UTRECHT STOPT MET

UTRECHT STOPT MET BRONSCHEIDEN VAN PMD

Vanaf 2021 hoeven inwoners van Utrecht hun plastic, blik en drankpakken niet langer thuis te scheiden. De machines van het afvalverwerkingsbedrijf kunnen het beter. Volop afval scheiden blijft het motto, alleen haalt de gemeente het PMD er pas later uit maar met een verdubbelde grondstoffenwinst. Hoe kwam het zo?

De keuze van Utrecht om haar restafval na te gaan scheiden lijkt op het eerste oog ietwat grillig. Het beleid om inwoners thuis Plastic, Blik en Pak (PBP) te laten scheiden, is nog niet eens volledig uitgerold. Onder de noemer ‘Het Nieuwe Inzamelen’ zouden eind 2021 in totaal zo’n 40 duizend huishoudens thuis kliko’s voor gft, PMD en papier krijgen. Voor hun restafval zijn ondergrondse wijkcontainers aangelegd. Voor Utrecht zijn er twee redenen om weer op andere gedachten te komen. De eerste reden was het resultaat van een proefproject vorig jaar bij AVR in Rotterdam. Hieruit bleek dat met nascheiding 51 procent van het PMD is te scheiden en met bronscheiding slechts 26 procent. Waar een Utrechts gezin jaarlijks tot 8 kilo plastic, blik en pak komt, halen de sorteermachines van AVR zo’n 15 kilo PMD uit het restafval. Nascheiden levert in kwantiteit dus het dubbele op. Het tweede argument reikt onderzoek door Wageningen Universiteit aan naar het recyclen van plastic folies. Van nagescheiden stromen wordt beweerd, dat ze viezer zijn. Het Wageningse onderzoek wijst uit dat bij beide foliestromen weliswaar sprake is van vervuiling, met name geur. Echter, ook nagescheiden folies worden gewassen en gegranuleerd. Voor de uiteindelijke toepassing maakt het dus niet uit dat dit PMD is nagescheiden. “Voor ons was dit nieuwe informatie. Zeg maar ‘nascheidend inzicht’", legde wethouder circulaire economie Klaas Verschuure uit tijdens de vergadering van de raadscommissie Stad en Ruimte over de nieuwe Grondstoffennota van het college eind september. TEKST: PIETER VAN DEN BRAND

Vanwege de positieve uitkomsten van zowel de pilot bij AVR als het onderzoek van de Wageningse universiteit stelde het Utrechtse college in de Grondstoffennota dan ook voor bij PMD op nascheiding over te gaan. Het verwerkingscontract met AVR, dat komend jaar ingaat, maakt dat ook mogelijk. De ingreep lijkt ook nodig om in 2025 het Utrechtse doel van jaarlijks 178 kilo per persoon restafval te halen. In de wijken waar nu een aantal jaren PMD aan de bron wordt gescheiden is de jaarlijkse hoeveelheid restafval tot 200 kilo per persoon teruggegaan (landelijk gemiddelde: 219 kilo), dus er is meer nodig. Daarnaast weet de gemeente uit de rapporten van Afvalverwijdering Utrecht (AVU) dat dertig procent van het brongescheiden PMD te veel vervuild is. Dertig procent van de partijen brongescheiden PMD wordt door sorteerders afgekeurd en de acceptatie-eisen worden steeds hoger. Voor papier, glas, textiel en gft blijven in Utrecht aparte containers bestaan. Voor de hoogbouwbewoners en de inwoners van de binnenstad onderzoekt het college de mogelijkheid van een brengsysteem voor gft, in combinatie met proefprojecten en marktconsultaties. “Wat het beste is, weten we nu nog niet. Dat gaan we de komende twee jaar onderzoeken”, aldus Verschuure. “De boodschap is juist dat we

Wethouder Klaas Verschuure van Utrecht: ‘De boodschap is juist dat we niet stoppen met scheiden.’ (Foto: Robert-Oosterbroek)

niet stoppen met scheiden. We gaan door met het scheiden van gft, glas, papier en textiel. Alleen het PBP halen we er later uit en we winnen meer grondstoffen terug dan bij bronscheiding. Maar we blijven dus aandacht vragen voor milieubewust gedrag”, stelde Verschuure tijdens het raadsoverleg. Het college trekt er twee jaar voor uit om de PMD-bronscheiding wijkgericht uit te faseren.

RAAD

Eind november gaf de Utrechtse gemeenteraad groen licht voor het nieuwe grondstoffenbeleid. Vrijwel alle fracties staan achter de plannen, niet alleen de coalitiepartijen. Nascheiden levert meer grondstoffenwinst op door de snelle vorderingen van nascheidingstechnologie zonder een relevant kwaliteitsverschil tegenover bronscheiding. Ook hoeven de inwoners van Utrecht hun hoofd niet langer te breken over de vraag wat er wel en niet in de PMD-bak mag. Daar is nog altijd veel verwarring onder. Daarnaast storen veel gezinnen zich aan de drie kliko’s rond hun huis. Ze kunnen nu ruimte besparen, doordat de PMD-container verdwijnt. Ook ziet de raad nascheiding als een oplossing voor de binnenstad en de hoogbouw, waar bewoners weinig ruimte hebben voor inzamelbakken. Wel waarschuwt de raad voor verrommeling. De zeer regelmatige bijplaatsingen bij ondergrondse containers zijn in Utrecht een hardnekkig probleem. De uitdaging die de raad nadrukkelijk voor het college ziet, is het nieuwe nascheidingsbeleid helder naar inwoners toe uit te leggen, niet in de laatste plaats door de pittige stijging van afvalstoffenheffing in 2021 (van 236 naar 295 en van 286 naar 345 euro voor een- respectievelijk meerpersoonshuishoudens). De toename is te wijten aan marktontwikkelingen en hogere tarieven door de begin dit jaar landelijk ingevoerde verbrandingsbelasting. De Utrechtse gemeenten zijn in hun nieuwe verwerkingscontract vanaf 2021 miljoenen euro’s meer kwijt en die extra kosten landen in de afvalstoffenheffing.

Voor de raadsfractie van de Partij voor de Dieren komt de omschakeling te vroeg. Allereerst vreest de fractie dat de duizenden overbodige PMD-containers in de afvaloven gaan eindigen en geen nuttige herbestemming krijgen. Het college zou juist Bijplaatsingen bij ondergrondse containers zijn in Utrecht een hardnekkig probleem (Foto: Eric Westzaan).

langer door moeten gaan met PMD-scheiding om zo bij inwoners milieubewust gedrag te creëren. Nascheiding geeft niet het juiste voorbeeld en gaandeweg zal de scheiding van PMD verbeteren. Interacties aan de bron, stelt de PvdD-fractie, leveren uiteindelijk minder restafval op en op de lange termijn is dat beter voor het klimaat. Een amendement om het bestaande bronscheidingssysteem te combineren met nascheiding haalde het echter niet. Tegenstanders in de raad en ook wethouder Verschuure zelf wezen op de hoge kosten, waar geen financiële dekking voor is, naast de onwenselijke milieuonvriendelijke extra inzet van transportvoertuigen. Verschuure benadrukte nogmaals de voordelen voor nascheiden in de binnenstad en de hoogbouwwijken, waar afvalscheiding beperkt mogelijk is. De wethouder gaf tijdens de commissievergadering eind september al aan niet te kunnen garanderen, dat alle PMD-containers worden hergebruikt. “Vermoedelijk zitten er ook beschadigde exemplaren tussen, waar we niets meer mee kunnen.” Voor Verschuure staat zorgvuldige communicatie met inwoners voorop. “Vandaar ook dat we kiezen voor een gefaseerde invoering van nascheiden. Dit kan niet in één klap. We moeten dit per wijk goed inregelen.”