GRAM mei 2018

SAMEN VOOR SCHONE EN AFVALVRIJE GEMEENTEN

VAKBLAD 2017 VAKBLADVAN VANDE DENVRD NVRD||JAARGANG JAARGANG108 109#05 #04JUNI MEI 2018 PERIKELEN SPECIAL RONDOM DE AFVALNVRD STOFFENHEFFING JAARCONGRES

BIJPLAATSEN VAN VAN RESTAFVAL AFVAL BIJPMD+ ONDERGRONDSE NAAR AFVALCONTAINERS

OPLOSSING VOOR GROF HUISHOUDELIJK GFT/GFE OVERLEGGEN OVER LUIERS STEEDS RESTAFVAL, WEL OF NIET IN STEDELIJK GESLOTEN MATRASKETEN DICHTERBIJ NASCHEIDEN? GEBIED

COLOFON UITGEVER NVRD, WTC Arnhem Nieuwe Stationsstraat 10 6811 KS ARNHEM +31 (0)88 - 3770000 post@nvrd.nl www.nvrd.nl REDACTIECOMMISSIE Marc Veenhuizen, gemeente Apeldoorn (hoofdredacteur) Riny de Jonge, stadsdeel Amsterdam-Oost Addie Weenk, Rijkswaterstaat Diederik Notenboom, Meerlanden Folkert Starreveld, Cyclus Management Dico Kuiper, gemeente Alphen aan den Rijn Marianne Zegwaard, Stantec Bas Assink, Twente Milieu Ilse van der Grift, NVRD EINDREDACTIE Karin Hegeman en Berit Aagten Postbus 1218, 6801 BE Arnhem +31 (0)88 - 3770000 hegeman@nvrd.nl

INHOUD 04

SPECIAL NVRD JAARCONGRES Met het congresprogramma, een voorwoord van Albert van Winden en Han Noten, introductie van de sprekers en een artikel over Amsterdam.

HEF HET GLAS OP DE JARIGE GLASBAK

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Elma Media B.V. Silvèr Snoek - Sales Manager 0226 33 16 67 - s.snoek@elma.nl www.elma.nl

Veertig jaar na de allereerste plaatsing in Den Bosch start in mei een feestelijke Glas in ’t Bakkie-campagne rondom het veertigjarige bestaan van de gemeente-

REALISATIE EN DRUK Print2Pack, print2pack.nl

lijke glasbak.

Coverbeeld: Patricia Dorland ABONNEMENTENADMINISTRATIE NVRD, Postbus 1218, 6801 BE Arnhem Jaarabonnement ad €108 ex btw.

België €125 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: €11,50.

BEËINDIGING ABONNEMENT Abonnementen moeten schriftelijk bij de NVRD en uiterlijk op 15 november worden opgezegd. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd.

Gemeentereiniging en Afvalmanagement is het officiële vakblad van de NVRD. Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

ISSN 1569-0458 © NVRD RECYCLED Made from recycled material

C106833

GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC®-keurmerk en verschijnt 10x per jaar.

18

26

GFT/GFE IN STEDELIJK GEBIED Of het nu brongescheiden ‘schoon’ gftafval is, of ‘grijs’ nagescheiden ONF, de composteerders in Nederland willen de hoeveelheid biogas die zij uit deze omvangrijke organische afvalstroom winnen, vergroten.

14 CLOSEUP 15 BEZEM 16 ALMERE, VAN RESTAFVAL NAAR PMD+ 23 G ROENE AFVALBAKKEN VOOR EEN SCHONE GEMEENTE 24 INTERVIEW MET FUTUROLOOG PETER VAN DER WEL 29 NAAR EEN CIRCULAIRE ECONOMIE MET VANG-HUISHOUDELIJK AFVAL 30 TEXTIEL UIT HET GRIJZE CIRCUIT: DE TRIPLE P-AANPAK 33 HOE ENQUÊTES AFVALSCHEIDING KUNNEN BEÏNVLOEDEN 34 NIEUWE PRIVACYREGELGEVING BIJ AFVALINZAMELING 38 OVERLEGGEN OVER GESLOTEN MATRASKETEN 41 NVRD-NIEUWS 42 DE LEDEN CENTRAAL 43 BRANCHENIEUWS 46 AGENDA

GRAM #4 mei 2018 | 3

4 | GRAM #4 mei 2018

De afvalsector maakt er wat van!

Voorwoord

Amsterdam is trots u te mogen begroeten als gast op het NVRD Congres 2018. Het congres dat in het teken staat van het thema dat we iets moois kunnen maken van afval. Letterlijk en figuurlijk. ‘Amsterdam maakt er wat van’ is de slogan die we in Amsterdam gebruiken om de inwoners beter hun afval te laten scheiden.

We laden deze campagneslogan door te laten zien wat we maken van oud papier, plastic, glas en textiel. En dat begint haar vruchten af te werpen. We kwamen op deze slogan doordat we aan Amsterdammers vroegen: "Wanneer zijn jullie bereid om het afval te scheiden?" 86% antwoordde daarop: “Als we weten wat ervan gemaakt wordt.” En daar zijn we nu volop mee bezig. Maar we faciliteren de Amsterdammers ook volop met het plaatsen van ondergrondse containers voor de diverse waardevolle stromen. We halen daarnaast 4000 ondergrondse containers voor restafval weg en plaatsen daar waardencontainers voor glas, papier, plastic en textiel voor terug. Dit moet onder andere helpen het scheidingspercentage in Amsterdam te verhogen. Met de nieuwe scheidingsinstallatie bij het AEB zal dat dit jaar zeker met minimaal 10% toenemen.

De taak van onze sector is de afgelopen jaren enorm veranderd. En ook de komende jaren staan we niet stil. Niet voor niets presenteren we de dag voorafgaand aan ons congres een toekomstvisie voor de sector. Maar ook het congres zelf laat zien dat rollen anders zijn. Wij voelen ons verantwoordelijk voor wat er met de door ons ingezamelde grondstoffen gebeurt.

‘De afvalsector maakt er wat van’ als thema is dan ook heel bewust gekozen en sluit ook mooi aan bij ons project ‘Wij maken werk van circulair’.

pitches van startende ondernemers. Van inspiratie door de plastic soup surfer tot de internationale context waarbij wordt verteld wat er is gedaan met het door ons ingezamelde geld voor het ISWA Scholarship Programme. We presenteren en discussiëren over de resultaten van de peiling van wat Nederlanders vinden van ons afvalbeleid en de staatssecretaris geeft haar visie op de toekomst. Dit alles komt voorbij op 31 mei. Dat het ons veel inspiratie mag geven voor de toekomst!

Gedurende de dag staan we stil bij wat we van - tot dan toe - nutteloos materiaal kunnen maken. Van concrete plannen tot het bouwen van de luierrecyclinginstallatie in Amsterdam en tot

Han Noten Voorzitter NVRD

Maar, om met de woorden van onze NVRDvoorzitter te spreken: “We zijn dan wel trots, maar nog niet tevreden". Dat zijn we pas als we het brongescheiden percentage kunnen verhogen. Want dat is het uiteindelijk doel: het verhogen van de kwaliteit en kwantiteit van waardenstromen, die makkelijk voor een goede prijs kunnen worden afgezet. Die producenten goed kunnen gebruiken voor nieuwe producten. En om de inzameling van afval steeds duurzamer en schoner te laten plaatsvinden, investeren we in zero-emission voertuigen. Maar in Amsterdam begint onze afvalketen altijd met preventie. Want als we geen afval maken, hoeven we het ook niet op te halen. De Ja-Ja sticker is daar een succesvol voorbeeld van. En daarmee was Amsterdam dan wel weer de eerste.

Nogmaals: wij zijn trots dat u naar Amsterdam komt. We maken er wat van!

Albert van Winden Programmamanager Optimalisatie Afvalketen Amsterdam

GRAM #4 mei 2018 | 5

NVRD Jaarcongres 2018 Stientje van Veldhoven

Wat is de opgave voor de afvalsector?

Drs Stientje van Veldhoven begint haar loopbaan in 1997 als persoonlijk assistent van Elly Plooij van Gorsel, VVD-lid Europees Parlement. Van 1999 tot 2003 werkt ze als beleidsmedewerker innovatiebeleid op het ministerie van Economische Zaken. Vanaf 2003 werkt ze bij de Permanente Vertegenwoordiging van Nederland bij de Europese Unie als eerste ambassadesecretaris onderzoeksbeleid en technologisch wetenschappelijk attaché.

In 2007 wordt Stientje van Veldhoven beleidsadviseur coördinatie intergouvernementele initiatieven bij de Europese Commissie. Daarna is ze van 2009 tot 2010 clustercoördinator Zuidvleugel Randstad bij het ministerie van Economische Zaken.

Sinds 17 juni 2010 is Stientje van Veldhoven lid van de Tweede Kamer voor D66 met in haar portefeuille onder meer duurzaamheid, mobiliteit, klimaat en energie, ontwikkelingssamenwerking en LNV. Ze is van 2012 tot 2017 ook lid van het presidium en fractiesecretaris. Op 26 oktober 2017 is Stientje van Veldhoven benoemd tot staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat in het kabinet-Rutte III. Tijdens het NVRD-congres zit het eerste half jaar van haar staatssecretariaat erop. Een tijd waarin niet alleen de transitieagenda’s het licht hebben gezien die moeten leiden tot een circulaire economie in 2050, maar waarin er ook felle discussies zijn gevoerd over statiegeld. Hoe kijkt zij terug op dit eerste half jaar? Wat zijn haar speerpunten voor de komende jaren? En wat is de opgave voor onze sector volgens ‘onze’ bewindspersoon?

Timothy Bouldry

zegt het met foto’s Op het NVRD-congres in mei is een foto-expositie te zien van spreker Timothy Bouldry.

Het zijn mooie en aangrijpende beelden van kinderen die overal ter wereld op vuilstortplaatsen werken. Op initiatief van Bouldry richtte ISWA drie jaar geleden een scholarship fund op, waarmee ‘dumpsite-kinderen’ een uitweg wordt geboden uit hun hopeloze situatie.

Foto: Patricia Dorland

Bouldry komt op het congres vertellen over de resultaten van het scholarship fund. Is het een succes, waar loopt men tegenaan? Hij zal ook spreken over zijn passie voor fotografie. “Na jarenlang open vuilstortplaatsen te hebben gefotografeerd, begrijp ik beter waarom ik hou van

6 | GRAM #4 mei 2018

mijn vak. Met foto’s creëer je een bewustzijn bij andere mensen. Iedereen kan zien hoe het milieu en de menselijkheid wordt aangetast, op de dumpsites waar mensen leven en werken.”

NVRD-leden hebben overigens een steentje bijgedragen aan scholingsproject van ISWA en Bouldry. Tijdens het NVRD-congres van vorig jaar, zamelden de leden in één dag maar liefst 42.500 euro in voor het fonds. Bauldry verblijft momenteel veel in Nicaragua, waar hij dumpsites fotografeert en enkele scholingsprojecten voor kinderen begeleidt.

De afvalsector maakt er wat van!

Marcello Somma

Van luier tot grondstof

"Tien jaar geleden namen we onze verantwoordelijkheid als producent", vertelt Somma. "Want

luiers, maandverband en andere hygiënische producten maken een aanzienlijk deel uit van het restafval. In Italië is dat 3 tot 5 procent."

De voorbereidingen namen wat tijd, maar vorig jaar opende Fater SpA dan toch als eerste in Italië een eigen fabriek, waar nu 10.000 ton gebruikte luiers, maandverbanden en tampons gerecycled worden. “Helaas kunnen we de herwonnen grondstoffen nog niet

gebruiken voor onze eigen producten, maar er worden al wel pallets van gemaakt, kleerhangers, nieuw papier en dergelijke. Ooit kunnen we het materiaal gebruiken voor in onze eigen producten, daar werken we hard aan.”

Omdat de luierrecycling in Italië zo´n succes is, opent Fater SpA, samen met AEB, in 2019 een recyclinginstallatie in Amsterdam.

Foto: Patricia Dorland

Marcello Somma is directeur van het Italiaanse bedrijf Fater SpA. Die naam zegt de gemiddelde lezer niets, maar wie weet dat Fater SpA producent is van merken als Pampers, Allways en Tampax, begrijpt waarom het bedrijf marktleider is in Italië van ´persoonlijke hygiënische producten´.

GRAM #4 mei 2018 | 7

NVRD Jaarcongres 2018 Merijn Tinga

Meer statiegeld, minder plastic in zee Merijn Tinga staat bekend als de Plastic Soup Surfer. Sinds een paar jaar voert hij sportieve acties tegen het zwerfplastic in de oceanen. In 2014 maakte hij een surfplank van plastic afval dat hij zelf verzamelde. Hiermee kitesurfte hij honderden kilometers langs de Nederlandse en Belgische kust om aandacht te vragen voor het zwerfafval op zee. Twee jaar later stak hij op een surfplank het Kanaal over naar Engeland. Met die tocht startte hij een petitie ‘voor een verbod op statiegeldloze plastic wegwerpflesjes’. De petitie is inmiddels een hit op internet en werd al 60.000 keer getekend.

Foto: Patricia Dorland

Supermarkten en producenten kunnen nu niet meer zeggen dat ze de omvang van het probleem niet kennen, aldus Tinga. Maar zijn onvermoeibare strijd voor meer statiegeld, en dus minder plastic in het milieu, is nog niet gestreden. In een Kamerdebat, half maart, werd besloten statiegeld op kleine plastic flesjes toch weer een paar jaar uit te stellen. “Dat is een kleine teleurstelling”, beaamt Tinga. “Maar toch weet ik zeker dat het goed komt. De politiek loopt gewoon iets achter bij de realiteit.

Het maatschappelijk draagvlak voor statiegeld

8 | GRAM #4 mei 2018

op kleine flesjes neemt enorm toe. Zelfs de frisdrankmaatschappijen beginnen het idee te omarmen. Dat merk ik bij mijn gesprekken die ik daar heb in de bestuurskamers. Het onderwerp staat nu echt hoog op de agenda, een

doorbraak kan niet lang meer duren.”

Tinga heeft er dus alle vertrouwen in dat het statiegeld op kleine flesjes er snel gaat komen.

Op het congres vertelt hij er meer over.

De afvalsector maakt er wat van!

Maurice de Hond

Wat motiveert mensen om afval te scheiden?

Opiniepeiler en ondernemer Maurice de Hond is in 1971 afgestudeerd als sociaal geograaf bij de UvA in Amsterdam.

Na een korte periode als wetenschappelijk medewerker was Maurice 15 jaar actief als onderzoeker: tussen 1973 en 1975 bij Inter/View, daarna samen met Hedy d’Ancona (Cebeon) en vanaf 1980 als mededirecteur van Inter/View. Sinds 1976 is Maurice in de media actief op het terrein van verkiezingsonderzoek.

Eerst bij Vara’s In de Rooie Haan. Later o.a. in Achter het Nieuws en NOVA.

drie jaar CIO bij Wegener Arcade. Daarbij onder meer verantwoordelijk voor de interne IT en de internetactiviteiten.

Sinds 2002 runt Maurice www.peil.nl, een opiniepanel, waarmee actuele ontwikkelingen in de Nederlandse samenleving op de voet gevolgd kunnen worden. In 2012 heeft hij een onderzoek uitgevoerd voor de NVRD naar de visie van Nederlanders op (zwerf)afval. In de afgelopen jaren is er veel veranderd, zowel in beleidsmatig opzicht als in het gedrag van inwoners. Tijd om opnieuw een onderzoek uit te voeren naar het gedrag, de motivatie en eventuele samenhang met politieke voorkeur van inwoners bij het scheiden van afval. Tijdens het congres worden de uitkomsten gepresenteerd en discussieert een panel met onder andere Maurice de Hond over de resultaten.

In 1984 werd Maurice assistent van Anton Dreesmann, waarbij onder andere het project Micro Computer Club Nederland werd opgezet en hij directeur werd van Headstart in de Verenigde Staten.

Na vier jaar te hebben gewerkt bij ITT Gouden Gids op het terrein van marketing en business development was hij

Marceline Schopman

Dagvoorzitter Marceline Schopman is een ervaren dagvoorzitter, moderator en interviewer. Met haar jarenlange ervaring als presentatrice van landelijke televisie- en radioprogramma’s en als zeer regelmatig geboekte dagvoorzitter en gespreksleider voor uiteenlopende congressen, symposia en bijeenkomsten van 100 tot 3.500 deelnemers, levert zij graag haar deskundige, professionele en onafhankelijke bijdrage. Marceline weet de juiste sfeer te scheppen en effectief de verbinding te leggen tussen de genodigden op het podium en de aanwezigen in de zaal.

Zij is alert, kritisch, energiek, humorvol en prikkelend en weet vakkundig de rode draad en de tijd te bewaken.

GRAM #4 mei 2018 | 9

Ondergronds persen de norm in grote steden Nu ruimtegebrek steeds vaker onderwerp van gesprek is en de afvalstroom de komende jaren niet afneemt, zal de perscontainer steeds vaker een duurzame en kostenbesparende uitkomst bieden. Zo ook in Amsterdam, waar meer dan 250 Presstation’s van Sidcon te vinden zijn.

IFAT

Sidcon is van 14 tot en met 18 mei te vinden op de IFAT in München, een ­toon­aangevende­milieubeurs­op­het­gebied­van­afval-­en­grondstoffenbeheer.­ Bent u hier ook aanwezig en zou u graag meer informatie krijgen over de Presstation? Kom gerust bij ons langs op standnummer 210 (hal 5).

21-8000-0382-01 NVRD GRAM mei 2018

Sidcon_ advertentie_SM_V02.indd 1 1_2_li_GRAM_190x130.indd 1

www.sidcon.nl

11-04-18 16:15 17-04-18 13:42

Innovatieve software voor de afval- en recyclingsector Volledig cloudbased AVG proof

 21south.nl

1_2_li_GRAM_190x130.indd 1

 info@21south.nl

 +31 (0)10 766 0065

21-8000-0384-01 NVRD GRAM mei 2018

17-04-18 13:20

De afvalsector maakt er wat van!

Amsterdam maakt er wat van Van Afval naar Grondstof. Minder verspilling en vervuiling. Maximaal 1,5 graad opwarming van onze aarde.

Hoe maken we daar wat van in een grote stedelijke regio? Het is duidelijk dat de huidige systemen niet gaan werken voor deze opgave. Het roer moet om! Het Amsterdamse stadsbestuur heeft in 2016 richting gegeven met het Uitvoeringsplan Afval en een routekaart vastgesteld naar een circulaire economie. De stad wil koploper zijn. De landelijke transitie-agenda’s voor de circulaire economie vormen daarbij een mooi aanknopingspunt.

TEKST Riny de Jonge en Stef le Fevre BEELD Patricia Dorland Voor een traditionele inzamelingsorganisatie betekent dat nogal wat: het werkveld wordt breder en er wordt een andere houding en werkwijze verwacht. Niet alleen excelleren in het ophalen en wegbrengen, maar samenwerken voor een circulaire economie. De Amsterdamse insteek is leren door te doen, aansluiten daar waar energie is en opschalen waar het kan.

Dit artikel geeft een kijkje in de hoofdstedelijke keuken.

VOORKOMEN, VERBETEREN, VERNIEUWEN Sinds 2016 zijn de Amsterdamse inzamel-

diensten aan het veranderen. Met als slogan ‘Amsterdam maakt er wat van’, ligt de nadruk op voorkomen van afval, verbeteren van afvalscheiding en vernieuwen van de afvalinzameling- en verwerking. Dat gebeurt samen met de medewerkers uit de uitvoering, beleidsmakers en partners, in gezamenlijke projecten.

Voorkomen van afval is een beetje een ondergeschoven kindje. Per januari 2018 is met de invoering van de JA-JA sticker om papierverspilling tegen te gaan een eerste stap gezet. Verbeteren gaat over het optimaliseren van onze huidige inzamelvoorzieningen, verduurzamen van

onze verwerkingscontracten én de logistieke operatie. Vernieuwen gaat over het doorbreken van systemen als die niet meer functioneel zijn: zoals vraag gestuurd inzamelen: wat en hoe zamelen we in om tot zoveel mogelijk materiaal en producthergebruik te komen?

Amsterdam heeft als doel het scheidingspercentage van het huishoudelijk afval van 27% in 2016 naar 65% in 2020 te verhogen. Een belangrijk deel van de verhoging wordt gerealiseerd door optimalisering van de spreiding van de containers voor grondstoffen en de naschei-

GRAM #4 mei 2018 | 11

NVRD Jaarcongres 2018

een verzoek indienen voor een wormenhotel, waarin zo’ n 20 huishoudens hun gf kunnen deponeren. Tijgerwormen vermalen het gf en produceren zeer hoogwaardige compost, dat door de bewoners geoogst en gebruikt wordt in hun tuin of bloembak. De wormenhotels worden in bruikleen gegeven aan bewoners, maar blijven bezit van de gemeente Amsterdam. Inmiddels is er een lange wachtlijst van geïnteresseerde bewoners en zal in 2018 naar verwachting 30 à 40 wormenhotels extra worden geplaatst. Ook zullen wormenhotels in beheer bij een aantal basisscholen worden geplaatst in combinatie met lesprogramma’s over gf en biomassa. Gaat deze oplossing nu direct bijdragen aan het verhogen van het scheidingspercentage? Nou niet echt. Maar wat we zien is een enorme spin-off van deze oplossing. De Amsterdammers worden enthousiast door het wormenhotel, afval kan werkelijk grondstof worden. Daarnaast gaan zij naast gf-afval ook het andere afval beter scheiden.

ding bij het Afval Energiebedrijf Amsterdam (plastics, metalen en organisch afval). Een volgende sprong kan de stad maken door een oplossing te vinden voor het organisch afval. Bijna 15 jaar na het stoppen van de gft-afvalinzameling in heel Amsterdam, wordt opnieuw gestart met het behoedzaam herintroduceren van deze inzameling in buurten waar bewoners aangeven enthousiast te zijn. Het Java-eiland vormde in het afgelopen jaar een proefgebied. Met behulp van 14 bovengrondse gfe-containers werd over 2017 een respons van gemiddeld 20% bereikt. Ruim de helft van alle huishoudens (1450 stuks) gebruikte ten minste één keer in de pilotperiode hun gft-grondstofpas om hun gf in de container te deponeren. Deze ervarin-

12 | GRAM #4 mei 2018

gen worden gebruikt bij het mogelijk maken van de gfe-inzameling op IJburg. Op dit eiland, in Amsterdam-Oost, lijkt een groot draagvlak onder de bewoners, aangezien eind 2017 er 1000 handtekeningen werden opgehaald ter ondersteuning van het bewonersverzoek tot invoering van de gfe-inzameling. Planning is dat in de herfst van 2018 de eerste verzamelcontainers voor gfe-afval worden geplaatst.

WORMENHOTELS MAKEN ENTHOUSIAST Succesvol is Amsterdam in de verspreiding van wormenhotels in de openbare ruimte in vele buurten. Inmiddels staan er in de stad circa 40.

In een gezamenlijk project van Amsterdam met o.a. Stichting Buurtcompost kunnen bewoners

WERK VAN AFVAL MAKEN In afval zit veel werk. Er gaan nog te veel mooie grondstoffen de verbranding in. En die grondstoffen hebben we juist nodig voor de circulaire economie. Amsterdam wil de komende jaren proberen minimaal 1000 extra arbeidsplaatsen te creëren van afval. Nog beter scheiden, nog beter verwerken, meer repairwinkels, kringloopwinkels en start ups verder helpen om hen een schone, constante stroom grondstoffen te gunnen waar goede en zinvolle producten van worden gemaakt. En dan kunnen er mooie transities ontstaan: Van koffiedrap naar zeep, van kantoorpapier naar toiletpapier, van oude fietsbanden naar te gekke tassen om er maar een paar te noemen. En wat let bewonersgroepen, VVE´s, sociale organisaties om grondstoffencoöperaties op te richten die hun huishoudelijk afval/grondstof gaan vermarkten tegen de beste circulaire opties?

Hoe kunnen stedelijke regio’s samenwerken om tot de juiste schaal van stromen te komen en hoe kunnen deze regio's initiatiefnemers (startups) helpen om vraag en aanbod bij elkaar te brengen? Mogelijk kan Amsterdam op lokaal niveau werk maken van het zogeheten ‘Right to Challenge’, het recht om als bewoners een publieke taak of dienst over te nemen. En kan de

De afvalsector maakt er wat van!

gemeentelijke zorgplicht in de toekomst anders worden ingevuld. Nu al werkt de gemeente op lokaal niveau samen met diverse sociale organisaties, zoals RecyQ, Wasted, Cocasa, die bewonersnetwerken ontwikkelen en aansluiting zoeken bij communities ten behoeve van circulaire, lokale doelen. De regionale samenwerking in de MRA kan leiden tot het bundelen van stromen en verwerkingsopties.

STEDELIJK AFVAL Ook in Amsterdam kijken bedrijven naar de mogelijkheden om het eigen kantoor-, winkel en dienstenafval (KWD) in een circulaire loop te krijgen. In een drukker wordende stad blijkt de logistieke afhandeling het aanknopingspunt. Er rijden al snel 10 tot 15 zware vrachtwagens per dag door binnenstedelijke straten. Ze ‘helpen mee’ aan het verkeersinfarct en terugloop van de leefbaarheid in het stadscentrum en zorgen voor extra onderhoud aan kades, bruggen en wegen.

De gemeente heeft het initiatief genomen om samen met de bedrijven in te grijpen, door in hartje Amsterdam, in het gebied van de ‘9 straatjes’ (het gebied tussen de Jordaan en Singel) actie te ondernemen op een vernieuwende wijze. Enerzijds wordt de crisis en herstelwet gebruikt (die de bevoegdheid kan geven om zowel huishoudelijk als bedrijfsafval gezamenlijk in te zamelen) en anderzijds wordt op basis van vrijwilligheid van winkeliers en inzamelaars een collectieve oplossing gezocht voor de inzameling van bedrijfsafval, bijvoorbeeld met afvoer over

water. Doel is in ieder geval minder rijbewegingen en uitstoot in het centrum. Het voorbeeld staat niet op zichzelf: de vraag is hoe deze en andere casussen kunnen worden omgezet in andere wet- en regelgeving. Zullen we voortaan alleen nog praten over stedelijk afval?

SCHOON EN VEILIG DOOR DE STAD Daarnaast heeft Amsterdam een plan opgesteld ter verduurzaming van het wagenpark.

Binnen acht jaar zullen de 130 inzamelvoertuigen voor afval niet meer op diesel maar of op waterstof of op elektriciteit rijden. Een groot deel van het transport naar de verwerkers gaat

komende jaren. Hoeveel afval komt er uit deze (merendeel) hoogbouw vrij en hoe transformeer je die in grondstoffen? Amsterdam is sinds enige tijd bezig circulaire opties voor de nieuwbouwgebieden uit te werken. Deels gaat dit over de toe te passen inzamelsystemen: inpandige inzameling en afvaltransport ondergronds. Het gemeentebestuur ging in december 2017 akkoord met het ondergronds afvaltransport voor de vanaf 2019-2020 te bouwen Amsterdamse Sluisbuurt. Deze enorm verdichte buurt met veel torenflats kan autoluw worden ingericht mede door dit ondergrondse afvaltransport. De volgende stap is te kijken hoe in nieuwbouwgebie-

"Samen met de branche willen wij antwoorden vinden op vragen, oplossingen delen en niet langer bruikbare systemen en afspraken doorbreken." van de weg over op het water, gebruik makend van overslaglocaties. Zero Emission is het doel.

Hiermee wordt een enorme hoeveelheid CO2, fijnstof, roet en NoX voorkomen dat niet alleen bijdraagt aan een schonere luchtkwaliteit maar ook de kwaliteit van inzamelen enorm zal vergroten: voor de Amsterdammers maar ook voor de inzamelaars.

IMPACT IN NIEUWE GEBIEDEN Amsterdam bouwt. De huizenmarkt is op dit moment oververhit. Het bouwprogramma gaat uit van ten minste 75.000 nieuwe woningen in de

den ook vernieuwende gfe-oplossingen kunnen worden aangeboden, waarbij voedselvermalers, lokale opvang en verwerking ingrediënten zijn.

SAMEN MAKEN WE ER WAT VAN In het verleden was Amsterdam in de vakwereld niet altijd even zichtbaar of actief. Dat is in 2016 doorbroken. Samen met de branche willen wij antwoorden vinden op vragen, oplossingen delen en niet langer bruikbare systemen en afspraken doorbreken. Samen maken we er wat van!

Het NVRD Jaarcongres 2018 wordt mede mogelijk gemaakt door:

GRAM #4 mei 2018 | 13

CLOSE-UP

GERECYCLEDE CONTAINER STERK IN OPMARS “De markt heeft de laatste jaren echt een kentering gemaakt”, weet Vincent Janssen van Plastic Omnium. “De vraag naar gerecyclede mini-containers is enorm toegenomen.

In bijna elk bestek staan nu hergebruikseisen, een paar jaar terug was dat nog veel minder gebruikelijk.”

TEKST HETTY DEKKERS

Plastic Omnium is met de bekende SULO-container kop-

aangeboden door

Plastic Omnium

loper op het gebied van gerecyclede containers. SULO is sinds 2007 onderdeel van Plastic Omnium.

Thomas Fichter, directeur van SULO Duitsland, licht toe. “Wij waren ruim tien jaar terug een van de eersten die containers gingen maken van gerecycled materiaal. Omdat het een win-win-situatie opleverde.

Het was ecologisch interessant, vanwege het milieu, maar ook economisch. We wilden een sterke concurrentiepositie verwerven. Om containers te kunnen maken van gerecycled materiaal, heb je de juiste mensen, processen en veel technische kennis nodig. Wij hebben dat in huis en dat geeft ons een belangrijke voorsprong. We hebben de afgelopen decennia miljoenen geïnvesteerd in recycling-processen en dat blijven we in de toekomst ook doen. Alleen zo kun je voldoen aan de hoge kwaliteitseisen die de klant stelt.”

Gemeenten en afvalinzamelaars waren voorheen een beetje huiverig voor gerecyclede containers. “Virgin-materiaal werd als betrouwbaarder gezien”, weet ook senior accountmanager Vincent Janssen van Plastic Omnium. “Maar dat is inmiddels achterhaald en de klant weet dat gelukkig ook. Onze containers geproduceerd van grotendeels hergebruikt materiaal zijn gegarandeerd net zo sterk als virgin-exemplaren. Ze voldoen aan alle kwaliteitseisen, zoals de Europese NEN-normen, en hebben keurmerken als het Duitse duurzaamheidslabel Der Blaue Engel en Ral Gute Zeichen.” De innovaties staan nooit stil en daardoor wordt de techniek nog steeds elk jaar beter, aldus Janssen. “Voorheen waren gerecyclede containers bijvoorbeeld

14 | GRAM #4 mei 2018

altijd grijs, sinds kort kunnen wij ook gekleurde rompen maken van gebruikt granulaat.”

Plastic Omnium is onbetwist marktleider in Europa als het gaat om gerecyclede mini-containers voor huishoudelijk afval. Die voorsprong is natuurlijk prettig, maar Plastic Omnium gaat nog een stapje verder. “Steeds meer gemeenten en afvalinzamelaars kiezen voor een lease-contract.

Ze worden geen eigenaar van de container, maar gebruiker. Dat daagt ons als producent uit om de hoogste kwaliteit te leveren, wat goed is voor het milieu, en voor de klant betekent het ontzorging. Voor een vast bedrag per container per jaar nemen wij als producent alle verantwoordelijkheid uit handen van de klant.

Wij zorgen voor het onderhoud, het callcenter waar de meldingen naartoe gaan, het containermanagementsysteem eventueel. De contracten zijn volledig op maat en aangepast aan de wensen van de klant. Men kan bepaalde onderdelen weglaten, of voorwaarden toevoegen zoals recyclingeisen. Sommige gemeenten willen de garantie dat de containers die zij gebruikt hebben aan het eind van hun leven volledig verwerkt worden in nieuwe containers. Dat levert ze zelfs een kostenvoordeel op, want afgeschreven containers zijn voor ons de belangrijkste grondstof voor nieuwe producten. Daar betalen we graag voor.”

Plastic Omnium is ervan overtuigd dat de gerecyclede container de toekomst heeft. Fichter: “Het publiek vraagt erom. En de regelgeving in de EU-landen wordt steeds strenger. De EU heeft zich doelen gesteld om een bepaald recyclingpercentage te halen, daar moet iedereen in mee. Landen als Nederland, Scandinavë en Duitsland liepen altijd al voorop. Door alle ontwikkelingen verwachten wij dat de Zuid- en Oost-Europese landen niet lang meer achter zullen blijven.”

VRAGEN STAAT VRIJ

perkt zich echt niet alleen tot een hoop geschreeuw op allerlei social media. Helaas niet. Ik zend dus ik besta. En niet meer: ik denk dus ik besta. Ergens in de evolutie van de afgelopen twintig jaar is er iets grondig misgegaan. Ik ben heel benieuwd hoe Darwin hiernaar zou kijken. Survival of the loudest? Een simpele vraag als “Wat heb je nodig om de stad zo schoon te houden?” geeft al een heel andere wending aan het gesprek.

Een eenvoudig toenadering als “Wat maakt nu dat we zoveel verpakkingen nodig hebben?” een eerste stapje naar een oplossing. Jij-bakken is de norm of, zoals veel journalisten te-

“Hé, zeker geen vak geleerd?” “Haha, kijk hem nou een beetje de hele dag op een bezem leunen.” En: “Hier, kan je die ook even opvegen, ik heb er al veel belasting voor betaald”. Niet dagelijks, maar ik heb deze opmerkingen allemaal wel een keer voorbij horen komen. De opmerkingen, de kreten, de denigre-

genwoordig weten te melden, ‘populisme viert hoogtij’. Dat is eigenlijk ook best makkelijk. Hij of zij heeft het gedaan. Maakt niet uit wat. Lekker alles buiten jezelf leggen. Het bedrijfsle-

rende commentaren; ach het raakt mij niet meer, maar hele-

heid maakt nooit keuzes, alle afval wordt toch weer bij elkaar gegooid. Herkent u dit? Ongetwijfeld. Maar dit zijn meningen, stellingen, vooronderstellingen zo u wilt. Is er nu niemand die eens vraagt of dit ook echt zo is? Of roepen we dan met zijn allen ‘fakenews’? Nee toch?

maal koud laat het mij ook niet. Het verbaast mij altijd enorm hoe eendimensionaal mensen zijn geworden. Ik zend dus ik besta. Maakt niet uit wat er uitgekraamd wordt. Hoe stoerder de woorden, hoe prettiger mensen zich lijken te voelen. Dat be-

ven produceert alleen maar troep, gemeenten willen helemaal niets, je hebt geen kwaliteiten als je veger bent, de Rijksover-

GRAM #4 mei 2018 | 15

PROEFINZAMELING MET LICHTE NASCHEIDING IN ALMERE

VAN RESTAFVAL NAAR PMD+ TEKST PIETER VAN DEN BRAND BEELD GEMEENTE ALMERE

‘Laat ons als inwoners papier, glas, textiel en gft scheiden en doe als gemeente zelf de verwerking van wat er aan ‘pmd+’ over is. Dan is er geen discussie meer.’ Aanvankelijk wel een dingetje in Almere, maar een eerste proef biedt veelbelovende resultaten. Ook de inzet van recyclables in nieuwe producten wil de gemeente lokaal gaan invullen.

“I

n feite hebben we restafval afgeschaft”, zegt een

zo bleek, was het scheiden van vier fracties: papier, glas,

gedreven Johan Luiks. Zo vat de grondstoffenre-

gft en textiel. Voor ons als gemeente dan de taak om ons te

gisseur van Almere de kern samen van een lopend

richten op wat er dan verder overblijft, dus restafval en pmd.

proefproject in twee wijken van de Flevometropool.

Voor bewoners is er dan geen discussie meer. Voor ons was

“De afgelopen twintig jaar waren we druk bezig

dat nog wel een punt. Maar toen hebben we gelijk gezegd:

met de vraag hoe we het hoogste recyclingrendement kon-

restafval heffen we op. Die hele fractie bestaat niet meer. Wat

den realiseren. Hiervoor hebben we allerlei systemen voor

je overhoudt is een redelijk droge fractie en die sorteren we

gescheiden inzameling geplaatst. Met maar weinig succes. In

daarna zelf uit op waardevolle stromen.”

2010 zaten we op jaarlijks gemiddeld zo’n 200 kilo restafval per inwoner. Na de introductie van de plasticbak zaten we in

PMD+

2015 op 175 kilo. De hamvraag blijft hoe je als gemeente de

Zo werd het inzamelsysteem ‘pmd+’ geboren en rees het

laatste kilo’s restafval terug gaat dringen. We hebben hier-

plan om in de wijken met de meeste critici een proef te

voor een aantal pilots gedaan met onder meer restafvalcon-

doen. Het pilotgebied bestond uit de Filmwijk, bekend van

tainers op afstand in de wijk. In een aantal wijken ontvingen

de RTL4-serie Nieuwe Buren, en de Sieradenbuurt in het

we nogal ongelukkige reacties in de trant van: ‘Gemeente, je

oosten van de stad tegen natuurgebied De Oostvaarders-

geeft ons eigenlijk heel weinig keus: we moeten gaan lopen

plassen aan. In totaal zo’n 5000 woningen, zowel hoog- als

met ons restafval of daar straks voor gaan betalen met dif-

laagbouw. De vorig jaar gestarte proef loopt nog tot eind

tar.’ Die laatste optie is ook in beeld, omdat deze landelijk zo

dit jaar. Uit de tussenevaluatie komen opvallende resultaten

wordt gepropageerd. De behoefte die we bij inwoners proef-

naar voren. Zo blijkt dat per inwoner na sortering van de

den was vooral of het niet wat makkelijker kon. Papier en glas

pmd+-stroom nog maar een restafvalfractie van onder de 50

scheiden gaat prima. Voor burgers is het scheiden van kunst-

kilogram resteert. “Dat is voor een stedelijke omgeving als

stof daarentegen moeilijk te begrijpen. Wat is nou pmd en

Almere toch wel erg bijzonder”, glundert Luiks. “Inwoners

waarom mag het ene kunststof wel en het andere niet in de

raken geprikkeld om goed te scheiden. We zien dat het aan-

pmd-bak? Het is niet uit te leggen dat er alleen verpakkingen

deel gft naar een tiende is teruggegaan. Gemiddeld beslaat

in mogen waar wij als gemeente een vergoeding voor krijgen

gft een derde van de restafvalzak in ons land.” Het Almeerse

uit het Afvalfonds. Het is toch allemaal plastic?”

college besloot dan ook om verder te experimenteren. Concreet wordt de pilot nu opgeschaald naar de hoogbouwwo-

Reden voor de gemeente om eens goed in de motieven van

ningen in de twee wijken. Daar zijn ondergrondse containers

inwoners te duiken. In simulatietests werd bevestigd dat

voor papier, gft en pmd+ geplaatst. Bij de laagbouwwonin-

scheiden van kunststof en andere stromen problematisch

gen in de twee wijken, waar het pmd+proefproject is be-

is. “De slagingspercentages waren vrij laag”, vertelt Luiks.

gonnen, hebben inwoners mini-containers aan huis. Uit de

Vervolgens werd er intensief met bewonersgroepen overlegd

hoogbouwwoningen wordt nu nog gemiddeld 250 kilo restaf-

over een oplossing. “Het meest eenvoudigst voor bewoners,

val per inwoner ingezameld.

16 | GRAM #4 mei 2018

In de voormalige sorteerstraat voor bouw- en sloopafval bij recyclingbedrijf Vijfhoek in Almere Buiten wordt nu pmd uit het restafval gehaald.

PLASTICFABRIEK

van kunststofpallets uit recyclaat, die we zo een steun in de

Ook de recycling van de gesorteerde pmd+-stromen wil de

rug kunnen geven. Voor Almere biedt zo’n fabriek bovendien

gemeente indien mogelijk lokaal gaan invullen. Zo wordt

plaatselijke werkgelegenheid. We rekenen op een twintigtal

er gedacht aan een vaste sorteerinstallatie en een fabriek

banen. En het vergroot de zichtbaarheid als je deze stromen

waar gerecyclede kunststofkorrels een tweede leven krij-

lokaal verwerkt.”

gen in nieuwe producten. Voor de proef heeft de gemeente een sorteerstraat voor bouw- en sloopafval bij recyclingbe-

EYEOPENER

drijf Vijfhoek in Almere Buiten om laten bouwen. “In deze

Een van de toepassingen voor het gerecyclede kunststof

tijdelijk sorteerstraat kunnen we goed nagaan wat er met de

zijn producten voor in de openbare ruimte. “Om zo’n oplos-

verschillende stromen mogelijk is en hoe we de hoeveelheid

sing van de grond te krijgen, stellen we ons nadrukkelijk op

restafval kunnen minimaliseren”, verklaart Luiks, die tevens

als ‘launching customer’, bijvoorbeeld door straks zitbank-

projectleider is van de ‘Almeerse Plasticfabriek’. “Ons streven

jes van gerecycled plastic in parken of elders te plaatsen”,

is deze fracties zo hoog mogelijk in de keten terug te krijgen.

vertelt manager Stadsreiniging Rob Ravensbergen. “Op die manier koppelen we terug aan onze inwoners dat ze goed bezig zijn. Scheidingsgedrag gebeurt pas op grote schaal, als mensen weten waarvoor ze het doen. De gedachte van bronscheiding en pmd+-sortering was voor ons beslist een

“ALS GEMEENTE HEBBEN WE GEZEGD: RESTAFVAL, DAT HEFFEN WE OP. DIE HELE FRACTIE BESTAAT NIET MEER.”

eyeopener. Het is mooi dat we in co-creatie met inwoners tot zo’n oplossing zijn gekomen. Voor ons was nascheiden een vies woord. Dit is een charmante lichte versie. Het is the best of both worlds en het valt beslist niet duurder uit. Als we het pmd+-systeem voor de gehele gemeente doorrekenen en opschalen, komen we op een voorlopige extra 25 duizend ton aan grondstoffen en een paar duizend minder ritten naar de afvalenergiecentrale van HVC in Alkmaar en de recyclinginstallaties in Duitsland. In principe ligt er een gezonde businesscase. Maar we gaan nog verder onderzoeken of ons

Met de fabriek mikken we op gemengde kunststoffen en fo-

model helemaal klopt. Als dat zo is, kunnen we alles volle-

lies die nu niemand wil hebben. Deze activiteiten willen we

dig binnen de vergoedingen uit het Afvalfonds financieren.”

bij de markt neerleggen. Ons doel is met een aanbesteding

Komend najaar buigt de Almeerse gemeenteraad zich over

geschikte bedrijven te vinden. Het college neemt daarover

het toekomstige inzamelsysteem in Almere. Naast restafval

nog deze maand een besluit. Er zijn in ons land tal van in-

op afstand en diftar is ook het pmd+-systeem een mogelijke

novatieve ondernemers actief, onder meer met de productie

variant.

GRAM #4 mei 2018 | 17

HEF HET GLAS OP DE JARIGE GLASBAK Veertig jaar na de allereerste plaatsing in Den Bosch start in mei een feestelijke Glas in ’t Bakkie-campagne rondom het veertigjarige bestaan van de gemeentelijke glasbak.

En alhoewel eigenlijk niemand meer overtuigd hoeft te worden van het belang van glasinzameling – Nederland doet het met gemiddeld 20 kilo ingezameld glas per inwoner per jaar uitstekend – kan het nog altijd beter. Maar wat maakt de glasbak nu eigenlijk zo populair? En waar is er nog winst te halen?

TEKST SANDER WAGEMAN BEELD MALTHA GLASRECYCLING

De glasbak is niet weg te denken uit het Nederlandse straat-

Grondstof) is het succes mede te danken aan de oorsprong,

beeld. Of je nu de gele vierkante bak van vroeger, het groe-

nu veertig jaar geleden. “Het is begonnen als een burgerinitia-

ne bolletje van nu of de ondergrondse container als referentie

tief, vanaf 1978 overgenomen door gemeenten en er is op een

hebt, iedereen kent er wel een in zijn eigen buurt. Volgens Sven

gegeven moment producentenverantwoordelijkheid aan toege-

Noordhoek van de stichting Nedvang (Nederland Van Afval Naar

voegd. We zijn nu eigenlijk met z’n allen verantwoordelijk voor

18 | GRAM #4 mei 2018

glasinzameling. We noemen glasinzameling wel eens de moeder

gelen. Dat zijn vooral de grootstedelijke gebieden. Die zitten zo

van de huidige circulaire economie. Het is 100 procent inge-

rond de 11-12 kilo. Het landelijk gemiddelde zit net iets boven

burgerd en het glas dat er ingaat wordt ook bijna 100 procent

de 20 kilo per persoon. Het verschil heeft onder meer te maken

hergebruikt. En dat kan oneindig vaak.”

met of een gemeente tot de zogeheten bier- of wijngemeenten behoort. Waar inwoners gemiddeld meer wijn drinken (daar

NAUWELIJKS VERVUILING

waar het gemiddelde inkomen wat hoger ligt), wordt er meer

Bianca Lambrechts, commercieel manager van Maltha Glasre-

glas naar de glasbak gebracht. Bij gemeenten waar er meer

cycling weet er alles van. Ze legt uit dat de vervuiling van glas

bier wordt gedronken juist minder. Op bierflesjes zit immers

zeer beperkt is, waardoor uiteindelijk het overgrote deel ge-

statiegeld.”

bruikt wordt om opnieuw glas van te maken. “Het is een relatief schoon product. Bij steekproeven zit de vervuiling meestal

GEMAK

rond de 2,5 gewichtsprocenten. Onze grootste uitdaging zit in

Daarnaast speelt gemak een rol, zo laat Noordhoek weten. “Je

keramiek, steen en porselein. Bijvoorbeeld stenen kruikjes en

wilt wel graag je glas kwijt, maar je wilt niet de halve stad door

serviesgoed. Mensen denken dat ze het in de glasbak kunnen

om het in de glasbak te gooien. Kortom, de inzamelvoorziening

gooien, omdat het ook hard materiaal is en van zand wordt ge-

moet goed op orde zijn. We hebben wel eens gezegd dat 1 glas-

maakt. Maar het hoort er niet in. Het lastige is namelijk dat dit

bak per 600 inwoners optimaal is, maar dat is totaal afhankelijk

materiaal veel dezelfde kenmerken heeft als glas en dus moeilijk

van de stedelijkheidsklasse. Het minste wat een gemeente kan

te sorteren is. Het belangrijkste verschil is dat keramiek, steen

doen is er voor zorgen dat de bak op de juiste plek staat. Een

en porselein niet transparant zijn. Dus we maken gebruik van

plek die gemakkelijk bereikbaar is.” Een laatste aspect dat mee-

de transparantie van glas, om de niet-glasdelen er uit te halen.

speelt in het stimuleren van mensen om glas gescheiden in te

Dat doen we met optische sorteermachines. Het glas wordt in

leveren, is de mate waarin een gemeente beleid heeft om dat

een vallende beweging gebracht. Op het moment van loskomen

voor elkaar te krijgen. “Je ziet dat er verschil zit tussen gemeen-

kijkt een camera of er scherven zijn die niet

ten die actief het afval scheiden stimuleren

lichtdoorlatend zijn en die worden dan met

en gemeenten die het niet doen. Bijvoor-

lucht uit de stroom geschoten.”

beeld door diftar en omgekeerd inzamelen.”

De vervuilende fractie verdwijnt niet op de storthoop, maar krijgt ook weer een nieuwe

Door het hele land worden proeven gedaan

bestemming waardoor er een bijna geslo-

om de glasinzameling te bevorderen. “In

ten kringloop ontstaat, vertelt Lambrechts.

2016 zijn we gestart met het Actieplan Glas.

“Een deel van het niet-glas wordt gebruikt

Daarbij hebben we in eerste instantie ge-

als tussenlaag voor stortlocaties, maar bij-

keken naar welke gemeenten een steuntje

voorbeeld ook voor verwerking in betonpro-

in de rug kunnen gebruiken. Met hen heb-

ducten. Maar het overgrote deel gaat weer

ben we afspraken gemaakt en geanalyseerd

de keten in en is dus echt circulair. Alles wat

waarom daar minder werd ingezameld dan

bovendien kleiner is dan 3 mm kun je niet

het landelijk gemiddelde. We hebben vervol-

echt opschonen, maar het is wel redelijk zui-

gens een actieplan opgesteld en dat leidde

ver glas. Dat materiaal kunnen we breken

in 2017 tot de eerste interventies.” Als voor-

tot kleiner dan een millimeter waardoor het

beeld noemt Noordhoek de gemeente Den

glaspoeder wordt. En daar kun je ook weer glas van maken. Als

Helder waar de locaties van de glasbakken onder de loep wer-

de steentjes maar klein genoeg zijn dan zit er nog voldoende

den genomen. “We hebben een hittekaart gemaakt van de plek-

soda in het glasbad wat er voor zorgt dat die steentjes oplos-

ken waar mensen vaak komen en legden daar de locaties van

sen.”

de glasbakken op. Toen bleek dat niet alle bakken even effectief waren neergezet en dat er blinde vlekken waren. Onder meer

KASSA RINKELT

door de bakken op de juiste plaats te zetten, wisten we direct

Die hoge mate van hergebruik maakt glas een zeer geliefd pro-

bijna tien procent meer glas in te zamelen.”

duct om te recyclen. De gehele industrie is er dan ook veel aan gelegen om zo veel mogelijk scherven in te zamelen. Want daar

Met de interventies heeft Nedvang het realiseren van de ambi-

gaat uiteindelijk ook de kassa van rinkelen. Inmiddels staan er

tie aardig op gang gekregen, denkt Noordhoek. “We hebben in

verspreid over het hele land zo’n 25.000 glasbakken, waar dat

ieder geval aangetoond dat bepaalde dingen werken. We hopen

er in 1999 nog 15.000 waren. Er wordt zo’n 84 procent van

nu dat gemeenten die zaken overnemen en verder invoeren.

al het glas in Nederland in de glasbak gegooid. Een behoorlijk

Daar zullen we het komende jaar veel over communiceren. We

goede score, maar de ambitie ligt op 90 procent. Er is dus nog

ronden ons interventieprogramma in juni af en zullen dan gaan

werk aan de winkel, vindt ook Sven Noordhoek. “Steeds pakken

evalueren en de resultaten met gemeenten delen. Het zou voor

we er een paar tienden tot een procent bij. Maar je ziet nog wel

ons een succes zijn als alle gemeenten gaan werken aan het

grote verschillen tussen gemeenten onderling. De gemeenten

bereiken van minimaal het basisniveau van de voorzieningen,

die tot de topklasse behoren zitten op ongeveer 34-35 kilo glas

zodat we met z’n allen het maximale er uit kunnen halen. Maar

per persoon per jaar. Er zijn ook gemeenten die er onder bun-

daar heb ik alle vertrouwen in.”

GRAM #4 mei 2018 | 19

[Advertorial]

ADVERTORIAL

40 JAAR WELVAARTS WEEGSYSTEMEN Meten is weten. Bij Welvaarts weten ze daar alles van. Het familiebedrijf is volledig gespecialiseerd in mobiele weegsystemen. “We waren de eersten op het gebied van geijkt mobiel wegen”, zegt directeur Richard Welvaarts trots.

Vanwege het 40-jarig bestaan én om iedereen nader kennis te laten maken met de mogelijkheden van weegtechniek, is er 21 juni een Demo Dag. Het bedrijf in Den Bosch zet dan zijn deuren wagenwijd open.

40

1978 l 2018

Oprichter Wim Welvaarts begon veertig jaar geleden met weegsystemen voor de agrarische sector. “Vooral biggen moesten gewogen worden als ze van boerderij naar boerderij werden vervoerd”, vertelt hij. “Gaandeweg ontstond er ook de behoefte om het agrarisch afval te wegen, zoals landbouwfolie. Zo kwamen we geleidelijk in de afvalbranche terecht. Nu is meer dan de helft van onze business afval gerelateerd. We voorzien vooral grotere inzamelvoertuigen van weegapparatuur.”

Mobiel geijkt wegen Zoon Richard Welvaarts nam het stokje in 2003 van zijn vader over. “Met wegen en een bonnetje ben je tegenwoordig niet meer klaar”, licht hij de moderne ontwikkelingen toe. “Vandaag de dag investeren we heel veel in digitale dataoverdracht. Gemeenten en afvalinzamelaars willen de gegevens kunnen koppelen, om het afvalbeleid in beeld te krijgen en inzamelroutes te optimaliseren. Om dat te kunnen realiseren, werken we samen met andere ICT-bedrijven en hebben we ook zelf softwarespecialisten in dienst.”

Maar een goed weegsysteem blijft natuurlijk de basis van alles. Omdat het niet handig is als een wagen steeds naar de weegbrug moet rijden om het gewicht van zijn vracht te kunnen bepalen, ontwierp Welvaarts twintig jaar geleden al een mobiel geijkt weegsysteem. “Toen ik dat destijds op een beurs vertelde, kon men mij bijna niet geloven”, lacht hij. “Tot dan toe moest een weegtoestel waterpas staan.

Met het systeem dat ik bedacht had, was dat verleden tijd.”

Wim Welvaarts zet zijn woorden kracht bij met een rondleiding door de werkplaats in Den Bosch. Achterin wordt een inzamelvoertuig van een papierinzamelaar geijkt. Enorme ijkgewichten worden in de auto geschoven. Om zeker te weten dat de weegresultaten ook op een helling juist zijn, staat het voertuig op een kantelbrug. “Kijk, nu helt de wagen achterover, nu staat hij scheef in de lengte”, wijst Welvaarts. “Maakt allemaal niets uit, de vracht wordt nauwkeurig gewogen.”

Wim en Richard Welvaarts in dienst”, zegt huidig directeur Richard Welvaarts. “Wij zijn een echt familiebedrijf, iedereen heeft hier passie voor zijn vak. Groot voordeel is ook dat we alles onder één dak hebben. Ontwerp, opbouw, ICT, ijken, we doen het allemaal zelf.” Zo’n compacte organisatie zorgt voor korte lijnen en snelle service. “In Nederland hebben we een groot marktaandeel. Dat komt natuurlijk omdat we van oudsher zo specialistisch zijn, maar ook door onze service. We zijn een no-nonsense bedrijf, als er een probleem is, dan verhelpen we dat.”

Passie voor het vak Welvaarts heeft ook een vestiging in Dorsten (Duitsland), maar Den Bosch is de thuishaven. Hier werken zo’n vijfentwintig mensen, waaronder veel monteurs en ICT’ers.

“Een groot aantal collega’s zijn al tientallen jaren bij ons

Het ijkproces

[Advertorial]

ADVERTORIAL

40

1978 l 2018

UitnoDiging

Welvaarts Demo Dag WELVAARTS DEMO DAG Op donderdag 21 juni viert Welvaarts haar 40-jarig jubileum. Dan kan iedereen met eigen ogen zien wat Welvaarts in zijn mars heeft. Er staan zo’n twintig voertuigen van verschillende klanten, met elk hun eigen weegsysteem. Ook zijn er presentaties en demonstraties, onder meer van de ‘ijkoplegger’, en een mobiele weegbrug. De Welvaarts Demo Dag duurt van 13.00 tot 20.00 uur, uiteraard is er gelegenheid voor een drankje, een hapje en een praatje. Want ontmoeten, contacten leggen én Brabantse gezelligheid staan voor Welvaarts centraal. Wilt U hier graag bij zijn? Meld u aan via www.welvaarts.com/40jaar

SAMENWERKING MET GEMEENTE AMSTERDAM Hoe bijzonder Welvaarts is als bedrijf, blijkt onder meer uit de sterke band met de vele gemeenten. “Met gemeente Amsterdam werken we al ruim twintig jaar samen”, zegt verkoopadviseur Eddy van der Aa. “Al jaren zorgen we voor het wegen van de ondergrondse containers. Met als voornaamste doel het leveren van input voor het optimaliseren van de inzamelroutes.” Volgens Van der Aa zijn er drie methoden om de vulgraad van een ondergrondse container te bepalen. “Kleptelling, dieptemeting en weging”, somt hij op. “Uit onderzoek van de gemeente Amsterdam blijkt dat gewichtsbepaling in 80% van alle gevallen als input voor optimalisering gebruikt kan worden. Het wegen van de container in de autolaadkraan is bovendien veel goedkoper dan kleppentelling of dieptemeting én is het meest

nauwkeurig. Op grond van data-analyse kan heel goed voorspeld worden (forecast) wanneer een container weer vol komt. Weersinvloeden kunnen een rol spelen, maar ook evenementen als een thuiswedstrijd van Ajax. Door alle gegevens te koppelen kan de meest optimale route samengesteld worden.”

Amsterdam werkt nu samen met Welvaarts aan een uniforme dataverwerking van de weegresultaten. “Doel is dat straks ook de verschillende stadsdelen gegevens uit kunnen wisselen, zodat er optimaal ingezameld kan gaan worden”, aldus Van der Aa. “Geen enkele gemeente wil bijplaatsing omdat containers te laat geleegd zijn. Te vroeg ledigen willen we natuurlijk ook voorkomen. Door optimalisatie wordt er geld én het milieu bespaard!”

Henk Mogezomp

Buiten gebeurt het

Evert Bovens

De wereld verandert. Van uw organisatie wordt veel gevraagd. Tijd voor actie.

De maatschappelijke druk is hoog en overal liggen kansen. Uw organisatie moet beter presteren, actief samenwerken, participeren, regievoeren, loslaten, circulair worden en nog veel meer. Uitdagingen die om integrale oplossingen, daadkracht en flexibiliteit vragen.

Jan Beldman

Advies en implementatie Bij Buiten Organisatieadvies bent u aan het juiste adres voor strategische, organisatorische en bedrijfskundige vraagstukken. Wij zijn niet van de abstracte vergezichten, maar pakken door met een duidelijke strategie en met gevoel voor implementatie.

“We snappen hoe het werkt. We kennen overheidsorganisaties van binnenuit, brengen kennis van buiten in, verbinden ons met de organisatie en werken nauw samen met uw mensen”.

1_2_li_GRAM_190x130.indd 1

www.buitenorganisatieadvies.nl

21-8000-0403-01 NVRD GRAM mei 2018

17-04-18 13:22

De Rooij Ondergrondse Perscontainer Verhoogt de verdichting van 5 tot 10 keer !!

ADR S-400 Geschikt voor het verdichten van huishoudelijk kunststof en restafval en toepasbaar voor iedere bestaande & nieuwe betonput bestaande uit: - Onder container 5m³ - Veiligheidsplatform - Persgedeelte - Voetgangersplatform - Zuil met vultrommel Besparing: Kostbare openbare ruimte & parkeerplaatsen, 1 ondergrondse pers vervangt 5 tot 8 ondergrondse containers, van m² naar m³

1_2_li_GRAM_190x130.indd 1

21-8000-0454 NVRD GRAM mei 2018

18-04-18 10:08

Groene afvalbakken voor een schone gemeente In een felgroene afvalbak gooien we ons afval eerder dan in een grijze afvalbak.

Dat blijkt uit onderzoek in Rotterdam en Amsterdam. Simpelweg omdat we ze beter zien.

Met een relatief eenvoudige en goedkope ingreep worden gemeenten een stuk schoner zou je kunnen concluderen. Waarom dan niet overal groene afvalbakken? Het is een lastige discussie tussen inrichting en beheer. Wat weegt zwaarder: minder zwerfafval of uniform straatmeubilair dat nauwelijks opvalt in het straatbeeld?

TEKST SHARON BUYS, RIJKSWATERSTAAT BEELD ARNOUD VERHEY

In Rotterdam ondervonden ze in 2015 al het positieve effect van felgroene afvalbakken in combinatie met andere interventies. Uit vervolgonderzoek in 2016 bleek dat in de groene afvalbak per dag gemiddeld 63% meer afval werd gedeponeerd dan in de bestaande grijze bak; in de groen bestickerde bak werd 27% meer afval weggegooid.

In Amsterdam bleek er vorig jaar een effect van 35,8% meer afval in de groene afvalbak. ‘Werkt dit ook op de lange termijn?’ vragen critici zich af. In Rotterdam onderzoeken ze daarom ook de langere termijneffecten, helaas zijn de resultaten (nog) niet beschikbaar. In Den

GROEN OF ORANJE? Deens onderzoek wijst uit dat oranje afvalbakken ook effectiever zijn dan donkergroene (en grijze en zwarte). De gedachte hierachter is dat mensen groen associëren met natuur. Als afval wordt geassocieerd met groene afvalcontainers, wordt afval geassocieerd met de natuur. En gaan we dus onbewust minder op zoek naar de groene afvalbak.

Oranje daarentegen past niet bij onze ideeën over de natuur; als we zwerfafval associëren met oranje in plaats van met groen, dan zal zwerfafval ons doen denken als iets dat absoluut niet in de natuur thuishoort en dus eerder geneigd zijn de afvalbak te gebruiken. Bron: www.inudgeyou.com

Haag onderzoeken ze op dit moment naast het effect van de groene kleur ook tekstboodschappen op afvalbakken en Antwerpen is na het invoeren van groene strepen op de afvalbakken dit jaar gestart met effectmetingen van volledig groene afvalbakken. Daarbij wordt ook gekeken naar straatbeeldscores. Zo krijgen we steeds meer specifieke kennis over het effect van omgevingsfactoren op schoon gedrag.

WAAROM GROEN BETER WERKT DAN GRIJS Het effect van de omgeving op ons gedrag wordt nogal eens onderschat. Kleur is zo’n beïnvloedende factor. Vaak zijn afvalbakken donkergrijs waardoor ze wegvallen in de omgeving die ook donker en grijs is. Mensen zien de afvalbakken niet gemakkelijk, zeker niet op afstand. Door een afvalbak een felle kleur te geven, valt deze op en zijn we eerder geneigd om afval daar in te gooien. Ons gedrag verloopt namelijk vaak onbewust omdat we simpelweg niet over alles kunnen nadenken. Onderweg zijn we met andere dingen bezig dan afval, zoals wat er gekookt moet worden vanavond of hoe een gesprek op het werk verliep. Een felgroene afvalbak onderbreekt kort het automatische gedrag waardoor we eerder naar de afvalbak toelopen.

BELEID NODIG Opvallend gekleurde afvalbakken kom je op meerdere plekken tegen in het land. Zoals op een snoeproute in Venlo en bij een winkelcentrum in Purmerend. Hoe nieuw is dit onderwerp dan? Ons boerenverstand weet ook wel dat zichtbare afvalbakken beter werken. Nieuw is het beleidsmatig toepassen van gedragsinzichten in de inrichting van de buitenruimte. Vaak overheerst de uniforme stadsstijl, die ook niet zonder reden is bedacht. Het voorkomt een ‘rommelig’ straatbeeld waar al veel andere dingen om aandacht schreeuwen. Daar worden we onrustig van. Tegelijk is bekend hoe zwerfafval het straatbeeld en onze veiligheidsbeleving beïnvloedt.

Wat weegt zwaarder en hoe erg is het zwerfafvalprobleem? Winst is dat alle onderzoeken onderbouwde argumentatie bieden om afvalbakken opvallend te kleuren als zwerfafval een issue is.

De onderzoeken in Rotterdam, Amsterdam en Den Haag zijn en worden uitgevoerd door gedragsveranderingsbureau Dijksterhuis en van Baaren (D&B).

GRAM #4 mei 2018 | 23

FUTUROLOOG PETER VAN DER WEL:

‘INNOVEER, INNOVEER EN INNOVEER, DAT IS MIJN BOODSCHAP’ Met zijn optredens wil futuroloog Peter van der Wel zijn publiek inspireren en motiveren om te veranderen. Want verandering is nodig. Er gaan enorm veel grondstoffen verloren.

De afvalsector zal gaandeweg moeten ontdekken wat de meest efficiënte technologie is.

“Afval verbranden is absurd, er zitten zoveel grondstoffen in.”

TEKST PIETER VAN DEN BRAND

P

eter van der Wel is een futuroloog en econoom met een bijzondere interesse in technologische ontwikkelingen. Eerder was hij directeur van EPN (Electronic-highway Platform Nederland), een initiatief van overheid, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties om de versterking van ICT in de Nederlandse samenleving te stimuleren. Van der Wel is een veelgevraagd spreker en verzorger van workshops en trainingen en heeft een reeks boeken over de toekomst op zijn naam staan. Ook begeleidt hij gemeenten bij het opstellen van toekomstvisies.

Mensen worden geplaagd door wat hij ‘hier en nu-bijziendheid’ noemt. We zijn blind voor technologische vernieuwing en vooruitgang. “Twintig jaar geleden dacht niemand aan het nut van een mobiele telefoon. Nu lopen we bijna allemaal met een smartphone rond ”, vertelt Van der Wel onder het genot van een cappuccino in het grandcafé van het Amsterdamse Tropenmuseum. “We hebben allemaal de neiging te denken: zoals het nu is, zal het wel min of meer blijven. Die gedachte wordt ingegeven door allerlei factoren,

24 | GRAM #4 mei 2018

zoals angst en luiheid. Maar intussen verandert er veel meer dan wij denken. Aan de andere kant ervaren we vernieuwing achteraf als volstrekt logisch. Door de situatie in Groningen moeten we opeens allemaal van het gas af”, wijst hij op het historische kabinetsbesluit dat op de ochtend vlak vóór het interview bekend werd.

“Alle gasketels moeten het huis uit. Opeens vinden we dat vanzelfsprekend. Als je dat echter twee jaar geleden had gezegd, had iedereen je voor gek verklaard.

Dat soort kantelpunten, zoals futurologen ze noemen, zijn er voortdurend. Kleine veranderingen van dag tot dag zien we niet. Totdat op een gegeven moment een zodanig kantelpunt wordt bereikt dat er een nieuw evenwicht in het systeem ontstaat.”

Van der Wel wil mensen inspireren en motiveren om te veranderen. “Ik denk dat er veel verkeerd is in de wereld. Inkomensverschillen nemen mondiaal toe, wat sociaal niet wenselijk is. Ons systeem van produceren en consumeren is niet langer houdbaar. Als econoom ben ik tegen verspilling. Er gaan enorm veel grondstoffen

verloren. Het is absurd dat we kostbare grondstoffen verbranden. Voor plasticafval zijn veel oplossingen te bedenken.

Schimmels kunnen plastics omzetten in voedsel, zodat we het gewoon kunnen eten. Dat lijkt een futuristische gedachte, maar daar zijn al voorbeelden van. Of het exact zo zal gaan, weet ik niet. Ik ben futuroloog en geen waarzegger. Ik kan niet in een glazen bol kijken. Wat ik allereerst doe is twintig jaar terugkijken om dan de reëel te verwachten paden te beredeneren waarlangs ontwikkelingen zich zouden kunnen voltrekken. Niemand kan voorzien hoe alles exact uit gaat pakken.”

TEGENKRACHTEN Tegen vernieuwing zijn volop tegenkrachten aan het werk, constateert Van der Wel. “In de recente discussie over statiegeld heeft de industrie toch weer gewonnen.

Ze heeft wederom een aantal jaren uitstel bedongen. Wat al tig keer is gelukt. Elke keer belooft men beterschap. Het verzet tegen verandering is groot. Het politieke systeem is gevoelig voor lobby’s. Maar je weet dat het een achterhoedegevecht is.

We moeten hergebruik van grondstoffen

“DE AFVALSECTOR MOET VEEL MEER EXPERIMENTEREN EN NIET AL HAAR EIEREN IN ÉÉN MANDJE STOPPEN.”

stimuleren en zwerfafval zoveel mogelijk voorkomen. Eigenlijk weten we al sinds de jaren zeventig dat het anders moet. Maar het duurt ontzettend lang voordat er iets gebeurt. Ik vind dat we processen moeten versnellen. Hoe eerder je het Klimaatakkoord van Parijs navolgt, des te minder kosten je kwijt bent. De hobbels worden steeds groter en dat levert onnodig leed op aan onze aarde. Ik erger me aan de domheid van het huidige systeem.”

Vaak zijn het vreemd genoeg de deskundigen die vernieuwing tegenwerken, aldus Van der Wel. “Ik gaf eens een presentatie over wifi, ver voordat het doorbrak, en de aanwezige experts van onder meer Siemens en KPN zeiden: ‘Draadloos internet, dat kan helemaal niet! Als iemand gaat stofzuigen, ligt het hele netwerk eruit.’ De deskundigen wilden het simpelweg niet geloven. In veel organisaties kom je grote weerstand tegen veranderingen tegen.

Gelukkig staan er regelmatig nieuwkomers op, die aanvankelijk voor gek worden versleten, maar eigenwijs genoeg zijn om ervoor te gaan. Dat zijn de koplopers die we moeten koesteren.”

OPTIMALISEREN Eenzelfde pioniersmentaliteit staat Van der Wel voor bij afvalverwerking en recycling. Zo zijn er gemeenten die zich beijveren met het optimaliseren van bronscheiding, anderen weer met nascheiding of met allebei. Ook nog niet volop bewezen technieken worden niet geschuwd, neem het initiatief van Eindhoven, Geldrop-Mierlo en Valkenswaard.

De Cure-gemeenten willen samen met het Deense DONG Energy een ‘enzymenfabriek’ bouwen om in één installatie energierijk biogas en schone grondstoffen uit huishoudelijke reststromen te winnen. Van der Wel: “Ik kan geen concrete kansrijke technologie voor de afvalsector noemen, want ik weet te weinig van de branche af. We gaan zeker de kant op dat schimmels en andere micro-organismen in toenemende mate ons afval gaan verwerken, maar ik kan niet zeggen welke technologie het wordt. Zoals ik al zei, ik ben geen helderziende. De afvalsector zal gaandeweg moeten ontdekken wat de meest efficiënte technologie is. Ze zal veel moeten experimenteren en niet al haar eieren in één mandje moeten stoppen.

Het is verstandig veel verschillende opties te onderzoeken. Durf ook te falen.”

Als toekomstige oplossing om reststromen nuttig te hergebruiken, noemt Van der Wel ‘atomaire precisie-printing’. “Dat is de opvolger van de 3D-printer, waarmee je op het niveau van atomen kunt printen. Daarmee kun je van allerlei stromen producten printen. Afval wordt dan heel waardevol, want het komt nog nadrukkelijker als grondstof in beeld. Het zal vast iets ingewikkelder zijn dan hoe ik het nu ga zeggen, maar straks kun je bij wijze van spreken je vuilniszak uitschudden en in zo’n printer de nuttige componenten stoppen. Je drukt op de knop en hij print bijvoorbeeld cola en een hoofdkussen. Met atomaire printers kun je materialen tal van eigenschappen meegeven, bijvoorbeeld dat ze niet roesten of dat ze geleidbaar moeten zijn. Hier wordt al volop mee geëxperimenteerd en daar gaan we uiteindelijk naartoe. TNO doet nu al proeven om voedsel te printen. Innoveer, innoveer en innoveer, dat is mijn boodschap.”

GRAM #4 mei 2018 | 25

GFT/GFE IN STEDELIJK GEBIED TEKST RENÉ DIDDE BEELD HOLLANDSE HOOGTE

Of het nu brongescheiden ‘schoon’ gft-afval is, of ‘grijs’ nagescheiden ONF, de composteerders in Nederland willen de hoeveelheid biogas die zij uit deze omvangrijke organische afvalstroom winnen, vergroten. Daarnaast zijn er tal van kleine, echter nog allerminst marktrijpe proeven om bijvoorbeeld bouwstenen voor bioplastics te winnen. Voor alle inzamelwijzen geldt: hoe schoner het materiaal, hoe meer biogas en hoe beter de compost.

26 | GRAM #4 mei 2018

T

uinafval is er amper in ste-

toch weer andere plastic verpakkingen bij

composteerbare verpakkingen worden”,

delijk gebied, maar groente-

gooien.” Hij laat foto’s zien van bronge-

stelt Brethouwer.

en fruitafval des te meer.

scheiden gft uit de gemeente Horst aan

Ook zitten er veel etens-

de Maas. Allerlei blauwe grote plastic zak-

Orgaworld ziet nog wel zakjes na ver-

resten en verspild voedsel

ken, veel ander afval zit ertussen. “Het

gisting en composteren. “Het deel dat er

in het organisch afval, dat om die reden

lijkt wel een berg restafval. Dat willen we

nog in zit, halen we er achteraf uit”, zegt

in stedelijk gebied vaak als ‘gfe’ wordt

dus niet meer in onze composteerinrich-

algemeen directeur Klaas van den Berg.

aangeduid. Gfe levert bij vergisting veel

ting hebben.” Want de in Nederland toe-

“We verwijderen in verschillende zeef-

biogas, dat opgewerkt tot Groengas, ge-

gestane vervuilingsgraad is met vijf pro-

stappen dan ook vervuiling, steentjes,

makkelijk aardgas kan vervangen voor de

cent al aan de hoge kant. De komende

glas en zand om aan het keurmerk voor

verwarming van huizen of als transport-

jaren wordt die grenswaarde op Europees

compost te voldoen.” Voor Orgaworld hei-

brandstof kan dienen voor voertuigen. En

gezag ongetwijfeld naar beneden bijge-

ligt het doel van het gasrijke gfe-afval uit

als het gescheiden wordt ingezameld, kan

steld.

steden letterlijk de middelen. “Groente-, fruit- en etensresten verhogen de gemid-

van het digestaat uitstekende compost worden gemaakt dat deels veen in pot-

SLECHT AFBREEKBARE VERPAKKINGEN

delde gasopbrengst. Wij zijn voorstander

grond vervangt en de bodemvruchtbaar-

Brethouwer werkt een dag in de week

van meer bronscheiding en staan achter

heid in de akkerbouw verbetert. Een fraai

ook voor branche-organisatie Vereniging

het standpunt van de branche om bio-

staaltje van kringloopsluiting.

Afvalbedrijven. Die maakte eind maart

afbreekbare zakjes als inzamelmiddel toe

bekend dat ook de composteerbare plas-

te staan.” En steden als Almere die ook

LASTIGE OPGAVE

tic verpakkingen, zoals de knisperende

conventieel plastic zakjes toestaan? “Wij

Voor veel inzamelbedrijven en afvaldien-

wikkels om tijdschriften of krakende zak-

respecteren bestaande contracten en on-

sten is de gescheiden inzameling van or-

ken voor biologische aardappelen toch te

dersteunen sector breed beleid”, aldus

ganisch afval in stedelijk gebied echter

slecht afbreekbaar zijn om ze fatsoenlijk

Van den Berg.

een lastige opgave. Het zijn de bekende

te verwerken in de industriële compos-

redenen. Mensen hebben zowel binnens-

teerinstallaties. Voor specifieke functies,

Bij Meerlanden is Gert-Jan Klaasse Bos

huis als buitenhuis weinig ruimte voor

zoals de bio-bloempot die langzaam in

de zakjes liever kwijt dan rijk. “Vandaar

inzamelcontainers. Er is veel hoogbouw,

de aarde afbreekt, ziet Vereniging Af-

dat we experimenteren met papieren zak-

bewoners zijn weinig gedisciplineerd. Gft/

valbedrijven wel emplooi. “Ook de bio-

jes. In Zweden zijn daar goede resultaten

gfe-inzameling is daarom in veel stedelijk

afbreekbare zakjes die als inzamelmiddel

mee geboekt. Ze bevorderen vanwege de

gebied een weinig populaire bezigheid.

fungeren, kunnen in de meeste processen

cellulose het vergistingsproces en het is

Veel organisch materiaal belandt daarom

wel voldoende snel afbreken”, zegt Bret-

ook voor bewoners prettiger. De papie-

gewoon bij het restafval en wordt ver-

houwer. Een ander belangrijk argument

ren zak neemt de natte kledder op, stinkt

brand. Het is een omvangrijke stroom.

dat de Vereniging Afvalbedrijven opvoert,

minder en blijft toch intact”, aldus de gft-

Gfe-afval maakt ongeveer een derde van

is dat composteerbare verpakkingen zelf

specialist.

het restafval uit. Om in de steden de doel-

niets bijdragen aan het composterings-

De zakken zijn composteerbaar. Er lopen

stellingen van VANG te halen (in 2020 van

proces. Het gaat om de inhoud (namelijk

behalve bij Meerlanden ook proefprojec-

gemiddeld 250 kilogram naar 100 kilo-

gfe) en niet om de verpakking. “De gft-

ten met de papieren zak bij onder meer

gram per persoon per jaar en 75 procent

container moet geen verzamelbak voor

CURE, Veluwe Noord en Circulus.

scheiding van huishoudelijk afval) is het zo klaar als een klontje dat er wat met het gfe-afval moet gebeuren.

INNOVATIES IN DE COMPOSTERING

Vooral scheiden aan de bron, dus in de

Meerlanden maakt gewag van onderzoek in samenwerking met Wageningen University & Research om gft-afval met een thermisch-chemisch proces te kraken, waardoor de biogasopbrengst van vooral de t-fractie belangrijk kan toenemen. “We zijn er ook in geslaagd om uit de biogasinstallatie niet alleen biogas te maken maar ook een soort sinaasappelolie, die we als milieuvriendelijke brandstof willen inzetten bij de onkruidbestrijding”, meldt Gert-Jan Klaasse Bos. Ook Klaas van den Berg van Orgaworld innoveert met het brongescheiden gft-materiaal. “We kunnen uit het perkolaatwater van de vergisting PHA (polyhudroxyalkanoaten) maken, een bouwsteen voor bioplastics”, zegt Van den Berg. Orgaworld heeft hiervoor een proefinstallatie in gebruik genomen. Vereniging Afvalbedrijven werkt met TNO aan een proces om aromaten uit gft te winnen. “Het zijn proeven maar het is nog absoluut geen business-case”, zegt Tim Brethouwer van Attero. Hij denkt dat gft altijd heterogener en vervuilder zal zijn dan schone reststromen als bijvoorbeeld suikerbietenrestanten of maiskolven. “Gft zal het hier altijd van verliezen als het gaat om grondstof voor biobased materiaal.”

keuken thuis, zal moeten toenemen. En daar beginnen de problemen al. Veel gemeenten reiken bio-afbreekbare zakjes uit, (soms in combinatie met een hard plastic houdertje dat in de vaatwasmachine kan), maar vaak gaan de zakjes lekken of zorgen ze bij elkaar in een minicontainer thuis of op de binnenplaats van het appartementencomplex voor stankoverlast. Reden waarom mensen zelf stevige ‘fossiele’ plastic zakken nemen. “En die willen we dus voortaan echt niet meer in het gfe-afval”, zegt Tim Brethouwer, marktanalist en gft-specialist van Attero.

“Ze vervuilen het gft en mensen gaan er

GRAM #4 mei 2018 | 27

AVR, die in Rijnmond een soortgelijke na-

aldus Grafhorst. “We merken dat we nog

scheidingsinstallatie gaat bouwen, wil niet

wel wat meer organisch materiaal uit het

reageren. Merkwaardig vindt Tim Bret-

RDF (de vaste restfractie die uit de na-

houwer van Attero de handelwijze van

scheidingsinstallatie komt en die nu nog

AEB. “Wij vergisten in Groningen al bijna

wordt verbrand) is terug te winnen, zoals

dertig jaar stedelijk organisch materiaal,

luierinhoud en hygiënepapier. Dat kunnen

en in Wijster intussen ook al meer dan

we beter vergisten dan verbranden. We

vijftien jaar. Het materiaal vergist als een

winnen meer biogas en reduceren de hoe-

dolle en beperkt de CO2-uitstoot.”

veelheid restafval.”

5000 HUIZEN

Grafhorst vindt het een ‘gemiste kans’ dat

Bij Omrin in Leeuwarden meldt directeur

Amsterdam ONF verbrand en niet vergist.

recycling Hein Grafhorst dat de naschei-

“Een Amsterdamse aardappelschil ver-

dingsinstallatie met een capaciteit van

schilt niet van een Friese pieper. Ze zijn

230 duizend ton per jaar 7,5 miljoen ku-

welkom hier om te kijken hoe het moet.”

bieke meter Groengas oplevert. “Dat is

Ook Tim Brethouwer van Attero heet de

genoeg om alle 5000 huizen in de stad

hoofdstad welkom in Wijster of Gronin-

voor houtpellets.”

Heerenveen en enkele dorpen te ver-

gen. De potentiële hoeveelheid biogas uit

warmen en alle gasfornuizen te voeden.”

de 300 duizend ton huishoudelijk afval in

Maar waarom niet vergisten? “Drogen

Omrin slaagt er ook in om tachtig van de

Amsterdam zou de gehele, lastig te iso-

160 eigen voertuigen op dit Groengas te

leren en moeilijk met zonnepanelen uit

laten rijden. Concrete ambities om vetzu-

te rusten monumentale grachtengordel

ren en andere bouwstenen voor een bio-

(7000 huishoudens) van warmte kunnen

based economie uit het ONF te winnen,

voorzien.

NASCHEIDING In Amsterdam heeft AEB vorig najaar een nascheidingsinstallatie in gebruik genomen. De 300 duizend ton huishoudelijk afval uit Amsterdam en omstreken wordt hier gescheiden in onder meer plastic, papier (dat teruggaat naar de papierindustrie), drankenkartons, blik en metalen en er komt ook een forse hoeveelheid organische natte fractie (ONF) vrij. “Wij willen een opwerkingsinstallatie bouwen waarin we het ONF drogen en daarna de nog aanwezige kunststoffen, glas, metalen en mineralen terugwinnen”, zegt woordvoerder Thijs van Velzen. “Het resterende organische materiaal willen we vervolgens inzetten als biobrandstof of substituut

en opwerken heeft als voordeel dat alle grondstoffen maximaal worden benut. De bij de verbranding vrijkomende warmte leveren we aan het snel groeiende warmtenet in Amsterdam”, aldus Van Velzen.

heeft Omrin niet. Alle ballen op biogas,

Van keuken tot compost KEUKENAFVAL SCHEIDEN | RECYCLING VAN LUIERS | DUURZAAM AANBESTEDEN VAN GFT- VERWERKING

Samenstelling restafval Luiers 5%

Keuken 35%

Rest 60%

Keuken

Rest

Luiers

Elsinga daagt gemeentes uit restafval duurzaam te verminderen Restafval bestaat voor ruim een derde uit organisch keukenafval (GF) en ca. 5% uit gebruikte babyluiers en incontinentieluiers.

Uitdaging: • keukenafval uit het restafval en bij het GFT of als aparte fractie inzamelen voor vergisting of grondstof voor de biobased economie.

• gebruikte babyluiers en incontinentieluiers apart inzamelen voor duurzame en veilige verwerking tot biogas, biogranulaat, kunstmest en plastics.

• GFT-verwerking duurzaam aanbesteden.

Beter scheiden van de keukenafvalfractie en gebruikte luiers vermindert de kilogrammen restafval en verhoogt het hergebruik.

U bepaalt onze inzet: U bepaalt zelf onze bijdrage aan uw project. Wij zijn ervaren in het volledig nemen van de lead, maar kunnen ook onderdelen uitvoeren zoals: • het leveren van gecertificeerde papieren zakken en mandjes tot het volledig ondersteunen van pilots en doorrekenen van businesscases bij invoering van het systeem binnen een inzamelgebied.

• advies luierinzameling op basis van de opgedane ervaring met pilots. Zo voorkomt u problemen, hebt u meteen succes en een goede kwaliteit gescheiden luiers zonder veel vervuiling.

• GFT aanbesteden: een door ons bureau ontwikkeld éénduidig gunningsmodel maakt uw afweging van duurzaamheid en kosten helder voor de inschrijvende partijen en leidt tot aanbestedingen met een mooi resultaat.

Voor informatie kunt u contact opnemen met: Jelle Duindam Tel: 06 44895577 | Mail: j.w.duindam@beleidsplanning.nl Roy Morssinkhof Tel: 06 53557964 | Mail: r.morssinkhof@beleidsplanning.nl www.beleidsplanning.nl | www.vankeukentotcompost.nl

28 | GRAM #4 mei 2018

1_2_li_GRAM_190x130.indd 1

17-04-18 10:51

VANG-HUISHOUDELIJK AFVAL HELPT U NAAR EEN CIRCULAIRE ECONOMIE TEKST ADDIE WEENK

U kent ze vast, de doelstellingen voor huishoudelijk afval: 100 kilogram restafval per inwoner per jaar en 75% scheiding van huishoudelijk afval in 2020. Veel gemeenten in Nederland zijn hard op weg om deze doelstellingen te halen. Het Uitvoeringsprogramma Van Afval Naar Grondstof Huishoudelijk Afval (VANG-HHA) kan daarbij helpen. In dit artikel leest u hoe.

Het Uitvoeringsprogramma VANG-HHA wordt uitgevoerd door Rijkswaterstaat en de NVRD, onder aansturing van een stuurgroep met ook VNG en het ministerie van IenW. Het programma biedt u als gemeente of samenwerkingsverband van gemeenten de volgende diensten en producten over afvalpreventie en afvalscheiding: • Kosteloos advies en ondersteuning op maat door eigen adviseurs en gespecialiseerde bureaus, onder meer via VANGSupport en een maatwerkregeling voor inzet van gespecialiseerde bureaus op communicatie en gedragsbeïnvloeding; • Trainingen en workshops over gedragsverandering, overheidscommunicatie en nieuwe inzamel- en scheidingsmethoden, onderzoeksresultaten en best practices; • De benchmark afvalscheiding, vergelijken met en leren van elkaar, met bijna 200 gemeenten in 2018. Aanmelden kan nog, via www.bmha.nl; • Maandelijkse nieuwsbrief met onder meer inhoudelijke artikelen, interviews, nieuws en een agenda met activiteiten; • Praktische hulpmiddelen en kennisdocumenten, zoals factsheets, stappenplannen/handreikingen, plannen en communicatiecampagnes van andere gemeenten en communicatietool, allemaal te vinden in de kennisbibliotheek op www.vang-hha.nl. Met ook inspirerende praktijkvoorbeelden en successtories; • Digitale kennisplatforms om kennis en ervaring te delen met collega’s, te vinden op https://kennisplatform.nvrd.nl/dashboard.

ONDERZOEK EN ONTWIKKELING In de komende periode kunt u ook weer

veel van ons verwachten: • In mei ontvangt u weer de brief met daarin de informatie over het bereiken van de ambitie op restafval; • Dit najaar organiseren we speciaal voor (nieuwe) bestuurders een bijeenkomst over afvalscheiding, CE en de transitieagenda’s; • Met de Vereniging Producentenverantwoordelijkheid Nederland (VPN) werken we aan meer afstemming en uniformiteit van de communicatie van landelijke campagnes, met in het najaar een landelijke dag over gedragsverandering met de laatste stand van zaken en inspirerende voorbeelden; • Na de zomer kunt u gebruik maken van kant- en klare ‘infoquêtes’ op gebied van afvalscheiding en preventie.

Deze speciale enquêtes hebben invloed op degenen die ze invullen; • We zijn gestart met onderzoek naar de mogelijkheden om via goede hulpmiddelen in huis/keuken en een slimme inrichting/vormgeving van containerparkjes afvalscheiding te verbeteren; • Naar aanleiding van veel vragen komen we met een geactualiseerde versie van onze informatie over nascheiding.

Laat het ons weten indien u betrokken wilt worden bij deze onderzoeken, bijvoorbeeld in de vorm van een pilot bij u in de gemeente. Check in op www.vang-hha.nl.

KETENPROJECTEN In het VANG-HHA programma wordt ook

gewerkt aan ketenprojecten. Daarbij worden samen met stakeholders de volgende ketens onder de loep genomen: - Matrassen - Textiel - Reclamedrukwerk - Voedselverspilling - Luiers- en incontinentiemateriaal.

Via GRAM en de VANG-HHA nieuwsbrief en website informeren we u regelmatig over de voortgang.

NADERE INFO OF CONTACT Voor meer informatie, hulp of advies kunt

u contact opnemen met de Helpdesk VANG-HHA (088-3770030) of onze site bezoeken (www.vang-hha.nl).

GRAM #4 mei 2018 | 29

DE TRIPLE P-AANPAK:

TEXTIEL UIT HET GRIJZE CIRCUIT “Transparantie en maatschappelijk verantwoord recyclen waren de belangrijkste criteria voor het opzetten van een textielsorteercentrum dat vooral niet-herdraagbaar textiel uit het grijze circuit wil halen. Met de nadruk op transparantie, milieu en werk boven financiële opbrengst hebben we onze lokale overheden overtuigd.”

TEKST LUCIEN JOPPEN BEELD DEVENTER WERKTALENT

A

an het woord is Michiel Westerhoff, programmamanager bij Circulus-Berkel. Laatstgenoemd bedrijf verzorgt het afvalbeheer en beheert de openbare ruimte voor acht gemeenten (Apeldoorn, Bronckhorst, Brummen, Deventer, Doesburg, Epe, Lochem en Zutphen). Het idee om meer grip te krijgen op een deel van de textielketen komt uit de koker van de aangesloten gemeenten.

In 2015 sloten zij het ‘Clean Tech Convenant’, waarin ze intensiever samen gingen werken om regionale grondstoffenketens zo veel mogelijk te sluiten en het gebruik van primaire grondstoffen te beperken.

Dat heeft resultaat: de gemeenten liggen boven het landelijk gemiddelde met het aanleveren van gescheiden afval. Voor grondstoffen als papier en glas hebben de gemeenten al fors aan de weg getimmerd. Textiel is nu de volgende grondstof op de radar.

MILIEUBELASTING De ambitie om de grondstoffen in de textielketen lokaal te sluiten is een behoorlijke uitdaging, aldus Westerhoff. “We onderscheiden ruwweg twee stromen: herdraagbaar en niet-herdraagbaar textiel. Circa 15% van het ingezamelde textiel wordt in Nederland als herdraagbaar

30 | GRAM #4 mei 2018

textiel verkocht in kringloop- en vintage winkels. Het merendeel verdwijnt over de grens via handelaren in opdracht van charitatieve inzamelorganisaties die vaak daartoe aangemoedigd zijn door gemeenten die de hoogste prijs voor hun textiel vragen. Circa de helft van dat volume is niet-herdraagbaar of bruikbaar. De verwerking van deze stromen is veelal onbekend en belandt in economisch zwakkere regio’s met maatschappelijk onverantwoorde bewerking

TRANSPARANTIE Welnu, om een stevigere grip te krijgen op de textielketen zullen ketenpartners nauwer samen moeten gaan werken.

Vandaar dat Circulus-Berkel, als uitvoerende organisatie, werd gevraagd om een aanbesteding uit te voeren en zo een meer gesloten keten op te zetten met als ‘spin in het web’ een textielsorteercentrum in de regio. Op de vraag welke criteria belangrijk waren voor de aangesloten gemeenten, antwoordt Westerhoff:

MICHIEL WESTERHOFF: “ALS MEER GEMEENTEN EN REGIO’S NIET HERDRAAGBARE STROMEN BESCHIKBAAR MAKEN BINNEN NEDERLAND, DAN WORDEN OOK VERDERE NOODZAKELIJKE INNOVATIES IN RECYCLING MOGELIJK.” en milieubelasting tot gevolg. Bruikbare kleding kan verder de plaatselijke (textiel)markt verstoren. Praktijken die de gemeenten aan willen pakken, waarbij ze vooral de keten van niet-draagbaar textiel controleerbaar en transparant willen sluiten.”

“De belangrijkste gunningscriteria waren daarin transparantie in de keten met zicht op maatschappelijk verantwoorde verwerking van al het textiel voor mens en milieu en een solide businesscase. Als gemeenten de huidige hergebruik- en recycleketen beter willen beheersen, dan

moet duidelijk zijn voor hen en andere stakeholders wat er met deze stromen in Nederland gaat gebeuren. Ook is van belang op welke wijze en door wie dit plaatsvindt.”

GEEN KOSTEN VOOR DE BURGER Volgens Westerhoff was de hoogste prijs geen gunningscriterium in de aanbesteding. Dat gezegd hebbende, de gemeenten benadrukten wel dat de kosten voor de burger nul moesten zijn. Dat laatste is bereikt door in de aanbesteding uit te gaan van een kostendekkende inzamelvergoeding van de inschrijvende sorteerder. De gemeenten delen verder in de eventuele baten na dekking van de sorteer- en inzamelkosten. Uiteindelijk won Leger des Heils Reshare de tender. Deze organisatie zal het te bouwen texielsorteercentrum gaan financieren en exploiteren. Daarbij zal Circulus-Berkel per jaar een slordige 2 miljoen kilo textiel aanleveren dat het via containers en BEST-tassen ophaalt.

Vervolgens sorteren medewerkers in het centrum het textiel in tenminste 100 herdraagbare en niet-herdraagbare soorten.

De laatstgenoemde stroom wordt vervolgens vervoerd naar het Noord-Hollandse bedrijf Wieland die deze stromen daarna verder mechanisch op materiaalsoort uitsorteert. Een deel, zoals wol en acryl, exporteert Wieland naar Italië waar het verder wordt verwerkt. Een groot deel bestaat uit samengestelde grondstoffen (bijvoorbeeld katoen en polyesters) of vervuild/niet-herbruikbaar textiel.

INNOVATIE BELANGRIJK Nu nog worden de laatstgenoemde niet recyclebare stromen verbrand om tenminste nog de calorische waarde eruit te halen. Volgens Westerhoff is dat geen geheim, ook niet voor de aangesloten gemeenten. “Het is niet een ideaal scenario, maar het is wel duidelijk en helder.

Als meer gemeenten en regio’s deze niet herdraagbare stromen beschikbaar maken binnen Nederland, dan worden ook verdere noodzakelijke innovaties in recycling mogelijk. Zoals investeringen in vervezeling en chemische recycling. Hierdoor kunnen we een deel van het niet-her-

CENTRALE AANPAK Zoals bekend zal het textielsorteercentrum in Deventer komen. “In principe wil elke gemeente een eigen sorteercentrum, maar de betrokken gemeenten beseften ook wel dat een centrale aanpak financieel de beste optie was”, aldus Westerhoff. “Deventer is door het Leger des Heils Reshare als locatie gekozen. Op termijn willen we kijken of we de activiteiten die nu nog buiten de regio plaatsvinden bij Wieland, naar het oosten kunnen halen. Dat vereist wel interregionale samenwerking. In ieder geval een mooie uitdaging in de nabije toekomst.”

draagbaar textiel geschikt maken voor nieuwe garens en uiteindelijk ook nieuwe kleding en zo de keten helemaal sluiten.

De bereidheid om te innoveren en dit wenkend perspectief waren belangrijke argumenten voor de aangesloten gemeenten.”

Simon Smedinga, operationeel directeur van Leger des Heils Reshare, knikt beamend. “Een keten ‘omleiden’ is op zich niet zo’n uitdaging, het gaat vooral om innovaties die uiteindelijk impact hebben op de keten, waarbij de triple P (people, planet, profit) voorop staat. In het sorteerproces gaan we bijvoorbeeld werken met de Fiber Sort Machine. Deze kan op basis van NIR Spectroscopie textiel sorteren op vezelsamenstelling, waardoor we de pure, niet-samengestelde textielstukken direct eruit kunnen halen voor recyclingdoeleinden. Dat is baanbrekende innovatie in deze branche.”

LOKALE WERKGELEGENHEID Planet en (mogelijke) profit zijn ‘afgedekt’

in de textielketen zoals Circulus-Berkel en Leger des Heils Reshare deze gaan realiseren. Wat te denken van het Peopleaspect? Dat is het domein van Deventer Werktalent, een publieke organisatie die verantwoordelijk is voor re-integratie van ‘werkloos werkzoekenden’ (in het kader van de Participatiewet, red.) en sociale werkvoorziening. Kortom, mensen die op zoek zijn naar werk, ook met een ‘afstand’ tot de arbeidsmarkt.

“Het textielsorteercentrum is een uitgelezen kans om circa 25 mensen een betaalde baan te bieden”, aldus Dianne Kortschot, manager bij Deventer Werktalent.

“Het handelt hierbij om 19 SW-ers (sociale werkvoorziening) en 6 kandidaten die re-integreren vanuit een uitkeringssituatie. In de tender om personeel te leveren, was belangrijk dat de lokale werkgelegenheid erbij gebaat zou zijn en dat mensen die moeilijk aan het werk komen, een kans krijgen. Dat perspectief kunnen we nu garanderen.”

GRAM #4 mei 2018 | 31

de vele voordelen van schuifdaken Blommaert Aluminium Constructions is reeds meer dan 35 jaar een

Volledig op uw maat gemaakt

vooraanstaande speler in aluminium overkappingen. De ervaring en

Flexibel en degelijk

de expertise die we op het vlak van aluminium constructies hebben

Hoge return on investment

opgebouwd zorgt ervoor dat wij oplossingen op maat kunnen aanbie-

Tijds- en kosten besparend

den aan verschillende sectoren zoals: zoutopslag, logistiek (op- en

Onderhoudsvriendelijk

overslag), biomassa, recyclage en waste management.

100% opening mogelijk

Stokerijstraat 35 2110 Wijnegem, BelgiĂŤ

1_2_li_GRAM_190x130 2.indd 1

1_2_li_GRAM_190x130.indd 1

Ophemertstraat 42, 3089 JE Rotterdam

T. +32 (0)3 353 26 89 I. info@blommaertalu.be

www.blommaertalu.COM

21-8000-0412-01 NVRD GRAM mei 2018

21-8000-0424-01 NVRD GRAM mei 2018

18-04-18 10:11

17-04-18 13:39

DE KRACHT VAN VRAGEN

HOE ENQUÊTES AFVALSCHEIDING KUNNEN BEÏNVLOEDEN TEKST ADDIE WEENK

Een buurtonderzoek, een enquête of zomaar een persoonlijke vraag tijdens een verjaardag.

Onze eerste reactie is: antwoorden. Nadenken over een antwoord brengt de geest in beweging.

Of zoals de Duitse natuurkundige Max Planck het zo mooi zei: je kunt een elektron niet waarnemen zonder zijn baan te veranderen. Dit maakt slimme bevraging een mooi instrument voor gedragsverandering.

Enquêtes worden met name gebruikt voor het vergaren van data, informatie over de bevraagden: wat doe je, wat weet je, wat wil en wat vind je? Eenrichtingsverkeer dus. Zonde, want het contact met een inwoner bij enquêtering kan ook gebruikt worden om deze bepaalde informatie te geven, en het denken te voeden en een bepaalde kant op te sturen. Als je vraagt: “Wist u dat de milieustraat ook op vrijdagavond open is?”, levert dat informatie op over in welke mate de inwoners op de hoogte zijn van die openstelling. Tegelijkertijd weet je dat de bevraagde na het beantwoorden van de vraag op de hoogte is van de openstelling. En wellicht een “Aha, handig om te weten” mompelt bij het invullen van de vraag.

In Amsterdam-West hebben ze enkele jaren geleden een buurtonderzoek uitgevoerd met het oog op het aanpakken van bijplaatsingen bij verzamelcontainers. Er is gewerkt met enquêteurs uit de buurt die met een open insteek gesprekjes aan de deur aangingen. Geen kruisverhoor dus, of een afgeraffeld introo tje, zoals je wel eens hoort bij een al dan niet commercieel telefoontje. Het onderzoek leverde veel nuttige informatie op, maar ook betrokkenheid. Bij de afsluitende vraag of men zelf wat wilde betekenen voor een schone buurt, bijvoorbeeld door adoptie van een verzamelcontainer, was

de respons overweldigend. De gemeente werd min of meer overrompeld door de animo. Prompt moest men na gaan denken over de registratie en coördinatie van grootschalige participatie. Voor het zelfbeheer van enkele ondergrondse containerparkjes was zoveel belangstelling dat 20

bewoners samen een parkje adopteerden.

Deze aanpak maakt duidelijk dat inwoners die zich gehoord en serieus genomen voelen, bereid zijn wat terug te doen. Ze pakken een actieve rol in de buurt op. Het buurtonderzoek werd een buurtraadpleging en sloeg een mooie brug tussen inwoner en gemeente.

INFOQUÊTE Een persoonlijke benadering, met goede

enquêteurs langs de deuren, kan dus flink vruchten afwerpen. Het is echter ook een vrij kostbare actie en daardoor wellicht

niet altijd haalbaar. We vermoeden echter dat ook een gewone enquête, per brief of online, invloed heeft op afvalpreventie en scheidingsgedrag: de mensen die hem invullen zijn toch even intensief bezig met het onderwerp. Het invloedseffect wordt echter zelden/nooit gemeten. Gemeenten voeren ook niet zo vaak een enquête uit, hooguit jaarlijks, of in verband met een beoogde systeemverandering.

Daarom is het VANG-HHA programma met enkele gespecialiseerde bureaus aan de slag gegaan om op het vlak van zowel afvalscheiding als afvalpreventie een optimaal beïnvloedende enquête te ontwerpen, een ‘infoquête’. De bedoeling is dat deze interessante informatie oplevert over wat uw inwoners doen, weten, willen en vinden, maar met name de invuller aanzetten tot meer en betere afvalscheiding en afvalpreventie. Daarbij doen we ook voorstellen voor manieren om een zo groot mogelijke respons te krijgen. Immers, hoe meer mensen de enquête invullen, hoe groter het bereik van de beïnvloeding.

Om zicht te krijgen op het effect van de ontworpen enquêtes zoeken we enkele gemeenten die deze willen testen. Heeft u hier belangstelling voor of wilt u meer weten? Neemt u dan contact op met Addie Weenk: tel. 06-15886309 of per e-mail: Addie.weenk@rws.nl.

GRAM #4 mei 2018 | 33

ADVOCAAT MONIQUE HENNEKENS:

‘NIEUWE PRIVACYREGELGEVING GELDT OOK BIJ AFVALINZAMELING’ Adresgegevens zijn geen persoonsgegevens en daarom hoeven we niet aan de privacyregelgeving te voldoen. Het is niet de eerste keer dat advocaat Monique Hennekens deze opmerking hoort.

“En ik moet dit keer op keer ontkrachten. Adresgegevens zijn te herleiden naar een persoon en zijn daarom persoonsgegevens. Gemeenten en afvalinzamelaars die adresgegevens verwerken moeten om die reden aan de privacyregelgeving voldoen.”

TEKST MARGUERITE TACHET

Monique Hennekens is gespecialiseerd in privacy, onder meer in de afvalindustrie.

Voorafgaand aan de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) die op 25 mei van kracht wordt, geeft ze antwoord op de belangrijkste vragen over de AVG bij afvalinzameling.

WAT IS HET DOEL VAN DE ALGEMENE VERORDENING GEGEVENSBESCHERMING? “Privacy is een grondrecht. Het doel van de AVG is daarom het beschermen van personen tegen te grote inbreuken op hun privacy door het gebruik van hun persoonsgegevens. Daarom mogen persoonsgegevens alleen worden verwerkt als hiervoor een wettelijke grondslag bestaat en gerechtvaardigde doelen zijn bepaald. De doelomschrijving moet concreet zijn en een kader bieden om te toetsen of de gegevens wel nodig zijn om die doelen te bereiken. Dataminimalisatie is een belangrijk uitgangspunt van de AVG. Er mogen niet méér persoonsgegevens worden verwerkt dan noodzakelijk om de doelen van de verwerking te bereiken. Gemeenten en afvalinzamelaars die persoonsgegevens verwerken moeten bovendien transparant zijn. Voor burgers moet duidelijk zijn van wie en welke persoonsgegevens worden verwerkt, voor 34 | GRAM #4 mei 2018

welke doelen en wie er toegang toe heeft.

Dat kan bijvoorbeeld via een brief bij de afvalpas, een verklaring op een website of via een brochure. Een model privacyverklaring is beschikbaar voor alle NVRD leden op het ledengedeelte van de NVRDwebsite.”

WAAROM GELDT DE PRIVACYREGELGEVING OOK BIJ DE AFVALINZAMELING? “Omdat ook daar persoonsgegevens worden verwerkt. Bij de inzameling van huishoudelijk afval worden bijvoorbeeld gegevens van burgers geregistreerd via een afvalpas, chips op een minicontainer of bij een bezoek aan de milieustraat. Dat zijn persoonsgegevens. Ook gegevens die alleen indirect te herleiden zijn naar een persoon zijn persoonsgegevens, zoals stortgegevens gekoppeld aan een afvalpas die weer is verbonden aan een adres.

Bij iedere verwerking van persoonsgegevens is de privacyregelgeving van toepassing. Dat geldt ook voor alle andere verwerkingen binnen de organisatie, zoals gegevens van werknemers in personeels- en salarissystemen of via track & trace-systemen in wagens.”

WAT ZIJN DE BELANGRIJKSTE WIJZIGINGEN IN DE AVG? “Dat is de zogeheten verantwoordingsplicht. Iedere organisatie moet aan de hand van documenten kunnen aantonen

Cover van een publicatie over privacy in de afvalindustrie die vlak voor het NVRD Congres verschijnt

dat zij voldoet aan de privacybeginselen.

Een concrete uitwerking hiervan is de verplichting om een register op te stellen met alle verwerkingen van persoonsgegevens.

In dat register moet per verwerking onder meer worden aangegeven welke persoonsgegevens worden verwerkt, voor welk doel en wie er toegang toe heeft.”

De belangrijkste wijzigingen van de AVG voor de afvalinzameling zijn: • Verantwoordingsplicht en het verplichte register van verwerkingsactiviteiten; • Privacy by design en privacy by default; • Meer eisen aan transparantie; • Meer eisen aan de afspraken tussen partijen; • Meer rechten voor burgers, zoals het recht op dataportabiliteit en verwijderen van gegevens; • Verplichte functionaris voor de gegevensbescherming voor gemeenten.

WELKE AFSPRAKEN MOETEN WORDEN GEMAAKT? “De privacyregelgeving kent twee rollen, de verwerkingsverantwoordelijke en de verwerker. Bij de afvalinzameling bepaalt

de gemeente het doel en de middelen van de verwerking. Daarom geldt zij als verwerkingsverantwoordelijke. De gemeente kan andere partijen inschakelen, zoals een afvalinzamelaar of IT-leveranciers, die persoonsgegevens voor de gemeente verwerken. Dit zijn de verwerkers. Partijen moeten een overeenkomst sluiten waarin zij afspraken vastleggen over de omgang met deze persoonsgegevens.

Dit is een verwerkersovereenkomst. Op het ledengedeelte van de website van de NVRD staat een model bewerkersovereenkomst die daarvoor kan worden gebruikt.”

HOE KUNNEN ORGANISATIES HET RISICO OP BOETES VERKLEINEN? “Eén klacht kan voldoende zijn voor een onderzoek door de Autoriteit Persoonsgegevens. Als voorbeeld: de Arnhemse afvalpaszaak is geïnitieerd door één burger. Vanaf 25 mei heeft de Autoriteit Persoonsgegevens de mogelijkheid om hoge boetes op te leggen. Het is daarom belangrijk om aandacht te geven aan privacy. De eerste stap is om te inventariseren welke gegevens worden verwerkt en die op te nemen in het vereiste register.

Op basis daarvan kan worden beoordeeld wat daarbij de grootste risico’s zijn. Behalve dat is het handig om een stappenplan op te stellen om de belangrijkste eisen van de AVG te implementeren.”

Daar moet in ieder geval in staan: • Aanwijzen van personen binnen de organisatie die verantwoordelijk zijn voor het oppakken van de concrete stappen; • Invullen en bijhouden van het vereiste register; • Opstellen en publiceren van een privacyverklaring; • Opstellen beveiligingsbeleid en een procedure voor de meldplicht datalekken; • Afspraken vastleggen met partijen waarmee persoonsgegevens worden uitgewisseld.

HEB JE NOG ANDERE TIPS? “Ja, ga bijvoorbeeld na of er niet meer gegevens worden verwerkt dan nodig is. Inventariseer daarvoor of

DE AVG IN HET KORT - De privacyregelgeving geldt ook voor de afvalinzameling: het verwerken van adres-, locatie- of stortgegevens en camerabeelden zijn namelijk verwerkingen van persoonsgegevens; - Organisaties hebben een verantwoordingsplicht en moeten kunnen aantonen dat ze voldoen aan de privacybeginselen van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG); - Gemeenten en afvalbedrijven moeten een ‘register van verwerkingsactiviteiten’ bijhouden; - Het verwerken van persoonsgegevens mag alleen als er een wettelijke grondslag bestaat en de gerechtvaardigde doelen zijn vastgelegd; - Bij inzameling van huishoudelijk afval moet de gemeente de grondslag bepalen en de doelen vastleggen; - Verwerk niet meer persoonsgegevens dan nodig voor de doeleinden die zijn bepaald; -B urgers moeten worden geïnformeerd over de verwerking van hun persoonsgegevens; - Iedere organisatie moet zorgen voor passende technische en organisatorische maatregelen om persoonsgegevens te beveiligen; - Een risicovol datalek moet binnen 72 uur worden gemeld aan de Autoriteit Persoonsgegevens; - Bij uitwisseling van persoonsgegevens met andere partijen moeten schriftelijke afspraken worden vastgelegd; - Een Functionaris voor de Gegevensbescherming is verplicht voor gemeenten.

er databestanden zijn met gegevens die helemaal niet worden gebruikt. Als dat zo is, verwijder dan die databestanden of gegevens. Ik heb ook nog een tip om te beoordelen of al verzamelde gegevens voor een ander doel mogen worden verwerkt.

Kon de betreffende persoon verwachten dat zijn of haar gegevens voor dat andere doel zouden worden gebruikt? Zo niet, dan is de kans groot dat die nieuwe verwerking met de bestaande gegevens niet – zo maar - mag.”

Monique Hennekens is advocaat bij Hekkelman Advocaten, gespecialiseerd in privacy. “Ik leg graag helder uit wat de Algemene Verordening Gegevensverwerking inhoudt en wat het praktisch betekent voor organisaties.”

GRAM #4 mei 2018 | 35

ADVERTORIAL

www.centralned.nl

FLEXIBEL RESTSTOFFEN SCHEIDEN EN INZAMELEN. We willen zo veel mogelijk afval wat we dagelijks genereren weer hergebruiken of recyclen. Daarom zamelen we de verschillende soorten afval, fracties, apart in. De inzamelmiddelen, rolemmers, OID’s of containers zijn voor elke fractie anders om aan de bron te kunnen scheiden, verandering van fracties heeft grote impact.

Het is een enorme logistieke uitdaging om elke fractie apart in te zamelen. De inzamelwagens belemmeren de doorstroming in de straten en zorgen bovendien voor een sterke luchtvervuiling.

De inzamelmiddelen zijn ook obstakels in het openbaar gebied, wat ten koste gaat van de veiligheid. Inzameling in het openbaar

gebied nodigt uit tot bijplaatsen en veroorzaakt veel zwerfafval, trekt ongedierte aan en er komen vogels op af. Juist in compacte binnenstedelijke gebieden kunnen deze veel voorkomende knelpunten met toepassing van een OAT-systeem sterk verbeteren. Bij nieuwe ontwikkelingen kunnen de inzamelpunten geheel inpandig worden gerealiseerd en blijft de openbare ruimte vrij van inzamelmiddelen. Met name in oude binnensteden met smalle straten, waar de openbare ruimte beperkt is, biedt OAT een oplossing om in te zamelen zonder overlast en vervuiling. In de oude binnenstedelijke gebieden zullen de inwerppunten in het

ADVERTORIAL

openbaar gebied staan. In alle situaties is het belangrijk om het KWD-afval (kantoor-, winkel- en dienstenafval) mee te nemen in dit inzamelproces. De openbare prullenbakken kunnen ook automatisch worden geleegd wanneer ze op een OAT zijn aangesloten. Dat heeft met name tijdens grote drukte in het gebied, wanneer de prullenbakken niet bereikbaar zijn om te legen, grote voordelen omdat ze nooit vol raken. Een overlopende prullenbak veroorzaakt immers veel zwerfafval.

Een OAT-systeem leggen we voor een lange termijn aan. CentralNed doet dit in samenwerking met het Zweedse Envac. Op veel plaatsen in de wereld heeft Envac al een OAT aangelegd. De lange ervaring staat garant voor een betrouwbaar proces. Overlast van aanleg en onderhoud is beperkt, zeker als het wordt gecombineerd met andere infrastructurele werken. Voor aanleg kan het werkgebied compact zijn en zich door de wijk verplaatsen.

Voor de burger kan de service worden verhoogd door in hoogstedelijke ontwikkelingen de inzamelpunten tot op de woonlaag aan te brengen.

Eenvoudig scheiden De fractiescheiding regelen door voor elke fractie een andere bak te plaatsen is uit de tijd! Het is kostbaar en vormt juist om die reden een drempel tot aanpassing van de fracties als recycle-technieken veranderen. Geef elke fractie een eigen kleur zak, daarmee kan het proces eenvoudig in de keuken beginnen. Zamel de zakken door elkaar in en je hebt slecht één multifractie die je na inzameling eenvoudig op kleur kunt scheiden. Dit verlaagt de investering op de inzamelmiddelen en maakt het voor de burgers veel makkelijker om afval te scheiden en in te leveren omdat alle zakken in dezelfde rolemmer, OID of container mogen. Voor de

logistiek betekent dit minder kilometers omdat bij een bezoek aan een locatie alle containers in dezelfde wagen kunnen worden geleegd. Wie kan ons voorspellen wat voor recycle-technieken er in de toekomst zijn en wat voor fracties we willen scheiden?

Bij het gebruik van een bij de bron gescheiden multifractie is het eenvoudig om een fractie toe te voegen door het invoeren van een extra kleur zak, of juist een fractie te laten vervallen en een zakkleur te elimineren. Voor het OAT betekent de multifractie dat het inzamelstation en de inwerppunten minder ruimte vragen, waardoor aanleg eenvoudiger wordt.

Zelf inzicht Met de unieke inzamel app Fleur kunnen burger en bestuurder inzicht te krijgen in wat er wordt ingezameld. Voor de burger, mits hij of zij zich wil identificeren, is dan te zien hoeveel er is ingeleverd en wat het scheidingspercentage daarvan is. Bovendien kan de burger met de inzameldienst communiceren en kan de inzameldienst informatie delen over onderhoud, beleid, scheidingstips of inleveren van grofvuil. Als de burger anoniem wil blijven, kan dat door gebruik van een niet geregistreerde toegangspas. Maakt de bestuurder gebruik van diftar, dan kan de burger door middel van een prepaid systeem toch anoniem inleveren.

Voor de bestuurder is het mogelijk om te zien hoe de scheidingsgraad is per inwerplocatie, waardoor er beleid gemaakt kan worden om bepaalde doelstellingen te bereiken. “Fleur” is niet alleen voor het OAT toepasbaar, maar kan ook na aanpassing van het toegangssysteem op OID’s worden toegepast. “Fleur” maakt afval scheiden leuker!

CENTRALNED IS EEN ONDERNEMING VAN DURA VERMEER

INNOVATIE, REGELGEVING EN PRODUCENTENVERANTWOORDELIJKHEID

OVERLEG OVER GESLOTEN MATRASKETEN Jaarlijks worden naar schatting meer dan een miljoen matrassen afgedankt. De grondstoffen afkomstig uit de recycling van matrassen leveren op dit moment weinig op en veel matrassen verdwijnen nog in de verbrandingsoven. De NVRD nam het initiatief om alle partijen binnen de keten te verenigen in het matrasketen-overleg. Doel van het overleg is te komen tot een gesloten matrasketen.

TEKST ANS AERTS BEELD JAN DE VRIES Het initiatief voor het matrasketen-overleg kwam voort uit een bijeenkomst die het Utrecht Sustainability Institute begin 2016 organiseerde over hoogwaardige matrasrecycling. In eerste instantie was Olaf Prinsen, directeur van de NVRD, de voorzitter van het matrasketen-overleg.

Halverwege 2017 nam Jan Nieuwenhuis, voormalig directeur Groene Groei van het ministerie van Economische Zaken, het voorzitterschap over. Nieuwenhuis vertelt: “Tijdens de bijeenkomsten zaten we met alle betrokken partijen rond de tafel: niet alleen detaillisten, importeurs en producenten van matrassen, maar ook afvalbedrijven, overheden en grondstoffenleveranciers, zoals Dow Chemical en DSM.” VRIJWILLIG OF VERPLICHT Uit het overleg bleek dat er een groot draagvlak is voor een producentenverantwoordelijkheid, waardoor minder matrassen als afval zullen worden afgedankt. De voorkeur gaat hierbij uit naar een producentenverantwoordelijkheid op vrijwillige basis en niet via regelgeving.

Nieuwenhuis: “De vraag is echter hoe we dit gaan realiseren en wie de rekening betaalt. Je kunt hierbij denken aan een verwijderingsbijdrage die de consument direct merkt in zijn portemonnee, maar er zijn ook opties waarbij de importeurs

38 | GRAM #4 mei 2018

of producenten voor de kosten opdraaien.

De ideale situatie is dat de afgedankte grondstoffen zo waardevol zijn dat het systeem zichzelf betaalt, zoals bij papier en glas.” Op dit moment is dit echter nog niet het geval voor de materialen waaruit matrassen zijn gemaakt, omdat de prijzen van de grondstoffen erg laag zijn. Op 15 maart 2018 vond een overleg plaats in de Tweede Kamer met staatssecretaris Stientje van Veldhoven van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW).

De staatssecretaris gaf toen aan dat ze

aan verbonden zijn. Nieuwenhuis: “In feite is dit een stok achter de deur om partijen te stimuleren de vrijwillige aanpak van de grond te krijgen.”

Alle betrokken partijen waren bovendien enthousiast over het oprichten van een innovatiefonds. Nieuwenhuis: “Met een aantal NWO-onderzoeksorganisaties en de partijen uit de keten hebben we besproken welke onderzoeken precies nodig zijn op het gebied van logistiek, afvalverwerking en nieuwe materialen, met als doel in de

Olaf Prinsen: "De verwerkingscapaciteit voor matrassen in Nederland zit vol en is duur.

Gemeenten betalen hiervoor. Innovatie is nodig, producentenverantwoordelijkheid om ondermeer geld voor innovatie te krijgen is belangrijk. Mijn wens is dat het overleg met Jan Nieuwenhuis als voorzitter doorgaat en producenten hun rol pakken!" het belangrijk vindt dat de producentenverantwoordelijkheid op vrijwillige basis tot stand komt. Als dit niet lukt, wil ze onderzoeken of het toch een verplichting moet worden, die in de afvalregelgeving wordt opgenomen en waar maatregelen

toekomst de kostprijs van de recycling omlaag te krijgen. De resultaten uit dit overleg brengen we binnenkort naar buiten.”

De volgende stap is hierover in gesprek gaan met de ministeries van Economische Zaken en Klimaat (EZK) en IenW. De par-

tijen van het matrasketen-overleg willen gebruik maken van regelingen uit het Topsectorenbeleid om de financiering voor het innovatieprogramma rond te krijgen.

“Voor dit programma is een bedrag van zeker vier miljoen euro nodig. We willen via innovatie grondstoffen realiseren die zich gemakkelijker laten hergebruiken en die waardevoller zijn na hergebruik dan de huidige grondstoffen waaruit matrassen zijn opgebouwd. Op die manier leveren ze een positieve bijdrage aan de grondstoffenmarkt. De bijdrage die consumenten of importeurs en producenten moeten betalen, kan dan op den duur omlaag en zelfs verdwijnen op de langere termijn.”

Het Utrecht Sustainability Institute deed een paar jaar geleden onderzoek naar de mogelijkheid om tot een gesloten matrasketen te komen. Gegevens en cijfers uit dit onderzoek zijn ge-update naar aanleiding van het matrasketen-overleg. Nieuwenhuis: “We hebben niet alleen gekeken naar de hoeveelheid matrassen op de consumentenmarkt, maar ook naar de aantallen op de zakelijke markt. Bij organisaties als defensie, gevangenissen en ziekenhuizen is sprake van grote aantallen bedden. De zakelijke markt reageert waarschijnlijk

gemakkelijker en sneller op innovatie dan de consumentenmarkt, omdat de omloopsnelheid van matrassen daar veel hoger is.

Consumenten gebruiken een matras soms wel 15 jaar.”

HOOGWAARDIGE GRONDSTOFFEN Een ander onderwerp dat de partijen uitgebreid bespraken, is de regelgeving. Van veel oudere matrassen of matrassen die geïmporteerd zijn, is niet bekend welke materialen ze precies bevatten. Voor hergebruik moet echter worden voldaan aan de bestaande regelgeving. “Soms is er sprake van belemmeringen in de regelgeving om van afvalstatus tot grondstofstatus te kunnen komen. Het is belangrijk om met andere landen, maar ook met de Europese Commissie in gesprek te gaan over wat er mogelijk is”, zegt Nieuwenhuis. De North Sea Resource Roundabout (NSRR) is in het leven geroepen om nationale regelgeving op het gebied van secundaire grondstoffen voor een aantal landen rond de Noordzee beter op elkaar af te stemmen. Een ander doel van de NSRR is het versterken van kansen voor bedrijven om bepaalde secundaire grondstoffen te verhandelen en innovatief te investeren in

de verwerking daarvan. “Als je niet weet waar je qua regelgeving aan toe bent, is het lastig om te investeren in verwerkingscapaciteit. Je weet dan namelijk niet of je bepaalde grondstoffen wel mag afzetten op de grondstoffenmarkt. Daar willen we helderheid over krijgen.”

Nieuwenhuis is een klein jaar voorzitter geweest van het matrasketen-overleg.

“We hebben een heleboel bereikt en staat veel in de steigers. Het is belangrijk dat er nu wordt doorgepakt.” Er is echter nog een lange weg te gaan tot de gesloten matrasketen een feit is. Nieuwenhuis: “Als we hoogwaardige stoffen kunnen terugwinnen, kan het systeem zichzelf betalen.

Voordat het zover is, zijn we wel vijf tot tien jaar verder. Er zijn bovendien nog een heleboel matrassen op de markt, waardoor we de komende 15 tot 20 jaar nog te maken hebben met matrassen die niet bestaan uit hoogwaardige grondstoffen.

Die periode moeten we eerst door. Voor de lange termijn is innovatie en regelgeving belangrijk en voor de korte termijn de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid om de kosten te kunnen dragen.”

GRAM #4 mei 2018 | 39

Cursus ADr VeiligheiDsADViseur WegtrAnsport van 2 t/m 6 juli te Nieuwegein Meer informatie en on-line inschrijven: www.cursus-veiligheidsadviseur.nl

trAining pgs-15 opslAg VAn geVAArlijke stoffen 13 juli te Nieuwegein Meer informatie en on-line inschrijven: www.cursus-pgs15.nl

Cursus VihB AfVAlstoffen

op 21 en 22 juni te Nieuwegein Meer informatie en on-line inschrijven: www.vihbcursus.nl

1_2_li_GRAM_190x130.indd 1

40 | GRAM #4 mei 2018

Vermeld GRAM bij uw inschrijving in het vak mededeling en u ontvangt

5% korting

21-8000-0335 NVRD GRAM mei 2018

17-04-18 13:40

COLUMN

NIEUWS FOLDER VOOR (NIEUWE) RAADSLEDEN

TOEKOMST In de afgelopen jaren hebben we tijdens de voorjaars-ALV telkens een belangrijk document

Net als vier jaar geleden heeft de NVRD, speciaal voor nieuwgekozen raads-

vastgesteld. In 2016 was dit de nieuwe strate-

leden, een folder gemaakt met bestuurlijke aandachtspunten voor schone

gische visie, in 2017 het verhaal van de NVRD

en afvalvrije gemeenten. In de folder worden de belangrijkste onderwerpen

met onze nieuwe huisstijl, en dit jaar – 2018

die in het gemeentelijk afvalbeheer en het beheer van de openbare ruimte

- staat de visie op de toekomst voor de sector

spelen kort toegelicht. Daarnaast wordt aandacht besteed aan een aantal

op de agenda. Het zijn allemaal processen ge-

hardnekkige mythes en wor-

weest, waarbij we niet over één nacht ijs zijn

CULAIRE ECONOMIE

BENCHMARK ING den de gemiddelde resul-

dstoffen delven, er producten van maken, geken ligt op korte termijn achter ons. We zitten aar een circulaire econom ie, waarin grondstofgebruikt worden. Het is een Rijksdoelstelling bereiken, onderschreven door vele honderden tschappelijke partners .

Benchmarking is het van elkaar leren in een netwerk van gemeenten. Het geeft inzicht in de effectivit eit van beleid, kosten en milieuprestaties. Aan de hand van de vergelijk ing met andere gemeent en kunt u mogelijkheden voor verbeteringen vaststellen. De NVRD verzorgt verschillende benchmarks op verschille nde thema’s waarond er huishoudelijk afval.

Kijk voor meer informat ie over huishoudelijk afval op www.bmha.nl voor schoon op www.ben en chmarkschoon.nl.

taten en het landelijk kader neergezet. Naast de folder

n uw gemeente leveren aan de circulaire eco-

werkt de NVRD nog aan een

Hoe presteert uw gemeent e in vergelijking met andere gemeenten en wat kunt u van ze leren?

Neemt uw gemeente al deel aan de benchma Huishoudelijk Afval of rk de benchmark Schoon?

format voor een masterclass SAMEN VOOR SCHONE EN AFVALV RIJE GEMEENTEN

gegaan. De toekomstvisie is tot stand gekomen

BESTUURLIJKE AAN DACHTPUNTEN

SAMEN VOOR SCHONE EN AFVALVRIJE GEMEENT EN

De NVRD verenigt de

Nederlandse gemeent en en hun publieke bedrijven van de openbare ruimte. die verantwoordelijk Met deze folder willen zijn voor het afvalbeh we u als (nieuw) raadslid eer en het beheer informeren over alle onwikkelingen op deze terreinen.

Bestuurlijke

aandachtpunten

door veel en uitgebreid met elkaar te praten over wat wij zien als de grote uitdagingen voor de toekomst. En hoe wij onszelf willen positioneren voor die toekomst.

die door de leden gebruikt

Tijdens het congres wordt een speciale editie

kan worden om hun nieuwe

van GRAM gepresenteerd die helemaal gaat

raadsleden zelf te informe-

over de toekomstvisie. Behalve de visie zelf

ren. De NVRD kan hier op

staan de scenario’s erin en samenvattingen van

verzoek nog een bijdrage

een aantal interviews die zijn gehouden om tot

aan leveren. De folder zal

de visie te komen, zoals die met Anne-Marie

RD verenigt al meer dan 110 jaar Nederlan dse n publieke bedrijven die zich bezighouden met beheer van de openbar e ruimte. Een schone straat en shoudelijk afval wordt als vanzelfsprekend ervaren, et. Als (nieuw) raadslid krijgt u te maken met allerlei ngsvraagstukken. Voor burgers is de gemeent e het nt bij vragen over de inzameling van hun afval en an hun leefomgeving.

tiging, kennisuitwisselin g en het bieden van een t de NVRD haar publieke leden bij het aanpakk en die spelen in het gemeent elijk afvalbeheer en het are ruimte. De meest actuele zaken hebben we in een rijtje gezet. Maar er zijn veel meer zaken die gemeente liggen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan

gladheidbeheer, de inzameli ng van elektrische apparate n, de recycling van textiel, aanbeste dingsvraagstukken, bewustwordingscampagne initiatieven voor burgerpa s, rticipatie en nog veel meer. Ook hier biedt NVRD ondersteuning de met verschillende kennispr oducten, het organise van bijeenkomsten, ren beleidsadvisering en belangenbehartiging bij verschillende stakehol ders. Samen voor schone en afvalvrije gemeenten, dat is waar de NVRD voor staat.

Samen met de leden, partners en verschille hun nde stakeholders bevorder en we een samenleving die duurzaam omgaat met grondstoffen en zo een bijdrage levert een circulaire wereld. aan

Wilt u meer weten over onderwerpen in het gemeent elijk afvalbeheer en het beheer van de openbar e ruimte? Neem dan contact op met de NVRD tel. 088-3770000 of kijk op www.nvrd.nl

zowel in digitale als in gedrukte vorm beschikbaar SAMEN VOOR SCHON E EN AFVALVRIJE GEMEEN TEN

komen en via de griffies aan

raadsleden

worden

aangeboden.

Rakhorst, Wieger Droogh en Jan Terlouw. Maar PUBLIEKE TAAK

foto: Femke Oepts

Gemeenten hebben de taak huishoudelijk afval op te halen, dit noodzaak vanuit hygiëne is bij wet geregeld.

Niet zo lang geleden . Inmiddels zijn de tijden veranderd. We was deze maatschappelijk tegengaan is de nieuwe halen niet alleen afval e taak maatschappelijke taak, op, maar steeds meer die ook is vastgelegd grondstoffen. Verspilli in 2020, 90% in 2025 in wet- en regelgeving. ng en zelfs afvalloos te Met als doel 75% van zijn in 2050. Omdat ons afval te scheiden gemeenten ligt. Met de transitie niet eenvoud oog voor de gevolge ig zal gaan, is het bij n voor mens en milieu uitstek een taak die meenten miljoenen kunnen en moeten wij bij geïnvesteerd in nieuwe nu al keuzes maken. De afgelope afvalsystemen. En met de kwaliteit van de leefomg n jaren hebben geeffect, de hoeveelheid eving is gestegen. De restafva l is enorm gedaald in komende jaren blijven die gemeenten en we experimenteren en leren van elkaar om de doelen te bereiken .

minstens zo belangrijk zijn de interviews met betrokken leden die vertellen hoe ze met de visie aan het werk gaan; wat maakt deze waardevol voor bedrijven of gemeenten?

Ook voor 2018/2019 hebben we een nieuwe

SCHRIJF JE NU IN VOOR DE GRATIS BENCHMARK SCHOON 2018

uitdaging geformuleerd. We willen een jaar de tijd nemen om goed met elkaar te kijken hoe de verenigingsstructuur van 2020 eruit moet zien.

Werken met commissies bracht niet meer wat we wilden, daarom hebben we deze structuur

De Benchmark Schoon gaat weer van start. In deze benchmark vergelijken

verlaten met de nieuwe strategie. En al heb-

gemeenten de prestaties op kwaliteit, kosten en aanpak van de ‘beheer-

ben de nieuwe werk- en projectgroepen ons

thema’s Schoon’ zoals zwerfafval, reiniging en onkruid. Hierdoor worden ge-

veel gebracht (waaronder nieuwe netwerken en

meenten geprikkeld om te leren van elkaar en in benchmarkbijeenkomsten

actieve leden), we zijn toch nog niet tevreden.

ervaringen en best practices uit te wisselen. De benchmark start in mei en

Het (werkend) leven is de afgelopen decennia

heeft een looptijd tot december. In deze periode treffen we elkaar drie keer

enorm veranderd. Het is niet meer vanzelfspre-

om (tussen)resultaten te bespreken en uitgebreider stil te staan bij specifieke

kend dat mensen zich in kunnen zetten voor

thema’s zoals beleving.

een vereniging. Dankzij digitale middelen lijken we nog drukker geworden. Digitaal vergaderen

De Benchmark Schoon wordt verzorgd door de NVRD in het kader van de

leek een goede optie, maar bleek dit toch niet te

Landelijk Aanpak Zwerfafval en wordt aan alle gemeenten kosteloos aange-

zijn. Door te praten met (voorheen) actieve le-

boden. Er is plaats voor 40 deelnemers. Meer informatie over benchmark en

den, andere verenigingen en verder onderzoek

deelname is te vinden op www.benchmarkschoon.nl. Voor een indruk van de

hoop ik dat we u op het congres in 2019 een

belangrijkste resultaten uit de benchmark van afgelopen jaar kijk op:

NVRD-structuur kunnen presenteren, waarmee

www.analyse.benchmarkschoon.nl. Aanmelden kan via een mail naar

we koploper zijn in verenigingsland. Maar eerst

peeters@nvrd.nl.

het NVRD-jaarcongres 2018, veel plezier!

GRAM #4 mei 2018 | 41

DE LEDEN CENTRAAL “WE MOETEN AF VAN DIE STRENGE DISCUSSIE DAT ER ALLEEN VERPAKKINGSAFVAL BIJ HET PMD MAG” TEKST HETTY DEKKERS BEELD ELS KORSTEN

In deze rubriek krijgen NVRDleden een stem in GRAM. De NVRD is er immers voor en door de leden. Deze keer aan het woord: Mariëtte van Oers, beleidsmedewerker Milieu, gemeente Beuningen.

WAT HOUDT JE FUNCTIE IN? Ik hou me vooral bezig met afvalbeleid, daarnaast ben ik ook accountmanager Omgevingsdienst regio Nijmegen.

Als beleidsmedewerker afval is het veel overleggen en samenwerken met onze regionale inzameldienst DAR. Vaak werken we aan grote projecten, zoals het omgekeerd inzamelen dat we begin vorig jaar ingevoerd hebben.

Daarnaast werken we nauw samen met de regiogemeenten, dat is waardevol en verloopt erg prettig. We weten precies wat er in onze buurgemeenten speelt en geven elkaar advies. Ook proberen we zoveel mogelijk onze manier van werken op elkaar af te stemmen.

WAT BETEKENT DE NVRD VOOR JOU? Vooral een bron van informatie. De online Digi-GRAM vind ik heel handig, die lees ik vaak even snel door. De informatie is relevant en actueel en ik vind het interessant om te lezen hoe andere gemeenten met hun afvalzaken omgaan. De papieren GRAM ligt bij mij op een grote stapel ‘ongelezen’, moet ik eerlijk bekennen. Daar kom ik vaak niet aan toe.

VOLDOET HET LIDMAATSCHAP AAN JE VERWACHTINGEN? De NVRD is een serieuze partij richting VNG en politiek. Ik heb het idee dat er geluisterd wordt als ze haar mening brengt over belangrijke afvalprojecten.

WAT ZIJN VOLGENS JOU DE BELANGRIJKSTE ONTWIKKELINGEN BINNEN DE AFVALBRANCHE? De vervuiling van het pmd, wij noemen die fractie plastic+, is een aandachtspunt. Een tandenborstel bij het plastic+ vind ik

42 | GRAM #4 mei 2018

tot daaraantoe, volgens mij moeten we af van die strenge discussie dat er alleen verpakkingsafval bij het pmd mag. Maar sommigen menen hun luiers of medisch afval via het plastic+ af te moeten voeren, dat kan echt niet. Ook de verpakkingsindustrie zou zich kunnen focussen op beter recyclebare materialen. Je kunt wel negatieve verhalen de wereld in brengen, dat het plastic slecht gerecycled wordt, maar je moet meer kijken naar de lange termijn. Wij zijn overigens bezig met plannen voor gescheiden luierinzameling.

De ARN heeft een methode ontwikkeld om luiers te verwerken en te recyclen, daar haken wij op in.

WAT VIND JE HET LEUKSTE/MOOISTE AAN JE WERK? Als het lukt om anderen te overtuigen. Bij zo’n project als omgekeerd inzamelen moet je vooraf goed uit kunnen leggen wat je gaat doen en waarom. Aan de raad en het college, maar ook aan je bewoners. Die taak is niet altijd makkelijk, want je krijgt veel weerstand en negatieve reacties over je heen. Maar als het dan uiteindelijk allemaal lukt, geeft dat veel voldoening.

WAAR STOOR JE JE AAN? Dat ongenuanceerde, negatieve roepen op social media vind ik storend. Je ziet reacties van mensen die niets of weinig van de inhoud weten en soms toch een hele beweging op gang krijgen.

Alles wordt makkelijk voor waarheid aangenomen en gaat een eigen leven leiden.

WELKE TIP WIL JE DE LEZERS VAN GRAM MEEGEVEN? Bereid vooral je gemeentebestuur goed voor als je met nieuwe projecten komt. Zonder hen begin je niks. Maak ze van tevoren duidelijk dat niet alles positief ontvangen zal worden, zodat ze weten wat er op hen af komt. Dat scheelt echt. .

BRANCHE NIEUWS

EERSTE GROEP OPLEIDING MBO-3 AMBOR VAN START

21-8000-0247 NVRD GRAM 2018 april

17-04-18 13:31

w w w. curitas.nl

GRAM #4 mei 2018 | 43

www. curitas.nl

ww w.boe r g r oep.nl

w w w.b oe r g r oe p.nl

w ww.boe r g r

ww w.boe r g r oep.nl

w w w.bo e r g r oep.n l

190x62.indd 1

de ‘meerwaarde’; zelfreflectie, de juiste instelling, ambitie, het goede voorbeeld geven, leiden en leiding geven. Een belangrijk onderdeel is het leren om actief aan de organisatiezijde aan de gang te gaan en in het kader van duurzaamheid klaar te zijn voor de veranderende omstandigheden.

w w w. curitas.n l

ren van ‘meerwaarde’ als medewerker binnen het team en de organisatie. Vakinhoudelijk gaat het over kennis van de orga-

nanciële aspecten en het efficiënt organiseren en coördineren van het werk. Persoonlijke en algemene ontwikkeling nemen een belangrijke plaats in binnen deze opleiding. De rode draad in het programma zijn de gedragscomponenten en de genoem-

curitas.n l

Deze geheel nieuw ontwikkelde opleiding gaat over het creë-

nisatie, wetgeving, milieuaspecten, duurzaamheid, logistiek, fi-

www. curitas.nl

Op 11 april is in Haarlem de allereerste groep MBO-3 AMBOR - met medewerkers van Avalex, Gemeente Almere, Gemeente Langedijk, HVC, Meerlanden, Spaarnelanden en Stadsbedrijven Utrecht - van start gegaan. De opleiding voor ‘medewerkers met meerwaarde’ is een gezamenlijk traject voor specialisten met een achtergrond in afvalinzameling, milieustraat, plaagdieren, reiniging en BOR.

BRANCHE NIEUWS INLEVEREN MEDICIJNEN VOOR SCHONER DRINKWATER In Nederland lozen we per jaar ongeveer 140.000 kilo medicijnresten in het oppervlaktewater. Via urine en de gootsteen komen medicijnresten in het riool terecht. Drinkwaterbedrijven moeten het drinkwater extra zuiveren om het water schoon en betrouwbaar te maken en te houden. Dat kunnen we voorkomen door overtollige medicijnen goed in te leveren. Door mee te doen met de Green Capital Challenge ´Lever je overtollige medicijnen in´, dragen inwoners van Nijmegen - Green Capital van Europa 2018 - bij aan schoon water en sparen ze het milieu.

De overheid startte in samenwerking met waterschappen en drinkwaterbedrijven de landelijke campagne ‘Houd ons water gezond. Spoel geen medicijnresten door’. De Green Capital Challenge Zorg en Bewegen sluit aan bij deze campagne. Inwoners van Nijme-

gen werden uitgedaagd om van 12 tot 19 april 2018 hun (vloeibare) medicijnen gescheiden in te zamelen en in te leveren bij de apotheek of de milieus-

afval’. Scherpe voorwerpen, zoals naalden, worden uiteindelijk verbrand in een speciaal daarvoor geschikte verbrandingsinstallatie te Dordrecht. De overige medicijnen worden verbrand bij de ARN, de afvalverbrandingsinstallatie te Weurt.

Medicijnen worden vernietigd en niet hergebruikt vanwege veiligheidsoverwegingen. Dat moet omdat de veiligheid bij een middel dat de apotheek heeft verlaten, niet meer te garanderen is. Niemand weet zeker of het onder de juiste omstandigheden bewaard is.

In

traat. Vrijwel alle apothekers in Nijmegen deden mee, evenals Dar. De apotheek / milieustraat bewaart gebruikte naalden of restanten medicijnen in een speciale verpakking als ‘klein chemisch

2018

is

Nijmegen

‘Green

Capital’ van Europa. Om dit te vieren en zichtbaar te maken voor alle inwoners, bedacht Stichting Green Capital Challenges een aantal Challenges, zoals de Challenge Zorg en Bewegen. Kijk voor meer informatie op www.greencapitalchallenges.nl

Schuitemaker specialist in: zoutstrooiers • rolbezems • zoutloodsen •

SX 1200.

VOOR ELK JAARGETIJDE EEN HOLDER!

sneeuwploegen • zoutoplossers • winterdienstopleidingen •

Geen (on)kruid tegen gewassen! De SX 1200 van Holder is een compacte veegunit met onkruidborstel. De combinatie van twee bewerkingen in één werkgang bespaart kosten en vergroot de efficiëntie. Kijk voor meer informatie op www.mechancultuurtechniek.nl Schuitemaker Industrial B.V. | Morsweg 18 - 7461 AG Rijssen - Nederland Tel.: +31 (0)548 - 51 41 25 | sales@sr-schuitemaker.nl | www.sr-schuitemaker.nl

21-8000-0435-01 44 | GRAM #4 mei 2018 1_4_st_GRAM_92x130-B.indd 1

NVRD GRAM 2018 mei 1_4_st_GRAM_92x130.indd 17-04-18 13:33 1

18-04-18 10

INWONERS WILLEN KLEIN E-WASTE INLEVEREN… MAAR WEL DICHTBIJ GRAAG Er is onder burgers veel animo om afgedankte kleine elektrische apparaten en spaarlampen (e-waste) in te leveren op andere plekken dan de gemeentelijke milieustraat, mits deze dichtbij zijn. Dit concludeert Wecycle na onderzoek door Motivaction onder 1.000 volwassenen.

Mogelijkheden die zij zouden willen gebruiken, zijn milieustraten in winkels, containers op straat, mobiele inleverpunten, kringloopwinkels en tijdelijke milieustraten in lege winkelpanden. Wecycle presenteerde de onderzoeksresultaten 22 maart op het Gemeentelijk Grondstoffencongres. Doel van het on-

derzoek is gemeenten te stimuleren om alternatieve inleverpunten in te zetten om meer e-waste in te nemen.

Uit het onderzoek blijkt dat 47 tot 71 procent van de mensen voor klein ewaste gebruik zou maken van de verschillende alternatieve inleverpunten voor de gemeentelijke milieustraat (die vaak verder weg ligt). Verschillen tussen regio’s en stedelijkheidsklassen zijn er hierbij nauwelijks. “Directe nabijheid van een toegankelijk inleverpunt is cruciaal voor de inzameling van klein e-waste”, zegt Jan Vlak, algemeen directeur We-

cycle. “We hebben de afgelopen jaren daarom hard gewerkt aan een netwerk van inleverbakken in samenwerking met winkels. Graag willen we ook gemeenten aanmoedigen om inleveren dichtbij mogelijk te maken. Dit onderzoek toont aan dat hier een groot potentieel voor is.”

Het onderzoek is uitgevoerd in februari 2018 door Motivaction onder een representatieve steekproef uit het StemPuntpanel van 1.031 mensen tussen 18 en 75 jaar. De resultaten zijn representatief op basis van opleiding, leeftijd, geslacht, regio en waardenoriёntatie.

Resttextiel wordt isolatiemateriaal www.sympany.nl

ISO 9001

ISO 14001 ISO 18001

3317007 SYM adv Resttextiel_190x62.indd 1 1_4_li_GRAM_190x62-B.indd 1

21-7000-2977-02 GRAM 2018 mei

20-12-17 GRAM #4 mei 201817-04-18 | 45

09:53 13:35

UNILEVER GAAT PETAFVALColofon OMZETTEN IN Uitgever GRONDSTOFFEN VOOR NVRD, WTC Arnhem Nieuwe Stationsstraat 10 6811 KS ARNHEM VOEDSELVERPAKKINGEN Telefoon 088 - 3770000 E-mail post@nvrd.nl I-neteen www.nvrd.nl heeft samenwerking

AGENDA

Agenda 17 – 18 mei

Unilever aangekondigd met NVRD Jaarcongres ‘Grenzeloos samenwerken’, Maastricht 14 – 18 MEI startup Ioniqa en Indorama Ventures, wereldwijd de Redactiecommissie IFAT München Marc Veenhuizen, gemeente Apeldoorn grootste producent van PET, om samen een pioniersrol 31 mei – 1 juni (hoofdredacteur) Inl. te vervullen Riny bij de deJonge, ontwikkeling van een nieuwe tech- Reinigings DemoDagen, Lelystad www.ifat.de stadsdeel Amsterdam-Oost Addie Weenk, omzet Rijkswaterstaat nologie die PET-afval in zuivere plastic grondDiederik Notenboom, Meerlanden

stoffen voor Folkert gebruik in voedselverpakkingen.

Starreveld, Cyclus Management Dico Kuiper, gemeente Alphen aan den Rijn Marianne Zegwaard, MWH Global heeft Ilse een technologie van gepatenteerde der Grift, NVRD

30 - 31 MEI

14 – 15ALV junien NVRD Jaarcongres ‘De afvalsector maakt er wat van!’

BVOR Demodagen ‘Groen als Grondstof’, ARN Weurt Undercurrent, Amsterdam

Ioniqa ontwikkeld Inl. www.nvrd-jaarcongres-amsterdam.nl waarmee al het PET-afval – waaronder ook gekleurde verpak- 17 juni kingen – weerEindredactie omgezet kan worden in zuivere plastic grond- Bio-Energie Festival, Rijksdienst voor Nederland, 14Ondernemend JUNI Karin Hegeman en Berit Aagten stoffen. De technologie heeft de proeffase goed doorstaan en Van Nelle Fabriek Rotterdam, www.bioenergiefestival.nl NVRD kennisbijeenkomst ‘duurzame inzetbaarheid’ Postbus 1218, 6801 BE Arnhem Antropia, Cultuur- en Congrescentrum Driebergen 088 - 3770000 wordt nu doortel. diverse bedrijven getest. e-mail: hegeman@nvrd.nl Middels de nieuwe technologie van Ioniqa wordt PET – af12 - 15 SEPTEMBER Advertentie-exploitatie val dat niet gerecycled wordt – zoals gekleurde flessen tot Bureau Van Vliet AGROTechniek Holland, Biddinghuizen basismolecuulPostbus afgebroken, waarbij de kleur en andere ver20, 2040 AA Zandvoort 023 - 5714745 ontreinigendetel. stoffen worden verwijderd. Vervolgens worden e-mail: L.paap@bureauvanvliet.com de moleculen in de fabriek van Indorama weer omgezet in zuivere plastic grondstoffen.

Opmaak en druk Als de testen Weevers, op industriële schaal goede resultaten oplevewww.weevers.nl ren, kan in de toekomst al het plastic hergebruikt worden Gemeentereiniging en Afvalmanagement voor de productie van hoogwaardige is het officiële vakblad van de voedselverpakkingen.

De drie samenwerkende bedrijven zijn van mening dat deze volledig circulaire oplossing een industriële transformatie teweeg kan brengen, aangezien de nieuwe technologie eindeloos kan worden toegepast. Wanneer er meer bekend is, zal morgen kunt u daar in GRAM verder aandacht aan worden besteed. haar gerust weer

een vraag stellen

VERPLICHTE DOELEN VOOR Abonnementenadministratie NVRD, Postbus 1218, 6801 BE Arnhem Jaarabonnement ad €106,04 ex btw.

RECYCLING IN EU-LANDEN België €124,95 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: €11,50.

De EU-lidstaten worden verplicht zichzelf scherpere Beëindiging abonnement Abonnementen moeten schriftelijk bij de en het tedoelen te stellen rond hergebruik, recycling NVRD en uiterlijk op 15 november worden

rugdringen van afval en verspilling. Het Europees Paropgezegd.

Bij niet opzegging het lement stemde 18tijdige april in metwordt de benodigde wetgeabonnement automatisch verlengd. ving, waar in december al een politiek akkoord over was bereikt.ISSN 1569-0458 © NVRD

70 procent van het verpakkingsmateriaal moet in 2030 worden gerecycled. In 2025 moet 55 procent van het huishoudelijk afval worden hergebruikt of gecomposteerd (nu is dat 44 procent) en in 2035 zelfs 65 procent. Dan mag nog maar 10 procent worden afgevoerd naar een stortplaats. Nu is dat gemiddeld een derde. In de omslag naar een kringloopeconomie moet afvalverbranding sterk worden teruggedrongen.

GRAM wordt gedrukt op papier met het Verder moet FSC®-keurmerk biologisch afbreekbaar en verschijnt afval 10x pereind jaar. 2023 in de hele EU gescheiden worden ingezameld. Het streven is om Hoewel door de uitgever de uiterste voedselafval, zorgvuldigheid nu 90 miljoen ton per wordt jaar, tegen is betracht, voor de2050 te halinhoud aanvaard. veren. In 2030 moetgeen hetaansprakelijkheid bijna een derde minder zijn.

46 | GRAM #4 mei 2018 42 GRAM

|

mei 2017

Bel de gratis KWF Kanker Infolijn 0800 - 022 66 22 Al uw persoonlijke vragen over kanker persoonlijk beantwoord

(advertorial)

Stichting HEDRA op Empack 2018 Recycling en gebruik van duurzame verpakkingsmaterialen stonden in april centraal op de verpakkingsbeurs Empack in de Utrechtse Jaarbeurs.

Stichting HEDRA trok veel belangstelling met een stand langs de Recycling Route. Directeur Inge Eggermont hield daarnaast een duo-lezing met Bas Gehlen, directeur van papierfabriek WEPA Nederland.

Circulaire economie “Beide thema’s van Empack staan voorop in het werk van HEDRA”, stelt directeur Inge Eggermont. “Wij dragen bij aan een circulaire economie door zoveel mogelijk hernieuwbare materialen te gebruiken en steeds betere resultaten bij het inzamelen en recyclen van drankenkartons te stimuleren.”

“

Wij dragen bij aan een circulaire economie door zoveel mogelijk hernieuwbare materialen te gebruiken en steeds betere resultaten bij het inzamelen en recyclen van drankenkartons te stimuleren.

Duurzame verpakkingskeuze Drankenkartons bestaan voor het grootste deel uit karton, gemaakt van hout uit verantwoord beheerde, FSCgecertificeerde bossen. De plastic dop en coating worden steeds vaker gemaakt van hernieuwbaar kunststof. Samen met een licht gewicht en goede barrière eigenschappen zorgt dit voor een duurzame verpakkingskeuze met een lage CO2-voetafdruk.

Inzamelen voor recycling Drankenkartons voor yoghurt, vla en kwark zijn voorzien van vouwlijnen. Deze zorgen ervoor dat het pak na gebruik eenvoudig kan worden plat gevouwen zodat ook de laatste restjes uit het pak kunnen worden geconsumeerd, hetgeen voedselverspilling voorkomt. Nagenoeg alle Nederlandse gemeenten zamelen drankenkartons in, die vervolgens hun weg vinden naar de recyclingfabriek van WEPA Nederland in Swalmen (Roermond) waar ze worden gerecycled tot hygiënepapier.

Bent u benieuwd naar de presentatie die Inge Eggermont samen met Bas Gehlen heeft gegeven tijdens de duolezing? Kijk dan op www.hedra.nl.

Stichting HEDRA is de Nederlandse brancheorganisatie van drankenkartonproducenten Elopak, Tetra Pak en SIG Combibloc. Wij werken voortdurend aan de verduurzaming van onze verpakking.

Daarom streven we naar een landelijke, efficiënte inzameling en recycling van drankenkartons in Nederland.

Hebt u vragen? Neem contact op met Inge Eggermont via info@hedra.nl

Prometheus Informatics

Trotse sponsor van het NVRD Jaarcongres 2018

Prometheus Informatics helpt organisaties al sinds 1989 bij het digitaliseren van bedrijfsprocessen. Dat doen we met innovatieve software oplossingen.

Wij zijn van een boordcomputerleverancier uitgegroeid tot aanbieder van een totaal telematicaplatform waarin u al uw logistieke processen kunt digitaliseren.

Bedrijven als Renewi, Rendac, GP Groot, RMN (Reinigingsbedrijf Midden Nederland), Gemeente Schouwen-Duiveland, L’Ortye Transport en Milieu en ZRD maken hier al succesvol gebruik van.

E-IDENT

GUIDED NAVIGATION

E-Ident is dé innovatieve oplossing voor geregistreerde afvalinzameling. Het voorziet u van alle benodigde data waarop u uw processen verder kunt sturen en optimaliseren.

Guided Navigation ondersteunt uw chauffeurs bij route georiënteerde werkzaamheden, zoals bij huis-aan-huis inzameling. Routekennis is digitaal beschikbaar waardoor men niet langer afhankelijk is van de routekennis van chauffeurs. Zo kunnen medewerkers flexibel ingepland worden.

Weten wat we voor u kunnen betekenen?

We ontvangen u graag op onze stand tijdens het NVRD Jaarcongres 2018.

prometheus.nl

Landjuweel 28, 3905 PG Veenendaal +31 318 – 541 111