Gram mei 2015 def by NVRD

JAARGANG 106 | NUMMER

GRAM 4

VAKBLAD VAN DE

Mei 2015

Composteren en milieubelasting

Zelf doen! KLAIR rotonde

- Rijden op veegmachines - Container oppakken met zijlader - Ondergrondse containers legen

Compleet overzicht

van kunststof afvalcontainers, ondergrondse en halfondergrondse containers.

Truck van de Toekomst

Doe mee met het brandstofspel!

Area maakt werk van afval Noviteiten ReinigingsDemoDagen

Levert uw GFT-afval al energie op? De nieuwe Bio Power vergister van Indaver werkt op volle kracht. Geschikt om 75.000 ton GFT-afval per jaar een nieuwe start te geven. Als groen gas, CO2, compost of biomassa. Geen afval meer, maar een perfecte kringloop. En dat is de missie van Indaver: steeds meer kringlopen sluiten om zo veel mogelijk afval een nieuw leven te geven. We zijn niet voor niets â&#x20AC;&#x2DC;toonaangevend in duurzaam afvalbeheerâ&#x20AC;&#x2122;. Meer weten over Indaver, onze visie op een biobased economy en de Bio Power vergister in Alphen aan den Rijn? Kijk dan op www.indaver.nl voor meer informatie.

www.indaver.nl

inhoudsopgave

Vakblad van de NVRD

Special NVRD Jaarcongres 4

Congresprogramma Voorwoord Cees Paridaans, gemeente Tilburg Introductie van de sprekers

Luid krakend op weg naar alternatief voor de aluminiumzak 16

Toen Nederland massaal overging tot gescheiden inzameling van kunststofverpakkingen werd direct gecommuniceerd dat chipszakken daar niet bij horen. Toch blijken burgers het wel vaak te doen. Jammer, want de aluminium binnenzijde verstoort de recycling. Het wachten is op een beter alternatief.

“Mensen vinden het prettig om alle plastic flessen in één zak te stoppen” 18

Een interview met Cees de Mol van Otterloo, directeur van het Afvalfonds.

Amersfoort maakt start met circulaire ambities 21

Amersfoort legt de lat hoog en wil in 2020 tien procent van haar producten en diensten circulair inkopen. Een eerste uitdaging dient zich meteen aan. Twee oude ziekenhuizen in de stad zijn heuse ‘grondstoffenfabrieken’. De gemeente wil de markt tot een zo circulair mogelijke sloop van de oude gebouwen prikkelen.

11 Bezem 24 Afscheid van NVRD-bestuurder Eric Bodar 27 Hoe doen zij dat? Deze maand: afvalstoffenheffing

28 Vakwerk 30 NVRD Nieuws 32 Area maakt werk van afval 34 Textielcirkel Twente

Foto voorplaat:

37 Gevaren XTC-afval

Communicatiebron

38 Branchegenoten

lees verder op pag. 4

42 Noviteiten ReinigingsDemoDagen 44 Branchenieuws 46 Agenda en colofon 47 CloseUp

Lees verder op pag. 27

GRAM

mei 2015

CONGRESSPECIAL

Slimmer Organiseren Het thema van het NVRD Jaarcongres is niet toevallig. De NVRD onderkent dat de afval- en reinigingsbranche veel meer resultaten kan boeken samen met andere partijen en branches. De samenwerking met Cedris, Divosa, Stadswerk, maar ook de rol en positie ten opzichte van de Vereniging Nederlandse Gemeenten, Vereniging Afvalbedrijven en de ministeries heeft de afgelopen jaren meer inhoud en betekenis gekregen. In het Tilburgse wordt gesproken over ‘Social Innovation’. Ook hierbij wordt gewerkt aan veranderingen, samen met partners, in het publieke en private domein ten gunste van de maatschappij. Onder de titel ‘Slimmer Organiseren’ kunnen we daarom veel onderwerpen aan de orde stellen. Wat gebeurt er als de burger zich echt bewust is van het voordeel van afvalscheiding en zijn gedrag daadwerkelijk gaat aanpassen? Hoe kunnen wij, de afvalbranche samen met anderen, dat beïnvloeden? We hebben het steeds meer over de circulaire economie. Wat is de rol van de afval- en reinigingsbranche daarin? Wat kan technologie daarin betekenen? Hoe vertaalt dit zich binnen de modewereld? Het jaarcongres beoogt niet de absolute antwoorden op alle voorgaande vragen te geven. Wel gaan we tijdens het congres in op aspecten die ons kunnen aansporen om oplossingsrichtingen te formuleren. In een aantal gevallen zal het congres zelfs concrete handvaten bieden. Het congres vindt plaats in de Spoorzone. Een ruimtelijk gebied dat volop in transitie is. Een gebied waar oud en nieuw bij elkaar komen en in elkaar opgaan. Een verandering van een gebied met een rijke historie naar een gebied waar historie geschreven en gemaakt gaat worden. Dit congres kan betekenisvol zijn in het leggen van nieuwe verbindingen en het benoemen van ontwikkelingen, die ons verder helpen in het beperken van afval en het vergroten van een circulaire economie. De toegevoegde waarde van dit congres wordt gemaakt door haar deelnemers. Dat zijn uiteraard de leden van de NVRD, de sponsoren, de inleiders op het congres en alle anderen die een bijdragen geleverd hebben en gaan leveren. Daarvoor bedanken wij iedereen. U bent van harte welkom in Tilburg. Cees Paridaans

GRAM

mei 2015

CONGRESSPECIAL

Teksten: Hetty Dekkers

Dagvoorzitter Annemarie van Gaal Annemarie van Gaal is ondernemer en investeerder in binnen- en buitenland en schrijft wekelijkse columns in het Financieel Dagblad. Annemarie van Gaal verhuisde op haar 27e naar Rusland en startte een eigen uitgeverij â&#x20AC;&#x2DC;Independent Mediaâ&#x20AC;&#x2122; die binnen vijf jaar uitgroeide tot een van de grootste uitgeverijen van Rusland. Tijdens haar optredens in het land boeit Annemarie haar publiek als geen ander als ze vertelt hoe overleven in Rusland leidde tot een enorm succes en hoe je kansen pakt in schijnbaar uitzichtloze situaties. Ze levert verbluffende inzichten om nieuwe omzetkansen te ontdekken en is zeer inzicht gevend en buitengewoon inspirerend.

Foto Tomas Mutsaers

GRAM

mei 2015

CONGRESSPECIAL

Daan van Soest

Effecten van handhavingsacties Wat is het effect van handhavingsacties op gescheiden inzameling? Dat onderzoekt de Universiteit van Tilburg op dit moment. Professor Daan van Soest (1969) begeleidt het onderzoek. “Handhavingsacties zijn duur. We willen allemaal weten wat werkt en wat niet”, motiveert hij zijn studie naar het effect van handhaving. In de gemeente Tilburg zijn vorig jaar duobakken ingezet bij de laagbouw. Van Soest: “Mensen lopen voor de inzamelwagen uit om de containers te controleren. Zien ze ongerechtigheden, dan waarschuwen ze door eerst gele kaarten aan de bak te hangen. Blijft het scheidingsgedrag slecht dan volgt een oranje kaart en bij een rode wordt er beboet. Ons voorstel was ook witte kaarten uit te delen aan huishoudens die de duobakken correct gebruiken. Zodat de bewoners die het goed doen, ook merken dat er gehandhaafd wordt.” De eerste resultaten van de handhavingsactie zijn veelbelovend. Bekeken wordt nog of extra voorlichting aan de bewoners een versterkende invloed heeft op het scheidingsgedrag van de burger. Spreker Daan van Soest is hoogleraar milieueconomie aan de Universiteit van Tilburg. Hij is gespecialiseerd in klimaatverandering en milieubeleid. De onderzoeken van Van Soest zijn zowel theoretisch als empirisch van aard. Ze zijn vooral gericht op optimaal milieubeleid, de instrumentkeuze daarvoor en op het optimale gebruik van vernieuwbare natuurlijke hulpbronnen. Van Soest is tevens co-editor van het vakblad Resource and Energy Economics, en mederedacteur bij Environmental and Resource Economics.

René ten Bos

"Meer controle wakkert wantrouwen aan" Iedereen kent de voorbeelden: de agent die meer met papierwerk bezig is dan met boeven vangen, de schooljuffrouw die zich middels rapportages zo uitgebreid moet verantwoorden, dat ze nauwelijks aan lesgeven toekomt. Met minder toezicht en papierwerk zou Nederland een stuk beter af zijn, stelt (managements)filosoof René ten Bos. “Het huidige streven naar meer controle in de bedrijfsvoering is een paradox. Men probeert er vertrouwen mee af te dwingen, terwijl het alleen maar wantrouwen aanwakkert.” In zijn lezing ‘Slimmer denken en werken’ probeert de filosoof aan te tonen waarom minder toezicht en controle gewenst is. Ook geeft hij manieren aan om dat te bereiken. “Al het administratieve, niet-cliëntgebonden werk dat we tegenwoordig uit moeten voeren, kost veel tijd en geld en moeten we zien te doorbreken”, aldus Ten Bos. “Veel controleregels zijn weliswaar opgelegd door de overheid, maar we hoeven niet alles te doen wat de overheid zegt. Enige weerstand is geboden.” René ten Bos (1959) is filosoof, auteur en organisatiedeskundige. Hij schreef meerdere boeken, waaronder Bedrijfsethiek en ‘Water, een geofilosofische geschiedenis’, en is hoogleraar filosofie van de managementwetenschappen aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Ten Bos geeft regelmatig lezingen over onder meer filosofische en bedrijfsorganisatorische onderwerpen.

GRAM

mei 2015

CONGRESSPECIAL

Ronald Plasterk Ronald Plasterk is politicus en wetenschapper. Sinds november 2012 is hij minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in het kabinet-Rutte II. Van februari 2007 tot en met februari 2010 was Plasterk minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in het kabinet-Balkenende IV. Van juni 2010 tot november 2012 was hij lid van de Tweede Kamer voor de Partij van de Arbeid. Plasterk is tevens bioloog, gespecialiseerd in de moleculaire genetica. Tijdens het congres verzorgt hij een toespraak.

Janton van Apeldoorn

Foto Eut van Berkum

Slimmer werken via het net “De hele wereld is een dorp geworden”, zegt Janton van Apeldoorn. “Veel bedrijven missen kansen omdat ze op de oude manier blijven werken.” Van Apeldoorn (1972) is online-adviseur bij PGGM. Daarnaast zette hij vier jaar geleden zijn eigen succesvolle schaakwebsite op, Chessity. “Op Chessity kan iedereen leren schaken met behulp van games. De site heeft nu 35.000 actieve gebruikers, verspreid over 150 landen. Het mooie aan Chessity is echter dat de start-up weinig kostte. Door slim te werken, kan iedereen een actieve online community opbouwen. Dat geldt ook voor afvalbedrijven.” Volgens Van Apeldoorn denken veel grote bedrijven nog steeds dat het opzetten van een actieve online community een kostbare en tijdrovende zaak is. “Dat is een misvatting. Online kun je alle resources benutten. Over de hele wereld kun je inspirerende mensen vinden die bijvoorbeeld een huisstijl of een videofilm kunnen maken. Ingenieuze IT-systemen kun je huren in de cloud, dat alles drukt kosten en creëert energie. Je hebt er geen groot kantoor of vast personeel voor nodig.” Janton van Apeldoorn is zelf actief schaker. In zijn lezing ‘Slimmer werken met behulp van online’ toont hij aan dat ook afvalbedrijven meer gebruik kunnen maken van de vele mogelijkheden van het internet. “Onderwerpen als circulaire economie, terugwinning van grondstoffen en duurzame inzameling lenen zich uitstekend voor een actieve online community. Als je het goed doet, helpen de gebruikers je vanzelf aan nieuwe klanten. Een groot marketingbudget is niet nodig.”

GRAM

mei 2015

CONGRESSPECIAL

Marieke Eyskoot

Van overhemd naar boxershort Afval en mode hebben meer met elkaar te maken dan je op het eerste gezicht zou denken. Marieke Eyskoot streeft er naar, met haar bedrijf Talking Dress, duurzame mode op de kaart te zetten. “Je kunt ontzettend blij zijn met een nieuw kledingstuk, maar je voelt je nóg beter als je weet dat dat product gemaakt is zonder uitbuiting van mens en milieu”, vat ze haar doelstelling samen. Marieke Eyskoot (1977) is de bevlogen initiatiefnemer van Talking Dress, een bedrijf dat het verhaal achter modieuze kleding wil vertellen. Ze levert niet alleen diensten aan consumenten maar is ook consultant voor bedrijven die duurzamer met kleding willen omgaan. “Veel mensen willen graag in duurzame kleding lopen”, aldus Eyskoot. “Met behulp van een app maak ik bekend waar je die mode kunt vinden en bied ik informatie over winkels, merken, tweedehands en recycling. Daarnaast organiseer ik de vakbeurs Foto: Justine Leenarts

MINT voor inkopers die duurzame kleding zoeken en geef ik lezingen en workshops.” Haar lezing op het NVRD-congres gaat vooral over de positieve ontwikkelingen in de mode-branche. “Het begrip circulaire economie is ook doorgedrongen tot de modewereld. Er worden steeds meer afvalstoffen gebruikt in nieuwe ontwerpen, zodat er minder waardevolle grondstoffen verloren gaan. Zo is er een bedrijf dat boxershorts maakt van afgedankte herenoverhemden.” Ook het bewustzijn van de consument groeit, heeft Eyskoot ervaren. “Mensen weten niet alleen waar het over gaat, als je praat over duurzame kleding, ze verwachten het ook van bedrijven. Een paar jaar geleden, toen ik startte met Talking Dress, was dat besef veel minder aanwezig.”

Met Birdview van MAN worden vier camerabeelden samengevoegd tot één.

GRAM

mei 2015

CONGRESSPECIAL

Marc Calon

Bezit slimmer managen Nederlands politicus en agrariĂŤr Marc Calon was jarenlang gedeputeerde in de provincie Groningen voor de PvdA. Sinds 2009 is hij voorzitter van de koepel van woningbouwcorporaties Aedes. Op het congres verzorgt Calon een presentatie over het slimmer managen van bezit.

GRAM

mei 2015

CONGRESSPECIAL Het NVRD Jaarcongres wordt mede mogelijk gemaakt door:

International BV SMART CITIES BETTER LIVING...

Hét telematicaplatform voor úw afvallogistiek

Onze mobiele (boordcomputer) oplossingen bieden u: • dé innovatieve oplossing voor geregistreerde afvalinzameling d.m.v. E-Ident • dé praktische oplossing voor routeoptimalisatie d.m.v. Guided Navigation • verhoging van de verkeersveiligheid en vermindering van CO2 uitstoot d.m.v. E-Codrive

Afvalmanagement

Transport & Logistiek

ICT-ontzorging door E-Cloud

Sponsor van: NVRD Jaarcongres 27, 28 en 29 mei

Advies op maat: Consultancy

www.prometheus.nl

GRAM

mei 2015

CONGRESSPECIAL

Afvalcontrole: vernieuwend project gemeente Tilburg Tilburg wil in 2036 een afvalloze stad zijn, een stad waar al het afval volledig hergebruikt wordt. Om dat te bereiken zijn de afgelopen jaren verschillende maatregelen genomen. De laatste is de controle op de afvalscheiding bij de duocontainers voor resten gft-afval. Medewerkers van het BAT, de zogenaamde voorlopers, zijn vanaf 1 de-

deze actie. In deze brief staat ook hoe je je afval het

cember 2014 met de controles begonnen. De eerste resultaten zijn po-

beste kunt scheiden. Als er niet goed wordt geschei-

sitief. De hoeveelheid restafval is met meer dan 20 procent afgenomen.

den, hebben de voorlopers drie waarschuwingskaarten

Een cijfer waar Piet van Oirschot, beleidsmedewerker afval van de ge-

tot hun beschikking. Een gele om iemand erop te wij-

meente, blij mee is. "Er is van december tot en met februari minder rest-

zen dat het afval niet goed gescheiden is. Gebeurt dat

afval opgehaald en meer plastic en papier ingezameld. In 2011 was het

een tweede keer, dan krijgt een burger de oranje kaart.

afvalscheidingspercentage 44 procent. De opdracht van de politiek was

Wordt voor de derde keer een overtreding geconsta-

toen duidelijk. Dat moest minder, het streefpercentage was 50 procent

teerd, dan wordt een rode kaart uitgedeeld. In dat laat-

in 2015. We zijn op de goede weg. Sterker nog, in 2014 zaten we op

ste geval kan de gemeentelijk opsporingsambtenaar

50,1 procent. Het percentage is een jaar eerder gehaald dan gepland."

een boete uitschrijven van 90 euro. In het begin was het nog zo dat bij het uitdelen van de oranje en rode

Goed voor het milieu

kaart de container niet werd geleegd. Die maatregel

Afval scheiden is goed voor het milieu, dat wisten de meeste Tilburgers

is door de gemeenteraad teruggedraaid. De controle

al. Dat het daarnaast ook een verplichting is, wist een flink aantal nog

van de duocontainers is een proef van een jaar. Die

niet. Door de controles worden steeds meer burgers zich hiervan be-

loopt tot november 2015. De voorlopers controleren

wust. Piet van Oirschot: "Bij die bewustwording maken we onder meer

ongeveer 10.000 containers per week. Als de proef

gebruik van de afvalstoffenverordening. Daarin staat heel duidelijk wat we aan afval moeten scheiden en wat niet. Het goed scheiden van afval is een verplichting, niet iets vrijblijvends. Met die controle van de containers willen we Tilburgers daarop wijzen. Niet belerend, maar door ze te laten inzien hoe belangrijk het goed scheiden van afval is en dat het anders kan. Uiteindelijk snijdt het mes aan twee kanten: een goede afvalscheiding is beter voor het milieu en beter voor de portemonnee van de mensen omdat ze minder afvalstoffenheffing hoeven te betalen." Open houding Het BAT bereidde de controleactie goed voor. Projectmedewerker Edwin Haest was er intensief bij betrokken. "We hebben over veel zaken met elkaar gesproken. De herkenbare kleding van de controleurs bijvoorbeeld. Die moest anders zijn dan die van onze medewerkers die de containers legen. Ook belangrijk was de toon waarop de controleurs mensen aanspreken. Mensen gaan reageren als je in hun container zit, dat weet je van tevoren. Je moet tact hebben en de juiste toon weten te vinden om dan met mensen te praten. Niet meteen in de verdediging schieten, maar ze goed uitleggen waarom we het doen. Een open uitstraling is daarbij belangrijk. Ik denk dat het ons goed gelukt is. Natuurlijk gaan de voorlopers regelmatig in discussie. Maar ze leggen het doel van de actie aan de mensen uit. De meesten hebben er dan wel begrip voor. Het gedrag van de notoire zondaars veranderen we met deze actie niet. Maar bij de andere Tilburgers heeft de actie tot nu toe zeker effect." Voorafgaand aan de controle ontvangen de burgers een duidelijke bewonersbrief met informatie over het hoe en ook vooral het waarom van

GRAM

mei 2015

Toe- afname gewic

10%

CONGRESSPECIAL Overzicht verstrekte kaarten, boetes

9,1%

-21,4%

9,1%

-37,8%

9,1%

80.000 controles

1991

1916

Totaal

1713

Aantal kaarten t/m 20 maart

5,3%

-5,2%

5260 gele kaarten

565 oranje kaarten

0,7%

43 rode kaarten

0,1%

12 boetes 243

173 33

Periode1

Periode2

Overzicht meldingen voorbij is, zijn alle duocontainers in Tilburg zes keer

via de diverse kanalen gecontroleerd.

0,01%

149 8

Periode 3

58 benadrukken wat de voordelen KCC ook voor deTotaal burgers en het milieu zijn. 18 meldingen Totaal 113 CMP komt, zijn mensen Als je met goede argumenten wel meldingen te overtuigen. Je

mail Totaal 137 meldingen moet ze positief benaderen, dan zien ze het nut van de actie in. Tot en

div

Beter communiceren

7,0%

Totaal 106 meldingen

met maart 2015 zijn er op een aantal van meer dan 80.000 controles slechts twaalf boetes uitgedeeld. Dat is in onze ogen niet veel."

In het begin was er in de pers veel negatieve aandacht voor de controles, onder meer in het Brabants Dagblad.

34 het soms En op social media hadden de controleurs

Tilburg 33 University doet een onderzoek naar gedragsbeïnvloeding bij

afvalscheiding en29denkt ook mee over de manier waarop Tilburgers

te verduren. "Daar hebben we van geleerd", vertelt

27 Van Oirschot: "We hebben een aantal Tilburgers worden geïnformeerd.

Edwin Haest. "Op basis van die berichten hebben we gekeken hoe we het doel beter konden communiceren.

23 een brief gestuurd met daarin uitleg over het belang van afvalschei-

Waarom doen we het, hoe doen we het. Maar vooral

ding. We spreken in deze brief niet over 'moeten' of over een 'boete'. De universiteit onderzoekt hoe Tilburgers op die brief reageren met

afvalscheidingsgedrag. En we werken nu in een aantal routes ook met

4 Periode1 143 meldingen

een witte kaart. Daarop staat dat het afval in de container goed gescheiden is. Een compliment naar de Tilburger toe." De universiteit doet nog 1

meer onderzoek voor het BAT. Onder meer door een enquête te houPeriode2 Periode3 den onder Tilburgers over hun ervaringen met het scheiden met afval.

151meldingen

80 meldingen

De resultaten van het onderzoek worden gepresenteerd door prof. dr.

Totaal aantal meldingen Daan van374 Soest op het NVRD Jaarcongres. Totaal

Realtime gegevens doorgeven Bij het controleren maken de voorlopers gebruik van een speciaal programma, een app. Met een handheld scannen ze de chip van de container. Automatisch worden locatie, tijd en status doorgegeven aan een speciale database. De voorloper kan zien wat de historie van deze container is en kan aangeven wat er fout is. En het is mogelijk om als bewijs een foto te maken van het afval in de container dat niet goed gescheiden is. Realtime worden gegevens via de app doorgegeven. Hierdoor hebben zowel de mensen die vragen en opmerkingen van burgers doorkrijgen, het klant contact centrum, als eventueel de backoffice meteen de goede gegevens om de burger te woord te staan. Van Oirschot: "We kunnen niet alleen de controles registreren, maar ook informatie zien over het aanbiedgedrag van de burgers. Ik ben blij met wat we tot nu toe hebben bereikt. We wijzen mensen op hun verantwoordelijkheden en koppelen daar gevolgen aan. En bij het verzamelen van de gegevens gebruiken we nieuwe technologie. Het is een

Voorlopers van het BAT controleren of het afval in

vernieuwend project."

de duocontainers op de juiste manier is gescheiden. Tekst: Leon Weterings

GRAM

mei 2015

(advertorial)

Vliegende start voor gescheiden inzameling drankenkartons In het eerste kwartaal van 2015 zamelden reeds 160 gemeenten drankenkartons gescheiden in. De verwachting is dat in de loop van het jaar nog vele gemeenten dit goede voorbeeld zullen volgen. Ieder jaar komt er 70 kton drankenkartons (4,2 kilo per inwoner) op de Nederlandse markt. Tot nu toe belandden deze na gebruik vrijwel allemaal bij het restafval om te worden verbrand. Zonde van de waardevolle grondstoffen want drankenkartons zijn uitstekend geschikt voor recycling. De lange papiervezel kan weer worden ingezet in de papierverwerkende industrie en het kunststof en aluminium wordt teruggewonnen en verwerkt tot granulaat of ingezet als energiebron voor elektriciteitscentrales en cementovens. Stichting HEDRA Stichting HEDRA zet zich in voor de gescheiden inzameling en recycling van drankenkartons in Nederland. Zo blijven waardevolle grondstoffen in de kringloop en vermindert de hoeveelheid restafval. Voortgang in Nederland Duitsland en België recyclen al meer dan 70% van de drankenkartons. Nederland loopt daarop nog ver achter, maar Inge Eggermont, directeur van Stichting HEDRA, heeft hoge verwachtingen van de drankenkartoninzameling in Nederland. “Wekelijks komen er gemeenten bij die overgaan op gescheiden inzameling. Vaak samen met kunststof, of met kunststof en blik. Zo kan de burger bijdragen aan een beter gebruik van grondstoffen en aan een beter milieu”.

De inzamelvergoeding van € 398 euro per ton die gemeenten sinds dit jaar ontvangen geeft een enorme impuls aan de inzameling van drankenkartons Inge Eggermont, directeur van Stichting HEDRA

Kijk voor meer informatie op www.hedra.nl

Wij zijn uw kennispartner als het om drankenkartons gaat: > Gebruik onze communicatiemiddelen bij de ontwikkeling van uw voorlichting. > Vind feitelijke informatie over drankenkartons, inzameling en recycling. > Blijf op de hoogte van actuele ontwikkelingen via onze maandelijkse nieuwsbrief. > Neem contact met ons op voor advies.

Meer informatie HEDRA biedt op haar website diverse communicatiematerialen aan die gemeenten kunnen gebruiken voor de voorlichting aan hun inwoners. Bezoek onze website www.hedra.nl of e-mail ons via info@hedra.nl

GRAM

mei 2015

Stichting HEDRA is de branchevereniging van Nederlandse drankenkartonproducenten, Elopak, Tetra Pak en SIG Combibloc. Wij werken voortdurend aan de verduurzaming van onze verpakking. Daarom streven we naar een landelijke, efficiënte inzameling en recycling van drankenkartons in Nederland.

BEZEM Georganiseerde chaos Een losse paperclip, een oude markeerstift, een stapel visitekaartjes, een Dopper, jawel met NVRD logo, en papier, best wel veel papier. In vele vormen. Van dikke rapporten tot vol gekliederde post-its en afgescheurde briefjes met telefoonnummers. Het ligt allemaal een soort van georganiseerd, verspreid over mijn bureau. Naast nog veel meer losse spullen overigens. Ik vind dit erg slim georganiseerd, als zeg ik dat natuurlijk zelf. Jazeker, deze Bezem is ook echt wel digitaal; een iPad vol apps om mijzelf te helpen om dat wat niet op mijn bureau ligt wel overzichtelijk te houden. Ik kan alles terugvinden, is het ultieme argument om uit te blijven leggen wat ik doe en om de chaos een vorm van legitimiteit te geven. Cleandesk policy is hier een vieze uitdrukking, constateer ik helaas. Maar, vergoelijk ik het direct weer, de focus moet niet intern maar uiteraard extern zijn. Het gaat er om dat het buiten goed is georganiseerd. En dat durf ik wel iets harder op te zeggen. Dat hebben we prima voor elkaar. Het afval wordt keurig twee wekelijks, en soms inmiddels al eens

per vier weken (lang leve omgekeerd inzamelen) ingezameld. Een gemiddelde gemeente heeft de A status qua schoonheidsgraad, in ieder geval in de centrumgebieden, dus veel schoner kan en hoeft het niet. Maar er blijft nog wel een kleine worsteling over qua goed organiseren. Hoe slim kan je participatie organiseren? Volgens mij is dat een contradictio in terminis. Zoiets als het aanwijzen van een vrijwilliger onder het motto â&#x20AC;&#x153;U zult deelnemenâ&#x20AC;?. Volgens mij kan dat niet. Je neemt deel omdat je het wilt of omdat je het moet. En meestal, vraag het je kinderen maar, wil je het niet omdat het moet. Een hele opgave voor gemeenten en bedrijven om dus niet meer in een reflex te schieten om te zeggen hoe het moet of om het gewoon even te organiseren, anders gebeurt er niets. Kwestie van slim niet organiseren wellicht.

GRAM

mei 2015

CH IPSV E RPAKKING S CHE ID E N?

LUID KRAKEND OP WEG NAAR DE ALUMINIUMZAK Toen Nederland massaal overging tot gescheiden inzameling van kunststofverpakkingen werd direct gecommuniceerd dat chipszakken daar niet bij horen. Toch blijken burgers het wel vaak te doen. Jammer, want de aluminium binnenzijde verstoort de recycling. Het wachten is op een beter alternatief. PepsiCo meldt de vinding van een volledig recyclebare chipszak, maar zette niet door. “Consumenten konden maar niet wennen aan het luide gekraak van de zak.” Chipszakken in het afvalstadium lijken zich te kenmer-

verpakkingen worden in het begin van het sorteerpro-

ken door extremen. Of ze zwerven achteloos achterge-

ces met zogeheten windzifters (stofzuigers) samen

laten dan wel bewust gedumpt over straat óf milieube-

met PE-folies zoals de bekende dunne draagtasjes uit

wuste burgers stoppen ze in de bekende zak of bak om

het plastic afval geblazen. “Daarna vissen onze mede-

ze aan te bieden als aan de bron gescheiden verpak-

werkers de chipszakken er met de hand uit en stoppen

kingsafval. Beide opties zijn fout. Chipszakken horen

ze in bakken die naar de verbrandingsoven gaan”, al-

gewoon in het restafval waarna ze worden verbrand in

dus Steeghs. De enkele chipszak die langs de handen

een afvalenergiecentrale.

van de mannen glipt, zorgt volgens Steeghs soms voor een glittertje in bijvoorbeeld compostvaten die zijn ge-

“Veel mensen weten niet dat chipszakken in de recy-

maakt van regranulaatkorrels.

cling van kunststof verpakkingsafval voor problemen kunnen zorgen”, zegt Geert Steeghs, afvalexpert bij

Secure scheiding, strikte scheidingsregels en gediscipli-

SITA Nederland. In Rotterdam scheidt de afvalmultina-

neerd scheidingsgedrag van de burgers worden steeds

tional het ingezamelde verpakkingsafval voor steeds

belangrijker. Bedrijven als SITA maar ook de organisatie

meer gemeenten in waardevolle fracties, zoals PET,

Kunststof Hergebruik en het Duitse bedrijf Tönsmeier

PP en PE in twee verschillende dichtheden waaronder

dat verpakkingsafval uit Oost-Nederland sorteert, heb-

dunne folies en zakjes.

ben zich in de aanbestedingsprocedures vanaf dit jaar

De flinterdunne aluminiumlaag aan de binnenzijde van

vastgelegd op hoge scheidingsrendementen, tot wel

de chipszak maakt dat het hergebruik van de plastic

90 procent. De superlichte chipszakken met hun alu-

folies wordt belemmerd. De scheidingsinstallatie kan

minium binnenzijde zijn vanwege hun geringe gewicht

de chipszakken wel aan, maar het teruggewonnen

nog niet echt van negatieve invloed op dit rendement.

eindproduct is onbruikbaar, aldus Steeghs. “Het opge-

“Om echt zuiver recyclaat te krijgen en vooral ook te

dampte aluminiumlaagje zorgt voor aluminiumdeeltjes

besparen op onnodige handmatige scheiding, is het

tussen de recyclaatkorreltjes. Het gaat weliswaar om

zonder meer aan te bevelen dat de burger de zakken

een minieme hoeveelheid, maar het is toch voldoende

direct in het restafval gooit”, zegt Geert Steeghs gede-

om niet meer te voldoen aan de strikte DKR-normen die

cideerd. En dat aluminium is niet helemaal verloren.

de afnemers van het recyclaat tegenwoordig terecht

Tegenwoordig kunnen de vederlichte metaaldeeltjes

hanteren.”

achteraf uit de verbrandingsassen en sintels worden gefilterd, ondermeer via het ADR-proces van Inashco (Advanced Dry Recovery).

De flinterdunne aluminiumlaag aan de Houdbaarheid

binnenzijde van de chipszak maakt dat

Waarom zit dat aluminium eigenlijk in de chipszak en zijn er geen alternatieven? PepisCo, fabrikant van on-

het hergebruik van de plastic folies

der meer Lays chips, schrijft op de site van het Meldpunt Verpakkingen (www.meldpuntverpakkingen.nl)

wordt belemmerd

dat aluminium onontbeerlijk is om een goede houdbaarheid van de populaire snack te garanderen. “Het voorkomt dat licht en lucht inwerken op de chips. Dat

Met hand eruit vissen

is belangrijk omdat de chips anders zacht worden en

Vandaar dat de chipszakken eruit worden gehaald,

de gebruikte olie ranzig. Er zijn nog geen alternatieve

voor een deel zelfs met de hand. De scheidingsinstal-

verpakkingen in omloop die de kwaliteit van onze chips

latie ondervindt geen directe hinder of storing van de

net zo goed waarborgen”, aldus PepsiCo. Volgens con-

chipszakken, maar het kost wel extra werk. De dunne

sumentenorganisatie Milieu Centraal, die deze website

GRAM

mei 2015

ALTERNATIEF VOOR samen met Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KDV)

te ontwikkelen.” Ook andere veelgebruikte toepassingen van verpak-

beheert, bestaan er in het kleine segment van de bio-

kingen zoals draagtasjes zouden mogelijk een flinke slag op het gebied

logische supermarkten wel chips met een geheel plas-

van verduurzaming kunnen maken.

tic binnen- en buitenzijde die aan de verpakkingseisen

PepsiCo ziet het als haar taak om in de gehele productieketen rekening

tegemoet komen. Maar daarmee belanden we van de

te houden met het milieu. “Wij streven voortdurend naar een lagere be-

regen in de drup, stelt Milieu Centraal. “Het gaat hier

lasting van het milieu. Wij werken daarom continu aan het verduurza-

om een dunne coating die op papier is gehecht. Deze

men van onze processen en productie, waaronder voortdurend zoeken

samengestelde verpakking is net als de aluminium zak

naar verbeteringen van ons verpakkingsmateriaal”, reageert het bedrijf

niet te recyclen”, meldt afvalspecialist Sytske de Waard

per mail.

van Milieu Centraal. Professor Ronald ten Klooster, hoogleraar packaging design and Management aan de

Luid gekraak

Universiteit Twente en ontwerper en adviseur bij Plato

Op de vermeende zegeningen van PEF gaat PepsiCo niet in. “Welk ma-

Product Consultant in Delft, voegt er aan toe dat het

teriaal uiteindelijk de voorkeur krijgt wordt bepaald door onze wereld-

aluminiumlaagje nog wel een slagje dunner kan. “Maar

wijd opererende deskundigen en daar kunnen wij in de onderzoeksfase

het moet ook weer niet te dun zijn, want dan vertrou-

helaas geen mededelingen over doen.” PepsiCo doet wel onderzoek

wen mensen het niet.”

naar alternatieve verpakkingen voor de huidige verpakkingen met het dunne aluminiumlaagje aan de binnenkant. “Aangezien wij een multi-

PEF

national zijn, vindt dit onderzoek niet specifiek voor of in Nederland

Toch zijn er wel alternatieven in de maak. Op dit mo-

plaats. In Canada heeft PepsiCo recentelijk experimenten gedaan met

ment worden er door het bedrijf Avantium op het eer-

100% recyclebare chipszakken (Sunchips), die voldoen aan onze high

ste gezicht veelbelovende proeven gedaan met een

standard PepsiCo houdbaarheidseisen.” Dat klinkt goed, maar het viel

geheel nieuw materiaal, PEF. Het gaat om een volledig

tegen tijdens experimenten in de markt. “Consumenten konden maar

uit biomassa gemaakt ‘broertje’ van PET, bekend van

niet wennen aan de compositie van de zakken die veel luider gekraak

de flesjes met frisdrank. PEF (PolyEthyleen Furanoaat)

veroorzaakten dan de reguliere zakken. Daar hebben we deze nieuwe

blijkt zelfs betere verpakkingseigenschappen te heb-

verpakking uiteindelijk niet gecommercialiseerd. Uiteraard wordt ons

ben dan PET. “Het is sterker, houdt het koolzuurgas

onderzoek naar de juiste balans tussen productkwaliteitseisen en ge-

binnen beter vast en houdt zuurstof buiten”, claimt

bruik van zo veel mogelijk recyclebare materialen gecontinueerd.”

Avantium, dat werkt aan een proeffabriek. De eerste generatie PEF werd nog gemaakt uit onder meer sui-

Tekst: René Didde

kerriet en maïs. Zoals met veel biobrandstoffen en bioplastics is er echter een sterk opkomende tweede generatie die de biobased grondstoffen wint uit reststoffen uit de landbouw zoals stengels van stro, bietenpulp en maaisel als gras. PEF is niet-afbreekbaar en kan gemakkelijk worden hergebruikt tot nieuw PEF, aldus de onderzoekers. Het high-tech bedrijf Avantium heeft zich verzekerd van de steun van niet de geringste in de verpakkingswereld. Coca-Cola, dat al sinds enkele jaren aan de weg timmert met een ‘plant bottle’ die voor een kwart uit plantaardig materiaal bestaat, en ook de van oorsprong Franse yoghurtgigant Danone zien heil in de vinding. Als PEF goed zuurstof buiten de deur weet te houden, is het een voor de hand liggend idee dat er ook aan PEF-chipszakken wordt gewerkt. “Een interessante gedachte”, zegt Nathan Kemeling, business developer bij Avantium in Amsterdam. “We zijn bezig met bedrijven die zijn gespecialiseerd in films en we onderzoeken de mogelijkheden om houdbare folies voor verpakkingen

GRAM

mei 2015

D I RE CT EU R AFVALF ONDS V E RPAK K ING E N:

“Mensen vinden het prettig om alle plastic flessen in één zak te stoppen” Het gaat heel goed met de recycling van kunststofverpakkingen, aldus het Afvalfonds Verpakkingen dat namens het bedrijfsleven aan recycling werkt. "We gaan in 2017 naar de 55 tot 60 procent hergebruik", denkt Cees de Mol van Otterloo directeur van het Afvalfonds Verpakkingen. Een gesprek met ‘de man van 170 miljoen’. De lont in het kruitvat ‘ver-

moeten ze onderzoeken of er wel verpakkingen nodig

pakkingsafval’ lijkt te zijn

zijn, en of het niet beter kan. Ik daag de jonge, sterk

gedemonteerd. De Raamo-

groeiende internetverkoopbranche uit om scherper

vereenkomst

naar hun verpakkingsbeleid te kijken."

Verpakkingen

die in het najaar van 2012 werd gesloten, lijkt er ver-

CocaCola, de multinational waar hij zelf jarenlang

antwoordelijk voor dat ge-

werkte, heeft die handschoen eerder opgepakt. "De

meenten,

afgelopen tien jaar daalde het gewicht van een leeg

de Rijksoverheid niet langer

blikje van twintig gram tot negen gram. En dan vraag

in de gordijnen hangen. Met

je ‘kon dat niet wat sneller?’ En dan zeg ik, nee, het is

het debat dat begin juni aan-

de techniek die bepaalt of er vooruitgang kan worden

staande in de Tweede Kamer

geboekt. En het einde is nog niet in zicht."

bedrijfsleven

zal worden gevoerd over het schrappen van statiegeld op

Inzamelscore

de grote petflessen, tikt er

Bijna drie jaar zwaait Cees de Mol van Otterloo nu de

nog wel een klein tijdbom-

scepter over het Afvalfonds Verpakkingen. Zijn orga-

metje. Cees de Mol van Otter-

nisatie int de afvalbeheersbijdragen van het bedrijfs-

loo is zich daarvan bewust.

leven die recycling van verpakkingsafval mogelijk

"Verpakkingsafval, de statiegeldkwestie in het bijzonder, is heel zicht-

moeten maken. De organisatie van het bedrijfsleven is

baar voor Kamerleden", verklaart hij het altijd oplevende ‘statiegeld-

opgericht om invulling te geven aan producentenver-

debat’. "Politici hebben er in de soms abstracte milieudiscussies zelf

antwoordelijkheid. Bedrijven die verantwoordelijk zijn

mee te maken. En hun politieke achterban heeft ermee te maken. En de

voor meer dan 50 kton verpakkingen per jaar betalen

grote namen als Heineken en Unilever die in het spel zijn, maken het

een bijdrage per materiaalsoort: hout, glas, papier, kar-

extra tastbaar. Het geneert ook extra aandacht van de Inspectie voor de

ton en natuurlijk de kunststofverpakkingen. Die laatste

Leefomgeving en Transport (ILT)."

kennen de hoogste vergoeding want ze kosten ook het meeste. Van de 170 miljoen euro die jaarlijks op

Het zij zo, zegt de directeur van de Stichting Afvalfonds Verpakkingen

de bankrekening van het Afvalfonds Verpakkingen bin-

berustend. "We moeten als verpakkend bedrijfsleven niet janken. Het is

nenkomt, is 120 miljoen gerelateerd aan kunststof. Dit

al twintig jaar hetzelfde liedje. Er wordt in Nederland jaarlijks ongeveer

geld gaat sinds dit jaar naar de gemeenten die er inza-

8000 kiloton huishoudelijk afval geproduceerd (bron: Planbureau voor

meling, transport en sortering van betalen.

de Leefomgeving). Daarvan is 320 kiloton kunststofverpakkingsafval. Dat is vier procent. Het petverpakkingsafval dat nu statiegeld heeft,

Het meest trots is hij op de snel gestegen inzamel-

weegt 26 kiloton. Dat is acht procent van het verpakkingsafval." Deze

score van de plastic verpakkingen. "In 2014 werd er

relativerende cijfers zijn geen aanleiding voor bagatelliseren, bena-

124 kton huishoudelijk kunststof verpakkingsafval ge-

drukt De Mol van Otterloo. "Ik vind zelf dat verpakkingen nog wel dun-

recycled, dus niet verbrand. Samen met de 110 kton

ner kunnen, slimmer en efficiënter. Als ik een boek bestel via internet,

bedrijfsverpakkingsafval is dat bijna 50 procent van

krijg ik me toch een doos thuisgestuurd! Is dat nu wel nodig, vraag ik

de totale hoeveelheid van 460 kton verpakkingen die

me dan af. Of neem de verpakking om mijn scheermesjes. Zeer irritant,

jaarlijks in Nederland op de markt komen." (cijfers: Mo-

want haast niet open te krijgen, zeker niet als je twee linkerhanden

nitoringsrapportage Verpakkingen 2012 Nedvang). In

hebt, zoals ik."

de Raamovereenkomst is vastgelegd dat Nederland in 2017 een inzamelscore van 52 procent nastreeft. "Ik

Dus De Mol van Otterloo meent dat bedrijven flink aan de slag moe-

durf de bewering wel aan dat we in 2017 op 55 tot 60

ten met de zogeheten brancheverduurzamingsplannen. "Per branche

procent zitten. Dat is volledig het resultaat van de in-

GRAM

mei 2015

meenten. "Ik sta bekend als een harde onderhandelaar, maar heb ik toch weer teveel met mijn hand over het hart gestreken", grapt De Mol van Otterloo. "Nee, serieus, ik vind dat we de vergoedingen in prima overleg met de gemeenten hebben vastgesteld. Als gemeenten in samenwerking met Rijkswaterstaat in het learning centre leren om nog beter en efficiënter in te zamelen en de bewustwording van de burgers door te zetten, zullen er meer kilogrammen per huishouden worden opgehaald en dalen de inzamelen sorteerkosten." Ook het Afvalfonds was verrast door de hoge sorteerrendementen die met name SITA vorig jaar beloofde tijdens de aanbestedingsrondes. "Fantastisch als ze 90 procent halen. SITA is een serieuze multinational, die roept niet zomaar wat. Bovendien worden ze gecontroleerd. De laatste jaren bleven we steken op 75 tot 78 procent. Maar we gaan het meten. Eerst de feiten, daarna discussie." Professionaliseren Ook moeten gemeenten verder professionaliseren, aldus De Mol van spanningen van burgers nadat gemeenten en bedrijfs-

Otterloo. "Mooi dat iedereen enthousiast inzamelt, maar 393 gemeen-

leven een proces op gang hebben gebracht." De burger

ten moeten er geen 393 verschillende inzamelsystemen op nahouden.

doet het goed, constateert hij. "Zeker in gemeenten die

Ik heb er ook wat moeite mee als een ambtenaar met grote blijdschap

het de burger makkelijk maken door zakken of contai-

meedeelt dat hij als service naar de burger en het milieu meer afvalfrac-

ners met verpakkingsafval op te halen en er bovendien

ties aan huis gaat ophalen. Maar vervolgens de nog niet afgeschreven

met omgekeerd inzamelen of met diftar nog een (fi-

ondergrondse containers laat zitten. Dan denk ik ‘ga nog even praten

nanciële) prikkel bovenop doen. Dan betaalt de burger

met je collega van Financiën, en bel even met VNG en NVRD, want je

alleen voor het wegbrengen van de grijze zak met rest-

gaat geld tekort komen.’ Ook het samenvoegen van fracties als kunst-

afval. Hergebruik wordt dus financieel aantrekkelijk."

stoffen, blik, drankenkartons, en soms ook papier en karton moet nader onderzocht. Het zal zich wel uitkristalliseren."

Er zijn ook onderwerpen die beter kunnen. De afspraak in de Raamovereenkomst is dat glas voor 90 procent

Discussie zal ongetwijfeld nog volgen als de Tweede Kamer in juni op-

moet worden teruggehaald. De Mol van Otterloo: "Al

nieuw de statiegeldkwestie bespreekt. In de volksmond heet het ‘af-

jaren blijft het steken op 80 procent. Huishoudens

schaffen van statiegeld op grote petflessen’, maar De Mol van Otterloo

hebben een groot aandeel in het gebruik van glas. Het

neemt de juridische formulering erbij: ‘het niet langer verplicht stellen

mooie van glas is dat het bijna helemaal kan worden

van statiegeld op grote petflessen’. "Dat is belangrijk, want het biedt

hergebruikt. Het is een voorbeeld van de Cradle to

merken of ketens wel degelijk de vrijheid om statiegeld te voeren",

Cradle-economie. Misschien dat glas door de aandacht

zegt De Mol van Otterloo, doelend op Lidl en Aldi die zeggen een eigen

voor de kunststoffen er wat bij is ingeschoten. Vandaar

statiegeldsysteem te willen onderhouden. Het Afvalfonds werd ervan

de campagne ‘Glas in ’t bakkie’. Dat moet helpen om het

beschuldigd beide bedrijven onder druk te zetten dit idee te laten va-

wegbrengen van glas onder de aandacht te brengen."

ren. "Ten onrechte", zegt De Mol van Otterloo "deze grote Duitse spelers laten zich niet beïnvloeden. Als ze statiegeld willen blijven voeren,

Vergoeding is geen winst

moeten ze dat zelf weten."

Het Afvalfonds wil de resterende looptijd van de Raamovereenkomst (tot 2022) veel energie stoppen in

Getekend is getekend

het sluiten van de ketens van kunststof. "Dat bedoel ik

Maar politiek en gemeenten moeten de statiegelddiscussie niet opnieuw

zowel in milieutechnische als in financiële zin. We moe-

voeren, vindt hij zelf. "De VNG heeft namens alle gemeenten de Raamo-

ten aan de voorkant kosten onder controle krijgen door

vereenkomst ondertekend en daar staat impliciet dat de stroom van

de vergoedingen voor de gemeenten goed te evalue-

grote petflessen wordt geïntegreerd in de Plastic Heroes-stroom. Dat is

ren. In 2017 komt zo’n evaluatiemoment. We hebben al

helder en efficiënt." De redenering is dat het makkelijker is voor de bur-

afgesproken dat de vergoedingen tot en met 2019 elk

ger. Die mikt alle plastic, inclusief grote flessen, soms samen met blik of

jaar wat verminderen. Want wij streven naar redelijke

drankenkartons in één zak. "Die zak wordt opgehaald. De Plastic Heroes-

vergoedingen voor de gemeenten, niet naar winsten

stroom is nu als gezegd 124 kton. Daar komt de 26 kton statiegeldpet

voor hen." De verwerking en recycling van kunststof-

bij. Wellicht daalt die tweede stroom ietwat, maar de eerste stroom zal

fen zal steeds efficiënter verlopen, net als de verwaar-

snel groeien. Per saldo is de som groter dan beiden apart. 1 + 1 = 3."

ding ervan, aldus De Mol van Otterloo. Dat de burger het afleren van een ingesleten gewoonte ongemakkelijk Het is hem opgevallen dat het bij de vaststelling van

vindt, bestrijdt hij. "We komen spoedig met de resultaten van een TNS-

de vergoedingen vorig najaar muisstil bleef bij de ge-

NIPO-onderzoek onder duizend burgers. En wat blijkt? Ze vinden het

GRAM

mei 2015

prettig en logisch om alle plastic flessen in één zak te stoppen. Er zal

bedrijven gevraagd om deze klus te klaren. Als de ne-

een hardcore sentiment pro-statiegeld blijven onder burgers, bestuur-

gentig procent hergebruik van glas niet wordt gehaald,

ders en politici, maar in brede zin valt het mee bij de burgers. Het Mi-

moeten ze niet Hak of Heineken bellen, maar mij. Ik

nisterie zal evenwel in juni behoedzaam moeten manoeuvreren om de

ben het aanspreekpunt, ook voor de overheid. Ik zie

discussie goed door de Tweede Kamer te loodsen."

niemand bij VNG, NVRD of Ministerie als vijand. Ik werk namens het bedrijfsleven aan de uitvoering van de pro-

Dat hij door sommige bestuurders, ambtenaren en burgers als vijand

ducentenverantwoordelijkheid."

wordt gezien, verbaast hem, maar hij ligt er niet wakker van. "Ik ben gezien mijn ervaring en contacten in de retail, food en verpakkende

ALLE TEXTIEL IS WELKOM!

door René Didde

OOK WANNEER HET KAPOT EN VERSLETEN IS. MEER WETEN? 030 657 00 09

WWW.SYMPANY.NL SYMPANY KOMT VOORT UIT DE FUSIE VAN HUMANA EN KICI.

5015001 SYM adv.WELKOM 190x62.indd 1

25-03-15 14:28

Mobile Order Management eenvoud en structuur in het inzamelvoertuig, tevreden gebruikers, papierloos rijden!

imagine a cleaner planet www.gmt.nl sales@gmt.nl @gmteurope

GRAM

mei 2015

AM ER SFOORT MAAKT START ME T CIRCU L A IRE A M B ITIE S

Gunnen op waarde Niet duurzaam maar circulair inkopen. Amersfoort legt de lat hoog en wil in 2020 tien procent van haar producten en diensten circulair inkopen. Een eerste uitdaging dient zich meteen aan. Twee oude ziekenhuizen in de stad zijn heuse ‘grondstoffenfabrieken’. De gemeente wil de markt tot een zo circulair mogelijke sloop van de oude gebouwen prikkelen. Afval? Amersfoort neemt het woord niet langer in de

en aanbesteden voor de publieke sector. “Doel is van

mond. In het Toekomstbeeld van de gemeente staat

elkaar te leren om circulair inkopen versneld ingevoerd

Materialen als een van de vijf stromen genoemd, naast

te krijgen. Gewerkt wordt aan bewustwording bij be-

Energie, Natuur, Mobiliteit en Voedsel. Het Toekomst-

stuurders en projectleiders. Ze moeten bij aanbestedin-

beeld van Amersfoort is geënt op de systeembenade-

gen niet meer in vaste kaders denken. De prijs is niet

ring die directeur Maarten Hajer van het Planbureau

altijd meer bepalend. Voortaan wordt er vaker gegund

voor de Leefomgeving (PBL) in zijn boek Slimme Ste-

op waarde.”

den beschrijft. Het inspirerende beeld van Amersfoort in de toekomst kent bewust geen jaartal, zoals andere gemeenten horizonstippen als 2030 en 2050 hebben vastgelegd. “We hebben het Toekomstbeeld zo proberen te formuleren dat iedereen die met Amersfoort bezig is, zich er in herkent”, licht programmamanager duurzame ontwikkeling Nelly Swijnenburg toe. “De een, denk aan de milieubeweging, zal het beeld snel gerealiseerd willen zien. Een ander zal zeggen: ‘Dat is een mooie droom voor Amersfoort. Daar gaan we

Programmamanager Nelly Swijnenburg: “De prijs is bij aanbestedingen niet altijd meer bepalend. Voortaan wordt er vaker gegund op waarde.”

wel een keer komen.’ Het is een punt aan de horizon. Daar hadden we behoefte aan.” Swijnenburg benadrukt dat de gemeente maar een bescheiden aandeel heeft in het realiseren van de ambities. “We willen onze ver-

Bouw en recycling

antwoordelijkheid nemen, maar dat kunnen we maar

Het thema Materialen in het Toekomstbeeld kan een

voor een heel klein stukje. Het aandeel van de overheid

sterke bijdrage leveren aan het circulaire inkopen van

wordt vaak groter gemaakt dan het lijkt. We moeten

de gemeente. Bouw en recycling staan hierin centraal.

het toekomstbeeld samen met de stad bereiken.”

“Amersfoort is een groeigemeente. Ook de komende jaren wordt er in onze stad nog veel gebouwd”, legt Swij-

Circulair inkopen

nenburg uit. En ook gesloopt, wil ze maar zeggen. Een

Een van de terreinen waar de gemeente als ‘launching

concreet project dient zich aan met de sloop van twee

customer’ veel op het gebied van duurzaamheid kan bereiken, is de inkoop van producten en diensten. Swijnenburg: “We zijn op zoek naar mogelijkheden om onze aannemers en leveranciers te triggeren een bijdrage te leveren aan de nieuwe stad die wij voor ogen hebben.” Het Toekomstbeeld kent dan ook een concrete beleidsvertaling. Een van de beleidsdoelstellingen is tien procent circulair inkopen in 2020. “Dat lijkt op het eerste oog een bescheiden percentage, maar het gaat om een totaal inkoopvolume van twaalf miljoen euro. Dat is ontzettend veel geld en maakt het voor marktpartijen erg interessant”, zegt senior inkoopadviseur Wim van Druenen. De gemeente heeft duurzaamheid volledig in zijn inkoopbeleid opgenomen. “Nu willen we een stap verder gaan. We zoeken projecten in zoveel mogelijk richtingen om een circulair inkoopbeleid op te kunnen bouwen.” Amersfoort doet dat niet alleen, maar samen met de gemeenten Utrecht en Woerden, de provincie, kennis- en netwerkorganisatie MVO Nederland en PIA-

Het Amersfoortse ziekenhuis locatie Lichtenberg

NOO, een expertisecentrum op het gebied van inkopen

Foto: Waldo Ramsoender

GRAM

mei 2015

Be there First

Cleango 500

Schmidt – dé specialist op het gebied van straatreiniging! Onze Schmidt veegmachines worden met alle zorg voor het milieu ontwikkeld. Daarnaast zijn duurzaamheid, innovatie, betrouwbaarheid en efficiëntie belangrijke begrippen voor onze organisatie. De nieuwe milieuvriendelijke Euro-6 motor is hier een sprekend voorbeeld van. Deze motor is geïntegreerd binnen het beproefde ontwerp van de Cleango 500 veegmachine. Daarbij zijn geen concessies gedaan aan functionaliteit, afmetingen en volumes. De Cleango machine is dus nog net zo wendbaar en gebruiksvriendelijk als u dat gewend bent. Een unieke prestatie. Natuurlijk Schmidt! GRAM | mei 2015

Aebi Schmidt Nederland BV Handelsweg 8 7451 PJ Holten Tel: 0548 370000 www.aebi-schmidt.nl 22

Inkoopadviseur Wim van Druenen en programmamaker Duurzame Ontwikkeling Nellie Swijnenburg. ziekenhuizen. Beide locaties zijn sinds de ingebruikna-

is een eerste stap.” Van Druenen vult aan: “Natuurlijk

me van het moderne Meander Medisch Centrum aan de

kunnen we nog niets zeggen over de resultaten van de

rand van de stad overbodig geworden. De gemeente

aanbesteding, maar we hebben het traject heel hoog

is eigenaar van de oude locaties en wil die gaan her-

ingezet. Als het lukt, krijgen we het meest duurzame

ontwikkelen voor woningbouw en groen. “Wij vinden

sloopobject van Nederland. Daar zetten we toch mooi

dat als je een nieuw gebouw duurzaam ontwerpt, het

een voorbeeld mee.” Aan het woord ‘koploper’ hechten

oude gebouw een duurzame sloop verdient. Daarom

de twee niet zo. “Het gaat ons vooral om de kans iets

gaan we onderzoeken hoe we bij een dergelijk sloop-

te kunnen doen”, besluit Swijnenburg.

project de keten kunnen sluiten. We willen de grondstoffen uit de ziekenhuizen hoogwaardig en lokaal hergebruiken. Idealiter is het beton uit de gebouwen weer

Meetlat voor duurzaam slopen

herbruikbaar in onze eigen regio”, zegt Swijnenburg.

BREEAM-NL Sloop en Demontage is een instrument

“Dat scheelt immers vrachtwagens over de weg. Hoe

om de duurzaamheid van een sloopproject te

dichterbij huis je het kunt organiseren, hoe beter.”

beoordelen.

Dus wordt bij de aanbesteding van de sloop van de

op acht verschillende duurzaamheidscategorieën:

ziekenhuizen de lat zo hoog mogelijk gelegd. Doel is

management,

de gebouwen van de twee oude ziekenhuizen circu-

transport, water, vervuiling en landgebruik &

lair te slopen. De aanbieder die op de BREAAM-meetlat

ecologie. Het keurmerk voor duurzaam slopen

voor duurzaam slopen (zie kader) het hoogst scoort,

bestaat sinds 2013. Gemeenten en provincies,

krijgt nadrukkelijk een pre. “Ik zie dat de markt al heel

maar

ver is op dit gebied, dus ik verwacht er veel van”, zegt

onderscheiden door een concrete bijdrage te

Van Druenen, “maar ook voor hen is dit een leertraject.”

leveren aan de circulaire economie door duurzaam

Swijnenburg: “Of het lukt de materialen uit de twee zie-

te slopen. Het duurzaamheidsniveau wordt in

kenhuisgebouwen in de cyclus te houden en in hoe-

sterren uitgedrukt (1 t/m 5). Tot nu toe kent ons

verre, weten we nog niet. Ik zie dat ons initiatief in het

land slechts twee sloopprojecten onder de BREEAM-

land wordt opgepakt als een soort voorbeeld. Maar zo

vlag. Het ene project scoort twee, het andere drie

ver zijn we niet. We hebben niet de illusie dat de sloop-

sterren. Meer informatie: www.breeam.nl

ook

Sloopprojecten gezondheid,

private

worden

beoordeeld

materialen,

ontwikkelaars

energie,

kunnen

zich

materialen uit de ziekenhuizen straks volledig terug zullen komen in de woningen die we hier in Amersfoort gaan bouwen. Hoe verder we komen, hoe mooier. Dit

Tekst: Pieter van den Brand

GRAM

mei 2015

AF SCHE ID VAN NV RD - B E S TU U RD E R E RIC B OD A R

"Door op inhoud verbinding te zoeken, heeft de NVRD een sterke positie verkregen" De in 1951 in Banjarmasin - de hoofdstad van de provincie Zuid-Kalimantan op het Indonesische eiland Borneo - geboren Eric Bodar had toen niet kunnen vermoeden dat hij later in Holland 'in het afval zou belanden'. Medio 2016 zwaait Bodar af als directeur/programmadirecteur Fysiek Domein bij de Grondstoffen en Afvalstoffendienst (GAD) in de Gooi en Vechtstreek, waar hij in 1997 in dienst trad. In mei 2015 neemt Bodar afscheid van het bestuur van

realiseert een jaaromzet van ruim 24 miljoen euro. Bo-

de NVRD. In dat bestuur heeft hij de afgelopen acht

dar voelt zich bij de GAD nog altijd 'senang' (Indone-

jaar de aandachtsgebieden communicatie en personeel

sisch voor 'lekker'). "Ik heb hier steeds alle ruimte ge-

& organisatie in zijn portefeuille gehad. Bodar is eigen-

kregen om het werk volgens de regels van de kunst in

lijk 'per ongeluk' in afvalland terechtgekomen. Oor-

te richten en vooral ook om mensen binnen en buiten

spronkelijk lag zijn hart bij het onderwijs. In Amster-

de organisatie met elkaar te verbinden. Voor een regio-

dam heeft hij enkele jaren gewerkt als 'schoolmeester',

nale dienst is dat immers een belangrijk onderdeel van

zoals hij het zelf zegt. "Ik heb voor de klas gestaan en

je core business. Het was bovendien wel zo prettig dat

ik ben directeur geweest van een basisschool. Daarna

de GAD bij mijn aantreden al heel goed stond aange-

heb ik gewerkt als hoofd onderwijs en gemeentelijk

schreven, zowel binnen de eigen regio als elders in het

inspecteur voor het onderwijs." In 1991 werd Bodar

land. De in ons bedrijf deelnemende gemeenten zien

benaderd voor de functie van hoofd reiniging van het

ons niet alleen als afvalinzamelbedrijf, maar vooral ook

stadsdeel De Pijp, waar de bekendste markt van Ne-

als kenniscentrum. Daar ben ik trots op." Bodar heeft

derland staat, de Albert Cuypmarkt. "In een soort vlaag van verstandsverbijstering heb ik toen de overstap naar afvalland gemaakt. Ik weet nog dat mijn vader het verschrikkelijk vond. In Indonesië werkten in die tijd alleen koelies (ongeschoolde arbeiders) in het afval. Zelf beschouwde ik die overstap als een mooie uitdaging. Ten eerste omdat het in die nieuwe baan aankwam op denken én doen. Bovendien moest de reinigingsdienst worden gereorganiseerd. Als mensenmanager trok die combinatie van elementen mij aan. Voorts werd ook een goede antenne gevraagd richting politiek. Het was

Eric Bodar: "De gemeenten zien ons niet alleen als afvalinzamelbedrijf, maar vooral als kenniscentrum. Daar ben ik trots op."

al met al een mooie en leerzame mix. Ik heb dan ook nooit spijt gehad van die overstap.” de afgelopen jaren nooit meer de aandrang gevoeld om

Mensen verbinden

nog een keer van baan of beroep te veranderen. "Het is

Toen Bodar eenmaal de smaak van het afval te pak-

een bekend gegeven dat je, als je eenmaal in het afval

ken had, volgde in 1997 via een headhunter de over-

zit, er ook blijft hangen. Het is een heel dynamische

stap naar de GAD in de functie van directeur. Deze in

wereld met een echte hands-on-mentaliteit. Kijk ook

1990 opgerichte regionale dienst verzorgt voor de ge-

wat er de afgelopen decennia allemaal is veranderd.

meenten Blaricum, Bussum, Hilversum, Huizen, Laren,

De afvalbranche is in relatief korte tijd van ver geko-

Muiden, Naarden, Weesp en Wijderen (circa 245.000

men. Van de inzameling met paard en wagen, 'de schil-

inwoners/111.000 aansluitingen) de gescheiden inza-

lenboer', het lukraak storten van afval, de 'Ladder van

meling en milieuverantwoorde verwerking van grond-

Lansink' tot de hightech inzamelwagens, scheiden van

stoffen en afval bij derden. Op jaarbasis wordt in to-

afval aan de bron, recycling en hergebruik, moderne

taal 126.000 ton afval ingezameld. Voor herbruikbaar

biogasinstallaties voor het verwerken van gft-afval,

materiaal en gft-afval (68.000 ton jaar) heeft de GAD

hoogwaardige verbranding van niet-herbruikbaar afval

diverse zorgvuldig geselecteerde afzetkanalen. Niet-

en het 'Energie-akkoord’. Noem maar op. Als GAD heb-

herbruikbaar afval wordt verbrand (met terugwinning

ben wij met de deelnemende gemeenten afgesproken

van energie). De organisatie telt 110 medewerkers en

om in 2019 minimaal 70 procent van het afval aan de

GRAM

mei 2015

Eric Bodar: "Er wordt echt geluisterd naar de stem van de NVRD." bron te willen scheiden. Wij geloven sterk in het belang

Op de vraag waar de NVRD als branche-organisatie

ĂŠn vooral ook in de noodzaak van bronscheiding. We

nog een tandje bij zou kunnen zetten, antwoordt Bo-

leven met veel mensen in een klein land. Dat maakt het

dar: "Elke organisatie moet daar altijd alert op zijn. In

extra belangrijk om goed om te gaan met afval."

specifieke zin denk ik dan aan het belang van het nog meer aanhalen van de contacten met gemeenten en

Sterke positie

regio's. Voorts zou de organisatie zich de vraag kun-

Bodar stelt nadrukkelijk dat de NVRD als branche-orga-

nen stellen hoe ze haar positie bij gemeenten, regio's,

nisatie een belangrijke rol heeft gespeeld in de profes-

Rijksoverheid en andere stakeholders nog meer zou

sionalisering van de branche in de afgelopen decennia.

kunnen versterken. Mijn advies zou zijn 'maak je nog

"Ik ben trots op deze organisatie en ik ben ook hart-

breder' en verwerf daardoor een sterke positie in de

stikke blij dat ik de afgelopen jaren deel heb kunnen

nieuwe ontwikkelingen rond de gedachte van de cir-

uitmaken van het bestuur van de NVRD. Ik heb van

culaire economie. Het lijkt mij ook belangrijk dat de

dichtbij gezien dat het bureau van een hoog niveau is.

branche-organisatie zich nog meer ontwikkelt als ken-

Het is een fantastisch kenniscentrum en de organisatie

niscentrum. Voorts zou de NVRD wellicht nog meer sa-

timmert hard aan de weg. Ik heb de tijd nog meege-

menwerking kunnen zoeken met andere organisaties,

maakt dat we niet echt werden gekend. Vroeger was

die ook actief zijn op het gebied van afval en duurzaam

de NVRD een soort clubje van heren. De titel 'Honderd

grondstoffenbeheer."

jaar heren van de reiniging' van het jubileumboek dat de NVRD uitgaf bij het honderdjarig bestaan in 2007

Bodar was in het bestuur ook medeverantwoordelijk

was dan ook mooi gekozen. De laatste jaren ziet ieder-

voor de inhoud van het vakblad GRAM. Op de onvermij-

een ons staan en wordt er ook echt geluisterd naar de

delijke vraag naar zijn oordeel over het blad antwoordt

stem van de NVRD. Door op de inhoud de verbinding te

hij: "Net als de NVRD is ook GRAM de afgelopen jaren

zoeken met de relevante spelers in het veld hebben wij

veranderd. Ik vind het mooi dat het blad zich breder

ons de afgelopen jaren een duidelijke en sterke positie

heeft ontwikkeld. Daardoor is GRAM voor de politiek

verworven. Niet alleen binnen de afvalsector zelf, maar

en voor alle organisaties op het gebied van de open-

vooral ook bij gemeenten, provincies en het Rijk. Daar

bare ruimte inhoudelijk steeds belangrijker geworden.

heeft het bestuur onder leiding van de voorzitter mede

De inhoud is nu meer en meer een mix van techniek,

een belangrijke rol in gespeeld. De kracht van de or-

bestuurlijke zaken en maatschappelijk-strategische

ganisatie is vooral ook dat de bestuursleden stuk voor

ontwikkelingen. Ik vind dat een hele goede koers. Als

stuk uit het veld komen. Zij weten precies wat er speelt

vakblad moet je altijd breed en uitdagend zijn."

op de markt. Terugkijkend kan ik alleen maar zeggen dat ik veel plezier heb beleefd aan mijn bestuursjaren bij de NVRD. Daar wil ik de collega's in het bestuur graag voor bedanken."

Tekst: Laurent Chevalier

GRAM

mei 2015

Bij Zandrecycling Nederland komt 0% van uw RKG-slib en veegzand terug in het milieu. Wilt u af van uw riool-, kolk-, gemaalslib of veegzand? Zandrecycling

RKGV-specialist sinds 1988

Nederland laat u graag zien hoe het kán en hoe het hóórt. We zijn im-

Meerdere locaties in Nederland

mers de enige afvalverwerker in Nederland die volledig is toegespitst

Snelle dienstverlening

op het verwerken van RKGV. Ofwel het reinigen en recyclen tot schone (bouw)materialen, en het verwerken van restfracties volgens de kleinste

Diverse transportmogelijkheden

paragrafen van de Milieuwet. Kijk op www.zandrecycling.nl, of bel

ISO- en VCA-gecertificeerd

0174-24 39 50 voor meer info, een vrijblijvende afspraak of een offerte.

Gratis afvalstroomnummer

Af van uw RKGV-afval? Zó hoort ‘t. Zandrecycling Nederland BV • ABC Westland 227, 2685 DC Poeldijk • T 0174-243950 • F 0174-291148 • www.zandrecycling.nl • info@zandrecycling.nl

Foto Marije van Woerden

GRAM

mei 2015

Hoe doen zij dat? Tekst: Hetty Dekkers

Deze maand:

Afvalstoffenheffing

Fred Marree

De afvalstoffenheffing mag niet meer

Eventuele overschotten op de eindbalans

Directiewoordvoerder / persvoorlichter

dan kostendekkend zijn. De ASH is tot

worden via een egaliserende reserve in

Gemeente Rotterdam, Stadsbeheer,

op heden niet kostendekkend. Van over-

de volgende begroting teruggegeven aan

624.815 inwoners

schotten is dan ook geen sprake.

de burgers.

Contact: fwa.marree@rotterdam.nl

Hoe wordt de afvalstoffenheffing

Worden de afvalkosten helemaal

gecommuniceerd naar de burgers?

betaald uit de afvalstoffenheffing

Er is uitgebreid informatie te vinden op

De gemeente Wijchen communiceert de

of gebruikt de gemeente hier ook

de website van Rotterdam. Daarnaast

afvalstoffenheffing naar de burgers via

andere gelden voor?

wordt de belastingplichtige via de bij-

een jaarlijkse publicatie.

Personeelskosten,

verwerkingskosten,

sluiter bij de belastingaanslag jaarlijks

transportkosten en kapitaallasten wor-

over deze heffing geĂŻnformeerd. Omdat

den gedeeltelijk vanuit de afvalstoffen-

met ingang van 2015 het tariefstelsel

Eveline Henneke

heffing (ASH) betaald en gedeeltelijk uit

en de regeling om voor kwijtschelding

Communicatieadviseur gemeente Rhenen,

het Bedrijfsreinigingsrecht voor wat be-

van afvalstoffenheffing in aanmerking te

19.284 inwoners

treft afval van bedrijven. Afvalopbreng-

komen ingrijpend is gewijzigd, is deze

Contact: eveline.henneke@rhenen.nl

sten (denk aan bepaalde afvalstromen

informatie in de bijsluiter dit jaar uitge-

zoals ijzer en koper) worden toegere-

breider geweest.

kend aan de afvalstoffenheffing evenals de opbrengsten uit de Piekfijn Kring-

Worden de afvalkosten helemaal betaald uit de afvalstoffenheffing of gebruikt de gemeente hier ook

loopwinkels. Verder wordt een deel van

Suzan Richter

de veegkosten, de kosten voor toezicht

Financieel adviseur afdeling FinanciĂŤn,

De gemeente Rhenen betaalt de afvalkos-

en handhaving en de perceptiekosten

gemeente Wijchen, 40.892 inwoners,

ten helemaal uit de afvalstoffenheffing.

(kosten

Contact: s.richter@wijchen.nl

aanslagregeling,

bezwaarbe-

handeling en inning) betaald uit de af-

andere gelden voor?

Worden kwijtscheldingen binnen de

valstoffenheffing (ASH). Het tarief afval-

Worden de afvalkosten helemaal

gemeente meegenomen in de bereke-

stoffenheffing 2015 is daarmee voor 95

betaald uit de afvalstoffenheffing

ning van de afvalstoffenheffing?

procent kostendekkend.

of gebruikt de gemeente hier ook

Deze worden meegenomen in de bereke-

andere gelden voor?

ning van de afvalstoffenheffing.

Worden kwijtscheldingen binnen de

De gemeente Wijchen betaalt de afval-

gemeente meegenomen in de bereke-

kosten volledig uit de afvalstoffenhef-

Wordt rekening gehouden met on-

ning van de afvalstoffenheffing?

fing, er worden geen andere gelden voor

voorziene kosten bij de berekening

De kwijtscheldingslasten worden sinds

gebruikt.

van de afvalstoffenheffing?

2015 voor een deel betaald uit de ASH

Daar wordt geen rekening mee gehou-

en voor een deel uit de algemene mid-

Worden kwijtscheldingen binnen

den bij de berekening van de afvalstof-

delen. Het voornemen van het gemeente-

de gemeente meegenomen

fenheffing.

bestuur is om vanaf 2018 de kwijtschel-

in de berekening van de

dingslasten niet langer toe te rekenen

afvalstoffenheffing?

Als er overschotten zijn op de eind-

aan het tarief afvalstoffenheffing.

Kwijtscheldingen worden meegenomen in

balans van de afvalstoffenheffing,

de berekening van de afvalstoffenheffing.

wat gebeurt hiermee? Deze worden toegevoegd aan een reser-

Wordt rekening gehouden met onvoorziene kosten bij de berekening

Wordt rekening gehouden met on-

ve. Deze reserve dekt een aantal risico's

van de afvalstoffenheffing?

voorziene kosten bij de berekening

en wordt gebruikt voor egalisatie van het

Nee, er wordt geen post onvoorzien toe-

van de afvalstoffenheffing?

tarief.

gerekend aan de ASH.

Nee.

Als er overschotten zijn op de eind-

gecommuniceerd naar de burgers?

balans van de afvalstoffenheffing,

De verordening is openbaar en bij de

wat gebeurt hiermee?

aanslag zit een bijsluiter met uitleg.

Hoe wordt de afvalstoffenheffing

GRAM

mei 2015

VAKWERK Foto: Eut van Berkum

Herman Verrips (52) is teamchef transportdienst bij de gemeente Utrecht. De voormalig profvoetballer van FC Utrecht en PEC Zwolle heeft het prima naar zijn zin in het afvalwereldje. "Ik ben begonnen achter de wagen, dat was ook topsport destijds."

Ex-profvoetballer geniet van zijn tweede leven Wat houdt je functie in?

Wat deed je hiervoor?

Als teamchef geef ik leiding aan 38 mensen, dat zijn

Ik ben vijftien jaar profvoetballer geweest. Eerst bij

chauffeurs, beladers en andere medewerkers die met

FC Utrecht, de laatste twee jaar bij PEC Zwolle. Ik heb

afvaltransport te maken hebben. In mijn takenpakket

met en tegen de grote jongens gespeeld, zoals Koe-

zit leging van ondergrondse bakken, kolkenzuigen, de

man en Van Basten. Toen ik bijna 34 was, werd mijn

chemokar, kraanwagens, afzetcontainers enzovoort. Ik

contract niet verlengd. Te oud, niet meer interessant.

denk mee over de routes, zorg dat alles goed verloopt

Maar ik had een gezin en een hypotheek, dus er moest

en dat de jongens hun werk kunnen doen. Daarnaast

toch iets gebeuren. In 1997 kwam ik bij de gemeente

ga ik twee dagen per week op pad met de deurwaar-

Utrecht werken, als vuilnisman. Ik heb een poosje ach-

ders om huisuitzettingen te begeleiden. Ik ga mee voor

ter de wagen gelopen, mijn groot rijbewijs gehaald en

de ontruiming, om te zien wat er met de huisraad moet

me daarna op eigen kracht opgewerkt tot deze functie.

gebeuren. Als het om mooie spullen gaat, waardevol

Zonder kruiwagens of andere hulp van buitenaf, dus

antiek bijvoorbeeld, dan slaan we de boel wel eens op

daar ben ik best trots op. Maar ik heb me nooit ge-

in een box. Maar daar zijn kosten aan verbonden en de

schaamd om achter de vuilniswagen te lopen. Vooral

meeste mensen hebben dat geld niet. Ze worden hun

mensen in de volkswijken waren verbaasd als ze me

huis uitgezet juist vanwege huurachterstand. In negen

herkenden. "Is het hem echt?", vroegen ze zich af. "Ja,

van de tien gevallen voeren we de hele inboedel gelijk

het is hem", zei ik dan en een week later stond de kof-

af naar het grofvuil, waar het vernietigd wordt.

fie klaar. Voormalig topman Dirk Scheringa van de DSBbank zei ooit, na een slechte wedstrijd van zijn club AZ: â&#x20AC;&#x153;Onze voetballers moesten eens achter de vuilnis-

GRAM

mei 2015

De rubriek Vakwerk gaat over het vakmanschap en de bevlogenheid in de branche. In afval- en beheer van de openbare ruimte werken vele professionals, die hart hebben voor de ‘schone zaak’. Wat drijft hen in hun werk? En waarom doen zij dit werk graag en goed?

wagen lopen, dan weten ze wat hard werken is”. Hij

Waar krijg je energie van?

heeft gelijk, want beladen is echt topsport. Ik weet in-

Als alles goed loopt. Ik ben van huis uit een positief

middels uit eigen ervaring hoe zwaar dat is.

mens, dat probeer ik over te dragen op mijn jongens. Er is al genoeg ellende op de wereld. Als er fouten wor-

Ooit spijt gehad van de carrièreswitch?

den gemaakt, moet ik optreden natuurlijk, maar ook

Geen moment! Ik ga elke dag met plezier naar mijn

dat hoort erbij. Als ik het zelf zou doen, zou ik er ook

werk. Ik ben vooral coach voor mijn jongens, laat ze

op aangesproken worden, denk ik dan maar.

zelf beslissingen nemen en keuzes maken. Zodat ze

Als je kijkt naar andere gemeenten doen wij het best

eigen verantwoordelijkheid voelen en net zo veel zin

goed. Met één man op de wagen legen we tachtig tot

hebben in hun werk als ik. Het op een goede manier

negentig ondergrondse bakken per dag, dat is veel. Op

begeleiden van die jongens, dat vind ik het mooiste

zulke momenten besef ik dat we met vakmensen te

aan mijn werk.

maken hebben.

De huisuitzettingen, is dat emotioneel zwaar?

Zorgen voor de toekomst?

Veel bewoners zijn al met de noorderzon vertrokken

In heel Utrecht willen we af van de kliko’s en de zakken,

als wij komen ontruimen, dus dat valt mee. Je doet ge-

dus mijn afdeling wordt steeds groter. De komende

woon je ding. Ook weet je dat ze van tevoren ruim-

drie jaar gaan we er ongeveer duizend ondergrondse

schoots gelegenheid hebben gekregen om een regeling

containers bij plaatsen. Ik ben nu druk bezig om alles

te treffen met de woningbouwvereniging. Huisuitzet-

in de routes te krijgen.

ting is echt het laatste middel. Maar soms is het wel moeilijk. Zo kwamen we een keer bij een Turkse vrouw

Wat heb je met afval?

met twee kleine kinderen. Ze wist van niets, omdat

Voorheen helemaal niets! Ik was een burger die alles

haar man haar niet ingelicht had. Dat is niet prettig,

in de kliko gooide zonder me af te vragen waar het

als je daar aangekeken wordt door twee kinderen in

naartoe ging. Het werd opgehaald en het was weg,

de box. Heel soms schorten we de uitzetting op, als

klaar. Sinds ik voor de gemeente Utrecht werk, kom ik

het om zeer schrijnende gevallen gaat. Dat is wel eens

er pas achter hoeveel afval er is, en hoeveel verschil-

gebeurd met een oudere man, die echt nergens naartoe

lende soorten. Dat zet je wel aan het denken. Ik doe nu

kon, hartje winter.

ook mee aan gescheiden afval, hou mijn plastic apart, glas, papier, karton. Toen ik nog voetballer was, dacht

Heb je wel eens ergens wakker van gelegen?

ik daar niet over na.

In het begin zijn we een keer omgeslagen met een vuilnisauto, midden op de A2. Onze chauffeur moest plot-

Wat zeggen ze op een feestje?

seling uitwijken en terugsturen, toen lagen we met die

Toen ik pas vuilnisman was, werd ik achtervolgd door

volle wagen op zijn kant. Dat is geen prettig gevoel,

de pers. Een special bij Studio Sport, bij RTL5. Mijn ver-

als je die vangrail op je af ziet komen. Daar heb ik wel

haal heeft in alle kranten gestaan. Een profvoetballer

een paar nachtjes minder goed van geslapen. Je beseft

die vuilnisman wordt, dat was nogal wat. Als bekend

dat je een engeltje op je schouder had zitten. We zaten

Utrechtenaar kreeg ik in het begin ook heel veel re-

toch met drie man in die cabine.

acties op straat. Je ziet mensen raar kijken als ze je herkennen, maar er was toch altijd respect voor mij

Wat zou er beter kunnen?

als persoon. Op feestjes praat ik tegenwoordig graag

In theorie zou ik tachtig procent van mijn tijd langs de

over mijn werk, maar natuurlijk ook over voetbal. Ik

weg moeten zitten. Om bij de jongens langs te gaan als

ben nog steeds trainer van een amateurelftal, ga nog

ze met hun routes bezig zijn, eventuele problemen te

wel eens kijken bij FC Utrecht. Voetbal was mijn ene

verhelpen. In de praktijk is het nu fiftyfifty, helaas. De

leven, nu ben ik aan mijn tweede leven bezig. En dat

helft van de tijd zit ik op kantoor, meestal voor verga-

bevalt prima.

deringen en overleg. Ik begrijp dat dat moet gebeuren, maar het is wel eens jammer. Het werk buiten de deur is voor mij het belangrijkst, maar daar is steeds minder tijd voor.

Tekst: Hetty Dekkers

GRAM

mei 2015

nieuws Tekst: Ilse van der Grift

automa-

NVRD-agenda

Directeur NVRD vertrekt

nieuwsbrief

Na zeven jaar directeur te zijn geweest

tisch en zijn daarmee

19 mei Redactiecommissie GRAM

van de NVRD, vertrekt Erik de Baedts

als eerste op de hoog-

20 mei Laatste bijeenkomst Social

per 1 juli aanstaande. Hij wordt alge-

te, nog voordat GRAM

Return NVRD/Stadswerk in

meen directeur bij het Vredespaleis in

op de deurmat valt.

Den Haag. In de volgende GRAM zal in

Ook andere medewer-

een interview met hem worden terug-

kers die actief zijn bij

gekeken op de laatste zeven jaar. De

gemeenten of bedrij-

procedure voor het zoeken naar een

ven die lid zijn van de

nieuwe directeur is inmiddels in gang

NVRD kunnen digiGRAM ontvangen. Aan-

gezet. Informatie hierover is te vinden

melden kan via de website van de NVRD.

Haarlemmermeer 21 mei Ambtelijke Werkgroep Afval VNG 28 mei NVRD Jaarcongres ‘Slimmer Organiseren’ in Koepelhal Tilburg 29 mei Algemene Ledenvergadering in Tilburg

op de website van de NVRD. Vraag nu subsidie uit Sectorplan

3,4 juni ReinigingsDemoDagen in Lelystad

Staatssecretaris gevraagd te

AMBOR aan

reageren op brief NVRD

Met ingang van 10 mei is het mogelijk

Het wetsvoorstel ‘Wet modernisering

om cofinanciering uit het Sectorplan AM-

Vpb-plicht

overheidsondernemingen’,

BOR aan te vragen. Het Sectorplan helpt

dat kort gezegd een belastingplicht voor

u bij het in dienst nemen van kwetsbare

11 juni Regiobijeenkomst Midden-

overheidsondernemingen

11 juni Regiobijeenkomst ZuidNederland ‘Afvalscheiding’ in Eindhoven

introduceert,

medewerkers, als extra werkgelegenheid

Nederland ‘Ervaringen met

is eind 2014 aangenomen door de Twee-

of als vervanging van werknemers die

alternatieve inzamelmethoden’

de Kamer. Inmiddels wordt het wetsvoor-

uit dienst treden. Tevens worden kosten

16 juni Commissie BOR

stel behandeld in de Eerste Kamer. Schrif-

voor opleidingen die leiden tot een ver-

17 juni Congres NVRD/Stadswerk

telijke vragen van Eerste Kamerleden zijn

beterde inzetbaarheid van het personeel

‘Arbeidsparticipatie in de

door de staatssecretaris van Financiën bij

voor 50 procent vergoed.

uitvoering van gemeentelijke

zogeheten Memorie van antwoord beant-

Voor meer informatie en deelname,

woord. De Eerste Kamerleden hebben

zie www.sectorplan-ambor.nl of neem

19 juni Commissie Markt & Overheid

vervolgens de mogelijkheid gekregen na-

contact op met Peter Kerris

23 juni VANG workshop Milieustraten

dere vragen te stellen. In het kader daar-

tel. 088- 3770023.

beheertaken’

bij de Dar in Nijmegen 24 juni Regiobijeenkomst Noord-

van heeft de NVRD de Eerste Kamerleden

Nederland

bij brief gevraagd om een aantal knel-

Algemene ledenvergadering

punten waarmee de afvalbranche wordt

29 mei

25 juni Bestuur NVRD

geconfronteerd aan de orde te stellen.

Op 29 mei, als afsluiting van het

25 juni Commissie KAM

Ook de VNG en de Unie van Waterschap-

NVRD-congres ‘Slimmer organiseren’

25 juni Commissie Inzameling &

pen hebben brieven met aandachtspun-

vindt de voorjaars ALV van de NVRD

ten gestuurd naar de Eerste Kamerleden.

plaats. Onderwerpen die geagendeerd

De staatssecretaris is expliciet verzocht

worden zijn het (financieel) jaarver-

op de brieven van VNG, Unie van Water-

slag 2014. Verder wordt er uitgebreid

schappen en NVRD te reageren. De brie-

stilgestaan bij de actuele beleidsont-

ven van VNG en NVRD zijn te vinden op

wikkelingen, de ontwikkelingen bin-

gemeente?’

de website van de NVRD.

nen de vereniging en de voortgang

21 mei Kennisbijeenkomst

Recycling

Agenda 21 mei ‘Ook minder ballonnen in uw

Winkelgebieden

van het Jaarplan 2015. Ook draagt het DigiGRAM

bestuur nieuwe bestuursleden voor.

Sinds begin dit jaar verschijnt de digi-

Op de ALV zal inhoudelijk worden

GRAM, een digitale nieuwsbrief met de

stilgestaan bij de benchmarks van de

belangrijkste artikelen uit de nieuwste

NVRD.

GRAM.

NVRD-leden

GRAM

ontvangen

deze

mei 2015

3 juni

Regiobijeenkomsten kunststof en verpakkingsafval

103

Containerwielen van Haco...

... besparen u mankracht! Haco wielen maken uw containers ĂŠcht mobiel. De garantie voor uitstekende rijeigenschappen.

Bel voor informatie:

Protempo bv Postbus 21, 6500 AA NIJMEGEN Nederland Tel. +31(0)24-3711711. Fax +31(0)24-3711700 verkoop@protempo.eu www.protempo.eu

adv. 103 190x130 mm.indd 1

11-02-2010 13:55:19

Nilfisk Outdoor Division The leader in compact outdoor cleaning

Ontdek onze volledige serie rangers en vind de perfecte oplossing voor uw reinigings- en onderhoudsbehoeften van buitengebieden!

Laat u tijdens een demonstratie overtuigen van onze veelzijdige en krachtige machines en werktuigen. Neem contact met ons op voor meer informatie.

Voor iedere toepassing heeft Nilfisk Outdoor specifieke oplossingen: of het nu gaat om vegen, groenonderhoud of winterdienst, bedenk het maar en Nilfisk Outdoor heeft voor u de ideale machine, dankzij de kennis en kunde van onze Outdoor specialisten.

Nilfisk-Advance B.V. Versterkerstraat 5 NL-1322 AN Almere T. +31 (0)36 5460700 F. +31 (0)36 5235148

www.nilfisk-outdoor.nl GRAM

mei 2015

ARE A MAAKT WE RK VAN A FVA L

"Arbeidsparticipatie moet je oprecht willen" De overheid wil via de participatiewet het bedrijfsleven verplichten een bepaald aantal mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in dienst te nemen. Voor Area Reiniging is de participatiewet geen moeten. “Wij vinden die quota niet zo belangrijk”, zegt projectleider participatie Willy Hamstra. “Als overheidsgedomineerde nv streven we naar financieel én maatschappelijk dividend.” Area is al jaren erg actief op het gebied van participatie.

support. “De recyclebuddies zijn werkervaringsplaat-

Hamstra: “Als overheidsgedomineerde nv, met drie

sen”, licht Hamstra toe. “Zes mensen met een afstand

gemeenten als aandeelhouder, hebben we natuurlijk

tot de arbeidsmarkt krijgen van ons een opleiding en

een andere positie dan commerciële bedrijven. Wij zijn

mogen meelopen op onze milieustraten. Om service te

van en voor de gemeenten en willen altijd efficiënt,

verlenen en bezoekers te wijzen op de juiste manier

maar ook duurzaam en maatschappelijk verantwoord

van afvalscheiding. Elke milieustraat heeft te maken

ondernemen.

voor

met afkeur van partijen, omdat het verkeerde afval in

dividend.

de verkeerde container wordt gegooid. De recyclebud-

Zuidoost-Drenthe is daarnaast een gebied met veel

dies doen dus nuttig werk. Het zou zelfs kunnen zijn

werkloosheid, wij willen ons steentje bijdragen om

dat ze zo veel vervuiling voorkomen, dat de geschei-

daar verandering in te brengen.”

den stromen zuiverder zijn en dus meer geld opleve-

Ons

aandeelhouders

bedrijfsdoel én

dividend

maatschappelijk

ren. In dat geval kunnen we misschien een betaalde Ruim overheen

baan creëren uit dit project.” Het ict-sorteercentrum is

De maatschappelijke doelstelling van Area is twee-

een samenwerking met Virol. Hamstra: “Wij leveren ons

ledig: verbinden op de circulaire economie en ar-

elektronisch afval niet meer aan bij Wecycle, maar bij

beidsparticipatie. Met 125 werknemers in dienst ziet Hamstra genoeg mogelijkheden om meer werkgelegenheid te creëren. “Volgens de participatiewet gaat het om 6,25 verplichte banen, vijf procent van ons medewerkersbestand. Maar die aantallen zijn voor ons niet belangrijk, we wilden toch al zo veel mogelijk mensen aan het werk helpen die anders thuis zitten. We denken en hopen er dus ruim overheen te gaan.”

“We willen zo veel mogelijk mensen helpen die anders thuis zitten.” Om de maatschappelijke arbeidsdoelstelling te halen, gaat Area op de eerste plaats drie nieuwe, regulier betaalde, functies creëren. Hamstra: “Een op de receptie, een op de milieustraat en een in de kantine. Deze stap is het gevolg van het project Samenwerken en Verbinden, waar wij samen met andere bedrijven aan meedoen. Alle deelnemers aan dit project hebben afgesproken dat ze de komende jaren samen garant staan voor 75 nieuwe banen.” Recyclebuddies Maar de plannen van Area gaan nog veel verder. Er staan tal van projecten op stapel, zoals een nieuw sorteercentrum voor ict, recyclebuddies op de milieustraat en een afvalsorteerproject, samen met stichting Buurt-

GRAM

mei 2015

Foto’s: Reina de Vries

Virol. Als wij zelf een centrum inrichten waar computers en dergelijke gedemonteerd en gesorteerd worden, creëren we licht en schoon werk dat rendabel is. Want voor Virol is het elektronisch afval makkelijker te verwerken, als het voorgescheiden is.” Geen subsidies Area probeert bij al haar inspanningen de kosten en de baten in evenwicht te houden. “We hebben bewust gekozen om alles te financieren zonder vertragende en omslachtige subsidies. Elk project moet dus een positief verdienmodel hebben”, zegt Hamstra. “Ons doel is minstens kostenneutraal te draaien. Als een project iets oplevert is dat mooi meegenomen, maar het mag in geen geval geld kosten. We hebben alles goed doorgerekend en op deze manier moet het kunnen, zonder subsidies.” Voor alle projecten geldt ook dat Area kleinschalig wil beginnen. “Dat doen we bewust, zodat je overzicht

Willy Hamstra, projectleider participatie Area Reiniging.

houdt en kinderziektes tijdig kunt herkennen. Als het een succes blijkt te zijn, en dat verwacht ik zeker, kun-

Wij zoeken zo veel mogelijk de samenwerking op met

nen we het uitbreiden of zelfs uitrollen naar andere

andere partijen, die elk hun eigen kracht hebben. Zo

gemeenten. Voor ons is het natuurlijk ook nieuw, sa-

hebben we met onze groenaannemer afgesproken dat

menwerken met mensen die al enige tijd buiten de

die minstens vier mensen uit de participatiewet inzet

maatschappij staan. Dat is een leerproces. Maar je moet

bij onkruidbestrijding in onze gemeenten. Die aanne-

vooral niet de fout maken om alles zelf te willen doen.

mer is gewend om met die mensen om te gaan, die ervaring moet je benutten.” Vergrijzing Area zoekt voor al haar projecten steeds de samenwerking op met private en publieke bedrijven, zoals het SW-bedrijf, Buurtsupport (platform voor sociale activering), aannemers en kringloopwinkels. “Je moet het samen doen en niet alleen maar denken aan je eigen bedrijf. We willen elkaar versterken in de keten”, zegt Hamstra. “Via het Sectorplan AMBOR gaan we zo veel mogelijk opleidingen en stageplekken verzorgen. Die mensen kunnen nooit allemaal bij ons aan de slag als ze daarmee klaar zijn. Maar dat maakt niets uit. Er is ook sprake van vergrijzing waar je rekening mee moet houden. En als iemand elders aan de slag gaat met zijn chauffeursdiploma, dan heb jij toch maar meegeholpen iemand weer aan het werk te krijgen. Alleen je eigen bedrijf beschermen, is geen goede zaak.” Volgens Hamstra is participatie een kwestie van oprecht willen. “Ik zie mogelijkheden genoeg, maar het vraagt van elke werkgever veel inzet en goede wil. Je moet er veel energie in steken en creatief denken. De participatiewet is niet altijd even duidelijk, soms moet je veel uitzoeken. Reguliere krachten ontslaan om iemand voor een kleine vergoeding in dienst te nemen, dat is natuurlijk niet de bedoeling. Wij proberen verdringing zo veel mogelijk te voorkomen, daarom zijn de drie nieuwe banen ook regulier betaald.” Tekst: Hetty Dekker

GRAM

mei 2015

D E C IRK EL WORDT ROND

Textiel blijft in Twente De Twentse textielcirkel biedt een oplossing voor de grote hoeveelheid textiel die nog verdwijnt in het restafval. De gemeente Enschede, inzamelbedrijf Twente Milieu en kringloopwinkel Het Goed werken samen om zoveel mogelijk textiel aan de bron te scheiden én het ingezamelde textiel in de regio te houden. “De start van de textielcirkel op 1 januari 2014 liep parallel met een

van Het Goed in Enschede: “Het gaat daarbij niet al-

herziening van het gemeentelijk beleid van Enschede met betrekking

leen om kleding, maar ook om bijvoorbeeld schoenen,

tot de textielinzameling”, vertelt Theo Matton, beleidsadviseur bij de

gordijnen, lingerie en accessoires als petjes en riemen.

gemeente Enschede. “We wilden meer textiel scheiden bij de bron, vóór

Al deze spullen kunnen mensen in de textielcontainers

het in het restafval belandt, maar ook wilden we de lokale werkgele-

kwijt. Textiel is een belangrijk product in ons assorti-

genheid stimuleren.” Tot 2014 zamelde kringloopbedrijf Het Goed het

ment. De milieudruk vermindert door hergebruik, maar

textiel in Enschede in. Matton: “Textiel is business. We kunnen dit aan

het is ook belangrijk voor onze inkomsten en voor de

de markt overlaten, maar als gemeente wilden we hier graag invloed op

werkgelegenheid die we kunnen bieden; zowel in de

uitoefenen. Dit is vertaald in de textielcirkel.” Twente Milieu ging voort-

sortering, als in de verkoop.” VAR/Frankenhuis is in

aan de inzameling doen en legde samen met kringloopwinkel Het Goed

het Twentse Haaksbergen gevestigd en vervezelt het

contractueel vast dat voor elke 40 ton textiel die werd ingezameld,

textiel dat onverkoopbaar, maar nog bruikbaar is en

één persoon met een afstand tot de arbeidsmarkt in de textielsorte-

maakt er nieuwe garens van. Op dit moment worden

ring aan het werk kwam. De sortering vindt plaats bij kringloopbedrijf

er garens vervaardigd die voor 50 procent zijn samen-

Het Goed in Enschede. Het textiel uit omliggende gemeenten wordt

gesteld uit gerecycled textiel. Ook stichting Texperium

gesorteerd bij kringloopbedrijf De Beurs in Oldenzaal. Het bruikbare

uit Haaksbergen is bij de textielcirkel betrokken. De

textiel wordt in de kringloopwinkels verkocht. De categorie textiel die

stichting onderzoekt hoe materiaal op een rendabele

niet meer draagbaar is volgens Nederlandse normen, gaat in de ver-

manier kan worden hergebruikt. Zo bedacht Texperi-

koop voor ontwikkelingslanden. Al het overige textiel gaat naar VAR/

um een methode om handdoeken uit defensiekleding

Frankenhuis die het afgedankte materiaal tot vezels verwerkt. Op die

en tassen uit KLM-uniformen te maken. Markslag: “Ze

manier ontstaat er extra werkgelegenheid en blijft een groot deel van

kijken in feite tot welk percentage het materiaal ge-

de textielketen binnen de regio.

schikt is om nieuwe garens van te maken, maar ook of er nieuwe producten uit kunnen worden gemaakt. De prijs van de garens die ze produceren, mag uiteraard

Voor elke 40 ton textiel die wordt

niet hoger zijn dan van een nieuw product. Het gaat

ingezameld, kan één persoon met

mische belang.”

een afstand tot de arbeidsmarkt in

Textielpieten

de textielsortering bij Het Goed werken.

Twente Milieu, halen enkele charita-

niet alleen om duurzaamheid, maar ook om het econo-

Naast de textielinzameling door tieve instellingen huis-aan-huis textiel op in Enschede. De opbrengst hiervan komt ten goede aan enkele

Accessoires

lokale goede doelen. Zo zamelt het

Vóórdat de Twentse textielcirkel werd opgericht, verdween acht tot

Leger des Heils in voor de eigen

tien kilo textiel per inwoner, per jaar, in het restafval. Matton: “Er werd

vestiging in Enschede en gaat een

ongeveer 670 ton textiel gescheiden ingezameld in Enschede. Uit sor-

ander deel naar een lokale manege

teeranalyses bleek dat er nog 1150 ton in het restafval zat.” De samen-

waar mensen met een beperking

werkende partijen streven er naar om in 2020 de helft van het textiel

kunnen paardrijden. De derde partij

dat nu nog in het restafval terecht komt, er uit te halen. Jos Markslag,

die textiel aan huis inzamelt is de

adviseur bij Twente Milieu: “Voor de gemeenten die aandeelhouder zijn

plaatselijke Kledingbank.

van Twente Milieu (Almelo, Borne, Enschede, Hengelo, Hof van Twen-

Matton: “De inzameling huis-aan-

te, Losser en Oldenzaal) komt dit in totaal neer op 1600 ton per jaar.

huis en via containers vindt nu nog

De prognose is dat we in 2015 tussen de 1400 en 1500 ton in deze

apart van elkaar plaats, maar we

gemeenten zullen inzamelen. Ik verwacht dat we de doelstelling voor

gaan binnenkort in gesprek om te

2020 dus ruimschoots gaan halen.”

kijken hoe we dit kunnen integreren. De sortering van het textiel dat

Ook voor de kringloopwinkels is het uiteraard belangrijk dat er meer

aan huis wordt ingezameld, vindt

textiel gescheiden wordt ingezameld. Auke van der Hoek, projectleider

nu namelijk nog niet in Enschede

GRAM

mei 2015

plaats. De bedoeling is dat dit in de toekomst wel in

Textiel is een prioritaire stroom met een hoge milieudruk. Voor de pro-

Twente gaat gebeuren.” De textielcontainers waar

ductie van één t-shirt is ongeveer 150 gram pesticide en 2500 liter

mensen hun afgedankt textiel naartoe kunnen bren-

water vereist. Wereldwijd is 10 procent van alle pesticiden bestemd

gen, stonden eerst verspreid over de stad, maar zijn

voor de katoenteelt. Markslag: “Deze informatie gebruiken we ook in

nu geïntegreerd op milieu-eilandjes, op enkele centrale

de communicatie met inwoners, bijvoorbeeld via artikelen in de krant.

plekken. Het aantal containers is toegenomen en ze zijn

Ik merk vaak op verjaardagen dat mensen niet weten hoe belastend

nu allemaal ondergronds. Matton: “De service voor de

textiel voor het milieu is, maar ook dat ze niet op de hoogte zijn wat ze

burger is dus verbeterd, maar er zijn hier en daar nog

wel en niet in de textielcontainer kunnen gooien. Het gaat dus echt om

wel wat lekstromen. Er zijn meer partijen die zich op

bewustwording.” In de gemeenteraad van Enschede is op dit moment

textiel richten, zoals kleinere kringloopbedrijfjes, maar

een discussie gaande hoe een toename kan worden gerealiseerd van

ook winkels als H&M. Hier en daar staan op particuliere

de diverse gescheiden afvalstromen. Matton: “We hebben in onze ge-

terreinen containers van KICI. Het materiaal dat hierin

meente een scheidingspercentage van 44 procent. Dat kan verder om-

terecht komt, belandt in ieder geval niet bij het restaf-

hoog. We verwachten dit jaar een besluit van de gemeenteraad waar-

val. Om die reden hebben we er geen probleem mee.

door er een trendbreuk kan komen. De gemeente zal een keuze maken

Als dit soort containers echter in de openbare ruimte

voor diftar, omgekeerde inzameling, of vierwekelijkse inzameling van

staan, gaan we daar wel op handhaven, omdat Twente

restafval. Dan zal de hoeveelheid gescheiden ingezameld textiel ook

Milieu daar het alleenrecht heeft.”

toenemen.”

Veel aandacht gaat uit naar de communicatie met inwo-

Met de textielcirkel loopt Twente voorop. Het textiel, maar ook de op-

ners. Om mensen te stimuleren meer textiel geschei-

brengst en de werkgelegenheid blijven op deze manier zo dicht moge-

den aan te bieden, bedenkt Twente Milieu soms ludieke

lijk bij huis. Matton: “Ik denk dat het uniek is dat we de inzameling en

acties. Zo was er rond sinterklaas een speciale actie

de sortering lokaal houden. Deze opzet functioneert als een groeimo-

met textielpieten, die bij de diverse milieupleintjes in

del voor de regio. We zoeken uit of de textielcirkel levensvatbaar is,

Enschede uitleg gaven over het gescheiden inzamelen

zodat we dit regionaal kunnen gaan uitzetten. Ik ben benieuwd hoe het

van textiel. Veel mensen bleken niet te weten dat ook

proces verder zal gaan. Het mooie is ook dat Enschede een verleden

kapotte kleding in de textielcontainer mag. Inwoners

heeft op dit terrein, vanwege de vele textielfabrieken die hier vroeger

die zich lieten informeren door de textielpiet, kregen

stonden.” Markslag vult aan: “Op die manier is de cirkel weer rond.”

een gerecycled cadeautje. De actie kreeg veel aandacht in de krant. Markslag: “Mensen vertellen het verder en zo verspreidt de boodschap zich.”

Tekst: Ans Aerts

Foto: Het Goed, Hans Hendriks

GRAM

mei 2015

23-04-15 16:26

gram-vdk 150424.indd 1

GRAM

mei 2015

Onvoldoende kennis over gevaren XTC-afval Het aantal illegale stortingen van (chemisch) afval dat afkomstig is van de productie van XTC, amfetamine (speed) en andere synthetische drugs is in 2014 explosief gestegen. Dumpingen vinden meestal plaats langs weilanden, op industrie-terreinen, in bossen en op achterafweggetjes. Het gebrek aan kennis, eenduidige afspraken en de soms hakkelende samenwerking tussen overheden, gemeenten en bedrijven over het opruimen van dumpsites van chemisch afval, levert een gevaar op voor de volksgezondheid en het milieu. Chemisch afval kan uiterst giftig, brandbaar, bijtend,

gevlogen. Wie dan de verantwoordelijkheid heeft voor

giftig, explosief of reactief zijn. Bij een dumping van

de ontstane kosten, is vaak onduidelijk. Zeker als XTC-

chemicaliën afkomstig van synthetische drug, zijn ge-

producten gedumpt zijn op privéterrein. Voor het (la-

woonlijk één of meer partijen betrokken; een officier

ten) afvoeren van afval en de verontreinigde grond

van dienst of (milieu)technisch rechercheur van politie,

geldt: de grondeigenaar betaalt, of dit nu particulieren,

een officier van dienst of adviseur ongevalbestrijding

gemeenten, waterschappen of natuurorganisaties zijn.

gevaarlijke stoffen van de brandweer, en een ambte-

Grondeigenaren maken, aangestuurd door de gemeen-

naar van de milieu- of bodemafdeling van de gemeente

te als handhaver van de milieuwetgeving, vaak hoge

of omgevingsdienst. De rollen lopen uiteen. Als eer-

kosten om het gevaarlijke afval op te ruimen; gemid-

ste voert de brandweer, tevens Adviseur Gevaarlijke

deld z’n 10.000 euro per dumping.

Stoffen (AGS), een risico-assessment uit. Zij verkent en stabiliseert de plek en maakt deze toegankelijk voor

Extra aandacht en coördinatie

de overige instanties. De politie zorgt dat het gebied

Momenteel wordt er door (natuur)organisaties en ge-

wordt beveiligd om sporenverlies te voorkomen en

meenten gepleit om een waarborgfonds op te richten

veiligheidsrisico’s te minimaliseren. Voor de coördina-

zodat gedupeerde grondeigenaren niet alléén voor de

tie van het nazorgtraject (afvoeren, bodemsanering,

opruimingskosten hoeven op te draaien. Hoe sneller

handhaven milieuwetgeving) heeft de gemeente de

dit fonds wordt opgericht, hoe kleiner de kans dat er

hoofdrol.

uiteindelijk bezuinigd gaat worden op de volksgezondheid en het milieu. Bezuinigingen op de uitgaven voor

Opruimen

het verwijderen en saneren van het drugsafval hebben

Niet iedereen is bekend met de gevaren die gedumpte

er in de praktijk al eerder toe geleid dat de veiligheid

grondstoffen van XTC kunnen opleveren. Het opruimen

voor mens en milieu nadelig werd beïnvloed.

van dit chemisch afval bij de diverse overheidsdiensten wijkt dan ook regelmatig van elkaar af. Soms wordt er

Tekst: Twan Hoeijmakers, bodemadviseur bij

opgeruimd totdat er zintuigelijk niks meer is waar te

LievenseCSO Milieu bv, advies- en ingenieursbureau

nemen, soms wordt er uitgebreid onderzoek gedaan.

op het gebied van infrastructuur, water- en

Provincies, gemeenten, waterschappen en/of natuuror-

omgevingsvraagstukken

ganisaties hebben er niet structureel mee te maken, waardoor zij geen beleid hierop hebben ontwikkeld. Feitelijk moet drugsafval in speciaal daarvoor bestemde containers of opslagvaten worden gedeponeerd en door een erkend en gecertificeerd verwerkingsbedrijf worden afgevoerd en opgeslagen. In de praktijk wordt gedumpt (XTC)afval nog wel eens (tijdelijk) opgeslagen in een opslagdepot dat hier niet geschikt voor is. Ook het verwijderen van het afval van de dumpplek vindt niet altijd op de juiste manier plaats, wat wel eens heeft geleid tot (aanvullende) bodem- en/of oppervlaktewater verontreiniging. Afstemming en verantwoordelijkheden Het aanpakken van deze complexe milieu-incidenten vraagt om een goed gecoördineerde en juiste inzet van diensten en organisaties. Grondig onderzoek is nodig om te achterhalen of chemicaliën in contact zijn gekomen met de bodem, het oppervlaktewater of met de natuur. Na een drugsdrumping is de dader ook meestal

GRAM

mei 2015

BRANCHEGENOTEN Wim van Lieshout, directeur HVC

"Gemeenten moeten niet op eigen houtje gaan pionieren" "Het zou wel zo prettig zijn als de Rijksoverheid duidelijke kaders stelt rond het inzamelen en verwerken van afval. In het beleid zit nu een soort hijgerigheid. Het Rijk moet de regie nemen en moet niet zomaar taken aan de private sector overdragen. Ondoordacht privatiseren heeft geen enkele zin. Dat is alleen maar een teken van onmacht. Ik begrijp ook niet waarom iedere gemeente de ruimte krijgt om een eigen afvalbeleid te voeren. Dat is een aanslag op de efficiency. En dat in een Europa, waar bijna alles vanuit Brussel wordt geregeld." Deze stevige uitspraken van Wim van Lieshout, sinds

slib verbrand. En als slagroom op de taart schrijft HVC

2005 algemeen directeur van HVC, maken wel duide-

na een 'dipje' in 2013 en 2014 en een stevige bezui-

lijk dat Van Lieshout niets heeft met 'de afdeling ver-

nigingsronde van 23 miljoen euro nu weer 'gezonde

sluierd taalgebruik'. Hij loopt al vele jaren mee - op zijn

zwarte cijfers', zoals Van Lieshout het omschrijft. Op

eigen wijze dan - in afvalland. Als consultant was hij

de vraag waarom hij het niet geslaagd vindt als ge-

jaren geleden nauw betrokken bij de bouw van het AEB

meenten individueel gaan pionieren op afvalgebied,

(AVI-West) in Amsterdam en van de GAVI bij de vroe-

antwoordt Van Lieshout kort en duidelijk: "Voor het

gere VAM in Wijster. Daar werkte hij ook enkele jaren

kosteneffectief en ook duurzaam inzamelen, recyclen

als operationeel directeur. In 2005 ging van Lieshout in

en verwerken van afval heb je nu eenmaal altijd massa

Alkmaar aan de slag bij de in 1991 gerealiseerde high

nodig. Daarom moeten gemeenten niet op eigen houtje

tech verbrandingsinstallatie van HVC. Eerst als interim-

gaan pionieren. Trouwens: als alles goed loopt, hoor

directeur en enkele jaren later als algemeen directeur.

je de gemeentelijke politici niet. De andere kant is

Onder zijn leiding heeft het bedrijf zich de afgelopen

dat iedereen er met een beetje tegenwind meteen en

jaren grotendeels in alle stilte uitstekend ontwikkeld

zonder al te veel inhoudelijke kennis mee op de loop

en is HVC uitgegroeid tot een duurzaam werkend

gaat. Ik wil overigens benadrukken dat de relatie met

multifunctioneel afvalinzamel-, verwerkings- en ener-

onze aandeelhouders goed is en dat ze tevreden zijn

giebedrijf met bijna duizend personeelsleden en een

over onze dienstverlening. Ze weten dat wij efficiĂŤnt

aanvoer van 1 miljoen ton afval per jaar. Jaren geleden

werken en dat wij ze altijd eerlijk informeren. Ik vind

werd zelfs het afvalverbrandingsbedrijf van de regio

dat je altijd openheid van zaken moet geven aan de

Dordrecht (ook bekend als de Gevudo) overgenomen.

aandeelhouders. Niet alleen in goede tijden, maar juist ook bij tegenwind. Als publiek bedrijf moet je je altijd

Openheid van zaken geven

blijven realiseren voor wie je het doet. Daarom is het

De vingerafdruk van HVC anno 2015 spreekt boekde-

belangrijk om de aandeelhouders altijd in een zo vroeg

len over de vooraanstaande plaats van het bedrijf in

mogelijk stadium te betrekken bij nieuwe plannen. Dat

afvalland. Zo exploiteert HVC vijf afvalinzamelbedrij-

is in ons geval trouwens niet zo eenvoudig als je weet

ven, waarmee het bedrijf binnen Nederland de grootste

dat wij te maken hebben met zo'n 1600 raadsleden

niet-commerciĂŤle afvalinzamelaar is. Daarnaast exploi-

en zes dagelijks besturen. Dat is soms best een lastig

teert HVC negentien afvalbrengstations, twee afval-

proces, maar wij zijn er altijd goed met elkaar uitge-

energiecentrales (Alkmaar en Dordrecht, samen goed

komen. Het is volgens mij vooral belangrijk dat alle

voor het verwerken van bijna 500.000 ton afval), een

partijen zich aan gemaakte afspraken houden en dat

bio-energiecentrale voor het verwerken van groente-,

je je eigen rol altijd blijft relativeren. Dat betekent voor

fruit- en tuinafval, zes warmtenetten, drie windparken

mij dat je als bedrijfsleiding steeds voor ogen moet

op land, twee windparken op zee en diverse zoninstal-

houden moet dat je eigen mening niet zaligmakend is."

laties. Met dit indrukwekkende pakket bedient HVC

Moeilijker heeft Van Lieshout het met alle schandalen

twaalf procent van de inwoners van ons land. Aandeel-

en negatieve verhalen over bestuurders van publieke

houders in het bedrijf zijn achtenveertig gemeenten en

bedrijven, zoals recentelijk weer in de zorgsector en bij

zes waterschappen. Voor de waterschappen wint HVC

woningcorporaties. "Daardoor is het tegenwoordig niet

fosfaat terug uit vervuild water en wordt zuiverings-

altijd gemakkelijk om leiding te geven aan een publiek

GRAM

mei 2015

De afvalbranche is sterk in beweging. Meer dan ooit geldt stilstand als achteruitgang. Onder de titel Branchegenoten besteedt GRAM aandacht aan de manier waarop NVRD-leden omgaan met ontwikkelingen in de branche.

“Voor het kosteneffectief en duurzaam inzamelen, recyclen en verwerken van afval heb je massa nodig. Daarom moeten gemeenten niet op eigen houtje gaan pionieren.”

bedrijf. Als er ergens in het land met zo'n bedrijf iets

of het mogelijk is hun woningbestand van 10.000 wo-

aan de hand is, worden alle bestuurders van publieke

ningen aan te sluiten op een warmtenet. Dat ongeveer

bedrijven vaak zonder enige nuance over één kam ge-

30 miljoen euro kostende project moet in 2020 geheel

schoren. Woorden als strijkstok en hobby's van de di-

zijn gerealiseerd.”

rectie vallen dan al snel." Over de regelmatig oplaaiende discussie rond over-

Warmtenetten

capaciteit van verbrandingsinstallaties in Nederland

Uitgesproken goed nieuws was er recent trouwens

en de daardoor noodzakelijke import van afval heeft

toen minister Henk Kamp van Economische Zaken op

Van Lieshout een duidelijke mening: "Het Rijk moet

2 april van dit jaar zijn 'Warmtevisie' aan de Tweede

consistent zijn. In het verleden heeft het Rijk zelf stu-

Kamer presenteerde. Daarin meldde hij dat het kabinet

ring gegeven aan een capaciteitsplanning, waardoor in

de komende jaren een stimulerend beleid zal voeren

Nederland is gekozen voor een bepaalde omvang van

op het gebied van het gebruik van duurzame warmte

de benodigde verbrandingscapaciteit. Het speelveld is

en restwarmte van bijvoorbeeld afvalverbrandings-

inmiddels veranderd, waardoor import van afval nodig

installaties. Daarmee wil het kabinet het gebruik van

is om de capaciteit van de hoogwaardige AVI's in Ne-

gas terugdringen, waardoor energie wordt bespaard

derland goed te benutten. De bestaande capaciteit kan

en meteen ook de uitstoot van CO2 fors wordt terug-

nu niet meer ter discussie worden gesteld. We moeten

gedrongen. De grote winst van het gebruik van rest-

leven met eerder genomen beslissingen."

warmte van afvalenergiecentrales is dat die vorm van warmtevoorziening in vergelijking met warmtevoorziening met HR-gasketels resulteert in 75 procent minder

HVC is verantwoordelijk voor het duurzaam af-

uitstoot van het schadelijke CO2. De minister juicht

valbeheer van haar aandeelhouders. Daarnaast

het gebruik van restwarmte daarom van harte toe. Dit

produceert en levert HVC duurzame energie aan

bleek nog eens op 9 maart jl. toen minister Kamp in

gemeenten, waterschappen, bedrijven en particu-

Nijmegen de officiële opening verrichtte van een warm-

lieren. Kerntaken zijn hergebruik van grondstof-

tenet, waarvoor afvalenergiecentrale ARN B.V. in Weurt

fen, afvalbeheer en duurzame energie. Bovendien

de warmte levert. Via dit net worden 14.000 wonin-

ondersteunt HVC haar aandeelhouders bij het in

gen en bedrijven op een duurzame manier van warmte

kaart brengen van maatregelen voor lokale verduur-

voorzien. De minister noemde het gebruik van warmte-

zaming. Bij een in 2014 gehouden onderzoek van

netten toen 'een schoolvoorbeeld van energievoorzie-

onder andere de Consumentenbond, Greenpeace,

ning in de toekomst'. Voor HVC is de 'Warmtevisie' een

Natuur & Milieu, Vereniging Eigen Huis, Wereld Na-

mooie steunbetuiging. Van Lieshout: "Wij zijn blij met

tuur Fonds bleek dat HVC in Nederland tot de top

dit standpunt. Het onderschrijft nog eens dat de keus

drie hoort van producenten van groene stroom.

die wij jaren geleden al hebben gemaakt voor het nuttig hergebruik van restwarmte door huishoudens en bedrijven via warmtenetten juist is geweest. Wij gaan zeker door op die weg. Onlangs hebben drie woningcorporaties in Dordrecht ons benaderd met de vraag

Tekst: Laurent Chevalier

GRAM

mei 2015

De enige vakbeurs door en De vakbeurs met meer dan 250 voertuigen!

3 en 4 juni 2015 is het weer zover:

de Stichting RAI RDD is om mensen werkzaam

ReinigingsDemoDagen 2015, de enige branche-

in de reinigingsbranche nauw te betrekken bij

brede beurs. Voor de 7e keer wordt door de

de ontwikkelingen binnen hun branche.

deelnemers van Stichting RAI RDD dit tweejaarlijks

De ReinigingsDemoDagen 2015 zijn leerzaam,

evenement georganiseerd, dus door de branche

demonstratief en innovatief, gratis entree

en voor de branche.

en gratis parkeren voor de deur, alleen aanmelden

Een uniek concept want de doelstelling van

als bezoeker op reinigingsdemodagen.nl

GRAM

mei 2015

voor de reinigingsbranche Innovaties

- zonne-energie - hybride techniek - schone brandstoffen - elektrisch rijden

Zelf doen!

KLAIR rotonde

- Rijden op veegmachines - Container oppakken met zijlader - Ondergrondse containers legen

Compleet overzicht

van kunststof afvalcontainers, ondergrondse en halfondergrondse containers.

See, feel & experience

Scania op de kombaan! CNG, LNG en V8!

Truck van de Toekomst

Doe mee met het brandstofspel!

reinigingsdemodagen.nl smeersystemen

www.containeronderhoud.nl

GRAM

mei 2015

NOVITEITEN REINIGINGSDEMODAGEN

BekkerLaGram

• een panoramisch voorraam voor uitstekend zicht op de weg;

BekkerLaGram presenteert vacuüm-

• een achteruitrij camerasysteem voor

wagens met Vaqu FSI electrische CanBus Technologie.

goed zicht op de verkeerssituatie

Het hele Vaqu FSI is ontwikkeld om

achter de machine en met de

brandstof te besparen en laat de

mogelijkheid tot uitbreiding met

vacuümpomp alleen werken als het

een dode hoek camera voor extra veiligheid en/of een zuigmondcamera.

zinvol is. Deze speciale besturing is bij BekkerLaGram in eigen huis

Daarnaast heeft RAVO iSystem

ontwikkeld en geprogrammeerd

ontwikkeld. Dit multifunctionele,

voor vacuümwagens. De waterring

interactieve controlesysteem op de

vacuümpomp heeft onder normale

RAVO 5-iSeries geeft via een monitor

omstandigheden een maximale

in de cabine direct alle gegevens weer

onderdruk van ca 0,85 bar. Ook bij

over de prestaties van de veegmachine,

een langzamer draaiende pomp zal

detecteert fouten in het functioneren van het systeem en waarschuwt

een vacuüm heersen dat meer is dan toegestaan bij K1 of K2. Daarom is er

of 4x4 aangedreven in de winterdienst,

wanneer onderhoud aan de machine

een regeling op het vacuümsysteem

met keuze uit sneeuwborstel of

nodig is. Zodra de machinist de

noodzakelijk. De ontwikkelde oplossing

sneeuwploeg en in combinatie met

werkmodus van de machine verandert

zorgt voor een traploze instelling van

diverse typen zoutstrooiers.

van vegen naar rijden of kippen, past het iSystem de informatie op het scherm

het maximaal te bereiken vacuüm en daardoor voor een optimale regeling van

De Multicar M31 – Euro 6 is niet alleen

aan. Zo heeft de machinist altijd de

het gehele bereik.

milieuvriendelijker, maar levert ook

beschikking over de juiste gegevens

nog eens meer vermogen dan zijn

voor optimale controle over de machine.

voorganger. Alle kenmerken op het gebied van ergonomie, comfort,

Nieuwe hydrauliekvarianten maken een

Terberg Matec Nederland

nog beter op de gebruiker toegesneden

Als exclusief dealer van Bucher

voertuigconfiguratie mogelijk, terwijl

Municipal toont Terberg Matec

meerdere nieuwe highligts zorgen voor

Nederland de CITY CAT 5006 EURO 6

maximaal comfort en veiligheid.

veegmachine. Dit is een middelgrote

bediening en veiligheid zijn gebleven en waar mogelijk verder geoptimaliseerd.

zelf-aangedreven veegmachine uitgerust

Hako

met een Euro 6-motor. Met deze nieuw

Met de Citymaster 1600 geeft Hako

RAVO Benelux

invulling aan een nog ontbrekende

Ravo presenteert de 5-iSeries

Bucher Municipal als eerste producent

schakel in haar programma compacte,

veegmachines voorzien van een volledig

aan de nieuwe wettelijke vastgestelde

multifunctionele veegmachines en

vernieuwde cabine, standaard ingericht

emissie-eisen, die sinds oktober 2014

werktuigdragers. Door de positionering

met onder meer:

van kracht zijn.

in de klasse tot 3,5t is flexibiliteit in

• een volledig verstelbaar stuur,

ontwikkelde veegmachine voldoet

stadsreiniging en tuin- en parkbeheer

draaibaar centraal dashboard, een

Behalve het grotere volume van het

met de Citymaster 1600 gegarandeerd.

verstelbare stoel en een verstelbare

veegvuilcompartiment (5,6m³), is ook

Compact, extreem wendbaar, geluids-

armsteun voor een perfecte

het volume van de schoonwatertank

en emissiearm, en door het volledig

zithouding;

significant toegenomen.

geveerde chassis uiterst comfortabel voor de bestuurder. Het nieuw ontwikkelde snel-wissel-systeem en de universele opvangcontainer met 1.350 liter inhoud maken een brede inzet mogelijk. Als professionele veeg-zuigmachine, of als maaizuigcombinatie. Als veelzijdige werktuigdrager voor de groendienst, 42

GRAM

mei 2015

Desondanks behoudt de machine

enzovoort zijn even groot als in

extra ruimte te creëren bovenop

door compacte buitenafmetingen

voorgaande versies en datzelfde geldt

en onder uw afvalperron. Met dit

en vier-wielbesturing zijn grote

voor de buitenafmetingen.

nagenoeg onderhoudsvrije, volbad verzinkte concept, met een lange

wendbaarheid. Interessant is het extended load sensing system. Hierbij

levensduurgarantie, bent u in staat

wordt het motormanagementsysteem

Geesinknorba

continue geïnformeerd over het exact

Geesinknorba introduceert een nieuwe

aan de beschikbare ruimte, een

benodigde hydraulische vermogen. Zo

Serie GPM Achterladers. De nieuwe serie

afvalperron te ontwerpen. Zo kunt u de

registreert het systeem bijvoorbeeld

biedt meer efficiëntie en productiviteit

bovenkant gebruiken om het afval in de

onmiddellijk hoeveel weerstand de

tijdens de inzamelroutes, dankzij

containers werpen, terwijl u de ruimte

aandrijving ondervindt en laat het de

gewichtsreductie en de toepassing van

onder het perron kunt benutten voor

motor enkel het daarvoor benodigde

één plaat hoogwaardig staal. De opbouw

bijvoorbeeld een KCA-opslagdepot. Door

vermogen produceren. Er gaat daardoor

is voorzien van de nieuwste technologie

de inzet van staalelementen, in plaats

geen druppel brandstof verloren. Dit

op het gebied van besturingssystemen.

van beton, is de bodemgesteldheid

vertaalt zich in: laag brandstofverbruik,

Dit biedt de chauffeur een unieke

aanzienlijk minder draagkrachtig.

laag geluidsniveau en geen onnodige

interface met de achterlader en

Dit bespaart u veel geld als het gaat

mechanische belasting.

andere apparatuur. Bovendien is het

om de sondering en aanleg van de

mogelijk om storingen vanuit de cabine

onder(grond)vloer.

geheel naar eigen wens en aangepast

of een andere locatie via GPRS of webgebaseerde software op te lossen. De nieuwe display in de cabine biedt het gemak van een geavanceerde camera, GPS en besturings- all-in-one systeem. De GPMIV is beschikbaar in opbouwvolumes variërend van 12 tot 28m³. Naast de standaardbreedte van

Aebi Schmidt

2,5m is er ook een smallere serie van 2,2m om de wendbaarheid in de smalle

Schmidt worden sinds 2014 uitgerust

Schuitemaker Industrial

met motoren die voldoen aan de Euro

Schuitemaker Industrial presenteert op

6-norm. Inmiddels heeft Aebi Schmidt

de RDD weer een aantal innovatieve

al meerdere Euro 6 veegmachines

winterdienstoplossingen, waaronder

uitgeleverd, onder andere aan de drie

een wendbare en veelzijdige sproeier

grootste gemeenten in Nederland.

voor fietspaden. De werkbreedte van

Veegmachines worden vaak ingezet in

deze sproeier varieert van 1.500 mm

gebieden waar veel mensen op straat

tot 5.500 mm. De inhoud bedraagt 700

zijn. Gemeenten hechten dan ook veel

liter. Schuitemaker toont op de RDD

De Schmidt Cleango 4m3 en Schmidt

straten te verhogen.

Swingo 2m3 veegmachines van Aebi

waarde aan een schone uitlaat. Met de

een aanhanger met een breedte binnen

Euro 6-motor is opnieuw een enorme

KTK

stap gemaakt in het voorkomen van

KTK presenteert een innovatief

fiets- en hoofdrijbaanploegen, toont

emissies van schadelijke stoffen,

stalen modulair afvalperron voor de

Schuitemaker op de beurs ook haar

onder andere door het innovatieve

(her)inrichting van uw milieustraat:

grote-capaciteit sneeuwbezems,

uitlaatsysteem met roetfilter en de SCR-

SMAP. SMAP biedt u de mogelijkheid

ploegbezems (combinatie van een ploeg

1.500 mm. Naast de gebruikelijke

katalysator die stikstofverbindingen

en een rolbezem) en de revolutionaire

neutraliseert.

dubbele slijtstroken ploeg. Natuurlijk kunt u meer strooien, maar wat er niet

Aebi Schmidt is er in geslaagd om

ligt hoeft ook niet te dooien!

de Euro 6-motor te integreren in de bestaande machine, zonder concessies te doen aan de functionaliteiten, volumes en afmetingen van de veegmachines. Vuilcontainer, watertank, GRAM

mei 2015

NIEUWS UIT DE BRANCHE

Nieuwe gft-vergister Indaver

Greenups tegen zwerfvuil

In april hebben Commissaris van de Kon-

gft-afval op jaarbasis verwerkt en 3.400

ing Jaap Smit, burgemeester Liesbeth

Alphense

Spies en Indaver CEO Paul De Bruycker

groen gas. Jaap Smit, commissaris van

Gemeente Roosendaal en Saver plaatsen

de duurzame GFT-vergister Bio Power

de Koning in de provincie Zuid-Holland:

Greenups op middelbare scholen in strijd

Alphen van Indaver officieel geopend.

"Ik ben trots op de opening van de Bio

tegen zwerfvuil. De Greenup is een em-

Bio Power Alphen is een hoogwaardige

Power installatie, de eerste gft-vergister

ballage-apparaat waarin zowel blikjes,

installatie die het gft-afval op duurzame

in onze provincie. Het bedrijf en de tech-

drankenkartons als PET-flesjes wegge-

wijze verwerkt. Het vergisten van dit

nologie passen goed bij wat wij hier in

gooid kunnen worden. Het is een nieuw

afval in combinatie met composteren

Zuid-Holland zijn en willen worden. Wij

middel voor de bewustwording van

is 100 procent duurzaam omdat niets

hebben de ambitie een regio te zijn die

middelbare scholieren op afvalgebied

verloren gaat bij de verwerking. Indaver

zoemt van de innovatie. De investering

en de strijd tegen zwerfvuil. De scho-

heeft 16 miljoen euro geĂŻnvesteerd in de

van Indaver in de Bio Power installatie

lieren ontvangen tegoedbonnetjes voor

bouw van de vergister, die 75.000 ton

sluit daar prima op aan."

het inleveren van PET-flesjes, blikjes en

huishoudens

voorziet

van

drankenkartons. Met de bonnen krijgen ze korting bij de aankoop van drink- en etenswaren in de kantine. Op 7 april is de laatste van drie Greenups officieel in gebruik genomen door wethouder Saskia Schenk van de gemeente Roosendaal, Pieter Balth Linders, adjunct directeur van Saver, en leerlingen van het Jan Tinbergen College in Roosendaal. Saver haalt de drie gescheiden afvalstromen op en levert ze af bij speciale afvalverwerkers, zodat ze daarna weer als grondstoffen gerecycled kunnen worden in nieuwe producten. Al het afval dat in de Greenup gegooid wordt, belandt niet op straat. Op deze manier wordt zwerfvuil voorkomen.

Solarpark op afvalberg Avri Avri krijgt â&#x201A;Ź14,4 miljoen subsidie voor

gievoorziening in Nederland. De ver-

afval meer wordt gestort. De afvalstort-

de aanleg van een solarpark van 10,5

gunning voor de aanleg van het park is

plaats is van 1969 tot 2014 in gebruik

hectare op de afvalberg in Geldermalsen

inmiddels verleend. Als de werkzaam-

geweest. Het grootste deel van de stort-

langs de A15. Als het bestuur van Regio

heden in 2016 starten, zal het park naar

plaats is al voorzien van een definitieve

Rivierenland instemt met de plannen

verwachting in 2017 worden opgeleverd.

eindafwerking. De resterende 7 hectare

voor de uitwerking van het park, wordt

De afvalberg kan deze nieuwe bestem-

volgt in 2016.

in 2016 gestart met het aanbrengen van

ming als solarpark krijgen omdat er geen

37.000 zonnepanelen. Deze panelen leveren energie voor ruim 2.800 huishoudens. Het zou daarmee het grootste zonne-energiepark van Gelderland worden en, afhankelijk van de ontwikkelingen bij andere initiatiefnemers, wellicht het grootste van Nederland. De subsidie is toegekend door het Ministerie van Economische Zaken. Met de subsidieregeling SDE+ stimuleert het ministerie de ontwikkeling van een duurzame ener44

GRAM

mei 2015

NIEUWS UIT DE BRANCHE

Handhavingsactie noordelijke provincies tegen afval in natuur Eind maart vond een brede controle

Afval in de natuur blijft een veel

op milieuhandhaving plaats in het

voorkomende

buiten-gebied van de provincies Dren-

heeft vele nadelige gevolgen. Tuin-

the, Groningen en Zuid- en Noordoost

planten kunnen inheemse planten over-

Fryslân. Ruim 50 groene en blauwe

woekeren, wilde dieren worden ziek,

opsporingsambtenaren van de politie

grond en water raken vervuild. Vaak

Drenthe en Groningen, Staatsbosbeheer,

komt het er op neer dat Staatsbosbeheer

Het Drentse Landschap, Natuurmonu-

het afval opruimt. Dat gaat ten koste

menten, Waterschap, Provincie Drenthe

van gemeenschapsgeld, dat bedoeld

en andere organisaties waren geza-

is voor het beheer van natuurgebieden

menlijk op stap om overtredingen in de

of voor het onderhouden van recre-

natuur op te sporen. Staatsbosbeheer,

atievoorzieningen. Alleen al bij Staats-

de provincies en de politie spreken van

bosbeheer worden de kosten voor

een succesvolle samenwerking. Er zijn

het opruimen van afval op jaarbasis

Vanaf 1 maart 2015 legt VDK Nederland

dit jaar minder afvaldumpingen aanget-

geschat rond een miljoen euro. Soms

zich mede toe op de import, service en

roffen dan vorige jaren, maar toch nog

wordt samengewerkt met gemeentes,

onderdelenlevering van de

erg veel, namelijk op 62 plekken.

bijvoorbeeld in het Drentsche Aa-ge-

Provence Benne huisvuilwagens, met

bied, om de kosten te drukken.

opbouwvolumes vanaf 5m³. Provence

ergernis.

Vervuiling

Provence Benne bij VDK compacte

Benne onderscheidt zich door een solide

Vondsten Onder de 62 illegale afvaldumpingen

Volgens een landelijke inventarisatie van

product van hoogwaardige kwaliteit, is

viel een enorme hoeveelheid landbouw-

Staatsbosbeheer zijn afvaldumpingen

eenvoudig in gebruik en is als vanzelf-

plastic op. Op vijf plekken troffen de

in de natuur de afgelopen tien jaar

sprekend betrouwbaar. Met de G1, G2 en

opsporingsambtenaren resten van hen-

geleidelijk gestegen, met een piek in de

G3-series biedt VDK sterke ecologische

nepteelt aan zoals planten, potgrond

laatste drie jaar als het gaat om afval

en economische oplossingen voor de af-

en isolatie. Andere opvallende zaken

van hennepplantages en van drugslabs.

vallogistiek.

waren 15 liter afgewerkte motorolie en

De spreiding over het land is divers;

asbestdumps. Alle aangetroffen zaken

sommige regio's zijn redelijk rustig,

Herman Schulte, Sales Manager VDK

worden op kaart gezet en nader onder-

in andere is het elk weekend raak. De

Nederland: "VDK is reeds vele jaren actief

zocht. In totaal zijn er zeven processen

handhavingsactie geeft hoop, het aantal

in de constructie van afval inzamelen

verbaal opgemaakt, waarvan drie voor

geconstateerde afvaldumpingen is lager

recyclingsystemen. Het VDK product-

loslopende honden en één voor dief-

dan vorige jaren. Maar waar dat precies

gamma wordt nu uitgebreid met de kle-

stal van illegaal gekapt hout. Er volgen

aan ligt is niet duidelijk. Hopelijk zet

ine en zeer compacte huisvuilwagens

waarschijnlijk nog meer proces ver-

de dalende lijn in deze provincies de

van Provence Benne. Dit is een logische

balen als daders zijn opgespoord.

komende jaren verder door.

aanvulling op ons assortiment, waardoor we onze klanten nu een productgamma kunnen aanbieden dat nog completer is dan voorheen. Met de toevoeging van Provence Benne, zijn we nu in staat om huisvuilwagens aan te bieden van 5m³ tot en met 30m³".

GRAM

mei 2015

Colofon

Agenda

Uitgever NVRD, WTC Arnhem Nieuwe Stationsstraat 10 6811 KS ARNHEM Telefoon 088 - 3770000 E-mail post@nvrd.nl I-net www.nvrd.nl

28 mei NVRD Jaarcongres ‘Slimmer Organiseren’ Tilburg

Redactiecommissie Marc Veenhuizen, gemeente Apeldoorn (hoofdredacteur) Riny de Jonge, stadsdeel Amsterdam-Oost Willy Brinkbäumer, Twente Milieu Martin van Nieuwenhoven, Rijkswaterstaat Addie Weenk, Rijkswaterstaat Diederik Notenboom, Meerlanden Fabienne Mantes, Avalex Raymond van der Sluijs, gemeente Nissewaard Dico Kuiper, gemeente Alphen aan den Rijn Marianne Zegwaard, MWH Global Ilse van der Grift, NVRD

www.slimmerorganiseren.nl 29 mei Algemene Leden Vergadering NVRD, Stadhuis Tilburg 3 en 4 juni ReinigingsDemoDagen Lelystad www.reinigingsdemodagen.nl 17 juni Congres ‘Arbeidsparticipatie in de uitvoering van gemeentelijke beheertaken’

Eindredactie Karin Hegeman en Berit Aagten Postbus 1218, 6801 BE Arnhem tel. 088 - 3770000 e-mail: hegeman@nvrd.nl

NBC Nieuwegein Organisatie Stadswerk en NVRD 23 juni

Advertentie-exploitatie

VANG workshop Milieustraten, DAR Nijmegen

Bureau Van Vliet Postbus 20, 2040 AA Zandvoort tel. 023 - 5714745 e-mail: M.dewit@bureauvanvliet.com

www.nvrd.nl

Opmaak en druk Weevers, www.weevers.nl Gemeentereiniging en Afvalmanagement is het officiële vakblad van de

morgen kunt u haar gerust weer een vraag stellen Abonnementenadministratie NVRD, Postbus 1218, 6801 BE Arnhem Jaarabonnement ad € 98,– excl. BTW. België € 122,50 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: € 11,50.

Beëindiging abonnement Abonnementen moeten schriftelijk bij de NVRD en uiterlijk op 15 november worden opgezegd. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd. ISSN 1569-0458 © NVRD

Bel de gratis KWF Kanker Infolijn 0800 - 022 66 22 Al uw persoonlijke vragen over kanker persoonlijk beantwoord GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC®-keurmerk en verschijnt 10x per jaar. Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

GRAM

mei 2015

Close-Up

Nedvang gaat kunststof afval controleren Gemeenten zijn sinds begin dit jaar zelf verantwoordelijk voor de sortering en recycling van kunststof verpakkingsafval. Om de kwaliteit van de verwerking te kunnen waarborgen, heeft Nedvang een controlesysteem in werking gesteld. “Recycling van kunststof verpakkingsafval is een ver-

teerder daarop aan en stellen eventueel een vervolgonderzoek in. Pas

antwoordelijkheid die we samen delen”, zegt Dick

in het uiterste geval, als de kwaliteit na enkele controlestappen nog

Zwaveling, directeur van Nedvang. “Voorheen zorgden

steeds niet in orde is, gaan we naar de aanleverende gemeenten toe om

wij als Nedvang voor de verwerking en hadden we dus

hen eventueel te korten op de bijdrage uit het Afvalfonds. Dat klinkt

goed zicht op de kwaliteit. Nu staan we er wat verder

streng, maar we merken dat veel gemeenten weinig zicht hebben op

vanaf, doordat gemeenten met zelfgekozen sorteer-

wat er met hun kunststof verpakkingsafval gebeurt. Ze besteden het

ders werken. Op zich is dat prima, marktwerking zorgt

uit en vertrouwen er al snel op dat het dan wel in orde zal zijn. Op dat

voor innovatie en wellicht hogere kwaliteit. Maar om-

gebied kunnen gemeenten nog een slag maken, vooral via goed con-

dat de verwerking nu verspreid is over verschillende

tractmanagement."

sorteerders, waar ook nieuwkomers bij zitten, is het belangrijk de vinger aan de pols te houden. De vergoe-

Het tweede spoor van het controlesysteem van Nedvang is adminis-

dingen uit het Afvalfonds bedragen in totaal meer dan

tratieve controle. Zwaveling: “Gemeenten geven via de Wastetool aan

100 miljoen euro per jaar. Dat geld betalen we met ons

welke hoeveelheden ze inzamelen. Staat ergens een komma verkeerd,

allen, daar moet je goed mee omgaan. Bovendien zet-

of zijn er plotseling grote verschuivingen, dan nemen wij contact op

ten miljoenen Nederlanders zich in om hun afval netjes

met de gemeenten. Het kan gaan om een foutje. Daarnaast gaan we

te scheiden. Gemeenten en bedrijfsleven zijn het aan

met accountants kijken of de kwaliteitsprocedures op orde zijn, of de

hen verplicht te laten zien dat de verwerking dan ook

weegbonnen van de recycler kloppen, of er geen dubbeltellingen zijn.

goed gebeurt.”

Die controle gaat dus wat dieper.”

Steekproeven

Steile groeicurve

Het controlesysteem van Nedvang bestaat uit zowel

Volgens Zwaveling gaat het over de hele breedte opvallend goed met

administratieve als fysieke controles. “We gaan bij sor-

de inzameling en verwerking van kunststof verpakkingsafval van huis-

teerders langs om steekproefsgewijs balen uit elkaar

houdens. “Vorig jaar is er weer twintig procent meer gerecycled dan

te trekken”, zegt Zwaveling over dat laatste onderdeel.

het jaar daarvoor. De groeicurve is heel erg steil. We zitten in Nederland

“Treffen we onregelmatigheden aan, zoals vervuiling

nu op zo’n 120 tot 130 kiloton kunststof afval per jaar. De verwerking

of onjuiste soorten kunststof, dan spreken we de sor-

van al dat afval moet transparant zijn en goed te volgen. Daar gaan wij ons hard voor maken de komende jaren. Door goed de vinger aan de pols te houden in de hele verwerkingsketen. Het is een verantwoordelijkheid waar we allemaal samen de schouders onder moeten zetten.” Voor meer informatie, kijk op www.nedvang.nl/ kunststof-verpakkingsafval. Tekst: Hetty Dekkers

GRAM

mei 2015

Eén totaaloplossing voor al uw bedrijfsprocessen! AMCS Group is wereldwijd marktleider in het leveren van een end-to-end oplossing voor de afval- en recyclingbranche. Transvision, onderdeel van AMCS Group, biedt unieke software voor routeplanning en -optimalisatie van alle typen afvalinzameling binnen één systeem. Samen bieden wij u onder de naam ELEMOS één integrale oplossing die uw bedrijfsprocessen ondersteunt van contract tot facturatie en met inbegrip van business intelligence, webportals voor klanten, integratie met externe systemen, containermanagement, uitvoering, fleet management, routeplanning & -optimalisatie, dynamisch weegbrug- & depotmanagement en een CRM & callcenter module.

Wilt u weten welke kostenbesparingen en voordelen u kunt bereiken met het gebruik van onze totaaloplossing? Bel dan naar +31 (0)10 8208868 of mail naar info@transvision.eu

www.amcsgroup.com

•