Gram dec 2015 definitief by NVRD

JAARGANG 106 | NUMMER

GRAM VAKBLAD VAN DE

December 2015

Composteren en milieubelasting

Nieuwe kansen voor textiel

Utrecht en Avalex barsten van de ambities Recycling met piepschuim etende meelwormen

Strooieffect bereiken 2 per m

Vacuümzout van AkzoNobel is vochtig en het heeft een fijne korrelgrootte. Dankzij deze eigenschappen wordt een gelijkmatig strooipatroon bereikt. Het stuitert nauwelijks weg, zoals bij grove soorten wegenzout het geval is. Doordat AkzoNobel vacuümzout zo goed hecht aan het wegoppervlak kan het ook met hogere snelheden worden gestrooid. Het gevolg is dat met minder AkzoNobel vacuümzout - in vergelijking met ander wegenzout - ten minste hetzelfde resultaat wordt bereikt. Een o p t i m a a l s t ro o i e ff e c t v o o r m a x i m a l e veiligheid van weggebruikers met een minimaal verbruik van wegenzout. Kortom: méér strooieffect bereiken per m2.

Voor vragen: wegenzout@akzonobel.com Voor informatie: www.wegenzout.nl

AN_200932_260814

Het is tijd voor meer met minder!

inhoudsopgave

Vakblad van de NVRD

Hoe doen zij dat? 6

Deze maand: Martin Hoovenstat, projectleider gemeentelijke reiniging Amsterdam centrum, Jan Louwes, coördinator team woonomgeving gemeente Haren en Harm Boud, coördinator beheer en onderhoud gemeente Uithoorn over beheersystemen voor afvalbakken.

Nieuwe kansen voor textiel 14

Gemeenten en de recyclingbranche werken samen aan sociale textielsorteercentra. De lokale overheid ziet de financiële waarde en ook de kansen om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan werk te helpen. Niet in de laatste plaats om zo een slinger te geven aan de landelijke ambities om meer textiel uit het restafval te trekken.

Grootse plannen in de grotere steden 17

Ook grote steden met veel hoogbouw koesteren ambities op het gebied van afvalscheiding en recycling. Utrecht en Avalex (zes gemeenten rond Delft, Rijswijk en Leidschendam-Voorburg) barsten van de ambities.

Interview met secretaris Vanya Veras van Municipal Waste Europe 20

De politiek in Brussel duidelijk maken dat gemeenten een fundamentele rol spelen bij afvalmanagement en het omzetten van afvalstromen naar herbruikbare grondstoffen voor de industrie. Dat is de kern van het werk van secretaris Vanya Veras. GRAM sprak met haar.

8 Geslaagde proef met de Goedzak 10 Inwoners denken mee over beleidsplan 12 Opmerkelijke stappen in recycling plastics nog in kinderschoenen 13 Ketenaanpak VANG 22 NVRD nieuws 23 Column Olaf Prinsen, directeur NVRD 24 NVRD terugblik op 2015 26 Benchmark Huishoudelijk Afval Foto voorplaat:

30 Branchenieuws

textielsorteercentrum Rd4

32 Overzicht hoofdartikelen GRAM 2015 34 Agenda en colofon 35 CloseUp

Lees verder op pag. 17

GRAM | december 2015

gram-vdk 151105.indd 1

ALLE TEXTIEL IS WELKOM!

5015001 SYM adv.WELKOM 190x62.indd 1

GRAM | december 2015

05-11-15 12:11

OOK WANNEER HET KAPOT EN VERSLETEN IS. MEER WETEN? 030 657 00 09

WWW.SYMPANY.NL SYMPANY KOMT VOORT UIT DE FUSIE VAN HUMANA EN KICI.

25-03-15 14:28

BEZEM Opwarming “Koud hè?”, roept een willekeurige voorbijganger als ik even opkijk. Het is inderdaad koud. De temperatuur is gedaald tot beneden het vriespunt. Dikke jassen en handschoenen domineren het straatbeeld. Warmte moet binnen gezocht worden. Warmte is echter niet alleen een natuurkundig begrip aangeduid met de letter Q. Warmte is ook een aanduiding van menselijkheid. Iedereen kent het begrip ‘het is een warm mens.’ Doorgaans wordt daarmee een persoon bedoeld met een groot empathisch vermogen. Die warmte voor een ander heeft en deze aan een ander geeft. In een wereld waar snel succes, een spannend leven, een extreme overtuiging en je eigen persoonlijke maximale geluk de maatstaf zijn, zijn het de kleine dingen die het grootst zijn. Of zouden moeten zijn. De wereld wordt niet beter of mooier door een nieuwe auto of een extra televisie. De wereld wordt mooier door de waardering voor de kleine dingen. Een schone straat, een goed gesnoeide bomenrij, tegels die strak liggen, blad wat wordt geruimd, illegale vuilniszakken die niet langer dan een dag op de weg liggen, bloemperken zonder doorschietend onkruid,

witte muren zonder graffiti, prullenbakken die niet overlopen en een bos sleutels of gestolen portemonnee die wordt teruggebracht als deze wordt gevonden door één van de mensen die voor het voorgaande zorgen. Gewoon omdat het hoort, omdat dat het goede is om te doen. Het zijn mensen, mannen en vrouwen, die dingen doen die je pas ziet als ze het niet doen. Meldingen en klachten worden doorgegeven als ‘gewone’ zaken ineens niet meer zo ‘gewoon’ zijn. Ze zijn allemaal uitblinkers. Je kan in deze tijd de verwarming een graadje hoger zetten - liever niet; doe een warme trui aan - maar de echte warmte, eentje van de hoogste waarde, duurzame warmte, is de warmte die je krijgt van het gewone. Daarvan is veel meer dan je denkt. Als je maar goed kijkt. Warme feestdagen gewenst.

GRAM | december 2015

Hoe doen zij dat? Tekst: Hetty Dekkers

Deze maand:

Beheersystemen voor afvalbakken die we meteen uit kunnen lezen. De on-

Maar dat gaat lukken. Voordeel is, behal-

derhoudsdienst hoeft dus niet zelf meer

ve slimmere routes, dat je klachten van

ter plaatse te kijken of er iets kapot is

burgers kunt weerleggen. Meldt iemand

of besmeurd met graffiti. We hebben be-

dat een bak te weinig geleegd wordt, dan

wust gekozen voor dit systeem met de

kun je aantonen dat dat je er toch echt zo

handreader, omdat dat heel goedkoop is.

vaak per week komt. Je hebt gerichte in-

Volautomatische systemen heb je ook,

formatie en kunt je verantwoorden naar

maar die zijn veel duurder.

de burgers toe, dat is best belangrijk.

Voldoet het aan de verwachtingen?

Tips voor andere gemeenten?

We zijn er in maart dit jaar mee gestart.

Met alle bezuinigingen is dit een geschik-

Inmiddels zijn alle 1500 bakken voorzien

te tool om je werkprocessen efficiënter

van een chip. Eind dit jaar gaan we eva-

in te richten. De chips kosten slechts

lueren en dan weten we precies wat het

een paar euro per stuk, dus dat is heel

teamleider/projectleider gemeentelijke

opgeleverd heeft. Maar we merken nu

betaalbaar. En het mooie is: je kunt ze

reiniging Amsterdam centrum.

al wel dat het werkt. Je kunt per minuut

overal op plaatsen, ook op urinoirs bij-

Contact: m.hoovenstat@amsterdam.nl

zien wat er gebeurt en bakken die we

voorbeeld of ander straatmeubilair. Dan

zes keer leegden op één dag, bleken met

heb je meteen in beeld of dat urinoir of

veel minder leegbeurten toe te kunnen.

die bank schoongemaakt of gerepareerd

Waarom is er voor een

Ook is het handig dat de onderhouds-

moeten worden.

beheersysteem voor afvalbakken

dienst direct weet waar ze moet zijn voor

gekozen?

welke taak.

Martin Hoovenstat

We hebben 1500 afvalbakken staan in het centrum, in drie verschillende maten.

Wat betekent het voor de

Van die bakken weet je eigenlijk niets af,

medewerkers?

je leegt en onderhoudt ze volgens een

De beheerder leest de chip in op zijn ge-

bepaald schema. Wij wilden weten of we

wone ronde, hij hoeft er dus geen extra

ons werk wel efficiënt verrichten. Leeg ik

ritjes voor te maken. Bedoeling is wel

die bak niet te vaak of juist te weinig,

dat hij elke bak inleest bij elke ronde.

moet er graffiti verwijderd worden, dat

De handreader bedien je met duidelijke

soort gegevens krijg je goed in beeld met

pictogrammen, dus dat werkt goed. Je

een beheersysteem. Uiteindelijk kunnen

moet je medewerkers wel goed duidelijk

we slimmere routes maken met dit sys-

maken dat het geen controlemiddel is

teem. En bakken eventueel vervangen.

voor hun werkzaamheden. Die gedachte leefde hier wel even, maar dat is dus ab-

Hoe werkt het systeem?

soluut niet zo.

Wij gebruiken WSS. Op elke bak zit een chip, die ingelezen wordt door een

Voor- en nadelen?

handreader. De beheerder voert per bak

Je krijgt enorm veel data tot je beschik-

bepaalde gegevens in, zoals vulgraad

king, we zoeken nog naar een duidelij-

en staat van onderhoud. Die gegevens

kere manier van rapportages maken zo-

Een medewerker van de gemeente Haren

worden naar een webapplicatie gestuurd

dat je niet omkomt in de brij gegevens.

scant de chip in de afvalbak. Foto Bob de Vries

GRAM | december 2015

Jan Louwes

Hoe werkt het systeem?

Wat betekent het voor de

Wij gebruiken DVL. Elke bak heeft een

medewerkers?

chip en de straatreiniger scant die chip

Het scannen en invoeren van de gege-

bij elke leging. Via een programmaatje

vens kost zo’n dertig seconden per bak,

geeft hij de vulgraad aan, eventuele de-

dus dat is een kleine moeite. Je moet het

fecten aan de bak én of er huisvuil in zit.

wel heel goed brengen naar je medewer-

Dat laatste herkent hij op het oog, op

kers: dit systeem is niet bedoeld om jul-

basis van ervaring. De storingsgegevens

lie te controleren maar om de dienstver-

gaan direct naar de onderhoudsdienst,

lening te optimaliseren. Anders klikken

de andere data komen op ons bedrijfs-

ze bij elke bak op vol, als ze het gevoel

bureau terecht. De twee dames die daar

hebben dat je het systeem gebruikt om

werken, zorgen dat er met de gegevens

hun functioneren te controleren.

daadwerkelijk iets gedaan wordt. Voor- en nadelen?

coördinator team woonomgeving

Voldoet het systeem aan de

Je moet wel zorgen dat je echt iets doet

gemeente Haren (Groningen).

verwachtingen?

met de gegevens die het systeem ople-

Contact: j.louwes@haren.nl

Jazeker. We zijn er in januari mee gestart

vert. Daar moet je tijd voor vrij maken bij

en weten nu al dat er van de driehonderd

je bedrijfsbureau. Wij hebben inmiddels de

Waarom is er voor een

bakken zo’n vijftig gewoon weg kunnen.

zitbanken, die vaak bij afvalbakken staan,

beheersysteem voor afvalbakken

Het huishoudelijk afval wordt alleen ge-

ook gechipt. Voor het onderhoud. Binnen-

gekozen?

dumpt in bepaalde straten, we bekijken

kort gaan we de speeltoestellen chippen.

We hadden geen zicht op hoeveel bakken

nog of we de vulopeningen daar gaan

we hadden staan en hoe het met de vul-

aanpassen of die bakken gewoon hele-

Tips voor andere gemeenten?

graad gesteld was. Daarnaast hadden we

maal weghalen. Ik denk overigens niet

Die heb ik niet want overal is de situ-

het idee dat er hier en daar huishoudelijk

dat het systeem eeuwigdurend is. Op een

atie anders. Bij ons valt het beheer van

afval in de bakken wordt gedumpt. Wij

gegeven moment heb je alles in kaart

de hele openbare ruimte onder één afde-

zijn een diftargemeente, waar per kilo

gebracht, je routes aangepast, het af-

ling. Riool, straatreiniging, groen, dat is

wordt betaald. Het beheersysteem kon-

valbakkenbestand geoptimaliseerd. Dan

allemaal één club. Ik kan een timmerman

den we bekostigen vanuit de zwerfafval-

is de zaak onder controle en wordt het

ook eens vragen een bak te legen, dat

vergoeding.

beheersysteem overbodig.

kan in veel andere gemeenten niet.

Harm Boud

treerd. De onderhoudsgegevens gaan di-

Voor- en nadelen?

coördinator beheer en onderhoud

rect naar de betreffende afdeling.

In het begin waren er wat kinderziektes. De handheld viel wel eens uit, waardoor

gemeente Uithoorn.

Voldoet het aan de verwachtingen?

je een dag miste. Ook hebben we wat

Absoluut. Wij gebruiken dit systeem al

veranderd aan de rapportages, want het

Waarom is er voor een

sinds 2012, we waren destijds de eer-

duurt even voordat je precies weet wat

beheersysteem voor afvalbakken

sten in heel Noordwest-Europa. We heb-

je wilt. Voordeel is dat we nu alle bak-

gekozen?

ben het systeem zelf, samen met Plas-

ken op de juiste plaats hebben staan, van

We waren destijds bezig om het totale

tic Omnium, ontwikkeld. De handhelds

de juiste afmeting. Je hoeft geen routes

beheer van de openbare ruimte goed in

moesten uitermate gebruiksvriendelijk

meer te rijden langs lege bakken, dat is

kaart te brengen, omdat we van ontwik-

zijn, omdat onze bakken geleegd wor-

kostenbesparend en ook duurzaam.

kel- naar beheergemeente gingen. Meten

den door medewerkers van de sociale

is weten, dus zo’n systeem paste daar

werkplaats.

Contact: gemeente@uithoorn.nl

goed in.

Tips voor andere gemeenten? Je zult er versteld van staan hoeveel je

Wat betekent het voor de

mist zonder zo’n beheersysteem. Wij

Hoe werkt het systeem?

medewerkers?

dachten dat we zo’n 120 afvalbakken in

De medewerkers die de bakken legen,

Ze krijgen twee uurtjes training voordat

ons areaal hadden staan, dat bleken er

hebben een robuuste handheld bij zich,

ze er mee aan de slag mogen. Het werkt

330 te zijn! Ook ander uitkomsten waren

waarmee ze de chip inlezen. Het scherm-

goed, maar we ontwikkelen het systeem

opzienbarend, zoals bakken in afgelegen

pje toont drie vragen: hoe vol is de bak,

nu toch door naar pictogrammen. Zodat

gebieden die toch snel vol zaten. Ik kan

is hij heel en is hij schoon. Als er min-

het nóg gebruiksvriendelijker wordt. We

het iedereen aanbevelen, zo’n systeem.

der dan 25 procent afval inzit, wordt de

hebben de chips ook op speeltoestellen

bak niet geleegd. Als het afval er naast

geplaatst, voor de wettelijk verplichte

ligt, omdat hij propvol zit, vullen ze 125

inspecties. De inspecteurs gebruiken een

procent in. Bij terugkomst leveren ze de

ander programma, toegespitst op de vei-

handheld in en worden de data geregis-

ligheidseisen van speeltoestellen.

GRAM | december 2015

Geslaagde proef met de Goedzak Het is een transparante plastic zak met een felle goudkleurige opdruk. ‘De Goedzak’ heet het en bevat afdankertjes in prima conditie die nog gemakkelijk een tweede leven aankunnen. Te beginnen bij straat- en buurtgenoten. Op zaterdag 26 september staan er in de Amsterdamse

Te goed voor de milieustraat, en geen zin om ze via

nieuwbouwwijk IJburg rond het Sem Presserhof, tien-

Markplaats te verhandelen of naar de kringloopwinkel

tallen plastic zakken. De transparante zakken hebben

te brengen”, zo legt Heijltjes uit. Hij denkt dat de Goed-

een goudgeel gekleurde opdruk. ‘Goedzak’ staat er met

zak een goed instrument is om een grote groep mensen

koeienletters op. Verschillende mensen lopen er langs

te bereiken die nu helemaal niet aan de kringloopwinkel

en grabbelen in de zakken. De inhoud beslaat uit uit-

denken, maar de boel gewoon weggooien.

eenlopende producten als boeken, huishoudelijke artikelen en kleding. Vast staat dat het spul nog uitstekend

Sympathiek

te gebruiken is. Bij wijze van proef onderzoekt de ge-

Het was niet meteen bingo met de Goedzak. Het idee

meente Amsterdam-Oost of mensen hun afdankertjes

won in 2010 de aanmoedigingsprijs van Stichting Doen

aan de straat zetten waarna hun buurtgenoten eerst

tijdens de Dutch Design-Week in Eindhoven. Gemeen-

kijken wat er aan hun gading bij zit. Wat na een aantal

ten vonden het een sympathiek idee, maar er was ook

uren snuffelen nog overblijft, gaat naar de kringloop-

veel koudwatervrees. Er was bijvoorbeeld angst dat de

winkel, zo is gedachte.

transparante plastic zakken snel als zwerfvuil zouden rondwaren, inclusief hun inhoud. Die angst lijkt niet

Goed gevoel

onterecht, zeker niet in grote steden, waar nu al vaak

Goddank voor de Goedzak is het mooi weer. Met ge-

mensen in de vroege ochtend vuilniszakken open-

leende spullen van kringloopwinkel De Locatie hebben

scheuren op zoek naar iets waardevols. Om nog maar

de initiatiefnemers een winkeltje gebouwd. “Daar heb-

te zwijgen over de ravage op straat na een vrijmarkt of

ben we een huiskamerachtige setting gecreëerd om

Koningsdag. “Klopt”, zegt Maarten Heijltjes, “eenmaal

mensen met vragen over het pilotproject te woord te

op straat gezet is elke zak ook juridisch eigendom van

staan”, vertelt Maarten Heijltjes van designstudio Waar-

de gemeente heb ik me laten vertellen. En zeker niet

makers in Amsterdam. Samen met zijn vennoot Simon

elke buurt is er geschikt voor.” Ook de samenwerking

Akkaya ontwikkelde Heijltjes het idee van De Goedzak

met de landelijke kringloopketen Het Goed met twin-

al in 2010. “Wij studeerden Industrieel Ontwerpen aan

tig filialen kreeg een proefproject in 2012 niet van de

de TU Delft en wilden niet zomaar nieuwe broodroos-

grond. Het duo van Waarmakers hield echter vol en

ters ontwerpen” zegt Heijltjes onder een houten bu-

werkte stug door tussen het ontwerpen van produc-

reaulamp met led-licht op het kantoor van Waarmakers

ten als de lamp van hout – gezaagd door het project

in Amsterdam-West. Als afstudeeronderwerp ontwik-

Stadshout dat werkt met bomen die in Amsterdam het

kelde het tweetal het begrip ‘design for altruism’. Heijl-

veld moeten ruimen.

tjes: “Dat gaat niet zozeer om producten aan te passen zodat het energieverbruik vermindert of de grondstof-

Een radio-uitzending, een blog en een bespreking van

fen beter zijn te recyclen. Nee, het gaat ons om produc-

de Goedzak in trendy media als Wired en Fastcompany

ten te ontwerpen die onbaatzuchtig gedrag stimuleren

wekte begin 2013 wereldwijd belangstelling voor het

en mensen een goed gevoel geven.”

idee van het Amsterdamse ontwerperscollectief. “Onze site werd overspoeld met reacties”, herinnert Heijltjes

De Goedzak voorkomt dat goede spullen in een te vroeg stadium afvalstoffen

zich. “Kennelijk was er een voedingsbodem ontstaan.” Het leidde in 2014 tot een bescheiden proefproject in Eindhoven bij honderd huishoudens in de rustige buurt Oude Spoorbaan. “Die proef viel samen met een opschoondag. Ongeveer een op de vier huishoudens

worden.

zette de Goedzak buiten. Het viel goed. De angst voor zwerfafval bleek ongegrond”, zegt Heijltjes. Eindhoven

Het klinkt nogal abstract, al zijn er in de openbare ruimte

was enthousiast omdat de stad hergebruik wil maxi-

voorzichtig voorbeelden van ‘producten’ die met afval

maliseren. “Kijk, als je van een stoel af wilt, is de meest

te maken hebben en een goed gevoel opwekken. Neem

simpele vorm van afvalpreventie deze stoel aan je

de boekenkasten die in het straatbeeld of op treinsta-

buurman te geven”, zegt Hans Verhoeven, beleidsamb-

tions opduiken. Mensen kunnen in de boeken neuzen,

tenaar afval van de gemeente. Eindhoven wil de hoe-

er een eentje meenemen, al dan niet met achterlating

veelheid restafval verminderen van 45 procent nu tot

van enkele muntstukken. Zo moeten we het idee van de

0 procent in 2020. “We hebben diverse businesscases

Goedzak ook beschouwen. “Je zet spullen aan de straat

waarmee we denken het restafval snel tot 15 procent

omdat ze een uitstekende waarde vertegenwoordigen.

terug te dringen”, zegt Verhoeven. “Wat er dan nog

GRAM | december 2015

foto: Waarmakers

overblijft, is misschien een schone taak voor Goedzak.

handhavingsambtenaren ingezet om een oogje in het

Ik zeg niet dat het letterlijk de Goedzak is, maar wel

zeil te houden. Zij constateerden geen wanklanken.”

het principe ervan”, aldus Verhoeven, die ook de kan-

Bewoners - vooral veel kinderen - bekeken de spullen

sen met deze zak roemt voor een versteviging van de

in de circa 150 zakken die goed gevuld aan straat wer-

sociale binding in de wijk. Het zou zomaar kunnen dat

den gezet. “Wat ze niet nodig hadden, stopten ze netjes

Eindhoven start met een grotere proef met de Goedzak,

weer terug”, aldus de Jonge. Ongeveer 20 tot 25 pro-

aldus Verhoeven.

cent van de huishoudens deed mee.

Amsterdam IJburg

Net als Verhoeven in Eindhoven ziet De Jonge moge-

Ook Den Bosch, Almere en Purmerend meldden zich

lijkheden om met de Goedzak de sociale cohesie in

voor een proef, maar de Amsterdamse wijk IJburg was

een wijk te verbeteren. “We hoopten dat buurtgenoten

eind september dit jaar met 800 huishoudens de eerste.

met elkaar in gesprek gingen. Nu gebeurde dat nog

(Overigens introduceerde Rd4 al in 2013 de BEST-tas.

mondjesmaat, maar een volgende keer willen we van

Zie pagina 14 in deze GRAM, Red.) Amsterdam is het

tevoren meer tijd stoppen om bewonersnetwerken en

experiment goed bevallen. “In stadsdeel Oost doen we

buurtplatforms te betrekken. Veel straten, pleinen en

veel proeven om afval en zwerfafval te verminderen en

appartementencomplexen hebben een actieve commu-

dit sprak ons direct aan”, licht Riny de Jonge afdelings-

nity die elkaar bijvoorbeeld via Facebook aanspreken

hoofd Afval en Reiniging toe. “De zak is een goed com-

en zaken organiseren.” Amsterdam-Oost denkt na over

municatiemiddel, de naam ‘Goedzak’ is een leuk woord

een vervolgproef met het dubbele aantal huishoudens

en het speelt in op preventie”, zegt De Jonge. “We voor-

dat in IJburg werd benaderd. “Minstens 1500 huishou-

komen ermee dat goede spullen in een te vroeg stadium

dens, liefst in een drukkere wijk met winkels zoals de

afvalstoffen worden.” Goedzak vult als het ware het gat

Indische buurt. Dan kunnen we nog beter zien of De

op tussen enerzijds bruikbare kleding, speelgoed en

Goedzak aanslaat.” De gemeente haalde om vier uur

boeken die ongebruikt in kasten op zolderkamers staan

alle ongebruikte Goedzakken op. De Jonge: “De spullen

te verstoffen en anderzijds populaire websites als Mark-

gingen naar duurzaamheidswinkel van IJburg (The Col-

plaats waar veel spul wordt verhandeld en een tweede

lective Store) en kringloopwinkel De Locatie, behalve

leven begint. Was de gemeente niet bang dat de spullen

de kleren. Die hebben we een opvangcentrum voor Sy-

gingen zwerven doordat kinderen ermee gingen klooi-

rische vluchtelingen afgeleverd.”

en of zwervers zich erover ontfermden? “Aanvankelijk wel”, bekent De Jonge, “maar we hebben expres twee

Tekst: René Didde

GRAM | december 2015

BESLUITVORMING WORDT GEMAKKELIJKER DANKZIJ BURGERPARTICIPATIE

Inwoners denken mee over beleidsplan Burgerparticipatie is inmiddels niet meer weg te denken. Inwoners houden zich actief bezig met het onderhoud van de speeltuin, ruimen zwerfafval op, of steken hun handen uit de mouwen in het wijkcentrum. Nieuw is dat inwoners ook meedenken over het opstellen van het gemeentelijk afvalbeleidsplan. Roosendaal en Renkum doen hier ervaring mee op. De gemeente Roosendaal voerde op 1 januari 2014 diftar in. Om de

enquête, die de gemeente online zette. In totaal vulden

inwoners hierover te informeren, zette de gemeente de gebruikelijke

690 inwoners de enquête in. De resultaten hiervan zijn

communicatiekanalen in. Bas Raeijmaekers, senior projectleider Afval

het uitgangspunt voor het nieuw op te stellen afvalbe-

en Reiniging bij de gemeente Roosendaal: “Vervolgens ontvingen we al-

leid in Renkum. Rodink: “Uit de enquête kwam naar vo-

lerlei vragen van inwoners over zaken die betrekking hadden op diftar,

ren dat 96 procent van de bewoners bereid is hun afval

waarover we al hadden gecommuniceerd. Er ging dus blijkbaar iets mis

beter te scheiden en 77 procent zelf invloed wil hebben

in de informatievoorziening.” In opdracht van de gemeente ging Rosa

op de hoogte van de afvalstoffenheffing. Dat zijn twee

van der Ham, studente Communicatie en Multimediadesign met dit

belangrijke onderdelen waarmee we aan de slag gaan.

vraagstuk aan de slag. Van der Ham organiseerde een aantal workshops

De planning is dat het nieuwe afvalbeleidsplan in janu-

voor groepjes inwoners om ze op die manier meer bij het gemeentelijk

ari op de agenda van de gemeenteraad staat.”

beleid te betrekken. In de workshops gingen de deelnemers in gesprek over onderwerpen die met afval te maken hebben en bedachten ze

De nieuwe aanpak levert duidelijk voordelen op, vol-

manieren om tot een betere afvalscheiding te komen. Eén werkgroepje

gens Rodink: “Iedereen die dat wil, kan zijn idee pre-

bestond uit oudere inwoners. Andere groepjes waren samengesteld uit

senteren. Elk voorstel gaat mee in de validering om te

jonge inwoners, die nog maar recent zelfstandig woonden.

kijken of het haalbaar is en bijdraagt aan de doelstelling.” De vraag is of de groep van veertien deelnemers

Raeijmaekers: “Je kunt stellen dat de jongeren beginnelingen zijn wat

representatief is voor de inwoners van Renkum. “Alle

betreft het scheiden van afval en nog nauwelijks op de hoogte zijn van

inwoners hebben de kans gekregen mee te doen. Via

nieuwe manieren van afvalscheiding. Ondanks dat, kwamen de jonge

allerlei kanalen hebben we geprobeerd zoveel mogelijk

deelnemers tot de conclusie dat mensen niet gestimuleerd worden om

mensen te bereiken. De 690 mensen die de enquête

hun afval goed te scheiden als het restafval aan huis wordt opgehaald.

hebben ingevuld, hebben bovendien de aangeleverde

In plaats daarvan zouden ze hun restafval naar een centrale plek moe-

ideeën op waarde geschat. Dan heb je dus een grote

ten brengen. Ze kwamen dus uit zichzelf op het idee van omgekeerd

groep bereikt,” zegt Rodink. De respons was hoog, om-

inzamelen. De gemeente had al plannen om hiermee een proef te gaan

dat inzenders van de enquête kans maakten op een

doen. Dit maakte de beslissing een stuk gemakkelijker.”

cadeaubon. Ook mochten ze, evenals de veertien deelnemers van de workshopsessies, mee op excursie naar

Tachtig ideeën

afvalverwerker Attero in Wijster.

Voor de gemeente Renkum vormde het Afvalcongres in Utrecht in maart dit jaar, de aanleiding om burgers te betrekken bij het opstel-

Transparant proces

len van het afvalbeleidsplan. Michel Rodink, beleidsadviseur Afval en

In Roosendaal kregen de deelnemers na de eerste

Openbare ruimte van de gemeente Renkum en zijn collega Frits Bakker

workshoprondes een afvaldagboekje mee. Hierin be-

waren hier aanwezig. Rodink: “Op het congres spraken we iemand die

antwoordden ze vragen over vijf verschillende afval-

enthousiast was over een interactief traject van het bedrijf GroupSup-

stromen: papier, gft, plastic, glas en restafval. Vervol-

port. Met de eigenaar van het bedrijf, Danny van den Boom, maakten

gens hielden ze vijf dagen bij wat ze in de restafvalbak

we een afspraak.” Uitgangspunt bij dit interactieve traject is dat afval

gooiden. Raeijmaekers: “Iedereen bleek spullen bij het

iedereen aangaat en mensen er dus een mening over hebben. Via het

restafval te gooien, die nog hergebruikt konden wor-

huis-aan-huisblad, Facebook, twitter, dagblad De Gelderlander en flyers

den. Dat is blijkbaar een automatisme, dat moeilijk te

die werden uitgedeeld op het afvalbrengstation, nodigde de gemeente

doorbreken is.” Een tweede en derde ronde workshops

Renkum inwoners uit mee te denken over het afvalbeleid. Uiteindelijk

ging over de vraag hoe afval scheiden gemakkelijker

meldden zich veertien mensen. Rodink: “Ons college heeft als doelstel-

en aantrekkelijker kan worden. Raeijmaekers: “Daar

ling om tot 75 procent herbruikbare afvalstoffen te komen in 2018. De

kwamen originele voorstellen uit, zoals het idee voor

14 deelnemers vroegen we via de laptop ideeën aan te dragen om dit

een ondergrondse restafvalcontainer in combinatie met

doel te bereiken.” De bijeenkomst resulteerde in tachtig ideeën, waar-

een app, waarop je kunt aflezen hoe de hoeveelheid

van uiteindelijk 36 unieke voorstellen overbleven. GroupSupport lever-

die iemand er in gooit, zich verhoudt tot de gemid-

de een link, waarmee ze op haalbaarheid en realiseerbaarheid werden

delde hoeveelheid restafval van andere wijkbewoners.

getoetst. Hieruit volgde een Top 10. Deze vormde de basis voor een

Zoiets vormt een stimulans om bewust afval te schei-

GRAM | december 2015

den.” Bij de derde bijeenkomst waren ook de ouders

van ongeveer 1600 woningen. “Met onze inwoners hebben we afge-

van de jonge deelnemers aanwezig, zodat ook de leef-

sproken dat we problemen die we tijdens de proef tegenkomen, zo

tijdscategorie tussen jongere en oudere was vertegen-

goed mogelijk oplossen.”

woordigd. Raeijmaekers: “Uit deze bijeenkomst bleek dat mensen vraagtekens zetten bij een aantal zaken.

Composthoop

Zo vroegen ze zich af waarom ze glas in vier verschil-

Rodink vond het niet lastig om de oude manier van werken in Renkum

lende kleuren moeten scheiden, terwijl het vervolgens

los te laten. “Met onze nieuwe aanpak duurt het traject wel langer. De

allemaal in één wagen verdwijnt. Het is dus belangrijk

zorgvuldigheid van dit proces en de betrokkenheid van de inwoners

om uit te leggen dat de wagens verschillende compar-

leidt er echter toe dat de besluitvorming gemakkelijker wordt.” Wat

timenten bevatten. Dit soort zaken moeten we beter

Rodink opviel, is dat inwoners veel verstand van zaken hebben. “In

communiceren.”

feite hebben we ons als beleidsmedewerkers teruggetrokken en is de input echt vanuit de inwoners zelf gekomen. Dat levert verrassende,

Op dit moment produceert een inwoner van Roosen-

nieuwe ideeën op.” Zo bedacht iemand dat het voor bewoners van een

daal gemiddeld 168 kilo restafval per jaar . De gemeen-

flat handig is als er een composthoop in de buurt van het gebouw

te wil dit terugbrengen naar 100 kilo. De input vanuit

komt, zodat ze hun gft daar kunnen achterlaten. Buurtbewoners met

de bewonerssessies is belangrijk voor het bereiken van

een tuin, kunnen bij de flat weer hun compost ophalen. Rodink: “Voor

deze doelstelling en voor het opstellen van het afval-

dit soort ideeën bieden we in het beleidsplan ruimte.” De veertien deel-

beleidsplan. Meer bewonersparticipatie leidt ertoe dat

nemers uit Renkum zullen als informele ambassadeurs gaan fungeren,

je je als gemeente kwetsbaar en open op moet stel-

volgens Rodink. “Tijdens de excursie naar de afvalverwerker in Wijster

len, volgens Raeijmaekers. “Het proces wordt transpa-

zagen ze bijvoorbeeld dat plastic in vijf fracties gescheiden wordt, die

ranter.” Andere gemeenten adviseert hij om inwoners

allemaal weer hergebruikt worden. Die boodschap is extra duidelijk als

vroegtijdig te betrekken. “Bepaal van tevoren hoeveel

mensen het met eigen ogen zien. Ik verwacht dat ze daar op verjaar-

vrijheid je inwoners wil geven bij elke stap van het pro-

dagen over gaan vertellen en het nut van afvalscheiding uitleggen aan

ces. Wees ook duidelijk over wat mensen van je kunnen

anderen. Dat is de ideale mond-tot-mondreclame, waar we verder niets

verwachten.” De uitkomsten van de workshopsessies

voor hoeven te doen.”

in Roosendaal leidden ertoe dat de gemeente een proef gaat doen met omgekeerd inzamelen, in een gebied

Tekst: Ans Aerts

De gemeente Renkum vraagt inwoners actief mee te denken over het afvalbeleidsplan.

GRAM | december 2015

Opmerkelijke stappen in recycling plastics nog in kinderschoenen Bijzondere ontwikkelingen in recycling van plastics zijn piepschuim etende meelwormen en op plastic gekweekte paddenstoelen. GRAM informeerde naar deze ontwikkelingen. Meelwormen houden van piepschuim

Liggen intensieve meelwormenhouderijen in het ver-

Wetenschappers van de Californische Stanford Univer-

schiet? (bron: www.nu.nl/wetenschap/4136813)

siteit ontdekten samen met Chinese onderzoekers dat wormen piepschuim en andere vormen van polysty-

Paddenstoelen kweken op plastic

reen omzetten in koolstofdioxide. In het laboratorium

Katharina Unger is een van de twee industrieel ontwer-

aten honderd meelwormen tussen de 34 en 39 milli-

pers van het Weense bureau Livin Studio. Dit bureau

gram piepschuim per dag, ongeveer het gewicht van

is geïnteresseerd in het werken met ingrediënten die

een kleine pil. Ze zetten ongeveer de helft om in kool-

meestal niet als eetbaar worden beschouwd. Livin Stu-

stofdioxide en de andere helft scheidden ze binnen 24

dio werd via de Bio Art & Design award – een subsidie

uur uit. Dit afval is veilig te gebruiken als voedingsbo-

die wetenschappers verbindt met ontwerpers – gekop-

dem voor gewassen. Meelwormen die alleen plastic te

peld aan Han Wösten het hoofd van de afdeling biolo-

eten kregen, waren even gezond als de meelwormen

gie in Utrecht.

die een normaal menu aten. Al eerder bleek dat meelwormen polyethyleen kunnen omzetten, het plastic in

Onder de naam ‘Fungi Mutarium’ ontwikkelde Livin

bijvoorbeeld afvalzakjes, dankzij de micro-organismen

Studio het prototype van een apparaat dat schimmels

in hun darmen. Polystyreen leek niet biologisch af-

afkomstig uit het mycelium, of wortels, van oester-

breekbaar en levert daardoor een groter probleem op

zwammen en de split gill champignon (de twee meest

voor het milieu.

populaire champignons van de wereld) gebruikt om veilig en milieuvriendelijk plastic af te breken. Na

De verwerking door meelwormen lijkt nu een nieuwe

enkele weken beginnen er eetbare paddenstoelen te

optie voor de afbraak van dit plastic, hoewel de hoe-

groeien. Na een aantal maanden hebben de schimmels

veelheden die de wormen omzetten nog erg klein zijn.

het plastic volledig afgebroken en blijft er niets anders

De wetenschappers onderzoeken nu of micro-organis-

over dan een natuurlijke en eetbare kweek. Het Muta-

men in meelwormen en andere insecten ook andere

rium bevindt zich nog in de onderzoeksfase, verwacht

plastics kunnen afbreken. Het gaat om polypropyleen,

niet binnenkort plastic-vernietigende paddenstoelen

gebruikt in bijvoorbeeld textiel en auto-onderdelen,

te kweken, waarschuwt Unger. (bron: http://mother-

microbeads en bioplastics.

board.vice.com/nl/read/dit-apparaat-veranderd-plas-

Meelwormen zijn vrij eenvoudig thuis te kweken, aldus

tic-in-eetbare-paddenstoelen)

de site Duurzaam Insecten Eten. Voor thuiskweek ontwikkelde Katharina Unger de Farm 432: insectenkweek.

GRAM | december 2015

Tekst: Geke Wassink

Ketenaanpak VANG ‘Afval is een keuze’, met dit motto in gedachte geven de publieke partijen uitvoering aan het programma VANG (Van Afval Naar Grondstof). Kern is afvalpreventie en afvalscheiding, hoogwaardige recycling en het sluiten van ketens. Met VANG wordt een nieuw offensief ingezet om huishoudelijk afval te verminderen en circulaire economie te bevorderen. De ketenaanpak is een belangrijk middel om dat te bereiken. Er wordt gestart met acht ketens: luiers, matrassen, voedsel, meubilair, KCA, textiel, drankenkartons en kunststoffen. Grondstoffen worden schaarser en de milieudruk

Hoe werkt de ketenaanpak?

neemt toe. We willen een welvarende en gezonde sa-

De basis is het bereiken van een circulaire keten door

menleving aan toekomstige generaties nalaten. Dat is

actieve samenwerking tussen ketenpartijen. Uitgangs-

de achtergrond van de ketenaanpak. Het besef dat er

punt is vrijwilligheid. De gezamenlijke partijen bepa-

met effectief hergebruik van grondstoffen nog enorme

len hoe de circulaire keten er uit ziet en welke acties

winst is te halen, helpt daarbij.

nodig zijn om dat te bereiken. Voor de uitvoering van de acties zijn niet steeds alle ketenpartijen nodig. Elke

Partijen

partij heeft immers zijn eigen rol en verantwoordelijk-

VANG moet leiden tot meer recycling en minder kosten

heid binnen het geheel. Dat levert in de praktijk van

voor de burger. En ook duidelijkheid brengen over de

de ketenaanpak verschillende projecten op met ver-

verhouding tussen de zorgplicht van gemeenten en de

schillende deelnemers. De publieke partijen vervullen

verantwoordelijkheden van producenten. Diverse par-

een coördinerende rol. Rijkswaterstaat zorgt voor de

tijen zijn betrokken bij afvalinzameling en -verwerking.

praktische uitvoering in overleg met de VANG-partners

Zij hebben elkaar nodig om tot ketensluiting te komen.

NVRD, het ministerie van IenM en VNG. Afval is een

Denk daarbij aan gemeenten, producenten en retailers,

keuze, de ketenaanpak voegt daaraan toe: de keuze is

afvalverwerkers en recyclelaars en ook burgers. De ke-

aan de ketenpartijen.

tenaanpak richt zich op het stimuleren en faciliteren van deze partijen om samen te werken. Het streven is tot 2025 alle relevante productketens aan te pakken. Dat lukt niet in een keer. Daarom wordt gestart met een

Tekst:

beperkt aantal ketens.

Hanneke op den Brouw, Rijkswaterstaat WVL

De ketenaanpak kent de volgende stappen: 1. Kenschets keten en ketenpartijen Beschrijving van de huidige manier van produceren, consumeren en afvalverwerking. Inclusief een stakeholderanalyse. De kenschets en de bereidheid tot samenwerking wordt met betrokken partijen besproken. 2. Gezamenlijk wensbeeld 2025 opstellen De ketenpartijen maken een wensbeeld en concrete doelen voor 2025. Dit geeft richting aan de activiteiten en projecten zodat de circulaire keten wordt gerealiseerd. 3. Vaststellen samenhangende acties tot werkplan De afgesproken acties en projecten vormen samen het werkplan voor de betreffende keten. Het gezamenlijk doel en werkplan worden vastgelegd en de deelnemende ketenpartijen committeren zich er aan, bijvoorbeeld met een convenant, een green deal of een financieel arrangement. 4. Uitvoeren acties en monitoren op ketensluiting Naast uitvoering en rapportage over de voortgang is het vastleggen en uitwisselen van de leerervaringen van belang. Het benutten van beschikbare kennis is een essentieel onderdeel van de organisatie van de ketenaanpak. Foto Jan de Vries

GRAM | december 2015

NIEUWE RUBRIEK: KETEN IN BEELD

Nieuwe kansen voor textiel Gemeenten en de recyclingbranche werken samen aan sociale textielsorteercentra. De lokale overheid ziet de financiële waarde en ook de kansen om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan werk te helpen. Niet in de laatste plaats om zo een slinger te geven aan de landelijke ambities om meer textiel uit het restafval te trekken. Voor de toename van laagwaardige textiel die dat oplevert, moet echter wel een oplossing komen, vinden de recyclers. BEST-tas

op de Ladder van Lansink”, zegt Sort-directeur Harry

“Soms zie ik kleren voorbijkomen waar het prijskaartje

Vernooij. Het ingezamelde textiel wordt in 200 ver-

nog aan hangt. Maar ik kom ook broeken tegen waar

schillende kledingstukken uitgesorteerd, van trico en

de gaten inzitten. Dan denk ik: zit hier nog wel stof

pantalon tot onderbroek en t-shirt, in heren-, dames

aan?” Aan het woord is een medewerker van het tex-

en kinderkleding. “De kunst is het optimum te vinden.

tielsorteercentrum van Rd4 in Heerlen in een filmpje

Onze sorteerders hoeven zich niet aan de sorteerinstal-

van de opening in maart vorig jaar. In opdracht van

latie aan te passen. We hebben het proces aan hen aan-

de tien deelnemende gemeenten zamelt Rd4 afgedankt

gepast”, legt Vernooij de kern van het sociaal sorteer-

textiel in en regelt het ook de sortering en afzet. In

concept uit. “Onze mensen weten goed wat ze kunnen.

de Zuid-Limburgse gemeenten staan niet alleen contai-

Vaak ontdekken ze dat ze zelfs tot meer in staat zijn.

ners. Burgers kunnen hun textiel ook elke maand in de

Daarom is de sorteerkwaliteit al erg goed. We hebben

grote gele ‘BEST-tas’ doen bij de boeken, de elektronica

een trackrecord en werken al zes jaar met dit systeem.”

en het speelgoed dat ze kwijt willen. Vorig jaar haalde Rd4 1500 ton textiel op, waarvan 450 ton via de

Restafval

BEST-inzameling (5,5 kilo textiel per burger, landelijke

Niet alleen de financiële waarde en de kansen op werk

gemiddelde: 4 kilo). “Met de BEST-tas kunnen burgers

voor mensen met een verstandelijke beperking zijn de

goede nog draagbare kleding in hun eigen huis uit-

drijfveren voor gemeenten om de textielrecycling een

sorteren en aan ons aanbieden”, vertelt Rd4-directeur

impuls te geven. Er zijn ook nog de landelijke ambi-

Wil Sijstermans. “De huis-aan-huisinzameling geeft per

ties om meer textiel uit het restafval te trekken. In de

definitie een betere kwaliteit dan de kleding die we met

Green Deal Inzameling Textiel hebben gemeenten met

de wijkcontainers ophalen. Daar zit, schatten wij, nog

overheid en textielketen afgesproken een halvering

tot vijftien procent aan materiaal tussen wat er niet in

van het textiel in het restafval na te streven. De bood-

thuishoort, zelfs bouwpuin en slachtafval. Wat allemaal

schap aan de burger luidt: ‘lever al het textiel maar

ten koste gaat van het wel bruikbare textiel.” In het

in, ook als het kapot en versleten is. Bijna alles kan

sorteercentrum werd in één jaar tijd 1100 ton textiel

worden hergebruikt’. Er ligt een heldere opgave. De

verwerkt. De sorteerinstallatie heeft een capaciteit van

inzamelscore voor textiel is erg laag. Volgens de sta-

3300 ton. Er werken tachtig medewerkers van de soci-

tistieken zamelen gemeenten jaarlijks zeventigduizend

ale werkvoorziening. “We behouden werkgelegenheid

ton textiel apart in, vaak samen met gespecialiseerde

voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Zo

textielinzamelbedrijven. Nog eens twintig duizend ton

creëren we niet alleen financieel, maar ook in maat-

gaat er van de huishoudens naar kringloopbedrijven

schappelijk opzicht toegevoegde waarde voor onze

en soortgelijke organisaties. Volgens huisvuilanalyses

aandeelhouders.”

blijft er omgerekend echter nog ruim 145 duizend ton in het restafval achter. De recycling van textiel is zeker

Rd4 exploiteert het textielsorteercentrum samen met

nog niet op het ambitieniveau van die andere prikkel

Sort Textile Graders uit Tilburg. Dit familiebedrijf met

voor gemeenten: grondstoffenprogramma VANG. Met

zijn wortels in de Wolstad en haar industriële textiel-

het programma Van Afval Naar Grondstof willen Rijks-

verleden regelt de afzet en verkoop van het gesor-

overheid, gemeenten, bedrijfsleven en maatschappe-

teerde textiel naar tientallen landen. Herdraagbare

lijke organisaties samen meer en beter gaan recyclen.

kleding komt maar voor een klein deel in de Neder-

De ambitie is 75 procent recycling en nog maar hon-

landse kringloopwinkels terecht. Het overgrote deel

derd kilo restafval per Nederlander per jaar in 2020.

gaat naar het buitenland, vooral Oost-Europa en Afrika.

Ook VANG richt zijn pijlen op de volledige stroom af-

Zestig procent is geschikt voor hergebruik als kleding,

gedankt textiel.

de rest gaat naar de deken- en poetslappenindustrie

of wordt tot vezels gerecycled. “Als we verbranden

In sommige gemeenten staat op de inzamelcontainers

ook als nuttige toepassing zien, scoren we een herge-

duidelijk dat al het textiel erin mag, in welke staat het

bruikspercentage van bijna honderd procent. Zestig

ook is. Bij andere gemeenten wordt dat nog niet zo

procent producthergebruik scoort sowieso het hoogst

actief gepromoot, weet medewerker communicatie en

GRAM | december 2015

relatiebeheer Elisa Bes van Boer Groep. Medio augustus

Dat de opbrengsten van oud textiel hoog zijn is een

openden inzamelbedrijf Curitas van Boer Groep samen

broodje-aapverhaal volgens Bes. “Voor textiel worden

met Restore Kringloop, een dochter van het regionale

uiteenlopende prijzen per kilo genoemd. Vaak zonder

afvalinzamelbedrijf ACV, in Ede het So Grade textielsor-

details. Dan staat er opeens een hoge prijs bij een par-

teercentrum. Het sorteren levert werk op voor twintig

tij textiel en denkt de buitenwacht opeens dat alle tex-

mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. De her-

tiel die prijs oplevert, terwijl dat alleen maar voor die

draagbare kleding wordt in verschillende winkels in de

partij geldt die toevallig van topkwaliteit is. Die prijs

Gelderse regio verkocht. Het restant gaat naar hande-

krijg je niet voor een kapotte spijkerbroek.”

laren en recyclingbedrijven wereldwijd. Bes ziet dat de ene gemeente verder is met het scheiden van textiel uit

Ook de steeds slechtere kwaliteit van nieuwe kleding

het restafval is dan de ander. “Niet elke gemeente heeft

speelt een rol. “Primark en andere ketens verkopen

de scheidingsregel uit de Green Deal al ingevoerd.”

kleding die goedkoper maar ook van een stuk lagere kwaliteit is. Het aantal collecties is flink toegenomen,

Zorgen

in plaats van twee wel acht per jaar”, zegt Bes. “Als

De landelijke milieuambities ten spijt baart de verschui-

de kleding een paar keer gewassen is en het komt bij

ving naar de volledige stroom textiel de recyclingbran-

ons in de bak, is het model er al uit. Die kleding levert

che de nodige zorgen. In het filmpje op de Rd4-website

niet zoveel op.” Een mogelijke oplossing, aldus Bes,

legt de sorteermedewerker de vinger op de zere plek

is het verlagen van de vergoeding die sorteerders aan

met zijn opmerking over de afgedragen jeans. “We

gemeenten betalen voor hun textiel. Een andere optie

merken al dat de kwaliteit omlaag gaat”, vertelt Bes. “In

is de komst van nieuwe recyclingtechnieken om laag-

hoeverre dat gaat doorzetten zullen we de komende

waardig textiel rendabel te verwerken. “Er zijn volop

jaren zien. Alles wat niet meer draagbaar is, kost geld

initiatieven die van oud textiel weer nieuw textiel pro-

om te verwerken. Het levert in elk geval niet genoeg op

beren te maken, maar de schaal waarop dat gebeurt

de kosten te dekken. Tot nu toe kunnen wij het verlies

is nog klein. Te klein om die grote berg textiel aan te

op het niet-draagbare deel met de herbruikbare kleding

pakken. Doorslaggevend zal zijn dat een gerecyclede

compenseren. Straks komt er een keerpunt en zit er

vezel niet duurder is dan een virgin vezel”, zegt Bes.

meer niet-herdraagbaar dan draagbaar in het textiel.

De steevast lage katoenprijs maakt die verwachting

Op termijn kan dit voor problemen gaan zorgen, als

weinig realistisch.

gemeenten in groten getale textiel gaan inzamelen.”

GRAM | december 2015

TOENAME LAAGWAARDIG TEXTIEL BAART RECYCLERS ZORGEN

Producentenverantwoordelijkheid

uitstekende manier om een omslag te maken. In het

Ook Sort-directeur Vernooij hekelt de toename van de

overleg met de retail merken we echter dat de belan-

stroom laagwaardige textiel. “Je praat al over de helft

gen niet synchroon lopen. De economische crisis heeft

van de goederen die wij hier binnenkrijgen. Als we in

de retailmarkt gedecimeerd. Dus op producentenver-

ons land voor milieuoptimalisatie kiezen, dus zoveel

antwoordelijkheid zit men niet te wachten. Als keten

mogelijk textiel apart in willen zamelen, is dat prima.

komen we er in elk geval niet uit. Hoe jammer dat ook

Als branche werken we daar graag aan mee. Maar dat

is. De bal ligt duidelijk bij de overheid en de politiek.

heeft wel invloed op de prijsstelling. Ik ben een aan-

Maar die hebben de keuze hiervoor nog niet gemaakt.”

hanger van het vrije marktprincipe, maar het werkt marktverstorend als zo de categorie onverkoopbare

Bij gemeenten, vindt Van den Brink, ligt nadrukkelijk

producten stijgt. Dan is het acceptabel dat er een vang-

een verantwoordelijkheid. “Ze kunnen meer textiel

net komt. Bij papier en kunststofverpakkingen is dat

gaan inzamelen, maar daar hoort een investering bij,

er wel.”

zoals een goede infrastructuur en goede communicatie richting burger. Veel mensen weten nog amper wat

Dat vangnet heet producentenverantwoordelijkheid. Als

er wel en niet in de textielcontainers mag en hoe zij

het inzamelpercentage van een afvalstroom dusdanig

hun kleding het beste in kunnen leveren”, haalt de VHT-

laag is, kan de overheid voor het invoeren van deze wet-

secretaris een onderzoek aan dat TNS Nipo een aantal

telijke maatregel kiezen. Zo wil de overheid ervoor zor-

jaren geleden uitvoerde voor consumentenorganisa-

gen dat een afvalstroom op verantwoorde wijze wordt

tie Milieu Centraal. “Voor gemeenten is het zaak vol-

ingezameld en verwerkt. Daar komen fondsen voor be-

doende textiel in te zamelen, niet alleen vanwege de

schikbaar. Deze fondsen kunnen ook de noodzakelijke

VANG-doelen, maar ook om een sociaal sorteerstation

innovatietrajecten voeden, stelt Vernooij. Een van zijn

rendabel te krijgen. Maar als je alle textiel wilt inzame-

bedrijven maakt het in eigen huis ontwikkelde isolatie-

len onder de huidige marktcondities, loop je het reële

materiaal Métisse, waar al zo’n zeven jaar aan is gewerkt.

risico dat je van een waardestroom naar een stroom

Voor de verdere ontwikkeling is nog steeds geld nodig.

gaat die mogelijk geld kost. Dat moeten gemeenten

“De huidige innovatiebudgetten zijn te verkruimeld, om

goed beseffen. We moeten op zoek naar een samen-

echt zoden aan de dijk te zetten”, zegt Vernooij.

werkingsmodel, waar beide partijen de vruchten van kunnen plukken en we tegelijkertijd de keten sluiten.”

De suggestie van producentenverantwoordelijkheid is niet nieuw. Over het onderwerp wordt jaren gesproken

Rd4-directeur Sijstermans geeft aan dat gemeenten in

door Rijksoverheid, retailers en textielketen. Bij bran-

elk geval inzetten op de VANG-ambitie om in ons land

cheorganisatie Vereniging Herwinning Textiel is secre-

75 procent van het huishoudelijk afval gescheiden in

taris Hielke van den Brink daar nauw bij betrokken.

te zamelen. “Dat staat los van de sociale werkgelegen-

“Als je het op een goede manier uitwerkt zonder een

heid.” De kwaliteit van het ingezamelde textiel wil Rd4

grote bureaucratische organisatie te creëren die zelf

verbeteren door toezicht en controle op de vervuiling

de markt gaat sturen, zoals bij andere afvalstromen

in de brengvoorzieningen en een verdere introductie

is gebeurd, is producentenverantwoordelijkheid een

van de BEST-tas. “Daarnaast gaan we in Zuid-Limburg de budgetten bundelen om burgers volgend jaar gericht over de textielinzameling te informeren.” Netwerkinfo: Rd4, Wil Sijstermans, wil.sijstermans@rd4.nl, www.rd4.nl. Sort Textile Graders, Harry Vernooij, harry@vernooyrecyclers.nl, www.sortgraders.nl, www.linkedin.com/harryvernooij. Boer Groep & Curitas, Elisa Bes, elisa@curitas.nl, www.boergroep.nl, www.curitas.nl, www.linkedin.com/elisabes, twitter.com/BoerGroep. Vereniging Herwinning Textiel (VHT), Hielke van den Brink, hbrink@textielrecycling.nl, www.textielrecycling.nl,

Tekst: Pieter van den Brand

GRAM | december 2015

Grootse plannen in de grotere steden Ook grote steden met veel hoogbouw koesteren ambities op gebied van afvalscheiding en recycling. Utrecht en Avalex (zes gemeenten rond Delft, Rijswijk en Leidschendam-Voorburg) barsten van de ambities om in 2020 nul tot 100 kilogram restafval per persoon per jaar te verwerken. Hoe gaan ze ‘m dat lappen? UTRECHT Utrecht is de netste stad van de vier grote steden in Nederland. Gemiddeld produceert de Utrechter 404 kilogram per persoon per jaar, een daling van 60 kilogram in een paar jaar. Het aandeel van de afvalscheiding ligt op 38 procent dus een slordige 155 kilogram wordt als grondstoffen zoals glas en papier en gft teruggewonnen. Slechts 250 kilogram per persoon per jaar geldt als restafval. Kom daar maar eens om bij Rotterdam, Amsterdam en Den Haag. Daar ligt het scheidingspercentage gemiddeld amper op twintig procent. De hoeveelheid afval in Utrecht daalt sterker dan gedacht. Opmerkelijk is ook dat de afvalstoffenheffing voor de burgers een gestage daling vertoont. Een meerpersoonshuishouden betaalde in 2013 in Utrecht nog 281 euro per jaar. In 2015 was dat 240 euro. In Rotterdam is men meer dan 370 euro per jaar kwijt. Toch heeft Utrecht de afgelopen jaren het aantal brengcontainers in de stad fors verhoogd. Het aantal containers waar de burger papier en karton, kunststofverpakkingen,

Foto: Nationale Beeldbank Aerovista Luchtfotografie

glas en textiel kan brengen steeg van 448 naar 626 in vier jaar. Half november werden er nog dertig nieuwe

de hoeveelheid restafval zijn gedaald tot gemiddeld 235 kilogram per

textielcontainers geplaatst. En zo gaat de Beleidsnota

persoon per jaar (in de laagbouw zelfs tot 150 kilogram) en 45 procent

2015- 2018 ‘Afval is Grondstof’ in Utrecht vrolijk door.

gescheiden inzameling. Voor 2020 streeft Utrecht naar het landelijke VANG-doel van 100 kilogram per persoon per jaar met een scheidings-

Relativeren

percentage van vijftig procent (het landelijke doel is 75 procent).

Beleidsadviseur Anouk Teuns voelt de behoefte om de klinkende resultaten wat te relativeren. “De hoeveelheid afval daalde de afgelopen jaren overal in Nederland als gevolg van de economische recessie. En vergeleken met Amsterdam, Rotterdam en Den Haag beschikt Utrecht over minder hoogbouw, wat makkelijker is. Vijftig procent ten opzichte tot wel tachtig procent ge-

Anouk Teuns: “Vooral in gebieden met hoogbouw willen we samen met bewoners oplossingen verzinnen.”

laagde bouw in Amsterdam en Rotterdam”, aldus Teuns. Trots is ze ook, bijvoorbeeld op de opmerkelijke inzamelscore van groente- en fruitafval in de Domstad. Daar

Omgekeerd inzamelen

waar Amsterdam amper en Rotterdam zelfs helemaal

In alle wijken start Utrecht daarom met ‘het nieuwe inzamelen’. Het is

niet aan gft-inzameling doet, komt bijna een kwart van

een synoniem voor omgekeerd inzamelen, dat in het ROVA-gebied met

het ingezamelde gft uit de hoogbouw in Utrecht. “Dank-

succes werd beproefd. Utrecht deed in 2012 een proef in de wijk Lunet-

zij de city-bin, een veertig liter emmer met een deksel

ten. Daar was vrij snel veel animo voor het inzamelsysteem. “Papier,

en een hengsel. De laagbouw beschikt over een nette

plastic en gft halen we huis aan huis op. Ook scholen kunnen papier in-

kliko-rolcontainer met twee wieltjes, maar dat gaat in

zamelen. Glas, textiel en het restafval moeten de mensen voortaan zelf

een flat natuurlijk niet.” De emmer kan op het balkon en

wegbrengen in een van de vele milieuparkjes in de buurt”, zegt Teuns.

wordt redelijk gedisciplineerd aan de straat gezet. “Ar-

De stad studeert nog op een communicatiecampagne om het nieuwe

botechnisch is het een minder geschikt middel”, zegt

afval/grondstoffenbeleid bij de burgers beter tussen de oren te krijgen.

Teuns. “Onze vuilnismannen moeten hem tillen en in

“We zoeken vooral nog een goede slogan”, zegt Teuns. ‘Afval is waarde-

een zwaai legen. We zoeken nog naar iets beters.”

vol’, grondstoffen op een zo hoog mogelijk niveau terugbrengen in de

De nota staat bol van ambities om het afvalbeleid van

economie, daar draait het om in Utrecht. ‘Samen halen we eruit wat er

Utrecht op een nog hoger plan te tillen. In 2018 moet

in zit’ kan ook zomaar hoge ogen gooien. Utrecht gaat ook campagnes

GRAM | december 2015

voeren die zijn gericht op specifieke afvalstromen. “We gaan actief in

den een gezamenlijk afvalbeleidsplan op met de veel-

dialoog met de bewoners. Vooral in gebieden met veel hoogbouw wil-

zeggende titel ‘Grip op grondstoffen’. “We gaan de 240

len we samen met bewoners oplossingen verzinnen en luisteren naar

kilogram restafval per inwoner per jaar en 46 procent

wat zij als knelpunten ervaren”, aldus Teuns. Uit het proefproject in

hergebruik inclusief milieustraat proberen in 2020 vol-

Lunetten kwamen ook concrete tips naar voren als ‘ga eens in dat ge-

gens de VANG-doelstelling op 100 kilogram per inwo-

deelte van de wijk handhaven en mensen op de bon slingeren, want

ner per jaar te krijgen met 75 procent hergebruik”, zegt

daar maken ze er een potje van.’

Mantes. “Maar belangrijker dan deze cijfertjes vind ik dat we nu ieder geval van wal steken. We moeten ons

Een nog te starten proefproject in Kanaleneiland moet meer informatie

niet blindstaren op een procent meer of minder. Het

opleveren hoe huishoudens met bijvoorbeeld lagere inkomens, lagere

doel is een circulaire economie waarbij in de ontwerp-

sociale klasse en/of van een andere culturele achtergrond meer betrok-

fase secundaire grondstoffen worde ingezet. Bewust-

ken kunnen worden bij het afvalbeleid. “We verkennen de mogelijkheid

wording en gedragsverandering bij inwoners, ontwer-

om met afvalcoaches gericht voorlichting te geven.” Het gegeven dat

pers en bij producenten, daar gaat het om.”

Utrecht bij 13 duizend huishoudens de afvalstoffenheffing kwijtscheldt,

Net als in Utrecht zet Avalex vol in op het omgekeerd

en de mensen daarmee ongevoelig zijn voor financiële prikkels, neemt

inzamelen in de laagbouw. “Wij zien dit nieuwe inzame-

Teuns voor lief. “Het gaat om negen procent van de huishoudens. Bij de

len als een ‘stepping stone’. Het sluit geen enkel ander

overige 138 duizend huishoudens is ook nog een hele slag te maken.”

systeem uit. Je kunt het bijvoorbeeld nog combineren met diftar, Afval loont of zelfs nascheiding.”

Fabienne Mantes: “We zien afval als een verantwoordelijkheid van iedereen.”

VANG-Hoogbouw In 2016 gaat Avalex beginnen. De laagbouw krijgt drie containers: voor PMD, papier en gft. Er komt een container voor restafval waar elke 100 huishoudens terecht kunnen. Het hete hangijzer van de hoogbouw

AVALEX

is nog niet helemaal uitgekristalliseerd. Om de hoog-

Ook in het centrum van Delft worden de bewoners in een proefpro-

bouw beter te laten scoren worden in ieder geval de

ject uitgebreid geconsulteerd hoe in de historische binnenstad met

voorzieningen in de ondergrondse milieuparkjes ge-

zijn nauwe straatjes en grachten toch meer gescheiden inzameling kan

optimaliseerd. Net als in Utrecht vindt ook Avalex het

gaan plaatsvinden, vertelt Fabienne Mantes, projectleider bij regionaal

groente- en fruitafval uit de hoogbouw een interessante

reinigingsbedrijf Avalex. Avalex verzorgt de inzameling voor de inwo-

afvalstroom. Resultaten daarmee staan of vallen echter

ners van Delft, Leidschendam, Voorburg, Rijswijk en minder stedelijke

met de ontwikkeling van een gedegen inzamelmiddel,

gemeenten Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp en Wassenaar. Ook

aldus Mantes. “Het natte en riekende afval moet op een

Avalex heeft grote ambities. De zes gemeenten en het afvalbedrijf stel-

goede manier kunnen worden opgeslagen.” Avalex is

GRAM | december 2015

Bewoners in Lunetten bij het kringlooppunt. mede daarom nauw betrokken bij het landelijke project

verantwoordelijkheid van iedereen. Om verantwoordelijkheid te neAEB by night

VANG-hoogbouw. “Daar zijn gedragswetenschappers

men, moet je ook verantwoordelijkheid krijgen. Avalex levert de voor-

aanwezig, die met diepte-interviews ‘achter de voor-

zieningen en informatie. Zonder groepen uit te sluiten, willen we ons

deur’ hebben gekeken. Dat leidt mogelijk tot nieuwe in-

vooral richten op ouders met jonge kinderen. We willen met burgers in

zichten”, denkt Mantes. Ook de lessen van grootstede-

gesprek gaan en op een positieve manier inspelen op hun afvalgedrag,

lijke afvalproeven in Milaan en Venetië zijn interessant,

zonder met het vingertje te wijzen”, vertelt Mantes. Een ander aspect

zegt Mantes. “In Milaan zijn ze bij de hoogbouw op

dat in het Avalex-gebied meer aandacht gaat krijgen, zijn de mensen

hoogfrequente wijze gaan inzamelen en in Venetië zijn

met een achterstand tot de arbeidsmarkt. “We zoeken contact met par-

resultaten bekend van onder meer een citybin, waarin

tijen die deze mensen kunnen leveren. Betrokkenheid kan ook leiden

alle verschillende afvalfracties op verschillende dagen

tot meer community-building in het stedelijk gebied waardoor de soci-

aan de straat werden gezet.” Er komt volgend jaar ze-

ale cohesie toeneemt.” Avalex gaat bovendien meer samenwerken met

ker een aantal proefprojecten, waarvan Mantes hoopt

woningcorporaties en verenigingen van eigenaren (vve’s), ouderenor-

er eentje in het Avalex-gebied te draaien.

ganisaties, scholen en sportverenigingen.

Aandacht voor communicatie Avalex besteedt veel aandacht aan een strategie voor communicatie met de bewoners. “We zien afval als een

ALLE TEXTIEL IS WELKOM!

Tekst: René Didde

OOK WANNEER HET KAPOT EN VERSLETEN IS. MEER WETEN? 030 657 00 09

WWW.SYMPANY.NL SYMPANY KOMT VOORT UIT DE FUSIE VAN HUMANA EN KICI.

5015001 SYM adv.WELKOM 190x62.indd 1

25-03-15 14:28

GRAM | december 2015

VANYA VERAS: ONZE VROUW IN BRUSSEL

“Gemeenten zijn de spil in afval” De politiek in Brussel duidelijk maken dat gemeenten een fundamentele rol spelen bij afvalmanagement en het omzetten van afvalstromen naar herbruikbare grondstoffen voor de industrie. Dat is de kern van het werk van secretaris Vanya Veras van koepelorganisatie Municipal Waste Europe. “Gemeenten zijn de eerst aangewezene om de circulaire economie op gang te brengen en te houden.” De ‘general secretary’ van Municipal Waste Europe ont-

zestig procent van het huishoudelijk afval in hun land

vangt mij in een oud gebouw in hartje Brussel op een

– komt er veel kennis naar haar toe. “Op die manier kan

steenworp afstand van het Europees Parlement. In het

ik nuttige informatie vanuit Europa over bijvoorbeeld

Sustainable Energy House zitten een twintigtal lob-

best practices naar Brussel brengen. Daar is hier grote

byorganisaties voor duurzame energie. Het gebouw is

behoefte aan.”

klimaatneutraal gemoderniseerd en afval wordt er niet geproduceerd. In haar kantoor op de tweede verdie-

Toegang

ping is ze niet zo vaak te vinden, zegt Vanya Veras.

Nu de publieke afvalsector in Brussel vertegenwoor-

Het lobbywerk vereist dat ze voortdurend op pad is,

digd is, heeft ze ook structureel toegang tot de ‘afval’-

in gesprek met personen die ze voor de goede zaak

gremia in de Europese hoofdstad, die de beleidsmakers

kan winnen, van de leden van het Europarlement tot de

bij de Commissie als klankbord instellen. Voorheen wa-

beleidsmakers op de directoraat-generaals (DG’s) voor

ren hierin vooral de grote bedrijven en de producenten-

milieu en GROW. Zo heet het nieuwe ‘super-DG’ van de

organisaties aanwezig. “De term ‘huishoudelijk afval’

Europese Commissie, waar men de plannen voor de cir-

staat niet eens expliciet in veel beleidsdocumenten ge-

culaire economie uitbroedt.

noemd. Dat is toch gek”, zegt Veras. “Zonder gemeenten aan tafel kan er geen sprake zijn van een evenwich-

Veras is gepokt en gemazeld in de Brusselse politiek.

tige benadering van het onderwerp huishoudelijk afval

Na een studie politieke economie in thuisland Grie-

en het hergebruik van grondstoffen”, klinkt het gedeci-

kenland deed ze Europese studies in Londen. In 1995

deerd. “Het managen van het afval van huishoudens is

werd ze trainee bij de Europese Commissie. Ze leerde er moeiteloos haar weg te vinden in de wandelgangen van de Europese instituties. “Als trainee had ik overal toegang toe.” Later werkte ze onder meer voor adviesbureaus, NGO’s en de Europese koepel van afvalbedrijven FEAD. Na een periode in Griekenland keerde ze eind 2012 terug naar de Europese hoofdstad om algemeen secretaris van Municipal Waste Europe te worden. De organisatie richt zich volledig op de belangen van gemeenten en hun uitvoeringsorganisaties op het gebied van afval. Zij waren nog niet als zodanig in Brussel vertegenwoordigd. De NVRD was een van de oprichters van de belangenhartiger in 2009, als een reactie op het tot dan toe dominante geluid van de private afvalsector, onder meer verwoord door FEAD. Voormalig directeur Erik de Baedts van de NVRD was tot vorig jaar de eerste voorzitter van Municipal Waste Europe. De naamsbekendheid vergroten van de jonge organisatie en de doelen waar ze voor staat, was haar eerste taak. Veras bemant het Brusselse bureau in haar eentje, op een tijdelijke stagiair na die onderzoekswerk voor haar doet. Niet dat ze eenzaam de Brusselse ‘barricaden’ bestormt. Vanuit de achterban van de achttien leden van Municipal Waste Europe in zestien EU-landen – in totaal goed voor de inzameling en verwerking van

GRAM | december 2015

MWE-secretaris Vanya Veras

een publieke taak in handen van de gemeenten. In veel Europese landen hebben zij een zorgplicht. Gemeenten voeren de regie over de gescheiden inzameling van huishoudelijk afval en daarmee over de nuttige stromen in dit afval die we terug kunnen winnen. En ze

“Gemeenten zijn de eerst aangewezene om de circulaire economie op gang te brengen en te houden.”

hebben het contact met de burger. In feite zijn gemeenten de eerst aangewezene om de circulaire economie op gang te brengen en te houden.” len lager zijn dan die in het oude pakket. Zo is de verSuccessen

plichting om gft gescheiden in te zamelen geschrapt.

Op basis van deze argumenten weet heel politiek Brus-

Ook komt er geen verbod op het storten van herbruik-

sel inmiddels wie Veras vertegenwoordigt. Belangrijker

baar afval. De deadlines voor het terugdringen van

nog: men weet haar te vinden. In het Raw Materials

recyclebare afvalstromen naar de stortplaats zijn veel

Forum in 2013, een van de eerste platforms van de

verder weggeschoven, waardoor het effect nihil is.” Zo

Europese Commissie die grondstoffenschaarste op

zijn er nog meer doelen bijgesteld. Daarmee heeft de

de agenda zette, werd ze als expert binnengehaald.

Europese Commissie echt een groot probleem. “Het Eu-

“Sindsdien worden we op alle belangrijke conferenties

ropees Parlement zal hels zijn.” De oorzaak voor het

als spreker uitgenodigd. Ik kan dan ook prima onze

bijstellen van de ambities ligt volgens Veras in de angst

belangen vertegenwoordigen in de herziening van de

die de Europese Commissie onder leiding van Claude

Kaderrichtlijn Afval.” De eerste successen heeft Veras

Juncker heeft voor de lidstaten. “De Commissie toont

al binnengehaald, zoals het behoud van het exclusieve

geen leiderschap, terwijl dat naar de toekomst toe wel

recht voor overheden om als eerste afval gedurende

nodig is, willen we de nuttige grondstoffen uit ons af-

langere tijd te mogen verwerken. Dit recht dient om

val gaan terugwinnen. Als er geen sterke basis voor ligt

de kapitaalintensieve afvalenergiecentrales die met pu-

in Europa, is er geen enkele prikkel voor de lidstaten

bliek geld zijn gebouwd, te beschermen. Ook is het

om te volgen.”

recht behouden gebleven om afvaldiensten te mogen inbesteden binnen gemeentelijke samenwerkingsver-

Wie met Veras praat, leert dat we in Noordwest-Europa

banden, dus zonder de verplichting van aanbesteden.

ons afvalmanagement goed voor elkaar hebben. In

In de vorig jaar herziene richtlijn voor overheidsop-

Zuid- en Oost-Europa is dat wel anders. Bijna al het

drachten zijn beide opties overeind gebleven. “We heb-

afval gaat er nog naar de stortplaats. “Stortplaats?”,

ben daar hard voor gevochten”, zegt ze. Ook is er nu

zegt ze fronsend. “Zeg maar gewoon dumpen. Hoge

een goede dialoog met de verpakkingsindustrie en de

recyclingdoelen nastreven in Europa is onvermijde-

elektronicafabrikanten. Voorheen wilden deze partijen

lijk, maar om burgers in deze landen mee te krijgen

niet met de publieke afvalsector praten. “De industrie

is maatwerk nodig. Een kind dat net heeft leren lopen,

ziet voortaan in dat samenwerking met gemeenten es-

kun je niet meteen laten dansen. Dat besef heb ik hier

sentieel is voor een goed werkend inzamelsysteem.”

in Brussel scherper op het netvlies weten te krijgen. Het vergt de nauwe betrokkenheid van de gemeenten

Circulaire economiepakket

in de landen daar om passende inzamelsystemen op te

Het interview vindt plaats vlak voor het verschijnen

zetten. De oplossing ligt niet in wat de Europese Com-

van het langverwachte circulaire economiepakket van

missie met haar Cohesiefonds wil bereiken, namelijk

de Europese Commissie, het basiselement van de her-

de bouw van miljoenen kostende afvalverwerkingsin-

ziene Kaderrichtlijn Afval. In het licht van ‘better re-

stallaties. Dan gaan de hakken in het zand. Dat hebben

gulation’ zette de Europese Commissie ongeveer een

we in Polen gezien. Het is ook de reden waarom er

jaar geleden het mes in het oude maatregelenpakket

in Griekenland niets gebeurt. Het is cruciaal dat lokale

om grondstofhergebruik te stimuleren. Alle wetsvoor-

overheden zelf mogen bepalen hoe zij hun afvalbeheer

stellen over het recyclen van huishoudelijk afval (doel:

organiseren en financieren, om zo meer aan recycling

zeventig procent in 2030) en verpakkingsafval (tachtig

en gescheiden inzameling te doen. Gelukkig zie ik nu

procent in 2030) en het uitfaseren van het storten van

dat de EU-fondsen worden geherstructureerd. Ook daar

recyclebaar afval in 2025 gingen in de papierversnip-

blijven we op hameren.”

peraar. Voorstellen waar ruim vier jaar aan gewerkt was. In haar werkprogramma voor 2015 beloofde de

Netwerkinfo

Europese Commissie vóór het eind van dit jaar met

Municipal Waste Europe, Vanya Veras (general

een ambitieuzer alternatief te komen om de circulaire

secretary), vanya.veras@municipalwasteeurope.eu,

economie te bevorderen. Wat Veras tot nu toe over de

www.municipalwasteeurope.eu,

nieuwe plannen heeft gehoord, stemt haar niet opti-

www.linkedin.com/vanyaveras.

mistisch. “Ik heb het document nog niet gezien. Maar uit betrouwbare bron weet ik dat de ambities vele ma-

Tekst: Pieter van den Brand

GRAM | december 2015

nieuws Sectorplan AMBOR bereikt mijlpaal

contact op met Peter Kerris, projectleider

heid hier voor tijd gaat. Inmiddels zijn de

Het gaat goed met de realisatie van het

Sectorplan AMBOR, via kerris@nvrd.nl of

belangrijkste bespreekpunten geïnventa-

Sectorplan Afvalbeheer en Management

088 – 377 00 23.

riseerd: de afvaladministratie, meetpunten, kwaliteitseisen en –controles en de

en Beheer Openbare Ruimte (AMBOR). In november 2015 is de drempel van 60

Regio Noord Nederland

bepalingen rond de vergoedingen. Via de

procent intekening op het Sectorplan ge-

Mieke Kortbeek van de dienst Stadsbe-

website en nieuwsbrief van de NVRD zult

haald. Daarmee is een belangrijke mijl-

heer van de gemeente Groningen heeft

u op de hoogte worden gehouden van de

paal bereikt: realisatie van 60 procent

de voorzittershamer van de NVRD regio

voortgang van de werkgroep.

van het totaalbedrag is nodig om cofi-

Noord-Nederland neergelegd. Per 1 no-

nanciering van de Rijksoverheid uit de

vember is zij directeur geworden van een

Young Professionals

zogenaamde Asscher-gelden te krijgen.

andere beleidsunit binnen de gemeente.

Save the date! Op 15 januari is weer een

Bedrijven en gemeentelijke diensten zijn

Haar zetel in het regiobestuur is inmid-

nieuwe bijeenkomst van Young Professi-

zo ambitieus dat nu reeds op 80 procent

dels ingenomen door Miriam Hall van de

onals. Deze middag leent zich bij uitstek

van het totaalbedrag is ingetekend. Het

Groninger dienst Stadsbeheer. Het regio-

om samen met andere generatiegenoten

Sectorplan is een samenwerking tussen

bestuur kiest in december een nieuwe

je netwerk uit te breiden en meer over

NVRD en sociale partners vertegenwoor-

voorzitter.

de verschillende disciplines van de afvalbranche te leren. Daarnaast zal een

digd in het O&O Fonds AMb. Werkgroep UMP gemeenten gestart

inspirerende spreker van een grote in-

Sinds 11 mei kunnen gemeentelijke dien-

Naar aanleiding van de discussies rond

zamelaar je een inkijkje geven in haar

sten en afval- en reinigingsbedrijven zich

de kwaliteit van gesorteerde kunststof-

werk. Meld je aan om op de hoogte te

melden om deel te nemen aan het Sec-

fen

begeleidingscommissie

blijven van het programma bij onze lin-

torplan. 21 Gemeentelijke diensten en

Raam-overeenkomst Verpakkingen be-

kedin groep NVRD Young Professionals

17 overheidsbedrijven hebben zich al

sloten om te werken aan een nieuw Uit-

of check www.NVRD.nl

ingeschreven. Er is veel belangstelling

voerings- en Monitoringsprotocol (UMP)

voor het bijscholen van vakkrachten,

gemeenten. Hiervoor is een werkgroep

VANG-HHA

met name voor het verkrijgen van een

gestart waarin zowel vertegenwoordi-

De ketenaanpak is één van de pijlers on-

diploma op MBO-niveau. Inmiddels heb-

gers van het verpakkend bedrijfsleven als

der het programma VANG – Huishoude-

ben zich meer dan 1.100 medewerkers

de afvalbedrijven en gemeenten deelne-

lijk Afval. Deze aanpak richt zich primair

gemeld die aan een BBL-traject gericht

men. Een groot aantal NVRD-leden vanuit

op producten en materialen die in het

op het verkrijgen van dit diploma wil-

de commissie Inzameling & Recycling,

huishoudelijk restafval voorkomen en

len meedoen. 160 vakkrachten worden

de Ambtelijke Werkgroep Afval (AWA) en

heeft uiteindelijk als doel om ervoor te

opgeleid tot coach van kwetsbare mede-

het NVRD-bureau nemen hieraan deel.

zorgen dat deze producten of materialen

werkers en 1.600 medewerkers hebben

Ondanks dat de werkgroepen bijna we-

voorkomen, hergebruikt of gerecycled

zich opgegeven voor algemene bijscho-

kelijks bijeen komen, is de verwachting

worden. De samenwerkende partners in

ling. Wilt u ook meedoen? Schrijf u in

dat het nieuwe UMP nog niet op 1 januari

het programma VANG-HHA (I&M, RWS,

via

gereed is. Afgesproken is dat zorgvuldig-

VNG en NVRD) hebben de afgelopen tijd

www.sectorplan-ambor.nl of neem

heeft

uitgewerkt hoe deze ketenaanpak er procesmatig uitziet en welke producten of materialen het eerst in beeld zijn om mee aan de slag te gaan. Deze aanpak is mede gebaseerd op de ervaringen die ook zijn opgedaan in het luierketenproject dat al eerder is gestart. Tegen de tijd dat deze GRAM op de mat ligt zal de brief van de staatssecretaris hierover aan de Tweede Kamer zijn gezonden. U vindt deze op de VANG website via www.vang-hha.nl.

GRAM | december 2015

column

Uitblinkers 2015 Het Vierdaagse team van DAR Nijmegen en Wout van Geest van de gemeente Brielle zijn op basis van de publieksstemmen en het oordeel van een vakkundige jury verkozen tot Uitblinkers van 2015. Op 18 november ontvingen ze op het Landelijk Zwerfafvalcongres Rendement van Schoon uit handen van juryvoorzitter Olaf Prinsen een cheque ter waarde van 250 euro. Dit jaar werd de verkiezing voor de vierde keer georganiseerd. Met deze verkiezing wordt een positieve bijdrage geleverd aan het imago van het vak van reiniger en de reiniging- en afvalbranche in het algemeen.

Climate Miles Eind november is de stoet van Urgenda in Parijs aangekomen. Daarmee kwam een eind aan de Climate Miles. Een mars die op 1 november startte in Utrecht en een maand duurde. Met als doel, aandacht voor klimaatverandering.

Op zaterdag 14 november liep ik mee. Met vele anderen, waaronder NVRDleden John Vernooij van Omrin en Wim van Lieshout van HVC. En waarop ik vooraf hoopte, gebeurde volop. Tijdens de wandeling van 23 kilometer, voerde iedereen gesprekken met mensen die ze nog nooit eerder hadden ontmoet. Om het te hebben over hét onderwerp dat iedereen die meeliep bindt, de toekomst van onze planeet en de acties die nodig zijn om te verduurzamen. En na de wandeling was het, in ieder geval voor mij, nog niet klaar omdat het denken doorging. Dat we nu juist op deze dag meeliepen was niet verwonderlijk. Het specifieke thema van de dag was namelijk de circulaire economie. Onze sector vind ik een absolute koploper als het om dit onderwerp gaat. En de publieke bedrijven hebben nog een voorsprong ook. We zijn gegroeid vanuit een maatschappelijke taak. Om ervoor te zorgen dat de hygiëne werd bevorderd. Het is niet een winstoogmerk dat ons drijft, maar een maatschappelijke meerwaarde.

NVRD agenda 17 december

Ambtelijke Werkgroep Afval

17 december Commissie Afvalpreventie 8 december

Benchmarkbijeenkomst onkruidbeheer op verhardingen

5 januari

Redactiecommissie GRAM

1 5 januari

Young Professionals

19 januari

VANG-training omgekeerd inzamelen

22 januari

Commissie Opleiden & Professionaliseren

28 januari

VANG-training diftar

2 februari

Redactiecommissie GRAM

Die meerwaarde kan in eerste instantie een prijs hebben. Natuurlijk is het (in eerste instantie) duurder om verschillende grondstoffen gescheiden in te zamelen. Om experimenten aan te gaan die het gedrag van mensen beïnvloeden, maar soms ook mislukken. En om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in te zetten. Maar we doen het wel, en terecht. Omdat we zo het maatschappelijk kapitaal vergroten. En we ons op deze manier inzetten voor de toekomst van onze leefomgeving. En als ik heel groot denk: voor de toekomst van onze aarde.

“BAT realiseerde dit jaar door project handhaving op afvalscheiding een gedragsverandering met gevolg 10 % minder restafval en is verheugd met de nieuwe open overslaghal voor plastic en papier.”

Terugblik op 2015 Het is belangrijk om op het einde van het jaar even stil te staan bij wat er zich allemaal heeft afgespeeld. De leden van de NVRD hebben genoeg dingen bereikt waar ze trots op zijn, getuige de korte uitspraken op deze pagina’s. En ook op het bureau van onze vereniging is veel gebeurd. Het bureau is door

Pier van Oirschot

het programma VANG flink in omvang gegroeid. Olaf Prinsen is aangetreden

“Alphen aan den Rijn handelt sinds 2015 klachten over (zwerf)afval bliksemsnel af met tevreden burgers tot resultaat.”

als nieuwe directeur. Maar belangrijker, er is veel werk verricht! Omdat het

Dico Kuiper

van samenwerking’.

“Soest is zeer tevreden met de herinrichting van afvalbrengstation De Schans dat rond de Kerst weer open gaat voor publiek.”

VANG huishoudelijk afval

Henk Dillingh

2015 is hiertoe gestart met de uitvoering van het programma VANG. Met Rijkswaterstaat,

onmogelijk is alles te noemen in dit jaaroverzicht hebben we er vier dossiers uitgelicht die goed aansluiten bij het centrale thema van 2015: ‘Werk maken

Samen met het ministerie van I&M en de VNG stond de NVRD aan de basis van de ambitie om in 2020 nog slechts 100 kilo huishoudelijk restafval per persoon over te houden. In VNG en het ministerie van I&M is een programmabureau gestart. De taken die dit bureau

“Omgekeerd Inzamelen in Dalfsen blijkt een groot succes met 85% hergebruik en minder dan 100 kg restafval.”

uitvoert, passen uitstekend bij de taak van de NVRD. Met het programma, en het extra

Tijs Monsterman

is het onderzoek naar de luierketen. Bij een goede afvalscheiding vormen luiers een

geld dat ervoor beschikbaar is, wordt kennisdeling tussen gemeenten en bedrijven bevorderd en worden projecten gestart om afvalketens te sluiten. Een voorbeeld hiervan enorm aandeel in de grijze fractie. Probleem aan de inzamelkant is dat er geen afzet-

“Rova is trots op de uitrol van het project 100-100-100, dat naast mooie publiciteit ook landelijke impact op politiek niveau opleverde.”

markt voor is. Voor de verwerkers is het een probleem dat er geen constante stroom van

Erik van Cuijk

100-100. ROVA heeft een enorm succes bereikt met de actie waarbij 100 gezinnen, 100

een constante kwaliteit is. Door bijeenkomsten met alle spelers in de keten, probeert VANG huishoudelijk afval hiervoor een oplossing te bieden. Een positief effect is zeker al wel bereikt als het gaat om kennisdeling. Een in het oog springend voorbeeld is 100dagen 100% afvalvrij probeerden te leven. Het project is inmiddels opgenomen in het

“Ook dit jaar zijn wij bij Rd4 trots op onze tevreden opdrachtgevers, klanten en medewerkers.”

VANG-programma, waardoor andere gemeenten en NVRD leden zelf met het project aan

Wil Sijstermans

Sectorplan Afvalbeheer en –Management en Beheer van de Openbare Ruimte

de slag kunnen gaan, wat op veel plekken al gebeurt.

(AMBOR)

“Sympany, een fusie tussen KICI en Humana, staat met een inzamelresultaat van 23 miljoen kilogram textiel, voor professionele gecertificeerde textielinzameling en –verwerking.” Heidy Winkel

“Met de reorganisatie van de Oosterhoutse buitendienst is structureel bezuinigd op kosten en is de kwaliteit én het resultaat van dienstverlening verbeterd. Door de dagelijkse inzet van de medewerkers en het lef om de bedrijfsvoering te veranderen, is besloten niet over te gaan tot privatisering van de dienst.” Chris Hamers

“Met veel genoegen kijkt Indaver terug op 16 april 2015, de dag waarop onze innovatieve vergister Bio Power Alphen op bruisende wijze officieel geopend is én de dag waarop Indaver haar gemeentelijke relaties heeft mogen trakteren op een minisymposium over de verbetering van de GFT-inzameling in de hoogbouw.” Femke Mackenzie

GRAM | december 2015

Samen met het O&O Fonds Afval- en Milieubedrijven vormt de NVRD de projectorgani-

beschikbaar om te investeren in nieuwe werkgelegenheid, doorstroom en opleiden van

"Wij zijn er trots op dat Avri dankzij het personeel in vijf jaar tijd van achterblijver tot een van de koplopers in de branche is geworden en nu zelfs is beland in de top drie van Beste Overheidsorganisaties van het jaar 2015.”

werknemers. Samen met het O&O Fonds stimuleert de NVRD haar leden om van deze

Erik de Vries

satie voor het Sectorplan AMBOR. Via dit sectorplan is ruim €11 miljoen subsidie uitgetrokken om twee belangrijke arbeidsmarktknelpunten in de branche aan te pakken. Het eerste knelpunt is de toenemende vergrijzing van het personeelsbestand. Het tweede knelpunt is het perspectief op de arbeidsmarkt van bestaande vakkrachten. Het sectorplan komt voort uit het Sociaal Akkoord tussen werkgevers en werknemers en stelt geld

subsidie gebruik te maken. Ook beheert het de administratie en verzorgt het bureau de communicatie. Met aangevraagde subsidies voor ruim 1.100 MBO-trajecten, 1.500 algemene opleidingen en meer dan 150 coaching trajecten lijkt het Sectorplan op een succes af te stevenen! Meedoen kan nog. Kijk voor meer informatie op www.sectorplan-ambor.nl

Werk maken van beheer openbare ruimte Het Integraal Beheer van de Openbare Ruimte (IBOR) is een belangrijke taak van gemeenten en dus ook belangrijk voor de NVRD. Met tal van activiteiten is invulling gegeven aan de ambitie om meer werk te maken van IBOR. Dit gebeurt veelal in samenwerking met andere partijen en stakeholders. Stadswerk is hierin een belangrijke partner, dit vertaalt zich direct in het vormgeven van gezamenlijke beleidscapaciteit en een omvangrijke reeks van activiteiten rondom het thema arbeidsparticipatie. Dit heeft in 2015 onder andere geresulteerd in het uitbrengen van een thematijdschrift, vijf regionale bijeenkom-

"De gemeenten Delft, LeidschendamVoorburg, Midden-Delfland, PijnackerNootdorp, Rijswijk, Wassenaar en hun inzamelbedrijf AVALEX zijn ongelooflijk trots op de totstandkoming van de gedragen gezamenlijke beleidsvisie 'Grip op Grondstoffen'. Een fantastische samenwerking in regionaal verband op ambtelijk en bestuurlijk niveau dat met de nodige overwonnen en te overwinnen uitdagingen heeft geleid tot een prestatie van formaat!"

sten over social return en de organisatie van het congres Arbeidsparticipatie waarin naast

De benchmark Gemeente Schoon ontwikkelt zich steeds meer tot een integraal stuurin-

"In 2015 startte Area Reiniging met het talentontwikkelprogramma (TOP). Hierin sturen we op zowel kennisontwikkeling als gezondheid en ambassadeurschap van medewerkers. Tien medewerkers doen mee aan het tweejarig programma. Zij doorlopen binnen en buiten Area stages maar gaan ook samen met de leefstijlcoach aan de slag met een persoonlijk ontwikkelplan."

strument op dit gebied. De benchmarks Gladheidbeheer en Onkruid op Verharding (dit

Willy Hamstra

Stadswerk werd samengewerkt met o.a. Cedris en Divosa. Ook zwerfafval was een belangrijk thema in 2015. Naast de projecten die gezamenlijk zijn opgepakt met Gemeente Schoon en Nederland Schoon is er vanuit de NVRD hard meegewerkt aan de plannen voor nieuwe beloningssystemen en een nieuwe landelijke zwerfafvalaanpak. Andere mijlpalen waren de contracten met TUV en Kiwa voor het NVRD Keurmerk Beeldschoon.

Benchmarking Benchmarking is een krachtig management-instrument. Het is een kerntaak van de NVRD haar leden hierin te faciliteren. De benchmark Huishoudelijk Afval staat goed op de kaart.

jaar voor het eerste uitgevoerd) rekenen nu al op een groep enthousiaste deelnemers.

te sluiten bij de ken-

"Veel nieuwe stappen voor CirculusBerkel in 2015: een nieuwe naam, een nieuwe strategie, nieuwe activiteiten zoals de BEST-tas. Bij elkaar markeren ze de definitieve omslag van onze oude rol als ‘afvalinzamelaar’ naar onze nieuwe rol als actieve schakel in de circulaire economie."

nisbehoefte van haar

Henk Knip

Kern van de benchmarkaanpak is het positief prikkelen van gemeenten en publieke bedrijven door vergelijking, aangevuld met kennisbijeenkomsten, om hun eigen prestaties te verbeteren. De NVRD probeert met benchmarking

voortdurend

in te spelen op nieuwe ontwikkelingen en aan

leden.

tegie, deze vormgeven

"In 2015 zette Dar samen met haar gemeenten flinke stappen in het sluiten van de keten van het grof afval. Met de opening van twee nieuwe milieustraten kunnen bewoners nu naar zeven milieustraten in de regio waar ze optimaal geprikkeld en gefaciliteerd worden om hun grof afval te scheiden."

en vaststellen.

Pieter-Balth Linders

Het

"Samen met gemeenten, bedrijven, ketenpartners en bewoners hebben wij in 2015 verdere stappen gezet richting een circulaire samenleving. Ook in 2016 gaat Meerlanden ervoor: Samen sneller circulair!"

2016 belooft eveneens een mooi jaar te worden. Het jaar waarin we graag met u in gesprek gaan over de nieuw te vormen stra-

bijna

voltallige

personeel van bureau NVRD.

Angeline Kierkels

(foto: Jaap Vegter)

GRAM | december 2015

EEN KRACHTIG INSTRUMENT VOOR KENNISUITWISSELING!

Benchmark Huishoudelijk Afval In de Benchmark Huishoudelijk Afval worden de milieu-, kosten- en dienstverleningsprestaties van 154 gemeenten vergeleken. Dit levert, naast een leerzame vergelijking en inspirerende bijeenkomsten,

informatie op over het rendement van het afvalbeheer. In dit artikel een klein overzicht van 1 hoeveelheid restafvalboeiende per klasse de belangrijkste inzichten uit de laatste benchmark (peiljaar 2014).

Afvalscheiding en Restafval

In 2014 werd gemiddeld 55% van het huishoudelijk af-

Het gemiddelde aanbod van huishoudelijk afval in

val gescheiden (2013: 52%). De verschillen tussen de

2014 was 502 kg per inwoner. Een groot gedeelte daar-

hoogbouwklassen zijn groot. De afgelopen 5 jaar is er

van (379 kg/inw) bestond uit fijn huishoudelijk afva.

een redelijke progressie geboekt, onder andere door

Het aandeel afvalscheiding en de hoeveelheid restafval

invoering van diftar en omgekeerd inzamelen, betere

zijn belangrijke indicatoren op het3gebied van huishouscheiding van kunststof verpakkingen en betere naFIGUUR restafval en afvalbeheerkosten delijk afval. Beide zeggen iets over de wijze waarop

scheiding van het grof restafval.

gemeenten erin slagen de grondstoffen uit het huishoudelijk afval te recyclen. De gemiddelde hoeveel-

Kosten afvalbeheer

heid huishoudelijk restafval – het afval dat overblijft

In de benchmark worden de kosten van inzameling,

na bron- en nascheiding – was 223 kg/inw, waarvan

transport, verwerking (incl. opbrengsten), indirecte

201 fijn en 22 grof restafval. In 2013 was dit 232 kg

kosten en vergoedingen inzichtelijk gemaakt. De ge-

restafval per inwoner.

middelde afvalbeheerkosten (de som van de bovengenoemde kostensoorten) bedroegen in 2014 € 172 per huishouden.

2 afvalscheiding per klasse

250

A B C D BM

250

240

290 HOEVEELHEID FIJN EN GROF RESTAFVAL (KG/INW)

HOEVEELHEID FIJN RESTAFVAL PER INWONER (KG/INW)

260

230 220 210 201 196 193

200 190 180

230 B

210 190

70%

64% 56%

55%

170 € 155 € 160 € 165 € 170 € 175 € 180 € 185 € 190 € 195

Hoeveelheid restafval en kosten afvalbeheer per

AFVALSCHEIDINGSPERCENTAGE TOTAAL (%)

250

AFVALBEHEERKOSTEN (€ PER AANSL)

Hoeveelheid Restafval (fijn+grof) per hoogbouwklasse

58%

hb-klasse) Sorteeranalyse De benchmarkgemiddelde resultaten van de sorteeranalyses laten zien dat meer dan de helft van het in-

50%

gezamelde restafval nog bestaat uit momenteel goed scheidbare grondstoffen als gft, papier, plastic, textiel

40%

34%

en glas. Ten opzichte van 2013 is er wel een lichte verbetering waarneembaar (minder grondstoffen in het

30%

restafval). 20%

Prestatiebepalende factoren

10%

De hoeveelheid restafval, mate van afvalscheiding en

Afvalscheiding per hoogbouwklasse

BM € 172 222

180

170

60%

270

GRAM | december 2015

de kosten die voor het afvalbeheer worden gemaakt laten een sterk verband zien met zowel gemeentelijke kenmerken als hoogbouw als gemeentelijke

keuzes

FIGUUR 6 diftar vs niet-diftar Overig 25%

300 250

HOEVEELHEID FIJN RESTAFVAL (KG/INW)

GFT 31%

LUI 6%

200 150 100

DK 3%

50 BLIK 4%

KCA 0%

TEXT 4% GLAS 4%

Herbr OPK 12% KV 11%

Diftar rest

112

101

145

Diftar rest en gft

129

132

134

125

Diftar / omgekeerd inz

103

Diftar volume

190

208

186

194

Geen strategie

223

250

208

209

227

Totaal

201

250

196

193

180

Omgekeerd inz.

Benchmarkgemiddelde sorteeranalyse

Hoeveelheid restafval per klasse en per tariefsysteem voor een bepaalde inzamelsystematiek. Factoren die

300

zijn: hoogbouw, inzamelstrategie, tariefdifferentiatie, servicedifferentiatie en inzamelwijze. Hoogbouw In gebieden met veel hoogbouw is de mogelijkheid van en de motivatie voor afvalscheiding doorgaans beperkter dan in gebieden met veel laagbouw. Dit is een nog moeilijk te beïnvloeden factor die goed terug te zien is

FIGUUR 7 figuren restafval in de prestaties. De in dit artikel gebruikte laten dit ook zien. Tariefdifferentiatie

HOEVEELHEID FIJN EN GROF RESTAFVAL (KG/INW)

binnen de benchmark inzichtelijk worden gemaakt

Niet-diftar € 179 242

250 200 150

Diftar € 154 135

BM € 172 222

100 50 0

€ 150

€ 155

€ 160

€ 165

€ 170

€ 175

€ 180

€ 185

AFVALBEHEERKOSTEN (€ PER AANSL)

Kosten en restafval: diftar vs. niet-diftar

Tariefdifferentiaie is een belangrijke verklaring voor verschillen in prestaties. Diftar presteert zowel wat be-

Fijn huishoudelijk restafval

treft milieurendement als kosten beter. Diftar-gemeen-

kernprestaties restafval Benchmark

ten komen ook het dichtst in de buurt van de 100 kg

kilogram per inwoner

201

restafval doelstelling.

inzamelkosten per hh

€ 35

inzamelkosten per ton

€ 79

totale kosten per ton

€ 164

Service-differentiatie en inzamelwijze Naast bovenstaande meer algemene factoren zijn ook afvalstroom-specifieke keuzes relevant voor prestaties. Hierbij kan onderscheid gemaakt worden tussen

260

gekeerd inzamelen’ waar het restafval bij de laagbouw niet wordt opgehaald maar moet worden gebracht naar verzamelcontainers of het verlagen van de inzamelfrequentie bij minicontainers. Service-verhogende maatregelen zijn aan-huis inzameling door mini-containers in plaats van zakken of dozen en het verhogen van de inzamelfrequentie. Genoemde maatregelen zullen onderstaand per afvalstroom worden behandeld.

HOEVEELHEID FIJN RESTAFVAL PER INWONER (KG/INW)

maatregelen. Voorbeelden van ontmoedigen zijn ‘om-

250

250 240 230 220 210

201 196 193

200 190

A B C D BM

490 HOEVEELHEID PER AANGESLOTEN AANSLUITING (KG/AANSL)

(combinaties van) ontmoedigende en stimulerende

487

480

470

AH VC BM

468

460

451

450

440

180

180 430

170

Restafval per klasse (kg/inw) en per inzamelwijze (kg/aansl)

GRAM | december 2015

EEN KRACHTIG INSTRUMENT VOOR KENNISUITWISSELING! Ook dit peiljaar laten inzamelsystemen die sterk inzetten op service-

Kunststofverpakkingen

verlaging (al dan niet in combinatie met diftar en/of serviceverhoging

kernprestaties kv Benchmark

grondstoffen) goede resultaten zien. Een voorbeeld is frequentieverla-

kilogram per inwoner

ging van de aan-huis inzameling. Gemeenten met een inzamelfrequen-

inzamelkosten per hh

€ 7,-

tie van <26x/jr. zamelden 152 kg/inw restafval in, tegen 221 kg/inw bij

inzamelkosten per ton

€3 70,-

een inzamelfrequentie van >26x/jr. Omgekeerd inzamelen behaalt ook goede resultaten maar laat zich momenteel nog moeilijk in gemiddelde 14

omdat het systeem nog niet exclusief in het gehele verzorgingsgebied

12 HOEVEELHEID PER INWONER (KG/INW)

wordt toegepast. GFT kernprestaties gft

Benchmark

kilogram per inwoner

inzamelkosten per hh

€ 20,-

inzamelkosten per ton

€ 101,-

totale kosten per ton

€ 144,-

HOEVEELHEID PER INWONER (KG/INW)

118 110

102 80 70

6 4

3.9

AH VC NA BM

19 17

15 13 11

9 2

7 5

kunststofverp. per klasse (kg/inw) en per inzamelwijze (kg/aansl)

208

205

255

Ook bij kunststofverpakkingen levert de minicontainer

155

een hogere respons op: twee keer zoveel als bij zakken. Diftar speelt daarbij echter ook een rol: de meeste

105

9.4 9.1 9.0

288

305

A B C D BM

HOEVEELHEID PER AANGESLOTEN AANSLUITING (KG/AANSL)

130

12.1

A B C D BM

HOEVEELHEID PER AANGESLOTEN AANSLUITING (KG/AANSL)

conclusies vangen vooral omdat er vaak ook sprake is van diftar of

gemeenten die een minicontainer voor kunststof ver-

pakkingsafval hebben ingevoerd hebben ook diftar ingevoerd.

Vergelijking van de aan-huis-inzamelfre-

quentie van niet-diftar gemeenten laat zien dat een

gft per klasse (kg/inw) en per inzamelwijze (kg/aansl)

tweewekelijkse frequentie 25 kg/aansl aan rendement behaalt en een maandelijkse 17 kg/aansl.

Oud papier en karton kernprestaties opk

Benchmark

Overige fijn huishoudelijke grondstoffen

kilogram per inwoner

Onderstaand de benchmarkgemiddelde inzamelresul-

inzamelkosten per hh

€ 9

taten in kg/inw van de overige fijn huishoudelijke af-

inzamelkosten per ton

€ 85

valstromen.

totale kosten per ton

€ 22

Glasverpakkingen 21,0 kg/inw

56 54 54

A B C D BM

185 HOEVEELHEID PER AANGESLOTEN AANSLUITING (KG/AANSL)

HOEVEELHEID PER INWONER (KG/INW)

gft

FIGUUR 10kv

173

165 145 125

AH VC BM

115

105

KCA

1,1 kg/inw

Metalen verpakkingen*

6,6 kg/inw

Drankenkartons*

1.8 kg/inw

Blad*

7,4 kg/inw

Luiers*

5,3 kg/inw

* In 2014 niet door alle gemeenten ingezameld. inzamelden.

Grof huishoudelijk afval In totaal werd er in 2014 21,6 kg/inw (incl) aan grof

huishoudelijk afval ingezameld. Dat is 27% minder dan

3,6 kg/inw

Gemiddelden zijn gebaseerd op de gemeenten die wel

Textiel

opk per klasse (kg/inw) en per inzamelwijze (kg/aansl)

in 2013. Daarvan werd 79% gescheiden (2013: 75%). De totale directe kosten voor de inzameling van grof huishoudelijk afval waren €20,- per huishouden. Voor

Van de inzamelmiddelen-aan-huis leveren minicontainers een rende-

wat betreft de milieustraat waren de directe inzamel-

ment van 174 kg/aansl en losse bundels 121 kg/aansl. Dat is een ver-

kosten €15,- per aansluiting.

schil van 44%.

GRAM | december 2015

Benchmark Huishoudelijk Afval Kennis - en managementinstrument De Benchmark Huishoudelijk Afval vergelijkt gemeenten en publieke inzamelbedrijven op hun afvalbeheerprestaties. Met rapportages en bijeenkomsten worden organisaties gestimuleerd om te leren van elkaar en ervaringen uit te wisselen. Deelname 2015 (Peiljaar 2014) en vergelijking In het peiljaar 2014 namen 95 gemeenten en inzamelbedrijven deel, gezamenlijk vertegenwoordigen zij 154 gemeenten. Organisaties worden gegroepeerd en vergeleken op basis van het aandeel hoogbouw in het verzorgingsgebied. De volgende klassen zijn hierbij samengesteld: A: 50-100%; B: 30-49%; C: 20-29%; D: 0-19%. Resultaten De resultaten zoals opgenomen in deze publicatie betreffen geaggregeerde totaal-gemiddelden van het peiljaar 2014. Deze benchmarkgemiddelden kunnen afwijken van gemiddelden in benchmarkrapportages, omdat het daarin groeps-specifieke gemiddelden betreft. Begrippen 1) Inzamelwijze: aan-huis inzameling, verzamelcontainers, nascheiding of milieustraat. 2) Inzamelmiddel: bijv. mini-container, zak of ondergrondse verzamelcontainer. 3) Directe kosten: (uit-)bestede kosten die rechtstreeks aan het primaire proces zijn toe te schrijven. Directe kosten omvatten de kosten van personeel, tractie, inzamelmiddelen en derden. 4) Indirecte kosten: Alle andere aan het afvalbeheer verbonden kosten die worden gemaakt om het primaire proces mogelijk te maken. 5) Totale directe kosten: directe kosten en opbrengsten van inzameling, transport, verwerking exclusief inzamelen registratievergoedingen. 6) Directe Inzamelkosten: directe kosten van inzameling of nascheiding. 7) Totale afvalbeheerkosten: totale directe en indirecte kosten van afvalbeheer inclusief vergoedingen. 8) Fijn huishoudelijk afval (HHA): afvalstromen die met gangbare aan huis inzamelmiddelen of via verzamelcontainers worden ingezameld (fijn restafval, GFT, oud papier, kunststofverpakkingen, textiel, KCA, metalen verpakkingen, drankenkartons, blad, luiers). 10) Grof huishoudelijk afval (GHA): overige afvalstromen. Meer informatie Voor meer informatie over de benchmark kunt u zich wenden tot Folkert Starreveld of Ismael Morales via info@bmha.nl

GRAMâ&#x20AC;&#x192;|â&#x20AC;&#x192;december 2015

NIEUWS UIT DE BRANCHE

Pop-up store over afval scheiden in Veenendaal Vanaf 24 november 2015 tot en met eind

willen de vier initiatiefnemers de nieuwe

scheiden van afval is. Voor kinderen wor-

januari 2016 bevindt zich in het centrum

manier van afval scheiden en inzamelen

den er workshops georganiseerd waarbij

van Veenendaal de ‘best apart! Pop-up

onder de aandacht brengen.

ze leren creëren met afvalmaterialen. Het Veenendaalse bedrijf Kliko laat prullen-

store’. Een uniek initiatief van de gemeente Veenendaal, Kliko, Restore Kring-

Per 1 januari 2016 verandert de afvalin-

bakken voor in de keuken zien. De sto-

loop en ACV. Met deze tijdelijke winkel

zameling in gemeente Veenendaal. Eén

re is ook zelf duurzaam bezig, want de

van de wijzigingen is dat inwoners gaan

ruimte wordt grotendeels ingericht met

betalen per keer dat ze restafvalkliko aan

tweedehands spullen van Restore Kring-

de weg zetten of een zak met restafval in

loop. De Pop-up Store is gevestigd in Pas-

de brengcontainer gooien. Ook wijzigen

sage Corridor nr. 95 en van dinsdag t/m

de ophaaldagen en mogen plastic, blik

zaterdag geopend van 10.00-17.00 uur,

en pak in de kliko met oranje deksel of

vrijdag tot 21.00 uur.

PMD-zak . Om inwoners hierover goed te informeren en ze te enthousiasmeren is

Meer informatie:

er de 'best apart! Pop-up store'. Bewoners

www.afvalscheiden-bestapart.nl.

kunnen hier op een leuke manier zien en ervaren hoe belangrijk en waardevol het

...talent gezocht!

ort innenk b j i j a t s nze ook in o ?

hts

spotlig

GRAM | december 2015

NIEUWS UIT DE BRANCHE

Amsterdam-Oost zet afvalcoaches in Sinds september 2015 is in AmsterdamOost een groep mensen met afstand tot de arbeidsmarkt werkzaam als Afvalmilieucoach. Deze coaches zoeken actief contact met de bewoners van het stadsdeel om meer bewustzijn en betrokkenheid te creëren omtrent afvalscheiding, aanbiedregels en het schoonhouden van de buurt. De coaches volgden een specifieke opleiding tot Afval-milieucoach bij de SPA-groep. In anderhalve dag kreeg de groep kennis en vaardigheden aangereikt om bewoners voor te kunnen lichten over regels omtrent afval, grofvuil en het scheiden van afval. Door middel van praktijkcoaching brachten ze het geleerde onder begeleiding in de praktijk. Uit handen van wethouder Nevin Özütok van stadsdeel Oost ontving de groep in Amsterdam op 28 oktober het certificaat 'Afval-milieucoach'. Vanaf dat moment

waarin bestaande en aankomende afval-

van afvalcoaches. Een eerste stap hierin

zijn de kersverse coaches in duo’s aan de

coaches kennis, ervaringen en inzichten

is een workshop waarin op basis van

slag om proactief voorlichting te geven.

met elkaar kunnen delen. Ook neemt

SWOT-analyse uitgangspunten worden

Oost is het eerste stadsdeel in Amster-

het opleidingsinstituut het voortouw

geformuleerd. Neem voor meer informa-

dam die afvalcoaches inzet.

om samen met een team van betrok-

tie contact op met SPA Groep, tel: 0172-

Naast training en opleiding tot afval-

ken deskundigen visie te ontwikkelen

200000.

coach, biedt SPA Groep een platform

over de organisatie, de rol en de inzet

Afval Prestatie Profiel Afvalrecycler Van Gansewinkel lanceerde

Het Afval Prestatie Profiel is beschikbaar

een inschatting van. Binnen enkele mo-

dit najaar het Afval Prestatie Profiel (APP).

via www.afvalprestatieprofiel.nl en kan

menten krijgen ze een volledig overzicht

Met dit online profiel berekenen organi-

zowel door klanten als niet-klanten van

hoeveel grondstoffen en CO2-uitstoot ze

saties zelf hoeveel waardevolle grond-

Van Gansewinkel worden gebruikt.

kunnen besparen. Daarbij zijn de cijfers ook direct te vergelijken andere resulta-

stoffen én CO2-uitstoot te besparen zijn met het sorteren van het eigen bedrijfs-

Het Afval Prestatie Profiel is ontwikkeld

ten uit de branche. Niet alleen goed voor

afval.

in samenwerking met onderzoeksinsti-

het milieu, maar ook kostenbesparend

Met het APP maakt Van Gansewinkel de

tuut TNO. Voor het Profiel zijn de zestien

voor de eigen organisatie. Uit analyses

afvalscheidingspercentages

inzichtelijk

meest gangbare afvalstromen in kaart

blijkt dat twee op de drie bedrijven nog

en vergroot het de bewustwording van

gebracht en berekend. Via de speciaal

veel kunnen besparen op de afvalkosten

afvalscheiding op de werkvloer. Daar-

daarvoor ontwikkelde website registeren

op de werkvloer.

naast toont het profiel aan dat een goede

bedrijven de exacte aantal gegenereerde

afvalscheiding kostenbesparend werkt.

kilo’s afval per stroom, of maken hier

Rectificatie

In de GRAM uitgave van november is bij het artikel ‘Hoe doen zij dat’ op pagina 6 en 7 een foto geplaatst van de kringloopwinkel in Zwolle (bron BKN). Deze heeft dus geen betrekking op de in het artikel genoemde kringloopwinkels van Oss en Kampen.

GRAM | december 2015

Overzicht hoofdartikelen GRAM 2015

Nr. Pag.

AFVAL

Nr. Pag.

Kringloopbedrijvigheid / milieustraat Luiers: hernieuwde kans op recycling.

Afvalbeleid

Pieter van den Brand

02 07

Kansen voor afvalscheiding in de hoogbouw.

Veiligheid op milieustraten. Sander Wageman

05 08

Koffiedik heeft de toekomst. Sander Wageman

07 08

Kringloopbedrijven groeien. Ronald van den Heerik

07 13

Gijs Langeveld

01 28

Uitvoeringsprogramma VANG Huishoudelijk Afval. Maarten Goorhuis

01 23

Recyclingindustrie klaar voor circulaire economie.

Projectteam VANG van start.

02 09

Max de Vries

07 26

Hoe doen zij dat?

VANG doelen vertaald naar richtlijnen voor gemeenten. Guus van den Berghe

03 15

Samenwerken met het kringloopbedrijf. Hetty Dekkers

09 06

Ketenaanpak VANG. Hanneke op den Brouw

10 13

Goedzak Amsterdam. René Didde

10 08

Afvalambities grote steden. René Didde

10 17

Bedrijfsafval Huishoudelijk afval Gemeenten enthousiast over programma VANG.

Gevaarlijk afval 06 13

Onvoldoende kennis over gevaren XTC-afval.

Preventie en hergebruik / (Gescheiden) inzameling

Twan Hoeijmakers

Deventer wil inzamelstructuur verder perfectioneren.

Inzameling medicijnenafval verschilt per gemeente.

04 37

Ans Aerts

02 16

Ans Aerts

07 14

Verpakkingencontainer Losser werkt. Ans Aerts

03 24

Interview Stibat-directeur Jan Bartels. Hetty Dekkers

08 16

Chipsverpakking scheiden? René Didde

04 16

Bouw- en sloopafval

Experiment 100-100-100 krijgt vervolg. Anne Telman

08 19

Collectieve aanpak zal recyclingbedrijven aanzetten

Puzzelen met afvalbeheer. Pieter van den Brand

08 20

tot investeren. Max de Vries

Afval scheiden in de flat. Bas Peeters

09 11

Omgekeerd inzamelen Venlo. Hetty Dekkers

09 12

09 20

Afvalverwerking Verbranden

Gft

AVI’s leveranciers van energie en stadsverwarming.

Gf-keukenbakje dient zich aan. Pieter van den Brand

07 10

Een derde trein in gft-verwerking. René Didde

07 16

Laurent Chevalier

09 18

Kunststoffen

BEHEER OPENBARE RUIMTE & REINIGING

Gemeenten als ketenregisseur voor kunststof afval. René Didde

02 10

Kenniscentrum helpt gemeenten inzameling efficiënter te regelen. Bas de Rue

Beheer openbare ruimte 06 22

Duurzaam verpakken doe je niet in je eentje. Pieter van den Brand

09 16

Stappen in recycling plastics nog in kinderschoenen. Geke Wassink

Hoe doen zij dat met veiligheid bij beheer openbare ruimte? Hetty Dekkers

01 05

Onderbuikgevoel vertaald in cijfers. Hetty Dekkers

01 07

Inventarisatie gemeentelijke BOR-taken. Ismael Morales 01 09 10 12

Social return in afval en BOR. Anneloes Voorberg

05 13

Samen werken aan schone centrumgebieden. Textiel

Dorien Bosselaar

05 28

Textiel blijft in Twente. Ans Aerts

04 34

Afval buitenshuis moet je net zo behandelen als thuis.

Textielketen in beeld. Pieter van den Brand

10 13

René Didde

09 08

Inwoners denken mee over beleidsplan. Ans Aerts

10 10

Metalen

Reiniging

Heel Apeldoorn weer rein. Marc Veenhuizen en Ramona van der Haar

01 34

Straatreinigen/Zwerfvuil Hoe doen zij dat met de verwerking van veegvuil?

Grof huishoudelijk afval

Hetty Dekkers

02 05

Hoe doen zij dat met grof huishoudelijk afval?

Laat die afvalbakken communiceren. Bas Peeters

02 20

Serious Game zwerfafval. Geke Wassink

02 21

Waterschappen pakken zwerfafval aan. Hetty Dekkers

06 14

Hetty Dekkers

07 06

(Drank)verpakkingen

Steeds meer wijkhelden houden hun buurt schoon.

Oud papier en drankenkartons, wel of niet samen? Pieter van den Brand

GRAM | december 2015

05 16

Ans Aerts

06 17

Loont belonen? Ans Aerts

08 06

Nr. Pag.

Voorlichting en educatie

Beestenbende zet bij kinderen de knop om. Hetty Dekkers

08 08

Aandacht voor veilig werken blijft noodzakelijk.

Nederland gidsland schoon. Addie Weenk

08 11

Laurent Chevalier

01 27

Tanja van Dijk (Meerlanden) in Vakwerk. Hetty Dekkers

02 18

Hoe doen zij dat met afvalbakkenbeheer. Hetty Dekkers 10 06 Onkruidbestrijding Verbod op chemische onkruidbestrijding. Pieter van den Brand

01 10

ORGANISATIES

Winterdienst

Delen is het nieuwe bezitten. Ans Aerts

Opzouten met dat glibberige fietspad.

Henk Knip (Circulus-Berkel) in Branchegenoten.

Pieter van den Brand

03 12

Gemeenten begeven zich amper nog op glad ijs. Pieter van den Brand Sander Wageman

Laurent Chevalier

02 24

Special Jaarcongres ‘Slimmer organiseren’

04 05

06 06

Afscheid van NVRD-bestuurder Eric Bodar.

06 10

Wim van Lieshout (HVC) in Branchegenoten.

Laurent Chevalier

Meer straten sneeuwvrij dankzij inzet extra handen.

01 16

04 24

Laurent Chevalier

04 38

Ongediertebestrijding

Terugblik NVRD Jaarcongres 2015

05 18

Diversen beheer openbare ruimte en reiniging

Afscheidsinterview Erik de Baedts.

Buurtrechtelijk en maatschappelijk aanbesteden.

Karin Hegeman

René Didde

01 20

Wesley Kook (Selikor) in Branchegenoten.

05 26

Reisverslag werkbezoek NVRD aan Noord Italie.

Laurent Chevalier

Participatiekaart voor lokale initiatieven. Laurent Chevalier

05 20 06 20

Frank Donkers

06 28

Bert Krom (Afvalzorg) in Branchegenoten.

ORGANISATIE & MANAGEMENT

Laurent Chevalier

07 18

Interview met Vanya Veras MWE. Pieter van den Brand

10 20

Organisatie Camerasysteem met helicopterview. Geke Wassink

03 09

DIVERSEN Financiën Nijmegen schaft afvalstoffenheffing af. Ans Aerts

03 11

Fokke Visser (Dordrecht) in Vakwerk. Hetty Dekkers

Gunnen op waarde. Pieter van den Brand

04 21

Hoe doen zij dat met veiligheid rondom afvalinzameling?

Hoe doen zij dat met de afvalstoffenheffing? Hetty Dekkers

04 27

Management en personeel

01 18

Hetty Dekkers

03 05

Gerrit Berkelder (Texel) in Vakwerk. Hetty Dekkers

03 16

Interview met Cees de Mol van Otterloo. René Didde

04 18

Herman Verrips (Utrecht) in Vakwerk. Hetty Dekkers

04 28

Meer hergebruik schept meer werk. René Didde

01 24

Opinie. Meer gescheiden inzameling bij maatschappelijke

Dodelijke ongevallen met vuilniswagens. René Didde

03 07

organisaties. De redactie

05 22

Peter van Welsem in Vakwerk. Hetty Dekkers

05 24

Zorgen dat meer mensen met plezier hun pensioen halen. Hetty Dekkers

03 18

Impuls om vakkrachten duurzaam inzetbaar te maken.

Jan Hubers (Omrin) in Vakwerk. Hetty Dekkers

06 24

Green Deal duurzame evenementen. Laurent Chevalier

08 15

03 20

Opinie. Van afval naar grondstof of naar brandstof.

Area maakt werk van afval. Hetty Dekkers

04 32

De redactie

Hoe doen zij dat? Omgaan met agressie. Hetty Dekkers

05 06

Laurent Chevalier

Afvalcoaches leveren zichtbaar resultaat. Ans Aerts

06 10

Sectorplan AMBOR en Meerlanden. Geke Wassink

07 21

09 17

Resultaten case onderzoek i.s.m. Stout groep. Anneloes Voorberg en Martine Stouten

08 22

Wagenparkbeheer Noviteiten ReinigingsDemoDagen

04 42

GRAM | december 2015

Colofon Uitgever NVRD, WTC Arnhem Nieuwe Stationsstraat 10 6811 KS ARNHEM Telefoon 088 - 3770000 E-mail post@nvrd.nl I-net www.nvrd.nl

Redactiecommissie Marc Veenhuizen, gemeente Apeldoorn (hoofdredacteur) Riny de Jonge, stadsdeel Amsterdam-Oost Willy Brinkbäumer, Twente Milieu Addie Weenk, Rijkswaterstaat Diederik Notenboom, Meerlanden Fabienne Mantes, Avalex Raymond van der Sluijs, gemeente Nissewaard Dico Kuiper, gemeente Alphen aan den Rijn Marianne Zegwaard, MWH Global Ilse van der Grift, NVRD

Agenda 4 februari Rioneddag, Beatrix Theater Utrecht www.riool.net en www.riool.info 18 februari NVRD themadag over regie, organisatie en bedrijfsvoering, Utrecht 31 maart Gemeentelijk Afvalcongres, DeFabrique Utrecht Dit congres informeert over nieuwe ontwikkelingen en taken op het gebied van gemeentelijk afvalbeheer, milieu, regie en materiaalketens. Inl. www.vngcongressen.nl

Eindredactie Karin Hegeman en Berit Aagten Postbus 1218, 6801 BE Arnhem tel. 088 - 3770000 e-mail: hegeman@nvrd.nl

Advertentie-exploitatie Bureau Van Vliet Postbus 20, 2040 AA Zandvoort tel. 023 - 5714745 e-mail: M.dewit@bureauvanvliet.com

21 april Nationaal Gladheidbestrijdingscongres 2016, Zoetermeer 26 mei NVRD Jaarcongres 2016 ‘Honderd procent’, Alphen aan den Rijn

Opmaak en druk Weevers, www.weevers.nl Gemeentereiniging en Afvalmanagement is het officiële vakblad van de

Abonnementenadministratie NVRD, Postbus 1218, 6801 BE Arnhem Jaarabonnement ad €103,96. België €122,50 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: €11,50.

Beëindiging abonnement Abonnementen moeten schriftelijk bij de NVRD en uiterlijk op 15 november worden opgezegd. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd.

De redactie van GRAM wenst u fijne feestdagen en een schoon 2016

GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC®-keurmerk en verschijnt 10x per jaar. Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

GRAM | december2015

De eerstvolgende uitgave van GRAM verschijnt in de week van 2 februari.

Close-Up

Betere relaties én betere techniek AW Materieel betrok zes jaar geleden een bijzonder bedrijfspand op het Ecopark bij Emmeloord. Het pand is open en transparant, heeft prettige werkplekken en is ecologisch gebouwd, met respect voor de natuur. “Dat alles past uitstekend bij onze bedrijfsfilosofie”, zegt mede-directeur Denise van Wieren. “Onze mensen hebben plezier in hun werk. Dat betaalt zich terug in tevreden, trouwe klanten en hoge kwaliteit.” AW Materieel verhuurt voornamelijk afvalinzamelwa-

praktijk. Zoals de wascontainer voor ondergrondse containers, de UWC

gens en ontwikkelt, vaak samen met de klant, effici-

3.5-13. Denise: “Gebruikers wilden graag een mogelijkheid om tevens

ënte machines voor de reinigingsmarkt. “Onze mede-

de betonput schoon te zuigen tijdens leging. Onze ingenieur heeft dat

werkers vragen goed door om te kunnen bepalen wat

gerealiseerd. De wascontainer wordt succesvol verkocht, in binnen en

de exacte wensen zijn”, verklaart Denise. “Afspraak is

buitenland.” Een ander voorbeeld van gebruiksvriendelijke techniek is

bij ons afspraak en we hanteren korte lijnen. Binnen

het nieuwe combiblok voor kraanhaakauto’s. “Dit is een blok met twee

ons bedrijf is iedereen goed op de hoogte, mede dank-

verschillende opnamesystemen voor containers ineen, zowel driehaak

zij de open structuur. De deur van de vergaderruimte

als Kinshofer. Met uiteraard een veilige vergrendeling op de haken. Met

gaat nooit dicht en de spreekkamer hebben we omge-

dit systeem kunnen handelingen gecombineerd worden, zodat de inza-

bouwd tot een huiskamer. Prettige contacten zijn voor

meling efficiënter verloopt.”

ons belangrijk. Ook een chauffeur kan even bellen met een vraag, wij proberen iedereen zo goed en zo snel

AW Materieel is tien jaar geleden opgericht om gemeenten en inzame-

mogelijk te helpen.”

laars mobiliteitsgarantie te verlenen. “Als een wagen uitvalt door onderhoud, schade of wijzigingen in de planning, wil je kunnen vertrouwen

Om tevreden klanten te krijgen, én te houden, is eigen

op een goed verhuurbedrijf”, aldus Denise. “Onze wagens zijn uiterst

verantwoordelijkheid van levensbelang, vinden ze bij

ergonomisch en voor iedereen makkelijk te bedienen. Elke chauffeur

AW Materieel. “Wij laten ons graag inspireren door de

kan er mee wegrijden. Dat is een belangrijk aspect, want vaak wordt

Braziliaanse ondernemer Ricardo Semler. Maatschap-

een wagen voor langere tijd gehuurd, maar soms ook voor één dag.”

pelijk ondernemen is volgens hem betrouwbaar en geloofwaardig zakendoen, met veel eigen inbreng van

Twee jaar geleden was AW Materieel het eerste bedrijf in de Noordoost-

medewerkers. Als je iemand vertrouwen geeft binnen

polder dat het certificaat ISO 26000 behaalde. “We zijn trots op wat we

je bedrijf, zal die persoon graag een stapje extra doen.

bereikt hebben”, zegt Denise.

Hij kan zich volledig ontplooien en voelt zich meer be-

Maar we leunen niet achterover, het gaat erom dat je dit ook dagelijks

trokken bij wat hij doet. Dat alles leidt tot betere rela-

uitdraagt. Jaarlijks werken we de vragenlijst opnieuw door en pakken

ties, betere dienstverlening én betere techniek.”

relevante actiepunten aan. Want maatschappelijk ondernemen is de grote kracht van ons bedrijf.”

AW Materieel heeft reinigingsmachines ontwikkeld die goed doordacht zijn en naadloos aansluiten op de

Tekst: Hetty Dekkers

Foto: Gert-Jan en Denise van Wieren, eigenaren van AW Materieel.

GRAM | december 2015

Acht miljoen oude autobanden inzamelen per jaar... …dat zijn alle ingeleverde gebruikte personenwagenbanden in Nederland …dat is gelijk aan de oppervlakte van 400 voetbalvelden

…op milieuverantwoorde wijze verwerkt …dit levert 32 miljoen kilo hoogwaardige grondstoffen …dit betekent bijna 60.000 ton minder CO2-uitstoot …daarmee besparen we CO2 gelijk aan de emissie van 400 miljoen autokilometers (10.000 keer de aardbol rond) of de aanplant van 400.000 nieuwe bomen

RecyBEM wenst u fijne feestdagen en een voorspoedig ‘Oud voor Nieuw’ in 2016. Inzamelen oude banden. Voor een schoner milieu. Alle gebruikte autobanden worden in Nederland door RecyBEM ingezameld en op een milieuverantwoorde wijze verwerkt. RecyBEM is een initiatief van uw bandenleverancier. Het RecyBEM-systeem is door het ministerie van I&M algemeen verbindend verklaard (AVV). Hierdoor heeft RecyBEM kracht van wet.

www.bandenmilieu.nl

Oude banden, nieuw leven.