Gram 10 2013 def by NVRD

JAARGANG 104

NUMMER 10

DECEMBER 2013

Eerste resultaten uit benchmarks Gemeente Schoon, NVRD en RWS | Inspectie SZW gaat afvalsector in 2014 extra controleren | Waardevolle stromen en de rol van gemeenten

Gemeenten druk met voorbereidingen Kerst

Bij Zandrecycling Nederland komt 100% van uw RKG-slib en veegzand goed terecht. Wilt u af van uw riool-, kolk-, gemaalslib of veegzand? Zandrecycling

RKGV-specialist sinds 1988

Nederland laat u graag zien hoe het kán en hoe het hóórt. We zijn im-

Meerdere locaties in Nederland

mers de enige afvalverwerker in Nederland die volledig is toegespitst

Snelle dienstverlening

op het verwerken van RKGV. Ofwel het reinigen en recyclen tot schone (bouw)materialen, en het verwerken van restfracties volgens de kleinste

Diverse transportmogelijkheden

paragrafen van de Milieuwet. Kijk op www.zandrecycling.nl, of bel

ISO- en VCA-gecertificeerd

0174-24 39 50 voor meer info, een vrijblijvende afspraak of een offerte.

Gratis afvalstroomnummer

Af van uw RKGV-afval? Zó hoort ‘t. Zandrecycling Nederland BV • ABC Westland 227, 2685 DC Poeldijk • T 0174-243950 • F 0174-291148 • www.zandrecycling.nl • info@zandrecycling.nl

Snel, Schoon, Safe

Schuitemaker. Winterdienst in de volle breedte! Schuitemaker is continu voor u op zoek naar innovatieve en betrouwbare oplossingen.Want alleen Schuitemaker biedt kwaliteitsmerken, een gevarieerd en compleet programma, doortimmerd advies en uitstekende service. Zegt u winterdienst, denk dan aan Schuitemaker!

Morsweg 18 - 7461 AG Rijssen - Holland Tel.: +31 (0)548 - 51 41 25 | www.sr-schuitemaker.nl

inhoudsopgave

Vakblad van de NVRD

Hoe doen zij dat? 6

Deze maand: deelname aan een benchmark. In dit artikel leggen vier personen van verschillende organisaties uit aan welke benchmark ze deelnemen, waarom ze hiervoor hebben gekozen en hoe de resultaten zijn.

Benchmark Gemeente Schoon 9

Binnen de benchmark Gemeente Schoon ontmoeten gemeenten, gemeentelijke diensten en publieke bedrijven elkaar regelmatig om hun zwerfafvalaanpak te bespreken. De benchmark is nog in volle gang, maar in dit artikel alvast wat eerste inzichten van trends en good practices.

Inspectie SZW gaat afvalsector in 2014 extra controleren 15

“Met de veiligheid in de afvalsector is het nog niet zo best gesteld. Zelfs vergeleken met de bouw scoort de sector, inclusief asbestsanering, negatief. Er moet een flink tandje worden bijgezet”, aldus projectleider en arbeids- en organisatiepsycholoog drs. Hélène Plaggenborg bij de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Waardevolle stromen en de rol van gemeenten 22

Er komen steeds meer containers in de openbare ruimte en bij winkels voor textiel, klein witgoed, frituurvet enzovoorts. Is deze versnippering van inzameling wenselijk? In dit artikel wordt kort stilgestaan bij wat wel of niet mag, wie eigenaar van dit afval (de waardevolle grondstof) is en welke rol de gemeente heeft bij de handhaving.

5 Bezem 11 Benchmark Afvalscheiding 13 Mooie tendensen zichtbaar met RWS/Cyclus afvalscheiding benchmark 18 Vakwerk 20 Uitblinker 2013 25 NVRD Nieuws 26 NederlandSchoon en Foto voorplaat: Hollandse Hoogte / Elmer van der Marel

Gemeente Schoon werken steeds meer samen 29 Duurzaam onkruid bestrijden op

De redactie van GRAM wenst u fijne feestdagen.

verhardingen 32 Nieuws op de markt 35 Index

De eerste uitgave van GRAM

38 Agenda

in 2014 verschijnt begin februari.

Interview met de Inspectie SZW, lees verder op pag. 15

GRAM

december 2013

Acht miljoen oude autobanden inzamelen per jaar... …dat zijn alle ingeleverde gebruikte personenwagenbanden in Nederland …dat is gelijk aan de oppervlakte van 400 voetbalvelden

…op milieuverantwoorde wijze verwerkt …dit levert 32 miljoen kilo hoogwaardige grondstoffen …dit betekent bijna 60.000 ton minder CO2-uitstoot …daarmee besparen we CO2 gelijk aan de emissie van 400 miljoen autokilometers (10.000 keer de aardbol rond) of de aanplant van 400.000 nieuwe bomen

RecyBEM wenst u fijne feestdagen en een voorspoedig ‘Oud voor Nieuw’ in 2014. Inzamelen oude banden. Voor een schoner milieu. Alle gebruikte autobanden worden in Nederland door RecyBEM ingezameld en op een milieuverantwoorde wijze verwerkt. RecyBEM is een initiatief van uw bandenleverancier.

www.bandenmilieu.nl 4

GRAM

december 2013

Oude banden, nieuw leven.

BEZEM Wij willen beter worden Het woord van het jaar is geworden: participatiemaatschappij. Prachtig woord. Het komt uit de troonrede, dus moet wel een goed woord zijn. Helaas is het een woord dat vooral wordt gebruikt om aan te geven dat de overheid het niet meer kan en dat u als burger het nu zelf moet gaan doen. Want er is geen geld. En dan komen we bij het eigenlijke woord van het jaar, of van het decennium wellicht: crisis. We schijnen er uit te zijn, maar helemaal zeker is dat nog niet. Sorry dat ik het woord crisis toch moet gebruiken, wetende dat u lekker met een kaarsje aan (energiezuinig) bij een kerstboom (een echte of een duurzame?) zit en het jaar nog eens overziet. Heeft u de nieuwe auto gekocht waar premier Rutte ons toe opriep? Of het huis dat weliswaar groter, maar ook duurder is?

Ook wij afval- en reinigingsmensen doen dat soms. Het terugkijken zit echter niet echt in onze genen. We willen verder, beter, maar zeker niét groter of duurder. Een prachtig meetinstrument hiervoor is natuurlijk de benchmark. Er zijn er zelfs drie. We willen het echt beter doen. Achteruitkijken om vooruit te kunnen gaan. In sessies vragen gemeenten elkaar het hemd van het lijf. Waarom heeft de een betere scheidingsresultaten? En waarom is de ander veel goedkoper? Dat doen we niet om de grootste te willen zijn, wél om beter te worden. Dat is mooi. Zo kennen we onze branche weer.

Consumeerderen, dat is oude wijn in nieuwe zakken. Ergens in de jaren zeventig zong Raymond van het Groenewoud al eens: “Ik wil de grootste hebben, ik wil altijd de grootste hebben.” Dat we dat moesten doen met geld dat we eigenlijk niet hadden, was van latere zorg. En later is nu. Tijd voor bezinning. Dat hoort ook een beetje bij de tijd van het jaar. Met de openhaard aan terugblikken… lekker.

Het is niet voor niets dat de staatsecretaris de Kamer heeft verteld dat wij nog voor 7 miljard aan kansen kunnen grijpen. Dat is toch een fijne kerstgedachte. We hebben nog genoeg te doen! Iedereen mooie dagen gewenst.

GRAM

december 2013

HoE doEn Zij dat ? DE Z E MAAN D:

deelname aan een benchmark

Wat zijn voor u de belangrijkste

gressen, omdat je in groepjes bij elkaar

resultaten tot nu toe?

zit en gemakkelijk je ervaringen deelt. Je

Qua kosten doen we het goed, zeker in

leert ook inschatten wat haalbaar en ac-

verhouding tot ons hoge serviceniveau.

ceptabel is. Zelf dacht je misschien dat

Ook op het gebied van regie scoren we

je textielcijfers mager waren, maar als je

hoog. Maar afvalscheiding aan de bron

ziet dat de meeste anderen nog veel la-

kan beter. Met 37 procent zitten we nog

ger zitten, weet je dat het eigenlijk niet

steeds iets boven het gemiddelde, maar

slecht is.

65 procent in 2015 gaan we nooit halen. Frappant vond ik ook dat een andere grote gemeente 87 procent bronscheiding haalt in het grof huishoudelijk afval. Wij kunnen daar veel van leren, met onze 58 procent. Op één van de bijeenkomsten ga ik die gemeente zeker aanspreken om te vragen hoe ze dat doen. Wat gebeurt er met de resultaten? Fatma Akgoz, beleidsmedewerker

We gebruiken de resultaten vooral om

afval gemeente Leidschendam-

onze beleidsvoorstellen voor het ge-

Voorburg, 72.000 inwoners. Contact:

meentebestuur kracht bij te zetten. En

f.akgoz@leidschendam-voorburg.nl

ook voor uitleg aan de burgers. Tijdens een van de bijeenkomsten werd bijvoorbeeld voor ons uitgerekend hoeveel geld

LeidschendamVoorburg

we weggooien aan herbruikbare stromen

Aan welke benchmark doet u mee

we de afvalstoffenheffing dus volledig af

en waarom?

kunnen schaffen, besef je dan. Dat was

Wij doen mee aan de benchmark Rijks-

voor mij een eyeopener. Met zulke cijfers

waterstaat 2013. Vorig jaar heeft onze

en voorbeelden kun je burgers en ge-

inzamelaar, een gemeenschappelijke re-

meentebestuur goed motiveren.

die jaarlijks nog in ons restafval zitten.

John Janssen,

Dat bedrag was schrikbarend hoog, dat

gemeente Maastricht,

ging om een paar miljoen! Als we hon-

ruim 120.000 inwoners.

derd procent zouden scheiden, zouden

Contact: john.janssen@maastricht.nl

geling, de gegevens ingevuld. Dit jaar

Maastricht Aan welke benchmark doet u mee

wilden we dat zelf doen. Ik zie het als

Mist u iets in de benchmark?

en waarom?

een leerproces voor mezelf, onze orga-

Nee, ik heb zelfs het gevoel dat de vragen

Wij doen mee aan drie benchmarks: Rijks-

nisatie en voor ons beleid. Het fijne aan

soms een beetje overcompleet zijn. Maar

waterstaat 2013, NVRD Afvalinzameling

een benchmark is dat je ziet waar je als

dat kan aan mij liggen, andere gemeen-

en NVRD Vegen. We doen mee omdat we

gemeente staat. Je kunt jezelf goed ver-

ten vullen de vragenlijsten wel gemak-

onze organisatie willen kunnen vergelij-

gelijken met andere gemeenten die tot

kelijk in.

ken met andere gemeenten, zodat je kunt

dezelfde stedelijkheidsklasse behoren.

GRAM

december 2013

leren van elkaar en een duidelijker beeld Eventuele voor- en/of nadelen?

krijgt van jezelf. Ook hopen we meer

Je breidt je netwerk uit, dat is plezierig

zicht te krijgen op de factoren die van in-

en leerzaam. Zo’n benchmark is toch

vloed zijn op onze prestaties. Ik ben pas

laagdrempeliger dan bijvoorbeeld con-

sinds begin dit jaar manager reiniging,

In dit artikel vertellen medewerkers van verschillende organisaties aan welke benchmark ze deelnemen, waarom ze hiervoor hebben gekozen en hoe de resultaten zijn.

tekst: Hetty Dekkers

deelname aan de benchmarks was voor

meningen daarover verdeeld. Andere ge-

delijkheidsklasse 2. Terwijl er toch een

mij een extra mogelijkheid om een goed

meenten willen die gegevens liever bin-

dorpsmentaliteit heerst als je naar de ge-

beeld te krijgen van alle facetten van het

nen het eigen bedrijf houden. Of ze kún-

meenschapszin kijkt. Via de benchmark

vakgebied. Tussen de benchmarks van

nen de gegevens niet presenteren. Dat

kunnen we meekijken met de grotere ge-

Rijkswaterstaat en NVRD zit zeker ver-

vind ik jammer.

meenten, dat is leuk en interessant.

onderdelen gericht, de NVRD richt zich

Eventuele voor- en/of nadelen?

Wat zijn voor u de belangrijkste

meer op kosten en productiviteit.

Het voordeel van een benchmark is: door

resultaten tot nu toe?

te vergelijken leer je van elkaar. Je ziet

We zien dat we het best goed doen. Maar

Wat zijn voor u de belangrijkste

hoe hoog of laag je op de ladder staat ten

wie zich aan een ander spiegelt, spiegelt

resultaten tot nu toe?

opzichte van anderen.

zich zacht, dus je moet niet te snel te-

schil. De eerste is iets meer op beleids-

Uit de benchmark RWS blijkt dat onze

vreden zijn. De papierinzameling loopt

scheidingspercentages goed zijn, maar

bij ons als een tierelier, wat te danken is

dat wisten we al. Met onze gemeenteraad hebben we afgesproken dat we in de top 3 willen zitten als het gaat om

Katwijk

aan een sterk verenigingsleven en actieve kerken. Gft-afval blijft een punt van aandacht. Er zit nog steeds dertig procent

bronscheiding en dienstverlening. Uit

Kathy Wessels, teamleider

gft in het restafval, dat is veel. Wat mij

de benchmark blijkt dat we steeds een

afvalinzameling gemeente Katwijk,

verraste, is dat dit percentage zowel voor

stapje vooruit gaan richting 70 procent

ruim 61.000 inwoners.

de verzamelcontainers als voor de mini-

scheiding, want dat is ons doel.

Contact: k.wessels@katwijk.nl

containers geldt. Je zou verwachten dat er in de minicontainers beter gescheiden werd. Dat is niet het geval.

Wat gebeurt er met de resultaten? We hebben afspraken gemaakt via de pro-

Aan welke benchmark doet u mee

grammabegroting en het beleidsplan. Als

en waarom?

Wat gebeurt er met de resultaten?

het minder snel gaat dan verwacht, pas-

Aan de afvalbenchmark van Rijkswater-

Die vormen de basis van ons beleid. Onze

sen we onze activiteiten aan. De bench-

staat. Daar doen we al sinds 2007 aan

hele begroting is opgesteld naar aanlei-

mark is daarbij een sturingsmechanisme.

mee, om te kunnen zien waar we staan.

ding van de kengetallen die uit de bench-

Katwijk is een aparte gemeente, we heb-

mark rollen. Daarbij geldt de kracht van

ben veel grote gezinnen en zitten in ste-

de herhaling. Door steeds opnieuw de

Mist u iets in de benchmark? Er zijn drie draaiknoppen namelijk milieu, kosten en service. Wanneer je aan een van deze knoppen draait, betekent dit iets voor de ander. Tijdens de benchmarkbijeenkomsten mis ik de integraliteit tussen deze draaiknoppen. Gaat het over milieu, dan is er een beleidsmedewerker aanwezig. Gaat het over financiën dan is er een financieel expert. Je hebt juist behoefte aan iemand die van alle twee de onderwerpen iets afweet, zodat je dieper op sommige onderdelen en analyses in kunt gaan. Stel dat een gemeente omgekeerd inzamelt, dan wil je weten wat dat kost, gerelateerd aan verschillende serviceniveaus. Zo’n discussie wil ik graag met collega’s delen. Overigens zijn de

GRAM

december 2013

HoE doEn Zij dat ? resultaten voor te leggen, dringt de ernst

gelen én het kunnen overleggen met en

vanzelf door. Voor onszelf, als reinigings-

leren van andere organisaties is ook een

dienst, zijn de resultaten ook nuttig. Je

belangrijke reden om mee te doen. De

ziet direct wat voor effect het heeft, als je

benchmark Gemeente Schoon gaat ons,

aan een bepaalde knop draait. Dat maakt

als het goed is, op termijn inzicht geven

het inzichtelijk.

in de vergelijking van kosten en kwaliteitseisen voor onderhoud van de open-

Mist u iets in de benchmark?

bare ruimte.

Weinig. Soms zou ik wel wat dieper op een onderwerp in willen duiken. Met dat

Wat zijn voor u de belangrijkste

rapport onder je arm naar een andere ge-

resultaten tot nu toe?

meente stappen, om te kijken hoe zij dat

Contact met andere, vergelijkbare, orga-

doen, waar de verschillen vandaan ko-

nisaties. Het herkennen van zaken waar

men. Dat komt er helaas niet van.

we in de bedrijfsvoering allemaal tegen aan lopen en uiteraard de vergelijking

Eventuele voor- en/of nadelen?

‘hoe doen we het’. We doen het zeker niet

Rob Schram, directeur RMN,

Het kost veel tijd. Je moet het goed voor-

verkeerd, afwijkende resultaten in posi-

verzorgingsgebied 100.000

bereiden, je financiële systeem goed

tieve én negatieve zin zijn verklaarbaar.

aansluitingen.

ingericht hebben en steeds bij de les

Contact: r.schram@rmn.nl

blijven. Als je bij het invullen een foutje

Wat gebeurt er met de resultaten?

maakt, wat mij eens is overkomen, kun je

De resultaten worden meegenomen in be-

soms lang zoeken naar de oorzaak. Maar

leidsvoorbereiding en zijn daarbij ofwel

markbijeenkomsten.

het resultaat is het waard, ik kan het ie-

een bevestiging van eerder genoemde

bieden ook goede mogelijkheden om met

dereen aanbevelen.

besluiten ofwel een aanleiding om zaken

elkaar tot verdere vergelijking en uitwis-

anders in te steken. De resultaten kun je

seling van kennis te komen.

RMN

wat mij betreft ook goed met je eigen re-

Aan welke benchmark doet u mee

Deze

overleggen

sultaten van vorig jaar vergelijken. Je ziet

Eventuele voor- en/of nadelen?

daarbij of de ingezette koers resultaat op-

Als voordeel zie ik het contact, de her-

levert. En natuurlijk is het ook van belang

kenbaarheid en de vergelijkbaarheid van

en waarom?

om je resultaten intern en bestuurlijk te

deelnemers in het zelfde werkveld. Het

Wij doen mee aan de NVRD benchmark

presenteren als een bevestiging van de

nadeel is de tijd die nodig is om tot een

Afvalinzameling

gekozen koers.

goede benchmark te komen. Op het mo-

én de benchmark Ge-

ment dat de resultaten bekend zijn, ben

meente Schoon. Voor de benchmark Afvalinzameling hebben we gekozen omdat

Mist u iets in de benchmark?

je als organisatie alweer bijna een jaar op

deze benchmark ook de productiviteit en

Nee, als deelnemer kun je dat wat je mist

weg en hebben genomen maatregelen al-

de bedrijfsvoering vergelijkt. Het spie-

prima kwijt bij de georganiseerde bench-

weer geleid tot andere resultaten.

INFORMEREN INSPIREREN

GEMEENTELIJK AFVALCONGRES

ONTMOETEN

13 maart 2014 De Fabrique Utrecht

WORKSHOPS DISCUSSIES Info: www.cs-vng.nl

LEZINGEN

GRAM

VAST L A ER DA N E NOTE G WA IN U

december 2013

BE N CH MARK

Leren van elkaars zwerfafvalaanpak Door Bas Peeters Binnen de benchmark Gemeente Schoon ontmoeten gemeenten, gemeentelijke diensten en publieke bedrijven elkaar regelmatig om elkaars zwerfafvalaanpak te bespreken. De gesprekken worden gevoerd aan de hand van rapportages waarin de prestaties en aanpak van de deelnemers inzichtelijk worden gemaakt en vergeleken. Dit blijkt een goede basis voor vruchtbare bijeenkomsten over relevante thema’s. De benchmark is nog in volle gang, maar in dit artikel alvast wat eerste inzichten in trends en good practices. De benchmark is onderdeel van het programma

Figuur 1, kwaliteitsambitie per gebiedstype

Gemeente Schoon en wordt uitgevoerd door de NVRD. Iedereen kan meedoen. Er worden interessante thema’s aangesneden en binnen het netwerk kunnen deelnemers optimaal leren van elkaars kennis en ervaring. Om het nut voor de deelnemers te vergroten, wordt de focus gelegd op het leren van elkaar. Naast aandacht

voor

prestaties

prestatie-indicatoren

is er ook veel aandacht voor processen, aanpak en verklarende factoren. De benchmark Gemeente Schoon richt zich op vier prestatiegebieden: kwaliteit, kosten, productiviteit en regie/sturend vermogen.

Ambities naar beneden bijgesteld Een van de behandelde thema’s in de benchmark is de ambitie en vooral de wijzigingen daarin. Ambities worden bij ongeveer de helft van de deelnemers vastgelegd in de kwaliteitsniveaus A+ t/m D, zoals beschreven in de kwaliteitscatalogus van CROW. In figuur 1 zijn de gehanteerde ambitieniveaus voor de deelnemers te zien, waarbij een onderscheid is gemaakt tussen de gebieden stadscentrum, wijkwinkelcentrum en woonwijk. Slechts een enkeling maakt geen gebruik van beeldkwaliteiten en heeft de ambitie, op onderdelen, vastgelegd op frequentie.

G = geen inzet F = frequentie * = geen data.

Als je door de oogharen naar de figuur kijkt, zie je

beweegreden hiervoor genoemd. Bij de wijziging gaat

dat in het algemeen het stadscentrum het hoogste

het in alle gevallen dan ook om een verlaging van het

ambitieniveau kent (A = groen), gevolgd door de

ambitieniveau. In de benchmark is stilgestaan bij de

wijkwinkelcentra. Uit een bijeenkomst blijkt dat

manier waarop dit soort besluiten worden gemaakt en

sommige deelnemers voor verschillende beeldlatten

onderbouwd. Een groot deel van de deelnemers maakt

hetzelfde ambitieniveau hebben geformuleerd, terwijl

hiervoor gebruik van een afwegingskader of model

anderen hierin variëren (bijvoorbeeld een lager niveau

waarin de relatie inzichtelijk wordt gemaakt tussen

voor fijn zwerfafval dan voor grof zwerfafval). Eén

ambitieniveau en kosten. In andere gevallen worden

deelnemer heeft, in het kader van bezuinigingen,

beleidswijzigingen getoetst op gemeten kwaliteit en

geheel

beleving. Om de effecten van een mogelijke beleids-

losgelaten. Inzet wordt alleen nog maar verricht in het

wijziging inzichtelijk te maken voor bestuurders, heeft

stadscentrum, de stadsdeelcentra en op doorgaande

één deelnemer gebruikt gemaakt van proefstroken.

wegen. De burgers zijn aan zet in de woonwijken.

Opmerkelijk is dat in een gemeente die het ambitie-

ambities

buiten

het

stadscentrum

niveau heeft verlaagd de gemeten kwaliteit niet is In steeds meer gemeenten staan de schoonheidsambi-

gedaald, maar over een langere periode constant is

ties ter discussie. Dit geldt ook voor de deelnemers uit

gebleven. Ambitiewijziging in relatie tot de kosten en

de benchmark. Bijna de helft van de deelnemers heeft

de wijze van beheer is in de benchmarkbijeenkomsten

de ambities onlangs gewijzigd of heeft plannen in die

een belangrijk gespreksonderwerp.

richting. Bezuinigingen worden vaak als belangrijkste

GRAM

december 2013

BE N CH MARK

Afvalbakken; het kan best een beetje minder

de nominatie stonden te verdwijnen, zijn er tenslotte

De benchmark gaat ook over de afvalbakken en afval-

ervaringen zijn positief. Zowel de gemeten schoonheid

bakkenstructuur. Dit thema levert aansprekende indi-

als de burgertevredenheid zijn gelijk gebleven.

100 geadopteerd door bewoners en gehandhaafd. De

catoren en sturingsmogelijkheden op. Het plaatsen van afvalbakken is niet meer vanzelfsprekend en ook vaak

Monitoring belangrijk

onderwerp van bezuinigingen. Aan de andere kant zien

Een belangrijk onderdeel van beeldgericht werken is

we steeds meer gemeenten die experimenteren met

monitoring. In de benchmark is vergeleken op welke

gescheiden afvalinzameling in openbare afvalbakken.

wijze de beleids- dan wel de besteksmonitoring is inge-

In figuur 2 is duidelijk te zien dat de afvalbakkendicht-

richt. Ook hier vallen de grote verschillen op. De invul-

heid (in aantal afvalbakken per km2) grote verschillen

ling van de monitoring in de zin van zelf doen of uitbe-

vertoont tussen de deelnemers. Niet verrassend is dat

steden, aantal meetronden, meetlocaties per ronde en

de dichtheid in stadscentra het hoogst is.

het budget voor monitoring kent een grote variatie met

Figuur 2. Afvalbakken per m2-areaal per gebiedstype In de benchmark wordt ook de relatie tussen aantal,

veel lokaal maatwerk. Een groot deel van de deelnemers

volume en ledigingfrequentie van afvalbakken onder-

doet een burgertevredenheidsonderzoek. Vaak is dit on-

zocht. Veel deelnemers denken na over het verminde-

derdeel van de monitoring en leveren de resultaten in-

ren van het aantal afvalbakken. Eén van de deelnemers

put voor bijsturing. De manier waarop wordt omgegaan

heeft begin vorig jaar bijna een derde van alle prul-

met de afweging tussen sturing op technische kwaliteit

lenbakken verwijderd. In de benchmark worden tips

en sturing op beleving zal de komende jaren een van de

en ervaringen gedeeld. Zo heeft bovengenoemde ge-

belangrijke thema’s zijn binnen het beheer van de open-

meente de volgende aanpak gehanteerd: op de eerste

bare ruimte en dus ook van deze benchmark.

plaats is niet geredeneerd vanuit de vraag ‘Waar kun-

nen de afvalbakken weg?’, maar vanuit de vraag ‘Waar

Volgend jaar

kunnen ze zeker niet weg?’ Dat was op de eerste plaats

De benchmark 2014 gaat in april van start. En het fijne

het stadscentrum. Vervolgens was het doel om in de

is: het Afvalfonds betaalt. Slim Beheer is één van de

woonwijken het aantal afvalbakken met de helft te ver-

pijlers van de zwerfafvalvergoeding. Daarom is bench-

minderen. Al snel werd ook besloten de afvalbakken in

marking ook opgenomen als bestedingscategorie.

de wijkwinkelcentra te handhaven. Vervolgens is per

Maak gebruik van deze mogelijkheid en doe mee. Voor

wijk onderzocht welke afvalbakken het beste werden

deelnemers aan het kenniscentrum Gemeente Schoon

gebruikt en is een voorstel opgesteld dat met de wijk-

is deelname aan de benchmark gratis.

platforms is besproken. Van de 600 afvalbakken die op

Info: Bas Peeters: peeters@nvrd.nl

GRAM

december 2013

NVRD Benchmark Afvalinzameling door Ismael Morales

Ook in 2013 zijn er veel inzamelende organisaties actief binnen de NVRD benchmark Afvalinzameling. De benchmark is een krachtig management- en kennisinstrument dat organisaties inzicht geeft in hun eigen prestaties in relatie tot de prestaties van collegaorganisaties. De benchmark maakt verbanden inzichtelijk tussen parameters als milieu-rendement, kosten en geleverde inspanning. Zo wordt het mogelijk de voor- en nadelen van een bepaalde inzamelstructuur of (operationele) aanpak te analyseren. Uiteindelijk resultaat is een vergelijking die prikkelt om te zoeken naar de oorzaken van verschillen en te leren van de best practices van anderen (ondermeer tijdens bijeenkomsten). Ter illustratie zal in dit artikel worden ingezoomd op enkele gemiddelde (concept-)resultaten uit het huidige benchmarkjaar (peiljaar 2012). De benchmarkgemiddelde hoeveelheid restafval en

hoogbouw. In onderstaande tabel staan naast de hoe-

percentage afvalscheiding zijn respectievelijk 207 kg/

veelheden ook de directe inzamelkosten. (*)

inw en 56%. In de verzorgingsgebieden met relatief weinig hoogbouw (0%-19%) scoren de best presterende organisaties respectievelijk 68 kg/inw en 82%. In de

Gemiddelde Benchmark Kg/inw €/aansl

€ /ton

gebieden met meer hoogbouw (21%-50%) scoren de

Restafval

207

€ 35

€ 59

best presterenden respectievelijk 114 kg/inw en 68%.

Gft-afval

106

€9

€ 72

Het is niet verbazingwekkend dat diftar, al dan niet in

Tabel 1 Rendement en directe kosten inzameling

combinatie met vormen van omgekeerd inzamelen,

FIGUUR 1 – GRAFIEK

een belangrijke verklaring is voor verschillen in presta85%

Afvalscheiding %) Afvalscheiding %)

ties (zie ook onderstaande figuren).

FIGUUR 1 – GRAFIEK 75% 85% 65%

Oud papier en karton

Diftar

De inzamelprestatie van oud papier en karton is ge-

Niet-Diftar

middeld 60 kg/inw. Het best presterend verzorgings-

Diftar

gebied heeft een hoeveelheid van 83 kg/inw.

Niet-Diftar

75% 55%

Gemiddelde Benchmark

65% 45% 55% 35% 0% 45%

OPK 5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40% 45% Hoogbouw (%)

35% 0%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40% 45% Hoogbouw (%)

€/aansl

€ /ton

€ 8,20

€ 66

Tabel 2 Rendement en directe kosten inzameling

In veel verzorgingsgebieden is de laatste jaren gestart met de introductie van een derde mini-container voor papier, met als inzet een hoger inzamelrendement. Uit

FIGUUR 2 - GRAFIEK Restafval (kg/inw) Restafval (kg/inw)

Kg/inw

de benchmark blijkt dat het rendement inderdaad gemiddeld hoger (153 kg/aansluiting) is dan inzameling

250 FIGUUR 2 - GRAFIEK

met losse colli (113 kg/aansluiting). Daar tegenover

200

Diftar

250

Niet-Diftar

150

staat dat de kosten ook hoger zijn (zie onderstaande figuur). Meer in het algemeen haalt de ‘aan huis’ inzameling een hoger rendement dan inzameling met ver-

200

Diftar

100

zamelcontainers en zijn de kosten lager.

Niet-Diftar

150 50 0% 100

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40% 45% Hoogbouw (%)

Figuur501 en 2 - Afvalscheiding (%) en restafval (kg/inw) 0%

10%

15%

20%

25%

30%

Rest- en gft-afval FIGUUR 3 – GRAFIEK

35%

40% 45% Hoogbouw (%)

De benchmarkgemiddelde hoeveelheid restafval is

Effectiviteit -(kg/aansl) Effectiviteit -(kg/aansl)

180kg/inw. De best presterende verzorgingsgebieden 207 Aan huis - Algemeen; € 59,13 Aan Huis -

160 € FIGUUR 3 –hoeveelheid GRAFIEK van 68 kg/inw in Minicontainers; hebben een de 81,51 klassen 140

met 120weinig hoogbouw en 114 kg/inw in de klassen 180 Aan huis - Algemeen; € 59,13

€ 100 AanVerzamelcontainers; Huis met relatief veel hoogbouw. De benchmarkgemiddelde 160 Minicontainers; 94,39 € Aan huis - Losse Colli;

80 140 81,51 € 52,09is 106 kg/inw met als best hoeveelheid gft-afval pres60 120 40 terenden 197 kg/inw in de klassen met weinig hoogVerzamelcontainers; € 100 20 94,39 Aan huis - Losse Colli; bouw80 en 124 kg/inw in de klassen met relatief veel Figuur 3 € 52,09 0 60 € 0,00 € 20,00 € 40,00 € 60,00 € 80,00 € 100,00 € 120,00 € 140,00 40 Kosten (€/ton) 20 0 € 0,00 € 20,00 € 40,00 € 60,00 € 80,00 € 100,00 € 120,00 € 140,00 Kosten (€/ton)

- Rendement en directe kosten per ton/aansluiting

GRAM

december 2013

NVRD Benchmark Afvalinzameling Kunststofverpakkingen

Glasverpakkingen, Textiel en Milieustraat

De inzamelprestatie van kunststofverpakkingen is ge-

In onderstaande tabellen staan de gemiddelde inza-

middeld 7,7 kg/inw tegenover 5,7 kg/inw in peiljaar

melprestaties voor glasverpakkingen, textiel en de mi-

2011. Het best presterend verzorgingsgebied heeft

lieustraat.

een hoeveelheid van 21 kg/inw. Gemiddelde Benchmark Kunststof

Gemiddelde Benchmark

Kg/inw

€/aansl

€ /ton

7,7

€5

€ 375

Tabel 3 – Rendement en directe kosten inzameling Inzameling ‘aan huis’ heeft gemiddeld genomen een hoger rendement (21 kg/aansluiting) dan nascheiding (17 kg/aansluiting) en verzamelcontainers (11 kg/

Kg/inw € /aansl € /ton Glasverpakkingen

20,4

€ 1,90

€ 42

Textiel

3,9

€ 1,20

€ 144

Tabel 4 – Glasverpakkingen, Textiel - Rendement (kg per inw/aansluiting) en Kosten (directe kosten per ton/aansluiting)

aansluiting). Daar staat tegenover dat inzameling ‘aan huis’ gemiddeld meer kost (€5,50/aansluiting, €392,-/

Gemiddelde Benchmark

ton) dan inzameling met verzamelcontainers (3,50/ aansluiting, € 358/ton).

Afvalscheiding €/aansl Milieustraat

81%

€ 14,50

Tabel 5 – Milieustraat – Afvalscheiding (%) en directe kosten

NVRD Benchmark Afvalinzameling Peiljaar 2012 Figuur 4 - Rendement (kg per aansluiting) en kosten

– Deelnemende verzorgingsgebieden: 42 – Dek-

(directe kosten per ton/aansluiting)

king: +/-100 gemeenten (prestatiegebied milieurendement) - Gemiddeld aandeel hoogbouw: 19% -

Hoogbouwklassen: A (50-100%), B (30-49%), C

(20-29%), D (8-19%), E (0-7%). Vergelijking binnen deze benchmark is deels anoniem en vindt plaats op deelnemer-niveau, klasse-niveau en totaal-niveau Hoofdprestatiegebieden: milieurendement, kosten en productiviteit (uren). (*) Directe kosten inzameling: kosten van personeel, tractie, inzamelmiddelen en derden in het primaire proces, exclusief secundair proces en overhead. Op het moment van schrijven van dit artikel zijn bovengenoemde resultaten nog in concept en daarmee onder voorbehoud. Eind 2013 verschijnt er een publieke samenvatting met een geaggregeerde analyse op ‘klasse-niveau’. Voor meer informatie over de NVRD Benchmark Afvalinzameling: NVRD, dhr. Ismael Morales Ronden, T: 088 377 0024, E: morales@nvrd.nl

GRAM

december 2013

Mooie tendensen zichtbaar met RWS/Cyclus afvalscheiding benchmark Sinds 2002 vindt de landelijke benchmark afvalscheiding plaats van Rijkswaterstaat (eerder bekend als AgentschapNL en SenterNovem). Cyclus Management voert de benchmark uit. De benchmark richt zich op de effecten van keuzes van gemeenten op het afvalbeleid en op hoe gemeenten daarin kunnen leren van elkaar. Daarbij wordt dan niet alleen gekeken naar milieu, lees scheidings-, resultaten, maar ook naar kosten en servicecomponenten. De resultaten over 2012 zijn bekend en laten weer een paar interessante ontwikkelingen zien. Deelname

Milieuprestaties

Aan de RWS/Cyclus benchmark deden 101 gemeenten

Bij alle kringen, behalve kring 1 (stedelijkheid 1), wa-

mee, die ongeveer een kwart van Nederland verte-

ren de bronscheidingspercentages gestegen ten op-

genwoordigen (42% van de inwoners inclusief de G4).

zichte van 2011. Niet veel, maar toch 1% gemiddeld. In

Geografisch en inzameltechnisch zijn deze gemeenten

kring 1 bleef het steken op 38% en bij de anderen liep

mooi verdeeld, zodat er representatieve data konden

het uiteen van 59% tot 65%. In de afgelopen vijf jaar

worden gegenereerd voor de deelnemers. Data die in

is het gemiddelde percentage overigens wel duidelijk

een aantal zeer actieve sessies met elkaar werden ge-

gestegen tot 7%.

deeld. In verschillende bijeenkomsten werd gewerkt

Minstens zo relevant is natuurlijk de hoeveelheid in-

met kringen, die zijn gebaseerd op stedelijkheidsklas-

gezamelde restafval. Tussen de kringen liep dat uiteen

sen. De resultaten werden ook volgens die indeling ge-

van 295 kg per inwoner per jaar tot 193 kg per inwo-

presenteerd en besproken.

ner per jaar. Niet moeilijk te raden bij welke kringen de kiloâ&#x20AC;&#x2122;s horen. Maar overall kijkend toch een daling van

Benchlearning

in totaal maximaal 15%.

Kennisuitwisseling, zogeheten benchlearning, staat bij de benchmark van Rijkswaterstaat hoog in het vaan-

Duidelijk was ook dat er een relatie bestaat tussen

del. Deelnemers ontmoeten elkaar vier keer per jaar.

het percentage hoogbouw en de scheidingsresulta-

Ze treffen elkaar tijdens een startbijeenkomst, twee

ten. Hoe meer hoogbouw, hoe lager de percentages.

kringbijeenkomsten, waarin kennis wordt uitgewisseld

Open deuren worden pas herkend als je ze ziet, maar

binnen stedelijkheidsklassen op gekozen themaâ&#x20AC;&#x2122;s en

dat diftargemeenten het significant beter doen is uit

tijdens een slotbijeenkomst waar de resultaten worden getoond en besproken. Experts Rijkswaterstaat en Cyclus Management schakelen bij de bijeenkomsten desgewenst ook kennisbronnen in van buiten de deelnemersgroep. Dat kunnen andere (voorbeeld)gemeenten zijn, maar ook experts van organisaties als NedVang, het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken, de wetenschap en het buitenland. Dat laatste heeft er zelfs toe geleid dat er dit jaar ook enkele Belgische gemeenten meedoen. En dat er vanuit een Belgische intercommunale een presentatie is gegeven over hun (uitstekende) prestaties. In de afsluitende bijeenkomst was dit jaar extra aandacht voor omgekeerd inzamelen (in Utrecht) en de succesvolle introductie in Etten Leur van diftar. In beide gevallen is circa 30% reductie van het restafval gerealiseerd. De uitwisseling in deze slotbijeenkomst was een prachtige kers op de smakelijke benchmark taart.

GRAM

december 2013

de scheidingsresultaten duidelijk op te maken. In de

lijkbare gegevens genereren. Daardoor is ook goed te

benchmark learning sessies is goed met elkaar gedeeld

zien wat binnen de kringen de ontwikkelingen zijn. In

wat hier dan de specifieke leerpunten waren. Naast de

kring 1 (stedelijkheid 1) is weliswaar de bronscheiding

financiële (diftar) prikkel, waren dat

onder meer de

gelijk gebleven, de afvalbeheerskosten zijn dat zeker

effecten van nascheiden van grof huisafval, de invloed

niet. De dienstverlening is iets afgenomen, maar tus-

van communicatie(campagnes) en de resultaten van

sen 2008 en 2012 zijn er significant minder kosten ge-

de invoering van een blauwe (papier) container.

maakt per huishouden. In kring 2 steeg de bronscheiding percentage duidelijk en bleef de service gelijk

Kosten

evenals de kosten. Kring 3 laat iets meer scheiding en

Niet de afvalstoffenheffing is maatgevend voor een

iets minder kosten zien en in kring 4/5 meer scheiding

goede kostenvergelijking, maar de (directe) afvalbe-

tegen vergelijkbare kosten. Mooie resultaten, die tot

heerskosten. In 2012 zijn deze kosten bij alle kringen

veel gesprekken en uitwisseling van ervaringen heb-

gedaald. De laatste vijf jaar (2008-2012) was zelfs een

ben geleid.

afname tot maar liefst maximaal 30% zichtbaar. De afvalbeheerskosten liepen in 2012 uiteen van € 174,- tot

Samenvattend

€ 188,- per huishouden.

Landelijk zijn er mooie en duidelijke ambities uitge-

Ook is nadrukkelijk gekeken naar de relatie tussen kos-

sproken over de percentages afvalscheiding die ge-

ten en bronscheiding. Dat was ook een mooi onder-

maakt moeten of kunnen worden. Duidelijk is dat de

werp van gesprek in de verschillende sessies. Opval-

gemeenten, met uitzondering van de kleinere, er zeker

lend is toch wel dat hoe hoger de bronscheiding, hoe

nog niet zijn, maar de 65% wel naderen. Bronscheiding

lager de afvalbeheerskosten uitvallen. Voor veel deel-

neemt toe en het restafval neemt af. Gemeenten als

nemers is dat dan ook een belangrijk punt van nadere

Zwolle, Almere en Apeldoorn laten zien dat er nog vol-

overweging.

doende potentie is om nog serieuze sprongen te maken.

Progressie De benchmark kan over een langere periode verge-

Tekst: Marc Veenhuizen (gemeente Apeldoorn)

Lease

Roteb Lease Roteb Lease is gespecialiseerd in reparatie, onderhoud en beheer van bijzondere voertuigen. Het accent ligt op afvalinzamelvoertuigen, veegmachines, rioolreinigingsvoertuigen, hoogwerkers, containerauto’s, ambulances en brandweervoertuigen. Roteb Lease staat voor klantgerichte mobiliteitsservice.

Verkoop & Beheer:

Werkplaatsen:

Advisering bij aanschaf

Onderhoud, reparatie en keuringen

Aanschafcoördinatie

Schadeherstel

Voertuiginstructie

Constructiewerk

Assurantie en schadeafwikkeling

Bedrijfswageninrichting

Leasing

Servicesteunpunt voor RAVO, HIAB,

Wagenparkbeheer Managementinformatie Verhuur

Geesink, Haller, BekkerLaGram en KOKS Adrem veiligheidskeuringen

Meer weten? Een vraag? Een uitdaging? Informeer naar onze mogelijkheden. Roteb Lease Kleinpolderplein 5

Bel 010 - 267 86 00

Postbus 11011

Of mail naar lease@roteb.rotterdam.nl

3004 EA Rotterdam

www.roteb.rotterdam.nl

RTB017_07 DOW A5 Adv Roteb Lease liggend MAM.indd 1

GRAM

december 2013

11/7/11 3:48 PM

VE I LIGH EID N OG ONDE R DE MAAT

Inspectie SZW gaat afvalsector in 2014 extra controleren door Laurent Chevalier

Ze zegt het charmant en allervriendelijkst, maar ook in woorden die geen enkele ruimte laten voor een misverstand: "Met de veiligheid in de afvalsector is het nog niet zo best gesteld. Zelfs vergeleken met de bouw scoort de sector, inclusief asbestsanering, negatief. Er moet een flink tandje worden bijgezet”, aldus projectleider en arbeids- en organisatiepsycholoog drs. Hélène Plaggenborg bij de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (voorheen Arbeidsinspectie). Volgens Plaggenborg is deze veiligheidssituatie de re-

vaak zelfs met ziekenhuisbehandeling." (Zie de tabel

den dat de sector in 2014 extra tegen het licht zal wor-

met de meest recente openbare cijfers waarin deze

den gehouden. Uit haar relaas blijkt dat de grote be-

stelling wordt onderbouwd.)

drijven in de sector over het algemeen meer aandacht hebben voor arbeidsveiligheid dan de kleine bedrijven.

Tabel aantal ongevallen per 100.000 banen (2009-2012)

Plaggenborg ontkent overigens niet dat de sector de

Afvalinzameling

afgelopen jaren al flinke slagen heeft gemaakt: "Maar

Afvalbehandeling

197

er zijn bij de bedrijven nog veel risico's op de werk-

Voorbereiding tot recycling

316

vloer die om extra actie vragen. Dat geldt eveneens

595

voor logistiek en inzameling." In 2009 werd een grote inspectie gehouden bij de helft van alle afvalinzamel-

Sanering en overig afvalbeheer, incl. asbestsanering

662

bedrijven. Bij 70 procent van de toen geïnspecteerde bedrijven werden in totaal 192 overtredingen vastge-

Totaal afvalsector

1.257

steld. Bij die controle werd ook geconstateerd dat de kans op een ernstig ongeval in de hele afvalsector circa zeven keer zo hoog is als gemiddeld in andere dienstverlenende sectoren.

Noot: De inspectie werkt aan een actualisatie van deze gegevens. Uit een eerste, nog niet voor openbare publicatie bestemd, concept blijkt overigens dat de trend grotendeels gelijk is aan die uit de bovenstaande tabel.

We werken veilig of we werken niet Volgens Plaggenborg is de sector wel altijd 'invoelend

Hoger plan

en coöperatief' is als het om veilige arbeidsomstandig-

In de hele afvalsector is dus nog flink wat te verbeteren

heden gaat. "Over de medewerking bij inspecties en

op het gebied van veiligheid concludeert Plaggenborg:

dergelijke heb ik niets te klagen. De branche staat ze-

"Vooral bij de kleine bedrijven staat veiligheid nog niet

ker open voor veilig werken en doet er ook best veel

erg hoog op de agenda." Op de website van de Ver-

aan. Zo zijn de afgelopen tijd bij veel bedrijven zelfs

eniging Afvalbedrijven (VA) stelt deze brancheorgani-

allerlei nieuwe veiligheidsprogramma's opgestart on-

satie overigens dat de vereniging 'het veilig en gezond

der het motto 'We werken veilig of we werken niet'.

werken binnen de afvalsector naar een hoger plan wil

De branche werkt ook al langere tijd met een Arbocatalogus om op een uniforme wijze structuur te geven aan veilig werken. Kijk naar het inzamelen van afval; het gebruik van schonere motoren voorkomt steeds vaker dat werknemers die achter en rond de inzamelwagens werken, worden blootgesteld aan schadelijke dieselmotorenemissie (DME). Veel bedrijven houden periodiek 'KAM-overleggen' over onderwerpen op het gebied van kwaliteit, arbo en milieu. Er is dus wel aandacht voor veiligheid. Toch neemt dat allemaal niet weg dat er op de werkvloer nog veel verbeterpunten liggen. Het aantal ongevallen in de branche is hoog in vergelijking met andere branches. We praten dan bovendien veelal over ernstige ongevallen met letsel en

GRAM

december 2013

Foto: Hollandse Hoogte / Arie Kievit

tillen.' Letterlijk staat er: "Ongevallen die zich hebben

Risicogestuurd

voorgedaan binnen de bedrijven worden door de leden

Om de afvalbranche nog eens extra met de neus op

van de Commissie Arbo en Veiligheid onderling bespro-

de feiten ĂŠn risico's te drukken, wordt de afvalsector

ken en geĂŤvalueerd met als doel hiervan te leren en in

vanaf februari 2014 een half jaar lang over een zeer

de toekomst dergelijke voorvallen te voorkomen." De

breed front gecontroleerd. Minstens vijfhonderd bedrij-

NVRD, BRBS en de Vereniging Afvalbedrijven hebben

ven worden dan onder het vergrootglas gelegd. "Zo'n

samen met sociale partners, brancheorganisaties, be-

grote, zes maanden durende controle, waar extra in-

drijven en werknemers de Arbocatalogus Afvalbranche

specteurs voor worden vrijgemaakt, is redelijk bijzon-

opgesteld. Daarin staan maatregelen voor arbeidsom-

der," zegt Plaggenborg. "Meestal beperken we ons tot

standigheden, veiligheid en gezondheid op het werk,

een beperkte controle van enkele onderdelen van een

specifiek toegesneden op de situatie in de afval- en rio-

sector. Bijzonder is ook dat de individuele bedrijven

leringsbranche.

niet van te voren op de hoogte worden gesteld van de naderende inspectie. We komen gewoon onaange-

Laag veiligheidsbewustzijn

kondigd langs. Uit deze aanpak mag je dus wel aflei-

Volgens Plaggenborg zijn veel ongevallen te verklaren

den dat er nogal wat mis is in de sector." De komende

uit het feit dat de afvalsector veel arbeidsplaatsen telt

controle noemt de Inspectie SZW risicogestuurd. Dat

waar weinig opleiding voor nodig is. "Die lage scho-

betekent dat vooral bedrijven worden geselecteerd die

ling, vaak ook een slechte beheersing van de Neder-

de regels al eerder hebben overtreden. Ook de kleinere

landse taal bij bepaalde groepen werknemers en het

afvalbedrijven kunnen volgend jaar rekenen op ver-

feit dat veel werknemers jarenlang op routine het-

scherpte aandacht van de Inspectie SZW. Daarnaast is

zelfde werk doen, - 'het is zo toch altijd goed gegaan'

de kans groot dat bedrijven die nog niet eerder zijn

- zorgen er voor dat het veiligheidsbewustzijn laag

vereerd met een bezoek deze ronde wel op het lijstje

is. Veelal lager dan in andere bedrijfstakken. Daarom

staan. Bedrijven waar de regels niet goed worden na-

moet vooral extra aandacht worden besteed aan voor-

geleefd, kunnen volgend jaar rekenen op boetes, die

lichting, instructie en toezicht op de werkvloer om het

bij recidive kunnen oplopen tot tienduizenden euro's.

veiligheidsbewustzijn op een hoger niveau te brengen.

Bedrijven die herhaaldelijk verzuimen de oorzaak van

Dat veiligheidsbewustzijn - en dan vooral op de werk-

overtredingen op te heffen, kunnen volgens Plaggen-

plek - is erg belangrijk. Daar moet absoluut permanent

borg uiteindelijk zelfs worden stilgelegd.

aan worden gewerkt. Niet in een enkele cursus of voor-

lichtingsbijeenkomst af, maar dagelijks! Het komt nog

Niet uniform

te vaak voor dat mensen simpelweg niet door hebben

De vraag hoe Nederland er in internationaal opzicht

dat een bepaalde actie levensgevaarlijk is. Denk bij-

voor staat, kan Plaggenborg niet beantwoorden. "Daar

voorbeeld aan het snel nog iets met de hand uit een

is geen goed beeld van door het nog ontbreken van

draaiende kraakpers halen, omdat het er niet in thuis

uniforme Europese regels en registratie. Ik weet wel

hoort."

dat het aantal ongevallen in Engeland bij het inzamelen

GRAM

december 2013

VEI LIGH EID N OG ONDE R DE MAAT

van afval over het algemeen behoorlijk hoog is. Dat

Reactie NVRD

wordt vooral veroorzaakt door het feit dat de straten

De commissie KAM van de NVRD was onaange-

daar in veel wijken doodlopen, waardoor vaak achter-

naam verrast over de cijfers van de Inspectie SZW

uit moet worden gereden om naar een andere wijk te

op basis waarvan de afvalbranche als high risk

gaan."

sector wordt aangemerkt. In de afgelopen decennia is al veel gedaan aan veiligheid in de sector en

P-90 norm

staat het onderwerp hoog op de agenda. Dit heeft,

Aan het eind van haar relaas heeft Plaggenborg nog

zoals de cijfers laten zien, zeker in de inzameling

een suggestie over de toepassing van de P90-norm.

tot betere resultaten geleid. Het cijfer waarop de

Deze, door de afvalsector zelf ontwikkelde, norm geeft

Arbeidsinspectie zich baseert, gaat echter over de

voorschriften voor de maximaal toegestane belasting

hele branche. Er is dus over de hele keten nog veel

voor medewerkers die afval inzamelen. "Als Inspectie

werk te doen. Begin 2014 voert de NVRD weer een

SZW zijn wij hier geen directe partij in, maar voor de

veiligheidsenquête onder haar leden uit. Ook de

sector zou het zinvol zijn eens te kijken of het geschei-

VA houdt jaarlijks zo’n enquête. Hieruit kunnen

den inzamelen van gft-afval en van plastic afval in de

de belangrijkste aandachtspunten en resultaten

P90-norm kan worden verwerkt. Er zou bijvoorbeeld

worden gehaald en lessen worden geleerd voor

ook een aanverwante norm kunnen worden ontwik-

het deel van de keten dat door leden wordt uit-

keld. Het initiatief hiervoor ligt bij de sector zelf, maar

gevoerd.

wordt zeker ondersteund door de inspectie."

VDK Nederland Industrieweg 50c 6541 TW Nijmegen T. 024 372 30 40

www.vdknederland.nl GRAM

december 2013

VaKWERK

Frenk Heuts (62) is financieel beleidsmedewerker bij de gemeente Maastricht. Zijn functie heet nu officieel ‘adviseur projecten’. Als financiële man houdt hij zich vooral bezig met afval. Heuts kijkt daarbij niet alleen naar de cijfers, maar ook naar de bedrijfsvoering. ‘Mijn collega’s zijn meer cijfermatig bezig, ik doe bijvoorbeeld ook de benchmark afval voor Maastricht.’

"Het leuke van afval is dat het voor iedereen dagelijkse materie is" Wat houdt uw functie in?

ting op orde te krijgen en dat leek me een mooie uitda-

Ik faciliteer de manager reiniging op het gebied van fi-

ging. Het leuke aan afval is dat het voor iedereen dage-

nanciën en afvalstromen. De manager reiniging neemt

lijkse materie is. We zetten thuis allemaal een zak aan de

besluiten op het gebied van afvalinzameling, regionale

straat, proberen te scheiden, bezoeken de milieustraat.

milieustraten en veegdiensten. Ik ondersteun hem met

Het is een concreet onderwerp, waar we allemaal mee

begrotingsvoorstellen en rapportages, maar ook doe ik

te maken hebben. Ik woon zelf in Maastricht en kan de

de monitoring van afvalstromen. Hoe gaat het met de

manager reiniging dus wel eens een beetje plagen. Dan

restzak, wat is het serviceniveau, wat zijn de kosten.

wijs ik hem op een container die niet tijdig geleegd was.

We doen als gemeente al jaren mee met de benchmark

Of juist op het feit dat er deze week zo weinig restzak-

van de NVRD. Ik ben degene die de gegevens daarvoor

ken aangeboden werden in mijn eigen straat. Het mooie

invult en de resultaten verwerkt. Naar de bijeenkomsten

aan afval is ook dat ik hier meer de diepte in kan gaan.

van de benchmark ga ik altijd samen met de manager

Het draait niet alleen om cijfers, maar ook om afvalstro-

reiniging. Dat is prettig, want daar kun je netwerken en

men, serviceniveaus. Mijn kennis en interesse liggen bij

kijken hoe anderen het doen.

de financiële kant, maar die verdieping maakt het nog boeiender. Alleen cijfermatig bezig zijn, dat zou ik een

Hoe bent u in dit vak gerold?

beetje saai vinden.

Ik kwam in 1977 in dienst van de gemeente Maastricht.

Als beleidsmedewerker en adviseur. De eerste zes jaar

Wat maakte op u de meeste indruk?

zat ik op cultuur, daarna vijftien jaar op onderwijs en de

Toen ik hier vijftien jaar geleden binnenkwam, draaiden

laatste vijftien jaar op afval. Men had op deze afdeling

we nog verlies. We moesten vijf miljoen (guldens) bij-

destijds behoefte aan een financiële man om de begro-

leggen op de afvalbegroting. Door het invoeren van al-

GRAM

december 2013

De rubriek Vakwerk gaat over het vakmanschap en de bevlogenheid in de branche. In afval- en beheer van de openbare ruimte werken vele professionals, die hart hebben voor de ‘schone zaak’. Wat drijft hen in hun werk? En waarom doen zij dit werk graag en goed? Tekst: Hetty Dekkers

lerlei maatregelen, zoals diftar en toegangscontrole op

zie je het wel eens anders. Bij de kostenmodule van de benchmark merk je

de milieustraten, hebben we dat verlies helemaal weg

dat sommigen de gegevens niet goed hebben ingevoerd. Terwijl ze toch al

kunnen werken. Dat spreekt me heel erg aan, want je

jaren mee doen. Ik vind dat een beetje verrassend. Iedereen zou zijn admi-

werkt toch met gemeenschapsgeld. En het stadsbestuur

nistratie daar beter op in moeten richten.”

kun je zien als een bedrijf dat zo efficiënt mogelijk moet werken. Uiteraard is het niet speciaal mijn verdienste,

Heeft deelname aan een benchmark zin?

dat het nu beter gaat. Ik heb het geluk gehad dat al

Jazeker. Je ziet waar je staat, kunt je vergelijken met anderen, leren van

die beleidsmaatregelen in mijn tijd genomen zijn. Het

elkaar. Als Maastricht scoren we erg hoog op het gebied van bronscheiding,

gemeentebestuur vond dat de burger meer geprikkeld

dat is mooi om te zien natuurlijk. Maar je moet er als organisatie wel voor

moest worden om afval te scheiden en voerde daarom

waken dat je niet achterover gaat leunen. ‘We zijn toch de beste, dus we

diftar in. Dat bleek een gouden greep, de hoeveelheid

hoeven niets meer te doen’. Zo werkt het niet, want de maatschappij is

restafval is sindsdien met bijna de helft afgenomen. Dat

voortdurend in beweging, je moet blijven veranderen. Over vijf jaar kan zo

had vooraf niemand voor mogelijk gehouden.

maar een ander de beste zijn. Zelf vind ik het omgekeerd inzamelen, zoals ze dat in Zwolle doen, erg interessant. Via de benchmark kun je meekijken

De toegangscontrole op de regionale milieustraten was

hoe ze dat doen, wat de knelpunten zijn, de resultaten. Je weet dankzij die

ook zo’n topper. Voorheen bracht iedereen daar zijn af-

benchmark hoe het er aan toe gaat in de rest van Nederland.

val naartoe, sinds men een pasje moet hebben, is de aanvoer veel beter gereguleerd. Het oud papier moesten

Is uw werk ook wel eens saai?

we net na de invoering van diftar dagelijks op gaan ha-

Als ik een rapport voor de zoveelste keer voorbij zie komen, met weer een

len, dat hadden we onderschat. We moesten toen echt

aanpassing zodat je het opnieuw moet doorlezen, dan zucht ik wel eens.

alle zeilen bijzetten om de inzameling van droge com-

Je moet toch scherp blijven, omdat er zaken in kunnen sluipen die niet de

ponenten goed te laten verlopen. Overigens spelen ook

bedoeling zijn. Maar dat eeuwige nalezen, is wel eens vermoeiend. Dat kan

economische factoren mee bij de hoeveelheid afval die

ook aan de leeftijd liggen hoor.

je als gemeente aangeboden krijgt. Je merkt nu duidelijk dat er minder puin en ander bouwafval op de milieus-

Over een jaar of drie gaat u met pensioen, waar kijkt u dan op

traat gebracht wordt. Dat komt niet door ons, maar door

terug?

de crisis. Daar heb je als gemeente geen invloed op.

Ik heb hier een schitterende tijd gehad. Ik heb heel veel kunnen doen, heel veel kunnen leren. En een steentje bij kunnen dragen aan de facilitering van

Wat vindt u het mooiste aan uw vak?

de burger. Bij onderwijs heb ik ook veel geleerd, daar moest ik regelmatig

Wat me heel veel voldoening geeft bij dit werk, is als ik

naar het ministerie om de subsidiering voor bijzondere scholen te regelen.

de bedrijfsadministratie zo goed op orde heb dat ik op

Dat gaf vaak pittige discussies en was een goede leerschool. Maar afval was

alle vragen een antwoord paraat heb. Dat geeft me nog

toch het mooiste. Ik kwam hier vijftien jaar geleden als groentje binnen, nu

steeds een kick, als dat weer gelukt is. Bij een profes-

weet ik alles van de P90-norm, zijladers, diftar. Op afval doe je meer dan

sionele organisatie is dat eigenlijk een must, maar toch

alleen cijfermatig bezig zijn, dat heeft me altijd geboeid.

‘ Ik wil een snelle lediging van volle textielcontainers.’ Wij doen dat. Wij zijn stichting KICI. Specialist in inzameling en hergebruik van textiel. Wij doneren de gehele opbrengst aan goede doelen in binnen- en buitenland. Bel 070 383 0306 voor een vrijblijvend gesprek. www.kici.nl

GRAM

december 2013

foto Rebke Klokke

Arie Bloeming van Area reiniging en Team Zaanstad beste reinigers 2013 Arie Bloeming, coördinator reiniging bij Area Reiniging en Team Zaanstad, dat voor de gemeente Zaanstad het centrum van Zaandam reinigt, zijn op basis van de publieksstemmen én het oordeel van een vakkundige jury verkozen tot Uitblinkers van 2013. Op 6 november kregen zij op het Landelijk Zwerfafvalcongres in Utrecht, uit handen van de juryvoorzitter, een trofee en een cheque ter waarde van 250 euro.

De verkiezing van de Uitblinker van het Jaar werd dit jaar voor

Daarnaast willen de participerende partijen met de

de derde keer georganiseerd en voor het eerst konden ook teams

verkiezing een positieve bijdrage leveren aan het ima-

worden aangemeld. De prijswinnaars staan symbool voor de vele

go van het vak van reiniger en de reinigings- en afval-

professionele (straat)reinigers die zich iedere dag weer inzetten

branche in het algemeen. Tientallen professionals wer-

om Nederland schoon en leefbaar te houden. De straat zicht-

den door collega’s of andere bekenden aangemeld. Uit

baar schoonmaken werkt preventief en beperkt de hoeveelheid

deze aanmeldingen zijn tien personen/teams genomi-

zwerfafval aanmerkelijk. Straatreinigers, straatvegers, medewer-

neerd. Zij onderscheiden zich door hun buitengewone

kers groen- en afvalbeheer zorgen in de gemeenten voor schone

inzet en enthousiasme. Het publiek kon een stem

straten en tevreden burgers. Zij spelen een belangrijke rol in de

uitbrengen op één van de genomineerden. Daarnaast

schoonheid en veiligheid van de wijken en verdienen het om

heeft een vakkundige jury, bestaande uit Ageeth Boos

eens goed in het zonnetje te worden gezet. Alle genomineerde

(senior beleidsmedewerker Rijkswaterstaat), Jan van

reinigers kregen daarom een smakelijke verrassing op hun werk-

de Voet (Hoofd afdeling Fysieke leefomgeving VNG)

plek.

en Erik de Baedts (directeur NVRD) de genomineerden op een aantal criteria beoordeeld. Gekeken werd naar

Initiatief

hun inzet, communicatievaardigheden en innovatieve

De verkiezing is een initiatief van Gemeente Schoon en de NVRD

werkwijze. De stemmen van jury en publiek hebben

en richt zich juist op collega’s of medewerkers die zich op een

samen bepaald dat Arie Bloeming en team Zaanstad

bijzondere manier voor een schone gemeente inzetten.

de uitblinkers van 2013 zijn geworden.

GRAM

december 2013

De genomineerden

Fred van Zutphen, veegmachinist / wijkmeester ACV Groep - Ede

Frank van Kerkhoven, allround medewerker veeg- en straatbedrijf gemeente Den Haag

Herman Huisman, algemeen medewerker gemeente Enschede

Henk van Cuijk, reiniger zwerfvuil gemeente Gemert-Bakel

Team Harderwijk, het Strandteam van de afdeling Beheer Openbare Ruimte, gemeente Harderwijk

Team Voorburg, algemeen medewerkers met een voorman/chauffeur van de afdeling Stadsbeheer, gemeente Voorburg

Niet op de foto: Humphry WaWoe, medewerker buitenruimte gemeente Alkmaar

Team Hengelo, SWB Groenvoorzieningen Hengelo

Team Zaanstad reiniging gemeente Zaanstad

GRAM

december 2013

Waardevolle stromen en de rol van gemeenten Staatssecretaris Mansveld antwoordde op vragen van het kamerlid Carla Dik-Faber (ChristenUnie) over de opbrengsten van textielinzameling, dat gemeenten een vergoeding mogen vragen mits deze terugvloeit naar het afvalstoffenbudget. Extra opbrengsten in tijden van recessie lijken voor de gemeenten lucratief. Maar zij ondervinden geduchte concurrentie. Er komen steeds meer containers voor textiel, klein witgoed, frituurvet, enzovoort in de openbare ruimte en bij winkels. Is deze versnippering van inzameling wenselijk is? Kan iedereen zomaar een bak neerzetten en inzamelen wat geld oplevert? In dit artikel wordt kort stilgestaan bij wat wel of niet mag, wie eigenaar van dit afval (de waardevolle grondstof) is en welke rol de gemeente heeft bij de handhaving. door Theo van Rooijen

Afval en inzameling

te verkopen in een kringloopwinkel, zijn afvalgerela-

De eerste vraag die beantwoord moet worden, is of in-

teerde inzamelingen. Het opruimen van zwerfafval,

zamelen door een winkelier of een particulier zonder

het wegbrengen van grofvuil voor je buurman of een

meer is toegestaan. Zo ja, mag hij daar dan inzamel-

ruilbeurs voor tweedehandskinderkleding is geen inza-

middelen voor inzetten? De vraag is te splitsen in twee

meling van afval. Personen en bedrijven kunnen niet

deelvragen: zijn waardevolle stromen, zoals textiel,

zo maar gaan inzamelen. Voor klein gevaarlijk afval,

oude metalen en oud papier, aan te merken als afval-

afgewerkte olie in bulk en scheepsafvalstoffen is een

stof en is de activiteit aan te merken als inzamelen? In

vergunning nodig op grond van het Besluit inzamelen

principe zijn alle stoffen waarvan de houder zich ont-

afvalstoffen. Personen en bedrijven die bedrijfsafval-

doet / moet ontdoen / van plan is zich te ontdoen,

stoffen inzamelen, vervoeren, verhandelen of bemid-

te beschouwen als afvalstoffen. Kortom, alles wat men

delen, moeten sinds 1 mei 2004 geregistreerd zijn op

kwijt wil.

de landelijke VIHB-lijst (vervoerder, inzamelaars, handelaars, bemiddelaarslijst). De vermelding op de lijst

Voor waardevolle stromen is het doorgaans zo dat

is vijf jaar geldig, hierna moet opnieuw een aanvraag

deze na een verwerkingsslag geschikt zijn voor materi-

worden ingediend. De criteria voor vermelding op de

aalhergebruik. Voor vrijwel alle stromen geldt dat mini-

lijst zijn vakbekwaamheid, kredietwaardigheid en be-

maal een sortering moet plaatsvinden. Alleen voor bij-

trouwbaarheid. De hoofdregel is dat wordt voldaan aan

voorbeeld het ophalen van statiegeldflessen aan huis

deze eisen door middel van een vakdiploma afvalstof-

of voor schoongewassen en keurig gestreken kleding

fen, een accountantsverklaring en een verklaring van

die wordt aangeboden in een kringloopwinkel, is vol te

goed gedrag.

houden dat er geen sprake is van een afvalstof. Bij het afvalstoffenbegrip is de positie van de ontdoener door-

Afvalstoffen worden na de afgifte aan een ander, ge-

slaggevend. Is het zijn bedoeling zich te ontdoen van

kwalificeerd als ingezamelde afvalstoffen. In de afval-

zijn gedragen kleding, dan is volgens de jurispruden-

stoffenregelgeving worden ingezamelde of afgegeven

tie sprake van afval. Juist omdat kleding ongesorteerd

huishoudelijke afvalstoffen gelijkgesteld aan bedrijfs-

wordt aangeboden en men pas na een sortering een

afvalstoffen. Op het moment dat iemand afvalstoffen

deel kan gebruiken, ontdoet de particulier zich ervan.

in een inzamelmiddel werpt, worden deze stoffen als

Maar als hij zijn kleding keurig gesorteerd aanbiedt aan

ingezameld gezien.

een charitatief doel, dan spreekt men niet meer over afval. Overigens doet het niet ter zake of hij betaald

Afval en eigendomsoverdracht

krijgt voor zijn waardevol afval. Voor het overige is de

Vervolgens komt de vraag aan de orde op welk mo-

zorgplicht van de gemeente voor een doelmatige ver-

ment de eigendomsoverdracht plaatsvindt. LAP 2 gaat

wijdering van toepassing.

ervan uit dat de eigendom overgaat van ontdoener op ontvanger op het moment van feitelijke afgifte. De in-

Onder inzamelen wordt verstaan: het feitelijk ophalen

zamelaar is degene aan wie wordt afgegeven. Als de-

of innemen van afvalstoffen die binnen de gemeente

gene die de afvalstoffen afgeeft ook de eigenaar blijft,

ter inzameling worden aangeboden. Brengvoorzienin-

dan is sprake van een vervoerder. Bij het vervoeren van

gen vallen ook onder inzamelen. Dus het huis-aan-huis

afvalstoffen wordt de vervoerder niet de eigenaar van

ophalen van afvalstromen, al dan niet tegen betaling,

de afvalstoffen. In de praktijk komt het er dus op neer

het brengen van kleding naar een inzamelactie van

dat, wanneer in het inzamelbestek niets is geregeld

de kerk en het ophalen van bruikbare huisraad om

over de eigendomsoverdracht van afval of waardevolle

GRAM

december 2013

stromen, opgehaalde huishoudelijke afval eigendom wordt van de inzamelaar. Wil dat dan zeggen dat de rol van de gemeente is uitgespeeld en dat zij geen zeggenschap meer heeft over de ingezamelde, waardevolle stromen? Dit is afhankelijk van de afspraken die de gemeente met de afvalinzamelaar maakt. Op zich is er niets op tegen dat het eigendom bij de inzamelaar rust, op voorwaarde dat de revenuen – contractueel – aan de gemeente toekomen. Echter, een schoenenwinkel die een standaard heeft staan voor afgedankte schoenen verkrijgt daarmee de eigendom en kan deze te gelde maken. De gemeente kan in privaatrechtelijke zin niets ondernemen nu er geen contractuele relatie bestaat tussen schoenwinkel en gemeente. Stel dat het nu om afgedankte apparaten gaat. Stromen waarvoor producentenverantwoordelijkheid is vastgesteld vallen niet langer onder de gemeentelijke zorgplicht, maar moeten door de verantwoordelijke producent in samenspraak met de gemeente worden ingezameld en gerecycled. De eigendom van deze afvalstromen ligt principieel bij de producent. Op die manier worden secundaire materialen ingezet in de productieketen.

Foto: Jan de Vries

Afval en eigendom Er doet zich nog een andere situatie voor. Door in-

niet vrijwillig is afgegeven, dan mag hij deze niet meenemen om voor

bezitneming (occupatie of toe-eigening) wordt men

eigen bezit te houden. Dus even aanbellen bij de eigenaar voorkomt

eigenaar en door derelictie (opzettelijk verlies) raakt

wellicht een strafbaarheidsstelling. Ligt er bouwmateriaal bij een ver-

men eigendom kwijt: hij die een aan niemand toebe-

bouw van een huis op straat of vind je een iPad tussen de struiken, dan

horende roerende zaak in bezit neemt, verkrijgt daar-

is het duidelijk dat iemand geen afstand van zijn eigendomsrecht heeft

van de eigendom (art. 5:4 BW). Het kringloopbedrijf,

willen doen. Je kunt de goederen jezelf niet rechtmatig toe-eigenen. Dat

dat huisraad ophaalt bij burgers die hiervan af willen,

zou eerder stelen zijn. Overigens gelden bij de gevonden iPad aparte

verkrijgt rechtmatig de eigendom. Hetzelfde geldt voor

regels. Je wordt geacht het gevonden voorwerp terug te geven aan de

de zogeheten Morgensterren die nog vóórdat de afva-

eigenaar. Wanneer na aan- en afgifte bij de gemeente of politie de eige-

linzameldienst het grof vuil ophaalt, hun ‘voorraden’

naar na een jaar niet is komen opdagen, dan wordt de vinder eigenaar.

aanvullen. Hun bedoelingen zijn niet van belang. Als

Er gelden voor echt verloren voorwerpen met een beduidende waarde

de Morgenster in de veronderstelling leeft een fiets te

speciale (verjarings)regels.

stelen en die fiets blijkt voor het grof vuil bestemd te zijn geweest, dan wordt hij gewoon eigenaar van die

Afval en handhaving

fiets. De inbezitneming en de positie van die fiets als

Afval en waardevolle stromen vallen onder de zorgplicht van de ge-

‘res nullius’ zijn bepalend. Een res nullius is een roeren-

meente. Maakt een inzamelaar gebruik van een inzamelmiddel dat in

de zaak die aan niemand toebehoort, zoals huisraad

de openbare ruimte staat, dan kan de gemeente als eigenaar eisen dat

of een fiets waarvan de eigendom opzettelijk is prijs-

het inzamelmiddel verwijderd wordt. Weigert de inzamelaar of blijft

gegeven. Evenmin is het van belang of de Morgenster

hij nalatig, dan kan de gemeente het zelf doen en proberen de kosten

rechtmatig handelt. Ook al verbiedt de Afvalstoffenver-

te verhalen. Maar geldt dit ook voor het plaatsen van een big bag in

ordening van de gemeente het meenemen van zaken

de zaak of een textielcontainer voor een charitatief doel op privéter-

die als grof vuil aan de straatkant staan, degene die de

rein? Zeker wel, omdat het college op basis van de Afvalstoffenveror-

verordening overtreedt, wordt eigenaar.

dening deze inzamelingen moet aanwijzen met doelmatigheid van het afvalbeheer als toetsingscriterium. Wijst het college deze niet aan, dan

Wat nu als blijkt dat er zich tussen het huisraad een

kan vastgesteld worden dat er sprake is van een overtreding en kan

kostbare Rietveldstoel bevindt? Er rust een zekere in-

bestuursrechtelijk opgetreden worden met bestuursdwang, dwangsom

formatieplicht op de inbezitnemer. Als hij enigszins

en boete. Hetzelfde geldt als een inzamelaar op professionele basis bui-

kán vermoeden of had moeten vermoeden dat de stoel

ten de gemeente om de burger geld geeft voor zijn waardevolle stoffen.

GRAM

december 2013

Waardevolle stromen en de rol van gemeenten Op zich is er geen beletsel, kijk naar de particulier die via Marktplaats

de waardevolle stromen ten goede laten komen aan

of eBay zijn antieke kast wegdoet. Maar ook hier geldt een aanwijzing

haar burgers. Optreden kan privaatrechtelijk als in-

door het college om afval te mogen inzamelen. Het enkele feit dat er

zamelmiddelen op gemeentegrond staan. Staan deze

geld voor wordt betaald, doet hieraan niets af. Het is overigens ook nog

op privĂŠterrein en is vastgesteld dat er sprake is van

de vraag in hoeverre inzameling van goederen, ofwel het werven van

een overtreding van plaatselijke wetgeving, dan kan

burgers die betaald willen worden voor hun waardevolle stromen, valt

het bestuursorgaan zich bedienen van zijn publiek-

onder het vergunningenregime van de APV. Het betreft een collectever-

rechtelijke bevoegdheden. Als laatste oplossing kan

gunning en een vrijblijvendheid van de burger (hij hoeft immers niet

strafrechtelijk worden opgetreden met inbeslagname

zijn grondstoffen af te geven aan de professionele inzamelaar).

van het inzamelmiddel als optie. Uiteraard is de voorwaarde wel dat er sprake is van een afvalstof waarvan

Als stok achter deur kan de gemeente via het Bestemmingsplan hand-

de burger zich ontdaan heeft. Het enkele feit dat de

havend optreden tegen plaatsing van containers zonder toestemming

schoenenverkoper het eigendom van textiel heeft ver-

en tegen ander gebruik dan voor inzameling van bedrijfsafval. Het doet

worven doordat de inwoner ervan afstand doet, doet

hierbij niet ter zake of sprake is van plaatsing van een container op

hieraan niets af omdat de verkoper handelt in strijd

openbaar dan wel particulier terrein.

met een publiekrechtelijke regeling.

Kortom: wat kan een gemeente doen als een schoenenverkoper een

Over de auteur: mr.ir. Theo van Rooijen is beleidsmede-

textielcontainer voor zijn deur heeft staan? De gemeente kan hier te

werker bij de afdeling Ruimte van de gemeente Veghel.

allen tijde handhavend tegen optreden, wil zij de opbrengsten van

Dit artikel schreef hij op persoonlijke titel.

Prettige kerstdagen en een voorspoedig 2014!

21-11-13 15:39

gram-de bruijn 131121.indd 1

GRAM

december 2013

nieuws Tekst: Bas Peeters Kerndossiers Jaarplan 2014:

6. Participatiewet: gevolgen en kansen

Nieuwe kennisplatforms

1. Kennisplatforms initiëren en faciliteren

voor de branche

Naast de kennisplatforms over gemeen-

De NVRD wil alle leden betrekken bij de

In 2015 wordt de Participatiewet inge-

telijke inzameling en recycling, sorteren

kennisdeling en het vormen van een me-

voerd. Deze wet heeft grote gevolgen

en milieustraten en grof huishoudelijk af-

ning rondom belangrijke dossiers via on-

voor de taken en de financiën van ge-

val, zijn vorige maand twee nieuwe ken-

line discussieplatforms en kennisbijeen-

meenten. De NVRD zal in 2014 de moge-

nisplatforms gelanceerd: Zwerfafval en

komsten.

lijkheden binnen de branche op dit terrein

Sociaal Domein. Met de kennisplatforms

voor het voetlicht te brengen en de leden

wil de NVRD alle specialisten binnen de

2. Verregaande kennisdeling door middel

ondersteunen met het delen van kennis en

lidbedrijven faciliteren bij het ontwikke-

van benchmarken

ervaringen op dit terrein.

len en delen van kennis en ervaringen binnen specifieke thema’s. Dit gebeurt

Benchmarken is een kernactiviteit van brancheverenigingen. Het jaar 2014 is een

Sorteren kunststof verpakkingen

via een online discussieplatform en ken-

belangrijk jaar voor de NVRD benchmarks

Uit de NVRD ledenenquête van oktober

nisbijeenkomsten.

Afvalinzameling, Gemeente Schoon en

blijkt dat veel gemeenten behoefte heb-

Gladheidbestrijding.

ben aan ondersteuning bij het opstellen

Het platform Zwerfafval richt zich op

van een bestek voor de aanbesteding

dit moment vooral op de zwerfafvalver-

3. Behartigen publieke belangen en

van de sortering van kunststof verpak-

goeding uit de Raamove-reenkomst ver-

kennisuitwisseling over de belasting-

kingen.

pakkingen. De NVRD roept iedereen op

plicht overheidsbedrijven

In samenwerking met de VNG gaat de

ideeën, ingediende plannen, voorbeelden

In 2014 zal belastingplicht voor over-

NVRD een programma van eisen, keu-

en vragen te delen met anderen. Door

heidsbedrijven worden voorgesteld door

zemogelijkheden en gevolgen opstellen

elkaar te informeren willen we een opti-

het ministerie van Financiën. Deze wetge-

voor een bestek. Daarbij wordt gebruik

maal gebruik van de vergoeding stimu-

ving kan verregaande gevolgen hebben.

gemaakt van de kennis en ervaring van

leren. Het platform Sociaal Domein gaat

Kunststof Hergebruik. in samenwerking

over de Participatiewet en over de vraag

4. Van afval naar grondstof en het

met de VNG, en gebruik makend van de

of dit een bedreiging of juist een kans is

publieke kader voor het afvalbeleid

kennis en ervaring van Kunststof Herge-

voor onze branche. Wat vindt u van de

Het ministerie van I&M is eind 2013 het

bruik, een programma van eisen, keu-

Participatiewet? Is dat vooral een bedrei-

programma Van Afval Naar Grondstoffen

zemogelijkheden en gevolgen opstellen

ging of een kans voor de publieke afval-

(VANG) gestart. Een belangrijk onderdeel

voor een bestek. Voor meer informatie

en reinigingsbranche? Iedereen die werkt

van VANG is het verhogen van de recy-

kunt u contact opnemen met Maarten

bij een organisatie die lid is van de NVRD

cling van huishoudelijk afval. De NVRD

Goorhuis (goorhuis@nvrd.nl) of Samuel

heeft toegang tot de kennisplatforms.

ondersteunt, in samenwerking met RWS-

Stollman (stollman@nvrd.nl).

Hiervoor zijn wel inloggegevens nodig. Heeft u geen inloggegevens, stuur dan

leefomgeving en de VNG, het ministerie van I&M bij het vormgeven van het pro-

Gemeentelijk afvalcongres

een e-mail met uw contactgegevens naar

gramma VANG.

Samen met het congresbureau van de VNG

post@nvrd.nl

organiseert de NVRD weer het gemeente5. Implementatie producenten-

lijk afvalcongres op 13 maart 2014. Het

NVRD-agenda

verantwoordelijkheid

congres informeert over de laatste ont-

Januari

De organisatie van de producentenver-

wikkelingen en invulling van taken op het

antwoordelijkheid en de samenwerking

gebied van het gemeentelijk afvalbeheer.

16 Commissie KAM

tussen gemeenten en producentenorga-

Uiteraard wordt ook stilgestaan bij de ge-

23 Themadag bedrijfsvoering publieke

nisaties vergen in 2014 de nodige aan-

meenteraadsverkiezingen van 19 maart.

dacht. De belangrijkste onderdelen van

Wat kan de laatste input zijn voor het col-

24 Commissie M&O

de raamovereenkomst verpakkingen krij-

legeprogramma voor uw gemeente?

27 Commissie I&T

gen vanaf 2014 hun beslag. Verder zal de

Voor meer informatie en inschrijving:

28 Commissie Communicatie

nieuwe regeling AEEA op 14 februari 2014

www.cs-vng.nl.

29 Congres Participatiewet

in werking treden.

Redactiecommissie GRAM

zaken

30 Bestuursvergadering

GRAM

december 2013

NederlandSchoon en Gemeente Door René Didde

Hun namen lijken erg op elkaar. De organisaties bekommeren zich dan ook beiden om de aanpak van zwerfafval in de openbare ruimte. Ook worden ze allebei geleid door gedreven personen. Toch werken ze langs verschillende lijnen. “Het probleem van zwerfafval is eigenlijk heel eendui-

Onzekeren

dig en zelfs eenvoudig. Je moet het namelijk niet uit

Er wordt steeds minder gerookt in de auto met kinde-

je handen laten vallen, maar in de daarvoor bestem-

ren erbij. Veel mensen doen de poep van hun hond in

de bakken deponeren”, vindt Helene van Zutphen, de

een zakje en regelen een BOB als ze naar een feestje

enthousiasmerende directeur van NederlandSchoon.

gaan … Uit deze voorbeelden blijkt dat de groep ‘on-

“Onze organisatie wil bewoners en bedrijven enthou-

zekeren’, zoals Van Zutphen hen noemt, steeds kleiner

siast maken om concrete oplossingen voor het zwerf-

wordt.

afvalprobleem aan te dragen. We moeten vooral laten zien wat er allemaal al is bereikt en niet constant fo-

“Onzekeren gooien wel eens afval op straat. Dat is

cussen op wat er nog moet gebeuren”, vindt ze. “Uit

ongeveer twintig procent van de mensen. Ze doen

internationale vergelijkingen blijkt dat Nederland een

dat uit onwetendheid of uit nonchalance. Het zijn al-

van de schoonste landen van Europa is.”

lerminst hufters. Die groep is kleiner en die houd je toch. Daar moeten we geen energie in stoppen.” De Supporter van Schoon-beweging, een van de vier programma’s van NederlandSchoon, richt zich vooral op de groep doeners die wel eens afval van anderen op straat opruimen. “Dat zijn individuen die uit zorg voor hun leefomgeving ook een afvalcontainer in de openbare ruimte schoonhouden of een parkje schoffelen en zwerfafval vrijmaken”, zegt Van Zutphen. NederlandSchoon probeert daarvoor ook verenigingen warm te krijgen. “Sportclubs waarvan de leden na een training of wedstrijd niet alleen de hesjes en pionnen van het veld meenemen, maar ook het zwerfafval.” Politiek is politiek Gemeente Schoon is ten gunste veranderd, vindt Van Zutphen. Ze vindt het bijvoorbeeld een goede zaak dat er niet langer tussen partijen als gemeenten en bedrijven wordt gekibbeld over cijfers. “Natuurlijk bestaat de bulk van het zwerfafval uit sigarettenpeuken en kauwgomresten. Maar in de beleving van mensen blijkt dat rondzwervende verpakkingen als blikjes en flesjes tot meer ergernis leiden.” Ook een ander twistpunt, statiegeld, kan Van Zutphen niet tot pittige uitspraken verleiden. “Er worden in de politiek afspraken gemaakt. En of je het nou leuk vindt of niet, we moeten er gewoon het beste van maken en samenwerken om de leefomgeving schoner te krijgen.” NederlandSchoon wil daartoe nog meer samenwerken met Gemeente Schoon. Concreet gebeurt dat op het gebied van het samen toegankelijk maken van de beschikbare kennis. “We werken met Gemeente Schoon aan een digitaal kennisplatform waarin we alle kennis

Helene van Zutphen

GRAM

december 2013

die we hebben opgebouwd openbaar maken.”

Schoon werken steeds meer samen Naamsverwarring

druk staan, is het nog belangrijker dat gemeenten niet

De naamsgelijkenis tussen NederlandSchoon en Ge-

investeren in het uitvinden van de kennis die bij een

meente Schoon leidt weleens tot verwarring bij bellers,

ander al in huis is. We hebben kennis over innovatie-

zegt Van Zutphen. “We nemen de telefoon op en ver-

ve ontwikkelingen en campagnes en weten ook waar

wijzen door. Soms begrijp ik die verwarring wel. We

die in het land al wordt toegepast. Denk bijvoorbeeld

hebben natuurlijk met elkaar te maken, bijvoorbeeld

aan slimmer benutten van sociale media, inzicht in ge-

met zwerfafval in winkelcentra. Wij komen daar binnen

dragssturing en beloningssystemen, beeldgericht rei-

via de belegger, Gemeente Schoon via de gemeente.”

nigen, inzetten van sociale arbeid en gescheiden inzameling. We denken mee over specifieke locale vragen

Geen douceurtje

en helpen bij het inschakelen van gespecialiseerde bu-

Helene van Zutphen hoopt van harte dat de 20 miljoen

reaus. Verder organiseren we de kennisaanvoer vanuit

euro per jaar die vanuit het Afvalfonds Verpakkingen

de praktijk en de wetenschap en kennisuitwisseling.”

beschikbaar is gesteld, ook tot de laatste cent wordt benut aan inventieve projecten. “Deze som geld is voor

Prestaties verbeteren

tien jaar beschikbaar gesteld, en kan ook enkele jaren

Zo kunnen gemeenten langs de Maas en andere rivie-

worden opgespaard, om dan het totale budget voor

ren die voor de opgave staan om de ‘plastic soep’ in die

een periode van drie jaar in één keer in te zetten. Ik

rivier terug te dringen, antwoord krijgen op gerichte

vind het wat cynisch om te zeggen dat de 20 miljoen

technische vragen en inzicht in oplossingen. Weenk:

een douceurtje is voor alle kortingen op het gemeen-

“Grote steden helpen we bijvoorbeeld met de jongste

tebudget. Tel je knopen zou ik zeggen, zie het als iets

wetenschappelijke inzichten in hoe jongeren tot een

extra’s en doe er wat goeds mee.”

beter afvalgedrag kunnen worden bewogen. En om de effectiviteit en de efficiency van de reiniging te ver-

Samenwerken moet “In deze tijden van bezuiniging moet je samenwerken. Gemeenten hebben de laatste jaren enorme stappen vooruit gezet naar een schone en leefbare openbare ruimte. Nederland is behoorlijk schoon en daar mogen we best trots op zijn, zeker gezien de bezuinigingen waar gemeenten mee te maken hebben”, zegt Addie Weenk. De bevlogen voorman van het gemeentelijk kenniscentrum zwerfafval Gemeente Schoon noemt ook de in de troonrede opgedoken ‘participatiemaatschappij’ een pluspunt van deze professionaliseringsslag. “De overheid kan niet alles oplossen, burgers moeten een handje helpen. Dat doen ze ook. Onze nieuwste monitoringscijfers tonen dat mensen zich niet alleen meer bewust zijn van zwerfafval, ze vinden in toenemende mate dat ze zelf ook een rol hebben in het schoonhouden van de leefomgeving. Het is mooi dat burgers daarvoor de handen voor uit de mouwen willen steken”, aldus Weenk. Kennisuitwisseling “Gemeente Schoon heeft als doel het actief ontwikkelen en uitwisselen van de kennis en kunde van gemeenten bij de zwerfafvalaanpak. Tot en met dit jaar deden we dat in opdracht van VNG. Die rol gaat per 1 januari 2014 veranderen”, licht Weenk toe. “We zetten onze activiteiten als onafhankelijk kenniscentrum voor gemeenten voort, maar nu met een veel directere relatie. We zien de gemeenten als partner en staan hen met raad en daad terzijde. Verbinden, Versterken en Samenwerken zijn de sleutelwoorden. Nu begrotingen onder

Addie Weenk

GRAM

december 2013

beteren, organiseren we de benchmark zwerfafval die

verleiden afval in bakken te gooien door deze bakken

gemeenten helpt prestaties te verbeteren en ambities

anders aan te kleden. “Ook werken we samen aan een

aan te scherpen.

gemeenschappelijke webwinkel, waar afvalgrijpers, handschoenen en campagnematerialen kunnen worden besteld.”

Geld voor extra aanpak Voor onze ondersteuning

moeten gemeenten wel

gaan betalen.” Het geld voor de nu onder Rijkswa-

Goede partner

terstaat Leefomgeving ressorterende kennisinstelling

NederlandSchoon is een goede partner, meent Weenk.

komt van de gemeenten zelf. De financiering van Ge-

“We werken steeds meer samen. Dat gaat gemakkelij-

meente Schoon uit het ‘oude Afvalfonds’ loopt dit jaar

ker nu de politieke statiegelddiscussie niet meer zo op

af. Gemeenten krijgen voortaan direct geld uit het Af-

de voorgrond staat. In plaats van te hameren op het feit

valfonds voor extra aanpak van zwerfafval. Een klein

dat het meeste zwerfafval helemaal geen verpakkingen

deel daarvan mag worden besteed aan deelname en

bevat, accepteert NederlandSchoon nu het gegeven dat

recht op ondersteuning van het kenniscentrum. “We

flesjes en blikjes beeldbepalender zijn. Ondertussen

hebben daarvoor dit voorjaar een brief rondgestuurd,

werkt NederlandSchoon ook samen met bedrijven, zo-

waarin we gemeenten vragen of ze zeven procent van

als sigarettenfabrikanten. Met voorzieningen probeert

het budget van het Afvalfonds daarvoor over hebben”,

men de straat schoner te krijgen. Bijvoorbeeld door

zegt Weenk. “Dat budget is twintig miljoen euro per jaar

een goed ontwerp van peukenpalen en peukentegels.”

voor de periode 2013-2022. Omgerekend komt die 20 miljoen euro neer op 1,19 euro per burger. Zeven pro-

NederlandSchoon en Gemeente Schoon vullen elkaar

cent daarvan is dus 8 eurocent per burger. Gemeente

goed aan. Waar Gemeente Schoon zich op gemeenten

Schoon ontving veel positieve reacties. Gemeenten zijn

richt, wendt NederlandSchoon zich tot het bedrijfs-

momenteel bezig om deze toezeggingen om te zetten

leven, preciezer gezegd, de verschillende bedrijven

in concrete overeenkomsten met Gemeente Schoon.”

in een productieketen. Weenk: “Ook richt NederlandSchoon zich rechtstreeks tot burgers, vrijwilligersorga-

Kenniswijzer Zwerfafval

nisaties of gerichte doelgroepen, zoals basisscholieren

Gemeente Schoon werkt nauw samen met Nederland-

die op zogeheten snoeproutes een spoor van vervui-

Schoon om een digitale kennisbank beschikbaar te

ling achterlaten. En via NederlandSchoon komen wij

stellen: de Kenniswijzer Zwerfafval. Deze wijzer be-

weer bij Albert Heijn binnen.”

vat honderden rapporten en documenten, aangevuld met ‘gouden tips’ bijvoorbeeld voor het schoonhouden

van winkelcentra. Voor de gemeentelijke ambtenaar

Inl.

zwerfafval zijn er praktische handreikingen en de laat-

www.nederlandschoon.nl

ste wetenschappelijke inzichten hoe je mensen kan

www.gemeenteschoon.nl

GRAM

december 2013

G E M EE N TE N DOE N PROE V E N ME T VE RVA NG E R VOOR G LyF OSAATH OU DE NDE MIDDE L E N

Duurzaam onkruid bestrijden op verhardingen Door Ronald Schalekamp Het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen voor niet-commercieel gebruik (de landbouw) wordt vanaf het najaar van 2015 verboden. Gemeenten, woningbouwcorporaties en bedrijven moeten op zoek naar betaalbare alternatieven. Naast thermische of mechanische methoden zijn er ook alternatieve bestrijdingsmiddelen op de markt. In Rotterdam en Heemstede lopen proeven met de toepassing van EcoStyle Ultima, een middel op basis van laagrisico stoffen. Formeel valt dit middel onder het verbod. De staatsecretaris overweegt echter een uitzondering voor dit soort middelen. Onduidelijkheid over de toepassing van deze middelen maakt de keus voor een andere aanpak lastig, vinden de betrokkenen. Onno Scholten van de gemeente Rotterdam: “De staatssecretaris moet de nuance zien.” In Rotterdam is de onkruidbestrijding sinds 2005 on-

te verwijderen. De laatste jaren echter is de discussie

dergebracht bij Stadsbeheer. Stadsbeheer hanteerde

rond chemische bestrijding toegenomen én verhard.

tot en met vorig seizoen een pragmatische aanpak,

Vooral waar het gaat om drinkwaterkwaliteit is de

waarbij verschillende methodes werden ingezet voor

discussie erg emotioneel en zwartwit. Terwijl er best

het beste resultaat. Vegen, borstelen, heet water, hete

nuances zijn. Het is heel erg afhankelijk welke weging

lucht of chemisch. De laatste methode werd vooral in-

je in de LCA hanteert.” (zie kader op pag. 31).

gezet bij moeilijk bereikbare verhardingen; langs gevels, middenbermen en bij obstakels. Vanaf dit najaar

Optimale afstemming

wordt echter in heel Rotterdam geen RoundUp met

Scholten vervolgt: “Wij zijn in april 2013 gestart met

glyfosaat meer gebruikt. Dit voorjaar startte al een

een proef in twee wijken, waarbij het glyfosaat hou-

proef in twee wijken met Ecostyle Ultima, een bestrij-

dende bestrijdingsmiddel is vervangen door een alter-

dingsmiddel dat geen glyfosaat bevat. Het middel is

natief laag-risicomiddel. Gezien de eerste resultaten,

samengesteld uit onder meer pelargonzuur en maleïne

de discussie rond chemiegebruik én het aankomende

hydrazide. Volgens de fabrikant is het middel volledig

verbod, hebben we al in augustus besloten de proef

biologisch afbreekbaar en is er dus geen gevaar voor

uit te breiden naar de hele stad Rotterdam. Binnen drie

besmetting van oppervlaktewater. Het verwerken van

weken hebben we de overgang naadloos gerealiseerd,

dit middel gaat op dezelfde wijze als de verwerking

inclusief ombouw van bestaande machines. Nu bekij-

van RoundUp, maar er wordt meer water gebruikt en

ken we vooral hoe alles loopt, hoeveel middel er nodig

de toediening is vooralsnog langzamer.

is, hoe snel het werkt, hoe werkzaam het middel is enzovoort. Kortom, we zoeken de optimale afstemming

Discussie

in het gebruik van dit laag-risico middel. We zetten het

Onno Scholten, senior projectleider Stadsbeheer Scho-

overigens sensorgestuurd in en vooral op lastige plek-

ne Stad van de Gemeente Rotterdam vertelt: “In Rotter-

ken. Op een enkele plaats iets breder.”

dam werkten we voorheen aan de onkruidbestrijding door een afgewogen inzet van alle beschikbare midde-

Goed alternatief

len, volgens DOB en DOB2.0 systematiek. Dat betekent

Duidelijk is volgens Scholten al wel dat EcoStyle Ultima

borstelen, branden, heet water, soms schoffelen en ook

minder goedkoop is dan het gebruik van een glyfosaat-

met gebruik van chemische onkruidbestrijding op ba-

houdend middel. “Je verbruikt meer middel en de werk-

sis van glyfosaat. We haalden er altijd een prachtige

snelheid is vooralsnog minder hoog. Wel is het middel

beeldkwaliteit mee. Let wel, onkruidbestrijding is niet

volgens onze eerste indrukken vergelijkbaar effectief

alleen het verwijderen van onkruid, maar ook preventie

en zou het een prima vervanger kunnen zijn. Echter,

is van groot belang. Door regelmatig te vegen en bij

door in de nieuwe Nota gewasbeschermingsmiddelen

de inrichting van de buitenruimte rekening te houden

een verbod op chemische onkruidbestrijding op te

met het voorkomen van onkruidgroei, kun je veel goed

nemen en tegelijkertijd de inwerkingtreding te ver-

doen. Waar geen onkruid groeit, hoef je het ook niet

vroegen naar november 2015, zet het Ministerie van

GRAM

december 2013

Duurzaam onkruid bestrijden op verhardingen

werkt. Ook werkt het middel sneller. Al na een dag zie je resultaat, waar dat bij een glyfosaathoudend middel een week of twee is. Het bestanddeel perlagonzuur is een natuurlijk vetzuur dat de celmembranen kapot maakt, waardoor de plant verdroogt. Het andere belangrijke bestanddeel is de kiemremmer maleïne hydrazide. Deze komt van nature niet voor, maar wordt al meer dan 50 jaar toegepast in de voedselindustrie tegen het ontspruiten van onder meer aardappelen en uien. De dosering die wij inzetten bij de selectieve onkruidbestrijding is een heel klein deel van wat er in de landbouw wordt toegepast.” Niet problematisch Notenboom vindt het verbod op glyfosaat niet problematisch. “Er zijn goede alternatieven. De afbraakproducten van glyfosaat blijven schadelijk, vooral voor het waterleven. Daarnaast zijn er hoge kosten voor waterzuivering. Het gebruik van glyfosaathoudende middelen is weliswaar financieel kosteneffectief in gebruik, Infrastructuur en Milieu de zaak wel op scherp. Het vervroegde verbod

maar de maatschappelijke kosten kunnen aanzienlijk

betekent dat gemeenten nog slechts twee onkruidseizoenen hebben

hoger zijn als de afbraakproducten in oppervlaktewa-

om alternatieven te onderzoeken en te implementeren. En dat terwijl

ter/drinkwaterbronnen komen. Deze kosten zijn lastig

nog onduidelijk is welke middelen precies onder het verbod gaan val-

in te schatten en worden niet meegenomen in een kos-

len. We hopen dat staatssecretaris Mansveld nog voor de zomer van

tenvergelijking, zoals in het rapport van Tauw."

2014 met duidelijkheid komt. We willen graag weten of zogeheten laagrisico middelen ook onder het verbod vallen en of we als alternatief

Notenboom zou de staatssecretaris

kunnen werken met EcoStyle Ultima. Wordt dit niet toegestaan, dan

laag-risico middelen niet onder het verbod te scharen.

leidt dit onherroepelijk tot hoge meerkosten voor de onkruidbestrij-

"Andere alternatieve bestrijdingsmethodes, zoals heet-

ding. De staatssecretaris moet de nuances zien en buiten de emotie

water en schuim, vergen zware machines, stoten meer

gaan staan. Er is innovatie in het werkveld, maar daar moet je dan wel

fijnstof en CO2 uit. Borstelen kent als nadeel dat er veel

ruimte voor geven."

fijnstof vrijkomt en veel slijtage van de materialen van

aanbevelen om

trottoirs, pleinen en wegen. Daarnaast zijn niet alle maProef in Heemstede

terialen bestand tegen de hoge temperatuur van bran-

Duurzaam dienstenbedrijf Meerlanden (afvalinzameling, beheer open-

den. Kortom, alle methoden om onkruid op verharding

bare ruimte en groene energie) startte deze zomer ook een proef met

te bestrijden kennen nadelen. De milieuvriendelijke

het nieuwe laagrisico middel in de gemeente Heemstede; één van de

alternatieven zijn daarmee soms niet zo milieuvrien-

negen gemeenten waar men actief is. Diederik Notenboom vertelt:

delijk als ze op het eerste gezicht lijken.” Notenboom

“De proef loopt nog. We hebben in nauw overleg met de gemeente

ziet de toekomst in een mix van verschillende metho-

Heemstede in twee wijken het glyfosaat uit de reguliere onkruidbestrij-

den, waardoor de nadelen zoveel mogelijk verminderd

ding gehaald; een oppervlakte van totaal zo'n 10 hectare. We werken

worden. Hij schat in dat op bepaalde plaatsen ook de

hier nu met EcoStyle Ultima. We hebben hiervoor gekozen omdat we

onderhoudskwaliteit zal worden aangepast aan de

willen innoveren op het gebied van duurzaamheid; één van onze kern-

nieuwe stand van techniek en beschikbare budgetten.

waarden én om het aanstaande verbod. Natuurlijk volgen we ook de ontwikkelingen en weten we dat glyfosaat houdende middelen vanaf

Duurder

november 2015 niet meer gebruikt mogen worden. Dat verbod hing

Als alternatief voor glyfosaathoudende middelen is

al jaren in de lucht. Daarom ook hebben we een aantal jaren geleden

EcoStyle Ultima veelbelovend, vindt Notenboom. “Je

al eens een vergelijking gemaakt van de toenmalige alternatieve me-

hebt slechts een lichte machine nodig en door de se-

thoden voor onkruidbestrijding. Hieraan hebben we nu ook EcoStyle

lectieve bestrijding kun je het op vrijwel alle plaatsen

Ultima toegevoegd. De vraag is of het middel straks wel toegestaan

inzetten. Wij hebben, met enkele aanpassingen aan

is als vervanger; er zit immers nog een klein percentage chemie in

de machine waarmee wij glyfosaat spuiten, de proef

(kiemremmer Maleïne Hydrazide). Het middel biedt echter een aantal

kunnen uitvoeren. Het middel blijkt ook in onze proef

voordelen. Zo werkt het ook op algen en mos, waar glyfosaat niet op

even effectief als glyfosaat. Wel kijken we nog, samen

GRAM

december 2013

met Wageningen Universiteit en de leverancier, wat de beste dosering bij machinaal gebruik is, welke addi-

LCA-rapport verrast met uitkomsten

tieven (vloeiers, hechters) nuttig zijn en of het effect

De Universiteit van Wageningen stelde in 2012 een

van de bestrijding ook even lang aanhoudt. De kosten

LCA-rapport (levenscyclusanalyse) op. Uit het rap-

liggen hoger dan bij gebruik van glyfosaat. Een glyfo-

port, dat overigens ook meteen veel kritiek kreeg

saatmenging is 1 procent en bij EcoStyle Ultima is dat

te verduren, kwam naar voren dat elke methode

- nu nog - 16 procent. Bovendien spuit je met glyfosaat

zijn nadelen heeft voor wat de duurzaamheid be-

een nevel op het onkruid, waar je met het alternatief

treft. Chemische bestrijding kwam zelfs - relatief

een douche geeft. Hoeveel duurder het exact wordt,

gezien - verrassend goed naar voren. Bij andere

zal blijken als wij de proef afronden en evalueren.

methodes is bijvoorbeeld sprake van een hoger

Afhankelijk van de uitkomsten en de wensen van op-

brandstofverbruik, slijtage van stalen borstels, het

drachtgevende gemeenten, zal de proef in Heemstede

ontstaan van fijnstof of slijtage van het wegdek. Het

worden uitgebreid. We kunnen ook een algehele ver-

lijkt een keuze uit meerdere kwaden. Wie de che-

vanging van glyfosaat door EcoStyle Ultima realiseren,

mie aan de kant schuift, vergroot onherroepelijk

mits het middel toegestaan blijft. Een combinatie van

het energieverbruik en de CO2-uitstoot. Het gebruik

verschillende methoden is waarschijnlijk het meest

van chemische bestrijdingsmiddelen is niet alleen

(kosten)effectief. Dit is maatwerk en stemmen wij af

zeer effectief, maar ook relatief goedkoop. Brand-

op de wensen van de opdrachtgever, de (beeld)kwali-

stof is immers kostbaar en met ruim 290.000 ha aan

teitseisen, de technische mogelijkheden en de beschik-

verharde terreinen in Nederland zijn alternatieve

bare budgetten.”

methodes onherroepelijk duurder dan selectieve chemische bestrijding.

Inl. www.ecostyle.nl/gemeente

Geen verontreiniging veilig Wilchem heeft ruim 20 jaar ervaring in het ontzorgen van onze klanten bij ongewenste voorvallen en heeft daardoor de afgelopen jaren veel ervaring opgebouwd in het reinigen van wegen en andere verhardingen. Het ontzorgen van onze klanten is de primaire reden dat wij verder innoveren in reinigingstechnieken.

DÉ SPECIALIST IN GEIJKTE MOBIELE WEEGSYSTEMEN Waarom? Naast onze jaren aan ervaring bent u bij ons verzekerd van service van a tot z. Wij bieden u een breed en innovatief scala aan geijkte mobiele weegsystemen. Wij denken graag voor u of met u mee. Neem vrijblijvend contact met ons op via info@welvaarts.com of bel naar +31 (0)73 6 927 927.

De Tweeling 4, 5215 MC ’s-Hertogenbosch www.welvaarts.com

Onlangs heeft Wilchem twee nieuwe wegdekreinigers in gebruik genomen. De machines kunnen zowel aan de voorzijde als links/rechts vegen en met koud water reinigen tot gemiddeld 350 bar. De voertuigen zijn voorzien van een reinigingsmiddel en heeft een grote opvangcapaciteit voor vuilwater. Een speciale techniek met heet water verwijdert met gemak iedere verontreiniging. Bent u goed voorbereid op een incident waarbij gevaarlijke stoffen betrokken zijn?

Wilchem bv Burg. Keijzerweg 12, 3352 AR Papendrecht Postbus 1066, 3350 CB Papendrecht tel +31 (0)78 - 6413988 fax +31 (0)78 - 6155649 e-mail info@wilchem.nl www.wilchem.nl een

onderneming

Wilchem GRAM versie test.indd 1

23-5-2013 10:43:00

GRAM

december 2013

N IEU WTJE S VAN DE ZAKE L IJ K E M A RK T

niEUWS

Duurzame kringloop met algen Vorig jaar heeft Algaecom met en bij

wenste organismen gaan groeien. Voor

Icopal

BBS rij-training buitendienst

gebouwd

de groei gebruiken de algen de CO2 uit

waarmee de CO2-uitstoot van de bitu-

de rookgassen van de zogeheten oliehe-

Na de zomervakantie zijn alle buiten-

menrecyclingfabriek deels kan worden

aters als voeding. Interessant duurzaam

dienst-medewerkers van Voorschoten en

afgevangen. De algen gebruiken de CO2

detail is dat de gebruikte olieheater het

Wassenaar gestart met de BBS rij-training.

als voedingsstof en verdubbelen zich

recyclingproces op temperatuur brengt.

Deze ‘Behaviour Based Safety’ bestaat

elke 36 tot 48 uur waarna, een deel

Het testterrein beslaat 100 m2.

uit een ochtend theorie en een dagdeel

een

proefinstallatie

praktijk. De organisator van de training,

wordt geoogst. De geoogste algen worden vervolgens gebruikt in het produc-

In de bitumenrecyclingfabriek is voor het

Carlo Kok, kijkt terug op een leerzame

tieproces van bitumen producten; dit is

smelten van gebruikte dakbedekking,

en nuttige training, die álle medewerkers

nog nergens ter wereld eerder toegepast.

snijresten en productie-uitval energie

van de buitendienst met een rijbewijs

Onlangs is deze proef succesvol afge-

nodig. Deze energie wordt opgewekt

hebben gedaan. “Met de training wor-

rond. De proefinstallatie is het resultaat

door verbranding van aardgas waarbij

den de medewerkers verkeerstechnisch

van een samenwerking met de Hanze

CO2 vrijkomt. Deze CO2 is naar de algen

opgefrist en wordt het verkeersgedrag

Hogeschool en is gesubsidieerd door het

geleid, die dit als grondstof gebruiken

beoordeeld." In deze training was veel

Innovatief actieprogramma (IAG) van de

om te groeien. Zo wordt CO2 omgezet in

aandacht voor rijstijl en de gevolgen

Provincie Groningen.

nieuwe biomassa: algen. Omdat de algen

daarvan. In het theoriegedeelte lag de

een speciale olie bevatten, kunnen ze

nadruk op veiligheid, verkeersregels en

Algenreactoren

weer worden gebruikt als grondstof voor

de oorzaken van ongevallen in het ver-

Vorig jaar zijn op het fabrieksterrein van

bitumenproductie. Op deze wijze wordt

keer. Eenmaal in de auto wordt de aan-

Icopal grote kunststof zakken opgehan-

een duurzame kringloop verkregen. De

dacht gevestigd op spiegelafstelling,

gen, gevuld met water en gericht op het

verwerking van de geoogste algenmassa

kijkgedrag en verkeersinzicht.

zuiden, omdat zonlicht zorgt voor de

in dakbedekking, of als verjongingsmid-

De training is gegeven door de Verkeers-

groei van de algen. De 12 meter lange

del en/of bindmiddel voor asfalt is uniek.

veiligheid Groep en gericht op schadepreventie, brandstofbesparing en be-

zakken, 10 stuks in totaa,l zijn vervolgens

wustwording. Een hele leuke training die

gevuld met monocultures van algen. De dichte zakken zorgen dat er geen onge-

Inl. www.Algaecom.nl

voor de chauffeurs met een groot rijbewijs en chauffeursdiploma ook nog eens 7 'code 95' punten oplevert. Inl. www.verkeersveiligheid.nl

Van Werven opent vestiging in Antwerpen Van Werven uit Oldebroek opende afgelopen november een nieuwe vestiging in Antwerpen. De activiteiten in Antwerpen richten zich op het voorsorteren van post consumer kunststoffen. In de vestiging in Biddinghuizen worden deze kunststoffen vervolgens gerecycled tot waardevolle herbruikbare grondstoffen. De nieuwe vestiging biedt aan tien personeelsleden werk. 32

GRAM

december 2013

N IE UWTJE S VAN DE ZAKE L IJ K E M A RK T

Gemeentelijke Duurzaamheidsindex 2014

niEUWS

Derde generatie gladheidmeldsystemen Onder winterse omstandigheden veiliger

in Nederland. Met de oprichting van BG-

In januari wordt de nieuwe Gemeentelijke

over de weg, is voor een groot deel te

Engineering door Van Baal en Graafland,

Duurzaamheidsindex (GDI-2014 index)

danken aan de heren Van Baal en Graaf-

verloor Rijkswaterstaat de kennis over

gepresenteerd die het niveau van duur-

land van BG-Engineering. Als werkne-

het GMS systeem. Met BG-Engineering

zaamheid van alle 408 gemeenten meet

mers van Rijkswaterstaat stonden zij aan

is daarom overeengekomen alle kennis

en vergelijkt. De index beschrijft aan de

de basis van het gladheidmeldsysteem

door TNO vast te laten leggen, zodat ook

hand van 16 indicatoren duurzaamheid

(GMS) met hun methode voor het op-

andere bedrijven het GMS kunnen reali-

in brede zin: van mens & maatschappij,

nemen van wegdekcondities. Deze me-

seren.

natuur & milieu tot economie. Een van

thode wordt nog altijd in heel Nederland

de indicatoren is opgebouwd uit het to-

gebruik.

De techniek achter GMS is inmiddels ver-

taal ingezamelde huishoudelijk afval, het

Met de verkregen meetgegevens kan

anderd. Van immense computerkasten is

scheidingspercentage en de hoeveelheid

twee uur van tevoren gemeld worden

de techniek nu te vangen in een heel klein

niet-hergebruikt afval. De presentatie

wanneer het glad wordt. Met een aanhan-

doosje. De 3de generatie GMS systemen

vindt plaats op 20 januari in het stad-

ger achter de auto die infraroodmetingen

staan al 5 jaar in het land en kenmerken

huis van Den Haag. Die dag wordt ook

verrichte, hebben Van Baal en Graafland

zich door flinke kostenbesparingen, ge-

de website www.gdindex.nl gelanceerd,

heel Nederland in kaart gebracht. De kri-

bruik van sociaal media (laat zien wat je

waar alle data kosteloos beschikbaar zijn

tische locaties die zij toen bepaalden,

aan gladheid doet) en energiebesparing

en kunnen worden gedownload.

vormen nog steeds de basis van het GMS

(reductie van circa 75%). Ook zijn de systemen geschikt voor een aansluiting

Voor meer informatie en aanmelding

op zonnepanelen en hoeven de appara-

voor de presentatie: Geurt van de Kerk,

tenkasten alleen de noodzakelijke tech-

info@nederlandduurzaam.nl

niek te bevatten. Dit resulteert weer in smallere kasten langs de weg. Daarnaast biedt BG-Engineering meerdere diensten ter ondersteuning van gladheidbestrijding, zoals het Strooiactie Management Systeem (effectieve strooiroutes en inzet materieel), Wegdek Infrarood Meting Systemen (eenvoudig door de klant zelf te bedienen), strooibeleid (efficiĂŤnte routes en planningen) en kennissessies. Inl. BG-Engineering, www.bg-engineering.com

GRAM

december 2013

N IEU WTJE S VAN DE ZAKE L IJ K E M A RK T

niEUWS

HYVA/HMF kraan-kippers voor Barneveld Voor

het

openbare

laadkraan en onder alle omstandigheden

ruimte heeft de gemeente Barneveld

te beschikken over de maximale capaciteit

drie nieuwe HyVA/HMF kraan-kippers

van de kraan, ongeacht steunpootposities.

voertuigen

Gerard van der Bij, wagenparkbeheer-

zijn zo samen gesteld, met Scania Bar-

der gemeente Barneveld: “Na gunning

In de Amsterdamse RAI is het Ketenak-

neveld, dat deze inzetbaar zijn voor

van de opdracht zijn wij op plezierige

koord Plastic Kringloop ondertekend.

een breed scala aan werkzaamheden.

wijze betrokken bij de uitvoering. HyVA

Het Ketenakkoord is een initiatief van

De HMF1444Z2 is een kraan die opvouw-

heeft zoveel mogelijk rekening gehou-

het Ministerie van Infrastructuur en Mi-

baar is met grijper en voorzien is van ra-

den met de specifieke wensen van onze

lieu en maakt onderdeel uit van het pro-

diografische

chauffeurs en monteurs.

Het bedrijf

gramma Groene Groei. Staatssecretaris

de kraan voorzien van het HMF EVS-Sta-

heeft goed ingespeeld op onze eisen

mevrouw W.J. Mansveld ondertekende

biliteitssysteem. De gemeente Barneveld

zoals de maximale hoogte van 355cm

deze green deal samen met bedrijven

heeft bewust gekozen voor dit systeem

en organisaties die zich willen inspan-

om veilig te kunnen werken met de auto-

Inl. www.hyva.com

gebruik

beheer

van

genomen.

Ondertekening Ketenakkoord Plastic Kringloop

afstandsbediening. Ook is

een

hoog

netto

laadvermogen".

nen voor het recyclen van gebruikte kunststoffen en het voorkomen van (kunststof)zwerfafval. Van Werven heeft het Ketenakkoord Plastic Kringloop mee ondertekend. De ervaringen en kennis van Van Werven met het recyclen van gebruikte kunststoffen zijn volgens het ministerie essentieel voor het realiseren van nieuwe ontwikkelingen op dit vlak. In de afgelopen jaren heeft Van Werven deze nieuwe activiteit weten uit te bouwen naar meerdere landen en is. Inmiddels één van de grotere spelers in West Europa op dit terrein. ‘Met de door ons zelf ontwikkelde tech-

Nieuwe ketenorganisatie voor oliën en vetten

nieken produceren wij van kunststof

Het voormalige productschap MVO is officieel omgevormd tot ‘MVO, de ketenorganisa-

hierbij is gebaseerd op upcycling, zo-

tie voor oliën en vetten’. Deze nieuwe organisatie wil bijdragen aan een duurzame en

dat van de herbruikbare grondstoffen

internationaal concurrerende keten.

weer dezelfde producten kunnen wor-

Met de start van de ketenorganisatie is MVO het eerste productschap dat de omslag

den gemaakt.”

maakt van een publiekrechtelijke organisatie (onderdeel van de PBO) naar een privaat-

In het akkoord heeft Van Werven de

rechtelijke vereniging. MVO is opgericht door bedrijven die plantaardige en dierlijke

ambitie neergezet een inhoudelijke bij-

oliën en vetten winnen en verwerken tot food, feed en/of biobased producten.

drage te willen leveren aan de verdere

De oliën- en vettenindustrie is een van de grootste agrarische sectoren in Nederland

groei van kunststof recycling in Neder-

met een omzet van 6 miljard euro. De nieuwe MVO-organisatie vertegenwoordigt 95

land en de omliggende landen. Alleen

procent van de omzet van de keten en verenigt bedrijven uit alle onderscheiden scha-

door recycling te positioneren boven

kels van de keten. Transport- en opslagbedrijven en dienstverleners aan de keten zijn

het verbranden en storten van afval

nu ook aangesloten. Bijzonder is dat individuele bedrijven, zowel multinationals als

kan aan Groene Groei daadkrachtig in-

MKB-bedrijven, lid zijn van de nieuwe organisatie. Inl. www.mvo.nl

vulling worden gegeven.

GRAM

december 2013

afval herbruikbare grondstoffen voor de kunststof industrie in West Europa’, aldus Ton van der Giessen, algemeen directeur bij Van Werven. “Onze visie

Index ITEMS

A.4.5. Bodemvervuiling

B.4.1. Riolering

A. AFVAL

A.4.6. Avi-reststoffen

B.4.2. Ongediertebestrijding

A.1. Afvalbeleid

A.5.1. Composteren/vergisten

A.2. Huishoudelijk afval

en reiniging

A.5.2. Verbranden

A.2.1. Preventie en hergebruik / (Gescheiden) inzameling A.2.2. Gft

A.5.3. Storten

C. ORGANISATIE & MANAGEMENT

A.5.4. Overige

C.1. Organisatie

verwerkingstechnieken

A.2.3. Oudpapier en karton A.2.4. Kunststoffen

Diversen Beheer openbare ruimte

A.5. Afvalverwerking

C.2. Milieubeheer

A.6. Techniek en technologie

C.2.1. Milieutaken

A.6.1. Be- en verwerking van

A.2.5. Glas/statiegeld

C.2.2. Voorlichting en educatie

reststoffen

A.2.6. Textiel

C.3. Financiën

A.2.7. Metalen

A.6.2. Composteren/vergisten

C.4. Management en personeel

A.2.8. Kga

A.6.3. Verbranden

C.5. Automatisering

A.2.9. Grof huishoudelijk afval

A.6.4. Storten

C.6. Monitoring

A.2.10. (Drank)verpakkingen

Diversen Afval

C.7. Wagenparkbeheer

A.2.11.Wit- en Bruingoed A.2.12. Kringloopbedrijvigheid /

Diversen organisatie en B.

management

BEHEER OPENBARE RUIMTE &

milieustraat

REINIGING

A.2.13. Afvalregistratie

B.1. Beheer openbare ruimte

D. ORGANISATIES

A.2.14. Inzamelmiddelen

B.2. Reiniging

D.1. (Branche)organisaties

B.2.1. Straatreinigen/Zwerfvuil

A.2.15. Inzamelmaterieel

D.1.1. NVRD-(branche)vereniging

A.3. Afvallogistiek

B.2.2. Hondenpoep

A.4. Bedrijfsafval

B.2.3. Onkruidbestrijding

D.2. Maatschappelijke organisaties

A.4.1. Gevaarlijk afval

B.2.4. Straatmeubilair

D.3. Overheidsorganisaties

A.4.2. Kwdi-afval

B.2.5. Reinigingsmaterieel

Diverse organisaties

D.1.2. Overige (branche)organisaties

A.4.3. Specifiek ziekenhuisafval

B.3. Winterdienst

A.4.4. Bouw- en sloopafval

B.4. Overige reinigingstaken

DIVERSEN

A.1.

Oudpapier en karton

A.2.4.

Kunststoffen/statiegeld

02 27

A.2.5.

Glas/statiegeld

03 09

A.2.6.

Sturen op de afvaleuro. Pieter van den Brand

Textiel

Complexe regelgeving rondom inzameling afvalstoffen.

BEST/tas houdt herbruikbare spullen uit het restafval. Geke Wassink

Theo van Rooijen

05 17

A.2.7.

Metalen

Het veelbesproken D-woord. Bas Assink en Sabine Kossink

09 26

A.2.8.

Kga

pag.

A.2.3.

Afvalbeleid

De gemeentelijke afvalstoffenheffing revisited? Theo van Rooijen

mnd

pag.

A. AFVAL

mnd

Index 2013

04 25

Unieke regeling inzameling oude medicijnen en injectienaalden A.2. A.2.1.

Huishoudelijk afval

Groot succes. Freddy van der Brugge

Preventie en hergebruik / (Gescheiden) inzameling

A.2.9.

01 29

Grof huishoudelijk afval

01 10

A.2.10. (Drank)verpakkingen

Kinderziekten te lijf bij het nieuwe inzamelen. Pieter van den Brand

02 08

Hoe doen zij dat met het Verpakkingenakkoord? Hetty Dekkers

01 06

Grondstoffen liggen op straat. Emile Bruls en Inger van Gelderen

03 14

En nu verder met het Verpakkingenakkoord. Maarten Goorhuis

01 09

06 20

Aan de slag met het Verpakkingenakkoord

02 17

Honderden km’s minder grijze kliko’s aan de weg. Ronald Schalekamp 08 20

Kennisinstituut duurzaam verpakken. René Didde

04 22

Afvalvrije basisscholen in RMN-gemeenten. Onno Stofberg

Pilot drankenkartons in volle gang. Hetty Dekkers

01 14

Knijpen op het restafval. Pieter van den Brand

Succes nieuwe inzamelen nog niet verklaard. Pieter van den Brand

A.2.2.

09 13

A.2.11.1 Wit- en Bruingoed

Gft

Experiment met gootsteenvermaler. Pieter van den Brand

04 38

Strijden tegen illegale afvalinzameling. Ans Aerts

GRAM

december 2013

01 14

09 18

A.2.12. Kringloopbedrijvigheid / milieustraat

pag.

mnd

pag.

mnd

Interview met Jan Vlak WeCycle. Pieter van den Brand

B. BEHEER OPENBARE RUIMTE & REINIGING B.1.

Beheer openbare ruimte

Gevolgen Activiteitenbesluit voor milieustraten. Maarten Goorhuis

03 24

Een brede blik op de openbare ruimten. René Didde

01 27

Nieuwe plannen particuliere afvalbrengstations. Hetty Dekkers

03 27

Openbare ruimte anders beheren. Ans Aerts

02 14

Verplaatsbare milieustraat en de circulaire economie. René Didde

05 32

Werken met beeldbestekken stelt hoge eisen aan samenwerking.

Het kringloopbedrijf, de gemeente en de markt. Theo van Rooijen

08 24

Herman Beerding en Diederik Notenboom

02 31

A.2.13. Afvalregistratie

AVRI vindt weg in beeldgericht BOR. Ronald Schalekamp

03 12

A.2.14. Inzamelmiddelen

Beeldgericht werken is tussenfase. Ronald Schalekamp

05 12

A.2.15.

Meer bewonersparticipatie

08 09

Inzamelmaterieel

Noviteiten ReinigingsDemoDagen 2013

04 46

Regiemodel zwerfafval biedt grip op rol regisseur o.r.

Opmars ondergrondse perscontainers. Geke Wassink

05 26

Miranda Koffijberg

09 14

Positieve ervaringen met ondergrondse perscontainers. Geke Wassink 06 30

Jeanette Vonk (Almere Stad Oost) in Vakwerk. Karin Giesen

09 16

A.3.

Afvallogistiek

B.2.

Reiniging

Hoe doen zij dat met routeoptimalisatiesystemen? Hetty Dekkers

03 06

B.2.1.

Straatreinigen/Zwerfvuil

Slimmer afvaltransport voor een beter milieu. Herman Beerding

05 14

Landelijke Opschoondag groot succes

Waardevolle stromen en de rol van gemeenten. Theo van Rooijen

10 22

Hoe doen zij dat met straatreiniging na Koninginnedag. Hetty Dekkers 04 16

A.4.

Bedrijfsafval

A.4.1. Gevaarlijk afval

03 19

Bijna 100 km afvalvrije rivieroever

05 11

Vergoedingen voor aanpak zwerfafval beschikbaar

07 21

Hoe doen zij dat met schoonhouden openbare parken? Hetty Dekkers 09 06

Asbest eist nog steeds 25 doden per week. Laurent Chevalier

06 28

Uitblinker 2013:

10 20

A.4.2. Kwdi-afval

B.2.2.

Hondenpoep

A.4.3. Specifiek ziekenhuisafval

B.2.3.

Onkruidbestrijding

A.4.4. Bouw- en sloopafval

Hoe doen zij dat met onkruidbestrijding? Hetty Dekkers

A.4.5. Bodemvervuiling

Is onkruidbeheersing zonder Glyfosaat haalbaar en betaalbaar?

A.4.6. Avi-reststoffen

Peter van Welsen en Geert Cuperus

05 08

Verbod op glyfosaat vervroegd

08 13

A.5.

Afvalverwerking

Gemeenten doen proeven met vervanger voor glyfosaat.

A.5.1. Composteren/vergisten

Ronald Schalekamp

Vergisting in Nederland. René Didde A.5.2.

05 06

07 27

Verbranden

Verzelfstandiging AEB. Laurent Chevalier

02 28

B.2.4.

Straatmeubilair

B.2.5.

Reinigingsmaterieel

B.3.

Winterdienst

10 29

A.5.3.

Storten

Korrelgrootte cruciaal voor gedrag wegenzout.

A.5.4.

Overige verwerkingstechnieken

Peter Arts en Jan van der Beek

A.6.

Techniek en technologie

Hoe doen zij dat, inwoners betrekken bij gladheidbestrijding?

A.6.1.

Be- en verwerking van reststoffen

Hetty Dekkers

06 06

A.6.2.

Composteren/vergisten

Veel aandacht voor fietspaden. Ismael Morales

06 09

A.6.3.

Verbranden

Meteo Consult blikt terug op de winter 2012-2013. Klaas Dros

06 12

Centraal aangestuurde sluiting verbrandingsovens niet aan de orde.

02 34

NVRD Commissie gladheidbestrijding wil kennis delen.

Laurent Chevalier

01 18

Ronald Schalekamp

06 15

Prijzenslag op de verbrandingsmarkt. Laurent Chevalier

04 18

Gladheidbestrijding en werktijdenregeling. TNO-rapport

06 17

Ruud Jacobs (gemeente Eindhoven) in Vakwerk. Karin Giesen

06 18

A.6.4.

Storten

B.4.

Overige reinigingstaken

B.4.1.

Riolering

B.4.2.

Ongediertebestrijding

Gerard Zwart (GGD Amsterdam) in Vakwerk. Karin Giesen

GRAM

december 2013

08 18

C.1.

pag.

mnd

pag.

mnd

C. ORGANISATIE & MANAGEMENT

D. ORGANISATIES D.1.

(Branche)organisaties

Hoe dikker het contract, hoe slechter de relatie. Ronald Schalekamp

Organisatie 01 24

D.1.1.

NVRD

Meer burgerbetrokkenheid: kansen en bedreigingen. Geke Wassink

02 19

Themadag NVRD verbinden in de openbare ruimte. Herman Beerding

02 32

Nieuwe aanbestedingswet. René Didde

02 21

Congresspecial Meerwaarde 2013. Hetty Dekkers e.a.

04 05

Duurzaam inkopen afvaldiensten. Jan IJzerman

03 31

D.1.2.

Overige (branche)organisaties

C.2.

Milieubeheer

Gemeentelijk Kenniscentrum Zwerfafval.

C.2.1.

Milieutaken

Kringloopbedrijven timmeren aan de weg.

C.2.2.

Voorlichting en educatie

Leonie Reinders en Harry Slotema

07 24 08 17

Ministerie BKZ onderzocht afvalwebsites. René Didde

06 25

Discussiebijeenkomst VNG, Transitieagenda. Willy Brinkbäumer

Communicatiecampagnes in afvalland

09 09

D.2.

C.3.

Maatschappelijke organisaties

Dubbelinterview Gemeente Schoon Nederland Schoon. René Didde

Financiën

Een brede blik op de openbare ruimten. René Didde

01 27

D.3.

Sturen op de afvaleuro. Pieter van den Brand

03 09

Gemeentelijk afvalcongres. Willy Brinkbäumer

Nieuwe regels BTW/compensatiefonds. Armand Fanchamps

03 29

Overheidsbedrijven belastingplichtig? Levi Renneberg

07 22

C.4.

05 30

10 26

Overheidsorganisaties 04 34

DIVERSEN

Management en personeel

Goed opdrachtgeverschap volgens ROVA, Cyclus en GAD.

Opinie Trendbreuk 2.0 Marc Maassen

01 17

Laurent Chevalier

03 16

Jeroen Gaasbeek (AVRI) in Vakwerk. Karin Giesen

01 22

Jolanda de Ridder (Omrin) in Vakwerk. Karin Giesen

03 20

Hoe doen zij dat met gevonden voorwerpen? Hetty Dekkers

02 06

Interview Marjan MInnesma van Urgenda. René Didde

04 28

Hoe doen zij dat met duurzame inzetbaarheid van personeel? Hetty Dekkers

07 06

Komst RUD´s positief voor afvalsector. Pieter van den Brand

04 31

Gezond de AOW halen bij afval- en reinigingsbedrijven. Geke Wassink 07 09

Ruud Cardol (AM Groep) in Vakwerk. Karin Giesen

04 36

Voorzitter Commissie O&P. Ronald Schalekamp

Noviteiten ReinigingsDemoDagen 2013

04 46

Vuilnismannen op zoek naar kunst. Hetty Dekkers

07 18

07 12

Maria Nelissen (Afvalstoffendienst Den Bosch) in Vakwerk. Karin Giesen

07 14

MBO opleiding maakt medewerkers Spaarnelanden breder inzetbaar.

Bedrijven moeten aantoonbaar duurzaam ondernemen. Laurent Chevalier

08 28

Laurent Chevalier

07 16

Participatiewet en de afvalbranche, waar liggen de kansen.

Hoe doen zij dat met de inzet van boa’s? Hetty Dekkers

08 06

Niels Ratering

08 31

Amsterdamse voormannen blij met diploma. Woo Jung

09 20

Circulaire economie al zichtbaar. Max de Vries

09 22

Eerste C2C bedrijvenpark. Hetty Dekkers

09 24

C.5.

Automatisering

C.6.

Monitoring

Inspectie SZW gaat afvalsector in 2014 extra controleren.

NVRD Benchmark Afvalinzameling

02 24

NVRD Benchmark Gemeente Schoon

04 27

Hoe doen zij dat met de Benchmark? Hetty Dekkers

10 06

NVRD Benchmark Gemeente Schoon. Bas Peeters

10 09

Laurent Chevalier

10 15

10 11 Mooie tendensen zichtbaar met RWS/Cyclus Afvalscheidingbenchmark. Marc Veenhuizen

10 13

Frenk Heute (Maastricht) in Vakwerk. Hetty Dekkers

10 18

C.7.

Wagenparkbeheer

Peter Witvliet (Roteb) in Vakwerk. Karin Giesen

05 24

GRAM

december 2013

Colofon Uitgever NVRD, WTC Arnhem Nieuwe Stationsstraat 10 6811 KS ARNHEM Telefoon 088 - 3770000 E-mail post@nvrd.nl I-net www.nvrd.nl

Redactiecommissie Rob Schram, RMN (hoofdredacteur) Marc Maassen, GAD Bas Peeters, NVRD Riny de Jonge, stadsdeel Amsterdam-Oost Marc Veenhuizen, gemeente Apeldoorn Willy Brinkbäumer, Twente Milieu Martin van Nieuwenhoven, Agentschap NL Diederik Notenboom, De Meerlanden

Eindredactie Karin Hegeman en Karin Giesen Postbus 1218, 6801 BE Arnhem tel. 088 - 3770000 e-mail: hegeman@nvrd.nl

Advertentie-exploitatie Bureau Van Vliet Postbus 20, 2040 AA Zandvoort tel. 023 - 5714745 e-mail: M.dewit@bureauvanvliet.com

Agenda 23 januari NVRD Themadag Bedrijfsvoering bij publieke taken Reehorst, Ede Inl. www.nvrd.nl 29 januari Gemeente Sittard-Geleen en NVRD organiseren een congres over de Participatiewet. Inl. www.nvrd.nl 6 februari Rioneddag, Beatrixtheater Jaarbeurs Utrecht Inl. www.riool.info 13 maart Gemeentelijk Afvalcongres 2014 Organisatie: VNG en NVRD Inl. www.cs-vng.nl 5-9 mei

Opmaak en druk

IFAT, wereldbeurs voor afval-, water- en grondstoffenmanagement, München

Weevers Grafimedia, www.weevers.nl

Inl. www.ifat.de

Officieel vakblad van de NVRD

Abonnementenadministratie NVRD, Postbus 1218, 6801 BE Arnhem Jaarabonnement ad € 98,– excl. BTW. België € 122,50 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: € 11,50.

Beëindiging abonnement Abonnementen moeten schriftelijk bij de NVRD en uiterlijk op 15 november worden opgezegd. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd. ISSN 1569-0458 © NVRD

TWS leverancier van inzamelmiddelen, nu ook Enevo dealer voor de Benelux De sensor (zie foto) wordt gemonteerd in de container en monitort de vullingsgraad, de beweging, alsmede de temperatuur van de container. Met de Enevo sensor kunt u tot 50% op inzamelkosten besparen. Het systeem is uitermate geschikt voor depotcontainers boven- en (semi)ondergronds, zowel staal als kunststof, maar kan desgewenst in iedere container gemonteerd worden. Het Enevo systeem werkt met een Cloud Server waarop klanten direct toegang hebben, middels een eigen inlogcode. Hierop kan men zien welke containers waar geledigd moeten worden. Voordelen: • Lagere inzamelkosten • Minder ledigingen • Eﬃciëntere inzet van materiaal en personeel • Minder CO2 uitstoot • Optimale routeplanning

Het systeem kan nog veel meer voor u betekenen, wij geven u graag een presentatie.

GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC®-keurmerk en verschijnt 10x per jaar. Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

TWS Nederland B.V. Postbus 123 F. +31(0)165 572 990 Wijnkorenstraat 7 4724 ZJ WOUW info@totalwastesystems.nl 4706 PM ROOSENDAAL T. +31 (0)165-572 999 www.totalwastesystems.nl

Strooieffect bereiken per m2

Het is tijd voor meer met minder! Vacuümzout van AkzoNobel is vochtig en het heeft een fijne korrelgrootte. Dankzij deze eigenschappen wordt een gelijkmatig strooipatroon bereikt. Het stuitert nauwelijks weg, zoals bij grove soorten wegenzout het geval is. Doordat AkzoNobel vacuümzout zo goed hecht aan het wegoppervlak kan het ook met hogere snelheden worden gestrooid. Het gevolg is dat met minder AkzoNobel vacuümzout - in vergelijking met ander wegenzout - ten minste hetzelfde resultaat wordt bereikt. Een optimaal strooieffect voor maximale veiligheid van weggebruikers met een minimaal verbruik van wegenzout. Kortom: méér strooieffect bereiken per m².

Voor vragen: wegenzout@akzonobel.com Voor informatie: www.wegenzout.nl

Van Schijndel Afvalinzamelsystemen “iets anders, veel beter”. VSAIII + SCB1700 Eurocontainer

VSAII + ACB Archiefbelading

VSAII + SCB1700 Eurocontainer

Onderdelenservice

Waarom voor van Schijndel kiezen:

 Langere levensduur door toepassing van slijtvast staal voor achterlader en opbouw.  Standaard met verzwaard juk en persschot.  Twee jaar garantie.  Vraag naar onze ﬁnancieringsELE N mogelijkheden. RD

ON D E

 Eenvoudig, betrouwbaar.  Beproefd concept voorzien van de nieuwste technieken.  Ongecompliceerde moderne hydrauliek & elektronica.

www.vanschijndel.eu

■

www.vanschijndel.eu Van Schijndel BV • Stationsweg 78 • 6051 KL Maasbracht • Nederland T +31 (0)475 465636 • F +31 (0)475 466540 • E info@vanschijndel.eu