GRAM oktober 2014 definitief by NVRD

JAARGANG 105 | NUMMER

GRAM VAKBLAD VAN DE

Oktober 2014

Composteren en milieubelasting

Afvalconferentie 2014 in Antwerpen

Hoe doen zij dat met plaagdierbestrijding? Modernisering vennootschapsbelasting

Zout wegen per m2

Vacuümzout van AkzoNobel stuitert bij strooiacties minder op het wegdek dan grovere soorten wegenzout. Het komt dus terecht waar het moet: op de weg en niet ernaast. Voor een gelijk resultaat is er daardoor minder van nodig. Dat komt doordat AkzoNobel vacuümzout vochtig is en een fijnere korrelgrootte heeft. Het plakt als het ware aan het wegdek. Om de gewenste dosering te bereiken zijn er dus minder grammen wegenzout nodig per m2. Oftewel: met dezelfde hoeveelheid AkzoNobel vacuümzout kunnen méér vierkante meters wegdek effectief worden gestrooid. Kortom: een perfect resultaat met minder zout.

Voor vragen: wegenzout@akzonobel.com Voor informatie: www.wegenzout.nl

AN_200932_260814

Het is tijd voor meer met minder!

inhoudsopgave

Vakblad van de NVRD

Hoe doen zij dat? Deze maand: plaagdierbestrijding 6

Aan het woord komen de faunabeheerder gemeente Maastricht, hoofd Dierplaagbeheersing, GGD Amsterdam en de coördinator plaagdierbestrijding gemeente Sittard-Geleen.

Urban Mining met de muis 10

In de gang naar de circulaire economie staat de kwaliteit van gerecyclede afvalstromen hoog op de agenda. Hoe beter de recyclingprestatie, des te meer toepassingen er in beeld zijn. ICT helpt een handje voor de optimale recyclingkwaliteit. Een kijkje in de keuken van het jonge bedrijf Decistor.

Afvalscheiding dichtbij huis 12

Als je ver wilt komen met afvalscheiding, zul je dichtbij moeten beginnen. Met die gedachte in het achterhoofd stimuleert Amsterdam-Oost kleinschalige projecten die de scheiding van afval in de eigen wijk moeten bevorderen.

Afvalconferentie 2014 30

De organisatoren, het programma en de sponsoren.

4 Bezem 14 Vennootschapsbelasting 2016 16 Textiel Sorteer Centrum Reinigingsdiensten Rd4 19 Branche van speciale en reinigingsvoertuigen 20 Zwerfafvalgedrag veranderen: hoe goed kent u uw burgers? 22 Alphen aan den Rijn is eerste Foto voorplaat:

‘PMD Recycle gemeente’

Erik-Jan Ouwerkerk/Hollandse Hoogte

25 Mening bewoners gepeild na proef

Lees verder op pag. 30

met PMD-container 26 Branchegenoten 29 NVRD Nieuws 37 Nieuws op de markt 38 Agenda 39 CloseUp

Lees verder op pag. 16

GRAM | oktober 2014

Levert uw GFT-afval al energie op? De nieuwe Bio Power vergister van Indaver werkt op volle kracht. Geschikt om 75.000 ton GFT-afval per jaar een nieuwe start te geven. Als groen gas, CO2, compost of biomassa. Geen afval meer, maar een perfecte kringloop. En dat is de missie van Indaver: steeds meer kringlopen sluiten om zo veel mogelijk afval een nieuw leven te geven. We zijn niet voor niets ‘toonaangevend in duurzaam afvalbeheer’. Meer weten over Indaver, onze visie op een biobased economy en de Bio Power vergister in Alphen aan den Rijn? Kijk dan op www.indaver.nl voor meer informatie.

www.indaver.nl 4

GRAM | augustus 2014

BEZEM Stoffenstrijd Loop ik nietsvermoedend, ja ook ik heb af en toe een nieuw kledingstuk nodig, een winkel binnen. Nodigt een groot bord mij uit, nee beter, dwingt mij bijna, om oude schoenen in te leveren zodat ik korting kan krijgen bij de aanschaf van een nieuw paar. Mijn recyclinghart gaat sneller kloppen, dat begrijpt u. Bij een paar nieuwe patas hoort natuurlijk ook een nieuwe broek, zo wil mijn vrouw mij doen geloven. Enkele honderden meters verder weer een winkel binnen. En jawel, ook hier weer, in kapitalen: ‘Lever oude kleding in en ontvang minimaal 10 procent korting op de aanschafprijs’. Ik begin winkelen bijna leuk te vinden. Maar ik word toch wat onrustig, want wat als dit nu in elke winkel zou gebeuren. Dat je overal korting krijgt wanneer je afgedankte spullen komt inleveren. Zelfs voor kliekjes. Een voorgerecht gratis als je vijf kilo gft-afval komt inleveren. Dat zou dan de ultieme vorm van circulariteit zijn. Producentenverantwoordelijkheid, maar dan echt. Venootschapsbelasting betalen door overheids nv hoeft dan niet meer, die hebben niets meer te doen. Die bestaan niet meer.

Ik schrik op als mijn vrouw zegt dat ze door wil lopen naar een andere winkel. Ik struikel naar buiten en raak een prullenbak met drie aparte inwerpopeningen. Naast restafval ook een voor papier en een voor plastics. Deze gemeente is op oorlogspad. Ze gaat de strijd aan met de ondernemers. De slag om de grondstoffen wordt hier in de hoofdstraat uitgevochten. Er wordt vooruit verdedigd want hebben is houden. Geen participatie, maar zelf de waardevolle stromen innemen en vermarkten. Voor haar burgers, voor een lagere afvalstoffenheffing, dat wel natuurlijk. Als ik winkel nummer zoveel binnenloop realiseer ik mij dat deze sluimerende strijd nog maar net is begonnen. Even vragen of ze hier ook korting geven als ik mijn oude sokken inlever. Daar zit toch al een gat in.

GRAM | oktober 2014

▼

Hoe doen zij dat?

Tekst: Hetty Dekkers

Deze maand:

plaagdierbestrijding beestjes toch dood en ze eten heel veel

dat we geen winst hoeven te maken, we

andere, hinderlijke insecten.

voeren alleen onze zorgplicht uit. Omdat ik een dierenvriend ben en omdat ik heb

Om welke plaagdieren gaat het

gemerkt dat andere, jagende dieren fei-

vooral in uw regio?

telijk mijn collega’s zijn, pak ik het graag

Meldingen die we binnen krijgen gaan

op mijn eigen milieuvriendelijke manier

hoofdzakelijk over ratten en de eikenpro-

aan. Een bedrijf moet natuurlijk centjes

cessierups. Wespen komt ook wel vaak

in de la krijgen en grijpt daarom snel

voor.

naar gif. Vooral daarom willen wij niet

Fred Verseijden faunabeheerder gemeente Maastricht

▼

dien hebben wij als gemeente het geluk

uitbesteden.

Wat vindt u van het aanstaande verbod op rodenticiden?

Is het voor de inwoners altijd

Voor de natuur vind ik het prima. Wij

duidelijk?

hebben al gemerkt dat het ook anders

Hoe is de plaagdierbestrijding in uw

Absoluut. Als iemand bijvoorbeeld mel-

kan. Ik kan me wel goed voorstellen dat

gemeente georganiseerd?

ding doet van een muizenplaag in zijn

het voor particuliere bestrijdingsbedrij-

Wij doen het zelf. Ik ben jaren geleden

huis, dan bel ik die persoon zelf terug en

ven lastig is, een verbod op gif in de bui-

begonnen met een rattenbestrijdings-

leg uit waarom we niet met een doosje gif

tenruimte.

dienst, daar is een volledige plaagdier-

aan komen rennen. De muizen worden er

bestrijdingsdienst

Contact: fred.verseijden@maastricht.nl

voortgekomen.

immuun voor. Dode muizen op verstopte

En van het voorgestelde protocol?

Wij gebruiken geen gif meer, dus dat is

plekken trekken weer vliegen, maden en

Een beetje zwaar aangezet. Straks moet

best bijzonder. Tot voor kort hadden we

ander ongewenst gedierte aan en wan-

iedereen licenties gaan halen en bijscho-

veel last van ratten in het stadspark, die

neer die half vergiftigde muis naar buiten

lingen volgen, terwijl iedereen een klap-

doodden we met gif. Zo’n honderd ratten

gaat, wordt ie waarschijnlijk opgegeten

val kan kopen. Ik zie het nut er niet van

per week. Totdat iemand mij vertelde dat

door een lieve egel. Die dan weer ziek

in.

er een oehoe jaagt in het park. En dat de

wordt of doodgaat. Het gevaar van door-

jongen van dat dier dat vergiftigde voed-

vergiftiging was voor mij de belangrijk-

Hoe ziet de toekomst van

sel niet zouden overleven. Toen stopte ik

ste reden om ermee te stoppen. Als je je

plaagdierbestrijding eruit?

acuut met gif. We vingen de ratten alleen

verhaal goed vertelt, snapt de burger het

Ik hoop zo biologisch mogelijk.

nog maar met klepvallen en wat bleek?

meestal ook. Een enkeling laat zich niet

Een half jaar later was er bijna geen rat

overtuigen, die zeg ik dat hij dan zelf

Tips voor andere gemeenten?

meer te bekennen in het park! Ze wer-

maar gif moet halen. Ik doe het niet. Wel

Volg vooral ons voorbeeld. Als iedereen

den effectief bejaagd door wezels, her-

geef ik de mensen goede aanwijzingen

het zou doen als Maastricht, dan kan de

melijnen, torenvalkjes en tal van andere

en tips over hoe ze alle soorten plaag-

natuur zelf zijn werk doen.

dieren. De betreffende oehoe, waar het

dieren het beste zelf biologisch kunnen

allemaal mee begon, heeft intussen vier

bestrijden. Alleen als het om echt hinder-

gezonde jongen grootgebracht.

lijke gevallen gaat, zoals een wespennest

uit

naast de schooldeur, komen wij kijken en Voor- en nadelen van deze manier

eventueel chemisch bestrijden. In twee

van organiseren?

procent van de gevallen gebruik ik nog

Het zelf doen, en op deze wijze, maakt

gif. Maar een wespennest in de schoor-

dat je dichter bij de klant staat. Boven-

steen laat ik met rust. Na een jaar zijn die

GRAM | oktober 2014

▼ Ronald Jelsma

Is het voor de inwoners altijd

En van het voorgestelde protocol?

duidelijk?

De gedachte achter Integrated Pest Ma-

Amsterdammers weten ons makkelijk

nagement is prima. Als je de oorzaken

te vinden. Dat geldt voor vragen over

van de overlast aan kunt pakken, los je

(meestal) insecten, waarvan de weten-

vaak het probleem structureel op. Dat is

schappelijk medewerker kan bepalen

veel beter dan de gevolgen bestrijden.

welk dier het is. Maar ook voor advies of

In meer algemene zin vinden we het pro-

de aanschaf van middelen tegen muizen,

tocol niet echt vernieuwend. In Duitsland

motten, wespen, etc. Daarnaast vragen

doen ze het anders: tweede

Amsterdammers ons om langs te komen

anticoagulantia voor professionele toe-

om probleemsituaties op te lossen. Dat

passing, alleen eerste generatie (minder

kan dan gebeuren op kosten van woning-

risico voor doorvergiftiging) voor parti-

corporaties of op eigen kosten, afhanke-

culier gebruik.

generatie

lijk van de situatie.

▼

Hoe ziet de toekomst van Om welke plaagdieren gaat het

plaagdierbestrijding eruit?

cluster Leefomgeving, GGD Amsterdam

vooral in uw regio?

Zonnig, volgens ons. Het gedrag van

Contact: rjelsma@ggd.amsterdam.nl

We beschouwen hen niet als plaagdieren.

mensen is namelijk van grote invloed op

Het gaat meestal om konijnen, ganzen,

de mate van overlast. De manier waar-

Hoe is de plaagdierbestrijding in uw

duiven, meeuwen, halsbandparkieten,

op wij met onze leefomgeving omgaan,

gemeente georganiseerd?

ratten, muizen en kakkerlakken. Amster-

beïnvloedt de situatie waarin dieren ge-

De gemeente Amsterdam heeft al sinds

dam is natuurlijk bekend om zijn duiven

dijen. Zwerfvuil, voeren, voedsel weg-

1896 een afdeling bij de GGD die zich

op de Dam. Maar ook meeuwen, spreeu-

gooien in de openbare ruimte, bijplaat-

bezighoudt

dierplaagbeheersing.

wen en andere vogels kunnen voor over-

sen van huisvuilzakken bij ondergrondse

Wij gebruiken liever de term beheersing

last zorgen. Het is voor niemand prettig

containers, allemaal oorzaken van over-

dan bestrijding, omdat we zo min moge-

als zo’n vogel vuilniszakken opentrekt

last. Wij proberen bewoners te wijzen

lijk dieren willen doden. Door de oorza-

of op je terrastafeltje landt en de patat

op dat verband door twee campagnes:

ken van de overlast aan te pakken, los

uit je bakje gaat eten. Door de Flora- en

‘Anders voeren’ en ‘Afval is slecht voor

je vaak het probleem structureel op. Wij

faunawet zijn de beheersingsmogelijkhe-

dieren’.

werken in de openbare ruimte van Am-

den beperkt, maar we werken al wel met

Daarnaast hebben we goede contacten

sterdam en voeren ook de wettelijke taak

vogelweringen op gebouwen. Mogelijk

met de afdelingen Reiniging en Groen van

‘ratten in/om huis’ uit, voortvloeiend uit

gaan we binnenkort als proef een roofvo-

de stadsdelen, om bijvoorbeeld de leef-

het Bouwbesluit (Woningwet). De afde-

gelvlieger inzetten tegen duivenoverlast,

omgeving voor ratten onaantrekkelijk te

ling Dierplaagbeheersing bestaat in to-

bijvoorbeeld op het Mercatorplein.

maken. Dat kan door het verdunnen van

hoofd Dierplaagbeheersing,

met

de begroeiing en door een ruimte van

taal uit 22 medewerkers, twaalf daarvan zijn daadwerkelijk aan het werk als dier-

Wat vindt u van het aanstaande

ongeveer een meter tussen woningen en

plaagbeheerser.

verbod op rodenticiden?

groenstroken aan te houden.

Dat invoerdatum voor dat verbod is re-

Voor- en nadelen van deze manier

cent uitgesteld naar 2017. Ik denk echter

Tips voor andere gemeenten?

van organiseren?

dat wij voor die datum al overgaan tot,

Bedenk bij het inrichten van de open-

Ik denk dat er niet veel nadelen kleven

zoveel als mogelijk is, alternatieve me-

bare ruimte al waar de risico’s schuilen.

aan deze wijze van organiseren. De voor-

thoden. Dat kan zijn met klapvallen of

Dat geldt met name voor het openbaar

delen zie ik wel: de GGD heeft met zijn

life traps. Het risico op gifresistentie bij

groen. Verdichte struiken zijn bijvoor-

kennis en ervaring zicht op ontwikke-

de dieren neemt toe en we willen eigen-

beeld aantrekkelijk voor ratten en met

lingen in Amsterdam op het gebied van

lijk zo min mogelijk gif in de openbare

het planten van eiken loop je kans op be-

overlast van dieren. Dat gaat vaak om

ruimte gebruiken. Het risico bestaat na-

zoek van de eikenprocessierups. Verder

beleving. De ene bewoner vindt ganzen

melijk dat je daar dieren mee doodt waar

is het belangrijk veel aandacht te schen-

geweldig, de andere ergert zich aan het

de actie níet op gericht is. Ook voor spe-

ken aan voorlichting. Wijs mensen op de

geluid of de uitwerpselen van deze die-

lende kinderen kan het gevaarlijk zijn.

gevolgen van hun gedrag. In Amsterdam

ren. Maar het kan ook gaan om gezond-

doen we dat in buurten en wijken en met

heidsrisico’s. Daar kan sprake van zijn

educatieprogramma’s op scholen. In dit

als grote aantallen ratten of duiven voor

geval: jong afgeleerd is oud niet gedaan!

vervuiling zorgen.

GRAM | oktober 2014

jaar. Verder

krijg ik zo’n tweehonderd

tie te liggen. Dit is zeker een goede ver-

meldingen per jaar van steenmarters en

andering. Waar je met preventieve maat-

zo’n honderd meldingen van duiven, roe-

regelen overlast van plaagdieren kunt

ken, kraaien en kakkerlakken. Voor de

voorkomen, moet dat zeker gebeuren. Er

ratten binnen gebruik ik geen gif, omdat

zijn er velen die roepen dat hiermee alles

je dan weer overlast krijgt van rottende

op te lossen is, maar volgens mij zal het

en stinkende lijkjes. Met vallen weet ik

gebruik van bestrijdingsmiddelen toch

zeker dat ik hen heb, dus die gebruik ik

altijd noodzakelijk blijven.

liever. Ook buiten zoek ik liever naar de

▼ Hennie Maas

coördinator plaagdierbestrijding gemeente

▼

Sittard-Geleen

oorzaak, dan dat ik gif gebruik. Riool is

Tips voor andere gemeenten?

vaak de boosdoener, net als etensresten

Zorg dat mensen hun huis en hun om-

en andere vervuiling. Denk aan afval

geving goed schoon houden en laat hen

naast containers.

eventuele

rioolproblemen

aanpakken.

Rattenoverlast komt voornamelijk door

Contact: hennie.maas@sittard-geleen.nl

Wat vindt u van het aanstaande

vervuiling.

Hoe is de plaagdierbestrijding in uw

verbod op rodenticiden?

gemeente georganiseerd?

Moeilijk. Onze wetgevers hebben be-

Meldingen van overlast van plaagdieren

paald dat het gebruik buiten niet meer

Netwerk plaagdierbestrijders

komen binnen bij de servicedesk van de

toegelaten is. Men begrijpt wel dat we

Bij veel NVRD-leden zijn plaagdierbe-

gemeente. Doorgaans krijgt de melder

niet zonder kunnen en denkt dat nu op

strijders actief. De NVRD wil deze pro-

het advies om zelf passende maatrege-

te lossen met nog meer regelgeving (pro-

fessionals met elkaar verbinden. Ben

len te nemen. Het betreft dan vaak mui-

tocol/certificering). In de praktijk zal dit

je geïnteresseerd in contactgegevens

zen, wespen en dergelijke. Meldingen

betekenen dat er weinig verandert. Ook

van je collega’s in andere gemeenten

van overlast die onder onze zorgplicht

nu worden de oorzaken van overlast op-

en/of bedrijven? Geef je eigen gege-

vallen, komen bij mij terecht. Het betreft

gespoord en weggenomen. Bestrijding

vens dan door aan Bas Peeters:

dan voornamelijk ratten, steenmarters,

met gif wordt ook nu zorgvuldig gedaan

Peeters@nvrd.nl

roeken en duiven. Hierop ondernemen

zodat er geen nadelige gevolgen voor

Met het netwerk wil de NVRD speci-

we actie. Het meeste doen we zelf, maar

het milieu en dergelijke zijn. Het werke-

alisten op het gebied van plaagdier-

soms is het zo druk dat ik de hulp in

lijke probleem van het gebruik van ro-

bestrijding bij de leden met elkaar in

moet roepen van externe bestrijdingsbe-

denticiden moet niet bij de plaagdierbe-

contact brengen via internet en bij-

dijven.

strijders gezocht worden. Onze collega’s

eenkomsten.

gaan hier in de praktijk goed mee om.

Voor- en nadelen van deze manier

Uitzonderingen

van organiseren?

maar dat los je met een verbod ook niet

Het is centraal geregeld, waardoor het

op. Het echte probleem is de agrarische

probleem overzichtelijk blijft en sneller

sector. Meer dan 85 procent van gebruik

opgelost kan worden.

van rodenticiden is voor de agrarische

Is het voor de inwoners altijd

natuurlijk

daargelaten

sector. Het overige deel is voor de particuliere markt en de plaagdierbestrijders.

duidelijk?

Doorgaans wel. De regels staan aangege-

En van het voorgestelde protocol?

ven in de (digitale) gemeentegids. Maar

Als we in de toekomst volgens een pro-

er komen natuurlijk toch inwoners met

tocol moeten gaan werken, zal dat enkel

meldingen die door de gemeente niet

meer rompslomp geven, onnodig papier-

in behandeling worden genomen. Door-

werk en absoluut niets toevoegen. Zoals

gaans worden deze inwoners doorverwe-

het nu op tafel ligt, is het onwerkbaar.

zen naar particuliere bestrijders.

Maar het is nog maar een voorstel. Hopelijk zal er nog veel gewijzigd worden.

Om welke plaagdieren gaat het vooral in uw regio?

Hoe ziet de toekomst van

Wij behandelen met name de bruine rat,

plaagdierbestrijding eruit?

dat gaat om zo’n 1200 meldingen per

De nadruk komt steeds meer op preven-

GRAM | oktober 2014

GEEN COMPROMIS

ALTIJD INZETBAAR HOLDER is het gehele jaar inzetbaar: o.a. voor onkruid borstelen, maaien, snoeiwerkzaamheden, blad ruimen, vegen, versnipperen en de winterdienst. Per saldo goedkoper: één aandrijfmachine voor alle voorkomende werkzaamheden!

DÉ SPECIALIST IN GEIJKTE MOBIELE WEEGSYSTEMEN Waarom? Naast onze jaren aan ervaring bent u bij ons verzekerd van service van a tot z. Wij bieden u een breed en innovatief scala aan geijkte mobiele weegsystemen. Wij denken graag voor u of met u mee. Neem vrijblijvend contact met ons op via info@welvaarts.com of bel naar +31 (0)73 6 927 927.

Gebr. De Vor Achterveld BV Tel. 0342 45 95 41

•

info@devor.nl

•

www.devor.nl

De Tweeling 4, 5215 MC ’s-Hertogenbosch www.welvaarts.com

Zoek en vind: Holder Nederland

Bij Zandrecycling Nederland komt 0% van uw RKG-slib en veegzand terug in het milieu. Wilt u af van uw riool-, kolk-, gemaalslib of veegzand? Zandrecycling

RKGV-specialist sinds 1988

Nederland laat u graag zien hoe het kán en hoe het hóórt. We zijn im-

Meerdere locaties in Nederland

mers de enige afvalverwerker in Nederland die volledig is toegespitst

Snelle dienstverlening

op het verwerken van RKGV. Ofwel het reinigen en recyclen tot schone (bouw)materialen, en het verwerken van restfracties volgens de kleinste

Diverse transportmogelijkheden

paragrafen van de Milieuwet. Kijk op www.zandrecycling.nl, of bel

ISO- en VCA-gecertificeerd

0174-24 39 50 voor meer info, een vrijblijvende afspraak of een offerte.

Gratis afvalstroomnummer

Af van uw RKGV-afval? Zó hoort ‘t. Zandrecycling Nederland BV • ABC Westland 227, 2685 DC Poeldijk • T 0174-243950 • F 0174-291148 • www.zandrecycling.nl • info@zandrecycling.nl

GRAM | oktober 2014

SO FTWARE V E RNU FT SCHROE FT RE CYCL ING PRE S TATIE S OP

‘Urban Mining’ met de muis In de gang naar de circulaire economie staat de kwaliteit van gerecyclede afvalstromen hoog op de agenda. Hoe beter de recyclingprestatie, hoe meer toepassingen er in beeld zijn. En, niet onbelangrijk, hoe hoger de prijs van de hernieuwde grondstoffen. Denk aan kunststof, waar gemeenten in 2015, de regie over gaan voeren. ICT helpt een handje voor de optimale recyclingkwaliteit. Een kijkje in de keuken van het jonge bedrijf Decistor. In de onderzoekshal van de faculteit Civiele Techniek

laties ingaan. Ook voor de gerecyclede stromen is het

en Geowetenschappen (CiTG) van de TU Delft staat

beschrijven van de kwaliteit in toenemende mate ge-

een allegaartje van vreemd ogende ‘delfstoffen’. Grote

wenst, aldus Leeftink. “Klanten stellen uiteenlopende

bigbags, bakken en potjes zijn gevuld met korrels en

eisen aan de materialen die zij verwerken. De herwon-

brokjes zand en steen, maar ook met kleurrijker ma-

nen materialen worden niet alleen als hernieuwde

teriaal. Op een vide zijn drie onderzoekers druk in de

grondstof gebruikt voor de productie van plastics en

weer bij twee blauwwitte apparaten met een rond gat

metalen, maar ook voor de energieproductie en als

in het midden. De tafel ernaast is beladen met compu-

bouwmateriaal. Er zijn tal van toepassingen. De kwa-

ters en beeldschermen. Naast wederom tal van potjes

liteit van de gewenste materialen wordt contractueel

en bakjes met korrels van verschillende grootte. We

vastgelegd, maar moet eerst nauwkeurig en eenduidig

zijn in het lab van de vakgroep van hoogleraar Resour-

worden beschreven.”

ce Engineering, Peter Rem. Zijn specialisme is ‘Urban Mining’, het terugwinnen van nuttige grondstoffen in

Kindje

een hedendaagse mijnbouwkundige variant, namelijk

Leeftink heeft een lange carrière in de afvalsector

afval. Een van de onderzoekers laat telkens een brokje

achter de rug. Managementfuncties bij NV Afvalzorg

afval in het gat van het apparaat vallen. Een vonk en

en GP Groot brachten hem uiteindelijk bij zijn eigen

een lichtflits later staan de exacte eigenschappen van

kindje Decistor. Hij raakte geïnspireerd door de schei-

het stukje afval op de monitor. Het apparaat heet een

dingsinstallaties die een tiental jaren geleden werden

particle characterization device (PCD).

gebouwd om de scheiding en recycling van stromen huishoudelijk afval en bouw- en sloopafval op te pak-

Softwarevernuft

ken. Met de technisch geavanceerde sorteerfabrieken

Het nauwkeurig en eenduidig beschrijven van de kwa-

zijn miljoeneninvesteringen gemoeid. Als het fout

liteit van het afval is een eerste stap. De opgeleverde

gaat, zijn de kapitaalverliezen aanzienlijk. “We zijn nog

gegevens zijn het fundament voor het grotere geheel

maar pas met recycling bezig, pak hem beet dertig jaar.

van de software van Decistor SPS. “Met het compu-

Terwijl recycling nu een vogelvlucht lijkt te nemen, kijk

termodel dat ik heb ontwikkeld, zijn we in staat recy-

naar de recycling van kunststofafval van huishoudens

clinginstallaties slimmer te ontwerpen, zodat deze tot

en bedrijven. Van het fenomeen recyclinginstallatie

optimalere scheidingsresultaten komen”, legt Bob Leef-

weten we nog heel weinig. Zo’n installatie bestaat uit tal van componenten. Het ene onderdeel haalt dat

Vanaf 2015 staan gemeenten als ‘ketenregisseur’ aan de lat voor het sorteren van kunststof verpakkingsafval.

eruit, een ander onderdeel weer een ander specifiek materiaal. Maar die verschillende onderdelen staan allemaal in verband met elkaar en beïnvloeden elkaar. Vaak duurt het jaren voor een installatie in bedrijf is. Dan heb je gemiddeld nog eens twee jaar nodig om haar goed te laten draaien. Dit brengt tien tot twintig procent extra kosten met zich mee. Goed inzicht in het ontwerp en functioneren van de installatie ontbreekt.

tink uit. Leeftink is de bedenker van de hier toegepaste

Zo worden nieuwe afvalscheiders steevast ontwikkeld

PCD’s en het softwarevernuft dat Decistor heet. “Met

op basis van de gegevens en ervaringen met bestaande

behulp van de software kan een installatie niet alleen

scheiders. Fundamentele verbeteringen zijn niet aan

worden ontworpen, maar ook ingeregeld. Hierdoor

de orde.”

krijgen klanten precies de materialen die ze wensen. De kwaliteit van het inputmateriaal is immers bepalend

De bestaande installaties kunnen een aanzienlijk ho-

voor de opbrengsten.”

ger sorteerresultaat realiseren, betoogt Leeftink, maar als ze er eenmaal staan is de huiver groot hieraan te

De PCD’s brengen de kwaliteit van de materialen in

beginnen. “Vaak zijn het zowel de operators als de ma-

kaart, voordat ze de scheidings- en opwerkingsinstal-

nagers die hiervoor terugdeinzen ‘De installatie doet

GRAM | oktober 2014

het, afblijven dus.’ Een gemiste kans, want optimalisatie krijgt zo geen kans. Alle flexibiliteit is zoek. We zijn vandaag de dag niet meer bezig met het verwerken van afval, maar met het maken van producten op specificatie. Wat als de vraag bij klanten zich naar nieuwe producten of samenstellingen verlegt of als eisen op het gebied van zuiverheid scherper worden? Daar moet je op in kunnen springen. Met Decistor kun je van tevoren op de computer kijken of de aanpassing aan de installatie werkt. De in de praktijk tijdrovende en doorgaans frustrerende trial & error-fase gebeurt op de computer.” Avi-bodemas De ontwikkeling van Decistor nam vijf jaar in beslag. Pas in 2011 had Leeftink zijn idee voldoende uitgewerkt om er de markt mee op te kunnen gaan. De software wordt inmiddels ingezet bij onder meer een betonrecyclingproject in het Midden-Oosten, batterijrecycling en het maken van levenscyslusanalyses bij de recycling van autobanden en kunstgras. In eigen land hebben we Decistor in gebruik bij een metaalschrootopwerker en een slakopwerkingsinstallatie voor bodemassen bij een afvalverbrandingsinstallatie. Om op de laatste in te gaan: de begeerde producten in avi-bodemas zijn de non-ferro metalen koper en aluminium, maar deze beslaan nog geen drie procent van de totale

Bob Leeftink bij het apparaat dat de eigenschappen van

hoeveelheid bodemas. De klanten voor deze terugge-

afval kan bepalen.

wonnen grondstoffen eisen echter een zuiverheid van vijftig procent. “De uitdaging voor de slakopwerking is met een zo gering mogelijk aantal non-ferro scheiders

Van belang is een zo hoog mogelijke kwaliteit kunst-

– lees: kosten – dat optimale resultaat te halen van een

stof aan te bieden aan verwerkers. “Gemeenten heb-

residu dat drie procent aluminium en koper bevat en

ben er dus baat bij de kunststofstromen, die zij straks

maar drie procent vervuiling. Dat lukt niet meer zonder

gaan vermarkten, over installaties te laten lopen die

computer.”

een optimaal scheidingsresultaat garanderen. Ook een goed gedefinieerde kwaliteit van de secundaire kunst-

Er zijn nog meer afvalstromen waarbij optimalisatie

stoffen is voor hen belangrijk”, legt Leeftink uit. “Van-

van het scheidingsresultaat hoog op de agenda staat.

daar de groeiende behoefte aan het optimaliseren van

Vanaf 2015 staan gemeenten als ‘ketenregisseur’ aan

recyclinginstallaties en aan het helder beschrijven van

de lat voor het sorteren van kunststof verpakkingsaf-

materiaalstromen. Zo kun je voor het smelten van het

val. Als ze dat willen, mogen ze de gesorteerde kunst-

materiaal bij de kunststofverwerker al een goede voor-

stofstromen zelf vermarkten. De gescheiden inzame-

spelling krijgen van de samenstelling en de kwaliteit

ling van kunststof verpakkingsafval van huishoudens

van het latere product. Op die professionaliseringsslag

is uiterst succesvol. Om tot een meer circulaire eco-

springen wij in.”

nomie te komen, moet de recycling van kunststof nog aanzienlijk verbeteren, niet alleen in volume maar ook

Voor meer informatie:

in kwaliteit. De zuiverheidsgraad van 92 procent vol-

Decistor BV, Bob Leeftink (directeur),

gens de huidige normen uit de Raamovereenkomst

r.leeftink@decistor.com

Verpakkingen is door kunststofrecyclers al geksche-

www.decistor.com

rend ‘een glaasje bier met nog acht druppels zeepsop’ genoemd. Daarmee bedoelen ze dat deze zuiverheid veel te laag is. Hoe hoger het percentage hergebruikt kunststof, des te hoger de inkomsten voor gemeenten.

Tekst: Pieter van den Brand

GRAM | oktober 2014

Afvalscheiding dichtbij huis Als je ver wilt komen met afvalscheiding, zul je dichtbij moeten beginnen. Met die gedachte in het achterhoofd stimuleert Amsterdam-Oost kleinschalige projecten die de scheiding van afval in de eigen wijk moeten bevorderen. Zoals een 3D-geprint cadeautje van zelf ingezameld plastic. “Als gemeente proberen we voortdurend Amsterdam-

kunnen een kopje, armband of ander geschenk bestel-

breed de afvalscheiding te verbeteren”, vertelt Riny de

len bij een 3D-printbedrijfje in de eigen buurt. Daar-

Jonge, afdelingsmanager BOR Schoon van stadsdeel

voor moeten ze wel zelf het plastic aanleveren. Om dit

Oost. “Dat is ook nodig, want Amsterdam komt niet

project te kunnen uitvoeren, hebben we samenwerking

hoger dan twintig procent. Daar valt dus nog een we-

gezocht met onder meer het AfvalEnergieBedrijf. Zij

reld te winnen. Naast die gemeentebrede aanpak heb-

kunnen het ingezamelde plastic namelijk shredderen

ben we gemerkt dat lokale projecten, gericht op de

en tot draad verwerken, zodat het als grondstof voor

bewoners in je eigen omgeving, heel effectief kunnen

de 3D-printer kan dienen.”

zijn. Je denkt dat je als gemeente meer dan genoeg aan voorlichting doet, maar dat valt tegen. Als je naar

Een ander project waar De Jonge trots op is, is de buurt-

bewoners luistert, merk je dat velen zich nauwelijks

moestuin met composteermogelijkheden voor wijkbe-

bewust zijn van de gedachte dat afval een grondstof is.

woners. “We hebben meerdere buurtmoestuinen, die

Die boodschap komt, ondanks alle voorlichting, bij een

vaak op braakliggend terrein liggen. Die moeten een

grote groep mensen niet aan.”

keer weg, maar in de tussentijd kun je daar mooie dingen mee doen. Wij stimuleren dat bij veel buurt-

Lokale projecten

moestuinen omwonenden gratis hun tuinafval kun-

Vanuit die ervaring ging Amsterdam-Oost aan de slag

nen brengen. Dat wordt daar gecomposteerd en kan

met een aantal bijzondere, lokale projecten. De Jonge:

later opgehaald worden. Een prachtig project, want er

“We willen bijvoorbeeld nog dit jaar 3D-geprinte voor-

verdwijnt in onze gemeente nog een fors tonnage aan

werpen laten maken van plastic afval dat ingezameld

tuinafval bij het restafval. En op IJburg bijvoorbeeld,

is in de eigen straat of woonblok op IJburg. Bewoners

een met zand opgespoten wijk, sjouwen bewoners zich een bult aan zwarte grond die ze in het tuincentrum halen.” Zeecontainer Amsterdam-Oost heeft nog meer initiatieven gestimuleerd, die eventueel doorgetrokken kunnen worden naar de hele stad. De Jonge: “Dit jaar met Koningsdag hebben we in samenwerking met het lokale kringloopbedrijf voor het eerst een grote zeecontainer neergezet op een drukke vrijmarkt. De verkopende bewoners konden aan het eind van de dag hun overgebleven spullen, zoals boeken en kleding, daar inleveren. Dat leverde ruim acht ton aan bruikbare artikelen op! Het kringloopbedrijf was er blij mee, want de gemiddelde kwaliteit was hoog. Driekwart van de spullen bleek goed bruikbaar voor de lokale kringloopwinkel. In andere jaren ging al dat onverkochte materiaal naar het grofvuil.” De kringloopcontainer was zo’n succes, dat de kans groot is dat er volgend jaar met Koningsdag in heel Amsterdam containers komen te staan. Volgens De Jonge neemt de gemeente ofwel het stadsdeel, bewust wat afstand tot de vele projecten. “Wij stimuleren, faciliteren en dragen hier en daar wat bij in de aanloopkosten, maar het initiatief moet gedragen worden door de bewoners. Veel leuke ideeën ontstonden bijvoorbeeld bij workshops op IJburg, die georga-

De zeecontainer op de Vrijmarkt voor overgebleven spullen, zoals

niseerd werden door een duurzaam bureau, waar we

boeken en kleding.

mee samenwerken. Dat bureau heeft zijn eigen lokale

GRAM | oktober 2014

netwerk en weet de juiste mensen te bereiken, die vaak geweldige ideeën hebben. Een bewoonster opperde bijvoorbeeld de ondergrondse containers te gebruiken als communicatiemiddel. Via een QR-code kun je de mensen laten zien wat er met het oud papier gebeurt

Riny de Jonge: “Kleinschalige projecten, dichtbij huis, spreken veel meer aan dan algemene informatie.”

dat in die container wordt gegooid. Als mensen betrokken zijn, denken ze mee en komen ze met ideeën waar je als gemeente minder snel op komt. De kunst is projecten te laten ontstaan die zich dichtbij huis afspelen en waaraan mensen graag meewerken".

voor afvalscheiding. De Jonge: “We hopen projectontwikkelaars en woningcoöperaties zo ver te krijgen dat

To do list

ze bij nieuwbouwprojecten al rekening houden met

Amsterdam wil in 2016 het scheidingspercentage op-

afvalscheiding. Bijvoorbeeld door in de keuken ruimte

gekrikt hebben naar dertig procent. De Jonge heeft er

te scheppen voor verschillende afvalbakken en door

alle vertrouwen in dat dat gaat lukken. “Als je ver wil

afvalgrinders (gft-vermalers) in de gootsteen te mon-

komen met afvalscheiding, moet je dichtbij beginnen,

teren. Dat zou net zo gewoon moeten worden als een

hebben wij gemerkt. Kleinschalige projecten, dichtbij

toilet in een nieuw opgeleverd huis. Maar dat is een

huis, spreken veel meer aan dan algemene informatie.”

kwestie van lange adem, zo ver zijn we nog lang niet.”

Op de to-do-list van Amsterdam-Oost staat ook nog een plan om nieuwbouwprojecten geschikt te maken

Tekst: Hetty Dekkers

BOL uw partner! BOL training en advies verzorgt in de afval- en reinigingsbranche adviezen en op maat gemaakte in-company trainingen op het gebied van veiligheid, duurzame inzetbaarheid en communicatie. Wij zijn uw partner in dienstverlening: • Uitvoeren / updaten RisicoInventarisatie en Evaluatie • Opstellen strategische opleidingsplannen • Veiligheidscultuur onderzoek • Samenstellen functie / risicoprofiel

Wij zijn uw partner in (CCV) trainingen: • Omgaan met ongewenste gedrag • Ambassadeur van uw organisatie • Werken met de autolaadkraan • Communiceren en samenwerken

T 0165 - 51 80 70 E info@boladvies.nl I www.boladvies.nl

Al meer dan 50 jaar een vertrouwd gezicht... ...en toonaangevend in het reinigen, renoveren en inspecteren van riolen, gemalen, kolken, dockshelters, waterbassins, duikverbindingen en bedrijfsterreinen. Sponsor Forum Relinen & Rioolb eheer 20 nove mber 20 14 (Hotel V ianen)

abc-westland 231, 2685 dc poeldijk • postbus 62, 2685 zh poeldijk • tel. 0174-247474 • www.valkdegroot.nl • info@valkdegroot.nl

GRAM | oktober 2014

Vennootschapsbelasting 2016 Op 16 september (Prinsjesdag) 2014 publiceerde het kabinet het wetsvoorstel ‘Modernisering vennootschapsbelastingplicht overheidsondernemingen’. Het kabinet komt hiermee tegemoet aan de opdracht van de Europese Commissie om een gelijk speelveld te creëren tussen overheden en private partijen. De belastingadviseurs van Deloitte volgen dit wetsvoorstel op de voet en geven in dit artikel weer, hoe zij aankijken tegen dit wetsvoorstel in relatie tot overheidsafvalbedrijven. Hoofdlijnen wetsvoorstel

hebbende prijs. Dan is in de visie van het Ministerie

Het wetsvoorstel zorgt voor een ommekeer in het uitgangspunt van de

van Financiën geen sprake van een onderneming. Het

belastingheffing voor overheidsondernemingen. Van het uitgangspunt

is de vraag of dit zonder meer juist is. Bijvoorbeeld bij

‘geen belastingplicht, tenzij’, wordt de hoofdregel ‘wel belastingplicht,

gemeenten waar de bewoners betalen voor hun afval

tenzij’. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen ondernemingen

via het diftarsysteem, lijkt toch echt sprake te zijn van

die worden gedreven door privaatrechtelijke overheidslichamen (zo-

een prestatie aan de burger en deelname aan het eco-

als een BV, coöperatie of stichting die volledig door één of meerdere

nomische verkeer.

publiekrechtelijke rechtspersonen worden beheerst/ de zogeheten indirecte overheidsondernemingen) en ondernemingen die worden

Vrijstellingen

gedreven door een publiekrechtelijke rechtspersoon. Een publiek-

De wet geeft diverse objectieve vrijstellingen, die er

rechtelijke rechtspersoon wordt belastingplichtig als zij één of meer

voor zorgen dat een deel van de fiscale winst niet tot

ondernemingen drijft, waarbij zij slechts één aangifte hoeft te doen

het fiscale resultaat behoort. Deze vrijstellingen bete-

voor alle ondernemingen. Een BV/NV wordt belastingplichtig voor haar

kenen niet dat er geen aangifte hoeft te worden ge-

totale vermogen. Een GR / openbaar lichaam is belastingplichtig voor

daan. Wat betekenen deze vrijstellingen voor de over-

haar onderneming(en). Als de GR geen rechtspersoonlijkheid heeft, dan

heidsafvalbedrijven?

wordt haar resultaat aan de deelnemers toegerekend.

Perspectief hierbij biedt de vrijstelling voor de uitoefening van overheidstaken of publiekrechtelijke be-

Van het drijven van een onderneming door een publiekrechtelijke

voegdheden, waarvan sprake is als een taak bij wet

rechtspersoon is sprake: als een organisatie van arbeid en kapitaal met

opgelegd is of als de overheid handelt ‘als overheid’.

een winststreven deelneemt aan het economische of maatschappelijke

Of dat het geval is, volgt in grote lijnen de huidige btw

verkeer. Daarnaast leidt het in concurrentietreden met ondernemingen

praktijk. Kosten zijn deels compensabel via het BTW

van natuurlijke personen en/of rechtspersonen tot belastingplicht. Het

Compensatiefonds als ‘als overheid’ wordt gehandeld.

kan dus goed zijn dat een afval- of reinigingsbedrijf niet naar winst

Verrekening gebeurt via btw aangifte wanneer als on-

streeft, maar door exploitatieoverschotten of door het in concurrentie-

dernemer wordt opgetreden. De Memorie van Toelich-

treden, toch in de belaste sfeer terecht komt.

ting noemt als wettelijke / overheidstaak specifiek het ophalen van huishoudelijk afval en het opruimen van

Overheidsafvalbedrijven

zwerfafval. Deloitte denkt nog aan gladheidsbestrij-

Het inzamelen van huisvuil rangschikt het kabinet onder het leveren

ding en vormen van ongediertebestrijding. De vraag

van een dienst aan de gemeente zelf en niet aan een individuele afne-

is echter of de afvalsector veel geholpen is met deze

mer. Daarmee wordt niet deelgenomen aan het economische verkeer.

vrijstelling, want als in concurrentie getreden wordt,

Dit omdat het ophalen van huishoudelijk afval geen af te zonderen

gaat de vrijstelling niet op.

prestatie is aan een individuele afnemer tegen een daarop betrekking

Belangrijk is verder de vrijstelling voor samenwerkingsverbanden tussen publiekrechtelijke rechtspersonen en/of privaatrechtelijke overheidslichamen. De vrijstelling is van toepassing als aan drie cumulatief geldende voorwaarden is voldaan. Simpel gezegd, dienen de activiteiten van zo’n samenwerkingsverband verricht te worden aan de participerende rechtspersonen, bijvoorbeeld alle gemeenten die participeren in een GR. Een volgende voorwaarde is dat activiteiten niet tot belastingplicht moeten leiden als elk van de deelnemende overheden de activiteit zelf zou hebben uitgevoerd. Als laatste moeten alle participanten naar evenredigheid van afname van de activiteiten bijdragen in de kosten. De toepassing van een objectieve vrijstelling neemt helaas niet weg dat in principe jaarlijks aangifte moet worden gedaan.

GRAM | oktober 2014

Hoe nu verder?

disch te splitsen in commerciële en overheidstaken? Fiscaal zou dit,

Deloitte raadt als eerste afvalbedrijven aan om te in-

gezien het uitgangspunt van het wetsvoorstel om activiteiten rechts-

ventariseren welke activiteiten zij hebben. Elke acti-

persoonneutraal te behandelen, niet noodzakelijk zijn.

viteit kan worden ingedeeld in: (vermoedelijk) belast, (vermoedelijk) vrijgesteld en twijfel. Op grond van de

Vaststellingsovereenkomst met fiscus voor de afvalsector?

stand van zaken van de wetgeving komt Deloitte tot de

Bij de invoering van de VPB voor woningcorporaties heeft branchever-

volgende kwalificaties:

tegenwoordiger AEDES afspraken gemaakt met de Belastingdienst over de invoering van de belastingplicht.

Activiteit

wettelijke vennootschapstaak belasting

Deze afspraken zijn voor die sector

inzamelen huishoudelijk afval inzamelen bedrijfsafval (bedrijf betaalt) afvoeren / aanbieden aan verbrander inzamelen KWD afval (bedrijf betaalt) afvalbeheer opruimen zwerfafval gladheidsbestrijding (eigen wegen) gladheidsbestrijding (niet-eigen wegen) ongediertebestrijding scheiden (verkoop) afval scheiden (zonder vergoeding) afval verwerken (tegen vergoeding) van afval verwerken (zonder vergoeding) van afval composteren (tegen vergoeding) energie opwekken (met gft afval)

de afvalsector zouden sectorbrede

asbest verwijderen en slopen

nee

erg (kosten)efficiënt gebleken. Voor

belast twijfel vrijgesteld

ja • nee • nee • nee • nee • ja • ja • nee • ja • nee • nee • nee • nee • nee • nee •

afspraken opgesteld kunnen worden over de te hanteren uitgangspunten bij de fiscale openingsbalans en welke activiteiten belast zijn. En welke verdeelsleutels gehanteerd mogen worden om vrijgestelde van belaste activiteiten af te scheiden. Deloitte raadt de afvalbedrijven aan snel actie te ondernemen: stel een plan van aanpak op en inventariseer de werkzaamheden. De vennootschapsbelasting heeft mogelijk impact op financiering, administratie, opleidingen en wellicht ook op de strategie.

•

Als de inventarisatie compleet is, kan mogelijk een eer-

Tekst: Ruud de Jong, Rob van Roij en Marc Ubaghs,

ste inschatting van de verschuldigde VPB (algemeen

Deloitte Belastingadviseurs BV

tarief 25 procent) worden gemaakt. Dit door een verdeelsleutel te hanteren met in de noemer de winst van het afgelopen jaar en als teller de omzet die hoort bij

Wat doet de NVRD?

de diverse rubrieken. Het is een grove methode, maar

het geeft een eerste indruk.

consultatiegesprek bij het Ministerie van Financiën haar input te

vereniging

heeft

mogelijkheid

tijdens

een

leveren. Het huidige voorstel is een belangrijke verbetering ten Wanneer een onderneming (gedeeltelijk) belasting-

opzichte van het voorstel dat in april is gepubliceerd. Wettelijke taken

plichtig wordt, moet een fiscale openingsbalans wor-

als huishoudelijk afvalinzameling en het opruimen van zwerfafval

den opgesteld. Deze dient om het vermogen dat ver-

worden vrijgesteld van belastingplicht. Toch zijn er nog wel een

diend is in de onbelaste periode, vast te stellen. Voor

aantal onduidelijkheden. De NVRD zal, uiteraard in samenspraak met

de praktijk is bijvoorbeeld de juiste waardering van

de VNG, tijdens de parlementaire behandeling van het wetsvoorstel

terreinen en installaties belangrijk. Een zo hoog moge-

duidelijkheid op deze punten proberen te krijgen. Vooral bij het

lijke waardering is hierbij van belang. Dit geeft afschrij-

vaststellen of gemeenten of publieke bedrijven deelnemen aan het

vingspotentieel en het voorkomt vermogenswinsten

economische verkeer als zij het afval tegen een vergoeding (laten)

bij verkoop van het activum. Belangrijk is verder een

be- of verwerken, wordt door deskundigen nog wel vraagtekens

optimale toerekening van kosten en opbrengsten aan

gezet. De NVRD zet zich in om ook hiervoor een vrijstelling te

de belaste en de vrijgestelde sfeer. Interessant is hierbij

realiseren en zo de afvalstoffenheffing zuiver te houden. Een ander

wat moet gebeuren met de kosten van inzameling van

belangrijk punt voor de NVRD is de rechtsvormneutraliteit. Deze

huishoudelijk afval, als deze activiteit uiteindelijk ver-

komt in dit wetsvoorstel terug. Dit betekent dat gemeenten en

lieslatend is en vrijgesteld. Kan een deel van die kosten

hun publieke bedrijven ongeacht hun organisatievorm vrijgesteld

worden toegerekend aan de opbrengst van scheiden

kunnen worden voor de uitvoering van overheidstaken. In de

en verwerken?

praktijk moeten publieke bedrijven hier nog wel een vrijstelling voor aanvragen. Aangezien gekozen is voor een open norm en

De invoering van deze belastingwet brengt ook meer

niet voor een limitatieve lijst van activiteiten die voor vrijstelling in

beleidsmatige en strategische vragen met zich mee.

aanmerking komen,zal de NVRD zich inzetten voor een eenvoudige

Gaan afvalbedrijven hun VPB belaste activiteiten afsto-

en eenduidige manier om deze vrijstellen aan te vragen. Meer

ten als daarmee voordeel valt te behalen? Is het vanuit

informatie over dit wetsvoorstel vindt u op www.nvrd.nl.

governance optiek aan te bevelen om het bedrijf juri-

GRAM | oktober 2014

T EX TIEL SO RTE E R CE NTRU M RE INIG ING S D IE NS TE N RD 4

Juiste schaalgrootte is belangrijk én "Ik zeg nu altijd dat we elke onderbroek uit onze provincie hierheen willen halen. En als het kan ook uit gemeenten over de grens met België en Duitsland." Ludieke woorden van Wil Sijstermans, directeur van het in Heerlen gevestigde Reinigingsdiensten Rd4. Enthousiast vertelt hij over zijn ervaringen met het onlangs in Heerlen in bedrijf genomen textiel sorteercentrum, het TSC. Hier wordt het sorteerwerk voornamelijk gedaan door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. In het sorteercentrum wordt het door Rd4 ingezamelde textiel in circa

bedrijf met het inzamelen, sorteren en vermarkten van

200 soorten gesorteerd. Vervolgens wordt het geëxporteerd naar ruim

gebruikt textiel, metalen en oud papier. Later heeft

68 landen. Bijzonder is dat het sorteerwerk wordt uitgevoerd door

het bedrijf zich volledig gericht op het sorteren van

personeelsleden die niet terecht kunnen in een reguliere baan. Over

uitsluitend textiel en de wereldwijde afzet van het ge-

dit werkgeverschap, waarmee Rd4 goed inspeelt op de participatie-

sorteerde materiaal. Sijstermans: “De taakverdeling

gedachte van de rijksoverheid, zegt Sijstermans: "Deze medewerkers

binnen onze gezamenlijke vennootschap is dat wij het

zijn gedetacheerd vanuit het Werkvoorzieningschap Oostelijk Zuid-

ingezamelde textiel en onze logistieke kennis inbren-

Limburg. Met 5.000 medewerkers is dit met afstand de grootste sociale

gen en dat onze partner zorgt voor de afzet en waar

werkvoorziening in Nederland. Wij werken al vele jaren met ruim 60

nodig ook de ervaring deelt van het sorteerproces.

medewerkers van deze organisatie in diverse afdelingen. Dit jaar zijn

Daarnaast kunnen wij bepaalde textielsoorten ook nog

er 50 bijgekomen, die nu in ons textielsorteerbedrijf werken. En tot

eens afzetten via onze eigen twee kringloopwinkels.

grote tevredenheid van alle partijen, kan ik melden. En niet in de laatste

Daar is vraag naar dit soort materiaal. Dat is dus ook

plaats tot die van de medewerkers zelf. Het is hartverwarmend om te

mooi meegenomen."

zien met hoeveel plezier en inzet zij hier werken. Ik hoor ze regelmatig roepen dat ze voor geen geld terug willen naar de zogeheten beschutte

Waarde toevoegen

werkplek; naar het gebruikelijke werkaanbod voor deze mensen."

Sijstermans benadrukt dat Rd4 met deze vorm van samenwerking zinvolle werkgelegenheid wil creëren door

Rd4 werd in 1998 in de vorm van een gemeenschappelijke rege-

extra waarde toe te voegen aan de gebruikelijke vormen

ling opgericht door de gemeenten Heerlen, Brunssum, Kerkrade en

van sociale arbeid. "Het toevoegen van extra waarde

Landgraaf. Daarbij werden alle gemeentelijke afval- en reinigings-

past uiteraard perfect bij de afvalbranche. Het bewer-

taken overgedragen aan de nieuwe gemeenschappelijke regeling.

ken en verduurzamen van materialen en grondstoffen

Later, toen Rd4 succesvol bleek, traden vervolgens de gemeenten

zit immers in het DNA van onze branche. Door deze

Voerendaal, Simpelveld, Vaals, Nuth, Onderbanken en Eijsden Margraten toe. De organisatie telt anno 2014 ruim 350 medewerkers, die zorgen voor een breed assortiment van diensten voor 300.000 inwoners (bijna 140.000 aansluitingen) en 3.500 bedrijven. In 1999 werd een kringloopwinkel geopend, gevolgd door een tweede winkel in 2001. Wil Sijstermans is sinds 1999 werkzaam als directeur van Rd4, die per jaar goed is voor het regionaal inzamelen van circa 180 miljoen kilo afval. "Grondstoffen," benadrukt Sijstermans. "Afval bestaat niet meer." Daarnaast verzorgt Rd4 voor heel Limburg de inname van wit- en bruingoed, ongeveer 4.000 ton per jaar. Dit jaar kwam daar het textielsorteerbedrijf bij, maar dan niet als onderdeel van de gemeenschappelijke regeling, maar als een aparte vennootschap, waarin wordt deelgenomen door Rd4 en het private bedrijf

'Vernooy Textile Recyclers' in

Tilburg. Beide organisaties nemen elk voor 50 procent deel in deze vennootschap. Over deze bijzondere samenwerking zegt Sijstermans: "Gemeentelijke reinigingsdiensten die ook een textielsorteerbedrijf willen beginnen, adviseer ik te zoeken naar de juiste schaalgrootte én vooral ook naar samenwerking met een goed ingevoerde deskundige partner op het gebied van zowel sortering als de commerciële afzet van het gesorteerde materiaal. Zo'n activiteit moet je op de juiste schaal opstarten en daarnaast moet je zorgen voor de juiste afzetkanalen”. In Vernooy Textile Recyclers in Tilburg heeft Rd4 een uitstekende partner gevonden. Dat familiebedrijf bestaat sinds 1928. Toen begon het

GRAM | oktober 2014

kennis van de afzetkanalen aanpak kunnen wij nieuwe kansen verzilveren. Daarbij

keld. Het belangrijkste is dat je er vooral voor moet zorgen dat je het

zeg ik wel dat je nuchter moet zijn door te streven naar

werkproces goed inricht en dat je de mensen de taken laat doen die

een zo hoog mogelijk rendement voor alle partijen, dus

passen bij hun specifieke kwaliteit. Ik bedoel daarmee dat je mensen

uiteraard ook voor de deelnemende gemeenten. Deze

die bijvoorbeeld slecht kunnen zien geen fijn sorteerwerk moet laten

manier van werken mag de gemeenten geen extra geld

doen. Die mensen moet je inzetten bij het sorteren van grove textiel-

kosten. Dat is een belangrijk uitgangspunt."

soorten. Een autist moet je juist weer wel laten werken bij het sorteren

Sijstermans nuanceert zijn woorden door te zeggen:

van kleine deelstromen. Per saldo komt het er op neer dat je de mensen

"Het mag in ieder geval niet fors duurder uitpakken.

dat werk moet laten doen waar ze mentaal ﾃｩn fysiek toe in staat zijn.

Het centrale uitgangspunt blijft immers dat wij samen

Dit werk past perfect bij de doelgroep, want het is niet te vergelijken

met de deelnemende gemeenten een maatschappelijke

met bijvoorbeeld de lopende band in een autofabriek, waar de mede-

doelstelling hebben en dan mag sociale arbeid tot ze-

werkers het tempo van een productielijn moeten bijhouden. Dan gaat

kere hoogte geld kosten, zoals bij de inzameling van

het fout. Als je echter rekening houdt met de mogelijkheden en beper-

kringloopgoederen. Economisch gezien is dat per sal-

kingen van de mensen werk je ook echt met hele blije mensen, om het

do altijd nog beter dan dat de mensen thuis met een

zo te zeggen. Met een beetje extra aandacht kan je echter hele goede

uitkering duimen zitten te draaien. We moeten natuur-

resultaten bereiken. Het is vooral onze bedrijfsleider Ramses Bax, af-

lijk wel een goede balans vinden tussen de economi-

komstig van de firma Vernooy, die dit in de praktijk goed weet over te

sche- en maatschappelijke baten. Ook daarom hopen

brengen. Het mooie is vooral ook dat deze mensen in overgrote meer-

wij de capaciteit op termijn uit te kunnen breiden van

derheid erg tevreden zijn met dit werk. De beschutte werkplek hoeft

ongeveer 1.500 ton in 2015 naar uiteindelijk 3.000

voor hen vaak niet meer. Dat komt vooral ook omdat ze hier echt het

ton. Daar is de installatie, waarin een kleine miljoen

gevoel hebben deel uit te maken van een team en dat ze er ook echt

euro is geﾃｯnvesteerd, al op uitgelegd. Het loopt nu in

toe doen. Bovendien worden ze uitgedaagd om een goede prestatie te

ieder geval naar wens. Naar verwachting komen wij dit

leveren. Door al die factoren weten ze zich gewaardeerd en zijn ze erg

gebroken jaar al uit op ongeveer 700 ton."

gemotiveerd om goed werk te leveren. Ik nodig iedereen uit om eens te komen kijken, want wij zijn er elke dag weer erg trots op."

Doelgroep Over de formule achter de succesvolle gang van zaken bij het textielsorteerbedrijf doet Sijstermans niet geheimzinnig: "Op zich is het werk niet al te ingewik-

Tekst: Laurent Chevalier

GRAM窶ポ窶バktober 2014

Acht miljoen oude autobanden inzamelen per jaar... …dat zijn alle ingeleverde gebruikte personenwagenbanden in Nederland …dat is gelijk aan de oppervlakte van 400 voetbalvelden

…op milieuverantwoorde wijze verwerkt …dit levert 32 miljoen kilo hoogwaardige grondstoffen …dit betekent bijna 60.000 ton minder CO2-uitstoot …daarmee besparen we CO2 gelijk aan de emissie van 400 miljoen autokilometers (10.000 keer de aardbol rond) of de aanplant van 400.000 nieuwe bomen

Inzamelen oude banden. Voor een schoner milieu. Alle gebruikte autobanden worden in Nederland door RecyBEM ingezameld en op een milieuverantwoorde wijze verwerkt. RecyBEM is een initiatief van uw bandenleverancier.

www.bandenmilieu.nl 18

GRAM | oktober 2014

Oude banden, nieuw leven.

BR AN C H E VAN SPE CIALE E N RE INIG ING S VOE RTU IG E N

Industrie loopt achter overheidseisen aan “Over het algemeen kun je stellen dat de branche van speciale en reinigingsvoertuigen veranderingen op het gebied van milieu- en veiligheidsvoorschriften moet realiseren. Feitelijk hebben we maar weinig invloed op de Europese regelgeving en de lokale overheidseisen”, vertelt Lejo Bekker, directeur van BekkerLaGram. Als bestuurslid Rai Speciale Voertuigen is hij voorzitter van de Sectie Reinigingsvoertuigen. De industriële reiniging is voor Bekker als voorzitter

blijven zonder water in te nemen: het vervuilde water wordt gefilterd

van de SIR, (Stichting Industriële Reiniging) die in de

en opnieuw gebruikt.

Benelux regelen veiligheidswetgeving initieert, ook bekend terrein. Beide organisaties zijn er onder andere

Kunststof verpakkingen

om kennis rond weten regelgeving te delen zodat de

Technologie heeft wel zijn prijs. Is het haalbaar en betaalbaar vragen

industrie daarop kan anticiperen. “En als de industrie

we onszelf geregeld af. Dat geldt bijvoorbeeld bij de filtertechnieken

die oplossing dan heeft ontwikkeld, veranderen de re-

om de uitstoot van fijnstof nog verder in te perken. Ook op inzamelge-

gels weer. De snelheid van verandering en de daarmee

bied onderzoeken we waar nog winst te behalen is. Waar we van een

gepaard gaande ontwikkelingen en kosten veroorza-

haal- naar een brengcultuur bewegen, slaan we misschien wat door

ken nogal wat druk bij industrie en overheid,” aldus

met de kunststof verpakkingen. Deze relatief volumineuze maar lichte

Bekker.

fractie kun je bijvoorbeeld goed verdichten met een roterende opbouw. Vuilniszakken op straat, dat zou anders moeten. Daar ligt nog een tech-

Ontwikkelproces

nische uitdaging. Misschien moeten we een brengsysteem ontwikkelen

De brandstofemissie regelgeving is zo’n voorbeeld.

voor alle fracties. Hier alweer die vraag hoe zich dat dan verhoudt met

“De Euro 5 en 6 emissiestandaard leverde de laatste

weten regelgeving die er nu nog niet is.”

jaren innovaties in schonere verbranding met een lage uitstoot van fijnstof op. Door andere verbrandings-

Speciale voertuigen worden ingezet en retro reflecterende kleding

technieken en vooral de boordcomputers als ‘proces-

maakt de medewerkers herkenbaar. Maar hoe veilig zijn die voertuigen

regelaar’ toe te passen, wordt een brandstof als Die-

eigenlijk? “Veiligheid begint bij de chauffeur die alert moet blijven op

sel steeds efficiënter omgezet in energie met zo min

passanten en beladers. Vanuit de cabine moeten er goede zichthoe-

mogelijk kwalijke bijverschijnselen. De invoering van

ken zijn eventueel aangevuld met camera’s en één centrale monitor.

deze normen kon door de industrie nauwelijks worden

Dat helpt al enorm. Volledige zijafscherming is al standaard op inza-

bijgehouden. Overheden wilden dat de industrie eraan

melvoertuigen. De belader achterop is inmiddels beter beveiligd door

voldeed, maar de maakindustrie zat deels nog in een

toepassing van de de intuïtieve treeplank. Pas als de belader de stang

ontwikkelproces en dat werkt vertragend.”

met twee handen vasthoudt, gaat hij omhoog in transportpositie. Stopt de wagen dan neemt de treeplank vanzelf weer de af- en opstappositie

Koppositie

net boven de weg in.”

We stellen de vraag hoe de industrie zich opstelt. Hoe innoveer je? Hoe blijf je koploper onder de druk van

Tekst: Geke Wassink

weten regelgeving? “De branche voor speciale voertuigen neemt hier en daar zelf de koppositie. Dat leidde al tot mooie ontwikkelingen.” Bekker noemt er enkele: “We kennen inmiddels systemen om door een kolkenzuiger met aanzienlijk minder brandstof, zo’n 25 procent, hetzelfde werk uit te laten voeren. Of het hybride inzamelvoertuig dat in de wijk tijdens het inzamelen en verdichten elektrisch werkt, maar voor het transport de verbrandingsmotor aanzet en de accu’s oplaadt. Om bij inzamelen te blijven, de perscontainer die met behulp van zonnecellen geheel autonoom afval kan verdichten vindt z’n weg naar tijdelijke toepassingen of milieustraten. Met waterhergebruik zijn we ook al heel ver.

Lejo Bekker, bestuurslid Rai Speciale

Dankzij microfiltratie kan een wegdekreiniger van Bek-

Voertuigen en voorzitter van de

kerLaGram tijdens een werkdag van 8 uur aan het werk

Sectie Reinigingsvoertuigen.

GRAM | oktober 2014

Zwerfafvalgedrag veranderen: hoe goed kent u uw burgers? Huis-aan-huis-bezoek, boetes, ludieke acties of beloningen. Er zijn verschillende manieren om zwerfafvalgedrag te beïnvloeden. Hoe meer inzicht in gedrag, hoe makkelijker we effectieve maatregelen kunnen nemen. Dit begint bij een grondige analyse vooraf én evaluatie achteraf. Gemeente Schoon ontwikkelde met hulp van de wetenschap een stappenplan. Leeuwarden is een van de vele Nederlandse gemeenten die zeer actief

Ze moeten ertoe in staat zijn en er de juiste kennis voor

zijn in de zwerfafvalbestrijding. De gemeente organiseert bijvoorbeeld

hebben (capaciteit). En de omstandigheden moeten

al jaren grote schoonmaakacties en gaat hierbij met veel tumult de wijk

goed zijn (gelegenheid). In het voorbeeld van Eindho-

in, samen met allerlei partners. “Na zo’n actie merk je dat het enthou-

ven waren de eerste twee voorwaarden vervuld, maar

siasme toeneemt en er allerlei schoonmaakinitiatieven ontstaan”, zegt

was er geen gelegenheid, door de te kleine opening

beleidsadviseur Hilde van der Iest. “Toch is dit vaak tijdelijk. Het zou

van de afvalbakken.

mooi zijn als we gedrag structureel kunnen veranderen.” Het onbewuste Schieten met scherp

Een lastiger uitdaging is om mensen gemotiveerd te

Gemeente Schoon, kenniscentrum zwerfafval, doet onderzoek naar ge-

krijgen. Zeker als je bedenkt dat zo’n 95 procent van

dragsverandering en organiseert bijeenkomsten rond het thema. Ook

ons gedrag onbewust is. Hoogleraar psychologie en

ontwikkelde het centrum een praktisch hulpmiddel in de vorm van een

marketing Robert Cialdini beschrijft zes strategieën

stappenplan. Stap voor stap werken aan gedragsverandering begint

voor beïnvloeding van dit onbewuste gedrag. Daar

met een gedegen analyse: welk probleemgedrag doet zich voor en door

hoort bijvoorbeeld wederkerigheid bij: wanneer je eerst

wie? “Het doel is dat je met scherp kunt schieten in plaats van met een

iets weggeeft of voor anderen doet, dan is de kans gro-

schot hagel”, aldus Ageeth Boos, adviseur van Gemeente Schoon.

ter dat ze daarna tegemoetkomen aan een verzoek van

“Daarom is het belangrijk om in de analyse precies en concreet te zijn.

jouw kant. “In Leeuwarden zie je dat bij de schoon-

Definieer het probleemgedrag bijvoorbeeld in kilo’s, aantal vuilniszak-

maakactie”, zegt Boos. “De gemeente investeert in een

ken en hoe vaak per dag.”

wijk en dat ontlokt initiatieven van bewoners.” Van der

Ook is belangrijk nauwkeurig te weten wie het gedrag vertoont. Daarbij

Iest vult aan: “Deze strategie gebruiken we vaker, net

levert observeren vaak meer op dan interviews. “Dit hoef je niet alle-

als beloningen. We geven scholieren bijvoorbeeld bon-

maal zelf te doen”, vervolgt Boos. “Je kunt bronnen gebruiken die dicht

nen voor McDonalds, in ruil voor het opruimen van

op de doelgroep zitten. Zoals jongerenwerkers, politie, wijkbeheerders,

de snoeproute. Ook reiken we Gouden Grijpers uit en

reinigers en natuurlijk de wijkbewoners zelf.” Ook de gemeente Leeu-

beloningen in de vorm van VVV-bonnen. Bewoners,

warden werkt nauw samen met andere organisaties in de wijken aan

scholieren, deelnemers van werkproject Skrep en de

gedragsverandering. “We kijken met welzijn en woningbouw waar de

meer professionele medewerkers van werkvoorziening

problemen zitten”, aldus Van der Iest. “Daarna gaan we maatregelen

Caparis komen jaarlijks op de koffie met gebak bij de

ontwikkelen. Daar zijn we nu druk mee.” Boos vult aan: “Hierbij is be-

wethouder en gaan tevreden met nieuw materiaal weer

langrijk zo specifiek mogelijk te beschrijven wat je wilt dat mensen wél

aan de slag. De meerwaarde zit vooral in het feit dat

doen. Dan kun je daar gericht naartoe werken.”

vrijwillige zwerfafvalrapers zien dat ze er niet alleen voorstaan en dat hun inzet wordt gewaardeerd.”

Willen, weten en kunnen De gedragsanalyse geeft ook inzicht in de motieven van de veroorzakers. Gooien ze afval op de grond uit gemakzucht? Omdat er geen afvalbakken staan? Of uit automatisme? “In Eindhoven bleek bijvoorbeeld dat scholieren de verpakkingen van gevulde koeken best wilden opruimen”, aldus Boos, “maar de opening van de afvalbak bleek te klein. De winkelier heeft hierop zijn verpakking aangepast en het effect was direct merkbaar.” Het Eindhovense voorbeeld sluit aan bij het Triademodel dat al in 1999 is ontwikkeld door professor Theo Poiesz, hoogleraar economische psychologie. Dit model beschrijft dat gedragsverandering alleen mogelijk is als de voorwaarden voor motivatie, capaciteit en gelegenheid op orde zijn. Mensen moeten het gedrag willen vertonen (motivatie).

GRAM | oktober 2014

Bij de tactiek sociale bewijskracht communiceer je wat

drag uit te lokken. Zo is onderzocht dat mensen stiller

de meeste mensen doen. Mensen conformeren zich na-

zijn in een treincoupé waarin de wanden het uiterlijk

melijk het liefst aan wat normaal is. En onder de tactiek

hebben van een bibliotheek. En in dezelfde trein zorgt

sympathie valt bijvoorbeeld het gebruik van een aan-

een citroengeur ervoor dat de reizigers minder rommel

sprekende mascotte. Bij autoriteit kun je denken aan

maken. Andere bruikbare associaties voor schoon zijn

een wethouder, burgemeester of een populaire rapper

bijvoorbeeld zon, lichte kleuren, witte stranden, vogels

die het goede voorbeeld geeft in een opruimactie. En

en rustige klassieke muziek. “Zo zou je ondergrondse

met commitment en consistentie is ervaring opgedaan

containers wellicht kunnen voorzien van goede ver-

bij het tegengaan van bijplaatsingen. Deze techniek

lichting, een muziekje en een bedankje na inworp”,

wordt gebruikt bij ‘foot in the door’. Hierbij gaan men-

aldus Boos. “Dit najaar komen we samen met Neder-

sen langs de deur om bewoners te vragen of ze voor

landSchoon met een overzicht van allerlei mogelijkhe-

een schone straat zijn en om dat kenbaar te maken via

den van priming voor schoon gedrag in de openbare

een handtekening of sticker. Als ze dat hebben aan-

ruimte.”

gegeven, zijn ze daarna gevoeliger voor een concrete oproep om geen afval bij te plaatsen. “Zo zie je dat al

Gewoontegedrag

deze strategieën te vertalen zijn naar concrete maatre-

Nieuw gedrag is niet van de ene op de andere dag ge-

gelen tegen zwerfvuil”, zegt Boos.

woontegedrag. “Je moet acties herhalen”, beaamt Van der Iest. “Dat is intensief en lastig. Om dit voor elkaar te

Primaire reacties

krijgen, werken we intensief samen met welzijn, wijk-

Ook Alie Valkema, projectmedewerker bij de gemeente

panels en onderwijs.” Het is ook een kwestie van maat-

Leeuwarden, denkt dat via de beïnvloeding van onbe-

werk, de ene situatie is de andere niet. Dit is terug te

wust gedrag veel te bereiken is. “Voorheen waren we

zien in de uitkomsten van de drie bijeenkomsten over

toch vooral bezig met voorlichten, uitleggen wat wel

gedrag die Gemeente Schoon dit jaar organiseerde.

en niet de bedoeling is. Maar niemand denkt zo be-

Gemeenten passen de opgedane kennis ieder op hun

wust na over zwerfafvalgedrag. Het gaat er veel meer

eigen manier toe. Reden om de bijeenkomsten volgend

om hoe mensen primair reageren en welke beleving ze

jaar voor een nieuwe groep te herhalen en hiermee in

erbij hebben.” Valkema is in Leeuwarden verantwoor-

terugkomdagen praktijkervaringen uit te wisselen.

delijk voor de educatieprojecten en geeft gastlessen op scholen. “Ik probeer een gevoel bij de kinderen los te

Ook aan de slag met gedragsverandering? Het stappen-

maken. Daarbij laat ik hen bijvoorbeeld de hele keten

plan van Gemeente Schoon staat op:

zien van een plastic zakje en vertel dat het gevaarlijk

www.kenniswijzerzwerfafval.nl/document/stappen-

is voor dieren.”

plan-voor-gedragsverandering.

Inspelen op het onbewuste en het gevoel kan ook met priming, het gebruik van associaties om gewenst ge-

Tekst: Marieke Doggenaar, Voxx Communicatie

GRAM | oktober 2014

I N W O N ER S SPARE N VANAF 1 SE PTEM B E R PL A S TIC, M E TA A L E N D RA NK PA K K EN

Alphen aan den Rijn is eerste ‘PMD Recycle gemeente’ Sinds 1 september 2014 kunnen alle 46.000 huishoudens in Alphen aan den Rijn plastic, metaal en drankpakken gescheiden aanbieden. “Dat zijn 107.000 inwoners die PMD sparen”, vertelt wethouder Tseard Hoekstra. “En als er veel PMD gespaard wordt, hoeft er minder restafval verbrand te worden. Dat is beter voor het milieu én voor de portemonnee!” De doelstelling van PMD Sparen is om binnen een jaar

Hoekstra, die als wethouder Openbare Ruimte en Afval

20 procent meer gescheiden afval in te zamelen in Alp-

in zijn portefeuille heeft, wil niet wachten tot 2015. “Wij

hen aan den Rijn en zo de hoeveelheid restafval flink te

willen een duurzame gemeente zijn en afvalmanage-

verminderen. Hoekstra: “Niet een straat of een buurt,

ment staat daarbij hoog op ons lijstje. We zijn daarom

maar álle inwoners kunnen in Alphen PMD Sparen.

al op 1 september 2014 gestart met het gescheiden

Daarmee is Alphen aan den Rijn de eerste ‘PMD Recycle

inzamelen en recyclen van PMD in heel Alphen aan den

gemeente’ in Nederland. Ik verwacht dat andere ge-

Rijn. En daarmee lopen we als gemeente voorop. Het

meenten ons snel zullen volgen.”

wel of niet investeren in nieuwe ondergrondse restafvalcontainers in Rijnwoude en Boskoop is ook een

Raamovereenkomst Verpakking

overweging om nu al te starten met PMD sparen. Want

Het ministerie van Infrastructuur en Milieu, de Ver-

door deze nieuwe manier van afval inzamelen, is er

eniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het

straks veel minder restafval en dan zijn er ook veel

verpakkende bedrijfsleven hebben in 2012 de Raamo-

minder restafvalcontainers nodig.”

vereenkomst Verpakkingen 2013-2022 gesloten. In de overeenkomst staan afspraken die de partijen met

Campagne PMD Sparen

elkaar hebben gemaakt over het verminderen van de

Het inzamelen van PMD afval spaart het milieu en

milieudruk door preventie en recycling van verpakkin-

spaart de portemonnee. Daarom lanceerde de ge-

gen. Zo staat er ook in dat vanaf 1 januari 2015 alle

meente Alphen aan den Rijn op 1 september 2014 een

gemeenten zelf verantwoordelijk worden voor het in-

PMD campagne met het thema sparen. In de campagne

zamelen en verwerken van verpakkingsafval.

wordt uitgelegd wat het belang is van PMD inzamelen, hoe het ophalen en verwerken van PMD in zijn werk gaat en wat het inwoners oplevert. Inmiddels zijn ook de PMD Spaarbak en speciale paarse PMD Spaarzakken geïntroduceerd. De campagneslogan ‘PMD met gemak in één bak!’ geeft aan dat het scheiden van afval makkelijker wordt omdat plastic, metaal en drinkpakken bij elkaar ingezameld mogen worden. Op drie manieren PMD sparen Afhankelijk van waar men woont, kunnen de inwoners van de gemeente Alphen aan den Rijn op drie manieren PMD sparen: • In een eigen PMD Spaarbak (mini-container van 240 liter). De inzameling is 1 keer per 4 weken aan huis. • In speciale paarse PMD Spaarzakken. De inzameling is 1 keer per 2 weken aan huis. • In 42 ondergrondse PMD Spaarbakken in de buurt. Op dit moment maken zo’n 20.000 huishoudens gebruik van de mini-container voor PMD. In deze straten wordt het restafval ondergronds ingezameld. Bij hoogbouw en winkelcentra zijn 42 ondergrondse PMD Spaarbakken geplaatst. De oranje Plastic Hero zakken die tot nu toe gebruikt werden door 15.000 huishoudens in de voormalige kernen Rijnwoude, Benthuizen,

GRAM | oktober 2014

Wethouder Tseard Hoekstra: “Van gescheiden plastic afval kunnen nieuwe fleece truien gemaakt worden.”

Boskoop, Hazerswoude, Koudekerk, worden vervan-

van openbare basisschool De Wereldwijzer de eerste

gen door een paarse PMD Spaarzakken.

ondergrondse PMD Spaarbak bij Winkelcentrum Atlas. “Afval scheiden moet je leuk maken voor kinderen. Op

Afval is grondstof

het Ecopark De Limes is voor kinderen bijvoorbeeld

De gemeente haalt het gespaarde PMD op en na inza-

heel veel informatie te vinden over afval scheiden en

meling zorgt SITA Alphen aan den Rijn voor het sorte-

er zijn rondleidingen en spelletjes. We zijn zelfs bezig

ren en vermarkten van de verbrede PMD fractie. Alle

met een leuke en educatieve afvalgame. Ik vind name-

plastic verpakkingsmaterialen zoals flessen, flacons,

lijk dat je kinderen al heel jong kunt leren dat afval

plastic folie en chipszakken, alle metalen verpakkingen

scheiden belangrijk is voor het milieu en voor de toe-

zoals blik en aluminiumfolie en drankpakken van sap

komst.”

en zuivel, worden met een trommelzeef, luchtafscheider en magneetband handmatig gesorteerd en ver-

Korting op afvalstoffenheffing

werkt tot grondstof voor nieuwe producten. “Een groot

De gemeente heeft de ambitie om in 2015 in totaal

deel van het dagelijks weggegooide huishoudelijk af-

60 tot 65 procent van het ingezamelde huishoudelijk

val bestaat uit plastic, metaal en drankpakken en die

afval te recyclen. Dat geldt voor zowel PMD als voor

bevatten hoogwaardige grondstoffen die hergebruikt

gft-afval, papier en glas. Deze doelstelling is ook vast-

kunnen worden. Dat vertellen we dus ook in onze PMD

gelegd in het Landelijk AfvalbeheerPlan 2009-2021.

campagne. Van gescheiden plastic afval worden bij-

Het College van Burgemeester en Wethouders heeft be-

voorbeeld nieuwe fleece truien gemaakt. Dat vind ik

sloten dat inwoners in 2016 10 procent korting krijgen

een mooi voorbeeld van recycling”, aldus Hoekstra.

op de afvalstoffenheffing als de doelstelling in 2015 wordt gehaald. “Zo geven we inwoners ook een posi-

Sociale werkvoorziening

tieve prikkel om afval te scheiden. En ik daag natuurlijk

De inzameling van PMD kan in Alphen gewoon met

andere gemeenten uit, om samen met Alphen aan den

de bestaande middelen, mensen en systemen. Het is

Rijn een brede beweging voor PMD inzameling te vor-

een doorontwikkeling op de inzameling van plastic. De

men”, besluit Hoekstra.

extra inzamelkosten op de bestaande systemen zijn gering en worden gecompenseerd door de extra op-

Inl. www.pmdgemeente.nl en via Dico Kuiper, regisseur

brengsten voor plastic, metaal en straks ook drinkpak-

afval en duurzaamheid, gemeente Alphen aan den Rijn,

ken. Voor het handmatig sorteren werkt SITA samen

dkuiper@alphenaandenrijn.nl

met SWA Holland. Deze organisatie zoekt werk voor bijvoorbeeld mensen die vallen binnen de Wet sociale

Tekst: Wendy te Velde

werkvoorziening of andere regelingen die mensen aan werk moeten helpen. Twee weken na de lancering van de PMD campagne waarin inwoners worden opgeroepen om PMD te sparen, kan de gemeente Alphen aan en Rijn al spreken van een succes. De gemeente kreeg veel positieve reacties van inwoners. Ook vroegen veel inwoners een PMD Spaarbak aan. Hoekstra: “Inmiddels zijn er ook al resultaten zichtbaar: bij SITA in Alphen aan den Rijn zijn de eerste vrachten PMD aangeleverd. Het PMD Sparen is nu al zo succesvol, dat onderzocht wordt of het mogelijk is om de inzamelfrequentie van de PMD spaarbakken te gaan verhogen naar een keer per twee weken.” Jong geleerd, oud gedaan Hoekstra wil alle inwoners, en dus ook kinderen, betrekken bij het nieuwe afval scheiden. Op 1 september 2014 onthulde de wethouder samen met de kinderen

GRAM | oktober 2014

GRAM窶ポ窶バktober 2014

Mening bewoners gepeild na proef met PMD-container Steeds meer gemeenten zijn op zoek naar nieuwe inzamelmethodes om het scheidingspercentage te verhogen. Maar wat hebben bewoners zelf het liefst? Hebben zij eigenlijk wel het vertrouwen dat wat zij gescheiden inleveren ook gescheiden wordt verwerkt? De Grondstoffen en Afvalstoffen Dienst (GAD) Gooi en

quentie van het restafval, mogelijk door de komst van de PMD-container

Vechtstreek gaf CREM opdracht om de meningen te

in combinatie met het vaker ophalen van gft, had hierbij een interessant

peilen van bewoners die mee hadden gedaan aan een

effect. Van de respondenten gaf 45 procent aan meer gft te zijn gaan

proef met een eigen container voor plastic, metaal en

scheiden door het wekelijks legen van de container. Het ging hier vooral

drankkartons (PMD). In Huizen kregen bewoners een

om keukenafval, omdat dit afval volgens de bewoners begint te stinken

vierde container (voor PMD en kleine apparaten), ter-

en insecten aantrekt als het te lang wordt bewaard. Een interessante

wijl in Bussum de restafvalcontainer werd verruild voor

bevinding aangezien het overgrote deel van het huidige keukenafval

een PMD-container. Bij deze laatste konden de bewo-

in huishoudens (vooral etensresten ‘van het bord’ en ‘uit de pan’) nog

ners het restafval bij een ondergrondse container kwijt

steeds bij het restafval belandt.

op maximaal 200 meter loopafstand. Gesprekken en enquêtes aan de deur boden niet alleen inzicht in de

Kennis en vertrouwen

algemene mening. Ook de achterliggende, vaak per-

Ook de kennis en het vertrouwen van de bewoners werd met het bewo-

soonlijke, redenen van bewoners om wel of niet aan

nersonderzoek getest. Ruim een kwart van de respondenten weet niet

afvalscheiding te doen, werden duidelijk.

wat er met het ingezamelde plastic, metaal en drankpakken gebeurt. Ook vond men het verwarrend dat er in de PMD-container naast plastic,

PMD-container

ook ineens andere materialen mochten. 30 Procent van de respondenten

De komst van de nieuwe container werd met gemeng-

gaf aan er geen of weinig vertrouwen in te hebben dat wat zij scheiden

de gevoelens tegemoet gezien. In Huizen, waar de

ook daadwerkelijk gescheiden wordt verwerkt.

bewoners een vierde container kregen, leidde dit tot reacties als ‘nog een bak’ of ‘we zijn geen scheidings-

Toekomst

station’. De bewoners in Bussum maakten zich daaren-

In het kader van het project ‘Trendbreuk: naar 70 procent hergebruik’ zal

tegen meer zorgen over het over straat moeten lopen

de GAD , ook aan de hand van deze en een aantal andere proeven, bepa-

met hun restafval. Na afloop van de proef was in beide

len op welke manier men de beste inzamelresultaten voor huishoudelijk

gemeenten de stemming positiever dan van tevoren.

afval kan bereiken. De bewoners waarderen het zeer dat ze op deze

Zo maakte in beide proeven meer dan 80 procent van

manier bij dit proces worden betrokken.

de deelnemers gebruik van de PMD-container. En gaf bijna de helft van de respondenten aan hierdoor (meer)

Voor meer infor matie over de proeven:

plastic te scheiden. Op de vraag wat mensen positief

Inger van Gelderen, projectcoördinator GAD, i.vangelderen@gad.nl

vonden aan de proef, werd geregeld geantwoord dat ‘je je bewuster wordt van wat je weggooit’.

Tekst: Lisanne Dols en Frits Steenhuisen van CREM bureau voor duurzame ontwikkeling

Van de twee geteste inzamelmethodes waren de bewoners over het algemeen iets positiever over het systeem van Huizen (een vierde container). Dit betekent niet dat iedereen liever een vierde container heeft. Toen dit aan de deelnemers van de proef in Bussum gevraagd werd, gaf 55 procent toch de voorkeur aan het systeem met een ondergrondse container voor restafval. Ophaalfrequentie Ook de ophaalfrequentie van andere afvalstromen werd met de proef getest. In Huizen werd het restafval minder vaak (vierwekelijks) en het papier en het gftafval vaker (respectievelijk tweewekelijks en wekelijks) opgehaald. De PMD-container werd ook tweewekelijks geleegd. Vooral het terugbrengen van de ophaalfre-

GRAM | oktober 2014

BRANCHEGENOTEN Jack Kuin, directeur Avalex

"De regie over ingezameld afval moet bij gemeenten liggen" Nadat hij in management- en directiefuncties werkte voor BFI (later onderdeel van Sita), Reinunie, HVC en adviesbureau Tauw, vervulde ir. Jack Kuin een zevenjarige loopbaan als zelfstandig ondernemer in vloeibaar gas. Toch kon hij de verleidingen van afvalland niet weerstaan. Zo is het gekomen dat hij op 1 mei 2013 als directeur in dienst trad bij het toen al enkele jaren in crisis verkerende reinigingsbedrijf Avalex. Anno 2014 staat het bedrijf overigens weer goed op de rails.

Juiste aansturing Avalex is het reinigingsbedrijf (Gemeenschappelijke

In 2013 is uitvoerig onderzoek gedaan naar de gewens-

Regeling) van de gemeenten Delft, Leidschendam-

te governancestructuur voor Avalex. Daarbij is door de

Voorburg,

Pijnacker-Nootdorp,

diverse ingeschakelde adviseurs een vraagteken ge-

Rijswijk en Wassenaar. De organisatie telt circa 200

zet achter de effectiviteit van een Gemeenschappelijk

personeelsleden en zorgt in de regio bij 150.000

Regeling voor gemeentelijke afvalbedrijven. Prof. dr.

aansluitingen en 2.000 bedrijven voor het verwij-

Hans Bossert, hoogleraar public governance, stelde na-

deren van afval en de uitvoering van overige reini-

drukkelijk dat een gemeenschappelijke regeling voor

gingsactiviteiten. Avalex werd in 2001 opgericht op

een puur operationele organisatie als een afvalbedrijf

initiatief van de gemeenten Leidschendam, Rijswijk

veelal hét recept is voor moeilijkheden: "Politici en

en Voorburg. Later sloten de overige gemeenten

ambtenaren uit de deelnemende gemeenten willen in

zich bij deze organisatie aan.

die constructie altijd meesturen. Als leiding van zo'n

Midden-Delfland,

organisatie heb je dan te maken met verschillende op-

In control

drachten en visies vanuit de deelnemende gemeenten.

Over de perikelen bij Avalex in de afgelopen jaren zegt

Een Gemeenschappelijke Regeling heeft iets van twee

Kuin: “Toen ik hier aantrad, trof ik een verwaarloosd

geloven op één kussen. Het werkt niet, omdat er van

bedrijf aan, zonder visie en zonder structuur. Er man-

een echt doelmatige regievoering vanuit de gemeenten

keerde veel aan. Voor mij was dat wel een waanzin-

vaak niet veel terechtkomt."

nige uitdaging. In de loop van 2013 zijn wij uit het dal

geklommen. Afgelopen jaar is financieel zelfs al beter

Discussie

gepresteerd dan begroot. In plaats van een geraamd

De uiteindelijke discussie en de besluitvorming over

verlies van 2,2 miljoen euro zijn we uitgekomen op een

de gewenste governance structuur voor Avalex en de

verlies van 0,3 miljoen euro. Dit relatief goede resul-

invoering daarvan wordt naar verwachting medio 2015

taat is onder meer te danken aan diverse efficiëntie-

afgerond. Daarom wil Kuin nu niet diep op dit punt

maatregelen in de bedrijfsvoering. Ik durf de stelling

ingaan. "Laat ik het hier op houden: bij gemeenschap-

nu aan dat het bedrijf in control is gekomen. Dat komt

pelijke regelingen zie je vaak het probleem dat de

door de introductie van adequate processtructuren, de-

gemeenten vergeten hun eigen organisatie rond zo'n

gelijke risicoanalyses, goede interne controles en door

regeling aan te passen. Gemeenten moeten zich vooral

frequente en efficiënte management informatie. En niet

realiseren dat de feitelijke bedrijfsvoering een verant-

te vergeten door de medewerkers. Verder zijn de ge-

woordelijkheid is van de directie en dat de gemeenten

meenten gestart met het ontwikkelen van een geza-

vooral moeten zorgen voor een adequate aansturing

menlijk beleid op het gebied van afval en grondstoffen.

op breed en hoog niveau. Het is belangrijk om goed

Vanuit Avalex ondersteunen wij dit proces met onze

overleg te hebben met directies van gemeentelijke

kennis van de branche. Samenvattend kan ik stellen

diensten, die direct met het publieke domein te maken

dat wij nu op alle fronten goed bezig zijn op weg naar

hebben. Als gemeenten voor een goede en heldere aan-

een milieubewuste, servicegerichte en duurzaam effici-

sturing zorgen, kan ook een gemeenschappelijke rege-

ënte dienstverlening."

ling best werken. De AVU (Afvalverwijdering Utrecht) is

GRAM | oktober 2014

De afvalbranche is sterk in beweging. Meer dan ooit geldt stilstand als achteruitgang. Onder de titel Branchegenoten besteedt GRAM aandacht aan de manier waarop NVRD-leden omgaan met ontwikkelingen in de branche.

"AVI's zouden in handen moeten komen van de rijksoverheid. Dan kun je echt met afvalstromen sturen."

een mooi voorbeeld van een goed werkende gemeen-

ningen bij. "Dat is een goede ontwikkeling, maar we

schappelijke regeling met heldere werkafspraken."

moeten ons wel realiseren dat de werkelijke veranderingen in eerste instantie moeten komen vanuit de ge-

Uitdagingen

meenten. Zij moeten de transitie een plaats geven in

Gemeenten zouden het inzamelen van afval kunnen

het gemeentelijk beleid en zij moeten goede structuren

uitbesteden. Hierdoor zouden ze van veel sores af zijn

oprichten voor bijvoorbeeld het gescheiden inzamelen.

en met contractueel vastgelegde tarieven kunnen wer-

Daarbij moeten de gemeenten ook zorgen voor écht

ken. Kuin vindt dit een onzinnige en volstrekt naïeve

goede voorlichting, die puur gericht moet zijn op beïn-

gedachte. “Mijn ervaring is dat gemeenten slecht zijn

vloeding en gedragsverandering. Ik vind dat gemeen-

in aanbesteden. Bedrijven maken daar maar al te graag

telijke inzameldiensten op al die zaken actief moeten

gebruik van. Trouwens, ook als het inzamelen is uitbe-

inspelen. Anders bestaan ze over vijf jaar niet meer.

steed, blijf je als gemeente verantwoordelijk voor de

Voor mij is dit een boeiende en uitdagende ontwikke-

uitvoering. Zeker in de ogen van de burgers. Private

ling, waarbij ik wel vaststel dat veel gemeenteraden

bedrijven kunnen veelal niet goed omgaan met klagen-

hier nog te weinig besef van hebben. Ik teken daarbij

de burgers. Dat geeft dan spanningen, omdat ze vaak

aan dat we de transitie niet aan de private bedrijven

toch primair geïnteresseerd zijn in lage kosten en hoge

moeten overlaten. Zij moeten niet bepalen wat met het

omzetten. Uitbesteden is in mijn ogen geen garantie

ingezamelde afval wordt gedaan. De regie daarover

voor succes."

moet bij de gemeenten liggen. Op dat gebied is nog een wereld te winnen."

Kuin is er overigens ook geen voorstander van als ge-

Dat laatste geldt volgens Kuin bijvoorbeeld ook voor

meenten zelf direct gaan deelnemen in het bewerken of

de discussie rond ingezameld kunststofmateriaal. "De

verwerken van afvalstoffen. " Als je invloed wil hebben,

branche is daarbij nog te veel op zichzelf gericht. We

kan een gemeentelijke inzameldienst zich beter aan-

moeten Shell en DSM erbij halen. Dat zijn de potentiële

sluiten bij Midwaste. Wij zijn daar lid van. Midwaste is

afnemers. Nodig hen uit aan tafel! Daar ligt een taak

een coöperatieve vereniging waarin de leden de dienst

voor de NVRD en ook voor Midwaste." Nu hij toch over

uitmaken en in- en verkoopvoordelen behalen door ge-

de horizon kijkt, wil Kuin graag kwijt dat de rijksover-

zamenlijk opdrachten in de markt uit te zetten. Door

heid naar zijn mening nog steeds niet echt richting

vraag en aanbod te bundelen, wordt volumevoordeel

geeft over waar het heen moet in afvalland. "Het rijk

behaald. Ik vind dat een goed initiatief, omdat je als ge-

loopt met oogkleppen op en heeft geen echte visie.

meentelijke reinigingsdienst via Midwaste marktmacht

Het beleid is of alleen financieel gericht, of het slaat

krijgt. Ik kan de collega's aanbevelen om hun licht ook

door naar de technische kant. Dat vind ik trouwens het

eens op te steken bij Midwaste. Dat is beter dan ieder

manco van de hele afvalbranche. We zijn niet in staat

afzonderlijk steeds het wiel uit te willen vinden."

buiten ons straatje te kijken."

Regie bij gemeenten Afvalland is volop in verandering; in transitie naar de circulaire economie. Kuin plaatst daar wel kantteke-

Tekst: Laurent Chevalier

GRAM | oktober 2014

Afvalscheiding volgens Lune!

Inzamelmiddel Split: Past binnen circulaire economie Modulaire opbouw Geschikt voor scheiden aan de bron

‘ Ik wil een snelle lediging van volle textielcontainers.’ Wij doen dat.

LUNE 1/2 PAG AD 190x135+3.indd 3

Wij zijn stichting KICI. Specialist in inzameling en hergebruik van textiel. Wij doneren de gehele opbrengst aan goede doelen in binnen- en buitenland. Bel 070 383 0306 voor een vrijblijvend gesprek. www.kici.nl

GRAM | oktober 2014

17-09-14 14:20

nieuws Tekst: Bas Peeters Nationaal Gladheidbestrijdings-

worden nieuwe masterclasses voorbe-

Congres is een goede gelegenheid om

congres 2014

reid. Kijk op de website van de NVRD

kennis te maken met de internationale

Op 1 oktober ontmoetten ruim 220 loka-

voor de planning.

context van afvalbeheer, om kennis te nemen van nieuwe ontwikkelingen, maar

le gladheidbeheerders en andere betrokkenen elkaar op het Nationaal Gladheid-

Algemene ledenvergadering

ook om zelf een presentatie te verzorgen

bestrijdingscongres 2014. Het congres

De algemene ledenvergadering vindt

voor een internationaal publiek over re-

dat de NVRD elke twee jaar organiseert,

dit jaar plaats op 4 december bij Cure

levante ontwikkelingen en innovaties in

is steeds weer een goed bezocht evene-

in Eindhoven. Agenda en programma

het eigen werkveld. Personen die tijdens

ment. Naast geïnformeerd raken over de

volgen, maar noteer de datum alvast in

het ISWA congres in Antwerpen een pre-

laatste ontwikkelingen, trends en inno-

uw agenda. Op de algemene ledenver-

sentatie willen geven moeten voor deze

vaties, gebruiken de bezoekers het eve-

gadering zullen in ieder geval het Jaar-

datum een korte samenvatting indienen

nement ook om elkaar te ontmoeten en

plan 2015 en de laatste ontwikkelingen

via www.iswa2015.org. Deze zogeheten

ervaringen met elkaar te delen. Heeft u

rondom VANG, vennootschapsbelasting

Call for Abstracts is geopend tot 11 de-

het congres moeten missen? Op de site

en de samenwerking rondom de Partici-

cember 2014.

van de NVRD zijn alle presentaties in te

patiewet centraal staan. Nieuwe leden

zien. Nieuws uit de regio

Twist Group bv, consultancy en interim

Factsheets inzamelvarianten

Henk Dillingh wordt de nieuwe voorzit-

op het gebied van afvalinzameling, ver-

De NVRD ontwikkelt sinds vorig jaar

ter van de NVRD-regio Midden. Henk

werking en recycling,

factsheets met kernachtige basisinfor-

is adjunct afdelingshoofd Ruimte in de

www.twist-group.nl, Carmen Ruiz

matie over nieuwe inzamelsystemen.

gemeente Soest en al een tijd actief in

Deze zijn bedoeld als inspiratie voor

de regio. Henk vervangt Mark Veenhui-

gemeenten en bedrijven die zich oriën-

zen als voorzitter.

NVRD-agenda oktober 30 Afvalconferentie

teren op nieuwe inzamelmethoden. Recent is de factsheet ‘Omgekeerd inza-

Afvalstoffenbelasting

melen, gemeente Arnhem’ verschenen.

Staatsecretaris Wiebes van Financiën wil

De factsheets zijn te vinden op

vanaf 2015 €13 belasting heffen per ton

www.nvrd.nl. Voor meer informatie of

restafval van huishoudens en bedrijven

6 Bestuursvergadering

suggesties:

dat wordt aangeboden voor storten en

11 Commissie Internationaal

Samuel Stollman, stollman@nvrd.nl

verbranden. De maatregel moet de staat

11 Stuurgroep Open Standaarden

november 4 Commissie Afvalpreventie

inkomsten opleveren en leiden tot ver-

13 Regiobijeenkomst Zuid

Masterclasses raadsleden

groening. De praktijk zal echter zijn dat

18 Commissie Communicatie

In de maanden september en oktober

Nederlands restafval over de grens ver-

18 Redactiecommissie GRAM

heeft de NVRD vijf masterclasses voor

dwijnt en dat de kosten voor recycling

18 Commissie Beheer Openbare

nieuwe raadsleden georganiseerd. De

en verwerking stijgen. NVRD en andere

Ruimte

masterclasses, die steeds plaatsvonden

partijen hebben de staatssecretaris een

28 Commissie Opleiden en

bij NVRD-leden en veelal werden vooraf-

brief gestuurd met vragen. Het voorstel

Profesionaliseren

gegaan door een rondleiding, zijn goed

van staatssecretaris Wiebes wordt begin

28 Commissie Markt en Overheid

bezocht en gewaardeerd. De masterclass

november behandeld in de Tweede Ka-

is bedoeld voor raadsleden die Milieu,

mer.

agenda november

Financiën, Ruimtelijke Ordening of Sociale Zaken in hun portefeuille hebben. De

ISWA 2015 in Antwerpen

12 Landelijk zwerfafvalcongres

masterclasses bestaan uit twee onderde-

In 2015 vindt het internationale afval-

21 Benchmarkbijeenkomst Gemeente-

len: professioneel opdrachtgeverschap

congres van ISWA plaats in Antwerpen.

en public governance en een overzicht

Tijdens dit driedaagse

van de ontwikkelingen en bestuurlijke

een breed scala aan onderwerpen ge-

aandachtspunten in afvalbeheer en be-

presenteerd die het volledige terrein

heer van de openbare ruimte. Momenteel

van het afvalbeheer bestrijken. Het ISWA

congres wordt

Schoon 25 Terugkomdag gedragsverandering

GRAM | oktober 2014

AF VALC O N FERE NTIE 2014

BELGIE-NEDERLAND Voor het eerst vindt de jaarlijkse Afvalconferentie plaats in België. Reden voor een wedstrijdje tussen Vlaanderen en Nederland. Een afvalrace met meerdere winnaars? De voorzitters en directeuren van de vier brancheorganisaties beschouwen de derby tussen de Vlaamse en Hollandse leeuwen voor onder het motto ‘Scoren, vergelijken en leren’. De jaarlijkse afvalconferentie begint onder een geheel nieuw gesternte.

Bedrijven als SITA, Van Gansewinkel, Attero en Shanks

Voorheen was de bijeenkomst in handen van Vereniging Afvalbedrijven,

opereren uiteraard al internationaal. Voor overheden

die zoals bekend de meer private en ook publieke afvalondernemingen

verschilt dat nogal, aldus Hoogendoorn. “België houdt

vertegenwoordigt, en de overheidsgestuurde afvaldiensten door deel-

zijn grenzen voor de verwerking van brandbaar rest-

name van de NVRD. Ook het Ministerie van Infrastructuur en Milieu

afval gesloten, wij staan er in Nederland nadrukkelijk

(I&M) is betrokken bij de organisatie van de conferentie. Dit jaar is niet

voor open. Het zou mooi zijn als we in de toekomst

alleen Vlaanderen betrokken met de brancheverenigingen van zowel de

meer van elkaars eventuele restcapaciteit aan weerszij-

privaatrechtelijke afvalbedrijven (Federatie van bedrijven voor milieu-

den van de grens gebruik kunnen maken.”

beheer, FEBEM) als de overheidsgedomineerde diensten (Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten, VVSG). De conferentie vindt ook plaats

Van elkaar leren

in Antwerpen. De gezellige havenstad is op donderdag 30 en vrijdag

In Brussel denkt ook Christof Delatter dat beide landen

31 oktober gastheer van de Afvalconferentie. Verwacht wordt dat de

in de dagelijkse praktijk nog veel meer van elkaar kun-

tweedaagse bijeenkomst zeer druk zal worden bezocht.

nen leren. Delatter is stafmedewerker en coördinator van Interafval, onderdeel van de Vereniging van Vlaam-

Landelijke samenwerking

se Steden en Gemeenten (VVSG). “Onze collega’s van

De nieuwe aanpak biedt de uitgelezen mogelijkheid een gedegen ver-

de NVRD zien wij al regelmatig in bilaterale bijeenkom-

gelijking te maken tussen de afvalissues aan weerszijden van de grens.

sten. Ook in de Europese koepelorganisatie Municipal

“Dat doen we zowel met een vergelijking op het gebied van afvalbeleid

Waste Europe is er contact met Europese zusterorgani-

als met brandende onderwerpen, zoals inzameling van kunststofver-

saties”, constateert Delatter. “Het is een hele goede ont-

pakkingen en de organisatie daarvan, en prestaties en recyclingsco-

wikkeling dat nu ook de private afvalsector van de par-

res”, zegt Erik de Baedts, directeur van de NVRD. Daarnaast is er aan-

tij is.” Delatter ziet in de verschillende gremia steeds

dacht voor een ranking en een benchmark tussen afvalbedrijven. Ook

dezelfde gespreksonderwerpen en dossiers voorbij

Dick Hoogendoorn, directeur van Vereniging Afvalbedrijven verheugt

komen, waarmee zo langzamerhand weleens een stap

zich op de internationale afvalconferentie. “Vorig jaar zagen we een

vooruit mag worden gezet. “Alles wat met producen-

voorzichtig begin van over de grens kijken, nu mondt dat al uit in een

tenverantwoordelijkheid te maken heeft, vergt een

conferentie in Antwerpen.” De schaal waarop de afvalinzameling en af-

evenwichtig samenspel van lokale besturen, producen-

valverwerking gebeurt, maakt zo’n samenwerking logisch, aldus Hoog-

ten en private afvalbedrijven. Het gaat erom wie wat

endoorn. “We zijn van regionale inzameling naar landelijke samenwer-

moet bepalen en hoe de financiering is geregeld. Het

king gegaan. En de ontwikkelingen gaan meer en meer in de richting

probleem is dat de Europese afvalrichtlijnen daarover

van een internationale afvalmarkt voor recycling en verbranden.”

niet helder zijn. Hierdoor ontstaan overal verschillende vormen van uitwerking. Kijk, Coca Cola zet flessen in de markt en wil er zo min mogelijk voor betalen, maar wij willen als gemeenten graag een billijke vergoeding ontvangen voor het inzamelen en verwerken ervan.” Even verderop in Brussel meent ook Werner Annaert, algemeen directeur van de Federatie van Bedrijven voor

Erik de Baedts: “De integratie met afvalbeheer, bijvoorbeeld beeldgericht vegen, is een voorbeeld voor onze zuiderburen.” 30

GRAM | oktober 2014

Christof Delatter: "Alles wat met producentenverantwoordelijkheid te maken heeft, vergt een evenwichtig samenspel van lokale besturen, producenten en private afvalbedrijven."

Milieubeheer (Febem), dat het volkomen logisch is om

worden bediscussieerd, aldus De Baedts. Afval Loont is intussen ge-

meer buiten de eigen grenzen te kijken. “De afvalmarkt

stopt in Pijnacker, maar wordt nu beproefd in een veel grotere stad,

is voor een groot deel een internationale markt gewor-

namelijk Hoogvliet in Rotterdam. Daar krijgen de bewoners geld voor

den”, zegt de directeur van de branche van private af-

hun ingeleverde papier en karton, frituurvet, kunststof verpakkingen,

valbedrijven. “Een gezamenlijke afvalconferentie biedt

textiel, metaal en klein elektronisch afval zoals mobieltjes en scheerap-

de opportuniteit om meer en betere contacten te leggen

paraten.

en van elkaar te leren.” Dat kan gaan om twee kleine bedrijven die elkaar niet kennen en recyclingactivitei-

Vlaanderen doet het daarentegen ronduit beter dan Nederland op het

ten kunnen uitwisselen. Maar de conferentie is ook een

gebied van hergebruik van huishoudelijk afval, aldus De Baedts. “De

podium voor medewerkers van hetzelfde bedrijf die

percentages liggen over de hele linie gemiddeld fors hoger, zo’n 73

elkaar niet kennen. “SITA is lid van onze organisatie,

procent tegenover Nederland met een goede 50 procent.” Al voert De

maar de collega’s van SITA in Nederland kunnen op zo’n

Baedts aan dat relatief grote steden als Nijmegen en Maastricht met

dag zeker nog meer te weten komen over het werk van

overall-recyclingscores van circa 65 procent amper onderdoen voor

hun zusterbedrijf in Vlaanderen”, aldus Annaert.

het lichtend voorbeeld in Vlaanderen. Interessant om uit te wisselen vindt hij ook de ambities en prestaties op het gebied van de inzameling

Derby van de lage landen

van matrassen en harde plastics. Ook vindt De Baedts de gang van za-

Hoe staat de afvalinzameling, verwerking, hergebruik

ken in het beheer van de openbare ruimte, inclusief de bestrijding van

en preventie ervoor in Vlaanderen en in Nederland? Wie

gladheid, in Nederland doorgaans beter geregeld dan in België. “Vooral

doet het goed op welk terrein? Hoe is de balans? NVRD-

de integratie met afvalbeheer, bijvoorbeeld beeldgericht vegen, is een

directeur Erik de Baedts houdt het voor wat de inno-

voorbeeld voor onze zuiderburen. En vlak ook de experimenten niet uit

vaties betreft op een lichte overwinning voor Neder-

waarbij burgers worden ingeschakeld voor het verwijderen van zwerf-

land. Op het gebied van modellen van gemeentelijke

afval. De sociale cohesie tussen buurtbewoners kan erdoor toenemen.”

inzameling denkt hij dat het onder meer door ROVA in Zwolle beproefde concept van ‘omgekeerd inzame-

Schreeuwend tekort

len’ in Vlaanderen tot de verbeelding kan spreken. “Het

Als het gaat om wie de beste is, houdt Dick Hoogendoorn, voorzitter

idee om bij burgers alle als secundaire grondstoffen te recyclen afvalstoffen gescheiden aan huis op te halen, is nieuw voor Vlaanderen”, zegt hij. Het ‘omgekeerde’ schuilt er in dat de burger dan nog slechts zijn restafval hoeft weg te brengen. Ook een concept als ‘Afval Loont’ dat in Pijnacker in korte tijd tot een hogere respons bij de bevolking leidde, zal op het afvalcongres

Dick Hoogendoorn: “Ik denk dat Nederland zonder meer beter is in de verwerking van bedrijfsafval en de hoogwaardige verwerking van brandbaar huishoudelijk restafval.” GRAM | oktober 2014

BELGIE-NEDERLAND

Werner Annaert: “Zowel met de selectieve inzameling van huishoudelijk afval als bedrijfsafval aan de bron scoren wij in Vlaanderen een stuk beter dan in Nederland.” van Vereniging Afvalbedrijven, het op een gelijkspel. “Maar, het is een

Werner Annaert, algemeen directeur van Febem, wil

spannende wedstrijd”, zegt hij. “Ik denk dat Nederland zonder meer

zich na enig aandringen ook wel aan de voorbeschou-

beter is in de verwerking van bedrijfsafval en de hoogwaardige verwer-

wing van een wedstrijd wagen. “Ik zie het dan maar

king van brandbaar huishoudelijk restafval.” Hoogendoorn constateert

niet als een korfbalwedstrijd, want die verliezen wij al-

dat binnen de EU een schreeuwend tekort is aan verbrandingscapaci-

tijd”, lacht hij. Annaert bekijkt het bij nader inzien ook

teit. “Ik praat dan ook niet over een overcapaciteit in Nederland, maar

niet als één wedstrijd, maar een krachtmeting in meer-

over een structurele restcapaciteit. En die wenden we tot nog toe uit-

dere sporten. “Zowel met de selectieve inzameling van

stekend aan om afval uit Italië, het Verenigd Koninkrijk en Ierland te

huishoudelijk afval als bedrijfsafval aan de bron scoren

verwerken. Dat scheelt deze landen voorlopig investeringen in dure

wij in Vlaanderen een stuk beter dan in Nederland.”

infrastructuur.” Daarnaast levert het de komende jaren voldoende aan-

Aan de andere kant leggen de Vlaamse bedrijven het af

bod op en zo kan de focus in Nederland volledig blijven liggen op het

in het communiceren over investeringen in duurzame

verder verhogen van gescheiden inzameling en recyclingpercentages,

ontwikkeling, bijvoorbeeld in milieujaarverslagen. Een

aldus Hoogendoorn.

voorbeeld. “Zonnepanelen op bedrijfsdaken, energie halen uit afval, het terugdringen van de emissies van

De Vlamingen zijn echter beter in de recycling van restafval, valt Hoog-

luchtverontreiniging en geluid. En denk ook aan het in-

endoorn Erik de Baedts bij. Al relativeert hij dat Vlaanderen over de

zetten van minder valide werknemers en migranten in

hele linie een veel groter landelijk gebied kent. Terwijl in Nederland

de bedrijfsprocessen”, somt Annart op. Doen Febem-

zoals bekend het gemiddelde danig wordt gedrukt door de structureel

leden dat dan niet? “Jawel”, antwoordt de directeur, “de

slechte score van grote steden als Amsterdam en Rotterdam op het

verschillen met de Nederlandse bedrijven zijn vermoe-

gebied van de gescheiden inzameling van gft, kunststof verpakkingen,

delijk niet eens zo heel groot. Maar in Nederland wordt

papier en glas. Hoogendoorn: “In Nederland is er naar mijn mening

er gewoon beter over gecommuniceerd. Men vindt het

iets teveel beleidsvrijheid voor de lagere overheden ontstaan waardoor

belangrijk om met een duurzame maatregel het imago

gemeenten als Amsterdam en Rotterdam te gemakkelijk te weinig am-

te verbeteren en daarmee de marketingkansen te ver-

bities te vertonen. Dat doen de grote steden als Antwerpen en Gent in

sterken. Dat is bij de meeste Vlaamse bedrijven toch

Vlaanderen heel wat beter.”

beperkter.”

Voorsprong Vlaanderen

Nieuwe initiatieven

Christof Delatter verslaat de match tussen Vlaanderen en Nederland als

Annaert verheugt zich het meest op de sessie ‘Euro-

volgt: “Nederland begon beter aan de wedstrijd en stond lange tijd op

pa’ die hij zelf leidt. “Het is een godsgeschenk dat de

voorsprong. Zij waren bijkans de beste van Europa als het ging om de

EU juist in de weken na de zomer met een serie hele

uitvoering van het afvalbeheer. Na de rust hebben ze het lelijk laten lig-

nieuwe initiatieven naar buiten is getreden. Zo wordt

gen. Vlaanderen kwam goed in de wedstrijd en staat nu op een riante

de Kaderrichtlijn Afvalstoffen herzien en komen er

voorsprong, met een selectieve inzameling van 71 procent. Nee, Erik de

bijvoorbeeld nieuwe bepalingen over grensoverschrij-

Baedts ziet zich graag als een scorende spits, maar wij gaan die wed-

dend afvaltransport en de handhaving ervan. Ook over

strijd netjes winnen hè.” Delatter denkt dat de Nederlandse nederlaag

producentenverantwoordelijkheid horen we nieuwe

onder meer is terug te voeren op de overcapaciteit van de Nederlandse

ontwikkelingen, net als de richtlijnen om efficiënter

verbrandingsinstallaties. “Nederland is deels afhankelijk van de invoer

met grondstoffen om te gaan. Dat is bijzonder interes-

van afval vanuit het buitenland en dat drukt de recyclingpercentages”,

sant om op de Afvalconferentie te bespreken.”

weerspreekt hij Dick Hoogendoorn. “Nee, het is niet zo dat ik dat zeg,

het is de mening van Nederlandse recyclingbranche zoals de BRBS.”

Tekst: René Didde

GRAM | oktober 2014

Programma 12.30 uur

Ontvangst met inlooplunch, lokatie Het Paleis Welkomstwoord door Philip Heylen, Schepen Stad Antwerpen

Aansluitend Benchmark 1 beleidsprestaties

14.45 uur

Pauze, vertrek naar Artesis Plantijn Hogeschool

15.15 uur

Parallelsessies (1ste ronde) • Marktplaats: Succesvolle recepten uit het lokaal afvalbeleid in Nederland • Europees Afvalbeleid: Europa broedt op heel wat aanpassingen aan plannen en regels in het afvalbeheer • Financieel Instrumentarium De transitie naar een circulaire economie zal vorm krijgen met een mix van instrumenten • Markt & Overheid Vergelijking mededingingsaspecten Vlaanderen/Nederland • Producentenverantwoordelijkheid Wat heeft producentenverantwoordelijkheid ons nu eigenlijk opgeleverd? • Grensoverschrijdende samenwerking Moet iedere lidstaat binnen de EU zelf zorg dragen voor de benodigde afvalinfrastructuur? Of kan gebruik gemaakt worden van de infrastructuur van andere lidstaten?

16.00 uur

Pauze

16.15 uur

Parallelsessies (2e ronde) • Marktplaats: Succesvolle recepten uit het lokaal afvalbeleid in Vlaanderen • Europees beleid, zie bovenstaande omschrijving • Financieel instrumentarium, zie bovenstaande omschrijving • Markt & Overheid, vergelijk mededingingsaspecten VL/NL, zie bovenstaande omschrijving • Producentenverantwoordelijkheid,zie bovenstaande omschrijving • Grensoverschrijdende samenwerking, zie bovenstaande omschrijving

17.00 uur

Pauze, vertrek naar Het Paleis

17.45 uur

Benchmark 2

Bedrijfsmatige benchmark

19.00 uur 20.00 uur

Afsluiting en borrel Diner in Horta (optioneel)

GRAM | oktober 2014

GRAM窶ポ窶バktober 2014

Sponsoren Afvalconferentie 2014 KIDV wil kennis over duurzaam verpakken delen met gemeenten

Prodware integreert telefonie in ERP

Staatssecretaris Wilma Mansveld van I&M wil dat de jaarlijkse tien miljoen ton afval die wordt verbrand of gestort, in 2023 met de helft is verminderd. Een flink deel van deze opdracht ligt op het bord van de gemeenten. Hoe kan het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) daarbij helpen? De oprichting van het KIDV in 2013 kwam voort uit de Raamovereenkomst Verpakkingen 2013-2022. Doel is de ondersteuning van de transitie naar een circulaire economie. KIDV-directeur Hester Klein Lankhorst: “Gemeenten investeren fors in gescheiden inzameling en recycling van afval, maar ze zoeken ook naar hoe het nog beter kan. Welke mogelijkheden hebben zij, welke alternatieven zijn er? In hun afweging spelen verschillende belangen mee. Om de juiste keuzen te kunnen maken, is feitelijke en betrouwbare informatie nodig. Ons doel is bestaande kennis te objectiveren en nieuwe kennis te ontwikkelen, maar ook om ervoor te zorgen dat verpakkingen zo worden samengesteld dat ze beter zijn te recyclen.”

Prodware biedt samen met Tegos GmbH een oplossing die de telefoon integreert in een Dynamics NAV ERP-systeem. Dit maakt meer relatiegericht werken mogelijk.

Onderzoeken en proefprojecten Het KIDV voert onder meer onderzoeken en proefprojecten uit, ook in samenwerking met gemeenten. Uit de pilot ‘Mag het een tasje minder zijn?’ bleek dat door beprijzing en goede communicatie het gebruik van het aantal plastic tasjes in het winkelkanaal fors kan worden gereduceerd, variërend van 48 tot zelfs 77 procent. Een ander voorbeeld is de proef in 37 gemeenten met de gescheiden inzameling van drankenkartons. In het rapport hierover is de milieuwinst aangetoond en zijn de kosten in kaart

Hester Klein Lankhorst, directeur KIDV (foto: Harmen de Jong)

gebracht. Inmiddels heeft de staatssecretaris besloten dat gemeenten die drankenkartons inzamelen in elk geval de komende drie jaar een vergoeding krijgen. Klein Lankhorst: “De gemeenten kunnen de uitkomsten gebruiken om de juiste afweging te maken over de manier waarop zij drankenkartons gescheiden kunnen inzamelen en verwerken.” Meldpunt Verpakkingen Het Meldpunt Verpakkingen is ook een initiatief van het KIDV. Hier kunnen consumenten terecht met vragen en meldingen over verpakkingen, duurzaamheid en milieu. Meer weten over het KIDV? Bezoek dan de KIDV-stand tijdens de Afvalconferentie 2014 of neem alvast een kijkje op www.kidv.nl.

ReShare: kledinginzameling voor mens én milieu Het Leger des Heils is wereldwijd actief met inzamelen en verspreiden van tweedehands kleding. Langs de deuren gaan met de voddenkar was één van de eerste activiteiten. 125 Jaar later is een complete logistiek en een efficiënte bedrijfsvoering ondergebracht bij de divisie ReShare. Het bedrijf is marktleider op het gebied van textielinzameling. De kleding wordt verkocht tegen scherpe, sociale prijzen aan mensen die moeten rondkomen van een minimum. Het merendeel gaat naar sorteerbedrijven, daar krijgt ReShare geld voor. Met dit geld steunt het bedrijf hulpaanbod van het Leger des Heils, zoals projecten met tienermoeders, jeugdzorg of arbeidsintegratie. Jaarlijks helpt het Leger des Heils 35.000 mensen in Nederland. ReShare is innovatief op het gebied van productontwikkeling en recycling van kapotte- of bedrijfskleding. Niets hoeft verloren te gaan. Met het inzamelen van kleding worden jaarlijks meer dan 200 mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, geholpen aan een zinvolle dagbesteding. Bij bestaande of nieuwe contracten probeert ReShare optimaal te investeren in social return.

Contacten met relaties zijn van groot belang voor een bedrijf, ook via de telefoon. Op het moment dat de relatie aan de lijn is, is het ook bijzonder prettig als de relevante en juiste gegevens uit het ERP-systeem direct beschikbaar zijn. Niets is zo vervelend om een klant aan de telefoon te hebben en te moeten zeggen: “één momentje, ik zoek uw gegevens even op in ons systeem.” Daarna moet de betreffende medewerker aantekeningen op papier maken, om deze vervolgens, na afsluiten van het telefoongesprek, over te nemen in een ERP-systeem. Notities raken kwijt, zijn niet volledig, het volgende telefoongesprek staat al weer te wachten. Het risico bestaat dat niet alle relevante informatie worden opgeslagen. Door de integratie van de telefoon in het ERP-systeem is dit probleem verleden tijd. Op het moment dat er gebeld wordt, wordt het telefoonnummer herkend en komt automatisch de relevante informatie over de relatie in beeld. Dit kan informatie zijn als omzet, openstaande vorderingen, openstaande orders, maar ook contractinformatie, toekomstige planningen, historische operationele gegevens en behandelde klachten. Het bedrijf bepaalt zelf welke informatie getoond moet worden. Niet alleen de verwerking van inkomende telefoongesprekken kan zo efficiënt afgehandeld worden. Ook uitgaande gesprekken worden eenvoudiger. Vanuit Dynamics NAV kan met gemak een relatie worden opgezocht. Met één muisklik wordt vervolgens een telefoongesprek gestart. De gegevens van alle gesprekken (nummer, tijdsduur, inkomend/uitgaand, eventuele handmatig toegevoegde opmerkingen) worden in Dynamics NAV gelogd als onderdeel van de relatie. Dit maakt het mogelijk analyses uit te voeren op telefoongesprekken, maar ook marketingacties eenvoudig en gestructureerd te laten verlopen. Er is immers meer informatie over de relatie in het bedrijfssysteem aanwezig.

GRAM | oktober 2014

Sponsoren Afvalconferentie 2014 Vlakglas Recycling Nederland In 2000 namen Nederlandse vlakglasproducenten het initiatief om een inzamelen recyclingsysteem op te zetten en zo te voldoen aan hun producentenverantwoordelijkheid. Na een geslaagde pilot is in 2002 de Stichting Vlakglas Recycling Nederland opgericht. De stichting zet zich in voor het structureel en systematisch inzamelen en recyclen van vlakglasafval. Via een landelijk netwerk van (tijdelijke) inzamelpunten bij bijvoorbeeld glasbedrijven, bouwlocaties en milieustraten, wordt vlakglas ingezameld en vervolgens naar recyclers gebracht. Deze bewerken het vlakglasafval tot een eindproduct dat voor honderd procent uit puur glas bestaat. De belangrijkste afnemers van de gerecyclede glasscherven zijn de floatglas-, verpakkingsglasen glaswolindustrie. Uitgangspunt is de cradle-to-cradle-filosofie: materiaal wordt na gebruik volledig hergebruikt in een ander product. Er is een optimale kringloop, zonder restafval of kwaliteitsverlies. Schone, gerecyclede vlakglasscherven zijn honderd procent herbruikbaar. Glas hergebruiken spaart het milieu, omdat er minder primaire grondstoffen nodig zijn voor de productie van nieuw glas. Nieuw glas maken kost bovendien meer energie dan glas recyclen. Recyclen bespaart dus energie én vermindert de CO2-uitstoot. Vlakglas Recycling Nederland neemt als partner deel aan het Life+ project Flat to Flat van AGC Glass Europe. Doel is het ontwikkelen van een innovatieve methode voor het recyclen en upcyclen van (vlak-)glasafval binnen de vlakglasproductie. Het project levert naar verwachting een vermindering op van 12 procent CO2 uitstoot, 5 procent energiebesparing en 25 procent minder grondstofverbruik. Het project loopt van 2013 tot 2018. Vlakglas Recycling Nederland levert in deze periode 3.000 ton vlakglasscherven die voor testdoeleinden worden gebruikt. Meer weten? Kijk op www.agc-flattoflat.eu of www.vlakglasrecyclingnederland.nl

Rebel Nederland en Vlaanderen hebben circa 10 procent overcapaciteit in hun verbrandingsinstallaties. Dat komt door de dalende hoeveelheden afval, meer hergebruik en/of extra gebouwde verwerkingscapaciteit. Hoe kan het dat Nederland en Vlaanderen anders met hun overcapaciteit omgaan? En hoe ziet de toekomst eruit? Waarom varen de schepen met Engels afval wél naar Rotterdam, maar niet naar Antwerpen? Verbranders in Vlaanderen zijn in (semi-) publiek eigendom. Dit heeft implicaties voor het vullen van de restcapaciteit. Waar Nederland bewust de grenzen opent, houdt Vlaanderen de grenzen gesloten. Nederland importeerde in de eerste vier maanden van 2014 meer dan 400.000 ton, met vollast tot gevolg. Vlaanderen bleef steken op slechts 250 ton. Ook is er een groot verschil in verbrandingstarieven (gemiddeld tarief NL: €50 p/t, Vl: €108 p/t). Dit maakt dat een Nederlandse gemeente (bij 30.000 ton) €1,7 miljoen per jaar minder afvalverwerkingskosten heeft dan een vergelijkbare Vlaamse gemeente, als zij hun volumes opnieuw zouden contracteren. Rebel is een financieel-strategisch specialist in publiek-private samenwerking, met een bloeiende adviespraktijk in de afval- en recyclingmarkt. Rebel zoekt constant naar innovatie om de sector te

verbeteren. Het bedrijf is vanzelfsprekend een trotse partner van de afvalconferentie 2014. De toekomst, grenzen open of ovens dicht? Rebel verwacht dat de overcapaciteit blijft toenemen. Nederland lijkt op de huidige koers door te gaan: meer hergebruiken en overcapaciteit vullen met buitenlands afval. Vlaanderen houdt vooralsnog de grenzen gesloten. De veranderende Europese wetgeving gericht op een hoger percentage hergebruik en de budgettaire druk binnen de gemeenten kunnen tot veranderingen leiden. Bent u het met ons eens dat de keuze dan is: sluiting van capaciteit of meer import met buitenlands afval? Als het laatste werkelijkheid wordt, zullen schepen met Engels afval de keuze hebben: of naar Rotterdam of naar Antwerpen. Wij horen graag uw mening! Kom langs op onze stand of bezoek onze website: www.RebelGroup.com.

Plastic Omnium profileert zich met nieuw assortiment Plastic Omnium heeft zich eind september op het eerste lustrum van de Recyclingbeurs in Gorinchem gepresenteerd als veelzijdige leverancier van producten en diensten van de gerenommeerde merken Plastic Omnium en SULO. Veel bezoekers hebben zich hier positief uitgelaten over het vernieuwde assortiment. Naast het geluiddempend deksel heeft Plastic Omnium de stille wielen geïntroduceerd. Dit maakt de aanschaf van een zogeheten fluistercontainer zonder meerkosten mogelijk. Een gratis demo-model is beschikbaar. Een van de laatste ontwikkelingen van Plastic Omnium is het volumemeetsysteem Optifill voor ondergrondse, halfondergrondse en bovengrondse containers. Door het volume te meten, ontstaat een betere vullinggraad, zijn minder ledigingen nodig en is er minder CO2 uitstoot. Zo kunnen er kosten bespaard worden. Het Optifill-systeem werkt op basis van ultrasonesensoren en is inzetbaar in iedere verzamelcontainer. Optifill is desgewenst te combineren met de Opti-Access 2, de nieuwste toegangscontrole van Plastic Omnium. Inl. Plastic Omnium tel. 0800–5425055 of 0032-54313131

GRAM | oktober 2014

N IEUWT JES VAN DE ZAKE LIJ KE M A RK T

NIEUWS

Afvalinzamelsystemen van Lune Lune ontwerpt, ontwikkelt en produ-

renoveren zonder kwaliteitsverlies”, al-

ceert kwalitatief hoogwaardige afvalin-

dus Marco Croes, commercieel directeur

zamelsystemen voor binnen- en buiten-

van Lune in Hoogeveen. “Mocht een in-

ruimtes. Daartoe wordt samengewerkt

zamelmeubel uiteindelijk in zijn eindfase

met

terechtkomen, dan is nagedacht over re-

gerenommeerde

ontwerpers

architecten. De producten zijn aan te

furbishment en demontage.”

design. Welke afvalscheidingvraag een

passen aan individuele wensen van op-

organisatie ook heeft, Lune biedt altijd De producten van Lune zijn uitgevoerd

een passende oplossing. Steeds meer or-

in staal en daarmee volledig recyclebaar.

ganisaties, waaronder ziekenhuizen, uni-

De afvalsystemen van Lune dragen bij

Bij de ontwikkeling van nieuwe afvalsys-

versiteiten, gemeenten, musea en win-

aan een circulaire economie. Dit econo-

temen wordt gebruik gemaakt van her-

kelcentra, ontdekken de voordelen van

misch systeem is bedoeld om herbruik-

nieuwbare grondstoffen. “Het volledige

Lune’s afvalscheidingssystemen. Croes:

baarheid van producten en grondstoffen

ontwikkelings-, ontwerpen productie-

“Met onze slimme inzamelsystemen kun-

te maximaliseren en waardevernietiging

proces gebeurt bij ons onder één dak”,

nen de totale integrale afvalkosten aan-

te minimaliseren. Zo zijn de inzamel-

vertelt Croes.

zienlijk worden verlaagd.”

ontworpen, dat deze opnieuw kunnen

De afvalsystemen van Lune worden zo-

Kennis maken met de innovatieve afva-

worden gebruikt. “Door de eenvoudig

wel seriematig als klantspecifiek gepro-

linzamelingsystemen van Lune?

te demonteren onderdelen zijn onze af-

duceerd. De professionele inzamelsyste-

Maak gebruik van de gratis proefplaat-

valsystemen makkelijk te repareren en

men hebben een tijdloos, ergonomisch

sing. Inl. info@lune.nl en www.lune.nl

drachtgevers.

systemen van Lune op dusdanige wijze

Zoekt u tijdelijk een projectleider of specialist?

Ruim 20 jaar operationele- en beleidsmatige ervaring in de afval- en reinigingsbranche. Voor inzamelbedrijven en gemeenten.

Gespecialiseerd in ondergrondse containerprojecten: ✔ ✔ ✔ ✔ ✔

Beleid Locatieplannen Bewonerstrajecten Aanbesteding Begeleiding uitvoering

Ook voor optimalisatie van bestaand areaal (uitbreiding fracties).

INZAMELING

•

STRA ATREINIGING

Neem contact op met

Mob.: 06-43368603 | Mail: robert@degeusadviesbv.nl

•

MILIEUSTRATEN

•

GLADHEIDBESTRIJDING

•

BELEID

De Geus Projecten en Advies BV Bakema-erf 79, 3315 JB Dordrecht

www.degeusadviesbv.nl GRAM | oktober 2014

Colofon Uitgever NVRD, WTC Arnhem Nieuwe Stationsstraat 10 6811 KS ARNHEM Telefoon 088 - 3770000 E-mail post@nvrd.nl I-net www.nvrd.nl

Redactiecommissie Marc Veenhuizen, gemeente Apeldoorn (hoofdredacteur) Riny de Jonge, stadsdeel Amsterdam-Oost Willy Brinkbäumer, Twente Milieu Martin van Nieuwenhoven, Rijkswaterstaat Addie Weenk, Rijkswaterstaat Diederik Notenboom, Meerlanden Bas Peeters, NVRD

Agenda 30 oktober Afvalconferentie, Antwerpen www.afvalconferentie.nl

12 november ‘Het Rendement van Schoon’, congres over Zwerfafval en het positieve effect van Schoon. MediaPlaza Utrecht, www.hetrendementvanschoon.nl 27 november

Eindredactie Karin Hegeman en Karin Giesen Postbus 1218, 6801 BE Arnhem tel. 088 - 3770000 e-mail: hegeman@nvrd.nl

Advertentie-exploitatie Bureau Van Vliet Postbus 20, 2040 AA Zandvoort tel. 023 - 5714745 e-mail: M.dewit@bureauvanvliet.com

NVRD Themadag afval en grondstoffen Inl. www.nvrd.nl 27 november Nationaal Congres Beheer Openbare Ruimte Inl. www.crow.nl

Opmaak en druk Weevers Grafimedia, www.weevers.nl Gemeentereiniging en Afvalmanagement is het officiële vakblad van de

Abonnementenadministratie NVRD, Postbus 1218, 6801 BE Arnhem Jaarabonnement ad € 98,– excl. BTW. België € 122,50 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: € 11,50.

STOF WAAROVER WE NADENKEN

Beëindiging abonnement Abonnementen moeten schriftelijk bij de NVRD en uiterlijk op 15 november worden opgezegd. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd. ISSN 1569-0458 © NVRD

GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC®-keurmerk en verschijnt 10x per jaar. Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

GRAM | oktober 2014

• Recycling van bedrijfskleding, o.a. van Defensie en Wiltec • Ruim 200 ‘Social Return’ arbeidsplaatsen • Tweedehands kledingwinkels • Local-for-local principe als keynote • Een efficiënt en duurzaam logistiek apparaat

info@reshare.nl | www.reshare.nl | 0800 0322 (gratis)

Close-Up

Humana en KICI slaan de handen ineen In de textielinzamelbranche is een belangrijke fusie op komst. KICI en Humana slaan de handen ineen. Per 1 januari gaan deze twee textielinzamelbedrijven verder als één nieuwe organisatie. “We gaan de cirkel rond maken van textielproductie naar verwerking en terug, met oog voor duurzaamheid en zelfredzaamheid”,verklaart Marc Vooges, huidig directeur van Humana. Samen sterker

Meer waard

KICI zamelt nu 11,5 miljoen kilo textiel in per jaar,

Niet-herdraagbaar textiel inzamelen is goed voor het

Humana 9,5 miljoen kilo. Samen staan ze dus garant

milieu, maar levert nu nog geen geld op voor het goede

voor meer dan twintig miljoen kilo per jaar. De fusie

doel. “Door te investeren in innovatie, wordt dit textiel

tussen beide stichtingen is volgens Vooges een logische

grondstof voor nieuwe producten met waarde. In de

stap. “Samen sta je veel sterker. Als grote organisatie

toekomst houden we dan ook onder de streep zo veel

heb je meer investeringsruimte, een sterkere positie bij

mogelijk geld over” aldus Vooges. In dat opzicht maakt

de vele aanbestedingen én je kunt efficiënter werken.

KICI/Humana zich wel zorgen over de oprukkende

Nu rijden er twee wagens naar naburige gemeenten,

commercialisering binnen de textielinzamelbranche.

straks kun je dat met één wagen doen.”

Sommige gemeenten gaan, mede onder druk van de crisis, in zee met de hoogste bieder.

Duurzaam en zelfredzaam De naam van de nieuwe organisatie is nog onbekend.

Gunnen

Maar KICI/Humana heeft vastomlijnde plannen voor

“Nu het economische tij in Nederland de goede kant op

de nabije toekomst. “Wat KICI en Humana gemeen

gaat, hopen we dat alle gemeenten weer oog krijgen

hebben, is een charitatieve insteek”, aldus Vooges.

voor mensen in zware omstandigheden”, aldus Vooges.

“We werken allebei voor het goede doel. Wel zijn er

“Dat kan in Afrika zijn, maar ook in Azië bijvoorbeeld,

cultuurverschillen. KICI is van oudsher meer gericht

waar arbeiders in textielfabrieken met gevaar voor

op duurzaamheid, wij op projecten in Afrika waarbij

eigen leven werken.” Als gemeenten een prijs vragen

mensen via opleiding en training zelfredzaam worden.

voor het textiel binnen hun gemeente, meent Vooges

Die twee factoren gaan we in de toekomst combineren.

dat zij “een redelijke prijs kunnen vragen binnen het aanbestedingsbestek. Het gunnen gaat dan op basis

Social return

van factoren als duurzaamheid, social return en

Behalve op duurzaamheid en zelfredzaamheid gaat

charitatieve doelstelling. Een eenvoudige maatregel,

KICI/Humana zich nog sterker richten op ‘social

waarmee we tegemoet komen aan de wens van de

return’. “Onze twee sorteercentra helpen mensen met

Nederlanders die met een zak kleding hun medemens

een afstand tot de arbeidsmarkt aan leuk werk. Als

willen helpen.”

charitatieve instelling zien we dat als een belangrijke taak. We hopen snel een derde centrum te openen. We

Tekst: Hetty Dekkers

hebben daar als grotere organisatie meer draagvlak voor.” Alle textiel in de bak De

hoeveelheid

ingezameld

textiel

neemt

naar

verwachting toe. Vooges: “Mensen beginnen er al aan te wennen dat ze ook niet-herbruikbare kleding en versleten goederen als handdoeken, lakens en gordijnen in de containers mogen deponeren. Van textielvezels kunnen weer mooie dingen gemaakt worden. De technische ontwikkelingen gaan razendsnel. Het label ReBlend bijvoorbeeld, waar Humana partner van is, presenteerde deze zomer een jurk en een vest die volledig gemaakt zijn van gerecycled textiel. Er is al veel mogelijk, maar wij willen nu gaan zorgen dat het op grote schaal opgepakt wordt door producenten.”

GRAM | oktober 2014

Van Schijndel Afvalinzamelsystemen

Nieuwe EURO 6 voertuigen

VSAII + SCB1700 Eurocontainer

uit voorraad et leverbaar m ties en op e rs ve di beladingssystemen

VSAII + ACB Archiefbelading

Onderdelenservice

Waarom voor van Schijndel kiezen:

 Langere levensduur door toepassing van slijtvast staal voor achterlader en opbouw.  Standaard met verzwaard juk en persschot.  Twee jaar garantie.  Vraag naar onze ﬁnancieringsELE N mogelijkheden. RD

ON D E

 Eenvoudig, betrouwbaar.  Beproefd concept voorzien van de nieuwste technieken.  Ongecompliceerde moderne hydrauliek & elektronica.

www.vanschijndel.eu

“iets anders, veel beter”.

www.vanschijndel.eu Van Schijndel BV • Stationsweg 78 • 6051 KL Maasbracht • Nederland T +31 (0)475 465636 • F +31 (0)475 466540 • E info@vanschijndel.eu