Gram aug 2017

SAMEN VOOR SCHONE EN AFVALVRIJE GEMEENTEN

VAKBLAD VAN DE NVRD | JAARGANG 108AUGUSTUS #05 JUNI 2017 VAKBLAD VAN DE NVRD | JAARGANG 108 #06 PERIKELEN WINTERDIENST, RONDOM DE AFVALGLADHEIDBEHEER STOFFENHEFFING OP DE TOCHT?

BIJPLAATSEN VAN STROOIZOUT NU AFVAL BIJ ONDERGRONDSE OOK DUURZAAM EN AFVALCONTAINERS CIRCULAIR

GROF HUISHOUDELIJK INITIATIEF VOOR RESTAFVAL, WEL OF NIET SLIMME LOGISTIEK NASCHEIDEN? BEDRIJFSAFVAL

OPLOSSING DIFTAR OOKVOOR IN LUIERS STEEDS HET WESTEN VAN DICHTERBIJ NEDERLAND

gram-schuitemaker 170703.indd 1

03-07-17 13:08

COLOFON UITGEVER NVRD, WTC Arnhem Nieuwe Stationsstraat 10 6811 KS ARNHEM +31 (0)88 - 3770000 post@nvrd.nl www.nvrd.nl REDACTIECOMMISSIE Marc Veenhuizen, gemeente Apeldoorn (hoofdredacteur) Riny de Jonge, stadsdeel Amsterdam-Oost Addie Weenk, Rijkswaterstaat Diederik Notenboom, Meerlanden Folkert Starreveld, Cyclus Management Dico Kuiper, gemeente Alphen aan den Rijn Marianne Zegwaard, Stantec Ilse van der Grift, NVRD

INHOUD 07

STROOIZOUT NU OOK DUURZAAM De zomer is in volle gang, maar de gladheidscoördinatoren zijn met hun gedachten al volop bij de winter.

EINDREDACTIE Karin Hegeman en Berit Aagten Postbus 1218, 6801 BE Arnhem +31 (0)88 - 3770000 hegeman@nvrd.nl

DIFTAR IN HET WESTEN

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Bureau Van Vliet Postbus 20, 2040 AA Zandvoort +31 (0)23 - 5714745 L.paap@bureauvanvliet.com

Prijsprikkel’ op restafval drijft omgekeerd inzamelen op.

20

CONCEPT Elma Media bv, www.elma.nl REALISATIE EN DRUK Weevers, www.weevers.nl Coverbeeld: Caspar Huurderman, Hollandse Hoogte ABONNEMENTENADMINISTRATIE NVRD, Postbus 1218, 6801 BE Arnhem Jaarabonnement ad €106,04 ex btw.

België €124,95 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: €11,50.

BEËINDIGING ABONNEMENT Abonnementen moeten schriftelijk bij de NVRD en uiterlijk op 15 november worden opgezegd.Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd.

Gemeentereiniging en Afvalmanagement is het officiële vakblad van de NVRD. Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

ISSN 1569-0458 © NVRD RECYCLED Made from recycled material

C106833

GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC®-keurmerk en verschijnt 10x per jaar.

13

10

GLADHEIDBEHEER OP DE TOCHT? Perikelen rondom de Collectieve Arbeidstijden Regeling.

HOE DOEN ZIJ DAT? Bewoners vertellen over 100 dagen zonder afval.

05 BEZEM 16 GEMEENTEN NEMEN INITIATIEF VOOR SLIMME LOGISTIEK BEDRIJFSAFVAL 18 WIJ MAKEN WERK VAN CIRCULAIR 19 ALMERE HELPT MET AFVALSCHEIDING TOT IN DE KEUKEN 22 BINGO SPELEN VOOR MEER AFVALSCHEIDING 24 DE LEDEN CENTRAAL 25 NVRD NIEUWS 25 COLUMN OLAF PRINSEN 26 WASSENAARSE LAANBOMEN REVITALISEREN MET OPGEWAARDEERD GROENAFVAL 28 KEURMERK BEELDSCHOON VERSUS ISO 9001 29 BRANCHENIEUWS 30 AGENDA 31 CLOSEUP GRAM #6 augustus 2017 | 3

Weet wat je strooit

Zout tot nadenken!

Gladheidbestrijding speelt het hele jaar door.

Weer of geen weer. De tijd buiten de winter om gebruiken we om ervoor te zorgen dat we er straks helemaal klaar voor zijn. Want de veiligheid van de weggebruiker staat voorop. Alle aspecten nemen we onder de loep. Van inzet van mens en materieel tot en met voldoende zoutvoorraad. Hoewel alle? Weet u wel precies wat u op uw wegen strooit? Of is zout gewoon zout? Ons vacuümzout bevat nauwelijks tot geen zware metalen en sulfaten en wordt voor 50% zonder CO2-belasting gewonnen. Een zuiver product dat met overwegend zuivere energie het licht ziet en ook nog eens van bekende herkomst. Een geruststellende gedachte. Kortom: “Weet wat je strooit”.

Ed de Jong Account Manager Gladheidbestrijding

Meer weten? www.wegenzout.nl of mail naar wegenzout@akzonobel.nl.

AN_202557_030716

AkzoNobel. Zuiver zout.

AFKOPPELEN De kans is groot dat u op vakantie bent als deze GRAM op de mat valt of in uw mailbox verschijnt. U toert misschien rond met een caravan, ligt aan het strand, gaat erop uit met de tent of blijft gewoon lekker thuis. Sommigen kiezen zelfs voor lastminutes om aan de regen te kunnen ontsnappen. En regenen, dat doet het hier vaak genoeg. Als deze bezem vroeger op de fiets naar school ging, dan regende het weleens. Zo’n regen die

rustig maar gestaag doorsijpelde. Je werd er best nat van, maar dat duurde maar even. Maar hoe is dat tegenwoordig? Buien zo hard dat je in 10 seconden al doorweekt bent, binnen een kwartier het water je zolen inloopt en je na een half uur kunt zwemmen op straat. Wie twijfelt er nog aan klimaatverandering? Het verandert, onomstotelijk. En wat de oorzaken zijn? Daar kun je alles van vinden maar feit blijft dat buien nu echt ‘neerslag’ zijn geworden. Het druppelt niet, het slaat neer. Zijn wij daarop berekend? Nee dus. Ik gok dat u als lezer meerdere situaties kent waarbij het water over de straten liep en u zich afvroeg of u er met de auto of fiets wel doorheen kon rijden. Ons rioolstelsel ligt er voor gelijkmatige regen, niet voor bakken tegelijk. Afkoppelen dus en dat is geen keuze. Niet al het water afvoeren per riool maar voor een deel de tuin in. Mits die er is natuurlijk. Tijd voor ‘Operatie Steenbreek’. Trek die tegels eruit en gooi dat groen erin. Een volledig betegelde tuin? Dat is echt niet meer van deze tijd. Kom op, verkoop die tegels, breng ze weg naar de milieustraat, bouw er een muurtje van en ontdek je groene vingers.

Beter voor het milieu én voor het klimaat. Heb je ook een beetje vakantie in je eigen tuin, tussen het groen.

GRAM #6 augustus 2017 | 5

We take Care.

Innovatie in gladheidbestrijding Aebi Schmidt Nederland BV Handelsweg 8 7451 PJ Holten Tel: 0548 370000 www.aebi-schmidt.nl

Mobiliteit is belangrijk in Nederland. Zeker in de wintermaanden wanneer sneeuw en gladheid voor gevaarlijke situaties en oponthoud kunnen zorgen. Aebi Schmidt is toonaangevend op het gebied van gladheidbestrijding met het merk Nido.

Nido technologie staat voor Innovatie, betrouwbaarheid, efficiency met minimale belasting voor het milieu en leefomgeving. Natuurlijk Nido. ( Bron: Rijkswaterstaat )

STROOIZOUT NU OOK

DUURZAAM De zomer is in volle gang, maar de gladheidcoördinatoren zijn met hun gedachten al volop bij de winter. Moet de zoutvoorraad op peil worden gebracht door extra inkoop? Er zijn enkele veelbelovende ontwikkelingen.

TEKST René Didde BEELD Paul Lagram

S

inds enkele jaren zet afvalbedrijf Meerlanden in Rijsenhout een bijzonder product in bij de gladheidbestrijding.

Een deel van het pekelwater

is vervangen door het zogeheten condenswater dat ontstaat bij de compostering van gescheiden ingezameld gft-afval. De 25 strooiwagens die de gladheid in de gemeente Haarlemmermeer en Aalsmeer tegengaan, sparen 15 duizend liter water per strooibeurt. In de winter 2012-2013 beleefde Meerlanden een wereldprimeur. De werking berust op het zout dat is opgelost in het condenswater. Het condens ontstaat als de door broei supervochtig geraakte lucht in de tunnelcompostering langs een warmtewisselaar zijn warmte afgeeft voor hergebruik. Daarbij condenseert de lucht. Maar er is nog een doorbraak op komst. Meerlanden gaat naast het condenswaterpekelwater, ook een alternatief inzetten voor het vaste strooizout dat tot nog toe uit zout uit mijnen bestaat. “We gaan gefaseerd overschake-

van gemeenten, provincies en Rijkswa-

berust erop dat het vriespunt van wa-

len op biozout. Dat is een restproduct uit

terstaat zelf gemengd met nat zout of

ter wordt verlaagd, dus het moet harder

de productie van biobrandstoffen”, zegt

pekel. Dat bestaat onder meer uit calci-

vriezen om van water om te zetten in

Stephan Dreijer, de zoutspecialist van

umchloride opgelost in water. De pekel

ijs. De voorraad vast zout in Nederland

Meerlanden.

geldt als een soort plakmiddel waardoor

bedraagt ongeveer 100 duizend ton, een

het vast zout beter op het wegdek blijft

stuk minder dan de periode vóór 1980

NATRIUM- EN CALCIUMCHLORIDE

zitten en onder invloed van de auto’s

toen er 150 duizend ton lag opgeslagen.

Wegenzout bestaat nu vooral uit na-

die eroverheen rijden verder mengt en

Volgens

triumchloride, een droog en vast zout.

zijn dooiende werk kan doen. De wer-

gaat er in een gemiddelde winter 70 dui-

Dat wordt door de gladheidbestrijders

king van het mengsel van beide zouten

zend ton zout doorheen voor het ijsvrij

opgave

van

Rijkswaterstaat

GRAM #6 augustus 2017 | 7

houden van de snelwegen. Die vermindering komt niet alleen door de zachte, natte winters van de laatste decennia.

De 1100 aanhangstrooiers en 775 laadtransporteurs van de 1100 sneeuwploegen die waken over de winterwegen zijn steeds nauwkeuriger gaan werken en hebben de dosis zout intussen teruggebracht tot 10 gram per vierkante wegdek per strooibeurt.

BIOZOUT

GEMEENTEN KUNNEN MET DUURZAAM ZOUT BIJDRAGEN AAN DE REDUCTIE VAN CO2

Meerlanden deed drie jaar onderzoek naar het alternatieve zout, dat nu nog in

provincie Noord-Holland in Haarlem aan

toepassing vinden. Je moet er niet aan

oude mijnen wordt ondergebracht. “Het

een soortgelijke biobased en circulaire

denken dat er ongelukken gebeuren met

voldoet aan alle specificaties en er is vol-

vorm van gladheidbestrijding. “Wij zijn

het biobased en circulair strooizout.

doende van om onze jaarlijkse voorraad

begonnen om vezels van het gemaaide

van 800 ton zout te vullen”, zegt Dreijer.

bermgras langs de provinciale wegen

BIOBASED ALTERNATIEVEN

De producent van het biozout is Euro-

te persen”, legt Breuker, projectleider

Bij zoutfabrikant Akzo-Nobel is Marc

salt in Moerdijk, die het spul sinds vijf

groen kapitaal, uit. De grasvezels kun-

Poortenga op de hoogte van de ontwik-

jaar op de markt brengt. “Het zout komt

nen onder meer als vulmateriaal in isola-

kelingen als het bermgras. “We kijken

van een biodieselfabriek in Delfzijl, en is

tieplaten in de bouw worden toegepast.

er met belangstelling naar”, zegt hij di-

dus van plantaardige oorsprong”, vertelt

Breuker: “Het zou het mooi zijn als we

plomatiek. Akzo-Nobel, met als core-

manager Sietze de Waard. “Palmolie,

de grasvezels kunnen gebruiken in ve-

business de productie van zeer zuiver

raapolie en koolzaad is de bron, dus het

zelversterkte verkeersborden.” Provincie

vacuümzout

is honderd procent duurzaam wegen-

Noord-Holland probeert een bijdrage uit

zelf ook naar alternatieven. Al spitst die

zout”, aldus De Waard, die bevestigt dat

het EU-subsidiefonds Life environment

speurtocht zich vooral toe op het anti-

het zout tot nog toe in mijnen wordt op-

te verwerven om het concept verder

bakmiddel of antiklontermiddel. “Om te

geborgen. “We hoeven er alleen nog een

te testen. Want na het persen van het

voorkomen dat er klonten in het vaste

antiklontmiddel aan toe te voegen.” Vol-

bermgras tot vezels, blijft er een gras-

zout ontstaan, wordt nu ijzercyanide

gens De Waard is er technisch geen ver-

sap over dat uit een mengsel van zouten

toegevoegd, en veel mensen associëren

schil met het conventioneel wegenzout.

bestaat, waaronder in elk geval kalium-

dat met rattengif. Het is onschadelijk

Het enige verschil is dat het er wat don-

chloride en calciumchloride.

want het cyanide zit opgesloten in een

kerder uit ziet, aldus De Waard. Eurosalt

(natriumchloride),

kijkt

chemisch complex molecuul, maar het

beschikt jaarlijks over 3000 tot 6000 ton

PROEFFABRIEK

biozout, dus minder dan één procent

Provincie

samen

Akzo-Nobel werkt ook aan andere bio-

van de jaarlijkse behoefte in Nederland.

met onder meer wegenaannemers en

based alternatieven, zoals een product

Toch zijn er nog niet veel gemeenten

milieuadviesbureau Tauw en TNO on-

van molasse en lignosulfonaat afkomstig

die biozout inkopen. “Vreemd eigenlijk”,

derzoeken of het grassap kan worden

uit de suikerbieten en hout. “Dat mid-

zegt De Waard, “want ze kunnen met

benut in de gladheidbestrijding. “Ons

del voorkomt vorstschade aan het weg-

hun inkoopbeleid met dit duurzaam we-

doel is om vijftig procent van het gras-

dek doordat het ijs minder hard wordt.

genzout bijdragen aan de reductie van

sap in het pekelwater toe te passen. We

Er ontstaat eerder schaafijs of softijs in

CO2 en aan een circulaire economie.

willen een proeffabriek bouwen waarin

plaats van ijsklontjes doordat het minus-

Veel overheidsinstanties houden toch

het maaisel van de berm van 100 ki-

cule luchtbelletjes vormt waardoor het

sterk vast aan de gebaande paden.” De

lometer willen persen.” Het geklepelde

ijs minder kracht op het asfalt uitoefent.”

6000 ton biozout is gemaximeerd aan de

gras dat nu nog in de berm achterblijft

Poortenga denkt ook dat er kansen zijn

output van de fabriek, aldus De Waard.

wordt dan opgehaald voor de winning

voor alternatieven als industriële zouten,

Erg veel meer klanten kan Eurosalt met

van vezels en zout. Bijkomend voordeel

of zouten uit bijvoorbeeld ontziltingsin-

alleen deze biobrandstoffenfabriek niet

is dat de provincie door deze verschra-

stallaties (die zout zeewater omzetten in

aan. Mocht er een tekort aan biozout

ling van de bermvegetatie ook beschikt

drinkwater). Hij bevestigt echter de in-

zijn, dan kan Meerlanden snel overscha-

over een rijkere biodiversiteit langs de

druk van De Waard van Eurosalt. “Men

kelen op het conventionele steenzout,

wegen. Uiteraard kosten het inzamelen,

kijkt wel naar alternatieven, maar de we-

laat Dreijer weten.

persen van het gras en opwerken van

gensector is niet fast-moving. Bovendien

vezel en sap ook geld. Ook de business

kennen ze vaak andere complicaties die

BERMGRAS

case daarvan moet nog rondkomen. Ui-

het praktisch gezien soms minder aan-

Even noordelijk van de Haarlemmer-

teraard moet het alternatieve strooimid-

trekkelijk maken om ze grootschalig in te

meer werkt Hillebrand Breuker bij de

del aan de NEN-normen voldoen wil het

zetten.”

8 | GRAM #6 augustus 2017

Noord-Holland

heeft daardoor wel een negatief imago.” gaat

Nationaal Gladheidbestrijdingscongres 2018 Nationaal Gladheidbestrijdingscongres 2018

KENNIS VAN GLADHEIDBEHEER

KENNIS VAN GLADHEIDBEHEER

GLADHEIDBEHEER OP DE

TOCHT? TEKST Sander Wageman BEELD Sander Kruithof, gemeente Hellevoetsluis

R

uud Jacobs is een van de tien coördinatoren die verant-

woordelijk is voor de gladheidbestrijding

Gladheidbestrijders in dienst van gemeenten maken Anderhalf jaar nadat de Collectieve Arbeidstijden

versoberde

Regeling (CAR) werd aangepast om meer eenheid

in

in

werking trad, zag hij al

stop-

zich grote zorgen over de toekomst van hun vak.

te krijgen in de beloning voor overwerk en

ven. Sinds er op 1 jabeloningsstelsel

jaar

ten zoals gezegd zes

de gemeente Eindhonuari 2016 een nieuw

anderhalf

collega’s vanwege de arbeids-

voorwaarden. hebben collega’s

wel

“We nieuwe

gekregen,

maar die moeten ook

onregelmatigheidsdiensten, blijken de effecten

weer eerst van alles

voor gladheidbeheerders enorm verstrekkend te zijn.

de vraag is hoe lang

zes collega’s vertrekken. “Bij elkaar waren ze goed voor ruim

Er wordt gevreesd voor de continuïteit van de belangrijke winterdiensten.

honderdvijftig jaar ervaring.” Het is het gevolg van de nieuwe beloningsstructuur die

leren en ervaren. En zij het werk voor deze beloning zullen blijven doen. Voorheen was het

verloop

niet

zo

groot. En dat was fijn, omdat mensen de stad en bijvoorbeeld de aannemers goed

in vergelijking met de situatie voor 2016 een versobering be-

kenden. Dat is nu allemaal weg.” Jacobs ziet liever dat ge-

tekent voor de beloning voor winterdienstmedewerkers. Door

meenten weer de kans krijgen om hun beloningsregelingen

de nieuwe regeling levert werken buiten de reguliere arbeids-

zelf in te vullen. “Het is een beetje naïef geweest om te zeg-

tijden minder op. “In Eindhoven combineren we de gladheid-

gen: we maken een regeling en daar vallen al die verschillende

bestrijding met de calamiteitendienst en rampenbestrijding. Er

buitendiensten over.”

was een speciale beloningsregeling voor. Maar sinds de invoering van de nieuwe arbeidsvoorwaarden is die regeling komen

HET NIEUWE WERKEN

te vervallen en is er een standaard CAO van toepassing. Dat

Ook gladheidcoördinator Sander Kruithof van de gemeente

betekent nogal een versobering voor ons.” Zo is er nu de ‘bui-

Hellevoetsluis zag met lede ogen aan hoe in 2016 de nieuwe

ten daggrens regeling’ waar er voorheen met de overwerkre-

beloningsregeling van kracht ging. “Aan de ene kant is er wel

geling werd gewerkt. “De overwerkregeling ging eerder in dan

iets voor de nieuwe afspraken te zeggen. Het geeft duidelijk-

de huidige situatie waardoor we nu dus minder toeslaguren

heid over zaken zoals het nieuwe werken. Mensen die buiten

hebben. We hebben uitgerekend dat het om een terugloop van

de spits om werken of thuis werken, weten nu beter waar ze

twaalf procent gaat.” Niet alleen het aantal overuren, maar

aan toe zijn. Aan de andere kant ligt het voor het gladheid-

ook de vaste beloning staat onder druk, zo vertelt Jacobs. “We

beheer net iets anders. In deze tak van sport ben je namelijk

hadden voorheen een soort solidariteitsprincipe waarbij ieder-

afhankelijk van het weer en kun je je arbeidstijden niet zelf

een dezelfde vaste vergoeding per maand kreeg. Wie dan een

sturen. Voor hetzelfde geld ben je een hele week druk aan het

keer ziek was, ging niet meteen in beloning achteruit. Maar

werk. Maar het kan ook zijn dat je een week niets hebt. Dat

nu kan dat niet meer, want je wordt per dienst uitbetaald. Het

hoort bij deze functie en dat is ook meteen waar het verschil

betekent ook dat we nu al die diensten apart moeten bijhou-

zit met andere onregelmatigheidsdiensten. De twee coördina-

den en controleren. Er komt weer een hoop bureaucratie bij

toren in Hellevoetsluis werkten er al voor 1 januari 2016 en

kijken, terwijl het uiteindelijk niets meer of minder oplevert.”

mogen daarom tot groot genoegen van Sander gebruik maken

De nieuwe beloningsstructuur heeft grote gevolgen voor de

van de Tijdelijke Toelage Overgangsregeling (TOR). De belo-

continuïteit van het team van Jacobs, zo zegt hij. De afgelopen

ning is daardoor op een nagenoeg gelijk niveau gebleven. “Maar

10 | GRAM #6 augustus 2017

nieuwe medewerkers vallen wel onder het nieuwe regime. En daar zit een pijnpunt. Mijn collega gaat binnenkort met pensioen en dan ontstaat de vraag hoe we de regeling voor de vervanger invullen. Hij zal een lagere beloning krijgen en daardoor ligt een tweedeling tussen nieuwe en oude medewerkers op de loer. Mede daardoor wordt het lastig nieuwe mensen te vinden.”

De negatieve effecten van de CAR gaan de gladheidbeheerders aan het hart, zo veel is duidelijk. Ze missen in de huidige CAR regeling de waardering voor het belangrijke werk dat ze doen;

VNG: “De signalen waren ons niet bekend”

wat door de gemeente Hellevoetsluis gerepareerd wordt met

De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) onderhandelde

de TOR regeling.

namens de gemeenten met het ministerie van Binnenlandse

Kruithof: “Het zijn pittige diensten en er komt een hoop ver-

Zaken over de Collectieve Arbeidstijden Regeling (CAR) die op

antwoordelijkheid bij kijken. We moeten om drie uur ’s nachts

1 januari 2016 in werking trad. Paul Dubois, lid van het Col-

met al onze kennis en kunde een inschatting maken over hoe

lege van Arbeidszaken van de VNG, reageert enigszins verbaasd

de weerssituatie om 7.00 uur zal zijn. Als je te voorbarig bent

over de geluiden die er nu vanuit de gladheidbestrijding komen

en je laat al het materiaal uitrukken zonder dat het nodig is,

ten aanzien van het nieuwe beloningshoofdstuk in de CAR. “Als

dan kost het geld. Wacht je te lang, dan staat iedereen vast in

het idee is dat het hoofdstuk knelpunten veroorzaakt die er eer-

het verkeer. De druk die er bij komt kijken wordt wel eens on-

der niet waren, dan ken ik die signalen niet”, zegt hij. “Ik ken

derschat. De beloning zou ook bij nieuwe medewerkers recht

wel signalen dat er in sommige situaties een verschil zit tussen

moeten doen aan de waardering voor de inzet.” Zowel Sander

zittende medewerkers en nieuwe als het gaat om het verrichten

Kruithof in Hellevoetsluis als Ruud Jacobs in Eindhoven hopen

van onregelmatige diensten. Maar ook daarin ken ik het signaal

dat de Vereniging Nederlandse Gemeenten zich in zal zetten

absoluut niet als het gaat om de gladheidbestrijding.”

om de kreukel in de nieuwe Collectieve Arbeidstijden Regeling glad te strijken. Kruithof: “Ik hoop dat de discussie over dit

De VNG wil de effecten van de beloningsregeling best nog eens

onderwerp nu op gang komt, want zeker naar de toekomst toe

nader bekijken voor de gladheidbestrijders, maar niet zonder

is het met de huidige beloningsregeling moeilijker geworden

goede reden. “Het hangt helemaal af van de aard van de pro-

om geschikte mensen te vinden.”

blemen.” Bovendien ligt de bal wat Dubois betreft ook bij de medewerkers zelf. “In zijn algemeenheid kan ik wel zeggen

OPROEP

dat als er leden bij ons komen die knelpunten ervaren, we

De gevolgen van de nieuwe CAR voor het gladheidbeheer in

wel willen helpen. Maar dan moeten er wel meldingen komen.

gemeenten heeft de aandacht van de werkgroep Gladheidbe-

En dat is nu niet het geval. Ook van de managers van deze

heer van de NVRD. Ervaart u ook problemen met de nieuwe

mensen hebben wij nooit signalen ontvangen over dit soort

regeling of heeft u goede oplossingen? Neem dan contact op

knelpunten.”

met Bas Peeters (peeters@nvrd.nl).

GRAM #6 augustus 2017 | 11

HEEFT U UW STROOIVOERTUIGEN AL OP ORDE ???

Welkom bij de winterdienst van Uitenhage Verhuur B.V.!

Bij de winterdienst van Uitenhage Verhuur B.V. bent u aan het juiste adres voor de inhuur van (extra) strooivoertuigen.

Met ons unieke concept beschikt u tijdens de wintermaanden over een (extra) voertuig om de gladheid te bestrijden. U kunt zowel het complete voertuig met zoutstrooier en ploeg bij ons huren als alleen de auto om daar uw eigen zoutstrooier op te plaatsten.

Tevens kan Uitenhage Winterdienst uw gehele strooiwagenpark overnemen en daarmee de zorg van paraatheid en onderhoud uit handen nemen.

Op dit moment hebben wij al 30 voertuigen lopen bij diverse gemeentes in het gehele land.

Bel of e-mail ons vandaag nog voor meer informatie!

Uitenhage Verhuur B.V. Naaldwijkseweg 2, 2291 PA Wateringen Tel.: 0174-22.55.05 Fax.: 0174-22.55.09 WWW.UITENHAGE.NL INFO@UITENHAGE.NL Verhuur van Huisvuilwagens (ook met kraan), Containerwagens, Haak- en Kraanwagens en Strooiwagens Wij zijn ISO 9001 en ISO 14001 gecertificeerd. Tevens RDW erkend.

FOTO RAD

‘PRIJSPRIKKEL’ OP RESTAFVAL DRIJFT OMGEKEERD INZAMELEN OP

DIFTAR IN HET WESTEN TEKST Pieter van den Brand

Goed ingeburgerd in het oosten, doch slechts mondjesmaat aanwezig in het westen van het land. Zie hier de geografie van diftar. Maar ook Hoekse Waard en de gemeente Lisse in de Bollenstreek kennen inmiddels het bekende systeem, dat inwoners deels laat betalen voor hun restafval. De combinatie met omgekeerd inzamelen laat spectaculaire resultaten zien.

D

e Regionale Afvalstoffendienst (RAD) Hoeksche

zegt RAD-directeur René Huisman. “Als bestuur wisten we

Waard ging niet over één nacht ijs. Dik twee jaar

uit onderzoek dat we met diftar aan twee belangrijke criteria

werden de talrijke alternatieven voor de afvalinza-

zouden kunnen voldoen. Voor de inwoners zouden de kosten

meling op een rij gezet. Om in de loop van 2015

niet toenemen en de hoeveelheid restafval zou substantieel

een heldere keuze te maken voor de meest kans-

teruggaan.” De gemeenteraden van de vijf RAD-deelnemers

rijke optie diftar. “Diftar was lange tijd not-done. Het lag erg

(Binnenmaas, Cromstrijen, Korendijk, Oud-Beijerland en

gevoelig bij ons. Het was al bijzonder dat we in het toenma-

Strijen) stemden uiteindelijk in. Aan hun wens om rekening

lig afvalbeleidsplan van onze deelnemende gemeenten de

te houden met de draagkracht van sociale minima en inwo-

mogelijkheid mochten meenemen diftar te onderzoeken”,

ners met extra medisch afval werd gehoor gegeven. Voor de

GRAM #6 augustus 2017 | 13

laatsten geldt een reductieregeling. “Dat het afvalbeleid, de

KOSTEN

inzameling en de verwerking van reststromen in onze Ge-

Begin 2017 kon de rekening van het nieuwe inzamelbeleid wor-

meenschappelijke Regeling zitten en niet onder de individu-

den opgemaakt. De kilogrammen restafval per inwoner in het

ele gemeenten zelf vallen, heeft zeker meegeholpen om ons

gebied zijn geslonken naar 134. In 2015 was dat nog 208 kilo

diftarbeleid van de grond te krijgen”, zegt Huisman.

per inwoner. De gemiddelde kosten per aansluiting komen op jaarlijks 156 euro (gedifferentieerd en vast tarief samen). In

En zo werd in januari 2016 ‘Goed Scheiden Loont’ inge-

2015 bedroeg de afvalstoffenheffing voor een meergezinshuis-

voerd. De slogan is met toestemming geleend van AVRI, het

houden nog 180 euro. “De kosten zijn flink gedaald”, conclu-

gemeentelijk afvalsamenwerkingsverband van Culemborg

deert Huisman. Ook de rapportcijfers van de RAD zijn prima.

tot Maasdriel, een van de regio’s waar de RAD haar licht

In een belevingsonderzoek gaven de inwoners de afvalinzame-

heeft opgestoken. Voor het ledigen van de restafvalcontai-

ling gemiddeld een 7,8. “Mei dit jaar hebben we deze enquête

ner aan huis betalen de inwoners per keer zes of vier euro

herhaald en scoorden we een ruime acht”, vertelt Huisman.

(per 240- en 140-container) en één euro per ingeworpen zak

“Driekwart van de bewoners is zijn afval bewuster gaan schei-

restafval in de ondergrondse wijkcontainer. Daarnaast beta-

den. De meesten zien dat ze geld kunnen besparen op hun

len ze jaarlijks een vaste afvalstoffenheffing van 104 euro.

afvalkosten. Dat is niet alleen winst voor ons maar ook voor

Het voornamelijk landelijke gebied (nog geen vijf procent

de inwoners zelf.”

hoogbouw) op een van de Zuid-Hollandse eilanden telt zo’n 36 duizend huishoudens. Circa een vijfde daarvan ruilde de

REURING

240-literbak in voor die van 140 liter. Niet alleen vanwege

In de Bollenstreek maakte de gemeente Lisse in 2017 een begin

de portemonnee, de inhoud bleek gewoonweg voldoende

met diftar op restafval. “Eigenlijk hebben we nooit een afvalbe-

voor de tweewekelijks lediging. De RAD-medewerkers zagen

leid gehad. In ons eerste afvalstoffenbeleidsplan in 2015 kwam

vooral de berg gescheiden PMD (plastic, metaal en dranken-

meteen het voorstel om diftar in te voeren”, zegt Teus Scheffe,

kartons) groeien. “Voor ons reden om halverwege vorig jaar

beleidsmedewerker inrichting en beheer openbare ruimte in

de brengcontainers voor PMD te verwijderen vanwege de

Lisse (circa 10 duizend huishoudens, 25 procent hoogbouw).

hoge vervuiling van deze stroom in de containers en omdat

“Toen nog alleen diftar, maar tijdens de raadsbehandeling kwa-

er volop vreemd afval bij werd geplaatst. Sindsdien halen

men de coalitiepartijen zelf met het amendement om diftar te

we het PMD huis-aan-huis op in plastic zakken. We hebben

combineren met omgekeerd inzamelen. Dat gaf wel wat reu-

nauwelijks afgekeurde partijen. De sociale controle in onze

ring in de raad. Maar in de ogen van de partijen in het college

streek is erg groot.”

was dit de enige optie om een trendbreuk te bewerkstelligen.

Men wilde in één keer de

slag

maken

om

de VANG-doelen van 2020 binnen bereik te halen: 100 kilo restafval jaarlijks per inwoner en 75 procent afvalscheiding.

Het

voorstel werd met een dikke

meerderheid

aangenomen.”

In 2016 voerde Lisse het nieuwe inzamelsysteem

in

samen

met Meerlanden, dat in negen Noord-Hollandse de

gemeenten afvalinzameling

en het beheer van de openbare ruimte verzorgt.

Sinds

januari

dit jaar gaat het restafval

van

bewoners

binnen de bebouwde kom naar een ondergrondse

wijkcontai-

ner (prijs per inworp:

FOTO Sven van der Vlugt 14 | GRAM #6 augustus 2017

“BUURTCOACHES GAAN DE WIJK IN, OM BEWONERS TE INFORMEREN OVER HET BELANG VAN AFVALSCHEIDING.”

1,55 euro). Aan huis staat het trio afvalbakken voor PMD, pa-

gemeenten is de plaatselijke politiek terughoudend.” De inwo-

pier en gft-afval. De inwoners in het buitengebied hebben een

ners van Lisse hebben de afvalstoffenheffing dit jaar met een

vierde container voor restafval (prijs per lediging: 4,65 euro,

vijfde zien dalen naar 235 en 175 euro per meer- respectieve-

maar daar kan driemaal zoveel in als in de inwerpzuil van de

lijk eenpersoonshuishoudens. “Het zal niet goedkoper worden,

ondergrondse container). Gezinnen met kinderen onder de

maar met goed scheiden hebben de inwoners zelf hun kosten

drie hebben éénmalig een luierpas ontvangen met 25 gratis

in de hand.”

inworpen. Daarna betalen ook zij per keer. Gezinnen met kin-

deren krijgen zo compensatie om zich ook van hun luierafval

RESTAFVALTELLER

te ontdoen. Vanaf volgend jaar verwacht Lisse over andere

Lisse spande zich al vroegtijdig in om de bevolking met bewo-

verwerkingsmogelijkheden te beschikken. De luiers gaan nu

nersbijeenkomsten en een enquête op het nieuwe inzamelbeleid

naar de afvalenergiecentrale.

voor te bereiden. “De essentie uit de enquête”, zegt Scheffe,

“was dat een meerderheid zich ervoor uitsprak om beter te gaan scheiden.” In de loop van 2016 en

23 KILO Medio juni kon Lisse spectaculaire scheidingsresultaten

naar

bui-

ten brengen. Over de eerste vier maanden daalde de hoeveelheid restafval naar gemiddeld 23 kilo per inwoner. “Daarmee komen we naar alle verwachting ruim onder het doel van 100 kilo per inwoner per jaar uit”, zegt Scheffe. “Vorig jaar zaten we nog op gemiddeld

2017 zette de gemeente flink in op

communicatie met de campagne DE MEESTE BEWONERS ZIJN woningen. Holstra: “De bewoners van de nauwelijks extra zwerfvuil Welwaardezien we ‘Sorteren, maak je is. afval laagbouw BEWUSTER waren in de afgelopenGAAN decendat er vol’. voor Huis-aan-huis een deel uitwijkgedrag werd eenplaatsreeks AFVAL nia natuurlijk al geconfronteerd met convindt. nieuwsbrieven In openbare vuilnisbakken en inin verspreid om de SCHEIDEN EN ZIEN DATenZEblikvangers tainers voor gft-afval en oud papier belandt regelmatig zamelsystematiek toe te huisvuil. lichten. dus KUNNEN al meer bezig met afval scheiden.” OP Daarmee wevoor aan de De gaan locaties de slag.” honderd onderGOED BESPAREN Bewoners van hoogbouwwoningen hadgrondse inzamelcontainers werden ” den, AFVALKOSTEN. tot de wijzigingen, de beschikking De pop-up store ook mooie ontsamen metleverde de inwoners bekeken.

over een ondergrondse container bij hun

moetingen Holstra nieuwsbrief sluit af metgaan een “In deop. komende

flat. Hier konden ze 24 we uur de pergoede dag, zeven anekdote.

Toenbelichten, ze zelf een de popresultaten tot nu toe omkeer iedereen te 200 kilo jaarlijks per inwoner.” Het scheidingspercentage staat per week al hun afval in kwijt. up store bemande, kwamen een oudere motiveren zo Voor door te gaan”, vertelt Scheffe. op 82 procent (tegen 63 procent in 2016). dagen Nog meer moois: hen was overgang ingrijpender. Van het PMD steeg naar bijna tweeënhalf keer zoveel en de van het

man en vrouw binnen. De man woonde in

Beek: “WeAlhebben op signalen en de vrouw in een In de Hoekse Waard een gaatlaagbouwwoning het nieuwe inzamelbeleid gepaard gft werd de helft meer opgehaald dan vorig jaar. zijn ergereageerd de hoogbouwbewoners met omvangrijk de inzet flat. De vrouw wilde graag haar gft scheimet een communicatietraject.

In een uitgebreide zaken die nog niet overal goed gaan, aldusvan Scheffe.

Zo zijn vannodig, extra moeten communicatiemiddelen, zoals de komst den. Bij de ‘Goed keukenopstellingen kwam de nieuwsbrief werd van Scheiden Loont’ onder er aanpassingen bij een aantal brengparkjes folders, zodat ook zij de zo aandacht goed mogelijk op het idee om tweeinfographics kleine gftgebracht.vrouw Ieder kwartaal verschijnen sommige ophaalroutes en ophaalfrequenties verder worden voorbereid geïnformeerd. aan te schaffen.

De man komt resultaten.We Verder bakjes hebben inwoners real-time inzicht in elke hun geoptimaliseerd en blijft de BOA handhavenwerden op onder andere en met zetten nu ook onze twee schone buurt-met een week bij haar koffie drinken en neemt scheidingsgedrag gepersonaliseerde restafvalteller.

Het bijplaatsingen. “Dat laatste gebeurt vooral bij de appartemencoaches “Als in om persoonlijk in gesprek te dan haar volle bakje leegt het in tencomplexen.” Scheffe is voorzichtig optimistisch. deze bevechten van vooroordelen was nog wel mee een en dingetje, weet gaan ismet bewoners. RAD-directeur De buurtcoaches zijn eigen gft-kliko.

Het legeeen bakje neemt mooie trend zich in de rest van het jaar doorzet, dat prachHuisman.

Een inwoner had speciaal Facebootig. We zullen zien.”

gaan de wijk in, soms samen met de tegen BOA, betalen hij devoor week daarna gemaakt, weer meedie naar haar kpagina ‘Nee restafval’ in korte

om bewoners teen informeren overlikes het betoe. bezorgde Holstra, lachend: “Zo ontstond er een Sinds begin 2017 werkt Lisse ambtelijk samen met Hillegom tijd 2000 kreeg van medeburgers die vreesden langaan vandeafvalscheiding, de regels wekelijkse uitwisseling vankende gft. Ik Teylingen. In deze buurgemeenten is diftar niet orde in voorover hogere tarieven en afvaldumping.

“Gelukkig ik weet deze zijn Afvoeren om mensen adviseren.”Bij deniet watheb zichikverder heeft ontwikkeld de besluitvorming. Zijn collega’s binnen het die VABer(Vuil man te persoonlijk. koffie hem alle aspecten van tusons Holstra: “Zwerfvuil ook beleid een aansenZo hen, ik kan me daar iets moois bedrijf Bollenstreek), dat naast dit drietal gemeenten ook voor blijft nieuwe laten zien. hebmaar ik hem kunnen overtuigen om dachtspunt, hoewel schouwresultaten bijtevoorstellen.”

Katwijk, Noordwijk en Noordwijkerhout de afvalinzameling on- de de Facebookpagina weg halen. Al zullen er altijd mensen zijn van de openbare ruimte laten zien dat er der zijn hoede heeft, reageren enthousiast. Scheffe: “Van mijn die wantrouwig blijven klagen, terwijl onze afvalstoffenheffing collega-ambtenaren krijg ik complimentjes. In de omliggende

tot de laagste van het land behoort.”

GEMEENTEN NEMEN INITIATIEF VOOR SLIMME LOGISTIEK

BEDRIJFSAFVAL

GPS-routesystemen en geautomatiseerde volmeldingen: voor veel gemeenten en inzamelaars van huishoudelijk afval is een efficiënt logistiek proces bijna een vanzelfsprekendheid. Bij bedrijfsafval zie je echter soms op hetzelfde tijdstip, op dezelfde plek meerdere inzamelvoertuigen één soort afval inzamelen. Een doorn in het oog voor veel gemeenten die kampen met de overlast.

TEKST Marijn Teernstra BEELD Thomas Schlijper, Hollandse Hoogte

16 | GRAM #6 augustus 2017

V

erkeersopstoppingen, onnodig veel uitstoot van emissies en lawaai: enkele voorbeelden van problemen waar gemeenten tegen aanlopen, vooral in drukke stedelijke gebieden waar functies als wonen, werken en winkelen samenkomen. Waar bij huishoudelijk afval de inzameling door één partij wordt gedaan, rijden er voor bedrijfsafval soms wel tientallen inzamelbedrijven rond in een klein gebied. De vraag van veel gemeenten: kan dat niet anders?

Tot dusver was het antwoord: nee, niet echt. In de Wet milieubeheer is vastgelegd dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor het (laten) inzamelen van huishoudelijk afval, terwijl bedrijven met elke inzamelaar naar keuze in zee kunnen gaan. Daarnaast maakt wet- en regelgeving zoals de Wet markt en overheid (Wmo) en de Wet op de vennootschapsbelasting (Vpb) het voor gemeenten en publieke inzamelaars onaantrekkelijk om op de markt voor bedrijfsafval actief te zijn. Het gevolg: een versnipperde markt waarin veel logistieke bewegingen nodig zijn.

GEMEENTEN MET INITIATIEVEN Verschillende gemeenten ervaren de overlast rondom bedrijfsafval als ernstig. Ondanks het ontbreken van een rol in de markt voor bedrijfsafval, nemen gemeenten toch initiatieven om de problemen rondom de logistiek op te lossen. Zo wordt er onder andere vanuit Haarlem en Spaarnelanden in samenwerking met inzamelaars van bedrijfsafval gekeken of afvalstromen gebundeld kunnen worden om de stad leefbaarder te maken. Ook bij Regio Gooi en Vechtstreek en de gemeente Amsterdam lopen dergelijke projecten waarbij bedrijven worden gestimuleerd om voor een collectieve inzameling te kiezen. Amsterdam wil bovendien bij de ontwikkeling van nieuwbouwwijken onderzoeken of de aanleg van een ondergronds afvaltransportsysteem een optie is. Mocht zo’n systeem er komen, dan is het voor de gemeente onwenselijk als dit systeem alleen voor huishoudelijk afval te gebruiken is, en er voor bedrijfsafval alsnog vrachtwagens de wijk in moeten.

“Dit zijn mooie initiatieven die hard nodig zijn om ervaring op te doen en innovatie op gang te krijgen. Maar er moet veel energie

in en ze zijn meestal gebaseerd op vrijwillige deelname. Daarmee krijg je de koplopers wel aan het bewegen, maar de massa niet.

Afval is immers geen core-business voor het gemiddelde bedrijf”, aldus Simon de Rijke van de Hogeschool van Amsterdam, die onderzoek doet naar de logistieke keten van afvalinzameling. De Rijke: “Het zou nuttig zijn als er meer sturingsmogelijkheden komen om de logistiek van bedrijfsafval te verbeteren.”

CIRCULAIRE ECONOMIE Ook vanuit het oogpunt van de circulaire economie valt veel te winnen bij een efficiënt transport van bedrijfsafval. Jacobine Meijer, programmamanager VANG Buitenshuis bij Rijkswaterstaat: “Afvalscheiding is bij de meeste huishoudens inmiddels heel vanzelfsprekend. En ook in de openbare ruimte, zoals op NS-stations, wordt er steeds vaker afval gescheiden. Maar vreemd genoeg op kantoor vaak nog niet.”

VEEL BEDRIJVEN HAKEN AF WANNEER ZE DE REKENING VOOR HET GESCHEIDEN INZAMELEN KRIJGEN Dat wordt mede veroorzaakt door problemen rondom logistiek. Meijer: “Veel bedrijven haken af op het moment dat ze de rekening voor het gescheiden inzamelen gepresenteerd krijgen. Regelmatig biedt de inzamelaar het gescheiden inzamelen van bedrijfsafval niet eens aan. Dit komt deels door de versnipperde markt en inefficiënte logistiek van bedrijfsafval. Dit is binnen het project VANG Buitenshuis geïdentificeerd als één van de grootste knelpunten die meer afvalscheiding bij bedrijven in de weg staat.”

RUIMTE VOOR PILOTS EN EXPERIMENTEN Veel gemeenten lopen aan tegen knellende wet- en regelgeving en beperkte animo vanuit bedrijven. Toch ziet het ernaar uit dat hier op kleine schaal verandering in gaat komen. Het project Slimme Logistiek dat binnen het programma VANG Buitenshuis loopt moet hiervoor zorgen. Zo is binnen dit project door Rijkswaterstaat samen

met het Ministerie van Infrastructuur en Milieu verkend wat de Crisis- en herstelwet kan betekenen in het verbeteren van de logistiek. Met de Crisis- en herstelwet kunnen door middel van pilots en experimenten plaatselijk uitzonderingen worden gemaakt op bepaalde wet- en regelgeving, zolang het om innovatieve en duurzame initiatieven gaat die ook een bijdrage leveren aan de economische ontwikkeling.

De mogelijkheden van de Crisis- en herstelwet lijken ook toepasbaar als het gaat om pilots en experimenten rondom bedrijfsafval. Het gaat hier met name om uitzonderingen of aanpassingen in de Wet milieubeheer, waarin de wetgeving rond afval is opgenomen. Andere wet- en regelgeving die invloed hebben op het inzamelen van bedrijfsafval, zoals de Wmo en Vpb, vallen hier niet onder. Of de Crisis- en herstelwet inderdaad kan helpen bij het oplossen van logistieke afvalproblemen, wordt de komende tijd onderzocht met geïnteresseerde partijen. In juni is een kick-off bijeenkomst georganiseerd met een kleine groep koplopers die concrete ideeën hebben voor pilots en experimenten.

De mogelijkheden zijn met enthousiasme door de aanwezigen bij de kick-off ontvangen. Een aantal partijen hebben al aangegeven initiatieven uit te willen gaan werken.

Bianca van Walbeek, Business Development Manager bij Spaarnelanden: “We zijn al enige tijd samen met de gemeente Haarlem bezig om verschillende initiatieven te onderzoeken. We hopen met de Crisis- en herstelwet een extra impuls aan deze initiatieven te kunnen geven.”

AANMELDEN NOG MOGELIJK Andere gemeenten of organisaties met goede ideeën of concrete initiatieven kunnen nog aansluiten in het traject. De komende tijd worden voorstellen uitgewerkt en getoetst. In oktober is de deadline voor het indienen van uitgewerkte voorstellen.

Goedgekeurde pilots kunnen medio 2018 van start. In 2018 zijn ook nog mogelijkheden om aan te sluiten.

Voor meer informatie neem contact op met Marijn Teernstra, projectleider slimme logistiek bij Rijkswaterstaat (marijn.teernstra@rws.nl).

GRAM #6 augustus 2017 | 17

WIJ MAKEN WERK VAN CIRCULAIR TEKST Jelmar Helmhout BEELD TONN

Product van de maand is deze keer het kunststof rooster voor de buitenruimte gemaakt van 100% gerecycled materiaal van Omrin.

V

oor afvalbedrijf Omrin (het Friese woord voor ‘kringloop’) is de circulaire economie de rode draad in het denken en doen. Daarbij geldt als uitgangspunt ‘help de natuur met producten uit 100% gerecycled afval, zodat we weer een kringloop kunnen sluiten’. Overheid, bedrijfsleven, onderzoekers en Omrin werken daarin nauw samen om tot het beste resultaat te komen. De ontwikkeling van kunststof roosters van 100% gerecycled materiaal – grotendeels afkomstig van het ingezamelde huishoudelijk plastic afval van Omrin – is daar een goed voorbeeld van. Ze zijn duurzaam, circulair en overal toepasbaar; van parkeerterreinen tot noodstroken en van dierenverblijven tot festivalterreinen. De firma TONN uit Wolvega heeft de kunststof roosters ontwikkeld. Liesbeth Schievink licht toe: “Deze roosters beschermen de bodem en vangen de belasting van (vracht)auto’s en dieren meer op. Zo helpen we de natuur actief met afval!”

ERVARING Verschillende soorten van deze circulaire roosters liggen in de gemeente Ermelo. Hier wordt sinds mei 2009 het huishoudelijk restafval nagescheiden door Omrin, waaronder de plastic verpakkingen uit de gemeente. Henk Prins is senior adviseur afval-/ grondstoffen management en openbare werken voor de Regio

18 | GRAM #6 augustus 2017

Noord-Veluwe. Henk vertelt: “Het denken over afval is totaal veranderd in de loop van de jaren. Dacht men vroeger nog in afval, nu is het zaak te gaan denken in grondstoffen, bijna alles is her te gebruiken, het is een markt geworden.”

Hij vervolgt: “Ermelo ligt op de Veluwe in een wildrijk gebied. De wilde zwijnen zijn op zoek naar dierlijk eiwit en wroeten in wegbermen naar de vette larven van de langpootmug. Om de wegberm te beschermen werden in het verleden betonnen grasstenen aangebracht. Ermelo gebruikt nu in het kader van circulair denken met succes eco- of grasroosters.”

In Ermelo zijn ook verschillende parkeerhavens, en opstelplaatsen voor containers gerealiseerd met de roosters. Liesbeth Schievink (TONN): “Ermelo ligt al in een groene oase, en dat willen we samen graag zo houden. Mede daarom is gekozen voor de roosters; een duurzaam en letterlijk groen lastverdelingssysteem. De bewoners zijn enthousiast over de toepassing. Zij merken dat we de natuur actief helpen met eigen huishoudelijk afval. Dat doet automatisch veel met het gedrag van de burger. Een mooi extra effect. Bovendien kan het systeem eenvoudig worden gelegd door de plaatselijke groenvoorziening of sociale werkvoorziening. Zo kunnen de gelden nog meer binnen de gemeente worden gehouden en een extra sociaal doel dienen.”

CIRCULAIR INKOPEN “Gemeenten kunnen in hun inkoopbeleid dus ook een circulaire economie in de directe omgeving helpen opbouwen“, zo verduidelijkt Henk Prins. “Denk aan de inkoop van minicontainers. Omrin levert bijvoorbeeld minicontainers waarvan de rompen voor 40-60% bestaan uit hergebruikt plastic verpakkingsafval uit de nascheiding.” Praktische voorbeelden maken duidelijk dat het kan, zo stelt Henk Prins. “Omrin biedt nu ook keukenemmertjes aan voor op het aanrecht of in de keuken, de Biobakjes, van haar gerecyclede plastic verpakkingen. Zo kunnen we samen actief invulling geven aan circulair inkopen en een beter milieu.”

EEN CIRCULAIR PRODUCT… - is gemaakt van zoveel mogelijk gerecyclede materialen - is niet schadelijk of belastend voor mens, dier en milieu - wordt gemaakt met hulp van hernieuwbare energiebronnen - behoudt ook na de gebruiksfase maximale waarde.

ALMERE HELPT MET

AFVALSCHEIDING TOT IN DE KEUKEN TEKST Paul Claasen, Iroscio

Afval scheiden geeft gemak, is de opvatting van Almere. Voor de hoogbouw helpt de gemeente bewoners niet alleen op straat, maar ook in de eigen keuken. Een pilot met nu al een afname van ruim 100 kilo restafval per persoon per jaar. De volgende stap is het plaatsen van een luxe afvalscheidingsbak bij bewoners.

D

e luxe bak met vier scheidingscompartimenten en filter tegen luchtjes, staat sinds juni in de keukens van een geselecteerde onderzoeksgroep. Het inzamelmiddel is onderdeel van een project van de gemeente Almere om afvalscheiding in hoogbouw te verbeteren (zie kader). Projectmanager Henk Visser: “We zijn begonnen met de voorzieningen buiten door te zorgen voor gekleurde afvalbakken en duidelijke communicatie via stickers en toegankelijk taalgebruik.

Daarnaast hebben we pasjes ingevoerd, de inzamelingsmogelijkheden voor de bakken voor de gescheiden fracties verhoogd en bij een aantal flats de restafvalbakken verder weg gezet.”

De luxe bak, waarmee bewoners in één keer vier fracties kunnen scheiden, is een tweede incentive. De onderzoeksgroep die in aanmerking kwam voor het fraai vormgegeven inzamelmiddel kreeg een brief en kon de bak testen op een kijkdag.

Van de eerste 74 aangeschreven bewoners hebben 31 nu een luxe bak. In juli krijgen nog 150 bewoners de bak aangeboden.

Met de buitenaanpassingen heeft dat in de eerste proefwijk geleid tot een spectaculaire verlaging van ruim 100 kilo restafval per persoon en in de tweede wijk van 275 naar 110 kilo.

Projectmanager Henk Visser met de luxe afvalscheidingsbak.

HALVE AFVALZAK

Visser zorgt dat hij zichtbaar aanwezig is en dat bewoners hem makkelijk kunnen aanspreken. “Mensen reageren over het algemeen heel positief. Ze merken dat ze eigenlijk sowieso vaak langs de bakken lopen en dat ze dan net zo makkelijk een zakje mee kunnen nemen voor de container. Een aantal bewoners heeft nu zelfs nog maar een halve afvalzak restafval in de twee weken.”

De definitieve resultaten zijn pas in 2018 bekend, maar Visser vindt wat hij tot nu toe ziet al erg bemoedigend. “Ik heb uitgerekend dat je met deze cijfers nu al zo’n 26 kilo per jaar per woning bespaart. Dan heb je een bak die tien jaar meegaat in ruim vier jaar terugverdiend.

En dan rekenen we nog niet eens alle grondstoffen mee die we nu inwinnen dankzij de betere afvalscheiding.”

Om de motivatie van de bewoners verder te vergroten start Almere in september een campagne voor gedragsbeïnvloeding. Henks beste voorbeeld tot nu toe is bewoonster Sjouk. “Bij de eerste inloopavond hoonde ze alle plannen weg. Twee maanden later had ze zelf zo’n luxe bak gekocht. Ze zei: Ik loop elke dag langs die bakken en heb nu een geurvrij huis. Waarom zou je het dan niet doen?”

LANDELIJK PROJECT AFVALSCHEIDING IN DE HOOGBOUW Het project in Almere is onderdeel van een landelijk onderzoek in acht grote gemeenten naar mogelijkheden om de afvalscheiding in de hoogbouw te verbeteren. Eind 2016 is gestart met de nul- en controlemetingen. Op dit moment vinden de eerste interventies plaats. De evaluatie van de projecten is halverwege 2018.

Dan moet duidelijk worden welke interventies bijdragen aan een substantiële verbetering van afvalscheiding in de hoogbouw.

Naast Almere nemen de volgende partijen deel: Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht, Avalex/Rijswijk, Irado/Schiedam, HVC/Zaanstad, Vereniging Afvalbedrijven, het ministerie van Infrastructuur en Milieu, NVRD en Rijkswaterstaat. Een denktank van gedragswetenschappers begeleidt het programma.

GRAM #6 augustus 2017 | 19

HOE DOEN ZIJ DAT? 100 DAGEN ZONDER AFVAL

100-100-100 is een project waarbij honderd huishoudens worden uitgedaagd om honderd dagen 100% restafvalvrij te leven. Hilversum was onlangs de honderdste gemeente die aan het project mee deed. Uit de resultaten blijkt dat deelnemers van 100-100-100 ver onder het landelijke gemiddelde blijven. Soms tot bijna 90% minder kilogram restafval per persoon per jaar. GRAM sprak drie willekeurige deelnemers over hun ervaringen.

TEKST Hetty Dekkers

had er iets over gehoord op zijn werk en vond het ook wel iets voor ons. Toen kon ik dus zeggen dat we al meededen!

Marjan Schutte (48) woont met haar vriend in Zwolle.

WAAROM DEED U MEE AAN HET PROJECT 100-100-100?

Ik was al bewust bezig met afvalscheiding en heb me altijd geërgerd aan de ontzettende hoeveelheden verpakkingsmaterialen. Ik las iets over het project 100-100-100 op Facebook en heb me daar aangemeld. Het grappige was dat ik dat niet overlegd had met mijn vriend, die toen een weekje weg was. Toen hij thuiskwam, begon hij er toevallig zelf over. Hij

20 | GRAM #6 augustus 2017

HOE GING HET? Het ging best wel goed, al is het ons niet gelukt om op nul procent restafval uit te komen. We hielden een emmertje over, na honderd dagen. Wattenstaafjes, een pleister, dat soort dingen. Maar ik zelf wilde vooral van het plastic af. We kwamen best een eind, door bijvoorbeeld koffie in een speciaalzaak te kopen, waar ik mijn eigen bakje mee naartoe nam. Zo ook met groente en fruit, bij de groenteboer kun je nog dingen los kopen. Ik hield op die manier heel weinig plastic over.

WAT WAS HET MEEST LEERZAAM? Ik ben me wel wat bewuster geworden over de hoeveelheid afval die je produceert. Wat ik ook merkte, is dat je andere mensen kunt motiveren door aan zo’n project mee te doen. Ik bracht steeds verslag uit op Facebook en dat leverde heel veel geïnteresseerde vragen en positieve reacties op. Ook in de winkels waren mensen nieuwsgierig, als ik met mijn eigen bakje of zakje aan kwam zetten. Veel

mensen gingen net als wij meer nadenken over wat ze weggooiden.

GAAT U HET VOLHOUDEN, GEEN OF WEINIG RESTAFVAL? Restafval wel, dat hadden we voorheen ook al heel weinig. Maar het plastic is weer aardig aangegroeid. Al die speciaalzaken waren wat duurder natuurlijk, dat doen we nu niet meer. Zo heb ik ook weer meer melkpakken bij mijn afval zitten, omdat ik niet meer naar de boer ga met statiegeldflessen.

WAT ZOU ER VOLGENS U MOETEN GEBEUREN OM DE (REST)AFVALBERG TE VERKLEINEN? Ik vind het al heel prettig dat het afval hier in Zwolle gescheiden wordt opgehaald en dat je je restafval zelf weg moet brengen. Dat werkt heel stimulerend. In winkels zie ik wel dat alles nog in één bak verdwijnt. Ik denk dat daar wel wat winst te behalen valt door ook dat bedrijfsafval beter te scheiden. Statiegeld op meer verpakkingen zou ook helpen. En doe die komkommer alsjeblieft niet meer in plastic.

Ton Snackers (68), alleenstaand, woont in Landgraaf.

WAAROM DEED U MEE AAN HET PROJECT 100-100-100?

Ik heb altijd belangstelling gehad voor afval, ik scheid al veertig jaar. Ik kom uit een gezin van negen man, destijds hadden we een ijzeren vuilnisbak van 15 liter die eens per week geleegd werd. Nu heb ik een

jong stel tegenover me wonen met twee kindjes dat aan een 240 liter container nog niet genoeg heeft. Maar zij gooien er dan ook alles in, glazen potjes, papier. Dat is een beetje het jammere aan dit project: de verkeerde mensen doen er aan mee. Alle deelnemers waren toch al afvalbewuste malloten, er zaten mensen tussen die bij wijze van spreken hun toiletpapier uit wilden wassen. De echte vervuilers doen natuurlijk niet mee aan zo’n project.

echt grondstof, dat heb ik wel geleerd uit die bedrijfsbezoeken.

HOE GING HET? Ik heb mijn restafval zowat gehalveerd, maar dat stelt niks voor. Ik had maar anderhalve kilo per week. Nu zit ik op acht ons. Stukjes keukenpapier gooide ik vroeger bij het rest, nu heb ik daar een doosje voor staan bij de buitendeur.

WAT ZOU ER VOLGENS U MOETEN GEBEUREN OM DE (REST)AFVALBERG TE VERKLEINEN? De overheid zou alle reclame van de buis moeten schrappen en die zendtijd vervangen door korte, interessante filmpjes over afvalverwerking en recycling. Laat maar zien hoe het in de praktijk werkt.

Nu weten mensen dat niet. En door de reclames krijg je immers al die rotzooi. Verplicht fabrikanten hun verpakkingen aan te passen, dat zou gigantisch veel kilo’s schelen.

WAT WAS HET MEEST LEERZAAM? Tijdens diverse excursies naar afvalbedrijven, zag ik hoe ze plastic van papier kunnen scheiden en wat ze doen met het gft. Echt mooi om te zien waar ons afval heen gaat. Dat die verwerking zó effectief is, daar had ik geen benul van. Afval is

WAAROM DEED U MEE AAN HET PROJECT 100-100-100?

Het reduceren van afvalstromen heeft altijd mijn interesse gehad. We waren al vrij ver met scheiden, al hadden we nog één volle vuilniszak in de twee weken aan restafval.

HOE GING HET? Heel goed. We hebben ons restafval terug kunnen brengen tot één pedaalemmerzak per maand. Ik ging bijvoorbeeld met weckpotten of bakjes naar de afhaalchinees en met eigen zakjes naar de markt.

Daar liet ik ook de kaas in doen. Niemand vond dat gek. Wat wij wel lastig vonden, is dat de regels niet altijd eenduidig zijn.

Theezakjes bijvoorbeeld, daar zit soms plastic aan. Moet dat nu bij het gft, rest of plastic? Zo waren er wel meer dingen.

Vooral in het begin gooiden de kinderen nog wel eens iets in de verkeerde bak.

WAT WAS HET MEEST LEERZAAM? Dat je bewuster wordt en wat duurzamer gaat leven. Ik sprak zelf ook winkeliers

GAAT U HET VOLHOUDEN, GEEN OF WEINIG RESTAFVAL? Uiteraard, dat kost me geen enkele moeite. Ik scheid al jaren en gooi weinig weg.

Een kapot apparaat haal ik tot het laatste schroefje uit elkaar, een stuk hout zet ik in de garage voor als ik het later misschien kan gebruiken.

nu in een trommel en nemen hun eigen mee naar school. Dat vinden RESTAFVALze normaal.

MINDERdrinkbeker

GAAT U HET VOLHOUDEN, GEEN OF WEINIG RESTAFVAL? We gaan gewoon op dezelfde voet verder.

We proberen alles wat in plastic verpakt zit te vermijden, kopen drinken in glazen flessen in plaats van pet. Dat plastic belandt toch vaak op straat of in de oceaan.

wij hebben bijna geen

WAT ZOU ER VOLGENS U MOETEN GEBEUREN OM DE (REST)AFVALBERG TE VERKLEINEN? Winkeliers en marktkooplui zouden nog aan, vertelde dat ik geen behoefte had minder plastic tasjes mee moeten geven. restafval van Want je komt ze nog steeds overal tegen, aan al die verpakkingen. Het sparren met 1 week de andere deelnemers was ook leuk. Van ook al zijn draagtasjes niet meer gratis. een van hen leerde ik dat je koffiedrab En meer verpakkingsloze winkels, dat gewoon in de tuin kunt gooien, als mest. zou ook fijn zijn. Verder vind ik dat de Wat ook leuk was: mijn vrouw en kindeoverheid veel meer bewustwording zou ren waren voorheen niet zo met het onmoeten creëren. Er komen steeds meer derwerp bezig. Nu hoef ik hun enthousimensen op de wereld, we moeten het toch asme niet meer aan te wakkeren, ze doen met zijn allen een beetje leefbaar en gehet zelf. De kinderen doen hun brood zellig houden.

Joost van Berckel (43) woont met vrouw en twee kinderen (tweeling, 10 jaar) in Alphen a/d Rijn.

RESTAFVAL

>

BINGO SPELEN VOOR MEER AFVALSCHEIDING Begin juni startte Afval the Game Intens; een wedstrijd tussen bewoners van hoogbouwwoningen in drie Schiedamse gebieden. Het doel is bewoners te bewegen om zoveel mogelijk afval te scheiden.

TEKST Ans Aerts BEELD de Kleine Ambassade

“I

n Schiedam loopt een breed programma met maatregelen om bewoners te stimuleren meer afval te scheiden. Een deel hiervan heeft betrekking op de hoogbouw en een deel op de laagbouw”, vertelt Nicole Cup, procesmanager Afval en Reiniging bij de gemeente Schiedam. Schiedam heeft veel hoogbouwwoningen. Bij 80 procent van de woningen is geen mogelijkheid om kliko’s te plaatsen en zijn bewoners aangewezen op collectieve inzamelvoorzieningen. In de gemeente staan 750 containers voor restafval en een veel kleiner aantal voor de andere fracties. Het streven is om deze aantallen in de komende jaren om te draaien.

“We willen kijken wat het beste werkt: een project uitvoeren over een langere periode, of in korte tijd flink tamtam maken.”

De gemeente werkt samen met afvalinzamelaar Irado en met de Kleine Ambassade, een organisatie die gespecialiseerd is in participatieprojecten. Soesja Boode, directeur van de Kleine Ambassade: “Eerder hebben we participatieprojecten voor kinderen van Schiedamse basisscholen

nu hoogbouwwoningen in drie andere gebieden aan de beurt. Afvalcoaches van de Kleine Ambassade gaan van deur tot deur om bewoners te informeren over afvalscheiding en ze te vragen mee te doen aan de wedstrijd. Ook werven ze ambassadeurs voor afvalscheiding onder de bewoners. De bewoners zijn verdeeld in team Oranje, Paars en Groen en gaan de strijd met elkaar aan. Alle huisnummers staan op een bingokaart. Als mensen meedoen en hun afval gaan scheiden, wordt hun huisnummer afgevinkt. Is het rijtje op de bingokaart vol, dan winnen de betreffende bewoners een prijs, gesponsord door een lokale ondernemer. Als de hele bingokaart vol is, heeft de betreffende flat bingo. De bewoners worden in het zonnetje gezet en krijgen een flatfeest aangeboden.

AFVALCOACHES KOMEN BIJ MENSEN OVER DE VLOER DIE NORMAAL GESPROKEN SLECHT OF NIET BEREIKT WORDEN

Begin juni ging de wedstrijd Afval the Game Intens van start, in drie gebieden in Schiedam. In totaal gaat het om vijftig à honderd woningen per gebied. Afvalinzamelaar Irado plaatste bij deze hoogbouwwoningen nieuwe containers voor papier en plastic, naast de bestaande restafvalcontainers. Afval the Game Intens is een vervolg op twee eerdere rondes van de wedstrijd. Het verschil is dat deze versie in een korter tijdsbestek van één maand wordt uitgevoerd. Cup:

22 | GRAM #6 augustus 2017

georganiseerd, op het gebied van afvalscheiding. Daar hadden we een wedstrijd aan gekoppeld en dat was een groot succes.”

FLATFEEST In 2016 voerde de Kleine Ambassade bij 23 flats in de wijk Groenoord een afvalscheidingsproject uit, in de vorm van een bingospel. Bij Afval the Game Intens zijn

Bij alle versies van Afval the Game wordt gebruik gemaakt van gedragstechnieken als nudging, waarbij mensen op een positieve manier worden overgehaald om gewenst gedrag te vertonen. Als mensen hardop zeggen dat ze meedoen aan afvalscheiding, is de kans groot dat ze dit daadwerkelijk gaan doen. Door de persoonlijke aanpak komen de afvalcoaches ook bij mensen over de vloer die normaal

Bewoners gaan in Afval the Game de strijd met elkaar aan door op een bingokaart af te vinken dat ze hun afval scheiden.

gesproken slecht of niet bereikt worden.

Boode: “Sommige mensen blijken echt geen idee te hebben waarom afvalscheiding belangrijk is. Maar we komen ook mensen tegen die bijvoorbeeld moeite hebben met lezen, waardoor ze dingen minder goed meekrijgen. Uiteindelijk blijkt vrijwel iedereen het fijn te vinden om informatie te krijgen.” Maar het lukt natuurlijk niet om 100 procent van de mensen te laten participeren. Boode: “We gaan nog een tweede keer langs als we de eerste keer geen respons krijgen, maar soms hebben mensen gewoon te veel sores aan hun hoofd. We merken echter ook dat sommige bewoners vooroordelen hebben over wat er gebeurt met hun afval. Onze afvalcoaches zijn er goed op getraind om met deze mensen het gesprek aan te gaan.”

Social media zoals Facebook spelen een prominente rol bij Afval the Game. Verder wordt gebruik gemaakt van posters en flyers met foto’s van bewoners, de afvalcoaches en lokale ondernemers. Twee supermarkten en een café hebben zich aan de wedstrijd en het bevorderen van afvalscheiding verbonden. De bingo-scores worden bijgehouden op deze drie locaties, in de hal van de flats en op de inzamelcontainers. De vraag is natuurlijk of het

gedrag wordt voortgezet als de wedstrijd is afgelopen. Boode: “Uit onderzoek blijkt dat het ongeveer twintig tot veertig dagen duurt voordat gedrag is aangeleerd.

Als mensen gedurende een maand hun afval hebben gescheiden, is dit vanzelfsprekend geworden. Het is dan raar om je plastic weer bij het restafval te gooien.”

VERBINDING Schiedam verwacht dat de landelijke doelstelling van 100 kilo afval scheiden in 2020 voor de gemeente niet haalbaar is. Cup: “Vanwege het grote aantal hoogbouwwoningen lijkt dit niet reëel. We willen natuurlijk wel serieus werk maken van een betere afvalscheiding. Nu zamelen we nog 250 kilo restafval per persoon per jaar in. De lat leggen we bij 160 kilo, waarbij we het niet het allerbelangrijkste vinden of dit in 2020, 2019 of in 2021 wordt gehaald. Bewoners moeten bekend raken en wennen aan het scheiden van afval en wij zorgen er voor dat de voorzieningen op orde komen.” Jeffrey van Steenes, manager Klantrelaties, Communicatie en Advies bij afvalinzamelaar Irado, vertelt over de ervaringen met afvalscheiding tot nu toe: “Voor heel Schiedam geldt dat de bronscheiding vanaf 2013 is toegenomen. Dat komt omdat we in 2013 van wekelijkse inzameling van restafval bij de

laagbouw zijn overgestapt op één keer in de 14 dagen. De ingezamelde hoeveelheid gft, papier en plastic is groter geworden.

Bij Afval the Game op de basisscholen, zagen we verder een grote toename van het ingezamelde plastic. Die hoeveelheid is na afloop van het project substantieel hoger gebleven.” Bronscheiding bij hoogbouw blijft echter een knelpunt, volgens Van Steenes. “We zien dat de hoeveelheid ingezamelde grondstoffen omhoog gaat, maar hij blijft in absolute kilo’s nog achter. Daar worstelen alle grote steden mee.”

Bewoners raken meer betrokken als gevolg van de participatieprojecten, merkt Van Steenes. “We krijgen nu spontaan verzoeken om ergens een verzamelcontainer voor gft te plaatsen. Daar geven we altijd gehoor aan en in praktijk blijken mensen vervolgens goed gebruik te maken van zo’n voorziening. Dat biedt dus perspectief.” Cup is een voorstander van een persoonlijke benadering en sterke inzet op communicatie. “Het is belangrijk om gedurende langere tijd te communiceren over afvalscheiding. De verschillende projecten die we uitvoeren, versterken elkaar. Bewoners gaan de boodschap herkennen dat afvalscheiding goed is voor het milieu én voor de portemonnee.”

GRAM #6 augustus 2017 | 23

DE LEDEN CENTRAAL “BLIJF INZETTEN OP EEN CIRCULAIRE ECONOMIE” TEKST Hetty Dekkers

Met deze rubriek krijgen NVRD-leden een stem in GRAM. De NVRD is er immers voor en door leden. Deze keer aan het woord: Meta Albers, regieambtenaar verbonden partijen/beleidsmedewerker milieu & afval gemeente Leerdam.

wel iets meer duidelijkheid in komen, want die discussie loopt al jaren. Een andere belangrijke ontwikkeling is de verschuiving van afval naar grondstof.

We gaan steeds meer die richting op en dat is een goede zaak.

WAT VIND JE HET LEUKSTE/ MOOISTE AAN JE WERK? Ik ontmoet veel verschillende mensen in mijn werk en vind het leuk mensen te overtuigen van het nut van afvalscheiding. Ook is het mooi als je mensen kunt verbinden. In onze gemeente hebben we nu een succesvol project lopen, opgezet als zinvolle dagbesteding voor mensen van de sociale werkplaats. Ze halen huis-aan-huis, in het centrum, kratjes met gescheiden afvalsoorten op, zoals plastic, oudpapier, kaarsstompen, glazen potjes. Een WAT BETEKENT DE NVRD Meta Albers, gemeente Leerdam deel van die materialen gebruiken ze VOOR JOU? zelf in hun werkplaats om er iets anIn elk geval is het een belangrijk kenniscentrum. De NVRD bunders van te maken. Wij zochten een oplossing voor de binnendelt en verspreidt alle informatie over afval en daar maak ik veel stad, waar bewoners weinig ruimte hebben, en de betreffende gebruik van. Op bijeenkomsten ben ik nog niet vaak geweest, het organisatie zocht een zinvolle dagbesteding voor haar cliënten. meeste haal ik van internet. Daarnaast is de NVRD belangrijk als Een win-winsituatie dus. vertegenwoordiging van gemeentelijke reinigingsdiensten in grote dossiers, zoals de inzameling van plastic.

WAAR STOOR JE JE AAN? Wat ik merk, is dat het voor veel mensen lastig te begrijpen is VOLDOET HET LIDMAATSCHAP AAN JE VERWACHTINGEN? dat gemeenten verschillende inzamelmethoden hanteren. In je Zeker wel. Ze weten wat er speelt op het gebied van afval en de eigen woonplaats mag metaal bijvoorbeeld wel bij het plastic, in informatie is goed te vinden. een buurgemeente niet. Als je het uitlegt, op een feestje of op straat, dan snappen ze het wel, maar zo bereik je natuurlijk niet WAT ZIJN VOLGENS JOU DE BELANGRIJKSTE ONTWIKKELINiedereen. Gemeenten mogen het zelf invullen, dus daar valt niets GEN BINNEN DE AFVALBRANCHE? aan te veranderen. Je kunt hooguit je voorlichting en communiWat ik interessant vind, is de discussie over plasticinzameling. catie verbeteren.

Wel of geen statiegeld, eventuele vervuiling die gevolgen heeft voor de hoogte van de vergoedingen, de hoeveelheden ingezameld WELKE TIP WIL JE DE LEZERS VAN GRAM GRAAG MEEGEVEN? plastic. De hoeveelheden aangeboden plastic door alle gemeenBlijf inzetten op een circulaire economie. En blijf de boodschap ten is groot en neemt nog steeds toe. De totale hoeveelheid komt uitdragen, op verschillende manieren. Je kunt niet keer op keer in de buurt van de hoeveelheid wat de producenten op de markt een stukje in de krant zetten, op een gegeven moment werkt dat zetten, terwijl er toch nog plastic in het restafval te vinden is. Of niet meer. Je moet altijd op zoek naar nieuwe, inventieve manieer veel vervuiling in de stroom plastic te vinden is of dat er meer ren van communicatie. plastic op de markt wordt gezet, is niet mij niet bekend. Daar mag WAT HOUDT JE FUNCTIE IN? Als regieambtenaar ben ik de spin in het web tussen verschillende partijen, zoals onze afvalinzamelaar Waardlanden, verwerker HVC, Omgevingsdienst en het college. Ik adviseer en informeer onder meer de wethouder op het gebied van afvalzaken. Als beleidsmedewerker adviseer ik op het gebied van beleid, maar ook daar kun je inhoudelijk bezig zijn met zaken die onder de regiefunctie vallen.

24 | GRAM #6 augustus 2017

COLUMN

NIEUWS KENNISBIJEENKOMST ‘EEN LEVEN LANG INZETBAAR’

DRAAGVLAK

Het belangrijkste kapitaal van de afval-

jaar oude P90-norm moeten gaan ver-

branche zijn de mensen die erin werken.

vangen. Op de kennisbijeenkomst 19

De gezondheid en inzetbaarheid van

september aanstaande – Een leven lang

onze medewerkers stonden de afgelo-

inzetbaar – zetten we deze trends cen-

pen jaren volop in de aandacht. Zo heeft

traal. We kijken naar andere vormen van

het Sectorplan Afvalbeheer en -Manage-

fysieke belasting, kijken in de keuken

ment en Beheer van de Openbare Ruim-

van een andere branche waar fysieke

te (AMBOR) van het O&O Fonds Afval- en

belasting ook een grote rol speelt, staan

Milieubedrijven en de NVRD het mogelijk

stil bij de betekenis van het opleiden van

gemaakt dat 1.200 vakkrachten hun,

medewerkers en kijken naar wat nodig

vaak eerste, MBO-diploma konden be-

is om voldoende gekwalificeerd perso-

halen en ruim 3.000 medewerkers aan-

neel naar onze branche te blijven trek-

vullende scholing konden krijgen. Maar

ken. Maar ook besteden we aandacht

er is meer. Na jaren van praten met de

aan het beroep vuilnisman en wat we

Inspectie-SZW is er onderzoek gedaan

er als branche aan zouden moeten doen

dat moet leiden tot een nieuwe leidraad

om onze medewerkers de erkenning te

fysieke belasting. Deze zal de ruim 20

laten krijgen die ze verdienen.

UITBLINKER 2017 Op 20 november is het weer zover, de

meen. Uit alle aanmeldingen kiest een

verkiezing ’Uitblinker van 2017’ zal dan

deskundige jury tien genomineerden die

plaatsvinden tijdens het Landelijke Con-

doorgaan naar de finale. Kort na okto-

gres Het Rendement van

ber worden de tien genomi-

Schoon. Ook dit jaar willen

neerden met een foto, video

NVRD,

Nederland

Schoon

en Rijkswaterstaat het werk van de (straat)reiniger weer

Uitbl nker 2015 2017

en een korte profielschets op

www.uitblinker2017.nl

bekendgemaakt.

Vervol-

gens brengt het Nederlands

op een speciale manier in de schijnwerpers zetten. De verkiezing

publiek een stem uit op één van de tien

levert een positieve bijdrage aan het

genomineerden. De stem van de jury en

imago van het vak van reiniger en de

het publiek bepalen wie de Uitblinker(s)

reiniging- en afvalbranche in het alge-

van 2017 worden.

BESTUUR REGIO ZUID-NEDERLAND Het bestuur van de regio Zuid-Neder-

Mark Vaal (Blink) en Cor Luijks (Cure).

land is weer op sterkte en bestaat nu uit

Op 26 oktober vindt de volgende leden-

voorzitter Jos Pleijers (RWM), penning-

bijeenkomst plaats en stellen de be-

meester

stuursleden zich voor.

Paul

Marinissen(Terneuzen/

ZRD) en de nieuwe bestuursleden: Hen-

Heb je ideeën voor bijeenkomsten. Geef

nie van Eck (Maastricht), Guy Drummen

die door aan Bas Peeters via peeters@

(Rd4), Ferry van Oosterwijk (Tilburg),

nvrd.nl

“Het gaat om de leden, zorg voor draagvlak bij alles wat je doet”. Dit was één van de lessen waar ik een presentatie mee afsloot die ik mocht geven aan andere verenigingen. De presentatie ging over hoe wij als NVRD onze verenigingsstrategie hebben veranderd. Deze les lijkt een open deur, maar zelf moet ik er soms ook aan herinnerd worden Zo zien wij dat berichten over kunststoffen in onze nieuwsbrief en op onze website altijd bijzonder goed worden gelezen. Niet voor niets natuurlijk. Er speelt genoeg, het gaat om veel geld voor gemeenten en we staan aan de vooravond van de evaluatie over de Raamovereenkomst die de verhoudingen tussen gemeenten en producenten regelt. Er worden volop onderzoeken gedaan die gebruikt zullen worden door de onderhandelaars. En voor en achter de schermen vinden vanuit verschillende partijen allerhande vergaderingen plaats ter voorbereiding. De Raamovereenkomst is dan ook altijd een onderwerp tijdens de gesprekken die ik met leden door het hele land heb.

Tijdens de laatste bestuursvergadering gaf ik een tussenstand van waar we als NVRD staan in het dossier. Direct werd de vraag gesteld hoe we alle leden (gaan) betrekken en hoe we weten wat het standpunt is van die leden. “Ik spreek de leden, ik spreek jullie”, was mijn antwoord. Niet voldoende zo was het oordeel. Het deed even pijn, maar het klopt. Om iedereen betrokken te houden en te weten wat speelt, is er meer nodig. Inmiddels is dan ook een datum geprikt (6 september) waarop we onze gemeentelijke en publieke leden uitnodigen om het te hebben over allerlei zaken rond de Raamovereenkomst en hoe we hier als vereniging mee om moeten gaan.

Draagvlak bij wat we doen, vanzelfsprekend, niet gemakkelijk, wel noodzakelijk!

Olaf Prinsen

GRAM #6 augustus 2017 | 25

WASSENAARSE LAANBOMEN

REVITALISEREN

MET OPGEWAARDEERD GROENAFVAL TEKST en BEELD Sylvia de Witt

De gemeente Wassenaar maakte dit jaar

broekseweg was dit onmogelijk, want waar zou je die vracht-

een budget vrij voor het project Revitalisatie

mooie is dat je blazen en zuigen ineen hebt. Het voordeel is

Bomen. Onderdeel daarvan is de revitalisering van de laanbomen aan de Groot Haesebroekseweg in Wassenaar. Door een unieke samenwerking tussen Zoontjens Boompro-

wagens moeten laten? Onze oplossing is klein en flexibel. Het ook dat hierdoor praktisch geen wortels, kabels en leidingen worden beschadigd.”

HALVE KUUB VOEDING PER BOOM Patrick Spiegeler kan dit alleen maar bevestigen. “Wij wilden deze bomen opwaarderen, maar zaten met het vraagstuk hoe dat te doen. Er bestaan natuurlijk wel zuigmethodes, maar die

jecten, Innogreen, Xivac en Meerlanden staan

worden alleen toegepast met grote vrachtwagens. Dan moet je

de lindes, beuken en eiken er hier straks weer

De combinatie van deze twee machines is ideaal, want ze zijn

prachtig bij!

voor, vloeibare en vaste meststoffen kunnen injecteren. Je

T

op de rijbaan staan, dat is hier niet mogelijk.” compact. De gemeente had eventueel ook, zoals jaren daarploft in de grond en die lucht vul je dan met meststoffen. Maar

wee jaar geleden werd in Wassenaar de Groen-

daarmee krijgt de bodem nooit zoveel voeding als nu met deze

en Watervisie vastgesteld, waarin staat dat de

methode. Nu breng je per boom echt een halve kuub voeding

laanstructuren weer moesten worden opgewaar-

de grond in. “Met deze maatregel kunnen we weer vijf tot ze-

deerd. “Vorig jaar heeft Wassenaar meegedaan aan

ven jaar vooruit.”

de Nationale Groencompetitie, Entente Florale”,

vertelt Patrick Spiegeler. Hij is senior beheerder groen van de

MEERCOMPOST

Werkorganisatie Duivenvoorde, een ambtelijke samenwerking

Voor het opwaarderen van de groeiplaats van deze laanbomen

tussen de gemeente Voorschoten en de gemeente Wassenaar.

werd het bedrijf Innogreen uit Werkendam benaderd. Parallel

“Daar werden we derde. Tijdens deze groencompetitie is ook

daaraan liepen er eveneens gesprekken met Meerlanden. “De

benadrukt dat we de veelal oude laanstructuren gaan verbete-

organische restroom is de enige grondstof die Meerlanden zelf

ren door hier bij beheer en onderhoud extra zorg aan te beste-

verwerkt”, legt Diederik Notenboom, senior strategisch advi-

den en dit vast te leggen in een bomenbeleidsplan.”

seur van Meerlanden, uit. “Wij verwerken in onze installatie het

Het project Revitalisatie Bomen was hiervan de eerste uitwer-

groente- fruit- en tuinafval en de organische reststromen uit

king. Zo’n 190 eiken, lindes en beuken aan de Groot Haese-

de openbare ruimte, zoals schoffelvuil, stamhout en snoeiafval.

broekseweg kregen dit voorjaar een enorme boost door de

Vanuit deze organische grondstof maken wij vijf producten:

bijzondere samenwerking van een aantal partijen: Zoontjens

biogas, CO2 , warmte, water en compost. Een groot gedeelte

Boomprojecten, De Meerlanden, Xivac en Innogreen.

van ons wagenpark rijdt op groengas, de CO2 en warmte zijn beschikbaar voor de glastuinbouw, het water gebruiken we in

UNIEKE UNIT

onze veegmachines en voor de pekelmenginstallatie en com-

Met een unit, waarvoor een speciale zuigapplicatie is gemaakt

post wordt onder het eigen label MeerCompost op de markt

aan de kraan, werden rondom elke boom zo’n 30 tot 40 gaten

gebracht. Dit doen wij samen met firma Otte uit Lisse.”

gezogen in de bodem. En dit tot zo’n 60 à 70 centimeter diep.

MeerCompost is een natuurlijke bodemverbeteraar met een

Middels kleine leidingen werd lucht naar beneden geblazen,

zeer hoog aandeel stabiele organische stof. Het wordt gemaakt

waardoor de grond los kwam die vervolgens werd opgezogen.

door een combinatie van vergisting en compostering van gft-

“Deze unit is echt uniek in Nederland”, meent Arjan Zoontjens

afval. Meerlanden heeft een extra zeefstap ingebouwd, waar-

van Zoontjens Boomprojecten. “Doorgaans zijn het hele grote

door je een fijner en zuiverder product krijgt.

vrachtwagens die grond opzuigen. Maar aan de Groot Haese-

“Voor de revitalisatie van de bomen in Wassenaar bleek veel

26 | GRAM #6 augustus 2017

organisch materiaal nodig te zijn. Dat kwam bij ons uit die compost. Het is organisch afval uit de regio Haarlemmermeer en omstreken die nu in Wassenaar dient als bodemverbeteraar.”

GEEN GROND IS HETZELFDE Compost uit de regio dus, die het bedrijf Innogreen verder heeft opgewaardeerd.

Elke boom kreeg een halve kuub GS Boomvitaalmix van Innogreen. Deze mix bestaat uit turf en speciale MeerCompost en er is kalk en bodemleven in de vorm van schimmels aan toegevoegd; endo- en ectomycorrhiza, actinomyceten, bacillus bacteriën en organische voeding.

Verder worden de CEC en het vocht bufferende vermogen verbeterd. De truc van dit product is volgens algemeen directeur van Innogreen Ruud Snijders, dat het kan worden aangepast aan de situatie waar het moet worden aangewend. Want geen grond is immers hetzelfde. “Dus je gaat eerst bemonsteren om te kijken met wat voor grond je te maken hebt. Wat komen we daar tekort? En daar ga je die mix op afstemmen.

Je gaat uit van een basismix en met toevoegingen kun je die

val in en dat gebruik je gelijk bij de bomen. Het gaat van groen

enten op de situatie waar je de bomen wil revitaliseren. Zo

naar groen en het blijft in de regio. Dat betekent dus minder

was de bodem hier erg zanderig, wat niet zo verrassend is in

CO2-uitstoot. Dat is een verduurzamingsslag, zowel voor de

Wassenaar. Weinig bodemleven, weinig organische stof en te

bomen als voor het milieu in zijn geheel. Je ziet vaak wagens

weinig voeding: dat was de handicap van de bomen hier. Daar-

met compost door heel Nederland rijden. Dan denk ik: hou het

door gingen ze achteruit, stagneerden ze ook bovengronds en

bij voorkeur lokaal!”

werden ze vatbaar voor ziekten en plagen.”

“We wilden zo min mogelijk transport en dat hebben we op

Patrick Spiegeler: “Na dit project gaan we zeker door met deze

deze manier kunnen oplossen”, vult Diederik Notenboom aan.

revitaliseringsmethode. Maar alles in één keer doen: dat gaat

“Met deze partijen hebben we elkaar daarin gevonden. Want

in financieel opzicht niet lukken. Ik denk dat we komend najaar

waarom zou je grond vanuit Wassenaar gaan afvoeren en

nog een deel gaan doen en de komende jaren gaan we ook

nieuwe grond van buiten de regio naar de bomen in Wassenaar

weer verder.”

gaan brengen, als je het op deze manier lokaal kunt regelen.

Wassenaar mag er trots op zijn dat deze gemeente het op deze

HET EERSTE SCHAAP

manier bij elkaar heeft weten te brengen. De potentie is groot

Ruud Snijders vindt het mooie van dit project, dat je hiermee

en laat Wassenaar hierin dan maar het eerste schaap zijn.”

de circulaire groene economie stimuleert. “Je zamelt groenaf-

GRAM #6 augustus 2017 | 27

KEURMERK BEELDSCHOON VERSUS ISO 9001 Om te borgen dat de methode van beeldgericht werken een vaste plaats krijgt in de organisatie, heeft de NVRD het Keurmerk Beeldschoon ontwikkeld. In feite is dit kwaliteitssysteem een branche specifieke invulling van het al veel gehanteerde ISO-9001 systeem. Dit betekent dat het is toegesneden op de dagelijkse werkzaamheden in de openbare ruimte en daarmee kwaliteitsmanagement hanteerbaar en begrijpelijk maakt, tot op de werkvloer toe.

TEKST Rense Kuil, certificatie-instelling Kiwa Nederland De NVRD heeft het Keurmerk Beeldschoon ontwikkeld om beeldgericht werken te stimuleren. Deze werkwijze garandeert een effectieve en efficiënte beheer maar stelt tegelijkertijd hoge eisen aan de verantwoordelijkheden en competenties van het personeel. Verder vereist het een goed georganiseerde aansturing en moet het goed worden vastgelegd en geborgd in de organisatie. Het Keurmerk Beeldschoon stelt een landelijke aanvaarde norm voor beeldgericht werken en is gericht op de organisaties in zowel de rol van opdrachtnemer als opdrachtgever. Ook kan het certificaat worden vereist in aanbestedingen. De norm is ontwikkeld door de NVRD en richt zich op alle ambitiethema’s binnen schoon en heel.

Op de website www.keurmerkbeeldschoon.nl vindt u alle informatie.

GEMAKKELIJK IN TE PASSEN Organisaties in het bezit van een ISO-9001 managementsysteem certificaat die een certificaat ‘NVRDKeurmerk Beeldschoon’ wensen te behalen zullen al snel vaststellen dat er veel overeenkomsten bestaan in het gehanteerde jargon en dat de methodische wijze van omgaan met kwaliteitsvraagstukken in beide normen gelijk is. Een groot aantal paragrafen van het Keurmerk Beeldschoon is gemakkelijk in te passen in de documentatie van het ISO 9001 systeem.

Het zwaartepunt van een dergelijke inpassing ligt bij het hoofdstuk uitvoering.

28 | GRAM #6 augustus 2017

In dit hoofdstuk wordt vastgelegd op welke wijze een organisatie haar uitvoeringsprogramma opstelt, de processen plant en inricht die ervoor zorgen dat het uitvoerend personeel de bij de opdrachtaanvaarding afgesproken beeldkwaliteit bij voortduur in stand houdt. Voor beeldgericht werken bij het beheer van

de openbare ruimte worden deze generieke normen in het Keurmerk als volgt vertaald. Een goede vastlegging van de begrenzing van het gebied en kennis en analyse van bijvoorbeeld verstoringsbronnen, frequentie van evenementen in het gebied en andere actoren die van invloed zijn op de beeldkwaliteit, zijn voorwaarden voor het beeldgericht werken.

De wensen van de opdrachtgever met

betrekking tot de minimale beeldkwaliteit voor gebiedsonderdelen of objecten in het gebied moeten goed worden vastgelegd. Een juiste vertaling naar een uitvoeringsprogramma en een planning van de werkzaamheden is noodzakelijk.

Voor zaken zoals de wijze van uitvoering en de vereiste kwalificaties van het uitvoerende personeel en leidinggevenden, geeft het Keurmerk Beeldschoon uiteraard een aantal aanvullende eisen. In die aanvullende eisen vindt nog een differentiatie plaats die samenhangt met het feit of een organisatie verantwoordelijk is voor het regisserend of uitvoerend beheer van de buitenruimte of een combinatie van beide.

INTEGRATIE Een vergelijking van beide certificatieschema’s leert dat er veel overeenkomsten zijn in normparagrafen. Het integreren van beide kwaliteitsmanagementsystemen maakt het beheer van de documentatie, het verzorgen van interne instructies en de uitvoering van zowel interne als ook externe audits makkelijker en minder tijdrovend. Maar belangrijker; met het Keurmerk Beeldschoon wordt kwaliteitsmanagement tastbaar, voor iedereen in de organisatie die zich bezighoudt met beheer. De branche specifieke invulling blijkt in de praktijk zeer herkenbaar en maakt het kwaliteitssysteem minder abstract.

GTH17_adv_92 x 270 mm_GRAM.indd 1

BRANCHE

NIEUWS ZOUT STROOIEN EN ZOUT SPROEIEN – ÉÉN MACHINE Gladheidbestrijding is alleen efficiënt wanneer de strooimethode is afgestemd op de weersomstandigheden. Het dooimiddel en de gekozen verhouding van het dooimiddel zijn bepalend voor het dooi-effect. De Nido Stratos Combi Soliq combineert strooien, sproeien en sproeien met extra zoutondersteuning. Altijd de juiste oplossing voor iedere vorm van gladheid.

Bij gladheidbestrijding is en blijft zout hét belangrijkste dooimiddel. Er zijn verschillende manieren om dit zout op het wegdek te brengen, waarvoor eigenlijk een gedifferentieerde vloot van machines nodig is. In het geval van natzout-strooien wordt het droogzout, voordat het op het wegdek verspreid wordt, gemengd met pekel uit de vloeistoftanks. Hierdoor hecht het zout beter aan het wegdek en heeft het sneller en langer effect. Daarnaast verwaait het dooimiddel bij deze strooimethode nauwelijks, waardoor het kostenefficiënt en milieuvriendelijker is. Een alternatieve methode is het volledig pekel sproeien, waarbij een oplossing van zout en water op het wegdek wordt gebracht. Deze methode zorgt voor aanzienlijke vermindering van het zoutverbruik en is met name geschikt bij preventieve strooiacties en bestrijding van rijp.

De vraag blijft altijd; gaan we strooien of sproeien? De laatste ontwikkelingen laten zien dat natzout met een hoger pekelpercentage - 50% of zelfs 70% - zout bespaart. Daarnaast is het onder veel omstandigheden effectiever en minder milieubelastend dan de gebruikelijke verhoudingen van 30% of 100%. Ook de beschikbare tractie met beperkingen in laadvermogen en de laadmogelijkheden/-ruimte zijn belangrijke factoren bij de keuze om te gaan strooien of te gaan sproeien.

Deze kennis heeft een belangrijke rol gespeeld bij de ontwikkeling van de nieuwe Nido combi-strooimachines. De modulaire opbouw van trechter- en vloeistofinhoud van de nieuwste generatie Combi Soliq zorgt voor maatwerk bij een specifieke toepassing. Bovendien zorgt een flexibele tank in de trechter voor een eenvoudige uitbreiding van het pekelvolume, zonder dat er extra eisen aan uw tractie gesteld worden. Via de EvolutionLine bedieningskast kan de hoeveelheid zout en pekel eenvoudig automatisch aangepast worden aan de omstandigheden.

Optimale doeltreffendheid bij een minimaal zoutverbruik.

GRAM #6 augustus 2017 | 29 28-04-17 15:57

BRANCHE AGENDA

NIEUWS ALLE KENNIS WINTERGLADHEID GEBUNDELD

Een effectieve en efficiënte gladheidbestrijding begint met een goede voorbereiding. Dat kan nu nog makkelijker met de nieuwe CROW publicatie ‘Organisatie en bestrijding van wintergladheid’.

In dit 270 pagina’s dikke boek komen alle aspecten aan de orde. De publicatie is opgedeeld in drie delen met elk een eigen doelgroep. Deel A richt zich op de bestuurder/ manager van de wegbeherende organisatie.

Deel B richt zich op de beleidsmedewerker verantwoordelijk voor de gladheidbestrijding en de coördinatoren gladheidbestrijding. In deel C is detailinformatie opgenomen voor de specialist.

De publicatie vervangt alle andere publicaties van CROW op het gebied van de gladheidbestrijding. Bestaande informatie is geactualiseerd en opnieuw ingedeeld. Ook nieuwe inhoud is toegevoegd, bijvoorbeeld ten aanzien van de aansluiting van de doelen van de gladheidbestrijding op de algemene organisatiedoelen van de wegbeheerder en uitgebreide informatie over sneeuwruimen.

De publicatie is te bestellen via de website van CROW.

KAST VOL AFVAL ALS SCHATKIST In makersplaats De Smeltkroes onthulde oud-Tweede Kamerlid Ad Lansink eind juni het LokaliteitenKabinet Nijmegen: een fysieke en digitale database voor secondaire grondstoffen, oftewel: afval.

Hoewel recyclen van afval al jaren gemeengoed is, belandt er jaarlijks meer dan zes miljoen ton in de verbrandingsoven. Afval dat afkomstig is van zowel huishoudens als de bouw en industrie.

Dat moet anders, dachten ze in Nijmegen. ‘Ze’ zijn een stel jonge ondernemers dat elkaar gevonden heeft in duurzaam denken en samenwerken. Ontwerperscollectief Studio in de Maak, Start Up Mix en netwerkorganisatie Het Groene Brein bedachten en realiseerden Het LokaliteitenKabinet. En hopen daarmee om de afvalstroom, om te beginnen op lokaal niveau, in te dammen.

Het LokaliteitenKabinet is een paternosterkast die zo’n vijftig staaltjes van afvalstromen herbergt uit de lokale maakindustrie en de bouw. Elke ondernemer die geïnteresseerd is in hergebruik kan de staaltjes komen bekijken, betasten, besnuffelen en als grondstof gebruiken voor zijn eigen project. Ook online is het LokaliteitenKabinet te raadplegen. Op lokaliteitenkabinet.nl kan van

30 | GRAM #6 augustus 2017

12-13-14 SEPTEMBER

GroenTechniek Holland, voor professionals in de openbare ruimte Walibi Biddinghuizen

19 SEPTEMBER

NVRD kennisbijeenkomst ‘Een levenlang inzetbaar’, Arnhem

28 SEPTEMBER

NVRD kennisbijeenkomst ‘Kennisbijeenkomst Privacy: beperkingen voor afvalbeheer?’, Den Haag

4 OKTOBER

Afvalconferentie 2017, Groenekan bij Utrecht Organisatie: NVRD en VA

7 OKTOBER

Nationale Kringloopdag

24 -26 OKTOBER

Recycling Go 2017, Gorinchem

16 NOVEMBER:

Kennisbijeenkomst Informatie gestuurd beheer, Rotterdam Organisatie: NVRD en VA

23 NOVEMBER

Nationaal Congres Beheer Openbare Ruimte Organisatie: CROW

elk staaltje in de kast de materiaaleigenschappen, samenstelling, herkomst en beschikbarehoeveelheid worden geraadpleegd.

Ad Lansink is zeer te spreken over het project. Lansink: “Circulaire economie is nog te vaak een zaak van woorden, niet van daden.

Een concreet initiatief als dit is een verademing. Het LokaliteitenKabinetkan een schakel vormen tussen allerhande productketens: een fysiek en digitaal living lab als marktplaats voor secundaire grondstoffen.” De komende maanden wordt het LokaliteitenKabinet in samenwerking met het lokale bedrijfsleven gevuld met de juiste afvalstromen. Het zal begin 2018 operationeel zijn.

97% VAN DE GEMEENTEN ZAMELT DRANKENKARTONS IN Sinds de invoering van een inzamelvergoeding voor drankenkartons in 2015 zijn gemeenten, in samenwerking met afvalbedrijven, in hoog tempo aan de slag gegaan om recycling van drankenkartons te verwezenlijken. Tweeënhalf jaar later heeft maar liefst 97% van de Nederlandse gemeenten dit voor elkaar gekregen!

Van de 388 Nederlandse gemeenten zamelen 376 drankenkartons in. In veel gemeenten bieden burgers hun drankenkartons gescheiden aan in een zak of een bak. Dit kan vaak samen met kunststof verpakkingen en/of blik (PD of PMD). In sommige gemeenten worden drankenkartons via nascheiding uit het huishoudelijk restafval gehaald.

Op de website van Stichting HEDRA vindt u per gemeente (of woonplaats of postcode) welk inzamelsysteem wordt gehanteerd.

ADVERTORIAL

CLOSE-UP

KENNIS IS MACHT, KENNIS DELEN IS KRACHT Met een goede strooier heb je nog geen deugdelijk gladheidbestrijdingsplan.

Om aannemers en gemeenten te ondersteunen bij dat laatste, heeft Schuitemaker Industrial een opleidingsinstituut in het leven geroepen. De Schuitemaker Academy verzorgt praktijkgerichte trainingen en cursussen voor uitvoerders, monteurs en coördinatoren op het gebied van gladheidbestrijding.

TEKST Hetty Dekkers Praktijkgerichte trainingen en adviezen “Van oudsher zijn wij een producent van landbouwmachines”, vertelt rayonmanager Paul Gieselbach. “Daarnaast hebben we een divisie gladheidbestrijding, denk aan strooiers en ploegen, maar ook menginstallaties en zoutsilo’s. We leveren een compleet pakket op het gebied van gladheidbestrijding.”

Omdat steeds meer gemeenten hun winterdienst uitbesteden, ontstond er behoefte aan kennis.

“Sommige aannemers stappen er blanco in en hebben een beperkte kennis van zaken”, aldus Gieselbach. “Dankzij onze academie kunnen ze zich volledig bijscholen. Onze trainingen zijn uiterst praktijkgericht en gebaseerd op de jarenlange ervaring die we hebben opgedaan in het coördineren van de gladheidbestrijding maar ook door advisering op het gebied van gladheidbestrijding en de daarvoor gebruikte machines.” Desgewenst stelt de Schuitemaker Academy ook volledige gladheidbestrijdingsplannen op voor haar klanten, zoals gemeenten, aannemers, Rijk of provincie. Voor wie zelf meer inzicht wil, is de Schuitemaker Academy opgericht. De meest gevraagde trainingen zijn een training speciaal voor uitvoerders, een andere voor gladheidcoördinatoren. Binnenkort komt er een module speciaal voor monteurs bij. “De uitvoerders krijgen naast de benodigde theorie vooral les in omgaan met machines en voertuigbeheersing. Ze gaan doorgaans de weg op als het nog glad is, met enorm veel gewicht bij zich. Op locatie gaan we daarom oefenen: hoe voorkom je dat je gaat schuiven met zo’n zware combinatie.”

iningen en adviezen

Het lesmateriaal voor de coördinatoren bestaat meer uit theorie: wat zijn de risico’s, hoe ga je om met veiligheid, personeel en machines, hoe verhoudt zich dat tot de regelgeving (Arbowet en Arbeidstijdenwet bijvoorbeeld), maar ook onderwerpen als ‘hoe organiseer ik een vlootshow’ komen aan bod. Gieselbach: “Een vlootshow is een soort generale repetitie, je zet al je machines en materiaal op een rij, met beschikbaar personeel en bekijkt of je veilig en adequaat uit kunt rukken.” Volgens hem sluit alle theoretische lesstof nauw aan bij de standaarden van CROW. “Dat is algemene kennis, die je ook elders op zou kunnen doen.

Maar de kracht van onze academie zit hem in de praktische onderbouwing. Bij ons staan uitsluitend docenten voor de klas die zelf praktijkervaring hebben en dus weten waar ze het over hebben. Wat je ook merkt, is dat de cursisten elkaar in de klas tips geven. Tijdens zo’n opleiding leer je ook van elkaar.”

Schuitemaker wil met zijn Academy mensen opleiden tot vakbekwame gladheidbestrijders. “Kennis is macht, kennis delen is kracht, luidt onze leus. Als aannemers en gemeenten goed voorbereid zijn en een doordacht gladheidbestrijdingsplan klaar hebben liggen, dan vaart iedereen daar wel bij. Wij dragen daar graag ons steentje aan bij.”

Voor meer info: academy@sr-schuitemaker.nl