat op basis

We hebben overleg gepleegd met de Fiet-

Als bewoners zelf iets willen melden over

van vrijwilligheid.

sersbond, over welke fietspaden we het

gladheid, dan kunnen ze terecht bij Rei-

best schoon konden houden. Verder maak-

nis. Daar pakken ze die meldingen goed

Stelt u daar middelen voor

ten we onze strooiroutes goed bekend via

op. In volgorde van prioriteit wordt er iets

beschikbaar en zo ja onder welke

de gemeentepagina en de website.

mee gedaan. Verder maken we actuele

voorwaarden?

strooiroutes bekend via website en ge-

Bewoners mochten gratis een emmertje

Welke ontwikkelingen verwacht u in

meentepagina.

zout op komen halen bij de gemeente-

de toekomst?

werf. Onder de voorwaarde ‘zolang de

De laatste twee winters is er veel sneeuw

Welke ontwikkelingen verwacht u in

voorraad strekt’, want als we het zelf no-

gevallen. Dat is niet elk jaar zo. Je kunt

de toekomst?

dig hadden zouden we stoppen met dat

bewoners hooguit vragen hun eigen

We gaan steeds meer richting smartpho-

uitdelen. Bij verzorgingstehuizen hebben

stoep schoon te houden, verder zal de

ne, Twitter, Facebook en dergelijke. Het

we strooikisten geplaatst.

burgerparticipatie niet gaan. Je kon ove-

zal steeds makkelijker worden informatie

rigens wel merken dat mensen heel erg

via de digitale weg te delen. Dan kun je

Hoe zijn de ervaringen?

moesten wennen aan de sneeuw. Ze kon-

ook grotere groepen mensen bereiken,

Matig. Bewoners hebben weinig gebruik

den vaak niet weg komen van hun eigen

om aandacht te vragen voor het schoon-

gemaakt van de mogelijkheid om gra-

inrit, moesten sloten ontdooien. Maar dat

houden van hun eigen stoep bijvoor-

tis zout op te halen. Bij de verzorgings-

hoort er een beetje bij, als het winter is.

beeld.

huizen ging het wel goed, we moesten de kisten daar regelmatig bijvullen. De

Tips voor andere gemeenten?

hoofdinritten werden goed schoon ge-

Maak je strooiroutes goed bekend. Zodat

Blijf kritisch naar je eigen handelen kij-

houden, zodat mensen in een taxi kon-

bijvoorbeeld scholieren weten welk fiets-

ken en probeer er iets van te leren. Elke

den stappen zonder uit te glijden.

pad ze moeten nemen.

winter is anders. Betrek inwoners en bedrijven erbij, zij hebben er tenslotte in de praktijk mee te maken. GRAM | juli/augustus 2013

Zout verdienen per m2

Het is tijd voor meer met minder! Vacuümzout van AkzoNobel is vochtig en heeft een fijne korrelverdeling. Daardoor plakt het beter aan de weg dan andere soorten zout. Ofwel: per m² minder strooien voor hetzelfde resultaat. Ook heeft vacuümzout van AkzoNobel een grotere korreldichtheid. Daardoor gaan er in één kubieke meter meer kilo’s wegenzout. Met dezelfde strooiwagen neemt u dus méér AkzoNobel vacuümzout mee dan ander zout. Gevolg: efficiëntere strooiacties. Er is immers minder zout nodig per m² voor het gewenste resultaat en bovendien rijdt u met één strooiwagen AkzoNobel vacuümzout méér kilometers. Kortom: lagere kosten per m².

Voor vragen: wegenzout@akzonobel.com Voor informatie: www.wegenzout.nl

GRAM | juli/augustus 2013

N V RD ledenonderzoek gladheidbestrijding 2012 - 2013

Veel aandacht voor fietspaden door Ismael Morales Om de afgelopen winterperiode te evalueren heeft de NVRD-commissie Gladheidbestrijding een onderzoek gedaan. Alle leden ontvingen een vragenlijst over het winterseizoen 2012 – 2013. Deze lijst is niet uitputtend, maar bedoeld om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen binnen het vakgebied en voor een mogelijk te ontwikkelen benchmark. Ruim 130 leden, zowel van gemeenten als uitvoerende bedrijven, gaven respons. Binnen het vakgebied van de gladheidbestrijding bestaat veel interesse om kennis en ervaringen uit te wisselen en te leren van elkaar. Binnen de gladheidbestrijding zijn er de laatste jaren

Aandacht voor fietspaden

veel nieuwe ontwikkelingen geweest. Tegelijkertijd

De afgelopen jaren zijn fietspaden steeds meer naar de voorgrond

spelen er nog veel vragen, bijvoorbeeld rondom de

getreden als elementen die een bijzondere aandacht verdienen bij de

keuze van strooimethodes en het optimale maatwerk

gladheidbestrijding. Een aantal respondenten geeft aan dat fietspaden

per weer- of wegdektype. Ook de actieve participatie

altijd al de hoogste prioriteit hadden. Uit de respons blijkt dat er veel

van burgers bij de gladheidbestrijding en de acceptatie

gemeenten zijn waar (hoofd)fietspaden recentelijk in de prioritaire

van het gladheidbestrijdingsbeleid blijft voor gemeen-

routes zijn opgenomen. Veel gemeenten gebruiken combinaties van

ten een uitdaging. In bredere zin zijn veel gemeenten

borstelen, schuiven en sproeien, vaak afhankelijk van het gebiedstype

op zoek naar een optimale mix van instrumenten, inzet

waarin een methode wordt gebruikt. Sommige respondenten hebben

en beleid. De resultaten van de vragenlijst bieden een

meer en intensiever gestrooid dan in voorgaande jaren en hebben ook

eerste inzicht in de oplossingen die gemeenten kiezen

de zoutdosering verhoogd. Een enkele gemeente heeft thermomap-

en de problemen waarvoor zij gesteld staan.

ping laten uitvoeren en maakt gebruik van een gladheidmeldsysteem in fietspaden. Meerdere respondenten noemen overleg met de Fietsers-

Resultaten

bond over de te strooien routes, als onderdeel van de aanpak. Risico-

Gemiddeld werd er afgelopen winter 44 keer uitgerukt.

locaties als (fiets-)bruggen worden door 30% enkele gemeenten gefacili-

Per gemeente werd er gemiddeld 29 keer preventief

teerd met zoutkisten.

gestrooid en 20 keer curatief. In totaal werd er door

Nee

37%

Zoutbakken op verzoek

alle respondenten 100.072 ton dooimiddel gestrooid

Burgerparticipatie Uitdelen zout

dan wel uitgedeeld. De meest gebruikte methode van

Gemeenten doen veel om burgers en instellingen te betrekken bij de

het strooien van wegen is ‘nat strooien’ (75%) gevolgd

gladheidbestrijding. burgers expliciet op de Anders Veel respondenten wijzen 41%

door ‘droog strooien’ (38%). Er zijn gemeenten die in

eigen verantwoordelijkheid in de woonomgeving. 37% van de gemeen-

staat zijn beide methoden toe te passen en afhankelijk

0% 10% 20%distributie 30% 40%zoutbakken op verten faciliteert burgerparticipatie met van

van het moment een keuze maken. Bij fietspaden is er

zoek en 38% deelt (gratis) zout uit. Daarnaast wordt er in veel gevallen

min of meer hetzelfde beeld, al wordt hier naar verhou-

materieel verstrekt als sneeuwscheppen en handstrooiers aan burgers,

ding meer gebruik gemaakt van ‘sproeien’.

buurten, scholen en andere publieke instellingen.

Nee

37%

Lokale omroep

41%

Anders

10%

20%

30%

92%

Website

38%

Uitdelen zout

55%

Twitter

30%

Zoutbakken op verzoek

16% 78%

Lokale krant

40% 0%

Gebruikte strooimethode bij wegen (%)

38%

20%

40%

60%

80%

100%

Gebruikte strooimethode bij fietspaden (%)

GRAM | juli/augustus 2013

GEEN COMPROMIS

Geen verontreiniging veilig Wilchem heeft ruim 20 jaar ervaring in het ontzorgen van onze klanten bij ongewenste voorvallen en heeft daardoor de afgelopen jaren veel ervaring opgebouwd in het reinigen van wegen en andere verhardingen. Het ontzorgen van onze klanten is de primaire reden dat wij verder innoveren in reinigingstechnieken.

Stand 3.23

Onlangs heeft Wilchem twee nieuwe wegdekreinigers in gebruik genomen. De machines kunnen zowel aan de voorzijde als links/rechts vegen en met koud water reinigen tot gemiddeld 350 bar. De voertuigen zijn voorzien van een reinigingsmiddel en heeft een grote opvangcapaciteit voor vuilwater. Een speciale techniek met heet water verwijdert met gemak iedere verontreiniging.

ALTIJD INZETBAAR HOLDER is het gehele jaar inzetbaar: o.a. voor onkruid borstelen, maaien, snoeiwerkzaamheden, blad ruimen, vegen, versnipperen en de winterdienst. Per saldo goedkoper: één aandrijfmachine voor alle voorkomende werkzaamheden!

Bent u goed voorbereid op een incident waarbij gevaarlijke stoffen betrokken zijn?

Wilchem bv Burg. Keijzerweg 12, 3352 AR Papendrecht Postbus 1066, 3350 CB Papendrecht tel +31 (0)78 - 6413988 fax +31 (0)78 - 6155649 e-mail info@wilchem.nl www.wilchem.nl een

Gebr. De Vor Achterveld BV Hessenweg 164 • Postbus 2 • 3790 CA ACHTERVELD Tel. 0342 45 95 41 • info@devor.nl • www.devor.nl Zoek en vind: Holder Nederland

onderneming

Wilchem GRAM versie test.indd 1

23-5-2013 10:43:00

Snel, Schoon, Safe

Schuitemaker. Winterdienst in de volle breedte! Schuitemaker is continu voor u op zoek naar innovatieve en betrouwbare oplossingen.Want alleen Schuitemaker biedt kwaliteitsmerken, een gevarieerd en compleet programma, doortimmerd advies en uitstekende service. Zegt u winterdienst, denk dan aan Schuitemaker!

Morsweg 18 - 7461 AG Rijssen - Holland Tel.: +31 (0)548 - 51 41 25 | www.sr-schuitemaker.nl

Een enkele gemeente sluit een ‘zelf-beheercontract’ af met verenigingen van eigenaren en buurtverenigingen. De strooimaterialen en het strooizout worden in een dergelijk contract gefaciliteerd door de gemeente. Ook zijn er gemeenten die burgers faciliteren wanneer zij bepaalde routes of gebouwen van algemeen nut bereikbaar houden. Een voorbeeld is het project ‘winterkriebels’, gericht op het ondersteunen van burgers die helpen voorzieningen voor ouderen en jongeren bereikbaar te houden.

Meer dan de helft van de respondenten gebruikt Twitter en andere social media om mensen attent te maken op de (actuele) verkeerssituatie en het gladheidbestrijdingsbeleid. Daarnaast wordt informatie verstrekt via de eigen website (92%) en lokale kranten (72%). De lo-

foto: Frank Trommelen

Informatievoorziening

kale omroep wordt minder gebruikt als communicatiemiddel (16%). Een enkele gemeente heeft een winterpakket aan huis

leuk als je de avond ervoor al preventief strooit maar het aantal keren

uitgedeeld met daarin uitleg over gladheidbestrijding,

dat je de volgende dag moet vaststellen dat de uitruk niet nodig was is

strooiroutes en bonnen voor gratis zout. Een respon-

hoger. Naar mijn mening is nat-strooien zeker niet voor alle wegbeheer-

dent geeft aan dat het belangrijk is te communice-

ders een verbetering. Het is in ieder geval niet goedkoper!”

ren over het gladheidbestrijdingsplan, zodat burgers weten waarom de huidige aanpak is zoals hij is. Ook

Burgerparticipatie en burgerbetrokkenheid zijn ook actuele thema’s

vragen enkele gemeenten expliciet aandacht voor de

waar gemeenten zich sterker op richten. Aandachtpunten hierbij zijn

kwetsbare situatie van ouderen.

het stimuleren en eventueel faciliteren van de eigen en de maatschappelijke verantwoordelijkheid. Tegelijkertijd geldt de vraag hoe de ac-

Aandachtspunten en discussie

ceptatie van het gladheidbestrijdingsbeleid kan worden vergroot en

Respondenten laten weten dat de winterperiode, hoe-

daarmee het aantal klachten en meldingen vermindert. Gladheidbe-

wel lang van duur, toch redelijk succesvol is verlopen

strijding in woonwijken is daarbij een aandachtspunt. Een respondent

met relatief minder klachten en meldingen dan voor-

merkt op: “ik ben benieuwd naar hoe andere gemeentes omgaan met

gaande jaren en zonder noemenswaardige complica-

de gladheidbestrijding in woonstraten. Vanuit ons beleidsplan doen wij

ties. Een aantal aandachtsgebieden en discussiepunten

dit niet, mede ook omdat het effect nihil is en de kosten erg hoog

komt bij veel respondenten terug. Breed gedeeld is

zijn. Wel levert dit ons een grote hoeveelheid meldingen op. Ook de

het herbenoemen, aanscherpen en optimaliseren van

gemeenten om ons heen hanteren hetzelfde beleid. Het niet bestrijden

de (prioritaire) strooiroutes en de communicatie daar-

van de gladheid levert ook problemen op met onder andere de huisvui-

over naar de burger toe. Daarnaast is maatwerk een

linzameling omdat vrachtauto's de relatief smalle woonstraten moeilijk

belangrijk aandachtspunt. De trend is meer maatwerk

in kunnen komen. Wij lossen dit op door tijdens aanhoudende gladheid

bij verschillende gebieds-, wegdek- en weertypen. Dit

de minicontainers aan te laten bieden langs de doorgaande (en dus

leidt tot een steeds meer gedifferentieerde aanpak met

gestrooide/ geschoven) wegen.”

meerdere methodes binnen een verzorgingsgebied. De vraag is natuurlijk of deze trend in maatwerk zich de

Evaluaties

komende jaren nog verder voortzet.

Tot slot wierpen respondenten ook vragen op over de arbeidsomstandigheden van de uitvoerders van de winterdienst: Hoe om te gaan met

Bepaalde ontwikkelingen leveren vragen en discussie

rusturen en het maximaal toegestane aantal uren per week en hoe

op. Zo merkte een respondent op dat “sproeien een

om te gaan met de uitbetaling van de gemaakte uren? In dat verband

voordelige, waardevolle toepassing is die de komende

verwijst de commissie naar het TNO rapport Gladheidbestrijding en

tijd aandacht verdient.” Een andere respondent merkt

Werktijdenregeling te downloaden van de website van de NVRD (zie

op dat er meer aandacht moet zijn voor de effectiviteit

ook pag. 17 in deze GRAM, Red.) De NVRD commissie Gladheidbestrij-

en kostenefficiëntie van zowel ‘nat strooien’ als ‘pre-

ding dankt alle gemeenten en bedrijven voor deelname aan deze korte

ventief strooien’; “ik merk dat nat-strooien de norm is

vragenlijst. In de toekomst wil de commissie mogelijk toewerken naar

of wordt. Voordelen zijn minder zoutgebruik en min-

een gemeenschappelijk kennisplatform en benchmark op het gebied

der uitruk in de nacht. Maar ik vind dit betrekkelijk. Bij

van gladheidbestrijding. Alle input en suggesties daarvoor zijn wel-

sneeuwval moet gewoon veel zout worden gestrooid

kom. Daarnaast is de commissie op zoek naar evaluaties van afgelopen

in combinatie met ploegen en vegen. Daarnaast is het

winterperiode. U kunt deze sturen naar Bas Peeters: peeters@nvrd.nl

GRAM | juli/augustus 2013

Meteo Consult blikt terug op de winter 2012-2013 door Klaas Dros

De winter van 2012–2013 is een vrij koude winter geweest met een normale hoeveelheid zon en gemiddeld achttien dagen sneeuw. Toch was er afgelopen jaar een record aan telefonisch overleg met de wegbeheerders. Hadden we dus een extreme winter afgelopen seizoen? Meteo Consult kijkt terug en blikt ook vooruit. De winter van 2012–2013 is een vrij koude winter ge-

Uiteindelijk lag er in de wintermaanden (december,

weest met een normale hoeveelheid zon en neerslag.

januari en februari) gemiddeld over het land op acht-

Op de meeste plaatsen in Nederland kwam de gemid-

tien dagen sneeuw; het langjarig gemiddelde bedraagt

delde wintertemperatuur ongeveer een halve graad

dertien dagen. Alle sneeuw bij elkaar opgeteld leverde

onder het langjarige gemiddelde uit. In De Bilt, repre-

dat grofweg een pakket op tussen de 50 en 110 cm.

sentatief voor heel Nederland, was dat precies 0,5 ºC.

Van de afgelopen vier winters waren ook die van 2009-

Het werd 2,9 ºC tegen een langjarig gemiddelde van

2010 en 2010-2011 sneeuwrijk. Het aantal vorstdagen

3,4 ºC. In de voorgaande winter bedroeg in De Bilt de

liep deze winter op tot 44, normaal is een score van

gemiddelde temperatuur 4,1 ºC. Opvallend deze win-

38. Maar door het uitzonderlijke weer in maart met

ter was het grote aantal sneeuwdagen, het net missen

veel kou en opnieuw sneeuw, telde deze maand er nog

van een koudegolf in januari en de drie zachte (natte)

eens zeventien. Verder was er een normale hoeveel-

weken vanaf de kerstperiode. Bijzonder waren ook de

heid zonneschijn (187 uren versus 196 uren normaal).

vier perioden met winterse omstandigheden, waarvan

Alleen in het oosten van het land was het weerbeeld

er één in de lentemaand maart.

vaak somber met in Twente 135 zonuren, terwijl 180 gebruikelijk is.

Winterse neerslag Opgeteld over de periode van oktober tot en met maart

Om een relatie te kunnen leggen tussen het opgetre-

telde De Bilt 151 uurvakken met winterse neerslag

den winterweer en de gerealiseerde strooiacties, is het

(sneeuw en ijzel). Meer sneeuw- en ijzeluren werden

noodzakelijk om te definiëren welke weeromstandig-

gerapporteerd in Twente, in totaal 314 uur (304 uur

heden van belang zijn voor de gladheidbestrijding.

sneeuw en 10 uur ijzel). De score in het westen van

Winterperioden worden gecategoriseerd in termen als

het land lag duidelijk lager. Vlissingen, Rotterdam, Am-

zeer zacht, zacht en zeer koud. Deze categorisering

sterdam en Den Helder kwamen allemaal uit op een

levert normaal gesproken te weinig informatie op om

score van omstreeks 150 uur. In de oostelijke regio’s

het aantal uitgevoerde strooiacties te kunnen verkla-

lag het aantal uurvakken met winterse neerslag duide-

ren. Immers, zeer koude winters kunnen droog en hel-

lijk hoger.

der verlopen, waarbij relatief weinig gladheid optreedt. Zachte winters kunnen echter verlopen met veel (winterse) neerslag en temperatuurschommelingen rond het vriespunt, waardoor juist veel strooiacties noodzakelijk zijn om gladheid te voorkomen.

Weerparameters Om een beter inzicht in de relatie tussen het winterweer en de verrichte strooiacties te krijgen, zijn voor de gladheidbestrijding weerparameters gedefinieerd. Het aantal uurvakken met sneeuwval is er daar één van. Mede hierdoor is er veelvuldig gestrooid. In het noorden en noordoosten van het land is gemiddeld tussen 50 en 60 keer uitgerukt om te strooien. Het westen

GRAM | juli/augustus 2013

Het winterweer 250 Uurvakken winterse neerslag

200

Vorstnachten 150

Stralingsnachten

100 50 0 05-06 06-07 07-08

08-09 09-10 10-11 11-12

12-13

Seizoen

strooide tussen 30 en 40 keer, het oosten maakte 35

De afgelopen vijf winters kenmerkten zich door een

tot 45 keer een ronde en in het zuiden van het land liep

sterk golvende straalstroom, die telkens zorgde voor

het aantal strooiacties op naar 25 tot 35. Heel anders

(vries)kou in Europa. En zolang in dit patroon niets

was dat vorig jaar. Toen kwam het landelijk gemiddeld

verandert, kan het komende winterseizoen opnieuw

uit op 10 tot 20 strooiacties. In de winters daarvoor

sneeuwrijk en vrij koud uitpakken…

werd de weg weer veel vaker gezouten. Het winterseizoen van 2009-2010 bijvoorbeeld telde (landelijk ge-

Meteo Consult, onderdeel van Meteogroup is met

middeld) 41 dagen met een sneeuwdek (normaal 13),

twaalf buitenlandse vestigingen het grootste zelf-

het grootste aantal sinds de winter van 1979 (toen 60).

standige weerbedrijf van Europa. Zij levert specifieke

Door de veelvuldige sneeuwval raakten de zoutvoor-

weersverwachtingen aan verschillende internationa-

raden eind januari op. Hierdoor moesten veel wegbe-

le bedrijven, waarbij kwaliteit en betrouwbaarheid

heerders hun strooiregime tot in februari aanpassen,

van de verwachtingen hoog in het vaandel staan.

iets wat nog niet eerder was voorgekomen. Door de

Meteo Consult is meer dan tien jaar geleden begon-

vaak sneeuwrijke en vrij koude winters van de afgelo-

nen met dienstverlening om gladheidbestrijding te

pen vijf jaar zijn winterbanden ook in Nederland onder-

ondersteunen. Deze ondersteuning bestaat uit het

deel van het straatbeeld geworden.

leveren van de dagelijkse gladheidsverwachting voor een beheersgebied via www.gladheid.nl. In

Dienstregeling

één oogopslag is duidelijk wanneer gladheid ver-

De meeste sneeuw- en ijzelsituaties werden dit sei-

wacht wordt en welke vorm deze zal aannemen. Op

zoen, qua timing en hoeveelheden, goed verwacht.

deze manier kan de wegbeheerder op tijd passende

ProRail heeft hierop meerdere malen de dienstregeling

maatregelen nemen. Wegbeheerders met een eigen

aangepast, waardoor de treinen niet stil zijn komen te

gladheidsmeldsysteem worden bij elke vorm van

staan en vertragingen beperkt bleven. De seizoensver-

gladheid telefonisch gewaarschuwd door de glad-

wachting voorafgaand aan de winter suggereerde een

heidsmeteoroloog.

kans van 60 procent op een zachte winter met veel neerslag en een kans van 40 procent op een winter

Over de auteur: Klaas Dros is gladheidsmeteoroloog bij

zoals we die hebben gekregen.

Meteo Consult.

‘ Ik wil dat ingezameld textiel naar een goed doel in mijn gemeente gaat.’ Wij regelen dat. Wij zijn stichting KICI. Specialist in inzameling en hergebruik van textiel. Wij doneren de gehele opbrengst aan goede doelen in binnen- en buitenland. Bel 070 383 0306 voor een vrijblijvend gesprek. www.kici.nl

GRAM | juli/augustus 2013

Be there First

Nido heeft de afgelopen jaren een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van gladheidbestrijding. De nieuwe Syntos natzout-strooimachine is hiervan een exponent. Een oogstrelende design-innovatie met optimale functionaliteit. Beproefde Nido-techniek in een modulair gebouwde kunststof strooimachine. Efficiﾃｫnt inzetbaar en met lage onderhoudskosten. Natuurlijk Nido!

T 0548 370000, www.aebi-schmidt.nl 14

GRAM窶ポ窶ニuli/augustus 2013

N V RD commissie Gladheidbestrijding wil kennis del en

"Goedkoper is nooit beter” Door Ronald Schalekamp De NVRD commissie Gladheidbestrijding is sinds ruim een half jaar actief. Voorzitter Willy Brinkbäumer - beleidsadviseur grondstoffen, reiniging en milieu bij Twente Milieu - zegt: “Gladheidbestrijding is een zich herhalende activiteit waar je jaarlijks mee te maken krijgt, maar die je niet kunt plannen. Met het oog op bijvoorbeeld technische ontwikkelingen en de focus op bezuinigen, is een eigen denktank zeer gewenst. Het doel van de commissie is ervaringen uitwisselen en kennis delen.” De commissie die vier á vijf maal per jaar bijeen komt

landse gladheidbestrijding. Daartoe hebben we een

- bestaat (vooralsnog) uit een vertegenwoordiger van

vragenlijst opgesteld die door zeer veel leden is inge-

de NVRD en een zestal beleidsmedewerkers van rei-

vuld. De inventarisatie richt zich bijvoorbeeld op met

nigingsbedrijven, verdeeld over Nederland. Gespreks-

hoeveel materieel men werkt voor welk gebied, hoe

onderwerpen voor de werkgroep zijn onder meer het

vaak men uitrijdt, hoeveel zout er wordt gebruikt. Wan-

rijtijdenbesluit, de bezuinigingen, techniek (vooral ge-

neer we dit inzichtelijk hebben gemaakt, kunnen we

richt op kwaliteit en efficiëntie), opleiding en training

de verschillen onder de loep nemen. Uiteindelijk willen

en risicomanagement.

we komen tot een landelijke benchmark met bruikbare criteria voor de gladheidbestrijding.” (zie ook pag. 9 in

Benchmark

deze GRAM, Red.)

Brinkbäumer vertelt in het kantoor van Twente Milieu te Enschede: “We zijn als kersverse commissie van start

Inspanning

gegaan met een onderzoek onder de leden. We willen

“Gladheidbestrijding

een inventarisatie maken van kengetallen in de Neder-

maar een inspanningsverplichting. Er zijn geen beeld-

geen

resultaatverplichting,

GRAM | juli/augustus 2013

N VRD commissie Gladheidbestrijding wil kennis del en

denkt in te kunnen boeten op veiligheid en doorstrofoto Emiel Muijderman/De Twentsche Courant Tubantia

ming om aan een bezuinigingsopgave te voldoen. Wat is acceptabel? Dat is een politieke keuze. Als uitvoerende organisaties staan we voor de uitdaging om een goede kwaliteit te (blijven) leveren tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten.”

Schaalvergroting Om aan het rijtijdenbesluit te voldoen is het werken in wisseldiensten noodzakelijk, zegt Brinkbäumer. “Bij Twente Milieu werken we met drie ploegen. De planning van materieel en medewerkers is van cruciaal belang voor een efficiënte uitvoering. Het heeft ook als gevolg dat schaalgrootte een belangrijke vereiste is. Als kleine uitvoerder is het zeer lastig te voldoen aan de toenemende eisen op het gebied van rijtijden aan de ene kant en bezuinigingsopgaven aan de andere kant. Hier liggen vraagstukken waar we ons met de commissie nadrukkelijk in willen verdiepen.”

Opleidingen Een moderne en efficiënte werkwijze in de gladheidbemeetlatten, zoals voor het beheer van de openbare ruim-

strijding vraagt ook om goed opgeleide coördinatoren

te. Desondanks moet de gemeente wel tevreden zijn

en medewerkers. “Nieuwe werkwijzen vereisen meer

met de resultaten. Het draait uiteindelijk om de verhou-

vakkennis en inzicht op basis waarvan bij gladheid ad

ding tussen kosten en kwaliteit. Die afweging verschilt

hoc de juiste beslissingen kunnen worden genomen.

per gemeente. De huidige trend is dat alles goedkoper

Afgezien daarvan neemt ook de techniek een grote

moet. Maar in de gladheidbestrijding is goedkoper nooit

vlucht; kijk alleen maar naar geavanceerde boordcom-

beter. Hier komt bij dat Koning Winter zich niet laat plan-

puters en voertuigvolgsystemen. De commissie wil

nen en het aantal strooiacties evenmin.”

haar stempel drukken op opleidingstrajecten voor de toekomst. Het zou gewenst zijn als we hiertoe nauwe

"Ook op gladheidbestrijding wordt bezuinigd. Vraag is hoeveel je kunt inboeten op veiligheid en doorstroming"

contacten onderhouden met de SPA-groep.”

Pekelsproeien op fietspaden Twente Milieu voert sinds vorig jaar een proef uit met pekelsproeien - bij sneeuwval in combinatie met ploegen - op fietspaden. Fietsbanden verspreiden het zout bij conventioneel nat strooien

Politieke keuze

onvoldoende. Het sproeien zorgt voor een betere

Natuurlijk krijgen uitvoerders in het hele land veel te

dekking, het pekelwater is direct actief en geeft

maken met bezuinigingen. Ook in de gladheidbestrij-

een betere dooiwerking. Het pekelwater wordt bij

ding, aldus Brinkbäumer. “Wil een gemeente besparen

Twente Milieu gemengd, getankt en uitgereden met

op gladheidbestrijding, dan kan het areaal beperkt

pekelsproeiers achter tractoren. “Algemeen werd

worden. Daar moet je als gemeente dan wel objectieve

aangenomen dat je maar tot -7 graden Celsius ef-

criteria in hanteren. Dus niet - bijvoorbeeld - de villa-

fectief pekelwater kunt sproeien. Onze ervaring is

wijken wel strooien en de minder welgestelde wijken

dat het ook bij -10 prima gaat”‚ zegt Brinkbäumer.

niet. Een andere manier om de kosten te drukken, is

De proef met pekelsproeien op fietspaden is in een

curatief de gladheid te bestrijden en niet preventief.

afrondende fase, geeft Brinkbäumer aan. “Grootste

Dat maakt zeker uit, want de praktijk leert dat het zo’n

nadeel van het pekelsproeien is de beperkte actiera-

30-40 procent van de strooiacties bespaart. Bij bezuini-

dius, waardoor je langer doet over de gehele route

gingen moet je in elk geval goed het risicomanagement

door het tussendoor bijtanken van pekelwater. Dan

in de gaten houden", vindt Brinkbäumer.

kun je als oplossing wel meer materieel inzetten,

“Gladheidbestrijding heeft als doel het bevorderen van

maar dan gaan ook de kosten omhoog. Wanneer je

de veiligheid en de doorstroming van het verkeer. Op

pekel sproeit op fietspaden, zijn efficiënte routes

wat voor manier je ook bezuinigt; die twee aspecten

nog belangrijker.”

worden er nooit beter op. De vraag is dan hoeveel je

GRAM | juli/augustus 2013

T NO R apport:

Gladheidbestrijding en werktijdenregelingen Gladheidbestrijding staat in Nederland op een hoog niveau. Weggebruikers moeten ook bij winterse omstandigheden kunnen rekenen op redelijk tot goed begaanbare wegen. Bij zware winters kan personeel echter niet onbeperkt worden ingezet. In opdracht van de NVRD commissie Gladheidbestrijding deed TNO in 2012 onderzoek naar de werktijdenregelingen. Het rapport Gladheidbestrijding en werktijdenregelingen is beschikbaar via de website van de NVRD. Uitgangspunt in het onderzoek was dat organisaties

voorwaardenregeling of een cao. Artikel 5.5:2 biedt de mogelijkheid

die gladheidbestrijding uitvoeren, ervaren dat het

om, als er in een periode van 16 weken 16 keer of meer consignatie is

combineren van winterdienstactiviteiten met reguliere

opgelegd tussen 0.00 uur en 06.00 uur, gemiddeld 50 uur per week te

werkzaamheden leidt tot knelpunten met de Arbeidstij-

werken over een periode van 16 weken. Een belangrijk nadeel van deze

denwet (ATW). Deze knelpunten zijn vooral gevolg van

uitzondering is dat het gemiddelde aantal uur per jaar maximaal 40 uur

de toegenomen intensivering van de gladheidbestrij-

mag zijn.

ding door de zware winters in de afgelopen jaren. Ook

De voornaamste wettelijke regels waar de bedrijven zich dus aan zullen

is de gladheidbestrijding specialistischer geworden

moeten houden - ‘plotseling onvoorziene situaties’ daargelaten - zijn:

door diverse innovaties. Gladheidbestrijding heeft zich

• niet meer dan 13 uur per 24 uur werken (waarbij de werktijd ingaat op

ontwikkeld van iets wat men er in de wintermaanden

het moment van oproep);

bij deed, tot een professioneel werkveld. Door deze

• niet meer dan 14 dagen per 4 weken oproepbaar zijn;

professionaliseringsslag is gladheidbestrijding belas-

• per 4 weken 2 maal 2 aaneengesloten dagen niet oproepbaar zijn en

tender geworden voor het personeel.

ook niet (over)werken en • binnen de maximale werkweek blijven volgens de consignatieregels.

Opbouw van het rapport In dit rapport worden aanbevelingen gedaan als ant-

Duidelijk is dat de verruimingsmogelijkheid die het ATB biedt voor glad-

woord op de volgende probleemstelling:

heidbestrijding geen soelaas biedt, omdat het een beperking in het ge-

Hoe kunnen de bedrijven het werk, de roosters en

middeld aantal uur per jaar geeft. Bij plotseling onvoorziene situaties

de arbeidstijden zodanig combineren dat de juridi-

kan incidenteel een beroep worden gedaan op artikel 5:10 ATW om be-

sche, sociale en bedrijfseconomische knelpunten in

perkende voorschriften uit de ATW tijdelijk opzij te schuiven. TNO gaat

hun samenhang beheersbaar blijven? TNO beschrijft

er van uit dat bedrijven de opvang van de gladheidbestrijding voor 95

in het rapport eerst de weten regelgeving die bij de

procent goed geregeld moeten hebben voor normale winterse omstan-

uitvoering van gladheidbestrijding van toepassing is.

digheden. Overigens zal ook na toepassing van artikel 5:10 ATW over-

Ook laat TNO zien hoe de bedrijven omgaan met het

schrijdingen van dagelijkse en wekelijkse rust op een later tijdstip wel

afroepen van consignatiediensten, met de arbeidstijd

gecompenseerd moeten worden. Info: www.nvrd.nl

in consignatie en met vergoedingen en met uitbesteding/onderaanneming. Tot slot beschrijft het rapport oplossingsrichtingen, aanbevelingen en gaat het in op enkele uitdagingen waar de bedrijven voor staan. In de Arbeidstijdenwet staat hoe lang een werknemer per dag en per week mag werken en wanneer hij recht heeft op pauze of rusttijd. Die regels zijn er met het oog op gezondheid, veiligheid en welzijn, maar ook om werk, privé en zorgtaken te kunnen combineren. Organisaties die actief zijn op het gebied van gladheidbestrijding, hebben zich te houden aan de actuele regels uit de ATW en dan vooral de consignatieregeling. Consignatie wordt in de ATW omschreven als een tijdruimte tussen twee opeenvolgende diensten of tijdens een pauze, waarin de werknemer uitsluitend verplicht is om in onvoorziene omstandigheden op oproep zo spoedig mogelijk de bedongen arbeid te verrichten. Een uitbreiding van de consignatieregeling is mogelijk via artikel 5.5:2 van de ATB, door expliciete vermel-

In de Arbeidstijdenwet staat hoe lang een werknemer mag werken en

ding van deze mogelijkheid in een publieke arbeids-

wanneer hij recht heeft op pauze of rusttijd (foto Paul Lagro)

GRAM | juli/augustus 2013

VAKWERK (foto: Patrick Guitjens)

"Dodelijke ongelukken door gladheid trek ik me altijd aan" Ruud Jacobs (42) is gladheidcoördinator bij de gemeente Eindhoven. Samen met vijf collega’s verdelen ze in de wintermaanden het rooster voor acute uitrukacties. Eindhoven heeft zelf geen buitendienst; het uitvoerende werk wordt gedaan door aannemers uit de regio. Het enige materieel dat Eindhoven in eigen beheer heeft, zijn strooimachines.

Wat houdt je functie in?

Strooiroutes aanpassen, wat houdt dat in?

Als gladheidcoördinator zorg ik er voor dat het mate-

De strooiroutes zijn wel bekend, maar moeten elk jaar

rieel en de zoutvoorraad op peil is, actualiseer ik de

bijgesteld worden. Dat is een heel gepuzzel. Eindhoven

strooiroutes en zet de aannemers aan het werk wan-

is een grote stad; elk jaar verandert er wel iets. Een

neer er gestrooid moet worden. Als ik dienst heb, houd

nieuwe woonwijk, een andere busbaan, een wijziging

ik de weerberichten nauwkeurig in de gaten. Ik kan

op het industrieterrein, een ongelijkvloerse kruising

inloggen op een speciale webapplicatie van MeteoCon-

erbij. De routes zijn aanbesteed, dus de aannemer wil

sult, daar staan alle gegevens en verwachtingen voor

zo min mogelijk wijzigingen of omwegen. Ik probeer

de komende uren. Verder is er veel direct contact tus-

de wijzigingen daarom zo efficiënt mogelijk in de be-

sen Rijkswaterstaat, provincie en de gemeente Eindho-

staande routes in te passen.

ven. Als regio strooien we samen, met nog eens twin-

Het bijhouden van het materieel hoort ook bij mijn

tig andere gemeenten. Als het sneeuwt, moet ik wel

functie. Wij hebben als gemeente zelf alleen strooima-

veertig aannemers inseinen. Dat gebeurt via een meld-

chines, die op de voertuigen van de aannemer worden

systeem. Toen dat eens kapot was, heb ik echt veertig

geplaatst. Die machines moeten in orde zijn en gevuld

telefoontjes moeten plegen.

klaarstaan.

GRAM | juli/augustus 2013

De rubriek Vakwerk gaat over het vakmanschap en de bevlogenheid in de branche. In afval- en beheer van de openbare ruimte werken vele professionals, die hart hebben voor de ‘schone zaak’. Wat drijft hen in hun werk? En waarom doen zij dit werk graag en goed? door Hetty Dekkers

Hoe lang doe je dit werk al?

van onze samenleving, wel. Die zijn van de buitenwe-

Tien jaar. De eerste vijf jaar hadden we geen strenge

reld afgesloten, als je niet oppast. We overleggen nu

winters en stond het materieel te verstoffen in de

steeds meer met bijvoorbeeld verzorgingstehuizen,

loods. De laatste vijf jaar is het pas raak. Je merkt dat

om te horen waar behoefte aan is. Als we een pad naar

de politiek het onderwerp nu veel serieuzer neemt dan

de bushalte meenemen, kan dat enorm veel verschil

tien jaar geleden. Los van de juridische aansprakelijk-

maken. Zonder dat dit veel hoeft te kosten.

heid, is het natuurlijk ook maatschappelijk en economisch belangrijk om de wegen begaanbaar te houden.

Wat zijn de minder leuke kanten?

Mensen willen boodschappen doen, naar de dokter

Wat mij altijd raakt, zijn dodelijke ongelukken. Vorig

kunnen. Als bedrijven een halve dag niet bereikbaar

jaar zijn in Eindhoven twee jongens verongelukt door

zijn, is de economische schade enorm. De laatste vijf

gladheid. Ze reden weliswaar met veel te hoge snelheid

jaar hebben we zelf ook veel bijgeleerd. Als er geen

maar toch . . . Dodelijke ongelukken, die te maken heb-

sneeuw ligt, doe je geen praktijkervaring op. We weten

ben met gladheid, trek ik me altijd aan. Zelfs al is het

nu dat borstelen soms te lang duurt, we experimen-

op een plek gebeurd waar wij niet komen.

teren met sproeimethodes. Ik ben van huis uit HTS’er, maar geen echte techneut. Hiervoor zat ik op financi-

Frustraties?

eel beheer bij afval, voor een andere gemeente. Hier in

Niet alles loopt zoals je wil. Machines gaan kapot, aan-

Eindhoven begon ik ook bij afval, met gladheid als bij-

nemers doen iets waar jij het niet mee eens bent. Ook

taak. Dat is verschoven. Nu ben ik deels gladheidcoör-

krijg je soms de media en negatieve reacties over je

dinator en deels beheerder van bruggen en viaducten.

heen. Mensen reageren soms erg onredelijk. Leg maar

Dat is een typische combinatie, want zout is heel slecht

eens uit aan iemand die al drie weken thuis zit omdat

voor het gewapend beton van bruggen. Toch is het ook

het te glad is waarom je in een woonwijk niet strooit.

een mooie combinatie, want in de zomer bereid ik de

De grootste blunder die ik me kan herinneren, is toen

gladheidbestrijding voor, in de winter het onderhoud

een collega, gelukkig was ik het niet zelf, na veel wik-

van de bruggen en viaducten. De gladheidbestrijding

ken en wegen besloot niet te strooien. De volgende

wordt ’s winters uitgevoerd, het brugonderhoud in de

dag werden we wakker en lag er een dik pak sneeuw.

zomer. Dat past uitstekend in elkaar, zo ben ik het hele

Dat was heel vervelend, maar het blijft mensenwerk.

jaar mooi bezig.” Word je ’s nachts wel eens uit bed gebeld? Wat zeggen mensen als je op een feestje vertelt

Zelden. Als dat gebeurt, dan heb ik namelijk iets ge-

over je baan?

mist. Het is de bedoeling dat ik het weer goed in de

“Iedereen heeft er een mening over, net als over het

gaten houd en niet verrast word. Het komt wel eens

weer of voetbal. Veel mensen vinden al dat gestrooi

voor dat ik de wekker om 2.00 uur ’s nachts zet, om de

een beetje overbodig. Totdat ze zelf uitglijden of niet

laatste berichten te controleren. Af en toe een nachtje

op hun werk kunnen komen. Ook denken ze dat ik ’s

overslaan, daar kan ik wel tegen. Maar als ik een paar

zomers lekker met mijn armen over elkaar zit. ‘Dan

nachten slecht geslapen heb, dan lijdt mijn humeur

heb je zeker niets te doen’, vragen ze sceptisch. Onzin,

daar wel onder. Ik heb heel veel respect voor de aanne-

want in de zomer heb ik het juist het drukst met glad-

mers, die altijd paraat staan. Voor mij is een dienst na

heidbestrijding. Dan moet alles geregeld worden, zoals

een week weer afgelopen, dan kan ik het overdragen

de tarieven voor de aannemers, het materieel, het zout

aan collega’s. Voor de meeste aannemers geldt dat niet.

en het gepuzzel met de routes.

Zij moeten voortdurend alert zijn.

Wat vind je het mooiste aan dit werk?

Hou je zelf van sneeuw?

Het regelen, de hectiek als het spannend wordt. En het

Niet speciaal. Ik ben bijvoorbeeld nog nooit op winter-

feit dat je resultaatgericht bezig bent. Neem jij ’s nachts

sportvakantie geweest. Ik hou meer van zomer en zon.

de beslissing om te gaan strooien, dan zie je de volgen-

Komt goed uit, want in de winter is het veel te druk

de dag een begaanbare stad. Voor mensen die goed ge-

op het werk. In deze functie kan ik dan echt niet weg.

zond zijn, is de sneeuw misschien niet zo’n probleem. Maar voor ouderen en gehandicapten, de zwakkeren

GRAM | juli/augustus 2013

SR E- studie: objectief onderzoek vergt meer diepgang

Succes van Nieuwe Inzamelen nog niet verklaard door Pieter van den Brand

Veel gemeenten melden hoge scores bij hun eerste proeven met nieuwe inzamelconcepten. Wat zijn de onderscheidende factoren achter al die jubelgetallen? Een diepgaande studie op initiatief van gemeenten in de regio Eindhoven kon daar geen antwoord op geven. Desondanks biedt de studie verrassende inzichten. Druten: nog maar veertig kilo restafval per inwoner.

rapport staat klip en klaar, dat de conclusies en stellin-

De wijk Hoonhorst in Dalfsen: jaarlijks nog maar 33

gen uit deze proeven ‘pure veronderstellingen’ zijn die

kilo grijs afval per inwoner. Olst-Wijhe, Staphorst en

in de afvalsector leven. Reus licht toe: “Ik trek de resul-

Steenwijkerland halen scheidingspercentages van 63,

taten van de proeven niet in twijfel. Dat wil ik voorop-

67 en 65 procent. Horst aan de Maas: 21 kilo grijs afval

stellen. We kennen geen waardeoordelen toe. De enige

en 91 procent bronscheiding. Zomaar een greep uit de

conclusie die wij op basis van deze verkenning trek-

proeven met nieuwe inzamelconcepten die her en der

ken is dat de beschikbare informatie ontoereikend en

in land zijn gehouden. Succesvolle proeven, want het

voor een deel niet objectief is. Daarom is het raadzaam

gemiddelde inzamelresultaat in ons land is immers 204

voor andere gemeenten niet blind te volgen wat wordt

kilo restafval jaarlijks per burger en een scheidingsper-

geschreven en gezegd over de prestaties van inzamel-

centage van rond de vijftig procent. Wat is de verkla-

systemen.”

ring voor de fantastische inzamelscores?

Kijkje in Zweden Pieter Reus en zijn team van vier collega’s bij SRE, het

Reus is bij SRE een van de drijvende krachten achter

samenwerkingsverband in de regio Eindhoven, hebben

het Materialen Transitie Programma. Op verzoek van

er geen vinger achter kunnen krijgen. In hun recente

de 21 gemeenten in het Zuidoost Brabantse samenwer-

De SRE-gemeenten willen samen pilots op gaan zetten die reproduceerbare resultaten voor andere gemeenten opleveren (op de foto: milieustraat Habraken in Veldhoven)

GRAM | juli/augustus 2013

De Top 10 uit de SRE-studie; diftar is niet per se nodig om goede resultaten te boeken

kingsverband voerde hij een verkennende studie uit

zonder enige wetenschappelijke onderbouwing kun je

naar de successen van de eerste proeven met het Nieu-

niet zeggen of de toegepaste inzamelsystemen over-

we Inzamelen. Niet alleen in eigen land. Reus en zijn

draagbaar zijn naar andere gemeenten. Je moet weten

teamleden namen ook een kijkje in de cijfers van twee

wat de beslissende factoren zijn. Een pilot kan in de

Zweedse steden en zelfs in die van San Francisco. Doel

ene gemeente succesvol zijn, maar dat is geen garantie

van de verkenning: achterhalen wat nu de bepalende

dat dit in een andere gemeente ook zo is. Is een ge-

factoren zijn voor de omslag van afval naar grondstof.

slaagd systeem in het landelijk gebied ook bruikbaar in

Soerendonk, een van de pilots in de SRE-regio, behaal-

de grote stad met hoogbouw?” Logtens vult aan: “Wel-

de een resultaat van 96 procent minder restafval (nog

licht zijn die geweldige scores wel tijdelijk. Ook dat

maar 6,7 kilo per inwoner per jaar). In hoeverre kunnen

weet je niet.”

andere gemeenten hun voordeel doen met het in 2010 beproefde model van ‘Soerendonk Afvalloos’?

Michel van Neerven (gemeente Best):

Naast het verzamelen van statistische gegevens van

“Een pilot kan in de ene gemeente

het CBS en OVAM, de Vlaamse milieuoverheid, werden zo’n 65 gemeenten benaderd om informatie te verstrekken over hun best practices. Slechts 22 van hen werkten mee. “Ik realiseer me”, verklaart Reus de lage respons, “dat we een diepgaand en complex verzoek

succesvol zijn, maar dat is geen garantie dat dit in een andere gemeente ook zo is”

neerlegden waar in korte tijd een antwoord op werd gevraagd, maar ik sluit niet uit dat bij sommigen een zekere vrees meespeelt om open te zijn. Er zit natuur-

Burgers verschillen

lijk een politiek aspect aan. Ik weet zeker dat er pilots

De studie leverde verrassende inzichten op. Reus: “We

zijn met mindere resultaten. Daar loop je als gemeente

zien dat de meeste gemeenten het antwoord zoeken

niet mee te koop.”

in fysieke maatregelen: bakken en zakken. Er is weinig aandacht voor het bewerkstelligen van gedragsveran-

Bij een proef in Soerendonk in 2010 werd het af-

dering bij de burger. Bij de meeste pilots is ook een be-

dankmoment van 50 gezinnen volledig ontzorgd

wonersonderzoek gedaan naar de gebruikservaringen

met een uitvouwbare doos (voor onder meer glas,

met de nieuwe inzamelwijze. In geen enkel geval doen

textiel, oudpapier/karton en kleine spullen), verteer-

gemeente vooraf een behoeftetoetsing.”

baar gf-zakje, luierzak, PMD-zak en container voor het tuinafval. Alles mocht elke maandag, woensdag

Als de komst van een oranje of blauwe afvalbak voor

en vrijdag aan de straat worden gezet. In de restzak

nieuw te scheiden ‘grondstoffen’ opeens een hogere in-

ging slechts vier procent van het gezinsafval.

zamelresultaat laat zien, vraagt Reus zich af, kan dat ook door een verhoogd bewustzijn bij de burger ko-

Overdraagbaar

men, omdat er nieuwe containers voor zijn deur staan.

Michel van Neerven van de gemeente Best en Ellen Log-

“Dat weet je niet. Wat we wel weten uit wetenschappe-

tens van de gemeente Veldhoven, beiden beleidsme-

lijk onderzoek, is dat de oplossing ligt in een hoge ser-

dewerker duurzaamheid, zaten in de werkgroep van

vice en bewustzijn tijdens het afdankmoment. Je moet

de SRE-studie. De twee schuiven aan bij het interview

het mensen makkelijk maken. Dat doe je niet door ze te

in het SRE-kantoor in Eindhoven. Van Neerven legt

verplichten hun gescheiden afval naar een wijkcontai-

de wens van objectivering uit. “Natuurlijk is het pure

ner te brengen. De proef in Soerendonk leert dat vaker

winst dat tal van gemeenten in het land erin slagen

aan huis inzamelen – alle gescheiden stromen werden

om meer materialen uit het restafval te trekken. Maar

driemaal in de week opgehaald – en een oplossing in

GRAM | juli/augustus 2013

SR E-studie : objectief onderzoek vergt meer diepgang

huis tot beter afvalscheidinggedrag leidt.” Bovendien

gft in moeten zamelen. Dan stinkt het minder en geeft

is er niet één burger, stelt Van Neerven. “De één woont

bovendien een hogere kwaliteit.”

hoog, de ander laag. De een is milieubewust, de ander niet. Maatwerk is nodig. Burgers verschillen.”

Niet spannend Het onderzoek, erkennen Logtens en Van Neerven en

Diftar

Reus dan ook hardop, heeft niet gebracht waar ze op

Diftar heeft, lezen we in de studie, een ‘dempend ef-

gehoopt hadden. Maar ze laten het er niet bij zitten. “We

fect’. “In ons onderzoek hebben we juist gezien dat

zijn nog niet klaar”, zegt Van Neerven, “maar er komt

diftar niet nodig is om goede resultaten te boeken. In

geen vervolg op dit type onderzoek.” Logtens: “We wil-

ons toplijstje staan ook gemeenten die geen diftar han-

len samen pilots op gaan zetten die reproduceerbare

teren. Uit literatuuronderzoek weten we dat dit soort

resultaten opleveren, waarin we de winst ook helder

financiële instrumenten kortstondig werkt”, zegt Reus.

naar harde euro’s kunnen vertalen in andere gemeen-

Ook over wat de beste inzamelwijze voor oud papier

ten.” Op de vraag hoe we in Nederland de forse ambitie

en karton is, kan volgens de SRE-studie geen conclu-

moeten halen om in 2015 minimaal 65 procent van het

sie worden getrokken. Containers presteren niet beter

huishoudelijk afval te recyclen, antwoordt Van Neeren

dan los aanbieden. De top 10 wordt zelfs gedomineerd

resoluut: “Zo’n ambitie is eigenlijk helemaal niet span-

door los aanbieders. “Sla er de CBS-statistieken maar

nend. Wij als SRE-gemeenten streven naar 95 procent

op na”, zegt Reus. Volgens de SRE-studie is er geen

in 2020. We hebben al laten zien dat dit mogelijk is.

hard bewijs voor de veronderstelling dat een hogere

Onze regio presteert goed.” Volgens Logtens ligt er nog

frequentie dan tweewekelijks inzamelen bij gft-afval

een uitdaging bij de hoogbouwbewoners in Eindhoven,

een groter volume oplevert. Gratis ophalen van gft

Helmond, Veldhoven en Best. “Daar gaan we eerst een

werkt volgens de studie beter dan diftar op gft. “Al-

behoefte onderzoek starten. Daarna volgen er pilots.

leen uit gemaksoogpunt voor de burger zou je vaker

Hierover zijn we met wetenschappers in gesprek.”

CMY

GRAM | juli/augustus 2013

nieuws Tekst: Bas Peeters

Goede beoordeling NVRD

Nieuwe voorzitter commissie BOR

Jaarcongres 2013

In de bestuursvergadering van 10 juli is

De NVRD ondersteunt Rijkswaterstaat-

Eind mei organiseerden de NVRD en de

Eric de Vries (directeur Afvalverwijdering

leefomgeving ook de tweede helft van

Meerlanden het NVRD Jaarcongres. Dit

Rivierenland) benoemd tot voorzitter van

2013 met de uitvoering van het pro-

jaar was het thema Meerwaarde. Dat

de NVRD commissie Beheer Openbare

gramma Gemeente Schoon. De afgelopen

het congres van grote meerwaarde was,

Ruimte. Hij vervangt Martin Nooijens, die

jaren heeft de NVRD al meegewerkt aan

bleek uit de digitale evaluatie die direct

zijn functie een tijd geleden heeft neer-

dit programma, dat wordt uitgevoerd voor

na het congres is verstuurd aan alle deel-

gelegd.

de VNG. De samenwerking is verlengd tot

nemers. Men was vooral te spreken over

december 2013. De NVRD zal zich onder

het programma dat volgens velen inspi-

andere bezighouden met monitoring en

rerend en kwalitatief hoogwaardig was.

benchmarking, certificering beeldgericht

AVRI organiseert het congres in 2014 op

werken en kennisoverdracht en com-

21, 22 en 23 mei en heeft als thema ‘de

municatie. De huidige projecten op deze

toekomst ligt buiten’.

terreinen worden doorgezet. Voor meer informatie: Bas Peeters, peeters@nvrd.nl

Uitblinker 2013 Wie volgt Marijn Meijdam op? Marijn is

Certificering beeldgericht werken

reinigingsmedewerker bij de gemeente

Het project certificering beeldgericht

Culemborg en is vorig jaar uitgeroepen

werken in de openbare ruimte is de

tot beste reiniger van 2012. De verkiezing

tweede fase ingegaan. Vier partijen zijn

wordt dit jaar voor de derde keer georga-

bereid gevonden een proef-audit en toet-

niseerd. Nieuw dit jaar is dat ook ploegen

sing te doen om te onderzoeken of het

of teams genomineerd kunnen worden.

ontwikkelde certificatieschema ook in

Dus ken je een medewerker of een team

de praktijk te hanteren is. Verder is de

dat uitblinkt, houd dan de berichten in de

consultatie gestart waarin aan alle be-

gaten. De verkiezing gaat eind augustus

langhebbenden worden uitgenodigd te

van start. De verkiezing wordt georgani-

reageren op de beoordelingseisen en het

seerd in het kader van Gemeente Schoon

certificatieschema. Meer informatie: Bas

om een positieve bijdrage te leveren aan

27 augustus

Peeters, peeters@nvrd.nl

het imago van het vak van reiniger en

Commissie BOR

NVRD-agenda

de reiniging- en afvalbranche in het algeRegio Noord Nederland duikt in

meen. Meer informatie:

5 september

grof huisvuil

Tjeerd de Groot, degroot@nvrd.nl

Commissie Regievoering

Nederland Dusseldorp Recycling in Mid-

Benchmark Gemeente Schoon van

10 september

wolde voor een regiobijeenkomst in het

start

Heidag Commissie Gram

teken van het hergebruik en de recycling

Na de zomer gaat de benchmark Gemeen-

van grof huishoudelijk afval. Tijdens de

te Schoon van start. In de benchmark wis-

11 september

bijeenkomst

gediscus-

selen deelnemers ervaringen uit over de

Themadag Kerntaken van gemeenten;

sieerd over de mogelijkheden van het

aanpak van zwerfafval. De benchmark is

meer of minder doen?

scheiden van grof huishoudelijk afval en

bedoeld voor zowel regievoerende ge-

de wettelijke vereisten daartoe. Na afloop

meenten als publieke bedrijven en/of

12 september

verzorgde Dusseldorp een rondleiding

diensten. Interesse om de eigen presen-

Commissie Afvalpreventie

langs de sorteerinstallatie voor bouwen

tatie en aanpak te vergelijken en bespre-

sloopafval en grof huishoudelijk restafval.

ken met anderen? Aanmelden kan nog bij

17 september

De presentaties van de bijeenkomst zijn te

Ismael Morales, Morales@nvrd.nl

Commissie Internationaal

vinden op de NVRD website.

Deelname aan de benchmark is gratis.

Op 20 juni bezocht de NVRD Regio Noord

werd

levendig

GRAM | juli/augustus 2013

HEEFT U UW STROOIVOERTUIGEN AL OP ORDE ??? Welkom bij de winterdienst van Uitenhage Verhuur B.V.! Bij de winterdienst van Uitenhage Verhuur B.V. bent u aan het juiste adres voor de inhuur van (extra) strooivoertuigen. Met ons unieke concept beschikt u tijdens de wintermaanden over een (extra) voertuig om de gladheid te bestrijden. U kunt zowel het complete voertuig met zoutstrooier en ploeg bij ons huren als alleen de auto om daar uw eigen zoutstrooier op te plaatsten. Tevens kan Uitenhage Winterdienst uw gehele strooiwagenpark overnemen en daarmee de zorg van paraatheid en onderhoud uit handen nemen. Op dit moment hebben wij al 30 voertuigen lopen bij diverse gemeentes in het gehele land. Bel of e-mail ons vandaag nog voor meer informatie!

Uitenhage Verhuur B.V. Naaldwijkseweg 2, 2291 PA Wateringen Tel.: 0174-22.55.05 Fax.: 0174-22.55.09 WWW.UITENHAGE.NL INFO@UITENHAGE.NL Verhuur van Huisvuilwagens (ook met kraan), Containerwagens, Haak- en Kraanwagens, Veegmachines en Strooiwagens Wij zijn ISO 9001:2008, ISO 14001 en VCA* gecertificeerd. Tevens RDW erkend. 24

GRAM窶ポ窶ニuli/augustus 2013

M inisterie B Z K onderzocht afvalwebsites

"Je moet je verplaatsen in de taal die de burger spreekt” door René Didde De gemeentelijke websites kunnen veel meer en beter antwoorden geven op vragen van burgers, juist op het gebied van afval, vindt Arjen Kroes van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Handige tools bieden daarbij soelaas, maar er is meer. “Verplaats je in de burger, die gewoon snel wil weten wanneer het plastic afval wordt opgehaald in de zomervakantie.” De doorgaans lange tocht door gemeentelijke web-

te in het huis van Thorbecke daarbij uiteraard geheel autonoom, maar

sites, bol van jargon en beleidsstukken, is vragen om

ik denk dat sommige door gemeenten beproefde, eenvoudige verbete-

verdwalen in een ambtelijk doolhof. Dat overkomt niet

ringen, het verdienen om wereldkundig te maken”, zegt Kroes.

zelden de burger die met betrekkelijk voor de hand liggende vragen zit, zoals wanneer hij zijn afvalcontainer

Sms’je of WhatsAppje

rond de feestdagen moet buiten zetten, hoe hij van dat

Van vertroetelen en koesteren van het onderwerp op de websites is vaak

oude bankstel afkomt of een melding wil maken van

allerminst sprake. Wie wil weten hoe het regime van afvalinzameling

een omgevallen container met zwerfvuil in de open-

in zijn straat geregeld is, moet niet zelden achter de pc hannesen met

bare ruimte.

ingewikkelde pdf-kaartjes of de ouderwets en dure papieren afvalkalender er bij pakken. In plaats daarvan zijn er eenvoudige tools, die burgers

Beter en concreter

op hun wenken bedienen. “Je toetst je postcode en huisnummer in op de

Er is een aantal goede oplossingen van gemeenten die

gemeentelijke website en je ziet direct wanneer afval wordt opgehaald.

andere gemeenten gemakkelijk kunnen overnemen,

Daarbij kan een kalender meelopen, die melding maakt van uitzonde-

concludeert Arjen Kroes. Voor het Ministerie van Bin-

ringen.” De burger kan daarbij ook kiezen voor push-maatregelen zoals

nenlandse Zaken heeft hij zich een tijdje bezig gehou-

een sms’je of WhatsAppje dat hem op Hemelvaartsdag vertelt dat hij

den met afval. Binnenlandse Zaken en afval is geen

niet vandaag maar morgen de kliko aan de straat moet zetten. En dat dit

voor de hand liggende combinatie, beaamt hij. Hij be-

voor de gelegenheid een uurtje eerder mag.

landde in het huisvuil doordat hij is belast met thema’s als ‘de burger centraal’, ‘vermindering van regeldruk’

Kliko

en vooral ‘verbetering van de kwaliteit van de dienst-

En dan de kliko, ook zoiets. “Heel veel gemeenten spreken op hun

verlening door de overheid'. “Ik kwam er al snel achter

website van rolcontainer of minicontainer of rolemmer”, heeft Kroes

dat afval tot de vier belangrijkste thema’s behoort in de

bemerkt. “Fout, je moet je verplaatsen in de taal die de burger spreekt.

relaties die burger en gemeente met elkaar onderhou-

Als deze wil weten wanneer zijn kliko aan de straat moet, dan heb je

den”, licht hij toe op de 25e verdieping van het Minis-

het dus niet over rolcontainer maar over kliko. Google komt dan name-

terie. Zijn activiteiten vloeien voort uit het programma

lijk niet eens op de website van de gemeente terecht. Ook al is kliko

'Beter en concreter, goede regels - gerichte service'. Het

een merknaam, en zelfs als de gemeente een ander containersysteem

gaat om een programma van de VNG en de ministeries

heeft, is het toch belangrijk de taal van de burger te spreken.”

van BZK en EZ voor het terugdringen van regeldruk en het verbeteren van de (juridische) kwaliteit van regels.

Synoniemen

Daarmee samenhangend is het eveneens belangrijk dat de synoniemen

Afval is toptaak

op orde zijn. Gebruik de termen huisvuil, afval, vuilnis en huishoude-

Naast afval gaat het om thema’s als burgerzaken (uit-

lijk afval door elkaar, adviseert Kroes. Want dat doet de burger ook.

treksels, paspoort en dergelijke), WOZ (aanslagen) en parkeren, althans dit laatste voor 160 van de 406 gemeenten waar parkeren een vergunning vereist. Afval blijkt een goed over het land verspreid, hoog scorend onderwerp. “Het is zogezegd een toptaak, waarvan de gemeente de dienstverlening moet koesteren en het onderwerp moet vertroetelen. Uiteraard is de gemeen-

“Gebruik de termen huisvuil, afval, vuilnis en huishoudelijk afval door elkaar. Dat doet de burger ook” GRAM | juli/augustus 2013

Lease

Roteb Lease Roteb Lease is gespecialiseerd in reparatie, onderhoud en beheer van bijzondere voertuigen. Het accent ligt op afvalinzamelvoertuigen, veegmachines, rioolreinigingsvoertuigen, hoogwerkers, containerauto’s, ambulances en brandweervoertuigen. Roteb Lease staat voor klantgerichte mobiliteitsservice.

Verkoop & Beheer:

Werkplaatsen:

Advisering bij aanschaf

Onderhoud, reparatie en keuringen

Aanschafcoördinatie

Schadeherstel

Voertuiginstructie

Constructiewerk

Assurantie en schadeafwikkeling

Bedrijfswageninrichting

Leasing

Servicesteunpunt voor RAVO, HIAB,

Wagenparkbeheer

Geesink, Haller, BekkerLaGram

Managementinformatie

en KOKS

Verhuur

Adrem veiligheidskeuringen

Meer weten? Een vraag? Een uitdaging? Informeer naar onze mogelijkheden. Roteb Lease Kleinpolderplein 5

Bel 010 - 267 86 00

Postbus 11011

Of mail naar lease@roteb.rotterdam.nl

3004 EA Rotterdam

www.roteb.rotterdam.nl

RTB017_07 DOW A5 Adv Roteb Lease liggend MAM.indd 1

11/7/11 3:48 PM

De totaaloplossing voor uw textiel-inzameling en -sortering.

effectieve inzameling

- korte transportlijnen - centrale verwerking

volledige sortering

WIELAND TEXTILES F I R S T I N S E C O N D H A N D C L OT H I N G

- TÜV Rheinland / TNO gecertificeerd sorteersysteem - 95% hergebruik

Handelsweg 8 075 - 622 86 00 Wormerveer info@wieland.nl

rendabele recycling

www.wieland.nl

- hoge vergoeding - transparant proces aar n 25 j me a d r e al me t in duurza is l a i c ring spe lsorte textie

Afvalpunt, milieustraat, milieupark, zelfbrengdepot is

spirit of america / Shutterstock.com

ook zo’n reeks. Zulke inzichten in het taalgebruik van burgers zijn betrekkelijk eenvoudig te verkrijgen uit de hitlijsten van zoekopdrachten op het internet. Daaruit kan een rangorde volgen wat voorop komt te staan op de website. “Vraag en antwoord moeten voorop staan”, zegt Kroes. “Nu zie je nog vaak dat de gemeente een nieuwe samenwerkingsovereenkomst heeft afgesloten met een afvalinzamelaar of dat het afvalbeleidsplan 2012-2016 in een raadscommissie is besproken. Daar heeft de doorsnee-burger echter geen boodschap aan. Die wil gewoon een antwoord op zijn vraag.” Natuurlijk moeten dergelijke beleidsdocumenten wel openbaar zijn. Burgers moeten raadsverslagen of verslagen van commissievergaderingen kunnen inzien, of beleidsstukken kunnen opvragen. “Maar deze moeten niet direct voorop staan. Ze kunnen ook via een (deel) site specifiek voor deze bijzondere doelgroep worden ontsloten, bijvoorbeeld het zogeheten raadsinformatiesysteem.”

Goedkoper Niet alleen wordt de burger beter bediend door de moderne tools op het internet, de gemeente schiet er ook

ting ontberen, laat staan over een smartphone beschik-

wat mee op, betoogt Kroes. “Uit scans bij gemeenten

ken.” Gemeenten als Best en Loon op Zand zijn voor

die overschakelden blijkt dat de ambtenaren minder

Kroes goede voorbeelden van gemeenten die de bood-

worden gebeld omdat burgers de informatie zelf kun-

schap goed hebben begrepen. “Best valt op door de

nen vinden of proactief krijgen toegestuurd. En als ze

vernieuwing van de gemeentelijke site aan te grijpen

iemand aan de lijn krijgen, zijn het bovendien bedui-

voor radicale verandering. Daar tik je je postcode in,

dend minder geïrriteerde mensen doordat ze niet zijn

en je vindt alles over jouw straat.” Loon op Zand heeft

vastgelopen op de website. Ook kan de gemeente fors

structureel de taal van de burger voorop gesteld. “Ze

geld besparen op het papieren drukwerk.”

krijgen nu vier keer zoveel bezoekers, logisch, want de

Ronduit fascinerend zijn apps als ‘buitenbeter’ en ‘ver-

zoekmachines leiden de burger direct naar zijn doel.”

beterdebuurt’. Kroes: “Zij maken het mogelijk dat de burger in de openbare ruimte direct een melding kan

Meest gestelde vragen

doen. Hij maakt met zijn smartphone een foto van

Spaarnelanden, verantwoordelijk voor het beheer en

zwerfvuil, die via de GPS-coordinaten aan de locatie

onderhoud van de openbare ruimte van de gemeente

wordt gekoppeld. Je kunt nog een korte toelichting ap-

Haarlem, had ook snel succes. De dienst bemerkte na

pen en 24/7 direct naar de gemeente sturen.” De appli-

revisie van de website dat al na een half jaar 53 pro-

catie werkt in heel Nederland, want deze is gekoppeld

cent van de bewoners digitaal afspraken maakte over

aan de mailadressen van elke gemeente.

grofvuil en via de website informatie over inzameldata opvroeg. ROVA, de afvaldienst voor de omgeving van

“Ambtenaren worden minder gebeld wanneer burgers de informatie gemakkelijk zelf kunnen vinden of proactief krijgen toegestuurd”

Zwolle, publiceert consequent de laatste drie gestelde vragen op de site. Wie dus een dood dier ziet en dit wilt melden, kan snel zien of die melding al is gedaan. Ook al is het verwijderen van het dier niet het pakkie-an van ROVA, toch staat er netjes: ‘Nee, hier hebben wij geen mogelijkheden. Wij raden u aan direct telefonisch contact op te nemen met de politie, 0900- 8844.” Genoemde websites: www.goedopgelost.overheid.nl goede, beproefde oplossingen van gemeenten die het verdienen om overgenomen te worden, zoals:

Je eigen straat

www.gemeentebest.nl, website ingericht volgens

Wie denkt dat Arjen Kroes alleen de moderne, digitaal

toptaken

onderlegde mens wil bedienen, heeft het mis. “Er zal

www.buitenbeter.nl

altijd behoefte blijven aan voorlichtingsmateriaal op

www.verbeterdebuurt.nl

papier en aan een goede service per telefoon. Dat is natuurlijk nodig voor ouderen die een internetaanslui-

Meer informatie: Arjen.Kroes@minbzk.nl

GRAM | juli/augustus 2013

Asbest eist nog steeds vijfentwintig doden per week Door Laurent Chevalier

"Dagelijks wordt ergens in Nederland een asbestbesmetting vastgesteld, met alle mogelijke ernstige gezondheids- en milieurisico’s van dien voor de omgeving. Er gaat helaas nog veel mis. Naast de risico’s, kost het ook veel tijd en geld om de problemen op te lossen. Het lijkt wel of niemand zich verantwoordelijk voelt deze kwestie nu eens fundamenteel aan te pakken." Otto Hegeman, zelfstandig adviseur op het gebied van

Risico's

asbestaanpak, zegt dit zonder voorbehoud. Hij geldt

Hegeman spreekt over aanzienlijke risico's door het

als een onafhankelijk en kritisch deskundige. "Ik word

ondeskundig, onzorgvuldig en ook illegaal omgaan

nog steeds niet blij van de weinig gestructureerde

met asbest. "Kijk naar de bijna dagelijkse berichten in

aanpak van asbest, terwijl al die besmettingen een ge-

de media over asbestrisico's door brand en calamitei-

vaar zijn voor de volksgezondheid. Te vaak wordt een

ten tijdens sloopwerkzaamheden, waarbij asbest vrij-

ontdekking van asbest afgedaan als een 'calamiteitje',

komt en bewoners in opstand komen omdat ze bang

terwijl de risico's groot zijn." Zijn standpunt wordt on-

zijn voor besmetting." Minister Asscher van Sociale Za-

dersteund door de wens van de Gezondheidsraad om

ken en Werkgelegenheid meldde naar aanleiding van

normen strenger te maken. Reden: asbest is nog ge-

recente gebeurtenissen, dat de rijksoverheid de com-

vaarlijker dan altijd gedacht. Volgens ramingen overlij-

municatie over de risico’s van asbest gaat ondersteu-

den jaarlijks ongeveer dertienhonderd mensen, ofwel

nen. Hij zei dit naar aanleiding van kritiek van zowel

vijfentwintig mensen per week aan de gevolgen van

gemeenten als het publiek dat het toezicht van het rijk

een asbestbesmetting!

voornamelijk een administratief karakter heeft. De minister bestrijdt dit door te stellen dat asbest een speer-

Boodschap

punt is van de Inspectie SZW, die jaarlijks bijna 1.100

Hegeman ontkent niet dat de Rijksoverheid werkt aan

inspecties uitvoert. Volgens Ascher wordt er dan hard

verbetering van de situatie, maar ervaart dat beschik-

opgetreden en zijn ook de boetes fors verhoogd. Overi-

bare goede instrumenten, zoals handboeken en plan-

gens ontvangt de Inspectie van het ministerie van SZW

nen van aanpak, niet of nauwelijks worden toegepast.

jaarlijks zo'n 50.000 (!) asbestmeldingen.

“Elke keer proberen overheden weer het wiel uit te vinden bij een calamiteit. Blijkbaar kunnen of willen

Volgens Hegeman is het niet op alle fronten kommer en

ze de problemen niet structureel aanpakken. Ik zou

kwel. "Er is de laatste jaren veel verbeterd in de voor-

het toejuichen als het rijk haar rol als systeemverant-

lichting over asbest. Procedures rond sloopmeldingen

woordelijke met meer elan op zich neemt. Het is nu

en vergunningverleningen zijn eenvoudiger geworden.

vooral zenden en hopen dat de boodschap overkomt.

Ook hebben veel gemeentelijke medewerkers bijvoor-

Mijn boodschap is dat asbesttaken, zoals toezicht bij

beeld een opleiding gevolgd als asbestdeskundige."

illegaal slopen en advisering bij branden en calamiteiten, specialistisch werk is dat je er als overheid niet

Doorzettingsvermogen

eventjes bij kunt doen. Daar is een professionele en

Op de vraag hoe gemeenten hun inwoners het best van

gestructureerde aanpak voor nodig."

dienst kunnen zijn bij een asbestincident, antwoordt Hegeman: "Gemeenten moeten asbestdeskundigen in

“Gediplomeerde medewerkers zorgen voor een verschil bij de acceptatie, waardoor asbest eerder wordt ontdekt”

huis hebben met doorzettingsvermogen. Vervolgens moeten ze samen met organisaties als brandweer en reiniging de al langer bestaande instrumenten implementeren. Als dat niet lukt, moeten ze hun taken overdragen aan de recent opgerichte Omgevingsdiensten. Daar is natuurlijk wel ambtelijke en bestuurlijke durf voor nodig. Hegeman noemt het jammer dat de VNG de

GRAM | juli/augustus 2013

aanpak van asbest geen prioriteit vindt en deze kwes-

juist wordt ondermijnd. Je laat toch XTC- producenten

tie heeft doorgeschoven naar Infomil.

ook niet gratis afval brengen naar de milieustraat om dumpen in het bos te voorkomen!”

Geen zeggenschap Richard van Vliet, beleidsmedewerker bij de VNG, is het

Zwerfasbest

niet eens met de kritiek van Hegeman op de VNG. "De

Een ander punt van zorg is volgens Hegeman dat di-

gemeenten zijn zelfstandig. Wij hebben geen zeggen-

verse gemeenten aan de weten regelgeving rond bij-

schap over hen. Het is wel een feit dat veel gemeenten

voorbeeld zwerfasbest een eigen interpretatie geven.

nog geen prioriteit geven aan het aanpakken van dit

"Met zwerfasbest moet uiterst zorgvuldig worden om-

probleem. Dat is niet per definitie een kwestie van niet

gegaan. Als dat materiaal wordt aangetroffen, moeten

willen, maar van gebrek aan geld. De rijksoverheid is

gemeenten niet zelf gaan klussen. Ze moeten dan al-

trouwens de aangewezen partij voor het organiseren

tijd een gecertificeerd bedrijf inschakelen om het ma-

van een strakke en eenduidige landelijke aanpak. Maar

teriaal te onderzoeken en verwijderen. Ook moeten de

ook daar draait het om het ontbreken van financiële

gemeenten - de goede nagelaten - veel regelmatiger

middelen. Bovendien heeft de landelijke politiek te wei-

en duidelijker communiceren over asbest. Ik zie nog

nig aandacht voor deze kwestie. Het probleem van as-

regelmatig verouderde en dus verkeerde teksten op de

best kan alleen effectief worden aangepakt door echt

website staan, waardoor als inwoners op het verkeerde

te saneren, zoals dat in het verleden ook is gebeurd bij

been worden gezet. Bijvoorbeeld: 'u mag zelf het vast-

de bodemsanering."

liggende asbesthoudende zeil verwijderen’. Fout, het

Overigens vindt Hegeman dat het asbestspecialisme

moet zijn losliggende, anders komen er vezels vrij”.

toch het beste kan worden gelegd bij de Omgevings-

Dit kan ernstige gevolgen hebben. Het zou ook goed

diensten die een regionale functie vervullen. "Deskun-

zijn als gemeenten op hun gemeentepagina in de lo-

digheid en capaciteit zijn dan centraal georganiseerd

kale krant af en toe algemene informatie geven over de

en de continuïteit is goed geborgd. Veel gemeenten

gevaren van asbest, met verwijzing bijvoorbeeld naar

doen asbest erbij. Dat is niet goed."

de gemeentelijke website.”

Positief en negatief

Betere ingangscontrole

Over de dagelijkse gemeentelijke praktijk zegt Hege-

Hegeman oordeelt positief over de in het algemeen

man: "Het is positief dat veel gemeenten al een koppe-

steeds betere ingangscontrole bij gemeentelijke

ling leggen tussen milieustraat en particuliere asbest-

milieustraten. "Mijn ervaring is wel dat veel gemeenten

meldingen. Particulieren mogen onder voorwaarden

al goede voorzieningen hebben voor het inzamelen en

bijvoorbeeld maximaal 35 m2 asbesthoudende mate-

de handling van asbestmateriaal. Om de deskundig-

rialen verwijderen na het doen van een sloopmelding.

heid een zet te geven, heeft de stichting Certificering

Vervolgens mag het materiaal gratis op de milieustraat

asbest (www.Ascert.nl) een opleiding en examen 'Des-

worden afgeven, mits dubbel verpakt." Hegeman is

kundig Asbest Acceptant' ontwikkeld. Gediplomeerde

minder te spreken over gemeenten die het niet uit-

medewerkers zorgen echt voor een verschil bij de

maakt waar het asbest vandaan komt. "Bij die gemeen-

acceptatie, waardoor asbest eerder wordt ontdekt.”

ten mag op de milieustraat zelfs asbest van illegale

Hegeman pleit er voor dat gemeenten foute aanleve-

verwijdering worden afgegeven, ongeacht de afzender.

ringen niet alleen herstellen, maar de aanbieder ook

Er wordt dan alleen gecontroleerd op wat er wordt ge-

passend bestraft. "Dat werkt preventief, zeker in com-

bracht. Dat vind ik een verkeerde procedure. De ver-

binatie met een persbericht (zonder namen te noemen)

keerde gedachte hierachter is dat op deze manier het

in de lokale krant. Nu worden fouten nog te vaak met

ontstaan van zwerfasbest wordt voorkomen. Dat is

de mantel der liefde bedekt. Het is maar wat je liefde

verkeerd, omdat daarmee het gezag van de overheid

noemt bij dodelijk materiaal als asbest."

GRAM | juli/augustus 2013

Positieve ervaringen met ondergrondse perscontainers door Geke Wassink Gemeenten kiezen over het algemeen voor ondergrondse perscontainers uit efficiency overwegingen. Er kan immers meer afval op één locatie worden ingezameld dan met gewone ondergrondse containers. Zeker in Amsterdam waar openbare ruimte schaars is. Na wat kinderziektes hier en daar, zijn alle gebruikers inmiddels tevreden. Zoals Coen Coolen, teammanager Afvalinzameling

kunststofafval bij grote winkelcentra. “Dit is een breng-

Stadsdeel Oost Amsterdam en projectleider Afvalser-

voorziening voor de bewoners van onze gemeente.

vice Oost (gebruiker van P&P Solutions containers)

Wij hebben eilandjes bij deze winkelcentra waar ze

vertelt: “Het plaatsen van ondergrondse inzamelcon-

gratis glas, kleding en textiel kwijt kunnen”, zegt Ber-

tainers gaat al snel ten koste van speelruimte, groen

nard van Well, Afval Sectiehoofd inzameling. Stadsdeel

of parkeerplaatsen. Of is überhaupt niet mogelijk door

Oost experimenteert ook met een kunststofperscontai-

een wirwar aan ondergrondse kabels en leidingen. In

ner. Coolen: “De ervaringen zijn nog pril, wel veelbe-

deze gevallen kan er toch meer volume gecreëerd wor-

lovend.” Van Well is positief over de werking en toe-

den door het plaatsen van een ondergrondse pers.”

gankelijkheid. “Sidcon denkt ook mee over verbetering en het oplossen van eventuele problemen.” Stadsdeel

Capaciteit verdubbeld

Oost experimenteerde eerst met één ondergrondse

Gerard Wiggers, directeur Afvalservice West (gebruiker

perscontainer op zonnecellen voor restafval. Dit jaar

van Ecopress III): “Bij locaties waar twee tot drie onder-

zijn daar zes ondergrondse perscontainers op zonne-

grondse containers staan, gaan we bij vervanging over

cellen bijgekomen. Coolen: “De eerste ervaringen zijn

naar één perscontainer. Dit bespaart ruimte, terwijl de

positief. Vooral de werking op zonnecellen blijkt suc-

capaciteit gelijk blijft of zelfs iets toeneemt. Ook wordt

cesvol.” Wiggers van Afvalservice West is vooral posi-

een perscontainer geplaatst op een locatie wanneer de

tief “omdat in de praktijk blijkt dat de vulling van één

huidige capaciteit van de ondergrondse container te

perscontainer ongeveer gelijkwaardig is aan 2,5 tot 3

weinig is. Door plaatsing van de perscontainer wordt

normale ondergrondse containers. Dat betekent min-

de capaciteit minimaal verdubbeld.”

der rijbewegingen en minder brandstof. Dus een be-

Helmond koos in 2008 eveneens voor een eerste pers-

sparing in kosten die ook goed is voor het milieu.”

container (de Logipers™ van Engels) ter vervanging van een ondergrondse container met te weinig capaciteit.

Verdichtingresultaten

Later kwamen er twee perscontainers in het centrum

Utrecht heeft nu ruim een half jaar ervaring met de

bij. “Waar gebrek aan ruimte is én een hoog aanbod

perscontainer. Post: “Wij zijn met de leverancier een

van afval, worden in Utrecht (sinds september 2012,

pilot gestart. Tijdens die periode ervaren wij dat de

Bammens) perscontainers voor rest- en plasticafval

verdichtingresultaten steeds beter bereikt worden. De

geplaatst,” vertelt Dave Post, projectmanager Stads-

productontwikkeling in combinatie met de vraag blijkt

werken gemeente Utrecht. De gemeente Drimmelen

uit een constructieve samenwerking met de producent

verving in 2007 bij hoogbouwlocaties de verzamelen

van de pers. We zijn er nog niet, maar de resultaten

rolcontainers voor ondergrondse perscontainers voor

worden steeds beter. We verwachten eind dit jaar de

restafval (de Logipers™ van Engels). Rond 1 juli moeten

pilot af te ronden.”

er in de hele gemeente 22 perscontainers staan. “Bij projecten waar het handig is en waar het kan, plaatsen

Toegangspas

we ondergrondse perscontainers. Dit zijn zeker niet de

Drimmelen, een diftargemeente (op basis van volume/

laatste”, stelt Karel van Twist, coördinator Milieu.

frequentie) heeft uiteraard toegangscontrole op de perscontainers. Van Twist: “Niet bij hoogbouw, daar is

Toegankelijk

nog geen geld voor.” In Utrecht hebben de perscontai-

In ’s-Hertogenbosch worden perscontainers (van Sid-

ners voor restafval wel toegangscontrole, die voor de

con) sinds 2008 gebruikt voor het inzamelen van

inzameling van het plasticafval niet. Amsterdam wil

GRAM | juli/augustus 2013

het gebruik van de ondergrondse inzamelcontainer zo laagdrempelig mogelijk houden. Daarom heeft de stad geen toegangspassen voor de inzamelcontainers. Ook de Bossche en Helmondse ondergrondse perscontainers zijn vrij toegankelijk.

Afval bijplaatsingen In Amsterdam blijven bijplaatsingen bij perscontainers gelijk aan die bij een normale ondergrondse container. “Bij de persen die wij gebruiken in de publieksvrien-

Ondergronds verdichten met De Rooij Milieutechniek

delijke gebieden is dat helaas wel het geval,” is Posts

De Rooij Milieutechniek biedt verschillende mogelijkheden voor het

ervaring in Utrecht. In Den Bosch valt het mee, “omdat

ondergronds verdichten van afval. Er is in de afgelopen jaren veel

we de perscontainers maar voor één afvalstroom ge-

ervaring opgedaan in het verdichten van huishoudelijk afval, kunst-

bruiken.”

stof afval en bedrijfsafval. Vervolgens is er een concept ontwikkeld

Storingen werken bijplaatsingen in de hand. “Ook al

dat geschikt is voor ieder type zuil en opnamesysteem. Elke inwerp-

is de storing al lang verholpen, de volgende zet het

zuil van elk merk is te plaatsen op de ondergrondse schroefpers. Dit

afval gewoon naast de container,” is de ervaring van

geeft een uniform straatbeeld met de ondergrondse containers. De

Van Twist. Helmond kent hetzelfde probleem. Donkers:

besturing van de pers kan met elke type toegangscontrole gecombi-

“Bijplaatsingen hebben we alleen als er een storing op-

neerd worden. Daarnaast is de perscontainer ook te plaatsen in alle

treedt, verder hebben we er geen last van. De meeste

al aanwezige betonputten. Door de conische vorm van de onderbak

ondergrondse containers zijn geplaatst op binnen-

is het ledigen eenvoudig en probleemloos. Risico van verklemming

plaatsen van hofjes (Brandevoort). Dit zijn eigen ter-

is er niet. Het persgedeelte is eenvoudig te bereiken voor onderhoud

reinen van de Verenigingen van Eigenaren en alleen via

en service via een klep in het voetgangersplatform. De pers werkt

een poort toegankelijk. De containers in het centrum

op netwerkvoeding en de kosten van de aansluiting en het verbruik

staan goed in het zicht. Als er afval wordt bijgeplaatst

per maand is vrijwel gelijk aan één lediging. De pers kan plastic

zonder dat er sprake is van storingen, wordt er een

samenpersen in een verhouding van 1:10. Voor restafval is dat 1:6.

onderzoek ingesteld.”

De verdichting is heel nauwkeurig te meten met weerstandmeting. De krachtige pers zorgt ervoor dat ingeworpen afval altijd geperst

Ledigingssysteem

wordt. Vastlopen van het systeem is nagenoeg onmogelijk. Er zijn

In Helmond en ’s-Hertogenbosch wordt bij lediging een

verschillende manieren van verdichten via schroef- of aandruksyste-

3-haaksysteem gebruikt. In vrijwel heel Amsterdam (in

men, maar dit is eigenlijk niet met elkaar te vergelijken. De verdich-

de toekomst zeker heel Amsterdam) gebruiken ze het

ting van een schroefpers ligt veel hoger dan een aandruksysteem

Kinshofer systeem, zo ook in Utrecht.

waardoor minder transportbewegingen nodig zijn. De schroefpers is daarmee ideaal op locaties zoals winkelcentra, hoogbouw, centrale

Energiekosten

punten in woonwijken en binnenstad.

De energiekosten variëren tussen nul in Utrecht en Stadsdeel Oost tot bijna nihil in Drimmelen. “Nul euro door zonnecellen! Groot voordeel is het flexibel kun-

Nieuwe perscontainer van Bammens

nen verplaatsen in iedere standaard put. Ook is er een

Sinds een klein jaar zijn negen perscontainers met Rhino perstechno-

(flink) financieel voordeel omdat er geen stroomaan-

logie voor rest- en plasticafval van Koninklijke Bammens in gebruik.

sluiting gerealiseerd hoeft te worden. Past ook goed bij

Er bestaat een 3m3, 4m3 en een 5m3 variant. Het maakt niet uit welke

een duurzaam inzamelkarakter,” zegt een enthousiaste

familie inwerpunit wordt gekozen, de zonnecel is passend bij de be-

Coolen. Van Twist: “We hebben weinig stroomverbruik,

treffende vormgeving van bijvoorbeeld Belfast, Evolution of Utrecht. Er

alleen om de batterij op te laden die de pers aanstuurt.”

wordt gebruik gemaakt van een dubbelschalige 80 liter trommel. Binnen

Helmond is ongeveer 45 euro per container per jaar

twee maanden zullen nog zestien perscontainers operationeel zijn. Van

kwijt. In Den Bosch liggen de jaarlijkse vaste lasten on-

alle perscontainers is 80 procent uitgerust met toegangsverschaffing.

geveer op 250 euro (daarin is het vastrecht van 50 euro verwerkt).

Technische ontwikkelingen “De nu in productie zijnde collectoren hebben een aantal nieuwighe-

Afval Service West rekent in kWh. Wiggers: “Het ver-

den”, meldt Simon Kragtwijk, manager Product Development:

bruik is ongeveer 0,007 kWh per inworp. Uitgaande

• de perskracht is met zo’n 20 procent verhoogd, door toepassing van

van 90 tot 100 inworpen per vulling, is dit een verbruik

efficiëntere en betere motoren in de schaarheftafel;

van 0,630 tot 0,700 kWh per lediging. Op jaarbasis

• het effectief volume van de container is verbeterd door compacter

(uitgaande van een lediging per week) is dit ongeveer

bouwwijze van de schaarheftafel. Bij een 5m3 container is nu 95

32.760 tot 36.400 kWh. Bij twee ledigingen per week

procent van het volume ook daadwerkelijk beschikbaar voor afvalop-

is dit dan 65.520 tot 72.800 kWh.”

slag;

GRAM | juli/augustus 2013

• on line is nog meer actuele informatie over de per-

van de zonnecel en accu’s heeft de werking zich als

formance van de collector beschikbaar. De klant kan

zeer betrouwbaar bewezen in de afgelopen winter-

hierdoor de ledigingsfrequentie efficiënt plannen;

periode.

• de service bereikbaarheid is verbeterd doordat de toegang tot accu en perstafel via een geïntegreerd

De pers in de container hoeft hooguit acht keer te per-

serviceluik in het voetgangersplatform mogelijk is.

sen in gehele cyclus van een lege tot volle container,

Het serviceluik sluit daarop nu vlak aan;

met een beduidend lagere kracht omdat deze uniform

• binnenkort volgt nog een noviteit met een platte

over het gehele afvaloppervlak wordt uitgeoefend. De

zonnecel, die 80 procent minder ruimte inneemt.

persmodule is flexibel inzetbaar bij elk type inwerpunit.

Hierdoor zijn inwerpunits op de perscontainer eigen-

De vormgeving past dan bij alle andere al geplaatste

lijk identiek aan de inwerpunits op standaard collec-

collectoren. Doordat de collector op zonne-energie

toren: mooi voor een rustig straatbeeld.

werkt, kan de collector ook eenvoudig in elke bestaande betonput worden geplaatst en verplaatst als er ge-

Onderscheidend

wijzigde knelpunten zijn. Ook bestaat de mogelijkheid

Kragtwijk: “Onze perscontainer met Rhino technolo-

om bestaande collectoren om te bouwen.

gie is de lichtste perscontainer. Een lichtere container maakt het mogelijk meer afval in de container op te slaan, want het totaal gewicht mag niet boven de 2500 kg uitkomen. Dat is niet wenselijk uit veiligheidsoverwegingen en omdat ledigingsvoertuigen in veel

Netwerkinformatie:

praktijksituaties zwaardere containers niet meer uit

Bernard van Well, tel : 073-6156515,

de grond kunnen optillen.” De perscontainer van Bam-

mobiel: 06-51018843,

mens kan het afval ook uit de container drukken met

e-mail : b.vanwell@s-hertogenbosch.nl

behulp van de schaarheftafel. “Samengeperst afval wil

Coen Coolen, mobiel 06-52402120,

namelijk minder graag uit een container vallen.”

e-mail: c.coolen@oost.amsterdam.nl Gerard Wiggers, tel. 088 - 20 20 200,

De container werk op zonne-energie. Dit voorkomt ad-

mobiel: 06 – 10893771,

ditionele kosten voor het maken van een nutsaanslui-

e-mail: gerard.wiggers@afvalservicewest.nl

ting, laat staan de perikelen van de aanvraag proce-

Adrie Donkers, tel. 0492-587550,

dure. Daarnaast is het veiliger omdat er geen sprake

e-mail: a.donkers@helmond.nl

is van hoogspanning noch van het af- en aankoppelen

Karel van Twist, e-mail: kvantwist@drimmelen.nl

van de spanning tijdens de ledigingsprocedure. Door

Dave Post, tel. 030-2866847,

de zeer efficiënte perstafel en weloverwogen grootte

e-mail: d.post@utrecht.nl

GRAM | juli/augustus 2013

Naamloos-18 1

05-07-13 09:46

De duurzaamste verwerking van uw RKGV. Wilt u af van uw riool-, kolk-, gemaalslib of veegzand? Zandrecycling Nederland (ZRN)

VPM Hondenpoepruimer Fluisterstil en geveerd! De VPM Hondenpoepruimer is met z’n 68 dBA fluisterstil. Het voertuig is geveerd en heeft rondom ruim zicht wat een optimaal comfort voor de bestuurder biedt. Met een snelheid van 28 km/uur en een hooglosser kan er schoon en snel gewerkt worden. Veel opties mogelijk voor inzet het hele jaar.

RKGV-specialist sinds 1988

is dé specialist van Nederland. We reinigen

Meerdere locaties in Nederland

en recyclen het tot schone (bouw)materialen.

Snelle dienstverlening

En we verwerken de restfracties volgens de kleinste paragrafen van de Milieuwet. Kijk op

Diverse transportmogelijkheden

www.zandrecycling.nl, of bel 0174-24 39 50

ISO- en VCA-gecertificeerd

voor meer info, een vrijblijvende afspraak ter

Gratis afvalstroomnummer

kennismaking of het aanvragen van een offerte.

Af van uw RKGV-afval? Zó hoort ‘t.

T 0181 - 45 88 45 info@pols.nl www.pols.nl Zandrecycling Nederland BV • ABC Westland 227, 2685 DC Poeldijk T 0174-243950 • F 0174-291148 • www.zandrecycling.nl • info@zandrecycling.nl

Advertorial

Beheerplannen openbare ruimte

Slim sturen op kwaliteit en kosten Veel gemeenten zien budgetten slinken en moeten keuzes maken, ook als het gaat om het beheer van de openbare ruimte. Cyclus, actief voor veertien aandeelhoudende gemeenten in het Groene Hart, helpt haar opdrachtgevers die keuzes gefundeerd te maken, beschikbare middelen effectief en efficiënt in te zetten en waar nodig invulling te geven aan bezuinigingen. Een belangrijk instrument daarbij is het werken volgens beeldkwaliteit in combinatie met gedetailleerde beheerplannen.

Optimaal profijt

Het effectief en efficiënt beheren van de openbare ruimte begint in

één oogopslag duidelijk waar deze elkaar raken of overlappen. Dat

de visie van Cyclus met het werken volgens beeldkwaliteit. Opera-

biedt kansen om verschillende onderdelen nóg beter op elkaar af

tioneel Directeur Walter van Kessel legt uit: “In nauw overleg met

te stemmen. Zo waarborgen beheerplannen dat een opdrachtgever

onze opdrachtgevers leggen we vast welke kwaliteit op welke plek

optimaal profiteert van onze integrale aanpak”, besluit Van Kessel.

Tot slot maken de beheerplannen het eenvoudig mogelijk om gemeenten te ontzorgen op deelaspecten van het beheer van de openbare ruimte. Van Kessel: “Denk bijvoorbeeld aan rioolbeheer, dat is specialistisch vakwerk bij uitstek. Voor gemeenten is het vaak niet eenvoudig daar op een goede manier invulling aan te geven, terwijl Cyclus alle benodigde expertise en ervaring in huis heeft. Vanuit zowel organisatorisch als financieel oogpunt kan uitbesteden dan een aantrekkelijke optie zijn.” Het onderbrengen van meerdere deelgebieden in één integraal pakket, biedt gemeenten in dat verband extra voordeel. “In de beheerplannen staan de werkprocessen in de afzonderlijke werkvelden tot in detail beschreven. Daardoor is in

gewenst is. Op basis van die kwaliteitsafspraken verrichten onze vakspecialisten vervolgens op iedere locatie het juiste onderhoud. Door voor alle aspecten van BOR zulke afspraken te maken en het geheel integraal op te pakken, zet je budgetten optimaal in. In zoge-

Regie over beheer openbare ruimte

naamde ‘beheerplannen’ werken we de uitvoering van de kwaliteitsafspraken per werkgebied tot in detail uit. Daarmee vormen deze

DVO

plannen een onmisbare schakel tussen de afspraken in de dienstver-

Beheerplannen

leningsovereenkomst en de werkplanning voor de uitvoering.”

Beheerplannen

Monitoring & Inspecties Dagelijks onderhoud

Beleid Advies groot onderhoud

Initiatief voor GO

Volgens Van Kessel hebben de beheerplannen verschillende functies. “Allereerst bieden ze duidelijkheid over taken en verantwoor-

Handhaving

Dagelijks onderhoud

Overleg

delijkheden, doordat heel concreet is beschreven welke taken onder het dagelijks beheer van de openbare ruimte vallen, op welke wijze Cyclus daaraan invulling geeft en welk kwaliteitsniveau zij daarbij hanteert. Daarnaast kunnen de beheerplannen als sturingsinstru-

Gebruik Evaluatie & overdracht

Actualisatie beheergegevens

Programma groot onderhoud

Groot onderhoud & reconstructie

Actualisatie gegevens

VO-DO

Realisatie Evaluatie & overdracht

ment fungeren bij het maken van beleidskeuzen door gemeenten.

De beheerplannen vormen de schakel tussen de afspraken in

Met zo’n plan is namelijk heel snel inzichtelijk te maken welke finan-

de dienstverleningsovereenkomst (DVO) en de werkafspraken

ciële en visuele consequenties er verbonden zijn aan de keuze voor

voor de uitvoering, waarbij efficiënt geschakeld wordt tussen

een bepaalde beeldkwaliteit. Dat maakt het mogelijk in relatief kort

dagelijks onderhoud en groot onderhoud. De beheerplannen

tijdsbestek de effecten van een bepaalde keuze in kaart te brengen.

zijn tevens verbonden met het kwaliteitssysteem van Cyclus.

In tijden van economische druk kan dat uitkomst bieden.”

N IEUWTJES VAN DE ZAKE LIJKE M A RK T

NIEUWS

GroenTechniek Holland volgeboekt Met 150 deelnemers die ruim 400 mer-

sportpark- en golfbaanbeheerders, me-

ken vertegenwoordigen op 12,5 hectare

dewerkers van gemeenten, waterschap-

is het nieuwe GroenTechniek Holland

pen,

2013 volgeboekt. “Alle marktleiders en

verhuurbedrijven, wegenbeheerders, re-

toonaangevende merken zijn met expo-

creatiebedrijven, loonwerkers, inkopers

sities én demonstraties groots van de

van tuincentra en doe het zelf winkel-

reiniging en gladheidbestrijding, hoog-

partij op Walibi Holland in Biddinghuizen.

formules. Niet alleen de eigenaren, maar

werkers, aanhangwagens en elektrisch

Voor de demo’s van de vele machines

ook berijders, monteurs, medewerkers

transport. De deelnemers lanceren veel

en gereedschappen is de grasmat zelfs

en beheerders.

nieuwe producten en diensten, die alle-

werkvoorzieningschappen

maal meedingen naar de innovatieprijs

opnieuw ingezaaid,” aldus beursmanager Willem Bierema. “Daarmee biedt dit

Gratis entree én gratis parkeren

Gouden Klavertje Vier die op dinsdag 10

nieuwe, tweejaarlijkse totaalevenement

Onder de 150 deelnemende bedrijven

september wordt uitgereikt.

van dinsdag 10 tot en met donderdag 12

zijn alle marktleiders aanwezig uit de

september 2013 alles voor professionals

secties Tuin & Park en Groen & Milieu van

GroenTechniek Holland is dagelijks open

in de groene, openbare ruimte.”

de Federatie Agrotechniek. Daarnaast

van 10 tot 18 uur. Iedereen kan een

Bierema: “In totaal zijn er zo’n 4.000

zijn er volop aanbieders van maaima-

gratis entreekaart reserveren op www.

maaiers, trekkers, werktuigen en hand-

chines, (compact) trekkers, grondverzet

groentechniekholland.nl,

gereedschappen om te bekijken, verge-

voor tuin en park en professioneel tuin

snel en makkelijk toegang heeft bij de

lijken én zelf te besturen.” Alle profes-

en parkgereedschap. En alles op het ge-

ingang. Bovendien kan iedereen dichtbij

sionals in de groene openbare ruimte

bied van recycling, beregening, onkruid-

én gratis parkeren op de nabijgelegen

zijn

bestrijding en bemesting, grafdelving,

parkeerterreinen.

welkom,

waaronder

hoveniers,

waarna

men

Gladheidbestrijding met Meteovista Meteovista levert een breed pakket dien-

aan weersinformatie. Meteovista biedt

bemande weerkamer biedt Meteovista

sten op het gebied van gladheidbestrij-

haar klanten deze informatie. Naast

volledige gladheidbewaking en bijbeho-

ding. Het team van meteorologen voor-

wegdektemperaturen, uitgebreide, ac-

rende strooiadviezen. Gemeenten kiezen

ziet zowel Rijkswaterstaat, provincies

tuele en precieze weersverwachtingen,

steeds vaker voor eigen meetstations om

en gemeenten, als reinigingsdiensten

is Meteovista gespecialiseerd in een ge-

de strooiroutes te bepalen en in kaart te

van relevante en lokale weerinforma-

biedsgerichte aanpak. Het strooibeleid

hebben waar de cruciale plekken zich in

tie. Kwaliteit, overdracht, actualiteit en

wordt dan ook in samenwerking met

hun gebied bevinden. Meteovista kan

veiligheid zijn daarbij de belangrijkste

de wegbeheerders en Meteovista ge-

voorafgaand aan het plaatsen van de

kernwoorden. Steeds vaker hebben weg-

formuleerd met als doel: een veilige en

stations ook de infraroodmetingen ver-

beheerders een opleiding tot coördina-

adequate gladheidbestrijding. Naast de

richten en adviseren over de geschikte

tor gladheidbestrijding gevolgd en dat

online bewaking via www.gms2plus.nl

locaties. Opvallend is ook de vraag naar

zorgt voor een veranderende behoefte

en het telefonisch consult met de 24/7

kennisdeling en overdracht, specifiek op winterse weersituaties gericht. Meteovista biedt cursussen aan gericht op wegbeheerders, uitvoerders en onderaannemers. Praktijkvoorbeelden worden als cases aangedragen en besproken met de cursisten. Doelstelling: op cruciale momenten de juiste keuzes maken voor het strooibeleid. Inlichtingen: Meteovista, tel. 088–9337600 en www.Meteovista.nl/zakelijk Foto: Jannes Wiersema GRAM | juli/augustus 2013

N IEUWTJE S VAN DE ZAKE LIJ K E M A RK T

NIEUWS

Oranjewoud adviseert over zoutloodsen Een inrichting voor zoutopslag moet vol-

bodemrisico te komen. In het ene ge-

Bodemonderzoek

doen aan de eisen van de wet Milieube-

val kun je volstaan met een traditionele

Voor nieuwbouw is bodemonderzoek

heer of het Activiteitenbesluit. Dit geldt

vloer, in een ander geval is een volledig

verplicht op grond van het Bouwbesluit

voor nieuwbouw, maar ook voor reno-

gecertificeerde vloeistofdichte vloer ver-

of in het kader van het Activiteitenbe-

vatie of uitbreiding. Afhankelijk van het

plicht. Voor de riolering waarop de vloer

sluit, maar bij renovatie of verbouwin-

type inrichting wordt de vergunning ver-

is aangesloten, gelden vergelijkbare ei-

gen niet. Toch is het aan te raden ook

leend door de provincie of het Rijk. Voor

sen. Vloer en riolering moeten bovendien

dan bodemonderzoek te doen. Onder

gemeentelijke inrichtingen is de provin-

door een onafhankelijk inspectiebureau

meer voor het vastleggen van de nulsi-

cie meestal het bevoegd gezag, voor de

worden gekeurd. Daarmee toon je aan

tuatie en het bepalen van eventuele vei-

provincie het Rijk. In de vergunning is

dat de vloeistofdichte vloer (+ riool) vol-

ligheidsmaatregelen tijdens de uitvoe-

veelal de Nederlandse Richtlijn Bodembe-

doet aan de gestelde eisen.

ring van het werk. Uiteindelijk ben je als

scherming (NRB) van toepassing. Met de

beheerder of eigenaar aan het eind van

NRB kun je vaststellen bij welke bodem-

Wanneer de verlading van zout buiten

de rit wel verantwoordelijk. Een opslag-

bedreigende activiteit welke voorzienin-

de loods plaatsvindt, moet de vloer van

voorziening moet in beginsel zo worden

gen nodig zijn en waaruit die moeten be-

het buitenterrein vloeistofdicht zijn om

ontworpen dat aan de eisen kan worden

staan. Het is een soort stappenplan, ook

zoutemissies naar de bodem te voorko-

voldaan. Een goed ontwerp leidt echter

wel Bodemrisico Checklist genoemd. Die

men. Vindt de verlading en opslag plaats

niet automatisch tot een goede voorzie-

doorloop je om te bepalen wat er moet

onder een overkapping, dan volstaat een

ning. Een aannemer kan fouten maken.

gebeuren om tot een verwaarloosbaar

vloeistofkerende vloer.

Hou daarom van begin tot eind de vinger aan de pols. Of leg het werk neer bij een deskundig adviesbureau en/of gecertificeerde aannemer. Meer weten over alle milieu- en bouwkundige aspecten betref-

WAAROM EEN PROBLEEM? ALS DE OPLOSSING BESTAAT!

fende zoutloodsen? Neem dan contact op met Mark Deuring: tel. 036-5308 en Mark.Deuring@Oranjewoud.nl of Henk Verschuuren: tel. 036-5308471en Henk.

tot 12x productiever

Verschuuren@Oranjewoud.nl

EDGECUTTER

t.o.v. reguliere werksituatie

Kantensnijden, losfrezen/borstelen en

Intelligente gladheidbestrijding met DMi Report

terugblazen in één werkgang Crisis, voortdurende besparingsnood-

Unieke hydraulische diepteregeling

Lage kosten per meter

Zeer wendbaar en compact

zijn sinds 2008. Reden voor veel orga-

Inzetbaar op moeilijk bereikbare plaatsen en

nisaties en overheden om flink te snij-

rondom obstakels

den in de jaarlijkse gladheidbudgetten.

zaak en daarmee gepaard gaande reorganisaties. Niemand kan het ontgaan

Snijdt moeiteloos strak, snel en is eenvoudig te bedienen

De noodzaak tot een adequaat systeem voor gladheidbestrijding is wezenlijker dan ooit tevoren. Ondanks de klimatologische bewegingen en veranderingen,

WeedControl Specialist in gifvrij onkruidbeheer 36

GRAM | juli/augustus 2013

T 0416 54 07 18 www.weedcontrol.nl info@weedcontrol.nl

blijkt uit de ervaringen van de afgelopen vier jaar dat de winters in Nederland

N IEUWTJES VAN DE ZAKE LIJKE M A RK T

NIEUWS

Volumecontainer: de 7 m3-Metro® VConsyst bracht een nieuwe 7 m3-Metro®-

de zwaardere grondstoffen/afval is de

Binnenkort zullen er enkele in Amers-

inzamelcontainer op de markt. Dit is een

container niet bedoeld. Dus geen glas,

foort geplaatst worden voor de inzame-

langere ondergrondse container volgens

papier en gft-afval, maar restafval, blik,

ling van kunststof.

het beproefde Metro®-kwaliteitsconcept

karton en kunststof gaan prima. De con-

Inl. VConsyst, tel. 038-3857057,

met een netto inhoud van zeven kuub.

tainer kent alle vrijheden die de gewone

www.vconsyst.nl

De Metro®-inzamelcontainers hebben de

Metro®-inzamelcontainers van 5 m3 ook

kleine betonmaat van 1,65 x 1,65 me-

kennen: diverse typen inwerpzuilen, in-

ter als standaard, waardoor de tranen-

werpopeningen, oppaksystemen en uit-

plaat op het straatoppervlak gelijk blijft.

gevoerd al dan niet met toegangselektro-

Hierdoor kunnen in drukke stadscentra

nica, diftar etc.

twee volumecontainers op één parkeerplaats geplaatst worden, met een totale

Optimale route

opslagcapaciteit van 14 m3. VConsyst

VConsyst adviseert de 7 m3 (als extra

koos bewust voor een opzetstuk voor

optie) te voorzien van de Chiplock®-level

de standaard betonputten. Elk putdeel is

oplossing. Dit is volautomatische ultraso-

niet zwaarder dan 5200 kilo, waardoor

ne niveaudetectie die de exacte vulgraad

de containers worden geplaatst met een

van de container bewaakt en doorzendt

standaard wielladerkraan. Ook het ver-

(via GPRS) naar de BackOffice. De soft-

voer van de betonputdelen en de contai-

ware in de BackOffice berekent aan de

ners gebeurt met het gebruikelijke mate-

hand van het aanbiedgedrag (de snelheid

rieel. Ondanks dat de container berekend

waarin de container gevuld wordt) en de

is op een bezwijklast van zo’n 7500 kilo,

nog beschikbare ruimte wanneer de con-

adviseert VConsyst voor de operationele

tainer geledigd moet worden. Daarmee

last niet verder te gaan dan 2500 kilo. Dit

kan de meest optimale route voor deze

gewicht is voor de meeste inzamelvoer-

ledigingen worden vastgesteld.

tuigen nog goed te hanteren en waar-

De 7 m3 Metro®-inzamelcontainer is in-

borgt bij stedelijk gebruik de container

middels enkele maanden in gebruik in

een lange levensduur (>15 jaar). Voor

Amsterdam voor restafval.

nog lang niet afgeschreven zijn. Dit ver-

voortkomen uit de managementrappor-

- informatie eenvoudig delen tussen ma-

sterkt de vraag naar de oplossingen van

tages van DMI gefundeerde beslissingen

nagement en uitvoering incl externe

DMi Report.

over besparingen en efficiency verbete-

aannemer, dus geen papieren rappor-

ringen. De eerste resultaten zijn nu zicht-

tages nodig;

DMI Report maakt in Nederland al sinds

baar en kunnen voor de komende winter

- kostenbesparend en tijdbesparend;

1997 applicaties die het beheer en onder-

worden geeffectueerd. Besparing in ma-

- flexibel en betrouwbaar: veilige data-

houd van openbare ruimte verbeteren.

teriaalverbruik en optimalisatie van de

De software brengt complexe omgevin-

strooiroutes variëren hierbij van 10-25%.

opslag en back-up van gegevens. Meer weten over onze mogelijkheden en

gen terug tot overzichtelijke en krachtige Praktijkvoorbeeld

noviteiten voor de gladheidbestrijding?

snel en adequaat inspelen op elke situ-

De voordelen van DMI Report voor Bad

DMi nodigt u graag uit op de Winter pro-

atie, met optimale inzet van mankracht,

Kreuznach, winter 2012-2013:

loog met internationaal programma op

middelen en tijd. Zowel Schiphol als de

- strooier- en sproeiermerk onafhankelijk

26 september te Fort Vechte bij Utrecht.

managementinformatie.

Het

resultaat:

grootste luchthaven van Rusland maken

(men heeft mixed fleet);

gebruik van DMi produkten. Sinds 2012

- web based, dus altijd overal beschik-

heeft DMi haar werkterrein uitgebreid

baar via internet, geen dure updates;

naar gemeenten en gemeentelijke

Inl. www.dmi-report.nl

- heldere en tijdige managementinforma-

reinigingsdiensten in Duitsland. Ook hier

tie voor snelle planning en verantwoor-

neemt men op basis van resultaten die

ding;

GRAM | juli/augustus 2013

Colofon Uitgever NVRD, WTC Arnhem Nieuwe Stationsstraat 10 6811 KS ARNHEM Telefoon 088 - 3770000 E-mail post@nvrd.nl I-net www.nvrd.nl

Redactiecommissie Rob Schram, RMN (hoofdredacteur) Marc Maassen, GAD Bas Peeters, NVRD Herman Beerding, BMS Riny de Jonge, stadsdeel Amsterdam-Oost Marc Veenhuizen, gemeente Apeldoorn Willy Brinkbäumer, Twente Milieu Martin van Nieuwenhoven, Agentschap NL Diederik Notenboom, De Meerlanden

Agenda 11 september NVRD themadag afval & grondstoffen, Reehorst Ede Inl. www.nvrd.nl 10-12 september Groen Techniek Holland Nieuw tweejaarlijkse evenement voor het beheer en onderhoud van de openbare ruimte, evenemententerrein Walibi, Flevoland Inl. www.groentechniekholland.nl

Eindredactie

2 oktober

Karin Hegeman en Karin Giesen Postbus 1218, 6801 BE Arnhem tel. 088 - 3770000 e-mail: hegeman@nvrd.nl

Afvalconferentie, Landgoed de Reehorst, Driebergen Organisatie is in handen van Ministerie I&M, VA en NVRD Inl. www.afvalconferentie.nl

Advertentie-exploitatie Bureau Van Vliet Postbus 20, 2040 AA Zandvoort tel. 023 - 5714745 e-mail: M.dewit@bureauvanvliet.com

9-10 oktober Dag van de openbare ruimte, Expo Houten Inl. www.openbareruimte.nl

Opmaak en druk Weevers Grafimedia, www.weevers.nl

Officieel vakblad van de NVRD

Abonnementenadministratie NVRD, Postbus 1218, 6801 BE Arnhem Jaarabonnement ad € 98,– excl. BTW. België € 122,50 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: € 11,50.

Beëindiging abonnement Het opzeggen van een abonnement dient schriftelijk te geschieden uiterlijk op 15 november bij de NVRD. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd. ISSN 1569-0458 © NVRD

Dé vakbeurs voor de totale recyclingbranche

17, 18 en 19 september 2013 Gorinchem Openingstijden: 13.00-21.00 uur

ch U komt to ook? Registreer u nu via www.evenementenhal.nl/recycling-go met onderstaand registratienummer en ontvang twee entreebewijzen voor Recycling Gorinchem 2013.

7130000812 GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC®-keurmerk en verschijnt 10x per jaar. Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

Evenementenhal Gorinchem T +31 (0)183 - 68 06 80 I www.evenementenhal.nl E gorinchem@evenementenhal.nl

Ons evenement.

UW MOMENT.

Van Schijndel Afvalinzamelsystemen VSAII + Kraan / Trechter

VSAII + ACB Archiefbelading

VSAII + SCB 1700 Eurocontainer

Onderdelenservice

Waarom voor van Schijndel kiezen:

 Langere levensduur door toepassing van slijtvast staal voor achterlader en opbouw.  Standaard met verzwaard juk en persschot.  Twee jaar garantie.  Vraag naar onze ﬁnancieringsELE N mogelijkheden. RD

ON D E

 Eenvoudig, betrouwbaar.  Beproefd concept voorzien van de nieuwste technieken.  Ongecompliceerde moderne hydrauliek & elektronica.

www.vanschijndel.eu

“iets anders, veel beter”.

www.vanschijndel.eu Van Schijndel BV • Stationsweg 78 • 6051 KL Maasbracht • Nederland T +31 (0)475 465636 • F +31 (0)475 466540 • E info@vanschijndel.eu

www.vanschijndel.eu

Bestel nu het best presterende wegenzout onder de zon Dan zit u gebakken Op basis van onderzoek naar korrelgrootte door Provincie Gelderland en RWS blijkt dat steenzout 0-1.6mm als best presterende wegenzout uit de bus komt. Speciaal voor u hebben we een uniek en duurzaam product ontwikkeld: steenzout met een korrelgrootte van 0-1.6 mm. De mix van kleine en grote korrels levert een perfect strooipatroon en zorgt dat de weg op korte én lange termijn veilig blijft. Door het lage vochtpercentage vervoert u meer zout per strooiwagen en is een efficiëntere uitruk gegarandeerd. Vult u uw loodsen nog voor de zomer met het nieuwste wegenzout onder de zon? We doen u een aanbod dat u niet kunt weerstaan. Dan kunt u vervolgens van uw vakantie gaan genieten. Bel nu en vraag naar de voorwaarden.

0800 0180 of 0168-393 200 www.eurosalt.nl

K0-1.6 wegenZOUT • speciale introductieprijs • perfect strooipatroon • minder CO2-uitstoot • minder kosten