Gram oktober 2015 def by NVRD

JAARGANG 106 | NUMMER

GRAM VAKBLAD VAN DE

Oktober 2015

Composteren en milieubelasting

Nederland loopt voorop in de aanpak van zwerfafval

Steeds meer duurzame festivals Vervolg voor succesvol project 100-100-100

Acht miljoen oude autobanden inzamelen per jaar... …dat zijn alle ingeleverde gebruikte personenwagenbanden in Nederland …dat is gelijk aan de oppervlakte van 400 voetbalvelden

…op milieuverantwoorde wijze verwerkt …dit levert 32 miljoen kilo hoogwaardige grondstoffen …dit betekent bijna 60.000 ton minder CO2-uitstoot …daarmee besparen we CO2 gelijk aan de emissie van 400 miljoen autokilometers (10.000 keer de aardbol rond) of de aanplant van 400.000 nieuwe bomen

Inzamelen oude banden. Voor een schoner milieu. Alle gebruikte autobanden worden in Nederland door RecyBEM ingezameld en op een milieuverantwoorde wijze verwerkt. RecyBEM is een initiatief van uw bandenleverancier. Het RecyBEM-systeem is door het ministerie van I&M tot en met 2019 algemeen verbindend verklaard (AVV) Hierdoor heeft RecyBEM kracht van wet.

www.bandenmilieu.nl

Oude banden, nieuw leven.

inhoudsopgave

Vakblad van de NVRD

Loont belonen? 6

Beloningssystemen om zwerfafval te bestrijden zijn er meer dan genoeg, maar de vraag is of ze ook effectief zijn. In juni verscheen de handleiding ‘Schoon Belonen’ van Rijkswaterstaat en het ministerie van Infrastructuur en Milieu. De handleiding biedt inzicht in de werking van belonen en beloningssystemen.

BeestenBende zet bij kinderen de knop om 8

Zakken tellen doen ze bij De BeestenBende liever niet. Het zwerfafvalproject voor basisschoolkinderen is primair gericht op gedragsverandering. “Als je bij jonge kinderen de knop om kunt zetten, heb je daar generaties lang plezier van”, aldus de bedenker.

Schonere snoeproutes door voorlichting én handhaving 9

Middelbare scholieren interesseer je niet zomaar voor zwerfafval. Maar voorlichting gecombineerd met handhaving werkt toch best goed, hebben ze in de Betuwe gemerkt. In Culemborg, Tiel en Geldermalsen zijn de snoeproutes weer een beetje schoner. Dankzij een speciaal dienstverleningspakket van Avri.

Nederland gidsland schoon 11

Nederland loopt Europees gezien voorop in de aanpak van zwerfafval als het gaat om beleid, kennis en uitvoering. Dat blijkt uit een onlangs uitgevoerde studie van MilieuCentraal, in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Bij het verzilveren van de kansen die er liggen gaat het ministerie nu ook zelf meer een rol spelen, zo blijkt uit een brief van de staatssecretaris aan de Kamer.

5 Bezem 14 Evenementensector zet serieus in op Green-deal duurzame evenementen 16 "Een gemiddeld gezin heeft 113 batterijen in huis"

18 Sliedrecht trots op milieuwinst en blijvend lage afvalstoffenheffing 19 Succesvol experiment 100-100-100 krijgt vervolg

Foto voorplaat:

20 Puzzelen met afvalbeheer

Hollandse Hoogte

22 Branche maakt werk van

lees verder op pag. 11

Arbeidsparticipatie, minder van de Participatiewet 24 NVRD nieuws 25 Column Olaf Prinsen, directeur NVRD 27 Branchenieuws 3 Agenda en colofon

Lees verder op pag. 8

GRAM | oktober 2015

Introduceert: de ‘Bubble’

Één persoon

BOL Circular economy

Anti grafﬁti

360L Kabelveilig

Efﬁciëntie

Uniek Airflow

Bovengronds

Grootvolume Verplaatsbaar

Logistiek

Snelheid Ergonomie Afzuiging Degelijk

Design

RVS Repareerbaar

Keteninnovatie

BEZEM Deelzender Delen is het nieuwe zenden. Ja, laat dat maar even op u inwerken. Een eenvoudige Bezem als ik moest van ver komen om het door te hebben. Maar gelukkig had ik wat ondersteuning van mijn eigen kleine bezempjes. Die bleken niets te begrijpen van wat ik zei, maar toen ik naar ze keek, wist ik het wel direct. Zij zijn het in optima forma. Vastgeplakt aan een paar inches beeldscherm, gemaakt met enkele steeds zeldzamer wordende metalen wordt er gedeeld, ‘geretweet' en 'geappt’ dat het een lieve lust is. Een hele nieuwe multitaskende generatie is in aantocht. Muziek luisteren, tv kijken, een appje versturen en twitter bekijken, alles tegelijk. En alles direct zenden. “Heb je die goal gezien?” #messi. Het gaat snel, heel snel en een blad zoals nu voor uw neus ligt, is in de ogen van sommigen nog iets uit de oertijd. Iets van dinosauriërs. #kandatnietsneller. Informatie kon je vroeger - en dat is langer geleden dan gisteren - zenden via een folder. Keurig bezorgd in de brievenbus. Op schrift, in druk. Ligt lekker in de hand, bladert fijn en een vleugje drukinkt waait af en toe voor-

bij. #oldschool. Maar als delen het nieuwe zenden is, dan rijmt dat niet. De @NVRD heeft als ledenvereniging een ongelooflijk mooi zendarsenaal. Eentje waar een gemiddelde provider jaloers op zal zijn. Open source voor en vooral door iedereen. Informatie moet gedeeld worden. Twitter is een heel mooi voorbeeld. Type #schoon of #afval, maar ook actuele zaken als #statiegeld in, en je krijgt een razendsnel overzicht. Zeker als er ergens een congres is, loopt de tijdlijn lekker vol. En wees eens eerlijk: leest u een krant of scrolt u liever even snel door www. nu.nl? In uw mailbox kon u al de digigram vinden. Een voorbode. Delen is het nieuw adagium. De redactie gaat delen, u deelt al. Nu nog samen. Worden we homies of matties. En ja het is echt waar, zelfs uw oude vertrouwde Bezem is op Twitter, @DBezem. “Check dat”, zoals een bezempje zou zeggen.

GRAM | oktober 2015

O N D E RZOE K E F FE CT B E L ONING S S YS TE M E N

Loont belonen? Beloningssystemen om zwerfafval te bestrijden zijn er meer dan genoeg, maar de vraag is of ze ook effectief zijn. In juni verscheen de handleiding ‘Schoon Belonen’ van Rijkswaterstaat en het ministerie van Infrastructuur en Milieu. De handleiding biedt inzicht in de werking van belonen en beloningssystemen. “Aanleiding voor het verschijnen van de handleiding

zelfs contraproductief zijn. De Goede: “Mensen die het

was de discussie die gaande was in de Tweede Kamer

gewenste gedrag al van tevoren vertoonden, gaan daar

over het al dan niet afschaffen van statiegeld op fris-

mee door als ze een beloning krijgen. Als de beloning

drankflessen en de mogelijke effecten daarvan”, vertelt

echter vervolgens stopt, loop je het risico dat sommige

Kevin de Goede van onderzoeks- en adviesbureau d&b.

mensen afhaken. Je bent dan dus slechter af dan van

Voor het samenstellen van de handleiding deed d&b

tevoren.”

literatuuronderzoek en zocht voor meer dan vijftig verschillende projecten uit wat het effect is van belonen

Een beloning mag niet te hoog zijn, maar wel zodanig

bij het bestrijden van zwerfafval. Daarbij ging het om

dat mensen er iets voor doen. De Goede: “De truc is

statiegeldsystemen, maar ook om schone stranden-

dus om de juiste balans te vinden. Ook is het belangrijk

wedstrijden of acties waarbij scholen tegen elkaar

om helder te hebben wat je wil bereiken. Als je wil dat

strijden om zoveel mogelijk zwerfafval op te ruimen.

kinderen zwerfafval blijven opruimen, sla je de plank

De vraag wanneer en hoe een beloningssysteem het

mis als het gedrag stopt als de beloning stopt. Het doel

beste kan worden ingezet, blijkt niet eenvoudig te be-

van een project kan echter ook zijn dat kinderen gedu-

antwoorden.

rende een bepaalde tijd actief bezig zijn met zwerfafval en zich daar meer van bewust worden. Dit specifieke

“Belonen werkt goed om mensen op gang te brengen en ze de eerste stappen te laten zetten.”

project is dan geslaagd als aan deze voorwaarde is voldaan.” Communicatie speelt een grote rol om mensen te overtuigen van het belang van bepaald gedrag. De Goede: “Een zwerfafvalproject of –actie op school kan daarom het beste gecombineerd worden met een gastles, waarin kinderen uitleg krijgen over het probleem van zwerfafval. Kennis is niet voldoende om gedrag te veranderen, maar het is vaak wel een voorwaarde.” Beloningen voor een groep werken beter dan voor een

Plastic afval

individu. Kinderen doen eerder iets omdat hun klas bij-

Het onderscheid tussen intrinsieke en extrinsieke moti-

voorbeeld een schoolreisje kan winnen dan wanneer

vatie speelt bij belonen een grote rol. Mensen die intrin-

ze er zelf iets mee verdienen. Een ander advies van

siek gemotiveerd zijn, doen iets omdat het goed voelt

De Goede is: laat mensen zelf nadenken hoe ze hun

of omdat ze het leuk vinden. Mensen die extrinsiek ge-

doel kunnen bereiken. “Dat is al een beloning op zich.”

motiveerd zijn, vertonen bepaald gedrag vanwege de

Een mooi voorbeeld hiervan vindt hij de zwerfafvalfiets

beloning die ze daarvoor krijgen. De Goede: “Het beste

waarvoor kinderen van openbare basisschool De Zwa-

kun je inzetten op intrinsieke motivatie, omdat mensen

luw in Amstelveen het idee hadden bedacht. Deze fiets

dan gewenst gedrag vertonen zonder dat ze er een be-

heeft vier bakken, waarmee kinderen verschillende

loning voor verwachten.” Soms is het echter nodig om

soorten zwerfafval gescheiden kunnen inzamelen. De

de extrinsieke motivatie aan te spreken. Belonen werkt

gemeente gaf budget om de fiets te laten ontwikkelen.

namelijk goed om mensen op gang te brengen en ze

Op vrijdagmiddag maken de kinderen op de fiets een

de eerste stappen te laten zetten. “Dat geldt vooral

rondje door de buurt om zwerfafval te verzamelen. “Ze

voor gedrag dat mensen normaal gesproken niet snel

vechten dan bijna om wie er op de fiets mag”, vertelt

uit zichzelf vertonen, zoals het inleveren van plastic

De Goede lachend.

afval bij de supermarkt”, vertelt De Goede. Met belonen

moet je lang doorgaan, in ieder geval minstens drie

Lampjes

weken. Hoe langer je beloont, hoe groter de kans dat

Allerlei elementen kunnen het succes van een actie

gedrag een gewoonte wordt. “Dan beklijft het en kun je

vergroten. Plezier in een actie leidt altijd tot betere

een beloning ook weer af gaan bouwen. Stop je echter

resultaten. Dingen in groepen doen, maken een pro-

in één keer abrupt met belonen, zonder een verklaring

ject leuker, zoals de TrashUre Hunts, waarbij groepen

te geven, dan is de kans groot dat het gedrag weer ver-

ouders en kinderen stranden en natuurgebieden oprui-

dwijnt. Mensen zien dan geen reden meer om door te

men. Van het gevonden afval maken ze kunstwerken,

gaan.” Bij intrinsiek gemotiveerde mensen kan belonen

voordat het de afvalbak in gaat. De funfactor werkt

GRAM | oktober 2015

De Vierdaagsebak van bureau d&b geeft licht en geluid bij gebruik. goed bij kortdurende projecten. Zo ontwierp d&b

een systeem.” De Goede verwijst naar de proeven die

voor de Vierdaagsefeesten in Nijmegen een afvalbak,

mogelijk van start gaan met het uitbreiden van het sta-

waarop lampjes gaan knipperen en waaruit geluidjes

tiegeldsysteem voor kleine flesjes en blikjes. “Daar kun

opklinken als mensen er iets ingooien. “Als zo’n bak

je niet snel mee sjoemelen. Mensen kunnen blikjes en

echter dag in, dag uit ergens staat, verliest hij zijn ef-

plastic flesje verzamelen die op straat liggen en daar

fect, omdat mensen er aan wennen. Tijdens de Vier-

geld voor incasseren, maar dat is alleen maar positief.”

daagse zagen we echter dat hij dubbel zo vaak werd gebruikt als de gewone afvalbakken.” De beloning

Doelgedrag

moet uiteraard zijn afgestemd op de doelgroep, zoals

Belonen is dus complex. De Goede: “We krijgen vaak de

bij de Deventer Schoonfamilie. Inwoners die lid zijn

vraag van gemeenten: 'wat kunnen we het beste doen:

van de Schoonfamilie ontvangen cambi’s, lokale mun-

wel of niet belonen?' Er is geen kant en klaar antwoord.

ten, voor het zwerfafval dat ze opruimen. De munten

Per situatie is het weer anders. Daarbij draait het om

kunnen ze inwisselen voor bijvoorbeeld spullen uit de

vragen als: Wat is het probleemgedrag? Wat is het

fanshop van voetbalclub Go Ahead Eagles. Wat voor de

doelgedrag dat je wil bereiken? En: Leidt een bepaalde

één een beloning is, is dat voor iemand anders niet.

beloning tot het doelgedrag? Als het antwoord op die

De Goede: “Mensen die veel geld hebben, zullen niet

laatste vraag ‘nee’ is, moet je geen beloning geven. Is

geïnteresseerd zijn in een kleine financiële beloning,

het antwoord ‘ja’, dan doe je het wel.” Vervolgens is de

maar staan waarschijnlijk wel open voor argumenten

vraag hoe de beloning er uitziet. “Mensen die al gemo-

op het gebied van milieu en duurzaamheid. Alterna-

tiveerd zijn, kun je beter niet belonen, omdat dit een

tieve beloningssystemen kunnen voor deze doelgroep

averechts effect kan hebben. Zijn mensen niet gemoti-

ook interessant zijn, zoals de actie Afval Loont, waarbij

veerd, dan beloon je ze om op gang te komen. Heb je

mensen het geld dat ze krijgen voor het inleveren van

geen geld of middelen om op langere termijn te blijven

afval kunnen doneren aan een goed doel.”

belonen, doe het dan niet. Beloon je toch voor een kortere periode, bouw het dan zorgvuldig af.” Menselijke

Vaak laten beloningsprojecten wel wat steekjes vallen,

gedrag zit nu eenmaal ingewikkeld in elkaar. De Goede:

is de ervaring van De Goede. “Er zijn weinig projec-

“Mensen zullen hun flessen niet meer inleveren bij de

ten die gericht zijn op belonen op de lange termijn.

supermarkt als het statiegeld wordt afgeschaft. Maar

En sommige projecten hebben te veel verliezers, zo-

als je ze er direct naar vraagt, weten ze heel goed dat

als schone strandenacties, waarbij meestal de mensen

het belangrijk is om dit wel te doen.”

winnen die het meest fanatiek opruimen. Het meest vieze strand doet niet mee, omdat de kans om te win-

De handleiding Schoon Belonen kwam tot stand via een

nen te klein is, terwijl het daar het hardst nodig is.”

samenwerking van Rijkswaterstaat, Stichting Natuur

Beloningssystemen kunnen leiden tot misbruik en frau-

en Milieu, het ministerie van Infrastructuur en Milieu,

de, zoals het inleveren van het eigen restafval om een

VNG, Nederland Schoon en NVRD.

beloning voor zwerfafval te incasseren. “Ons advies is om van tevoren goed na te denken over het effect van

Tekst: Ans Aerts

GRAM | oktober 2015

BeestenBende zet bij kinderen de knop om Zakken tellen doen ze bij De BeestenBende liever niet. Het zwerfafvalproject voor basisschoolkinderen is primair gericht op gedragsverandering. “Als je bij jonge kinderen de knop om kunt zetten, heb je daar generaties lang plezier van”, aldus de bedenker. “We hebben er een onderzoek naar gedaan”, zegt Paul

doelgroep is natuurlijk bewust gekozen. Wat je jong

Ubachs. “Jongvolwassenen die tien jaar geleden mee

leert, hou je vast voor de rest van je leven. Plus je be-

hebben gedaan aan ons project De BeestenBende, heb-

reikt de ouders.”

ben nog steeds een sterke aversie tegen zwerfafval. Dat gevoel houden ze waarschijnlijk heel hun leven

Dieren beschermen

vast.” Een project als De Beestenbende wérkt, wil Ub-

Inmiddels zijn zo’n 8000 kinderen lid of lid geweest.

achs maar zeggen.

Ze krijgen eerst een filmpje te zien op school, over een dolfijn die een groepje BeestenBenders vraagt hem te

Ubachs heeft een eigen bureau, dat projecten ontwik-

helpen. Grotere jongens hebben afval in het water van

kelt die gericht zijn op gedragsverandering. Zo’n tien

het Dolfinarium gegooid en de dolfijn vertelt dat dat

jaar geleden zette hij het concept De BeestenBende

gevaarlijk is voor de dieren. Na het spannende filmpje

in de markt. Een project waarbij basisschoolkinde-

mogen de kinderen zich zelf opgeven voor De Bees-

ren van zeven tot elf jaar verleid worden hun eigen

tenBende en volgens Ubachs wil gemiddeld 90 procent

buurt schoon te houden. Op dit moment doen er tien

dat inderdaad. Vervolgens gaan de kinderen eens per

gemeenten aan mee, waaronder Cuijk, Doetinchem,

maand de wijk in om zwerfafval op te ruimen. Samen

Hengelo en Leiden. “Ik was voorheen marketeer voor

met zelfgekozen vriendjes en hun ouders. Het hele jaar

onder meer Lego”, vertelt Ubachs over de aanleiding.

door zijn er allerlei aansprekende acties aan gekop-

“Door een gemeente werd ik uitgedaagd iets te beden-

peld, zoals een vip-show in het Dolfinarium, een loven-

ken waardoor burgers zich meer betrokken voelen bij

de verjaardagskaart, bezoekjes aan politie, brandweer,

zwerfafval. Toen kwam ik uit op De BeestenBende, een

een afvalverwerkingsbedrijf. Want je moet er lol voor

gedragsveranderingsproject voor jonge kinderen. Die

terug krijgen, aldus Ubachs. “Belonen met geld werkt

Samen plezier maken en het gevoel dat je goed en verantwoordelijk bezig bent is het uitgangspunt van de BeestenBende.

GRAM | oktober 2015

averechts als je de houding bij jonge kinderen blijvend

men, en dat normaal te vinden, verleg je de norm. Zelfs

wil veranderen, dat is aangetoond. Wij geven ze het

als de voormalige BeestenBende-kinderen in de puber-

gevoel dat ze heel speciaal werk doen. Ze beschermen

teit zijn, een leeftijd waarop andere prikkels de over-

de dieren, dat doen ze goed, en daarom krijgen ze er

hand krijgen, blijven ze vasthouden aan een schone

leuke dingen voor terug.”

omgeving. Het zit er in gebeiteld, als het ware.”

De BeestenBende is gebaseerd op gedragswetenschap-

Inzamelresultaten

pelijk onderzoek. Vandaar dat het beschermen van die-

Hoewel De BeestenBende aantoonbaar effect heeft, is

ren een hoofdrol speelt in het project. Ubachs: “Kinde-

Ubachs geen voorstander van het bijhouden van in-

ren zijn dol op dieren en vervullen graag een heldenrol.

zamelresultaten. “Wij gaan geen zakken tellen en kin-

Als je ze vraagt wat ze later willen worden, noemen

deren belonen die toevallig het meeste afval geraapt

ze juist ook dierenverzorger omdat ze dat spannend

hebben. Je moet ze voortdurend, het hele jaar door, het

en verantwoordelijk werk vinden. Gedragsverandering

gevoel geven dat ze goed en verantwoordelijk bezig

bereik je alleen als je inspeelt op wat kinderen raakt.

zijn, dan bereik je veel meer.” Gemeenten overtuigen

Uit zichzelf is een kind natuurlijk niet geïnteresseerd

van het nut van De BeestenBende, is niet altijd gemak-

in zwerfafval, en ook niet in partijen als gemeenten of

kelijk. “Overheden willen vaak op korte termijn concre-

overheid. Je moet je dus verdiepen in wat ze wel en

te resultaten zien. En al wordt de buurt er flink schoner

niet willen. Bij De BeestenBende mogen ze de dieren

van, toch is De BeestenBende daar niet speciaal op ge-

in hun eigen woonomgeving helpen, door zwerfafval

richt. Wij brengen een structurele gedragsverandering

op te ruimen, in een opvallende outfit. En dat spreekt

tot stand bij een jonge generatie. Daar heb je vooral in

ze enorm aan.” De BeestenBende speelt ook in op het

de toekomst plezier van.”

groepsgevoel. “Geen enkel kind valt graag buiten de boot. Door samen zo goed herkenbaar afval op te rui-

Tekst: Hetty Dekkers

Schonere snoeproutes door voorlichting én handhaving Middelbare scholieren interesseer je niet zomaar voor zwerfafval. Maar voorlichting gecombineerd met handhaving werkt toch best goed, hebben ze in de Betuwe gemerkt. In Culemborg, Tiel en Geldermalsen zijn de snoeproutes weer een beetje schoner. Dankzij een speciaal dienstverleningspakket van Avri. “Op de zogeheten snoeproutes, tussen scholen, win-

kunnen worden als je het netjes weggooit.” Na de voorlichtingslessen

kelcentra en tankstations, vind je doorgaans veel

volgt een handhavingsactie in de omgeving van de betreffende school.

zwerfafval”, licht contractmanager Ivo Geerits van Avri

Geerits: “Onze handhavers gaan regelmatig controleren op de snoep-

toe. “Maar middelbare scholieren zijn over het onder-

routes en delen eerst waarschuwingen uit. Maar als het nog een keer

werp zwerfvuil niet de meest makkelijke doelgroep

voorkomt, volgen er ook boetes. Voor jongeren onder de zestien jaar

om te bereiken. Daarom ontwikkelden wij voor onze

is dat 70 euro, voor de oudere jeugd 140. Dat zijn landelijke tarieven,

gemeenten een speciaal pluspakket, dat met name

zoals elke BOA ze hanteert. Het blijkt dat vooral die boetes heel ef-

gericht is op tweedeklassers. Zij zijn meestal de eer-

fectief zijn. Het gaat als een lopend vuurtje rond zodra iemand van

sten die van het schoolplein af mogen in de pauzes,

de school beboet is.” Om de pakkans te vergroten, surveilleren de

voor brugklassers geldt dat nog niet.” Het pluspakket

handhavers vaak niet in uniform maar in gewone kleding. Ook wordt

van Avri is gebaseerd op de combinatie voorlichting

de handhavingsperiode niet altijd bekend gemaakt. “Het aantal boetes

en handhaving. Geerits: “In de les krijgen de leerlin-

is voor ons op zich niet interessant”, zegt Geerits. “Maar ze maken wel

gen eerst een powerpointpresentatie met interactieve

de grootste indruk en hebben dus een belangrijke functie.”

elementen. Die voorlichtingslessen zijn op het vmbo anders dan op het gymnasium, om aan te sluiten bij

Gouden greep

het niveau van de leerlingen. We laten een filmpje zien

Volgens Geerits is vooral de combinatie voorlichting en handhaving

van een meeuwenmaag die vol zit met plastic, wijzen

een gouden greep. “Voor zover ik weet, zijn wij een van de weini-

erop dat ze zelf ook plastic binnen kunnen krijgen door

gen die dit zo doen. We zorgen ook voor ondersteuning in de vorm

bijvoorbeeld vis te eten. Verder laten we foto’s zien van

van posters, brieven aan de ouders en persberichten. Op dit moment

de eigen vervuilde schoolomgeving en nemen we na-

maken Culemborg, Geldermalsen en Tiel gebruik van deze pluspak-

tuurlijk door wat zwerfafval is, hoe het gerecycled zou

ketdienst voor middelbare scholen. We zijn er vier jaar geleden mee

GRAM | oktober 2015

begonnen in Culemborg, daar was het meteen een succes. Scholen en gemeente waren erg enthousiast en de snoeproutes waren duidelijk schoner na afloop. Al moet ik toegeven dat de onderzoeksresultaten destijds niet helemaal zuiver waren. Als de buitendienst net langs is geweest, kan het ook daar aan liggen dat de straat schoner is. Dat hebben we toen niet meegenomen in ons onderzoek.” Maar toch spreken de meeste deelnemers nu van schonere snoeproutes. In Culemborg werden vorig jaar negen boetes uitgedeeld, in 2011 waren dat er nog negentien. “Met dezelfde handhaving, dus dat bewijst dat de actie succesvol is”, aldus Geerits. Pluspunt Avri spreekt van een pluspakket, omdat gemeenten zelf kunnen kiezen of ze deze dienstverlening afnemen. “Al onze tien gemeenten waar wij de afvalinzameling verzorgen, hebben een basispakket. Daarnaast kunnen ze kiezen voor een pluspakket, zoals extra inzameling van gft in de zomermaanden, beheer openbare ruimte, of dit project voor middelbare scholen. In Zaltbommel zijn onze handhavers ook actief, alleen verzorgt de gemeente daar zelf de voorlichting op de middelbare scholen. Daarmee is ons hele verzorgingsgebied gedekt, want andere gemeenten hebben geen voortgezet onderwijs binnen hun grenzen.” Uitbreiding is dus onmogelijk, aldus Geerits. “Hoewel het principe best breder toepasbaar is. Denk maar aan grote sportverenigingen, daar zou je ook met voorlichting en handhaving aan de slag kunnen. Je maakt jongeren in elk geval meer bewust van de negatieve gevolgen van

Contractmanager Ivo Geerits van Avri: “Avri is een van

zwerfafval, dat is een belangrijk pluspunt.”

de weinigen die bij de aanpak van zwerfafval onder middelbare scholieren een combinatie maakt van voorlichting en handhaving.”

Tekst: Hetty Dekkers

Nilfisk Outdoor Division

www.nilfisk-outdoor.nl

The leader in compact outdoor cleaning

Alle taken. Alle seizoenen. Reken op uw Ranger voor integraal wijkbeheer.

NGER 225 ty

ars

2 ye

an Warr

RANG

an Warr

CIT

Nilfisk veeg-/zuigmachines – een complete keuze uit effectieve mogelijkheden. Ongeacht het seizoen, er is altijd iets te doen in de wijk. Of het nu gaat om vegen, onkruidbeheersing, gladheidbestrijding of groenonderhoud. Gelukkig biedt Nilfisk een complete lijn Rangers aan met innovatieve oplossingen voor vrijwel alle onderhoudstaken in het buitengebied. Bijvoorbeeld vegen. Ontwikkeld om een perfect resultaat te garanderen. Uitgevoerd met nozzles op alle borstels om fijnstof onder controle te houden. De enige vraag: welk formaat past het beste bij u? Net als alle andere Nilfisk Outdoor werktuigen is de veeg-zuigunit eenvoudig te bedienen. Afhankelijk van het type machine kunt u de Ranger in maximaal 10 minuten aanpassen voor een andere taak. Neem contact op met uw lokale dealer voor meer informatie of een demonstratie. Kijk voor meer intelligente oplossingen op www.nilfisk-outdoor.nl

Nilfisk_AllSeason_SuctionSweeper_LineUp_ALL-190x130mm-sep15.indd 1

GRAM | oktober 2015

23-09-15 12:18

Nederland gidsland schoon! Nederland loopt Europees gezien voorop in de aanpak van zwerfafval als het gaat om beleid, kennis en uitvoering. Dat blijkt uit een onlangs uitgevoerde studie van MilieuCentraal, in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Veel partijen maken werk van schoon en de kennisinfrastructuur voor dit onderwerp is dik in orde. Bij het verzilveren van de kansen die er liggen gaat het ministerie nu ook zelf meer een rol spelen, zo blijkt uit een brief van 18 juni van de staatssecretaris aan de Kamer. Schoon activiteiten in Nederland

gemeente schoon’. Daarnaast zijn er natuurlijk de voorzieningen, prul-

Gemeenten besteden jaarlijks circa 100 miljoen euro

lenbakken en peukenpalen/bakken. Bij de optimalisering daarvan (lo-

aan het schoonmaken en schoonhouden van de ge-

catie, grootte, en dergelijke) worden ze ook steeds meer gebruikt als

meentelijke openbare ruimte. Daarboven kunnen ze

communicatiekanaal om schoon gedrag in de hand te werken. Een ont-

elk jaar aanspraak maken op 20 miljoen euro van Het

wikkeling is ook om prullenbakken te laten adopteren door bewoners

Afvalfonds Verpakkingen voor vernieuwing en verbe-

(participatie). Andere manieren waarop gemeenten zwerfafval bestrij-

tering van hun aanpak. Gemeenten werken graag aan

den zijn educatieprogramma’s op scholen, schonere afvalinzameling

schoon omdat het sterk bijdraagt aan de leefbaarheid

(gesloten inzamelmiddelen, schone lediging, opruimen na lediging) en

en de veiligheidsbeleving. Ook wordt zwerfafval steeds

het voorkomen van bijplaatsingen bij verzamelcontainers. Maar ook

meer gezien als lekstroom in een circulaire economie,

het aanpassen van de inrichting zodat consumerende burgers min-

een verlies aan secundaire grondstoffen. Naast de lo-

der snel afval achterlaten en er goed gereinigd kan worden, handha-

kale leefbaarheid speelt ook de plastic soep problema-

ving, gedragsbeïnvloeding door campagnes en boodschappen in de

tiek een rol. Die speelt immers niet alleen mondiaal:

openbare ruimte en ondersteuning bij participatie van burgers, scho-

zwerfafval vormt ook lokaal een bedreiging voor bij-

len en bedrijven zijn geijkte middelen. Dit gebeurt bijvoorbeeld door

voorbeeld vogels en vissen. Reden genoeg dus om er

‘schoonafspraken’ te maken met betrokkenen bij een bepaald evene-

iets aan te doen.

ment of winkelcentrum. Maar ook door het organiseren en faciliteren van opschoondagen, zoals de landelijke opschoondag in het voorjaar,

Gemeenten meten hoe schoon de leefomgeving is

de 'Keep it clean-day' in september en de vuurwerkopruimactie begin

(monitoring), gaan na hoe schoon ze het willen heb-

januari.

ben (doelstellingen), maken beleidsplannen en voeren deze uit. Hierbij maken ze vaak gebruik van de on-

Kaderrichtlijn Mariene Strategie

dersteunende kennispartijen die Nederland rijk is. Het

Ook andere overheden hebben een schoontaak. Zo beheert Rijkswater-

schoonmaken wordt vormgegeven door de reiniging:

staat het landelijk netwerk van rijkswegen, rivieren en de zee, waarbij

vegen, zuigen en handmatige verwijdering van zwerf-

schoon ook een issue is. Dat wordt versterkt door de Europese Kader-

afval. Steeds vaker gebeurt dit in combinatie met ge-

richtlijn Mariene Strategie (KRM), die aandacht en actie vraagt voor de

dragsbeïnvloeding, bijvoorbeeld door goed zichtbaar

bestrijding van de plastic soep. Vanuit de KRM wordt in Nederland

te zijn, de interactie aan te gaan met mensen en een

gewerkt aan vermindering van (zwerf)afval op land en rivieren vanuit

boodschap uit te zenden zoals ‘Samen houden we onze

de scheepvaart en visserij, en door te kijken wat er gedaan kan worden via kunststof producten en verpakkingen. Samen met Nederland Schoon heeft Rijkswaterstaat gekeken hoe je schone verzorgings-/ parkeerplaatsen kunt realiseren langs snelwegen. Het schoonhouden van bermen en verzorgingsplaatsen is onderdeel van de contracten die Rijkswaterstaat heeft met aannemers. Ook bij provincies en waterschappen is men zich toenemend bewust van het belang van schoon. Aandeel burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties Burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties nemen ook steeds meer zelf het schoonheft in handen. Al dan niet aangemoedigd door de Supporter van schoon-beweging of de zwerfie-actie van stichting Klean, gooien mensen steeds minder afval op straat en ruimen steeds vaker zwerfafval op. Een stichting als Stichting Vereniging Zwerfafval Opruimers (SVZO) verenigt en ondersteunt vrijwilligers die zich inzetten voor schoon. Woningbouwverenigingen motiveren en helpen hun huurders om woonwijken schoon te houden. Evenementorganisatoren zijn actief bezig met vergroening en verschoning van hun evenementen. Clubs als de Surf Riders Foundation en Stichting Noordzee organiseren beach clean-ups waar veel vrijwilligers zich voor aanmelden. Winkeliers zijn zich er steeds meer van bewust dat zij en hun omzet

GRAM | oktober 2015

baat hebben bij een schone uitstraling van hun gebied.

stemmen, goed te kijken wat we van andere landen

Door het plaatsen van bakken, vegen van de straten,

kunnen leren en de Nederlandse monitoring verder te

schone opslag van afval en materialen/producten en

verfijnen. Dit jaar zal onder leiding van het ministerie

ook beïnvloeding van het schoon-gedrag van hun klan-

van Infrastructuur en Milieu voor bovenstaande punten

ten nemen ze hun verantwoordelijkheid. Landelijke

een plan worden gemaakt onder de noemer Landelijke

wedstrijden zoals schoonste strand of winkelcentrum

Aanpak Zwerfafval. Samen en in samenhang. Wordt

spelen hierbij een aanjagende rol. In een dierentuin is

vervolgd!

voor medewerkers inmiddels een ‘bukplicht’ ingesteld! Tekst: Addie Weenk Kansen De brief van de staatssecretaris geeft reden tot tevredenheid. Nederland scoort al geruime tijd een dikke

Kennisinfrastructuur

zeven. Er liggen echter ook nog kansen, met name

Nederland kent een dynamische kennisinfrastruc-

te benutten door een bundeling van krachten. Span-

tuur als het gaat om het bestrijden van zwerfafval.

nend is natuurlijk wat er gaat gebeuren in de pilots

Een infrastructuur die er voor zorgt dat er in Ne-

voor flesjes en blikjes. Daarnaast is er een uitdaging

derland zeer veel bekend is over omvang, voorko-

om met verse gedragskennis uit de wetenschap de

men en bestrijding van zwerfafval, en die wordt ge-

motivatie van mensen om schoon gedrag te vertonen

kenmerkt door een stevige verbondenheid tussen

(bij je houden, in een bak gooien en iets opruimen van

wetenschap en praktijk. Ze bestaat uit organisaties

een ander), versneld kan worden versterkt. Een andere

als:

versnellingsactie is die van het maken van meer afspra-

• Kenniscentra met ondersteunende diensten, ac-

ken (convenanten) tussen betrokkenen op landelijk en

ties en hulpmiddelen voor gemeenten, bedrijven

lokaal niveau voor schone scholen en snoeproutes,

en burgers. Voorbeelden hiervan zijn Nederland

winkelstraten/-centra en OV-gebieden. Verder is een

Schoon, Gemeente Schoon (Rijkswaterstaat en

vraag hoe we door slimmere verpakkingen en produc-

NVRD), CROW/De Levende Stad, Stadswerk en

ten bij kunnen dragen aan minder zwerfafval. Hierbij

KIDV. De twee eerstgenoemden beheren samen

spelen naast de verpakkingsindustrie ook bijvoorbeeld

de Kenniswijzer Zwerfafval, waarin zoveel mo-

de kauwgom- en tabaksindustrie een rol. Tenslotte zal

gelijk de vastgelegde kennis over het meten en

ook aandacht worden besteed aan het verder optima-

aanpakken van zwerfafval

liseren van de kennisinfrastructuur, onder andere door

schikbaar wordt gemaakt. Rijkswaterstaat voert

de activiteiten van kenniscentra beter op elkaar af te

voor iedereen be-

de landelijke monitoring uit. • Leveranciers van afvalbakken en andere voorzieningen en hulpmiddelen zijn continu op zoek naar verbeteringen, waarbij ze ook steeds meer gebruik maken van de kennis over gedragsbeïnvloeding. • Gespecialiseerde opleidings- en adviesbureaus die met name gemeenten bedienen als het gaat om het beheer van de openbare ruimte. • Bureaus die gespecialiseerd zijn in gedragsbeïnvloeding en overheidscommunicatie. • Brancheverenigingen die hun leden motiveren en helpen bij een schone bedrijfsvoering. Voorbeelden zijn Strand Nederland (paviljoenhouders) en de Federatie Nederlandse Rubber– en Kunststofindustrie NRK. Deze laatste heeft een online tool voor de rubber- en kunststofsector ontwikkeld om zwerfafval te voorkomen. • Maatschappelijke organisaties die een belangrijke rol spelen in de bewustwording van burgers en beïnvloeding van het lokale en landelijke zwerfafvalbeleid, zoals KIMO, Stichting Noordzee en de Plastic Soup Foundation.

GRAM | oktober 2015

W U E

Geavanceerde oplossingen voor route optimalisatie

www.routemanagement.nl Bekijk online de bespa voor uw o ringen rganisatie op www.route manageme nt.nl

Consultancy

Route optimalisatie

Dynamisch legen

Beheer openbare ruimte

Zutphenseweg 42 • 7211 ED Eefde • E-mail info@routemanagement.nl • Telefoon 0570-796017

Specialist in:

zoutstrooiers l sneeuwploegen l rolbezems l zoutoplossers l zoutloodsen l winterdienstopleidingen Meer informatie? Kijk op www.sr-schuitemaker.nl of mail naar sales@sr-schuitemaker.nl

Schuitemaker Industrial B.V. l Morsweg 18 - 7461 AG Rijssen - Holland Tel.: +31 (0)548 - 51 41 25 l sales@sr-schuitemaker.nl l www.sr-schuitemaker.nl

GRAM | oktober 2015

Evenementensector zet serieus in op Green Deal duurzame evenementen ‘Vroeger’, zoals dat zo mooi heet, maakten organisatoren van evenementen zich geen of in het beste geval nauwelijks kopzorgen over de bergen afval, milieuonvriendelijke plastic bekers, programmaboekjes en flyers die overbleven na festivals, wielerronden en wandeltochten. Anno 2015 komen ze daar niet meer mee weg. Duurzaam festival-ondernemen is belangrijk en is vrijwel altijd een strikte voorwaarde om een gemeentelijke vergunning te krijgen. Organisatoren van evenementen hebben de afgelopen

700.000 tot 800.000 bekers gescheiden worden inge-

jaren goed leren leven met duurzaam ondernemen.

zameld. Dit materiaal wordt vervolgens gerecycled en

In ieder draaiboek staat tegenwoordig een uitvoerig

omgezet in nieuwe bekers en frietbakjes.

hoofdstuk over duurzaamheid. De Vierdaagse van Nijmegen - ’s werelds grootste wandelspektakel - geldt al

Ook inwoners en bezoekers van de Vierdaagse worden

decennia als een mooi voorbeeld van een duurzaam

opgeroepen hun afval te scheiden en aan te bieden bij

evenement. Bij deze Vierdaagse, die volgend jaar voor

speciale afvaleilanden en overige containers. Om groen

de honderdste keer plaats vindt, wordt alle mogelijke

gedrag op alle fronten te stimuleren, staan er langs het

moeite gedaan ‘wandelzwerfafval' en afval van de vele

hele parcours oranje containers voor PET-bekers en

tienduizenden bezoekers die jaarlijks langs het par-

paarse containers voor restafval. Bij de ambitie om Nij-

cours staan of de Zomerfeesten bezoeken, te voorko-

megen schoon te houden tijdens het wandelevenement

men.

speelt de Dar een onmisbare rol. Tijdens de vierdaagse geldt bij dit bedrijf dan ook een tropenrooster. Mede-

Week vol afval

werkers van deze reinigingsdienst zijn dan elke dag

De leiding van het Vierdaagse spektakel stelt nadruk-

al vanaf 06.00 uur aan het werk om het afval van de

kelijk dat ze samen met haar projectpartners, zoals de

feestende bezoekers op te ruimen, zodat de stad om

Nijmeegse reinigingsdienst Dar en afvalenergiecentrale

10.00 uur spik en span is voor een nieuwe feestdag.

ARN elk jaar steeds verdere duurzame stappen wil zet-

Tijdens de Vierdaagse zamelt de Dar ongeveer 400.000

ten bij de organisatie van deze wandeltocht. Als onder-

kilo extra afval in. Het verplichte gebruik door de ho-

deel van de duurzame filosofie zijn horecaondernemers

reca van PET-bekers zorgt volgens een woordvoerder

tijdens de vierdaagse verplicht om op hun terrassen

van het reinigingsbedrijf voor veel milieuwinst. Tijdens

alleen herbruikbare PET-plasticbekers te gebruiken en

de Vierdaagse van 2015 sprak de organisatie de hoop

dit gescheiden te houden van ander afval. PET is name-

uit volgend jaar al gebruik te kunnen maken van biolo-

lijk voor 99 procent recyclebaar. Met deze maatregel

gisch afbreekbare disposables. Nijmegen verwacht dat

wordt in Nijmegen bereikt dat 80 tot 90 procent van de

de CO2-footprint van het jaarlijkse wandelspektakel,

GRAM | oktober 2015

Festival-voetafdruk

combineren van kennis, vertrouwen en transparantie

Adviesbureau Ecofys in Utrecht heeft een model

moet leiden tot een succesvol verbeteringsproject,

ontwikkeld om de CO2-uitstoot van evenementen in

waarbij de afvalsector met al haar kennis uiteraard ook

kaart te brengen. Het model berekent de CO2-uit-

een belangrijke rol kan spelen." Dat het streven naar

stoot op zeven aspecten: energiegebruik ter plekke,

een Green Deal voor de Nederlandse evenementensec-

het reizen van bezoekers, het reizen van de organi-

tor relevant is, blijkt overduidelijk uit het feit dat deze

satie en artiesten, catering, hotelgebruik, materialen

sector per jaar tekent voor meer dan 700 festivals en

en afval. Het model geeft de organisatoren handva-

ruim 20 miljoen bezoekers.

ten om de ecologische voetafdruk van hun evenement te monitoren en te verduurzamen.

Evenementen en festivals kunnen overigens nu al een grote bijdrage leveren aan het terugdringen van de milieubelasting door kritisch te kijken naar onder andere

dat al sinds 1909 wordt georganiseerd, de komende

energie -en stroomverbruik, transport en logistiek, food

jaren nog verder zal afnemen.

& beverage en afvalinzameling. Een mooi voorbeeld daarvan is het Belgische muziekfestival Pukkelpop. Dit

Muziekfestivals

grootste Belgische openluchtfestival maakt volledig ge-

De organisatoren van de Nijmeegse Vierdaagse hebben

bruik van groene energie. Om alles ook daadwerkelijk

hun milieuzaakjes goed op orde. Anders ligt dat soms

tot in de puntjes in goede banen te leiden, heeft dit

nog bij grote muziekfestivals. Ondanks strikte regels

festival op de loonlijst zelfs een manager duurzaam-

zijn die festivals soms nog schrikbarende milieuvervui-

heid staan. Bezoekers van het festival kunnen euro's

lers. En dan gaat het niet alleen om de bergen afval die

verdienen door deel te nemen aan milieuvriendelijke

na verloop van het feestje her en der overblijven. Maar

initiatieven. Een voorbeeld daarvan is dat de bezoekers

ook om het gebruik van energie voor bijvoorbeeld

drank- en voedseltickets kunnen verdienen door lege

geluidsinstallaties, koelsystemen en het verbruik van

bekers en flesjes te verzamelen en op centrale punten

water. In Amsterdam, waar veel festivals plaatsvinden,

in te leveren.

heeft het gemeentebestuur onlangs besloten geen vergunning meer te verlenen aan festivals als bezoekers

Een ander aansprekend en mooi voorbeeld van 'groen-

hun flesjes of bekers niet kosteloos kunnen vullen met

festival-denken' is het drie dagen durende gigantische

drinkwater. De gemeente wil zo voorkomen dat bezoe-

muziekfestival in het Engelse Glastonbury. Jaarlijks

kers steeds weer flesjes moeten kopen, waarna de lege

trekt dit festival 170.000 bezoekers, die veelal ook op

flesjes veelal op de grond worden gegooid.

het festivalterrein blijven kamperen. De organisatoren van dit festival benadrukken dat zij streven naar 're-

Drinkwaterbedrijf Vitens is blij met deze voortrekkers-

duce, reuse and recycle' van al het vrijkomend afval.

rol van de hoofdstad. Vitens beschouwt de Amster-

Om het scheiden van afval te bevorderen, staan overal

damse aanpak als een belangrijk signaal naar andere

op het festivalterrein afvalbakken met een eigen kleur-

gemeenten én naar organisatoren van festivals. Het

code voor papier, plastic e.d. Bezoekers worden ook

waterbedrijf hoopt dan ook dat het goede Amsterdam-

nadrukkelijk verzocht om naar het festival te reizen

se voorbeeld elders in het land snel wordt gevolgd.

met openbaar vervoer. Verder wordt zoveel mogelijk

Vitens vindt het niet van deze tijd dat op festivals waar

gebruik gemaakt van zonne-energie. Mooi voorbeeld:

veel wordt gedanst én gedronken, bezoekers vaak in

zelfs de douches werken op zonnewarmte. Op de site

de brandende zon in de rij moeten staan om een voor-

van dit evenement staat letterlijk: "Wij willen dat onze

verpakt flesje drank te kopen of dat het (na)vullen van

bezoekers zero-waste denken en als gekken hun afval

flesjes wordt ontmoedigd.

recyclen, waardoor het moet lukken om op een recyclingpercentage van 60% uit te komen."

Green Deal festivals De festivalwereld zit ondertussen zelf ook niet stil bij het streven naar duurzamere evenementen. Zo maakte

Podium van pallets

het Platform Green Events Nederland onlangs bekend

Studenten van de faculteit Bouwkunde van de Tech-

in samenwerking met koplopers in de evenementen-

nische Universiteit Eindhoven hebben een duurzaam

wereld, zoals Pinkpop, Mysteryland, Zwarte Cross,

podium ontworpen voor het dans- en muziekfestival

Extrema Outdoor en Amsterdam Open Air te werken

Extrema Outdoor. Het podium is opgebouwd uit zes-

aan een ‘Green Deal’ voor afvalvrije festivals. De initi-

honderd pallets zonder enige staalconstructie. Het

atiefnemers willen daarmee bereiken dat de hoeveel-

is een duurzame, goedkope en innovatieve manier

heid festivalafval sterk wordt teruggedrongen en dat

om een podium te bouwen. De in juli dit jaar gehou-

het onvermijdelijk toch resterende afval zoveel mo-

den twintigste editie werd bezocht door vijfentwin-

gelijk wordt gerecycled. Of zoals Green Events stelt:

tigduizend bezoekers.

"Door met de meest innovatieve organisaties samen te werken, kan echt het verschil worden gemaakt en kunnen aantoonbare resultaten worden geboekt. Het

Tekst: Laurent Chevalier

GRAM | oktober 2015

INTERVIEW MET STIBAT-DIRECTEUR JAN BARTELS

“Een gemiddeld gezin heeft 113 batterijen in huis” Stibat bestaat twintig jaar. De organisatie zamelde in die tijd maar liefst 2,5 miljard batterijen in. Hoe kijkt Stibat terug op de afgelopen twee decennia en wat zijn de toekomstplannen? Een gesprek met directeur Jan Bartels van Stibat. Hoe is Stibat ontstaan?

methode. Bij bruin- en witgoed hanteert men deze ge-

In 1995 trad het productbesluit in werking. Batterijen waren het aller-

dachtelijn ook al, ‘what’s available for collection’.

eerste product waarvoor de producentenverantwoordelijkheid in werking trad. De industrie wilde zelf aan het roer blijven staan en daarom

Ook over de recyclingefficiency is verwarring. Europa

werd het collectief Stibat opgericht. Statiegeld was voor ons ondenk-

wil dat recyclers hun resultaten zelf gaan melden bij de

baar, daarmee zou je een grens om Nederland trekken en de laagdrem-

betreffende lidstaat. Dat willen wij niet, want dan zet

peligheid van de inleverpunten bij gemeentelijke depots kwijtraken.

je Stibat buiten spel en bovendien loop je dan de kans

Overigens startten we destijds als een uitvoeringsorganisatie voor een

dat er uitsluitend gekeken wordt naar de goedkoopste

stuk of zes A-merken. We dachten dat dat aantal hoogstens uit zou

recycler. Voor je het weet, sleep je batterijen de hele

groeien tot een stuk of twintig, dertig producenten. Dat was een misre-

wereld over en verlies je controle over de kwaliteit ter-

kening. Nu werken we met 900 producenten van batterijen. Het bleek

wijl er een producentenverantwoordelijkheid geldt. Wij

dat zelfs de importeur van een kerstkaart met een muziekje erin als

als Stibat hebben daarom een ecotest voor batterijen-

importeur van batterijen werd aangemerkt.

recyclage ontwikkeld. Waar gaat het materiaal naartoe, wat gebeurt er mee? We hebben de ecotest al bespro-

Wat is de doelstelling van Stibat?

ken met het ministerie en de recyclingbedrijven. Zelf

We hebben vier taken. Onze inzameldoelstelling halen, ons recycleper-

waren we nog even bang dat de verwerkers negatief

centage halen, een landelijk dekkend netwerk verzorgen en voldoende

zouden reageren, omdat we wel erg diep in de keuken

communicatie voor de consument. De doelen en percentages zijn in-

komen kijken bij ze. Maar het tegendeel bleek waar.

middels aangescherpt door Europese regelgeving, maar zoals ze nu

Recyclingbedrijven zijn juist blij met de ecotest. Door

zijn, zorgen ze voor veel verwarring.

alles goed in kaart te brengen, konden ze hun eigen processen verbeteren. Er is een solide samenwerking uit ontstaan, tussen ons en de recyclers.

Hoezo dat? Men wil dat we in 2016 minstens 45 procent van de batterijen hebben ingezameld die dan de laatste drie jaar zijn verkocht. Dat is geen

Tevreden over het recyclingpercentage?

logische rekenmethode, want batterijen kunnen veel langer mee gaan

In twintig jaar tijd hebben we 2,5 miljard batterijen in-

dan drie jaar. Omdat ze eerst een tijd ongebruikt in de la liggen bijvoor-

gezameld. Toen we van start gingen, zaten we op ruim

beeld. Ook hebben de moderne lithiumbatterijen een steeds langere

duizend ton per jaar. Je moet bedenken dat daar nog

levensduur. Wij zijn daarom voorstander van een andere rekenmetho-

restvoorraden bij zaten, want gemeenten zamelden

de. Gebaseerd op de hoeveelheid afgedankte batterijen die nog in het

destijds al langer in. Alles ging toen naar een opslag in

huishoudelijk restafval zit. In 2013 bleek dat te gaan om 14 procent.

Rotterdam, er werd niets mee gedaan in die tijd. Nu zit-

We hebben dus 86 procent ingezameld en gerecycled, volgens onze

ten we op zo’n 3200 ton per jaar. En het batterijgebruik groeit nog steeds, het laatste decennium met ruim 60 procent. Elk Nederlands huishouden heeft nu gemiddeld 113 batterijen in huis. Aan de wettelijke recyclingdoelstelling, die per soort batterij anders is, voldoen we ruimschoots. Voor loodbatterijen geldt bijvoorbeeld een minimum van 65 procent, wij haalden vorig jaar maar liefst 85 procent. Het landelijk dekkend netwerk, is dat gelukt? De Europese wetgeving is in 2008 aangepast. Vanaf dat moment is elke winkelier die batterijen in zijn assortiment heeft, verplicht om ze ook weer in te nemen. Wij hebben bij al die winkeliers, maar ook op scholen bijvoorbeeld, een inzamelmiddel gerealiseerd. Nu is er voor elke 2000 inwoners per gemeente een inleverpunt, dat is ruim voldoende.

GRAM | oktober 2015

En de communicatiedoelstelling?

men, kan er kortsluiting en dus brand ontstaan. Wij vragen inzamelaars

Uit onderzoek blijkt dat ruim 90 procent van de men-

de polen af te plakken, dat roept soms discussie op maar het is veiliger

sen bereid is batterijen apart in te leveren. Maar men-

voor iedereen. Die brand kan immers al in hun eigen magazijn of win-

sen doen niet altijd wat ze zeggen, dus ook daarom

kel ontstaan. Producenten houden overigens al rekening met het kort-

moet je blijven communiceren. Jarenlang hebben we

sluitingsgevaar, in nieuwe batterijen liggen de polen soms verzonken

onze campagnes gevoerd via radio en tv. Sinds 2011 zijn we daarmee gestopt en zijn we in gaan zetten op

Plannen voor de toekomst?

social media. Met succes. Op facebook hebben we in-

We gaan ook industriële batterijen inzamelen. Voorheen regelde de

middels 54.000 echte volgers, volgens kenners bete-

markt dat zelf, omdat de nikkelcadmium- en loodbatterijen goed geld

kent dat een bereik van meer dan 3 miljoen mensen.

opbrachten. Met lithium is dat anders, dus we staan voor een grote

Omdat berichten gedeeld worden met facebookvrien-

omslag en een voor ons nieuwe markt. We gaan kijken of we maatwerk

den. Je moet natuurlijk wel zorgen dat zo’n facebook-

kunnen leveren aan de industrie, want je kunt niet toe met één col-

pagina een beetje leuk is. Dat doen we door actuele be-

lectief systeem zoals bij huishoudelijke batterijen. De eerste stap is al

richtjes, interessante weetjes, acties met bijvoorbeeld

gezet. Voor de accu’s van elektrische fietsen hebben we inmiddels een

een populaire dj. Dat werkt goed.

inzamelnetwerk opgezet. Alle fietsverkopers hebben hun eigen inzamelsysteem. Accu’s van elektrische auto’s vallen onder de verantwoor-

Batterijen zijn ‘schoner’ geworden, heeft

delijkheid van Autorecycling Nederland. Maar we werken wel nauw met

inzamelen nog nut?

die organisatie samen, bijvoorbeeld om de juiste recyclers te vinden.

Schadelijke stoffen als cadmium en kwik zijn vrijwel uit de batterij verdwenen, dat klopt. Maar wij richten

Wie zijn de belangrijkste partners voor Stibat?

ons in de eerste plaats op duurzaamheid en recycling.

Inzamelpartners zoals gemeenten zijn voor ons heel belangrijk. De

Alle batterijen bevatten waardevolle grondstoffen, zo-

gemeentelijke inleverpunten vormen een stabiel netwerk onder alles

als staal, lood en zink, die je prima kunt hergebruiken.

wat wij verder doen. Wij proberen daarom iedereen zo goed mogelijk

Het metaal lithium wordt bijvoorbeeld gebruikt bij de

te ondersteunen, zowel de consument als de inzamelaars. Volgens de

productie van glas en keramische kookplaten.

Europese rekenmethode zitten we nu op een inzamelpercentage van 44,6. Die 45 procent in 2016 verwachten we zeker te halen.

Op dit moment is de lithiumbatterij erg in opkomst. Omdat ze steeds krachtiger worden, moet je wel oppassen bij de inzameling. Als de polen tegen elkaar ko-

Tekst: Hetty Dekkers

GRAM | oktober 2015

Sliedrecht trots op milieuwinst en blijvend lage afvalstoffenheffing Sliedrecht is één van de twee gemeenten waar samen met afval- en energiebedrijf HVC, sinds juni 2011 de inzameling van droog en herbruikbaar afval is getest. Een groot succes. En hoewel eerst zonder vervolg, wordt nu, sinds 2014, door ‘het nieuwe inzamelen’ maar liefst vier keer zoveel aan kunststof verpakkingen ingezameld. Ook de hoeveelheid gft-afval is, ondanks het koude en droge voorjaar, met tien kilogram per inwoner per jaar toegenomen. Door het nieuwe beleid, waarbij kunststof verpakkin-

ren, zijn alle aangeboden groene en grijze containers

gen in de grijze container gaan en restafval op afstand

éénmalig gratis gewassen. De hoeveelheid gft is nu al

is gezet, is er een enorme winst geboekt. Sinds 1 janu-

gemiddeld met tien kilogram per inwoner per jaar toe-

ari 2015 gaan ook lege blikjes en drankenkartons in de

genomen terwijl bij ruim 35 procent hoogbouw geen

voormalige restafvalcontainer. De belangrijkste reden

voedselafval wordt ingezameld.

voor Sliedrecht om te kiezen voor dit nieuwe systeem (ten opzichte van andere inzamelsystemen) is dat dit

Het restafval wordt weggebracht naar een verzamel-

een duidelijk inzamelsysteem is met een verbetering

container op maximaal 150 meter. Op basis van het

van de middelen om kunststof verpakkingen in te za-

eerste half jaar van 2015 is de hoeveelheid restafval

melen. Tevens stimuleert het de afvalscheiding door

per inwoner, in vergelijking met voorgaande jaren, af-

hoge service en is er een drempel opgeworpen voor

genomen van zo'n 208 kilogram naar zo'n 182 kilo-

het aanbieden van restafval.

gram per jaar. Voor een gemeente met stedelijkheidsklasse twee zonder diftar nu al een geweldig resultaat!

Eerste resultaten

Maar er moeten nog wel stappen gezet worden richting

Met het nieuwe beleid is de hoeveelheid ingezamelde

de landelijk ambitie van 100 kilogram per inwoner per

verpakkingen van plastic, blik en drankenkartons nu

jaar.

gemiddeld 21 kilogram per inwoner per jaar. Dit is een forse stijging ten opzichte van voorgaande jaren, toen

Vanaf 1 januari 2014 wordt grofvuil eens per maand op

slechts vijf kilogram aan kunststof verpakkingen werd

afspraak opgehaald in plaats van wekelijks. Hierdoor

ingezameld. In de maanden april tot en met oktober

wordt circa 5 kilogram minder grofvuil per inwoner per

wordt de groene container voor gft-afval wekelijks ge-

jaar opgehaald en rechtstreeks naar het milieupark ge-

leegd. In de andere maanden is dit om de week. Om het

bracht waar het direct in meer stromen te sorteren is.

aanbieden van containers met grondstoffen te stimuleAfvalstoffenheffing Sliedrecht behoort voor wat betreft de afvalstoffenheffing nog steeds tot de goedkopere gemeenten. De kosten van de ca. 100 extra ondergrondse containers, een nieuwe vuilniswagen én de extra inzamelrondes, worden volledig terugverdiend door de besparing op de toenemende kosten voor de verwerking van restafval en de opbrengsten van grondstoffen. Goede communicatie over de wijze van inzameling, het doel van gescheiden afvalinzameling en over de uiteindelijke verwerking en toepassing van de gescheiden stromen, is van cruciaal belang voor het gedrag van de inwoner om het afval te scheiden. Hiervoor zijn verschillende middelen ingezet, onder andere een digitale afvalwijzer, ‘Walking Bins’ bij grotere evenementen, deelname aan de landelijke campagne 'glas in het bakkie', het organiseren van excursies voor bewoners naar afvalverwerkers, en het opleiden van grondstofcoaches. Meer informatie Campagne inzameling verpakkingen van blik en drankenkartons bij

Wilt u meer weten over de afvalinzameling in Slied-

kunststof verpakkingen in samenwerking met theaterbureau Dees &

recht? Dan kunt u contact opnemen met beleidsadvi-

Gene.

seur Jeroen Sakko: J.Sakko@sliedrecht.nl

GRAM | oktober 2015

Succesvol experiment 100-100-100 krijgt vervolg Deelnemers van het experiment 100-100-100 in de regio Zwolle hebben laten zien dat het mogelijk is om veel minder afval te produceren. Het succesvolle project 100-100-100 is daarom beschikbaar gemaakt voor gemeenten en afvalbedrijven door VANG–Huishoudelijk Afval om de gemiddelde hoeveelheid restafval in heel Nederland te verminderen. Begin dit jaar daagde ROVA 100 huishoudens in haar verzorgingsgebied uit om 100 dagen zonder afval te leven. De actie bleek een groot succes. Niet alleen meldden ruim 300 huishoudens zich aan voor de uitdaging, ook het resultaat mocht er zijn. De deelnemende huishoudens produceerden aan het eind van de 100 dagen 89% minder restafval dan de gemiddelde Nederlander. Omgerekend naar een jaar is de hoeveelheid restafval teruggebracht van gemiddeld 200 kilo naar 22 kilo restafval per persoon. Daarbij gaven de meeste deelnemers aan dat ze de uitdaging niet eens heel moeilijk vonden! Beschikbaar voor alle gemeenten De actie creëerde door de gerichte aandacht op afvalscheiding en afvalvermindering een grote mate van bewustwording bij de deelnemende huishoudens: er werd minder afval in huis gehaald en beter begrepen welke materialen hergebruikt kunnen worden. 100100-100 is daarmee een sterk concept dat goed past binnen de doelstellingen van het programma VANGHuishoudelijk Afval (VANG-HHA). VANG-HHA heeft de ambitie om in 2020 het restafval terug te brengen naar 100 kilo per inwoner per jaar. Deelnemers aan 100-100-100 hebben laten zien dat het mogelijk is nog veel minder restafval te produceren dan deze ambitie. Daarom heeft VANG-HHA in samenspraak met ROVA besloten om het succesvolle concept van 100-100-100 aan alle Nederlandse gemeenten en afvalbedrijven beschikbaar te stellen. Documenten die ROVA heeft gebruikt tijdens de eerste proef worden openbaar en er is een draaiboek opgesteld om andere gemeenten en afvalbedrijven te ondersteunen bij het uitrollen van een eigen versie van 100-100-100. Daarnaast is ook het online platform generiek gemaakt en tegen zeer lage kosten aan te passen naar een eigen

gingsgebied gaat toepassen. Op 9 oktober, de Dag

‘look en feel’. Gemeenten die het concept van 100-100-

van de Duurzaamheid, wordt het startschot in de regio

100 graag willen toepassen, worden gevraagd om een

Apeldoorn gegeven. Hierbij kiest Circulus-Berkel ervoor

licentie te ondertekenen met een aantal voorwaarden

om de nadruk binnen de actie te leggen op thema’s die

(o.a. bewaking van het concept, gebruik logo en het

voor haar gemeenten actueel en interessant zijn. Op

delen van resultaten en ervaringen). Na ondertekening

deze manier weet Circulus-Berkel een heel eigen versie

van deze licentie krijgt de licentienemer toegang tot

van 100-100-100 neer te zetten.

alle documenten, het draaiboek en logo’s in 100-100100 huisstijl.

Meer weten? Geïnteresseerden in het concept 100-100-100 kunnen

Circulus-Berkel

zich melden bij de NVRD via

Afvalinzamelaar Circulus-Berkel is de eerste die het

Anne Telman – Oosterwijk (telman@nvrd.nl) of via het

concept van 100-100-100 binnen haar eigen verzor-

algemene e-mailadres vang@nvrd.nl

GRAM | oktober 2015

BESLISMO DEL V U B RE NGT KE U ZE S A FVA L INZ A M E L ING IN K A A RT

Puzzelen met afvalbeheer Het Wastecosmart-programma brengt afvalprofessionals uit de EU bijeen om voor hen geschikte systemen voor scheiding en recycling objectief op een rij te zetten. Het benodigde gereedschap is een door de Vrije Universiteit in Amsterdam ontwikkeld beslismodel. De gemeente Amsterdam blijkt een tevreden deelnemer. De methode van de VU brengt structuur in het hoofdstedelijke afvalvraagstuk. In het licht van Wastecosmart-programma is in een aantal EU-landen

baten voor scheiding en inzameling optimaliseren en

een proeftuin ingericht, waarin universiteiten en onderzoeksinstituten

de gevolgen van afval op het milieu minimaliseren. “In

met lokale overheden samenwerken aan ‘het optimaliseren van integra-

de workshops is intensief aan het scherp krijgen van

le afvalmanagementstrategieën voor het maximaliseren van hergebruik

de doelen en criteria gewerkt”, vertelt Janssen. In de

van grondstoffen’, aldus de website van het EU-programma. In ons land

Amsterdamse workshops werden daarop vier moge-

neemt een aantal afvalprofessionals van de gemeente Amsterdam deel,

lijke afvalstrategieën vastgesteld: alleen monostromen

werkzaam bij de stadsdelen, AEB Amsterdam en Amsterdam Economic

(glas, papier, gft en textiel) ophalen en restafval ver-

Board. Andere stedelijke clusters zitten in Engeland (Liverpool), Cyprus

branden, glas apart ophalen en de andere monostro-

(Paphos), Zweden (Stockholm), Italië (Turijn) en Hongarije (Boedapest).

men in gekleurde zakken inzamelen in één container

De deelnemers werken met een door de Vrije Universiteit in Amsterdam

(restafval naar de verbranding) en het combineren van

ontwikkeld beslismodel, waarmee ze de kansen in kaart kunnen bren-

beide eerste stappen (in mono- en multi-variant) met

gen hoe afvalscheiding en recycling in hun stad te stimuleren. “Mensen

nascheiding van kunststof uit het restafval. Later is

uit de uitvoering zijn nadrukkelijk bij het programma betrokken. Het

daar nog een vijfde optie bijgekomen: het in de multi-

beslismodel moet hen helpen de juiste keuzes te maken”, legt onder-

variant combineren van verschillende fracties in één

zoeker Ron Janssen van de VU uit. Janssen stond zelf mede aan de wieg

zak. Doel hiervan: het aantal zakken in huis terug te

van het model, dat werkendeweg in het project verder is ontwikkeld.

brengen.

“Het leuke voor mij is dat ik het beslismodel kan toetsen aan de praktijk.” Om het proces te ondersteunen, ontwikkelde hij er in de loop der

Hoe de verschillende strategieën scoren op de doelen

tijd een softwareprogramma bij (Definite 3.1).

en criteria komt in een effectentabel overzichtelijk in beeld. De VU-aanpak zet ook de cijfermatige kant (kos-

Ron Janssen: “We willen deelnemers buiten de gebaande paden voeren en in alternatieven laten denken.”

ten en baten) van de afvalinzameling op een rij. “Getallen worden door de experts in de workshop zelf gespecificeerd. Wel stimuleer ik ze door vooraf zelf al wat cijfers in de tabel te zetten op basis van de informatie die ik heb gekregen. De verhoudingen kloppen wel, maar de getallen zijn natuurlijk niet honderd procent correct. De prikkel alles te corrigeren en ontbrekende getallen in te vullen is groot. Bovendien wordt het zo

Wezenlijk is een fundamenteel en objectief debat over mogelijke in-

de tabel van de hele groep.”

zamel- en verwerkingssystemen, aldus Janssen. “De bedoeling is de deelnemers buiten de gebaande paden te voeren en in alternatieven te

Burger

laten denken. Er is een enorme spraakverwarring over wat het doel van

Een belangrijk criterium is het scheidingsgedrag van

afvalbeleid is. Afval lijkt wel een geloof: tot elke prijs recycling maxima-

burgers verbeteren, om de inzameling van waarde-

liseren. Men staart zich blind op een doelstelling van 65 of 75 procent

volle fracties uit het restafval te bevorderen. De ‘social

recycling. De focus verschuift dan te snel naar de techniek, zoals welke

impact’ van de gekozen mogelijke inzamelsystemen

auto’s en hoeveel containers moet je hoe vaak gebruiken? Wanneer zijn

drukken de workshopdeelnemers, als getallen ontbre-

de spullen afgeschreven en kunnen we nieuw gereedschap aanschaffen

ken, uit in plussen en minnen. “Met deze tabel krijg je

om de recycling verder op te voeren?” Dat geneuzel over technische de-

per systeem inzicht in het welbevinden van de burger”,

tails is niet belangrijk, vindt Janssen. “De kern is dat je moet bedenken

legt Janssen uit. In een rankinglijstje staan de scores

wat je doel is en daaraan toetst. Als gemeente wil je zoveel mogelijk

van de verschillende systemen in staafdiagrammen

grondstoffen hergebruiken, je streeft naar maximale preventie en naar

naast elkaar op volgorde van belangrijkheid. Deze prio-

een zo schoon mogelijke stad en wilt daar zo weinig mogelijk kosten

ritering maken de deelnemers zelf. De eindtabel in Am-

aan hebben en de burger zo min mogelijk last bezorgen.”

sterdam laat zien dat nascheiding iets beter scoort op social impact. Zoveel mogelijk gescheiden inzamelen

Doelen

pakt het beste uit voor de recyclingscore en de financi-

In voorbereidende workshops is voor heel Europa een longlist van doe-

ële kant van de afvalinzameling. Niets doen (‘business

len en criteria opgesteld. Voor elke stad wordt daar een keuze uit ge-

as ususal’, zonder het beleid aan te passen) is in elk

maakt. Op de longlist van Amsterdam staan vier doelen: het verbeteren

geval geen optie, als de gemeente meer grondstof-

van recycling en hergebruik, de gevolgen voor de burger, kosten en

fen uit het restafval wil trekken. “Zo’n tabel lijkt vaak

GRAM | oktober 2015

Workshop in Liverpool.

Foto: Merseyside Recycling & Waste Authority

abstract maar deze ordening maakt het heel tastbaar. Je krijgt inzicht in hoe de inzamelsystemen zich gedragen ten opzichte van de gestelde doelen. Aan het eind van het proces heeft iedereen zich deze uitkomst eigen gemaakt. Maar wat we doen is nadrukkelijk geen uitkomstenfabriek maar een leerproces. Er is intensief

Sietse Agema: ”Dit is een goed instrument om alle mogelijke inzamelsystemen uit te pluizen.”

nagedacht over de verschillende inzamelsystemen en het effect dat ze sorteren.” Het doorspitten van de verschillende afvaloplossingen

hebben nadrukkelijk in de keten gekeken hoe we de

lijkt een zinvolle oefening voor Amsterdam. De hoofd-

verwerkers van het afval zo goed mogelijk kunnen faci-

stad telt zo’n 400 duizend huishoudens die jaarlijks

literen.” Hoe het nu verder moet is aan college en raad.

gemiddeld 398 kilo afval produceren. Daarvan wordt

“Er ligt nu een objectief samengesteld rapport”, zegt

18 procent gerecycled. De reststromen worden met

Agema. Ook onderzoeker Janssen van de VU beseft dat

energieterugwinning verbrand in de installatie van

het politieke spel nog moet beginnen. “De vraag is of

AEB. Amsterdam is gestopt met het ophalen van gft,

de verantwoordelijke bestuurders het aandurven.” Heel

omdat het van slechte kwaliteit is. In de grote steden

graag zou hij de resultaten uit de Amsterdamse work-

wordt immers minder goed gescheiden, omdat mensen

shops nog in een extra sessie met de wethouder toet-

er krapper zijn behuisd. Amsterdam is dan ook op zoek

sen. “Ik hoop dat ik daar de kans voor krijg.”

naar de beste keuze voor zijn afvalbeheer om tegelijkertijd recycling een slinger te geven. Maatwerk is ge-

(netwerkinfo)

boden. Het model van de VU biedt volgens strategisch

VU Amsterdam/Spatial Information Laboratory,

adviseur Sietse Agema van AEB een meer dan helpende

Ron Janssen, ron.janssen@vu.nl,

hand. De deelnemers komen zo tot de juiste inzichten

www.feweb.vu.nl/gis,

in de meest geschikte systemen om de waardevolle

www.linkedin.com/ronjanssen.

fracties uit hun afval te halen. “Voor ambtenaren en bestuurders is dit een goed instrument om alle mogelijke

AEB Amsterdam, Sietse Agema,

inzamelsystemen uit te pluizen en een vergelijkingsset

agema@afvalenergiebedrijf.nl, www.aebamsterdam.nl

te creëren om de systemen op volwaardige wijze te be-

www.linkedin.com/sietseagema.

oordelen. Je bent geen appels en peren meer aan het vergelijken. De lijst van criteria is erg waardevol. We

Tekst: Pieter van den Brand

GRAM | oktober 2015

BR AN C H E MAAKT WE RK VAN ARB E ID S PA RTICIPATIE , MI N DER VAN DE PARTICIPATIE WE T

Resultaten van case onderzoek in samenwerking met Stout Groep Voor de leden van de NVRD is arbeidsparticipatie een belangrijk item. Mensen een kans bieden op de arbeidsmarkt staat voor veel bedrijven en gemeenten hoog in het vaandel. Dit is ook de doelstelling van de participatiewet: zoveel mogelijk mensen met een arbeidsbeperking aan het werk helpen. Hoe gaat onze branche om met de participatiewet? Worden de doelstellingen om nieuwe banen te realiseren behaald? Stout Groep deed in de zomer van 2015 een case onderzoek waarin deze vragen centraal stonden. Een overzicht van de resultaten. Het doel van de participatie is dat zoveel mogelijk

Praktijk in de branche Afval en Beheer Openbare

mensen met een arbeidsbeperking een baan krijgen

Ruimte

bij een reguliere werkgever. De wet voegt de WSW, Wa-

In de zomer van 2015 heeft Stout Groep voor de NVRD

jong en WWB samen. Het streven is om tot en met 2026

onderzoek gedaan naar de participatiewet. Bij een aan-

125 duizend extra banen te realiseren (garantiebanen

tal cases is onderzocht hoe invulling is gegeven aan de

markt en overheid). Als in 2016 blijkt dat in 2015 het

doelstellingen uit de participatiewet. Onderzocht zijn

beoogde aantal banen niet is behaald, gaat vanaf 2017

Irado, Road2Work, Tomin Groep en Gemeente Sittard-

de quotumwet is werking. Dan worden alle werkgevers

Geleen. Het doel was om tot goede voorbeelden te ko-

met meer dan 25 werknemers verplicht een deel van

men waar NVRD-leden hun voordeel mee kunnen doen

hun werknemersbestand in te vullen met mensen uit

en wellicht een aanpak te ontdekken die anderen kun-

de doelgroep.

nen gebruiken. De belangrijkste conclusies op een rij.

Om wie gaat het?

Veel verschillende aanpakken en projecten met sterke

UWV houdt een doelgroepregister bij van mensen die

nadruk op leerwerktrajecten

in aanmerking komen voor de quotumwet. Dit zijn

We zien bij veel NVRD-leden trajecten waarbij mensen

deels dezelfde doelgroepen als voor de banenafspraak.

met een afstand tot de arbeidsmarkt in een beperkte

De vierde groep vormt een aanvulling op de doelgroep

tijd (zes maanden) werkervaring opdoen in een regu-

voor de baanafspraak. Deze groep bestaat uit men-

liere werkomgeving. Het doel van dit soort trajecten is

sen uit de Wajong (nieuwe gevallen), mensen met een

om de deelnemers ‘klaar te stomen’ voor de arbeids-

Wsw-indicatie (bestaande gevallen), mensen die niet in

markt en om doorstroom mogelijk te maken. Dit lukt

staat zijn zelfstandig het minimumloon te verdienen

met wisselend succes. Andere projecten richten zich

en Participatiewetters die wel zelfstandig het wettelijk

op het detacheren van mensen vanuit een SW-bedrijf

minimumloon kunnen verdienen maar een structureel

naar een regulier bedrijf. Het gaat daarbij vaak om

functionele beperking hebben, die is ontstaan vóór

groepsdetachering waarbij de persoonlijke begeleiding

hun werkzame leven (tijdens de jeugd of studie).

vanuit het SW-bedrijf wordt georganiseerd. Het is nog onduidelijk hoe deze constructie zich gaat ontwikkelen nu het SW-bedrijf langzaam worden afgebouwd. De grootste kans op meer werk zit in Beheer Openbare Ruimte (en minder in afval) In de afvalinzameling en –verwerking is veel werk gemechaniseerd. Daar is steeds meer behoefte aan goed opgeleid personeel en is minder ruimte voor mensen met weinig of geen opleiding en mensen met een arbeidsbeperking. Wel liggen er kansen in uitbreiding van het werk van deze bedrijven door bijvoorbeeld recycling van kleding of elektronica. In het beheer van de openbare ruimte is meer ‘handjeswerk’ te doen, waardoor hier meer mogelijkheden liggen om mensen aan het werk te zetten. Daarbij is de uitdaging om in samenwerking met private aannemers werk te verdelen waarbij aannemers het meer complexe werk kunnen doen.

GRAM | oktober 2015

De lokale situatie verschilt sterk waardoor aanpakken lastig te kopiëren zijn De afvalinzameling, -verwerking en het beheer van de openbare ruimte is in Nederland op veel verschillende manieren georganiseerd. Bovendien is de arbeidsmarkt per regio erg verschillend en wordt per gemeente verschillend omgegaan met loonwaardebepalingen. Dit betekent dat een werkwijze niet zomaar te kopiëren is voor een ander bedrijf. Wel is het goed kennis te blijven delen zodat de verschillende gemeenten en bedrijven inspiratie kunnen opdoen van elkaar en de mogelijkheden voor hun eigen situatie kennen. De branche richt zich meer op kwalitatieve dan op kwantitatieve doelstellingen De afval- en reinigingsbranche is vooral gericht op een kwalitatieve aanpak waarbij kansen voor arbeidsbeperkten centraal staan. Men is nog weinig bezig met de mogelijk komende quotumwet. Er wordt niet bijgehouden of en hoeveel nieuwe banen er zijn en dit wordt nu ook niet zo belangrijk gevonden. NVRD gaat onderzoeken of het mogelijk is het aantal banen te monitoren. Verbinden fysiek en sociaal blijft dé uitdaging De veronderstelling voor het onderzoek was dat een gemeentelijke dienst gemakkelijker samen zou kunnen werken met collega’s van sociale zaken dan een publiek bedrijf. Dit blijkt echter eerder tegenovergesteld. Binnen gemeenten zijn het ‘sociale’ en het ‘fysieke’ domein gescheiden werelden met eigen doelstellingen en begrotingen. Als dit niet wordt losgetrokken blijkt het erg lastig om écht stappen te kunnen zetten tot structurele oplossingen. Conclusie: het realiseren van echt nieuwe banen gaat nog niet vanzelf De afval- en reinigingsbranche is zeker gericht op het bieden van kansen aan mensen met een arbeidsbeperking. Tegelijkertijd is er een zakelijkheid in de branche gekomen waardoor diensten en bedrijven sterk be-

worden gecreëerd voor mensen met een achterstand

drijfsmatig zijn gaan denken: begrotingen moeten op

tot arbeidsmarkt. Hierin kan het sectorplan AMBOR

orde zijn en risico’s worden beperkt. Hierdoor lijkt het

ondersteunen door een subsidie van 20 procent van

erop dat ook in onze branche nog weinig écht nieuwe

de loonkosten. Vanuit de overheid zijn er verschillende

banen worden gecreëerd. Wel bieden veel bedrijven

regelingen die ondersteunen bij de participatiewet. Let

mensen de mogelijkheid om weer een stap te zetten

wel op dat de doelgroepen van de participatiewet/quo-

in de arbeidsmarkt. Dit creëert beweging en draagt bij

tumwet en het sectorplan verschillend zijn.

aan de doelstellingen van de participatiewet. Er is nog meer mogelijk als partijen meer samen zoeken naar

Heeft u vragen over wat uw bedrijf kan betekenen voor

gezamenlijke doelen en daar ook aan willen werken.

arbeidsbeperkten of wilt u meer weten over het case onderzoek? Neem dan contact op met de NVRD via

De NVRD vindt het belangrijk dat de branche een ste-

voorberg@nvrd.nl. We helpen u graag verder op weg

vige bijdrage levert aan de doelstellingen van de parti-

zodat we samen onze bijdrage kunnen leveren aan de

cipatiewet: het perspectief bieden aan arbeidsbeperk-

inclusieve arbeidsmarkt.

ten. Kansen bieden om werkervaring op te doen sluit aan bij het gedachtegoed van de participatiewet. Maar

Tekst: Anneloes Voorberg (NVRD) en

daarnaast is nodig dat in de branche echte banen voor

Martine Stouten (Stout Groep)

GRAM | oktober 2015

nieuws Nieuw EU pakket over circulaire

pen. De brochure is bedoeld voor zowel

len, wordt het steeds belangrijker om de

economie verwacht op 2 december

de directeur als de financiële manager

ketens te sluiten. Maar hoe doe je dat?

Volgens bronnen bij Municipal Waste Eu-

van publieke bedrijven. Voor meer infor-

En op welke manier kun je daar als ge-

rope (MWE) heeft een vertegenwoordiger

matie kunt u terecht bij Evelien Mertens:

meente een bijdrage aan leveren? En wat

van de Europese Commissie onlangs

mertens@nvrd.nl

zijn de grootste kansen en welke ketens moet je dan als eerste aanpakken? Wel-

aangekondigd dat het nieuwe pakket over de circulaire economie zal worden

Recyclingsymposium 4 november

ke belemmeringen kom je tegen en hoe

uitgebracht op 2 december 2015. Onder

Tijdens de Recyclingbeurs in de Evene-

kun je die oplossen? Tijdens het plenaire

druk van Commissaris Timmermans is

mentenhal in Gorinchem, organiseren

ochtendprogramma wordt het belang

het eerdere voorstel van tafel gehaald.

BRBS, FHG, Envaqua en NVRD ook dit jaar

van een ketenaanpak in onze branche

Timmermans beloofde voor het einde

weer het Recyclingsymposium 2015.

geschetst, de kansen en belemmeringen

van 2015 met een ambitieuzer voor-

Dagvoorzitter Marieke van der Werf

die dit biedt en worden een tweetal be-

stel te zullen komen. Andere bronnen

neemt u deze dag mee door het pro-

langrijke ketens gepresenteerd. Tijdens

bevestigen echter informeel dat ten op-

gramma met vooraanstaande sprekers

het middagprogramma zullen in deelses-

zichte van het oorspronkelijke voorstel

die hun ervaring met en ideeën over de

sies een zestal ketens aan de orde komen

de recyclingdoelstellingen in het nieuwe

circulaire economie aan u presenteren.

die verder uitgediept worden. Het volle-

voorstel lager zullen zijn en de termijnen

Voor het volledige programma kunt u te-

dige programma van de themadag is te

voor het bereiken ervan langer zijn. Het

rechtop www.recyclingsymposium.nl. De

vinden op www.nvrd.nl/bijeenkomsten.

pakket bevat geen maatregelen om het

volgende vragen zullen aan bod komen:

De themadag vindt plaats in de Verkade-

storten terug te dringen en ook aparte

De stad als grondstoffenbron? Wat kun-

fabriek in ’s-Hertogenbosch.

doelstelling voor de scheiding van orga-

nen we in het huishoudelijk afval leren

nisch afval ontbreken.

van het succes van het bouwen sloopaf-

Trainingen ‘omgekeerd inzamelen’

val? Hoe vertaalt zich het succes van de

en ‘diftar’

gescheiden inzameling naar de buiten-

In het kader van het uitvoeringspro-

ruimte? Wat is er voor nodig om circulai-

gramma

re grondstoffen inzetbaar te krijgen voor

NVRD twee trainingen. Zowel ‘omge-

primaire productie? Wat is de rol van de

keerd inzamelen’ als ‘diftar’ zijn on-

opdrachtgever en de ontwerper? Kan de

derwerp van een tweedaagse training.

(Europese) overheid een stimulans zijn?

Doel van trainingen is inzicht en gevoel

Voor leden van de NVRD, BRBS, FHG en

krijgen bij wat er komt kijken bij een

Envaqua is het symposium gratis. Aan-

overstap naar omgekeerd inzamelen

sluitend aan het symposium hebben

dan wel diftar. Zaken als besluitvor-

deelnemers uiteraard toegang tot de Re-

ming, draagvlak, implementatie, com-

cyclingbeurs.

municatie en uitvoering komen hierbij

VANG-HHA

organiseert

uitgebreid aan bod. Ook moeten deelAanmeldtermijn zwerfafvalvergoe-

nemers zelf aan de slag. De trainingen

ding verplaatst naar 1 november

zijn bedoeld voor beleidsambtenaren.

Brochure Vpb voor NVRD-leden

Om in aanmerking te komen voor een

De data voor ‘omgekeerd inzamelen’

Rond de publicatie van deze GRAM zal

bevoorschotting op de zwerfafvalver-

zijn 3 december 2015 en 19 januari

de NVRD een brochure ‘Vpb-plicht voor

goeding voor het komende jaar, kunt u

2016 en voor ‘diftar’ 10 december 2015

het afvalbeheer en beheer van de open-

uw jaarplan vanaf 1 november indienen

en 28 januari 2016. Nadere informatie

bare ruimte’ publiceren. Naast alle pu-

in Wastetool. U heeft hiervoor dan 4

volgt eind oktober.

blicaties van de Belastingdienst, belas-

maanden de tijd. Dit is een maand later

tingadviseurs en VNG, heeft de NVRD

dan voorheen. Houd deze datum dus in

Financiële ondersteuning pilots

aanvullend een brochure ontwikkeld die

de gaten. U heeft tot 1 maart 2016 de

Gemeenten kunnen voorstellen indienen

richt op de activiteiten in het afvalbeheer

tijd om uw jaarplan in te dienen.

voor de uitvoering van nieuwe en vernieuwende initiatieven voor afvalschei-

en het beheer van de openbare ruimte. Hierbij worden de gemeentelijke dienst,

Themadag Waardevolle Ketens 24

ding en afvalpreventie. De regeling is

gemeenschappelijke regeling en de over-

november

onderdeel van het programma VANG –

heids NV in aparte hoofdstukken behan-

Op dinsdag 24 november organiseert de

Huishoudelijk Afval en is bedoeld voor

deld. Daarnaast worden aan de hand

NVRD een themadag met als titel ‘Waar-

pilots, onderzoek en ondersteuning door

van praktische voorbeelden en tips de

devolle Ketens’. Om waardevolle grond-

of voor gemeenten. Kijk voor meer infor-

belangrijkste aandachtspunten doorgelo-

stoffen terug te winnen en veilig te stel-

matie op www.vang-hha.nl.

GRAM | oktober 2015

column

Nieuwe medewerker Anne Telman-Oosterwijk is sinds kort werkzaam bij de NVRD als beleidsmedewerker bij het programma VANG. Zij richt zich met name op het ontwikkelen en opstarten van een online kennisplatform voor beleidsmedewerkers bij gemeenten en afvalbedrijven. Anne heeft ervaring met online communities door haar werk als projectsecretaris bij ROVA en haar huidige werkzaamheden voor Circulus-Berkel. Voor beide werkgevers is Anne betrokken bij het project 100-100-100. Vanuit het VANG programma zal zij het concept van 100-100-100 tevens coördineren en verder uitrollen. Afvalconferentie 2015 Op 1 oktober organiseerden Vereniging Afvalbedrijven, het ministerie van Infrastructuur en Milieu en NVRD de Afvalconferentie 2015 in het World Forum in Den Haag. Centraal thema van deze Afvalconferentie was de transitie naar een circulaire economie. Femke Halsema was dagvoorzitter. Hoe gaan we de circulaire economie met elkaar realiseren? Wat kan en doet de afval- en recyclingsector in dit proces? Welke partijen in de keten spelen hierbij een rol en waarom is samenwerking in de keten zo belangrijk? Deze en vele andere aspecten kwamen aan bod tijdens presentaties, debatten en deelsessies. Op onderstaande foto zijn Richard Kooloos, Marc Zwaaneveld, Marjan Minnesma en John Vernooij met elkaar in debat.

Een van de eerste grote dingen waar ik mij mee bezig ga houden, is het ontwikkelen van de nieuwe verenigingsstrategie voor de NVRD. Het is de bedoeling om deze op de ALV in Alphen komend jaar mei vast te laten stellen. De start hebben we al gemaakt op het bureau in de afgelopen weken. De vraag die ik daar heb gesteld, heeft te maken met het ontstaan van onze vereniging: Wat nu als ‘de heren van de reiniging’ elkaar in 1907 niet hadden opgezocht? Zou er in 2015 dan alsnog een soort van vereniging ontstaan, wie zouden deze dan beginnen en wat zouden ze doen? De antwoorden die we hierop in Arnhem hebben geformuleerd vormen de aftrap voor een gang langs de leden. In mijn eerste maanden ben ik al met een toer langs de achterban bezig. En als me hierin iets duidelijk wordt, dan is het wel dat we een erg diverse achterban hebben met een gedeelde passie. Want afval, reiniging en de publieke zaak mogen zeker een passie genoemd worden. Ook helder is dat er heel wat is veranderd. Onze leden zijn 'verschillender' geworden, met elk hun eigen behoeften bij een lidmaatschap. Sommigen zijn zich blijven concentreren op afval, anderen hebben er taken in de openbare ruimte bij gekregen of kijken zelfs nog breder en steeds meer verbinden ze de rol in het fysieke domein met een sociale opgave. En de rol van de gemeente, die in veel gevallen regie is gaan voeren, is ook enorm veranderd waarbij de ene regievoerende gemeente de andere niet is.

NVRD Agenda 22 oktober

Commissie Gladheid

4 november

Recyclingsymposium 2015

5 november

VANG workshop Afvalbeleidsplanning

5 november

Regiobijeenkomst Zuid Nederland

10 november

VANG workshop Milieustraat

12 november

Regiobijeenkomst Noord Nederland

12 november

Commissie Inzameling & Recycling

17 november Redactiecommissie GRAM 17 november

Commissie Beheer Openbare Ruimte

18 november Werkgroep STOSAG 19 november

Benchmarkbijeenkomst Huishoudelijk Afval

24 November NVRD Themadag Afval en Grondstoffen 18 november

Zwerfafvalcongres Het Rendement van Schoon

De NVRD heeft de schone taak om de toegevoegde waarde voor al deze groepen helder te maken. Niet altijd een makkelijke taak, maar wel een die ons past. Ik ben blij om te horen hoe belangrijk de leden de vereniging vinden. Vind het fantastisch om de toewijding op kantoor van alle medewerkers te zien. En weet zeker dat met een krachtige, nieuwe strategische visie we nog meer verschil kunnen maken. Bij het maken ervan zoeken we u uiteraard op, de planning is om begin volgens jaar sessies met leden te plannen. Maar wilt u mij nu al iets meegeven? U weet me te vinden: prinsen@nvrd.nl.

GRAM | oktober 2015

Zout wegen 2 per m

Vacuümzout van AkzoNobel stuitert bij strooiacties minder op het wegdek dan grovere soorten wegenzout. Het komt dus terecht waar het moet: op de weg en niet ernaast. Voor een gelijk resultaat is er daardoor minder van nodig. Dat komt doordat AkzoNobel vacuümzout vochtig is en een fijnere korrelgrootte heeft. Het plakt als het ware aan het wegdek. Om de gewenste dosering te bereiken zijn er dus minder grammen wegenzout nodig per m2. Oftewel: met dezelfde hoeveelheid AkzoNobel vacuümzout kunnen méér vierkante meters wegdek effectief worden gestrooid. Kortom: een perfect resultaat met minder zout.

Voor vragen: wegenzout@akzonobel.com Voor informatie: www.wegenzout.nl 26

GRAM | oktober 2015

AN_200932_260814

Het is tijd voor meer met minder!

NIEUWS UIT DE BRANCHE

Vakbeurs Recycling 2015 Van 3 tot en met 5 november 2015 exposeren zo’n 200 bedrijven gespecialiseerd in recycling in Evenementenhal Gorinchem. Onder het thema ‘Van Afval Naar Grondstof’ bieden zij een podium voor de gehele recyclingbranche. De Nederlandse recyclingindustrie staat bekend om haar hoogwaardige installaties en instrumenten. Tijdens de zesde editie van de vakbeurs Recycling komt al die innovatieve technologie samen. Samenwerking met InfraPro Dit jaar zijn er enkele nieuwe elementen toegevoegd aan de vertrouwde beursformule,

HVC en Rotie gaan CO2uitstoot te lijf met inzameling frituurvet

zoals de ‘Van Afval Naar Grondstof Netwerkstraat’. Van grotere impact is de samenwerk-

Sinds april dit jaar hebben HVC en inza-

ing met InfraPro, de vakbeurs voor grond-, wegen waterbouw. Bouw- en sloopafval

melaar en verwerker van frituurvet Rotie

uit infra-gerelateerde werkzaamheden wordt door de recyclingindustrie ingezameld om

de krachten gebundeld. In het kader van

vervolgens te verwerken en te recyclen tot grondstoffen. In de praktijk is de samenwerk-

de campagne ‘VET GOED - wat je ermee

ing tussen beide branches al volop terug te vinden. Er is op de beurs een gezamenlijk

doet’ kan voortaan bij alle afvalbrengsta-

bouwen sloopafvalplein waar bedrijven die zich bezighouden met dit proces zich pre-

tions van HVC het oude frituurvet van

senteren. De drie beursdagen stimuleren kennisuitwisseling tussen de recyclingbranche

thuis worden ingeleverd voor recycling.

en de infrasector. De organisatie spreekt van “een vertrouwde formule, maar in een ge-

Rotie haalt het oude frituurvet op en

recycled jasje.”

geeft het een tweede leven.

Internationale themaveiling

In de moderne verwerkingshal in Am-

Troostwijk Veilingen organiseert tijdens de beurs een internationale themaverkoop. Deze

sterdam wordt de verpakking van het fri-

is gericht op de recycling- en infrasector. Materieel, machines en hulpstukken worden

tuurvet gescheiden. Vervolgens worden

door Troostwijk verzameld en op het buitenterrein uitgestald. Hierbij valt te denken aan

de oliën en vetten via een bewerkings-

zeef-, recycling-, en scheidingsinstallaties, pompen, grondverzetmachines, graafbakken,

proces overgepompt naar de biodiesel-

brekerinstallaties, generatoren, dumpers, lichtmasten, tractoren en opleggers. De vei-

fabriek van Biodiesel Amsterdam. In de

lingkavels zijn tijdens de drie beursdagen te bezichtigen. De online veiling sluit de laatste

biodieselfabriek wordt het oude frituur-

beursdag om 19.00 uur.

vet omgezet in tweede generatie biodie-

Recycling 2015 en InfraPro zijn alle drie de dagen geopend van 13.00 tot 21.00 uur. Met

sel. Deze biodiesel legt geen belasting op

één e-ticket is het mogelijk om zowel Recycling als InfraPro te bezoeken.

het milieu en heeft een gunstige werking

Voor meer informatie: www.evenementenhal.nl/recycling

op de prestaties van de motor. De grotere

Aanvragen van gratis e-tickets: www.evenementenhal.nl/recycling

oliemaatschappijen mengen de biodiesel (+/- 5%) met fossiele diesel, die bij de reguliere tankstations verkrijgbaar is. Het gebruik van biodiesel reduceert de uit-

Nieuwe directeur Reinis

stoot van broeikasgassen tot meer dan

Mark Vaal is per 1 september de nieuwe directeur van NV Reinis, reiniging en inza-

tuurvet kunnen HVC en Rotie samen een

meling. De 54-jarige Vaal volgt Hans van Kruijl op, die eind augustus met pensioen

CO2-reductie van 65% realiseren. Vandaar:

is gegaan.

‘VET GOED - wat je ermee doet’.

Reinis wil een grote stap zetten op het gebied van recycling van huishoudelijk afval

en de hoeveelheid restafval per inwoner halveren. Aan Mark Vaal de eervolle taak om

(www.vetgoedbezig.nl) kun je zien welke

hier verder invulling aan te geven, onder andere door implementatie van het plan

oliën en vetten wel en niet ingeleverd mo-

van aanpak doorontwikkeling Reinis en een bijdrage te leveren aan het uitvoeren van

gen worden. Ook kun je op de website op

het grondstoffenbeleid dat nu in voorbereiding is.

zoek naar jouw dichtstbijzijnde frituurvet

85% in vergelijking tot fossiele brandstof. Met de vrijkomende 200.000 liter oud fri-

website

van

campagne

inzamelpunt. Naast HVC zijn ook onder Mark heeft een achtergrond in de afvalbranche. Na een loopbaan bij de provincie

andere Gemeente Amsterdam, Gemeente

Zuid-Holland, runde hij zijn eigen milieubedrijf. Hij was daarna plaatsvervangend di-

Amstelveen en Rd4 partners van de cam-

recteur van Sita regio West en actief als interimmanager bij o.a. Cyclus NV in Gouda,

pagne ‘VET GOED - wat je ermee doet’.

de Haagse Milieu Service NV, DAR NV in Nijmegen en Sortiva Papier en Kunststoffen BV.

GRAM | oktober 2015

NIEUWS UIT DE BRANCHE

Nieuwe MBO-beroepskwalificatie Vanaf augustus 2015 is het mogelijk om binnen het nieuwe beroepskwalificatiedossier AMBOR een erkend MBO niveau 1 of 2 te behalen. AMBOR staat voor Afval, Milieu, Beheer Openbare Ruimte.

Voor

zowel MBO -1 als MBO- 2 zijn de profielen Afvalinzameling, Schone leefomgeving, Milieustraat en IBOR vertegenwoordigd. Een professionele sector heeft goed opgeleide medewerkers nodig die in het bezit zijn van een erkend beroepsdiploma. Er wordt steeds meer verwacht vanuit zowel opdrachtgevers als burgers en organisaties. Deze vragen meer kwaliteit en efficiëntie op de uitvoerende afdelingen. Door scholing en (persoonlijke) ontwikkeling wordt hieraan gewerkt. nieuwe kwalificatiedossier AMBOR. Een

binnen AMBOR. De ontwikkeling die de

De inhoud van het MBO bestaat uit

van de organisaties die de komende jaren

branche op dit moment doormaakt wordt

specifieke vakinhoudelijke opleidingen,

haar medewerkers een MBO opleiding

tevens ondersteund door de NVRD. Zo

Arbo en veiligheid, communicatie en al-

aanbiedt is ROVA. ROVA biedt 110 van

was NVRD directeur Olaf Prinsen onlangs

gemene ontwikkeling. Daarnaast spelen

haar medewerkers de mogelijkheid om

aanwezig bij de start van de eerste MBO

kernwaarden voor een professional een

op zowel MBO 1 als MBO 2 niveau een

2 AMBOR-opleiding bij SPA Groep in Bode-

grote rol in de opleidingen. Voorbeelden

opleiding te volgen binnen het vakge-

graven. Daar heeft hij het officiële kwali-

hiervan zijn houding en gedrag, samen-

bied. Middels inventarisatie, uitgebreide

ficatiedossier in ontvangst genomen en

werken, professioneel handelen, service-

voorlichting en persoonlijke intakes met

heeft hij uitgesproken hoe belangrijk

gerichtheid en aanpassingsvermogen.

de medewerkers zijn groepen gevormd

deze beroepskwalificatie is voor verdere

die de komende jaren gaan werken aan

ontwikkeling van de branche.

SPA Groep heeft inmiddels bij verschil-

hun persoonlijke opleiding en de verdere

lende

ontwikkeling en professionalisering van

Wilt u meer weten over de opleidings-

geleid voor MBO AMBOR 1. Voor de ko-

ROVA.

mogelijkheden binnen het beroepskwali-

mende jaren staat SPA Groep voor de

ROVA is één van de publieke diensten en

ficatiedossier MBO AMBOR dan kunt u

opdracht om nogmaals enkele honderden

gemeenten die aan SPA Groep hebben

contact opnemen met SPA Groep, 0172-

medewerkers op te leiden binnen het

gevraagd de medewerkers op te leiden

200000.

organisaties

medewerkers

op-

GRAM | oktober 2015

NIEUWS UIT DE BRANCHE

“Dynamisch inzamelen en route optimalisatie zijn de toekomst”

5 jaar RWM Op 19 september vierde RWM haar 5

intro-

• Consultancy en advisering om organ-

jarig bestaan met een open dag. In

duceert een uniek en vernieuwend con-

isaties te begeleiden in het gehele

2009 richtten de gemeenten Beek,

cept voor routerings-vraagstukken in de

route optimalisatie proces.

Schinnen, Sittard-Geleen en Stein een

Route

Management

Solutions

eigen bedrijf op voor de afvalinzame-

afvalbranche: een one-stop-shopping ad-

• Elektronica, sensoren en bijbehorende

viesbureau op het gebied van innovatieve

optimalisatiesoftware voor elk denk-

ling en reiniging: RWM.

route optimalisatie.

baar inzamelmiddel

gingsgebied telt 148.104 inwoners

Het verzor-

• Route optimalisatie software voor de

in zowel hoog- als laagbouw. Voor de

Directeur en oprichter van Route Manage-

inzameling van huisvuil, afval uit de

huis-aan-huis inzameling van restaf-

ment Solutions, Frank Mokveld, werkte

openbare ruimte, veegdiensten en

val betalen burgers op basis van fre-

de afgelopen 15 jaar voor verschillende

strooidiensten, waarbij we in staat

quentie en gewicht. Kunststof afval is

commerciële en overheids-gedomineerde

zijn om statische routes dynamisch te

erg licht en RWM wilt voorkomen dat

inzamelorganisaties. De laatste jaren had

maken.

burgers grote hoeveelheden kunststof

Mokveld veel te maken met de inzame-

• Een ‘Route Service Bureau’ om organ-

(gratis) bij het restafval aanbieden.

ling van huishoudelijk afval waarbij hij

isaties compleet te ontzorgen m.b.t de

Voor gft-afval betalen burgers alleen

verantwoordelijk was voor een grote

uit te voeren optimalisaties.

de aangeboden kilogrammen. Het gevoerde beleid heeft er toe geleid dat

operationele organisatie: “In die periode ben ik op zoek gegaan naar ‘nieuwe’ mo-

Uniek is dat Route Management Solutions

per inwoner 123 kg rest- en 60 kg gft-

gelijkheden om de dienstverlening ef-

elk afvalinzameling-optimalisatievoorstel

afval wordt aangeboden. Gezien deze

ficiënter, duurzamer en met een hoger

onderbouwt met een business case die

score blijft het de vraag, hoe de lande-

kwaliteitsniveau uit te voeren. Uitein-

inzicht geeft in de optimalisatie-moge-

lijke doelstelling van minder dan 100

delijk hebben we hiermee geweldige re-

lijkheden, de investeringen, de verbeter-

kg, gerealiseerd kan worden. Om dit

sultaten behaald door te starten met het

ingen op het gebied van kwaliteit van

te bereiken, zal de focus met name op

dynamisch inzamelen van verzamelcon-

dienstverlening en de besparingen (ook

de afvalstoffen gft (in het bijzonder

tainers, het optimaliseren van statische

op het gebied van CO2-uitstoot). De fi-

de t-fractie), kunststof verpakkingen

routes en het digitaal begeleiden van

nanciële besparingen van het dynamisch

en textiel liggen. Een vergaande sys-

chauffeurs tijdens de uitvoering van de

inzamelen van verzamelcontainers en

teemwijziging van de afvalinzameling

werkzaamheden”, aldus Frank Mokveld.

het optimaliseren van statische routes

is hierbij niet nodig. Wel wordt gebruik

“Wat ik in die tijd echter miste was speci-

kan oplopen tot wel 30%. Mokveld: “Op

gemaakt van de zogeheten wortel en

fieke kennis vanuit leveranciers met be-

deze wijze heeft elke organisatie vooraf-

de stok. Als positieve prikkel (de wor-

trekking tot de afvalmarkt. Wat wordt

gaand aan de investering een goed beeld

tel) worden de kosten per kg gft ver-

onze Return On Investment, wat zijn de

van de risico’s en resultaten die verbon-

laagd (van €0,12 naar € 0,10), de huis

risico’s en waar gaan we tegenaan lopen

den zijn aan het project, plus de stappen

aan huis inzameling van grof tuinafval

tijdens de implementatie? Belangrijke

die ondernomen moeten worden om een

geïntensiveerd, het aanbieden op de

vraagstukken die je vooraf afgedekt wil

goede implementatie te bewerkstelligen.”

milieuparken van tuinafval gratis en worden de wijk-brengvoorzieningen

hebben voordat je ergens aan begint. Daarnaast dekte de beschikbare software

Abonnement

versterkt. Daarnaast hopen de ge-

en elektronica niet voldoende of op juiste

Route Management Solutions werkt met

meenten met meer voorlichting het

wijze mijn behoefte. Op dat moment heb

software en elektronica die in abonne-

nut van scheiding verder te verduide-

ik gedacht: Als ik dit probleem heb, dan

mentsvorm is af te sluiten. Bewezen

lijken. Als prikkel (de stok) wordt een

heeft iedereen in onze branche te maken

route optimalisatie software die speciaal

hoger tarief voor restafval ingevoerd

met deze uitdaging. En dan is er maar

ontworpen is voor de afvalmarkt. “Inmid-

(van € 0,19 naar €0,26).

één conclusie: ik ga Route Management

dels hebben diverse inzamelorganisaties

Solutions starten. Mijn inziens een uniek

kennis gemaakt met Route Management

en innovatief concept met betrekking tot

Solutions en konden we direct aan de

het efficiënter inrichten van de dienstver-

slag om hen te helpen een efficiëntere,

lening voor de inzameling van afval en

duurzamere en kwalitatief betere dienst-

beheer in de openbare ruimte.”

verlening uit te voeren.”

Inzicht in risico’s en resultaten

Meer informatie:

Route Management Solutions biedt:

www.routemanagement.nl GRAM | oktober 2015

Colofon Uitgever NVRD, WTC Arnhem Nieuwe Stationsstraat 10 6811 KS ARNHEM Telefoon 088 - 3770000 E-mail post@nvrd.nl I-net www.nvrd.nl

Agenda 3 – 5 november Vakbeurs Recycling 2015, Evenementenhal Gorinchem

Redactiecommissie Marc Veenhuizen, gemeente Apeldoorn (hoofdredacteur) Riny de Jonge, stadsdeel Amsterdam-Oost Willy Brinkbäumer, Twente Milieu Addie Weenk, Rijkswaterstaat Diederik Notenboom, Meerlanden Fabienne Mantes, Avalex Raymond van der Sluijs, gemeente Nissewaard Dico Kuiper, gemeente Alphen aan den Rijn Marianne Zegwaard, MWH Global Ilse van der Grift, NVRD

18 november Landelijk Zwerfafvalcongres ‘Het Rendement van Schoon’, MediaPlaza Utrecht. Organisatie: Gemeente Schoon en NederlandSchoon Inl. www.hetrendementvanschoon.nl 19 november Benchmarkbijeenkomst Huishoudelijk Afval, Utrecht 24 november

Eindredactie

NVRD Themadag Afval en Grondstoffen

Karin Hegeman en Berit Aagten Postbus 1218, 6801 BE Arnhem tel. 088 - 3770000 e-mail: hegeman@nvrd.nl

Reehorst, Ede

Advertentie-exploitatie Bureau Van Vliet Postbus 20, 2040 AA Zandvoort tel. 023 - 5714745 e-mail: M.dewit@bureauvanvliet.com

Opmaak en druk Weevers, www.weevers.nl Gemeentereiniging en Afvalmanagement is het officiële vakblad van de

RECYCLING van afval naar grondstof

de enige vakbeurs voor de totale recyclingbranche Abonnementenadministratie NVRD, Postbus 1218, 6801 BE Arnhem Jaarabonnement ad €103,96. België €122,50 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: €11,50.

evenementenhal gorinchem 3, 4 en 5 november 2015

Beëindiging abonnement Abonnementen moeten schriftelijk bij de NVRD en uiterlijk op 15 november worden opgezegd. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd. ISSN 1569-0458 © NVRD

Recycling bundelt haar krachten met InfraPro: een nieuwe vakbeurs voor infrapioniers. GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC®-keurmerk en verschijnt 10x per jaar. Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

GRAM | oktober 2015

VRAAG E-TICKETS AAN VIA EVENEMENTENHAL.NL/RECYCLING-GO

(advertorial)

Nederlandse innovaties rondom recycling van drankenkartons Nederland heeft de ambitie een Circulaire Hotspot te worden. Een belangrijk onderdeel hiervan is het optimaal gebruik maken van waardevolle grondstoﬀen. “Stichting HEDRA zet zich in voor de gescheiden inzameling en recycling van drankenkartons. Die inzameling neemt dit jaar een enorme vlucht. We zien dat dit nu al mooie innovaties en samenwerking tussen Nederlandse partijen teweeg brengt, wat ons een stap dichter bij deze ambitie brengt,” aldus Inge Eggermont, Directeur van Stichting HEDRA.

Papierfabriek Van Houtum

Hygiënepapier van drankenkartons Papierfabriek Van Houtum in Swalmen heeft de afgelopen jaren een unieke techniek ontwikkeld voor de recycling van drankenkartons. “We zuiveren de materialen zonder inzet van chemicaliën en reinigen het plastic zodat het als grondstof kan dienen in een volgend proces”, aldus algemeen directeur Bas Gehlen. Hiermee is Van Houtum de eerste partij in Nederland die gebruikte drankenkartons volledig omzet in nieuwe grondstoffen. Naast de werkgelegenheid die dit creëert is het een mooie bijdrage aan Nederland als Circulaire Hotspot.

SUEZ

Uitbreiding sorteerinstallatie voor drankenkartons SUEZ heeft zijn Rotterdamse sorteerinstallatie voor kunststofverpakkingsafval uitgebreid, zodat deze naast blik en kunststof ook drankenkartons scheidt. “Wij pakken onze rol binnen een kringloopeconomie waarin de grondstoffen die we leveren aan recyclers hoogwaardig worden hergebruikt. Zo leveren we een deel van de uitgesorteerde drankenkartons aan papierfabriek Van Houtum, die ze verwerkt tot hygiënepapier”, aldus Herman Snellink, COO Materials Resource Management BeNeLux en Duitsland van SUEZ.

Vraag HEDRA om advies bij de gescheiden inzameling en recycling van drankenkartons > Gebruik onze communicatiemiddelen bij de ontwikkeling van uw voorlichting. > Vind feitelijke informatie over drankenkartons, inzameling en recycling. > Blijf op de hoogte van actuele ontwikkelingen met onze maandelijkse nieuwsbrief > Neem contact met ons op voor advies via info@hedra.nl, of bezoek onze website hedra.nl Stichting HEDRA is de Nederlandse brancheorganisatie van drankenkartonproducenten, Elopak, Tetra Pak en SIG Combibloc. Wij werken voortdurend aan de verduurzaming van onze verpakking. Daarom streven we naar een landelijke, efﬁciënte inzameling en recycling van drankenkartons in Nederland. GRAM | oktober 2015