GRAM_okt 2011 by NVRD

JAARGANG 101

NUMMER 10

OKTOBER 2011

Nederland kansrijk als grondstoďŹ&#x20AC;enrotonde | Materiaalketenprojecten werpen hun vruchten af | Milieubonus voor kleine PET-flessen en blikjes groot succes | Hoe doen zij dat met textielinzameling?

www.recybem.nl

Oude banden. Rijp om in te zamelen.

RecyBEM B.V. is als uitvoeringsorganisatie van het Besluit Beheer Autobanden verantwoordelijk voor het inzamelen en verwerken van gebruikte autobanden. Het systeem werkt simpel. Voor elke nieuwe band die wordt verkocht, wordt een oude band gratis ingezameld. Op die manier werden in 2010 maar liefst 8,4 miljoen gebruikte banden ingezameld. Bijna 60% van alle ingenomen banden wordt hoogwaardig herverwerkt. Een prima resultaat. Daar plukken wij met zâ&#x20AC;&#x2122;n allen de vruchten van! Ook deze herfst blijven we scherp en gaan we voor een prikkelend resultaat.

Inzamelen oude banden. Voor een schoner milieu. Alle gebruikte banden worden in Nederland door RecyBEM ingezameld. RecyBEM is een initiatief van uw bandenleverancier.

inhoudsopgave

Officieel vakblad van de NVRD

Hoe doen zij dat? Deze maand: textielinzameling 6

In dit benchmarkartikel leggen vijf personen van verschillende organisaties uit hoe zij invulling geven aan textielinzameling. Ze lichten hun keuzes toe en benoemen de vooren nadelen.

Nederland kansrijk als grondstoﬀenrotonde 10

De gedachte van ‘afvalstof is grondstof’ bestaat al langer. Nieuw is het concept van ons land als grondstoﬀenrotonde. Maar wat behelst deze internationaal klinkende ambitie en wat zijn de gevolgen voor het milieu?

Materiaalketenprojecten werpen hun vruchten af 12

Het Nederlandse afvalbeleid richt zich al een aantal jaren niet meer louter en alleen op de afdankfase, maar op de hele keten van materialen, als speelveld om extra milieuwinst te behalen.

Milieubonus voor kleine PET-ﬂessen en blikjes groot succes 14

Eén van de voorbeelden van hoe de actie van de Jumbo supermarkt in Eerbeek door de dorpsgemeenschap wordt opgepikt. De actie ontstond vanuit de ergernis van winkeleigenaar Casper Heine over het alom aanwezige zwerfvuil.

Bezem

40 Nieuws op de markt

themabijeenkomst Plaagdierbestrijding

•

Oproep; stem mee

•

Startrash

Garen spinnen uit oude spijkerbroek

•

Naamswijziging Vista Online

•

Nieuw complex Spaarnelanden

15 Wecycle wil ‘lek’ in e-waste aanpakken

Afvalbrengstation RMN

42 Agenda

16 Gemengde berichten Afval & Milieu 18 Afval-CO2MPAS maakt duurzaamheid meetbaar 22 NVRD reactie op Afvalbrief Foto voorplaat, lees verder op pagina 6. (Foto: Janet Dijkstra, Nationale Beeldbank)

24 Avalex en Ryck ‘Nederlandse Recycle Bank’ zetten uniek brengsysteem in de markt 27 Europese week van de afvalvermindering 29 NVRD Nieuws 30 Henk Klösters neemt afscheid van GRAM 32 Hoe rekbaar is de afvalstoﬀenheﬃng? 36 Terugblik NVRD themadag IBOR 38 Alle kinderboerderijen duurzaam

GRAM

oktober 2011

Be there ﬁrst

De wereld ontwaakt, natuurlijk zijn de straten sneeuw- en ijsvrij. We moeten kunnen vertrouwen op de begaanbaarheid van ons wegennet. Zeker in de wintermaanden wanneer de wegen geteisterd worden door sneeuw en gladheid. Nido, dé specialist op het gebied van gladheidbestrijding: Innovatief, betrouwbaar en efﬁciënt. Uiteraard worden de Nido strooimachines met alle zorg voor het milieu ontwikkeld en is ook het gebruik ervan afgestemd op een minimale belasting van het milieu. Natuurlijk Nido!

T 0548 370000, www.aebi-schmidt.nl

Roteb Lease is gespecialiseerd in reparatie, onderhoud en beheer van bijzondere voertuigen. Het accent ligt op afvalinzamelvoertuigen, veegmachines, rioolreinigingsvoertuigen, hoogwerkers, containerauto's, ambulances en brandweervoertuigen. Roteb Lease staat voor klantgerichte mobiliteitsservice.

Verkoop & Beheer: Advisering bij aanschaf Aanschafcoördinatie Voertuiginstructie Assurantie en schadeafwikkeling Leasing Wagenparkbeheer Managementinformatie Verhuur

Werkplaatsen: Onderhoud, reparatie en keuringen Schadeherstel Constructiewerk Bedrijfswageninrichting Servicesteunpunt voor RAVO, HIAB, Geesink, Haller, BekkerLaGram en KOKS Adrem veiligheidskeuringen

Voor een advies op maat kunt u contact opnemen met: Roteb Lease Kleinpolderplein 5 Postbus 11011 3004 EA Rotterdam Tel. 010 - 267 86 00 Fax. 010 - 267 85 52 www.roteblease.nl roteblease@roteb.rotterdam.nl

Specialist in reparatie, onderhoud en beheer van bijzondere voertuigen

Bijeenkomst Plaagdiermanagement

BEZEM

Met de opkomst van nieuwe dierplagen wordt het belang van goed plaagdiermanagement steeds duidelijker. De afgelopen jaren is er veel veranderd op dit gebied. De branche innoveert, maar ook de wetgeving verandert. Kennis blijft bij doelgroepen zoals burgers en ge-

De affaire Vernooij

meenten nog achter. Vandaar dat drie partijen – CPMV, NVPB en NVRD – op 9 november 2011 in congrescentrum Edda Huzid te Voorthuizen de themabijeenkomst Plaagdierbestrijding organiseren.

Er is nog veel te winnen op het gebied van plaagdiermanagement volgens Erik Bodar (NVRD) en Dio Naaktgeboren (CPMV). Veel gemeenten en bedrijven weten niet wat er allemaal bij komt kijken. In plaats van dat we preventief aan de slag gaan om het probleem om te lossen, kiezen gemeenten en organisaties vaak voor

De overheid mag geen geld meer vragen voor de identiteitskaart. De Raad van State heeft beslist dat bij de verplichting om je te kunnen legitimeren de burger niet onnodig op kosten mag worden gejaagd. Het doet me denken aan de affaire Vernooij in de jaren tachtig van de vorige eeuw. De heer Vernooij, woonachtig in een buitengebied, weigerde voor zijn afval te betalen. De laatste adressen, ver weg in het buitengebied, moesten voortaan ook hun huishoudelijk afval aan de ‘gemeentelijke’ afvalinzamelaar aanbieden. Van Gansewinkel en de zijnen waren toen nog niet zichtbaar vandaar de term ‘gemeentelijke’. De heer Vernooij woonde in het buitengebied en bleef zich verzetten, hij kon aantonen dat hij geen afval had en daarom ook niets kon aanbieden. Alle hierop volgende processen verloor hij, hij moest blijven betalen. De heer Vernooij was zijn tijd ver vooruit. Er wordt nu al door diverse gemeenten voorgesorteerd op het feit dat er binnenkort geen restafval meer wordt aangeboden. We spreken alleen nog maar over herbruikbare spullen die als grondstof kunnen dienen. Gelukkig voor deze gemeenten kan men voor de eventuele aanbiedingen geld blijven vragen. De minister van Binnenlandse Zaken heeft immers met een wetswijziging het besluit van de Raad van State over de ID kaart, weer om zeep geholpen.

de tijdelijke en snelle oplossing in de hoop dat het probleem zich niet meer voordoet. Men kijkt niet naar wat de oorzaak is van de plaag met als gevolg dat enkele maanden later hetzelfde probleem weer speelt. Met de themabijeenkomst hopen de drie organisaties geïnteresseerden meer inzicht te geven in de veranderde wetgeving, handhaving, technieken en ervaringen. De bijeenkomst wordt van harte aanbevolen. Voor meer informatie en het programma kunt u terecht op: www.nvrd.nl

Stem mee Statiegeld is ten dode opgeschreven Eens Oneens

In wat voor land leven we toch? Als er geld aan te pas komt, is alles geoorloofd. De kranten staan er dagelijks vol mee. De kredietcrisis zorgt ervoor dat we alleen nog financieel denken en handelen. De angst overheerst. Het voorsorteren begon overigens met het afzonderlijk aanbieden van glas en papier. Maar de echte doorbraak kwam met de gft-afvalinzameling in de jaren negentig. Met de wethouder ging ik op bezoek bij een bewoner in mijn werkgemeente. De bewoner beweerde dat ze geen gft-afval produceerde. Op de lokale radio had ze al eerder verteld dat ze niet mee wilde doen met de verplichte aanbieding van dit composteerbare afval. Bij huisbezoek bleek dat ze haar groente- en fruitafval elke dag meegaf aan het bezoekende kleinkind die het vervolgens in de openbare afvalbak voor haar woning deponeerde. Zo kan het ook, zou mijn kleinkind zeggen. Ik ben benieuwd wat er na de huidige afzonderlijke kunststoffenaanbieding nog meer staat te gebeuren. Jammer dat de heer Vernooij dit niet meer mag meemaken.

Reageren? Ga naar www.nvrd.nl Uitslag van de poll september 53% van de GRAM lezers vindt dat er voldoende werk is voor mensen uit de sociale werkvoorziening binnen de afval- en reinigingsbranche. 47% is het daar niet mee eens. Verder discussiëren over dit onderwerp? Sluit u aan bij de GRAM lezersgroep op LinkedIn. GRAM

oktober 2011

HOE DOEN ZIJ DAT ? DEZE MAAN D:

textielinzameling

Hoe is de inzameling georganiseerd? De instellingen krijgen een vergunning,

gemeente Heerlen

want het gaat om huishoudelijk afval. Incidenteel zijn er weleens kerken die een

Hoe wordt het textiel in uw

inzamelronde houden, dat gaat gewoon

gemeente(n) ingezameld?

op afspraak.

Wij hebben een haal- en brengsysteem. Dat laatste gebeurt via 32 ondergrondse

Ed Duijn, GAD, regio Gooiadjunct-directeur rzorgingsgebied en Vechtstreek, ve . 250.000 inwoners gad.nl Contact e.duijn@

Wordt er gesproken over textiel of

containers, verspreid door onze gemeen-

gebruikte kleding?

te. Die containers zijn onder beheer van

Wij spreken over textielinzameling, zodat

RD4. Het halen gebeurt door charitatieve

ook schoenen, dekens en dergelijke in-

instellingen.

geleverd kunnen worden. Laatst zijn we op bezoek geweest bij twee charitatieve

Om welke hoeveelheid gaat het?

instellingen, dat was een openbaring. Ze

Vorig jaar hebben we 471 ton ingeza-

kunnen echt alles gebruiken en afzetten.

meld. Het grootste deel, 440 ton, kwam

Ook tassen, knuﬀels, zelfs één schoen is

binnen via het brengsysteem. Dat de

GAD

vermarktbaar. Daar stonden we echt van

charitatieve instellingen veel minder op-

te kijken.

halen, 31 ton, komt waarschijnlijk door-

Hoe wordt het textiel in uw

Wat gebeurt er met het ingezamelde

Ze hebben oﬃcieel zes rondes per jaar,

gemeente(n) ingezameld?

textiel en wie krijgt de opbrengst?

maar wij hebben niet de indruk dat ze de

Wij hebben zo’n zestig verzamelcon-

De charitatieve instellingen regelen dat

hele gemeente pakken bij elke ronde.

tainers staan in ons hele verzorgings-

allemaal zelf. De opbrengst is voor hen.

gebied. Vijf keer per jaar is er bovendien

Indirect hebben wij er ook inkomsten

Wie zamelt het textiel in?

een huis-aan-huisinzameling door SVKI,

van, want we hoeven 1300 ton minder

RD4 via de ondergrondse brengcontai-

dat is een samenwerkingsverband van

restafval te verbranden. Bovendien tellen

ners; zes charitatieve instellingen doen

elf charitatieve instellingen. Zij zorgen

de inzamelcijfers mee in de hergebruik-

de huis-aan-huisinzameling.

er voor dat de zakken uitgedeeld worden

percentages van de afvalstoﬀenbalans.

dat ze niet de hele gemeente dekken.

en opgehaald. Kan het inzamelresultaat beter of Om welke hoeveelheid gaat het?

anders?

Ruim 1300 ton textiel per jaar, dat is 5

We gaan kijken of er een verbeterslag te

kilo per aansluiting.

maken valt, want de charitatieve instellingen denken dat een inzameling van 7

Wie zamelt het textiel in?

tot 7,5 kilo per aansluiting haalbaar is. De

Leger des Heils ReShare, Humana, Men-

frequentie van vijf keer halen schijnt het

sen in Nood en Kici verzorgen de inzame-

maximum te zijn, vaker huis-aan-huis in-

ling via de verzamelcontainers. SVKI doet

zamelen heeft geen zin. Maar misschien

de huis-aan-huisinzameling. Wij hebben

kun je met betere voorlichting en meer

dus alles uitbesteed aan charitatieve in-

of anders geplaatste verzamelcontainers

stellingen. GAD zamelt zelf geen textiel

iets bereiken.

in. Dat is al meer dan dertig jaar zo geregeld, tot ieders tevredenheid.

GRAM

oktober 2011

Maurice Wolters, afval gemeente beleidsmedewerker oners, Heerlen, 89.000 inw heerlen.nl contact: m.wolters@

In dit benchmarkartikel leggen vijf personen van verschillende organisaties uit hoe zij invulling geven aan textielinzameling. Ze lichten hun keuzes toe en benoemen de vooren nadelen.

tekst: Hetty Dekkers

Hoe is de inzameling georganiseerd?

Kan het inzamelresultaat beter of

De politiek heeft afgesproken zes lan-

anders?

delijke charitatieve instellingen en twee

Ik denk het wel. De mooiste kwaliteit kle-

lokale organisaties, zoals scholen en ver-

ding zit bij de huis-aan-huis-inzameling;

enigingen, een vergunning te verlenen.

die opbrengst gaat nu naar charitatieve

In de praktijk zijn de lokale organisaties

instellingen. We hebben zelf ook wel eens

afgehaakt. Elk jaar worden nieuwe ver-

huis-aan-huis ingezameld, maar dat bleek

gunningen aangevraagd en verleend.

niet kostendekkend. Dat kwam vooral omdat andere groepen voor de routes uit

Wordt er gesproken over textiel of

reden om de zakken met kleding (illegaal)

gebruikte kleding?

op te pikken. Moeilijk te voorkomen, want

Wij gebruiken de brede term textiel.

die routes zijn bekendgemaakt. Het liefst Lenard van Kan,

zagen wij dat textiel hetzelfde behandeld

Wat gebeurt er met het ingezamelde

hoofd beleid & communicatie RD4,

wordt als papier: je geeft lokale verenigin-

textiel en wie krijgt de opbrengst?

samenwerkingsverband van negen

gen een onkostenvergoeding voor het in-

Wat de charitatieve organisaties doen met

Limburgse gemeenten, samen 260.000

zamelen, maar de opbrengst is voor RD4.

hun kleding, daar hebben wij geen kijk

inwoners.

Het afval is tenslotte van ons.

op. Van de opbrengst zien wij ook niets

Contact: lenard.van.kan@rd4.nl

terug, die is geheel voor de instellingen zelf. RD4 zet het textiel af bij goede tex-

AVRI

tielverwerkingsbedrijven, neem ik aan. De opbrengst van onze eigen inzameling

Om welke hoeveelheid gaat het?

is voor de gemeenten.

via het brengsysteem zamelen we 1100

Hoe wordt het textiel in uw

ton textiel per jaar in.

gemeente(n) ingezameld?

Kan het inzamelresultaat beter of

Zowel met een haal- als brengsysteem. In-

anders?

Wie zamelt het textiel in?

woners mogen hun textiel in de minicon-

We houden het systeem momenteel te-

Wij, RD4, voornamelijk. De inzameling

tainer voor papier doen. Wel in gesloten

gen het licht. De vraag is of de inzamel-

door charitatieve instellingen is een poli-

plastic zakken. Het brengsysteem bestaat

structuur anders kan in de toekomst.

tieke keuze.

uit verzamelcontainers.

Vooral het feit dat de charitatieve instellingen alle opbrengsten zelf mogen

Hoe is de inzameling georganiseerd?

houden, daar willen we vanaf. Het liefst

RD4 heeft een permanente vergunning

zouden we de instellingen een vergoe-

voor het inzamelen van alle soorten afval,

ding willen geven voor het inzamelen,

daar hoort textiel bij.

en dat daarnaast de opbrengsten naar de gemeente gaan. Dat vinden wij een eerlij-

Wordt er gesproken over textiel of

ker systeem. De politiek wilde met name

gebruikte kleding?

lokale verenigingen sponsoren met de

Textiel. Dat betekent dat er ook wel eens

mogelijkheid textiel in te zamelen, maar

gordijnen of tapijt bij de kleding zit. Met

die maken er geen gebruik van.

afnemer ReShare hebben we afgesproken dat de partij vijf procent vervuiling mag bevatten. Is het meer, dan betalen we een

RD4

boete. Tapijt of vloerbedekking is eigen-

Hoe wordt het textiel in uw

Wat gebeurt er met het ingezamelde

gemeente(n) ingezameld?

textiel en wie krijgt de opbrengst?

Via verzamelcontainers, meestal onder-

Het grootste deel gaat naar ReShare; de

gronds. Een brengsysteem dus. In veel

opbrengst is voor ons. Maar we houden

gemeenten zijn ook charitatieve instel-

ook een kleine 100 ton per jaar apart

lingen actief die huis-aan-huis inzamelen,

voor twee kringloopwinkels in ons ver-

daar hebben wij geen invloed op.

zorgingsgebied.

lijk restafval en dus vervuiling.

GRAM

oktober 2011

Pascalle Thomasse n, projectleider operatio nele dienst AVRI, verzorgingsgebied 21 5.000 inwoners, negen gemeenten wa aronder Tiel. Contact: thomassen@avri.regio rivierenlandschap.nl

HOE DOEN ZIJ DAT ? Om welke hoeveelheid gaat het? Een kleine 5 kilo per jaar per inwoner. Via de papiercontainers wordt 1,5 kilo inge-

gemeente Waalwijk

zameld, via het brengsysteem 3,5 kilo. Waar dat verschil hem in zit, is niet be-

Hoe wordt het textiel in uw

kend. Mensen willen misschien toch per

gemeente(n) ingezameld?

direct van hun textiel af als ze thuis op-

Uitsluitend

geruimd hebben?.

melcontainers, op zo’n acht locaties. In

via

bovengrondse

verza-

het verleden hebben we ook één keer Wie zamelt het textiel in?

per jaar huis-aan-huis ingezameld; dat

AVRI doet de papiercontainers zelf. De in-

leverde geen toename van de aanbied-

houd van de verzamelcontainers is voor

hoeveelheden op.

ReShare, een charitatieve instelling. Om welke hoeveelheid gaat het? Hoe is de inzameling georganiseerd?

Uit de inzamelresultaten van het afgelo-

Wij geven geen vergunningen af. ReShare

pen jaar blijkt dat er ongeveer 165 ton

werkt in opdracht van AVRI. Het inzame-

textiel gescheiden wordt ingezameld,

len via papiercontainers is lang geleden

dat is zo’n 3,5 kilo per inwoner. Een rede-

ingesteld, met het idee om het de inwo-

lijke score voor een matig stedelijke ge-

ners zo makkelijk mogelijk te maken om

meente als Waalwijk, vinden wij.

hun textiel in te leveren.

Rens Hoﬀmann, beleidsmedewerker

Beheer Openbare Ruimte gemeente Wa alwijk, ruim 46.000 inwoners. Contact: Rhoﬀmann @Waalwijk.nl

Wordt er gesproken over textiel of Wie zamelt het textiel in?

gebruikte kleding?

Wordt er gesproken over textiel of

Het Werkbedrijf voor gesubsidieerde ar-

Huishoudelijk textiel. Het dient schoon

gebruikte kleding?

beid Midden-Langstraat (WML). WML is

en droog in een gesloten afvalzak te wor-

Textiel. Schoenen en bijvoorbeeld gordij-

als intergemeentelijke organisatie in fei-

den aangeboden.

nen horen daar ook bij.

te een dochterbedrijf van de gemeenten Heusden, Loon op Zand en Waalwijk.

Wat gebeurt er met het ingezamelde

Wat gebeurt er met het ingezamelde textiel en wie krijgt de opbrengst?

textiel en wie krijgt de opbrengst?

Hoe is de inzameling georganiseerd?

De opbrengst is voor WML. Deze organi-

De opbrengst van het textiel in de papier-

De inzameldienst leegt de containers mi-

satie ﬁnanciert daarmee de inzameling

containers gaat naar AVRI. Lokale ver-

nimaal één keer per week, als ze overvol

en sortering, die uitgevoerd wordt door

enigingen krijgen wel een deel van de

zitten soms twee keer per week. Voor het

langdurig werklozen. Het is dus een soci-

opbrengst van het papier, niet van het

inzamelen van textiel is een vergunning

aal arbeidsproject. De geschikte kleding-

textiel. De opbrengst van het breng-

vereist.

stukken worden voor een klein bedrag in

systeem, de verzamelcontainers, is voor

de eigen kringloopwinkel te koop aan-

ReShare.

geboden. Een deel gaat ook naar Polen, waar WML banden mee heeft. Onbruik-

Kan het inzamelresultaat beter of

bare restanten worden aangeboden aan

anders?

een verwerker, die de textiel versnippert

Het kan in principe beter, want uit sor-

en verwerkt tot poetsdoeken en derge-

teerproeven blijkt dat er zich nog aardig

lijke. De gemeente heeft geen kosten

wat textiel in het restafval bevindt. Maar

maar ook geen opbrengsten uit de textiel-

hoe je dat kunt realiseren, moeten we on-

inzameling.

derzoeken. Kan het inzamelresultaat beter of anders? Voor een hoger serviceniveau is het misschien verstandig om de huis-aan-huisinzameling opnieuw te overwegen.

GRAM

oktober 2011

■

Garen spinnen uit oude spijkerbroek Door Hetty Dekkers Leger des Heils ReShare gaat spijkerbroeken en andere denim kledingstukken duurzaam verwerken. “Tot nu toe werden van afgedankte jeans hooguit poetsdoeken of autobekleding gemaakt”, licht directeur Robert Paul Fennema toe. “Wij gaan er nieuwe garens van maken.” Denim wordt tot nu toe nauwelijks duurzaam verwerkt.

pecten: het gebruik van pesticiden en verfstof in de katoenindustrie

Fennema: “De gangbare techniek is dat de stof vervilt

wordt al wel teruggebracht, maar is nog steeds hoog.”

wordt tot nieuwe producten. Denk vooral aan nonwoven producten als autobekleding en poetsdoeken.

Arbeidsplaatsen

De hoedenplank in een auto is een typisch product van

Behalve milieuvervuilend is denim echter ook razend populair. “Het is

gerecyclede kleding.” Omdat Leger des Heils ReShare

het meest gedragen kledingstuk ter wereld”, aldus Fennema. Het Leger

een betere toepassing zocht, is de instelling in zee ge-

des Heils zamelt jaarlijks 28 kiloton kleding in. De directeur weet niet

gaan met Frankenhuis in Haaksbergen. Dat bedrijf werkt

precies hoeveel denim daarbij zit, maar dat het om duizenden tonnen

in samenwerking met ReShare al enige tijd aan een in-

gaat, is zeker. “Goed draagbare denim kleding gaan we niet vervezelen

novatief proces, het vervezelen van denim. Fennema:

of vervilten. Die kleding blijft gewoon bestemd voor mensen die het

“Het vervezelen betekent dat we de denim ﬁjnmalen tot

goed kunnen gebruiken. Maar de ingezamelde denim die te ver ver-

bolletjes. Uit dat vervezelde materiaal worden garens

sleten of beschadigd is, wordt ingezet voor recycling. Dat zal gaan om

gesponnen, waarmee we allerlei geweven producten,

een 5000 tot 7000 ton per jaar”, verwacht hij. De denim wordt voor-

zoals jeans, maar ook bloesjes of truien kunnen maken.

lopig uitgesorteerd in een centrum in Almere. In deze stad komt ook

Er zijn met dat vervezelingsproces al wel meer pilots

een naaiatelier, waar de nieuwe kledingstukken gemaakt gaan worden.

gedaan, maar ons project is vergevorderd en levens-

“Het is voor ons een milieu- maar ook werkgelegenheidsproject”, aldus

vatbaar. Ik heb de eerste truien en broeken al in mijn

Fennema. “Op korte termijn creëren we er vijftig arbeidsplaatsen mee,

handen gehad. Die kledingstukken worden nu getest,

allemaal bestemd voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

op onder meer sterkte en vormvastheid. Eind dit jaar of

Dat is onze doelgroep. Op langere termijn wordt het project uitgerold

uiterlijk begin 2012 verwachten we de kledingstukken

over het hele land en zullen er 500 arbeidsplaatsen door ontstaan.” ■

daadwerkelijk in de markt te kunnen gaan zetten. We mikken op een grootschalige productie.”

Gerecycled demin Hoewel het project een belangrijke innovatie is, waarmee het gebruik van nieuwe katoen kan worden teruggedrongen, is enige relativering op zijn plaats, waarschuwt Fennema. “We zijn nog niet zover dat we met uitsluitend oude jeans nieuwe kunnen maken. Het garen bestaat op dit moment uit ongeveer 25 procent gerecycled materiaal, versterkt met 75 procent nieuw katoen of linnen. Maar de ontwikkelingen gaan razendsnel. In de nabije toekomst verwachten we dat percentage gerecycled denim in het garen ﬂink omhoog te kunnen brengen. Zodat je op 50-50 uitkomt, of nog hoger.” ReShare kwam op het idee omdat spijkerstof het meest vervuilende product is van de hele kledingbranche. “Voor het telen van katoen is veel land nodig en voor denim héél veel water. Men heeft berekend dat je voor één kilogram katoen maar liefst 20.000 liter water no-

Directeur Robert Paul Fennema van Leger des Heils ReShare: ‘De jeans is het

dig hebt. In een jeans zit drie kilo katoen, dus reken

meest gedragen kledingstuk ter wereld, maar ook het meest vervuilende.”

maar uit. Als het gaat om andere milieuvervuilende as-

(Foto Leger des Heils ReShare)

GRAM

oktober 2011

N EDE RLAND KANSRIJ K AL S G ROND S TOFFE NROTOND E

Kringloop nieuwe stijl Door Pieter van den Brand De gedachte van ‘afvalstof is grondstof’ bestaat al langer. Nog nieuw is het concept van ons land als grondstoffenrotonde. Maar wat behelst deze internationaal klinkende ambitie en wat zijn de gevolgen voor het milieu? Hoe voorkom je dat de grondstoffenrotonde een rondweg wordt met foute afslagen die geen grondstoffen opleveren? Een nadere rondgang.

D66-kamerlid Stientje van Veldhoven heeft de Nederlandse taal verrijkt. Zij introduceerde de term grondstoffenrotonde. “Wat mij voor ogen staat is wat ze in het Engels de circulaire economie noemen. We moeten producten langer in gebruik houden. Grondstoffen worden steeds schaarser in een wereld waar over niet al te lange tijd tien miljard mensen rondlopen. Natuurlijk, we recyclen al heel lang. Vooral met als doel het milieu te sparen. Recycling is nu een economische realiteit geworden.” De link met de economie is nieuw, benadrukt Van Veldhoven, en daarin schuilt de actualiteit van het begrip grondstoffenrotonde. Ons land kan een sleutelposi-

Stientje van Veldhoven, D66 Kamerlid en bedenker van de

tie innemen in het recyclen van waardevolle en schaarse

grondstoﬀenrotonde

grondstoﬀen. “We hebben een uitstekende positie met onze havens en logistieke sector die het Duitse achterland bedienen. Waarom zouden we alleen maar kolen en

Meerdere rotondes

ijzererts doorvoeren? Het grootschalig aanvoeren en op-

Het kabinet blijkt goed naar Van Veldhoven te heb-

werken van afvalstromen behoort tot de mogelijkheden.

ben geluisterd. In de Grondstoﬀennotitie van juli ziet

Laten we gebruik maken van onze sterkte.” Think big,

het kabinet afval nadrukkelijk als grondstof: ‘Door in

start small is het advies dat Van Veldhoven mee wil

te zetten op een hoogwaardige verwerking kan meer

geven. Nederland hoeft niet voor alle grondstoﬀen de

waarde uit afval worden gehaald en kan winst voor

recycling-hub te zijn. “Neem fosfaten. Het einde van de

het milieu gecombineerd worden met winst voor de

voorraad van dit natuurlijk materiaal is in zicht. Terwijl

economie’. In zijn onlangs verschenen Afvalbrief be-

ons land juist een teveel aan fosfaten heeft in onder

schrijft staatssecretaris Joop Atsma hoe hij de grond-

meer ons rioolwater en de mest uit de landbouw.”

stoﬀenrotondes wil bevorderen. Begin oktober verwijst hij er in zijn Duurzaamheidsagenda opnieuw naar. “Er

Napels

is sprake van meerdere rotondes”, licht hoofd afval en

Het invoeren van afval uit Napels, wil Van Veldhoven

ketens Hester Klein Lankhorst van het ministerie

kwijt, hoort daar nadrukkelijk niet in thuis. Een consor-

van Infrastructuur en Milieu toe. “Aangezien we al

tium van Nederlandse afvalbedrijven, waaronder Twen-

tachtig procent van ons afval recyclen, zijn er al veel

ce, wil zo’n 240 duizend ton afval uit de Italiaanse stad

grondstoﬀenrotondes. Maar we willen er nog meer.”

naar afvalovens in ons land brengen. “Dat is een betere

Het kabinet zet volgens Klein Lankhorst in op de stro-

oplossing dan het storten in Italië”, zegt Van Veldhoven,

men textiel, kunststoﬀen, elektronica en fosfaat, om-

“maar het heeft met een grondstoﬀenrotonde helemaal

dat Nederland daarover de kennis en ervaring in huis

niets van doen. Dit afval is bestemd voor de verbran-

heeft en het bedrijfsleven kansen ziet voor deze afval-

dingsinstallaties. Het verbranden van grondstoﬀen is

stromen activiteiten te ontplooien. “Nederland heeft al

niet mijn bedoeling. Er zit van nog alles tussen, ook bat-

veel kennis op dit gebied, maar we willen dat dit nog

terijen en textiel. Het is zonde dat er niet uit te halen.

meer wordt, een begrip in het buitenland. Hierdoor

Jammer dat verbranden nog steeds zo goedkoop is.”

hopen we ook economische kansen voor het bedrijfs-

GRAM

oktober 2011

leven te krijgen. Samen met het bedrijfsleven bekijken

van fosfaaterts uit te willen bannen door haar grond-

we per stroom hoe we ervoor kunnen zorgen dat er

stoﬀen alleen nog uit afvalstromen te halen. Maar de

meer gerecycled wordt en zo een grondstoﬀenrotonde

recycling van kunststoﬀen zit grotendeels in Duitsland.

kan ontstaan.” Een actueel voorbeeld. Voor fosfaat is

De nieuwe sorteerlijn voor kunststof verpakkingsafval

begin oktober een ketenakkoord gesloten met zo’n

van SITA in Rotterdam is mooi en aardig, maar in Duits-

twintig partijen, waarmee een grondstoﬀenrotonde

land staan er daar tientallen van. Je kunt wel meer van

in de praktijk wordt gebracht. “Hierdoor gaat fosfaat

zulke installaties neerzetten, maar de recyclingrotonde

daadwerkelijk gerecycled worden. Door het opnieuw

voor Europa zal je niet worden. Daarvoor hebben de

inzetten van fosfaat creëer je een duurzame markt”,

Duitsers toch een te grote voorsprong, met name om-

zegt Klein Lankhorst.

dat het inzamelbeleid daar al lang strenger is.” Denk in Noord-Europees perspectief, adviseert hij. “Je moet de grondstoﬀenrotonde op een bredere schaal zien dan alleen Nederland, anders ben je weinig eﬃciënt bezig.

Voor fosfaat is begin oktober

Recyclingactiviteiten zijn alleen op Europese schaal economisch rendabel.”

een ketenakkoord gesloten

Welink van de TU Delft beaamt dit. “De grondstoﬀen-

met zo’n twintig partijen, waar-

rotonde is een mooi beeld van waar we naartoe willen: veel kringlopen. Deze kringlopen hoeven echter niet al-

mee een grondstoffenrotonde

lemaal op één plek geconcentreerd te zijn. Het gaat om een virtuele rotonde.” Volgens D66-kamerlid Van Veld-

in de praktijk wordt gebracht.

hoven moet elk land voor zichzelf bepalen op welke grondstoﬀen het wil inzetten, waar het gaat om economische kansen van recycling. “Daar zal in Europa zeker een concurrentieslag overheen gaan. Voor bedrijven

Om te voorkomen dat er grondstoﬀenrotondes met fou-

zal daarnaast het eﬃciënter omgaan met grondstoﬀen

te afslagen ontstaan die geen hoogwaardige grondstof-

steeds hoger op de agenda staan. Afval produceren be-

fen opleveren, zou ons land moeten inzetten op vooruit-

tekent alleen nog maar kosten maken. Daarmee ga je

strevende recyclingtechnologie. Zo vindt projectleider

het niet redden. Duurzaam produceren wordt steeds

Jan-Henk Welink van het Kennisplatform Duur-

meer een kwestie van kosten besparen.”

zaam Grondstoﬀenbeheer van de Technische Universiteit Delft. “We hebben de kennis hierover

Bergsma ziet veel in een grondstoﬀennetwerk, waarbij

op dit moment kant-en-klaar op de plank liggen, van

marktprijzen recycling stimuleren. “Wat meespeelt is dat

scheidingstechnieken en industriële ecologie tot design

grondstoﬀen hier, juist door de aanwezigheid van

for next use. Bedrijven hebben vaak de tijd niet om iets

de havens, relatief goedkoop zijn. In Zwitser-

nieuws te ontdekken. Ons doel is de kennis toegankelijk

land en Oostenrijk, die geen havens hebben,

te maken. De grondstoﬀenrotondes zullen er dan snel-

zijn grondstoﬀen duurder, waardoor er meer

ler komen. We willen ons bovendien op concrete vragen

initiatieven voor recycling van de grond ko-

richten die binnen deze grondstoﬀenketens afspelen.

men.” De overheid kan zelf een extra inspan-

De vorming van consortia ligt dan voor de hand.”

ning verrichten, merkt Bergsma op. “Op het verbranden van hout met energiewinst zit sub-

Milieu-impact

sidie, niet op het recyclen ervan. Dat is scheef.”

Aan de ambitie van ons land als grondstoﬀenrotonde

Om marktgericht recycling te stimuleren zou

kleven overigens wel wat haken en ogen, weet onder-

de overheid volgens Bergsma met heﬃngen virgin-

zoeker Geert Bergsma van CE Delft. “Nederland

grondstoﬀen duurder moeten maken. “Dat past

importeert al heel veel en dat heeft een grote milieu-

ook in het streven om arbeid minder te belas-

impact. Neem de in- en doorvoer van soja, palmolie,

ten en milieuonvriendelijke activitei-

vlees en chocola. Zeetransport scoort slecht op mi-

ten meer.” Welink van de TU Delft

lieueﬀecten als NOx en SO2, al is met schonere brand-

constateert dat er al voldoende

stoﬀen, in plaats van zware stookolie, wel verbetering

marktprikkels zijn als het gaat

mogelijk. Ook kun je de milieubalans gunstig beïnvloe-

om virgin kunststoﬀen. “De

den als je afvalstoﬀen gaat recyclen.” Niet voor elke

prijs hiervan stijgt, omdat de

afvalstroom acht Bergsma de komst van een grond-

olieprijs stijgt. Dat maakt

stoﬀenrotonde realistisch. “Een fosfaatkringloop is be-

slist interessant. Thermphos in Vlissingen is een grote

kunststof alleen maar

fosforproducent, die te kennen heeft gegeven de inzet

interessanter.”

recyclingroute

van ■

Uitgesorteerd PVC, foto Tauw

GRAM

oktober 2011

MATE RIAALKE TE NPROJE CTE N W E RPE N H U N VRU CH TE N A F

Schakelen naar duurzaamheid Het Nederlandse afvalbeleid richt zich al een aantal jaren niet meer louter en alleen op de afdankfase maar op de hele keten van materialen, als speelveld om extra milieuwinst te behalen. De in 2009 gestarte Materiaalketenprojecten hebben al veel bereikt. Twee aanjagers vertellen over de successen.

Door Pieter van den Brand Duurzaamheidsgoeroe Michael Braungart mocht tij-

werd de eerste milieuwinst behaald, ook economische

dens het ministerschap van Jacqueline Cramer regel-

voordelen lagen in het verschiet. Het lukte om partijen

matig zijn Cradle to Cradle-visie uitdragen op het de-

in de keten tot elkaar te brengen. In 2009 werd met de

partement in Den Haag. De toenmalig milieuminister

Materiaalketenprojecten gestart.

zag het concept van ‘van wieg tot wieg’ als belangrijke inspiratiebron voor haar beleid. Het leidde tot de rich-

“De materiaalstromen worden nog breder opgepakt”,

tinggevende doelstelling om de milieudruk voor elk

zegt coördinator Henk Hortensius, bij Agent-

van zeven zogeheten prioritaire stromen met twintig

schap NL, dat de projecten in opdracht van het mi-

procent terug te brengen in 2015. De zeven stromen

nisterie van Infrastructuur en Milieu regisseert. “Bij

zijn: textiel, papier en karton, voedsel, bouwen sloop-

textiel is bijvoorbeeld de katoenteelt erbij gehaald.

afval, grof huishoudelijk afval, aluminium en PVC. De

Een belangrijke schakel in de keten. Voor alle stromen

ambitie staat in het Landelijk Afvalbeheerplan, dat be-

zijn er nu levenscyclusanalyses uitgevoerd.” Daarnaast

gin 2009 uitkwam. In een aantal proefprojecten werd

heeft Hortensius het project voedselverspilling onder

eerder de kiem gelegd voor de ketenaanpak. Niet alleen

zijn hoede. In plaats van de brede categorie metalen en kunststoﬀen, wordt er op de deelstromen aluminium respectievelijk PVC ingezoomd. “We hebben deze twee materiaalstromen gekozen, omdat we wisten dat we daar we veel van kunnen leren. Ook zijn het aansprekende voorbeelden binnen hun categorie”, verklaart Hortensius’ collega Marco Kraakman, trekker van het ketenproject PVC.

Mobiliseren Vraag beiden naar de successen tot nu toe en ze zijn uiterst tevreden. “Het gaat stapsgewijs, maar het levert veel inzichten op”, zegt Kraakman. Hortensius legt uit: “Onze rol is die van schakelaar en makelaar. We weten partijen in de keten te mobiliseren. De koplopers bijten het spits af, om anderen weer te triggeren. Dat is nodig voor de opschaling.” Michael Braungarts Cradleto-Cradle-gedachte is overigens een goede inspiratiebron, maar wel als vergezicht, nuanceren Hortensius en Kraakman. “Voor een aantal materiaalstromen, zoals PVC en textiel, is het verbeteren van de inzameling en daarmee het realiseren van meer recycling al een mooi resultaat”, zegt Kraakman. “Voor het realiseren van upcycling is het nog te vroeg.” De focus bij de verschilGemiddeld gooien we in Nederland per persoon jaarlijks zo’n veertig kilo aan vast nog vermijdbaar voedsel weg.

GRAM

oktober 2011

lende projecten wisselt. Hortensius: “Bij textiel kijken

Leer van bankstellen, het materiaal waarmee de meeste milieuwinst te behalen is, valt moeilijk af te zetten. (foto: Tauw)

we bijvoorbeeld sterk naar het stimuleren van de ge-

Het overzicht in de Afvalbrief laat volgens Hortensius

scheiden inzameling. Bij aluminium ligt de focus op het

en Kraakman vooral zien dat er nog veel mogelijkheden

afscheiden van dit metaal uit de bodemassen van de

zijn. Illustratief voor het recyclen van textiel is het uitge-

afvalverbrandingsovens, gevolgd door recycling”, legt

voerde demonstratieproject met KLM-uniformen, waar

hij uit.

partijen uit de hele keten bij betrokken waren, inclusief het luchtvaartbedrijf zelf. “Omwille van veiligheidsrede-

Voedselverspilling

nen is hergebruik van deze uniformen niet aan de orde”,

Het ketenproject voedselverspilling legt juist weer het

vertelt Hortensius. “Standaard komt deze kleding in de

accent op preventie. “Doel is het voorkomen van ver-

verbrandingsoven terecht.” Onder de juiste voorwaarden

spilling van voedsel door huishoudens en cateraars.

kan er echter een volledig nieuwe markt voor bedrijfs-

Dit project heeft onder meer de instrumenten in kaart

kleding ontstaan. ‘Nieuwe’ producten waren onder meer

gebracht waarmee we het gedrag van deze twee doel-

pantoﬀels, koﬀerriemen en tassen. Hortensius: “Een

groepen kunnen beïnvloeden”, beschrijft Hortensius

succesvol voorbeeld als dit verdient opschaling”. Textiel

een van de uitkomsten van zijn eigen ketenproject.

heeft ook vijf factsheets opgeleverd voor de modeketen

Vanaf november wordt een van die instrumenten be-

om de eigen collectie te verduurzamen. “De reacties zijn

proefd, namelijk een ‘food battle’ in drie wijken in de

positief”, zegt Hortensius. “Een aantal modehuizen heeft

regio Apeldoorn-Zutphen-Deventer, het verzorgings-

gezegd: daar willen we mee aan de slag.”

gebied van gemeentelijk inzamelaar Circulus dat zich intensief voor dit ketenproject inzet. Inwoners wedijve-

Matrassen

ren dan met elkaar wie het minste voedsel weggooit.

Een zelfde eyeopener was er bij de recycling van ma-

Begin volgend jaar wordt er gemeten.

trassen in het ketenproject grof huishoudelijk afval. “De verschillende materialen van matrassen zijn geld

Afvalbrief

waard. Je ziet verschillende bedrijven opstaan om ma-

De successen van de Materiaalketenprojecten staan

trassen te gaan recyclen. Ook gaan bedrijven nadenken

dankbaar opgesomd in de Afvalbrief die staatssecreta-

over design for recycling, zodat producten later weer

ris Atsma eind augustus naar de Tweede Kamer stuurde.

eenvoudiger uit elkaar te halen zijn”, zegt Hortensius.

Ook hebben de projecten raakvlakken met het concept

Voor een andere categorie grof huishoudelijk afval, na-

grondstoﬀenrotonde, dat een steeds prominenter plek

melijk bankstellen, bleek dat nog lastig. “Daar zitten

krijgt in het afvalbeleid. “Bij de grondstoﬀenrotonde

verschillende materialen in die goed aan elkaar verbon-

draait alles om het terugwinnen van materialen. Het

den zijn, onder andere door lijmen. Ook blijkt het leer

begrip sluit naadloos aan bij de ketenaanpak”, zegt

van bankstellen, het materiaal waarmee de meeste mi-

Hortensius.

lieuwinst te behalen is, moeilijk af te zetten.”

GRAM

oktober 2011

Beton

middeld gooit in Nederland één persoon jaarlijks zo’n

Betongranulaat is een prima vervanger van primair

veertig kilo aan vast nog vermijdbaar voedsel weg. De

grind in nieuw beton, bleek uit het ketenproject bouw-

supermarkten hebben daarbij een voorlichtende func-

en sloopafval. “Vooral als je het lokaal kunt afzetten

tie richting consument. Daar is men zich terdege van

en transport zoveel mogelijk vermijdt, een belangrijke

bewust”, zegt Hortensius.

milieufactor”, zegt Hortensius. Betongranulaat vindt echter nu nog vooral zijn weg naar funderingen on-

PVC

der wegen. In zijn Afvalbrief schrijft Atsma dat er geen

Over het materiaalketenproject PVC is Kraakman niet

wetenschappelijke basis is om vervanging van grind in

ontevreden, maar in zijn ogen lees je dat er meer mo-

nieuw beton door betongranulaat op te leggen. Deze

gelijk is. Wezenlijk nadeel van deze materiaalstroom

route kan echter interessant zijn, betoogt Kraakman,

was tot voor kort dat onbekend was hoeveel PVC er in

“omdat ze ook op de langere termijn afzet garandeert

de afdankfase vrijkomt, “maar daar hebben we nu meer

wanneer we mogelijk minder granulaat kwijt kunnen in

zicht op gekregen, namelijk zo’n 125 tot 150 duizend

grote infrastructurele projecten.”

ton op jaarbasis.” Exacte cijfers zijn van belang om te bepalen of het gestelde doel voor 2015 van twintig

De materiaalketen van papier en karton kent helemaal

procent minder milieudruk gehaald wordt. “De busines-

een spannende ambitie: in het najaar wil men een proef

scase is lastig want het gaat om verschillende produc-

gaan doen met een printerloos kantoor. Hortensius be-

ten”, zegt Kraakman. PVC wordt namelijk niet alleen

schrijft verder het nut van de milieucirkels. Lokale gra-

aangetroﬀen in onder meer de trays voor de plantjes in

ﬁsche bedrijven wisselen informatie uit over niet alleen

het tuincentrum, maar ook in speelgoed, regenkleding,

het eﬃciënt gebruik van papier, maar bijvoorbeeld ook

kabelmantels, sportschoenen en nog veel meer pro-

de toepassing van milieuvriendelijke drukinkten en

ducten. De bulk bevindt zich in de bouw, denk aan de

energiebesparing binnen de drukkerij. Ook is een web-

bekende grijze buizen en leidingen maar ook aan kozij-

site ontwikkeld waarop de tal van milieukeurmerken

nen, kabelgoten en kunststofwandbekleding (schroot-

voor papier op een rij staan.

jes). Kraakman: “We weten dat er veel PVC als residu tussen bouwen sloopafval terechtkomt. Daarin is het

Energie

afval moeilijk herkenbaar, omdat het vaak verkleind is.

Over de factoren voor succes zijn Hortensius en Kraak-

We zien nu wel dat er meer PVC wordt gerecycled. De

man het snel eens. “Er is energie nodig in de keten om

inzameling is erop vooruitgegaan. Al willen we meer

er echt iets van te maken. Vaak is dan een zetje van

gemeentewerven prikkelen aparte afvalcontainers voor

onze kant voldoende om de zaak in beweging te krij-

hard kunststof te plaatsen. Dat betekent dat PVC niet

gen. Natuurlijk moeten bedrijven er iets voor terugkrij-

langer uit de hele stroom gemengd bedrijfsafval gesor-

gen. Ze kijken naar het milieu, maar ook of iets econo-

teerd hoeft te worden, en ook dat het minder vervuild

misch rendabel is. Er moet een gezond verdienmodel

is.” De afzet is geen probleem. Logisch, weet Kraak-

zijn. Dat hoeft niet meteen morgen het geval te zijn,

man, “want PVC-recyclaat is gewild, met name het

maar wel op niet al te lange termijn. Je zou denken dat

schone materiaal van afgedankte kozijnen. Wanneer

voedselverspilling in de supermarktbranche geen issue

het eenmaal is omgezet tot recyclaat, brengt het aardig

is. Hoe meer voedsel er wordt verkocht, hoe beter. Toch

wat geld op. Er zijn al bedrijven die kwaliteit-recyclaat

staat het onderwerp er wel degelijk op de agenda. Ge-

op speciﬁcatie maken.”

GRAM

oktober 2011

■

Wecycle wil ‘lek’ in e-waste aanpakken Door Hetty Dekkers Het meeste elektronisch afval dat via

dus Vlak. “Die hoeveelheid wordt door ge-

maatregelen. “Dat is een taak voor de

milieustraten wordt ingezameld, komt

meenten waarschijnlijk zelf verhandeld.

VNG en NVRD. Als handelaren zonder

bij Wecycle terecht. Zestien procent van

Dat is geen goede zaak, omdat het con-

vergunning inzamelen, zou je daar hand-

de milieustraten houdt zich echter niet

tract ontdoken wordt en omdat je via par-

having op toe kunnen passen. Ook kun je

aan het contract voor de verwerking van

ticuliere handelaren nooit weet waar het

denken aan meer en betere voorlichting.

e-waste. Dat blijkt uit een onderzoek van

e-waste terecht komt. Het kan gedumpt

Gemeenten moeten gaan bekijken hoe ze

Witteveen + Bos. Zo’n 5000 ton e-waste

worden in ontwikkelingslanden, het kan

die stroom in kunnen dammen, zodat ook

gaat via dit lek verloren, schat Wecycle.

zijn dat alleen het ijzer wordt benut; er is

die verantwoord verwerkt kan worden.”

“We zijn heel blij dat 84 procent van de

geen enkele garantie dat dat afval veilig

gemeenten het goed doet”, benadrukt

en verantwoord gerecycled wordt.”

Jan Vlak, directeur van Wecycle. “Dat is

Vlak is erg verheugd dat het inzamelcontract tussen gemeenten en Wecycle

een prachtig resultaat. Maar dat lek van

Verdwenen

hoogstwaarschijnlijk met minstens een

zestien procent willen en moeten we wel

Wecycle heeft via strenge KPMG-contro-

jaar verlengd wordt. “We hebben met VNG

verkleinen. Daarom gaan VNG en NVRD

les en veriﬁcaties zicht op de hele ver-

en NVRD lang om de tafel gezeten, maar

actie ondernemen om de gemeenten die

werkingsketen. Maar er is nog een reden

we zijn nu heel ver”, aldus Vlak. “Het 3-ja-

hun e-waste geheel of gedeeltelijk zelf

waarom Wecycle maatregelen wil. Vlak:

rig contract, waar vrijwel alle Nederland-

verhandelen te benaderen.”

“Uit onderzoeken blijkt ook dat zo’n 20 à

se gemeenten aan meedoen, loopt eind

25.000 ton e-waste nooit op de milieus-

dit jaar af. Nu komt er dus een jaar bij.

Witteveen + Bos bezocht voor het onder-

traat terecht komt. Dat afval verdwijnt al

Met de mogelijkheid tot extra verlenging,

zoek 102 milieustraten. Daarvan bleek 84

als het aan de straat wordt gezet. Lokale

totdat de Europese richtlijn geïmplemen-

procent zich keurig aan het contract met

schroothandelaren, buitenlandse busjes

teerd is in de Nederlandse wet. Dat zal op

Wecycle te houden. Dat wil zeggen dat ze

en ‘morgensterren’ halen het als oud-

zijn vroegst medio 2013 het geval zijn,

al hun ingezameld elektronisch afval bij

ijzer op, door bewoners te benaderen

schatten wij.” De zaak is nog niet hele-

Wecycle aanleverden voor verwerking. De

met briefjes en dergelijke. Hiervoor geldt

maal rond, aldus de Wecycle-directeur.

zestien procent die niet conform het con-

hetzelfde als voor het verdwenen e-waste

“We wachten nog op bestuurlijke goed-

tract werkte, hield met name witgoed, ict

van de milieustraten: je weet niet waar

keuring, maar de partijen zijn het erover

en kleine apparaten buiten de toelevering

het terecht komt en de kans dat het ver-

eens.” De tarieven blijven in het nieuwe

aan Wecycle. “Onze inschatting is dat het

antwoord gercycled wordt is erg klein.”

contract gelijk aan de huidige, met ruim-

hier gaat om een 5000 ton e-waste”, al-

Wecycle wil ook voor deze ‘lekstroom’

te voor een indexering.

■

Feiten • Uit onderzoek van Witteveen + Bos blijkt ook dat cv-ketels en armaturen nauwelijks afgegeven worden op de milieustraat. Medewerkers van de milieustraten weten vaak niet dat deze materialen tot e-waste behoren. Een betere voorlichting voor milieustraatmedewerkers is daarom een van de aanbevelingen. • Wecycle zamelt nu gemiddeld 5 kilo e-waste per inwoner in. Dat zou 7 kilo moeten kunnen zijn, aldus Wecycle. De schatting is dat 1,6 kilo de milieustraten niet bereikt (morgensterren, schroothandelaren) en dat 0,4 kilo door de milieustraten wordt verhandeld.

GRAM

oktober 2011

GEMENGDE BERICHTEN

AFVAL & MILIEU baar gesteld. Volgens Ulco Vermeulen, voorzitter van SGGN en directeur business development bij de Gasunie, is het uniek dat concurrenten nu via de SGGN samen om tafel zitten om duurzaamheid te bevorderen. Het streven is om in 2025 zo’n 300 miljoen m3 duurzaam groen gas te produceren. Dit is voldoende voor de gasvoorziening aan anderhalf miljoen

Een echte held kiest statiegeld

sorteerbedrijven nodig, aldus de onder-

Onder deze slogan gaat de organisatie

zoekers. Technisch is het al mogelijk om

‘Stichting Ons Statiegeld (SOS)’ campag-

de verpakkingen anders te verwerken. De

10.000 ton lampen in 5 jaar

ne voeren om afschaﬃng van statiegeld

hogere kosten daarvan vormen vaak een

Sinds de start in 2005 van Stichting

te voorkomen. De campagne is een reac-

drempel.

LightRec (in Nederland opdrachtgever

tie op plannen om het statiegeldsysteem

huishoudens.

voor de inzameling en recycling van

voor grote plastic ﬂessen af te schaﬀen.

HVC wil windmolenpark in

energiezuinige lampen en armaturen) is

Deze maand werd bij de opening van

Noordzee bouwen

ruim 10.000 ton ingezameld. In 2010 za-

een sorteerfabriek voor plastic verpak-

Afval en energiebedrijf HVC in Alkmaar

melde de uitvoeringsorganisatie Wecycle

kingsafval een nieuwe stap gezet op de

wil een windmolenpark in de Noordzee

voor LightRec bijna 1,7 miljoen kilo aan

weg naar afschaﬃng van statiegeld. De

bouwen. Het bedrijf proﬁleert zich de af-

lampen en bijna 1 miljoen kilo armaturen

staatssecretaris van milieu omschreef af-

gelopen jaren als aanjager van duurzame

in. Dat komt overeen met ongeveer 6 mil-

schaﬃng van statiegeld als een ‘beloning

energie. HVC helpt zijn aandeelhouders

joen ingezamelde tl-buizen, meer dan 6

voor het verpakkende bedrijfsleven’ wan-

met het realiseren van klimaatdoelstel-

miljoen andere lampen en bijna 400.000

neer de kunststoﬁnzameling door Plastic

lingen. Daartoe wordt geïnvesteerd in

armaturen. Dat blijkt uit het jaarverslag

Hero voor voldoende recycling zorgt. Het

wind, zon en biogas. De investering voor

dat LightRec onlangs publiceerde. Light-

SOS-initiatief vanuit milieubeweging, af-

het windmolenpark bedraagt 2,5 miljard

Rec is trots op het behaalde resultaat en

valbedrijven en gemeenten wil het statie-

euro. Aanvankelijk was de Duitse ont-

streeft er naar om uiteindelijk iedere af-

geld op ﬂessen behouden en uitbreiden

wikkelaar Bard bij de plannen betrokken.

gedankte lamp in te zamelen.

met statiegeld op kleine plastic ﬂessen,

HVC praat nu met gemeenten en provin-

omdat dát zorgt voor de hoogste inza-

cies over de realisatie van dit project.

Uitspraken Atsma over statiegeld

melresultaten, de beste recycling en de

HVC hoopt dat de provincies (een deel

voorbarig

laagste opruimkosten.

van) het geld dat zij ontvingen bij de

De VNG heeft haar verbazing uitgespro-

verkoop van Nuon en Essent in dit wind-

ken over de uitspraken van staatssecre-

molenpark willen investeren.

taris Atsma dat statiegeld op grote PET-

Verpakkingsafval is nog beter te scheiden

ﬂessen mogelijk kan worden afgeschaft

Volgens onderzoekers van Wageningen

omdat de doelstellingen worden gehaald.

UR Food & Biobased Research is verpak-

De discussie over statiegeld is onderdeel

kingsafval nog beter te scheiden dan

van de komende onderhandelingen tus-

nu gebeurt. Dat blijkt uit het rapport

sen gemeenten en bedrijfsleven over de

‘Milieueﬀecten van hernieuwbare, biolo-

gescheiden inzameling van plastic na

gisch afbreekbare verpakkingen’. Volgens

2012. De VNG vindt het daarom niet juist

de onderzoekers wordt nu nog slechts

dat Atsma nu al publiekelijk zijn mening

een derde van het Nederlandse verpak-

verkondigt. In een brief aan de staats-

kingsafval gescheiden. De rest gaat naar

secretaris verwijt de VNG hem voor zijn

verbrandingsovens. Vooral voor diverse hernieuwbare,

biologisch

afbreekbare

beurt te hebben gesproken. De redeneRegering stimuleert groen gas

ring dat het huidige statiegeldsysteem

verpakkingen noemen zij dit zonde. Voor

Minister Maxime Verhagen (Economie)

kan worden afgeschaft wanneer de doel-

deze verpakkingen geldt immers dat ze

mikt er op dat groen gas net zo normaal

stellingen worden gehaald, noemt de

leiden tot een groter milieuvoordeel als

wordt als regulier gas. De minister heeft

VNG erg kort door de bocht. “Kunststof

ze beter worden hergebruikt. Om dit te

daartoe de Stichting Groen Gas Neder-

verpakkingsafval vormt een groot deel

realiseren, zouden verpakkingen via de

land (SGGN) opgericht, waarin gasver-

van het zwerfafval. Dit tot grote ergernis

huidige inzamelstructuur kunnen wor-

voerders, energiebedrijven, boeren en

van de burger. Grote zorg voor gemeen-

den ingezameld, gescheiden en verwerkt.

de overheid samenwerken. De minister

ten is de steeds groter wordende kosten-

Daarvoor zijn wel wat aanpassingen bij de

heeft hiervoor 400.000 euro beschik-

post voor het opruimen van zwerfafval.

GRAM

oktober 2011

GEMENGDE BERICHTEN

AFVAL & MILIEU

Alleen nu al bedragen de kosten van

inzameling van verpakkingsafval afkom-

ingeleverde pen of ander schrijfgerei

het opruimen van zwerfafval zo’n 200

stig uit huishoudens en een substantiële,

wordt 2 eurocent overgemaakt aan een

miljoen euro per jaar. Dit moet voor het

reële bijdrage voor verpakkingsafval uit

goed doel naar keuze.

overgrote deel worden opgebracht door

de openbare ruimte.”

gemeenten. Statiegeld op plastic drankﬂessen blijkt echter een zeer succesvol

Bic en TerraCycle starten inzamel-

middel dat er voor zorgt dat bijna alle

programma schrijfwaren

ﬂessen weer worden ingeleverd, en dus

Bic en TerraCycle starten een inzameling-

niet op straat of in de natuur belanden.

en recycleprogramma voor gebruikte

Voorop staat dat statiegeld een instru-

schrijfwaren. Organisaties die aan het

ment is dat werkt en een groot draagvlak

programma meewerken, kunnen daar-

geniet bij de Nederlandse burger. Mede

mee geld inzamelen voor educatieve

om die reden heeft een grote meerder-

projecten of een ander goed doel naar

heid van de ledenvergadering van de

keuze. De initiatiefnemers mikken op

VNG een motie aanvaard waarin wordt

locaties waar veel schrijfwaren worden

gesteld dat het statiegeldsysteem moet

gebruikt, zoals scholen, universiteiten

worden uitgebreid en het committent van

en kantoren. Alle schrijfwaren kunnen

het bedrijfsleven bij het inzamelen van

worden ingeleverd, ongeacht het merk.

het resterende verpakkingsafval moet

Deze worden vervolgens gerecycled tot

worden versterkt. Bij dit laatste gaat het

nieuwe producten als penhouders, gie-

om een volledige vergoeding voor de

ters en prullenbakken. In ruil voor elke

HYBRID PLUG IN De schoonste vuilniswagen Geesinknorba is toonaangevend in innovatieve oplossingen, zo ook voor het milieu. Wij kunnen voor u de schoonste vuilniswagen samenstellen. Dankzij het innovatieve Hybrid Plug In systeem kan de opbouw en belading van de vuilniswagen zelfstandig werken op een sterke battery pack met behoud van functionaliteit en capaciteit. Het systeem is toepasbaar op alle chassis' en op al onze verschillende typen opbouw. Ons Hybrid Plug In systeem is al 8 jaar op de markt verkrijgbaar. Inmiddels leveren wij de vijfde versie hiervan, met de laatste aanpassingen. De voordelen voor u: UÊÎä¯ÊLiÃ«>À }Ê «ÊLÀ> `ÃÌ v ÃÌi I UÊ-V iÀÊ â> i i UÊ-Ì iÀÊ â> i i UÊ" Ì >ÃÌ }ÊÛ> Ê`iÊV >ÃÃ Ã Ì À UÊ/ i«>ÃL>>ÀÊ «Êi iÊÃ ÀÌÊV >ÃÃ Ã *Let wel, besparing afhankelijk van de inzamellogistiek.

6 ÀÊii Êì ÃÌÀ>Ì iÊÛ> ÊìÊ* Õ}Ê ]Ê ii ÊV Ì>VÌÊ «Ê iÌÊ âiÊÛiÀ «>vì }ÊÛ >Ê Ìi iv Õ iÀÊäxÓÇ ÊÈÎnÊÇ£ÎÊ vÊ > Ê >>ÀÊÃ> iÃ°Li i ÕÝJ}iiÃ ÀL>°V Ê GEESINKNORBA L<A>EEBG@ * 1,). ;@ >FF>EHHK=

ppp'`^^lbgdghk[Z'\hf

Afval-CO2MPAS maakt duurzaamheid meetbaar door Karin Giesen Gemeenten hebben ambitieuze doelstellingen in het bevorderen van duurzaamheid en CO2-reductie. Slim afvalbeleid maakt deze doelstellingen concreet en meetbaar. Met Afval-CO2MPAS hebben zij een instrument in handen om aan te tonen dat afvalbeheer een meer dan CO2-neutrale gemeentelijke activiteit is. Sterker nog, ze kunnen concreet CO2-uitstoot besparen door betere afvalscheiding en -recycling. “Met de tool kunnen we een concrete koppeling maken

dere ontwikkeling van de rekentool. “Als je voor een

tussen afvalbeheer en duurzaamheid en het beleid dat

gewenst scheidingspercentage wilt berekenen wat de

we daar op voeren. Je kunt hard maken dat je door af-

eﬀecten op de CO2-reductie zijn, dan moet je voor dat

val beter te scheiden echt CO2 kunt besparen”, aldus

scenario alle gegevens (her)berekenen om ze vervol-

beleidsadviseur Theo Matton van de gemeente

gens in te voeren. Gewoon invoeren van een variant

Enschede. Hij is dan ook heel benieuwd hoe dat gaat

van een bepaalde afvalhoeveelheid zou voldoende

vallen binnen de gemeentelijke politiek. In het nieuwe

moeten zijn.” Een voorbeeld: als Enschede naar 50 of

afvalbeleid van Enschede zal met de CO2-tool een ver-

60 procent overall afvalscheiding wil en dus een hoge-

binding worden gemaakt met het huidige klimaatbeleid.

re CO2-reductie, dan moet je bij het huidige model nog

Het afvalbeleid moet daar echt de basis voor vormen.

zelf uitrekenen wat dit betekent voor de bronscheiding

De gemeente bekijkt nu hoe zij, ook met burgerpartici-

en sorteeranalyses. Wat betekent dit voor de GFT-afval-

patie, straks de scheidingsresultaten omhoog kan krij-

scheiding? Hoeveel extra oud papier moet er vanuit het

gen. “Als je laat zien hoeveel CO2-reductie je behaalt

restafval naar de gescheiden stroom? Hoe hoog moet

met meer en betere (bron)scheiding, dan geeft dat een

de scheiding van kunststof verpakkingen zijn? Mat-

extra prikkel om deze afvalscheiding nog beter te or-

ton: “We willen aan de knoppen draaien om accenten

ganiseren.” Het werken met Afval-CO2MPAS heeft de

te kunnen leggen op bepaalde reststromen. Hiervoor

gemeente Enschede neergelegd bij Twente Milieu. Daar

moeten we nu nog veel rekenwerk verzetten.” En in

beschikken ze immers over de benodigde invoergege-

Enschede blijft men voorlopig rekenen; Sabine Kossink

vens zoals vervoerbewegingen en brandstofgebruik.

geeft aan dat Twente Milieu nu weliswaar de rekenexer-

Het wachten is nu nog even op de resultaten uit het re-

citie voor de eerste keer heeft gedaan, maar dat dit een

kengereedschap. Projectleider Sabine Kossink van

continu proces moet worden: “We kunnen de prestaties

Twente Milieu levert met haar project belangrijke in-

van gemeenten heel mooi laten zien. Daarom willen we

put voor de afvalbeleidsvisie van de gemeente Ensche-

ook voor de andere gemeenten waarvoor we inzame-

de. In Enschede wordt nu zo’n 40% van het huishoude-

len Afval-CO2MPAS gaan gebruiken.”

lijk afval gescheiden ingezameld. De CO2-percentages die daarbij horen, gelden als nulmeting. Twente Milieu

Echt duurzamer

rekent nu door wat de CO2-winst is bij respectievelijk

Door het huishoudelijk afval beter te scheiden, wor-

50 en 60% gescheiden inzameling. Kossink: “Hiervoor

den de mogelijkheden voor recycling vergroot. Hier-

kijken we onder andere naar sorteeranalyses. Wat zit

door kun je als gemeente echt duurzamer worden. Dat

nog in het ﬁjn restafval aan verschillende afvalstromen

is een ambitie van veel gemeentebesturen, zoals van

en wat gebeurt er met de CO2-footprint als deze beter

de gemeente Tilburg. Tilburg gebruikt Afval-CO2MPAS

worden gescheiden? Er zit bijvoorbeeld nog veel kunst-

sinds begin van dit jaar, op basis van de cijfers van

stofverpakkingsmateriaal, GFT en oud papier in het ﬁjn

2009. En wil dat binnenkort nog een keer doen, met de

restafval. Ook door de betere scheiding van grof huis-

cijfers uit 2011 als basis. Tilburg was een van de eerste

houdelijk afval in nuttige deelstromen kan het schei-

gemeenten die met de tool van de NVRD aan de slag is

dingspercentage worden verhoogd.”

gegaan. “Samen met de NVRD en DHV hebben we daar een beetje mee gestoeid. Inmiddels is de tool verder

Rekenexercitie

verbeterd en werkt ie goed voor ons”, licht beleids-

Matton zou graag zien dat Afval-CO2MPAS niet alleen

medewerker Piet van Oirschot toe.

voor de gemeente Enschede, maar voor alle Twentse

De belangrijkste uitkomst is geweest, volgens Van Oir-

gemeenten gebruikt gaat worden, als verrijking op de

schot, dat Tilburg meer reduceert dan produceert aan

samenwerking die er nu al is. Hij wenst dan wel ver-

CO2-uitstoot. “Wij blijken met onze afvalinzameling een

GRAM

oktober 2011

van de meest duurzame activiteiten van de gemeente

op scholen ook een combinatie met educatie. Zo krijgen de kinderen

te zijn. We reduceren ongeveer 30.000 ton CO2 per

ook het belang van recycling voor het milieu mee.” De kostenbesparing

jaar.” Dat is mooie en zeer bruikbare input voor het

die de eigen textielinzameling de gemeente oplevert, vloeit op twee

afvalbeleid voor de komende tien jaar. ‘We bekijken nu

manieren terug naar de burgers: via vergoedingen aan verenigingen

wat het eﬀect is op de CO2-emissie als we andere keu-

en scholen en via de afvalstoﬀenheﬃ ng, die zo niet omhoog hoeft. Zo

zes maken in inzamelingswijze. Of als we beter gaan

worden de Tilburgers beloond voor hun inzamelinspanningen.

nascheiden. En wat de milieuwinsten kunnen zijn als we het GFT niet langer composteren, maar vergisten

Ieder kwartaal

en nacomposteren.”

Reinigingsbedrijf Bedrijf Midden Nederland (RMN) in Soest heeft Afval CO2MPAS dit jaar voor het eerst gebruikt en weet dat het bedrijf

Afvaldriehoek

met haar activiteiten in 2011 nu al 52.000 ton aan CO2 bespaart. De

Tilburg heeft voornemens op twee sporen: op korte ter-

tool maakt niet alleen inzichtelijk welke productie van nieuwe grond-

mijn wil de gemeente haar inzamelwijze optimaliseren,

stoﬀen uitgespaard wordt; ook de kosten en opbrengsten van inza-

bijvoorbeeld door voorzieningen bij supermarkten on-

melen en verder verwerken komen in beeld. En dat vindt directeur

dergronds te brengen. Daar kan dan een groter volume

Rob Schram een groot voordeel van Afval-CO2MPAS. Het is dan ook

opgeslagen worden, waardoor containers minder vaak

zijn bedoeling de tool vaker te gebruiken, bijvoorbeeld eenmaal per

geleegd hoeven worden. Dat scheelt weer brandstof

kwartaal.“Zo kunnen we meteen zien welke afvalstroom extra aandacht

en dus CO2-uitstoot. Op de langere termijn moet het

nodig heeft”, geeft Schram aan. “Per afvalstroom kunnen we zo bepalen

scheidingspercentage verder omhoog. Dat vraagt om

wat het apart houden van dat afval betekent voor de CO2-reductie. En

meer vergaande maatregelen. “Daar hebben we nu als

daar kunnen we dan op bijsturen.” Bij voorkeur doet RMN dat op textiel

extra argument het CO2-eﬀect bij”, aldus Van Oirschot.

en kunststof, want daar is de meeste milieuwinst te behalen. Schram:

Hij geeft tegelijkertijd aan dat bij alles wat de gemeen-

“Als je moet kiezen tussen inzamelen van 1 kilo textiel of 1 kilo GFT,

te beslist over het afvalbeheer, het spanningsveld de

dan geeft textiel de meeste CO2-besparing.” Hier ligt nog een ﬂinke

afvaldriehoek van kosten, milieu en service blijft. De

uitdaging in de voorlichting aan burgers. Velen denken dat alleen heel

milieueﬀecten moeten beter, maar de kosten mogen

en schoon textiel bruikbaar is. De rest gooit men bij het restafval. Dat

niet stijgen en de service moet gelijk blijven.

blijkt ook uit sorteerproeven door RMN. In het stimuleren van het recyclen van textiel start RMN dan ook met de communicatie. Daarop is

Focus op textiel

snel te schakelen, geeft Schram aan. Het aanpassen van de inzamel-

Afval-CO2MPAS heeft in de gemeente Tilburg inzichte-

structuur, bijvoorbeeld huis-aan-huis inzamelen, vraagt om een langere

lijk gemaakt dat de scheiding van textiel veel kan ople-

aanloop.

veren voor het milieu. Tilburg gaat dan ook extra aandacht besteden aan de inzameling van textiel. Daar kan

Afwachten

men in Tilburg zelf goed de regie op houden, omdat de

Het plastic wordt in Soest en Nieuwegein eens in de twee weken opge-

gemeente dit al enkele jaren zelf organiseert. Hiertoe

haald en in Zeist eenmaal per maand. Voordat RMN besluit om vaker in

is destijds besloten om wildgroei in de textielinzame-

te zamelen, wacht het bedrijf eerst de landelijke ontwikkelingen in de

ling tegen te gaan. De inzamelingsacties op scholen

inzamelingsﬁnanciering van kunststof verpakkingen af.

en bij verenigingen leveren niet alleen extra veel, maar vooral ook hoogwaardig textiel op. De vergoeding per

Via de benchmark inzameling vergelijkt RMN zijn prestaties op het

kilo die deze organisaties daarvoor krijgen, is voor hen

gebied van textielinzameling met andere inzameldiensten. De deelne-

een welkome inkomstenbron. Van Oirschot: “We maken

mende partijen hebben afgesproken dat ze inzicht geven in elkaars resultaten. Zo kan men van elkaars werkwijze leren; een van de belangrijke pluspunten van zo’n benchmark, vindt Schram. Goed voor de branche RMN heeft de uitkomsten van Afval-CO2MPAS onlangs gepresenteerd in het jaarverslag van 2010. Schram vindt dat meer NVRD-leden het CO2MPAS zouden moeten gebruiken. “Als de brancheorganisatie een tool op de markt brengt, zou ieder lid dit moeten steunen. Zo kun je gezamenlijk laten zien dat je een bijdrage levert aan de CO2-reductie. Een betere PR voor de branche bestaat toch niet...?” ■

GRAM

oktober 2011

Milieubonus voor kleine PET-flessen en blikjes groot succes Mevrouw A.J. Tolsma (82) uit Eerbeek plaatst geduldig één voor één de 40 blikjes – die ze in een vuilniszak bij zich draagt – in de retourautomaat van de Jumbo in haar woonplaats. Het levert haar 2 euro milieubonus op, die in de supermarkt te besteden is. “Het mooiste is dat de omgeving er schoon van wordt”‚ zegt ze. Winkeleigenaar Casper Heine glundert. “Kijk, zo werkt het écht. Mensen gaan actief bezig met het opruimen van zwerfvuil. Dat is toch fantastisch!”

Door Ronald Schalekamp Tolsma vertelt: “Ik laat elke dag het hondje van mijn

Systems – de producent van de automaten voor re-

buurvrouw uit in het bos. Daar liggen veel blikjes en

touremballage – over een nieuwe verdeler voor onze

ﬂesjes. Die verzamel ik dan in een zak.” Bij de Jumbo

statiegeldﬂessen, kwam het gesprek hierop. Het blijkt

krijgt ze 5 eurocent milieubonus op elk ingeleverd blik-

dat de standaard automaten van Tomra eenvoudig aan

je of PET-ﬂesje zonder statiegeld. De 2 euro opbrengst

te passen zijn voor de inname van ook blikjes en klei-

is het resultaat van 3 keer wandelen. “Er zijn veel meer

nere PET-ﬂessen. Zo is het idee ontstaan. Wij hebben

mensen die zo blikjes en ﬂesjes oprapen”‚ zegt Tolsma.

uiteindelijk gekozen voor een extra automaat, om zo

“Mijn zwager bijvoorbeeld. Je kunt ook echt merken dat

de logistiek beter op orde te hebben.”

het netter is op straat.” Heine hoort het verhaal lachend aan. Hij verdwijnt zonder iets te zeggen en komt even

1.500 per dag

later terug met een fraaie bos bloemen voor mevrouw

Voor elke ingeleverde halve liter PET-ﬂes of blikje krijgt

Tolsma. “Geweldig dat u dit doet”‚ zegt hij. Tolsma is

men sinds 1 juni bij de Jumbo in Eerbeek een milieu-

duidelijk verrast en glundert.

bonus van 5 eurocent, die in de winkel te besteden is. Heine: “We dachten in eerste instantie dat we een paar

Uit ergernis ontstaan

honderd per week ﬂesjes en blikjes zouden inzamelen

Het is één van de leuke voorbeelden van hoe de actie

maar de realiteit oversteeg alle verwachtingen. Na vier

van de Jumbo supermarkt in Eerbeek door de dorpsge-

weken zaten we al op 500 per dag. En na 10 weken

meenschap wordt opgepikt. De actie ontstond vanuit

hadden we 50.000 items ingezameld. Nu zitten we

de ergernis van Heine over het alom aanwezige zwerf-

in de achttiende week op 160.000 items en dagelijks

vuil. “Ik woon buiten Eerbeek en onderweg naar de

staat de teller op ruim 1.500 stuk. Het is echt geweldig

winkel stoorde ik me altijd enorm aan achteloos weg-

hoe de actie aanslaat.” De actie die aanvankelijk een

gegooide lege blikjes en ﬂesjes. Toen ik in gesprek was

tijdelijk karakter zou hebben, is voor onbepaalde tijd

met operationeel directeur René Hissink van Tomra

door Heine verlengd. “Het doel is een schonere omgeving. Zo lang we daaraan bijdragen, is de milieubonus een succes.” Wel hoopt hij dat de actie niet aanzet tot een negatieve gedragsverandering onder bepaalde mensen. “Dat men denkt: ik gooi het lekker van me af, want iemand anders pakt het wel weer op.”

Schone omgeving is winst Over de te maken kosten en inspanningen zegt Heine: “Het enige dat deze actie op moet leveren is een schone omgeving. Dat heeft niets met geld te maken. We

GRAM

oktober 2011

Casper Heine: “Het kan interessant worden als een aantal winkels gezamenlijk retourmaterialen aanbiedt”

zijn met onze winkel in Eerbeek dominant marktleider. Ik vind dat je dan ook je verantwoordelijkheid moet kennen én nemen.” Voorlopig worden blik en plastic afgevoerd naar het DC in Beilen en ontvangt de supermarkt hiervoor geen vergoeding. “Het kan interessant worden als een aantal winkels gezamenlijk retourmaterialen aanbiedt”‚ denkt Heine. Hij is bijvoorbeeld al gebeld door een metaalhandel die interesse had in grote hoeveelheden blik. Natuurlijk trekt de milieubonus wel een stroom klanten naar de winkel van Heine toe, zegt hij. “We kweken veel goodwill.” Het logistieke proces is prima te behappen, vindt de

Casper Heine (links), Michel Beijer (rechts) en mevrouw Tolsma.

winkeleigenaar. “Blik en plastic worden door de innamenautomaat gesepareerd en gecompac-

sen, blikken en halve liter PET-ﬂessen ook elektrische ap-

teerd. We hebben voor de tijdelijke opslag van het ma-

paraten, batterijen en gebruikt frituurvet door de Jumbo

teriaal niet meer ruimte nodig dan een halve kubieke

ingezameld. De drijfveer van Van Heine is dat hij heel

meter. Dagelijks wordt het afgevoerd.”

gebrand is op een schone omgeving. Tegelijkertijd merk je dat de bevolking best gescheiden wil aanleveren. Dat

Straatbeeld

zie je ook terug in het succes van de gemeentelijke mi-

Michel Beijer – procesbeheerder afvalbeheer en open-

lieustraten. De nieuwe milieubonus voor blikjes en ﬂes-

bare reiniging van de gemeente Brummen – reageert

jes draagt bij aan een fraaier straatbeeld. De gemeente

enthousiast op het duurzame succesverhaal van de

Brummen is hier natuurlijk heel enthousiast over. Beijer:

Jumbo in Eerbeek. “We weten als gemeente al lang dat

“We staan volledig achter het doel van dit initiatief.”

Casper Heine met zijn winkel goed bezig is met de inzameling van verschillende fracties.”

Tomra Systems laat weten dat de COOP supermarkt in

Sinds 1995 is de winkel van Heine op deze locatie ge-

Vledder in week 45 met eenzelfde aanpak van start gaat

vestigd (voorheen als Super de Boer supermarkt – red.)

met de milieubonus op blikjes en ﬂesjes. Daarnaast zijn

en het was destijds de tweede winkel in Nederland die

er aanvragen van een C1000, een PLUS en een Albert

een retourette startte. Nu worden naast statiegeldﬂes-

Heijn supermarkt, verspreid over het land.

GRAM

■

oktober 2011

NVRD komt met concrete voorstellen voor ambities uit Afvalbrief Eind augustus verscheen de Afvalbrief. Onder de titel ‘Meer waarde uit Afval’

punten: gemeenten hebben en houden

geeft staatssecretaris Atsma aan werk te willen maken van afvalpreventie en

de zorgplicht voor het beheer van de

recycling. Vooral dat laatste staat centraal in de Afvalbrief; we moeten de ko-

openbare ruimte en het afvalbeheer voor

mende jaren naar 83% hergebruik waarbij een belangrijke rol is weggelegd

het huishoudelijk afval. Producenten-

voor huishoudelijk afval. De NVRD heeft een reactie opgesteld op de meest

verantwoordelijkheid ‘tilt’ bepaalde ma-

relevante onderdelen uit de Afvalbrief. In GRAM een samenvatting van deze

teriaalstromen uit het huishoudelijk afval

reactie. De integrale tekst kunt u nalezen op www.nvrd.nl

en de daaraan gerelateerde zorgplicht. Producenten zijn verantwoordelijk voor de inzameling, sortering en noodzakelijke bewerking van hun producten/materialen tot het daadwerkelijke hergebruik en voor de volledige ﬁnanciering van deze keten. De gemeente blijft vanuit haar rol als beheerder van de openbare ruimte altijd betrokken bij de wijze waarop de producentenverantwoordelijkheid wordt ingevuld. Aangezien producenten gebruik maken van de gemeentelijke infrastructuur zullen gemeenten hiervoor de volledige kostprijs vergoed moeten krijgen. Een Recycling Innovatie Agenda Voor de stevige ambities is een heuse Recycling Innovatie Agenda noodzakelijk. Met deze Agenda kan een ingreep in huidige productieketens worden gedaan en kan een goede infrastructuur voor de grondstoﬀenrotonde worden opgetuigd. Het is belangrijk dat waar mogelijk se-

Gemeenten hebben en houden de zorgplicht voor het beheer van de openbare ruimte.

cundaire grondstoﬀen worden ingezet in plaats van primaire grondstoﬀen. Gezien Behoefte aan duidelijkheid over

heid. Bovendien is het ook voor kunst-

de unieke positie van Nederland als door-

ﬁnanciering kunststofverpakkingen

stof onvermijdelijk dat het huidige sta-

voeren distributieland is het belangrijk

De staatssecretaris is vol lof over de in-

tiegeldsysteem overeind blijft of wordt

dat bepaald wordt waar de prioriteiten

zameling van kunststof verpakkingen,

uitgebreid. Afschaﬀen van statiegeld,

liggen. De staatssecretaris wordt dan

maar tegelijkertijd is een enorme stij-

zoals de staatssecretaris onlangs sugge-

ook opgeroepen om als voortrekker in

ging noodzakelijk om de ambitie uit de

reerde, zal juist leiden tot een daling van

Europa op te treden.

Afvalbrief waar te maken. Deze stijging

het inzamelresultaat.

is alleen te realiseren als de inzameling

Doelstelling preventie

voor de toekomst zeker wordt gesteld

Goede invulling producentenverant-

Voor afvalpreventie is geen kwantitatieve

met goede meerjarige afspraken over

woordelijkheid

doelstelling vastgelegd. Dit is wel een

de ﬁnanciering, voor zowel bron- als na-

De Afvalbrief snijdt wel de verantwoor-

gemiste kans. Er wordt gesproken over

scheiding. Of de doelstellingen via bron-

delijkheidsverdeling

geeft,

de ontwikkelingen van afvalpreventie-

en/of nascheiding worden gehaald, moet

ondanks de bruikbare adviezen in de

plannen die iedere Europese lidstaat in

een vrije keuze zijn van gemeenten.

evaluatierapporten, onvoldoende duide-

2013 moet hebben, maar onduidelijk is

Over de vergoeding voor nascheiding

lijkheid over de invulling van producen-

wat er in deze plannen komt te staan en

kan en moet zo snel mogelijk duidelijk-

tenverantwoordelijkheid. Bij de invulling

welke materiaalketens het betreft. Ook

heid komen. Vooral grote steden zijn

hiervan moet volgens de NVRD worden

blijft onduidelijk wie verantwoordelijk is

sterk de dupe van de huidige onzeker-

uitgegaan van de volgende uitgangs-

voor het realiseren van afvalpreventie.

GRAM

aan

oktober 2011

maar

Het is noodzakelijk dat aan het begin

te formuleren. Niet alleen stimuleert dat

milieuoogpunt veel winst behaald kan

van de productie- en consumptieketens

gemeenten om die doelstelling te ha-

worden door het gescheiden inzamelen

de juiste impuls wordt gelegd. Een CO2-

len, ook het bedrijfsleven zal het belang

en bewerken van deze afvalstroom.

heﬃng, bij voorkeur op Europees niveau,

van de verpakkingen in het huishoude-

kan de juiste prikkel geven om serieus

lijke afval groter achten om op te sturen.

Volgens het verpakkingenbesluit zijn

werk te maken van afvalvermindering.

Voor drankenkartons, aluminium en blik

producenten verantwoordelijk voor alle

Daarnaast zal vanuit het Ministerie meer

moeten de producenten de recycling or-

verpakkingen die ze op de markt bren-

ingezet moeten worden op ecodesign en

ganiseren om de doelstellingen van de

gen. De taakstellingen voor recycling en

cradle to cradle door het bedrijfsleven.

staatssecretaris te halen. Het is milieu-

nuttige toepassing gelden echter voor

hygiënisch belangrijk dat deze stromen

een beperkt aantal deelstromen. Dit leidt

Op succes statiegeld voortbouwen

ook zoveel mogelijk wordt teruggewon-

ertoe dat producenten hun verantwoor-

Het huidige statiegeldsysteem draagt bij

nen. Inmiddels is onderzoek uitgevoerd

delijkheid niet nemen voor verpakkingen

aan het behalen van de doelstelling voor

naar de inzameling en recycling van

waarvoor geen speciﬁeke recyclingtaak-

hergebruik van kunststof verpakkingen.

drankenkartons. Hieruit blijkt dat vanuit

stelling geldt. Dit is principieel onjuist. ■

95% van de grote PET-ﬂessen wordt met statiegeld ingezameld. Niet alleen zijn de inzamelresultaten bij de brede inzameling van kunststof verpakkingen veel

De NVRD wil met onderstaande suggesties graag een bijdrage leveren aan de reali-

lager, maar ook wordt de kwaliteit van

satie van de ambities die de staatssecretaris in zijn Afvalbrief heeft neergelegd:

de PET-stroom een stuk minder door vermenging van de kunststof afvalstromen.

• Invulling Recycling Innovatie Agenda en vormgeven grondstoﬀenrotonde: Naast

Statiegeld op plastic drankﬂessen blijkt

de 4 stromen textiel, kunststof, fosfaat en elektrische apparaten, kunnen ge-

succesvol en internationaal beproefd.

meenten en hun publieke afvalbedrijven meewerken bij de keuze welke stromen

Daarom moet niet overwogen worden

relevant en haalbaar zijn en voor Nederland kansen bieden voor een grondstof-

om het huidige statiegeldsysteem af te schaﬀen, maar om het uit te breiden naar onder andere kleine ﬂesjes.

fenrotonde. • Opschaling materiaalketenprojecten: De afgelopen jaren zijn meerdere materiaalketens doorgelicht. Bij bijna alle ketenprojecten zijn NVRD-leden betrokken. De NVRD kan de staatssecretaris ondersteunen in de opschaling van succesvolle

Zwerfafvalproblematiek serieus

pilots door het inrichten van een Recycling Platform onder het motto: bewezen

nemen

innovaties breed toepassen. Verder liggen er kansen om succesvolle pilots op te

De zwerfafvalproblematiek is één van de

schalen via Green Deals. De NVRD zal zich hier voor inzetten.

grootste ergernissen van Nederlanders.

• Optimalisatie inzameling: De NVRD en haar leden beschikken over veel infor-

De problematiek is onlosmakelijk ver-

matie over de inzamelstructuren voor verschillende afvalstromen in Nederlandse

bonden met het verpakkingendossier en

gemeenten. Deze kennis kan zij inzetten bij het ontwikkelen, implementeren en

met

evalueren van beleid. Op basis van deze ervaringen en inzichten is de NVRD

producentenverantwoordelijkheid.

De staatssecretaris geeft niet aan hoe de

graag bereid de staatssecretaris verder te informeren en adviseren.

voor

• Nadere invulling verpakkingenbeleid: De NVRD kan een bijdrage leveren aan het

zwerfafval vorm te geven. Dit kan bete-

onderzoeken, stimuleren, begeleiden en opschalen van nieuwe initiatieven. Te

kenen dat de rekening voor de opruim-

denken valt bijvoorbeeld aan de inzameling van drankenkartons, de introductie

kosten van e 200 miljoen per jaar bij de

van de wertstoftonne, etc.

producentenverantwoordelijkheid

gemeenten komt te liggen. Dan draait

• Stimuleren afvalpreventie: De NVRD ziet, naast of in plaats van speciﬁeke schei-

de Nederlandse burger er voor op en dat

dingsvoorschriften, kansen in het formuleren van een doelstelling voor een maxi-

kan niet zijn bedoeling zijn. Noodzake-

male hoeveelheid restafval van bijvoorbeeld 150 kilogram per inwoner. Hierbij

lijk is dat de staatssecretaris blijk geeft

dient uiteraard ook rekening te worden gehouden met de stedelijkheidsklassen.

van een samenhangende visie op de

De NVRD wisselt graag met de sector en de staatssecretaris de kennis uit over de

relatie tussen verpakkingen, statiegeld, zwerfafval en de openbare ruimte.

best practices en wat onder welke omstandigheden haalbaar is. • Opstellen afvalpreventieplannen: Het opstellen van afvalpreventieplannen is een verplichting vanuit Europa. De NVRD wil hieraan een bijdrage leveren door zowel

Suggesties voor verbetering ver-

nationale als internationale ervaringen in te brengen. In ieder geval alle afval-

pakkingenbeleid

stromen die in de brief zijn genoemd zullen hierin opgenomen moeten worden,

Voor de voortzetting van het verpakkin-

aangevuld met een aantal schaarse grondstoﬀen.

genbeleid is, naast het regelen van de ﬁ-

• Invulling minimum standaarden, zoals grof huishoudelijk afval: de minimum stan-

nanciering en de verantwoordelijkheids-

daard voor grof huishoudelijk afval is sorteren. Voor een realistische invulling kan

verdeling nog een aantal verbeteringen

de NVRD aan de hand van de ervaringen bij haar leden, het ministerie helpen bij

noodzakelijk: momenteel is er voor alle

de vertaling van de minimum standaard naar de dagelijkse praktijk bij de inzame-

verpakkingen één integrale doelstelling.

ling van grof huishoudelijk afval. Vanuit de praktijk kan over meerdere minimum-

Beter zou zijn om een aparte doelstel-

standaarden worden geadviseerd.

ling voor huishoudelijk en bedrijfsafval

GRAM

oktober 2011

BURGE R KRIJ GT CONTAN TE N VOOR H E RB RU IK B A A R A FVAL

Avalex en Ryck ‘Nederlandse Recycle Bank’ zetten uniek brengsysteem in de markt door Laurent Chevalier Onder het motto ‘Afval Loont’ is in de gemeente

recyclen, verminderen we het gebruik van natuurlijke

Pijnacker-Nootdorp vorige maand een uniek initi-

grondstoﬀen en sparen we de natuur. Door mensen

atief van start gegaan. Inwoners van de gemeen-

geld te geven voor hun herbruikbaar afval willen we

te kunnen diverse herbruikbare afvalstromen

ze op een tastbare manier duidelijk maken dat afval

bij een zestal ﬁlialen in de gemeente inleveren,

niet waardeloos is, maar dat het een waarde vertegen-

waarna ze per kilogram afval een ﬁnanciële ver-

woordigt.”

goeding krijgen. Dit project is een initiatief van Ryck (Nederlandse Recycle Bank), de gemeente

Ander gevoel geven

Pijnacker-Nootdorp en reinigingsbedrijf Avalex.

Van Rijn (42) is van huis uit bedrijfskundige met, zoals hij zegt: “Een grote passie voor het milieu, hoewel ik

Regionaal reinigingsbedrijf Avalex is een gemeenschap-

geen enkele ervaring heb in de afvalsector. Dat betekent

pelijke regeling, waarin de gemeenten Delft, Leidschen-

meteen ook dat ik in die sector geen vrienden en geen

dam-Voorburg, Midden-Delﬂand, Pijnacker-Nootdorp,

vijanden heb en dat ik er met frisse ogen naar kijk.”

Rijswijk en Wassenaar samenwerken bij het inzamelen en verwerken van afval. Het samenwerkingsverband

Via, via kwam hij in contact met Peter Floor, directeur

telt circa 300.000 inwoners ofwel 140.000 aanslui-

van Avalex. “En zo is het balletje gaan rollen. Avalex

tingen, waar jaarlijks 165.000 ton afval wordt ingeza-

liep al te broeden op plannen om het hergebruik van af-

meld. Ryck (Nederlandse Recycle Bank) is een nieuwe

val extra te stimuleren door mensen een ander gevoel

speler in afvalland. De organisatie heeft de ambitie om

te geven over afval. Het bedrijf had daarover ook al

samen met de gemeenten mee te helpen om burgers,

goede uitgewerkte basisideeën. Daarmee ben ik verder

nog meer dan nu al het geval is, er van te doordringen

aan de slag gegaan.” Zo ontstond het plan om mensen

dat afval ‘waardevol’ is, mits het goed wordt ingeza-

geld te geven voor herbruikbaar afval. Geld is nu een-

meld. Mede-initiatiefnemer en groene ondernemer

maal een concrete prikkel om mensen er van te door-

Jørgen van Rijn van Ryck zegt daarover: “Door beter te

dringen dat iets waarde heeft. “Zo zijn we ook geko-

Jørgen van Rijn: “Doordat mensen geld krijgen voor hun herbruikbaar afval realiseren ze zich op een tastbare manier dat afval niet waardeloos is”

GRAM

oktober 2011

Duurzaam Pijnacker-Nootdorp Wethouder Nico Oudhof van de gemeente Pijnacker-Nootdorp zei bij de start van de proef: “Wij zijn hier erg enthousiast over. Duurzaamheid staat bij ons hoog op de agenda. Met dit project bieden we onze inwoners de mogelijkheid om daar zelf een concrete bijdrage aan te leveren en er tegelijk geld mee te verdienen. Het aardse voordeel van dit project is, dat de gemeente hiermee een drastische besparing kan realiseren op de kosten van het scheiden van afval en op de kosten van eindverwerking. Gelet op de huidige respons, ook vanuit de verenigingen, ben ik wel optimistisch dat dit project blijvend aanslaat.”

Landelijk netwerk De zes ﬁlialen waar de herbruikbare materialen kunnen worden aangeleverd, zijn dubbele portocabins van zes bij zes meter. De portocabins zijn geleverd door Avalex. men op de naam Ryck, de ‘Nederlandse Recycle Bank’.

Dit bedrijf zorgt ook voor de personele bemanning. De

Daar zit iets achter in de geest van: als mensen her-

portocabins zijn voorzien van een rollerbank, weegap-

bruikbaar afval zelf komen brengen, kunnen ze zowel

paratuur en aansluitingen op ondergrondse containers.

geld sparen als het milieu sparen.” Bij dat laatste denkt

Voor papier, karton en kleine elektrische apparaten be-

Van Rijn niet alleen aan de hergebruiksfactor, maar ook

taalt Ryck 5 cent per kilogram, voor textiel en kunst-

aan het feit dat er zo ﬂink kan worden bespaard op het

stof (verpakkingen) bedraagt de vergoeding 25 cent

grootschalige heen en weer gesleep van afval bij het

per kilogram. De ﬁlialen hebben ruime openingstijden

huis-aan-huis inzamelen van afvalstromen.

en zijn zelfs ook ’s avonds en op zaterdag geopend. Inwoners, maar ook verenigingen, die er herbruikbaar

Uitrollen

afval inleveren, krijgen het gewicht van het afval via

Als het project levensvatbaar blijkt te zijn, hoopt Van

hun persoonsgebonden Ryckaart in geld bijgeschreven

Rijn de aanpak in samenwerking met gemeenten en

op hun digitale spaarrekening. Ze kunnen er ook voor

gemeentelijke reinigingsdiensten - en bijvoorbeeld ook

kiezen om het geld over te laten maken naar een ver-

met een organisatie als Midwaste waar al contacten

eniging of goed doel. In het startconcept is gerekend

mee zijn - verder over Nederland uit te kunnen rol-

met een gemiddelde opbrengst per huishouden van 75

len. Of dit toekomstmuziek is of dat het project in al

tot 100 euro per jaar.

haar schoonheid sterft, hoopt Van Rijn de komende zes maanden tot een jaar te ontdekken. Als het goed is, be-

Veelbelovend

gint de victorie wat hem betreft in Pijnacker-Nootdorp.

De bij de ﬁlialen aangeleverde materialen worden door

Daar heeft Ryck inmiddels maar liefst zes ﬁlialen ge-

Avalex opgehaald, waarna het wordt afgezet als grond-

opend waar inwoners en verenigingen (bedrijven zijn

stof voor recycling. Over het vervolg van dit initiatief

vooralsnog uitgesloten van deelname) hun gescheiden

zegt Van Rijn: “Na een half jaar met een mogelijke uit-

afval kunnen inleveren. Het gaat daarbij om herbruik-

loop tot een jaar zetten we de ervaringen op een rijtje

bare en goed afzetbare afvalstromen als kunststof (ver-

en wordt de verdere route bepaald. Ik ga er voorals-

pakkingen), papier, karton, textiel en kleine elektrische

nog van uit dat dit initiatief na de evaluatie zal worden

apparaten. Van Rijn: “Uit onderzoek is gebleken dat

voortgezet en zelfs wordt uitgebreid naar alle in Ava-

we ondanks alle scheidingsacties toch nog 51% goed

lex deelnemende gemeenten. De eerste ervaringen na

recyclebaar afval vernietigen. Dat is dus hartstikke

de opening van de ﬁlialen zijn uitstekend. In de eerste

zonde. Vooral ook als je bedenkt dat we ons met z’n

twee weken werd 46.000 kilo herbruikbaar materiaal

allen steeds meer zorgen maken over de uitputting

aangeleverd. Dat is dus een veelbelovend resultaat. We

van grondstoﬀen. Door mensen te belonen voor het

mikken in eerste instantie op termijn op 6000 gere-

gescheiden aanleveren van afval hopen we dat we die

gistreerde deelnemers-leden.” Over de plannen voor

51% sterk kunnen reduceren. Daarmee besparen we

de lange termijn zegt Van Rijn: “We streven naar een

dan mooi op het gebruik van natuurlijke grondstoﬀen

geleidelijke uitbouw van een landelijk netwerk van

én sparen we bovendien de natuur.” Gevraagd naar de

‘bankﬁlialen’. We moeten meters maken, maar tegelijk

rol van Ryck in dit project zegt Van Rijn: “Ryck fungeert

moet het zorgvuldig gebeuren. Dit is immers een uniek

thans vooral als klein facilitair bedrijf en administratie-

concept dat zich nog moet bewijzen. Je moet niet uit-

kantoor ten behoeve van Avalex.”

sluiten dat we al doende onderdelen van het concept

GRAM

oktober 2011

het land actief zijn. Dat is belangrijk, want hoe meer deelnemers, hoe meer volume we op de markt kunnen afzetten en hoe betere prijzen we ook kunnen bedingen bij producenten en leveranciers. Met de winst die daaruit voortvloeit, kunnen we het sparen voor de deelnemers vervolgens nog aantrekkelijker maken. Zo moet het balletje in hoog tempo verder rollen.” Angst dat de grote verwerkers het project zullen tegenwerken, heeft Van Rijn niet. “Uit die hoek hebben we al van diverse kanten complimenten gekregen voor dit initiatief. Uit gemeentelijke hoek bestaat ook al de nodige belangstelling. Niet zo vreemd natuurlijk. Vooral gemeenten kunnen direct voordeel hebben van deze nieuwe brengmethode. Je mag er immers van uit gaan dat de bewoners als ze direct geld krijgen voor hun herbruikbaar afval bewuster met afval omgaan. Voorts zorgt het brengen van afval naar de ﬁlialen er voor dat gemeenten minder geld kwijt zijn aan het inzamelen hier en daar wat moeten aanpassen. Voor dit moment

van restafval. Tenslotte gaan we er van uit dat de hoe-

hoop ik dat we nog dit jaar in een tweede gemeente

veelheid zwerfafval op deze manier ook sterk wordt te-

van start kunnen gaan. Als alles vervolgens is ingesle-

ruggedrongen. Kortom, iedereen wordt ‘ryck’ van deze

pen, kunnen we dit project snel verder uitrollen. Bin-

zinnige manier van afvalinzameling. Niet in de laatste

nen vijf jaar willen we toch wel in een groot deel van

plaats de natuur.”

■

OPTIMAAL ZICHT VOLGENS DE REGELS. Een veilig en effectief wagenpark wat voldoet aan de laatste normeringen en regelgeving is uw doel en Orlaco helpt u daarbij met onze zichtsystemen. U kunt bij ons terecht voor al uw vragen op het gebied van camera’s en displays die voldoen aan bijvoorbeeld de NEN ISO 1501 norm voor vuilnisauto’s. Daarnaast hebben wij voor u TNO-rapporten beschikbaar over optimale veiligheid en werkwijze rondom zijladers. Ook geven wij u handleidingen voor optimale ergonomische posities van monitoren in cabines, uw mensen werken hier tenslotte de hele dag mee. Ook worden de eisen rondom elektromagnetische straling voortdurend aangepast aan de snel veranderende omgeving met meer en meer elektronica, ook op dit gebied kunt u bij ons de laatste info verkrijgen. Ook de recent gewijzigde wetgeving rondom front camera’s kan interessant voor u zijn. Reden genoeg om eens een kijkje te nemen op onze website: www.orlaco.nl, bellen of mailen kan ook altijd: 0342 - 404 555, info@orlaco.nl

See more. Work more. ORLACO_ADV_V4.indd 1

10/22/09 9:58 AM

Van 19 tot 27 oktober vindt de Europese Week van de Afvalvermindering plaats. Voor Nederland is dat een nieuw fenomeen. Vanwaar dit initiatief, wie zitten erachter en wat gaat er eigenlijk gebeuren?

door Maarten Goorhuis

De Europese Week van de Afvalverminde-

van diegenen die een activiteit organise-

•

ring (EWA) is een meerjarig Europa-breed

ren die past in het kader van de week.

Frankrijk. Verantwoord aankopen – Een

project dat wordt ondersteund door het

Daarbij gaat het dan om overheden (ge-

campagne die in samenwerking met su-

Life+ programma van de Europese Com-

meente, provincie, rijk), (afval)bedrijven,

permarkten werd opgezet om consumen-

missie. Het doel van de week is om meer

onderwijsinstellingen, verenigingen etc.

ten te bewegen producten met minder

aandacht te genereren voor afvalpreven-

Eigenlijk kan iedereen een activiteit ont-

verpakkingsmateriaal te kopen.

tie en de mogelijkheden voor burgers,

wikkelen in het kader van de EWA.

•

bedrijven en overheden om hier concreet

Categorie vereniging:

Categorie onderwijs:

Engeland. Uitdaging: vermindering van

invulling aan te geven. Het afgelopen

Meerwaarde van deelname

voedselafval – Een project dat tot doel

jaar zijn er in Europa maar liefst 4.300

Door mee te doen aan de Europese week

had de hoeveelheid voedsel- en verpak-

verschillende activiteiten ontplooid in

van de afvalvermindering, krijgt een

kingsafval van lunches in de schoolkan-

het kader van deze week. Dit jaar vindt

initiatief of actie een landelijke en een

tine te verminderen door het afval in te

de week plaats in 20 verschillende Eu-

Europese uitstraling. Zowel in Neder-

zamelen en te wegen aan het eind van

ropese landen. Nederland doet dit jaar

land als Europa worden de activiteiten

elke lunchpauze.

voor het eerst mee. Hoewel de naamge-

die in het kader van de Week plaatsvin-

•

ving van de week spreekt over afvalver-

den, samenhangend gepresenteerd op

Malta. Hergebruiksplan van Malta – Een

mindering gaat de Europese week van de

de website. Deelnemers mogen bij de

project dat tot doel had een duurzame

Afvalvermindering nadrukkelijk over het

uitvoering van de activiteit het logo van

markt voor tweedehands bouwmateria-

onderwerp Afvalpreventie.

de Europese Week van de Afvalvermin-

len in Malta te creëren en een instrument

dering gebruiken en ze ontvangen een

ter beschikking te stellen dat de creativi-

De initiatiefnemers voor deze week zijn

inlogcode waarmee toegang wordt ver-

teit van de mensen kan stimuleren door

vijf Europese organisaties: Ademe (het

kregen tot de communicatiemiddelen die

het gebruik van afgedankte materialen.

Franse Agentschap NL), Agència de Resi-

in het kader van de week zijn gemaakt.

dus de Catalunya (het Catalaanse Agent-

Tot slot dingen deelnemers automatisch

Het Ministerie van I&M en de NVRD heb-

schap NL), Lipor (het afvalbedrijf van 8

mee naar de Europese Trofee van de Af-

ben alle betrokken stakeholders in Ne-

gemeenten uit de regio rondom Porto in

valvermindering die begin 2012 in Brus-

derland opgeroepen om mee te doen aan

Portugal), IBGE (het milieuministerie van

sel wordt uitgereikt.

deze week. Die oproep bleek niet aan

het Brussels gewest) en ACR+ (de ver-

Categorie overig

dovemansoren gericht te zijn. De eerste

eniging van steden en regio’s voor duur-

De Europese Trofee van de Afvalvermin-

voorstellen voor activiteiten in het kader

zaam afval- en grondstoﬀenbeheer).

dering wordt uitgereikt in 5 categorieën.

van de week kwamen al snel binnen bij

De prijswinnaars van 2010 in de verschil-

de NVRD. Op basis van de activiteiten en

Het concept van de week

lende categorieën zijn:

ideeën die in het kader van de week wor-

In elk deelnemend land is een project-

•

den ingediend zal het programma van de

organisator, voor Nederland is dat het

Spanje. Beter dan nieuw: de campagne

week zelf worden gebouwd. De staatsse-

Ministerie van Infrastructuur en Milieu.

100% tweedehands – Een groots opge-

cretaris heeft zich alvast bereid getoond

Deze heeft de NVRD gemachtigd als uit-

zette campagne rond afvalpreventie in

om op 19 november de aftrap te geven.

voeringsorganisatie voor de week. De rol

het volledige grootstedelijke gebied van

Via de website van de NVRD en die van

van de NVRD is vooral om te faciliteren en

Barcelona, die diverse strategieën pro-

de Europese organisatie zal de commu-

te coördineren en om de deelname van al

moot waaronder reparatie en hergebruik,

nicatie hierover verder gestalte krijgen.

actieve partijen op dit terrein te bevorde-

verantwoorde consumptie, gebruik van

Er kunnen nog steeds activiteiten in het

ren en over het voetlicht te brengen. Het

leidingwater in plaats van ﬂessenwater,

kader van de week aangemeld worden.

succes van de Europese actie moet komen

en compostering.

Voor meer informatie: www.nvrd.nl

Categorie overheid:

GRAM

oktober 2011

Schuitemaker. Winterdienst in de volle breedte De oerdegelijke strooimachines van Epoke uit Scandinavië. Maar ook sneeuwploegen, zoutoplossers en sproeimachines: Voor de winterdienst in de volle breedte, leidt de weg naar Schuitemaker. Bovendien is Schuitemaker voor u continu op zoek naar innovatieve oplossingen, zoals onze nieuwe houten opslagsilo’s. Want alleen Schuitemaker biedt kwaliteitsmerken, een gevarieerd en compleet programma, doortimmerd advies en uitstekende service. Zegt u winterdienst, denk dan aan Schuitemaker!

Schuitemaker B.V. | Morsweg 18 - 7461 AG Rijssen - Holland Tel.: +31 (0)548 - 51 41 25 | www.sr-schuitemaker.nl

EEN GOED VERZORGD WEGDEK, DAG EN NACHT Onze dienstverlening omvat een volledig pakket, waarmee aan al uw eisen en wensen kan worden voldaan. Daarin is het reinigen van bedrijfsterreinen en het schoonmaken van freesvakken van oudsher onze specialiteit. Het grondig reinigen van asfalt gebeurd voor zowel overheid en gemeenten als voor bedrijven. Grondigheid is niet het enige kenmerk van ons werk. Ook ﬂexibiliteit is voor ons een sleutelbegrip.

nieuws Tekst: Bas Peeters

Nieuwe namen sectoren

Nieuwe commissievoorzitters

De vereniging kent 3 sectoren; R&B (Re-

De commissies reiniging, GRAM en com-

gie en Beleid, dit zijn de uitbestedende

municatie krijgen een nieuwe voorzitter.

gemeenten) ASB (Afvalstoﬀenbedrijven)

De huidige voorzitter van de commissie

1 nov

Commissie Reiniging

en A&RM (Afval- en Reinigingsmanage-

GRAM, Henk Klosters gaat met pensi-

2 nov

Bedrijvengroep Gevaarlijk

ment). Deze naamgeving is voor velen

oen en draagt het stokje over aan Rob

buiten en binnen de vereniging niet altijd

Schram. Schram is directeur van RMN

10 nov

Commissie Internationaal

even duidelijk. Het bestuur heeft in haar

en al jaren lid van de redactiecommissie

15 nov

Redactiecommissie GRAM

vergadering van 3 november besloten

GRAM.

16 nov

Commissie KAM

de leden voor te stellen om de sectoren

De voorzitter van de commissie reiniging

17 nov

Commissie Afvalpreventie

voortaan als volgt te noemen:

Johan Veenstra heeft de afval- en reini-

23 nov

Algemene

• Regievoerende Gemeenten

gingsbranche verlaten en wordt vervan-

• Publieke Bedrijven

gen door Martin Nooijens. Nooijens is

• Dienstverleners en Leveranciers

sectordirecteur Stadsbedrijven in ’s-Hertogenbosch. Onder zijn voorzitterschap

NVRD Agenda

Afval

Ledenvergadering 23 nov

Commissie Markt & Overheid

23 nov

Commissie

24 nov

Bestuursvergadering

De manier waarop de vereniging is ge-

gaat de commissie reiniging zich verbre-

organiseerd

commissies,

den naar een commissie die zich met het

werkgroepen, platforms, bedrijvengroe-

brede beheer van de openbare ruimte

pen, kennisgroepen en sectoren binnen

bezighoudt.

de NVRD, is niet altijd even helder voor

Tenslotte neemt Andrea de Graaf af-

iedereen. Onduidelijk is soms wat er in

scheid als voorzitter van de commissie

Regiobijeenkomst Zuid-Nederland

sectoren

Inzameling & Transport regio Zuid

de diverse onderdelen gebeurt en welke

communicatie. Het voorzitterschap van

Het bestuur van de regio Zuid kijkt met

onderwerpen waar aan de orde komen.

deze commissie wordt overgenomen

tevredenheid terug op de regiobijeen-

Het bestuur heeft besloten de inhoudelij-

door Albert van der Winden, directeur

komst

ke activiteiten van de vereniging onder te

van Twente Milieu. Van der Winden heeft

duurzaamheid.

verdelen in drie clusters: Afval- en Grond-

veel aﬃniteit met communicatie en is in

ontvangen op Avantis European Business

stoﬀenbeheer, Beheer Openbare ruimte,

het verleden onder andere directeur ge-

en Science park. Op dit bedrijvenpark

Bedrijf en Organisatie.

weest van een communicatiebureau.

wordt de Wijk van Morgen gerealiseerd.

van 7 oktober in Heerlen over De regioleden werden

Dit is een innovatief programma waarin Clusters Afval- en Grondstoﬀenbeheer

Beheer openbare ruimte

onderwijs, onderzoek, ondernemers en Bedrijf & Organisatie

duurzaam gebouwde omgeving in de

Commissies Afvalpreventie

BOR (v/h Reiniging)

overheid samen de transitie naar een praktijk brengen. Heel interessant was

Markt & Overheid

Inzameling & Recycling

Gladheidbestrijding

Opleiden & Professionaliseren

Groene Energie (publieke verwerkers)

Plaagdierbestrijding

KAM

Groenbeheer

Communicatie

Kolken-/rioolreiniging

GRAM redactie

de presentatie van Lector Ronald Rovers van Ribuilt, die ‘the concept of Zero’ zeer sprekend uit de doeken deed. Zijn verhaal was een wervend pleidooi voor een circulaire samenleving. Uiteraard was er op de bijeenkomst ook aandacht voor regionale en landelijke ontwikkelingen in de afval- en reinigings-

Projectgroepen

sector. Tim van Deelen van RWM gaf met

Statiegeld

Projecten Gemeente Schoon

Aanbestedingsmodellen

Inzamelvarianten

Handreiking Plaagdierbestrijding

Schone technieken

Juridisch kader

Soc. Werkvoorziening

CO2 tool

zijn presentatie een goede inkijk in de oprichting van een Regionaal Werk Bedrijf, dat als inspirerend voorbeeld kan dienen voor andere gemeenten en/of be-

GRAM

drijven.

oktober 2011

Henk Klösters neemt afscheid door Karin Hegeman Ruim 30 jaar is Henk Klösters lid van de NVRD en sinds 1981 vervult hij regelmatig de rol van dagvoorzitter of gastspreker op themadagen en congressen. Ook neemt hij actief deel aan de commissie Markt & Overheid, het Platform ASB en de commissie Internationaal. De laatste drie jaar was Henk Klösters hoofdredacteur van GRAM, een functie die hij nu overdraagt aan Rob Schram, directeur RMN. Een korte terugblik op zijn tijd bij GRAM.

Wanneer en hoe kwam jij in de afvalbranche terecht? Ruim dertig jaar geleden startte ik als hoofd Plantsoenen & Onderhoud, (nu beheer openbare ruimte) in de groeikern Houten. Een lokale aannemer zorgde voor de afvalinzameling. De gemeente Houten moest in korte tijd 9.000 woningen bouwen. Een zeer betrokken wethouder gaf me alle ruimte om ter compensatie van al die milieuaanslagen met investeringen in nieuwe zaken te komen. Naast nestkasten, biezenvelden en wintervleermuizenverblijven bedachten we ook een brengsysteem voor afval naar de gemeentewerf. De

Henk Klösters kijkt met plezier terug op zijn tijd als hoofdre-

milieustraat was nog niet uitgevonden. Met de bakﬁets

dacteur van GRAM

langs de deur chemisch afval ophalen totdat de provincie Utrecht het verbood. Bouwafval scheiden bij de

branche. Voor de Afvalstoﬀendienst ’s-Hertogenbosch

vele bouwbedrijven en afvallesbrieven uitgeven met

mondde dit later uit in de deelname aan Midwaste.

klassenbezoek aan de gemeentewerf. Om ergens bij te horen werd ik naast lid van de vereniging van hoofden

Sinds wanneer lees je GRAM ?

van beplantingen tevens lid van de toen nog Neder-

Sinds het blad bestaat, lees ik GRAM. De voorloper van

landse Vereniging van Reiniging Directeuren. Mijn eer-

GRAM het Technisch maandblad heb ik ook gedeelte-

ste congres was in Helmond waar de heer Pingen zijn

lijk gelezen. Mijn manco was dat het wel erg technisch

auto in de prak reed. De congressen werden toen nog

was. Vandaar dat ik om me extra te bekwamen en bij te

heel decadent begeleid door de gemeentelijke politie.

scholen al vrij snel voorzitter van de chef werkplaatsen

Bij verplaatsingen mochten wij in colonne door rood

van de NVRD werd. De laatste jaren heb ik als hoofdre-

rijden. Bij het erelid Pingen ging het mis.

dacteur van GRAM vanzelfsprekend alle artikelen zorgvuldig gelezen.

Binnen de afvalbranche heb je heel wat ontwikkelingen

meegemaakt. Welke ontwikkeling vind je tot op de dag

Hoe beviel het om 3 jaar hoofdredacteur

van vandaag opmerkelijk?

van GRAM te zijn?

We wisselden in de jaren tachtig geen bedrijfsgegevens

Nadat ik eerst enkele maanden had proefgedraaid,

uit. Laat staan dat we zorgen deelden. Met de komst

mocht ik het stokje van Jan van Delft overnemen. Het

van de particuliere inzamelaars begonnen de NVRD le-

was vanaf mijn eerste dag als voorzitter van de Redac-

den markt te verliezen. Grensoverschrijdende of zelfs

tiecommissie zeer boeiend. Dynamische bijeenkom-

regionale inzamelingen kenden we niet. Naar aanlei-

sten zijn het geworden waarbij twee uur door elkaar

ding van mijn verzoek, tijdens een algemene leden-

gepraat werd met als resultaat: input voor alweer een

vergadering, om meer samen te werken, zijn enkele

nieuw nummer. Om meer te leren over de productie van

gemeentelijke inzamelaars gestart met de ‘samenwer-

een vakblad, ben ik meteen op zoek gegaan naar een

kende overheids bedrijven afvalinzameling’ (SOBA).

vereniging van hoofdredacteuren. Die is er niet en om

Dit was de voorloper van de vorming van de NVRD

deze dan maar zelf op te richten, gaat wel heel erg ver.

GRAM

oktober 2011

van GRAM Vervolgens heb ik heel veel krantenknipsels gespaard

verwoord, mijn deelname aan de commissie Markt &

om ervoor te zorgen dat we niets over het hoofd zou-

Overheid komt hierbij goed van pas. Feit is, dat ik de

den zien. Trots ben ik dat diverse redactieleden zich

redactiecommissie GRAM nu al heel erg mis. Met de

hebben ontwikkeld tot echte schrijvers. Het blijft jam-

komst van de Young Professionals binnen onze vereni-

mer en een gemis dat reacties van de lezers op onze

ging is het echter wel noodzakelijk dat je plaats maakt,

maandelijkse inspanningen nagenoeg uitblijven.

zeker als er kinderen zijn die me opa noemen.

â&#x2013;

Welke rol zie je weggelegd voor GRAM in de komende 5 jaar? Voor de komende jaren zal de introductie van een digitale versie van GRAM niet mogen ontbreken. GRAM zal nog meer dan tot dusver een breder scala aan inhoudelijke artikelen gaan publiceren. Het werkterrein binnen de afvalwereld wordt steeds breder, van openbare ruimte naar bijvoorbeeld de behoefte van burgers. Ik wens mijn opvolger Rob Schram veel inspiratie en succes met deze actieve en ďŹ jne redactie. Wat ga je zelf doen de komende tijd? In mijn gemeente hadden ze al eerder ontdekt dat ik me sociaal maatschappelijk wil inzetten. Ik sta aan de vooravond om na jaren van voorzitterschap van de volleybalclub over te stappen naar weer een andere bestuursfunctie. Ook ben ik nog politiek actief. Verder is Afrika mijn tweede liefde. Mijn expertise mocht ik al meerdere malen inzetten via de PUM. Ik blijf nog even actief in de commissie Internationaal van de NVRD en heb daarvoor mijn lidmaatschap van ISWA weer opnieuw aangevraagd. Op dit moment adviseer ik een aantal Midden Limburgse gemeenten over een optimale inzet van zowel de reinigingsdienst als de

De nieuwe hoofdredacteur van GRAM: Rob Schram, directeur

sociale werkvoorziening. Inbesteding is hierbij het to-

RMN en sinds 2007 lid van de redactiecommissie GRAM

Hoe kunt u net als Gemeente Gennep ervoor zorgen dat de resultaten van de textielinzameling sterk verbeteren? Met Stichting KICI. Specialist in inzameling en hergebruik van textiel. De gehele opbrengst doneert KICI aan goede doelen in binnen- en buitenland.

www.kici.nl

Hoe rekbaar is de afvalstoffenheffing? Elke gemeente hanteert zijn eigen rekenmethoden als het gaat om de afvalstoffenheffing. Wat hoort er wel bij, wat niet? En wat versta je onder huishoudelijk afval? Een aantal gemeenten en de VNG aan het woord over het gebruik van de afvalstoffenheffing.

Door Hetty Dekkers

In Enschede geldt een kostendekkende afvalstof-

rekenen wij daarom tot huishoudelijk afval. Omdat het

fenheﬃng van 301 euro per huishouden. “Wij gaan

hoogstwaarschijnlijk afkomstig is van eigen inwoners.

er als gemeente vanuit dat er een directe koppe-

Zwerfafval en prullenbakken met hun inhoud in het

ling moet zijn tussen kosten en opbrengsten”, aldus

centrum kun je volgens ons niet als huishoudelijk afval

beleidsadviseur Theo Matton. “Maar soms is het

aanrekenen, omdat het vaak afkomstig is van mensen

een ingewikkelde materie. Men kan vooral discussi-

buiten Enschede.” Zoals gezegd gaat Enschede de zaak

eren over wat wel en niet tot huishoudelijk afval ge-

nader onderzoeken, onder meer met sorteeranalyses,

rekend mag worden. Wij gaan daar binnenkort meer

om tot verantwoorde keuzes te kunnen komen. Mat-

onderzoek naar doen.” Momenteel heeft Enschede drie

ton denkt niet dat de overheid meer (bindende) regels

milieustations waar tevens veeg- en groenafval van de

op moet stellen maar: “Een richtlijn zou misschien wel

gemeentelijke diensten wordt aangenomen. “De over-

handig zijn. De landelijke overheid heeft het twintig

slagen verwerkingskosten van dat afval rekenen we

jaar lang aan gemeenten zelf overgelaten. Dat pakte

toe aan de afvalstoﬀenheﬃng, de inzamelkosten val-

best goed uit. Maar nu de gemeenten onder druk staan

len nu nog onder andere middelen. We zijn daar al wel

vanwege bezuinigingen, worden de regels misschien

mee aan het schuiven. Sinds dit jaar rekenen we, naar

wat verder opgerekt. Van uitwassen heb ik nog nooit gehoord. Enschede probeert in elk geval een eerlijke

Het lage afvalstoffenheffingtarief van Eemsmond is ook bedoeld om nieuwe bewoners naar deze plaats te trekken

en directe koppeling te hanteren. Het ﬁnanciële belang mag geen sturingselement zijn.”

Duurste gemeente De gemeente Diemen heeft met 384 euro per huishouden de hoogste afvalstoﬀenheﬃng van Nederland. Volgens een onderzoek van de gemeentelijke Rekenkamer komt dat vooral door een hoog serviceniveau, dat door de inwoners op prijs zou worden gesteld. In Diemen

Gronings model, 25 procent van de inzamelkosten van

worden bijvoorbeeld de grijze containers elf keer per

handpickers en veegwagens toe aan de afvalstoﬀen-

jaar gratis gewassen en mogen burgers onbeperkt hun

heﬃng.” Volgens Matton gaat elke gemeente anders

afval naar de milieustraat brengen. Ook wordt elke

om met de kostensamenstelling. “Wie ik ook spreek,

week huis-aan-huis grof vuil opgehaald. Toch maakte

iedereen doet het weer anders. Maar die discussie over

de gemeente het te bont, aldus het rapport. ‘In 2007

wat is huishoudelijk afval precies, is een lastige. Het

en 2009 was de afvalstoﬀenheﬃng meer dan kosten-

op straat weggegooide doosje van een hamburger van

dekkend. Dit is in strijd met de Gemeentewet’, conclu-

McDonald’s kun je feitelijk bestempelen als bedrijfs-

deert de Rekenkamer. Ook was de post ‘overig’, be-

afval. Maar is het door een inwoner van Enschede mee-

staande uit ambtelijke uren en kapitaalslasten, relatief

genomen naar huis, en daar in de buurt weggegooid,

groot. In 2007 was de opbrengst van de afvalstoﬀen-

dan kun je weer zien als huishoudelijk. Afval in parken

heﬃng zeven procent hoger dan de lasten. Het college

GRAM

oktober 2011

verklaarde dit overschot doordat er minder leegstand

gemeente andere kosten aan de heﬃng toerekent. Een

van woningen was dan verwacht. De Rekenkamer ad-

deel van de zwerfvuilkosten vallen bij ons bijvoorbeeld

viseert de gemeente minstens diftar in te voeren om

ook onder de heﬃng. Andere gemeenten doen dat niet,

burgers te prikkelen meer afval te scheiden. Het zal een

of juist veel sterker dan wij.”

heikel punt zijn, want in 2008 zei de gemeenteraad van Diemen nog uitdrukkelijk nee tegen de invoering van

Lage woonlasten

diftar.

Huishoudens van Eemsmond zijn spotgoedkoop uit met een afvalstoﬀenheﬃng van 20 euro per jaar. Dit tarief is

Kwijtschelding

slechts 6 procent kostendekkend en verreweg het laag-

In Arnhem is de afvalstoﬀenheﬃng (173 euro) slechts

ste van Nederland. “Dat is een bewuste keuze van de

65 procent kostendekkend. “Dat is al heel lang zo”,

politiek”, verklaart een woordvoerder van de gemeente.

weet Erik Posthumus van de gemeente Arnhem.

“De gemiddelde draagkracht van onze inwoners is niet

“Dat is historisch zo gegroeid, de oorzaak is bij mij niet

hoog, het is van oudsher een landelijk gebied. Daarom

bekend. Wel zijn we nu bezig met een nieuw afvalplan,

willen we de woonlasten voor iedereen zo laag moge-

waarin van alles kan gaan verschuiven. De politiek

lijk houden. Wij verkeren in de gunstige positie dat we

buigt zich dan bijvoorbeeld over de kwijtscheldings-

dit kunnen doen. Wij hebben een grote zeehaven in ont-

kosten, toch ﬂinke bedragen. Die post is bij ons nu nog

wikkeling, die onder meer veel onroerend zaak belas-

gerelateerd aan de afvalstoﬀenheﬃng; je kunt ook stel-

ting oplevert. Onder de streep hebben we als gemeente

len dat kwijtschelding ten laste van de sociale dienst

daardoor inkomsten genoeg.” Het lage afvalstoﬀenhef-

moet komen. Persoonlijk vind ik het vergelijken van

ﬁngtarief is tevens bedoeld om nieuwe bewoners naar

de hoogte van afvalstoﬀenheﬃngen een lastige zaak.

Eemsmond te trekken, beaamt de woordvoerder. “De

Je kunt die bedragen bijna niet vergelijken, omdat elke

gemeente wordt daardoor aantrekkelijk.”

Een zakje van de McDonald’s; huishoudelijk, bedrijfs- of zwerfafval?

Geringe daling afvalstoffenheffing De gemiddelde afvalstoffenheffing in Nederland is al twee jaar aan het dalen. In 2011 betalen huishoudens gemiddeld 249 euro per jaar, 1 procent minder dan vorig jaar. De gemeente met de hoogste heffing is Diemen (384 euro per huishouden per jaar), de goedkoopste Eemsmond met 20 euro. De daling is vooral te verklaren door de gescheiden kunststofinzameling, aldus het rapport Afvalstoffenheffing 2011 van Agentschap NL. Slechts dertien procent van alle gemeenten rekent zijn kosten niet ten volle door in de heffing. De verschillen in tarieven zijn groot. In de vijf duurste gemeenten zijn de kosten meer dan 335 euro per huishouden. In de vijf goedkoopste gemeenten is dit minder dan 130 euro. De goedkopere gemeenten hebben vaak diftar. In 2011 bedragen de kosten in gemeenten met diftar gemiddeld 224 euro per huishouden. In gemeenten zonder diftar betalen huishoudens gemiddeld vier tientjes meer. Door diftar wordt minder restafval aangeboden, wat gunstig werkt op de kosten. Niet elke gemeente rekent alle kosten die zij maakt voor het inzamelen en verwijderen van huishoudelijk afval door aan de particuliere huishoudens. Gemiddeld wordt 97,3 procent van de kosten gedekt door de opbrengst van de afvalstoffenheffing. De overige kosten betaalt de gemeente uit andere inkomstenbronnen. Meestal wordt hierbij gebruik gemaakt van inkomsten uit de onroerende zaakbelasting (OZB). Er zijn dit jaar geen gemeenten die geen afvalstoffenheffing hebben. De gemeenten met een kostendekking lager dan 80 procent zijn Eemsmond, Nijmegen, Leiden en Arnhem. (bron: rapport Afvalstoffenheffing 2011 van Agentschap NL) .

GRAM

oktober 2011

VERHUUR AFVALEILANDEN VOOR

EVENEMENTEN:

BEURZEN, BRADERIEËN, FESTIVALS, CONCERTEN, TOERNOOIEN, DEMONSTRATIES, TENTOONSTELLINGEN, SPORTEVENEMENTEN, KERMISSEN

Uitzetten en ledigen van afvalbakken, efﬁciënte evenementenreiniging, duurzaam inzamelen van afval, totaalreiniging met eigen materieel en personeel.

Hoge Rijndijk 93A, 2382 AC Zoeterwoude T 071 521 31 33 F 071 523 37 77 E verhuur@containertotaal.nl

DE ECOLOGISCHE OPLOSSING VOOR AFVALINZAMELING Die firma DHM uit Wolvega legt zich toe op de import van kraakperswagens van het Belgische merk VDK voor gemeenten en particuliere bedrijven. Het merk zoekt steeds verder naar technische oplossingen om afval efficiënter te kunnen inzamelen. Met de PUSHER 2000, MAX 3000, PUSHER IIK, ECOMAX en ECO 22 series biedt VDK en haar importeur een aantal sterke ecologische en economische oplossingen voor afvallogistiek. Met een doordracht perssysteem en een scala van eigen ontwikkelde beladingen voor de (kleine) rolcontainer tot 5m3 Eurocontainer levert DHM de VDK kraakperswagens in een zeer goede prijs/kwaliteit-verhouding. Ook kunnen de VDK opbouwen met DIN kader worden geleverd voor niet eigen beladingen. Houtstraat 2a 8471 ZX Wolvega Telefoon : 0561-611611 Telefax : 0561-617502

Technische steunpunten Aratech Aratech Aratech Loven Trucks Tilburg-Bastiaanse Allers Bedrijfswagens

Duiven Utrecht Amsterdam Heerlen Breda Venlo

Bezuinigingsdruk Groningen is een van de vele gemeenten in Nederland die een honderd procent kostendekkende afvalstoffenheffing voert (328 euro per huishouden). Thewis Wits, projectmanager van Milieudienst Groningen, vindt het een prima zaak dat sommige kosten van beheer en onderhoud ondergebracht worden bij de afvalstoffenheffing. Zelf rekent Groningen 25 procent van die kosten toe aan de afvalstoffenheffing. “Denk aan zwerfafval, prullenbakken in de wijk, handhavings- en veegkosten. Ik ben daar sterk voorstander van, omdat je die kosten dan afschermt van bezuinigingen. In veel gemeenten kan de afvalstoffenheffing omlaag, doordat burgers minder restafval aanbieden, lagere verwerkingskosten en andere redenen. Het gat dat daardoor ontstaat, kun je benutten door meer (gerelateerde) kosten aan de heffing toe te rekenen. De burger merkt er niets van, omdat de heffing gelijk blijft.” Wits heeft de indruk dat steeds meer gemeenten deze ruimere toerekeningmethode toepassen. “Ze moeten haast wel, vanwege de bezuinigingsdruk”, denkt Wits. Wettelijk is er volgens hem ook genoeg speelruimte.

Advies VNG Volgens de VNG mogen gemeenten in voorkomende gevallen inderdaad veegkosten gedeeltelijk onderbrengen bij de afvalstoﬀenheﬃng. “Een grote gemeente van Nederland heeft eens voor de rechter gestaan vanwege

Steden als Groningen en Enschede rekenen een kwart van de inzamelkosten van

die kwestie”, weet belastingspecialist Jacco Slomp

handpickers aan de afvalstoﬀenheﬃng toe. (foto’s H. Dekkers)

van de VNG. “De gemeente kon door sorteeranalyses aantonen dat een deel van het veegvuil inderdaad uit huishoudelijk afval bestond. Dat vond de rechter een

VNG en Agentschap NL hebben samen een ‘Model

plausibele verklaring. Het maakt echter wel een ver-

kostenonderbouwing afvalstoﬀenheﬃng’ opgesteld,

schil of je een landelijke of stedelijke gemeente bent.

waarin punten als veegvuil en overheadkosten aan de

In een plattelandsdorp zal het veegvuil hoofdzakelijk

orde komen. Het model is te raadplegen via www.vng.

uit blad bestaan, dat past beter bij de rioolheﬃng om-

nl (doorlinken naar Beleidsvelden, Belastingen, Model-

dat kolken daarvan verstopt kunnen raken. Ik zou ge-

len kostenonderbouwing). Ook de Handreiking kosten-

meenten willen adviseren om niet blindelings op die

toerekening leges en tarieven 2010 van het ministerie

ene rechterlijke uitspraak van destijds te vertrouwen.

van binnenlandse zaken is een bruikbaar naslagwerk

Kijk naar je eigen situatie en kijk welk afval je daad-

voor gemeenten die meer willen weten over een juiste

werkelijk opveegt. Ga dat onderzoeken en onderbouw

kostentoerekening.

■

dat met degelijke rapportages.” Voor het overige adviseert de VNG nauw samen te werken met de belastingafdeling van de eigen gemeente. “Een reinigingsdienst is met inzameling bezig en weet daar alles van; overleg goed met je belastingdienst hoe je de kosten op bepaalde activiteiten plakt.” Slomp heeft nog nooit signalen opgevangen van gemeenten die ernstig ‘sjoemelen’ met de afvalstoﬀenheﬃng. “Het gaat relatief om kleine bedragen, alleen voor huishoudens. Rek je de grenzen te ver op, dan loop je achteraf risico op enorme aanslagen en boetes. Dan ben je veel duurder uit, dus ik denk niet dat ge-

Thewis Wits: “Door een deel van de zwerfafvalkosten onder te brengen in de afvalstoffenheffing, kun je deze afschermen van bezuinigingen”

meenten zich daar aan wagen.”

GRAM

oktober 2011

TERUGBLIK NVRD THEMADAG IBOR

Op weg naar maatschappelijk verantwoord ondernemen Met veel enthousiasme leidde dagvoorzitter Henk Klösters op dinsdag 21 september de themadag over het integrale beheer van de openbare ruimte. Het was de organisatie gelukt een aantal interessante sprekers voor deze themadag uit te nodigen. De rode draad uit hun verhalen: gemeenten en bedrijven in de branche realiseren zich terdege dat zij onderdeel uitmaken van de samenleving. En dus zullen zij ook een bijdrage moeten leveren aan deze samenleving. Hetzij als regisseur, hetzij als integraal beheerder van de buitenruimte.

Door Herman Beerding

De eerste spreker, Petra Delsing, directeur stadsbeheer van de gemeente Den Haag, wist de aanwezigen bijzonder te boeien met haar onderwerp ‘goed beheer in tijden van bezuiniging’. Met de rode draad – zo verstandig mogelijk met de beschikbare middelen omgaan – haalde ze een aantal herkenbare onderwerpen aan. Delsings advies: laat alle managementniveaus mee denken over eﬃciency verbeteringen. Beoordeel alle processen en snijd de onnodige schakels er uit. Laat, onder het motto ‘Meten is weten en gissen is missen’, alle activiteiten vervolgens herberekenen en je zult zien wat er te verbeteren valt. Ook de ontwerpers in den Haag hebben kennis gemaakt met de pragmatische aanpak van de directeur stadsbeheer. Bij nieuwe plannen en herinrichting werden ze namelijk aangesproken op de bijbehorende beheerskosten. Degelijk hoeft niet lelijk te zijn. Een aspect waar ontwerpers volgens Delsing vaak veel te weinig rekening mee houden. Wees bij ontwerp kritisch over de beheerskosten. Jullie opvolgers zullen je bij het beheren van de openbare ruimte nog 40 jaar dankbaar zijn, hield ze de aanwezigen voor.

Betekenismaximalisatie Albert van Winden, directeur van Twente Milieu, vertelde hoe Twente Milieu zich van een inzamelbedrijf aan het ontwikkelen is naar een publieke onderneming. Twente Milieu heeft nu een etalage met diensten waar de gemeenten uit kunnen kiezen. Het streven daarbij is betekenismaximalisatie in plaats van winstmaxi-

(Foto: Joke Jansen, Nationale Beeldbank

GRAM

oktober 2011

malisatie, wat kort gezegd neerkomt op een streven

Met deze wijze van partnership zijn geen uitgebreide

naar welzijn en niet naar welvaart. Van Winden gaf ook

en kostbare bestekken meer nodig en kan zelfs een

voorbeelden uit de Twentse praktijk van uitstekende

openbare (Europese) aanbesteding achterwege blijven.

samenwerking tussen de in de openbare ruimte werk-

Maar, je moet je toch houden aan de Europese aanbe-

zame bedrijven waarbij het werk wekelijks wordt afge-

stedingsregels, vroeg een deel van het publiek zich

stemd en wordt uitgevoerd in een logische volgorde.

af. Van Mourik verwees daarbij, als bewijs voor zijn stelling dat deze vorm van partnership goed mogelijk

Verder wees Van Winden op de belangrijke eﬀecten van

is, naar het contract dat de gemeente Amersfoort re-

de nieuwe Wet Werken Naar Vermogen (WWNV) welke

centelijk sloot met een particulier bedrijf.

in 2013 in werking gaat treden. De wet moet stimuleren dat zo veel mogelijk mensen door werk in hun

Uit de kaartenbak

eigen onderhoud kunnen voorzien. Deze wet vervangt

De laatste sprekers in het ochtendprogramma wa-

onder meer de Wet Sociale Werkvoorziening (WSWW) en

ren Jenny den Hertog van Cedris, de branche-

de wet Werk en arbeidsondersteuning jonggehandicap-

organisatie voor sociale werkgelegenheid & ar-

ten ( Wajong). Hierdoor zullen veel mensen die – met

beidsintegratie en mevrouw W. van Balen van

ondersteuning – ook in een gewone baan aan de slag

ROVA met het onderwerp Social Return. ROVA heeft

kunnen, niet meer via de sociale werkvoorziening in-

zich als onderdeel van maatschappelijk verantwoord

gezet kunnen worden. Van Winden pleitte er voor deze

ondernemen ten doel gesteld meer langdurig werke-

mensen met de nodige en beschikbare ondersteuning

lozen en mensen met een achterstand tot de arbeids-

in te zetten bij de 100% overheidsgedomineerde bedrij-

markt uit de kaartenbakken van de gemeenten (in dit

ven in onze branche, zoals Twente Milieu.

geval Zwolle) te halen. Als voorbeeld werd aangegeven dat er op dit moment veel te veel bureaucratie rond

Regisseren moet

de inzet van deze mensen bestaat. ROVA is als proef

Derde spreker Piet van Mourik, directeur van de

gestart met een groep van 5 mensen, waar zich maar

Stichting De Regisserende Gemeente, riep in zijn

liefst 11 ambtenaren mee bezig hielden! Ook in deze le-

gelijknamig boek (de regisserende gemeente) op tot

zing werd gewezen op de veranderende rol van de SW

omvorming naar kleine, hoogwaardige, snelle en goed-

bedrijven door de komende Wet Werken Naar Vermo-

kopere gemeenten die midden tussen de burgers staan.

gen. Mevrouw Hertog gaf aan dat de SW bedrijven de

Deze gemeenten hebben een politiek bestuur met ge-

geïnteresseerde bedrijven kunnen ondersteunen door

zag, dat zonder blikken of blozen verantwoording kan

middel van detacheringconstructies. Meer informatie

aﬂeggen. Dat kan alleen maar, volgens Van Mourik, als

hierover staat op www.locuswerkplaats.nl.

gemeenten niet meer alles zelf willen doen, maar uitsluitend de regie nemen. Hij illustreerde dit met een

Na de lunch kon tijdens het middagprogramma geko-

opmerkelijk voorbeeld: het samen met een marktpartij

zen worden uit twee series met elk 4 deelsessies.

ontwikkelen van plannen voor bijvoorbeeld integraal

De presentaties van deze themadag zijn na te lezen op

beheer, waarbij deze marktpartij ook risicodrager is.

de website van de NVRD www.nvrd.nl

■

ALLE KINDE RB OE RDE RIJ E N D U U RZ A A M D E E L 2

Kinderboerderijen prachtige locatie voor boodschap over afvalpreventie en hergebruik door Connie Taheij “Het is heel belangrijk om de generatie van de toekomst snel mee te nemen in de verduurzaming van energie, maar ook van grondstoﬀen. Waar kun je dat verhaal beter kwijt dan op een kinderboerderij. Het moet voor kinderen vanzelfsprekend worden.’’

Monic van Eerden van de HVC Groep in Alkmaar

Met de overkoepelende organisaties voor de kinder-

reageert enthousiast op de landelijke campagne Alle

boerderijen SKBN en Stadswerk VMK, IVN en Urgenda

kinderboerderijen Duurzaam! “Als HVC kijken we zeker

(Samen sneller duurzaam) wordt gewerkt aan een gro-

hoe we hieraan kunnen bijdragen.’’

te actie die van start gaat op 11-11-11, de Dag van

De HVC Group is partner van de vereniging van Ge-

de Duurzaamheid. Scholieren in het hele land gaan

meenten voor Duurzame Ontwikkeling (GDO). GDO

komende weken onderzoeken hoe duurzaam hun

heeft het initiatief genomen voor de landelijke cam-

kinderboerderij is. Tijdens de Dag van de Duurzaam-

pagne Alle kinderboerderijen Duurzaam! Het idee daar-

heid worden de eerste resultaten gepresenteerd aan

achter is dat kinderboerderijen laagdrempelige, veelal

de wethouders. “Kinderboerderijen staan dicht bij de

gemeentelijke voorzieningen zijn, waar de boodschap

vraagstukken rond duurzaamheid,’’ zegt ook NVRD-

over duurzaamheid en de groene, schone stad bij veel

voorzitter Govert Veldhuijzen. “Wij houden ons

bezoekers terecht komt, jong en oud. Zo zouden kinder-

bezig met hergebruik en afvalpreventie en we werken

boerderijen ook een rol kunnen spelen in de Europese

aan bewustwording. Kinderboerderijen, centra voor

Week van de Afvalvermindering.

natuur- en milieueducatie (NME) en een vereniging als GDO hebben daar ervaring mee. Je kunt elkaar daarin versterken. Afvalbedrijven kunnen allemaal zelf scholen benaderen om de bewustwording rond afval en preventie te bevorderen, maar ook de krachten bundelen met NME-centra en de kinderboerderijen.’’

Netwerk Circulus en Berkel Milieu hebben bewust gekozen voor de samenwerking met NME-centra en kinderboerderijen in Apeldoorn, Deventer en Zutphen. “Zij hebben toegang tot scholen, een goed netwerk en kennis van lesmateriaal voor lagere schoolleeftijden. Wij hebben daar belang bij en maken daar graag gebruik van,’’ zegt communicatieadviseur Rob Zegers. “Samen kun je meer bereiken.’’ Met de NME-medewerkers is onder meer Kikkie’s Game ontwikkeld, een digitaal lesproject rond afvalscheiding Foto: Wolfslaar

voor het voortgezet onderwijs. Zegers vertelt dat er veel vraag is naar de dvd van het afvalspel. Op de web-

In een vuilniswagen van Afvalservice Breda zijn gaten gemaakt, zodat de scholie-

site afvalvrij.nl voor volwassenen komt ook nog een

ren erin kunnen kijken. De wagen is voorzien van een sticker met de resultaten

kinderhoek. “Kinderen zijn heel belangrijk. Zij zijn de

van een kleurwedstrijd

toekomstige beslissers. Je kunt niet vroeg genoeg be-

GRAM

oktober 2011

ginnen. Met excursies richten we ons ook op wat de

Dichtbij

jeugd van tegenwoordig aanspreekt. Je hoeft een scho-

Afvalscheiding en -preventie is ook wat Afvalservice

lier echt niet te vertellen over een koelkast, maar wel

Breda voorstaat met het breed opgezette lesmateriaal.

over e-waste: wat gebeurt er met een oud mobieltje of

De afvalservice is een gemeentelijk onderdeel en heeft

een kapotte I-Pod?’’

voor het ontwikkelen van lesmateriaal het plaatselijke bezoekerscentrum Wolfslaar (NME-centrum en kinder-

De HVC Groep ontvangt met dergelijke excursies tus-

boerderij) ingeschakeld. Zo zijn er lespakketten met de

sen de 10.000 en 15.000 bezoekers per jaar, onder wie

naam Troep, voor leerlingen van diverse leeftijden. Het

zo’n 7000 kinderen. “Die kinderen en scholen betrek-

concept komt van Weizigt NMC in Dordrecht en is aan-

ken we ook bij het maken van ons informatiemateriaal

gepast aan de situatie in Breda. Zo leren de kinderen

en lespakketten en de website Watt ‘n Zooi. Daarop

dat het afval uit hun gemeente wordt verwerkt in het

vinden scholieren zowel informatie over recycling als

nabijgelegen Moerdijk, zodat ze zich er een beeld bij

informatieve afvalgames. Daarnaast gaat onze bood-

kunnen vormen. Dit is ook een mooi voorbeeld van ef-

schap over duurzame energie en besparing. Wij willen

ﬁciency door samenwerking in de NME-sector.

als afval- en energiebedrijf een bijdrage leveren aan de bewustwording van mensen, maar kunnen dat niet zelf grootscheeps. Daarom zijn we partner geworden van GDO, die via NME-centra een veel groter bereik heeft. Duurzame ontwikkeling kan volgens ons alleen slagen door participatie van burgers, jong en oud.’’

Aantrekkelijk KICI is een andere partner van GDO. De Kleding Inzameling Charitatieve Instellingen ﬁnanciert met de opbrengsten van ingeleverd textiel onder meer NMElessen voor gemeenten. Het grootste deel van de opbrengst gaat echter naar goede doelen, waarvan het Rode Kruis de hoofdbegunstiger is. Begin oktober hield KICI een landelijke scholen actie om zoveel mogelijk textiel in te zamelen voor het Rode Kruis. “Om deze actie aantrekkelijk te maken voor scholen hebben we een lespakket gemaakt dat aansluit bij de kerndoelen van het ministerie van onderwijs: taal, wereld- en sociale oriëntatie. De opbrengst gaat namelijk naar schoolmateriaal en -kleding voor Aids-wezen in Afrika,’’ ver-

Begin oktober hield KICI een landelijke scholen actie om zoveel mogelijk textiel in

telt Marlous Pelser van KICI. De kinderen kregen

te zamelen voor het Rode Kruis. Foto KICI

een brief mee voor hun ouders over het belang van textielinzameling. “Jaarlijks wordt in Nederland circa

De medewerkers van het NME-centrum ontvangen ook

140 miljoen kilo textiel weggedaan, waarvan 70 mil-

groepen op het milieustation. “We willen kinderen uit

joen kilo door diverse partijen wordt ingezameld. Er is

de scholen halen en hen die gigantische hoeveelheden

dus nog veel te doen aan bewustwording.’’

afval laten zien, zodat ze leren dat ze afval moeten scheiden,’’ vertelt een medewerkster van zowel het be-

KICI ondersteunt de campagne Alle kinderboerderijen

zoekerscentrum als van Afvalservice. Dat lijkt eﬀect te

Duurzaam! “Duurzaamheid kun je overal toepassen en

sorteren. “De medewerkers op het milieustation geven

op hoe meer plaatsen mensen er op geattendeerd wor-

aan dat kinderen beter weten hoe en wat ze moeten

den, des te sneller zal men geneigd zijn zich actiever

scheiden en dat ze het fanatieker doen dan hun ouders

op te stellen richting duurzaamheid,’’ meent Pelser.

met wie ze meekomen.’’ Scholen kunnen een vuilnis-

“Als kinderboerderijen duurzame locaties worden, kan

man in de klas laten vertellen of een speciale vuilnis-

textielinzameling hier niet bij achter blijven. Het weg-

wagen De Sam met ‘ramen’ laten komen. “Wij hebben

gooien van textiel gebeurt binnen een huishouden

ook zogenaamde duowagens met een schot. Kinderen

sneller dan gedacht. Vaak ook vanuit onwetendheid.

zien dan dat het afval werkelijk wordt gescheiden. Het

Wanneer mensen zich herinneren dat bij de kinderboer-

werkblad gaat mee naar huis, zodat ouders dat ook

derij, de basisschool of om de hoek in de buurt een

zien. Die zijn nogal eens verrast dat afval werkelijk ge-

container staat waar textiel gedoneerd kan worden aan

scheiden wordt verwerkt en niet op een hoop gaat.’’

het goede doel zal er langzaam aan steeds meer textiel in de textielcontainer belanden.’’

www.allekinderboerderijenduurzaam.nl

GRAM

■

oktober 2011

N IEUWTJ E S VAN DE ZAKE LIJK E M A RK T

NIEUWS

Nieuw afvalbrengstation RMN RMN realiseert een nieuw afvalbrengstation in Huis ter Heide voor inwoners van Soesterberg en de gemeente Zeist, Grontmij heeft in 2008 opdracht gekregen voor de bouw van deze nieuwe locatie. Na een uitgebreid vergunningentraject is de bouw in het voorjaar 2011 gestart. Vanaf 1 november wordt het afvalbrengstation in gebruik genomen en kunnen inwoners hun afval daar kwijt.

Het afvalbreng-

station is dan ook virtueel te bezoeken op de website van RMN zodat inwoners vooraf kunnen zien welke afvalstroom in welke container dient te worden aangeboden. De veegdienst en de gladheidbestrijding van RMN, worden op dezelfde locatie gevestigd. Inlichtingen: www.rmn.nl.

Voor iedereen een goed ingestelde stoel! - elektrisch instellen - met geheugen

SAVAS // Livingstone de stoel die meegroeit met ieder postuur, met een oneindig aantal geheugens. Instellen met GPRS, I phone of tag. Optie: armleuningen en vering of onderstel naar keuze.

/L[ YLZ\S[HH[ [LS[ Als grootste textiel inzamelaar in Nederland zorgt Leger des Heils ReShare op vele manieren voor een duurzaam hergebruik van ingezamelde kleding en textiel. We willen uit respect voor mens en milieu de textielketen sluitend krijgen en dat inspireert ons voortdurend. Leger des Heils ReShare draagt structureel bij aan de zoektocht naar innovatieve manieren om van textiele reststoffen weer hoogwaardige producten te maken en biedt tal van professionele en succesvolle inzamelconcepten. Maak een afspraak met één van onze adviseurs, zodat we samen met u het bewustzijn rond de inzameling van textiel kunnen vergroten. Met als doel een nóg beter resultaat! Meer weten? Bel 0900 - 9322 (10ct per min)

SAVAS Seating BV – Zaltbommel 0418 - 51 53 22 – www.savas.com

Koopvaardijweg 15 | 4906 CV Oosterhout | info@reshare.nl | www.reshare.nl

N IEUWTJES VAN DE ZAKE LIJKE M A RK T

NIEUWS

Trendy recycleproducten uit ontwikkelingslanden

Naamswijziging Vista Online

sument wordt betrokken bij het ontwik-

Data Mining Innovators,DMI, is de

kelproces. Met Social Media worden con-

nieuwe naam van Vista Online. De

sumentenpanels ingezet, die producten

naam DMI sluit beter aan bij wat de

evalueren en testen.

programma’s doen: snel en nauw-

Door de innovatieve aanpak van het ver-

keurig data analyseren en daaruit

werken van afval tot designerproducten,

rapporten produceren. Vista was als

heeft Startrash de prestigieuze ‘Wilde

naam minder gelukkig, nadat Micro-

Ganzen Innovatie in Ontwikkeling Award

soft het als naam van een van haar

2011’ gewonnen.

besturingsprogramma’s had gekozen. De producten van DMI zijn niet

Momenteel werkt Startrash samen met:

alleen voor reinigingsdiensten. Er

• Recycling van glas en hergebruik van

zijn ook applicaties voor vliegvelden

plastic waterzakjes in Ghana • Recycling/hergebruik van bliklipjes en restjes textiel in Costa Rica

en bijvoorbeeld golfbanen. Bij dergelijke klanten valt een naam als DMI ook beter dan Vista.

• Recycling/hergebruik van banners en rubber van autobanden in Ecuador

Inlichtingen: www.dmi-report.nl

• Hergebruik van plastic frisdrankverpakkingen in de Philipijnen STARTRASH importeert trendy recycleproducten uit ontwikkelingslanden

“Door onze formule zijn we in principe onafhankelijk van subsidies, maar alle

In ontwikkelingslanden is afval een groot

extra steun is natuurlijk welkom. Zo kun-

probleem. De inzameling is ontoereikend

nen we nog meer mensen bewust maken

en zwerfafval ontsiert het straatbeeld.

van de waarde van afval en een nog gro-

Daarnaast zorgen illegale stortplaatsen

ter eﬀect bereiken,” aldus Sophie van den

voor gezondheidsproblemen.

Berg, een van de oprichters van Startrash.

Nieuw complex Spaarnelanden

Steun van afvalbedrijven is daarom ook Startrash biedt een oplossing. Door afval

welkom. Zo is er bijvoorbeeld behoefte

te verwerken tot mooie, hippe producten

om speciﬁeke producentengroepen te

en die te verkopen in Nederland, wordt

ondersteunen met advies, apparatuur of

het afvalprobleem aangepakt en werk-

training. Een andere mogelijkheid om te

gelegenheid gecreëerd. Een gedeelte van

ondersteunen is natuurlijk het afnemen

de winst wordt gebruikt om de produ-

van producten, om bijvoorbeeld in het

centen te trainen, zodat de producten

kerstpakket te stoppen.

voldoen aan de kwaliteitseisen van de westerse markt. Om mee te gaan met

Inlichtingen:

de laatste trends, werkt Startrash samen

www.Startrash.nl,

met Nederlandse designers. Ook de con-

E-mail info@Startrash.nl.

Op 27 september werd oﬃcieel gestart met de bouw van het nieuwe complex van Spaarnelanden. Twee Haarlemse wethouders

heiden sa-

men met directeur Rinus Haas en enkele medewerkers van Spaarnelanden de eerste paal de grond in. Het nieuwe complex komt te liggen aan de Industriehaven in de Haarlemse Waarderpolder. De verwachting is dat het complex in de eerste helft van 2013 opgeleverd wordt.

Trash laptop sleeve: gemaakt in Ghana van gebruikte waterzakjes

GRAM

oktober 2011

Colofon Uitgever NVRD, Kroonpark 2, 6831 GV Arnhem Telefoon (026) 377 13 33, fax (026) 445 01 55 E-mail post@nvrd.nl I-net www.nvrd.nl

Redactiecommissie Rob Schram, RMN (hoofdredacteur), gemeente Oosterhout Marc Maassen, GAD Drs. Bas Peeters, NVRD Herman Beerding, BMS Drs. Andrea van de Graaf, De Meerlanden Ing. Marc Veenhuizen, gemeente Apeldoorn Willy Brinkbäumer, Twente Milieu Martin van Nieuwenhoven, Agentschap NL

Agenda – 2 november 2011 Gemeentelijk Afvalcongres ‘Gemeenten op de afvalstoﬀenrotonde’, Reehorst, Ede. Inl. Congres- en Studiecentrum VNG, tel. 070-3738063 – 9 november 2011 Kennisbijeenkomst plaagdiermanagement, congrescentrum Edda Huzid in Voorthuizen. Organisatie is in handen van: CPMV, NVPB en NVRD – 12 november 2011 Jaarcongres ‘Raadslid.Nu’, Papendal Arnhem Inl. www.raadslid.nu – 20 t/m 28 november 2011 Europese week van de afvalvermindering Promoten van afvalvermindering in heel Europa door het dagelijks afvalgedrag

Eindredactie Drs. Karin Hegeman en Karin Giesen Postbus 1218, 6801 BE Arnhem tel. (026) 377 13 33 fax (026) 445 01 55 e-mail: hegeman@nvrd.nl

Bladmanagement Sander Retra, Retra PubliciteitsService bv

Advertentie-exploitatie Retra PubliciteitsService bv Postbus 333, 2040 AH Zandvoort tel. (023) 571 84 80, fax (023) 571 60 02 e-mail: vera@retra.nl

van Europeanen te veranderen. Inl. www.ewwr.eu – 23 november 2011 NVRD themadag ‘Afvalpreventie’, Reehorst Ede Inl. www.nvrd.nl – 29 november t/m 2 december 2011 Pollutec Horizons 2012, Parijs. Internationale trefpunt voor eco-technologieën, energietoepassingen en oplossingen voor de behandeling van afval en vervuiling. Inl. www.pollutec.com – 30 november 2011 Nationaal Sustainability Congres, Congrescentrum 1931, Den Bosch Inl. www.sustainability-congres.nl – 7 december 2011

Opmaak Betuwe Promedia bv, Buren

Druk Spijker Drukkerij bv, Buren

Oﬃcieel vakblad van de NVRD

Abonnementenadministratie Postbus 333, 2040 AH Zandvoort tel. (023) 571 84 80, fax (023) 571 60 02 Jaarabonnement ad € 92,50 incl. BTW. België € 120,– (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: € 9,50.

Beëindiging abonnement Het opzeggen van een abonnement dient schriftelijk te geschieden uiterlijk op 15 november bij Retra PubliciteitsService. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd. ISSN 1569-0458 © NVRD GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC-keurmerk en verschijnt 11x per jaar. Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

Nationaal Openbare Ruimte Congres, congrescentrum Reehorst in Ede. Inl. www.crow.nl

Integraal afvalbeheer? Van Plastic Omnium krijgt u het op een presenteerblaadje!

Een uitgebreid gamma van kunststof recipiĂŤnten en afvalmiddelen. Plus alle gewenste diensten voor de optimalisering van afvalinzameling, containermanagement en afvalmanagement. Plastic Omnium reikt integraal afvalbeheer op een presenteerblaadje aan. Geen wonder dat tal van gemeenten en openbare besturen in de Benelux al jarenlang gebruikmaken van deze unieke totaalservice. Ook steeds meer bedrijven ontdekken dat integraal afvalbeheer van Plastic Omnium hun budget ĂŠn het milieu spaart. Wilt u ook het gemak en de effectiviteit van onze totaalservice ervaren? Kijk op www.plasticomnium.nl of neem contact op met de afdeling Verkoop, telefoon +31 (0)800 542 50 55.

Plastic Omnium N.V., Ring Oost 14, B-9400 Ninove tel: +32 (0)54 31 31 31, fax: +32 (0)54 31 31 30 Plastic Omnium B.V., Postbus 3988, 4800 DZ Breda, tel: (0800) 542 50 55, fax: (0800) 542 50 33, E-mail: poinfo@plasticomnium.com Internet: www.plasticomnium.be (BE), www.plasticomnium.nl (NL)

Milieuwinst meten 2 per m

Het is tijd voor meer met minder! Als het glad dreigt te worden behandelen we onze wegen met wegenzout. Zo kunnen we veilig blijven rijden. Verkeersveiligheid gaat voor alles. En tegelijkertijd moeten we het milieu niet onnodig belasten. Het risico van overmatig gebruik van wegenzout is verzilting van het milieu. Daarom moeten we zorgen dat we zo efﬁciënt mogelijk strooien. En dat is het grote voordeel van AkzoNobel vacuümzout. Het is vochtig en dankzij de ﬁjne korrelgrootte plakt het beter aan de weg. Daardoor is voor hetzelfde veilige resultaat per m² wegdek minder AkzoNobel vacuümzout nodig dan grof wegenzout. Dat is pure milieuwinst per m².

Voor vragen: wegenzout@akzonobel.com Voor informatie: www.wegenzout.nl