Gram november 2014

JAARGANG 105 | NUMMER

GRAM VAKBLAD VAN DE

9

November 2014

Composteren en milieubelasting

Simulatiemodel verbetert doorstroom op milieustraten Omgekeerd inzamelen in Arnhem werkt Duurzame plaagdierbeheersing kan niet zonder Integrated Pest Management

Levert uw GFT-afval al energie op?

De nieuwe Bio Power vergister van Indaver werkt op volle kracht. Geschikt om 75.000 ton GFT-afval per jaar een nieuwe start te geven. Als groen gas, CO2, compost of biomassa. Geen afval meer, maar een perfecte kringloop. En dat is de missie van Indaver: steeds meer kringlopen sluiten om zo veel mogelijk afval een nieuw leven te geven.

We zijn niet voor niets ‘toonaangevend in duurzaam afvalbeheer’.

Meer weten over Indaver, onze visie op een biobased economy en de Bio Power vergister in Alphen aan den Rijn? Kijk dan op www.indaver.nl voor meer informatie.

www.indaver.nl

inhoudsopgave

Vakblad van de NVRD

Road2work sorteert en demonteert op regionale schaal elektrische apparaten 6

Met ACV en de daarin deelnemende gemeenten is het Road2work gelukt een bedrijf te exploiteren waar uitkeringsgerechtigden werkervaring kunnen opdoen.

Arnhem pioniert succesvol met afvalscheiding in hoogbouw- en krachtwijk 8

Dankzij afvalcoaches is omgekeerd inzamelen een succes in Arnhem. Een half jaar na de invoering bieden inwoners 70 procent meer papier en 370 procent mﾃｩﾃｩr kunststof verpakkingen gescheiden aan.

Simulatiemodel voor milieustraten 10

De milieustraten van Eindhoven kampen soms met lange wachtrijen en opstoppingen.

Cure Afvalbeheer heeft door de TU een simulatiemodel laten ontwikkelen, waarmee de doorstroom eenvoudig verbetert.

Duurzame plaagdierbeheersing kan niet zonder Integrated Pest Management 12

In de afgelopen vijftien jaar is het beheersen van plaagdieren (ongediertebestrijding) uitgegroeid tot een serieus vakgebied. Inmiddels is de sector volop aan de slag met preventieve technieken volgens de lijnen van Integrated Pest Management (IPM) en certificering.

4 Bezem 14 Van Afval Naar Grondstof 15 Themadag Keten voor Keten 16 Pilots afvalscheiding in Apeldoorn en Brabantse Kempen 18 Extra aanpak zwerfafval 21 NVRD Nieuws 22 Benchmarks Nederland Vlaanderen 24 Naar een afvalloos festival Foto voorplaat:

27 Nieuws op de markt

Aenda Oomen / Hollandse Hoogte

30 Agenda

Lees verder op pag. 10

31 CloseUp

Lees verder op pag. 24

GRAM窶ポ窶ハovember 2014

3

Bij Zandrecycling Nederland is uw RKG-slib en veegzand veilig tot de kleinste fractie.

Wilt u af van uw riool-, kolk-, gemaalslib of veegzand? Zandrecycling

RKGV-specialist sinds 1988

Nederland laat u graag zien hoe het kán en hoe het hóórt. We zijn im-

Meerdere locaties in Nederland

mers de enige afvalverwerker in Nederland die volledig is toegespitst

Snelle dienstverlening

op het verwerken van RKGV. Ofwel het reinigen en recyclen tot schone (bouw)materialen, en het verwerken van restfracties volgens de kleinste

Diverse transportmogelijkheden

paragrafen van de Milieuwet. Kijk op www.zandrecycling.nl, of bel

ISO- en VCA-gecertificeerd

0174-24 39 50 voor meer info, een vrijblijvende afspraak of een offerte.

Gratis afvalstroomnummer

Af van uw RKGV-afval? Zó hoort ‘t.

Zandrecycling Nederland BV • ABC Westland 227, 2685 DC Poeldijk • T 0174-243950 • F 0174-291148 • www.zandrecycling.nl • info@zandrecycling.nl

4

GRAM | november 2014

­

BEZEM Schoon genoeg “Vanguuuuh! Nét naast de veiligheidschoenen van de man die met een knijper een lege zak chips uit de verdorde bosjes haalt, spat een vuilniszak uit elkaar. Hij kijkt nog naar boven, wetende dat het geen zin heeft te reageren. Een hatelijk “loser, kan je lekker weer opnieuw beginnen” wordt van 10 hoog naar beneden geschreeuwd. Onverstoorbaar gaat hij verder met zijn taak. Ook vandaag zorgt hij weer dat hij zijn gebied netjes achterlaat. A+ staat er elke maand in de rapportages die hij met zijn teamchef doorneemt. Zijn gebied. Hij heeft alles al gezien en meegemaakt. Gewoon schoon houden, dat doet hij en met trots. Ondanks alles.

Nieuwe prullenbakken, campagnes, beloningsacties, bekeuringen. Het helpt, een tijdje. Maar hij weet dat gedrag hardnekkig is. Van een collega van de inzameldienst, waar hij chauffeur was tot hij te oud werd, hoort hij nog dagelijks wat zij tegenkomen op straat. Een collega is recent het ziekenhuis in geslagen omdat hij niet snel genoeg doorwerkte met beladen.

Dienstverleners lijken wel vogelvrij. Met publiek bezit, zoals een willekeurig bushokje op de zaterdagavond, mag je blijkbaar alles doen. Vooral vernielen, dom en agressief beuken. Hoe reageer je op bruut geweld van burgers tegen mensen die in dienst staan van diezelfde burgers? Cursussen zelfverdediging? Training beter communiceren? Keihard aanpakken en strafrechtelijk vervolgen? Keuzes genoeg en geen enkele is uiteraard verkeerd. Maar, dat zit allemaal aan de kant van de ontvanger en niet de zender, om het in communicatietermen te houden. Een volgend congres dan maar, voor de mensen die het vuil laten vallen? Gratis, dat werkt ook met reclame tenslotte. Maar vooral, blijf af van de dienstverlener! Als je hen toch wilt aanraken, geef dan een schouderklopje.

GRAM | november 2014

5

VA N WERK LO OS NAAR WE RKZAAM

Road2work sorteert en demonteert op regionale schaal elektrische apparaten "In zeer goede samenwerking met het reinigingsbedrijf ACV en de daarin deelnemende gemeenten is het Road2work gelukt een bedrijf te exploiteren waar uitkeringsgerechtigden aan de slag kunnen met het sorteren en demonteren van diverse soorten afgedankte elektrische apparaten. Zo doen deze mensen werkervaring op waardoor ze weer terug kunnen vloeien naar de reguliere arbeidsmarkt."

Erik Schalk, directeur en samen met ACV-directeur Wouter Koenderman

concreet vorm te geven. Over zijn gedrevenheid voor

bedenker van het concept van het kleinschalige Road2work dat in 2012

dit werk zegt hij: "Ik heb zelf een lichamelijke beper-

in Ede van start ging, glimlacht bij de woorden 'terugvloeien naar de

king door reuma, waardoor ik een aantal jaar gebruik

reguliere arbeidsmarkt'. "Dit concept draait zo goed dat er regelmatig

heb moeten maken van een rolstoel. Dat neem je voor

mensen vertrekken en nieuwe kandidaten worden ingewerkt. Er zijn in

altijd met je mee. Ik heb die rolstoel nu nauwelijks

de afgelopen jaren al zo'n vijftig medewerkers uitgestroomd. Ik klaag

meer nodig, maar ik weet uit eigen ervaring hoe het

daar trouwens niet over, want daar doen we het uiteindelijk voor. Ons

is om te moeten leven met een fysieke beperking. Het

hoofddoel is uitstroom, zeg ik altijd. De gemeenten zijn daar ook blij

geeft daarom veel voldoening om te werken als onder-

mee, want het levert hen een besparing op van ongeveer 15.000 euro

nemer en tegelijk andere mensen te kunnen helpen. De

aan uitkering per persoon per jaar."

deelnemende gemeenten vergoeden vooral de kosten voor het opleiden en begeleiden van de medewerkers.

Winst

Verder moeten wij het hebben van de afzet van het

Road2work heeft twee aandeelhouders: ACV voor 25 procent en Schalk

gesorteerde materiaal aan Wecycle."

zelf voor 75 procent. ACV is een naamloze vennootschap met verschillende dochterondernemingen. Aandeelhouders van het bedrijf zijn de

Hoofddoel

gemeenten Ede, Wageningen, Renkum en Veenendaal. Over de relatie

Bij een goede demontage en scheiding van onderdelen,

met ACV zegt Schalk: "Wij hadden geen betere partner kunnen treffen.

houd je materialen over die weer kunnen worden her-

Naast het transport van het materiaal vanaf de milieustraat naar Road-

gebruikt. Dat idee heeft Schalk gekoppeld aan de doel-

2work, kunnen wij ook voor diverse hand- en spandiensten een beroep

groep: mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

op ACV doen." De apparaten, die Road2work demonteert, komen van de afvalbrengstations van ACV in Ede, Renkum, Veenendaal en Wageningen. Daarnaast neemt ook de gemeente Utrechtse Heuvelrug sinds voorjaar 2014 deel in het bedrijf. Op jaarbasis is het bedrijf goed voor het sorteren van 1500 ton elektronisch afval. Dat is dan ook de hoofdactiviteit met daarnaast het demonteren van 6.000 stuks witgoed en 7.000 computerkasten. In het bedrijf vindt ook een grove voorsortering plaats van alle kleding die door Restore (ACV) wordt ingezameld. In de noodzakelijke bedrijfsvoorzieningen is 58.000 euro geﾃｯnvesteerd.

Met het oog op de noodzakelijke begeleiding werken er per dag maximaal 20 personen. Schalk benadrukt dat Road2work niet alleen maatschappelijke winst behaalt, maar ook milieuwinst. "Via ons bedrijf begint het sorteren en effectief laden van de elektrische apparaten, na aanlevering door ACV aan het begin van de keten. Dat levert een forse besparing op aan transportkilometers. Daarmee vermindert het de uitstoot van CO2. Ander milieuvoordeel is dat het hergebruikspercentage van witgoed en ICT door de handmatige demontage stijgt van ongeveer 85 procent (bron: Wecycle 2013) bij mechanische scheidingsinstallaties naar ruim 95 procent. Zo snijdt het mes aan twee kanten: re-integratie ﾃｩn milieuwinst." Schalk werkte diverse jaren als bedrijfsleider de sociale werkplaats van de gemeente Ede. In 2010 ging hij als zelfstandig ondernemer aan de slag om het concept van Road2work

6

GRAM窶ポ窶ハovember 2014

Een medewerker van Road2work demonteert een computer.

“Die mensen zitten vaak lange tijd werkloos thuis. Je kunt hen natuurlijk ook in de groensector laten werken of de straat laten vegen. Daar is niets mis mee, zolang het geen bestaande banen verdringt. Maar als er in de winter geen werk is, zitten ze weer thuis. Bij het werk

Door deze manier van sorteren en demonteren snijdt het mes aan twee kanten: re-integratie én milieuwinst.

dat wij hier doen, hebben wij geen last van de weersomstandigheden. Daarmee biedt het de mensen continuïteit, waardoor ze snel in het werkritme komen."

Arbeidsethos, Arbeidsritme en Arbeidsvaardigheden. In het begin heb-

Schalk benadrukt dat de mensen goed moeten worden

ben de instromers het daar best moeilijk mee, want velen hebben thuis

begeleid. "Als je daarvoor zorgt én voor een prettige

jaren op de bank gezeten. Dan valt het niet mee om meteen in be-

werkomgeving, werk je met gemotiveerde mensen. Ik

weging te komen. Na verloop van tijd krijgen ze echter de smaak te

zeg daarom altijd dat onze professionele werkleiders

pakken en krijgen ze plezier in het werk. Als ze een vrije dag hebben,

de mensen begeleiden in de overgang van werkloos

zijn ze zelfs bereid om toch te komen werken als het druk wordt. Dat

naar werkzaam. Dat is ons hoofddoel. "

is steeds weer mooi om te merken en het bewijst de kracht van dit concept."

Triple-A status Road2work biedt op jaarbasis werk aan gemiddeld 60

Door het succes van deze aanpak vragen gemeenten en regio's buiten

personen. Op de vraag of het bedrijf regulier werk op

het werkgebied van ACV regelmatig of ze ook kunnen aanhaken. Schalk

de arbeidsmarkt verdringt, antwoordt Schalk: "Daar is

is daar voorzichtig mee. "Juist de lokale schaal is belangrijk. Het is

geen sprake van, wij concurreren hooguit met een ma-

beter als in andere regio's in samenwerking met de gemeentelijke in-

chine (shredder). Dat is het mooie van dit bedrijf. Onze

zamelbedrijven eigen sorteer- of demonteerlocaties worden opgericht.

kerntaak is niet dat wij mensen een specifiek vak leren.

Daarbij moet wel goed worden gekeken naar het te behalen volume,

Bij ons gaat het om het aanleren van algemene werk-

maar moet ook overlegd worden met Wecycle als eindverwerker. Om

nemersvaardigheden, zoals op tijd op het werk komen,

dit proces professioneel te kunnen runnen, heb je immers massa nodig.

werkafspraken nakomen, je houden aan veiligheidsre-

Als individuele gemeente moet je dit dus niet in je eentje willen doen

gels en vooral ook collegiaal samenwerken. Die vaar-

en moet je dicht bij de inzamelbron blijven. Wij kunnen 1500 tot 2500

digheden zijn belangrijk om op de reguliere arbeids-

ton elektronisch afval sorteren, plus nog eens 750 tot 1000 ton kleding

markt een baan te krijgen en te houden. De mensen

voorsorteren en overslaan. Als je iets op denkt te kunnen zetten voor,

die bij ons via de deelnemende gemeenten binnenko-

zeg 150 ton per jaar, lukt het niet. Je hebt daarom eigenlijk altijd een

men, zijn door diverse omstandigheden vaak langere

collectief van gemeenten nodig. Ik sta er overigens voor open om dit

tijd uitgesloten geweest van de arbeidsmarkt. Daarom

concept elders te helpen uitrollen."

is het belangrijk om hen niet alleen te leren werken, maar vooral om hen de werknemersvaardigheden te leren. Ik noem dat het bijbrengen van de triple-A status:

Tekst: Laurent Chevalier

Erik Schalk, directeur Road2work.

GRAM | november 2014

7

AF VALC O AC H E S STIMU LE RE N GOE D S CH E ID ING S G E D RA G

Arnhem pioniert succesvol met afvalscheiding in hoogbouw- en krachtwijk Omgekeerd Inzamelen is een succes in Arnhem, zelfs in een hoogbouw- en krachtwijk (aandachtswijk, red.). Een half jaar na de invoering bieden inwoners 70 procent meer papier en 370 procent méér kunststof verpakkingen gescheiden aan. Waar de meeste gemeenten in welwillende wijken startten, koos Arnhem bewust anders. Met positief resultaat - dankzij de afvalcoaches.

Dat wordt een hele klus, dacht Geert Boonzaaijer, senior-projectleider

hoogbouwwijk is het niet nieuw om restafval weg te

van de cluster Openbare Ruimte van de gemeente Arnhem toen hij het

brengen, de meesten deden dat al,” vertelt Boonzaaijer.

project Omgekeerd Inzamelen ging begeleiden. Hij realiseerde zich dat

“Maar in de nieuwe situatie staat die restafvalcontainer

bewoners echt een omslag zouden moeten maken. Want wie loopt er

soms op grotere afstand van huis, zeker voor hoog-

in Nederland nou met z’n restafval over straat? En wie wil afscheid

bouwbewoners die gewend waren aan een inpandige

nemen van een restafvalcontainer die lekker dichtbij of zelfs in de flat

verzamelcontainer. Echt nieuw is dat de hoogbouwbe-

staat? Zijn opdracht kwam van de gemeenteraad die de doelstelling 65

woners nu ook met hun oud-papier en kunststofver-

procent hergebruik van afval wil halen. Daarvoor is het noodzakelijk

pakkingen naar ondergrondse containers in de wijk

dat een nieuwe inzamelmethode overal in de stad een succes wordt.

moeten.”

Laten we daarom óók starten in een hoogbouw- en een krachtwijk, was de boodschap. Daarmee was echter nog amper ervaring opgedaan

Dat laatste lijkt in strijd met het principe achter Omge-

in Nederland. Voor het pionierswerk dat Arnhem besloot aan te gaan,

keerd Inzamelen dat het aanbieden van gescheiden af-

ontving ze een bijdrage van de Europese Unie vanuit het Life+ fonds.

val eenvoudiger moet worden. Geert Boonzaaijer vindt van niet: “Bewoners kunnen hun afval, of ik zeg liever

Oplossing voor hoogbouw

grondstoffen, nu op elk gewenst moment aanbieden.

Bij Omgekeerd Inzamelen brengen bewoners hun restafval zelf naar

Dat is prettig als je in een flatje woont en weinig ruim-

een ondergrondse container in de buurt. Het aanbieden van geschei-

te hebt. En veel mensen willen hun kunststof verpak-

den afval wordt juist makkelijker gemaakt. “Voor bewoners van de

kingsafval graag snel kwijt, want na enige tijd gaat de zak met verpakkingen toch stinken.” De ondergrondse containers voor papier en kunststoffen staan op logische plekken in de wijk en worden wekelijks geleegd.

Voor het gescheiden aanbieden van gft-afval kunnen hoogbouwbewoners een citybin krijgen. Voor de laagbouw koos Arnhem het inzamelsysteem met drie minicontainers per huishouden (voor kunststoffen, papier en gft) die aan huis worden geleegd. Restafval moet naar ondergrondse containers in de wijk worden gebracht. Bewoners uit alle startwijken ontvingen een afvalpas om de ondergrondse restafvalcontainers te openen.

Aanloop Op 1 januari 2014 ging het nieuwe inzamelsysteem van start in de wijken De Laar-West (in hoofdzaak laagbouw), Over het Lange Water (veel hoogbouw) en Malburgen Oost-Noord (krachtwijk). En enigszins tot verrassing van Boonzaaijer gaat het in alle wijken erg goed. Na een half jaar waren acht van de negen afvalscheidingsdoelen die de gemeente zich had gesteld al gerealiseerd (zie kader).

De afvalcoach geeft voorlichting aan bewoners over afvalscheiding en

”De eerste weken meldden zich nogal wat bewoners

heeft een signaalfunctie.

die vreesden dat ze moesten betalen voor elke keer

8

GRAM | november 2014

dat ze de container openden, maar die konden we ge-

Communicatie is essentieel

ruststellen. Er lag tijdelijk veel vuil naast sommige con-

Gevraagd naar het geheim van het succes tot nu toe, wijst Boonzaaijer

tainers omdat de toegangscontrole haperde. Ook ble-

allereerst op de gedegen voorbereiding die zo'n anderhalf jaar in be-

ken de ondergrondse containers voor restafval vaker

slag nam. “Het slagen van het project staat of valt met de medewerking

te moeten worden geleegd dan voorzien. Deze zaken

van bewoners, dus daar hebben we veel energie in gestoken. Vooral

hebben we snel opgelost.”

het kiezen van locaties voor de ondergrondse containers vroeg veel tijd, want we wilden bezwaren van bewoners tegen de voorgenomen

Arnhem zette een stevig monitoringsprogramma op

locaties zorgvuldig behandelen.” Voordat de nieuwe inzamelmethode

om de vinger aan de pols van de uitvoering te houden

van kracht werd, waren bewoners ook al intensief geïnformeerd over

(zie kader monitoring). De uitkomsten daarvan laten

de veranderingen die hen te wachten stonden, via nieuwsbrieven, een

zien dat het na de ´kinderziektes´ al snel goed ging,

website, noticeboards in de wijken met ´afvalthermometers´, inloop-

niet alleen met de hoeveelheid gescheiden afval. “Ook

avonden en samenwerking met scholen. Maar de grootste troef in de

wat de buitenruimtekwaliteit betreft, scoren we bij

communicatie met bewoners bleek de inzet van zogeheten afvalcoa-

circa 95 procent van de controles in alle startwijken

ches.

inmiddels een A of zelf A+”, vertelt Boonzaaijer. “En onderzoek onder bewoners na een half jaar, laat zien dat

Afvalcoaches

men heel tevreden is over de inzameling van papier en

“Afvalcoaches zijn elke dag aanwezig in de startwijken, vier per wijk,”

kunststofverpakkingsafval. Het rapportcijfer voor de

zegt Boonzaaijer. “Afvalcoaches zijn een uniek Arnhems fenomeen. Sa-

inzameling van restafval mag nog wel hoger.”

men met het CWI hebben we twaalf mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt

opgeleid.

Ze

geven voorlichting aan beHoeveelheid ingezameld afval/grondstof in kg per inwoner per jaar Startwijk

Grondstof / afvalstof

Hoogbouw

Papier / karton

Plastic verpakkingsmateriaal

Restafval

Nulmeting

Doel

woners over afvalscheiding Resultaat 6 mnd

en

beantwoorden

vragen.

26

35

44

Ze houden tegelijkertijd in

4

12

16

de gaten of er bijplaatsingen

206

186

197

of andere problemen zijn en

31

43

62

die ‘verkeerd afvalscheidings-

5

17

19

gedrag’ vertonen.”

270

238

196

spreken actief mensen aan Laagbouw

Papier / karton

Plastic verpakkingsmateriaal

Restafval

“Dat

werkt

buitengewoon

goed,” beaamt Boonzaaijers Krachtwijk

Papier / karton

Plastic verpakkingsmateriaal

Restafval

26

35

37

collega Bert Verweij, die als

2

6

18

directievoerder

305

287

216

Afval

even-

eens betrokken is bij het project. “De afvalcoaches zijn er ook ‘s avonds en in het week-

end. Ze werden al snel bekende gezichten in de wijk en ze maken praatMonitoring

jes met de bewoners. Dat wordt gewaardeerd. Het is voor bewoners

Vanaf het begin van het project zette Arnhem flink

veel laagdrempeliger hen iets te vragen dan de gemeente te bellen. Ook

in op monitoring. Uiteraard worden de (gescheiden)

hebben ze een signaalfunctie. Zien ze bijvoorbeeld bijplaatsingen dan

ingezamelde hoeveelheden afval en grondstof-

is de lijn met SITA en de handhavers kort.”

fen per wijk gewogen (na iedere inzamelronde) en wordt de samenstelling van het restafval door mid-

Uitrollen

del van sorteerproeven bepaald (voor, tijdens en na

Hoe lang de afvalcoaches in de wijken blijven en hoe het verder gaat als

het proefjaar). Maar ook het afval aanbiedgedrag

ze weer zouden verdwijnen, weet Boonzaaijer niet. “De bedoeling is dat

wordt gevolgd. Hiervoor liet de gemeente alle mini-

afvalcoaches doorstromen naar reguliere banen, op dit moment wordt

containers chippen, en zijn ondergrondse restafval-

daar hard aan getrokken.” De gemeenteraad zal op basis van de resul-

containers alleen te openen met een afvalpas. Daar-

taten na een jaar bepalen of Omgekeerd Inzamelen wordt uitgerold in

naast gaat twee maal per week een extern bureau

de hele stad. Daarbij gaat het uiteraard ook over de kosten en over de

langs alle ondergrondse containers om te registeren

inzet van de afvalcoaches. Gezien de positieve resultaten tot nu toe,

of en zo ja hoeveel afval er naast de containers ligt.

ziet Boonzaaijer de besluitvorming hierover met vertrouwen tegemoet.

Ook wordt onderzocht hoe tevreden bewoners zijn

Arnhem deelt alle kennis en ervaringen met Omgekeerd Inzamelen op

over Omgekeerd Inzamelen, via drie enquêtes onder

www.arnhem.nl/oiprofs

2000 huishoudens.

Tekst: Miranda Koffijberg, communicatieadviseur Omgekeerd Inzamelen Arnhem

GRAM | november 2014

9

Simulatiemodel voor milieustraten De milieustraten van Eindhoven kampen soms met lange wachtrijen en opstoppingen. Cure Afvalbeheer heeft door de TU een simulatiemodel laten ontwikkelen, waarmee de doorstroom eenvoudig verbetert.

Cure beheert twee milieustraten in Eindhoven, één in Veldhoven en één

probleem. Daar is het simulatiemodel uit gerold. Het

in Geldrop-Mierlo. “In Eindhoven hebben we enkele jaren terug het be-

is toepasbaar voor elke milieustraat, al moet het wel

taalsysteem aan de poort afgeschaft”, vertelt Cor Luykx, medewerker

gekoppeld zijn aan metingen op locatie. ”De studenten

beleid en samenwerking van Cure. “Dit hebben we gedaan om afval-

van de TU gingen elke zaterdag, de drukste dag van de

scheiding te bevorderen. De kosten zijn nu verwerkt in de afvalstof-

week, metingen doen op de vier milieustraten. Ze ob-

fenheffing, zodat meer mensen geprikkeld worden hun afval naar de

serveerden tal van auto’s: hoe lang staan ze te wachten

milieustraat te brengen.” Het aantal bezoekers steeg inderdaad, maar

voor de poort, waar gaan ze naartoe als ze binnen zijn,

dat betekende ook dat de wachttijden niet afnamen. “Het aan de poort

wat voor afvalstromen hebben ze bij zich, kunnen ze

beoordelen hoeveel kuub afval iemand bij zich heeft, kostte meer tijd.

veilig en ongehinderd lossen. Van Eijndhoven: “Uit de

Nu het gratis is, is het drukker. Hierdoor zijn de rijen nog even lang, “

metingen bleek bijvoorbeeld dat bepaalde combinaties

verklaart Luyks. Op diverse milieustraten ontstonden ook opstoppin-

van afvalstromen veel voorkomen. Zoals restafval met

gen en andere logistiek ongemak.

papier en hout met metaal. Op grond van die gegevens kun je overwegen de betreffende containers bij elkaar

Simulatiemodel

te plaatsen in units. Wat ook opviel bij de metingen,

Om de doorstroom op de milieustraten te verbeteren, zocht Cure con-

is dat personenauto’s en bedrijfsbusjes of aanhangers

tact met de faculteit wiskundige informatica van de Technische Uni-

typische afvalstromen vervoeren. Bij de route-indeling

versiteit van Eindhoven. TU-medewerker Stef van Eijndhoven wist wel

kun je daar rekening mee houden. Voor aanhangers is

een oplossing. “In ons programma Wiskunde voor de Industrie werken

het hoe dan ook nuttig een route uit te zetten waarbij

we aan praktijkonderzoek voor dienstverlenende bedrijven. De stu-

ze niet achteruit hoeven te steken. Dat gaat namelijk

denten van deze groep zijn aan de slag gegaan met het milieustraat

vaak mis. En dat zorgt voor opstoppingen en ergernis bij de andere gebruikers.”

Herinrichten Cure gaat het simulatiemodel uitgebreid benutten.

Luykx: “Enkele milieustraten willen we grondig gaan herinrichten. Met dit model kun je zien hoe elke wijziging uitpakt in de praktijk.” Ook voor de directe leiding van de milieustraat heeft het model nut. Luykx: “Een voorman die denkt dat het verplaatsen van enkele containers positief kan zijn voor de doorstroom, kan dit idee eerst uitproberen in het rekenmodel. Op de computer kan hij met de containers schuiven, het rekenmodel geeft aan of het zin heeft.” Enkele wijzigingen heeft Cure al doorgevoerd, naar aanleiding van de gegevens uit het rekenmodel. “Op één locatie hebben we containers verplaatst, zodanig dat er nu aan twee kanten gelost kan worden. Daarvoor moesten andere containers wijken, maar al met al is het resultaat

Cor Luykx (links) van Cure en Stef van Eijndhoven van de TU werkten

positief. Die oplossing hebben we gevonden via het

samen aan een rekenmodel voor milieustraten.

simulatiemodel. Sommige dingen kun je zelf ook wel

10

GRAM | november 2014

bedenken, maar dan heb je nog geen zicht op de gevolgen. Misschien ontstaan er nieuwe knelpunten als je de routing verandert. Met dit simulatiemodel kun je alle effecten van mogelijke wijzigingen doorrekenen. Dat is een groot pluspunt.” Wat Luykx ook geleerd heeft, is dat een gescheiden routing voor personenauto’s en bedrijfswagens/aanhangers zinvol kan zijn. “Bij de herinrichting van onze milieustraten gaan we hier zeker

Foto: Ismael Morales

Cor Luykx: “Een voorman die denkt dat het verplaatsen van enkele containers

positief kan zijn voor de doorstroom,

rekening mee houden.”

kan dit idee eerst uitproberen in het

Tekst: Hetty Dekkers

rekenmodel.”

gram-addcom 141028.indd 1

29-10-14 11:54

GRAM | november 2014

11

Duurzame plaagdierbeheersing kan niet zonder Integrated Pest Management In de afgelopen vijftien jaar is het beheersen van plaagdieren (ongediertebestrijding) uitgegroeid tot een serieus vakgebied. Eind jaren negentig van de vorige eeuw besloot de wetgever tot het opnemen van opleidingseisen (eindtermen) in de toenmalige Bestrijdingsmiddelenwet. Inmiddels is de sector volop aan de slag met preventieve technieken volgens de lijnen van Integrated Pest Management (IPM) en certificering.

“IPM is op zich niet nieuw”,zegt Jenno Brookman, specialist binnen SPA

kening houdend met de omgeving, het product en de

Groep op het gebied van plaagdierbeheersing en levensmiddelentech-

overlastgevende diersoort. Daarbij zal de ouderwetse

noloog. “IPM zegt feitelijk dat je als professioneel plaagdierbeheerser

rattenvanger en bestrijder steeds meer een plaagdier-

eerst alle preventieve technieken inzet, voordat je overgaat tot het ge-

specialist worden. Of zoals wij het noemen: een Pest

bruik van biociden (bestrijdingsmiddelen). Dit betekent in de praktijk

Control Professional”.

dat je goed moet analyseren met welke diersoort je te maken hebt, de verspreiding hiervan vaststelt en vervolgens preventieve maatregelen

Verschillen tussen bedrijven en particulieren

neemt. Denken vanuit het plaagdier is hierbij cruciaal: waarom zit het

Hoe denken afnemers over plaagdierbeheersing? Hier

plaagdier hier en wat heeft het dier nodig om zich daar te handhaven?”

zien we geen consistent beeld. Afnemers willen maar

Inmiddels zien we dat de professionele plaagdiersector IPM omarmt.

al te graag af van plaagdieren en vinden het uitzetten,

Niet alleen omdat de wetgever IPM inmiddels heeft opgenomen in de

spuiten of vernevelen van giftige stoffen in veel geval-

Wet Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden(WGB). Het structureel

len acceptabel. Er zijn echter grote verschillen tussen

werken met toxische middelen om plaagdieren te doden is ook een

bijvoorbeeld particulieren en bedrijven. Bedrijven moe-

heilloze weg. Resistentie, milieuvervuiling en doorvergiftiging zijn in

ten een goed en veilig product leveren, vrij van smet-

verschillende onderzoeken aangetoond. Deze zorgen zijn in de bran-

ten en (resten van) plaagdieren. Ze willen voorkomen

che doorgedrongen.

dat ze slecht in het nieuws komen of claims krijgen.

Particulieren willen vooral snel en tegen zo laag moge-

Pest Control Professional

lijke kosten van hun plaagdieren af. Brookman: ”Vele

Met het oog op duurzaamheid, een veilige en gezonde leefomgeving

tientallen jaren was het gebruikelijk om overal vergif

en verantwoord omgaan met het milieu, zal de inzet van biociden die

toe te passen. Iedereen heeft het beeld dat vergif goed

breed werken tegen plaagdieren steeds verder worden gepreciseerd en

werkt en ook de beste mogelijkheid is. Pas langzaam

gelimiteerd. Brookman: “Vakmanschap zal een steeds grotere rol spe-

dringt het door dat vergif slechts tijdelijk werkt en dus

len. We gaan naar een meer kennisintensieve branche, die op basis

niet duurzaam is. Met vergif alleen kom je nooit van je

van onderzoek op locatie beoordeelt welke maatregelen nodig zijn, re-

plaagdieren af. Daar is meer voor nodig. IPM is de enige mogelijkheid om op termijn plaagdieren duurzaam te beheersen.”

Reactieve overheid Hoe staat plaagdierbeheersing ervoor binnen de overheid? Bij veel gemeenten staan plaagdieren niet op het netvlies als aandachtsgebied. In de privatiseringsslag van de afgelopen decennia is plaagdierbeheersing een uitvoerende taak geworden, waarbij beleidsmatige aandacht steeds meer verdwenen is. Men associeert plaagdieren met achterstandswijken, verkrotting, armoede en slechte hygiëne. In Nederland (en een aanzienlijk deel van de westerse samenleving) zijn veel maatregelen genomen in de sfeer van onder meer riolering, openbare reiniging en woningbouw. Daarmee is inderdaad een enorme slag geslagen.

Is het dan ook terecht om plaagdierbeheersing over te

Jenno Brooks, specialist plaagdierbeheersing bij SPA Groep.

12

GRAM | november 2014

laten aan de uitvoering en aan de markt? Een paar voor-

delen en Biociden (CTGB) beoordeelt de veilige toepassing van biociden. Zij baseert zich daarbij op wetenschappelijk onderzoek. Meerdere rapporten geven aan dat de veilige toepassing van rodenticiden tegen ratten buiten te wensen overlaat. Doorvergiftiging naar nietdoel organismen én de persistente werking van deze middelen vragen om een definitief verbod deze middelen nog langer buiten toe te passen. beelden werpen hier toch een ander licht op. Brookman: “Al enige jaren is in zuidoost Nederland de zwarte rat aan een flinke opmars bezig. Vanuit boerderijen zijn de ratten gemigreerd naar dorpen alwaar ze inmiddels de nodige overlast geven. Signalering en monitoring vanuit de overheid ontbreekt. Hierdoor heeft de zwarte rat kans gezien zich te verspreiden. Verder zien we, in delen van Nederland, verminderde gevoeligheid voor rodenticiden (bestrijdingsmiddelen tegen knaagdieren) ontstaan bij de bruine rat. Ook andere plaagdieren weten op te rukken of zien we weer terugkomen in Neder-

Jenno Bookman: “Integrated Pest Management (IPM) houdt in dat je eerst alle preventieve technieken inzet, voordat je overgaat tot het gebruik van bestrijdingsmiddelen.”

land. Zoals bedwantsen, tropische mieren en muggen.

Centrale registraties en actief onderzoek ontbreken of zijn slechts beperkt van omvang. Vaak zien we wel dat de overheid reageert, maar dan vooral reactief als de overlast al aanwezig is en zich verspreidt”.

“Dit betekent feitelijk dat ratten in de openbare ruimte niet meer bestreden mogen worden met vergif”, vertelt

Op laag pitje

Brookman. “Jarenlang kon iedereen in de buitenruimte

Gemeenten hebben een belangrijke taak op het ge-

zijn gang gaan met vergif. Of het nu rondom een oude

bied van plaagdierbeheersing. Zijn de gemeenten zich

vuilnisbelt ging, bij stallen, een kinderboerderij of ge-

hiervan bewust? De gemeente heeft een zorgplicht

woon ergens in de buitenruimte van een stad. Hiermee

voor de burgers binnen de gemeentegrenzen en zij

hielden we het rattenprobleem zoveel mogelijk onder

zal meldingen die burgers doen over afwijkende za-

controle. Daar komt nu abrupt een einde aan.” Inmid-

ken in de openbare ruimte onderzoeken. Dat kunnen

dels is duidelijk dat er naar verwachting nog beperkte

ook meldingen zijn over plaagdieren zoals knaagdie-

mogelijkheden overblijven om rodenticiden tegen rat-

ren, vogels of insecten. Daarnaast is er een wettelijke

ten in te zetten in de buitenruimte. Dit zal dan alleen

taak vanuit de Wet Publieke Gezondheid die gemeen-

door gecertificeerde organisaties of bedrijven gedaan

ten verplicht te handelen als de lokale volksgezond-

mogen worden, die hiervoor een speciale opleiding

heid in het geding is. Dat plaagdieren een risico zijn

hebben genoten. Daarbij is een overgangsperiode

voor de volksgezondheid, is meerdere malen aange-

voorzien voor organisaties, mits zij zich hebben aange-

toond onder meer door de WHO1. Het WHO toont in

meld bij het meldpunt van de Inspectie Leefomgeving

een uitgebreid onderzoek aan dat er een sterke relatie

en Transport (ILenT).

ligt tussen gezondheid en welbevinden van burgers in een aantal Europese steden. In de praktijk zien we

Brookman zegt hierover: “Gemeenten en bedrijven die

dat veel gemeenten plaagdierbeheersing op een laag

nog steeds als vanzelf rodenticiden tegen ratten inzet-

pitje hebben gezet. Kennis op beleidsniveau ontbreekt

ten in de buitenruimte moeten zich realiseren dat dit

en binnen de uitvoerende diensten zijn slechts enkele

niet meer kan. In de toekomst kan het hooguit nog als

medewerkers hooguit redelijk tot goed op de hoogte.

uitzondering en in bijzondere situaties. Men zal stee-

Het (recente) verleden leert dat dit niet verstandig is.

vast IPM moeten gaan toepassen: beoordelen en ana-

Plaagdierbeheersing is hiermee verworden tot een uit-

lyseren van de situatie en vervolgens inzetten op een

voerende taak, zonder dat gemeenten en hun uitvoe-

scala van preventieve technieken met als allerlaatste

rende diensten weten wat er op dit gebied allemaal op

redmiddel rodenticiden.”

hun afkomt.

Tekst: José van Uffelen, SPA Groep Ratten bestrijden met gif is passé Het vrij gebruik van biociden wordt steeds meer aan

1

banden gelegd. Het College Gewasbeschermingsmid-

Health Significance of Urban Pests”, Copenhagen, 2008

World Health Organization, Regional Office for Europe “Public

GRAM | november 2014

13

VA N AFVAL N AAR GRONDSTOF

De stand van zaken rondom VANG Het Programma VANG maakt deel uit van de transitie naar een circulaire economie. Het bevordert die economie door in te zetten op duurzaam omgaan met natuurlijke hulpbronnen, voorwerpen langer te gebruiken, producten slim te ontwerpen en reststromen optimaal te benutten. De ambitie van VANG is halvering van de hoeveelheid restafval dat gestort of verbrand wordt in tien jaar tijd en 75 procent afvalscheiding in 2020. programma zal worden opgepakt. Het ministerie laat op dit moment een haalbaarheidsonderzoek uitvoeren.

In de loop van 2015 worden de eerste resultaten hiervan verwacht.

Er is sprake van het streven naar 100 kg, is dat niet heel erg ambitieus?

Het ministerie legt de lat hoog omdat er nu al gemeenten zijn die bewijzen dat het kan. Horst aan de Maas realiseert meer dan 90% afvalscheiding met minder dan 30 kg restafval per inwoner/per jaar. Maastricht behaalt 68% afvalscheiding en 114 kg restafval per inwoner/ per jaar. Venlo 65%, Nijmegen 62% en Apeldoorn 62%.

Hoe nu verder?

Alle betrokken partijen: Ministerie van Infrastructuur en Milieu, VNG, NVRD en RWS, leggen momenteel de laatste hand aan het Uitvoerings Programma Huishoudelijk Afval. De organisatie rondom de ondersteuning Wat betekent dit voor gemeenten en voor het bedrijfsleven?

van gemeenten wordt nu opgetuigd.

Gemeenten hebben primair de verantwoordelijkheid om te zorgen voor minder restafval. Restafval verbranden is immers verspilling van grondstoffen. Voor bedrijven betekent VANG dat ze gestimuleerd worden om

Bron: Ministerie van Infrastructuur en Milieu

meer duurzame producten op de markt te brengen.

Hoe denkt men de ketens te sluiten?

Alle afvalstoffen (lees: grondstoffen) die je kunt recyclen, moeten apart ingezameld worden. Nieuwe producten moeten beter herbruikbaar zijn.

Samenwerking binnen de ketens is noodzakelijk om deze te laten sluiten. Gebeurt dit niet, dan wordt de rekening altijd ergens neergelegd; bij gemeenten, bedrijfsleven of de consument. Maatregelen die het rijk kan nemen om het sluiten van de ketens te stimuleren, zijn onder meer: • afspraken maken, zoals Green Deals en raamovereenkomsten • invoering nieuwe wetten • fiscale regelingen.

Het Uitvoerings Programma Huishoudelijk Afval is bijna klaar.

Wat gaan gemeenten merken?

Gemeenten kunnen straks onder meer een beroep doen op een programmabureau voor ondersteuning bij het ontwikkelen van beleid om de hoeveelheid huishoudelijk restafval te verminderen. Ook komen er trainingen en workshops voor medewerkers en tools om kennis uit te wisselen tussen gemeenten. Verder wordt er een digitale kenniswijzer ontwikkeld, waarin rapporten, checklists, artikelen etc. beschikbaar zijn.

Wanneer kunnen we luiers en matrassen gaan inleveren?

Matrassen kunnen op milieustraten nu al apart ingeleverd worden. De luierketen is een van de eerste ketens die in het kader van het VANG

14

GRAM | november 2014

(foto Jan de Vries)

NVRD themadag Afval & Grondstoffen, 27 november 2014

Keten voor Keten naar 100 kilo restafval

De ambitie van staatssecretaris Mansveld is groot: in 2020 moet elke gemeente op jaarbasis nog slechts 100 kilo restafval per inwoner inzamelen. Deze ambitie wil de staatssecretaris realiseren met het programma Van Afval Naar Grondstof, ofwel VANG. In het publieke kader, dat IenM, VNG en NVRD hebben opgesteld, is deze ambitie overgenomen. In dit publieke kader zijn de kaders uitgetekend waarbinnen deze transitie zich de komende 10 jaar zal moeten voltrekken.

Het realiseren van deze ambitie is een flinke uitdaging voor de

Meer informatie over het programma en de sprekers vindt u

branche. Zo is afvalscheiding (bron- of nascheiding), gevolgd

op www.nvrd.nl.

door sortering, transport, opwerking en recycling voor een aantal materiaalstromen nog een stuk kostbaarder dan het

LOCATIE

verbranden ervan. Om de recycling rendabel te maken, moet

Congrescentrum ReeHorst, Bennekomseweg 24 in Ede.

goed worden gekeken naar de materiaalketen. Waar is deze keten nog niet optimaal? Waar in de keten moeten we ingrij-

KOSTEN & AANMELDEN

pen? En wie pakt deze handschoen op?

NVRD lid € 325,- per persoon (ex 21% BTW) Geen lid € 395,- per persoon (ex 21% BTW)

Het programma VANG heeft een aantal elementen om deze problematiek aan te pakken. I&M ontwikkelt, in samenwerking

Annuleren

met VNG, RWS Leefomgeving en de NVRD, een programma

U kunt kosteloos annuleren tot 10 werkdagen voor de

om afvalscheiding in gemeenten te stimuleren. Ook wordt een

themadag. Er mag altijd een collega in uw plaats komen.

ketenaanpak voorbereid, die ervoor moet zorgen dat materiaalketens optimaal renderen.

MEER INFORMATIE Wilt u meer weten over de themadag? Neem dan contact op

PROGRAMMA

met Deborah van Eijck 088 - 377 00 15 / vaneijck@nvrd.nl

• Toelichting op het VANG programma door de programma manager van IenM • De ontwikkelingen rondom een aantal belangrijke materiaalketens, zoals: harde kunststoffen, voedselafval, frituurvet, matrassen, glas • Ervaringen met de inzameling van PMD door de eerste Nederlandse gemeente die PMD inzamelt: Alphen aan den Rijn

GRAM | november 2014

15

GESLAAGDE PILOTS IN APE LDOORN E N B RA B A NTS E K E M PE N

Neem afvalscheidende burgers serieus Pieter Reus van Onsburo begeleidt een negental pilots met afvalscheiding in het land. Deze pilots boeken mooie resultaten. Volgens Reus komt dit doordat de projecten zijn gebaseerd op burgerparticipatie.

“In prikkelende brieven leggen we bewoners uit waarom we zuiniger

Aarnink kort zijn. “Dit haalsysteem bleek het minst suc-

moeten zijn op onze grondstoffen. Hierdoor waren al veel wijkraden en

cesvol. Bewoners waardeerden de zakkeninzameling

bewonersgroepen geïnteresseerd om mee te doen. De manier waarop

met een mager zesje, maar ook de resultaten vielen

je de boodschap brengt, is heel belangrijk. Je moet als overheid begrij-

tegen. In deze wijk werd slechts 7 kilo per inwoner

pen dat veel burgers geen benul hebben van de reden waarom afval-

per jaar ingezameld. Daarbij moet je wel aantekenen

scheiding nodig of nuttig is. Dat moet je dus uitleggen. Heb je de men-

dat de bolcontainers tijdens de pilot zijn blijven staan.

sen eenmaal ‘aan boord’, dan moet je hen ook echt serieus nemen. Wij

We weten wel hoeveel afval er in de opgehaalde zak-

leggen bewonersgroepen een basiskeuze voor, met goede argumenten,

ken zat, maar niet hoeveel er naar de bolcontainers is

die ze zelf uit mogen werken. Het advies van de bewonersgroepen is

gebracht.” Overigens was wel te zien dat de afname

vrijwel bindend voor de gemeentebesturen. Zijn er klachten, dan ne-

van het kunststof in het restafval in vergelijking met

men we ook deze serieus. In onze projecten in de Brabantse Kempen

de andere systemen aanmerkelijk kleiner was. Een

bleek bijvoorbeeld de tariefzak niet prettig in gebruik, door het ont-

voordeel van het zakkensysteem is dat het meer werk-

breken van een trekkoord. We zijn onmiddellijk gaan werken aan een

gelegenheid biedt aan mensen met een afstand tot de

nieuw type zak, mét bijpassende emmer. Daardoor voelen bewoners

arbeidsmarkt. “Sociale werkgelegenheid is voor zowel

zich gehoord en blijven ze betrokken bij de zaak.”

de gemeente Apeldoorn als Circulus ook een belangrijk item”, zegt Aarnink.

Simpele maatregel Serieuze burgerparticipatie is volgens Reus dus een van de belangrijkste componenten om afvalscheidingprojecten te laten slagen. Andere factoren spelen ook een rol. “In één dorp nam de hoeveelheid restafval al zienderogen af door uitsluitend de inzamelfrequentie van de grijze container te verlagen naar eens in de vier weken. Dat klinkt vreemd, maar kennelijk breng je met zo’n simpele maatregel al een bewustwording op gang. Mensen gaan nadenken over de beperkte ruimte in hun

Pieter Reus: “Gemeenten moeten open zijn over resultaten van proeven.

restcontainer en daardoor meer scheiden.”

Van fouten en mislukkingen

Openheid

kun je soms nog meer leren

Wat Reus elke gemeente op het hart wil drukken, is het streven naar meer openheid. “Wanneer inwoners de moeite nemen iets te beproe-

dan van successen.”

ven, neem hen dan serieus. Van fouten en mislukkingen kun je soms nog meer leren dan van successen. Nu worden mislukte proeven vaak doodgezwegen en zo snel mogelijk weer vergeten. De samenleving is

Container erbij

er meer mee gediend als we ook de negatieve resultaten benutten als

De pilots in de andere drie wijken leverden betere re-

waardevolle leerpunten.”

sultaten. Aarnink: “In het buitengebied hebben we bewoners een oranje mini-container aangeboden voor

Twee pilots uitgelicht: Apeldoorn en de Brabantse Kempen

kunststof afval. Dat betekende een vierde container op het erf, want nagenoeg alle inwoners van Apeldoorn

Brengen en halen vergeleken

hebben al containers voor rest-, gft-afval en papier. Be-

Apeldoorn had voorheen uitsluitend een brengsysteem. “Mensen kon-

woners van deze pilotwijk hebben over het algemeen

den hun kunststof afval brengen bij bolcontainers in de wijk”, aldus

meer ruimte om het huis Bovendien moesten zij zich af

gemeenteadviseur Marcel Aarnink van Circulus-Berkel. De inzamelre-

melden als ze géén oranje container wilden. De deelna-

sultaten voor een brengsysteem waren met 12 kilo per inwoner per

megraad was hier dan ook erg hoog. Zo’n negentig pro-

jaar prima. Toch zocht de gemeente samen met Circulus naar mogelijk-

cent deed mee. Dat leverde per inwoner per jaar meer

heden om meer kunststof uit het restafval te krijgen. En startte begin

dan 20 kilo kunststof afval op, flink boven het vroegere

2013 vier pilots in verschillende wijken.” In drie wijken werd geëxpe-

gemiddelde van 12 kilo. En de hoeveelheid restafval

rimenteerd met een oranje mini-container voor kunststof. In de vierde

was in deze pilotwijk afgenomen van 143 naar 130

wijk werden zakken opgehaald. Over die laatste pilot kan

kilo. Mensen zijn dus ook meer fracties gaan scheiden.”

16

GRAM | november 2014

In het ‘buitengebied’ van Apeldoorn hebben bewoners nu vier containers voor huishoudelijk afval, waaronder de oranje container voor kunststof verpakkingen. (foto Yke Reussink) Oranje voor grijs

grijze container gemiddeld minder dan 1 keer per maand aan de straat

In twee andere wijken, in stedelijk gebied, mochten be-

zetten. Verder gaan we in het stedelijk gebied met alle wijkraden in ge-

woners zelf aangeven of ze mee wilden doen aan de

sprek om te bekijken wat de wensen en mogelijkheden zijn. Een vierde

pilot. Zij kregen net als in het buitengebied een oranje

mini-container in het stedelijk gebied blijft lastig, maar met meer on-

container aangeboden, maar moesten in ruil daarvoor

dergrondse containers voor restafval zou je het gespiegeld inzamelen

hun grijze container inleveren. Aarnink: “Wij boden hen

wel uit kunnen breiden.”

een toegangspasje aan voor de ondergrondse verzamelcontainer voor restafval. Gespiegeld inzamelen

Brabantse Kempen

light, noemen wij dat, omdat we tijdens de pilot geen

Vijf gemeenten in de Brabantse Kempen werken al jarenlang samen op

extra ondergrondse containers hebben geplaatst.”

het gebied van afval. In 2012 stelden ze zich ten doel de hoeveelheid

In de praktijk bleek dat voornamelijk inwoners mee-

restafval terug te dringen naar 5 procent in 2020. “De regio streeft dus

deden die bijna tegenover een ondergrondse restcon-

naar een bijna afvalloze samenleving”, vertelt Reus.

tainer woonden. In totaal ging het slechts om enkele tientallen deelnemers, maar die groep leverde wel

Dure tariefzak

een opvallend mooi resultaat. De kunststofinzameling

In diverse dorpen werd de grijze container vervangen door een dure

steeg ook hier van 11 naar ruim 20 kilo. Het restafval

tariefzak en werd de inzamelfrequentie van

daalde naar 22 kilo per inwoner. Volgens Aarnink is het

ruggeschroefd naar eens in de vier weken. Daarnaast introduceerde

opmerkelijk dat het restafval in de pilotwijken harder

Reus, in samenwerking met de gemeenten, een gele zak voor blik en

daalde dan dat het kunststof steeg. “We hebben een

drankenkartons. “We zijn begin dit jaar gestart in Eersel, later haakten

onderzoek aan de pilots gekoppeld, waarin we men-

dorpen als Reuzel-De Mierden, Bladel en Bergeijk aan”, aldus Reus. “De

sen vroegen naar hun ervaringen en eventuele wensen.

dure tariefzak voor restafval in combinatie met de gele zak voor blik

Daaruit bleek dat mensen door de oranje containers

en drankenkartons leverde maar liefst 86 procent minder restafval op.

de grijze container te-

getriggerd werden ook andere fracties beter te scheiden. De pilots hebben kennelijk bijgedragen aan meer

Verzamelcontainer hoogbouw

bewustwording.”

Reus: “In Nuenen beproefden we bij hoogbouw een systeem met zakken voor keukenafval (gf) en plastic, metaal en drankenkartons (pmd).

Wijkraden

We deden dat, net als bij de overige projecten, in nauwe samenspraak

Omdat de pilots naar meer smaakten, heeft Apeldoorn

met de bewoners en zorgden ervoor dat bij vrijwel elke portiek een

inmiddels een permanent haalsysteem met zakken

verzamelcontainer stond voor deze fracties. Voor restafval moesten

ingevoerd bij alle hoogbouw en een oranje container

bewoners veel verder lopen. Dit systeem leverde een vermindering op

in het hele buitengebied. Bij dat laatste gaat het om

van 200 naar 50 kilo restafval per persoon. Maar liefst 81 procent van

10.000 adressen. Aarnink: “We bekijken nu of we in

de hoogbouwbewoners deed mee aan het project.”

het buitengebied de inzamelfrequentie van restafval kunnen verlagen. Het blijkt namelijk dat bewoners de

Tekst: Hetty Dekkers

GRAM | november 2014

17

EXTRA AANPAK ZWERFAFVAL Binnen twee jaar na de introductie van de zwerfafvalvergoeding maken honderden gemeenten gebruik van de jaarlijkse 20 miljoen euro die beschikbaar is voor extra aanpak van zwerfafval. Lespakketten, schoonmaakacties in de buurt, maar ook ‘bukplicht’ en ‘troeptrimmen’.

“Het gaat de goede kant op”, zegt Hélène van Zutphen. De directeur van

verloren, want gemeenten kunnen hun vergoeding ook

Nederland Schoon overlegt cijfers die de deelname van gemeenten aan

in een later stadium opvragen. Gemeenten kunnen be-

de zwerfafvalvergoeding tonen. Jaarlijks is 20 miljoen euro (€1,19 per

ter niet wachten, maar nu wat doen om de burgers te

inwoner) beschikbaar voor plannen die op een slimme manier zwerf-

laten zien dat het zwerfafval hen aan het hart gaat.”

afval extra aanpakken. Een gemeente die op extra drukke delen van de binnenstad kauwgom verwijdert, een gemeente die midden tussen

Een fraai voorbeeld uit de eerste twee jaar van de

de schooljeugd op een snoeproute ‘zichtbaar’ schoonmaakt, of een ge-

zwerfafvalvergoeding noemt Van Zutphen de ‘Mooi

meente die sigarettenpeuken aanpakt bij openbare gebouwen.

schoon’ aanpak van ROVA (heeft voor 12 gemeenten waaronder Zwolle, Ommen en Winterswijk de zwerf-

Uit de cijfers blijkt dat in 2013 17 van de 27 steden met meer dan 100

afvalvergoeding aangevraagd). “Ze hebben de natio-

duizend inwoners en 236 gemeenten met minder dan 100 duizend in-

nale campagne van Nederland Schoon een eigen draai

woners samen voor dertien miljoen euro aan plannen indienen. In 2014

gegeven, compleet met lespakketten, voorkomen van

nam het aantal toe. Van de grote steden leverden 21 een plan in voor de

zwerfafval, afvalscheiding bij evenementen en een

extra aanpak van zwerfafval, het aantal kleinere gemeenten steeg tot

aanhangwagen vol schoonmaakgereedschap. Dit is de

286. Dit jaar ging in totaal 15,6 miljoen euro de kas van het Afvalfonds

‘aanhanger van Mooi Schoon’ waarmee buurtbewoners

uit. “Zo zie ik het graag”, zegt Van Zutphen die sinds tweeënhalf jaar de

een schoonmaakactie kunnen organiseren.”

door het Afvalfonds (het verpakkende bedrijfsleven) betaalde organisatie leidt. “Als de stijging op deze manier doorzet, is in 2016 iedereen met de vergoeding aan de slag.” Helemaal tevreden is ze nog niet. “De vergoedingen voor plannen van de extra aanpak van zwerfvuil vinden hun weg, maar in 2013 bleef zeven miljoen euro in kas en vorig jaar 4,4 miljoen euro. Dat is zonde”, vindt Van Zutphen. “Het geld gaat niet

Raamovereenkomst verpakkingen en zwerfafval Gemeenten krijgen jaarlijks gezamenlijk een vergoeding van maar liefst 20 miljoen euro, ofwel € 1,19 per inwoner, voor de extra aanpak van zwerfafval. Voor € 0,08 per inwoner zijn gemeenten ook ‘lid’ van GemeenteSchoon, die diverse workshops en seminars organiseert en samen met Nederland Schoon een kennisbank ontsluit met voorbeelden en praktische hulpmiddelen (www.kenniswijzerzwerfafval.nl). De 20 miljoen euro wordt tien jaar lang (2013 – 2022) in het Afvalfonds gestort door de producenten van verpakkingen. Gemeenten moeten de vergoeding aanvragen bij Nedvang. Ze mogen hun vergoeding enkele jaren opsparen om bijvoorbeeld een zeer gedegen plan uit te voeren.

De zogeheten light gemeenten (met minder dan 100 duizend inwoners) hoeven geen plannen uit te werken, maar moeten met een kruisje bij een of meer categorieën als gedragsbeïnvloeding, meten en monitoren of inrichting, aangeven waar zij het geld aan gaan besteden. De medium gemeenten (meer dan 100 duizend inwoners) moeten een plan indienen op een A4. Nederland Schoon beoordeelt de aanvragen. Sinds 1 oktober 2014 kunnen gemeenten hun aanvraag voor 2015 indienen. Inmiddels is een nieuwe handleiding beschikbaar.

Hélène van Zutphen, directeur Nederland Schoon.

18

GRAM | november 2014

Bijplaatsingen tegengaan

In Amsterdam-West zijn medewerkers van reiniging langs de deur gegaan. “Daar bleken niet alleen veel mensen bereid om bijvoorbeeld een ondergrondse container te adopteren. Het leverde ook een schat van informatie als ‘het is die buurman van 2 hoog die altijd zijn vuilniszak naast de container zet’”, zegt Addie Weenk, coördinator van het kenniscentrum Gemeente Schoon. Opvallende bron van informatie blijken vaak vrouwen (en mannen) die de hele dag thuis zitten, aldus Weenk. Opruimen, mensen aanspreken en handhaven is het devies om de bijplaatsingen tegen te gaan. Niet alleen trekken de zakken ander vuilnis aan, ook plaagdieren als duiven, ratten, meeuwen en eenden bijten de zakken open waardoor het afval verwaait en gaat zwerven. In Rotterdam hebben afvalambtenaren uitgevonden dat het in de islamitische religies helemaal niet verboden is om brood weg te gooien, zoals algemeen wordt aangenomen. “Als de imam benadrukt dat hygiëne op straat ook in het belang is van de spelende kinderen, belandt er ineens minder brood op straat”, zegt Weenk. In Rotterdam worden daartoe nu leaflets en flyers in diverse talen vanuit moskeeën verspreid.

GemeenteSchoon organiseert met steun van € 0,08 per inwoner uit de zwerfafvalvergoeding bijeenkomsten om dergelijke inzichten met elkaar te delen. Ook wordt samen met gemeenten nieuwe kennis ontwikkeld, bijvoorbeeld over beïnvloeding van gedrag en beleving. Inzichten en inspirerende voorbeelden worden onmiddellijk gepubliceerd in de kennisbank www.kenniswijzerzwerfafval.nl, die ook toegankelijk is voor burgers.

Kleine en grote initiatieven

op een plein willen leggen, doen dat deels oprecht om

Ondanks het enthousiasme van gemeenten, bemerkt

een schone omgeving te creëren. Maar het zwerfafval

Hélène van Zutphen soms aarzelingen en voorzichtige

is natuurlijk maar een klein onderdeel van zo'n grote

bezwaren van gemeenten. “Sommige gemeenten vin-

investering in de openbare ruimte.” Hetzelfde geldt

den het lastig om de aanvraag in te dienen, ze zeggen

voor gemeenten die een integraal beheer van een park

er geen tijd voor te hebben of ze hebben moeite om

nastreven, vult Henk Klein Teeselink van Nederland

zich te verplichten om extra beleid uit te voeren”, con-

Schoon aan. “Dat gaat ook over snoeien en andere on-

stateert Van Zutphen. “Achterblijvers zijn er wel, maar

derhoudstaken. Ook de gemeente die denkt dat met de

we doen daar officieel niets aan. Tegen hen zou ik wil-

inzameling van oud papier in minicontainers minder

len zeggen: natuurlijk kost het enige moeite, maar het

papier op straat waait in plaats van dozen, heeft on-

levert meer schone straten op en een niet te versma-

getwijfeld gelijk. Toch kun je die investering niet he-

den kans op positieve lokale publiciteit. Bij gebrek aan

lemaal op conto van een extra aanpak van zwerfafval

tijd of menskracht is het toegestaan om met de vergoe-

schrijven.” Voor die gevallen is de tien procent zijde-

ding iemand in te huren die een plan maakt.”

lings effectregeling bedacht. Gemeenten krijgen dan tien procent van het gevraagde bedrag.

Er zijn veel kleine en grote initiatieven. Groepjes sportievelingen die het zogeheten troeptrimmen beoefe-

Controle op hoofdlijnen

nen; al lopend, buigend en strekkend rapen zij zwerf-

Hélène van Zutphen hoopt dat volgend jaar de geheim-

afval op. Veel gemeenten zetten sportverenigingen

houdingsplicht rond zwerfvuilprojecten verdwijnt. Ge-

aan tot de bestrijding van zwerfafval. “De Klaas-Jan

heimhoudingsplicht? “Wij mogen officieel niets bekend

Huntelaar foundation speelt daar een actieve rol bij”,

maken over een vondst van bijvoorbeeld Utrecht. Daar

zegt Van Zutphen. Ook winkeliers en winkeliersvereni-

moeten we toestemming voor vragen. Jammer, want

gingen worden steeds meer bij het schoonhouden van

gemeenten kunnen anders sneller van elkaar leren. Het

de openbare ruimte betrokken.

wiel hoeft niet steeds te worden uitgevonden.” Ook de vrees van sommige gemeenten voor een zware ac-

Ook bij de grote gemeenten worden goede resultaten

countantscontrole, noemt ze ongegrond. “We nemen

gemeld (zie kader). Er zijn echter ook gevallen bekend,

elk jaar een steekproef onder tien procent van de deel-

waarbij de bestrijding van zwerfafval niet het hoofd-

nemende gemeenten. Als een gemeente kan uitleggen

doel van de aanvraag is. “Gemeenten die nieuwe tegels

hoe de actie bijdraagt aan minder zwerfafval en effici-

GRAM | november 2014

19

EXTRA AANPAK ZWERFAFVAL ënter opruimen, en zij dit op hoofdlijnen financieel kan

Maar zover zal het niet komen. Nederland Schoon is

onderbouwen met onder andere facturen, is het goed.

niet een organisatie van het opgeheven vingertje die

Als het geld bij wijze van spreken niet aan zwerfafval

eindeloos hamert op de moeilijkheden rond een weer-

maar aan zwerfkinderen of zwervers is gespendeerd,

barstig probleem als het zwerfafval op de Nederlandse

zullen we het terugvorderen. We zitten hier niet voor

straten. “Uit de sociale psychologie weten we dat aan-

niks.”

dacht voor een probleem vooral werkt als je het op een positieve manier brengt en laat zien wat je op een eenvoudige manier kan doen. Neem nou zo’n kleine gedragsverandering die de medewerkers van Centerparcs ten toon spreiden. Ze hebben daar de ‘bukplicht’ ingevoerd. Zien ze afval liggen, rapen ze het op. Daarom zijn die parken zo schoon. Bezoekers nemen dat voorbeeld mee naar huis.”

Tekst: René Didde

YouTrash in Utrecht

Pijnacker-Nootdorp Geïnspireerd op de in de jongerencultuur mateloos

De gemeente Utrecht werkt in 2014 voor het eerst

populaire media als YouTube en Facebook schreef

met de zwerfafvalvergoeding. “We hebben heel sa-

de gemeente Pijnacker-Nootdorp in 2013 en in 2014

menhangend programma opgetuigd”, zegt Marion

een wedstrijd uit voor jongeren in de leeftijdscate-

Overberg, hoofd van de beleidsafdeling Wijkon-

gorie van twaalf tot zestien jaar. “We moedigen hen

derhoud en Service van Stadswerken. In de wijken

aan om een filmpje te maken waarin ze laten zien

wordt op knelpunten extra geveegd. Medewerkers

wat je met zwerfafval moet doen”, vertelt Jos Kos-

spreken bewoners en winkeliers aan op zwerfafval.

ter, beheerder reiniging en openbare ruimte van de

Ook in de buurt van scholen is extra aandacht voor

gemeente. “Dat filmpje moeten ze vervolgens up-

zwerfafval. “En als eerste grote gemeente experi-

loaden op een door de stichting Jeugd en Jongeren-

menteren we in de wijk Lunetten met prullenbakken

werk beheerde Facebook-pagina. Bij hun klasgeno-

op straat met kleppen waardoor gescheiden inzame-

ten of elders moeten ze zoveel mogelijk ‘likes’ zien

ling mogelijk is.” Overberg is ook trots op de peu-

te verzamelen. De top 3 met de meeste likes krijgt

kenzuigers waarmee haar medewerkers in de omge-

kadobonnen van 250 euro, 125 euro enz. De win-

ving van cafés in de binnenstad en in winkelcentra

naar mag bovendien nog eens 250 euro schenken

met een soort mega-kruimeldief de sigarettenresten

aan een goed doel”, legt Koster uit. Uiteraard reikt

opzuigen. Concrete cijfers zijn er nog niet. Die vol-

de wethouder de bonnen uit, verschijnen er stukjes

gen na de evaluatie van 2014. “Misschien wel het

over in de lokale krant en worden de scholen actief

belangrijkste van dit eerste jaar is dat we zelf als

benaderd. “Het spel- en competitie-element moet als

organisatie veel actiever zijn geworden. We zijn nu

een olievlek gaan werken en nog veel meer jonge-

veel meer dan een logistiek apparaat dat zo efficiënt

ren bereiken”, zegt Koster. “We spreken de jongeren

mogelijk veegt. Medewerkers vragen zelf om een

nog teveel aan in onze taal en dat werkt slechts in

peukenzuiger en ze staan open voor nieuwe com-

beperkte mate. Het is beter dat ze de boodschap

municatietools als Apps. Dat vind ik pure winst.”

van vermijden van zwerfafval in hun eigen woorden formuleren.”

20

GRAM | november 2014

nieuws Tekst: Bas Peeters Nieuwe medewerker

is dan het verbranden ervan. Om de re-

aan maatregelen met zijdelings effect

De gezamenlijke vacature van Stadswerk

cycling van deze grondstoffen rendabel

op de zwerfafvalproblematiek (zoals af-

en NVRD heeft een geschikte kandidaat

te maken, moet goed worden gekeken

valinzamelsystemen en inrichting open-

opgeleverd. Anneloes Voorberg is op 1

naar de materiaalketen. Op welke plek

bare ruimte). Daarnaast wordt expliciet

november gestart als beleidsmedewer-

is deze keten nog niet optimaal? Waar

aan gemeenten gevraagd om in Waste-

ker Stadswerk/NVRD. Anneloes is stads-

in de keten moeten we ingrijpen? En wie

tool kenbaar te maken of hun gegevens

geograaf die de afgelopen drie jaar heeft

pakt deze handschoen op? Nog niet inge-

gebruikt mogen worden voor kennisde-

gewerkt als adviseur leefomgeving bij

schreven? Het kan nog via www.nvrd.nl

ling. Gemeenten die voor 1 februari een plan indienen, kunnen hun vergoeding

een woningbouwvereniging in Arnhem.

Ze komt in dienst bij Stadswerk en haar

Nieuwe masterclasses raadsleden

als voorschot krijgen. De handleiding is

functie wordt deels gefinancierd door de

in Nijmegen en Bussum

te vinden op www.nvrd.nl of op de sites

NVRD. Anneloes gaat zich in ieder geval

In de afgelopen maanden heeft de NVRD

van NederlandSchoon, GemeenteSchoon

bezighouden met de thema’s burgerpar-

vijf Masterclasses voor raadsleden ge-

en Nedvang. Voor vragen en of opmer-

ticipatie, groenbeheer en social return.

organiseerd, in samenwerking met ver-

kingen: Bas Peeters, peeters@nvrd.nl

schillende lidbedrijven in verschillende Uitvoeringsprogramma VANG huis-

regio’s. Hierin zijn de aandachtspunten

houdelijk afval in januari van start

voor een goed professioneel opdracht-

De afgelopen maanden heeft een werk-

geverschap aan de orde gekomen en

groep, die bestaat uit VNG, RWS Leef-

alle bestuurlijke aandachtspunten voor

omgeving en de NVRD, onder leiding

een duurzame, schone en sociale ge-

NVRD agenda

van I&M, hard gewerkt aan het opstel-

meente. Nieuw toegevoegd zijn mas-

november

len

uitvoeringsprogramma

terclasses op 26 november in Nijmegen

17 Netwerk Grondstoffen en Innovatie

VANG Huishoudelijk Afval. Vanaf begin

en op 27 november in Bussum. Voor

18 Cie. Communicatie

2015 worden gemeenten actief bena-

informatie of aanmelden: www.nvrd.nl

18 Redactiecommissie GRAM

van

een

18 Cie. Beheer Openbare Ruimte

derd om gezamenlijk de transitie van afval naar grondstof te maken en 75

Ketenproject luierrecycling

19 Regiobijeenkomst Noord-Holland

procent van het huishoudelijk afval te

Tijdens de bijeenkomst van de NVRD Re-

20 Regiobijeenkomst Noord-Nederland

gaan recyclen. Het uitvoeringsprogram-

gio Midden Nederland op 2 oktober is

27 Themadag afval en grondstoffen

ma is opgezet rondom vier actielijnen

een nieuwe techniek voor de recycling

28 Cie. Opleiden en Professionaliseren

die gemeenten moeten gaan ondersteu-

van luiers gepresenteerd. In 2015 wordt

28 Cie. Markt en Overheid

nen bij de ontwikkeling en uitvoering

deze techniek op pilot-schaal gereali-

van afvalbeleid dat leidt tot een forse

seerd bij de ARN in Weurt. Ondertussen

december

restafvalreductie. Voor meer informatie

zijn de NVRD, het Ministerie van I&M

01 Cie. Inzameling en Recycling

over het programma kunt u contact op-

en RWS Leefomgeving een ketenproject

02 Stuurgroep Open Standaarden

nemen met de NVRD, goorhuis@nvrd.nl

gestart met als doel om de luierketen

04 Bestuursvergadering

of stollman@nvrd.nl

sluitend te krijgen. In de loop van 2015

04 Algemene Ledenvergadering

worden de eerste resultaten hiervan ver-

11 Cie. KAM

Themadag Afval en Grondstoffen

wacht. Voor meer informatie: Maarten

11 Cie. Afvalpreventie

Op 27 november vindt de laatste thema-

Goorhuis, goorhuis@nvrd.nl agenda

dag van het jaar plaats: Keten voor Keten. De ambitie in Den Haag is groot: in

Handleiding zwerfafvalvergoeding

november

2020 zou elke gemeente op jaarbasis

In oktober is een geactualiseerde zwerf-

20 Ondertekening Green Deal stranden

nog slechts 100 kilo restafval per inwo-

afvalhandleiding ‘Systematiek uitkeren

25 Terugkomdag Gedragsverandering

ner moeten inzamelen. Probleem is dat

zwerfafvalvergoeding’ verschenen. Deze

december

gescheiden inzameling of nascheiding,

handleiding schetst de regeling voor

11 Inspiratiebijeenkomst Buiten Beter

gevolgd door sortering, transport, op-

vergoeding, het behandelproces en de

werking en recycling voor sommige ma-

meest gestelde vragen en antwoorden.

11 Bijeenkomst Bijplaatsingen

teriaalstromen nog een stuk kostbaarder

Ook wordt specifiek aandacht besteed

Beleven

GRAM | november 2014

21

AF VALC O N FERE NTIE 2014 – B E NCH M A RK FFA CT

Nederland en Vlaanderen vergelijken hun positie in afvalmanagement Op 30 oktober vond in Antwerpen de Afvalconferentie 2014 plaats. Het idee om een interland te spelen tussen Vlaanderen en Nederland viel in goede aarde. In het oktobernummer van GRAM gaven de organisatoren al een voorbeschouwing op deze derby der lage landen. Er waren 400 deelnemers naar Het Paleis gekomen. FFact presenteerde een zo objectief mogelijk beeld van de beleidsprestaties van de landen en van de prestaties van de afvalbedrijven.

Het debat dat volgde leverde nuttige conclusies op.

Benchmark Beleidsprestaties

aangehouden. Nascheiding van huishoudelijk afval

Vlaanderen en Nederland zijn wereldwijd koplopers voor wat afval-

vindt in Vlaanderen dan ook maar voor 6% plaats. In

management betreft. Ze zijn ook vergelijkbaar in inwonersdichtheid,

Nederland is dat 14%. Deze aanpak van scheiding aan

gezinsgrootte en welvaart. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de

de bron werpt vruchten af. Gemiddeld hielden de Vla-

prestaties veel overeenkomsten laten zien (tabel 1).

mingen in 2013 71% van het gewicht uit het restafval

Land/Regio Inw/km²

BBP €/inw

Nederland 497

32.600 2,23

3.640 78%

19%

3%

Vlaanderen 472

30.200 2,40

3.967 83%

13%

5%

België

30.500 2,31

4.344 73%

19%

8%

388

Inwoners Afval totaal Verwerking afval totaal /huishoud. kg/inw1 Recycling Verbranden Storten

Bronnen: Eurostat, OVAM, RWS Tabel 1: Algemene kentallen (2013) en totale afvalproductie in 2012

De benchmark brengt ook de verschillen in beeld. Dan valt direct op

tegen 51% voor Nederland. De cijfers, zoals opgeno-

dat Vlaanderen een andere aanpak voor huishoudelijk afval heeft dan

men in tabel 2, werden door de deelnemers aan de

Nederland. OVAM heeft als beleidsverantwoordelijke voor Vlaanderen

conferentie onderschreven. Vlaanderen ligt op kop als

gekozen voor maximale scheiding aan de bron en deze lijn consequent

het om scheiding van materialen gaat.

Wat verklaart nu dit succes in Vlaanderen? Daarover lie-

Materiaalfractie

Nederland Vlaanderen

pen de meningen niet zo ver uiteen. Ten eerste is er het

Geproduceerd huishoudelijk afval (kg/inw)

499

502

consequente beleid en de daaraan gekoppelde stimule-

Gescheiden ingezameld (kg/inw)

255

355

ringsacties. OVAM promoot DIFTAR en goed ingerichte

Restafval (kg/inw)

244

146

containerparken (milieustraten) en stelt daarvoor sub-

Scheiding aan de bron (totaal)

51%

71%

sidies beschikbaar. Ten tweede hebben de gemeenten

GFT en tuinafval

54%

67%

zich verenigd in intercommunales (ICs) voor een slag-

Papier en karton

61%

80%

vaardige uitvoering. De ICs staan dicht bij de burger

Kunststoffen

21%

33%

en zorgen al jaren voor service en communicatie. Bo-

Glas

66%

87%

vendien hebben de intercommunales besloten overal

Metalen

28%

69%

een vergelijkbaar systeem van gescheiden inzameling

Inert

78%

97%

in te voeren. Dat vereenvoudigt de communicatie en

Hout

35%

56%

bevordert het ontwikkelen van recyclingtechnieken en

AEEA

66%

92%

recyclingmarkten.

Overig

14%

31%

Verbranden

48% 28%

De Nederlandse focus

Storten

1% 1%

Nederland heeft in de periode vanaf 1995 in ruim 5 jaar een enorme ontwikkeling van de recycling door-

Tabel 2: Resultaten voor huishoudelijk afval in 2013

gemaakt. Daarna is vooral het storten teruggedrongen en de verbrandingssector sterk geoptimaliseerd.

1

Nederland : zonder baggerspecie, Vlaanderen en België zonder afval van afvalverwerkingsbedrijven (secundair afval)

22

GRAM | november 2014

Benchmark Afvalbedrijven cijfers 2013

Omzet in €* mln

NL private bedrijven NL overheidsgedomineerd

2.403 1.113 3.516 1.283 395 1.678

Totaal NL

Belgie private bedrijven Vlaanderen Intercommunales Totaal BE

EBIT * in % omzet

Milieukwaliteit

MVO Beleid

Keten

Sociaal

2,7%

11,9% 5,6% 5,1% 7,1% 5,6%

Groen: adequaat. Oranje: matig. Rood: onvoldoende (voor continuïteit bedrijf) Tabel 3: Resultaten benchmark afvalbedrijven per groep (rapportagejaar 2013)

Bedrijven hebben door hun schaalgrootte de top van

private afvalbedrijven en daarnaast de 11 grootste in Vlaanderen ac-

Europa kunnen bereiken als het gaat om reduceren

tieve intercommunales onderzocht.

van emissies, opwekking van elektriciteit en benutten van energie (stoom en warmte) uit afval. Ook zijn door

Door het gedeeltelijk nieuwe deelnemersveld is bewust een pas op de

de schaalvoordelen de kosten van verwerking relatief

plaats gemaakt qua diepgang. Om een overzicht te krijgen zijn de po-

laag. Gemeenten waren vrij om het inzamelsysteem

sities vergeleken binnen groepen van private en publieke bedrijven.

zo goed mogelijk aan te passen aan de wensen van

Voor Nederland zijn dit 13 private bedrijven en 14 overheidsgedomi-

de burgers. Zo heeft Nederland voor 29% van de in-

neerde NV’s en BV’s en 2 gemeenschappelijke regelingen (samen de

woners een DIFTAR systeem met relatief goede schei-

groep overheid).

dingsresultaten. Het beeld is meer versnipperd dan in Vlaanderen en de focus op afvalscheiding minder. Dat

Kleine voorsprong

neemt niet weg dat het Nederlandse afvalbeleid nog

Het overzicht in tabel 3 geeft een indicatie van de positie van de landen

steeds één van de beste systemen in Europa heeft. Re-

en de groepen afvalbedrijven. Het rendement bij de private afvalbedrij-

cent heeft het ministerie besloten de ambities voor re-

ven staat in Nederland nog iets sterker onder druk dan in België. In het

cycling van huishoudelijk afval sterk op te schroeven.

debat gaf Wieger Droogh van Sita aan dat vooral in de inzameling in Nederland de prijsdruk hoog is. De benchmark geeft onderliggend aan dat

Op weg naar een circulaire economie?

er nog steeds kleinere private bedrijven zijn die in nichemarkten uitste-

De kampioenen in afvalmanagement hebben allebei

kende economische resultaten boeken. Bij de publieke bedrijven is de

vol ingezet op een beleid gericht op het produceren

druk op rendement minder. In Nederland presteren vooral de grotere

van grondstoffen uit afval. Voor het realiseren van een

publieke bedrijven goed. Zij konden in 2013 hun afval-energiecentrales

circulaire economie is, naast recycling, vooral het ver-

op vollast laten draaien.

duurzamen van de keten van de productie en het gebruik van secundaire materialen belangrijk. De vraag

De duurzaamheidscomponenten van de benchmark zijn net iets beter

wie hier nu het best gepositioneerd is, kon nog niet

ingevuld door de Nederlandse bedrijven dan door hun Belgische en

beantwoord worden. Nederland geeft aan dat ze het

Vlaamse collega’s. De overwegend groene kleur geeft aan dat de presta-

beleid van terugwinnen van materialen zal versterken

ties op een goed niveau liggen. De Vlaamse intercommunales laten nog

in de komende jaren en daarmee een deel van de ach-

een wisselend beeld zien in de wijze van presenteren van hun MVO-

terstand op Vlaanderen zal inlopen. Vlaanderen gaf

inspanningen. Ook daarom is het onderdeel ketenanalyse niet goed te

aan dat ze zal doorschakelen naar het aanpakken van

beoordelen.

specifieke economische sectoren om daar nog directer

De conclusie is dat de economische situatie in beide landen met een

kringlopen te sluiten. OVAM wijst de bouwsector aan

bedrijfswinst (Earnings before Interest en Tax) van 5,6% uitdagend is

als kansrijk. Deze sector is goed voor 41% van de af-

te noemen. De Vlaamse bedrijven hebben nog een To Do-lijstje om zich

valproductie.

op MVO en duurzaamheid te presenteren.

Benchmark Afvalbedrijven

Nieuwe impuls

Al vanaf 1997 zet FFact de prestaties van de Nederland-

Beide benchmarks maakten het mogelijk om vanuit feiten en met di-

se afvalbedrijven op een rij. De aanpak vanuit markt-

verse invalshoeken samen te werken aan ideeën en oplossingrichtin-

perspectief en ranking is primair op basis van omzet

gen. Er is meer wederzijds begrip ontstaan voor de aanpak en de uit-

in afvalmanagement. Sinds 2009 omvat de benchmark

dagingen voor de toekomst. Een mooie start van verder samenwerken

criteria voor rendement, milieukwaliteit en maatschap-

en delen van kennis. De volledige presentaties zijn te downloaden op

pelijk verantwoord ondernemen (MVO). Deze aspecten

www.ffact.nl.

bepalen de continuïteit van de onderneming (profit, planet en people). In 2014 bleef die aanpak groten-

Tekst: Frank Hopstaken, FFact

deels overeind en zijn naast 29 Nederlandse afvalbedrijven ook de 6 grootste in België actieve

*Earnings before Interest en Tax

GRAM | november 2014

23

Naar een afvalloos festival Een schoon festival zonder afval. Dat is het doel van Festival Mundial in Tilburg. Met steun van de gemeente Tilburg wil het festival in drie jaar een evenement worden waarvan élke gram afval wordt hergebruikt. Dit jaar werd voor het eerst geëxperimenteerd met gedragsbeïnvloeding van bezoekers. Hoe zorg je ervoor dat bezoekers hun papieren beker of plastic patatbakje in de juiste bak gooien? De editie van Mundial 2014 is net geëvalueerd. Het festivalterrein en de camping bleken opvallend schoner.

Op 27, 28 en 29 juni 2014 was in Tilburg voor de 27e

op. “Onbewust stimuleert dat zorgzaam weggooige-

keer het jaarlijkse Festival Mundial. Een festival met

drag op het terrein”, vertelt projectleider Wim Snijder

muziek, dans en theater uit alle windstreken. Mundial

van De AfvalSpiegel.

heeft met steun van de gemeente Tilburg het project Groen, Groener, Groenst opgezet, in samenwerking

Afvaltoren

met milieubureau De AfvalSpiegel Bureau Milieu &

Overal stonden sets afvalbakken voor gescheiden in-

Werk. “Dit eerste jaar was vooral bedoeld om dingen

zameling: een oranje met ‘kunststof’ en een zwarte

uit te proberen,” vertelt Ton van der Leun. Hij is vanuit

met ‘restafval’ erop.’ Op het centrale plein stond als

de gemeente Tilburg betrokken bij het project.

blikvanger de Afvaltoren: een speels vormgegeven

“Het doel van deze editie was bewustwording. Als be-

houten toren met glijbaan, die in samenwerking met

zoekers zich bewust zijn van het materiaal dat ze ge-

de ASN bank is gerealiseerd. Twee afvalscouts bij de

bruiken – een plastic beker of papieren bakje –, dan

toren hielpen kinderen op ludieke wijze hun afval te

gooien ze het afval ook in de juiste bak.”

scheiden. “Op het terrein stond ook een groot aantal drinkwaterpunten,” vertelt Van der Leun. “Bezoekers

Publiekscommunicatie

konden plastic flesje kopen en dat gratis vullen met

Festival Mundial probeerde die bewustwording te reali-

water. Zo voorkwamen we een hoop rondslingerende

seren via publiekscommunicatie. De vrijwilligers achter

plastic flesjes.”

de tap, bij de frietkraam en op het terrein droegen allemaal een T-shirt met de tekst ‘Groen, Groener, Groenst.

Stadse avonturiers

Maak Festival Mundial afvalvrij en schoon!’. Die slogan

Voor Jan Drissen, directeur van Mundial Productions,

kwam terug op posters, borden en advertenties in de

voelt de aandacht voor afval heel logisch. “Duurzaam-

rest van de stad. Ook ruimden vrijwilligers regelmatig

heid past bij ons, Mundial is van oudsher een maat-

Afvalscouts helpen kinderen afval te scheiden bij de zogeheten afvaltoren.

24

GRAM | november 2014

schappelijk betrokken festival. Het past ook bij on-

werkt. We willen bijvoorbeeld meer weten over hoe we

zehuidige doelgroep, die we omschrijven als stadse

gedrag van bezoekers kunnen sturen. Dit eerste jaar

avonturiers van 18 tot 35 jaar. Voor ons versterken

hebben we daarom ongeveer 20 vrijwilligers gevraagd

schoon en duurzaam elkaar. Daarom willen we de ko-

met een ‘afvalbril’ te observeren. Ze kijken bijvoorbeeld

mende jaren een forse stap maken. Zodat we een voor-

naar hoe schoon het terrein is, of de afvalbakken vol of

beeld kunnen worden voor andere festivals.”

leeg zijn en hoe bezoekers reageren op de afvalaanpak. Direct na het festival hebben deze vrijwilligers een

Smetteloos

vragenlijst ingevuld. Hieruit leerden we onder meer dat

In oktober evalueerden de betrokken partijen Mundial

de aanduidingen op de afvalbakken duidelijker moe-

2014. De uitkomsten van die evaluatie zijn overwe-

ten, zodat bezoekers snel zien wat waarin moet. We

gend positief, aldus Van der Leun. “We hebben in de

constateerden tegelijkertijd dat de bezoekers het afval

evaluatie een tweedeling gemaakt tussen frontstage en

al behoorlijk consequent hebben gescheiden: slechts

backstage. Onder frontstage verstaan we het festival-

15 procent niet-kunststof tussen het kunststofafval.”

terrein, de camping, het parkeerterrein en de looproutes naar het festival. Die eerste twee bleven dit jaar

Leren voor andere festivals

opvallend schoon. De camping was bijna smetteloos!”

Van der Leun: “Het motto Groen, Groener, Groenst geeft

Op het parkeerterrein en langs de looproutes lag he-

weer dat Mundial en Tilburg ieder jaar een duurzame

laas wel zwerfafval. “Maar, we weten niet of dat er al

stap vooruit willen zetten. Dat levert inzichten op die

lag, of dat onze bezoekers dat hebben achtergelaten.

straks ook bruikbaar zijn voor andere festivals in de

Daarom zorgen we volgend jaar dat die gebieden voor

stad. Bijvoorbeeld voor de Tilburgse Kermis, de groot-

de start van het festival schoon zijn. En dat daar tijdens

ste kermis van Europa. Hopelijk zit de gemeente ko-

Mundial regelmatig wordt opgeruimd.”

mend jaar om de tafel met organisatoren van andere evenementen!”

Horecamedewerkers Het gedeelte backstage bleek lastiger schoon te hou-

Meer weten?

den. Terwijl het aan de voorkant van veel eettentjes

Neem contact op met Ton van der Leun van de gemeen-

brandschoon was, lag er achter de schermen veel rom-

te Tilburg: ton.van.der.leun@tilburg.nl of met Wim Snij-

mel. Horecamedewerkers was gevraagd om, net als

der van De Afvalspiegel: w.snijder@bureaumw.com

bezoekers, hun afval te scheiden. “Dat viel niet mee”, blikt Van der Leun terug. “Zij hebben heel veel afval

Ook aan de slag met schone evenementen?

en ook nog eens veel verschillende materialen. Dit jaar

Gemeente Schoon publiceert in november een nieuwe

konden ze hun glaswerk of verpakkingen niet schei-

Handreiking schone evenementen, met onder andere

den. Daar komt volgend jaar dus meer aandacht voor.”

een handige checklist en voorbeelden uit de praktijk.

Neem voor meer info contact op met Addie Weenk van

Afvalbril

Gemeente Schoon: addie.weenk@rws.nl

Het project Groen, Groener, Groenst loopt in totaal drie jaar. “Door deze aanpak kunnen we tweemaal leren van

Tekst:

de vorige editie,” zegt Snijder. We zien dan wat echt

Eveline van Hamburg, Tappan Communicatie

GRAM | november 2014

25

( Advertorial )

Humana en KICI: Samen sterker verder

I

n de vorige editie van Gram kon u al lezen dat de textielinzamelaars Humana en KICI opgaan in een nieuwe charitatieve organisatie. Samen kunnen ze hun doelstelling om de wereld rechtvaardiger en duurzamer te maken sterker ten uitvoer brengen. Met 20 miljoen ingezamelde kilo’s textiel per jaar is er genoeg draagkracht om mens en milieu vooruit te helpen

Service op hoog niveau Elk begin is moeilijk en het zal voor sommige gemeenten best even wennen zijn om afscheid te nemen van de naam waar ze aan gewend zijn. De accountmanagers van KICI en Humana blijven de vaste aanspreekpunten. Zij regelen ook in de nieuwe situatie samen met de gemeente een optimale manier voor inwoners om met een zak textiel hun medemens te helpen.

Want wat er ook verandert, dat is nog steeds de wens van de Nederlander.

Aanpak met social return Als grote organisatie heb je gemeenten meer te bieden. Zo is er voldoende draagvlak om te investeren in projecten waarbij mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een leuke baan vinden in het verwerken van textiel. Zelfredzaamheid streven we immers niet alleen na in verre gebieden, ook hier kunnen sommige mensen een steuntje in de rug gebruiken.

26

GRAM | november 2014

Meer textiel, meer recycling Mensen gooien gelukkig steeds meer niet-herbruikbare kleding en versleten goederen als handdoeken, lakens en gordijnen in de containers. Toepassingen om het niet-herdraagbaar textiel te verwerken, blijven dus nodig om de cirkel rond te krijgen. KICI en Humana bundelen ook op dit vlak hun inspanningen om zo veel mogelijk textiel nog een keer te gebruiken.

Het goede doel profiteert Door samen te gaan, wordt het gedoneerde textiel optimaal omgezet in geld voor goede doelen. Nu orkestreert Humana projecten om mensen via opleiding en training zelfredzaam te maken. KICI steunt tal van projecten in binnen- en buitenland, waarbij steeds oog is voor duurzaamheid. De ervaring uit beide organisaties wordt vanaf 2015 toegepast op zowel bestaande als nieuwe projecten. Zo kan educatie een groot verschil maken in regio’s waar katoen wordt geteeld of de productie van textiel plaatsvindt.

Altijd een luisterend oor Per 1 januari gaan de twee stichtingen gezamenlijk aan de slag om de cirkel rond te maken van textielproductie naar verwerking en terug. Heeft u vragen over de fusie of wat de nieuwe organisatie voor uw gemeente kan betekenen? Neem dan

Het KICI keur is een officieel in de Benelux gedeponeerd en geregistreerd keurmerk dat volledig is geaccrediteerd. contact op met een van onze accountmanagers via 070 383 0306 (KICI) of 030 657 0009 (Humana).

Met KICI maakt u het verschil.

Meer informatie: www.kici.nl, 070 383 0306

N IEUWT JES VAN DE ZAKE LIJ KE M A RK T

NIEUWS

Gezamenlijke bladruimactie in Nijmegen Op zaterdag 25 oktober vond in de Rembrandt buurt in Nijmegen een gezamenlijke bladruimactie plaats. Dit was een proef waarbij bewoners samen met medewerkers van Dar het bladafval in hun buurt opruimen. Bewoners werden voorafgaand aan de actie opgeroepen hun bladafval, uitgezonderd van snoeiafval, aan de straat aan te bieden. Vanuit Dar waren in totaal negen medewerkers aanwezig. Zij hadden drie middelgrote veegmachines, zes bladblazers en een bladzuiger meegenomen om samen met de bewoners het bladafval in de buurt op te ruimen. De bewoners waren positief over de actie.

Nieuws van AW Materieel Verhuurbedrijf van reinigingsmaterieel, AW Materieel, heeft een nieuwe vierassige haakwagen in het assortiment. Evenals de achterladers, zijladers en kraanwagens, is ook deze wagen weer goed geconfigureerd voor de reinigingsmarkt. Uitgangspunt van alle reinigingsvoertuigen van AW Materieel is comfort en bedieningsgemak voor de chauffeur.

Daarnaast moet een voertuig multi inzetbaar zijn.

De Volvo cabine garandeert een goede ergonomie voor de chauffeur.

Door de vier assen en de zware haak kunnen containers tot 26 ton vervoerd worden en met de vangmuilkoppeling kunnen ook aanhangers worden meegenomen. Door de boostersluiting en een aansluiting voor kipperkleppen kunnen alle soorten containers door de Hiab haak worden opgetrokken en aangesloten.

AW Materieel bouwt (reinigings)machines, verhuurt reinigingsmaterieel en verzorgt onderhoud en revisies aan diverse merken opbouwen.

Inl. www.awmaterieel.nl

Jubileum ARN-directeur Op 16 september vierde Gerard van Gorkum zijn 25 jarig jubileum.

Hij trad in 1989 bij ARN in dienst als adjunct-directeur. In 2001 werd hij benoemd tot algemeen directeur. Aan opstappen denkt hij nog lang niet. "ARN is een mooi, dynamisch bedrijf dat altijd actief inspeelt op nieuwe ontwikkelingen. Het geeft veel voldoening om te werken in een dynamische en maatschappelijk relevante sector."

GRAM窶ポ窶ハovember 2014

27

N IEUWT JE S VAN DE ZAKE LIJK E M A RK T

NIEUWS

Bio-energiecentrale HVC weer in bedrijf De bio-energiecentrale van HVC is sinds

in Nederland. Dit is genoeg om 150.000

kort weer in bedrijf. Door een brand in

mensen van groene stroom te voorzien.

de zomer van 2013 was er grote schade

De bio-energiecentrale levert daarmee

ontstaan aan onderdelen van de centrale.

ongeveer een derde van alle duurzame

De herstelwerkzaamheden zijn afgerond

elektriciteit van HVC. Om deze groene

en de bio-energiecentrale werkt weer

stroom te produceren, wordt per jaar

volledig.

170.000 ton (niet recyclebaar) afvalhout

Met de bio-energiecentrale wordt per jaar

verbrand. Een groot deel van het afval-

ruim 200.000 MWh aan elektriciteit op-

hout wordt ingezameld via het grof huis-

gewekt, dat is bijna drie procent van de

houdelijk afval in de aandeelhoudende

door biomassa opgewekte elektriciteit

gemeenten van HVC.

Avalex medewerkers ontvangen diploma MBO milieustraat Nieuwe ont-

Prometheus Informatics vernieuwt E-Ident

Medewerkers van Avalex hebben het

medewerker milieustraat.

MBO-1 Medewerker Milieustraat diploma

wikkelingen en kwaliteitverbetering vra-

in ontvangst genomen. Met dit diploma

gen steeds meer kennis en kunde van

hebben de medewerkers meer mogelijk-

de medewerkers. Daarnaast besteedt

heden in hun loopbaan en zijn zij breder

de opleiding aandacht houding, gedrag,

Prometheus lanceerde onlangs een in-

inzetbaar. MBO-1 Medewerker Milieu-

verantwoordelijkheid en communicatie-

novatie op het gebied van geregistreerde

straat is een erkende opleiding door het

ve vaardigheden. De deelnemers ontwik-

inzameling: de vernieuwde versie van E-

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en We-

kelen zich zowel op persoonlijk als op

Ident. E-Ident is een boordcomputer-suite

tenschap. Deze opleiding sluit aan bij de

algemeen gebied, waardoor zij betere

van Prometheus met geﾃｯntegreerde func-

functie eisen voor een gekwalificeerde

doorgroeimogelijkheden hebben.

tie voor registreerde inzameling. Het innovatieve aan E-Ident is dat zowel (mini) containers met laag frequente chips/tags als (mini)containers met ultra hoog frequente chips/tags (gelijktijdig) kunnen worden geﾃｯdentificeerd en geregistreerd.

De suite bevat complete software die orderprocessing, tracking& tracing, identificatie en registratie van (minicontainers), Guided Navigation, rijstijlanalyse en urenregistratie mogelijk maakt.

28

GRAM窶ポ窶ハovember 2014

103

Containerwielen van Haco...

... besparen u mankracht!

Haco wielen maken uw containers ﾃｩcht mobiel.

De garantie voor uitstekende rijeigenschappen.

Bel voor informatie:

Protempo bv Postbus 21, 6500 AA NIJMEGEN Nederland Tel. +31(0)24-3711711. Fax +31(0)24-3711700 verkoop@protempo.eu www.protempo.eu

adv. 103 190x130 mm.indd 1

11-02-2010 13:55:19

GRAM窶ポ窶ハovember 2014

29

Colofon Uitgever NVRD, WTC Arnhem Nieuwe Stationsstraat 10 6811 KS ARNHEM Telefoon 088 - 3770000 E-mail post@nvrd.nl I-net www.nvrd.nl

Redactiecommissie Marc Veenhuizen, gemeente Apeldoorn (hoofdredacteur) Riny de Jonge, stadsdeel Amsterdam-Oost Willy Brinkbäumer, Twente Milieu Martin van Nieuwenhoven, Rijkswaterstaat Addie Weenk, Rijkswaterstaat Diederik Notenboom, Meerlanden Bas Peeters, NVRD

Agenda 12 november ‘Het Rendement van Schoon’, congres over Zwerfafval en het positieve effect van Schoon, MediaPlaza Utrecht, www.hetrendementvanschoon.nl 27 november ‘Keten voor Keten’, NVRD themadag afval en grondstoffen Congrescentrum ReeHorst Ede, www.nvrd.nl 27 november

Eindredactie Karin Hegeman en Karin Giesen Postbus 1218, 6801 BE Arnhem tel. 088 - 3770000 e-mail: hegeman@nvrd.nl

Dag van Verkeer & Mobiliteit Nederland Expo Houten, www.verkeerenmobiliteit.nl

Advertentie-exploitatie Bureau Van Vliet Postbus 20, 2040 AA Zandvoort tel. 023 - 5714745 e-mail: M.dewit@bureauvanvliet.com

Opmaak en druk Weevers, www.weevers.nl Gemeentereiniging en Afvalmanagement is het officiële vakblad van de

Abonnementenadministratie NVRD, Postbus 1218, 6801 BE Arnhem Jaarabonnement ad € 98,– excl. BTW. België € 122,50 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: € 11,50.

morgen kunt u haar gerust weer een vraag stellen

Beëindiging abonnement Abonnementen moeten schriftelijk bij de NVRD en uiterlijk op 15 november worden opgezegd.

Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd.

ISSN 1569-0458 © NVRD

Bel de gratis KWF Kanker Infolijn 0800 - 022 66 22 GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC®-keurmerk en verschijnt 10x per jaar.

Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

30

GRAM | november 2014

Al uw persoonlijke vragen over kanker persoonlijk beantwoord

Close-Up

Innovatieve wascontainer Steeds meer gemeenten kiezen voor ondergrondse containers. AW Materieel heeft een wasinstallatie ontwikkeld, waarmee de ondergrondse containers snel en ergonomisch, in één gang, geleegd en gereinigd kunnen worden. De eerste mobiele wascontainer UWC3.5-14 is verkocht en krijgt lovende reacties.

“Er zijn nog niet zo veel wasinstallaties op de markt

AW Materieel is een jong en innovatief verhuur- en

voor ondergrondse containers”, verklaart directeur

machinebouwbedrijf, dat gevestigd is op het Ecopark

Gert-Jan van Wieren van AW Materieel. “De installaties

bij Emmeloord. Core-business is de verhuur van reini-

die er zijn, zijn vaak gecompliceerd en erg onderhouds-

gingsvoertuigen, zoals afvalinzamelwagens en contai-

gevoelig. Wij zochten naar een betere oplossing.” AW

nertrucks. Sinds een jaar heeft AW Materieel een eigen

Materieel ontwikkelde zelf een slimme wascontainer,

ingenieur in dienst, die in samenwerking met de klant

die op een kraanwagen kan worden geplaatst. Direct

opbouwinstallaties en reinigingsmachines ontwikkelt

na leging wordt de container van binnen automatisch

voor de verkoop. Van Wieren: “Dat kan ook gaan om

onder hoge druk grondig gereinigd. Met de stoomclea-

doorontwikkeling van bestaande machines, zoals put-

ner kan het zuiltje worden schoongespoten.

liften en kolkenzuigers. Kwaliteit en duurzaamheid staan bij ons voorop, dus zoeken we steeds naar de

“Door verkeerde bestrating blijft er wel eens water in

beste en meest innovatieve oplossingen.”

de betonput staan”, aldus Van Wieren. “Wij kunnen ook een zuigunit integreren in deze machine, zodat je dat

Mobiliteitsgarantie

probleem met onze wasinstallatie in één beweging op-

AW Materieel is tien jaar geleden opgericht om gemeen-

lost.“ De UWC3.5-14 heeft een schoonwater- en afval-

ten en inzamelaars mobiliteitsgarantie te verlenen. “Als

watertank van respectievelijk 3,2 en 3,5 kubieke meter.

een wagen uitvalt door calamiteiten of als er een tijde-

Het slib wordt tijdens de reiniging gescheiden van het

lijk tekort is aan materieel, wil je kunnen vertrouwen

afvalwater, zodat er meer capaciteit overblijft.

op een goed verhuurbedrijf”, aldus Van Wieren. “Onze wagens zijn uiterst ergonomisch en voor iedereen

Korte lijnen

makkelijk te bedienen. Elke chauffeur kan er mee weg-

Volgens Van Wieren is de innovatieve wascontainer

rijden. Dat is een belangrijk aspect, want vaak wordt

goed ontvangen. “We hebben hem zelf ontwikkeld op

een wagen voor langere tijd gehuurd, maar soms ook

basis van praktijkervaringen. Omdat we een relatief

voor één dag.”

klein bedrijf zijn, hebben we korte lijnen met de gebruikers van onze verhuurwagens en opbouwinstalla-

AW Materieel werkt volgens de ISO 26000 norm en

ties. Daardoor hebben we goed in beeld aan welke ei-

streeft op elk gebied naar duurzaamheid. De wagens

sen een wasinstallatie moet voldoen. De eerste klanten

zijn bijvoorbeeld zo zuinig mogelijk in brandstofge-

waren behoorlijk enthousiast en dat sterkt ons in het

bruik. Het eigen bedrijfspand op het Ecopark is CO2-

idee dat de UWC3.5 een gewild artikel gaat worden in

neutraal en heeft ook een specialistische werkplaats

ons machinebouwassortiment.”

voor revisie en onderhoud.

Tekst: Hetty Dekkers

GRAM | november 2014

31

Strooieffect bereiken 2 per m

Vacuümzout van AkzoNobel is vochtig en het heeft een fijne korrelgrootte. Dankzij deze eigenschappen wordt een gelijkmatig strooipatroon bereikt. Het stuitert nauwelijks weg, zoals bij grove soorten wegenzout het geval is. Doordat AkzoNobel vacuümzout zo goed hecht aan het wegoppervlak kan het ook met hogere snelheden worden gestrooid. Het gevolg is dat met minder AkzoNobel vacuümzout - in vergelijking met ander wegenzout - ten minste hetzelfde resultaat wordt bereikt. Een o p t i m a a l s t ro o i e ff e c t v o o r m a x i m a l e veiligheid van weggebruikers met een minimaal verbruik van wegenzout. Kortom: méér strooieffect bereiken per m2.

Voor vragen: wegenzout@akzonobel.com Voor informatie: www.wegenzout.nl

AN_200932_260814

Het is tijd voor meer met minder!