Gram november 2015

JAARGANG 106 | NUMMER

GRAM VAKBLAD VAN DE

9

November 2015

Composteren en milieubelasting

De minicontainer: van afvalbak tot grondstoffenton

Hoe hoog ligt de lat bij duurzaam verpakken?

Venlo stimuleert afvalinzameling binnenshuis

Recyclen doen we samen

inhoudsopgave

Vakblad van de NVRD

Hoe doen zij dat?

6

De gemeenten Oss en Kampen beantwoorden vragen over de samenwerking met kringloopbedrijven en geven tips voor andere gemeenten.

Afval buitenshuis moet je net zo behandelen als thuis 8

Gemeenten doen steeds meer moeite om mensen thuis aan te zetten om huishoudelijk afval te scheiden. Het programma VANG Buitenshuis werkt aan manieren om ook het afval te scheiden dat vrijkomt in de grote gemeenschappelijke huiskamer van de openbare ruimte.

Venlo is weer stapje dichter bij omgekeerd inzamelen 12

Op weg naar omgekeerd inzamelen, heeft Venlo een duo-container voor plastic, metaal en drankkartons (PMD) ingevoerd. Daarnaast wordt de afvalinzameling binnenshuis gestimuleerd met een nieuwe afvalmodule voor papier, groen keukenafval, glas en andere stromen.

Duurzaam verpakken doe je niet in je eentje 14

Het verduurzamen van verpakkingen is één van de ambities uit de bijna drie jaar geleden gesloten Raamovereenkomst Verpakkingen. Voor de zomer verschenen de eerste brancheverduurzamingsplannen. Het gros zal nog dit jaar volgen. De betrokken branches bepalen zelf hoe hoog de lat de komende jaren komt te liggen.

11 Afval scheiden in de flat, hoe doen bewoners dat?

17 Opinie: Van afval naar grondstof of van afval naar brandstof?

18 Verbrandingsbedrijven meer en meer

T

leveranciers van groene energie én stadsverwarming 20 Collectieve aanpak zal recycling bedrijven aanzetten tot investeren

Foto voorplaat:

22 Column Olaf Prinsen, directeur NVRD

Hollandse Hoogte

22 NVRD nieuws 23 Branchenieuws 26 Agenda en colofon 27 CloseUp

Lees verder op pag. 11

GRAM | november 2015

3

103

Containerwielen van Haco...

... besparen u mankracht!

Haco wielen maken uw containers ﾃｩcht mobiel.

De garantie voor uitstekende rijeigenschappen.

Protempo bv

Bel voor informatie: adv. 103 190x130 mm.indd 1

ALLE TEXTIEL IS WELKOM!

5015001 SYM adv.WELKOM 190x62.indd 1

4

GRAM窶ポ窶ハovember 2015

Postbus 21, 6500 AA NIJMEGEN Nederland Tel. +31(0)24-3711711. Fax +31(0)24-3711700 verkoop@protempo.eu www.protempo.eu 11-02-2010 13:55:19

OOK WANNEER HET KAPOT EN VERSLETEN IS. MEER WETEN? 030 657 00 09

WWW.SYMPANY.NL SYMPANY KOMT VOORT UIT DE FUSIE VAN HUMANA EN KICI.

25-03-15 14:28

­

BEZEM Tassies Als bezem heb ik al heel wat zooi tussen mijn borstels gehad. Van uitermate ranzig tot waardevol blinkend. Soms achtergelaten door een ‘asociaal-van-mij-af-gooi-type’, soms door een verstrooide ‘waar-hadik-het-ook-al-weer-gelaten-figuur’. Als het kan, geef ik het terug aan de rechtmatige eigenaar maar heel vaak is die niet meer te achterhalen. Ik vraag mij dan altijd wel af, wie de eigenaar is. Is het diegene die het op straat heeft achtergelaten? Diegene die het kocht of kreeg? Diegene die het verstrekte? Of toch diegene die het gemaakt heeft? Het moet weg, van de straat, en dat doe ik dan ook trouw, maar toch knaagt het ergens een beetje. Ik heb het er in ieder geval niet neergegooid. Als het niet verkocht was, dan had het niet op straat gelegen. Zoveel is zeker.

Toen ik hoorde van een verbod op gratis plastic tasjes riep ik “Mooi, het werd tijd. Dat scheelt zeker, vooral na een goede marktdag”. Maar Nederland zou Nederland niet zijn als we geen uitzondering op de regel zouden maken. Zo ook op het aanstaande plastictasjesverbod. Ik daag u uit om eens goed de teksten te lezen. Ik neem u even mee.

‘Manipulatieaantonend plastic’. Enig idee wat dat inhoudt? Het zijn de zakjes op Schiphol voor uw lenzenvloeistof. Maar vraagje, losse appels op de markt. Wel of niet in een gratis plastic tas? En sperziebonen? Het lijkt er op dat dit dus gewoon in de gratis pastic tas mag, vanwege besmetting met ziekteverwekkers of vervuiling van buitenaf. Dus de mensen die nu keurig hun groenten en fruit in één tas laten doen, wees gewaarschuwd. Van los fruit kun je ziek worden. Maar gelukkig, een in folie verpakte komkommer mag dan weer niet in een gratis plastic tas. Naast mij is inmiddels een huilende marktmeester komen zitten. Toen ik hem vertelde van het verbod was ook hij een blij mens. Toen hij hoorde wat wel en niet kon, werd dat snel minder. Hij vraagt mij of ik een en ander gewoon wil opruimen. Zoals ik al deed en zoals ik zal blijven doen. Uiteraard.

GRAM | november 2015

5

Hoe doen zij dat?

Tekst: Hetty Dekkers

Deze maand:

samenwerken met het kringloopbedrijf straat in. Gescheiden, net als de rest van

Zijn er nog meer inzamelbedrijven in

de inwoners dat doen.

de gemeente, die voor een contract in aanmerking zouden kunnen

Is er sprake van subsidie of echte

komen?

dienstverlening?

Bij ons niet. In een klein dorpje buiten

Dit is echte dienstverlening. Vorig jaar

Oss wordt wel wat ingezameld en ver-

hebben ze 1560 ton grof huishoudelijk

kocht voor de huur van het parochiezaal-

afval ingezameld, waarvan 48% weer

tje, maar dat is niet te vergelijken met

verkocht is in hun eigen winkels. De

wat Maasland doet.

vergoeding die ze daarvoor krijgen is gerelateerd aan het aantal inwoners en

Tips voor andere gemeenten?

bedraagt nu 350.000 euro per jaar. Daar-

Zie het kringloopbedrijf niet als concur-

naast krijgt Maasland het textiel om niet,

rent maar als partner. Wees zakelijk en

dat via boven- en ondergrondse contai-

leg alles goed vast in een contract, dan

hoofd afdeling inrichting beheer openbare

ners wordt verzameld. Uiteraard is er wel

krijg je nooit ruzie. Ons kringloopbedrijf

ruimte gemeente Oss, 89.000 inwoners.

veel gesubsidieerde arbeid in het spel.

schijnt een van de meest toonaangeven-

Paul Brack

de van Nederland te zijn, daar zijn we

Contact: p.brack@oss.nl

Wat heeft prioriteit, afval of arbeid?

Welke relatie heeft uw gemeente met

De gemeenteraad vindt social return

het kringloopbedrijf?

ook heel belangrijk. Maasland heeft 12

Kringloopbedrijven Maasland heeft twee

mensen in vaste dienst, 8 mensen via

kringloopwinkels, een in Oss en een in

gesubsidieerde arbeid, 42 WSW-gedeta-

Bernheze. Het bedrijf heeft een zelfstan-

cheerden en 68 additionele krachten. Bij

dig stichtingbestuur waar wij op con-

die laatste groep gaat het bijvoorbeeld

tractbasis mee samenwerken. In 1996 is

om taakgestraften, stagiaires, leerwerk-

Oss gestopt met de inzameling van grof

trajecten. Behalve dat we dus goed be-

huishoudelijk afval, die activiteit hebben

zig zijn met producthergebruik en onze

we toen overgedragen aan het kring-

milieudoelstellingen, helpen we ook veel

loopbedrijf. Maasland zamelt dus zelf

mensen aan werk.

het grof huishoudelijk afval in, behalve enkele fracties als puin en natte vloerbe-

Hoe worden de prestaties

dekking.

gemonitord?

We wegen alles op onze eigen milieu-

Het is voornamelijk huisraad, waarvan ze

straat, zodat we goed zicht hebben op

ongeveer de helft verkopen in hun kring-

de ingezamelde hoeveelheden. Maasland

loopwinkels en de helft afvoeren naar

heeft zelf een medewerker die regelma-

onze milieustraat. De kringloopwinkel

tig huishoudens nabelt, om te vragen of

zit direct naast de milieustraat, dus dat

de dienstverlening naar wens was. Dat

werkt logistiek heel handig. Ze wegen

werkt perfect. Ze krijgen zo’n 6200 mel-

hun wagen eerst op onze weegbrug, dan

dingen per jaar om grof huishoudelijk

lossen ze het bruikbare deel in hun eigen

afval op te komen halen.

hal en leveren de rest op onze milieu-

6

GRAM | november 2015

best een beetje trots op.

gevoerd. Zo zijn de vergoedingen voor

gebruikpercentages. Die meten we, door

het ingezamelde metaal en textiel ge-

weging en dergelijke. De vergoeding per

schrapt. Binnenkort komt er een nieuwe

ton is met name gerelateerd aan de ver-

aanbesteding.

meden verbrandingskosten.

Is er sprake van subsidie of echte

Zijn er nog meer inzamelbedrijven in

dienstverlening?

de gemeente, die voor een contract

Dienstverlening, want de kringloop zorgt

in aanmerking zouden kunnen

ervoor dat wij veel minder grof huishou-

komen?

delijk afval inzamelen. De kringloop

De aanbesteding die er binnenkort aan

haalt ‘goedzooi’ gratis bij de mensen

komt is openbaar, dus ook landelijke

thuis op, bij ons moeten ze ervoor beta-

ketens zouden mee kunnen dingen. Po-

len. De kringloop zamelt ook textiel en

litiek gezien is dat een heet hangijzer,

metaal huis-aan-huis in, maar dat doen

want de gemeenteraad wil het liefst dat

beleidsmedewerker reiniging gemeente

ze nu buiten het contract om, dus voor

de lokale kringloop in Kampen blijft, met

Kampen, 51.000 inwoners.

eigen rekening.

zijn eigen winkel. Als een landelijke ke-

Jan Douwe Nagtegaal

ten belooft aan social return te doen, dan

Contact: j.d.nagtegaal@kampen.nl

Wat heeft prioriteit, afval of arbeid?

hebben wij als Kampen daar niets aan

Welke relatie heeft uw gemeente met

In het begin ging het, naast de kring-

als dit elders wordt gerealiseerd. Onze

het kringloopbedrijf?

loopgedachte, vooral om social return.

eigen werklozen blijven dan gewoon in

Het lokale kringloopbedrijf is ruim dertig

Al werd die term toen nog niet gebruikt.

de kaartenbakken zitten.

jaar geleden opgericht mede om werk-

Gezien de nieuwe wet- en regelgeving

gelegenheid te bieden aan kansarmen,

is dat item nu weer belangrijk. Je moet

Tips voor andere gemeenten?

mensen met een afstand tot de arbeids-

denk ik wel opletten dat de mensen echt

Elke situatie is weer anders. Soms zijn

markt.

doorstromen naar een reguliere baan. Als

de kringloopbedrijven onderdeel van de

Inmiddels is de kringloop een commerci-

ze jaren bij de kringloop blijven werken,

gemeente, dan is het waarschijnlijk een-

eel bedrijf, waarmee een contract is afge-

is dat mooi maar eigenlijk niet de bedoe-

voudiger. In ons geval is het politiek en

sloten. Ongeveer acht jaar geleden is de

ling.

bestuurlijk een erg gevoelige kwestie.

waarde van het contract meer dan gehal-

Zoek juridisch eerst goed uit wat de spe-

veerd ten opzichte van het voorgaande

Hoe worden de prestaties

cifieke situatie is en om hoeveel geld het

contract. Voorheen was het wel erg riant

gemonitord?

jaarlijks gaat, zou ik zeggen. Kijk daarbij

voor de werkzaamheden die werden uit-

De vergoeding is afhankelijk van de her-

goed naar contractwaarde en aanbestedingsbeleid.

GRAM | november 2015

7

PROGRAMMA VANG

AFVAL BUITENSHUIS MOET JE NET ZO BEHANDELEN ALS THUIS Gemeenten doen steeds meer moeite om mensen thuis aan te zetten om huishoudelijk afval te scheiden. Het programma VANG Buitenshuis werkt aan manieren om ook het afval te scheiden dat vrijkomt in de grote gemeenschappelijke huiskamer van de openbare ruimte, werk, sportveld, treinstation en snelweg.

Zelhem, gemeente Bronckhorst, is een mooie toeristische plaats in de

Tot dit voorjaar is de inhoud van die bakken via sorteer-

Achterhoek. ‘Het groene hart van de Achterhoek’ noemen ze zich. Zel-

proeven uitgeplozen. “We zijn niet ontevreden over de

hem is een pleisterplaats voor het beroemde langeafstandswandelpad

zuiverheid van de gescheiden afvalfracties, al moeten

het Pieterpad. Het dorp beschikt over een fraai buitengebied met bossen

we geen overdreven voorstelling van de hoeveelheden

en weilanden afwisselend in een coulisselandschap, een monumentale

hebben”, zegt Niessink. Toch gaat de gemeente Bron-

molen, pinksterfeesten. “Op sommige plekken in de openbare ruimte

ckhorst doorzetten. Allereerst vindt Niessink dat de

constateerden wij en de bewoners toch veel zwerfafval”, vertelt Martin

gemeente zelf het goede voorbeeld moet geven. “Als

Niessink op het duurzame gemeentehuis van Bronckhorst in Hengelo

je van burgers thuis vraagt om afval te scheiden, moet

(Gelderland). “Bewoners adopteerden afvalbakken. We kwamen in 2013

je het als gemeente ook doen”, vindt hij. Te beginnen

op het idee om bij wijze van experiment op tien drukke hotspots zoge-

op het gemeentehuis, waar nagenoeg papierloos wordt

heten triobakken te plaatsen”, aldus Niessink. Die driekoppige bakken

gewerkt, maar ook op andere locaties, zoals sportvel-

op een standaard hebben een opening voor papier, voor drankenkar-

den, zwembaden en de openbare ruimte.

tons en voor restafval.

Want in die tien trio-prullenbakken te Zelhem mag de opbrengst dan niet om over naar huis te schrijven zijn, bij sportverenigingen en zwembaden gaat het om grotere hoeveelheden. “Vooral de bekende plastic wegwerpflesjes en blikjes met energiedrankjes en frisdranken komen daar veel vrij”, weet Niessink. De gemeente Bronckhorst kent maar liefst vier openlucht zwembaden die door burgers worden beheerd. “En die actieve vrijwilligers vroegen zich onmiddellijk af of de kosten voor de afvalverwerking niet naar beneden kon.

‘Waarom betalen voor afval, terwijl de gemeente een vergoeding ontvangt voor het kunststofafval’, zeiden ze tegen ons. Dus daar gaan we mee aan de slag”, zegt Niessink. Hij meldde zich als de kippen aan voor het plan van VNG om sportclubs in te schakelen bij het actiever inzamelen van verpakkingsafval. Het idee is dat sportclubs hun leden oproepen om verpakkingsafval op de sportclub in te zamelen, zwerfvuil te verzamelen en wellicht ook verpakkingsafval van huis mee te nemen.

Net als thuis “De basisgedachte is dat afval dat vrijkomt in de buitenruimte, maar ook op school, tijdens recreatie, op het werk en onderweg, veel meer kan worden gerecycled. Net als afval dat je thuis produceert”, zegt Jacobine Meijer. De adviseur afval en materialen van Rijkswaterstaat coördineert het programma VANG Buitenshuis.

Staatssecretaris Mansveld (PvdA) startte vorig jaar VANG, dat staat voor ‘Van Afval Naar Grondstof’. Het kabinet wil er een beweging in de richting van het pofoto: Hollandse Hoogte

8

GRAM | november 2015

pulaire concept van de ‘circulaire economie’ mee ma-

Jacobine Meijer: “Afval dat vrijkomt in de buitenruimte, maar ook op school, tijdens recreatie, op het werk en onderweg, kan veel meer worden gerecycled.” ken. Niet langer nuttige secundaire grondstoffen ver-

als Kiosk, Smullers, Broodzaak, Starbucks en Julia’s ac-

branden maar ze opnieuw inzetten in zo hoogwaardig

tie ondernemen om voedselverspilling tegen te gaan.

mogelijke economische producten, zo is het parool.

Ook een koffiebeker die goed te recyclen is, is hier de opgave. NS heeft ook proeven uitgevoerd met water-

Het gaat om niet kinderachtige hoeveelheden. Uit cij-

tappunten waar reizigers hun flesje kunnen vullen en

fers van Rijkswaterstaat blijkt dat er in Nederland in

zo opnieuw gebruiken. Intussen worden dit najaar de

de kantoor, winkel- en dienstensector (KWD) die zie-

pilots uitgebreid op de NS-stations van Breda, Tilburg,

kenhuizen, sportvelden, zwembaden, scholen, verzor-

Eindhoven, Arnhem en Zwolle.

gingsplaatsen langs de snelweg en treinstations omvat, iets meer dan 5,3 miljoen ton afval per jaar vrijkomt.

Afval langs de snelweg

Ter vergelijking: de Nederlandse huishoudens produ-

Ook de snelweg heeft de aandacht. Net als bij de prul-

ceren bij elkaar 8,6 miljoen ton afval per jaar. “Slechts

lenbakken van gemeenten wordt ook het afval uit de

de helft van het afval buitenshuis wordt gescheiden en

bakken op de zogeheten verzorgingsplaatsen als rest-

gerecycled”, zegt Meijer. “En het afval buitenshuis lijkt

afval ingezameld en verbrand. Langs de A28 vindt bij

wat betreft samenstelling vaak heel erg op huishou-

verzorgingsplaats Smalhorst sinds 1 juni een experi-

delijk afval. Het doel is om de hoeveelheid restafval

ment plaats. Ook daar bleek de bulk van het afval te

in tien jaar te halveren”, zegt ze. “Dat zal niet in 1-2-3

bestaan uit recyclebaar papier en PMD verpakkingen

voor elkaar komen maar in langzame stapjes gaan. We

(plastic, metaal en drankenkartons).

denken ook dat een mix van preventie, bronscheiding

“Heldere kleuren wijzen de automobilist de weg”, zegt

en nascheiding nodig is om dit percentage te halen.”

Jacobine Meijer. De kliko’s kleuren blauw voor papier,

Veel mensen zijn in elk geval gemotiveerd om iets aan

oranje voor PMD en grijs voor het restafval. Ook de lay-

het afval van bedrijven en in de openbare ruimte te

out van de openingen laten er geen misverstand over

doen, valt Meijer Niessink in de gemeente Bronckhorst

bestaan. De inwerpopening van de papierbak ziet er

bij. “Het gaat toch om plekken waar iedereen vrijwel

uit als een brievenbus, de oranje PMD-container heeft

elke dag komt, zoals het werk, het winkelcentrum of

een ronde opening. Op de verzorgingsplaats langs de

de sportclub.” Op welke plekken de grootste slagen

A28 staan nu veertien sets van drie minicontainers. De

zijn te maken, is momenteel in onderzoek bij Rijkswa-

proef loopt nog tot eind november.

terstaat. Festivals en grootschalige eenmalige evenementen hebben eveneens de aandacht.

Gedragswetenschappers observeren en ondervragen de gebruikers. Ook het afval zelf wordt met een sor-

Krantjes in de trein

teeranalyse onderzocht. Meijer: “De eerste resultaten

Op het fonkelnieuwe NS-station Rotterdam Centraal is

zijn positief. De gescheiden afvalstromen zijn minder

dit vorig jaar al een proefproject gestart. De proef is

vervuild dan we verwachtten. Er zitten bijvoorbeeld

onderdeel van een Green Deal tussen NS, Prorail en de

nog wel chipszakken bij het PMD, servetten en frikan-

overheid om de hoeveelheid afval te verminderen, meer

delbakjes bij het papier. Dat zijn echter producten die

te recyclen en eventuele knelpunten in de regelgeving

ook vaak bij huishoudelijk afval worden aangetroffen.

op te lossen. Rotterdam CS is natuurlijk een goed ge-

We hopen juist ook dat het steeds beter gaat als men-

kozen plek. “Het is nieuw, het ziet er schitterend uit en

sen afvalscheiding en uitleg daarover op meer plekken

mensen zijn er trots op”, zegt Jacobine Meijer.

tegenkomen. Vanuit verschillende hoeken hoorden we

Treinreizigers hebben vooral papier bij zich, met name

dan ook dat bedrijven en overheden behoefte heb-

de gratis krantjes Metro en Spits. “Dat krantenpapier

ben aan uniforme communicatie over afvalscheiding

raakt in een afvalbak snel vervuild met etensresten.

buitenshuis. De ervaringen tot nog toe gebruiken we

Dus nascheiden is niet zo zinvol.” Ontwerpers en ge-

daarom voor het schrijven van een richtlijn voor her-

dragspsychologen ontfermden zich over de opdracht

kenbare afvalscheiding. Hierin zetten we de lessen op

om een afvalbak in heldere kleuren, pictogrammen en

het gebied van uniformiteit, kleuren en pictogrammen

voorzien van duidelijke instructies te ontwerpen.

op en aan de inzamelmiddelen en het belang van com-

Over een andere belangrijke afvalstroom bij reizigers

municatie uiteen.”

in het openbaar vervoer, kunststof drankflesjes en blikjes wordt nog nagedacht. Belangrijk is ook dat de snel groeiende ketens als AH to Go en (fast)foodzaken zo-

Tekst: René Didde

>> GRAM | november 2015

9

PROGRAMMA VANG

Proef integrale afvalinzameling Hilversum

pierbak wilt hebben”, zegt ze. “Dat gaan we de ko-

Onder leiding van de GAD gaat er in het winkelcentrum Kerkelanden in

mende maanden in een proef bekijken.”

Hilversum een proefproject van start in het kader van het programma

De passanten en het winkelend publiek zien straks op

VANG Buitenshuis. “Het winkelcentrum gaat op de schop en de verwer-

straat prullenbakken met gescheiden compartimenten

king van het afval krijgt een prominente plek in het nieuwe uiterlijk”,

met een opening voor plastic, metaal en drankenkar-

vertelt Inger van Gelderen, beleidsadviseur van de GAD. “Bewoners

tons (PMD) en een opening voor restafval. Er is bewust

van de appartementen boven het winkelcentrum en winkeliers krijgen

niet gekozen voor een derde bak voor bijvoorbeeld

via pasjes toegang tot een afvaleiland aan de zijkant van het complex”,

gf-afval. “Uit ons regionale onderzoek blijkt dat winke-

vertelt ze. Daar bevinden zich zes ondergrondse containers voor pa-

lend publiek amper gf-afval produceert. Tachtig pro-

pier, PMD, glas, gft, textiel en restafval. Het pasje registreert ook de

cent is PMD, maar dat kan bijvoorbeeld in een natuur-

bewoner of winkelier en administreert de hoeveelheden. De containers

gebied of langs de snelweg heel anders liggen”, zegt

zijn uitgerust met sensoren die een seintje geven aan de inzamelaar

Van Gelderen.

wanneer de bakken vol zijn.

Uniek aan de proef in Hilversum is dat ook het legen van de ondergrondse containers en de vervoersbewe-

Bewoners en bedrijven scheiden samen afval. De winkeliers houden

gingen meer wordt gestroomlijnd. “Nu zie je vaak drie

wel hun eigen afzetkanalen voor specifieke afvalstromen. “De visboer

verschillende vrachtwagens van drie verschillende

brengt delen van zijn afval terug naar de visafslag, de slager heeft een

partijen de stad in- en uitrijden. Dat zorgt voor over-

afzet voor snijafval en zelfs de kapper brengt haarresten weg”, aldus

last, schade en luchtvervuiling. Wij willen efficiënter

Van Gelderen. In een proef wordt bekeken of er voor de winkeliers

gaan inzamelen. Daarbij willen wij wel blijven samen-

nog speciale voorzieningen moeten worden getroffen. “Zo hebben zij

werken met marktpartijen. Hoe dat precies moet, gaan

doorgaans met veel zwaar karton te maken dat je liever niet in de pa-

we uitzoeken.”

NI

W U E

Geavanceerde oplossingen voor route optimalisatie

www.routemanagement.nl Bekijk online de bespa voor uw o ringen rganisatie op www.route manageme nt.nl

Consultancy

Route optimalisatie

Dynamisch legen

Beheer openbare ruimte

Zutphenseweg 42 • 7211 ED Eefde • E-mail info@routemanagement.nl • Telefoon 0570-796017

10

GRAM | november 2015

Afval scheiden in de flat, hoe doen bewoners dat?

Bewoners in hoogbouw scheiden minder afval dan bewoners in laagbouw en hebben gemiddeld 150 kg meer restafval. Gemeenten met veel hoogbouw zijn op zoek naar mogelijkheden om de afvalscheiding in de hoogbouw te verbeteren. Dit gebeurt onder andere in het VANG-project ‘Verbetering afvalscheiding en inzameling hoogbouw’. In het kader van dit project is een veldonderzoek uitgevoerd dat inzicht geeft hoe mensen in hoogbouw omgaan met hun afval.

Foto Hollandse Hoogte

‘Goed maar kan nog beter’-scheider, de Klassieke scheider (glas en papier) en de Niet-scheider. Burgers kunnen klimmen of stijgen op deze schaal van afvalscheiding. Dit gebeurt vaak door veranderingen in de leefsituatie zoals een verhuizing of gezinsuitbreiding, doordat de gemeente de afvalscheiding niet (of juist wel) faciliteert of door negatieve ervaringen (container vol, vies etc.). Elke type scheider verzint ‘feiten’ die zijn of haar eigen gedrag ondersteunen. Ook blijken mensen een soort ‘lievelings’-afval te hebben en bepaalde associaties te hebben met verschillende afvalfracties. Papier ruimt lekker op, plastic heeft veel volume en gft-afval is vies.

Als mensen worden geholpen om afval te scheiden, gaan ze het ook meer doen. Flatbewoners hebben nog geen patronen of structuren om afval te scheiden, vooral waar het gaat om plastic en gft-afval. Betere voorzieningen en structuren zouden flatbewoners helpen om nieuw gedrag aan te leren. Ook hebben bewoners van hoogbouw weinig positieve associaties met gft- en plastic afval. Terwijl ze wel behoefte hebben aan bijvoorbeeld maatregelen om fruitvliegjes te voorkomen en het plasticvolume te beperken. Een aantal bevindingen uit het onderzoek is specifiek voor hoogbouw. Hoogbouwbewoners hebben weinig zicht op hoeveelheden rest- en gft-afval. Deze worden regelmatig uit het huis afgevoerd. Ook is er bij hoogbouwbewoners minder sprake van vaste routines, zoals een vaste dag waarop het oud papier wordt opgehaald. Verder blijkt het balkon een belangrijke rol te vervullen als ‘overslagpunt’ voor gft- en restafval.

Het veldonderzoek, uitgevoerd door Design Innovation Group, bestond uit interviews en ‘meekijken’ bij de

Het veldonderzoek heeft verschillende aanbevelingen opgeleverd zo-

mensen thuis. Uit het vooraf gehouden literatuuronder-

als denken van afval naar grondstof, stimuleren (vooral gft en karton),

zoek blijkt dat afvalscheiding de uitkomst is van een

indianenverhalen aanpakken, nieuwe technische mogelijkheden in

hele reeks van gedragingen waaraan een aantal psy-

huis brengen, structuren en routines aanleren en verandermomenten

chologische en persoonlijke kenmerken ten grondslag

(verhuizing, geboorte) aanpakken. Op basis van deze mogelijke op-

liggen. Het veldonderzoek bevestigt dit. De intentie

lossingen worden de komende maanden interventies ontwikkelt die

om afval te scheiden is afhankelijk van verantwoorde-

begin 2016 in praktijkpilots in de deelnemende gemeenten worden

lijkheidsgevoel, motivatie, kennis en van de overtui-

uitgevoerd.

ging of het eigen gedrag zinvol is. Wanneer de intentie om afval te scheiden er al is, bestaat er nog een set

Over het project

aan factoren waardoor iemand het gewenste gedrag

Het project ‘Verbetering afvalscheiding en inzameling hoogbouw’

wel of niet laat zien. Afvalscheidinggedrag bestaat uit

is één van de projecten in het kader van het programma VANG-

verschillende handelingen waarbij de ketting zo sterk

huishoudelijk afval. In dit project werken Avalex, HVC, het ministerie

is als de zwakste schakel. Dit blijkt ook per afvalfractie

van I&M, Rijkswaterstaat, VNG, de Vereniging Afvalbedrijven, NVRD

te verschillen.

en de gemeenten Almere, Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Schiedam en Utrecht samen aan een oplossing voor afvalscheiding

Weinig afvalkennis

in de hoogbouw. Meer informatie over het project en de rapporten

Uit het onderzoek blijkt dat deelnemers zeer beperkte

van de onderzoeken zijn te vinden op www.vang-hha.nl

kennis hebben over afvalscheiding en -verwerking.

Op basis van het onderzoek kunnen vier type afvalscheiders worden onderscheiden: de Superscheider, de

Tekst: Bas Peeters

GRAM | november 2015

11

VENLO IS WEER STAPJE DICHTER BIJ OMGEKEERD INZAMELEN

“Laat bewoners zélf het succes uitdragen” Over een dik jaar wil Venlo klaar zijn voor omgekeerd inzamelen. Op weg daar naartoe is afgelopen maart een duo-container voor plastic, metaal en drankkartons (PMD) ingevoerd. In de hele gemeente.

Tot nu toe leverde dat 20 ton minder restafval op per maand.

In de gemeente Venlo is het woord afval uit het be-

uitgevoerd met vrijwilligers die zo min mogelijk rest-

leidsplan geschrapt. “We spreken van een materiaalbe-

afval probeerden te produceren. Deze zeventien huis-

leidsplan”, zegt Leo Jacobs, beleidsadviseur afvalstof-

houdens werden intensief begeleid. Ze kregen thuis

fen. “In dat plan staat dat we begin 2017 willen starten

regelmatig bezoek van pilotbegeleiders om te zien hoe

met omgekeerd inzamelen.” Venlo werkt daar al jaren

het liep, welke voorzieningen ze nodig hadden. Gemid-

naartoe. Met pilots, goede voorzieningen voor afval-

deld hielden deze pilotgezinnen slechts 13 kilo restaf-

scheiding en voorlichting. Kennelijk met succes. “De

val per maand over, dus dat was een prachtig resultaat.

afvalstoffenheffing

meerpersoonshuishoudens

De best scorende zat zelfs aan 1,5 kilo. Dit waren ui-

is de afgelopen tien jaar al gereduceerd van 298 naar

terst gemotiveerde mensen natuurlijk, dus je kunt die

198 euro”, aldus Jacobs. “De hoeveelheid restafval was

lijn niet doortrekken naar elk gezin. Maar gezien deze

vorig jaar nog 150 kilo per inwoner per jaar. Als we

resultaten achten we een halvering van de hoeveelheid

dat kunnen halveren, en we denken dat zeker te gaan

restafval in de hele gemeente zeker mogelijk.”

voor

halen, dan kan de heffing nog eens met 30 euro omlaag. Dat motiveert bewoners natuurlijk om goed te

Nieuwsgierig

scheiden.”

Binnenkort wordt de pilot uitgebreid naar 500 deelnemers, en daarvan verwacht Jacobs een olievlekwer-

Schotten

king. “Al die pilotdeelnemers lopen straks regelmatig

De PMD-inzameling is voor Venlo een belangrijke stap

met een klein zakje restafval naar een ondergrondse

op weg naar omgekeerd inzamelen. Jacobs: “We had-

container. Buurtbewoners zien dat en vragen zich af

den al duo-containers sinds 2010. Die waren voor rest-

hoe dat kan en waar die buurman mee bezig is. Dat

en kunststofafval. Per 1 maart van dit jaar hebben we

prikkelt de nieuwsgierigheid. Dan krijg je vanzelf dat

daar metaal en drankenkartons aan toegevoegd. Die

mensen er over gaan praten, bij de bakker, op straat.

mogen bij het plastic. Gemiddeld levert dat 10 ton

En dat is precies wat we willen. Want je kunt beter van

metaal en 10 ton drankenkartons op per maand. De

een buurman horen dat het werkt en echt kan, dan van

hoeveelheid restafval is dus minstens met 20 ton per

je gemeente. Als wij ze gaan vertellen dat je je hoe-

maand afgenomen. Met die resultaten zijn we best te-

veelheid restafval terug kunt brengen tot een paar kilo,

vreden. De schotten in de container staan precies in

dan komt dat niet geloofwaardig over. Maar als je buur-

het midden, mensen geven aan dat het compartiment

man of je tante het doet, dan geloof je het wel. Op dat

PMD overvol zit. Omdat we over ruim een jaar toch met

proces is ons hele beleid gebaseerd: bewoners moeten

omgekeerd inzamelen gaan starten, laten we het even

zelf ervaren dat het goed te doen is en vervolgens dat

zo. Op dat moment halen we het tussenschot eruit en

succes uitdragen aan andere bewoners.”

is de hele container bestemd voor PMD. Het restafval moeten mensen dan zelf naar een ondergrondse con-

Om hoge scheidingsresultaten te bereiken, moet je het

tainer gaan brengen. Liefst in kleine zakjes.”

bewoners zo makkelijk mogelijk maken, vindt Venlo.

De duo-container voor PMD is daar al een voorbeeld

“Als het gaat om restafval, moet je het de mensen niet al te gemakkelijk maken.”

van. Bewoners hoeven niet meer zelf op pad met hun melkpakken en blikjes. De container wordt nu eens in de twee weken ingezameld, straks, als het restafval eruit is, kan die frequentie omlaag, verwacht Jacobs.

Maar ook binnenshuis worden de bewoners verwend.

“We gaan alle bewoners afvalmodules aanbieden, gratis, voor in hun keukenkastjes. Dat zijn ingenieuze en zeer handige systemen, die ontwikkeld zijn op erva-

12

Venlo hoopt het omgekeerd inzamelen al in januari

ringen uit de pilots. Uitschuiflades voor papier, groen

2017 te kunnen invoeren. Voor die tijd moet er nog

keukenafval, glas en andere stromen, waar een handig

heel wat gebeuren. Jacobs: “We hebben eerder een pilot

emmertje in zit dat je zo in je fietsmandje of auto kunt

GRAM | november 2015

Inwoners van Venlo krijgen gratis afvalmodules aangeboden: ingenieuze en zeer handige systemen voor keukenkastjes met uitschuiflades voor papier, groen keukenafval, glas en andere stromen.

(foto's: JoyFotografie)

Die brengcontainers krijgen bewust een kleine opening, zodat er geen 50-literzakken doorheen passen.

“Ook dat soort maatregelen stimuleert mensen hun restafval te minimaliseren”, aldus Jacobs. “Want als het gaat om restafval, moet je het de mensen juist niet al zetten. De bakken zijn op verschillende manieren te

te gemakkelijk maken. Op het gevaar van bijplaatsing

plaatsen, op elkaar, naast elkaar, afhankelijk van de

hebben we ook gerekend. We gaan werken met een

ruimte in je keuken. De bak voor keukengroen is he-

groot aantal afvalcoaches, die bewoners aanspreken

lemaal speciaal. Daar zit luchttoevoer en een compos-

en sturen. We mikken op één coach per vijftien onder-

teerbaar zakje in, waardoor het afval niet gaat stinken.

grondse restcontainers, dus dat is echt veel. Die coa-

Ik heb hem zelf uitgeprobeerd, zelfs als hij drie dagen

ches gaan we werven uit de sociale werkvoorziening,

in de zon staat, ruik je nog niets.” Volgens Jacobs is

mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Bedoe-

een goed bewaarbakje voor de gf-fractie van groot be-

ling is dat ze allerlei moedertalen spreken, zoals Turks,

lang voor het slagen van de plannen. “Uit onderzoek

Italiaans, Pools, Grieks. Want mensen die uit andere

blijkt dat meer dan de helft van het Venlose restafval

culturen komen, en die heeft Venlo best veel, begrijpen

uit keukenafval bestaat. In gewicht gemeten. Schillen

vaak niet wat de bedoeling is. Als dat in hun eigen taal

en klokhuizen zijn zwaar en nat, dat zorgt al snel voor

kan worden uitgelegd, komt dat veel beter over en zul-

veel kilo’s. Als iedereen zijn organische keukenafval

len ze sneller geneigd zijn om mee te doen.”

dus echt in de groene container zou gooien, zou dat al een enorme winst opleveren.”

Het beperkt houden van het aantal mini-containers is volgens Jacobs een bewuste keuze. “We willen geen

Eigen taal

Duitse toestanden. Mensen hebben daar vaak vier of

Vanaf begin 2017 moet heel Venlo dus aan het omge-

vijf containers in hun tuin staan. Dat is te veel. Met de

keerd inzamelen geloven. De laagbouw moet het dan

afvalmodules voor in de keuken, bereik je volgens ons

doen met een groene en een PMD-minicontainer plus

meer.”

de afvalmodules voor in huis. Ondergrondse brengcontainers voor het restafval maken het plaatje compleet.

Tekst: Hetty Dekkers

GRAM | november 2015

13

BREDE BRANCHEAANPAK KAN NIVEAU GEHELE SECTOR OPTILLEN

Duurzaam verpakken doe je niet in je eentje Het verduurzamen van verpakkingen is één van de ambities uit de bijna drie jaar geleden gesloten Raamovereenkomst Verpakkingen. Snel ging het niet. Voor de zomer verschenen de eerste brancheverduurzamingsplannen. Het gros zal nog dit jaar volgen. De betrokken branches bepalen zelf hoe hoog de lat de komende jaren komt te liggen. Uit de branchebrede samenwerking kan nog flink wat vergroening rollen. hun gehele branche vaststellen wat ze aan extra’s kunHet ‘hoogst haalbare doel’. Dat is de inspanning die

nen doen om hun verpakkingen te verduurzamen. En

een groot deel van de Nederlandse industrie gaat ver-

dat ze goed weten wat de trends zijn en wat de stip op

richten om haar verpakkingen te verduurzamen. In de

de horizon is. Ook dit kun je een hoogst haalbaar doel

Raamovereenkomst Verpakkingen, die in januari 2013

noemen. Essentieel is dat het wiel van verduurzaming

inging met een looptijd tot 2022, is afgesproken dat

blijft draaien.”

relevante branches plannen voor het verduurzamen van productverpakkingscombinaties gaan opstellen. In

Een zwaktebod vindt Klein Lankhorst het principe van

deze plannen formuleren de branches ‘hoogst haalbare

het hoogst haalbare doel daarmee allerminst. “Natuur-

doelen’, eerst voor het jaar 2018 en daarna voor 2022.

lijk moet je realistisch blijven. Maar zo kan wel het ni-

Het hoogst haalbare doel is afhankelijk van meerdere

veau in de gehele branche qua duurzaamheid omhoog

factoren, vertelt directeur Hester Klein Lankhorst van

gaan. Niet alleen bij de koplopers, maar bij een sub-

het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV). “Er zit

stantieel deel van een sector. Dat is wat we tenslotte

een technisch aspect aan: hoogst. En een economisch

willen bereiken.” Een prachtig vooruitzicht is dat Neder-

aspect: haalbaar. Het belangrijkst is dat bedrijven voor

land in 2018 met 28 procent voorop loopt in het toe-

Binnenkort in de supermarkt: FrieslandCampina’s melkkarton met biobased kunststof dop en binnencoating.

14

GRAM | november 2015

passen van gerecycled PET in grote petflessen, verwijst Klein Lankhorst naar het brancheverduurzamingsplan van de frisdrankindustrie. “Het gemiddelde in Europa is maar tien procent. En als zo’n doel niet gehaald wordt, moet je ook niet meteen oordelen dat een branche het niet goed heeft gedaan. Dan heb je als sector een heel ambitieus doel neergezet dat je weliswaar niet hebt gehaald, maar er zijn waardevolle lessen geleerd. Als er branchebreed meer gerecycled PET gebruikt wordt, ontstaat daar een markt voor. Die ontwikkeling kan dus een enorme impact hebben. Een belangrijk doel is dat branches steeds meer monomaterialen willen gebrui-

Hester Klein Lankhorst (KIDV):

Sekhar Lahiri (FNLI): “We hebben

ken. Dat is weer interessant voor gemeenten, omdat

“Het niveau in de gehele branche

een platform voor verduurzaming

dit goed aansluit op hun recyclinginspanningen binnen

kan qua duurzaamheid omhoog

gecreëerd.”

het Afvalfonds.”

gaan.”

Keten Van de tientallen branches die de BV Nederland rijk is,

goed moeten zoeken naar de juiste methode. Een kop-

heeft het KIDV zeventien clusters gemaakt. Sommige

loper komt er toch wel. Die heeft misschien alleen wat

branches zijn in hun eentje aan de slag gegaan, zoals

kennis nodig. Om het peloton mee te krijgen, hebben

de wijnsector. Andere branches, zoals de levensmid-

we een goed doordachte methodiek voor het maken

delenindustrie, de supermarkten en de diervoedings-

van zo’n plan op moeten zetten. Daarna waren de bran-

fabrikanten, zijn samen een plan gaan maken, omdat

ches zelf aan zet. Dat had ook zijn tijd nodig. Je ziet

ze bij hun verduurzamingsambities de hele keten wil-

dat het nu echt gaat lopen. Voor veel branches waren

len betrekken. “In hun geval niet alleen de A-merken,

de hoogst haalbare doelen nog onduidelijk. Het is echt

maar ook de huismerken van de supermarktketens.

learning by doing.”

Dat maakt het nog veel mooier”, zegt Klein Lankhorst.

Tot nu toe zijn er drie brancheverduurzamingsplannen

Dat was ook de ervaring van manager duurzaamheid

vastgesteld en naar staatssecretaris Wilma Mansveld

& consumentenzaken Sekhar Lahiri van FNLI, kort voor

van Infrastructuur en Milieu verzonden. Begin juli wa-

de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie.

ren dat de plannen van de branches ‘Groenten en fruit’,

Aan een aantal bedrijven in zijn achterban moest hij

‘Thuiswinkel’ en ‘Levensmiddelen’ (levensmiddelenin-

eerst uitleggen wat de bedoeling was van het branche-

dustrie, retail en diervoedingsproducenten), aangevuld

verduurzamingsplan. “Iedereen moest zijn rol vinden.

met het deelbranche-verduurzamingsplan over gerecy-

We moesten niet alleen de ambities maar ook de mo-

cled PET van de Nederlandse vereniging Frisdranken,

gelijkheden en onmogelijkheden vaststellen. De diver-

Waters, Sappen FWS. Het gros zal nog dit jaar volgen,

siteit van onze achterban is groot. Onze leden maken

aldus Klein Lankhorst. “We zitten nu al op circa zeven-

producten van zuivel, van chocola, snacks, ga zo maar

tig procent van het gewicht aan verpakkingen dat op

door. Verpakkingen zien ze niet los van de producten

de Nederlandse markt wordt gezet. Zestien procent is

die ze maken. Ze verkopen productverpakkingscombi-

in de fase van toetsing. Een kleine vier procent komt

naties. De verpakkingen die ze gebruiken, zijn sterk

volgend jaar met zijn plan. Het gaat onder meer om

gekoppeld aan de producten die erin zitten. Een kunst-

de modebranche en de tuincentra.” Van de resterende

stoffolie bedoeld voor het verpakken van een snack

tien procent, waaronder de horeca, is geen indienings-

is heel iets anders dan een folie voor het verpakken

datum bekend. Gedurende het toetsingsproces wordt

van een koekje. Een snack is immers een totaal andere

een plan volgens Klein Lankhorst vaak aangepast. De

substantie dan een koekje en vereist een andere soort

toetsingscommissie met enkele gerenommeerde we-

verpakking.”

tenschappers, onder wie hoogleraar duurzame innovatie Jacqueline Cramer, en de assisterende verpakkinge-

Regels

nexperts zijn niet snel tevreden.

Haalbaarheid heeft ook te maken met de praktische bezwaren en juridische realiteit waar de verduurza-

Belofte

mingsambitie van de drank-, diervoedings- en levens-

Eigenlijk hadden de brancheverduurzamingsplannen er

middelenfabrikant op stuit. Zo zijn er de bestaande

al in 2013 moeten zijn, zo luidde de belofte. “Vergeet

contracten met verpakkingenleveranciers die innova-

niet, dit is helemaal nieuw”, verklaart Klein Lankhorst

tie in de weg staan. Daarnaast zijn producenten van

de vertraging. “Nergens in Europa vind je een branche-

levensmiddelen sterk gehouden aan de strenge regels

brede aanpak om verpakkingen te vergroenen. Ook

voor voedselveiligheid, houdbaarheid en kwaliteit. In

niet in de rest van de wereld. We hebben allereerst

een interview op de website van het KIDV zegt CBL-

GRAM | november 2015

15

BREDE BRANCHEAANPAK KAN NIVEAU GEHELE SECTOR OPTILLEN

directeur René Roorda dat aan de ‘conflicterende ver-

meer armslag voor dan het andere. Het tempo wisselt

plichtingen’ niet valt te tornen. ‘Dat willen we ook niet.

sterk. Het plan biedt de kans deze processen branche-

Voedselveiligheid en kwaliteit zijn het hoogste goed’,

breed te versnellen en op te schalen. Onze kleinere le-

aldus Roorda. Lahiri bevestigt: “Daar is inderdaad geen

den zijn beslist welwillend, maar zitten vaak om kennis

discussie over. De bescherming van het product staat

verlegen. Nu hebben we daar een platform voor gecre-

voorop. Hieraan kan een verpakking bijdragen. Het is

ëerd. Niet alle leden hebben ook het overzicht wat de

echter zaak de balans te vinden tussen productbehoud

ontwikkelingen op de lange termijn kunnen zijn. Daar

en de benodigde verpakking. Met de juiste inzet van

komen wij als brancheorganisatie aan te pas. Zo kun-

verpakkingsmateriaal is een bedrijf in staat een grotere

nen we elkaar versterken en de slagen maken in een

duurzaamheid van een productverpakkingscombinatie

gezamenlijke aanpak om de milieudruk van onze ver-

te bewerkstellingen. Je moet niet te weinig verpakken,

pakkingen te verminderen.”

want dan schaadt je het product. Voedselverspilling brengt immers ook milieudruk met zich mee. Je moet

Volgens de toetsingscommissie van het KIDV is het

ook niet te veel verpakken, want dan is de milieudruk

plan van de drie branches vooralsnog ambitieus en re-

te groot.”

alistisch, maar ontbreekt kwantificering van de hoogst haalbare doelen. De afspraak is nu gemaakt dat de

Hester Klein Lankhorst: “Nergens in Europa vind je een branchebrede aanpak om verpakkingen te vergroenen. Ook niet in de rest van de

branches nog dit jaar een cijfermatige onderbouwing zullen leveren. De cijfers zijn volgens Lahiri niet makkelijk boven water te krijgen. Op dit moment zijn er alleen generieke gegevens beschikbaar over de materiaalstromen, die bedrijven op basis van de Afvalbeheersbijdrage Verpakkingen verstrekken voor de vijf stromen papier en karton, metaal, glas en kunststof.

“Met deze administratie heb je alleen inzicht in materiaalstromen. Op nationaal niveau is het niet mogelijk

wereld.”

die data toe te schrijven aan soorten verpakkingen voor soorten productgroepen, en dat is precies wat Het brancheverduurzamingsplan van FNLI, CBL en NVG

we willen. Op dit moment ontbreken dus de gegevens

heeft op zowel consumenten- als bedrijfsverpakkingen

die we kunnen koppelen aan onze specifieke product-

betrekking. Voor de consumentenverpakkingen zijn

verpakkingscombinaties. We proberen nu de relevante

zes productverpakkingscombinaties afgebakend: pa-

data voor een aantal grote productgroepen vast te stel-

pier en karton, drankenkartons, kunststoffolies en vas-

len. We moeten tenslotte wel een bepaalde mate van

te verpakkingen van kunststof, kunststofverpakkingen

voortgang kunnen rapporteren en onderbouwen. Ik

met een aluminium ‘lid’ en metalen en glazen verpak-

heb er alle vertrouwen in dat de benodigde kwantifice-

kingen. Tot de doelen behoren onder meer het verho-

ring tijdig wordt opgeleverd.”

gen van het aandeel gecertificeerd papier en karton en het aandeel PET-recyclaat in PET-bakjes en -schalen en

Het KIDV is voor de branches een methodiek aan het

het reduceren van de toepassing van aluminium en het

zoeken, waarmee ze op eenvoudige wijze een kwan-

gewicht van kunststofflessen en bekers. Daarnaast is

titatieve onderbouwing kunnen maken. “Monitoring is

voor de komende jaren een aantal onderzoeksthema’s

belangrijk”, benadrukt Klein Lankhorst. “Er moet een

vastgesteld, waaronder de biobased kunststoffen en

manier te vinden zijn waarmee je als branche vast kunt

het vinden van alternatieven voor de huidige milieu-

stellen dat je een eind bent opgeschoten, bijvoorbeeld

onvriendelijke inkten die nog zware metalen bevatten

aan de hand van voorbeelden van productverpakkings-

en de inzet van gerecycled papier bemoeilijken. “Het is

combinaties. Op basis daarvan kun je een beoorde-

mooi dat het KIDV dit meeneemt in zijn wetenschappe-

lingssystematiek opstellen. Dat hoeft ook niet tot op

lijk onderzoeksprogramma. De resultaten van dat on-

de centimeter nauwkeurig. We moeten vooral naar de

derzoek kunnen wij weer gebruiken bij het vormgeven

grote lijnen blijven kijken.”

van ons volgende plan voor de periode 2018-2022.” netwerkinfo Armslag

KIDV, Hester Klein Lankhorst, hkleinlankhorst@kidv.nl,

Volgens Lahiri heeft het brancheverduurzamingsplan

www.kidv.nl, www.linkedin.com/hesterkleinlankhorst

het onderwerp verpakken hernieuwd op de agenda

FNLI, Sekhar Lahiri, slahiri@fnli.nl, www.fnli.nl,

gezet. “Sommige bedrijven in onze branche hebben al

www.linkedin.com/sekharlahiri

volop stappen gezet met het verduurzamen van hun verpakkingen. Het ene bedrijf heeft daar echter wat

16

GRAM | november 2015

Tekst: Pieter van den Brand

OPINIE

Van afval naar grondstof of van afval naar brandstof?

Afval scheiden met aandacht voor kwaliteit Op weg naar een circulaire economie waarin de kringlopen gesloten zijn, heeft de Rijksoverheid concrete doelstellingen voor gemeenten geformuleerd voor het maken en uitvoeren van afvalbeleid. 75% afvalscheiding en 100 kilogram restafval per jaar in 2020. Naast afvalscheiding zijn preventie en het sluiten van grondstofketens belangrijke speerpunten van het programma VANG. De doelstellingen lijken duidelijk.

Toch is er nog ruimte voor vrije interpretatie, waardoor beleidsmatige keuzes worden bemoeilijkt.

Afvalscheiding of afvalrecycling?

Dat de concrete doelstelling van het Rijk tot misinterpretaties leidde, was aanleiding om over te gaan van de 75% afvalscheidingsdoelstelling naar de 100 kilogram restafval. Immers: het scheiden van afval is geen doel op zich, het zoveel mogelijk hoogwaardig recyclen en terugbrengen van grondstoffen in de keten Van Afval Naar Grondstof wel. Vandaar een herformulering naar de veel duidelijkere doelstelling: 100 kilogram restafval. Maar ook die blijkt voor meerdere opvattingen uitlegbaar, want: hebben we het over 100 kilogram restafval dat uiteindelijk wordt verbrand en mogen dan andere vormen van nuttige toepassing wel tot de recycling doelstellingen gerekend worden? Of toch niet aangezien het geen recycling is van materialen?

Helderheid vanuit I&M als beleidsmaker die de kaders stelt, is gewenst. Gemeenten wikken en wegen over verschillende maatregelen van bronscheiding tot nascheiding om in de buurt te komen van de gewenste doelstellingen. Maar er is veel onduidelijkheid onder gemeenten. Een voorbeeld: waarom wordt het vergisten en composteren van aan de bron gescheiden gft-afval wel tot recycling gerekend en wordt het omzetten van organisch afval tot biogas uit de Renescience technologie gezien als nuttige toepassing?

Wat is de nu meest geëigende methode om te komen tot de circulaire economie? Om deze vraag goed te kunnen beantwoorden, moet naar het totaalplaatje gekeken worden van de materiaalstromen die vrij komen en worden gerecycled. Er blijkt veel onduidelijkheid te zijn over de daadwerkelijke hoogwaardige recycling van de materialen die we scheiden, zowel voor bron- als voor nascheiding. Wat gebeurt er nu met al deze materiaalstromen? Wat zijn de toepassings-

en verwerkingsmogelijkheden? En hoe kunnen beleidsambtenaren met duidelijke beleidskeuzes daadwerkelijk de transitie naar een circulaire economie bevorderen dan wel versnellen?

Want: het is toch Van Afval Naar Grondstof en niet Van Afval Naar Brandstof?

100 kilo: het maakt uit hoe!

Gemeenten moeten dus weten wat de effecten zijn van hun keuzes. In welke mate leidt hun keuze voor bron- of nascheiding tot een materiaalstroom die hoogwaardig kan worden ingezet? Zonder dit inzicht zou de gemeentelijke afweging zich kunnen beperken tot: ‘Het maakt niet uit wat of hoe we het doen, als de hoeveelheid restafval maar gereduceerd wordt richting die 100 kilo’. Dat kan leiden tot systemen die vooral laagwaardig recyclebaar materiaal opleveren of stromen die alleen nuttig kunnen worden toegepast. Maar daar wordt geen enkele keten mee gesloten.

Wij pleiten voor een VANG-ambitie die niet alleen aandacht geeft aan de kwantiteit, maar die vooral ook aandacht geeft aan de kwaliteit van de verkregen materiaalstromen: hoe hoogwaardig kan het worden ingezet? En draagt het bij aan het sluiten van de keten?

Gemeenten zijn onderdeel van de keten in de circulaire economie. Speel in op ketenbeheer om de kringlopen te sluiten en zorg dat ontwerpers aan tafel zitten bij verwerkers. Liever 50% scheiding met 100% herinzet op een hoog niveau in de keten, dan 75% scheiding met 75% herinzet. Of ziet u het anders?

Wij nodigen u uit om te reageren op dit artikel. Mail uw reactie naar: hegeman@nvrd.nl onder vermelding van ‘grondstof of brandstof’.

De redactie

Verbrandingsbedrijven meer en meer leveranciers van groene energie én stadsverwarming De Nederlandse afvalenergiecentrales staan al jaren bekend als degelijke leveranciers van groene stroom in de vorm van duurzame elektriciteit. Deze elektriciteit wordt opgewekt bij het verbranden van afval en geldt als duurzaam omdat bij het verbrandingsproces geen fossiele brandstoffen nodig zijn. Ongeveer twintig procent van de in Nederland opgewekte duurzame energie is al afkomstig van afvalenergiecentrales. De centrales leveren daarmee een bijdrage aan de ambities van de rijksoverheid om in 2023 zo'n 16% duurzame energie op te wekken.

Naast de belangrijke levering van groene elektriciteit via het open-

2025 wil de gemeente Amsterdam samen met het AEB

bare net ontwikkelen steeds meer afvalenergiecentrales (AEC's) zich

35.000 woningen aansluiten op stadswarmte. Daar-

de laatste tijd ook tot substantiële leverancier van restwarmte voor

mee wordt een toekomstige CO2-reductie gerealiseerd

stadsverwarming. Deze restwarmte geldt als zeer duurzaam. Het zorgt

van 42 miljoen kilo. Dit is vergelijkbaar met bijna 24

namelijk voor een ongeveer 75% lagere uitstoot van het schadelijke

miljoen m3 gas, ofwel de jaarlijkse uitstoot van 13.000

CO2 ten opzichte van het gebruik van fossiele warmtebronnen. In fi-

auto's. Op termijn wil Amsterdam zelfs 400.000 wo-

nanciële beurstermen gesproken is dit uiteraard een prachtig rende-

ningen voorzien van stadswarmte.

ment. Ander voorbeeld: om eenzelfde CO2-besparing te bereiken als bij stadsverwarming door restwarmte zou een huishouden tweeëntwintig

AVR (Van Gansewinkel) in Rotterdam-Botlek is even-

zonnepanelen moeten installeren. De milieuvoordelen van deze vorm

eens actief op het gebied van stadsverwarming. Al

van warmtevoorziening zijn daarmee ten opzichte van gebruik van tra-

sinds 2014 levert het bedrijf in samenwerking met

ditionele brandstoffen erg groot. Bovendien geldt deze voorziening ook

Eneco warmte voor verwarming van 95.000 huishou-

als gebruiksveiliger dan bijvoorbeeld gebruik van gas.

dens in Vlaardingen, Schiedam en Rotterdam. Minister Kamp ziet al deze ontwikkelingen met genoegen

Groei warmtenetten

tegemoet. Hij pleit er met grote nadruk voor om de

De afgelopen jaren werden in diverse plaatsen in het land woonwijken

restwarmte van afvalenergiecentrales zoveel mogelijk

voorzien van restwarmte van afvalenergiecentrales (AEC's). Die

te gebruiken voor het verwarmen van huishoudens en

warmte wordt via vaak kilometerslange ondergrondse buizenstelsels

bedrijven. Om dit te bevorderen beloofde de minister

getransporteerd naar de woonwijken. Mooie voorbeelden van deze

dat het kabinet hard aan de slag zal gaan om de wet-

vorm van duurzame energielevering zijn er al genoeg. Zo opende

en regelgeving voor warmtelevering door afvalenergie-

minister Henk Kamp van Economische Zaken begin dit jaar in Nijmegen

bedrijven te hervormen. Daarbij zal tevens worden ge-

een warmtenet, waarmee afvalenergiecentrale ARN over een afstand

werkt aan een nieuw marktmodel voor warmtenetten.

van ruim elf kilometer via een ondergronds buizennet (deels onder de

Dat model moet volgens de minister stimuleren dat de

Waal door) duurzame restwarmte levert aan 14.000 woningen in een

markt voor duurzame warmte meer en meer gaat lijken

nieuwe Nijmeegse wijk. Vanwege het grote belang van stadsverwarming

op de traditionele markten voor elektriciteit en gas. De

neemt de gemeente Nijmegen in financieel opzicht substantieel deel

minister zegde daarnaast toe dat het kabinet nog meer

in dit project. De oudste stad van Nederland wil hiermee nadrukkelijk

dan nu al het geval is, ondersteuning zal bieden bij

uitdrukking geven aan haar vergaande duurzame ambities. Dat dit niet

het ontwikkelen van warmteprojecten, waarbij schone

ongemerkt is gebleven, blijkt uit het feit dat Nijmegen vorig jaar is

restwarmte van afvalenergiecentrales wordt gebruikt

uitgeroepen tot 'Meest duurzame gemeente van Nederland in 2013-

als brandstof.

2014'. Ook staat de gemeente, mede door de duurzame verwerking van afval bij afvalenergiecentrale ARN, in de finale voor de prestigieuze

Energieverkeer

competitie van 'Groene hoofdstad van Europa' in 2017. Nijmegen is

Met al deze ontwikkelingen en forse investeringen in

aandeelhouder in ARN.

warmtenetten lijkt het niet te veel gezegd dat afvalverbranding met energieterugwinning een belangrijke rol

Een ander mooi voorbeeld van een leverancier van duurzame restwarm-

blijft vervullen in het 'energieverkeer'. Punt van aan-

te is het Afvalenergiebedrijf HVC. Dit bedrijf levert onder andere al

dacht is daarbij overigens wel dat de hoeveelheid te

warmte in de gemeenten Dordrecht, Alkmaar, Heiloo, Heerhugowaard,

verbranden Nederlands afval in de komende jaren naar

Langedijk en Zaanstad. Onlangs werd in Alkmaar door HVC de tiendui-

verwachting (verder) zal dalen. Deze trend is een ge-

zendste woning aangesloten op het warmtenet van dit bedrijf. HVC

volg van toenemende preventie, bronscheiding en re-

heeft de ambitie om op korte termijn door te groeien naar 20.000 wo-

cycling. Uiteraard goede ontwikkelingen, maar tegelijk

ningen. Ook een actief en duurzaam afvalbedrijf is het Afvalenergiebe-

betekenen ze dat verbrandingsinstallaties het aanbod

drijf (AEB) in Amsterdam. Het AEB produceert warmte om huishoudens

van brandbaar afval hebben zien afnemen. Om dit te

te voorzien van verwarming en warm kraanwater. In de periode tot

compenseren wordt nu al ongeveer een vijfde van de

18

GRAM | november 2015

Gebruik van restwarmte zorgt voor circa 75% lagere uitstoot van CO2 ten opzichte van het gebruik van fossiele warmtebronnen.

AEB by night

jaarlijkse Nederlandse verbrandingscapaciteit van circa

ton huishoudelijk afval nog gestort. Overigens is niet

7,7 miljoen ton afval gevuld met afval uit Europese lan-

iedereen voorstander van het importeren van brand-

den waar nog een groot tekort is aan hoogwaardige

baar afval. Daartegenover staat dat deskundigen in

verwerkingsfaciliteiten.

afvalland van mening zijn dat het uit oogpunt van goed Europees milieubeheer juist verantwoord is als

Overigens werken de Nederlandse afvalenergiecentra-

de uitstekend toegeruste Nederlandse afvalenergiebe-

les zelf hard mee aan het verkleinen van het aanbod

drijven buurlanden helpen. Die krijgen daarmee de tijd

van brandbaar afval. Met hun grote technische kennis

om de transitie te maken van storten naar verbranden,

ontwikkelen zij vaak initiatieven voor nieuwe activitei-

recycling en hergebruik. Dat er 'gerommeld' zou kun-

ten op het gebied van hergebruik of recycling. Denk

nen worden met afvalimporten is volgens insiders zeer

maar aan afvalenergiebedrijven die composterings- en

onwaarschijnlijk. De Nederlandse afvalenergiebedrij-

vergistingsinstallaties exploiteren om al dan niet in

ven voldoen sinds jaar en dag aan zeer strenge mili-

combinatie met de productie van groengas hoogwaar-

eu-eisen. Bovendien moet voor het importeren en het

dige compost te produceren. Het gas wordt afgezet

verwerken van afval vergunning worden aangevraagd.

als brandstof voor bijvoorbeeld het openbaar vervoer.

Naast formele wet- en regelgeving kent Nederland

Tegelijk is het realiteit dat er nog steeds afvalfracties

ook altijd nog een extra veiligheidsklep. Vrijwel alle

overblijven en zullen overblijven, die simpelweg niet

afvalenergiecentrales in Nederland zijn direct of indi-

geschikt zijn voor een maatschappelijk rendabele vorm

rect in handen van gemeenten, gemeentelijke regio's,

van recycling of hergebruik. Die fracties moeten wel

provincies of combinaties daarvan. Dat zorgt naast de

worden verbrand; uiteraard altijd met energieterugwin-

strikte wet- en regelgeving voor lokaal toezicht en een

ning en of benutting van restwarmte.

kritische blik van de omgeving. En dan niet alleen van lokale politieke partijen, maar zeker ook van belan-

Import van afval

gengroepen die hard aan de bel trekken als dat in hun

De daling van het binnenlandse aanbod aan afval ver-

ogen nodig is. Soms is dat terecht en soms ook niet.

klaart waarom Nederlandse afvalbedrijven de afge-

Maar ze zijn er ieder geval. Installaties die niet voldoen

lopen jaren aan de slag zijn gegaan met import van

aan de strenge milieu- eisen kunnen dan ook rekenen

brandbaar afval uit landen waar nog geen of nog te

op kritiek en waar nodig strenge sancties.

weinig hoogwaardige verbrandings- en/of verwerkings-installaties zijn. In de Europese lidstaten wordt daardoor naar schatting jaarlijks ongeveer 70 miljoen

Tekst: Laurent Chevalier

GRAM窶ポ窶ハovember 2015

19

Collectieve aanpak zal recyclingbedrijven aanzetten tot investeren De doelstellingen die staatssecretaris Mansveld in het kader van het VANG-beleid aan gemeenten oplegt, worden door deze gemeenten verschillend ervaren. Van ‘een mooie uitdaging’ en ‘ambitieus’ tot ‘een stevig klus’ en ‘nog niet haalbaar’. In 2024 moet 75% van het huishoudelijk afval gerecycled worden en per inwoner mag er nog maar 100 kg restafval per jaar overblijven voor verbranding. Het kan én is bewezen goedkoper voor de burger, helpt gemeenten in het bereiken van haar klimaatdoelstellingen en geeft een positieve stimulans voor regionale werkgelegenheid, maar dan wel met nog meer gemeentegrensoverschrijdend en collectief beleid.

Waar het bouw- en sloopafval al voor 96% gerecycled wordt, blijft het

brengen. Omgekeerd inzamelen, scheiden in droge en

huishoudelijk afval nog steken rond de 50%. Voor dit afval moeten er

natte fracties, ‘slimme mengsels’, duurzaam inkopen,

nog stappen worden gemaakt. Met het project 100-100-100 zijn ge-

diftar en recyclingbedrijven die de uiteindelijk ingeza-

meenten niet alleen aan het denken gezet, maar vooral ook enthousiast

melde afvalstromen efficiënt scheiden en verder op-

gemaakt om meer met huishoudelijk afval te doen dan vooral te ver-

waarderen tot nieuwe grondstoffen.

branden. Voor een optimaal resultaat is goede samenwerking tussen

Belangrijk is goede afstemming tussen de vier hoofd-

gemeenten en het recyclingbedrijfsleven nodig. Slimme inzamelsyste-

rolspelers in de keten van afvalstof naar grondstof: de

men zouden wel eens goedkoper kunnen zijn dan menig wethouder

ontdoener, de inzamelaar, het recyclingbedrijf en de

van milieu denkt. Met uitgekiende inzamelroutes, aan de bron geschei-

afnemer van secundaire grondstof.

den monostromen en ‘slimme fractiemengsels’ kunnen sorteer- en recyclingbedrijven tot een optimale recycling komen. Zowel kwantitatief

Om tot goede resultaten te komen, moeten stakehol-

als kwalitatief. De huidige ophaalsystemen hoeven hier nauwelijks voor

ders al in een vroeg stadium met elkaar om tafel. Dit

te worden aangepast. De doelstellingen van het VANG-beleid kunnen

geldt voor alle soorten (huishoudelijk) afval. Diverse

zonder wezenlijke investeringen ruim en op zeer korte termijn gehaald

initiatieven wijzen in een richting waarmee efficiënter

worden. Daarnaast levert het de gemeente en indirect de burger ook

en met een hoger rendement afvalstoffen gerecycled

nog een financieel voordeel op. Wel zullen gemeenten iets van de eigen

worden. Afstemming vindt plaats tussen inzamelen en

en soms afwijkende oplossingen moeten prijsgeven om - in het col-

be- en verwerken. Zo kunnen er situaties bestaan waar

lectief - tot de voor Nederland meest effectieve wijze van inzameling

scheiden van een monostroom aan de bron soms fy-

en recycling van huishoudelijk afval te komen. Een slim en krachtig

siek onmogelijk is of moet de burger of afvalontdoener

antwoord op de groeiende vraag naar gerecyclede grondstoffen.

ontzorgd worden. Soms dient primair gestuurd te worden op het vermijden van het verontreinigen van de

Bronscheiden in ander perspectief

recyclebare grondstoffen. In dit verband wordt verwe-

Gemeenten beschikken nu al over een heel palet aan ingrediënten om

zen naar afspraken die de recyclingsector met betrek-

ook voor het huishoudelijk afval de circulaire economie dichter bij te

king tot bouw- en sloopafval met de sloopsector heeft gemaakt. Met het doel om tot meer en betere recycling te komen, zijn in deze sector algemene afspraken gemaakt voor inzameling en bewerking.

Er moet onderscheid gemaakt worden tussen de termen nascheiden en sorteren. In beide situaties is er sprake van gemengde afvalstromen. Sorteerbedrijven stellen eisen aan de inkomende afvalstroom, die afgestemd dient te zijn op het recyclingproces. Feitelijk wordt voor deze afvalstromen ook gesproken over bronscheiding om tot zogenaamde ‘slimme mengsels’ te komen. Hiermee wordt in de keten gestuurd op een zo hoog mogelijk scheidingsrendement in kwaliteit en kwantiteit. Bij nascheiden worden daarentegen geen eisen gesteld aan de aan te leveren afvalstoffen.

Ketenaanpak en marktordening Nederland beschikt over een uitgebreid netwerk van inzameling-, op- en overslag- en recyclingbedrijven,

20

GRAM | november 2015

met elk hun eigen functie binnen de recyclinginfra-

in de mogelijkheden van recyclingtechnieken. Eén ondergrondse rest-

structuur. Naast goede afstemming tussen ontdoener

afvalcontainer op de 400 huisaansluitingen zou weleens meer dan vol-

en het recyclingbedrijf wordt de recyclingsector zelf

doende kunnen zijn. Met anders inzamelen zou de ophaalfrequentie

nog verder omgevormd tot een slim sturend systeem.

weleens helemaal niet gewijzigd hoeven te worden.

Deze noodzakelijke marktordening van ontdoener, inzamelaar, op- en overslag en sorteerbedrijf zal als

Nederland mag absoluut niet in de valkuil vallen van versnippert lo-

goedwerkend systeem geformaliseerd worden. Hier-

kaalbeleid. Met suboptimale oplossingen raakt Nederland snel haar

door worden grondstofstromen tegen acceptabele kos-

voorsprong op recyclinggebied kwijt. Alleen een collectieve aanpak zal

ten herwonnen zodat ze niet voortijdig uit de keten

recyclingbedrijven aanzetten tot investeren. Hiervoor is een gemeen-

weglekken en worden residustromen voor eindverwij-

tegrens-overschrijdende aanpak nodig, waarmee volume genereerd

dering geminimaliseerd. Met een dergelijke ketenaan-

wordt en continuïteit gegarandeerd is.

pak wordt het afval langs een natuurlijke ‘hiërarchie’ van afvalverwerking in een soort van recyclingtrechter

Duurzaam inkopen

van ontdoener tot sorteerbedrijven gestuurd, wat uit-

Recyclingbedrijven zijn afhankelijk van de maakindustrie. De bedrijven

eindelijk het beste resultaat oplevert.

scheiden steeds innovatiever, maar voor de dan geproduceerde grondstoffen moet er wel een markt zijn. Op hun beurt zal de maakindustrie

Collectieve aanpak nodig

alleen de secundaire grondstoffen willen afnemen, als hun met gerecy-

Vele onderzoeken1 uit de afgelopen jaren bewijzen de

clede grondstoffen gefabriceerde producten ook daadwerkelijk worden

voordelen van recycling met betrekking tot klimaat,

afgenomen. In dit verband is het aardig nog eens de unieke positie van

werkgelegenheid en grondstoffenschaarste. Zo blijkt

de gemeente te noemen als afvalontdoener én als inkoper/opdrachtge-

recycling ten opzichte van verbranden zes tot tien

ver van producten en projecten. Feitelijk kan een gemeente haar eigen

maal meer werkgelegenheid te bieden, zo goed als alle

markt voor haar eigen grondstoffen creëren en daarmee dus in grote

CO2 reductie (circa 4,5 Mton) te realiseren, meer dan

mate het circulair maken van haar economie beïnvloeden.

twee derde van de energiebesparing (> 100 PJ) voor haar rekening te nemen en reeds 50 Mton grondstof-

Tekst Max de Vries

fen per jaar te besparen. En nog staat recycling in de

Voorzitter Convenant Meer en Betere Recycling

kinderschoenen.

Directeur BRBS Recycling

Om die kansen voor recycling van huishoudelijk afval te grijpen, is het heel belangrijk voor de langere termijn nu de juiste keuzes te maken. De huidige keuzes

1) Referenties:

hebben vooral te maken met inzameling en zullen hun

- Saving Materials, Copernicus Instituut 2010

impact hebben op de inrichting van de gehele infra-

- More jobs, less waste, Friends of the earth 2010

structuur voor huishoudelijk afval op de (middel-) lange

- Meer werken aan duurzame groei, SER 2010

termijn. Samenwerking in alle geledingen is onontbeer-

- Inzetten op meer recycling MKBA, CE Delft 2013

lijk, evenals inzicht in de razend snelle ontwikkelingen

- Kansen voor een Circulaire Economie in Nederland, TNO 2013

GRAM | november 2015

21

Succesvolle bijeenkomst Young Professionals Maar liefst 32 deelnemers kwamen bijeen tijdens de eerste Young Professionals (tot 35 jaar) bijeenkomst in het stadskantoor van Utrecht. De afvalbranche professionaliseert steeds meer. Zo is dankzij het AMBOR programma, vuilnisman eindelijk een erkend beroep. Een gevolg van deze professionalisering is dat er naast de oudgedienden die zich door de jaren heen hebben opgewerkt naar managementniveau, er steeds meer jonge hooggeschoolde werknemers worden aangetrokken die minder bekend zijn met de afvalbranche. Juist voor deze doelgroep heeft de NVRD dit initiatief opgepakt. Deelnemers maken kennis met de verschillende aspecten van de domeinen afval en openbare ruimte. Daarnaast staan deze bijeenkomsten in het teken van de ontwikkeling van Young Professionals. Zo heeft Olaf Prinsen een training verzorgd over politiek-bestuurlijke sensitiviteit en heeft Bart de Bruin van Dar een discussie geleid over het al dan niet verplichten van diftar. Een levendige discussie en hoewel er goede argumenten voor en tegen deze maatregel werden genoemd, zag verreweg het gros van de groep niets in een degelijke wetgeving. Na een korte demonstratie van de eco-boot, een schuit die afval inzamelt in de zo kenmerkende grachten van Utrecht, was het tijd om tegen het einde van de middag de dag af te sluiten met een netwerkborrel. In de middag van 15 januari zal de volgende Young Professionals bijeenkomst plaats vinden. Locatie en programma worden later bekend gemaakt. Mocht je interesse hebben om mee te doen, meld je dan nu aan via de LinkedIn groep ‘NVRD Young Professionals Netwerk’ of via post@nvrd.nl.

Keurmerk Beeldschoon De NVRD heeft met certificerende instelling Kiwa een overeenkomst getekend voor het toepassen van het certificatieschema Keurmerk Beeldschoon. Met dit keurmerk wil de NVRD stimuleren dat beeldgericht werken in de openbare ruimte wordt geborgd in de organisatie. Beeldgericht werken is een effectieve manier van beheer waarbij de inzet steeds daar wordt gepleegd waar dat het meest nodig is. Dit vraagt om goed opgeleid personeel, een goed georganiseerde aansturing en om kwaliteitsborging. Het Keurmerk Beeldschoon is ontwikkeld vanuit het Kenniscentrum Gemeente Schoon van Rijkswaterstaat, directie Leefomgeving.

NVRD agenda 18 november: Werkgroep en stuurgroep STOSAG 18 november: Uitreiking Uitblinker 2015 18 november:

Regiobijeenkomst Noord Nederland

24 november: Themadag 'Waardevolle Ketens' 27 november: Commissie Markt & Overheid 3 december:

Algemene Ledenvergadering

3 december:

VANG Training Omgekeerd Inzamelen

10 december: Kennisbijeenkomst P&O KAM 10 december:

VANG Training Diftar

11 december:

Commissie Opleiden & Professionaliseren

11 december:

Werkbezoek Burgerparticipatie Nieuwegein

15 december:

Commissie KAM

22

GRAM | november 2015

column

nieuws

De eerste 100 dagen zitten er op en ik heb ontzettend veel indrukken opgedaan in deze korte tijd. Iedere dag leer ik wat nieuws over en van onze leden. En elke dag probeer ik weer te bedenken op welke manier wij onszelf nog beter kunnen organiseren, hoe de NVRD haar waarde behoudt en nog meer waarde krijgt. Een voorbeeld. Op vrijdag 9 oktober kwam een nieuw gezelschap binnen de NVRD samen. Young Professionals tot 35 jaar die in onze sector werkzaam zijn zoeken elkaar voortaan op. Bij deze eerste keer mocht ik een verhaal vertellen over mijn vorige functie als wethouder. Bart de Bruin van Dar leidde een discussie over diftar. En het was ook gewoon gezellig met een vrijdagmiddagborrel in Utrecht.

We zijn al jaren geen vereniging van alleen directeuren meer. Maar dat betekent niet dat we ons als branchevereniging alleen op organisaties en niet meer op personen moeten richten. We richten ons op alle personen binnen alle organisaties die lid zijn van de NVRD. De Young Professional groep is een mooi voorbeeld van de meerwaarde die een vereniging in dat licht kan bieden. Jonge mensen die tegen (vaak) dezelfde zaken oplopen in verschillende bedrijven, krijgen voor hun relevante informatie en bouwen een netwerk op.

Mijn gevoel zegt me dat we op dit moment nog te weinig doen met deze functie van de NVRD. We zijn een branche van professionals. En binnen bedrijven of gemeenten is er gelukkig sprake van kennisuitwisseling, klankborden en noem het maar op. Maar verbanden leggen tussen bedrijven zodat professionals van elkaar kunnen leren is iets waar we naar mijn idee meer mee kunnen doen. Een (informele) groep die elkaar opzoekt rond bijvoorbeeld onderwerpen zoals Arbo, financiën of beheer openbare ruimte voegt iets toe aan de sector als geheel en voor de medewerkers als individu.

Ik ben erg benieuwd wat u hiervan vindt.

Moeten we dit soort ontmoetingen en netwerken als NVRD meer faciliteren?

Of weten mensen elkaar al voldoende te vinden? Stel dat u denkt dat we hier meer in moeten faciliteren, welke personen denkt u dan dat we het beste aan elkaar kunnen koppelen en met welk doel? Denkt u dat groepen elkaar nu al voldoende vinden, dan zou ik graag weten welke groepen dat zijn en hoe ze elkaar vinden? U weet mij inmiddels gelukkig wel te vinden, maar voor de zekerheid: prinsen@nvrd.nl

NIEUWS UIT DE BRANCHE

Onderzoek Wecycle positief over gemeentelijke milieustraat De gemeentelijke milieustraten in Neder-

paraten. Helaas worden nog veel kleine

23%). Inwoners uit (zeer) sterk stedelijke

land hebben een bekendheid van 95% en

apparaten en spaarlampen weggegooid

gebieden zijn ook een grote voorstan-

krijgen van bezoekers een hoog rapport-

en gaan hiermee verloren voor recycling.

der van opening op zondag ten opzichte

cijfer: 7,8. Dat blijkt uit een onderzoek

Samen met onze partnergemeenten wil-

van inwoners uit matig/niet-stedelijke

van TNS NIPO onder ruim 1.100 volwas-

len we dit tegengaan. Dit past ook bij de

gebieden (29% vs. 17%). “Nabijheid en

senen over de kennis van en mening

doelen die gemeenten hebben in het ka-

beschikbaarheid zijn voor de consument

over de gemeentelijke milieustraat. Het

der van het programma VANG-Huishou-

heel belangrijke factoren als het gaat om

onderzoek vond plaats in opdracht van

delijk Afval.” Wecycle voert momenteel

het inleveren van klein e-waste,” zegt

Wecycle.

een inzamelcampagne waaraan meer

Jan Vlak. “De locatie van een milieustraat

De bezoekers waarderen hun milieus-

dan 350 gemeenten deelnemen. De actie

verander je niet zomaar. Een gemeente

traat met gemiddeld een 7,8. Bijna twee-

spoort inwoners aan afgedankte kleine

kan wel kijken hoe de toegankelijkheid

derde van de bezoekers geeft zelfs een

elektrische apparaten en spaarlampen

ervan te verbeteren. Gezinnen hebben de

8 of hoger. Kijkend naar detailvragen

(e-waste) niet te vergeten bij hun bezoek

meeste elektrische apparaten in huis, die

wordt duidelijk waar deze mening onder

aan de milieustraat.

stuk voor stuk op een gegeven moment

meer op is gebaseerd. Zo vindt 79% dat

De bezoekers van de milieustraat zijn

worden afgedankt. Hoe makkelijker we

de milieustraat makkelijk bereikbaar is

over het algemeen tevreden over het

het hen kunnen maken om in te leveren,

en 86% dat op de milieustraat duidelijk

aanwezige personeel: 77% vindt dat zij

hoe beter we ook op dit punt met elkaar

staat aangegeven waar welke soort afval

vriendelijk wordt geholpen en 79% is van

toewerken naar een circulaire economie.”

ingeleverd kan worden. Ook de informa-

oordeel goed te worden geholpen. Vlak:

tievoorziening door de gemeente wordt

“De ervaring van burgers ter plekke is

door de ondervraagden in meerderheid

heel belangrijk om door te gaan met ver-

positief gewaardeerd: 78% krijgt vol-

antwoord afdanken. Zeker als het gaat

doende informatie van de gemeente over

om kleine apparaten en spaarlampen,

de openingstijden, 81% is tevreden met

waar het makkelijker alternatief van de

de informatie over de locatie.

vuilnisbak steeds op de loer ligt.”

“Het is goed om te zien dat mensen de

Gevraagd naar de openingstijden van de

milieustraat kennen en waarderen,” zegt

milieustraat komt een wisselend beeld

Jan Vlak, directeur van Wecycle en op-

naar voren. Het zijn met name gezinnen

drachtgever van het onderzoek. ”Veel

die langere openingstijden wensen (50%

mensen weten de weg te vinden naar de

vs. 37% totaal). Zij zijn tevens grotere

milieustraat voor allerlei soorten afval,

voorstanders van openstelling op zondag

waaronder afgedankte elektrische ap-

dan de gemiddelde bezoeker (35% vs.

Terugwinning van grondstof zout uit rookgassen Attero gaat op zijn productielocatie Wijster investeren in de productie van calciumchloride, onder meer een uiterst effectief middel om wegen sneeuw- en ijsvrij te houden. Attero gaat dit product maken uit de reststroom, die vrijkomt bij het reinigen van de rookgassen van de afvalenergiecentrale. Daarbij wordt eigen warmte en energie ingezet.

Het project calciumchloride (CaCl2) draagt bij aan de strategie van Attero. Daarin staat het terugwinnen van grondstoffen en het opwekken van duurzame energie uit afvalstromen centraal. Op dit moment gaat het rookgasreinigingsresidu naar Duitse kalimijnen en wordt gebruikt als toeslagmateriaal bij het opvullen van mijngangen. Het terugwinnen van calciumchloride is een meer hoogwaardige toepassing en betekent bovendien besparing van grondstoffen en energie. Attero investeert ruim drie miljoen euro in de bouw van de installatie, die in het bestaande gebouw van de afvalenergiecentrale komt te staan. De belangrijkste onderdelen zijn enkele chemische stappen en een indampinstallatie. De chemische stappen verwijderen verontreinigingen, waardoor er schoon calciumchloride overblijft. De indampinstallatie verdampt het vocht, waardoor er een steekvast product ontstaat dat kan worden opgeslagen. Voor deze laatste stap legt Attero een nieuwe warmteleiding aan om de benodigde warmte te kunnen leveren. Jaarlijks gaat de installatie ruim 30.000 ton proceswater behandelen, waaruit circa 6.000 ton calciumchloride overblijft. De installatie is medio 2016 operationeel.

GRAM | november 2015

23

NIEUWS UIT DE BRANCHE

Nieuwe versie STOSAG De Stuurgroep Open Standaarden Af-

achter de ontwikkeling van de STOSAG

weten wat STOSAG voor hun kan bete-

val- en Grondstoffen (STOSAG) heeft

standaarden geweest. De NVRD commis-

kenen. STOSAG kan nog steeds verder

een nieuwe versie van de open stan-

sie STOSAG draagt bij aan het ontwikke-

groeien in bekendheid, we willen bij-

daard vrijgegeven: STOSAG versie 2.0.

len, beheren en vrij verspreiden van de

voorbeeld aandacht gaan besteden aan

Op basis van deze standaard wisselen

standaard.

hoe de STOSAG standaard toegepast kan worden in inkoop en aanbestedingen“,

alle techniek- en softwareleverancier die

zegt De Jong.

betrokken zijn bij (huishoudelijke) afva-

Huidig

linzameling, data uit. In de vernieuwde

De STOSAG standaard wordt ondertus-

STOSAG standaard zijn alle praktijkpun-

sen volop toegepast in de markt. Den-

Europa

ten die voortkomen uit vier jaar gebruik

nis de Jong, voorzitter van de commis-

Het succes van de standaard is bij de afval-

verwerkt.

sie STOSAG: “We kunnen stellen dat elke

en inzamelingssector in Europa niet onop-

inzamelaar al (delen van) de STOSAG

gemerkt gebleven. De Jong: “Verleden jaar

Met deze open standaard kan in de af-

standaard toepast, of het nu de gestan-

bleek er vanuit Europese standaardisatie-

valindustrie op een uniforme manier

daardiseerde chip of milieupas is, of

ontwikkelingen interesse te zijn in wat

gegevensuitwisseling plaatsvinden tus-

gestandaardiseerde

gegevensuitwisse-

wij hier in Nederland voor elkaar hebben

sen bijvoorbeeld minicontainers, (onder-

ling met de backoffice. Er is ook geen

gekregen. Vanuit het CEN – het Europese

grondse) containers, uitleesapparatuur

leverancier in onze markt meer die niet

standaardiseringsinstituut – is ons ge-

en chips van verschillende leveranciers.

STOSAG compliant kan leveren. Daar zijn

vraagd of we wilden bijdragen aan de tot-

Hierdoor kunnen alle betrokken partijen

we trots op. Net als dat we trots zijn op

standkoming van Europese standaarden

gegevens uitwisselen, onafhankelijk van

de forse financiële besparingen die in-

in de gegevensuitwisseling. Alhoewel Eu-

het gebruikte systeem of de leverancier.

zamelaars mede door STOSAG realise-

ropese CEN ontwikkelingen niet heel snel

In de STOSAG zijn zowel leveranciers als

ren. Wel merken we dat vooral kleinere

gaan, lijkt het er op dat de Nederlandse

publieke inzamelaars vertegenwoordigd,

publieke inzamelaars nog niet precies

standaard voor de Mifare pas en voor de

en NVRD en TNO zijn nauw betrokken.

data-uitwisseling tussen (ondergrondse) verzamelsystemen en de backoffice gro-

Historie

tendeels wordt overgenomen. Binnenkort

Afvalinzameling en ICT zijn niet meer los

gaan we kijken naar het koppelvlak tus-

van elkaar te zien. Of het nu gaat om rou-

sen voertuig en backoffice.”

teoptimalisatie tools, track- en trace-systemen of diftarregistratie. Ook inzamel-

Meer weten?

middelen worden steeds meer uitgerust

Kijk op de website STOSAG.nl of neem

met ICT-ondersteunde systemen. Denk

contact op met Rik Hardenberg van de

aan chips in minicontainers, readers op

NVRD, telefoon: (088) 3770020,

inzamelvoertuigen en ondergrondse con-

e-mail: hardenberg@nvrd.nl

tainers.

Het is voor gemeenten en inzamelaars belangrijk meer inzicht te krijgen in het afvalgedrag van huishoudens. Deze gegevens zijn onder meer belangrijk voor de onderbouwing van de afvalstoffenheffing. In gemeenten waar de heffing afhankelijk wordt van de registratie van geautoriseerde aanbiedingen, zoals in diftar-systemen, geldt dit des te meer.

Het is daarom belangrijk dat er betrouwbare en volledige informatie wordt verkregen. Voor de continuïteit, transparantie, efficiency en kwaliteit van container- , pas- en datamanagement zijn beheerders gebaat bij een leveranciersonafhankelijke uitvoering van het containermanagement. Dit is dan ook één van de drivers 24

GRAM | november 2015

NIEUWS UIT DE BRANCHE

Sociaal textielsorteercentrum So Grade geopend Op vrijdag 9 oktober jl. opende het sociaal textielsorteercentrum van Restore kringloop (dochteronderneming afvalinzamelaar ACV) en Curitas in Ede officieel de deuren. Wethouder Michiel Uitdehaag uit Wageningen en Wouter Koenderman, directeur ACV, namen de openingshandeling voor hun rekening.

De naam So Grade is voor tweeërlei uitleg vatbaar.

‘So’ staat voor sociaal en

‘Grade’ voor sorteren. ook

‘Grade’ verwijst

naar ‘great’ omdat de activiteiten

van het textielsorteercentrum een waardevolle bijdrage leveren aan milieu en sociale werkgelegenheid.

zoals in dit geval ACV, Curitas en Res-

op de markt gebracht. Zo komt herdraag-

In het nieuwe kledingsorteercentrum

tore, bij ons aangeven te willen helpen

bare kleding in de winkels van Restore

bundelen kledinginzamelaar Curitas en

invulling te geven aan deze doelstelling.”

Kringloop en andere kringloop- en twee-

kringlooporganisatie Restore Kringloop

Restore Kringloop brengt haar kennis

dehands winkels terecht. De rest wordt

de krachten door ingezamelde kleding

op het gebied van sociale werkgelegen-

verwerkt tot andere spullen en poetslap-

te sorteren met behulp van 20 mensen

heid in en Curitas brengt kennis in op

pen. “Het gaat dus niet alleen om kle-

met afstand tot de arbeidsmarkt. “Hier

het gebied van duurzaam sorteren van

ding. Mensen kunnen ook materiaal als

kunnen mensen terecht die niet zomaar

textiel. Een optimaal sorteerproces zorgt

lakens en kussens naar de kledingbak-

aan een baan komen”, licht wethouder

voor hergebruik van maar liefst 98% van

ken brengen'', aldus Uitdehaag.

Michiel Uitdehaag toe. “Werk voor ieder-

de door inwoners ingeleverde kleding

een is iets waar gemeente Wageningen

en textiel. Een deel van het textiel dat

Meer informatie:

continu aan werkt, maar het is helemaal

naar het nieuwe sorteercentrum wordt

info@sograde.nl of

geweldig als andere partijen in de regio,

gebracht, wordt gesorteerd en opnieuw

telefoon 0318-469788.

Nijmegen kiest voor duurzaam beton Op vrijdag 16 oktober gaven wethou-

materiaal en versleten bestratingsma-

Netwerk Beton en het Netwerk Beton-

der Harriët Tiemens van de gemeente

teriaal hergebruikt worden dan nu ge-

keten hebben de gemeente geholpen

Nijmegen en directeur Willem Lageweg

beurt. Alle betonnen straten, stoepen en

met de methodiek om de opdracht

van MVO Nederland het startsein voor

parkeerplekken die vervangen en nieuw

duurzaam aan te besteden en alle par-

de aanleg van een nieuwe duurzame

aangelegd worden, willen we circulair en

tijen in de keten hebben hun expertise

Park & Ride. De gemeente gebruikt bij

CO2-besparend uitvoeren. Een stad als

in kunnen brengen.”

het nieuwe parkeerterrein innovatief

Nijmegen kan daarmee een hoeveelheid

beton dat gerecycled materiaal bevat en

energie reduceren die gelijk staat aan het

In 2015 wil het MVO Netwerk Beton

CO2 bespaart. Als het beton in de prak-

energiegebruik van honderden wonin-

onder coördinatie van MVO Neder-

tijk voldoet, wil Nijmegen standaard

gen.”

land met in totaal tien opdrachtgevers voorbeeldtrajecten

duurzaam beton gaan gebruiken bij al

realiseren.

met

duurzaam

Eerder

tekenden

het straatwerk. Daarmee zou Nijmegen

“We zien bij gemeenten vooruitstreven-

beton

de eerste gemeente in Nederland zijn.

de plannen met duurzaam beton, maar

het MVO Netwerk Beton en Schröder

de praktijk blijft nog achter bij wat er

Vastgoed een samenwerking om bij

“Wij willen in Nijmegen duurzaam wer-

al kan”, aldus Lageweg. “Het gaat om

een nieuw te bouwen kantoorpand in

ken en gebruik maken van duurzame

kennis en om andere manieren van sa-

Hengelo meerdere innovaties in beton

producten”, zegt Tiemens. “Dat gaat

menwerken: bij circulair beton moet je

toe te passen. De gemeente Nijmegen

zeker ook op voor de openbare ruimte.

de hele keten in beeld hebben. Van be-

is de eerste overheidsopdrachtgever

In straatwerk kan veel meer gerecycled

tonproducent tot aannemer. Het MVO

die zo’n voorbeeldtraject start.

GRAM | november 2015

25

Colofon Uitgever NVRD, WTC Arnhem Nieuwe Stationsstraat 10 6811 KS ARNHEM Telefoon 088 - 3770000 E-mail post@nvrd.nl I-net www.nvrd.nl

Redactiecommissie Marc Veenhuizen, gemeente Apeldoorn (hoofdredacteur) Riny de Jonge, stadsdeel Amsterdam-Oost Willy Brinkbäumer, Twente Milieu Addie Weenk, Rijkswaterstaat Diederik Notenboom, Meerlanden Fabienne Mantes, Avalex Raymond van der Sluijs, gemeente Nissewaard Dico Kuiper, gemeente Alphen aan den Rijn Marianne Zegwaard, MWH Global Ilse van der Grift, NVRD

Agenda 18 november Landelijk Zwerfafvalcongres ‘Het Rendement van Schoon’, MediaPlaza Utrecht, inl. www.hetrendementvanschoon.nl 24 november NVRD Themadag ‘Waardevolle ketens’, Verkadefabriek, ’s-Hertogenbosch 25 november Sessie circulaire economie en VANG 'Future Green City', Brabanthallen Den Bosch Inl. www.futuregreencity.nl

Eindredactie

31 maart

Karin Hegeman en Berit Aagten Postbus 1218, 6801 BE Arnhem tel. 088 - 3770000 e-mail: hegeman@nvrd.nl

Gemeentelijk Afvalcongres, Utrecht

Advertentie-exploitatie Bureau Van Vliet Postbus 20, 2040 AA Zandvoort tel. 023 - 5714745 e-mail: M.dewit@bureauvanvliet.com

21 april Nationaal Gladheidbestrijdingscongres 2016, Zoetermeer 26 mei NVRD Jaarcongres 2016, Alphen aan den Rijn

Opmaak en druk Weevers, www.weevers.nl Gemeentereiniging en Afvalmanagement is het officiële vakblad van de

Elke dag schoppen hart- en vaatziekten honderden levens overhoop.

Abonnementenadministratie NVRD, Postbus 1218, 6801 BE Arnhem Jaarabonnement ad €103,96.

België €122,50 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: €11,50.

Beëindiging abonnement Abonnementen moeten schriftelijk bij de NVRD en uiterlijk op 15 november worden opgezegd.

Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd.

ISSN 1569-0458 © NVRD

Hart- en vaatziekten zijn doodsoorzaak nr. 1 bij vrouwen.

Steun ons levensreddend onderzoek via hartstichting.nl Doe het nu, want elke dag telt.

GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC®-keurmerk en verschijnt 10x per jaar.

Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

26

GRAM | november 2015

Close-Up

Textielinzamelaar Sympany werkt voor mens en milieu Gemeenten hechten steeds meer waarde aan social return, bij de keuze voor een goede textielinzamelaar. Sympany biedt alle aspecten als sociaal ondernemer.

De naam Sympany is voor

textielrecyclingproject. De fabriek biedt lokale bevolking straks werk-

sommigen nog even wen-

gelegenheid naar westerse normen. Dat wil zeggen met veel aandacht

nen wellicht. “Sympany is

voor veilige werkomstandigheden en goede salarissen. Want zo’n ramp

op 1 januari van dit jaar ont-

als toen in Bangladesh willen we helpen voorkomen.”

staan uit een fusie tussen

Omdat de hoeveelheid herdraagbaar textiel in de Nederlandse textiel-

textielinzamelaars Humana

containers afneemt, is Sympany voortdurend op zoek naar innovaties.

en KICI”, licht directeur/be-

“Veel goedkope kleding is na één seizoen al zodanig versleten dat ze

stuurder Marc Vooges toe.

niet meer geschikt is om in Afrika of Oost-Europa te slijten”, verklaart

“Wij verzamelen en verwer-

Vooges. “Bovendien raakt het steeds meer bekend dat je ook kapotte

ken nu 23 miljoen kilo tex-

kleding of huishoudtextiel in de containers mag deponeren. Ons doel is

tiel per jaar. Dat doen we in drie grote sorteercentra in

nog altijd 70 procent van het ingezamelde textiel als herdraagbaar ma-

Assen, Eindhoven en Utrecht. Binnenkort breiden we

teriaal af te zetten, omdat dat de hoogste vorm van hergebruik is op de

uit met een vierde sorteerbedrijf in Nieuw-Vennep. Dat

ladder van Lansink. Maar daarnaast steunen en financieren we zo veel

gaan we samen met een partner exploiteren.”

mogelijk initiatieven die gebruikte wol en textiel kunnen verwerken tot

Marc Vooges

nieuwe garens. Voorbeelden zijn Reblend en Wool2. Als vanouds laten Bij de inzameling en verwerking worden zo veel mo-

we een deel van de onherdraagbare textiel verwerken tot poetslappen

gelijk mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt

en vulling voor de automotive, maar wij zijn voortdurend op zoek naar

ingezet. Vooges: “Dat is vaak makkelijker gezegd dan

meer hoogwaardige verwerkingstechnieken. Innoveren wordt daarbij

gedaan. Het gaat om een bijzondere doelgroep, die in-

steeds belangrijker.”

tensieve begeleiding nodig heeft en een specifieke aan-

In Nederland verdwijnt nog altijd zo’n 124 miljoen kilo textiel in het

sturing. Wij werken met ploegen die jarenlang getraind

restafval. Dat wordt onnodig verbrand. Sympany probeert zo veel mo-

zijn, die hun werk goed doen en dat ook als prettig

gelijk waardevolle grondstoffen te verzamelen voor recycling en her-

ervaren. Daar komt veel expertise bij kijken, om dat te

gebruik. Daarover communiceert het bedrijf samen met de gemeen-

bereiken, en die hebben wij gelukkig in huis.”

ten richting inwoners. Kortom, veel ervaring met social return, veel innovatieve aandacht om textiel als grondstof toe te passen in nieuwe

Sympany concentreert zich eveneens op internationale

textielproducten, en als een gemeente dat nodig acht een passende

projecten waarbij niet alleen duurzaamheid maar ook

prijs. Onder aan de streep kan het charitatieve Sympany met alle winst

de mens centraal staat. “In India werken we aan een

van deze inspanningen diverse mooie projecten die mens en milieu ten goede komen, mogelijk maken.

Volgens Vooges is dat voor gemeenten een belangrijk extra argument. “Veel inwoners denken nog steeds dat ze altijd een goed doel helpen als ze hun zak in een textielcontainer deponeren. Helaas is dat lang niet altijd het geval. Door met een partij als Sympany in zee te gaan, weet je zeker dat het textiel goed terecht komt.”

Voor meer info: www.sympany.nl.

Tekst: Hetty Dekkers Medewerkers die in in het kader van social return bij Sympany Assen werken.

GRAM | november 2015

27

Levert uw GFT-afval al energie op?

De nieuwe Bio Power vergister van Indaver werkt op volle kracht. Geschikt om 75.000 ton GFT-afval per jaar een nieuwe start te geven. Als groen gas, CO2, compost of biomassa. Geen afval meer, maar een perfecte kringloop. En dat is de missie van Indaver: steeds meer kringlopen sluiten om zo veel mogelijk afval een nieuw leven te geven.

We zijn niet voor niets ‘toonaangevend in duurzaam afvalbeheer’.

Meer weten over Indaver, onze visie op een biobased economy en de Bio Power vergister in Alphen aan den Rijn? Kijk dan op www.indaver.nl voor meer informatie.

www.indaver.nl