VEEL ANIMO VOOR SUBSIDIEAANVRAGEN

VEEL ANIMO VOOR SUBSIDIEAANVRAGEN CIRCULAIRE AMBACHTSCENTRA 2020

Het icoonproject Circulaire Ambachtscentra (CA) heeft in korte tijd veel successen geboekt en bekendheid gekregen. Het besluit van Staatssecretaris Stientje van Veldhoven om voor 2020 meer geld vrij te maken voor dit project heeft hier zeker aan bijgedragen. In 2020 zijn maar liefst 22 subsidieaanvragen gehonoreerd, een stuk meer dan vorig jaar. Meer gemeenten krijgen nu de gewenste extra ondersteuning. Ook wordt de ontwikkeling van CA’s versneld. De transitie naar een circulaire en inclusieve economie in Nederland voor 2050 krijgt zo een flinke impuls.

TEKST: DAAN MIDDELKAMP BEELD: MARTIN WAALBOER/STICHTING REPAIR CAFÉ INTERNATIONAL

In 2019 heeft de eerste CA subsidieaanvraag plaatsgevonden. Toen hebben tien projecten financiële ondersteuning gekregen. Met deze impuls zijn zij aan de slag gegaan met het verder ontwikkelen van het concept Circulaire Ambachtscentra. Een plek of netwerk waar het draait om hergebruik, reparatie, hoogwaardig recycling van consumptiegoederen en bewustzijn over circulariteit creëren. Een CA kan als vliegwiel fungeren voor een circulaire en inclusieve economie. Een centrale spil om duurzaamheidsambities waar te maken, circulaire projecten aan op te hangen en te gebruiken om hogerop de R-ladder te komen. In cijfers is de positieve ontwikkeling goed weer te geven. In totaal zijn er nu 70 projectplannen beoordeeld, waarvan 32 initiatieven financiële ondersteuning ontvangen hebben vanuit het Rijk. Bij sommige initiatieven gaat de samenwerking over de gemeentegrenzen heen. Er worden nu 59 gemeenten ondersteund vanuit de subsidie. In totaal wonen er 4.8 miljoen Nederlanders in deze gemeenten, die hopelijk in de toekomst allemaal bediend worden door een circulair ambachtscentrum. Zogezegd, wordt nu al 27% van de Nederlanders ‘bereikt’ door het icoonproject. Opvallend dit jaar is dat veel aangrenzende gemeenten van al deelnemende gemeenten aanvragen indienden. De circulaire ambachtscentra verspreiden zich duidelijk als een olievlek over het land. (Bron: Rijkwaterstaat www.circulairambachtscentrum.nl)

In een circulair ambachtscentrum gaat het om meer producthergebruik, bijvoorbeeld door kapotte spullen te repareren.

PLANNEN MET IMPACT

De prijsvraag 2020 was goed geland bij gemeenten, wat terug te lezen was in de plannen. Wat verder opviel was dat veel plannen gericht zijn op leren in de praktijk. Waar vorig jaar veel plannen in de verkennende fase waren, willen gemeenten dit jaar gelijk concreet actie ondernemen. De verschillende bouwstenen, samenwerkende partijen, lijken elkaar nog beter gevonden te hebben. Het beeld van wie er gaan samenwerken en op welke wijze komt sterk terug in de plannen. Circulaire ambachtscentra hebben meer draagvlak in de maatschappij gekregen.

Alle plannen richten zich op de hogere treden van de R-ladder, met als doel bij te dragen aan producthergebruik en reparatie. Hoe men dit wil bereiken werd verschillend opgepakt. Elk plan was uniek in haar aanpak, focus op bepaalde producten, inrichting van een centrum of netwerk en ook met welke partners werd samengewerkt. De gemene deler was dat alle plannen gericht waren op het hergebruik van consumptiegoederen die voornamelijk vrij kwamen uit huishoudens.

ROTTERDAM, GRONINGEN EN TEYLINGEN

Deze drie initiatieven geven een goed beeld van hoe verschillende projecten op unieke wijze aan hetzelfde doel gaan werken: In Rotterdam gaat een aantal partijen onder werk- en merknaam ONZE gezamenlijk op zoek naar een afzetmarkt voor nieuwe producten uit restmaterialen. Hiervoor wordt een creatieve dagbesteding in een pop-up store gerealiseerd. Uniek aan het initiatief in Rotterdam is dat het ambachtelijke gildes verbindt met design op een manier die past bij het karakter van de stad Rotterdam; modern, creatief, hip, en no nonsense. De manier waarop de ambities gerealiseerd moeten worden is via de ‘design doing’ methode. Het plan werd overtuigend gebracht en de jury is benieuwd of het project er in slaagt een echte productenlijn te ontwikkelen onder de naam ONZE.

Groningen kiest voor een innovatieve aanpak, met als stip op de horizon de ambitie een grote ‘circulariteitshub’ te realiseren. Voordat deze ambitie gerealiseerd kan worden gaat Groningen eerst een aantal kleinere stappen zetten. Het verbindt bijvoorbeeld de bestaande milieustraat met de kringloopbedrijven en daarbij wil Groningen de kracht van de wijk benutten. Groningen wil daaromheen een permanent platform realiseren met de boodschap: ‘Wat geef jij door?’. Met deze beweging wil Groningen bewoners binden aan Repair Cafés, kringloopcentra en de deelmaatschappij. Op lokaal niveau worden grondstoffen hergebruikt. Deze grondstoffen, ofwel GroningsGoud, krijgen een nieuwe toepassing. Het plan van Groningen verbindt zodoende een lange termijn visie met korte termijn acties en maakt daarbij slim gebruik van de kennis en kunde van de lokale partners.

In Teylingen zijn ook lokale partners opgezocht om een Circulaire Ambachten Hub op te zetten. In de bollenstreek worden bestaande initiatieven uitgebreid en nieuwe samenwerkingen aangegaan met het bedrijfsleven. De businesscase wordt zo rondgemaakt met o.a. het bedrijfsleven, onderwijs, sociale werkvoorziening en het opzetten van een bouwmarktdeeleconomie. Daarnaast zet de gemeente ook in op een gedragsveranderingscampagne om bewoners mee te krijgen in het duurzame denken.

VLIEGWIEL VOOR EEN CIRCULAIRE EN INCLUSIEVE ECONOMIE

Het circulair ambachtscentrum speelt een belangrijke zichtbare rol in de transitie naar een circulaire en inclusieve economie. Ze denkt goed na over de inzet van beleidsmedewerkers, medewerkers van het afvalbedrijf of kringloop, repareerders, mensen met afstand tot de arbeidsmarkt, leerlingen, studenten, designers, bewoners, creatievelingen en mensen uit de praktijk. Vooral de uitgebreide aandacht voor social return komt sterk terug. Kortom veel domeinen die elkaar weten te vinden. Een ambachtscentrum slaat een brug tussen de domeinen, om samen te werken aan een circulaire en inclusieve economie.

Bewustwording is een belangrijke voorwaarde om deze transitie te laten slagen. Daarnaast zetten gemeenten samenwerkingen op met bouwmarkten, meubelzaken, kringloopwinkels, of circulaire design/concept stores om ook de consument te bereiken. Repareren, hergebruik en circulaire producten worden zo nog meer onderdeel van de maatschappij. Ook valt dit samen met het rondkrijgen van de businesscase. Zo blijft het ambachtscentrum zich ontwikkelen tot een winstgevende en duurzame organisatie.

HET PROGRAMMA VOOR DE KOMENDE JAREN

De komende twee jaar worden de plannen verder ontwikkeld en in de praktijk gebracht. De voortgang wordt in samenwerking met de jury gewaarborgd. Ook worden de resultaten gemonitord. Op dit moment wordt er gewerkt aan een goede monitoringsmethode. Om vaart in de ontwikkeling te houden worden verschillende bijeenkomsten georganiseerd. Deze bijeenkomsten staan in het teken van bijpraten, inspireren, leren en aangeven waar je tegen aan loopt. Zo krijgt iedereen een beeld van waar ze staan, wat er nog moet gebeuren en hoe dit kan gebeuren.

Verder zullen er ook verschillende onderzoeken worden uitgevoerd. Naast de haalbaarheidsonderzoeken die de aanvragers doen, voert het Rijk onderzoeken en publicaties uit. De afgelopen twee jaar is er veel onderzoek gedaan naar de effecten van een circulair ambachtscentrum. Verder worden onderzoeken uitgevoerd naar businesscases, wetgeving en verder ontwikkelen van de bouwstenen. Al deze informatie is terug te vinden op de website https://circulairambachtscentrum.nl/

SUBSIDIEONTVANGERS 2019:

• Almere • Arnhem • Amersfoort • BUCH • Goeree-Overflakkee • Hengelo • Hoeksche Waard • Maastricht • Tilburg • Zwolle

SUBSIDIEONTVANGERS 2020:

• Alphen aan den Rijn • Deventer • Den Haag • Doetinchem • Heereveen • Goirle • Groningen • Leiden • Meijerijstad • Nijmegen • Nissewaard • Oss • RD4 • Regio Gooi en Vechtstreek • Roosendaal • Rotterdam • Schiedam • Staphorst, Dalfsen, Ommen en Zwartewaterland • Steenwijkerland • Teylingen • Wijk bij Duurstede • Zuidplas