GRAM augustus 2015

JAARGANG 106 | NUMMER

GRAM VAKBLAD VAN DE

6

Augustus 2015

Composteren en milieubelasting

Inzet van extra handen bij sneeuwruimen

Noviteiten winterdienst Waterschappen binden de strijd aan met zwerfvuil

NOMINEER UW MEEST UITBLINKENDE COLLEGA(’S) www.uitblinker2015.nl

Arie Bloeming, coördinator reiniging werkzaam bij Area reiniging en Team Zaanstad die voor de gemeente Zaanstad het centrum van Zaandam reinigen zijn op basis van de publieksstemmen en het oordeel van een vakkundige jury in 2013 verkozen tot Uitblinker van dat jaar.

Wie volgt/volgen hen dit jaar op?

Verkiezing van De Uitblinker 2015

Straatreinigers, straatvegers, medewerkers groenbeheer en medewerkers afvalbeheer houden Nederland blinkend schoon.

Zij zorgen in uw gemeente voor schone straten & tevreden inwoners.

Natuurlijk mag dit niet onopgemerkt blijven! Daarom kiezen we in november de UITBLINKER 2015; een professionele reiniger, straatveger, medewerker afvalbeheer of een team dat zich op bijzondere wijze heeft ingezet om ons land weer een stukje schoner te maken.

Nomineer uw meest uitblinkende collega of collega’s

Heeft u een collega of medewerker die uitblinkt in zijn of haar werk?

Of heeft u een team dat uitzonderlijk uitblinkt?

Nomineer deze persoon of het team dan voor de Uitblinker 2015.

Dat kan tot en met 1 oktober 2015 via: www.uitblinker2015.nl.

Prijsuitreiking

M E T S !

E E M

Een vakkundige jury selecteert de winnaar(s) uit 10 genomineerden.

Dit jaar maken teams en personen kans op de titel Uitblinker 2015.

Ook het Nederlandse publiek stemt mee. De Uitblinker 2015 wordt uitgereikt tijdens het Landelijke Zwerfafvalcongres.

De Uitblinker 2015 is een initiatief van de NVRD.

inhoudsopgave

Vakblad van de NVRD

Gemeenten amper nog op glad ijs 6

Gemeenten dekken hun aansprakelijkheid bij winterse gladheid steeds beter af door een strakke regie van de gladheidbestrijding. Het aantal schadeclaims is relatief laag.

Toch mogen de inspanningen niet verslappen, waarschuwt de schadeverzekeraar.

Meer straten sneeuwvrij dankzij inzet van extra handen 10

Gemeenten in heel Nederland zetten steeds vaker mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt of uitkeringsgerechtigden in voor verschillende werkzaamheden.

Zo ook bij het sneeuwvrij maken of houden van maatschappelijke locaties zoals zorgcentra of ziekenhuizen. De extra handen zijn welkom, maar geheel vrijblijvend is de inzet van deze doelgroep niet.

Waterschappen pakken zwerfafval aan 14

Zwerfafval stond tot voor kort niet hoog op de agenda van waterschappen. Een nieuwe themagroep gaat proberen dat te veranderen. Ook de waterschappen zetten nu de schouders onder de aanpak van zwerfafval. Want de plastic soep in de oceanen laat niemand meer koud.

Steeds meer Wijkhelden houden hun buurt schoon 17

Eind 2014 ging het zwerfafvalproject ‘Wijkhelden’ in regio Nijmegen van start.

Inmiddels zijn er al meer dan 1000 volwassenen en kinderen actief met het inzamelen van zwerfafval. De aanmeldingen om Wijkheld te worden, stromen nog steeds binnen.

5 Bezem 12 Benchmark Gladheid 13 VANG 20 Wesley Kook in Branchegenoten 22 Learning Center helpt gemeenten

T

inzameling efficiënter te regelen 24 Jan Hubers in Vakwerk 26 Gouden Schoffel 27 NVRD Nieuws

Foto voorplaat:

28 Reisverslag werkbezoek NVRD

Hollandse Hoogte

aan Noord-Italië

lees verder op pag. 10

31 Noviteiten winterdienst 34 Nieuws uit de Branche 38 Agenda en colofon

Lees verder op pag. 17

GRAM | augustus 2015

3

Specialist in:

zoutstrooiers l sneeuwploegen l rolbezems l zoutoplossers l zoutloodsen l winterdienstopleidingen Meer informatie?

Kijk op www.sr-schuitemaker.nl of mail naar sales@sr-schuitemaker.nl

Schuitemaker Industrial B.V. l Morsweg 18 - 7461 AG Rijssen - Holland Tel.: +31 (0)548 - 51 41 25 l sales@sr-schuitemaker.nl l www.sr-schuitemaker.nl

Nilfisk Outdoor Division The leader in compact outdoor cleaning

Ontdek onze volledige serie rangers en vind de perfecte oplossing voor uw reinigings- en onderhoudsbehoeften van buitengebieden!

Laat u tijdens een demonstratie overtuigen van onze veelzijdige en krachtige machines en werktuigen. Neem contact met ons op voor meer informatie.

Voor iedere toepassing heeft Nilfisk Outdoor specifieke oplossingen: of het nu gaat om vegen, groenonderhoud of winterdienst, bedenk het maar en Nilfisk Outdoor heeft voor u de ideale machine, dankzij de kennis en kunde van onze Outdoor specialisten.

Nilfisk-Advance B.V. Versterkerstraat 5 NL-1322 AN Almere T. +31 (0)36 5460700 F. +31 (0)36 5235148

www.nilfisk-outdoor.nl 4

GRAM | augustus 2015

­

BEZEM Onthokken Toen ik als bezem nog een bezempje was en stage liep om mij het veegvak eigen te maken, kreeg ik al vroeg als les mee om niet alleen mijn eigen stoep te vegen maar ook die van mijn buren. Vooral ook die van de buurvrouw die slecht ter been was. Een handje extra kon zij wel gebruiken. Ik sprak ook altijd even met haar, over van alles en nog wat, om vervolgens weer verder te werken. Ik hielp ook even een vuilniszak van ome Jan, die aan bed gekluisterd was, weg te brengen. Het waren mooie momenten en wederzijds waardevol. Ik kreeg de waardering voor een schone buitenruimte en zij wat aanspraak in een verder redelijk eenzaam bestaan.

Nu de jaren zijn verstreken en de haren grijs geworden, begrijp ik dat dit tegenwoordig de ‘integratie tussen het fysieke en het sociale domein’ heet. De harde en de softe wereld. Ook dit hebben we weer keurig in hokjes weten onder te brengen en gelabeld. Hokjes met een hek erom, met elk een eigen portemonnee, eigen targets en een mooi schoon stoepje ervoor. Dat wel.

Iedereen werkt hard, daar is geen twijfel over, vanuit zijn hokje cq vakgebied. Vaak gemotiveerd om het goed te doen, soms om geen fouten te maken. Af en toe kijken we over de schutting om te zien hoe ‘zij’ het doen. Het gras is dan niet altijd groener. Zeker niet nu veel gemeenten

aan de sociale kant enorme tekorten hebben of krijgen (die hebben ze al maar willen het nog niet weten).

Naarstig wordt gezocht naar geld, bij de ander. Dat is vreemd, want is het niet zo dat het gaat om één gemeente? Dat het gaat om één en dezelfde burger, om één en dezelfde inwoner? Er is geen ‘ander’.

Het is grote winst dat bij het laatste overleg in de Tweede Kamer over afval ook maatschappelijke organisaties zijn betrokken en erkend. Dat gescheiden inzameling zich niet meer beperkt tot een belastingbetalende burger maar zich ook mag richten op de sporter en de leerling. Maar is dat niet een verdieping binnen hetzelfde afvalhokje? Daar waar het gras nog niet heel hard groeit, de sociale kant, moeten we misschien helpen om meer water te geven en wat extra voedingstoffen toe te voegen. Her en der zijn er initiatieven die (zwerf)afval en sociale projecten combineren. Het is de uitdaging om het geen initiatief te laten zijn, maar een daadwerkelijke oplossing. Ik ben al lang niet meer bij ome Jan langs geweest, moest meters maken, maar ik denk dat ik hem zo even een bezoekje ga brengen.

GRAM | augustus 2015

5

AANSPRAKE LIJKHE ID AF G E D E K T D OOR S TE VIG E RE G IE

Gemeenten begeven zich amper nog op glad ijs Gemeenten dekken hun aansprakelijkheid bij winterse gladheid steeds beter af door een strakke regie van de gladheidbestrijding. Het aantal schadeclaims is relatief laag. Toch mogen de inspanningen niet verslappen, waarschuwt de schadeverzekeraar.

‘Woensdag 10 januari om 14.00 uur ben ik op het fiets-

niet alle gemeenten deze informatie”, maakt Kammin-

pad langs de Hoofdlaan gevallen, doordat mijn fiets on-

ga nog een kanttekening.

der mij weggleed op de opgevroren sneeuw- en ijslaag die zich daar had gevormd. Dit ondanks de grote voor-

Grip

zichtigheid en oplettendheid waarmee ik fietste. Hier-

Een van de gemeenten die hun verantwoordelijkheid

door is mijn voorwiel van mijn fiets beschadigd en heb

nemen, is Nijmegen. “We doen echt heel veel”, zegt

ik schaafwonden aan mijn hand en elleboog opgelo-

contractmanager openbare ruimte Fred Aalders. ‘Grip

pen. Op grond van artikel 6:162 van het Burgerlijk Wet-

op gladheid’ heet het gladheidbestrijdingssplan, dat

boek houd ik u aansprakelijk voor alle door mij gele-

in 2011 na de tweede strenge winter op rij gestalte

den en in de toekomst nog te lijden schade…’ Zo begint

kreeg. De kern hiervan: vanaf hun voordeur hoeven

de voorbeeldbrief op de website van de Fietsersbond,

burgers maximaal 350 meter af te leggen om op een

bedoeld om een gemeente aansprakelijk te stellen bij

bestrooide route te komen. “Dat vinden wij redelijk.

een fietsongeval door gladheid. Maar de kans dat zo’n

We strooien niet overal. Ook zelfredzaamheid is een

brief succesvol is, wordt steeds kleiner volgens Jaap

groot goed.” Kwetsbare groepen van verkeersdeelne-

Kamminga, programmacoördinator Verkeersveiligheid.

mers, zoals scholieren die op fiets en openbaar vervoer

“Het gaat nog steeds af en toe mis bij gemeenten die

aangewezen zijn, krijgen extra bescherming. “Scholen

geen goed strooiprogramma voor fietsers hebben. Of

zitten vaak iets verder in de wijk. Die paar honderd

ze grijpen te laat in. Maar als ik zie wat ik aan zaken binnenkrijg, dan moet ik vaker dan voorheen het voorbehoud maken dat de kans van slagen gering is. De klachten gaan meestal over de kleine weggetjes waar zeker niet gestrooid wordt.”

Kamminga: “Vroeger was nalatigheid van gemeenten makkelijker aan te tonen.”

De verminderde slagingskans ligt absoluut aan de flinke verbetering die gemeenten de afgelopen jaren hebben gerealiseerd, bevestigt Kamminga. “Vroeger was nalatigheid van gemeenten makkelijker aan te tonen. Nu wordt er op een groter oppervlak gestrooid en wordt er goed over gladheid gecommuniceerd, onder meer via de social media. In steeds meer gemeenten zie je dat hoofdfietsroutes een zelfde prioriteit als het hoofdwegennet hebben gekregen.” Zelf is de 35 duizend leden tellende belangenorganisatie ook actief. Zo kunnen gebruikers van de Fietsrouteplanner zien waar er op de route wordt gestrooid. De in 2010 landelijk beschikbaar gekomen online dienst kent jaarlijks inmiddels 2,2 miljoen unieke bezoekers. “Al publiceren

6

GRAM | augustus 2015

meter nemen we mee tot aan de fietsenstalling. Net zoals de verzorgingstehuizen en de ziekenhuizen extra aandacht van de serviceploegen krijgen.”

Nijmegen krijgt volgens Aalders nagenoeg geen klachten waarbij de gemeente iets te verwijten valt. “Als je nu valt als burger, gebeurt dat vaak tijdens een uitruk.

Natuurlijk is dat jammer, maar we hebben een aantal uren nodig om alle routes te bestrooien. Ook de rechter zal dan zeggen dat de gemeente in alle redelijkheid heeft gehandeld.” Het aantal claims waar Nijmegen de afgelopen jaren mee te maken kreeg, bedroeg vier.

De gemeente heeft één rechtszaak verloren en twee zaken gewonnen. “In een ervan had men vergeten de route naar een transferium te strooien en is iemand weggegleden tegen een bord aan. Dat was een uitvoe-

Foto: Dar

ringsfout, dus verschuift de aansprakelijkheid van de gemeente wettelijk gezien naar de uitvoeringsdienst.

duidelijk aangeven wanneer ze eropuit moeten. Zelf hebben we vier

Het schadebedrag was 800 euro, dus dat is wel te over-

meldsystemen in de stad om de wegdekgesteldheid, zoals temperatuur

zien.” De vierde zaak loopt al zo’n tien jaar en komt

en zoutgehalte, online te volgen. Als de winterse neerslag aanhoudt,

mogelijk deze zomer tot een einde. Hierin kwamen

gaan we volcontinu door. Aan burgers die zelf wat willen doen, delen

twee fietsers ten val met blijvend letsel tot gevolg. “Zo-

we sneeuwschuivers en strooizout uit.”

iets grijpt je wel aan. Technisch gezien waren we in die tijd niet in staat fietspaden preventief te strooien. Maar

Met haar preventieve acties wil ook Utrecht het onderwerp aansprake-

ook deze valpartijen vonden plaats tijdens een uitruk.

lijkheid zo goed mogelijk opvangen. “Als wegbeheerder heb je een in-

Naast de verantwoordelijkheid van de gemeente speelt

spanningsplicht. We kunnen gladheid niet te allen tijde voorkomen. We

in dit soort gevallen ook de eigen verantwoordelijkheid

communiceren zo goed mogelijk via onze website, Twitter en andere

mee. Wat had je als fietser in dit geval kunnen doen?”

middelen. Burgers weten wat ze van ons kunnen verwachten. Als er een halve meter sneeuw is gevallen, kost het ons 24 uur om de wegen be-

Ook krijgt de gemeente schadeclaims, die ze eenvou-

gaanbaar te krijgen. In dergelijke situaties kun je als burger echt geen

dig kan weerleggen. “Al onze strooivoertuigen zijn met

beroep op aansprakelijkheid doen. Dan moet je als weggebruiker ge-

GPS-systemen uitgerust. We kunnen precies achterha-

woon beter oppassen. We vertellen duidelijk waar we strooien. Al onze

len waar er hoe laat is gestrooid. Tot nu toe konden we

strooiacties zijn gelogd. Een voertuigvolgsysteem was een verplichting

in bijna alle gevallen aantonen dat we op die plek reeds hadden gestrooid vóór het incident plaatsvond.”

Twitter Utrecht begon in 2010 als een van de eerste gemeenten over gladheid te twitteren. “De weggebruikers in onze stad mogen verwachten dat onze hoofdroutes niet glad zijn en dat de kans op ongelukken klein is.

Tegelijkertijd weten ze wanneer ze op moeten pas-

Van Wieren en Bertelink: “Gemeenten moeten aantonen dat ze hun best doen, anders kan schadelast uit de hand lopen.”

sen. Als ze vanuit hun huis de stoep op gaan, kunnen ze verwachten dat daar niemand geweest is want we strooien daar niet”, zegt Philip ter Laak. Als contract-

bij de aanbesteding. Onze eigen mensen kunnen mobiel via hun ta-

manager bij de afdeling Wijkonderhoud en -service van

blet de regie over de gladheidbestrijding voeren. We kunnen achteraf

de Dienst Stadswerken ziet Ter Laak toe op de glad-

precies aangeven wanneer we waar zijn geweest en of we aan onze

heidbestrijding door de twee aannemingsbedrijven,

inspanningsverplichting hebben voldaan.”

die de gemeente inschakelt voor een strooiareaal van 1100 kilometer aan autowegen en fietspaden. “Als wij

Over de afgelopen winterperiode kreeg de gemeente welgeteld 27

een oproep uitdoen, moeten ze binnen drie en een half

schadeclaims. Claims die volgens Ter Laak meestal niet worden toe-

uur met het hele strooigebied klaar zijn. Het weer en de

gekend. Vaak kan degene die de claim indient, niet hard maken dat de

temperatuur van het wegdek zijn tegenwoordig nauw-

gemeente is tekortgeschoten in haar zorgplicht. “Dat komt omdat we

keurig te voorspellen. 's Middags kun je al voorspellen

onze gladheidbestrijding op orde hebben. Er is een ploegendienst die

wat voor weer het ’s nachts wordt. Het aantal keren

24/7 paraat is. Als dat nodig is, zetten onze mensen ’s nachts hun wek-

dat dit niet lukt, is op een hand te tellen. We kunnen

ker om te kijken hoe het weer zich ontwikkelt.”

GRAM | augustus 2015

7

We take Care.

ASH Services

Gladheidbeheersing in abonnementsvorm

Aebi Schmidt Nederland BV Handelsweg 8 7451 PJ Holten Tel: 0548 370000 www.aebi-schmidt.nl 8

ASH Services biedt producten en diensten aan in abonnementsvorm, voor volledige ontzorging op het gebied van gladheidbestrijding. De samenstelling van deze abonnementen wordt nauwkeurig afgestemd op de wensen en behoeften van uw organisatie. Voor een vaste prijs wordt de uitvoering geregeld, waarbij u de knoppen blijft bedienen. Wij werken met het beste materieel en de modernste technieken, op de meest efficiënte manier.

ASH Services is de concrete vertaling van onze visie op de toekomst van gladheidbestrijding.

Daarmee laten wij - opnieuw - zien dat de wens van de klant voor Aebi Schmidt het uitgangspunt is. U wilt ontzorgd worden? Wij zullen u ontzorgen!

GRAM | augustus 2015

A A NS PRA K E L IJ K H E ID A FG E D E K T D OOR S TE VIG E RE G IE

zo’n zaak kan lang duren en een hoger schadebedrag met zich meebrengen dan je in eerste instantie denkt.”

Voor gemeenten is het zaak, benadrukken Van Wieren en Bertelink, dat hun inspanningen op het gebied van gladheidbestrijding niet verslappen. “Het aantal claims valt mee, maar er kan weer een negatieve trend ontstaan door de lokale bezuinigingen op het groen- en wegbeheer. Met het toenemend aantal wegdekschades kan ook het aantal schades als gevolg van gladheid weer toenemen.” Gemeenten worden door de schadevezekeraar via allerlei kanalen – van themadagen tot nieuwsbrieven – over de problematiek van de winter geïnformeerd. “We willen gemeenten er vooral op wijzen dat ze aantoonbaar blijven maken dat ze hun best doen, anders kan de schadelast wel eens uit de hand lopen. Maar daar zijn de meeste gemeenten zich heel bewust van.”

Foto: Gemeente Utrecht

Utrecht heeft zich niet voor alle gevallen verzekerd voor Kosten

aansprakelijkheid bij schade door winterse gladheid.

In een strenge winter komen er bij de Fietsersbond

“We hebben een eigen risico van 25 duizend euro”, ver-

zo’n vijftig meldingen binnen die uiteindelijk in een

telt Ter Laak. Ook Nijmegen heeft zich verzekerd voor

claim uitmonden, weet Kamminga. De afloop daarvan

zaken met een hoog schadebedrag, bijvoorbeeld bij

is wisselend. “Ik krijg wel eens berichten dat een claim

blijvende invaliditeit. “Het bedrag dat we anders aan

direct door een gemeente gehonoreerd wordt zonder

premie moeten betalen, is erg hoog”, zegt Aalders. “En

dat ze haar juristen ernaar laat kijken. Dat spaart im-

waarom zouden we? Het aantal claims neemt af, juist

mers kosten uit. Ook hoor ik dat er gemeenten zijn die

omdat we zo stevig in nieuw beleid en uitvoering heb-

alle claims automatisch afwijzen met een standaard-

ben geïnvesteerd en eenvoudig aan kunnen tonen wat

briefje zonder op de inhoud in te gaan.” De heftiger

onze inspanningen zijn geweest.” De kosten hiervoor

cases krijgt Kamminga niet te zien, want die gaan door

zijn overigens niet gering, vindt Aalders. Zo hangt er

naar de letselschade-advocaat.

aan het GPS-volgsysteem voor alle strooivoertuigen en

Bij Centraal Beheer stellen Rob van Wieren en Bernd Jan

het wintermanagementprogramma alleen al een jaar-

Bertelink, respectievelijk manager acceptatie zakelijke

lijks prijskaartje van zo’n 30 duizend euro. “We hadden

aansprakelijkheid en acceptant aansprakelijkheid en

ook helemaal niets kunnen doen en ons fors kunnen

persoonlijke ongevallen, dat het aantal schadeclaims

verzekeren. Maar dat vinden we niet netjes.”

in koude winters een paar honderd beslaat. In zachte winters gaat het om enkele tientallen. De schadeverze-

Netwerkinfo:

keraar uit Apeldoorn bedient ruim tweederde van de

Gemeente Nijmegen, Fred Aalders (contractmanager

gemeentemarkt. Door de inspanningsverplichting van

Openbare Ruimte), f.aalders@nijmegen.nl,

gemeenten, beaamt Van Wieren, is het eerder aantoon-

www.nijmegen.nl

baar dat een gemeente haar werk goed heeft gedaan.

Gemeente Utrecht, Philip ter Laak, (contractmanager

Niet alleen fietsers maar ook automobilisten en voet-

bij de afdeling Wijkonderhoud en -service),

gangers dienen claims in. “De meeste claims komen

p.ter.laak@utrecht.nl, www.utrecht.nl

bij de letselschade terecht, dus het gaat om serieuze

Fietsersbond, Jaap Kamminga (programmacoördinator

gevallen”, vertelt Bertelink. “Maar niet om honderddui-

Verkeersveiligheid), j.kamminga@fietsersbond.nl,

zenden euro’s”, vult Van Wieren aan. “Dat is maar een

www.fietsersbond.nl

zeer gering aantal.”

Centraal Beheer, Rob van Wieren (manager acceptatie zakelijke aansprakelijkheid),

De meeste gemeenten hebben een laag eigen risico

rob.van.wieren@achmea.nl, www.achmea.nl

(rond de 2500 euro), leert het gesprek met Centraal

Bernd Jan Bertelink (acceptant aansprakelijkheid en

Beheer. Alleen de grotere gemeenten kunnen zich wat

persoonlijke ongevallen),

meer permitteren en de iets grotere schadebedragen uit

bernd-jan.bertelink@achmea.nl,

eigen zak bekostigen. Van Wieren: “Als er letselschade is, willen we wel graag een melding van de klant, want

Tekst: Pieter van den Brand

GRAM | augustus 2015

9

Meer straten sneeuwvrij dankzij inzet van extra handen Gemeenten in heel Nederland zetten sinds de invoering van de Participatiewet op 1 januari 2015, steeds vaker mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt of uitkeringsgerechtigden in voor verschillende werkzaamheden. Zo ook bij het sneeuwvrij maken of houden van maatschappelijke locaties zoals zorgcentra of ziekenhuizen. De extra handen zijn welkom, maar geheel vrijblijvend is de inzet van deze doelgroep niet. In Amsterdam en Nissewaard hebben ze ervaring.

“We kennen twee fases bij gladheid en aankomende gladheid”, legt

schoon te houden, ook plaats.” Toch kleven er ook en-

Alwin van de Bovenkamp, beleidsmedewerker Afval en Reiniging bij

kele nadelen aan de inzet van deze doelgroep, zo er-

de gemeente Nissewaard uit. “Tijdens de eerste fase wordt op de be-

voeren de deelnemende partijen. “Gladheidbestrijding

langrijkste (hoofd)wegen en fietspaden gestrooid. Ook worden in- en

is een vak apart. In het begin zagen we dat de men-

uitritten van het ziekenhuis, politiebureau en brandweerkazerne mee-

sen van Nissewaard Werkt bijvoorbeeld zout strooiden

genomen. Deze ronde duurt maximaal 2,5 uur. Wanneer de eerste fase

rond boomspiegels. Dat is niet goed voor de boom.

onder controle is, wordt de tweede fase opgestart. Die vindt plaats op

Begeleidend coachen is dan belangrijk. Dat is continue

werkdagen, tijdens kantooruren. In de tweede fase worden meldingen

nodig, want ieder team dat we inzetten, kent telkens

en binnenstraten opgepakt. Daarnaast wordt op belangrijke openbare

weer veel nieuwe gezichten. Een ander nadeel is dat de

plekken zoals winkelcentra, de bibliotheek, bushaltes, ouderencom-

inzet van uitkeringsgerechtigden niet is gegarandeerd.

plexen en trappen gestrooid. Dit gebeurt op volgorde van prioriteit.

Het is altijd de vraag hoeveel mensen beschikbaar zijn.

De eerste fase wordt in onze gemeente uitgevoerd door reinigings- en

En de motivatie van de mensen is over het algemeen

afvalbedrijf Reinis. De tweede fase wordt deels uitgevoerd door Reinis

goed maar het wil ook nog wel eens wisselen.”

en deels door Nissewaard Werkt, een project van de gemeente dat uitkeringsgerechtigheden in het kader van een tegenprestatie additionele

Op basis van de eerste ervaringen na de start van het

werkzaamheden laat uitvoeren. De coördinatie van de actie ligt bij Rei-

project, nu ongeveer vier jaar geleden, zijn de afspra-

nis. Reinis neemt contact op met de coördinator van Nissewaard Werkt,

ken tussen de betrokken instanties verbeterd en is de

voorziet in de route (op volgorde van prioriteit), materiaal en zout. De

afstemming met de voorman geoptimaliseerd. “In het

route is vastgesteld op basis van input van de gemeente en Reinis.”

bijzonder vanuit Reinis is centrale aansturing van essentieel belang voor succes”, zegt Van de Bovenkamp.

Een vak apart

“Die aansturing zorgt namelijk voor een gecoördineer-

Tot op heden zijn de gemeente Nissewaard en Reinis tevreden over de

de aanpak van de gladheid. In het begin kwam het voor

samenwerking met Nissewaard Werkt. Van de Bovenkamp: “De inzet is

dat de gemeente en Reinis beiden een team naar een

inmiddels erg belangrijk geworden om de tweede fase onder controle te

locatie stuurde. Dat is natuurlijk zonde. Er is nu afge-

krijgen. Op deze manier vindt de gladheidbestrijding op plekken waar

sproken dat Reinis de aansturing doet en dat er overleg

veel mensen komen of waar mensen niet in staat zijn zelf hun straatje

met de gemeente is over de inzet van mensen.”

Foto: Reinis

10

GRAM | augustus 2015

Foto: Patrick Post/Hollandse Hoogte

Amsterdam stadsdeel Oost

fietspaden. Het werk voor de mensen van de sociale werkvoorziening

Ook in Amsterdam zijn het niet alleen de vaste krach-

begint pas daarna. “Als ’s ochtends de reguliere prikploeg binnenkomt

ten die de handen uit de mouwen steken na een flinke

en ze kunnen niet werken omdat er te veel sneeuw ligt, dan voorzien

sneeuwbui. Fred Bleekemolen werkt voor de gemeente

we ook onze SW-medewerkers van een sneeuwschep. Ze draaien mee

Amsterdam in stadsdeel Oost en hij maakt grif gebruik

met onze eigen mensen. Iedereen krijgt een route, bijvoorbeeld bij

van mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt.

een metrostation, ziekenhuis of een zorgcentrum en dan gaan we op

Zijn werkgever doet zaken met drie sociale werkbedrij-

pad. En als het weer zelfs zo extreem is dat de grond bevroren is,

ven: Pantar, Magis020 en Cordaan. “Maar de mensen

dan helpen de stratenmakers en medewerkers van de groenvoorzie-

van die SW-bedrijven zetten we vooral in bij het op-

ning van de gemeentelijke afdeling Beheer Openbare Ruimte ook een

ruimen van zwerfafval. Ik heb zes prikploegen die het

handje mee.”

hele jaar door werken. Pas als het weer heel extreem is en de straten bedekt zijn met een dikke laag sneeuw

Sneeuwvrij

zetten we ze ook in voor het sneeuwvrij maken van

Heel vaak komt die situatie niet voor, weet Bleekemolen. “Het ge-

straten en stoepen. Dat doen ze dan tijdens kantoor-

beurt slechts zelden dat je de gordijnen open doet en alles wit van de

uren en tijdens hun gewone diensten.”

sneeuw is. Eerlijk gezegd, het is de laatste twee jaar niet meer voorgekomen. Zo’n 95 procent of soms 100 procent van het strooien gebeurt

De gladheidbestrijding gebeurt in Amsterdam in eerste

vanwege bevriezing. En onze mensen doen niets aan gladheidbestrij-

instantie deels door externe bedrijven die de gemeente

ding, alleen aan het sneeuwvrij maken van bepaalde locaties. Dus als

inhuurt en deels door de gemeente zelf. Dan gaat het

het buiten gevroren heeft, maar er ligt geen sneeuw dan kunnen we

om het strooien van de belangrijkste autowegen en

nog steeds zwerfvuil uit de bosjes halen.”

Naast de inzet van SW-bedrijven is de gemeente Amsterdam ook be-

Gladheidbestrijding is een vak apart. Begeleidend coachen van mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt of uitkeringsgerechtigden is belangrijk.

zig met buurtparticipatieprojecten. “We zijn actief bezig om georganiseerde groepen bewoners, bijvoorbeeld bewonersverenigingen, mee te laten werken”, legt Bleekemolen uit. Ook op het gebied van gladheidbestrijding is in Amsterdam al het een en ander opgezet. “Bij een project in Betondorp hebben we inmiddels zeventig vrijwilligers die meehelpen om hun eigen omgeving sneeuwvrij te houden. Wij faciliteren door in de buurt dertig zoutbakken te plaatsen. In feite is het ook de verantwoordelijkheid van de inwoners zelf om de stoep bij hun woning sneeuwvrij te houden. Alleen op plekken waarvan je kunt verwachten dat mensen dat zelf niet kunnen, helpen we een handje mee. Je kunt dan denken aan verzorgingstehuizen. Zo helpen we elkaar allemaal.”

Tekst: Sander Wageman

GRAM | augustus 2015

11

NVRD benchmark Gladheidbeheer Van eigen meetpunten tot dynamische strooikaarten en van preventief strooien tot fietspaden en communicatie.

Allemaal onderwerpen die in de benchmark Gladheidbeheer aan de orde komen. Lokale gladheidbeheerders ontmoeten elkaar hier om hun kennis en prestaties uit te wisselen. De benchmark wordt nu voor het tweede jaar uitgevoerd en heeft al mooie inzichten en bijeenkomsten opgeleverd. In dit artikel volgt een kleine greep uit de resultaten van

de afgelopen drie seizoenen.

FIGUUR 2 ‘Normale’ winter

Kosten

Een belangrijk FIGUUR 3 onderdeel van de benchmark zijn de kosten. Over de afgelopen winterperiode zijn er nog

De benchmarkdeelnemers zijn in de winter van 2014-‘15 gemiddeld 40

keer uitgerukt. Voor een kwakkelwinter zeker geen laag aantal. In de

winter van 2013-‘14 bedroeg het aantal uitrukken gemiddeld ‘slechts’

geen cijfers maar die zijn er wel over de winters 2012-

11, in 2012-’13 was dit 49. Veruit het grootste deel van de acties was

‘13 en 2013-‘14. De gerealiseerde kosten in 2012-‘13

preventief (zie kaartje). In het aantal dagen gladheid en de hoeveelheid

en 2013-‘14 bedroegen respectievelijk €6,73 en €3,85

acties is duidelijk sprake van een regionale spreiding.

per inwoner. Opvallend is het verschil in de verdeling tussen de kostensoorten in twee totaal verschillende winters.

Beleid op orde 60

49

Totaal

50 40

40

19

Curatief

hebben een actueel, (door de

Preventief

gemeenteraad

6

30 20 10

Bijna alle deelnemers (>90%) vastgesteld)

gladheidbestrijdingsplan.

FIGUUR 4

Ook evalueert iedereen de

32

0 12-'13

11 3 10 13-'14

34

winterperiode. Ziekenhuizen,

Communicatie Burgerparticipatie 1% 1% Beleid en Management Personeel 5% 38%

brandweer en OV-routes zijn

‘12-’13

bij alle deelnemers opge14-'15

€ 6,73

nomen in hun strooiroutes.

Bedrijventerreinen en winkelgebieden minder. In 2014-’15

per inwoner Dooimiddel 23%

was de gemiddelde uitruktijd 42 minuten en de gemiddelde strooitijd

Materieel 6%

varieerde van 180 tot 300 minuten.

Meldingen Het aantal klachten en meldingen is sterk afhankelijk van de zwaarte van de winter en varieert van gemiddeld 1,5 klachten per 1000 inwoners in 2012-‘13 (strenge winter) tot 0,12 in 2013-‘14 (zachte winter) en 0,6 in de afgelopen winterperiode. Bijna elke deelnemer heeft enkele

Communicatie Beleid en 1% Management 8%

Burgerparticipatie 2% Personeel 27%

Dooimiddel 16%

schadeclaims per winter.

‘13-’14

€ 3,85

Participatie

per inwoner

Inwoners spelen een rol bij gladheidbeheer. Naast gebruikelijke gemeentelijke communicatiekanalen, informeren steeds meer gemeenten via social media zoals Twitter. Ruim de helft stelt zoutbakken en strooimiddelen ter beschikking.

Materieel 46%

Aandacht voor fietspaden

Deelname / informatie

Bijna elke deelnemer heeft aparte fietspadroutes en meetpunten. Er

De benchmark 2014-2015 is momenteel in volle gang.

wordt volop geëxperimenteerd met verschillende (combi-)methoden en

Aansluiten kan nog tot 1 september. Interesse in deel-

specifiek materieel. In de lopende benchmark krijgen fietspaden dan

name nu of volgend jaar? Neem contact op met Bas

ook extra aandacht.

Peeters (peeters@NVRD.nl / 088 3770014).

12

GRAM | augustus 2015

Gemeenten enthousiast over programma VANG Sinds maart dit jaar voert Samuel Stollman, beleidsadviseur van de NVRD, in het kader van het VANG-programma, gesprekken met gemeenten en afvalbedrijven. Doel van deze gesprekken is het motiveren van gemeenten en inzamelaars om hun ambities op het gebied van afvalscheiding te verhogen. Daarnaast is het de bedoeling dat knelpunten met betrekking tot afvalscheiding worden geanalyseerd. Ook wordt bekeken hoe de acties uit het VANG-programma de gemeenten kunnen ondersteunen bij het oplossen hiervan. Een overzicht van de eerste conclusies van deze gesprekken.

Er worden ook knelpunten ervaren op ambtelijk niveau. Beperkte beleidscapaciteit op het gebied van afvalinzameling maakt dat regieambtenaren te weinig tijd hebben om de kennis te vergaren die nodig is om tot een uitgebreid en ambitieus beleidsplan te komen. Slechts één dag in de week om je bestuurder te ondersteunen en uit te zoeken wat in jouw gemeente allemaal mogelijk is op het gebied van afvalscheiding, is gewoonweg te weinig.

Concreet Gemeenten hebben dus behoefte aan concrete ‘hapklare’ kennisproducten, waarmee afwegingen over bijvoorbeeld een bepaald inzamelsysteem kunnen worden gemaakt, en afvalbeleid en uitvoering kunnen worden vormgegeven. Kennissessies die concrete aanknopingspunten bieden om in gemeenten mee aan de slag te gaan, en handreikingen en factsheets die helpen bij het beargumenteren van de keuze voor bijvoorbeeld een bepaald afvalsysteem. Ook op het gebied van communicatie is ondersteuning vanuit het VANG-programma gewenst: ambities en beleid kunnen pas succesvol worden als ook inwoners mee gaan Samuel Stollman

doen met afvalscheiding. Uitwisseling van goede, succesvolle communicatiecampagnes hoort hierbij.

Gemeenten en inzamelbedrijven zijn erg positief over het VANG-programma. Men is enthousiast over de con-

Het VANG-programma biedt, in de vorm van een uitgebreide kennis-

crete aandacht vanuit ‘Den Haag’ voor de zware taak

bibliotheek, online en offline kennisplatforms, gerichte trainingen en

waar gemeenten voor staan: in vijf jaar tijd van 245

workshops, en concrete factsheets veel instrumenten om bij te dragen

naar 100 kilo restafval is namelijk een stevige uit-

aan het verhogen van het kennisniveau en de ambitie op bestuurlijk,

daging. Gemeenten merken dat er een kantelpunt is

ambtelijk én uitvoerend vlak.

ontstaan. Zowel politiek als ambtelijk komt er meer en meer aandacht voor het onderwerp, en het is goed

Hoe verder?

dat het VANG-programma hierop inspeelt door con-

Er is breed draagvlak, en gemeenten willen graag aan de slag. De focus

crete ondersteuning te bieden aan gemeenten en hun

van de adviesgesprekken met gemeenten zal vanaf de zomer meer en

uitvoerders. Vasthouden van de aandacht is hierbij

meer komen te liggen op het analyseren van individuele knelpunten

belangrijk. Wanneer de aandacht voor het onderwerp

van gemeenten en het bekijken op welke manier de verschillende ac-

landelijk verslapt, zal dit onvermijdelijk haar weerslag

ties binnen het VANG-programma zó kunnen worden ingezet dat er

hebben op de gemeentelijke politiek.

bestuurlijk ambitie wordt geformuleerd, en de gemeente ambtelijk in staat is om deze ambitie (in samenwerking met haar uitvoerder) te re-

Knelpunten

aliseren.

Waar zitten nou eigenlijk de grootste knelpunten met betrekking tot afvalscheiding in gemeenten? Ambtelijk

Wilt u ook het gesprek aangaan met een van de adviseurs over de am-

wijst de vinger snel richting politiek. Daar zou de ken-

bities en knelpunten binnen uw gemeente? Mail dan naar Debby van

nis en het urgentiegevoel (veelal) ontbreken om tot ho-

Meeteren, projectondersteuner VANG, vanmeeteren@nvrd.nl,

gere ambities te komen. Gemeenten zouden daarom

tel. 088-3770030.

graag stevig inzetten op het verhogen van het kennisniveau van haar bestuurders middels (regionale) bestuurlijk sessies over het nut, de noodzaak en de mogelijkheden van afvalscheiding zowel op milieu- als op financieel vlak.

GRAM | augustus 2015

13

Waterschappen pakken zwerfafval aan Zwerfafval stond tot voor kort niet erg hoog op de agenda van waterschappen. Een nieuwe themagroep gaat proberen dat te veranderen. Ook de waterschappen zetten nu de schouders onder de aanpak van zwerfafval. Want de plastic soep in de oceanen laat niemand meer koud.

“Preventie zou natuurlijk het mooiste zijn”, zegt voorzitter Henno van Dokkum van de themagroep Zwerfafval van de Unie van Waterschappen. “Als er geen afval

Waterschappen halen volgens Van Dokkum al het nodi-

meer in het water terecht kwam, hoefden we het ook

ge zwerfafval uit het water via het ‘roostergoed’. “Voor

niet op te ruimen. Maar op het gebied van preventie

alle gemalen zitten roosters, waarvoor verontreiniging

zijn wij als waterschappen niet aan zet. Wel proberen

zich ophoopt. Met een grijper wordt dat afval uit het

we nu het probleem in kaart te brengen en waar moge-

water gehaald en afgevoerd. In het roostergoed zit best

lijk oplossingen te bedenken en te stimuleren.”

veel zwerfafval en dat zorgt voor hogere kosten. Bestaat het alleen maar uit kroos, dan kun je het afvoeren

De werkgroep Zwerfafval is eind vorig jaar in het leven

als groen. Zit er veel plastic en ander afval tussen, dan

geroepen door de Unie van Waterschappen, een koe-

moet het roostergoed worden verbrand. Op dat soort

pelorganisatie. Aanleiding was volgens voorzitter Van

problemen willen we ook meer grip krijgen.”

Dokkum de nog steeds groeiende plastic eilanden in de grote oceanen. “De Unie van Waterschappen vond

Onderzoek

dat er meer aandacht moest komen voor dat probleem.

De themagroep Zwerfafval van de waterschappen heeft

Want water is een belangrijk transportmiddel voor

onder meer zijn hoop gevestigd op een nationaal on-

zwerfafval. Via onze beken en rivieren komt het in zee

derzoeksprogramma. “Samen met Rijkswaterstaat en

terecht. Met onze werkgroep proberen we het thema

het ministerie praten we nu over een plan om te gaan

hoger op de agenda te krijgen van alle waterschappen.

onderzoeken hoeveel zwerfafval er in onze wateren zit

Zodat ze er beleidsmatig en praktisch meer mee gaan

en wat de milieueffecten daarvan zijn. Hopelijk komt

doen.”

dat programma er. Want we weten nog steeds niet precies hoe dat flesje of zakje afgebroken wordt in macro-

Samenwerken

en microplastics, wat de milieueffecten zijn van die

De werkgroep is gestart met een enquête onder alle

afbraak. Als waterschappen zijn we verantwoordelijk

waterschappen. “Die is vooral bedoeld om de omvang

voor de ecologische kwaliteit van het water, daarom is

van het probleem in kaart te brengen. Om hoeveel

dergelijke informatie belangrijk. Je kunt ook iets doen

zwerfafval gaat het, wat kost het om het op te rui-

aan meer bewustwording van de burger. Een plastic

men, hoeveel menskracht is daarmee gemoeid? Op dat

flesje ziet iedereen als rommel, maar wat te denken

soort vragen willen we eerst antwoord. In het najaar

van zware metalen of bestrijdingsmiddelen in het wa-

organiseren we een bijeenkomst voor alle waterschap-

ter. Dat is ook verontreiniging, maar die zie je niet. Via

pen, waarin we gaan kijken wat we kunnen doen. Hoe

het onderzoeksprogramma hopen we ook te komen tot

kun je zwerfafval het beste aanpakken, hoe kun je het

een gestandaardiseerd monitoringssysteem dat door

beste samenwerken met andere partijen als gemeen-

alle waterschappen gebruikt kan worden. Dat zou tot

ten en Rijkswaterstaat. Want vaak is niet duidelijk hoe

meer inzicht leiden.”

de taken verdeeld zijn. Nu is de algemene opvatting dat gemeenten hun eigen water in stedelijke gebieden

Van Dokkum hoopt dat de themagroep Zwerfafval de

schoon houden, het waterschap is er voor het buitenge-

komende jaren veel gaat bereiken. “Zwerfafvalbeleid

bied. Maar misschien kun je beter samenwerken, zoals

moet een vast punt op de agenda worden. Gelukkig

in Amsterdam al gebeurt. Daar heeft Waternet speciale

zijn er al waterschappen die zelf leuke initiatieven heb-

schepen ingezet om de grachten schoon te maken. Wa-

ben genomen. Zoals opruimacties met scholieren, het

ternet werkt zowel voor het waterschap als voor de

schoonmaken van uiterwaarden samen met burgers.

gemeente Amsterdam, dat maakt de taakverdeling een-

Elk waterschap heeft zijn eigen problematiek, afhanke-

voudiger. Want waterschappen en gemeenten willen

lijk van de omgevingsfactoren. Daar kun je als water-

nog wel eens elkaar als verantwoordelijke aanwijzen,

schap je eigen acties op toespitsen.”

zonder samen te werken. Met betere afspraken kunnen we dat mogelijk veranderen.”

Lees op de volgende pagina's over verschillende projecten van waterschappen in hun strijd tegen zwerfvuil.

14

GRAM | augustus 2015

PROJECTEN:

Naambordje van zwerfplastic “Als waterschap heb je een maatschappelijke verantwoordelijkheid. En die plastic soep in de oceanen komt ergens vandaan, ook een beetje uit Nederland.” Harry Bouwhuis,

beleidsadviseur van Waterschap Zuider-

zeeland, zette samen met de gemeente Lelystad en de Duurzaamheidswinkel zijn schouders onder een zwerfafvalproject voor basisschoolkinderen. Tijdens de week van het zwerfafval in Lelystad, in juni, gingen de kinderen van vijf basisscholen zwerfafval opruimen in de buurt van hun eigen school. Ook mochten ze (schoon) plastic brengen naar een 3D-printatelier, waar hun eigen naam werd geprint van het aangeleverde plasticafval. “Dat was een leuk cadeautje”, aldus Bouwhuis. “Je eigen nieuwe naambordje van oud plastic. In de lessen legden we vooral een link naar de plastic soep in de oceanen. En naar water als transportmiddel. Overal in Foto: Waterschap Zuiderzeeland

het milieu vind je afval, niet alleen op straat, maar ook in de sloten. Het ziet er hierdoor niet alleen rommelig uit op straat, al dat plastic is ook nog eens slecht voor dieren en uiteindelijk voor de mens.” De komende jaren hoopt Bouwhuis het project uit te kunnen breiden naar andere gemeenten in Flevoland. “Dit was voor ons de eerste keer. Het enthousiasme van de kinderen is een belangrijke reden om hier mee door te gaan. We hopen zo de kinderen bewust te maken van schoon water en de schadelijkheid van zwerfafval.”

Hotspots in Brabant Waterschap Aa en Maas is met diverse gemeenten, waaronder Den Bosch, in gesprek om eventuele acties tegen zwerfafval te organiseren. Ook worden de lespakketten op middelbare scholen aangepast. Adviseur Brenda Arends van Aa en Maas: “Wij hebben al lespakketten over wat het waterschap doet, we gaan kijken of we zwerfafval daarin meer aandacht kunnen geven.”

Het waterschap heeft zich aangesloten bij het project Schone Maas Brabant. Dit voorjaar zijn de uiterwaarden van de Maas nabij Den Bosch schoongemaakt, een grote opruimactie waarbij ouders, kinderen en andere vrijwilligers betrokken waren. Aa en Maas gaat binnenkort onderzoeken hoe groot het zwerfafvalprobleem is in de Maas en zijn zijrivieren. Diverse hotspots zijn al in beeld gebracht. De vervuiling blijkt het grootst bij hangplekken voor jongeren, vissersplaatsen, tankstations en krooshekken. Volgens Arends zijn er ook acties denkbaar in samenwerking met tankstations.

Zwerfafval bij krooshekreiniger (foto Waterschap Aa en Maas)

GRAM | augustus 2015

15

PROJECTEN:

Schone Maas Limburg Drie jaar geleden zette waterschap Roer en Overmaas samen met

maar de leerlingen zijn wel inventief en enthousiast.

Rijkswaterstaat het project Schone Maas Limburg op. Sindsdien zijn

Ze zijn zich van het probleem bewust en dat is winst.

er tientallen opschoonacties georganiseerd waarbij duizenden zakken

We experimenteren zelf ook met vuilvanginstallaties,

zwerfafval bij elkaar zijn geraapt. Elk jaar groeit het aantal deelnemers

zoals roosters en kettingen. Probleem met dat laatste

en de verzamelde hoeveelheid afval. “Het is een groot succes”, zegt

systeem is dat je alleen drijvend afval vangt, dus het is

communicatieadviseur Ruud van Heel van Roer en Overmaas met ge-

nog niet perfect.”

paste trots. “Het project is al uitgebreid naar Brabant, de komende jaren willen we het uitrollen over heel Nederland en dus ook naar andere rivieren.”

Eerst rapen, dan maaien

Het succes van het project Schone Maas Limburg zit hem in maatwerk.

Waterschap Noorderzijlvest houdt structureel rekening

Van Heel: “Op onze website brengen we vraag en aanbod bij elkaar. Ter-

met zwerfafval bij het maaien van de zeedijken. “Bij

reinbeheerders en -eigenaren, zoals gemeenten, Natuurmonumenten

landwind hebben we nergens last van, maar komt de

en Staatsbosbeheer, kunnen bij gunstige waterstand een oproep doen

wind van zee dan waait er enorm veel rommel op de

voor opruimers. Vrijwilligersorganisaties, buurtverenigingen en derge-

dijken”, zegt uitvoerder Henri Rijploeg van Noorderzijl-

lijke kunnen daarop reageren. Zo ontstaan er heel veel opschoonacties.

vest. “Onze maaiploeg ruimt dan eerst het afval op en

Dit jaar werden er al door 2325 vrijwilligers 1860 zakken zwerfafval

gaat dán pas maaien. Anders heb je niet één plastic

geraapt, in 93 trajecten.”

flesje maar allemaal kleine stukjes, dat moet je absoluut niet hebben.” De stad Groningen is samen met de

Volgens Van Heel is het schrikbarend hoeveel rotzooi er telkens na

waterschappen in juni een campagne gestart om men-

hoogwater achterblijft in de uitwaarden van een rivier als de Maas. “Als

sen bewuster te maken. De campagne Beeldschoon

waterschap alleen al besteden we 150.000 euro per jaar aan opruim-

Water bestaat uit een reizende tentoonstelling met

kosten. Voorkomen zou natuurlijk het beste zijn, daarom werken we

fraaie onderwaterfoto’s, geschoten in de provincie zelf.

ook aan bewustwording. Wij beginnen daarmee op scholen en laten

De campagne is bedoeld om aandacht te vragen voor

leerlingen van het technasium, een praktijkafdeling van havo en vwo,

waterkwaliteit. En als een oproep aan iedereen om het

oplossingen bedenken om zwerfafval uit het water te krijgen. Met als

water schoon te houden.

voorwaarde dat de installatie geen stuwing mag geven en de doorgang van vissen niet mag belemmeren. Best een moeilijke opdracht dus.

Er zat nog geen oplossing bij die we in de praktijk toe kunnen passen,

Tekst: Hetty Dekkers

Leerlingen van het technasium uit Geleen die een op rails en in hoogte verstelbare vuilvangconstructie bouwden, compleet met camera’s met optische sensoren die zwerfvuil traceren en het vuil automatisch afvangen.

16

GRAM | augustus 2015

T EAMS R UIMEN ZWE RFAF VAL OP

Steeds meer Wijkhelden houden hun buurt schoon Eind 2014 ging het zwerfafvalproject ‘Wijkhelden’ in regio Nijmegen van start. Inmiddels zijn er al meer dan 1000 volwassenen en kinderen actief met het inzamelen van zwerfafval. De aanmeldingen om Wijkheld te worden, stromen nog steeds binnen.

Op 25 juni was de 1000e Wijkheld een feit. Wendy van

Sociale component

het Wijkhelden-promotieteam zette Simon en Lena,

Elk Wijkhelden-team heeft een volwassen begeleider,

twee kinderen uit Overasselt (gemeente Heumen), in

bijvoorbeeld een vader, moeder, opa of oma van de

het zonnetje. Ze waren gelijktijdig aangemeld als nieu-

kinderen. Gemiddeld bestaat een team uit vijf of zes

we Wijkheld. De Wijkhelden zijn in feite een uitvloeisel

kinderen uit groep drie tot en met acht. Ouders mogen

van de BuurtRangers en Vrienden van de Wijk, die sinds

ook jongere kinderen mee laten doen als ze dat graag

de jaren negentig in Nijmegen actief waren: teams van

willen. Met minimaal twee kinderen kan een team van

inwoners die gezamenlijk zwerfafval opruimden. Eind

start gaan en sommige teams bestaan inmiddels uit

2014 gaven de andere aandeelhoudende gemeenten

15 tot 20 kinderen. De Wijkhelden bepalen zelf welke

van inzamelbedrijf Dar aan dat ze ook een project

route en hoe vaak ze lopen. Stuiver: “We houden hier

wilden starten om kinderen bewust te maken van het

wel zicht op, zodat er niet te veel overlap ontstaat.”

probleem van zwerfafval. De nieuwe naam werd ‘Wijk-

De kinderen krijgen een kleine financiële vergoeding,

helden’. In Nijmegen, Groesbeek, Heumen, Beuningen

die de gemeente betaalt. Ook aan de volwassen

en Druten gaan sinds eind 2014 teams de wijken in

begeleiders wordt gedacht. Zij krijgen aan het einde

om zwerfafval op te ruimen. Michelle Stuiver, commu-

van het jaar een cadeautje. Wethouder Renske Helmer-

nicatiemedewerker van Dar: “Het voornaamste doel

Englebert van de gemeente Nijmegen liep een paar

van het Wijkhelden-project is dat we kinderen al vroeg

keer mee met een team. “Het is goed dat kinderen op

bewust willen maken van de problemen die zwerfafval

deze manier iets doen voor hun stad. Het mes snijdt

oplevert als het buiten blijft slingeren en de gevolgen

aan twee kanten: kinderen verdienen een zakcentje,

hiervan voor de leefomgeving.”

maar ze vertellen mij ook dat ze het hartstikke leuk

Foto's: Geert Timmer

GRAM | augustus 2015

17

vinden en onderling veel plezier hebben. Die sociale component is erg

Wethouder Piet de Klein van de gemeente Beuningen

belangrijk.”

denkt dat de laagdrempeligheid een grote rol speelt.

“Het is echt tastbaar, want je ziet meteen resultaat. Kin-

De spullen voor het verzamelen van het zwerfafval, zoals knijpers, em-

deren zijn er heel bewust mee bezig, merk ik. Sommige

mers, hesjes en zakken, krijgen de teams van Dar. Via de Wijkhelden-

jonge Wijkhelden vertelden me over de kennis die ze

website kunnen begeleiders en vrijwilligers zich aanmelden. Ze krijgen

hebben opgedaan over zwerfafval, grof- en restafval.”

een eigen account, waarmee ze materiaal bestellen, doorgeven wan-

De Klein had niet verwacht dat de start van het project

neer ze hebben gelopen en hoeveel zakken ze hebben verzameld. Vol-

zo vlot zou verlopen. “De promotiecampagne en alle

wassenen kunnen zich ook in hun eentje aanmelden. Stuiver: “Zo is er

communicatie-uitingen dragen zeker bij aan het suc-

een aantal mensen die tijdens het uitlaten van de hond, een knijper en

ces, maar ik denk ook dat mensen zich steeds meer

zak meeneemt en zwerfafval opruimt.” Volwassenen kunnen alleen lo-

bewust zijn van het feit dat iedereen verantwoordelijk

pen of in een groepje met andere volwassenen. Het verzamelde zwerf-

is voor de wereld om zich heen.”

afval kunnen de Wijkhelden tegelijk met het huishoudelijk restafval

Helmer-Englebert: “Ik merk dat het voor de Wijkhelden

aanbieden in de speciale zwerfafvalzakken. Het systeem is gebaseerd

meer betekent dan alleen rommel opruimen. Op het

op vertrouwen. “Misschien dat een enkeling denkt: ik gooi mijn eigen

eerste gezicht lijkt de openbare ruimte een anonieme

huishoudelijk afval in de zak. Dat kun je nooit helemaal voorkomen.

plek, maar juist door hier actief te worden, kun je dit

We gaan overigens in het najaar starten met steekproeven, waarbij we

veranderen en kan dit ook een thuis worden. Je eigen

één keer in de zoveel tijd op een aantal locaties controleren hoeveel

huis houd je schoon en je directe omgeving dus ook.”

zakken er staan en of het overeen komt met de aantallen die mensen

In de ene wijk zijn veel Wijkhelden-teams actief, in

hebben doorgegeven. Ook checken we dan wat er in de zakken zit”,

andere wijken weinig of geen. Stuiver: “Waarschijnlijk

vertelt Stuiver.

vinden bewoners van sommige wijken het minder belangrijk, of ze zien het niet als hun taak om zwerfafval

Anonieme plek

op te ruimen, maar mensen kunnen het natuurlijk ook

De ruim 1000 Wijkhelden halen op dit moment gemiddeld 500 zakken

gewoon te druk hebben.” Dar besteedt extra aandacht

per maand op. Het aantal Wijkhelden neemt nog steeds toe. Deels is

aan communicatie in de wijken en gemeenten waar het

dit te verklaren door de uitgebreide aandacht voor communicatie. Zo

wat minder loopt en probeert bijvoorbeeld via wijk-

is er de promotietour ‘Wijkhelden komen naar je toe’, waarbij Wendy

centra een ingang te vinden bij bewoners. De bevol-

en Wouter Wijkheld kinderen, door het spelen van spellen, enthousiast

kingssamenstelling van een wijk lijkt niet bepalend te

maken tijdens lokale evenementen. Er staan oproepjes in huis-aan-huis-

zijn voor de hoeveelheid Wijkhelden. De plekken waar

bladen, er is een Facebook-pagina en er wordt volop getwitterd. Stui-

Wijkhelden actief zijn, betreffen wijken waar relatief

ver: “Mensen steken elkaar ook aan. De kracht zit in het feit dat het

veel hoger opgeleiden wonen, maar ook zogenaamde

vanuit mensen zelf komt.”

achterstandswijken.

18

GRAM | augustus 2015

In de gemeente Nijmegen heeft Dar, naast de inzame-

opvoeding. Met andere ouders praat ik er wel eens over. Op die manier

lings- ook de reinigingstaak en zet het wijkvegers in,

is ook een kennis van mij op het idee gekomen om zich aan te melden,

die zwerfafval opruimen en prullenbakken legen. In de

samen met haar kinderen.” Zoontje Tom vult aan: “Ik vind het heel leuk.

andere gemeenten is dit niet het geval. Stuiver: “In Nij-

Vooral dingen oprapen met de knijper vind ik grappig.” Ploegmakers:

megen hebben we zeker de indruk dat het schoner is

“De kinderen letten meer op rommel buiten, merk ik. Ze vragen wel

op de plekken waar Wijkhelden komen. We werken hier

eens wanneer we weer gaan opruimen als ze ergens zwerfafval zien

met beeldkwaliteit. Als het op de ene plek schoner is

liggen.”

door onder andere het werk van de Wijkhelden, verplaatsen we de inzet van Dar naar een plek waar het

Slingeren

meer nodig is. De totale omvang van de inzet blijft ech-

Stuiver denkt niet dat de inzet van de Wijkhelden ertoe leidt dat men-

ter hetzelfde.” Wethouder De Klein van de gemeente

sen hun rommel juist gemakkelijker laten slingeren. Volgens Helmer-

Beuningen: “Er zijn in onze gemeente bewoners die al

Englebert is het juist andersom: “Vuil trekt vuil aan. Dat is bekend.

langer zwerfafval verzamelen, op vrijwillige basis en

De Wijkhelden zorgen er juist voor dat het schoon is en dat mensen

op eigen initiatief, en niet als Wijkheld geregistreerd

daardoor minder snel iets op straat gooien.” Er zullen vast mensen zijn

staan. Je ziet duidelijk het verschil tussen de straten

die vinden dat Dar of de gemeente het zwerfvuil moet verzamelen, vol-

waar deze mensen en de Wijkhelden actief zijn en waar

gens de Nijmeegse wethouder. “Ik krijg hierover overigens nooit boze

dit niet het geval is.” Marieke Ploegmakers is sinds be-

brieven. Het zal ook samenhangen met het basisniveau dat we hebben

gin dit jaar begeleider van een team Wijkhelden in Beu-

afgesproken om de stad schoon te houden en dat we handhaven. We

ningen. Met haar drie kinderen Maartje (4), Tom (6) en

zorgen er hoe dan ook voor dat de stad is opgeruimd.”

Lotte (8) gaat ze één of twee keer per maand op pad.

“Ik ergerde me aan de rommel die bleef liggen in onze

Meer informatie over het Wijkhelden-project: www.wijk-helden.nl. Voor

wijk. Ik vind dat je in zo’n geval niet moet zitten mop-

vragen kunt u contact opnemen met Michelle Stuiver: m.stuiver@dar.nl.

peren, maar zelf iets moet doen. Het is leuk om samen met de kinderen te doen en ik zie het als een stukje

Tekst: Ans Aerts

praktische kennis direct toepasbaar

Bent u betrokken bij gladheidsbestrijding?

Na de zachte winter van vorig jaar is het lastig voorspellen wat het weer aankomende winter gaat doen. Bent u al voorbereid op de vorst?

Gladheidssignalen herkennen is de eerste stap op weg naar een goed gecoördineerde gladheidsbestrijding. Bereid u professioneel voor op de vorstperiode. CROW helpt u daarbij met de opleiding ‘Coördinator Gladheidsbestrijding voor wegbeheerders’.

In deze opleiding maakt u kennis met alle aspecten van gladheidsbestrijding.

U leert weermodellen en weersinvloeden herkennen en interpreteren. Vervolgens start u acties op en zet u middelen in. Goed doordacht. Goed voorbereid.

Met de opleiding en het diploma waarborgt u een professionele en eenduidige manier van gladheidsbestrijding.

“Ik houd me al twaalf jaar bezig met gladheidsbestrijding. Dan heb je toch je eigen werkwijze. Dit kan een valkuil zijn. Doe je dingen al lang, dan werk je op routine. Tijdens deze opleiding heb ik weer een aantal nieuwe dingen geleerd en nieuwe inzichten gekregen. Daarnaast vond ik het fijn dat we de ruimte kregen om in discussie te gaan.”

— Sjaak Nas, Gemeente Venlo

www.crow.nl/4080 927065_001_06-Jul-15_11:31:50_walter GRAM | augustus 2015

19

BRANCHEGENOTEN Wesley Kook, directeur afvalbedrijf Selikor Curaçao

"Geringe schaalgrootte is probleem voor vernieuwing" "Ik heb een prachtige baan waar alles samenkomt wat voor de maatschappij belangrijk is", zegt Wesley Kook (1962), algemeen directeur van het staatsbedrijf Selikor N.V. op Curaçao en trouw lid van de NVRD. Het nabij de hoofdstad Willemstad gelegen bedrijf is verantwoordelijk voor het inzamelen en verwerken van afval. Daarnaast is het bedrijf belast met alle taken op het gebied van straatreiniging en rioolbeheer.

De naam Selikor staat voor: 'Servicio di Limpiesa di Korsou'. 'Limpiesa'

voorwaarts gemaakt. Op het eiland geldt Selikor dan

betekent reiniging en 'Korsou' Curaçao. Het bedrijf telt 320 medewer-

ook als een belangrijke en gewaardeerde speler. Vol-

kers. Daarmee hoort Selikor tot de top drie bedrijven op Curaçao. Op

gens Kook is dat mede te danken aan het lidmaatschap

jaarbasis gaat zo'n 155.000 ton afval, inclusief herbruikbaar afval,

van de NVRD en de vele goede zakelijke contacten die

door de handen van het bedrijf. Algemeen directeur Kook heeft na de

hij de afgelopen jaren in Nederland heeft opgebouwd.

middelbare school in Nederland een lerarenopleiding biologie gedaan

"Daardoor blijven wij goed op de hoogte van alle nieu-

en studeerde vervolgens aan de Universiteit van Wageningen af (ir) in

we ontwikkelingen op het gebied van afvalinzameling,

Huishoudwetenschappen (facility management). Als onderdeel van die

recycling en verwerking." Af en toe reist Kook ook af

opleiding heeft hij onder andere onderzoek gedaan naar het scheiden

naar Nederland voor het bezoeken van vakbeurzen en

van afval aan de bron in de gemeente Almere. In 2001 behaalde hij zijn

collega's uit de branche. Zo bezocht hij onlangs nog

titel Masters in Business Administration (MBA) aan de Universiteit van

de 'Reinigingsdemodagen' in Lelystad. "Dat is voor ons

de Nederlandse Antillen. Na eerst als beleidsmedewerker te hebben

belangrijk, omdat Nederland op milieugebied interna-

gewerkt bij Selikor werd hij er in 2006 benoemd tot algemeen direc-

tionaal een toonaangevende rol speelt én vooral ook

teur. Aan een overstap naar een reinigingsbedrijf in Nederland moet

omdat wij de Nederlandse milieuwetgeving rond afva-

Kook niet denken. Met een grote glimlach zegt hij: "Als Nederland een

linzameling en afvalverwerking volgen."

tropisch klimaat zou krijgen, zou ik een overstap heel misschien over-

Schaalgrootte

wegen."

Kook draait er overigens niet omheen dat vrijwel al De afgelopen jaren heeft het bedrijf onder leiding van Kook, binnen

het afval op het eiland nog wordt gestort. "Alleen voor

de beperkte (financiële) mogelijkheden, belangrijke duurzame stappen

ziekenhuisafval en slachtafval beschikken wij over een

Foto: Selikor

20

GRAM | augustus 2015

De afvalbranche is sterk in beweging. Meer dan ooit geldt stilstand als achteruitgang. Onder de titel Branchegenoten besteedt GRAM aandacht aan de manier waarop NVRD-leden omgaan met ontwikkelingen in de branche.

“Ons streven is zoveel mogelijk afval te hergebruiken en zo weinig mogelijk te storten of te verbranden. In de praktijk valt dat niet mee, soms is het zelfs onmogelijk.”

kleine verbrandings-installatie." Om het storten van

Daarnaast hebben wij een brengstation voor witgoed en metaalafval.

afval en de onvermijdelijke overlast daarvan te kun-

Ook voor dat materiaal doen wij al het mogelijke om er een zinvolle her-

nen minimaliseren wordt op Curaçao wel al enige tijd

bestemming voor te vinden. Als wij dat niet consequent zouden doen,

nagedacht over de bouw van een verbrandingsinstal-

zou de bevolking ook geen animo meer hebben om bruikbaar afval nog

latie. Als bekende vakantiebestemming is de regering

te scheiden of bij ons brengstation af te geven. Papierafval gaat he-

van Curaçao - tevens eigenaar van Selikor - er alles

laas, maar noodgedwongen, nog steeds naar de stortplaats, omdat daar

aan gelegen om het storten van afval helemaal of in

geen betaalbaar alternatief voor is." Composteren van groente- fruit- en

ieder geval zo veel mogelijk te beëindigen. "Ons stre-

tuinafval noemt Kook voor Curaçao geen optie. "Ons zeer droge klimaat

ven is om, net als in Nederland, zoveel mogelijk afval

leent zich daar simpelweg niet voor."

te hergebruiken en zo weinig mogelijk te storten of te verbranden. Onze wetgeving is ook afgestemd op

Wereld van verschil

de milieuwetgeving in Nederland. In de praktijk valt

Op de vraag wat op afvalgebied het grootste verschil is tussen Neder-

dat echter niet mee, soms is het zelfs onmogelijk. Het

land en Curaçao antwoordt Kook zonder omhalen: "Het gedrag van de

grote probleem is namelijk de schaalgrootte en het

mensen in de omgang met afval. In Nederland krijg je al decennia met

prijskaartje voor de burger. Afvalverwerking moet be-

de paplepel ingegoten dat je netjes met afval moet omgaan. Op Curaçao

taalbaar blijven. Daarom zitten we op dit moment nog

begint dat nu pas te komen. Helaas wordt er soms nog erg gemakkelijk

steeds in de oriëntatiefase voor het bouwen van een

met afval omgegaan. Zo van: gooi maar ergens neer. Als Selikor probe-

verbrandingsinstallatie.

ren wij een omslag tot stand te brengen door regelmatig voorlichting te geven over hoe je moet omgaan met afval en waarom dat belangrijk is.

Nuttig hergebruik

Een ander belangrijk verschil is dat in Nederland, bijvoorbeeld door de

De schaalgrootte is trouwens ook een handicap bij

milieupolitie, streng wordt toegezien op het netjes omgaan met afval

het afzetten van herbruikbare afvalstromen. Daarom

en op het gescheiden aanbieden ervan. Dat systeem kennen wij nog

zamelen wij herbruikbaar afval niet separaat in. Wel

niet." Onder het motto: 'Verbeter de wereld en begin bij jezelf ' besteedt

bieden we de mogelijkheid om herbruikbare afvalstro-

Selikor veel aandacht aan interne opleiding en scholing van het eigen

men, zoals plastic en glas, op brengstations af te ge-

personeel. Als onderdeel daarvan heeft het Nederlandse opleidingsin-

ven. Dat materiaal hebben wij liever niet op onze stort-

stituut OPOR op locatie al diverse scholingscursussen voor personeels-

plaats. Ongeveer vijf procent van de totale hoeveelheid

leden van het bedrijf verzorgd. Over de toekomst van afvalverwerking

herbruikbaar afval komt op die manier bij ons terecht.

op het eiland zegt Kook: "Grofweg gaat nu nog ongeveer 80 procent

Het gescheiden aanbieden van herbruikbaar materiaal

van het afval naar de stortplaats en wordt 20 procent gerecycled. Vóór

stimuleren we met voorlichtingscampagnes, waarbij

mijn pensionering hoop ik dat te hebben omgedraaid. Daar ga ik echt

vooral de scholen worden betrokken. Samen met de

voor." Na een korte overpeinzing zegt hij: "Realistisch gezien, zou een

Kamer van Koophandel, de horeca en het overige be-

verhouding 60 procent storten en 40 procent recyclen al een grote

drijfsleven hebben wij zelfs een voorlichtingsorganisa-

prestatie zijn. Het gebrek aan schaalgrootte blijft namelijk de grootste

tie opgericht; zeg maar zoiets als 'Nederland Schoon'.

handicap om forse stappen te kunnen maken. Bovendien moet ik eer-

Wij doen er alles aan om de gescheiden aangeleverde

lijkheidshalve zeggen dat het afvalvraagstuk op het eiland nog niet de

afvalstromen zoveel als mogelijk een nuttige herge-

allerhoogste prioriteit heeft, hoewel op dat gebied de laatste jaren wel

bruiksbestemming te geven. Door onze geringe schaal

al veel is verbeterd.”

en de geïsoleerde ligging van het eiland is dat in de praktijk niet altijd even gemakkelijk. Bij de afzet van plastic en glas zijn we gelukkig al redelijk succesvol.

Tekst: Laurent Chevalier

GRAM | augustus 2015

21

Kenniscentrum helpt gemeenten inzameling efficiënter te regelen Kunststof velletjes om de salami, plastic drinkflesjes en plastic boterkuipjes: gemeenten werken hard om kunststof verpakkingsafval apart te laten verwerken.

Het onafhankelijke Learning Center Kunststof Verpakkingsafval van Rijkswaterstaat helpt gemeenten kosteloos om dit zo efficiënt mogelijk te doen. Coördinator Jan Kohl: “We willen ervoor zorgen dat niet elke gemeente zelf het wiel hoeft uit te vinden.”

Het Learning Center - afgekort

verhogen of om een collega-gemeente te helpen. Ook

LCKVA - is een nieuwe speler in de

maakt het Learning Center gebruik van reeds beschik-

wereld van kunststof verpakkings-

bare gemeentelijke gegevens (na toestemming), zoals

afval. Eind 2014 is het kenniscen-

de benchmark Huishoudelijk Afval van RWS/NVRD en

trum opgericht om gemeenten een

de WasteTool van Nedvang. Vertrouwelijkheid van deze

helpende hand te bieden bij de

cijfers is geborgd: de kennis blijft binnen het LCKVA en

inzameling, sortering en verwer-

heeft alleen als doel dat gemeenten van elkaar kunnen

king van kunststof verpakkingen.

leren. In 2017 vindt landelijk een tussentijdse, externe

Achtergrond

veranderingen

kostenvalidatie plaats om te kijken of de kosten die de

in de vergoeding die gemeenten hiervoor ontvangen.

gemeenten maken, ook daadwerkelijk dalen in lijn met

“Gemeenten krijgen de kosten vergoed die ze maken

de vergoeding. Ook wordt gekeken of het nodig is om

voor het ophalen en laten verwerken van kunststof

de afspraken bij te stellen.

Jan Kohl, coördinator LCKVA

zijn

afval”, zegt Kohl. “In 2012 hebben het Rijk, de VNG en het verpakkende bedrijfsleven afgesproken dit be-

Eigen zakken, eigen containers

drag de komende jaren te verlagen: uiteindelijk krij-

Sinds de afspraken over de vergoedingen zijn gemaakt,

gen gemeenten in 2019 ongeveer een derde minder.

zijn veel gemeenten op zoek naar manieren om de

Om hierop voorbereid te zijn, willen veel gemeenten

hoeveelheid opgehaald kunststof afval per inwoner te

de effectiviteit van de inzameling verhogen. Sommige

verhogen. Want hoe meer bruikbaar kunststof een ge-

gemeenten maken zich ook zorgen: krijgen zij nog

meente ophaalt, des te hoger de vergoeding. Volgens

wel genoeg geld om de kunststofinzameling goed te

Kohl zijn de verschillen tussen de gemeenten groot:

regelen? Om daarbij te helpen, is het Learning Center

waar de ene gemeente twintig kilo kunststof afval per

opgericht.”

inwoner weet in te zamelen, halen andere gemeenten twee kilo per jaar op. “Ons idee is dat gemeenten heel

“Veel gemeenten willen de effectiviteit van hun inzameling verhogen.

Het Learning Center is opgericht om daarbij te helpen.”

veel van elkaar kunnen leren. Dat is ook de kern van onze werkwijze: we brengen gemeenten samen die elkaar onderling kunnen adviseren. Wat je nu ziet is dat bijna elke gemeente in Nederland er zijn eigen werkwijze op nahoudt: een eigen ophaalfrequentie, eigen zakken, eigen containers. Maar het is echt niet nodig om altijd zelf het wiel uit te vinden. Veel gemeenten hebben al hele slimme oplossingen bedacht om meer kunststof afval te verzamelen.”

22

100% onafhankelijk

Scheiden voor of na?

Het idee achter het Learning Center is dat elke ge-

Wat de situatie volgens Kohl complex maakt, is de

meente er kosteloos een beroep op kan doen, in de

keuze voor na- of bronscheiding. Bij nascheiding doen

zekerheid dat zij betrouwbaar, onafhankelijk en des-

mensen al hun huishoudelijk afval in de restafvalbak

kundig advies krijgt. Dat was bij de oprichting in 2014

en worden de verschillende soorten afval bij een ver-

de reden om het kenniscentrum bij Rijkswaterstaat

werkingsbedrijf gescheiden. Voordeel is vooral gemak

onder te brengen. Ook zijn de gemeenten verzekerd

voor de bewoner: die hoeft geen extra moeite te doen

van 100% vertrouwelijkheid: gegevens die ze leveren

en heeft geen verschillende afvalbakken in de tuin

aan het centrum, worden alleen gebruikt om hun ei-

staan. Nadeel is dat sommige soorten kunststof niet

gen werkwijze efficiënter in te richten, hun respons te

meer kunnen worden hergebruikt als ze in contact ko-

GRAM | augustus 2015

men met gft-afval of andere vervuiling. Bij bronschei-

Bergen (Noord-Holland) zitten we bijvoorbeeld om de

ding scheiden de mensen het afval thuis. Bronschei-

tafel om zowel de inzamelmethodiek als de communi-

ding is efficiënt en levert de beste materialen die weer

catie naar de inwoners te bespreken. Een veranderende

als grondstof kunnen worden gebruikt. Voorwaarde is

methodiek moet je goed uitleggen om de mensen thuis

wel dat mensen moeite willen doen, het volgens de re-

gemotiveerd te krijgen.”

gels aanpakken en weten welke kunststof verpakkingen geschikt zijn voor recycling.

Opties in kaart Welke inzamelingsmogelijkheden een gemeente heeft, is erg afhankelijk van de lokale omstandigheden.

“We brengen gemeenten samen die elkaar onderling kunnen adviseren.”

“Voor een plattelandsgemeente is bronscheiding een prachtige oplossing”, zegt Kohl. “Daar hebben mensen meestal wel ruimte om meerdere bakken in hun tuin

Wat biedt het Learning Center?

te stallen. Maar in een gemeente als Amsterdam zie je

Om de gemeenten van dienst te zijn, biedt het Learning

gelijk het probleem: mensen in een klein appartement

Center verschillende mogelijkheden, zoals kennisde-

op drie hoog hebben geen plek voor al die bakken. Dus

ling, trainingen, een-op-een-gesprekken en een web-

dan moet je als gemeente andere oplossingen zoeken;

site met inspirerende praktijkvoorbeelden. Dit najaar

bijvoorbeeld nascheiden of bronscheiden via verzamel-

organiseert het centrum bijeenkomsten voor gemeen-

containers.”

ten over inzameling en nascheiding versus bronscheiding. Ook maken ze gebruik van onderzoek en bunde-

Dit is het soort vraagstukken waarbij het Learning Cen-

len ze kennis in handige producten.

ter de helpende hand biedt. Hetzij via succesvolle voor-

Het Learning Center werkt nauw samen met het pro-

beelden uit andere gemeenten, hetzij via adviseurs van

gramma VANG Huishoudelijk afval. Ook betrekt het

Rijkswaterstaat of externe experts. Kohl: “We nemen

zoveel mogelijk organisaties die zich ook op het huis-

altijd de situatie in een gemeente als uitgangspunt:

houdelijk afval richten, zoals Nedvang, NVRD, het Ken-

de communicatie, het type bebouwing en de stedelijk-

nisinstituut Duurzaam Verpakken en VNG.

heidsklasse zijn belangrijke aandachtspunten die de keuze voor een bepaalde methodiek beïnvloeden. We

Meer informatie over de activiteiten en de dienstverle-

brengen voor de behandelend ambtenaar alle opties in

ning vindt u op www.learningcenterkva.nl

kaart en kunnen helpen om zijn verhaal aan de wethouder en de inwoners te presenteren. Met de gemeente

Tekst: Bas de Rue

GRAM | augustus 2015

23

VAKWERK

Jan Hubers (64) is bedrijfsdirecteur Inzameling en Reiniging bij Omrin. Zijn gedrevenheid ligt bij de klant, de burger én het resultaat. “Je kunt nog zulke mooie plannen hebben als directie, maar je wordt afgerekend op wat er op straat gebeurt. Eén misstap en iedereen smult er van.”

“Goed in de gaten houden wat er op straat gebeurt” Wat houdt je functie in?

afdeling reiniging bij de gemeente Smallingerland. Tien

Ik ben bedrijfsdirecteur van het vroegere Fryslân Miljeu, dat is de inza-

jaar later stapte ik over naar Omrin, aanvankelijk als

meltak van Omrin. We hebben twintig gemeenten als aandeelhouders,

regiomanager, nu dus als bedrijfsdirecteur.

waarvan Leeuwarden de grootste is. Als bedrijfsdirecteur overleg ik ui-

Die ervaring bij een gemeente, daar heb ik nu nog da-

teraard met de wethouders en andere vertegenwoordigers van de ge-

gelijks plezier van. Je weet hoe het spel daar gespeeld

meenten over het te voeren beleid, doelstellingen en strategie. Maar ik

wordt, met al die verschillende wethouders, raadsle-

begeef me ook vaak op de werkvloer van ons eigen bedrijf. Om voeling

den, ambtenaren. Daar heb ik nog steeds veel aan bij

te houden met de operationele kant. Wij als Omrin zijn daar tamelijk

mijn overleg met de aandeelhouders. Wat ik ook geleerd

uniek in, maar bij ons draait elke teamleider, en dus ook ik, bij toerbeurt

heb in die tijd, is dat je klachten van burgers serieus

mee in de uitvoering. Om de zoveel tijd ga ik dus een weekend mee

moet nemen. Zorg dat ze hun klacht goed kwijt kunnen

op stap met de reinigingsdienst. Meestal om de binnenstad schoon te

en doe er ook meteen iets mee. Voor je het weet, bla-

maken. Dat is heel leerzaam en nuttig. Je weet van de hoed en de rand

zen ze de boel op door naar een bevriend raadslid te

en je krijgt meer wederzijds begrip. Wij doen dit bij Omrin al sinds een

stappen of een briefje naar de krant te sturen. Dan heb

jaar of tien en het werkt echt. Het verkleint de afstand tussen de leiding

je er veel meer gedoe mee, een officiële klachtenproce-

en de werkvloer, zodat je gevoel houdt over wat er daar gebeurt.

dure is gigantisch veel werk. Je moet je in dit vak altijd realiseren: je kunt als directie nog zulke mooie plannen

Wat deed je hiervoor?

maken, maar dikwijls word je afgerekend naar wat er

Ik ben van origine weg- en waterbouwkundige. Ik heb jaren voor bag-

gebeurt op straat. Dat incident in Gouda vind ik een

gerbedrijf Boskalis gewerkt, hielp mee de Oosterscheldekering te bou-

goed voorbeeld. Een bewoner ontdekte daar dat bij een

wen. Na een bijscholing bedrijfs- en milieukunde werd ik in 1990 hoofd

bepaalde route het gft-afval in de wagen met restafval

24

GRAM | augustus 2015

De rubriek Vakwerk gaat over het vakmanschap en de bevlogenheid in de branche. In afval- en beheer van de openbare ruimte werken vele professionals, die hart hebben voor de ‘schone zaak’.

Wat drijft hen in hun werk? En waarom doen zij dit werk graag en goed?

werd gegooid. Begrijpelijk, wij hebben ook hoogbouw

belangrijk en zwaar. Ik heb de familie van het slachtof-

waar het gft zo slecht van kwaliteit is, dat het verbrand

fer gesproken, ben naar de begrafenis gegaan. Je moet

moet worden. Maar zég dat dan tegen je bewoners.

ze onder ogen komen, vind ik.

Wij hebben gewoon die groene bak weggehaald en be-

Ik heb ook wel eens wakker gelegen van andere zaken,

woners gezegd dat ze te slecht scheiden om het gft te

zoals een tijdelijke financiële dip in ons bedrijf, maar

kunnen composteren. Dat is beter dan erover zwijgen,

dat is niet te vergelijken. Zo’n mensenleven, dat hakt

want dat komt altijd uit en dan ben je de klos. Iedereen

er in.

smult van zo’n verhaal, de politiek gebruikt het tegen je. Dan ben je veel verder van huis. Je kunt als directie

Zorgen voor de toekomst?

wel zeggen ‘ik wist er niets van’, maar je wordt er wel

De latere pensioenleeftijd is een aandachtspunt. Men-

op afgerekend. Hou dus in de gaten wat er op straat

sen achter de wagen hebben een moeilijke rug, dach-

gebeurt.

ten dat ze eerder klaar waren. Zorg dat er goed personeelsbeleid komt, dat ze zich om- of bijscholen voor

Wat vind je het mooiste aan je werk?

een lichamelijk minder zware baan. Anders gaan we

Als we samen, in teamverband, aan een vastomlijnd

het niet halen met zijn allen.

project werken en uiteindelijk de doelstelling ook ha-

Onder collega’s leeft wel de angst dat gemeenten steeds

len. Daar krijg ik energie van. Wij hebben onze hele

groter worden en dus hun inzameling, winterdienst en

inzameling geautomatiseerd, een aantal jaren terug al-

dergelijke zelf gaan doen. Ik ben daar niet bang voor,

weer. Leeuwarden heeft alleen nog maar ondergrondse

zie het zelfs als een uitdaging. Wij als Omrin moeten

containers, minicontainers legen we bijna uitsluitend

extra goede prestaties leveren, zorgen voor een toege-

met zijladers. 190.000 aansluitingen zamelen we nu

voegde waarde. Als gemeenten een reden hebben om

met dertig auto’s in. Dat is een hele opgave geweest,

bij jou te blijven, dan doen ze dat ook.

maar als team zijn we daar enorm trots op.

Wat mij wel echt zorgen baart, is de toegenomen armoede. We pronken wel dat de economie weer aan-

Waar ben je nog meer trots op?

trekt maar in bepaalde wijken zie je daar niets van.

Vorig jaar zijn we gestart met textielinzameling. We

Integendeel. De laatste vijf jaar zie je bepaalde wijken

wilden het textiel in Friesland laten sorteren, vanwege

steeds meer verpauperen. Sommige mensen kunnen

de werkgelegenheid. Samen met Reshare en diverse

geen nieuw toegangspasje meer betalen voor hun on-

SW-bedrijven is dat gelukt. We zijn nu anderhalf jaar

dergrondse container, als ze dat kwijtraken. Dan heb

bezig en hebben zelfs alle doelstellingen overtroffen.

je het over vijftien euro. Asielzoekers houden er ook

Iedereen is winnaar bij dit project, ook het milieu. Dat

andere normen en waarden op na. Ze zijn al heel trots

vind ik echt heel mooi.

als ze hun afvalzak keurig bij het zuiltje hebben gezet.

‘Die zak moet er ook nog in’, drukken wij ze dan op

Wat vind je minder leuk aan je werk?

het hart. Het is allemaal logisch, iemand die het druk

Ik ben geen vergadertijger. Het is essentieel dat het ge-

heeft met overleven, heeft andere prioriteiten dan afval

beurt, maar zelf ben ik meer een aanpakker. Zo loop ik

netjes scheiden en aanbieden. Maar voor ons vak heeft

ook congressen en symposia niet plat, ik ga alleen als

die verpaupering grote gevolgen. We moeten extra aan

het me echt interessant lijkt. Te lang achter de compu-

de bak en niemand weet waar het eindigt.

ter zitten, dat is ook niets voor mij. Ik ben liever buiten bezig, om dingen daadwerkelijk te realiseren.

Wat heb je zelf met afval?

Ik begin steeds meer in te zien dat afval niet bestaat,

Waar heb je wel eens wakker van gelegen?

je hebt het over waardevolle grondstoffen. Thuis schei-

Zwarte momenten zijn de dodelijke ongevallen. In de

den we alles keurig, maar mijn vrouw is Pools en heeft

25 jaar dat ik in het afval zit, heb ik het helaas drie keer

een originele oplossing voor stinkend keukenafval. Ze

meegemaakt. De laatste keer was een oud vrouwtje. Ze

begraaft het in de tuin. Twee spitten diep, dan komen

stak met haar rollator voor de wagen langs, de chauf-

dieren er niet meer op af. Dat is een Poolse gewoonte

feur zat hoog en heeft haar niet gezien. Wij konden

en het werkt fantastisch. Alles groeit er beter van!

er absoluut niets aan doen, het is ook geen zaak geworden, maar dat zijn toch heel duistere momenten. Ik ben er meteen naartoe gereden toen ik het hoorde, dat beeld blijft altijd op je netvlies staan. Ook de nazorg is

Tekst: Hetty Dekkers

GRAM | augustus 2015

25

Baanbrekend Landschap wint de Gouden Schoffel Tijdens het congres ‘Werk in Uitvoering, arbeidsparticipatie in afval en beheer openbare ruimte’ heeft de jury de winnaar van de Gouden Schoffel bekend gemaakt. De Gouden Schoffel is de prijs voor het beste voorbeeld van social return in de uitvoering van beheertaken in groen, afval en recycling, infra en openbare ruimte. Uit de drie genomineerden kozen juryleden Joyce Verhoeven, Mieke ten Brinke-IJsselstein en Erik Punt voor het project Baanbrekend Landschap in Twente.

De verenigingen NVRD en Stadswerk willen met de Gouden Schoffel en

cifieke vakinhoudelijke cursussen via AOC Oost. Ook

het congres laten zien welke kansen er in het fysieke domein liggen om

krijgen ze de mogelijkheid om zich verder te ontwik-

doelstellingen uit het sociale domein te bereiken. Er moet meer werk

kelen door middel van een leerwerktraject bij Groei-

komen – juist ook voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt –

punt (onderdeel van AOC Oost). De groene sector is

en het werk in afval, beheer openbare ruimte en de circulaire economie

betrokken bij het project, zodat de kans op een daad-

biedt hier kansen voor. Om dit te bereiken is een goede samenwerking

werkelijke baan wordt vergroot. Dit heeft succes ge-

nodig tussen sociaal en fysiek domein, opdrachtgevers en -nemers, op-

had: inmiddels hebben 10 van de 12 deelnemers een

leidingsinstituten, gemeenten en bedrijfsleven. Dit laatste is nu nét wat

baan, waarvan een groot deel bij de betrokken groen-

Baanbrekend Landschap zo bijzonder maakt en daarom heeft dit unieke

bedrijven. Dit project is een voorbeeld van ‘Twentse

project de Gouden Schoffel verdiend!

Kracht’ en geeft extra motivatie voor het opzetten van een vervolgproject.

Twentse Kracht Het project Baanbrekend Landschap is een samenwerking in Twente

De verenigingen Stadswerk en NVRD organiseerden in

tussen Landschap Overijssel, de gemeenten Wierden en Almelo, Water-

de eerste helft van 2015 een serie van vijf regionale

schap Vechtstromen, AOC Oost en Soweco. Het doel is om de deelne-

werkbijeenkomsten ‘Social Return: we doen het ge-

mers meer kansen op de arbeidsmarkt te bieden. Deelnemers aan het

woon?!’. Op deze bijeenkomsten zijn veel verschillen-

project zijn werklozen of mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

de, succesvolle en inspirerende manieren van aanpak

Onder professionele begeleiding van Landschap Overijssel voeren ze

besproken. Tijdens de sessie in Zoetermeer heeft Joyce

landschapswerk uit dat normaliter blijft liggen. Denk aan het verwijde-

Verhoeven van DSW-Rijswijk de Gouden Schoffel aan-

ren van opslag in een gebied, het onderhouden van wandelpaden, of

geboden aan Stadswerk en NVRD met de uitdaging om

het verwijderen van prunus in houtwallen.

op zoek te gaan naar het beste voorbeeld van social return. Baanbrekend Landschap is een mooi voorbeeld

Deelnemers worden gedurende het project gecoacht op arbeidsvaar-

van waar social return toe moet leiden: een groot deel

digheden (tijdsplanning, afspraken nakomen, etcetera) en krijgen spe-

van de deelnemers heeft nu écht werk! Dat hierbij de samenwerking tussen veel betrokken partijen cruciaal blijkt te zijn, mag duidelijk zijn.

Meer weten? www.arbeidsparticipatie.nu en www.landschapoverijssel.nl/baanbrekendlandschap-twente De twee andere genomineerden voor de Gouden Schoffel kwamen allebei uit Rotterdam.

• Leger des Heils ReShare is door de gemeen te Rotterdam genomineerd vanwege een aanbesteding van textiel inzameling waar bij veel aandacht was voor social return.

• De gemeente Rotterdam en Stichting Land schapsonderhoud werken samen om mensen met een afstand tot de arbeids markt werkervaring te laten opdoen door het uitvoeren van ecologische groenwerk zaamheden.

Tekst: Anneloes Voorberg

26

GRAM | augustus 2015

nieuws Tekst: Ilse van der Grift

de doelstellingen, de resultaten en de

Nieuw: NVRD-commissie ICT

wordt gevoed door jaarthema’s gebaseerd

Er gebeurt veel in het domein van ICT,

op actuele ontwikkelingen in de branche,

toekomst van het afvalbeleid in Neder-

ook op het vlak van afval, reiniging en

denk aan planningsoptimalisatie, infor-

land. Ruim een week voor het AO heeft

groenbeheer.

voertuigauto-

matiebeveiliging, digitale afvalkalender

de staatssecretaris al veel duidelijkheid

matisering, mobiele apps, business in-

Denk

aan

of applicatiearchitectuur. De Jong: “We

verschaft: statiegeld blijft en voor kleine

telligence,

afvalmanagementsystemen,

zijn net gestart, maar er zijn zoveel inte-

flesjes en blikjes wordt door gemeenten

routeoptimalisatie, et cetera. ICT heeft

ressante en belangrijke onderwerpen dat

en bedrijfsleven de komende twee jaar

tegenwoordig zelfs zo’n cruciale rol in de

we de komende jaren onze agenda zon-

gezamenlijk een aantal experimenten uit-

bedrijfsvoering, dat als ICT ‘niet werkt’

der problemen zullen kunnen vullen. Via

gevoerd met gebruik van retourpremies.

er geen, beperkt of moeizaam afval inge-

GRAM houden we u graag op de hoogte!”

Experimenten waarbij maatschappelijke organisaties als sportverenigingen en

zameld kan worden. Ook is ICT een zeer belangrijke factor in kostenbesparing, in-

Wilt u meer weten over de commissie

scholen betrokken zullen worden. Over

novatie, procesoptimalisatie en excellente

ICT, wilt u deelnemen of heeft u ideeën

de verdere invulling van deze experimen-

bedrijfsvoering. Kortom, er liggen volop

over agendapunten? Neem dan contact op

ten werd veel gediscussieerd waarbij de

kansen voor NVRD-leden op ICT-gebied.

met Rik Hardenberg, beleidsmedewerker

staatssecretaris verwees naar het plan dat

Ook voor hen die te klein zijn om alle

NVRD, via telefoonnummer 088-3770020

de betrokken partijen voor 1 oktober zul-

ontwikkelingen goed te volgen en er in

of via hardenberg@nvrd.nl

len uitwerken. De NVRD steunt dit plan en

te investeren. Daarom heeft het bestuur

zal betrokken worden bij de uitwerking

van de NVRD eerder dit jaar goedkeuring

Onderzoek afvalscheiding

gegeven aan de oprichting van een com-

hoogbouw

missie ICT. Doel van deze commissie is

In het kader van het project ‘Verbeteren

Overige onderwerpen die aan de orde

kennis te vergaren en te delen over ICT

afvalscheiding en –inzameling hoog-

kwamen, waren:

in de branche, en andere commissies van

bouw’ is uitgebreid internationaal on-

• De wijze waarop de hoogst haalbare

dienst te zijn over ICT vraagstukken. De

derzoek gedaan naar gedragsstudies

doelen voor de verschillende materiaal-

STOSAG-commissie, die zorg draagt voor

over afvalscheiding in de hoogbouw.

stromen worden vastgesteld.

de ontwikkeling en het beheer van stan-

De studie, uitgevoerd door Cees Mid-

• De toekomst van de AVI-capaciteit in

daarden in de registratie- en identifica-

den van de TU Eindhoven, biedt inzicht

Nederland en de import van afval. Dit

tieprocessen rondom de inzameling van

in gedragsbepalende factoren voor af-

punt wordt ook verder opgepakt in het

ondergrondse- en minicontainers, gaat op

valscheiding en interventies voor ge-

LAP3.

in deze nieuwe commissie.

meenten. De studie is gericht op we-

• De regeling voor het verbod op plastic

tenschappelijke literatuur en vormt de

tasjes per 1 juni 2016 zal na de zomer

Dennis de Jong, voorzitter van de nieu-

basis voor een nader veldonderzoek

naar de Kamer worden gestuurd. De

we commissie: “We willen bijdragen aan

en verschillende praktijkpilots om de

vragen over voedselverspilling zullen

de

stimulering

afvalscheiding in hoogbouw te ver-

door de staatssecretaris EZ beantwoord

van de inzet van ICT in de branche. Het

beteren. Deelnemers aan het project

worden in het kader van het voedselbe-

delen van kennis over actuele ontwik-

zijn Avalex, Almere, Amsterdam, Den

kelingen en het bespreken van oplossin-

Haag, Rotterdam, Schiedam, Utrecht,

• Bij een volgende voortgangsrapportage

gen, ervaringen, successen en valkuilen

HVC, I&M, RWS, VNG, VA en NVRD. Het

VANG zal ingegaan worden op indicato-

staat centraal. Waar mogelijk komen we

rapport ‘Verbetering afvalscheiding en

ren als betrokken partijen en financiële

tot (onafhankelijke) ‘best practices’. Ook

inzameling hoogbouw’ is beschikbaar

instrumenten.

willen we een platform zijn voor andere

via www.vang-hha.nl

professionalisering

en

NVRD-commissies aangaande ICT aspec-

ervan.

leid.

Omdat er niet voldoende tijd was om alle

ten. Tevens blijft de STOSAG-standaard

Algemeen Overleg Tweede Kamer:

onderwerpen uitgebreid aan de orde te la-

een actief agendapunt.” De leden van de

retourpremies en statiegeld

ten komen is er voor na het zomerreces

commissie zijn IT- en informatiemanagers

Op 25 juni jongstleden heeft de commis-

een verlengd AO aangevraagd. Een be-

afkomstig van publieke inzamelingsor-

sie afval en grondstoffen van de Tweede

knopt verslag van het overleg van 25 juni

ganisaties. De agenda van de commissie

Kamer gesproken over de voortgang,

vindt u op de NVRD-website.

GRAM | augustus 2015

27

>>

nieuws

Nieuwe leden gezocht Heb jij een visie op wat de nieuwe wet

NVRD-agenda

Werk en Zekerheid gaat betekenen of wat

28 aug. commissie Afvalpreventie

een afvalinzamelaar in de toekomst moet

1 sept. redactiecommissie GRAM

kunnen? Vind je iets van strategische per-

2 sept. commissie ICT

soneelsplanning? Werk je bij een gemeen-

10 sept. benchmark Onkruidbeheer

telijke dienst en wil je van collega’s in de

15 sept. commissie Beheer Openbare Ruimte

branche leren? Meld je dan aan als lid voor de commissie Opleiden en Professionaliseren. Aanmelden kan bij Peter Kerris: kerris@nvrd.nl

Reisverslag werkbezoek NVRD aan Noord-Italië Na Vlaanderen, Dortmund en Malmö, was het dit jaar de beurt aan onze collega’s in Italië om hun kijk op het afvalbeheer te delen. Een 19 personen tellende Nederlandse delegatie van NVRD-leden reisde van 10 tot 13 juni naar NoordItalië om te leren over het afvalbeheer daar.

Het is een goed verborgen geheim dat met name Noord-Italië vergevor-

bekijken. Het afvalscheidingspercentage van Milaan

derd is in de ontwikkeling van afvalpreventie, afvalscheiding en recy-

ligt op 53,4 procent. Met een groot aandeel hoogbouw

cling. Ook op het gebied van afvalscheiding in hoogbouw lopen steden

en 1,2 miljoen inwoners is dit een interessant resul-

in Noord-Italië voor. Voor de Nederlandse delegatie belooft het dus een

taat. Het scheiden van afval vindt plaats aan de bron,

interessante kennismaking te worden met het Italiaanse afvalbeheer.

namelijk in de huishoudens. Binnen de hoogbouw is er een ‘afvalkamer’ aanwezig waar drie verschillende

Milaan en Montello

containers staan; glas, papier en bio-waste (keukenaf-

Na een voorspoedige reis op woensdag bezoeken we de eerste dag

val). Daarnaast wordt het kunststof en restafval apart

van deze studiereis de binnenstad van Milaan om de inzameling te

in zakken gescheiden. De conciërge van het gebouw zorgt er voor dat de containers aan de straat worden aangeboden, rest- en keukenafval twee keer per week, de andere afvalstromen één keer per week. Overige afvalstromen, zoals batterijen en tuinafval, brengen de inwoners zelf naar een brengvoorziening in de buurt.

Na de bezichtiging van de afvalinzameling worden we welkom geheten op het hoofdkantoor van AMSA, de afval- en reinigingsdienst van Milaan. Hier volgt een presentatie over de ontwikkeling van het afvalbeleid van Milaan. In 2012 is de stad begonnen met het uitrollen van een gescheiden keukenafval-inzameling. Bewoners krijgen een container tot de beschikking en een bakje voor in de keuken. Door middel van composteerbare zakken wordt het keukenafval verzameld en de zakken worden vervolgens in de verzamelcontainer voor biowaste gedaan. Dit leidt er toe dat Milaan gemiddeld 90 kilo per jaar aan keukenafval per inwoner ophaalt. Na

Op centrale locaties staan verzameltrucks van Contarina waar kleinere

de presentatie brengen we een bezoek aan de contro-

inzamelwagens hun opgehaalde afval kunnen lossen.

lekamer van AMSA waar duidelijk wordt hoe ver het

28

GRAM | augustus 2015

Het GPS-tracking systeem van AMSA waarmee tot in de kleinste details de werkzaamheden van de inzamelwagens live kunnen worden gevolgd.

De Nederlandse reisdelegatie.

GPS-tracking systeem doorgevoerd is in Milaan. Op een

120 liter containers om afvalstromen in te scheiden. In

scherm van 2 bij 1,5 kan de controle kamer live zien

de hoogbouw wordt het afvalbeheer anders georgani-

waar alle trucks zich bevinden, maar ook welke stil

seerd. Hier krijgen de inwoners de beschikking over

staan, aan het werk zijn, waar ze al geweest zijn et ce-

kleinere, stapelbare containers om de afvalstromen in

tera. Tot in de kleinste details kunnen de werkzaamhe-

te scheiden. Ook hier wordt er voor het keukenafval

den live uitgelezen worden via een black box in de wa-

gebruik gemaakt van composteerbare zakken. Op het

gen. De volgende bezichtiging is bij de vergisting- en

terrein van Contarina volgt een presentatie over de ont-

composteringsfaciliteit en kunststof sorteerinstallatie

wikkeling van het afvalbeheer in de regio. Het gebrek

in Montello. In deze volledig private installatie wordt

aan stortplaatsen en verbrandingsovens binnen de

op jaarbasis 300.000 ton keukenafval verwerkt. Ook

regio zorgt ervoor dat deze opties niet zomaar benut

het keukenafval van de stad Milaan gaat naar Montello.

kunnen worden. De streek heeft de oplossing gezocht

Na het bezoek vervolgen we onze reis naar Brescia.

binnen het hergebruik en recyclen. Door de combinatie van PAYT (‘Pay As You Throw’, te vergelijken met diftar

Brescia

in Nederland), communicatie en leveren van afvalbak-

In Brescia staan twee presentaties op het programma.

ken is het scheidingspercentage van de stad Treviso

Eerst verzorgt de vertegenwoordiger van de gemeente

van 52,2 procent in 2012 naar 85,3 procent in 2014

een presentatie over maar liefst elf verschillende afval-

gegaan. Met een historisch centrum en een groot aan-

preventie initiatieven die zijn geïmplementeerd in de

deel hoogbouw is dit een indrukwekkend resultaat. Het

gemeente. Bij dit project maakt de gemeente onder

overblijvende restafval uit de regio bestaat nog voor

andere afspraken met supermarkten over producten

30 procent uit luiers. Tijdens de bezichtiging van het

dichtbij de houdbaarheidsdatum. Ook het promoten

terrein worden we meegenomen naar de nieuwe lui-

van thuiscompostering en het gebruik van wasbare

errecyclinginstallatie van Contarina. Deze is nog niet

luiers is een belangrijk onderdeel van de afvalpreven-

operationeel, maar door de grote hoeveelheid luiers in

tie initiatieven. Daarnaast worden burgers en lokale

het afval wel al tot stand gekomen. Dezelfde ontwik-

bedrijven gemotiveerd om zo min mogelijk verpakkin-

keling valt natuurlijk ook op in Nederland, waar ook

gen te gebruiken. Hierna worden we ingelicht over de

wordt gezocht naar een goede manier om de luiers te

statistieken van het afvalbeheer in Italië door Utilitalia.

recyclen.

Contarina

Este

De vrijdagochtend staat in het teken van een werkbe-

Na de lunch worden we verwacht bij de ‘Societa Esten-

zoek aan Contarina. Contarina is een organisatie ver-

se Servizi Ambientali’, kortweg SESA, de milieudienst

antwoordelijk voor het afvalbeheer in 50 gemeenten

van de streek Este. Hier geeft de technisch directeur

in de streek Treviso. Met een gemiddelde hoeveelheid

een presentatie over de opzet van de vergistingsinstal-

restafval van 55 kilo per inwoner en een recyclings-

latie en het warmtenet. De warmte die over blijft uit

percentage van 85 procent scoort Contarina ver boven

het proces wordt hier gebruikt om publieke gebouwen

het landelijk gemiddelde, maar ook het Nederlandse

in de omgeving te verwarmen. Zo zijn de ziekenhuizen

gemiddelde.

en scholen van Este aangesloten op het warmtenet van de SESA.

Eerst bekijken we hoe de inzameling is georganiseerd.

Opvallend zijn de kleine wagens waarmee de afval-

Met een heerlijk diner sluiten we de zeer interessante

stromen worden ingezameld. Op centrale locaties in

kennismaking met het Noord-Italiaanse afvalbeheer af

de streek staan verzameltrucks waar de kleine wagens

om op zaterdag weer terug te keren naar Nederland.

het opgehaalde afval kunnen lossen. In de laagbouw krijgen de inwoners beschikking over vijf verschillende

Tekst: Frank Donkers

GRAM | augustus 2015

29

RASCO: full line fabrikant van wintermaterieel

Sneeuwploegen van 1,6 – 5,0m breed

Bewezen kwaliteit, ontworpen vanuit de praktijk

Sneeuwploegen en zelfladende strooiers voor tractoren

Uitstekende prijs/kwaliteit verhouding

ARMS geavanceerd management informatiesysteem

Opgebouwd uit Europese A-merk componenten

EPOS 20 volledig automatisch strooien

Aanhangstrooier voor zowel snel- als langzaamverkeer Opzetstrooiers droog/nat/sproeien van 0,8 – 12m³

Importeur & serviceorganisatie voor Nederland: Rondaan BV  0518 - 462070  rasco@rondaan.nl www.rondaan.nl

Bij Zandrecycling Nederland komt 100% van uw RKG-slib en veegzand goed terecht. Riolerin17gsvat/mkd19agmen stand 436 aart al Gorinchem

Evenementenh

Wilt u af van uw riool-, kolk-, gemaalslib of veegzand? Zandrecycling

RKGV-specialist sinds 1988

Nederland laat u graag zien hoe het kán en hoe het hóórt. We zijn im-

Meerdere locaties in Nederland

mers de enige afvalverwerker in Nederland die volledig is toegespitst

Snelle dienstverlening

op het verwerken van RKGV. Ofwel het reinigen en recyclen tot schone (bouw)materialen, en het verwerken van restfracties volgens de kleinste

Diverse transportmogelijkheden

paragrafen van de Milieuwet. Kijk op www.zandrecycling.nl, of bel

ISO- en VCA-gecertificeerd

0174-24 39 50 voor meer info, een vrijblijvende afspraak of een offerte.

Gratis afvalstroomnummer

Af van uw RKGV-afval? Zó hoort ‘t.

Zandrecycling Nederland BV • ABC Westland 227, 2685 DC Poeldijk • T 0174-243950 • F 0174-291148 • www.zandrecycling.nl • info@zandrecycling.nl

30

GRAM | augustus 2015

NIEUWS UIT DE BRANCHE

Noviteiten winterdienst Wat gebeurt er op het gebied van

ingsmodel waarmee de gladheidcoör-

De geringe machinebreedte en grote

winterdienst? Opvallend is de aan-

dinator het ontstaan van gladheid kan

wendbaarheid verruimen het inzetge-

dacht voor fietspaden, ontwikkelin-

monitoren en er tijdig door onze weerka-

bied. Opbouwwerktuigen zijn simpel te

gen in asfalttypes, digitalisering

mer een gladheidswaarschuwing kan

plaatsen en te bevestigen met behulp

routebeheer, een nieuwe importeur

worden afgeven”, meldt Camiel Richard,

van een verrijdbaar statief.

van Bucher Municipal machines. Een

accountmanager MeteoGroup.

De Citymaster 1600 combineert diverse

inventarisatie van de laatste ontwik-

kwaliteiten en functies van de grotere

kelingen.

Schuitemaker brengt een wendbare en

veegmachines in één machine met een

veelzijdige

fietspaden

toegelaten totaalgewicht van 3,5 ton.

Asfalt

met een werkbreedte van 1.500 mm tot

Het knik-gestuurde chassis en de goede

Onder de naam Ecosel®AsphaltProtection

5.500 mm op de markt. De inhoud be-

manoeuvreerbaarheid garanderen veilig

introduceert

nieuwe

draagt 700 liter. De inzet van dit vloei-

en spoorzeker rijden in iedere situatie,

ontwikkeling: een toevoeging aan pekel

bare dooimiddel is een perfecte aanvul-

zelfs in smalle ruimten. De bestuurder

dat de ontwikkeling van vorstschade

ling op de bestaande manieren van de

kan zelf aanbouwwerktuigen in enkele

aan het wegdek tegengaat. Het gepaten-

bestrijding van gladheid.

minuten, zonder gereedschap, verwis-

teerde

AkzoNobel

een

Ecosel®AsphaltProtection

sproeier

voor

selen. Voor het rijden met deze machine

zorgt

ervoor dat het ijs in asfaltporiën zacht

Hako levert professionele veegmachines

is een rijbewijs B nodig. De Citymaster

is in plaats van hard waardoor vorst-

met een inventief snel-wissel-systeem.

1600 biedt keuze uit diverse modellen

schade in het asfalt sterk vermindert,

De machines zijn breed inzetbaar, ook in

sneeuwploegen,

wel tot 50%. Dit voorkomt de nodige

de gladheidbestrijding. Twee machines,

stels of sneeuwborstels. Bij extreem veel

wegreparaties. Bovendien is het product

de Citymaster 600 en de 1600 lenen zich

sneeuw zijn er diverse sneeuwfrezen be-

milieuvriendelijk en veilig te gebruiken.

bij uitstek voor winterdienst gebruik op

schikbaar. Uitgevoerd met laadplatform

Ecosel®AsphaltProtection wordt inmid-

fiets- , wandelpaden en pleinen. De City-

en aanbouwstrooier of met opgebouwde

dels toegepast in een pilot bij enkele

master 600 smalspoor werktuigdrager is

silostrooier, is de Citymaster 1600 uit-

klanten.

wendbaar en eenvoudig te bedienen. De

gerust voor diverse wensen en eisen voor

universele

walsbor-

ruime capaciteit van 400 kilo strooimid-

strooitechniek. Bij het strooien van zand,

Primeur voor de gemeente Naaldwijk,

del, zorgt voor lange inzetintervallen. De

grit, korrels of zout is er keuze uit een

daar werd in juni jongstleden het eerste

machine is voorbereid op iedere inzet:

walsstrooier voor voet- en fietspaden,

fietspad in Nederland voorzien van Melt

• Sneeuwborstelen, effectief sneeuwrui-

een combinatiestrooier voor inzet op

(antivries) asfalt. Het asfalt is duurzamer,

men met verschillende sneeuwploegen

parkeerplaatsen of een silostrooier in di-

veiliger voor fietsers en goedkoper in re-

en zelfs sneeuwfrezen zijn mogelijk.

verse maten. Voor speciale inzet is ook

alisatie en onderhoud. Aannemer Mourik-

• Eenvoudige gladheidbestrijding; met

een pekel-sproeiinstallatie mogelijk. Voor

Groot Ammers BV ontwikkelde het nieu-

de walsstrooier, de combinatiestrooier

de efficiënte inzet van de machines le-

we asfalt dat bevriest bij -5°C. In 78% van

voor grotere oppervlakten of de pekel-

vert Hako ‘Fleet-Management-Solutions’.

de vorstgevallen is strooien daardoor niet

sproei-installatie, zijn ijsvrije voet-

De fleet-recorder verzorgt automatisch

nodig en er is minder kans op gladheid.

paden en pleinen gegarandeerd.

actuele en transparante data met be-

Het Naaldwijkse fietspad is een pilotproject. Het effect van het asfalt wordt gemonitord en op basis van de resultaten bepaalt de provincie Zuid-Holland of het breder toegepast gaat worden.

Fietspaden Steeds meer gemeenten maken gebruik van een gladheidmeldsysteem op fietspaden. Systemen die met sensoren de wegdektemperatuur, de natheid en het restzoutgehalte meten. “Deze gegevens worden vervolgens gecombineerd met de neerslagverwachting, de luchttemperatuur en dauwpunttemperatuur. Dit zorgt uiteindelijk voor een wegdekverwacht-

Hako Citymaster

GRAM | augustus 2015

31

NIEUWS UIT DE BRANCHE

trekking tot de contractueel uitgevoerde

strooiroute. De EPOS 20 stelt automa-

• Werkt zeer accuraat in combinatie met

werkzaamheden. De relevante data zijn

tisch de instellingen voor machines bij,

Eposat (automatisch strooien); u ziet in

eenvoudig via een computer op kantoor,

zoals strooibreedte, asymmetrie en de

één oogopslag waar u heen moet en of

tablet of via smartphone te downloaden.

hoeveelheid strooimateriaal. Dit biedt

Hako heeft een 24 uur servicedienst.

zekerheid voor nauwkeurig strooien, afgestemd op de contouren van de wegen,

u op de juiste baan rijdt.

• Sluit prima aan op het Schuitemaker dataregistratie systeem.

Digitalisering

zonder dat er materiaal verloren gaat. De

“We zien een duidelijke ontwikkeling in

positie van speciale objecten zoals brug-

Daarnaast komt Schuitemaker op de

het routebeheer. Denk aan optimalisatie,

gen en viaducten, waar extra aandacht

markt met EpoTherm: temperatuurge-

spraakgestuurde routebegeleiding, au-

aan besteed moet worden, zijn vooraf

stuurd strooien. EpoTherm zorgt voor

tomatische strooieraansturing en route-

al bekend bij het bedieningspaneel. Na-

continue meting van de temperatuur

informatie richting burgers”, zegt Dennis

ast het automatisch strooien biedt de

van het wegdek. De computer van de

van Poppel, commercieel manager Jewel.

EPOS 20 ook een ingebouwd navigatie-

strooier reageert onmiddellijk op tempe-

De noviteiten op een rijtje:

systeem, dat het voertuig leidt naar de

ratuurveranderingen. Daardoor wordt de

• Vernieuwde routebegeleiding, waarbij

wegen die gestrooid moeten worden.

strooihoeveelheid voortdurend automa-

Gesproken instructies over de rijricht-

tisch aangepast aan de waargenomen

ing en automatische wijzigingen in de

veranderingen. EpoTherm kan worden

strooi-instellingen, in combinatie met

geïntegreerd met gps-gestuurd strooien

de bedieningsknoppen los van het grote

(EpoSat).

de kaart de rijrichting volgt.

• Binnen een route kunnen navigeren naar een bestemming.

• Altijd de meest actuele route in de tablet (automatisch).

• Alleen de navigeerbare routes op de tablet.

beeldscherm, maken het EPOS 20 bedieningspaneel veilig en zeer gebruiks-

Mengstation

vriendelijk.

RASCO MMS is een nieuw mengstation

• Vereenvoudiging in gebruik van Jewel

voor het aanmaken van oplossingen Ook Schuitemaker levert een nieuwe be-

(CaCl2, NaCl, MgC2 of ureum) voor strooi-

• Ploegroutes/staffels kunnen berekenen.

dieningskast, de EpoMaster X1, ontwik-

en van natzout of sproeien op wegen. Het

• Integratie met WinterControle; Route-

keld in nauwe samenwerking met gebrui-

lost materiaal op in een groot reservoir

View app, zodat gladheidcoördina-

kers en aan te passen aan wensen van

door met een hoge doorstromingspomp

toren op een tablet alle routes kunnen

gebruikers. Kenmerken van de EpoMas-

circulatie te veroorzaken. De pomp mengt

zien/beoordelen.

ter XL zijn onder meer:

de vloeistof en wanneer de gewenste sa-

• Eenvoudige en logische bediening.

menstelling is behaald, wordt dezelfde

• Draaiknoppen met intuïtieve bediening

pomp gebruikt om de strooimachines te

Winterdienst.

• Koppeling met AutoLogic en EpoSat, zodat voorrijden niet meer nodig is.

voor meer verkeersveiligheid.

vullen of om de oplossing over te pom-

• 7”-kleuren touchscreen, dat zelfs met

pen naar opslagtanks. Twee functies van

Rondaan importeur RASCO winterma-

werkhandschoenen bediend kan wor-

MMS zijn van cruciaal belang bij het ef-

terieel meldt de nieuwste bediening

den.

fectief oplossen van materiaal. De pomp

Bedieningskast

RASCO EPOS 20, waarmee automatisch

• Geheugenknoppen met pictogrammen.

met een hoge capaciteit en het systeem

gestrooid kan worden via de naviga-

• Ergonomisch zowel voor de strooiers

van sproeiers maken het droge materi-

tie, gebaseerd op een vooraf ingestelde

alsook de sproeiers.

aal nat waardoor het sneller oplost. De constructie van de tank bevordert de vorming van een snelle draaikolk en minimaliseert de opeenhoping van materiaal op moeilijk bereikbare plaatsen. Tevens kunnen het MMS mengstation en de extra tanks uitgerust worden met een elektronisch systeem voor het meten van de concentratie dooimiddel in de oplossing, dat indien nodig automatisch de pomp inschakelt.

De constructie van het MMS zorgt voor lage onderhoudskosten. De tank van het mengstation is vervaardigd uit speciaal polyethyleen dat naast erg sterk ook bestand is tegen UV-straling en temperatuurschommelingen.

32

GRAM | augustus 2015

Ruim 30 jaar vertrouwd met zout!

Winterdienstmaterieel VTM verwierf recent het importeurschap van Bucher Municipal

www.eurosalt.nl

winterdienstmachines: VTM heeft een goed lopende serviceorganisatie (24 uur bereikbaar). Voor winterdienstmaterieel is een uitstekende servicedienst een must, vandaar dat het Bucher strooimaterieel eenvoudig kon instromen. Bucher Municipal is

Eurosalt Power Melt: als gewoon zout niet meer toereikend is

een van de grote leveranciers op de Europese markt. Nieuw is een 100% elektrische strooier, de Bucher Giletta One Electra, een milieuvriendelijk 100% recyclebaar systeem. De strooier wordt op de opslag opgeladen, een 48Volt accusysteem voorziet de strooier tot wel acht uur lang van energie. Alle motoren voor de aandrijving van de strooier zijn elektro motoren (voor aanvoer zout, aanvoer vloeistof en strooischotel). Dankzij het elektrische systeem, wordt alleen energie verbruikt als dit ook daadwerkelijk wordt omgezet in resultaat. Een bijkomend voordeel is ook dat de strooier van 0-80 km/uur meteen presteert, de hoeveelheid beschikbare energie blijft immers altijd gelijk.

Het accupack heeft, afhankelijk van de inzet, zo'n vijf tot acht uur energie aan boord. Onder extreme weersomstandigheden kan zelfs de acht uur inzet te weinig zijn, vandaar dat een extra accupack leverbaar is, dat tijdens het zout laden gewisseld word zodat opnieuw tot acht uur gestrooid kan worden. Met twee accupacks kan non-stop worden doorgewerkt. Als alternatief is het ook mogelijk een dynamo te monteren op de pto van het voertuig of op het loopwiel van de strooier, zodat deze het accupack bijlaadt wanneer nodig.

Verder is Bucher Municipal onderscheidend in de levering van een zeer eenvoudige bediening van de machine. Optioneel zijn alle Bucher strooiers uit te breiden met RouteInform (registratie van de uitgevoerde route) en RouteReplay (eenvoudige en overzichtelijke navigatie met volledig automatische bediening van de strooier).

Tekst: Geke Wassink

Gladheidbestrijding is essentieel voor de veiligheid.

Eurosalt is uw totaalleverancier op het gebied van de gladheidbestrijding. Al meer dan dertig jaar zijn wij een betrouwbare partner voor overheden, handel en industrie.

Power Melt is een hoogwaardige zoutmix dat een zeer snelle en intensieve bestrijding van sneeuw en ijsvorming garandeert. Het mengsel van natrium, - en calciumchloride is een verstandige keus als gewoon zout niet meer toereikend is. Balancerend tussen kosten en performance wordt Power Melt ingezet voor een directe en grondige bestrijding van de gladheid. Power Melt wordt toegepast in situaties waarbij onmiddellijk en langdurig resultaat gewenst is. Toepassingsgebieden zijn o.a. autowegen, brugdekken, trappen, voetgangers,- en fietspaden.

Power Melt is een bijzonder eff ectief product van calciumchloride en natriumchloride. Calciumchloride activeert het zout op directe wijze door vocht aan te trekken. In een uitzonderlijk hoog tempo wordt het vriespunt verlaagd naar lagere temperaturen dan bij gewoon zout.

Hygroscopische en exothermische effecten breken het ijs snel af en voorkomen verdere gladheid. Power Melt smelt het ijs letterlijk als sneeuw voor de zon. En met langdurig resultaat!

Voordelen ten opzichte van gewoon wegenzout: • Grotere smeltcapaciteit • Betere dooiwerking tot veel lagere temperaturen • Extreem lange dooiwerking • Duurzaam De smeltcapaciteit van Power Melt is aanzienlijk hoger dan uitsluitend wegenzout (NaCl). Door snelle en langdurige inwerking op ijs en sneeuw kan er met minder beurten gestrooid worden. Hierdoor is het vele malen eff ectiever en efficiënter dan puur wegenzout. Het gevolg is dat besparingen op mankracht, tijd en materiaalkosten ook uw strooikosten positief zullen beïnvloeden.

Power Melt is verkrijgbaar in zakken van 25kg, bigbags en bulk.

Is uw interesse gewekt?

Onze medewerkers beschikken over up-to-date kennis van de ontwikkelingen en mogelijkheden voor de gladheidbestrijding. Kunnen wij een afspraak met u maken of wenst u direct te bestellen?

Laat het ons weten op 0168-393200 of bezoek www.eurosalt.nl Eurosalt Power Melt: als gewoon zout niet meer toereikend is.

Eurosalt Handelmaatschappij BV Plaza 6, 4782 SK MOERDIJK | P.O. Box 74, 4780 AB MOERDIJK T: 0800 0180 | T: 0168 39 32 00 | F: 0168 39 32 10 www.eurosalt.nl | KvK nummer 24179430 te Breda BTW nummer NL008536910B01

GRAM | augustus 2015 gram-eurosalt 150707.indd 1

33 07-07-15 13:22

NIEUWS UIT DE BRANCHE

Winterperikelen op fietspaden Fietspaden vertonen een ander tempe-

snel af bij heldere nachten. Bij regu-

riaal van de constructie is van invloed.

ratuur- en zoutgedrag dan reguliere we-

liere wegen met dikkere verharding

Hout koelt namelijk nog eerder af dan

gen, zo blijkt in de praktijk. Fietspaden

gaat deze afkoeling langzamer.

staal.

koelen eerder af en zijn daardoor, bij

• Ook de kleur is van invloed op de weg-

een vochtig wegdek, sneller glad. Fiets-

dektemperatuur. Een zwarte toplaag

1 à 2 graden kouder

banden hebben ook minder effect op het

heeft een groot absorberend vermo-

Gedurende het onderzoek zijn (tem-

verspreiden van strooizout vanwege het

gen en kan daardoor inkomende stra-

peratuur)metingen van sensoren in de

smallere profiel en dit maakt het risico

ling optimaal opvangen waardoor het

reguliere rijbaan vergeleken met meting-

op ongevallen bij deze kwetsbare groep

wegdek warmer blijft. Fietspaden heb-

en van sensoren uit een naastgelegen

weggebruikers extra groot. Problemen

ben vaak een afwijkende kleur met als

fietspad. Wat blijkt is dat bij heldere

ontstaan vooral in situaties waarbij regu-

doel de fietser duidelijk zichtbaar te

weersomstandigheden fietspaden wel 1

liere wegen niet onder het vriespunt ko-

maken in het verkeer. Al deze kleuren;

à 2 graden kouder kunnen uitkomen. In

men en fietspaden wel. Er zal dan eerder

rood, groen, geel en blauw, hebben

situaties waarbij de wegdektemperatuur

condensatiegladheid optreden en ook

veel minder absorptievermogen waar-

rond het vriespunt schommelt, kan dit

het opdrogen van de weg verloopt lang-

door fietspaden vooral ’s ochtends net

resulteren in gladheid op fietspaden ter-

zamer. De combinatie van vocht én een

na zonsopkomst, over het algemeen

wijl op de normale rijbaan hiervan geen

wegdektemperatuur onder het vriespunt

kouder zijn dan zwarte fietspaden.

sprake is. Wegbeheerders anticiperen

zorgt voor gladheid.

• Fietspaden liggen vaak naast de regu-

steeds meer op de gladheid op fietspaden

liere weg. Hier treedt vaker schaduw-

en zijn zich meer dan ooit bewust van de

Invloed op temperatuurgedrag

vorming op door enige vorm van

verschillen tussen de reguliere weg en het

MeteoGroup verrichtte een uitgebreid

af-scheiding. Denk hierbij aan een

fietspad. Hierdoor zien we een toename

onderzoek naar de factoren die van in-

berm, bomenrij en bebouwing. Deze

van het aantal gladheidmeldsystemen

vloed zijn op het temperatuurgedrag

af-scherming zorgt voor minder ‘instra-

dat wordt uitgebreid met wegdeksen-

van fietspaden. Dit leverde de volgende

ling’ en een lagere wegdektemperatuur.

soren in het fietspad. De nauwkeurigere

• Bruggen en andere kunstwerken zijn

verwachtingen maken dat de veiligheid

• Het type verharding en de ondergrond

extra gevoelig voor afkoeling. Omdat

op fietspaden enorm toeneemt en dat er

zijn van grote invloed. Een ondergrond

de ondergrond ontbreekt, kan zich

efficiënter gestrooid kan worden.

van de verharding die bestaat uit zand,

geen warmtereservoir opbouwen. De

heeft goede isolerende eigenschappen

wegdektemperatuur wordt niet getem-

Tekst: Camiel Richard, accountmanager

en koelt de relatief dunnere verharding

perd en koelt eerder af. Ook het mate-

MeteoGroup

inzichten op:

Gladheidbestrijding optimaliseren met Training en Consultancy van Aebi Schmidt Nederland Training en Consultancy vormen één van

Nederland. Als producent van profes-

de negen modules van ASH Services, de

sionele machines voor de winterdienst

dienstverlening die Aebi Schmidt Neder-

ziet Aebi Schmidt Nederland graag en-

land in 2014 introduceerde. Een dienst-

thousiaste gebruikers aan het werk. De

verlening waarmee klanten ontzorgd

training wordt aan de situatie en het ken-

worden op het gebied van gladheidbe-

nisniveau van de cursisten aangepast. En

strijding. Door met name de modules

door de ervaring en kennis van de trai-

Trainingen en Consultancy is het moge-

ners is het mogelijk om tijdens de cursus

lijk de gladheidbestrijding te optimalise-

in te gaan op elk type materieel en elke

ren en de veiligheid van alle weggebrui-

situatie. Niet alleen aan de hand van the-

kers tijdens winters verder te vergroten.

orie, maar ook in de praktijk. Het voordeel hiervan is dat - door de herkenning

34

GRAM | augustus 2015

Trainingen

- men materie sneller tot zich neemt, wat

‘Leren door te doen’ is het devies van

het resultaat ten goede komt. Want, niet

het TrainingCenter van Aebi Schmidt

alleen veilig werken tijdens strooiacties

NIEUWS UIT DE BRANCHE

is van essentieel belang. Ook zal er minder slijtage en schade aan het materieel ontstaan. Daarnaast zal het uiteindelijke strooiresultaat verbeteren. Kortom: Naast veilig werken leren cursisten ook

GroenTechniek Holland 8 - 10 september Het gaat goed met GroenTechniek Hol-

Er zijn volop innovaties onder de

land. Op de tweede editie van deze

getoonde maaimachines, compact trek-

Consultancy

tweejaarlijkse

vak-

kers, grondverzet voor tuin en park,

Met de module Consultancy wordt de be-

beurs komen ruim 150 deelnemers die

professioneel tuin en park gereed-

staande winterdienst onder de loep ge-

450 merken presenteren. Dat is maar

schap, recycling, beregening, hoog-

nomen. Want strooiroutes zijn vaak in de

liefst 125.000m² expositieruimte en

werkers, reiniging, transport en aan-

loop der jaren ontstaan, zonder dat men

demonstraties,

hangwagens,

zich ooit afvraagt of deze ook efficiënter

van het Walibi evenemententerrein in

grafdelving,

gereden kunnen worden.

Biddinghuizen helemaal gevuld zijn.

bestrijding en bemesting. Met hun pro-

Een snelle scan van één of meerdere as-

Niet alleen met fabrikanten, agenten,

ductinnovaties kunnen de deelnemers

pecten van de prestaties van uw afgelo-

importeurs en exporteurs, maar ook

meedingen naar het Gouden Klavertje

pen winterseizoen? Met een QuickScan

met

groothandelsbedrijven,

Vier, de prijs die een vakjury toekent

kan er snel resultaat geboekt worden op

uitgeverijen en overige dienstverlen-

aan de meest opvallende innovatie op

het gebied van zoutbesparing of het ef-

ers. Alle marktleiders uit de afdelin-

de beurs. Voor alle professionals die

ficiënt inzetten van materieel. Komen uw

gen Tuin & Park en Groen & Milieu van

werkzaam zijn in de groene openbare

strooiroutes nog overeen met uw uitvoe-

Fedecom zijn van dinsdag 8 tot en met

ruimte is de entree – na voorregistratie

ringsplan? Zijn uw huidige strooiroutes

donderdag 10 september 2015 van de

– gratis evenals het parkeren.

nog wel efficiënt? Hoeveel dooimiddelen

partij, waaronder de toonaangevende

Inl. www.groentechniekholland.nl

verbruikt u eigenlijk per strooiactie? Met

merken Toro, John Deere, Kubota, Hi-

een QuickScan van uw huidige uitvoering

tachi, Stiga, New Holland, Husqvarna,

krijgt u snel, eenvoudig en analytisch in-

Stihl en JCB. Daarnaast zijn er nieuw-

zicht in de capaciteitsverdeling van uw

komers in het deelnemersveld, onder

tractie, uw routes en gebruikte dooimid-

meer uit de groeiende beurssegmenten

delen. Verbeterings- en besparingsmo-

klein grondverzet en onkruidbestrij-

gelijkheden worden hiermee inzichtelijk

ding. Bovendien is er naast expositie-

gemaakt.

ruimte ook volop ruimte voor kennis-

milieu- en kostenbewust te werken.

dealers,

grootste

waarmee

groene

de

velden

elektrisch gladheid-

transport,

en

onkruid-

overdracht en het demonstreren en live Is er een vervolgtraject nodig? Consul-

testen van alle machines van de 450

tancy van Aebi Schmidt Nederland biedt

merken.

de mogelijkheid de routes in het winterdienst areaal geheel te optimaliseren.

Routes samenvoegen, selectie op basis van prioriteit en juiste indelingen met het oog op de maximale tijd benodigd voor een strooiactie. Dit alles gemeten aan de richtlijnen van uw uitvoeringsplannen. Wanneer deze niet meer actueel zijn, kunnen wij deze zelfs voor u opstellen. Maar Consultancy van Aebi Schmidt gaat verder. Naast een route-optimalisatie kunnen wij adviseren met verschillende methodes van gladheidbestrijding, toegespitst op de lokale situatie. Een bijpassend materieeladvies, een kostenbatenanalyse en aanbevelingen op organisatieniveau. Het resultaat; zoutbesparingen tot wel 50%, efficiënter inzetten van mens en materieel, minder tijdsverlies en een eenduidiger strooibeleid.

GRAM | augustus 2015

35

NIEUWS UIT DE BRANCHE

Rijkswaterstaat stoomt gladheidcoördinatoren klaar Van vorst is voorlopig nog geen sprake,

opgebouwd als het gaat om het bestri-

maar dat betekent niet dat senioradvi-

jden van gladheid”, stelt Slippens. “Via de

seur Gladheidbestrijding bij Rijkswater-

0800-lijn krijgen we meer complimenten

staat (RWS) Jan Rients Slippens het rustig

dan klachten binnen. Dit niveau willen we

aan kan doen. Het hele jaar door is hij

vasthouden. De aandacht voor het vakge-

bezig met voorbereidingen op de winter.

bied mag niet verslappen, ook niet na een

Slippens vertelt over zijn vakgebied en

paar minder strenge winters.”

de gladheidcoördinatoren van RWS, die vorig jaar de CROW-opleiding ‘Coördina-

Zout opslaan

tor Gladheidbestrijding’ hebben gevolgd

De adviseur Gladheidbestrijding is het

hoeveelheid weer tot die 200.000 ton

om gefundeerd te kunnen beslissen: wel

hele jaar bezig met de winterperiode.

aangevuld. Deze werkwijze is ook nog

of niet strooien?

“Eventuele wijzigingen doorvoeren in het

eens voordeliger.”

gladheidmeldsysteem kan alleen van 1 Het eerste jaar dat Slippens in deze func-

mei tot 15 oktober. Hetzelfde geldt voor

Nieuwe coördinatoren

tie werkzaam was (2012/13), strooide

het onderhoud en de aankoop van ma-

Dit jaar staat voor Slippens en zijn col-

RWS 140.000 ton zout. In de winter daar-

terieel.” Verder is dit de periode om richt-

lega’s ook in het teken van het werven en

op was er slechts 14.000 ton zout nodig

lijnen en protocollen op of bij te stellen.

opleiden van nieuwe gladheidcoördina-

om de gladheid te bestrijden. “Gemid-

De inkoop van zout is eveneens een be-

toren. Er worden minimaal tien mensen

deld gaan we uit van 90.000 ton zout

langrijk onderdeel van Slippens’ functie.

van RWS (om)geschoold bij CROW. “We

in een winterperiode”, vertelt Jan Rients

“Voorheen lieten we onze steunpunten

hebben

Slippens. “Die eerste winter hebben mijn

volgooien met zout en konden we zout

CROW”, zegt Slippens. “Na de strenge

collega’s en ik zes of zeven keer een cala-

bijbestellen. Maar toen het in Europa flink

winter van 2009/10 heeft RWS samen

miteitenteam ondersteund. In 2013/14

winter werd, konden de leveranciers niet

met onder meer een aantal provincies

niet één keer.” Na de strenge winters van

meer aan de vraag voldoen.” Dat risico

en gemeenten, OMRIN en Meteo Consult,

2008/09 en 2009/10 met de dreigende

wilde RWS niet nog eens lopen. “Nu heb-

onder regie van CROW een erkende, di-

zouttekorten heeft gladheidbestrijding

ben we vijf strategische plekken in Ned-

ploma dragende opleiding ontwikkeld

meer aandacht gekregen. “Als RWS heb-

erland waar we in totaal ruim 200.000

voor gladheidcoördinatoren.”

ben we de laatste jaren een goed imago

ton zout opslaan. Elk jaar wordt deze

een

uitstekende

relatie

met

Pittige opleiding Tijdens deze vierdaagse opleiding komen alle aspecten van gladheidbestrijding aan bod: meteorologie, zoutmaterialen, bestrijdingsmaterieel, management en organisatie, communicatie. “De cursisten die ik na afloop heb gesproken, bevestigden het beeld dat ik zelf had: een interessante, pittige opleiding en goede docenten.”

De opleiding is verplicht voor de nieuwe gladheidcoördinatoren van RWS. Slippens: “Je moet in deze functie gefundeerd een beslissing nemen: wel of niet strooien. De veiligheid van de weggebruiker staat op één, maar voor niets strooien, kost 25.000 euro per steunpunt.” Het geeft aan hoe groot de verantwoordelijkheid is die rust op schouders van een coördinator gladheidbestrijding.

Meer informatie: www.crow.nl/4080 Tekst: Martijn Reinink 36

GRAM | augustus 2015

NIEUWS UIT DE BRANCHE

Nieuws van Curitas Sinds 1 juli 2015 is Curitas gecerti-

de oude TÜV-regeling die uitsluitend be-

certificaat kunnen er daardoor op ver-

ficeerd voor het werkgebied ‘textiel

doeld was voor textiel sorteerbedrijven.

trouwen dat naast de algemene bedrijfs-

inzamelbedrijf’ van de nieuwe certific-

We zijn blij dat wij als inzamelaar nu ook

voering, ook gericht naar de kwaliteit van

eringsregeling ‘Herwinning Textiel’. De

met een onafhankelijk certificaat kunnen

de diensten van het bedrijf is gekeken.

regeling is ontwikkeld door de leden

laten zien dat we duurzaamheid, kwali-

Wij hopen dan ook dat deze regeling dé

van branchevereniging Vereniging Her-

teit en transparantie hoog in het vaandel

standaard wordt binnen onze branche.”

winning Textiel in samenwerking met

hebben staan”, aldus directeur Walter

De certificeringsregeling is beschikbaar

de onafhankelijke, certificerende instell-

Kloostra van Curitas.

voor alle bedrijven in de textielrecycling-

ing TÜV Rheinland. Curitas is blij met de

branche, ook voor niet-VHT leden.

nieuwe regeling die als vervanger van

De regeling bestaat uit een algemeen deel

het TÜV certificaat ‘Beoordelingsgrond-

waar ieder bedrijf aan moet voldoen en

slag Geoptimaliseerd Textielsorteerpro-

onderdelen die specifiek gelden voor tex-

ces’ zal gelden. “De sorteerbedrijven van

tielinzamelaars, -sorteerders, -handelaren

Boer Groep waar Curitas onderdeel van

en -recyclers. Walter Kloostra: “Afnemers

is, waren al jaren gecertificeerd volgens

en leveranciers van bedrijven met dit

Inl. www.curitas.nl

GRAM | augustus 2015

37

Colofon Uitgever NVRD, WTC Arnhem Nieuwe Stationsstraat 10 6811 KS ARNHEM Telefoon 088 - 3770000 E-mail post@nvrd.nl I-net www.nvrd.nl

Redactiecommissie Marc Veenhuizen, gemeente Apeldoorn (hoofdredacteur) Riny de Jonge, stadsdeel Amsterdam-Oost Willy Brinkbäumer, Twente Milieu Addie Weenk, Rijkswaterstaat Diederik Notenboom, Meerlanden Fabienne Mantes, Avalex Raymond van der Sluijs, gemeente Nissewaard Dico Kuiper, gemeente Alphen aan den Rijn Marianne Zegwaard, MWH Global Ilse van der Grift, NVRD

Agenda 7 – 9 september ISWA World Congress, Antwerpen Inl. www.iswa.org 8 - 10 september Groentechniek Holland voor professionals die werkzaam zijn in de groene openbare ruimte Walibi evenemententerrein in Biddinghuizen, inl. www.groentechniekholland.nl 1 oktober Afvalconferentie, World Forum Den Haag Organisatie: Vereniging Afvalbedrijven, Ministerie I&M, NVRD

Eindredactie

Inl. www.afvalconferentie.nl

Karin Hegeman en Berit Aagten Postbus 1218, 6801 BE Arnhem tel. 088 - 3770000 e-mail: hegeman@nvrd.nl

13 – 15 oktober

Advertentie-exploitatie

World Efficiency, eerste mondiale vakbeurs voor klimaat- en energie oplossingen, Paris Porte de Versailles, inl. www.world-efficiency.com

Bureau Van Vliet Postbus 20, 2040 AA Zandvoort tel. 023 - 5714745 e-mail: M.dewit@bureauvanvliet.com

Opmaak en druk Weevers, www.weevers.nl Gemeentereiniging en Afvalmanagement is het officiële vakblad van de

Abonnementenadministratie NVRD, Postbus 1218, 6801 BE Arnhem Jaarabonnement ad €103,96.

België €122,50 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: €11,50.

Beëindiging abonnement Abonnementen moeten schriftelijk bij de NVRD en uiterlijk op 15 november worden opgezegd.

Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd.

ISSN 1569-0458

Werk maken van integraal beheer, de mens centraal Themadag over de veranderende rollen en laatste trends in het beheer van de openbare ruimte. Inspirerende sprekers met presentaties over: • Meer ruimte voor de burger in bestekken • Het beheerbedrijf van de toekomst • Retoursystemen en de toekomstige aanpak van zwerfafval • Assetmanagement: beheren vanuit de gebruiker

© NVRD

• Belang van goed opgeleid personeel bij beeldgericht werken • Arbeidsparticipatie in de praktijk • Onkruidbeheer: andere technieken en aanpak • De werelden van grijs en groen verbonden Wanneer: 24 september 2015 GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC®-keurmerk en verschijnt 10x per jaar.

Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

38

GRAM | augustus 2015

Waar:

Van der Valk in Veenendaal

Voorzitter: Maarten Loeffen, directeur Stadswerk Inschrijven: www.nvrd.nl

G

RA TI S

w n EN w a T w ( R .g vo E ro o E + en r)r P te eg AR ch is KE ni tra R ek ti EN ho e v lla ia nd .n l

8 9 10 sept Walibi-Biddinghuizen 10 — 17 u

Dé vakbeurs voor professionals in de groene openbare ruimte • ruim 450 merken op 125.000 m2 beursterrein • groot aanbod exposities én demonstraties van machines en gereedschappen • op unieke centrale locatie • goed bereikbaar, gratis en dichtbij parkeren

www.groentechniekholland.nl GRAM | augustus 2015

39

Zout verdienen 2 per m

Vacuümzout van AkzoNobel is vochtig en heeft een fijne korrelverdeling.

Daardoor plakt het beter aan de weg dan andere soorten zout. Ofwel: per m2 minder strooien voor hetzelfde resultaat. Ook heeft vacuümzout van AkzoNobel een grotere korreldichtheid. Daardoor gaan er in één kubieke meter meer kilo’s wegenzout. Met dezelfde strooiwagen neemt u dus méér AkzoNobel vacuümzout mee dan ander zout. Gevolg: efficiëntere strooiacties.

Er is immers minder zout nodig per m 2 voor het gewenste resultaat en bovendien rijdt u met één strooiwagen AkzoNobel vacuümzout méér kilometers. Kortom: lagere kosten per m2.

Voor vragen: wegenzout@akzonobel.com Voor informatie: www.wegenzout.nl

AN_200932_260814

Het is tijd voor meer met minder!