Gram september 2014 definitief by NVRD

JAARGANG 105 | NUMMER

GRAM VAKBLAD VAN DE

September 2014

Composteren en milieubelasting

Het seizoen voor gladheidbeheer komt eraan Eerste resultaten NVRD benchmark Gladheidbeheer bekend Mediation zeer bruikbaar voor de afvalbranche

Ruim 30 jaar vertrouwd met zout!

Waar een kleine korrel groot in kan zijn...

Het proces Eurosalt BIO-ZOUT is een 100% biologisch en duurzaam wegenzout, afkomstig uit de productie van biobrandstof. Het unieke en innovatieve productieproces van Eurosalt BIO-ZOUT is als volgt: ruwe glycerine, een restproduct van de productie van biodiesel, wordt ontwikkeld tot bio-methanol. De cirkel is rond; het maximale energie potentieel wordt bereikt en daarmee tevens een substantiële reductie in CO2 uitstoot.

PRODUCTIE VAN BIODIESEL

RUWE GLYCERINE

Rest product van biodiesel productie wordt als hoofdingrediënt gebruikt

EUROSALT BIO-ZOUT® Restproduct uit productieproces = 100% duurzaam

BIO-METHANOL

Na vervaardiging van ruwe glycerine ontstaat er een bio-methanol

Met Eurosalt BIO-ZOUT dragen we bij aan een schonere wereld. Steeds meer bedrijven en overheidsinstanties zien uw wegenzout. Als u strooit met Eurosalt BIO-ZOUT heeft dat ze een verschil kunnen maken door duurzaam in te u duurzaamheid in de volle breedte. kopen. Waren we begin jaren 80 de eerste kwaliteitsleverancier van steenzout in Nederland, nu zijn we Voor meer informatie, referenties, of bezoek van RUWE GLYCERINE Rest product van biodiesel productie wordt als hoofdingredient gebruikt. 30 jaar later opnieuw de eerste met duurzaam BIO-ZOUT. vertegenwoordiger: Eurosalt BIO-ZOUT draagt bij aan een CO2 reductie en een www.eurosalt.nl/biozout - T. 0168 - 39 32 00 schoner klimaat. Alle beetjes helpen, ook de aanschaf van Plaza 6 - NL-4782 SK MOERDIJK

BIO-METHANOL Na vervaardiging van de ruwe glycerine ontstaat er een b

www.eurosalt.nl

Eurosalt BIO-ZOUT® Restproduct uit productieproces = 100% DUURZAAM

inhoudsopgave

Vakblad van de NVRD

Hoe doen zij dat? Deze maand: gladheidbestrijding 5

Aan het woord zijn de projectleider afval en gladheidbestrijding bij Omrin en een teamleider van de gemeente Breda.

Selectiever strooien met netwerkverwachtingen 8

MeteoGroup helpt wegbeheerders genuanceerder strooien met behulp van netwerkverwachtingen. Een systeem dat in andere Europese landen al volop wordt toegepast.

“Een winter zonder sneeuw vind ik een horrorwinter” 12

Wegbeheerder en gladheidcoördinator bij de gemeente Hellevoetsluis, Sander Kruithof in de rubriek Vakwerk

Minder afval door pre-circulair consumentengedrag 22

Door andere keuzes te maken bij de aanschaf van produkten, kan de totale hoeveelheid produkten binnen een huishouden met een derde verminderen..

4 Bezem 11 Programma Nationaal Gladheidbestrijdingscongres 2014 15 Benchmark Gladheidbeheer 18 CloseUp 19 NVRD nieuws 20 Afvalstakingen beloond 26 Het nut van mediation in de afval en reinigingswereld Foto voorplaat:

29 Samenwerking en inzicht voor

Inge van Mill / Hollandse Hoogte

versnelling circulaire economie

Lees verder op pag. 6

32 Nieuws op de markt 38 Agenda

Lees verder op pag. 18

GRAM | september 2014

We take Care.

Gladheidbeheersing in abonnementsvorm ASH Services biedt producten en diensten aan in abonnementsvorm, voor volledige ontzorging op het gebied van gladheidbestrijding. De samenstelling van deze abonnementen wordt nauwkeurig afgestemd op de wensen en behoeften van uw organisatie. Voor een vaste prijs wordt de uitvoering geregeld, waarbij u de knoppen blijft bedienen. Wij werken met het beste materieel en de modernste technieken, op de meest efficiënte manier. ASH Services is de concrete vertaling van onze visie op de toekomst van gladheidbestrijding. Daarmee laten wij - opnieuw - zien dat de wens van de klant voor Aebi Schmidt het uitgangspunt is. U wilt ontzorgd worden? Wij zullen u ontzorgen! Op 1 oktober 2014 zullen wij ASH Services verder toelichten op het Nationaal Gladheidbestrijdingscongres.

GRAM | augustus 2014

T 0548 370000, www.aebi-schmidt.nl

BEZEM De S van …. Herkent u dit? Terugdenkend aan de vakantie, daarbij krampachtig vasthoudend aan het gevoel van vrijheid in je korte broek en teenslippers, glas rode wijn, denkend aan de dag van morgen. Wat is er in de vakantieperiode allemaal gepasseerd; vliegtuigramp, mensen maken elkaar om religieuze of politieke redenen af. De wereld lijkt in brand te staan, voor sommigen staat de wereld zelfs helemaal stil. En ik? Ik moet me druk maken om een plastic flesje in de berm of het vinden van een manier om 1 procent extra recyclingresultaat te realiseren. Vakantietijd is voor veel mensen de periode om eens van buiten naar binnen te kijken. Is dit nog wel wat ik wil doen, zit ik nog op de juiste plek, etc. Ook ik heb dat bij tijd en wijle. En ben daarmee tot de conclusie gekomen dat ik me wél druk wil maken om dat plastic flesje in de berm en

dat ik me wél druk wil maken om hogere hergebruikcijfers. Wij leven in een geciviliseerd werelddeel en ik ben er van overtuigd dat onze branche een substantiële bijdrage levert aan het in standhouden van veiligheid. Als wij ons niet meer bekommeren om dat flesje, verloedert de omgeving en verdwijnt het gevoel van veiligheid. Als wij ons niet meer druk maken om het hergebruikpercentage, verdwijnen kostbaarheden in de oven en voeren we straks oorlog om de schaarse primaire grondstoffen. Dus ja… ik maak me graag druk om dingen die anderen momenteel relatief minder belangrijk vinden. Terug van vakantie, we gaan er weer tegenaan.

GRAM | september 2014

▼

Hoe doen zij dat?

Tekst: Hetty Dekkers

Deze maand:

gladheidbestrijding tenwind? Gladheidcoördinatoren zijn al-

momenten, toen ik zelf nog gladheidco-

tijd een beetje vakidioten, anders kun je

ördinator was. Ligt er ijzel tijdens de och-

dit werk niet doen.

tendspits, dan ben je te laat. Het beste

▼

is jezelf een plan op te leggen: uiterlijk Op basis van welke gegevens wordt

zo laat beslis ik. En natuurlijk, er kan wel

er besloten tot uitrukken?

eens een loze actie tussen zitten, maar

Wij hebben een eigen gladheidmeld-

zorg dan dat die op goede argumenten

systeem, met sensoren in de weg.

gebaseerd is.

Dat systeem is gekoppeld aan het weerbureau.

meteorologen

daar

hebben satellietbeelden en weerkaar-

Elke uitruk betekent een flinke

kostenpost. Weegt die financiële druk

ten tot hun beschikking. De gladheid-

mee in de beslissing?

coördinator en het weerbureau bellen

Het speelt wel eens door je achterhoofd,

elkaar voortdurend als het spannend is.

maar daar mag je je niet door laten leiden

Ze voorzien elkaar van informatie en

natuurlijk. Wat ik zelf lastiger vind, is de

Omrin.

seinen elkaar in als er iets bijzonders

betrokkenheid bij het personeel. Het ge-

Contact: b.hoogland@omrin.nl

gebeurt.

aangevuld

vaar sluipt erin dat je de ploeg om zeven

met eigen schouw. Regelmatig rondjes

uur ’s avonds uit laat rukken, in plaats

maken

van midden in de nacht. Terwijl het mis-

Wie voert de gladheidbestrijding in

bruggen of wegen die snel glad zijn. Met

schien niet nodig was geweest, als je het

uw gemeente/regio uit?

het gladheidmeldsysteem weet je al heel

langer aangezien had. Om dat soort be-

Omrin voert de winterdiensttaken uit

veel, maar het weerbureau en de eigen

trokkenheid te voorkomen, is het beter

voor vier aangesloten gemeenten, waar-

waarneming zijn daarnaast onmisbaar.

dat de gladheidcoördinator een beetje op

Bert Hoogland projectleider afval en gladheidbestrijding

▼

Dat buiten,

alles

wordt

gaan

kijken

bij

afstand staat van de uitvoerende ploeg.

onder Leeuwarden. De gemeenten zijn zelf verantwoordelijk, maar wij als Omrin

Neemt de coördinator de beslissing

Als je niet dagelijks met die mensen te

doen het uitvoerende werk.

tot uitruk alleen of in overleg met

maken hebt, neem je objectiever en on-

anderen?

afhankelijker je beslissingen.

Wat is in het kort de taak van een

In tachtig procent van de gevallen neemt

gladheidcoördinator?

de coördinator van Omrin de beslissing

Tips voor andere gemeenten?

Een gladheidcoördinator beslist of er

zelfstandig. Dan heb ik het over de re-

Laat je niet verrassen door het weer.

uitgerukt moet worden of niet, bewaakt

guliere acties. Maar in extreme gevallen

Houd de gegevens zo frequent mogelijk

de uitvoering ‘is er goed gestrooid en op

bellen we met de belanghebbende van

in de gaten en maak voor jezelf een plan.

tijd’, houdt logboeken bij en koppelt al-

de betreffende gemeente. Als er bijvoor-

les terug richting opdrachtgever. En na-

beeld veel ijzel wordt verwacht, of als er

tuurlijk houdt hij het weer heel goed in

zo massaal gestrooid moet worden dat je

de gaten. Bij Omrin hebben we één glad-

het niet kunt behappen in één keer. Dan

heidcoördinator met daarnaast een paar

moet je samen met de gemeente snel

ondersteunende secondanten, die prakti-

prioriteiten stellen. Welke wegen laat je

sche zaken regelen, zoals vervanging bij

even zitten, welke neem je eerst?

ziekte of een kapotte auto. Gladheidcoördinator is een typisch beroep, je moet

Wanneer is het het lastigst om te

het met hart en ziel doen. De meesten

besluiten al dan niet uit te rukken

weten alles van het weer, maar ook van

met de winterdienstploeg?

de lokale omstandigheden. Hoe reageren

Als er gevaarlijke ijzel wordt verwacht,

de wegen, hoe sterk is de warme invloed

die evengoed aan je gebied voorbij kan

van de Waddenzee, is er een droge oos-

trekken. Dat vond ik altijd de moeilijkste

GRAM | september 2014

▼

zelf veel waarde aan visuele controle.

vochtige wegen is dat lastig in te schat-

Plaatselijk kan de situatie toch weer net

ten, al heb je nog zo veel ervaring. De

even anders zijn dan verwacht. Onze

opvrieskansen zijn ook nog verschillend

gladheidcoördinator is daarom heel de

per soort wegdek; klinkers in de binnen-

nacht in de weer, ijsberen noemen wij

stad reageren anders dan asfaltwegen in

dat. Hij gaat tussendoor steeds het veld

het buitengebied. Bij grote twijfels ga je

in om te zien wat er buiten gebeurt, kou-

dan toch maar. Het zal incidenteel gebeu-

de plekken controleren. Wij hebben voor

ren dat het niet nodig was geweest, maar

dat laatste een speciaal voertuig, met

dat risico kun je gewoon niet nemen.

wegdektemperatuurvoeler. Elke uitruk betekent een flinke Neemt de coördinator de beslissing

kostenpost. Weegt die financiële druk

tot uitruk alleen of in overleg met

mee in de beslissing?

anderen?

Zeker wel. In Breda is berekend dat elke

gladheidcoördinator) gemeente Breda.

Wij overleggen vooral veel met rijk en

preventieve uitruk 15.000 euro kost. Wij

Contact: aj.pijpers@breda.nl

provincie. Maar de beslissing nemen we

hebben 600 kilometer hoofdweg, 250

zelf. Het is niet zo dat als de provincie

kilometer aan fietspaden. Om dat te alle-

uitrukt, wij dat automatisch ook doen.

maal te behandelen zijn er dertig man in

Adrie Pijpers

teamleider (voorheen twintig jaar

▼

de weer, 26 voertuigen op pad. Dan wil je

Wie voert de gladheidbestrijding in

liever geen inschattingsfout maken.

uw gemeente/regio uit?

Wanneer is het het lastigst om te

Het operationele werk is uitbesteed aan

besluiten al dan niet uit te rukken

aannemers. Maar het materiaal, waaron-

met de winterdienstploeg?

Tips voor andere gemeenten?

der 26 strooiers, heeft Breda wel in eigen

Het meest makkelijke moment is als er

Een gladheidbestrijdingsplan heeft ie-

beheer.

sneeuw wordt verwacht. Dan weet je dat

dereen wel, maar zorg ook dat dat up to

je gewoon alles in gang moet zetten. Het

date blijft. Loop elk jaar de routes even

Wat is in het kort de taak van een

moeilijkste moment is als de weg wel of

na, kijk of de telefoonnummers nog klop-

gladheidcoördinator?

niet op kan vriezen. Dan is het de grote

pen. Als je midden in de nacht voor ver-

In de winter, als de coördinator dienst

vraag of je preventief moet gaan strooi-

rassingen komt te staan, ben je niet blij.

heeft, houdt hij uiteraard het weer en de

en, voordat de spits op gang komt. Bij

omgeving in de gaten. En hij beslist uiteindelijk of we de weg op gaan of niet. Maar de rest van het jaar heeft de coördinator het ook druk. Routes nalopen, vlootschouw uitvoeren, draaiboeken up to date houden. Vooral in de wintertijd, als er mogelijk uitgerukt moet worden, is het een spannend en apart beroep. Je moet met die druk kunnen omgaan. En voeling hebben met het weer en de lokale omstandigheden. Dit werk doe je alleen als je er iets om geeft. Op basis van welke gegevens wordt er besloten tot uitrukken? We zijn aangesloten bij een weerbureau, verder is er veel overleg met de overige partijen, zoals rijk en provincie. Breda ligt een beetje ingekapseld tussen veel meetpunten van rijk en provincie, daarom hebben we geen eigen gladheidmeldsysteem. Naast al die gegevens hecht ik

Gladheidbestrijding in Breda GRAM | september 2014

Selectiever strooien met netwerkverwachtingen Valt er sneeuw, dan moet je strooien. Maar dat is in de praktijd niet altijd zo gemakkelijk. Diverse vormen van gladheid, denk aan rijpvorming, verschillen in wegdektemperatuur en andere factoren kunnen de beslissing om al dan niet uit te rukken erg moeilijk maken. MeteoGroup helpt wegbeheerders genuanceerder strooien met behulp van netwerkverwachtingen. Een systeem dat in andere Europese landen al volop wordt toegepast. Netwerkverwachtingen is een systeem waarbij ge-

Netwerkverwachtingen

meenten, provincie en rijk nauwkeuriger kunnen bepa-

Gladheidverwachting is een ingewikkeld proces. “Be-

len welke routes wel of niet gestrooid moeten worden

halve het weer speelt ook de wegdektemperatuur een

om gladheid te voorkomen. Mark Alblas, account-ma-

grote rol”, verklaart Alblas. “Die temperatuur is afhan-

nager van MeteoGroup legt uit. “Nu werkt het meestal

kelijk van factoren als wegdekfundering, schaduw,

zo dat wegbeheerders op basis van onze gegevens,

bebouwing. Een brug is bijvoorbeeld vaak een koude

in combinatie met eigen gladheidmeldsystemen of

plek, omdat er geen ondergrond is die de ingestraalde

andere bronnen, besluiten tot totale strooiacties over

zonnewarmte vast kan houden. Op een weg die over-

te gaan. Onze gladheidmetereoloog bewaakt de meet-

schaduwd wordt door bomen, heb je te maken met

punten en de meteorologische gegevens en neemt

weinig zonlicht maar ook met minder uitstraling van

contact op met de gladheidcoördinator als het kritisch

warmte omdat de takken dat tegenhouden.”

wordt. Is dat het geval, dan worden meestal álle routes binnen een beheergebied gestrooid. Dat laatste is van-

Om die diversiteit in wegdekverschillen in kaart te

uit financieel en milieutechnisch oogpunt onwenselijk.

brengen, ontwikkelde MeteoGroup het systeem net-

Elke uitruk kost duizenden euro’s en het zout komt in

werkverwachtingen. Alblas: “Netwerkverwachtingen

het milieu terecht. Vooral bij twijfelgevallen, met tem-

betekent dat wij vooraf alle routes in het beheergebied

peraturen rond het nulpunt, kan het zijn dat bepaalde

nauwkeurig bestuderen. Dat doen we op twee manie-

routes wel glad worden, maar andere niet. In één enkel

ren. We verkennen de omgevingsfactoren, zoals scha-

beheergebied kunnen de wegdektemperatuurverschil-

duw en bebouwing en de ondergrond ofwel het ver-

len wel oplopen tot vier à vijf graden.”

schil in wegdektemperatuur. Dat laatste doen we met

Kaartje van de netwerkverwachting. In verschillende kleuren wordt de verwachte wegdekconditie per wegvak weergegeven. Een wegbeheerder kan per strooiroute bekijken of er gladheid in die route verwacht wordt.

GRAM | september 2014

een auto met een infraroodcamera op de trekhaak. Die

Netwerkverwachtingen is een logische en meer verfijn-

auto rijdt alle routes van het netwerk, op een moment

dere opvolger van ‘dynamisch strooien’. Alblas: “Enige

dat de wegdektemperaturen het meest verschillend

jaren geleden is er een samenwerkingsproject ‘dynami-

zijn. Dat wil zeggen bij koud, onbewolkt en windstil

sche gladheidbestrijding’ gestart om zowel de strooi-

weer. Op deze manier detecteer je de koude en warme

route als de zoutdosering variabel te maken. Uit dit

op het moment dat de verschillen het allergrootst zijn.

project is nu de netwerkverwachting voortgekomen.

Deze informatie wordt gebruikt bij het opstellen van de

Als extra hulpmiddel voor de gladheidcoördinator.

netwerkverwachtingen.”

Voordeel van het systeem is ook dat je beter gedekt bent tegen eventuele claims. Je staat juridisch sterker,

Om de omgeving in kaart te brengen, gebruikte Meteo-

omdat je goed beargumenteerd te werk bent gegaan.”

Group aanvankelijk een eigen auto met fisheyecamera op het dak. “Tegenwoordig doen we dat digitaal, via

Netwerkverwachtingen wordt in Nederland inmiddels

Streetview”, aldus Alblas. Door de twee datagroepen

door een paar wegbeheerders gebruikt. In landen als

te combineren (omgeving en wegdektemperatuur), kan

Zweden, Duitsland en Engeland draait het systeem al

MeteoGroup voor elk wegbeheergebied een gladheid-

jaren en op grotere schaal, volgens Alblas naar alle

verwachting per strooiroute opstellen. Alblas: “Met

tevredenheid. Volgens hem heeft het systeem vooral

netwerkverwachtingen heeft de gladheidcoördinator

nut voor wegbeheerders met een eigen gladheidmeld-

een duidelijk inzicht en kan hij besluiten veel selec-

systeem, maar noodzakelijk is dat niet. “Je kunt ook

tiever te strooien, dus bijvoorbeeld route A en C wel,

samenwerken met je buurgemeente bijvoorbeeld. Of

maar B niet. Het vraagt van hem wel een iets actievere

gebruikmaken van een meetpunt van de provincie.

opstelling uiteraard. Hij moet niet alleen beslissen óf

Maar de meerwaarde is het hoogst met een meetpunt

er uitgerukt wordt, maar ook waar. Een veel gebruikte

in je eigen gebied.” Voor meer info: www.gladheid.nl of

bruggenroute is al een goed voorbeeld van selectief

e-mail: m.alblas@meteogroup.com.

strooien, maar met de netwerkverwachtingen kunnen álle strooiroutes afzonderlijk beoordeeld worden.”

Tekst: Hetty Dekkers

Schuitemaker. Winterdienst in de volle breedte De oerdegelijke strooimachines van Epoke uit Scandinavië. Maar ook sneeuwploegen, zoutoplossers en sproeimachines: Voor de winterdienst in de volle breedte, leidt de weg naar Schuitemaker. Bovendien is Schuitemaker voor u continu op zoek naar innovatieve oplossingen, zoals onze nieuwe houten opslagsilo’s. Want alleen Schuitemaker biedt kwaliteitsmerken, een gevarieerd en compleet programma, doortimmerd advies en uitstekende service. Zegt u winterdienst, denk dan aan Schuitemaker!

Schuitemaker B.V. | Morsweg 18 - 7461 AG Rijssen - Holland Tel.: +31 (0)548 - 51 41 25 | www.sr-schuitemaker.nl

GRAM | september 2014

Zout verdienen 2 per m

Vacuümzout van AkzoNobel is vochtig en heeft een fijne korrelverdeling. Daardoor plakt het beter aan de weg dan andere soorten zout. Ofwel: per m2 minder strooien voor hetzelfde resultaat. Ook heeft vacuümzout van AkzoNobel een grotere korreldichtheid. Daardoor gaan er in één kubieke meter meer kilo’s wegenzout. Met dezelfde strooiwagen neemt u dus méér AkzoNobel vacuümzout mee dan ander zout. Gevolg: efficiëntere strooiacties. Er is immers minder zout nodig per m 2 voor het gewenste resultaat en bovendien rijdt u met één strooiwagen AkzoNobel vacuümzout méér kilometers. Kortom: lagere kosten per m2. Voor vragen: wegenzout@akzonobel.com Voor informatie: www.wegenzout.nl 10

GRAM | september 2014

AN_200932_260814

Het is tijd voor meer met minder!

PROGRAMMA 9:00 Inloop en koffie 9:30

Opening door de dagvoorzitter Reinier van den Berg, meteoroloog en weerman

9:45

Gladheidsbestrijding en de weersverandering Een korte terugblik op de afgelopen winterperiodes en een prognose van toekomstige weerscenario’s. Reinier van den Berg, MeteoGroup

10:15 Samenwerking in Gladheidbeheer De provincie Overijssel was een pionier in het vormgeven van de samenwerking tussen verschillende gladheidbeheerders. Wat zijn de ervaringen met deze samenwerking en hoe ziet de toekomst van samenwerking er uit? Nanning Bulthuis, Provincie Overijssel 10:45 Pauze 11:15 Gladheidsbestrijding op fietspaden Een tijd geleden was er na elke winter veel te doen over gladheidbestrijding op fietspaden. Dit leidde ook op het Gladheidbestrijdingscongres tot veel interactie. Inmiddels is de gladheidbestrijding op fietspaden aangepakt en fors verbeterd maar zijn we er al? Theo Zeegers, Fietsersbond 11:45 Gladheidbeheer in de stad Rotterdam Bereikbaarheid is voor de gemeente Rotterdam van groot belang. Wat betekent dit voor de gladheidbestrijding? Op welke wijze garandeert de gemeente ook in de winter de toegankelijkheid van alle voorzieningen? Peter Erkens, gemeente Rotterdam 12:15 Lunch 13:30 Themasessies Blok 1

Prestatie-inkoop bij gladheidbeheer De Gemeente Hellevoetsluis heeft recent het Gladheidbeheer Europees aanbesteedt via een functioneel bestek waarbij de resultaten en randvoorwaarden worden vastgelegd en aan de leverancier wordt overgelaten hoe daaraan invulling wordt gegeven. Wat betekent deze wijze van aanbesteden voor gladheidbeheer en wat zijn de ervaringen van de betrokken partijen bij de aanbesteding van de gemeente Hellevoetsluis? Sander Kruithof en Pieter Swerus namens gemeente Hellevoetsluis en Peter Roodijk, AEBI –Schmidt

Communiceren over gladheidbestrijding Elke wegbeheerder communiceert richting de burger en de weggebruiker over gladheid en gladheidbestrijding. In de provincie is het initiatief genomen om deze communicatie op elkaar af te stemmen. Naast een kernboodschap en een korte film is een toolkit ontwikkeld. Meer weten over de visie achter en de uitwerking van de gezamenlijke communicatie in de provincie Utrecht? Dan Bekker, gemeente Utrecht

14:15 Themasessies Blok 2 Meten is weten Over het belang van goede areaalgegevens, logistieke planning en capaciteitsberekeningen en de transitie van logistiek gedreven naar een informatiegedreven gladheidbestrijding. Hans Teeuwen, Gemeente Den Bosch en Dennis van Poppel, NMPO Contactloze gladheidsmelding Op de A50 bij Schaarsbergen wordt een pilot uitgevoerd met een contactloos gladheid-meldsysteem dat werkt met camera’s die boven en naast de weg worden geplaatst. De camera's meten relevante omgevingsfactoren als temperatuur en stroefheid van de weg. Wat zijn de ervaringen en is deze toepassing ook geschikt voor gemeentelijke wegen? De Firma Schuitemaker geeft een toelichting op de werking en de eerste resultaten. Schuitemaker 15:00 Themasessies Blok 3 Ontwikkelingen dooimiddelen Het belang van de juiste korrelgrootte en de nieuwste ontwikkelingen en ervaringen rondom pekelinstallaties. Stephan Dreijer, De Meerlanden en Sietze de Waard, Eurosalt Optimalisatie door het gebruik van netwerk- of routeverwachtingen In de huidige gladheidbewaking wordt tijdens strooiacties geen of nauwelijks onderscheid gemaakt tussen warme en koude weggedeelten. Met netwerkverwachtingen worden temperatuurvariaties van het wegdek in een beheersgebied in kaart gebracht. Hoe kan een wegbeheerder de gladheidsbestrijding verder optimaliseren met behulp van netwerkverwachtingen? Mark Alblas, MeteoGroup 15:45 Afsluiting en netwerkborrel

GRAM | september 2014

VAKWERK

Zorgen dat de wegen binnen zijn gemeente in orde zijn. Dat is kort samengevat de taak van Sander Kruithof (39). Hij is wegbeheerder en gladheidcoördinator bij de gemeente Hellevoetsluis. Een winter zonder sneeuw, vindt Sander maar niets. Hij houdt van extreme weersomstandigheden.

“Een winter zonder sneeuw vind ik een horrorwinter” Wat houdt je functie in?

Wat deed je hiervoor?

Als wegbeheerder laat ik weginspecties uitvoeren en ga

Ik was werkvoorbereider op het Ingenieursbureau van

ik over onderhoudsmaatregelen, bestekken en dergelij-

Spijkenisse. Sinds vier jaar werk ik nu voor Hellevoet-

ke. Ik zorg ervoor dat de wegen in orde zijn. Daarnaast

sluis. In mijn sollicitatiegesprek voor deze baan gaf ik

ben ik gladheidcoördinator. Dit biedt mij gelegenheid

al aan dat ik heel erg geïnteresseerd ben in het weer en

om op mijn werk actief bezig te zijn met mijn hobby.

gladheidbestrijding. Ik heb thuis in mijn tuin een weer-

Alles wat met het weer te maken heeft, heeft mijn inte-

station staan, houd me bezig met weersvoorspellingen,

resse. Met de taak van gladheidcoördinator ben je het

ga kijken als het ergens extreem weer is en maak daar

hele jaar zoet. In de winter heb je te maken met de uit-

foto’s van. Het weer is gewoon een hobby van me. Van

voering, in het voorjaar met de evaluatie. De rest van het

mijn huidige werkgever mocht ik een opleiding glad-

jaar ben je druk met het uitvoeringsplan, strooiroutes

heidcoördinator volgen bij CROW. Ik zat bij de eerste

bepalen, het strooimaterieel, de zoutvoorraad. En dan

lichting, want die opleiding was toen nog nieuw. Minder

natuurlijk nog de communicatie. Ik vind het belangrijk

dan de helft van de deelnemers slaagde meteen, ik zat

dat inwoners goed weten waar ze aan toe zijn, dus be-

daarbij. Ik ben echt heel blij met deze baan, vind het

moei ik me ook met de voorlichting. Zorgen dat de juiste

ontzettend leuk werk. Hellevoetsluis is een kleine ge-

informatie tijdig aanwezig is bij ons team Communicatie

meente, waar je werkt met een klein team en veel ver-

en het Klant Contact Centrum. Al met al ben ik het hele

antwoordelijkheid. Bij veel projecten ben je van begin

jaar met gladheidbestrijding bezig, naast mijn werk als

tot eind betrokken.

wegbeheerder.

GRAM | september 2014

De rubriek Vakwerk gaat over het vakmanschap en de bevlogenheid in de branche. In afval- en beheer van de openbare ruimte werken vele professionals, die hart hebben voor de ‘schone zaak’. Wat drijft hen in hun werk? En waarom doen zij dit werk graag en goed?

Waar heb je je sterk voor gemaakt, de afgelopen

Wat vind je het mooiste aan je werk?

jaren?

Dat je bij het hele project betrokken bent. En dat je alles

Een van de eerste taken waar ik als gladheidcoördinator

wat je doet, terug ziet in de buitenruimte. Ik werk bij

bij betrokken werd, is het opstellen van een beleidsplan.

een relatief kleine gemeente, met een klein team. Dat

Hellevoetsluis is een regiegemeente en ook de gladheid-

betekent dat je veel beslissingen zelf mag nemen. Als

bestrijding was al uitbesteed aan een aannemer. Die

wegbeheerder begint dat bij een inspectie en eindigt het

deed zijn werk hartstikke goed, maar we moesten toch

bij asfaltering. Alle stappen daartussen heb je zelf be-

toe naar een Europese aanbesteding. Dat is gelukt, met

geleid. Ik vind dat zo boeiend, dat ik vaak nog even ga

de oude aannemer als onderaannemer. In het kader van

kijken als er geasfalteerd of bestraat wordt. Bij gladheid-

verdere professionalisering hebben we de afspraken nu

bestrijding kan ik een stuk van mijn passie kwijt. Een

goed op papier staan. Heel bewust hebben we de in-

winter zonder sneeuw is voor mij een horrorwinter. Heb

vulling van het werk nu wat meer losgelaten. Voorheen

je flink geïnvesteerd en alles voorbereid, komt er niets!

bepaalden wij de details, dat laten we nu over aan de

Wat ik ook mooi vind aan mijn werk als gladheidcoör-

markt. We zeggen bijvoorbeeld dat een bepaald areaal

dinator, is helder en duidelijk communiceren. Zorg dat

in twee uur effectief behandeld moet zijn, met welke

mensen weten waar ze emmertjes zout kunnen krijgen,

bestrijdingsmethode (droog-/natzout of sproeien) en

waarom je in de woonstraten niet meer strooit, dat

hoeveel gram dooimiddel er per m2 aangebracht moet

scheelt een hoop gemopper. In Nederland zijn we best

worden. De aannemer kiest vervolgens zelf welk mate-

verwend. Ik zeg wel eens dat we aan gladheidbeheer-

rieel hij inzet en hoe hij de routes rijdt. Wij drukken op

sing doen, want helemaal voorkomen kun je het nooit.

de knop, maar de aannemer ontzorgt de gemeente in

Dat mogen mensen best begrijpen. En dat lukt het beste

de uitvoering. Op die manier benut je de kennis van de

als je duidelijkheid schept.

markt optimaal. Minder leuke kanten? Waar ik blij mee ben, is het gladheidmeldsysteem dat

Ik kan bijna niets bedenken. Nou vooruit, als ik een

we enkele jaren terug hebben aangeschaft. Dat systeem

week dienst heb gehad, als gladheidcoördinator met

meet op twee rijbanen en twee fietspaden de wegdek-

winterweer, ben ik er wel even klaar mee. Lange werk-

temperatuur. Na een infraroodmeting bleken de koudste

dagen, weinig slapen, dat is erg vermoeiend. Aan het

plekken zich op de fietspaden te bevinden en dat was

eind van zo’n week ben ik doodop. Dan heb ik vooral

best verrassend. In ons uitvoeringsplan houden we daar

behoefte aan doorslapen, zodat ik het van me af kan

nu rekening mee. We hebben enkele grote scholen bin-

laten glijden.

nen onze gemeente, die zorgen voor veel fietsverkeer. Het gladheidmeldsysteem (gms) is een waardevolle aan-

Wat zou er beter kunnen?

vulling. Samen met de gegevens van onder meer Meteo

Ik mag zelf niet klagen, maar bij veel andere gemeenten

Group kunnen we nu heel nauwkeurig bepalen wanneer

merk ik dat de functie gladheidcoördinator er maar een

we in actie moeten komen. En dan rijd je dus minder

beetje bij hangt. Het is vaak geen volwaardige functie,

vaak onnodige strooiroutes. Sinds het gms operationeel

waar voldoende uren voor zijn vrijgemaakt. Dat mag

is, hebben we 20 tot 25 procent minder strooiacties ge-

van mij wel veranderen. Als je dit werk goed wil doen,

had dan tijdens andere winters met vergelijkbare om-

moet je er het hele jaar structureel tijd aan besteden.

standigheden. Dat zijn mooie stappen vooruit. Waar let je op in je vrije tijd? Draai je ook zelf diensten als het glad is?

Op alles eigenlijk. Als ik op de snelweg rijd en er komt

Jazeker. Eens in de paar weken ben ik aan de beurt. Als

een strooiwagen van Rijkswaterstaat aan, dan vraag ik

ik dienst heb, bekijk ik alle weerkaarten en houd ik de

me meteen af of het nodig is of niet. En ik kijk altijd en

website van Meteo Group voortdurend in de gaten. ’s

overal of er zout ligt. Maar ook in Hellevoetsluis houd

Avonds of ’s nachts maak ik buiten nog even een rondje,

ik alles in de gaten als wegbeheerder. Ik woon in Helle-

om te kijken wat het weer doet. Al heb je nog zoveel ge-

voetsluis en ik ben superkritisch op alles wat niet goed

gevens tot je beschikking, het blijft toch ook een kwes-

schoon of kapot is. Zie ik een losse stoeptegel of een

tie van gevoel. Wanneer beslis je wel of niet uit te ruk-

scheef paaltje, dan heb ik de neiging dat meteen te no-

ken, dat is een moeilijk moment. Je staat er alleen voor

teren. Het lukt me niet om dat los te laten.

en moet een belangrijke keuze maken. Ik hoor dat ook van andere gladheidcoördinatoren: het blijft een lastige afweging, maar dat maakt het juist leuk en spannend.

Tekst: Hetty Dekkers

GRAM | september 2014

Excellent zout

voor onze afnemers

Esco is al jaren lang een betrouwbare partner voor industrie, handel en overheden. Wij kennen onze afnemers en de hoge eisen die zij stellen aan onze producten, kwaliteit en processen. Het in ons gestelde vertrouwen maakt ons trots en tot een van de belangrijkste zoutproducenten in Europa.

Esco Strooizout is een bijzonder effectieve mix van fijne en grove zoutkristallen. De fijne kristallen hebben een onmiddellijk dooi-effect, de grovere kristallen garanderen het vereiste langdurige effect bij dikkere lagen ijs en sneeuw. Esco is uw totaalleverancier voor vacuüm zout, steenzout en gezuiverde pekel. frisiazout.nl

Frisia Zout B.V. | Lange Lijnbaan 15 | 8861 NW

Harlingen | T 0517- 492499 | E info@frisiazout.nl

Nilfisk Outdoor Division The leader in compact outdoor cleaning

DE MARKTLEIDER IN COMPACTE WINTERDIENSTMACHINES

City Ranger 3500

Onze lijn multifunctionele Rangers staat klaar om uw winterdienst taken uit te voeren. Een compleet assortiment van duurzame en professionele werktuigen is beschikbaar. Krachtige machines met standaard 4WD uitgerust met de juiste werktuigen voor uw werkzaamheden garanderen een optimaal werkresultaat. – informeer naar de mogelijkheden bij uw lokale dealer. • Krachtige machines voor efficiënte gladheidsbestrijding • Sneeuwruimen en gladheidbestrijding in één arbeidsgang. • Compacte machines met kniksturing garanderen uitstekende wendbaarheid en inzet op krappe locaties • De machinist heeft een perfect zicht op de werktuigen en goed zicht rondom tijdens werkzaamheden. • Kan alle soorten sneeuw aan – een rolbezem om tot op de ondergrond te reinigen, of verschillende sneeuwschuivers en –ploegen om diepe sneeuw te verwijderen. • Snelle en eenvoudige wisseling van de werktuigen om de machine aan te passen aan andere werkzaamheden

Park Ranger 2150

City Ranger 2250 Al onze Rangers kunnen eenvoudig uitgerust worden met andere werktuigen om de machine ook in andere jaargetijden in te kunnen zetten. Nilfisk-Advance B.V. Versterkerstraat 5 NL-1322 AN Almere T. +31 (0)36 5460700 F. +31 (0)36 5235148

www.nilfisk-outdoor.nl

GRAM | september 2014

NVRD Benchmark gladheidbeheer De benchmark Gladheidbeheer van de NVRD leidt tot verrassende inzichten in de aanpak en uitvoering van het gladheidbeheer in gemeenten. De benchmark wordt dit jaar voor de eerste keer uitgevoerd met ruim 40 deelnemers en is nog in volle gang. In dit artikel volgen de eerste tussenresultaten. De NVRD benchmark Gladheidbeheer is een netwerk waarin de deelnemers inzicht krijgen in hun eigen prestaties op het terrein van gladheidbeheer in relatie tot anderen. Dit inzicht is de basis voor bijeenkomsten waarin gezamenlijk de overeenkomsten en verschillen worden geanalyseerd en waarin kennis en ervaringen met elkaar worden gedeeld. Aan de benchmark doen ruim 40 organisaties mee; gemeenten met een eigen dienst, gemeenten die het gladheidbeheer hebben uitbesteed en overheidsgedomineerde bedrijven met gladheidbeheer in hun takenpakket. De benchmark is gericht op de volgende prestatiegebieden of thema’s: beleid, resultaat kosten en organisatie en aanpak. De deelnemers leveren gegevens aan over deze prestatiegebieden, op basis waarvan rapportages worden opgesteld die in bijeenkomsten worden besproken en geanalyseerd. Deze bijeenkomsten zijn de basis voor een waardevol netwerk dat ook buiten de benchmark om tot veelvuldige contacten leidt. De deelnemers ontvangen aan het eind van de benchmark een rapportage waarin hun eigen prestaties zijn afgezet tegen de prestaties van andere deelnemers. Naast deze individuele rapportages en een waardevol netwerk levert de benchmark inzicht in de stand van zaken van het gladheidbeheer in Nederland.

Zachte winters

vergeleken. Uit de benchmark blijkt dat de gemiddelde

De benchmark is gericht op de winterperiodes 2012-

uitruktijd 45 minuten is en de gemiddelde strooitijd 165

2013 én 2013-2014. De afgelopen winters waren

minuten. Preventief strooien en het verruimen van de

zacht. De benchmarkdeelnemers zijn in de winter van

richttijden zijn opties om kosten te besparen.

2012-2013 gemiddeld 47 keer uitgerukt. In de winter van 2013-2014 bedroeg het aantal uitrukken daaren-

Het aantal klachten en meldingen is gerelateerd aan de

tegen gemiddeld ‘slechts’ 11. Veruit het grootste deel

zwaarte van de winter. In de winter 2012-2013 bedroeg

van de acties was preventief. In het aantal dagen glad-

het gemiddeld aantal klachten en meldingen ruim 100,

heid en acties is duidelijk sprake van een regionale

terwijl het gemiddeld aantal klachten en meldingen in

spreiding. In de Benchmark wordt hiermee rekening

de zachtere afgelopen winter slechts 10 was. Het gemid-

gehouden door de resultaten per regio te presenteren.

deld aantal (toegewezen) schadeclaims in de afgelopen winters was te verwaarlozen. De inwoner wordt tenslot-

Beleid op orde

te steeds meer betrokken bij het gladheidbeheer. In bijna

Eén van de thema’s binnen de benchmark is het gladheidbeleid. Op een enkele uitzondering na beschikken alle deelnemers over een actueel gladheidbestrijdingsplan dat in het merendeel van de gevallen door de gemeenteraad is vastgesteld. Ook vindt bijna bij iedereen een evaluatie plaats van de afgelopen winterperiode. Op een paar uitzonderingen na, gaan de deelnemers in hun gladheidbeleid uit van een maximaal aantal meters tot een gestrooide weg. Gemiddeld is deze afstand bijna 340 meter, met een spreiding tussen 250 meter en 650 meter. Foto: Paul Lagram

De variatie in het opnemen van voorzieningen als scholen, ziekenhuizen en OV-routes in het gladheidbestrijdingsplan is groot. Bijna alle deelnemers hebben ziekenhuizen, bandweer, GGD en OV-routes opgenomen in hun routes. Voor bedrijventerreinen en winkelgebieden ligt dit beduidend lager. Ook zijn de gehanteerde richttijden

GRAM | september 2014

alle gemeenten worden inwoners geﾃｯnformeerd en in

uit verschillende functies betrokken is bij de gladheid-

ruim de helft van de gemeenten worden zoutbakken en

bestrijding. Het aantal gladheidcoﾃｶrdinatoren varieert

strooimiddelen ter beschikking gesteld. Informeren van

van 1 tot 10 personen en ook het aantal betrokkenen

inwoners gebeurt steeds meer via Twitter.

in de uitvoering varieert van 5 tot 95. Dit heeft uiteraard te maken met het verzorgingsgebied, maar ook

Kosten

met keuzes in de uitvoering zoals het aantal ploegen.

Een belangrijk onderdeel van de benchmark zijn de

De arbeidstijdenwet, en hoe hiermee om te gaan in de

kosten. Hoewel deze gegevens momenteel nog onder-

winterperiode, is een belangrijk gespreksonderwerp in

werp zijn van gesprek, kunnen al voorzichtige conclu-

de benchmarkbijeenkomsten. Andere gespreksonder-

sies worden getrokken. De gemiddelde totale begrote

werpen binnen dit thema zijn de inzet van hoeveelheid

kosten zijn bijna 5 euro per inwoner. De variatie in de

en type materieel, de wijze van gladheidbestrijding op

kosten tussen de benchmarkdeelnemers is beperkt. De

de verschillende type wegen (ongeveer 70 procent nat-

daadwerkelijke gerealiseerde kosten lagen in de win-

zoutstrooien op hoofd- en secundaire wegen en bijna

terperiode 2013-2014 gemiddeld onder en in de win-

20 procent sproeien op fietspaden), het type en ge-

terperiode 2012-2013 boven dit bedrag. Het is nog te

bruik van dooimiddelen, de hoeveelheid dooimiddel in

vroeg om conclusies te trekken over de onderverdeling

opslag en de contractering van dooimiddel en het al

van deze kosten in personeel, materieel, dooimiddel en

dan niet hanteren van gladheidmeetsystemen

ondersteuning. Benchmark 2015 Organisatie en aanpak

De benchmark 2014 wordt momenteel afgerond. Vol-

De variatie in de uitvoering als het gaat om welke taken

gend jaar voert de NVRD opnieuw een benchmark

zelf worden uitgevoerd en welke taken zijn uitbesteed

Gladheidbeheer uit. Interesse in deelname? Neem con-

(zelf of uitbesteed) binnen de deelnemersgroep is

tact op met Bas Peeters, e-mail peeters@NVRD.nl of tel.

groot. Dit geldt ook voor het aantal personen dat van-

088-377 0014.

Gemiddeld kosten per inwoner (Euro)

Gemiddeld aantal acties per winterperiode

60 Gemiddeld aantal acties per winterperiode 60 50 50 40

17 17

40 30

17 17

Curatief Reeks2 Preventief Reeks1 Curatief Reeks2

30 20 20 10

32 32

10 0 0

Preventief Reeks1

32 32 3 3 10 3 10 3

Winter Winter2012/2013 2012/2013 1

102013/2014 10 Winter Winter 2013/2014 2

Winter Winter2012/2013 2012/2013 1

Winter Winter 2013/2014 2013/2014 2

GRAM窶ポ窶ピeptember 2014

Afvalconferentie 2014 30 oktober van 12.30 tot 19.00 uur in Antwerpen De Afvalconferentie 2014 heeft dit jaar een grensoverschrijdend karakter. De Afvalconferentie wordt voor het eerst gezamenlijk georganiseerd door en voor Nederland en Vlaanderen. Scoren, vergelijken en leren daar gaat het tijdens deze Afvalconferentie om. ‘Wat kunnen Nederland en Vlaanderen van elkaar leren?’ We starten plenair met de Benchmark: landsdelen worden vergeleken. Diverse partijen uit de afvalbranche geven hun visie op de verschillen en de lessen die we hieruit kunnen leren. Parallelsessies staan centraal in het middagprogramma: 1. Marktplaats; gemeentelijke best practises, Nederland en Vlaanderen, 2. Markt & Overheid, 3. Producentenverantwoordelijkheid, 4. Europees beleid,

Noteer r 30 oktobe w alvast in u agenda

5. Grensoverschrijdende samenwerking en Financieel beleid. Tijdens deze sessies kunt u kennis opdoen, delen en mee discussiëren over onderwerpen die het beleidsterrein raken waarin u actief bent. Op vrijdag 31 oktober heeft u van 9.00 tot 13.30 uur de mogelijkheid om deel te nemen aan een excursie. U kunt kiezen uit de volgende excursies: • Recyclingtour: Umicore Hoboken, Umicore Precious Metals Refining en Indaver Willebroek, PMD-sorteerinstallatie. • Haventour: tour door de Antwerpse haven. Voor meer informatie en aanmelden, kijk op www.afvalconferentie.nl

GRAM | september 2014

Close-Up

‘Goed zicht op wat er met kleding gebeurt’ Zaken als textielinzameling wil je in je gemeente goed geregeld hebben. Zonder vervelende verhalen achteraf, over financiële missers of dubieuze verwerking. Curitas is voor veel gemeenten een betrouwbare partner. Het inzamelbedrijf voor gebruikte textiel laat het liefst geen vezel verloren gaan. “Wij zijn onderdeel van Boer Groep”, verklaart communicatiemedewerker Elisa Bes van Curitas. “Boer Groep heeft drie eigen sorteerbedrijven in Nederland, waar al onze textiel naartoe gaat. Dat betekent dat we goed zicht hebben op wat er met de kleding gebeurt.” Met 4500 ton ingezameld textiel per jaar is Curitas één van de grotere spelers op de binnenlandse markt. “Gemeenten kloppen graag bij ons aan, omdat we een betrouwbare partner zijn én altijd maatwerk leveren”, aldus Bes. “We denken mee over de juiste inzamelmethode, ondersteunen gemeenten met voorlichtingscampagnes en dergelijke. De best practice in de ene gemeente kan zomaar ongeschikt blijken voor de andere. Dat hangt af van veel lokale factoren, zoals hoogbouw en infrastructuur. Wij nemen al die facetten onder de loep en adviseren gemeenten over de voor hen meest geschikte inzamelmethode. Maatwerk dus.” Eigen sortering Omdat Curitas het ingezamelde textiel bij zusterbedrijven laat sorteren, weet het bedrijf precies waar alles blijft én hoe het verwerkingsproces verloopt. Bes: “De kleding ondergaat eerst een voorsortering, waarbij gekeken wordt om welk kledingstuk het gaat. Broeken, shirts, truien enzovoort worden gescheiden en gaan naar aparte stations. In de nasortering, de tweede fase, wordt elk kledingstuk bekeken op kwaliteit. Is het nog draagbaar of is het geschikt als recyclingstroom? Uiteindelijk, als het hele proces is afgerond, houd je zo’n vierhonderd fracties over.” Slechts een klein deel is volgens Bes ongeschikt voor recycling en moet afgevoerd worden als restafval. “Dan gaat het meestal om een zak afval die in de kledingcontainer is geworpen. Of kleding die sterk vervuild is met olie, daar kun je niets meer mee.” De uitgesorteerde fracties gaan vervolgens de hele wereld over. Volgens

terwijl de kwaliteit met meer textiel uit restafval zal

Bes is ongeveer de helft van de ingezamelde hoeveelheid textiel

afnemen.”

herdraagbaar. “Deze fractie gaat voornamelijk naar landen in Afrika en

Curitas oriënteert zich ook op social return. “Onze

Oost-Europa. De andere helft wordt gerecycled, waarbij we voortdurend

fijnsortering is een vakkundig proces, waarvoor

op zoek zijn naar innovatieve, duurzame technieken. Zo kunnen er al

een behoorlijke opleiding vereist is. Dat werk is

spijkerbroeken gemaakt worden van deels gerecycled denim. Andere

niet geschikt voor mensen met een afstand tot de

weefsels dienen als grondstof voor ondertapijt, isolatiemateriaal.

arbeidsmarkt”, helpt Bes een fabeltje de wereld uit.

Wollen truien laten we overigens al veertig jaar ontrafelen door een

“Maar voor andere taken, zoals hulp bij de inzameling

Europese partner, die er nieuwe wol van maakt. Duurzaamheid zit in

of eenvoudige sorteertaken, werken we al langer

ons bedrijfs-dna, dat zal nooit veranderen”, lacht Bes.

samen met sociale werkplaatsen. In de toekomst gaan we dat aantal werkplekken verder uitbreiden. Zodat we klaar zijn voor de participatiemaatschappij.”

Green Deal Actuele ontwikkelingen zorgen ook bij Curitas voor continue uitdagingen. “Boer Groep neemt deel aan de Green Deal Textielinzameling. Er is

De sorteerbedrijven van Boer Groep zijn gecertificeerd

berekend dat nog steeds 140 miljoen kilo textiel in het restafval

door TUV. Curitas en de sorteerbedrijven hopen eind

verdwijnt. Dat is maar liefst het dubbele van de 70 miljoen kilo die in

dit jaar het certificeringstraject voor ISO 14001 en

Nederland gescheiden wordt ingezameld. De partners van Green Deal,

OHSAS 18001 af te ronden.

overheid en bedrijfsleven, willen daar samen iets aan doen. Maar een spanningsveld is wel dat de inzamelvergoedingen momenteel stijgen,

GRAM | september 2014

Inl. www.curitas.nl

Tekst: hetty Dekkers

nieuws Tekst: Bas Peeters Sectorplan extra werkgelegenheid

scoren, vergelijken en leren, zullen op 30

we voorzitter van de commissie Com-

Eind juni heeft de NVRD samen met het

oktober de Nederlandse en de Vlaamse

municatie. Esther gaat namens de NVRD

O&O fonds van de WENB een sectorplan

beleidprestaties aan de orde komen. Ook

ook deelnemen aan het Landelijk Afval

ingediend bij het Ministerie van Sociale

wordt de Benchmark tussen Nederlandse

Communicatieoverleg. Mark Veenhuizen

Zaken en Werkgelegenheid. Het sector-

en Vlaamse afvalbedrijven gepresenteerd

van de gemeente

plan beschrijft de kansen voor het cre-

en zullen CEO’s van de grotere afvalbe-

nieuwe voorzitter van de redactiecom-

ëren van extra werkgelegenheid. Een

drijven, die ook grensoverschrijdend

missie GRAM. Hij neemt het stokje over

goedgekeurd plan maakt het mogelijk

werken, hierover discussiëren. Inschrij-

van Rob Schram.

dat projecten waarmee banen worden

ven kan op www.afvalconferentie.nl

gecreëerd,

worden

Apeldoorn wordt de

meegefinancierd

door het ministerie. Zodra meer bekend

Benchmarks in eindfase

is over de eventuele acceptatie van het

De drie Benchmarks Gladheid, Afval en

NVRD-agenda

sectorplan volgt meer informatie. Inl. Ilse

Schoon die de NVRD (mede-)organiseert

September

van der Grift: vandergrift@nvrd.nl

naderen de eindfase. In september en

16 Cie. Beheer Openbare Ruimte

oktober worden nog benchmarkbijeen-

17 Regiobijeenkomst Zuid-Holland

Masterclasses voor bestuurders

komsten georganiseerd waarin de pres-

18 Stuurgroep Open Standaarden

en raadsleden

taties en vergelijkingen rondom kosten

18 Commissie- en regiovoorzitters

In de maanden september, oktober

centraal staan. Na oplevering van de

22 Cie. Inzameling & Recycling

en november organiseert de NVRD

eindrapportages zal er per Benchmark

24 Regiobijeenkomst Noord-Holland

op diverse locaties in het land mas-

ook een algemene analyse worden gepu-

25 Benchmarkbijeenkomst huishoude-

terclasses voor (nieuwe) bestuurders

bliceerd die voor iedereen beschikbaar

en raadsleden. De masterclasses gaan

komt. Voor meer informatie – bijvoor-

25 Bestuursvergadering

over afvalbeheer en het beheer van de

beeld over deelname aan de volgende

26 Cie. Opleiden & Professionaliseren

openbare ruimte en gaan vooral in op

Benchmarkronde in 2015 - kunt u con-

29 Masterclass raadsleden Roosen-

beleid, organisatie en financiën. De

tact opnemen met:

data en locaties zijn te vinden op de

Ismael Morales Ronden: morales@nvrd.nl

lijk afval

daal, Saver 30 Masterclass raadsleden Alkmaar, HvC

website van de NVRD. Daar kunnen deelnemers zich inschrijven.

Samenwerking met Stadswerk

www.nvrd.nl

De NVRD en Stadswerk maken werk

Oktober

van de samenwerking door het geza-

1 Masterclass raadsleden Winterswijk,

VANG

menlijk aantrekken van een tijdelijke

Rova

De NVRD werkt samen met Rijkswa-

beleidsadviseur. De beleidsadviseur

2 Bestuursvergadering regio zuid

terstaat aan het inrichten van een pro-

zal zich voor beide verenigingen on-

2 Bestuursvergadering regio Midden

grammabureau voor een uitvoerings-

der andere gaan bezighouden met

3 Benchmarkbijeenkomst Gemeente

programma Van Afval Naar Grondstoffen

projecten en activiteiten op het ge-

7 Redactiecommisie GRAM

Huishoudelijk afval (VANG). Het program-

bied van groen(beheer) in de leefom-

7 Stuurgroep Open Standaarden

mabureau moet gemeenten de komende

geving, burgerparticipatie en Social

9 Themabijeenkomst Mens staat

jaren ondersteunen bij het

realiseren

Return. Stadswerk en NVRD hebben

centraal

van meer recycling. Het uitvoeringspro-

al langere tijd overleg over verdere

gramma wordt opgezet op het verzoek

samenwerking. Het gezamenlijk aan-

van het ministerie I&M en is gericht op

trekken van een beleidsadviseur is

Agenda

het realiseren van de doelstelling van 75

een hiervan een mooi resultaat.

September 18 Inspiratiebijeenkomst:

procent hergebruik. Nieuwe commissievoorzitters

Zwerfafval omdenken naar Schoon

'Wij scoren beter'

Het bestuur van de NVRD heeft inge-

30 Bijeenkomst zwerfafval in water/

De Afvalconferentie 2014 zal worden

stemd met de voordracht van twee nieu-

plastic soep

georganiseerd samen met de Vlaamse

we commissievoorzitters. Esther Bout

zusterorganisaties. Onder het motto:

van de gemeente Amsterdam is de nieu-

GRAM | september 2014

Afvalstakingen beloond De ambtenaren van de reinigingsdiensten in Amsterdam, Groningen en Utrecht hebben de kolen uit het vuur gehaald. Dankzij hun driedaagse staking in juni, rolde er midden juli plotseling een CAO* voor alle gemeenteambtenaren uit de bus. Meer werk, minder regels en een beetje meer geld zijn de resultaten van de afvalstaking. De beelden van de staking van de gemeentelijke af-

wanklanken op de staking te noteren. Donderdag to-

valdiensten in Amsterdam haalden alle kranten en te-

gen de stakers weer aan het werk en in korte tijd waren

levisiejournaals. Op 16, 17 en 18 juni werd nergens

de vuilnisstapels opgeruimd.

in Amsterdam het vuil opgehaald. Het was de schitterende junimaand van het wereldkampioenschap

Eisen

voetbal. Mensen keken massaal naar de wedstrijden

Mede naar aanleiding van de staking gingen de vak-

in cafés, die door het mooie weer grote schermen op

bond AbvaKabo en Vereniging Nederlandse Gemeenten

straat plaatsten. Overal opgestapelde vuilniszakken als

(VNG) vijf dagen later weer aan de onderhandelingsta-

gevolg van de driedaagse staking. Kraaien en duiven

fel zitten. Achtergrond van de onvrede onder ambte-

pikten de zakken aan flarden. Soortgelijke taferelen

naren is dat zij sinds het begin van 2013 zonder CAO

speelden zich af in Groningen en Utrecht, waar de af-

zitten. Het overleg hierover tussen de beide partijen

valmedewerkers van de reinigingsdiensten op dezelfde

liep meerdere keren vast op de looptijd van de CAO,

drie dagen het werk neerlegden.

het behoud van koopkracht en de flexibilisering van de arbeid. De AbvaKabo eist ‘meer respect en waardering’,

Gladjes

onder meer door het behoud van de rechtspositie van

Hoewel het afval na enkele dagen behoorlijk begon te

ambtenaren. Op het VNG-congres in juni in Hendrik-

stinken en er her en der gemopperd werd op de sta-

Ido-Ambacht werden deze eisen nog eens kracht bijge-

kers, heeft Riny de Jonge, beleidsmedewerker van af-

zet met een manifestatie. De bond vindt dat gemeen-

valdienst van Amsterdam geen bijster negatieve reac-

ten meer moeten investeren in scholing en begeleiding

ties van het publiek ontvangen. “Als er ergens sprake

en in het behoud van een sociaal vangnet. Bovendien

was van ongedierte als ratten of wanneer het op an-

moeten er meer banen voor jong en oud komen, moet

dere plaatsen uit de klauwen begon te lopen, zijn we

minder werk worden uitbesteed, de loopbaanmoge-

direct met wagentjes langsgekomen.” De Jonge stond

lijkheden versterkt en moet ‘onzeker werk’ worden

zelf ‘vierkant achter de actie’. “De afvalmensen zetten

teruggedrongen. Maar misschien wel de belangrijkste

zich niet alleen in voor hun eigen belang, maar ook

eis behelst de koopkracht. De bond eist 5,5 procent

voor alle 165 duizend gemeenteambtenaren.” Dat de

loonsverhoging voor twee jaar.

afvalstaking gladjes verliep, komt ook door de goede samenwerking tussen de stadsdelen. “Van tevoren

Onhaalbaar

stond al vast dat op de donderdag na de staking het

Dat laatste vindt onderhandelaar Roel Cazemier, tijde-

afval weer overal zou worden opgehaald.”

lijk voorzitter van de werkgeversdelegatie van de VNG onhaalbaar. “Vijfeneenhalf procent loonsverhoging

Riny de Jonge: “De afvalmensen zetten zich niet alleen in voor hun eigen belang, maar ook voor alle 165 duizend gemeenteambtenaren.”

over 2013 en 2014 is niet realistisch”, zei hij. De VNG is het wel eens met de constatering van de stakers dat de gemeentelijke arbeidsmarkt op slot zit, de instroom van jongeren gering is en de vergrijzing onder ambtenaren allengs toeneemt. Dit alles speelt zich af in een tijd met teruglopende financiële middelen en meer verantwoordelijkheden voor de gemeenten, zoals de WMO, aldus VNG. Toch was er binnen drie weken plots een akkoord. Op 14 juli sloten VNG en AbvaKabo een principeovereenkomst, dat in september in een zoge-

Om de vier grote markten in Amsterdam op donder-

heten ledenraadpleging door leden van de VNG moet

dagochtend direct goed van start te laten gaan, hebben

worden goedgekeurd. Ambtenaren hebben straks een

de afvalmedewerkers zelf besloten daar op woensdag-

CAO van 1 januari 2013 tot 1 januari 2016. De sala-

avond laat, nog na de voetbalwedstrijd, het afval op te

rissen worden per 1 oktober met 1 procent verhoogd

halen. “Het straatbeeld was direct toonbaar doordat ze

en per 1 april 2015 krijgen de gemeenteambtenaren

op donderdagochtend om vijf uur de markt zijn gaan

er vijftig euro per maand bij. Voor de vrijwillige brand-

schoon vegen.” Ook in de andere steden vallen geen

weer betekent deze laatste loonsverhoging een toe-

GRAM | september 2014

name van de vergoeding met 1,4 procent. Bovendien krijgen alle 165 duizend ambtenaren in oktober dit jaar een eenmalige uitkering van 350 euro. Al met al is dit veel minder dan de 2,75 procent voor 2013 en 2,75 procent voor 2014, waar de ambtenarenvakbond eerder op hamerde.

Fred Bos: “Het is mooi dat de VNG nu onderkent dat ‘structureel werk door structurele mensen’ moet worden uitgevoerd.”

Meer mensen aan het werk Het akkoord bevat ook concrete afspraken om minimaal 1500 jongeren aan het werk te helpen. Ook zijn er afspraken gemaakt over het bieden van kansen aan

Kolen uit het vuur

mensen met een arbeidsbeperking. Per 31 december

Net als Riny de Jonge in Amsterdam meent hij dat ‘de

2015 moeten hier 630 banen voor zijn geschapen.

vullismannen’ de kolen uit het vuur hebben gehaald.

Hiervoor is een sectorplan ingediend bij het Ministerie

Waarom juist de afvaldiensten? “De actiebereid is in

van Sociale Zaken. Daarmee kunnen gemeenten cofi-

deze sector van oudsher groot”, analyseert Bos. “Ze

nanciering aanvragen, aldus de uitleg bij het nieuwe

zijn traditioneel beter georganiseerd dan pakweg de

CAO-akkoord.

gemeentesecretarissen. Het vakbond denken is waar-

Abstracter zijn de afspraken die in het nieuw ‘belo-

schijnlijk ook meer levendig doordat ze minder ver-

ningshoofdstuk’ staan. Het salaris wordt voortaan voor

dienen. We zetten hen als vakbond bovendien graag

alle ambtenaren volgens de nieuwe regels bepaald. De

voorop bij manifestaties en stakingen omdat hun ac-

vereenvoudigde regelgeving maakt het mogelijk dat

ties goed zichtbaar zijn”, aldus Bos, die net als De Jon-

ambtenaren switchen van baan of woonplaats. Het

ge weinig negatieve reacties van burgers of midden-

nieuwe beloningshoofdstuk is ook bevorderlijk voor

standers heeft vernomen. Hij zegt dat de afgesproken

het aangaan van samenwerkingsverbanden tussen ge-

beperkingen van de inhuur van werk, tijdelijk werk en

meenten. Dat laatste is een niet onbelangrijk onder-

payroll-constructies (waarbij de gemeente geen men-

werp op het gebied van gemeentelijke afvaldiensten.

sen meer in dienst heeft en al het werk bij bureaus inhuurt) goed nieuws zijn voor de werkgelegenheid en

Rust

rechtszekerheid van de gemeenteambtenaren. “Payroll-

VNG noemt het akkoord evenwichtig. Het zorgt met

constructies zie je overal opduiken. Zowel bij afvaldien-

een looptijd van drie jaar bovendien voor ‘de nodige

sten, groen en wegen als bij grote projecten waarvoor

rust’, aldus VNG. Ook bij AbvaKabo overheerst de te-

managers van buiten worden ingehuurd en soms jaren

vredenheid over het akkoord, al zijn vooral de loonei-

van project naar project zwerven. Ze hebben daardoor

sen allerminst ingewilligd. “Dat klopt”, zegt bestuurder

nauwelijks een opbouw van hun pensioen en hun ar-

Fred Bos, “maar meer zat er gewoon niet in. Ik wil er

beidsvoorwaarden zijn evenmin goed ontwikkeld.” Er

wel op wijzen dat de vuilnismannen en de mensen die

komt een onderzoek in welke sectoren hier het meest

in het groen werken doorgaans het minst verdienen.

sprake van is. Bos: “Het is mooi dat de VNG nu on-

Daar is een opslag van 50 euro per maand en een een-

derkent dat ‘structureel werk door structurele mensen’

malige uitkering van 350 euro wel degelijk een sub-

moet worden uitgevoerd.”

stantiële loonsverhoging, aldus Bos. Hij benadrukt bovendien dat het voor zover bekend de eerste keer is

Tekst: René Didde

in de geschiedenis van de gemeentelijke CAO dat er

* Het gaat in dit artikel om de CAO voor gemeenteambtenaren. Daarnaast kent de branche nog twee CAO’s: CAO WENb en CAO Transport en Logistiek Nederland.

sprake is van een nominale loonsverhoging.

GRAM | september 2014

Minder afval door pre-circulair consumentengedrag Door andere keuzes te maken bij de aanschaf van producten (geen, minder of andere producten) kan de totale hoeveelheid producten binnen een huishouden met een derde verminderen. Dit hoeft niet te leiden tot een andere manier van leven. Door andere keuzes in de aanschaf van produkten ontstaat minder afval, waardoor er ook minder gerepareerd, hergebruikt, gerecycled of weggegooid hoeft te worden. Dankzij pre-circulaire gedrag vermindert de hoeveelheid afval met tientallen procenten en worden kosten bespaard. Gemeenten die werk willen maken van afvalpreventie bij huishoudens zullen hiervoor nieuwe (verleidings) technieken moeten gebruiken. In 2013 gooide de gemiddelde Nederlander 500 kilo-

komen. Hergebruik en vooral ook recycling spelen hier-

gram afval weg. De bedoeling is dat in 2015 hiervan 65

bij een voorname rol. Wat echter wordt verwaarloosd,

procent wordt gerecycled en in 2020 zelfs 75 procent.

is het preventie-effect van aangepaste consumptie

Op dit moment wordt van het Nederlandse huishou-

door minder of alternatieve producten aan te schaffen.

delijk afval gemiddeld 52 procent gescheiden ingeza-

Het betreft hier preventie voor de aanschaf in plaats

meld, wat een recyclingspercentage van 47 procent

van preventie voor het afdanken. Omdat dit gebeurt

oplevert.

voordat de goederen en producten in de circulaire economie worden losgelaten, noemen we het pre-circulair.

In het Nederlandse afvalbeleid staat de circulaire eco-

Het effect van pre-circulair consumentengedrag is dat

nomie centraal, waarbij de nadruk wordt gelegd op:

de aangeschafte hoeveelheid producten minder wordt

het zo lang mogelijk voorkomen dat goederen die de

en/of uit andere producten of diensten gaat bestaan.

mensen al in hun bezit hebben, in de afvalzak terecht

Als gevolg hiervan komen kleinere hoeveelheden afval in de biologische en technische kringlopen terecht. Dit pre-circulaire effect is substantieel en verdient veel

Bron: Stoverfoto, Nationale Beeldbank

meer (overheids) aandacht. In dit artikel volgt aandacht voor de stimulerende rol die gemeenten kunnen spelen bij het bevorderen van pre-circulair gedrag bij inwoners. Ook wordt ingegaan op de vele praktische mogelijkheden voor pre-circulair gedrag die nu al bestaan, het effect dat deze mogelijkheden kunnen hebben op de hoeveelheid huishoudelijk afval en de processen die dit pre-circulaire gedrag mogelijk maken en stimuleren. Pre-circulair consumentengedrag Om de potentie van pre-circulair consumentengedrag in beeld te brengen, werken we de mogelijkheden uit voor de drie hoofdcategorieën waaruit het huishoudelijk afval bestaat, de drie V’s:

Voedsel (zowel

onvermijdbare voedselresten, als voedselverspilling), Voorwerpen (van kranten tot kattenbakkorrels en van fleece-truien tot folders) en Verpakkingen (karton, glas, kunststof, blik, drankpakken). De keuzes die de consument heeft voor pre-circulair gedrag zijn (voor elk van de drie V’s): niet aanschaffen, minder aanschaffen en alternatieven aanschaffen. Voedsel. Het pre-circulair verminderen van voedselafval betekent vooral dat de consument bij de aanschaf

GRAM | september 2014

keuzes gaat maken. Voor bederfelijke producten is

Huidige situatie: hergebruik en recycling (44%) en restafval (56%)

niet aanschaffen een betere optie dan (het verleid worden tot) de aanschaf van een product (aanbieding, 2e brood gratis) dat uiteindelijk toch wordt weggegooid. Ook minder aanschaffen kan een optie zijn: veel verse producten kun je bijna op maat uitzoeken, denk aan de grootte van de broccoli, het aantal losse appels, tomaten of bananen en de melk in halve, hele, anderhalve en twee-literverpakkingen. Ook kan gezocht worden naar alternatieven: diepvriesgroente maakt bijvoorbeeld kleine porties mogelijk zonder dat restanten bederven. Voorwerpen. Het niet aanschaffen van voorwerpen is een eerste optie, denk bijvoorbeeld aan het weigeren van gratis producten zoals folders in je brievenbus, van gadgets (wuppies) bij de supermarkt, of zoals huren van gereedschap bij de bouwmarkt. Als minder aanschaffen tot de mogelijkheden behoort, is dat ook een prima pre-circulaire vorm van preventie. Bij bouwmarkten kun je bijvoorbeeld balkjes zowel per stuk

Preventie (32%), hergebruik en recycling (61%) en restafval (7%)

kopen als in grootverpakking. Bij voorwerpen geeft het zoeken naar alternatieven de meeste mogelijkheden voor preventie-opties, denk bijvoorbeeld aan het omzetten van een krantenabonnement in een digitaal abonnement, het gebruiken van wasbare luiers en het indraaien van een spaarlamp. Verpakkingen. Verpakkingen zijn altijd een bijproduct van voedsel of voorwerpen, met als gevolg dat pre-circulair gedrag hiervan ook bijna altijd zal leiden tot minder verpakkingen. Het terugdringen van voedselverspilling (zo’n 14 procent van alle gekochte voedsel komt ongenuttigd in het afval) zal een navenante vermindering van voedselverpakkingen tot gevolg hebben en hetzelfde geldt voor veel voorwerpen. Ook voor verpakkingen zijn vele mogelijkheden tot pre-circulair gedrag. Het niet aanschaffen van verpakkingen is veelal een keus, doe bijvoorbeeld losse groenten en fruit in een meegebrachte boodschappentas of drink kraan-

De Nederlander heeft per jaar 70 vuilniszakken

water in plaats van verpakt water. Minder aanschaffen

(387 kg) huishoudelijk restafval, waarvan 30

kan bijvoorbeeld door te kiezen voor grootverpakking

zakken (170 kg) gescheiden worden aangeboden

(geen kleine meeneempakjes frisdrank maar een li-

als papier, gft, glas, textiel, kunststoffen, kleine

terpak), omverpakkingen te vermijden (geen koeken

apparaten en KCA. Het scheidingspercentage

die ook nog apart verpakt zijn, vlees ‘van het mes’ te

is daarmee 44%, het daadwerkelijke

kopen dus zonder piepschuimen bakje) of de lichtste

recyclingspercentage ligt ongeveer 5-10%

verpakking te kiezen. Ook voor verpakkingen zijn al-

lager. Door pre-circulair gedrag kan een derde

ternatieven, bijvoorbeeld het gebruik van concentraten

minder afval ontstaan, vooral door tegengaan

(limonadesiroop) of afhalen in plaats van thuis laten

voedselverspilling, digitalisering en minder

bezorgen (met vaak veel extra omverpakking).

verpakkingen, luiers en kattenbakkorrels. Van de rest kan bijna tweederde worden hergebruikt

Niet consuminderen maar consuslimmeren

en gerecycled en zo blijven er uiteindelijk 5

Pre-circulair aanschafgedrag kenmerkt zich door niet,

vuilniszakken restafval per Nederlander per jaar

minder of anders aanschaffen en dat is niet hetzelf-

over. Het scheidingspercentage stijgt hiermee tot

de als ‘terug gaan naar de oertijd’. Iedereen zal voor

89%, waarmee de doelstelling van 75% recycling

zichzelf de afweging kunnen maken of een ander aan-

voor 2020 ruimschoots wordt gehaald.

koopgedrag per saldo een positief gevoel geeft of niet.

GRAM | september 2014

Het gaat niet om goed of fout gedrag. Het gaat om het

van de zorgverzekeraar kan worden stopgezet. Geef

bewustzijn en gebruiken van de keuzemogelijkheden

meteen ook even aan op welke websites je alle mo-

bij de aanschaf van producten. Van consuminderen

gelijke folders kunt inkijken die je dankzij de sticker

is dus zeker geen sprake, zowel niet in het comfort

op de deur niet meer wekelijks door de bus krijgt.

van de consument, omdat deze uiteindelijk alleen de keuzes maakt die een beter gevoel geven, als in de

3. Kom inwoners financieel tegemoet. Minder af-

hoeveelheid spullen die kan worden aangeschaft. Het

val leidt tot lagere inzamelen verwerkingskosten

geld dat wordt overgehouden door veelal besparende

voor de gemeente en levert vaak geld op. Beloon

pre-circulaire keuzes, kan weer worden uitgegeven aan

huishoudens met een korting op de afvalstoffenhef-

andere –ook immateriële- zaken. Als deze keuzes goed

fing als ze bijvoorbeeld een digitaal krantenabon-

worden gemaakt is er per saldo sprake van ‘consuslim-

nement nemen, een abonnement op wasbare luiers

meren’: meer geluk en meer geld overhouden. Voorop

of een anti-reclame sticker op de deur hebben. En

blijft staan dat de consument keuzevrijheid heeft en

neem financiële barrières weg: een hoge borgsom

het is uitdrukkelijk ook niet de bedoeling dat de over-

voor het huren van wasbare luiers kan bijvoorbeeld

heid deze gaat inperken, maar wel dat mensen worden

een drempel zijn om hier aan mee te doen. Ga als

verleid tot het gewenste gedrag.

gemeente hiervoor borg staan.

Van dominee naar koopman

Samenvattend

De gemeente kan een belangrijke rol spelen in het be-

Stel je voor dat de hoeveelheid huishoudelijk afval

vorderen van pre-circulair gedrag bij haar inwoners.

door pre-circulair gedrag met een derde vermindert

Onder meer door de opties die er zijn inzichtelijk en

en vervolgens nog voor het grootste deel gescheiden

praktisch te maken en inwoners te stimuleren deze te

wordt aangeboden. De hoeveelheid te verbranden rest-

gebruiken. Consumenten zijn vervolgens zelf mans ge-

afval wordt hiermee teruggebracht tot een minimum.

noeg om de voor hen haalbare keuzes toe te passen,

Het verschil met bestaande ervaringen en experimen-

die binnen hun eigen levensstijl passen. Voor gemeen-

ten die eenzelfde minimalisering van de hoeveelheid

ten betekent dit dat ze instrumentarium moeten inzet-

restafval bereiken (bijvoorbeeld Ryck Afval Loont in

ten om de inwoners als het ware te verleiden, zoals een

Pijnacker waarbij mensen geld krijgen voor geschei-

koopman dat al sinds jaar en dag doet, in plaats van te

den ingeleverd afval of Soerendonk Afvalloos waarbij

overtuigen, zoals de dominee doet.

gft-afval, verpakkingen en restafval drie keer per week aan huis worden ingezameld) is dat dankzij het pre-

Hieronder volgen drie voorbeelden van het stimuleren

circulaire denken een derde van de producten niet eens

van pre-circulair gedrag:

meer hoeft te worden geproduceerd. Daarmee wordt afvalpreventie bereikt dankzij gedragsverandering die

1. Breng de keuzeopties in beeld. Laat bijvoor-

aansluit bij autonome ontwikkelingen (bijvoorbeeld

beeld zien bij welke winkels je oude kleding kunt

de digitalisering) en maatschappelijke ontwikkelingen

inleveren (de kringloopwinkel, een tweedehands

(bijvoorbeeld het verminderen van voedselverspilling).

kinderkledingwinkel, maar ook H&M) of geef een

Het bevorderen van afvalpreventie via pre-circulair ge-

overzicht van alle winkels en particulieren waar je

drag van consumenten zal grote invloed hebben op

een boormachine kunt huren of lenen. Zoek hier-

de bestaande en nog te ontwikkelen inzamelen ver-

voor ook samenwerking met bedrijven en organi-

werkingsstructuren. Voor de gemeente vereist dit een

saties, bijvoorbeeld de consultatiebureaus om was-

geheel nieuwe manier van communiceren met de in-

bare luiers onder de aandacht te brengen.

woners (van dominee tot koopman), met als resultaat een mogelijk lagere afvalstoffenheffing, meer zichtbare

2. Help inwoners met concrete acties. Als alle kranten, tijdschriften en folders digitaal worden gelezen,

keuzeopties, kostenbesparingen voor de huishoudens en een nog duurzamer afvalbeleid.

gaat de vrijkomende hoeveelheid afval van huishoudens met zo’n 20 procent omlaag. In feite gaat het om een inkoppertje: alle grote kranten bieden digitale abonnementen aan en van de Nederlandse huishoudens bezit 67 procent een smartphone, 65procent een PC en 53 procent een tablet. Breng de mogelijkheden voor pre-circulair gedrag concreet in beeld. Maak alle informatie die consumenten no-

dig hebben direct beschikbaar, zodat direct een te-

Tekst: Frits Steenhuisen, directeur van CREM,

lefoongids kan worden opgezegd, een anti-reklame

bureau voor duurzame ontwikkeling,

sticker kan worden aangevraagd en het gratis blad

e-mail: f.steenhuisen@crem.nl

GRAM | september 2014

103

Containerwielen van Haco...

... besparen u mankracht! Haco wielen maken uw containers ﾃｩcht mobiel. De garantie voor uitstekende rijeigenschappen.

Bel voor informatie:

Protempo bv Postbus 21, 6500 AA NIJMEGEN Nederland Tel. +31(0)24-3711711. Fax +31(0)24-3711700 verkoop@protempo.eu www.protempo.eu

adv. 103 190x130 mm.indd 1

11-02-2010 13:55:19

AndersInzamelen.nl

Reduceer kosten en CO2 uitstoot tot

40%

GRAM窶ポ窶ピeptember 2014

Het nut van mediation in de afval- en reinigingswereld Mediation haalt steeds vaker het nieuws. Dat komt door het wetsvoorstel voor nationale mediationwetgeving van het Tweede Kamerlid Van der Steur. De toenemende belangstelling komt ook door de positieve praktijkervaringen met deze manier van geschillenbeslechting. Ook in de afval- en reinigingswereld krijgt mediation steeds meer vaste voet aan de grond. Jurrie Oosterhof, directeur van de gemeenschappelijke regeling Afval Verwijdering Utrecht (AVU) en Rob Schram, directeur Reinigingsbedrijf Midden Nederland (RMN) zijn groot voorstander van mediation in de afval- en reinigingswereld. Mediation wordt wel ‘tussenpartijdige conflictoplossing’ genoemd. Het

liever vermijdt. Gaan partijen met een onafhankelijke

probleem wordt niet door één partij aan de rechter voorgelegd, waarna

derde om tafel, dan wordt veel sneller duidelijk waar

die van bovenaf (‘bovenpartijdig’) vanuit juridisch perspectief een juri-

de pijnpunten liggen en hebben partijen wel direct con-

dische oplossing aan partijen oplegt. Bij mediation houden partijen de

tact met elkaar over het echte probleem en een echte

regie, over het conflict en over de oplossing, in eigen hand. Voordeel is

oplossing.

dat ook andere (commerciële) belangen kunnen worden meegenomen. Mediation wordt omschreven als ‘een proces waarbij partijen aan een

“Je blijft dan met elkaar in gesprek en juist een goede

van hen onafhankelijke persoon (…) de opdracht geven hen bij te staan

relatie is heel belangrijk in de reinigings- en afvalwe-

in een proces waarin zij op basis van vrijwilligheid, in vertrouwelijk-

reld”, aldus Oosterhof. “Het is een relatief kleine wereld

heid, vrijblijvend zullen proberen een kwestie die hen verdeeld houdt,

en je komt elkaar voortdurend tegen.” Rob Schram be-

op te lossen’.1

aamt dit. Hij geeft aan dat mediation voor hem bijna logisch is:“Zo gaan wij toch met elkaar om?” De reini-

Mediation kent een aantal voordelen. Het is sneller (weken in plaats

gings- en afvalwereld is ook een gezelligheidswereld,

van maanden of jaren), minder kostbaar (partijen betalen de mediator

aldus Schram. Het is een wereld waar veel collegialiteit

gezamenlijk, de mediator maakt veel minder uren, geen griffierechten,

is te vinden. Zo deel je elkaars knowhow, zodat niet

beperkte (eigen) advocaatkosten en geen proceskostenveroordeling) en

ieder steeds opnieuw het wiel hoeft uit te vinden en

vertrouwelijk (geen openbare zitting en uitspraak). Mediation is gericht

bespreek je verschillende issues met elkaar. Daar past

op wat er werkelijk in volle omvang speelt, een rechtelijke uitspraak

bij dat het behoud van de onderlinge relatie ontzettend

maakt niet perse een einde aan het totale probleem. Bovendien kan met

belangrijk is. Dat signaal geef je ook af als je de inten-

mediation de relatie tussen partijen behouden blijven, waar procederen

tie uitspreekt dat bij een mogelijk toekomstig conflict,

vaak het einde van een goede verstandhouding betekent.

je dat eerst sámen probeert op te lossen. Schram ziet in mediation dan ook een krachtige boodschap. Bewe-

De praktijk

ringen als dat mediation soft zou zijn, wijst hij resoluut

Jurrie Oosterhof en Rob Schram zien vooral een rol voor mediation bij

van de hand. Boeiender vindt hij de kostenuitsparing

(dreigende) problemen in de samenwerking tussen partijen in het kader

bij mediation. Die spreekt aan.

van een aanbestedingsprocedure en bij arbeidsconflicten: (2). Problemen tussen aanbestedende diensten (1). Problemen tussen aanbestedende dienst en opdrachtnemer.

AVU heeft recent samen met zes andere overheidspar-

Kenmerkend voor aanbestedingsprocedures is dat het bestek en de

tijen een opdracht voor het sorteren en vermarkten

vooraf vastgestelde gunningscriteria leiden tot de keuze van de begun-

van kunststof verpakkingsmateriaal aanbesteed. De

stigde ondernemer. Opdrachtgever en opdrachtnemer hebben veelal

opdracht is gezamenlijk aanbesteed en aan één partij

nog niet in een (langdurig) commercieel traject een relatie kunnen op-

gegund. Dit betekent dat er tussen opdrachtgevers de

bouwen. Zij zijn dus op een bepaalde manier tot elkaar veroordeeld.

nodige verrekeningen moeten plaatsvinden voor de uit-

Daardoor kunnen sneller uitvoeringsgeschillen ontstaan over de wijze

voering van de overeenkomst, wat tot problemen kan

van uitvoering van de opdracht, de gestelde eisen, meer- en minder-

leiden. Om escalatie te voorkomen, is tussen partijen

werk en dergelijke. Volgens Oosterhof stapelen de problemen zich al-

een convenant gesloten met een zogeheten mediation-

leen maar op als een partij in zo’n geval naar de rechter stapt. Het

clausule. Daarin is bepaald dat in geval van geschil-

probleem wordt dan vanuit juridisch perspectief bekeken en er ontstaat

len eerst mediation zal worden beproefd. Het initiatief

veel afstand tot het werkelijke probleem, ook doordat advocaten het

voor het opnemen van de mediationclausule bij deze

woord voeren en de rechter uitsluitend via hen hoort wat er zou spelen.

aanbesteding - en opnieuw bij een nog recentere aan-

Daar komt bij dat de relatie zelden beter wordt door een procedure.

besteding - kwam van Oosterhof zelf. Hij geeft aan dat

En de perikelen rondom de verdere uitvoering - zoals de vraag of de

hij hiermee bewust een andere manier van denken wil

inzameling wel of niet wordt stilgelegd - zijn obstakels die de rechter

inbrengen. Oosterhof licht toe: "Waar een probleem is,

GRAM | september 2014

is een opening". Juist bij mediation is het uitgangspunt

dan resulteert dat uiteindelijk ook in verstoorde werkverhoudingen dan

dat partijen zelf het beste weten waar die opening ligt.

wel afscheid.

In veel gevallen is het waardevol daarbij een onafhankelijke mediator aan tafel te hebben, aldus Oosterhof.

Met mediation krijg je de kans tot de kern van het probleem door te dringen en het probleem op te lossen. Schram noemt het geval van een

(3). Problemen tussen samenwerkende opdrachtnemers

medewerker die zoveel redenen te horen kreeg waarom zijn werkgever

Voor de inschrijving op een aanbesteding worden veel-

van hem af wilde, dat hij de tel kwijt was. Bij mediation kwam eindelijk

al gelegenheidsconsortia opgericht om in aanmerking

de werkelijke zorg van de werkgever op tafel. Die zorg kon worden

te komen voor een opdracht of wordt ingeschreven

weggenomen. De medewerker is vervolgens weer aan het werk gegaan

met onderaannemers. Ook hierbij kunnen zich proble-

en nog jaren naar tevredenheid in dienst gebleven.

men in de samenwerking voordoen. De voordelen van mediation voor de oplossing van deze conflicten zijn

Mediation is geen wondermiddel dat ieder conflict in een vloek en een

evident, nu partijen juist belang hebben bij voortzet-

zucht oplost. Voor succesvolle mediation is belangrijk dat partijen zich

ting van hun relatie en de vertrouwelijkheid is gega-

daadwerkelijk inzetten voor een oplossing. In de afval- en reinigings-

randeerd.

wereld, waar het behoud van relaties een zo belangrijke rol speelt, lijkt een dergelijk commitment al snel aanwezig. De emoties van het con-

(4). Arbeidsconflicten

flict leiden er in de praktijk niet zelden toe dat bij escalatie met een pro-

Zowel Oosterhof als Schram beamen dat de afval- en

cedure wordt gedreigd. Partijen doen er dan ook goed aan de kans niet

reinigingswereld hiërarchisch is als het aankomt op

voorbij te laten gaan en op voorhand in hun overeenkomsten een medi-

de relatie werkgever en werknemer. Juist door de on-

ationclausule op te nemen. Zij spreken daarmee af dat bij een eventueel

derlinge machtsverhoudingen kan een onafhankelijke

geschil eerst een oplossing via mediation wordt gezocht. Mocht dat

mediator een belangrijke rol spelen. De mediator kan

onverhoopt niet lukken, dan is de weg naar de rechter nog altijd vrij.

zorgen dat er op basis van gelijkwaardigheid wordt gesproken. Gelijkwaardigheid is nodig om de belangen

Tekst: Mr C.J.G.M. (Chantal) Bartels en mr T.A. (Tirza) Hekster, oprich-

op de juiste manier op tafel te krijgen, aldus beiden.

ters van House of Mediators, een mediationadvocatenkantoor dat zich

Schram ziet voor mediation bijvoorbeeld een rol bij ge-

richt op samenwerkingsgeschillen tussen en binnen organisaties. HoM

schillen over het inschalingsniveau of situaties waarin

is gevestigd in Utrecht en ’s-Hertogenbosch.www.houseofmediators.nl.

de medewerker en zijn chef niet langer door één deur kunnen. Neemt een medewerker een advocaat in de arm, dan kan hij uiteindelijk best gelijk krijgen, maar

M. Brink, (Business) mediation en materiedeskundigheid (2012), p. 34.

Mediation is geen wondermiddel, maar een investering in een duurzame relatie

Chantal Bartels (l) en Tirza Hekster. GRAM | september 2014

RASCO: full line fabrikant van wintermaterieel

Sneeuwploegen van 1,6 – 5,0m breed

Bewezen kwaliteit, ontworpen vanuit de praktijk

Sneeuwploegen en zelfladende strooiers voor tractoren

Uitstekende prijs/kwaliteit verhouding

ARMS geavanceerd management informatiesysteem

Opgebouwd uit Europese A-merk componenten

EPOS 20 volledig automatisch strooien

Aanhangstrooier voor zowel snel- als langzaamverkeer Opzetstrooiers droog/nat/sproeien van 0,8 – 12m³

Importeur & serviceorganisatie voor Nederland: Rondaan BV - Schoenmakersstraat 12 - 8601 WC - SNEEK

GRAM | september 2014

 06- 100 78 238  rasco@rondaan.nl - www.rondaan.nl

Samenwerking en inzicht voor versnelling circulaire economie Om de slag naar meer recycling van huishoudelijk afval te maken, zullen gemeenten nog meer de samenwerking gaan zoeken met recyclingbedrijven. Hierbij wordt inzichtelijk hoe inzameling en recycling optimaal op elkaar kunnen worden afgestemd. In de afgelopen decennia is een innovatieve wereld van recyclingbedrijven ontstaan, die klaarstaat om ook voor huishoudelijk afval de slag samen met gemeenten te gaan maken. Als de Ladder van Lansink qua tarifering dan ook weer meer in balans wordt gebracht, gaat de sector de doelstellingen ruimschoots halen. Gemeenten zijn uiteraard goed bekend met de hande-

roept de markt om sturing en zou geld geen slecht in-

ling van huishoudelijke afvalstromen: bronscheiden,

strument zijn.

restafval, grof huishoudelijk afval, milieustraten, frequentie van ophalen, ondergrondse systemen, breng-

Droge componenten

of haalsystemen etc. Maar al dat afval moet wel ver-

Met de stevige doelstellingen van het VANG-beleid, is

werkt en zoveel mogelijk weer hergebruikt worden.

het de hoogste tijd om te kijken of we kunnen leren van

Voor papier en glas is de verwerking bekend, voor

de successen van recycling van bouwen sloopafval.

gft-afval ook nog wel, maar ... kunststofverpakkingen?

Al jaren kan Nederland bogen op recyclingpercentages

Dat wordt al moeilijker. Dat blijkt uit het feit dat bijna

voor bouwen sloopafval van boven de 96 procent.

alle AO’s Afval en Grondstoffen van de Tweede Kamer

Door een uitgekiende inzamelings- en verwerkings-

in de afgelopen jaren gedomineerd worden door het

structuur en met oog voor hoogwaardige recycling zijn

dossier kunststofverpakkingen. Vreemd eigenlijk, want

inmiddels verdienmodellen ontstaan, die een op een

deze kunststofverpakkingen omvatten slechts 5 pro-

voor huishoudelijk afval gekopieerd kunnen worden.

cent van het huishoudelijke en nog geen 0,5 procent

Sterker nog, hier en daar gebeurt dit al. Kleine aan-

van de totale hoeveelheid afval in Nederland. Daarbij

passingen aan deze processen maken deze bestaande

komt, dat het onze maatschappij ook nog eens meer

installaties direct toepasbaar voor huishoudelijk afval

dan 100 miljoen euro kost om 43.000 ton kunststof-

door ketenoptimalisatie. Vrijkomende afvalstromen

verpakkingsafval hoogwaardig te recyclen. Eenzelfde

worden daarbij deels aan de bron en deels uit slim sa-

hoeveelheid harde kunststoffen hoogwaardig recyclen

mengestelde mengstromen nagescheiden.

daarentegen kost de maatschappij niets en moet dan ook nog voor de helft uit het buitenland komen, omdat

Voor het verhogen van de percentages gerecycled huis-

die Nederlandse kunststof verbrand wordt. Blijkbaar

houdelijk afval zijn vooral wijzigingen nodig in de inza-

Input productie van secundaire brandstof voor Duitse energiecentrales.

GRAM | september 2014

mellogistiek. De positieve ervaringen van het verhogen van de inzamelfrequentie voor kunststof verpakkingen

Geld stuurt

en/of het één keer per twee weken separaat inzamelen

Er is de nodige discussie rondom de afvalstoffenbe-

van droge componenten geven aan dat op eenvoudige

lasting, maar over een ding zijn de meeste partijen

wijze successen te behalen zijn.

het wel eens: een heffing op restafval werkt vergroenend. In de afgelopen jaren is het verbrandingsta-

Samenwerking

rief van boven de €100,- voor de meeste gemeenten

Samenwerken en kennis kan gemeenten en recycling-

gedaald naar €40,- tot €60,- per ton. De gemeenten

bedrijven veel opleveren. Gemeenten worden ontzorgd

die nog hogere tarieven betalen zijn de komende

en recyclingbedrijven zullen verder kunnen investeren

drie jaar aan het einde van hun contractperiode of

en innoveren. Met de gezamenlijke kennis kan, zoals

zijn medeaandeelhouder van AVI’s. Bij nieuwe aan-

onder meer in Veldhoven met de introductie van de

bestedingen zal het tarief dalen tot marktniveau.

grondstoffenbak is bewezen, in samenwerking met

Gemiddeld marktniveau van nu ligt rond de € 50,-

een recyclingbedrijf de restfractie uit fijn huishoudelijk

per ton. Met alle voorgestelde afvalstoffenheffingen

afval met 40 procent worden gereduceerd. Dit gebeurt

blijft het verbrandingstarief nog altijd lager dan de

al vele jaren met grof huishoudelijk afval. Zo weet de

kosten voor restafval in België en Engeland en zeker

gemeente Best hoe zo’n samenwerking met een recy-

lager dan de tarieven die we gewend waren te beta-

clingbedrijf kan verlopen. In twee jaar tijd wist de mi-

len in de periode toen er nog geen sprake was van

lieustraat van Best met Baetsen Recycling uit Son haar

een Nederlandse AVI overcapaciteit.

restafval met meer dan 65 procent te verminderen. Mensen zijn opgeleid en werken nu met een enorme

Afvalstoffenbelasting in één keer

drive en enthousiasme op ‘hun’ milieustraat.

Het is echter niet raadzaam het heffingsbedrag stapsgewijs te verhogen, zoals Planbureau voor de

Werkgelegenheid

Leefomgeving in haar rapport van mei 2014 voor-

Voor gemeenten en recyclingbedrijven bieden de hui-

stelt. De heffing zal door haar vergroenend effect

dige beleidsontwikkelingen kansen. Niet alleen in de

het volume restafval doen verkleinen, waardoor de

combinatie van vraag en aanbod, maar ook in kennis-

staatssecretaris van Financiën het heffingsbedrag

uitwisseling. Gemeenten krijgen op het gebied van het

weer zal willen verhogen. Goed gedrag wordt dus

sociale domein de taak om mensen met een afstand

bestraft. Dat stimuleert niemand om zijn schouders

tot de arbeidsmarkt aan werk te helpen. En juist in het

eronder te zetten. In een keer naar de stip op de ho-

sorteren van materialen en grondstoffen voor recycling

rizon, waardoor iedereen weet waar hij aan toe is en

is veel duurzaam werk te creëren. Recycling van af-

wat het effect is van zijn inspanningen bij het zoe-

valstoffen levert namelijk naast milieuwinst, grondstof-

ken naar een recyclingalternatief. Dat we daarmee

fen- en energiebesparing ook werkgelegenheid op. Di-

bij de introductie van de afvalstoffenbelasting bo-

verse onderzoeken onderschrijven dit1.

ven de 100 miljoen uitschieten zal voor de staatskas geen probleem zijn. Door het vergroenende karak-

Zien is geloven

ter van de afvalstoffenbelasting zullen die inkom-

Met slimme scheidingstechnieken als infraroodschei-

sten weer afnemen, echter door de belastingtoe-

ders en robotten, maar ook nog steeds met de nodige

name van meer arbeid in de recyclingsector, lagere

menskracht, worden grondstoffen maximaal uit droge

ww-lasten en hogere opbrengsten aan werknemers-

afvalstoffen gesorteerd en rest een residu waar op het

en werkgeverspremies zal die afname ruimschoots

eerst oog niets meer mee gedaan kan worden. Niets is

gecompenseerd worden.

echter minder waar. Zo produceert het recyclingbedrijf Langezaal in Haaksbergen uit genoemd residu een secundaire brandstof op specificatie voor de energie- en

Tekst: Max de Vries, directeur BRBS Recycling,

de cementsector. Resultaat is dat van alle door Lange-

Branchevereniging Breken en Sorteren.

zaal ontvangen afvalstoffen nog geen 4 procent over-

www.brbs.nl

blijft om afgevoerd te worden naar een afvalverbrandingsinstallatie (AVI), terwijl dit zonder hoogwaardige opwerking al snel zou oplopen tot circa 20 procent. Met een dergelijk proces wordt aanzienlijk meer energie uit niet recyclebaar afval gegenereerd dan wanneer het rechtstreeks in een AVI terecht komt. Niemand kan daar tegen zijn. Het is echter anders geworden nu in de afgelopen periode de AVI-tarieven rechtstreeks concurreren met dit soort initiatieven, immers geld stuurt.

GRAM | september 2014

Het SER-rapport ‘Meer werken aan duurzaamheid’ uit 2010. Ook het rapport ‘More Jobs less Waste’ van Friends of the Earth geeft aan dat recycling circa 6 tot 11 maal meer werkgelegenheid biedt dan storten en verbranden. In 2013 kwam CE Delft met haar MKBA-studie ‘Inzetten op meer recycling’ en in opdracht van het Rijk bracht TNO haar rapport ‘Kansen voor de circulaire economie in Nederland’ (juni 2013) uit. Dit laatste rapport spreekt over 54.000 extra banen als wordt ingezet op een circulaire economie, waarvan recycling een essentieel onderdeel is.

VDK Nederland Nederland Bijsterhuizen Industrieweg11-18 50c 6546 6541 AS TWNijmegen Nijmegen Tel. 024 372 343 30 45 60 T. 024 40

www.vdknederland.nl

gram-vdk 140826.indd 1

26-08-14 16:54

Bij Zandrecycling Nederland reinigen we uw RKGV op maar één manier. De juiste! Wilt u af van uw riool-, kolk-, gemaalslib of veegzand? Zandrecycling

RKGV-specialist sinds 1988

Nederland laat u graag zien hoe het kán en hoe het hóórt. We zijn im-

Meerdere locaties in Nederland

mers de enige afvalverwerker in Nederland die volledig is toegespitst

Snelle dienstverlening

op het verwerken van RKGV. Ofwel het reinigen en recyclen tot schone (bouw)materialen, en het verwerken van restfracties volgens de kleinste

Diverse transportmogelijkheden

paragrafen van de Milieuwet. Kijk op www.zandrecycling.nl, of bel

ISO- en VCA-gecertificeerd

0174-24 39 50 voor meer info, een vrijblijvende afspraak of een offerte.

Gratis afvalstroomnummer

Af van uw RKGV-afval? Zó hoort ‘t. Zandrecycling Nederland BV • ABC Westland 227, 2685 DC Poeldijk • T 0174-243950 • F 0174-291148 • www.zandrecycling.nl • info@zandrecycling.nl

GRAM | september 2014

N IEUWT JE S VAN DE ZAKE LIJK E M A RK T

NIEUWS

ASH Services: de toekomst in gladheidbestrijding en straatreiniging Organisaties zijn steeds vaker alleen op zoek naar het beste resultaat en niet naar de aanschaf van een strooi- of veegmachine. Aebi Schmidt Nederland speelt hierop in met ASH Services: de klant investeert niet in machines of producten maar sluit een abonnement af op het gewenste resultaat. Zo is er bijvoorbeeld een abonnementsvorm voor een veilig gestrooide weg binnen 2 uur na oproep tot strooiactie. En voor professionele consultancy, zónder directe of indirecte koppeling aan een product of levering. ASH Services bestaat uit negen oplossingsgerichte

dienstverleningsmodules

die modulair zijn opgebouwd. Hierdoor kan de opdrachtgever zelf bepalen welke combinatie het best voor haar organisa-

tiek & techniek. ASH Services omvat ook

ontwikkeld. Er is onderzocht hoe strooi-

tie werkt. Als voorbeeld hiervoor kun-

Mobiliteitsoplossingen en Operationeel

machines nog slimmer, efficiënter en

nen de bekende servicecontracten van

Management. Met het overkoepelende

duurzamer geproduceerd en gebruikt

Aebi Schmidt genomen worden. Alleen

winterzekerheidspakket kan zelfs de

kunnen worden. Een voorbeeld daarvan

periodiek onderhoud of één van de all-in

gehele gladheidbestrijding, inclusief de

is het geavanceerde besturingsplatform

onderhoudsvormen. Zelfs de mogelijk-

uitvoering ervan, voor één vast tarief per

van de Stratos 3. De ergonomische Evo-

heid om de reparatie van schades mee

jaar verzorgd worden.

lution-bedieningskast zorgt niet alleen voor een perfect strooiresultaat maar

te verzekeren bestaat. Andere onderdelen van ASH Services zijn onder andere

Stratos 3

vormt het geavanceerde hart van de

Trainingen,

De nieuwe Stratos 3 strooimachine sluit

machine. Zo wordt een uiterst nauwkeu-

professionele support bij de toepassing

goed aan op ASH Services. Vanuit de

rig en zuinig strooipatroon gerealiseerd

van alle moderne elektronica binnen de

gedachte dat Aebi Schmidt direct ver-

waardoor kan worden bespaard op zout

gladheidbestrijding. Maar ook Consul-

antwoordelijk is voor het uitvoerings-

bij gelijkblijvend resultaat en bij een la-

tancy & Analyse en Maatwerk in logis-

resultaat van de klant is de Stratos 3

gere milieubelasting.

Veiligheidskeuringen

Machinebouw Wascontainer Verhuur van reinigingsmaterieel Service, revisie en onderhoud (Geesink, Haller en VDK)

Ecopark 28, 8305 BK Emmeloord Tel: 0527 622882 info@awmaterieel.nl • www.awmaterieel.nl

GRAM | september 2014

Aanbesteden? Uitbesteden!

NI EUWT JES VAN DE ZAKE LIJKE MARKT

Gladheidmeldsysteem BG Engineering verbeterd Wegbeheerder s kunnen op basis van informatie van wegdeksensoren en slimme software de

wegcondities tijdens glad-

heid steeds beter veilig houden. Met het Gladheidmeldsysteem (GMS) van BG Engineering hebben zij volop mogelijkheden om over deze wegcondities te communiceren met weggebruikers en mede wegbeheerders. Het GMS bestaat inmiddels circa 40 jaar in Nederland en heeft bewezen dat het efficiency, kosten- en milieuvoordelen oplevert. BG Engineering innoveert continu. Zo zijn onze derde generatie GMS systemen 80 procent energiezuiniger geworden. Onze systemen kunnen uitgerust worden met zonnepanelen, waardoor wij energie neutraal kunnen werken. Onze wegsensoren hebben een levensduur van circa 8 jaar. Ook zien wij goede mogelijkheden in de ontwikkeling van infrarood technieken, vooral op locaties waar geen sensoren geplaatst kunnen worden, zoals op ophaalbruggen. Gemeentemeldingen Interpreteren van de GMS gegeven is evenzo belangrijk. Hoe behoud je zoveel mogelijk kennis en ervaring

Laat uw aanbestedingstraject door ons uitvoeren. Dat staat garant voor: • Ervaring • Materiedeskundigheid • Kwaliteit • Ontzorging • Snelheid De supportants van United Quality zijn specialisten in het aanbesteden. Wij onderscheiden ons door onze jarenlange praktijkervaring en actuele inhoudelijke kennis. Dat is hét fundament onder een goed aanbestedingsproces. Wij voeren dat proces compleet voor u uit, zorgvuldig en bekwaam. In dat proces leggen we tevens de relatie met de volgende fase: het afsluiten en managen van het contract om de behaalde resultaten te borgen. Een integrale aanpak dus waarbij u en uw contractpartner maximale duidelijkheid hebben ten aanzien van afspraken en prestaties.

over gladheid-

bestrijding binnen je organisatie? En hoe maak je aan je andere wegbeheerders duidelijk wanneer je gaat strooien? Wij denken hier graag in mee. Een oplossing is ‘gemeenten meldingen’ van ons GMS systeem. Deze toepassing biedt u een overzicht van de ‘strooidichtheid’ binnen de provincie; informatie die u weer kunt gebruiken voor kennisdeling met mede wegbeheerders. Elke gemeente krijgt daarbij een sms en een account in GMS2 met de vraag ‘strooit de gemeente mee’. Deze moet beantwoord worden met Ja / Nee inclusief commentaar en de gemeente kleurt dan Rood (=Nee) of Groen (=Ja) op de provinciekaart. Locatie based Verhoog

United Quality; professionals in advisering, specialisten in aanbesteden.

servicegraad

aan weggebruikers via locatie based communicatie. Het gladheidmeldsysteem van BG Engineering kan tegenwoordig gekoppeld worden met de

Voor aanbestedingen op het gebied van: P Materieel voor afvalinzameling en straatreiniging P Materieel voor gladheidsbestrijding P Brandstoffen P Allerlei soorten containers (ondergronds, mini, 4-wiel, pers) P Inzameling, verwerking en transport P Zwerfafval in de openbare ruimte P Leasing P Onderhoud en reparatie P Etc. bent u bij de supportants van United Quality aan het juiste adres. Dat adres is: www.unitedquality.nl United Quality is licentiehouder van Tenderned en kan u tevens adviseren en trainen in het gebruik van Tenderned.

Yazulaapp, een locatie based communicatie platform. Inwoners in het strooigebied krijgen een melding van de wegbeheer-

Bel voor meer informatie naar 030 – 699 54 31 of stuur een E-mail naar info@unitedquality.nl

der in de Yazulaapp als men op basis van beschikbare info in het GMS systeem een strooiactie uitzet. Het bericht wordt automatisch gekoppeld aan een geografische zone. Via de Yazulaapp krijgt men vervolgens desgevraagd het bericht op het moment men in het gebied is of het betreedt. De Provincie Overijssel gebruikt deze koppeling. Uitleg Yazulaapp: https://www.youtube.com/watch?v=K671UDjsAl0 gram-united quality 140523.indd 1

GRAM | september 2014

33 09:32 26-05-14

N IEUWT JE S VAN DE ZAKE LIJK E M A RK T

NIEUWS

Rangers van NILFISK Outdoor wDe winter is een prachtig jaargetijde, maar biedt de nodige uitdagingen aan terreinbeheerders om wegen, fiets- en/of wandelpaden en trottoirs veilig begaanbaar te houden. Nilfisk Outdoor is producent van compacte machines voor het onderhou-

Eerste GPM IV voor Clean Mat Truckverhuur

den van buitenruimtes. Een breed gamma van kwalitatief hoogstaande Rangers in

Begin augustus heeft Clean Mat Truck-

combinatie met de maatgemaakte werktuigen biedt de professionele gebruiker in

verhuur de allereerste GPM IV kraakpers-

elke situatie de juiste oplossing. Zo biedt Nilfisk oplossingen voor groenonderhoud,

wagen van Geesink in gebruik genomen.

veegwerkzaamheden (straatvegen, onkruid borstelen) en natte reiniging. Dankzij het

Eerder werd de verhuurvloot van Clean

uitgekiende snelle wisselsysteem kunt u de machine in luttele minuten aanpassen

Mat Truckverhuur al uitgebreid met een

aan de verschillende taken.

Fuso Canter Hybride Euro 6 mini-huisvuilwagen en een Mercedes-Benz Antos ge-

Alle Rangers zijn standaard uitgerust met een stille, zuinige dieselmotor en perma-

stuurde voorloopas met huisvuilopbouw.

nente vierwielaandrijving. Dankzij de kniksturing en de compacte afmetingen zijn

De GPM IV is een prototype-uitvoering

de machines ideaal om in te zetten op locaties waar ruimte of maximaal toelaatbaar

met een opbouw van 20 m3 en een GCB-

voertuiggewicht beperkt is. Door toepassing van meerdere werktuigen kunt u deze

Splitlift belading. Hiermee kunnen 120 -

machines voor meerdere taken inzetten, om de exploitatiekosten zo laag mogelijk

400 liter 2-wiel containers en 500 - 1600

te houden. Speciaal voor de winterdienst levert Nilfisk werktuigen waarmee snel en

liter 4-wiel containers worden geledigd.

eenvoudig gladheid kan worden bestreden op verhardingen zoals fietspaden, trot-

De GPM IV is de opvolger van de GPM

toirs of in stadscentra.

III uitvoering en is ten opzichte van zijn

Om sneeuw te kunnen ruimen, bieden we keuze uit verschillende soorten en breedtes

voorganger op veel punten verbeterd.

sneeuwschuiven, -ploegen en rolbezems. Ook hebben we voor elke Ranger een spe-

De belangrijkste verbeterpunten zijn

cifieke zoutstrooier in het programma. Voor de City Ranger 3500 bieden we nu zelfs

gewichtsreductie, meer productiviteit,

ook een pekelsproeier aan.

een kortere achteroverbouw en meer ef-

Inl. Nilfisk Outdoor, Tel. 036-5460700. www.nilfisk-outdoor.nl

ficiﾃｫntie in onderhoud. Door het nieuwe besturingssysteem worden niet alleen opbouw en belading beter aangestuurd, maar ontstaan ook meer mogelijkheden voor informatievoorziening. Met deze kraakperswagen van een compleet nieuwe generatie zet Clean Mat de volgende stap in haar streven naar een minder milieubelastende verhuurvloot, die voldoet aan de nieuwste eisen. Wilt u dit voertuig of andere voertuigen huren? Of heeft u vragen over de mogelijkheden van koop, huurkoop of leasing? Neem dan contact op met 0488-712600 of info@cleanmat.eu of kijk op: www.cleanmat.eu. Maurice Vink van Geesinknorba overhandigt Robert Kramer van Clean Mat Truckverhuur B.V. de sleutel van de eerste GPM IV.

GRAM窶ポ窶ピeptember 2014

N IEUWT JES VAN DE ZAKE LIJ KE M A RK T

NIEUWS

Eerste lustrum vakbeurs Recycling! Van 23 t/m 25 september 2014 vindt de

Recyclingsymposium

vijfde editie van de vakbeurs Recycling

Wegens groot succes organiseren BRBS

plaats in Evenementenhal Gorinchem.

Recycling, FHG en NVRD wederom een

Het eerste lustrum van de vakbeurs Re-

interessant

cycling.

symposium vindt plaats op woensdag-

recyclingsymposium.

Dit

LANDER intensiveert samenwerking Avri

ochtend 24 september van 9.00 tot

Het bedrijfsafval van de vier vestigingen

Evenementenhal Gorinchem is op 23, 24

13.00 uur. Meer informatie over het pro-

van LANDER in Geldermalsen, Tiel en

en 25 september 2014 voor de 5e keer

gramma en toegang vindt u op www.

Zaltbommel wordt voortaan opgehaald

hét trefpunt voor alle afvalverwerkers,

brbs.nl en op www.evenementenhal.nl

door Avri. Dat zijn beide partijen onlangs

-inzamelaars en –recyclers, gemeenten, toeleveranciers,

adviseurs,

branche-

overeengekomen. Netwerken in de afvalbranche

“We kennen Avri en Avri kent ons. Het

verenigingen en overige branchegere-

Een jaarlijks terugkerend evenement

voelt goed dat we dit contract snel en

lateerde organisaties. Recycling 2014

waarbij directie en management van be-

goed hebben kunnen regelen met een

is de enige vakbeurs in de Benelux die

drijven uit de afvalbranche elkaar ont-

organisatie die ook stevig in de regio is

alle vragers en aanbieders uit de afval-

moeten, inspireren en ervaringen delen,

geworteld”, zegt LANDER-directeur, Jan

verwerking- en recyclingbranche bijeen

is ‘Netwerken in de afvalbranche’. The-

van de Sluis, tevreden. “We kennen Avri

brengt. Drie dagen lang kunt u in een

ma dit jaar is: de Kracht van de Kring-

als een bedrijf dat afspraken nakomt,

ongedwongen sfeer relaties onderhou-

loop, waar staan we nu? Hoe zuinig zijn

tegen een concurrerende prijs.” Avri zal

den, nieuwe relaties ontmoeten, infor-

we op de grondstoffen in het afval? Het

wekelijks ongeveer 1500 kilo restafval

matie uitwisselen en kennis en ervaring

netwerkevenement vindt dit jaar plaats,

ophalen bij LANDER en 2500 kilo papier

delen met branchegenoten. Kortom,

op 24 september, tijdens de Recycling-

karton. Op afroep wordt glas, hout en

met één beursbezoek blijft u compleet

beurs 2014 in de Evenementenhal in Go-

schroot opgehaald.

op de hoogte van de laatste ontwikke-

rinchem. Meer informatie en inschrijven:

LANDER en Avri weten elkaar steeds

lingen en de nieuwste trends binnen alle

www.netwerken-in-de-afvalbranche.nl

meer te vinden. Twee maanden geleden

segmenten van de recyclingbranche.

zijn twintig medewerkers van LANDER, U komt toch ook?

die werken in de openbare ruimte in Bu-

Branche breed productenaanbod

Als lezer van het Vakblad Gram heeft u

ren, gedetacheerd bij Avri.

Een breed assortiment aan (nieuwe)

gratis toegang tot de vakbeurs Recycling

LANDER heeft de maatschappelijke taak

producten en diensten wordt door de

2014. U kunt twee gratis entreebewij-

om voor passend werk en participatie-

exposanten van Recycling 2014 met

zen aanvragen via de registratieportal

mogelijkheden te zorgen voor mensen

plezier aan u getoond. Op een beurs-

www.evenementenhal.nl/recycling-go.

met een arbeidsbeperking en langdurig

vloer van ruim 10.000 m2 vindt u een

Uw registratiecode is 7140000849. Na

werkzoekenden in de regio Rivierenland.

keur aan standpresentaties van leve-

het invullen van uw persoonlijke gege-

Voor ruim 1.200 mensen voert LANDER

ranciers op het gebied van onder an-

vens ontvangt u uw digitale entreebe-

op professionele wijze regelingen uit op

dere recyclingmachines, weegsystemen,

wijzen per e-mail. Deze print u uit en

het gebied van detachering, gesubsidi-

stofbestrijding,

hefmachines,

neemt u mee naar de beurs waarna u

eerde arbeid en arbeidsontwikkeling.

containers,

recht heeft op gratis parkeren, gratis

shredders en transport. De exposanten

toegang voor 2 personen en volledig

vertegenwoordigen een compleet beeld

verzorgde catering op de beursvloer.

schrootscharen,

hijs-en kranen,

van de verschillende segmenten in de recyclingbranche, zoals bouwen sloopafval, metalen, schroot en voertuigdemontage, papier en kunststof, kunststof en rubber, glasrecycling en grote afvalverwerkers en dienstverlenende organisaties.

Rob van den Beuken (l) van LANDER en Guido de Wildt van Avri (r) GRAM | september 2014

N IEUWT JE S VAN DE ZAKE LIJK E M A RK T

NIEUWS

Meervoudige fractie inzameling in ondergrondse container

Nieuws van SITA Sita neemt de recycling activiteiten van de Houweling Groep - een internationale leverancier en distributeur van

Koninklijke Bammens introduceert een

vooraf naar wens invulbaar. Hierdoor

verpakkingen – over. Hiermee versterkt

innovatieve

container

is het innamevolume goed aanpasbaar

SITA haar positie in de kunststof keten.

die inzamelen van meerdere fracties in

aan de gewenste bestaande of nieuwe

Met de overname van twee productie-

één ondergrondse container mogelijk

locatie. Een mooi voorbeeld is een com-

lijnen voor het omwerken van harde

maakt. Hierdoor worden de inzetbaar-

binatie met zwerfafval en andere frac-

afvalplastics tot hoogwaardige grond-

heid en effectiviteit van de ondergrond-

ties; een duurzame inzameloptie die in

stoffen – hoofdzakelijk polypropyleen

se inzamelcontainer en locatie optimaal

aanmerking komt voor de zwerfafval-

(PP) en polyethyleen (PE) - zet SITA een

benut.

vergoeding. Met de bezuinigingen bij

nieuwe stap in het geschikt maken van

gemeenten biedt dit gemeenten een

gebruikte kunststoffen als grondstof. De

Deze nieuw ontwikkelde ondergrondse

slimme manier om toch inzameling en

productiecapaciteit bedraagt uiteindelijk

‘Sydney’ container is sinds kort lever-

aanpak van zwerfafval te realiseren.

ca. 3.600 ton granulaat per jaar. SITA en

ondergrondse

de Houweling Groep gaan samenwerken

baar. Bij de ontwikkeling van dit concept is rekening gehouden met het in-

De Gemeente Den Haag nam als eer-

met het doel de kunststof keten verder

zamelen van meerdere fracties in een

ste stad recentelijk deze containers in

te sluiten. Houweling legt zich toe op de

ondergrondse container. Hierbij moet

gebruik voor klein AEEA, batterijen,

inzameling van gebruikte kunststof pro-

men denken aan papier, glas, AEEA, bat-

papier/glas in gebruik. Met de nieuwe

ducten en emballage en levert dit, nadat

terijen, blik, drankkartons, maar ook

inzamelcontainers willen Den Haag en

ze grondig zijn gereinigd, gedroogd en

zwerfafval. Hierdoor voorziet de Sydney

Wecycle (de organisatie die aparte in-

getest opnieuw bij afnemers aan. Voor

in een behoefte in de markt om op een

zameling wil bevorderen) het makkelij-

het onbruikbare plastic afval geldt dat

efficiënte en duurzame manier gebruik

ker maken om elektrische apparaten te

dit door SITA tot granulaat wordt verma-

te maken van de inzamellocaties voor

scheiden van het huisvuil.

len en deels als grondstof wordt terug geleverd voor de productie van nieuwe

inwoner en inzamelaar. De verdeling van de inzamelfractie is

Voor meer informatie:

kunststof verpakkingen en emballage.

Koninklijke Bammens, tel. 0346-592411

Op haar beurt brengt SITA de Houweling Groep in contact met klanten die plastic B2B-verpakkingen - zoals jerrycans, emmers en flessen - afnemen van leveranciers.

Algemeen directeur SITA, Wieger Droogh ontvangt een emmer gevuld met plastic granulaat van Marc Houweling, managing director Houweling Groep, als symbolische start van de samenwerking. 36

GRAM | september 2014

N IEUWT JES VAN DE ZAKE LIJ KE M A RK T

NIEUWS

Nieuwe vergister onderstreept het belang van afvalscheiden Begin juli werd in Alphen aan den Rijn de

val. Immers, door gft-afval te vergisten

ingebruikname van Indaver’s vergister

wordt alle mogelijke energie uit het afval

Bio Power gevierd. De gemeente Alphen

gehaald én er worden nieuwe grondstof-

aan den Rijn is groot voorstander van

fen van gemaakt. Afval wordt nu dus nog

zo’n installatie. Wethouder Willem Jan

beter benut dan voorheen.

Stegeman benadrukte tijdens een korte speech nog eens het belang van het

Closing the loop

scheiden van afval, want een vergister

De vergister is onderdeel van de zorg-

laat duidelijk zien wat mogelijk is met

vuldige strategie van Indaver om afval

manier. We kunnen ook niet anders, want

goed gescheiden gft-afval. De vergister

steeds duurzamer te verwerken. Want

grondstoffen, en dan met name fossiele

in Alphen aan den Rijn verwerkt dit afval

volgens Indaver is closing the loop de

brandstoffen, worden schaars. We zullen

van huishoudens tot groen gas, compost

toekomst. “We willen steeds meer ma-

met nieuwe alternatieven moeten komen

en biomassa. Voor Indaver een mooie

teriaalkringlopen kunnen sluiten. Onze

en afval kan daarin een prima rol spelen”,

uitbreiding van haar huidige aanbod in

zorg is om zoveel mogelijk verbruikte

aldus Peter Louwman, algemeen direc-

Zuid-Holland. Verwerkte het bedrijf in

materialen een nieuw leven te geven als

teur van Indaver Nederland.

deze regio vooral organisch afval tot

grondstof voor een nieuw product. Het is

compost, met de komst van de vergister

de missie van Indaver om uit afval, zowel

Meer weten over hoe gft-afval wordt ver-

is een belangrijke stap gezet naar een

grondstoffen als energie terug te winnen

werkt in een vergister? Kijk op:

duurzamer verwerking van organisch af-

op een CO2-neutrale en energie-efficiënte

www.indaver.nl

28 ervajrai ar ng

Milieubewust en bespaar op uw gladheidbestrijding

• Gladheidmeldsysteem > Spaarzaam omgaan met strooimateriaal en toon aan dat er voldoende gestrooid is om ongelukken te voorkomen • Strooimanagement > Precies registreren wanneer, waar en hoe er gestrooid is. • Advisering op uw Strooibeleid > Wij creëren efficiënte strooiroutes & roosters • Infrarood wegdek metingen > Waar zijn u kritische locaties?

Samen meer grip op de winter

www.bg-engineering.com 06-22543265 Gladheidmeldsysteem (GMS2) v.a. € 9.995,= GRAM | september 2014

Colofon Uitgever NVRD, WTC Arnhem Nieuwe Stationsstraat 10 6811 KS ARNHEM Telefoon 088 - 3770000 E-mail post@nvrd.nl I-net www.nvrd.nl

Redactiecommissie Rob Schram, RMN (hoofdredacteur) Marc Maassen, GAD Bas Peeters, NVRD Riny de Jonge, stadsdeel Amsterdam-Oost Marc Veenhuizen, gemeente Apeldoorn Willy Brinkbäumer, Twente Milieu Martin van Nieuwenhoven, Rijkswaterstaat Diederik Notenboom, Meerlanden

Agenda 23-25 september Vakbeurs Recycling, met op 24 september het Recyclingsymposium 'Circulaire economie - samen doen', Evenementenhal Gorinchem 25-26 september 'Assetmanagement in de volle breedte', Stadswerk 1 oktober Nationaal Gladheidbestrijdingscongres

Eindredactie Karin Hegeman en Karin Giesen Postbus 1218, 6801 BE Arnhem tel. 088 - 3770000 e-mail: hegeman@nvrd.nl

Advertentie-exploitatie Bureau Van Vliet Postbus 20, 2040 AA Zandvoort tel. 023 - 5714745 e-mail: M.dewit@bureauvanvliet.com

8-9 oktober 2014 Dag van de Openbare Ruimte Nederland Expo Houten, www.openbareruimte.nl 30 oktober Afvalconferentie, Antwerpen 27 november

Opmaak en druk

Dag van Verkeer & Mobiliteit Nederland

Weevers Grafimedia, www.weevers.nl

Expo Houten, www.verkeerenmobiliteit.nl

Gemeentereiniging en Afvalmanagement is het officiële vakblad van de

5e IE EDIT

Abonnementenadministratie NVRD, Postbus 1218, 6801 BE Arnhem Jaarabonnement ad € 98,– excl. BTW. België € 122,50 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: € 11,50.

De enige vakbeurs voor de totale recyclingbranche

Beëindiging abonnement Abonnementen moeten schriftelijk bij de NVRD en uiterlijk op 15 november worden opgezegd. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd. ISSN 1569-0458 © NVRD

Gorinchem

Blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen en trends binnen uw vakgebied! Vraag twee gratis entreebewijzen aan via onderstaande gegevens WWW.EVENEMENTENHAL.NL/RECYCLING-GO REGISTRATIECODE: 7140000849

23, 24 en 25 september 2014

Openingstijden: 13.00-21.00 uur

Inclusief Full Service Formule:  Kwalitatieve vakbeurs  Entree voor 2 personen

 Verzorgde catering  Gratis parkeren GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC®-keurmerk en verschijnt 10x per jaar. Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

GRAM | september 2014

Evenementen Evenementenhal Gorinchem

HAL

HARDENBERG GORINCHEM VENRAY

Franklinweg 2, 4207 HZ Gorinchem T 0183 - 68 06 80 I www.evenementenhal.nl E gorinchem@evenementenhal.nl @Recycling_EH

Ons evenement.

UW MOMENT.

HEEFT U UW STROOIVOERTUIGEN AL OP ORDE ??? Welkom bij de winterdienst van Uitenhage Verhuur B.V.! Bij de winterdienst van Uitenhage Verhuur B.V. bent u aan het juiste adres voor de inhuur van (extra) strooivoertuigen. Met ons unieke concept beschikt u tijdens de wintermaanden over een (extra) voertuig om de gladheid te bestrijden. U kunt zowel het complete voertuig met zoutstrooier en ploeg bij ons huren als alleen de auto om daar uw eigen zoutstrooier op te plaatsten. Tevens kan Uitenhage Winterdienst uw gehele strooiwagenpark overnemen en daarmee de zorg van paraatheid en onderhoud uit handen nemen. Op dit moment hebben wij al 30 voertuigen lopen bij diverse gemeentes in het gehele land. Bel of e-mail ons vandaag nog voor meer informatie!

Uitenhage Verhuur B.V. Naaldwijkseweg 2, 2291 PA Wateringen Tel.: 0174-22.55.05 Fax.: 0174-22.55.09 WWW.UITENHAGE.NL INFO@UITENHAGE.NL Verhuur van Huisvuilwagens (ook met kraan), Containerwagens, Haak- en Kraanwagens, Veegmachines en Strooiwagens Wij zijn ISO 9001:2008, ISO 14001 en VCA* gecertificeerd. Tevens RDW erkend.

Van Schijndel Afvalinzamelsystemen

Nieuwe EURO 6 voertuigen

VSAII + SCB1700 Eurocontainer

uit voorraad et leverbaar m ties en op e rs ve di beladingssystemen

VSAII + ACB Archiefbelading

Onderdelenservice

Waarom voor van Schijndel kiezen:

 Langere levensduur door toepassing van slijtvast staal voor achterlader en opbouw.  Standaard met verzwaard juk en persschot.  Twee jaar garantie.  Vraag naar onze ﬁnancieringsELE N mogelijkheden. RD

ON D E

 Eenvoudig, betrouwbaar.  Beproefd concept voorzien van de nieuwste technieken.  Ongecompliceerde moderne hydrauliek & elektronica.

www.vanschijndel.eu

“iets anders, veel beter”.

www.vanschijndel.eu Van Schijndel BV • Stationsweg 78 • 6051 KL Maasbracht • Nederland T +31 (0)475 465636 • F +31 (0)475 466540 • E info@vanschijndel.eu