Diplomat February 2024 by Observer Media Group

INSIDE Irakli Baidashvili AmCham Georgia Giorgi Gigineishvili Georgian State Electrosystem Natalia Voutova Council of Europe in Georgia Ioseb Nanobashvili EPLO South Caucasus Irakli Beridze UNICRI Centre for AI and Robotics Beka Tavartkiladze World Education Services

Interview with Ambassador

Robin Dunnigan on U.S.-Georgia Relations

February•March 2024

VAKE RESIDENCE

Premium Class Residential and Investment Complex 3 000 SQ.M OF RECREATIONAL AREA

COMMERCIAL SPACE

CHILDREN PLAYGROUND

3 LEVEL OF PARKING LOT

THE OPEN TERRACES BETWEEN FLOORS 24/7 VIDEO SURVEILLANCE SYSTEM

ROOFTOP TERRACES GYM

*7000

WWW.GUMBATIHOLDING.GE 2 DIPLOMAT

HOME YOU DESERVE

Contents Cover Story

ინტერვიუ ელჩ რობინ დანიგანთან აშშ-საქართველოს ურთიერთობებზე INTERVIEW WITH AMBASSADOR ROBIN DUNNIGAN ON U.S.-GEORGIA RELATIONS

Features პროგრესის ხელშემწყობი: 10 ეკონომიკური საქართველოში ამერიკის სავაჭრო პალატის

საბჭო - დემოკრატიის, ადამიანის 18 ევროპის უფლებებისა და კანონის უზენაესობის დაცვის 18 სადარაჯოზე

მოღვაწეობის 25 წელიწადი

DRIVING ECONOMIC PROGRESS: A QUARTER-CENTURY JOURNEY WITH AMCHAM GEORGIA

,,საქართველოს სახელმწიფო ელექტროსისტემის“ გენერალური დირექტორი გიორგი გიგინეიშვილი ENIP-ის პროგრამის შესახებ DIRECTOR GENERAL OF GEORGIAN STATE ELECTROSYSTEM GIORGI GIGINEISHVILI ABOUT ENIP PROGRAM

THE COUNCIL OF EUROPE: SAFEGUARDING DEMOCRACY, HUMAN RIGHTS, AND THE RULE OF LAW

ფასეულობებისა და პრინციპების 25 ევროპული განმტკიცება სამხრეთ კავკასიის რეგიონში EPLO: ENHANCING EUROPEAN VALUES AND PRINCIPLES IN THE SOUTH CAUCASUS

ინტელექტის მართვის 29 ხელოვნური გლობალური ძალისხმევა - ინტერვიუ ირაკლი ბერიძესთან

GLOBAL AI GOVERNANCE EFFORTS – A CONVERSATION WITH IRAKLI BERIDZE

„მსოფლიო განათლების სერვისების“ 36 ინტერვიუ გლობალური განათლებისა და ცოდნის დეპარტამენტის უფროს დირექტორთან ბექა თავართქილაძესთან INTERVIEW WITH BEKA TAVARTKILADZE, SENIOR DIRECTOR, GLOBAL EDUCATION AND KNOWLEDGE AT THE WORLD EDUCATION SERVICES (WES)

მშვიდობა და უსაფრთხოება 42 ახალგაზრდობა, - ინტერვიუ გაეროში საქართველოს ახალგაზრდობის წარმომადგენელთან დავით ესათიასთან YOUTH, PEACE AND SECURITY AGENDA: INTERVIEW WITH DAVIT ESATIA, UN YOUTH DELEGATE

შიო მღვიმელის ქ. #15 საქართველო, თბილისი 0179 გამომცემელი ნინო შარაშიძე

გამოწერა და რეკლამის განთავსება Subscription & Advertising sales@observer.com.ge

Publisher Nino Sharashidze

რედაქტორთა კოლეგია Editorial Commitette editor@observer.com.ge დაიბეჭდა შპს „ფორმა“-ში. www.forma.ge

15 Shio Mghvimeli Str. Tbilisi 0179, Georgia

info@observer.com.ge TEL: +995 558 519 519 DIPLOMAT 3

ინტერვიუ ელჩ რობინ დანიგანთან აშშსაქართველოს ურთიერთობებზე

Interview with Ambassador Robin Dunnigan on U.S.-Georgia Relations შშ-ს ახალი ელჩის რობინ დანიგანის მისია საქართველოში გასული წლის ოქტომბერში დაიწყო. ამ მცირე დროშიც კი მან არაერთი შეხვედრა და ვიზიტი მოასწრო, როგორც თბილისში ისე მის ფარგლებს გარეთ. ამ ინტერვიუში ვსაუბრობთ მის თავდაპირველ შთაბეჭდილებებზე, სტრატეგიულ პრიორიტეტებზე, სავაჭრო ურთიერთობების გაღრმავების მცდელობებსა და საქართველოს მნიშვნელობაზე აშშ-ის საგარეო პოლიტიკაში.

ა

როგორია თქვენი პირველი შთაბეჭდილება საქართველოზე და როგორ ფიქრობთ, რამდენად კარგად იცნობთ ამ ქვეყანასა და მის ხალხს? ჩემი პირველი შთაბეჭდილება ქართველი ხალხის გულწრფელი სითბო, სიკეთე და სტუმართმოყვარეობაა. მე და ჩემს ოჯახს მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხეში გვიცხოვრია, მაგრამ უცხოეთში ყოფნისას საქართველოზე მეტად თავი სახლში არსად გვიგრძნია. ჩემი მეორე ყველაზე ძლიერი შთაბეჭდილებაა, თუ როგორი ძლიერია კავშირი ამერიკელებსა და ქართველებს შორის საზოგადოების ყველა ნაწილში.

4 DIPLOMAT

e had the honor of speaking with Ambassador Robin Dunnigan, who has served as the United States Ambassador to Georgia since October 2023. Ambassador Dunnigan brings with her a wealth of experience and a profound commitment to strengthening the relationship between the United States and Georgia. In our insightful discussion, we explore her initial impressions of Georgia, her strategic priorities for building stronger bilateral ties, including her efforts to enhance trade relations, and the significance of Georgia in broader U.S. foreign policy objectives.

What are your first impressions about Georgia and how well do you think you know the country and its people? My first overwhelming impression is the genuine warmth, kindness and hospitality of the Georgian people. My family and I have lived all over the world, and we have never felt more welcome or more at home overseas than we do here in

დიდი პატივია, ვიყო პრეზიდენტ ბაიდენის წარმომადგენელი საქართველოში. ჩემთვის საქართველო იდეალური ქვეყანაა შეერთებული შტატების ელჩობისთვის. უკვე შევხვდი ათასობით ქართველს სხვადასხვა სფეროდან, მათ შორის ექიმებს, მასწავლებლებს, სამხედრო მოსამსახურეებს, საგანგებო სიტუაციების პირველ მოპასუხეებს, მუსიკოსებს, მთავრობის თანამშრომლებს და სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლებს, ვისაც ძლიერი კავშირი აქვს შეერთებულ შტატებთან. ძალიან სასიამოვნო იყო ქვეყნის, მათ შორის სუფრის ტრადიციისა და მისი უგემრიელესი სამზარეულოს, გაცნობა, ბათუმის ცოცხალი პორტის მონახულება, არწივის ხეობაში გასეირნება და კახეთში ღვინისა და ნიგვზის დაგემოვნება. იმედი მაქვს, უახლოეს მომავალში შევძლებ საქართველოს ყველა რეგიონის მონახულებას. დიდი პატივია, ვიყო პრეზიდენტ ბაიდენის წარმომადგენელი საქართველოში. ჩემთვის საქართველო იდეალური ქვეყანაა შეერთებული შტატების ელჩობისთვის. რა არის თქვენი, როგორც საქართველოში შეერთებული შტატების ელჩის, პრიორიტეტები ორმხრივი კავშირის გასაძლიერებლად და როგორ დაეხმარება ისინი საქართველოსა და შეერთებული შტატების თანამშრომლობას ხანგრძლივ პერსპექტივაში? შეერთებული შტატები საქართველოს ერთ-ერთი უმთავრესი პარტნიორია მას შემდეგ, რაც საქართველომ საბჭოთა კავშირისგან დამოუკიდებლობა აღიდგინა; ჩვენი მეგობრობა და თანამშრომლობა თითქმის 32 წელია, რაც გრძელდება. ჩემი უმთავრესი პრიორიტეტი, რომელსაც პრეზიდენტი ბაიდენი და სახელმწიფო მდივანი ბლინკენი იზიარებენ, არის ჩვენი სტრატეგიული პარტნიორობის გაღრმავება. უმნიშვნელოვანესი ნაბიჯი ამის მისაღწევად არის შეერთებული შტატების მიერ საქართველოს განგრძობადი მხარდაჭერა ევრო-ატლანტიკურ გზაზე, მათ შორის მისი მისწრაფების, გახდეს ევროკავშირისა და ნატოს წევრი. მე ასევე მხარს ვუჭერ სავაჭრო და საინვესტიციო კავშირების, მათ შორის საქართველოს, როგორც შუა დერეფნის ნაწილის გაძლიერებას. ჩემი დიპლომატიური კარიერის ადრეულ ეტაპზე, ვმუშაობდი ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის ნავთობსადენის განვითარების მხარდასაჭერად. ძალიან დიდი სიამოვნებაა, ვიყო საქართველოში და ვხედავდე, რამხელა პროგრესს მიაღწია ქვეყანამ იმ დროის შემდეგ და რამხელა პოტენციალი არსებობს შემდგომი განვითარებისთვის. ასევე პრიორიტეტად გამოვყოფდი უსაფრთხოების სფეროში ჩვენი ისედაც ძლიერი თანამშრომლობის მეტად გაღრმავებას. ჩვენ ვმუშაობთ საქართველოს თავდაცვის ძალებსა და სანაპირო დაცვასთან. ჩვენი სამხედროები ერთად ვარჯიშობენ, ერთად უმსახურიათ და მსხვერპლი ერთად გაუღიათ. ჩვენ უკვე ათწლეულების განმავლობაში ერთად ვმუშაობთ იმისათვის, რომ საქართველოს სამხედრო ძალა ნატოსთან თავსებადი იყოს და გავაუმჯობესოთ საქართველოს უნარი, დაიცვას მისი სუვერენული ტერიტორია და თავიდან აიცილოს შემდგომი აგრესია. მე სრულად ვუჭერ მხარს ამ სფეროში ჩვენი ძლიერი კავშირის გაგრძელებას. რეგიონულ უსაფრთხოებასთან დაკავშირებით, რა მნიშვნელობას ატარებს საქართველო შეერთებული შტატებისთვის და რა კეთდება სამხრეთ კავკასიაში სტაბილურობის გასამყარებლად? შეერთებული შტატები მიესალმება საქართველოს ძალისხმევას, იმოქმედოს, როგორც რეგიონში მშვიდობის ხელშემწყობმა ძალამ. სახელმწიფო მდივანი ბლინკენი სამხრეთ კავკასიაში კონფლიქტის მშვიდობიანად მოგვარებას მტკიცედ უჭერს მხარს. დარწმუნებული ვარ,

Georgia. My second big impression is how strong and deep the ties are between Americans and Georgians in every sector of society. I have already met thousands of Georgians from every sector, including doctors, teachers, soldiers, emergency first responders, musicians, government workers and civil society representatives, who have a strong connection with the United States. I have greatly enjoyed getting to know the country, from over-eating the delicious cuisine at ‘supras’, visiting Batumi’s bustling port, hiking in Eagles Gorge, and tasting wine and walnuts in Kakheti. I hope to visit every region of Georgia in the coming months. I am honored to be President Biden’s representative in Georgia. For me, it is the perfect country to be the United States Ambassador. What are your top priorities as U.S. Ambassador to Georgia for building stronger bilateral ties, and how do you see these efforts contributing to the long-term relationship between the United States and Georgia? The United States has been one of Georgia’s strongest partners since the country re-gained its independence from the Soviet Union; our friendship and partnership spans nearly 32 years. My top priority, which President Biden and Secretary of State Blinken share, is to further deepen our strategic partnership. A critical element of this is continuing U.S. support for Georgia’s Euro-Atlantic integration, including supporting Georgia in its path of integration with the EU and NATO. I am also committed to further strengthening our trade and investment ties, including actively supporting Georgia’s devel-

I am honored to be President Biden’s representative in Georgia. For me, it is the perfect country to be the United States Ambassador. opment in the Middle Corridor. Earlier in my diplomatic career, I worked on policies to support development of the Baku-Tbilisi-Ceyhan pipeline. It is such a pleasure to be in Georgia today and see how much progress the country has made since that time and the potential that exists for further investment and development. I will also prioritize further strengthening our already very strong security partnership. We closely cooperate with the Georgian Defense Forces and the Coast Guard. Our militaries

DIPLOMAT 5

საქართველოს შეუძლია და შეძლებს კიდეც, გააგრძელოს უმნიშვნელოვანესი როლის შესრულება რეგიონის პოლიტიკურ და ეკონომიკურ ერთიანობაში. მეტად ძლიერი, უფრო გაერთიანებული სამხრეთ კავკასია ნიშნავს მეტ სტაბილურობასა და კეთილდღეობას, რაც რეგიონის თითოეულ მოსახლეს მოუტანს სარგებელს. თქვენი დიპლომატიური გამოცდილებიდან გამომდინარე, რა როლს ხედავთ საქართველოსთვის შეერთებული შტატების ფართო საერთაშორისო პოლიტიკაში განსაკუთრებით რეგიონში გამოწვევებისა და შესაძლებლობების გათვალისწინებით? საქართველო და შეერთებული შტატები მრავალ საკითხზე თანამშრომლობენ, მუშაობენ ერთად, რომ საერთაშორისო გამოწვევებს უკეთ გაუმკლავდნენ. მაგალითად, მეცნიერები და ექიმები ქართულ და ამერიკულ დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრებში ერთად მუშაობენ, რომ მოახდინონ ინფექციური დაავადებების პრევენცია, აღმოაჩინონ და აღმოფხვრან ისინი. ჩვენი ძალოვანი უწყებები ერთად მუშაობენ, რათა გაუმკლავდნენ კიბერდანაშაულებსა და ტრეფიკინგს. ამერიკელ და ქართველ სამხედროები მხარდამხარ იბრძოდნენ ერაყში, ავღანეთსა და კოსოვოში. ახლახან USAID-მა და საქართველოს მთავრობამ აღნიშნა ჩვენი პარტნიორობის მნიშვნე-

ჩემი დიპლომატიური კარიერის ადრეულ ეტაპზე, ვმუშაობდი ბაქო-თბილისიჯეიჰანის ნავთობსადენის განვითარების მხარდასაჭერად. ძალიან დიდი სიამოვნებაა, ვიყო საქართველოში და ვხედავდე, რამხელა პროგრესს მიაღწია ქვეყანამ იმ დროის შემდეგ და რამხელა პოტენციალი არსებობს შემდგომი განვითარებისთვის. ლობა საქართველოში ტყვიით მოწამვლის მაჩვენებლის მკვეთრად შემცირებაზე. ჩვენ ვაჩვენეთ, რომ ერთად უფრო ძლიერები ვართ და ორმხრივი ურთიერთობა სიკეთის მომტანი ძალაა. რა როლი აქვს შეერთებულ შტატებს საქართველოს მისწრაფებაში, გახდეს ევროკავშირის წევრი? რა არის ამ გზაზე მთავარი გამოწვევები და შესაძლებლობები? შეერთებული შტატები ამაყობს, რომ 1992 წლიდან დღემდე საქართველოს პარტნიორია და რომ დაეხმარა მას, გამხდარიყო ევროკავშირის კანდიდატი ქვეყანა. ჩვენ ძლიერ ვუჭერდით მხარს საქართველოს ევროკავშირისკენ მიმავალ გზას და ასე გავაგრძელებთ. შეერთებული შტატების გვერდში დგომის შედეგები ქართული საზოგადოების მრავალ სეგმენტსა და მის ყველა რეგიონში ჩანს. ჩვენ ხელი შევუწყვეთ ათასობით სამუშაო ადგილის შექმნას სოფლის მეურნეობაში, მაღალტექნოლოგიურ სფეროსა და ბევრ მაღალი სახელფასო კატეგორიის ინდუსტრიაში. ასევე მხარი დავუჭირეთ ასობით სკოლისა და საავადმყოფოს განახლებას. ტრენინგები ჩავუტარეთ მასწავლებლებსა და გადაუდებელ შემთხვევათა პირველ მოპასუხეებს. უზრუნველვყავით მცირე და საშუალო ბიზნესები ფინანსური დახმარებით. აღვჭურვეთ და გავწვრთენით საქართველოს სანაპირო დაცვა, საზღვრის უკეთ დაცვის მხარდასაჭერად. ერთად ვიმუშავეთ და ვმუშაობთ,რომ დავიცვათ ქართველების ჯანმრთელობა და ხელი შევუშალოთ მომაკვდინებელი

6 DIPLOMAT

train together and exercise together, and they have served sideby-side and sacrificed together. We have worked together for decades to help Georgia’s military become more interoperable with NATO and enhance Georgia’s ability to defend its sovereign territory and deter further aggression. I am committed to continuing our strong partnership in this sphere. In terms of regional stability, what is the significance of Georgia for the U.S., and what measures are being taken to enhance stability and cooperation in the South Caucasus? The United States welcomes Georgia’s efforts to act as a regional advocate and mediator for peace in the region. Secretary Blinken has been very involved in urging peaceful resolution of conflict in the South Caucasus. Going forward, I believe Georgia can and will continue to play a critical role in bringing the region together politically and economically. A stronger, more united South Caucasus means greater stability and prosperity, benefiting everyone who lives in this region. From your diplomatic experience, what role do you see Georgia playing in broader U.S. foreign policy objectives, particularly with regard to challenges and opportunities in the region? Georgia and the United States collaborate on a wide range of issues, working together to better address global challenges. For example, scientists and doctors at the Georgian and U.S. Centers for Disease Control and Prevention are working together to prevent, detect, and respond to infectious diseases. Our law enforcement officials are working together to combat transnational cybercrime and human trafficking. Georgian and American soldiers have fought together in Iraq, Afghanistan, and Kosovo. Recently, USAID and the Georgian government celebrated our partnership to significantly reduce lead poisoning in Georgia. We have shown that we are stronger together and our bilateral cooperation has been a force for good. With Georgia’s pursuit of EU candidate status, what was the role of the U.S. in this achievement, and moving forward what are some of the main challenges and opportunities? The United States is proud to have been a partner to Georgia from 1992 until today, and to have helped Georgia become an EU candidate country. We have strongly supported and will continue to support Georgia’s EU path. The impact of U.S. assistance is visible in throughout many segments of Georgian society and all of the regions of the country. We have helped create thousands of jobs in agriculture, high-tech sectors, many high-paying industries. We have supported renovations of hundreds of schools and health clinics. We have trained teachers and emergency response workers. We have provided

Earlier in my diplomatic career, I worked on policies to support development of the Baku-Tbilisi-Ceyhan pipeline. It is such a pleasure to be in Georgia today and see how much progress the country has made since that time and the potential that exists for further investment and development.

დაავადებების გავრცელებას. ყველა ზემოთ ჩამოთვლილი ქმედება მოემსახურა საქართველოს განვითარებას დღემდე, ევროკავშირის კანდიდატის სტატუსის შესანიშნავი შესაძლებლობით. იმედი მაქვს, ქართველები გამოიყენებენ ამ შანსს, ჩემი გუნდი და მე კი სრულად ვუჭერთ მხარს თანამშრომლობის გაგრძელებას ყველა ქართველთან ევრო-ატლანტიკური წინსვლის გზაზე. როგორ უჭერს მხარს შეერთებული შტატები ადგილობრივ ორგანიზაციებს, სამართლის უზენაესობას, ადამიანის უფლებებს საქართველოში მის დემოკრატიულ განვითარებასთან ერთად? ტოლერანტობა, ინკლუზიურობა და სამართლის უზენაესობა ნებისმიერი ქვეყნის დემოკრატიული განვითარების მნიშვნელოვანი ნაწილია. ამერიკული დემოკრატიის ექსპერიმენტი ამ ივლისს 248 წლის ხდება და ჯერ კიდევ გვაქვს ჩვენი გზა გასავლელი იმისათვის, რომ უფრო ძლიერი დემოკრატია გავხდეთ. ჩვენ მხარს ვუჭერთ საქართველოს მისი დემოკრატიის განვითარების გზაზე. რეფორმების მხარდაჭერასთან ერთად, მნიშვნელოვნად ვუწყობთ ხელს ქართულ ორგანიზაციებს, რომლებიც მუშაობენ ქვეყანაში ტოლერანტობის კულტურის განვითარებაზე. შეერთებული შტატები ასევე დაეხმარა მუნიციპალიტეტებსა და სკოლებს შშმ პირთა ხელმისაწვდომობის გაზრდის მიზნით. ტრენინგები ჩაუტარდათ მასწავლებლებს, რათა მათ უკეთ ასწავლონ ქართული, როგორც მეორე ენა და შედეგად უმცირესობების საზოგადოებაში ჩართულობა გაიზარდოს. მხარს ვუჭერთ მოქალაქეებზე ორიენტირებული სამართლებრივი მომსახურების მიმწოდებელ პროფესიონალებს და ვქმნით შესაძლებლობებს ხანდაზმული მოქალაქეებისთვის რათა აქტიურად დარჩნენ ჩართულნი საკუთარ საზოგადოებებში. შეგიძლიათ გვამცნოთ სიახლეების შესახებ შეერთებული შტატებისა და საქართველოს სავაჭრო ურთიერთობაში? არის სივრცე შემდგომი განვითარებისთვის, მათ შორის თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმებისთვის? შეერთებულ შტატებსა და საქართველოს შორის ვაჭრობამ რეკორდულ ორ მილიარდ დოლარს მიაღწია გასულ წელს. იმ დროისთვის, როდესაც მე საქართველოს დავტოვებ, მინდა შემეძლოს თქმა, რომ ორ ქვეყანას შორის ეკონომიკური და კომერციული კავშირები კიდევ უფრო

financing to support small and medium sized businesses. We have equipped and trained Georgia’s coast guard to support its efforts to protect Georgia’s maritime border. We have worked together to protect the health of Georgians and prevent the spread of deadly diseases. All of these efforts contributed to Georgia’s development to become the country it is today – with this great opportunity of EU candidate status. I hope Georgians seize this opportunity, and my team and I are committed to continuing to work with all Georgians as they progress on their Euro-Atlantic trajectory. How does the U.S. support democratic institutions, rule of law, human rights in Georgia as it navigates its democratic development? Tolerance, inclusion, and rule of law are important elements of any country’s democratic development. The American experiment with democracy will celebrate 248 years this July, and there is still more to do in our own journey to become a stronger democracy. We are committed to supporting Georgia as it navigates its own democratic path. In addition to supporting reforms, we have provided significant support to organizations that work on promoting a culture of tolerance for Georgia’s diverse citizens and communities. U.S. support has also helped municipalities and schools be more accessible for the disabled. We have trained teachers to better teach Georgian as a second language so that members of minority communities in Georgia can participate more fully in society. We are supporting legal professionals as they provide citizen-centered legal services, and we’re creating opportunities for senior citizens to stay engaged in their communities. Can you give us an update on trade relations between USA and Georgia today? Is there any room for further development including potential prospects of the FTA? Trade between the United States and Georgia reached a

DIPLOMAT 7

გაღრმავდა. ვფიქრობ შეგვიძლია, რომ მეტი ამერიკული კომპანია ჩამოვიყვანოთ აქ და პირიქით, - მეტი ქართული კომპანია წავიყვანოთ შეერთებულ შტატებში. მაგალითად, ივნისში ვგეგმავ, რომ ქართველი ინვესტორებისა და ბიზნესმენების დელეგაციასთან ერთად გავემგზავრო მერილენდში Select USA Conference-ზე დასასწრებად. ესაა უმაღლესი პროფილის ღონისძიება შეერთებულ შტატებში, რომელიც ათასობით ინვესტორს, კომპანიას, ეკონომიკური განვითარების ორგანიზაციასა და ინდუსტრიულ ექსპერტს აერთიანებს ბიზნეს მოლაპარაკებებში შეთანხმების მისაღწევად. შეერთებული შტატები, USAID-ის მეშვეობით ქართულ ბიზნესებს ეხმარება დააკმაყოფილონ ევროკავშირის სტანდარტები, რათა საქართველომ შეძლოს ევროკავშირის წევრ ქვეყნებთან სავაჭრო კავშირების დამყარება და ასევე გაზარდოს მისი რეგიონული ვაჭრობა. თქვენი აზრით, როგორ გავლენას მოახდენს ორი ქვეყნის ურთიერთობაზე საქართველოსა და შეერთებული შტატების მოახლოებული არჩევნები და რა როლი აქვს დიპლომატიას ასეთ გარდამავალ პერიოდში?

შეერთებული შტატების გვერდში დგომის შედეგები ქართული საზოგადოების მრავალ სეგმენტსა და მის ყველა რეგიონში ჩანს. ჩვენ ხელი შევუწყვეთ ათასობით სამუშაო ადგილის შექმნას სოფლის მეურნეობაში, მაღალტექნოლოგიურ სფეროსა და ბევრ მაღალი სახელფასო კატეგორიის ინდუსტრიაში.

მჯერა ამერიკელი და ქართველი ხალხის ღრმა თანამშრომლობის და მათ შორის ბმის. საზოგადოებები და მთავრობები კონკრეტულ პოლიტიკურ პარტიებსა და კანდიდატებზე მაღლა დგას. მე და შეერთებული შტატების მთავრობა ვიმუშავებთ საქართველოს ნებისმიერ დემოკრატიულად არჩეულ მთავრობასთან, რათა გავაგრძელოთ სტრატეგიული პარტნიორობის შენება. არჩევნები ყოველი ძლიერი დემოკრატიის უმნიშვნელოვანესი ნაწილია, რაც საშუალებას აძლევს ხალხს აირჩიოს საკუთარი მთავრობა ხმის მიცემით თავისუფალ და სამართლიან გარემოში. ჩვენ მხარს ვუჭერთ საქართველოს მთავრობის, ცენტრალური საარჩევნო კომისიის, ოპოზიციისა და სამოქალაქო საზოგადოების ძალისხმევას რომ ხელი შეუწყონ თავისუფალ, სამართლიან და გამჭვირვალე საარჩევნო პროცესს. თქვენი აზრით რა იქნება თქვენი მემკვიდრეობა და რით გსურთ დაამახსოვროთ თქვენი თავი ვადის ამოწურვისას როგორც საგანგებო და სრულუფლებიანმა ელჩმა საქართველოში? მჯერა, რომ ამერიკელები და ქართველები იზიარებენ ძირეულ ღირებულებებს, მათ შორის რწმენას, რომ თუ მუხლჩაუხრელად ვიშრომებთ, პატივს ვცემთ ერთმანეთს და დავაფასებთ საკუთარ უფლებებსა და თავისუფლებას, შევძლებთ რომ გავაგრძელოთ სამყაროს უკეთეს ადგილად ქცევა ჩვენი ოჯახების, საზოგადოებებისა და ქვეყნებისთვის. პატივია შეერთებული შტატების ელჩად მსახური საქართველოში და იმედი მაქვს, რომ თავს დავამახსოვრებ ჩვენს ქვეყნებს შორის ურთიერთობის გაღრმავებით, მეტის კეთებით ჩვენი და ჩვენი მოქალაქეების ცხოვრების გასაუმჯობესებლად და ჩვენი შვილებისთვის უკეთესი სამყაროს დასატოვებლად. 8 DIPLOMAT

record of nearly $2 billion last year. By the time I leave Georgia, I want to be able to say that economic and commercial ties between our countries have grown even more. I think we can bring more U.S. companies here and take more Georgian companies to the United States. For example, in June I plan to accompany a Georgian delegation of investors and businesses to Maryland to attend the Select USA Conference. This is the highest profile event in the United States to facilitate business investment by connecting thousands of investors, companies, economic development organizations (EDOs), and industry experts to make deals happen. The United States, through USAID, is also helping Georgian businesses meet EU standards, so that Georgia can build trade linkages with EU member states,

as well as grow its regional trade. In light of the upcoming elections in Georgia and United States, how do you see these events affecting the relations moving forward and what role diplomacy can play in these

transition period? I believe the deep partnership and ties between the American and Georgian people, societies and our governments transcends any particular political party or candidate. I and all of the United States government will work with any democratically elected government to continue to build on the special strategic partnership our countries enjoy. Elections are the cornerstone of every strong democracy, allowing the people to choose their own government by casting a ballot in a free and fair process. To that end, we are supporting efforts by Georgia’s government, Central Election Commission, opposition parties and civil society to promote a free, fair, and transparent electoral process.

The impact of U.S. assistance is visible in throughout many segments of Georgian society and all of the regions of the country. We have helped create thousands of jobs in agriculture, high-tech sectors, many high-paying industries. Looking ahead, what do you think will be your legacy and what do you want to be remembered for as Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary to Georgia by the time you end your term? I believe Americans and Georgians share core values, including the belief that if we work hard, respect each other, and value our rights and freedom that we will continue to improve the world for our families, communities, and countries. It is a privilege to serve as the U.S. Ambassador to Georgia, and I hope to be remembered for deepening the ties between our countries and doing more together to improve the lives of our citizens today and leave a better world for our children.

PARAGRAPH FREEDOM SQUARE A LUXURY COLLECTION HOTEL TBILISI

Paragraph Freedom Square Tbilisi is the first Luxury Collection hotel in Georgia Situated in the heart of Freedom Square, the hotel offers unparalleled comfort and sophistication with exceptional amenities, five unique restaurants, contemporary architectural design, a luxurious spa, stunning views and an unforgettable experience.

T: +995 032 2 44 88 88 | E: AYS.LUXURY@PARAGRAPHHOTELS.COM PARAGRAPH FREEDOM SQUARE, A LUXURY COLLECTION HOTEL, TBILISI 2 LADO GUDIASHVILI ST, TBILISI, 0105 GEORGIA

ეკონომიკური პროგრესის ხელშემწყობი: საქართველოში ამერიკის სავაჭრო პალატის მოღვაწეობის 25 წელიწადი

Driving Economic Progress: A Quarter-Century Journey with AmCham Georgia ურნალ Diplomat-თან ექსკლუზიურ ინტერვიუში, საქართველოში ამერიკის სავაჭრო პალატის (AmCham) პრეზიდენტი ირაკლი ბაიდაშვილი საუბრობს ორგანიზაციის საქმიანობაზე განვლილი 25 წლის განმავლობაში. დამოუკიდებლობის შემდგომი საქართველოს ეკონომიკური გამოწვევებიდან დაწყებული, დღევანდელი წარმატებული ბიზნესგარემოთი დამთავრებული, ბაიდაშვილი გვიზიარებს თავის შეხედულებებს AmCham-ის მნიშვნელოვანი როლის შესახებ ქვეყნის ეკონომიკურ განვითარებაში. გარდა ამისა, ის საუბრობს აშშ-საქართველოს სავაჭრო ურთიერთობების პერსპექტივებზე და ხაზს უსვამს ორმხრივად საინტერესო პარტნიორობის პოტენციალს ორ ქვეყანას შორის ეკონომიკური კავშირების შემდგომი გაღრმავების მიზნით.

ჟ

გასულ წელს აღნიშნეთ AmCham-ის 25 წლის იუბილე. როგორ შეაფასებდით AmCham-ის საქმიანობას ამ წლების განმავლობაში? AmCham-ი თავისი არსებობის 25 წლის განმავლობაში იყო მნიშვნელოვანი გამწევი ძალა ცვლილებებისთვის. როდესაც AmCham-ი დაარსდა, საქართველოს ეკონომიკა ჩამოშლილი იყო, კორუფციას ყველგან ფესვები ჰქონდა გადგმული, უცხოური ინვესტიციების განხორციელება კი წარმოუდგენლად სარისკო იყო. იმ დროს, ჩვენი მიზანი მხოლოდ ის იყო, რომ კომპანიებს გადარჩენაში დავხმარებოდით. ბოლო 25 წლის განმავლობაში ეკონომიკის თითქმის ყველა მიმართულება შეიცვალა: ტურიზმი, მშენებლობა, ვაჭრობა, საბანკო საქმე 10 DIPLOMAT

n an exclusive interview with Diplomat magazine, Irakli Baidashvili, President of the American Chamber of Commerce in Georgia (AmCham), sheds light on the organization’s remarkable journey over the past quar-

ter-century. From navigating Georgia’s economic challenges post-independence to fostering a thriving business ecosystem today, Baidashvili shares insights into AmCham’s pivotal role in country’s economic development. Additionally, he discusses the prospects of US-Georgia trade relations, underscoring the potential for mutually beneficial partnerships to further enhance economic ties between the two nations. Celebrated AmCham’s 25th anniversary last year. How would you rate AmCham’s performance over the years? AmCham has been a remarkable force for change over the 25yrs that we have existed. When AmCham was founded, Georgian economy was in ruins. The economy had more or less collapsed only a few years earlier. Corruption was rampant and foreign investment was incredibly risky. At that time, simply helping companies to survive was the main goal. Over the last 25yrs almost every facet of the economy has changed from tourism, to

და საინფორმაციო ტექნოლოგიები. ეს გამოწვეულია დასავლეთის გავლენით კორპორაციულ სექტორსა და საკანონმდებლო გარემოზე, დაწყებული ფინანსური და იურიდიული სერვისებიდან, დამთავრებული კორპორატიული მმართველობითა და მართვის პრაქტიკით. AmCham-მა ხელი შეუწყო ამ ცვლილებების განხორციელებას და დაეხმარა ქვეყანას განვითარებაში. უკვე მეორე წელია რაც AmCham-ის პრეზიდენტი ხართ, როგორია თქვენი ხედვა და პრიორიტეტები? განვმეორდები, ჩვენ ვცხოვრობთ რთულ დროში. უკრაინის ომმა ნათლად გამოავლინა რეგიონის არაპროგნოზირებადობა და ძლიერ პარტნიორებთან ძლიერი კავშირების მნიშვნელობა. ჩემი პრიორიტეტია დავეხმარო საქართველოს დასავლეთთან, განსაკუთრებით შეერთებულ შტატებთან, ძლიერი კავშირების შენარჩუნებაში და ამ პროცესში უზრუნველვყო, რომ ქვეყანას ჰქონდეს კეთილდღეობა და ნათელი მომავალი. AmCham-ის განხორციელებული პროექტებიდან, ყველაზე მეტად რომლით ამაყობთ? ბევრი ასეთი პროექტი მახსენდება, ამიტომ ძნელია რომელიმე გამოვყო. ვარდების რევოლუციის შემდეგ ჩვენ ვიმუშავეთ საგადასახადო რეფორმაზე, შრომის კანონმდებლობასა და საბაჟო რეგულაციებზე - რამაც მნიშვნელოვნად შეუწყო ხელი საქართველოს საერთაშორისო რეიტინგებში დაწინაურებას. რუსეთთან ომის შემდეგ ჩვენ მხარი დავუჭირეთ ომის შემდგომი დახმარების პაკეტს, რამაც ხელი შეუწყო ქვეყნის აღდგენას და გამოსვლას 2008 წლის ფინანსური კრიზისიდან. ახლახან, ამჟამინდელ მთავრობასთან ერთად, ჩვენ ვიყავით საინვესტიციო საბჭოს ერთ-ერთი დამფუძნებელი, წავახალისეთ ესტონეთის საგადასახადო მოდელის განვითარება, ვიმუშავეთ სავიზო რეფორმაზე, კაპიტალის ბაზრებზე, კორპორატიულ მმართველობაზე, საგადასახადო რეფორმაზე, განათლების მხარდაჭერაზე და ბევრ სხვა რეფორმაზე. ახლახან დავასრულეთ პროექტი, რომელიც უამრავ დიდ სასტუმროს დაეხმარა პერსონალის გადამზადებაში, საერთაშორისო სტანდარტების შესაბამისად, და ამით მხარი დავუჭირეთ ამ მნიშვნელოვანი სექტორის განვითარებას. სასიამოვნო იყო იმის ხილვა, თუ როგორ დაასრულეს სტუდენტებმა სასწავლო კურსი და დასაქმდნენ საქართველოს სასტუმროებში. რომელია ყველაზე აქტიური მიმართულება, ინიციატივა თუ პროექტები, რომელზეც თქვენს გუნდთან ერთად ახლა მუშაობთ? ჩვენ ამჟამად ვმუშაობთ პროექტზე, რომელიც ხელს შეუწყობს საქართველოში უცხოური ინვესტიციების მნიშვნელობაზე ცნობიერების ამაღლებას. ბევრს არ ესმის, რომ საქართველოს ეკონომიკის ძირითადი სექტორების უმეტესობა, იქნება ეს საბანკო სფერო, ტურიზმი, წარმოება თუ საცალო ვაჭრობა, განვითარდა გარე მხარდაჭერით და რომ ყველაზე მნიშვნელოვანი მხარდაჭერა არის ის ცოდნა, რომელიც ამან მოიტანა. ჩვენ მოხარულები ვართ რომ მივაგენით გზებს, რა გზებითაც განხორციელდა ეს ყოველივე. ასევე გვაქვს ჩვენი წევრების მიერ დაფინანსებული სტიპენდიის პროგრამა, რომელიც ამჟამად 30-ზე მეტი სტუდენტის უნივერსიტეტში სწავლას აფინანსებს. ესენი არიან სოციალურად დაუცველი ფენის სტუდენტები და ჩვენ ნამდვილად ვამაყობთ, რომ ჩვენი დახმარება საშუალებას მისცემს ზოგიერთ ნიჭიერ ქართველს მაქსიმალურად გამოიყენოს თავისი პოტენციალი. რა პერსპექტივა აქვს აშშ-სთან თავისუფალი ვაჭრობის ხელშეკრულებას და ზოგადად როგორ აისახება ეს ჩვენი ქვეყნის ეკონომიკაზე? თავისუფალი ვაჭრობის ხელშეკრულებები ზოგადად კარგია ეკონომიკური ზრდის წახალისებისთვის, განსაკუთრებით განვითარებად ქვეყნებში და ვფიქრობთ, რომ აშშ-სთან თავისუფალი სავაჭრო შეთანხმების გაფორმება ძალიან სასარგებლო იქნება. თუმცა, თუნდაც მის გარეშე, ჩვენ ვეძებთ გზებს, შეერთებულ შტატებთან ვაჭრობის ზრდის ხელშესაწყობად, განსაკუთრებით ისეთ პროდუქტებზე, რომლითაც

construction, to retail, to banking, to IT. This has been driven by a general westernization of the corporate sector and legislative environment, from finance and legal services, to corporate governance and management practices. AmCham has helped to drive forward these changes and so has helped the country to develop generally. You have been the president of AmCham for the second year, what are your vision and priorities? Once again, we live in difficult times. The war in Ukraine has clearly highlighted the unpredictability of the region and the importance of strong ties with strong partners. My priority is to help maintain the strength of Georgia’s connections to the West, particularly the United States and, in the process, ensure that the country has a more free and prosperous future. Of the projects implemented by AmCham, which one are you most proud of? There have been many projects over the years, so it’s hard to narrow it down. Following the Rose Revolution, we worked on the tax reform, labor law and customs regulations - which were some of the major drivers for Georgia’s dramatic improvement in international ranking. Following the war with Russia, we supported the argument for post-war aid, which helped rebuild the country and facilitated our recovery from the 2008 financial crisis. More recently, with the current government, we were one of the founders of the Investment Council, encouraged the development of the Estonian Tax Model, worked on visa reform, capital markets, corporate governance, tax reform, support for education, and much more. Last year we just completed a project which helped a number of large hotels to train more staff, to international standards, and so supported the development of this crucial sector. Seeing the students complete that training course and take positions in a wide range of hotels in Georgia was a great moment. What is the most active direction, initiative or project you and your team are working on right now? We are currently working on a project to help communicate the importance of foreign investment in Georgia. Many people don’t

DIPLOMAT 11

realize that most of the major sectors in the Georgian economy, from banking, to tourism, to manufacturing, to retail have been developed with external support, and that the most important support is the expertise that this has brought. We are very excited to identify the ways that this has happened. We also have a scholarship program, paid for by our members, which is currently paying for more than 30 students to go to university. These are students from disadvantaged backgrounds and we are really proud that our help may allow some gifted Georgians to make the most of their potential. What is the perspective of the free trade agreement with the USA and how does it generally affect the economy of

საქართველოს იცნობენ, მაგ. ღვინო. ასევე დიზაინის სფეროსთან დაკავშირებული პროდუქტები, როგორიცაა საბავშვო ტანსაცმელი და სათამაშოები. როგორია საქართველოში ამერიკული ინვესტიციების წილი და დინამიკა გასული 25 წლის განმავლობაში? აშშ არის უდიდესი ეკონომიკა და უდიდესი საერთაშორისო ინვესტორი მსოფლიოში. ბევრი ადამიანი ვერ აცნობიერებს ინვესტიციის მასშტაბს, რომელსაც აქ აშშ-ის მთავრობა და ამერიკული ბიზნესები ახორციელებენ. ეს არის ერთ-ერთი ელემენტი, რომელსაც შევეცდებით, რომ გამოვასწოროთ ჩვენი ახალი საკომუნიკაციო პროგრამით. აღსანიშნავია, რომ საქართველოს ბევრ მნიშვნელოვან კომპანიას სწორედ აშშ-დან აქვს მხარდაჭერა, იქნება ეს მენეჯმენტში, გამოცდილებასა თუ კაპიტალში - ისევ და ისევ, ტურიზმით დაწყებული, ფინანსებითა და ენერგეტიკით დამთავრებული. ასევე, აშშ-ს მთავრობის მხარდაჭერა იქნება ეს პირდაპირ, თუ ირიბად - მსოფლიო ბანკის, EBRD-ისა და აზიის განვითარების ბანკის, როგორც მათი უდიდესი კონტრიბუტორის, გავლით, იყო ინფრასტრუქტურის გაუმჯობესების უზარმაზარი მამოძრავებელი. როგორ მუშაობს AmCham-ი ამერიკელი ინვესტორების საქართველოში ინვესტირებით დაინტერესების მიმართულებით და როგორ ფიქრობთ რა არის მთავარი დამაბრკოლებელი ფაქტორები რის გამოც ისინი თავს იკავებენ ინევსტირებისგან?

ბოლო 25 წლის განმავლობაში ეკონომიკის თითქმის ყველა მიმართულება შეიცვალა: ტურიზმი, მშენებლობა, ვაჭრობა, საბანკო საქმე და საინფორმაციო ტექნოლოგიები. ეს გამოწვეულია დასავლეთის გავლენით კორპორაციულ სექტორსა და საკანონმდებლო გარემოზე, დაწყებული ფინანსური და იურიდიული სერვისებიდან, დამთავრებული კორპორატიული მმართველობითა და მართვის პრაქტიკით. AmCham-მა ხელი შეუწყო ამ ცვლილებების განხორციელებას და დაეხმარა ქვეყანას განვითარებაში. 12 DIPLOMAT

our country? FTAs are generally great for encouraging economic growth, particularly in developing countries, and we think that an FTA with Georgia would be extremely useful. However, even without one, we are looking for ways to support increased trade with the United States, particularly in Georgia’s signature products, like wine, as well as certain design-oriented products, like kids’ clothes and toys.

Over the last 25yrs almost every facet of the economy has changed from tourism, to construction, to retail, to banking, to IT. This has been driven by a general westernization of the corporate sector and legislative environment, from finance and legal services, to corporate governance and management practices. AmCham has helped to drive forward these changes and so has helped the country to develop generally. What is the share and dynamics of American investments in Georgia over the past 25 years? The USA is the largest economy and the largest international investor in the world. Many people don’t realize the scale of investment that the US Government and businesses invest here. This is one of the elements we will try and correct with our new communication program. But, it is worth noting that many of Georgia’s most significant companies have been driven by US-involvement, both in management and expertise and capital - again, from tourism to utilities, to finance to energy. Also, US government support, through development support and as the largest contributor to World Bank, EBRD and Asian Development Bank, has been a huge driver of infrastructure improvements. How does AmCham work to interest American investors

წლების განმავლობაში AmCham-ის ქსელი თანამშრომლობდა ათასობით ინვესტორთან და პოტენციურ ინვესტორთან საქართველოში. საერთოდ, პირველი, რასაც ვაკეთებთ ნებისმიერი ინვესტორის მოსაზიდად, არის მათი აქ ჩამოყვანა. ჩვენ დიდი ხანია გვჯერა, რომ საქართველო უფრო კარგად ჩანს ადგილზე, ვიდრე შორიდან. როგორც წესი, ადამიანებზე დიდ შთაბეჭდილებას ახდენს ის შესაძლებლობი რაც ამ ქვეყანას გააჩნია - და ასევე, რა თქმა უნდა, ავითარებენ ემოციურ კავშირს ქვეყანასთან - ვგულისხმობ იმას, რომ ზოგადად უყვარდებათ ეს ადგილი. რა თქმა უნდა, შეიძლება პირიქითაც მოხდეს. ყველაზე დიდი დაბრკოლება ამერიკელების შემთხვევაში მაინც სიშორეა, რის გამოც, ინვესტორების რადარებში საქართველო ვერ ხვდება. რომელია ის მიმართულებები, რომლებიც ყველაზე მეტად იწვევს ამერიკელი ინვესტორების დაინტერესებას საქართვე-

აღსანიშნავია, რომ საქართველოს ბევრ მნიშვნელოვან კომპანიას სწორედ აშშ-დან აქვს მხარდაჭერა, იქნება ეს მენეჯმენტში, გამოცდილებასა თუ კაპიტალში - ისევ და ისევ, ტურიზმით დაწყებული, ფინანსებითა და ენერგეტიკით დამთავრებული. ასევე, აშშ-ს მთავრობის მხარდაჭერა იქნება ეს პირდაპირ, თუ ირიბად - მსოფლიო ბანკის, EBRD-ისა და აზიის განვითარების ბანკის, როგორც მათი უდიდესი კონტრიბუტორის, გავლით, იყო ინფრასტრუქტურის გაუმჯობესების უზარმაზარი მამოძრავებელი. ლოში და რომელი მიმართულებით არის უფრო მეტი სამუშაო გასაწევი? აქ იყო და არის შესაძლებლობების ფართო სპექტრი. რასაკვირველია, ამ დროისთვის, საქართველოში ინვესტირებაზე ფიქრის დროს პირველ ადგილზეა ტრანსპორტი და ლოჯისტიკა, ენერგეტიკა და ტურიზმი. ზოგიერთი მათგანი ალბათ მთავრობის მკაფიო მხარდაჭერას საჭიროებს რისკების გაზიარების მექანიზმების კუთხით. ფიზიკური კავშირების, ასევე ტრანსპორტისა და ლოჯისტიკის მუდმივი გაუმჯობესება სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია თითოეული ამ სფეროსთვის. ასევე, ევროკავშირში გაწევრიანებისკენ სწრაფვის გაგრძელება ამ პროვესს ნამდვილად დაეხმარება. დაბოლოს, როგორია თქვენი პროგნოზი აშშ-საქართველოს სავაჭრო ურთიერთობებზე მომდევნო ათი წლის განმავლობაში? ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში ჩვენ ვიხილეთ ექსპორტზე ორიენტირებული ტექნოლოგიური კომპანიების რაოდენობის უზარმაზარი ზრდა, რომლებიც ყიდიან მომსახურებას აშშ-ში. ამას აქვს თითქმის შეუზღუდავი ზრდის უზარმაზარი პოტენციალი, თუმცა ამჟამად ცუდად არის დაფიქსირებული ეროვნულ სტატისტიკაში. თუ საქართველო შეაღწევს აშშ-ს ბაზარზე რომელიმე ძირითადი კატეგორიით, ეს შეიძლება გარდამტეხი იყოს. მაგრამ ვაჭრობა სულაც არ არის აქ ყველაზე მნიშვნელოვანი საზომი. აშშ-ს ბიზნესის ჩართულობა მნიშვნელოვანი იქნება, მაშინაც კი, თუ მიზნობრივი ბაზრები რეგიონალურია, მაგალითად როგორც ევროკავშირი.

in investing in Georgia, and what do you think are the main hindering factors that prevent them from investing? Over the years, the AmCham network has engaged with thousands of investors and potential investors in Georgia. Generally, the first thing that we do to attract any investor, is get them to come here. We have long believed that Georgia looks better when you are here than it does from a distance. People have a tendency to be impressed with the opportunities that they see when they get here - and also, of course, develop an emotional tie to the country – I mean, fall in the love with the place generally. Of course, the same logic can be reversed. The biggest hurdle for Americans to invest here is that it is a long way away - and it is usually not on the radar of most investors. What are the directions that most interest American investors in Georgia, and in which direction is there more work to be done? Opportunities have been, and continue to be, wide ranging. Of course, at the moment, middle-corridor transport and logistics, energy and tourism are probably at the top of people’s minds when thinking about investing in Georgia. In some of these there is probably space for clearer government support on risk-sharing mechanisms. The continuing improvements in physical connections as well as transport and logistics will be vital to each of these areas. Also continuing to push for EU membership will really help. Finally, what is your prediction for US-Georgia trade relations in the next ten years? We have seen a huge increase in the number of export-oriented technology companies, selling services to the US, in the last few

It is worth noting that many of Georgia's most significant companies have been driven by US-involvement, both in management and expertise and capital again, from tourism to utilities, to finance to energy. Also, US government support, through development support and as the largest contributor to World Bank, EBRD and Asian Development Bank, has been a huge driver of infrastructure improvements. years. This has huge potential for almost unlimited growth, though is currently poorly captured in national statistics. If Georgia could break through into the US market with any major category, it could be transformative. But trade is not necessarily the most important metric here. US business involvement will be important, even if the target markets are more regional, like the EU.

DIPLOMAT 13

,,საქართველოს სახელმწიფო ელექტროსისტემის“ გენერალური დირექტორი გიორგი გიგინეიშვილი ENIP-ის პროგრამის შესახებ

Director General of Georgian State Electrosystem Giorgi Gigineishvili about ENIP Program აქართველოს სახელმწიფო ელექტროსისტემა“ (სსე) ელექტროენერგიის გადამცემი ქსელის ერთ-ერთი მსხვილი მფლობელი და გადამცემი სისტემის ერთა„ დერთი ოპერატორია, რომელიც საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე ფლობს და ექსპლუატაციას უწევს 4 406,6 კმ. სიგრძის ელექტროგადამცემ ხაზებსა და 93 ქვესადგურს. კომპანია სისტემატურად აწარმოებს ქსელის გაფართოების მასშტაბურ ინფრასტრუქტურულ სამუშაოებს, რაც გულისხმობს, როგორც ახალი ქვესადგურებისა და ელექტროგადამცემი ხაზების მშენებლობას, ასევე, უკვე არსებულების რეაბილიტაციასა და რეკონსტრუქციას. რა მიზნები და პრიორიტეტები აქვს ქვეყნის ელექტროენერგიის გადამცემი სისტემის ერთადერთ ოპერატორს? ამ და სხვა კითხვებს „საქართველოს სახელმწიფო ელექტროსისტემის“ გენერალური დირექტორი გიორგი გიგინეიშვილი პასუხობს.

ს

ბატონო გიორგი, რა გეგმა აქვს „საქართველოს სახელმწიფო ელექტროსისტემას“ ქვეყნის ენერგოდამოუკიდებლობის მიმართულებით? გეოპოლიტიკური ვითარების გათვალისწინებით, დღეისთვის ჩვენი ქვეყნის უმთავრეს მიზანს ენერგოდამოუკიდებლობა წარმოადგენს. საქართველოს დიდი რესურსი აქვს ენერგეტიკული თვალსაზრისით, რაც მეზობელ ქვეყნებს შორის ელექტროენერგიის მიმოც-

14 DIPLOMAT

he Georgian State Electrosystem (GSE) stands as a major owner of the electricity transmission network and the sole operator of the transmission system, boasting ownership and operation of 4,406.6 km

length of power transmission lines and 93 substations spanning across Georgia. The company diligently conducts large-scale infrastructural works for network expansion, encompassing the construction of new substations and power transmission lines, alongside the rehabilitation and reconstruction of existing infrastructure. To shed light on the goals and priorities of the nation’s exclusive electricity transmission system operator, Diplomat spoke with Giorgi Gigineishvili, Director General of the Georgian State Electrosystem. What are the plans of the Georgian State Electrosystem towards achieving energy independence for the country? Considering the current geopolitical landscape, achieving energy independence stands as a paramount objective for our nation. Georgia has rich energy resources, opening avenues for electricity exchange with neighboring countries and the establishment of facilitating infrastructure for integrating new

ვლის ახალ შესაძლებლობებს და ისეთი ინფრასტრუქტურის შექმნას გულისხმობს, რაც ახალი სიმძლავრეების ქსელში ინტეგრირებას და ელექტროენერგიით ვაჭრობას შეუწყობს ხელს. დღეისათვის საქართველოს ენერგეტიკის სექტორს ამბიციური გამოწვევები აქვს, როგორც დარგის განვითარების სტრატეგიებისა და მათზე დაფუძნებული ენერგეტიკული პროგრამების შემუშავების კუთხით, ასევე ევროკავშირთან ენერგეტიკული თანამშრომლობის გაღრმავების მიმართულებით. დარგის ერთ-ერთი მთავარი მოთამაშე „საქართველოს სახელმწიფო ელექტროსისტემაა“, რომლის მისია ელექტროენერგიის გადაცემის უსაფრთხო, საიმედო, ეკონომიკურად დასაბუთებული, ეფექტიანი და ყველა მომხმარებლისთვის ხელმისაწვდომი სისტემის განვითარება, შენარჩუნება და მართვაა. სწორედ ამისკენ არის მიმართული ის პროექტები, რომლებსაც ჩვენი კომპანია შიდა რესურსით თუ საერთაშორისო პარტნიორების დახმარებითა და მხარდაჭერით ახორციელებს.

capacities into the network and facilitating electricity trade. Presently, Georgia’s energy sector faces ambitious challenges in developing strategic sectoral growth plans and associated energy programs, alongside deepening energy cooperation with the European Union. As a key player in the field, the mission of the Georgian State Electrosystem is to develop, maintain, and manage a safe, reliable, economically justified, efficient, and accessible electricity transmission system for all users. Our company’s projects, whether self-carried with our own resources or with international partners’ assistance, serve this mission. At present, your company is executing a comprehensive program aimed at enhancing the power transmission system. Could you provide more information about this program and the scale of its endeavors? The establishment of an independent, robust electric energy sector is pivotal for Georgia’s economic development. Through

დღეისთვის ჩვენი ქვეყნის უმთავრეს მიზანს ენერგოდამოუკიდებლობა წარმოადგენს. საქართველოს დიდი რესურსი აქვს ენერგეტიკული თვალსაზრისით, რაც მეზობელ ქვეყნებს შორის ელექტროენერგიის მიმოცვლის ახალ შესაძლებლობებს და ისეთი ინფრასტრუქტურის შექმნას გულისხმობს, რაც ახალი სიმძლავრეების ქსელში ინტეგრირებას და ელექტროენერგიით ვაჭრობას შეუწყობს ხელს. ამ ეტაპზე ჩვენი კომპანია ელექტროგადამცემი სისტემის გაუმჯობესების მასშტაბურ პროგრამას ახორციელებს, რომელიც არაერთ ინფრასტრუქტურულ პროექტს ითვალისწინებს. კონკრეტულად რომელ პროგრამაზეა საუბარი და რა მასშტაბის სამუშაოებს მოიცავს? დამოუკიდებელ, ძლიერ ელექტროენერგეტიკულ სექტორს გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს საქართველოს ეკონომიკური განვითარებისთვის. რა თქმა უნდა, მასშტაბური ინფრასტრუქტურული პროექტების განხორციელების შედეგად, მოხდება ქვეყნის ელექტროენერგიის საექსპორტო და სატრანზიტო პოტენციალის მაქსიმალურად ათვისება. ამ მიზნებს ემსახურება „ელექტროენერგეტიკული ქსელის გაუმჯობესების პროგრამა“ (ENIP). ის ელექტროგადამცემი ინფრასტრუქტურის ყველაზე მასშტაბური საინვესტიციო პროგრამაა, რომელსაც „საქართველოს სახელმწიფო ელექტროსისტემა“ KfW-ს განვითარების ბანკის და „ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკის“ (EBRD) ფინანსური მხარდაჭერით, უკვე ერთი წელია, ახორციელებს.

the implementation of large-scale infrastructure projects, we aim to fully utilize the country’s electricity export and transit potential. To this end, we have initiated the “Energy Network Improvement Program” (ENIP), the most extensive investment program in power transmission infrastructure that the Georgian State Electrosystem has undertaken, receiving financial support from KfW Development Bank and the “European Bank for Reconstruction and Development” (EBRD). The total investment of ENIP is EUR 270 Mio, co-financed by KfW and EBRD, including EUR 9.9 Mio grant funding from the EU Neighbourhood Investment Platform (EU NIP) implemented by KfW. Within the ENIP framework, numerous infrastructure projects are underway nationwide, encompassing the construction and expansion of 7 substations and over 540 km of power trans-

Achieving energy independence stands as a paramount objective for our nation. Georgia has rich energy resources, opening avenues for electricity exchange with neighboring countries and the establishment of facilitating infrastructure for integrating new capacities into the network and facilitating electricity trade. mission lines. Ultimately, by 2028, upgraded infrastructure will be established in the regions of Imereti, Guria, Racha, Svaneti, and Kakheti.

DIPLOMAT 15

ENIP-ის ჯამური ინვესტიცია შეადგენს 270 მილიონ ევროს, KfWსა და EBRD-ის თანადაფინანსებით, მათ შორისაა 9,9 მილიონი ევროს ოდენობის საგრანტო დაფინანსება ევროკავშირის სამეზობლო საინვესტიციო პლატფორმიდან (EU NIP), რომელიც KfW-ს მეშვეობით გაიცემა. ENIP-ის პროგრამის ფარგლებში მთელი ქვეყნის მასშტაბით არაერთი ინფრასტრუქტურული პროექტი მიმდინარეობს, აშენდება და გაფართოვდება 7 ქვესადგური და 540კმ-ზე მეტი საერთო სიგრძის ელექტროგადამცემი ხაზი. საბოლოო ჯამში, 2028 წლისთვის, ჩვენ გვექნება განახლებული ინფრასტრუქტურა იმერეთის, გურიის, რაჭის, სვანეთისა და კახეთის რეგიონებში. პროგრამის შემადგენელ პროექტებზე რომ ვისაუბროთ, რომელ რეგიონებშია დაწყებული ინფრასტრუქტურული სამუშაოები, რა ეტაპზეა ქვესადგურებისა თუ ელექტროგადამცემი ხაზების მშენებლობა? ENIP-ის პროგრამის ფარგლებში განსახორციელებელი პროექტები რამდენიმე ეტაპადაა დაყოფილი. უკვე დაწყებულია „გურიის პროექტი“, რომელიც ითვალისწინებს ორჯაჭვა 110 კვ ელექტროგადამცემი ხაზის მშენებლობას ოზურგეთიდან ზოტის მიმართულებით, ასევე

Regarding the program’s constituent projects and their progress, could you provide insights into the regions where infrastructure works have commenced and the status of substations or power transmission lines construction? Projects under the ENIP program are carried into several stages. The Guria Project has already commenced, entailing the construction of a double-circuit 110 kV power transmission line from Ozurgeti to Zoti, along with a 220 kV power transmission line from Ozurgeti to Paliastomi, and the establishment of a 110/220 kV substation in Likhauri village of Ozurgeti municipality. The initial phase of the project includes the completion of the Lajanuri substation and the expansion of the 500 kV and 400 kV wings of the Akhaltsikhe substation. By year-end, construction of the Ozurgeti and Lajanuri substations will conclude, enhancing the GSE’s export potential, infrastructure development, and integration of new hydropower plants into Georgia’s transmission network. Regarding the Akhaltsikhe substation expansion, the project aims to elevate electricity exchange capacity between Georgia and Turkey from 700 to 1050 MW through the activation of the

მასშტაბური ინფრასტრუქტურული პროექტების განხორციელების შედეგად, მოხდება ქვეყნის ელექტროენერგიის საექსპორტო და სატრანზიტო პოტენციალის მაქსიმალურად ათვისება. ამ მიზნებს ემსახურება „ელექტროენერგეტიკული ქსელის გაუმჯობესების პროგრამა“ (ENIP). ის ელექტროგადამცემი ინფრასტრუქტურის ყველაზე მასშტაბური საინვესტიციო პროგრამაა. 16 DIPLOMAT

third direct current unit. The second stage of the ENIP program includes projects linked to the Akhaltsikhe substation and the energy system of Turkey, focusing on improving export-import dynamics. These projects involve the construction of 500 kV Tskaltubo-Akhaltsikhe and 400 kV Akhaltsikhe-Tortum power transmission lines. Upon completion, these endeavors will fortify Georgia’s electrical energy interconnection with both the energy system of Turkey and the European single synchronous zone. In addition, within the framework of the program, it is planned to expand the substation Tskaltubo-220 and to construct the power transmission lines Lajanuri-Tskaltubo, Namakhvani-Tskaltubo, Namakhvani-Tvishi-Lajanuri, Lajanuri-Lajanuri HPP, Lajanuri-Oni, Kheledula-Lajanuri, the purpose of which is the integration of prospective HPPs into the network, improvement

ოზურგეთიდან პალიასტომის მიმართულებით 220 კვ ელექტროგადამცემი ხაზისა და ოზურგეთის მუნიციპალიტეტის სოფელ ლიხაურში 110/220 კვ ქვესადგურის მშენებლობას. პროექტის პირველი ფაზა ასევე მოიცავს ლაჯანურის ქვესადგურის მშენებლობას და ახალციხის ქვესადგურის 500 კვ და 400 კვ ფრთის გაფართოებას. ოზურგეთისა და ლაჯანურის ქვესადგურების მშენებლობა წლის ბოლომდე დასრულდება, რაც სსე-ს საშუალებას მისცემს, გაზარდოს საექსპორტო პოტენციალი, განავითაროს ინფრასტრუქტურა და ხელი შეუწყოს ახალი ჰიდროელექტროსადგურების ინტეგრირებას საქართველოს გადამცემ ქსელში. რაც შეეხება ახალციხის ქვესადგურის გაფართოებას, პროექტის მიზანია საქართველოს და თურქეთის ენერგოსისტემებს შორის ელექტროენერგიის მიმოცვლის შესაძლებლობები 700-დან 1050 მგვტ-მდე გაიზარდოს, რისი მიღწევაც შესაძლებელი იქნება მუდმივი დენის მესამე ჩანართის ექსპლუატაციაში გაშვებით. ENIP-ის პროგრამის მეორე ეტაპზე, დაგეგმილია ორი პროექტი, რომელიც კავშირშია ახალციხის ქვესადგურთან და თურქეთის ენერგოსისტემასთან ექსპორტ-იმპორტის გაუმჯობესებას ისახავს მიზნად. პროგრამის ფარგლებში აშენდება ელექტროგადამცემი ხაზები: 500 კვ „წყალტუბო-ახალციხე“ და 400 კვ „ახალციხე-თორთუმი“. ამ სამი პროექტის განხორციელების შედეგად, გაძლიერდება საქართველოს ელექტროენერგეტიკული ინტერკონექცია, როგორც თურქეთის ენერგოსისტემასთან, ასევე ევროპის ერთიან სინქრონულ ზონასთან. გარდა ამისა, პროგრამის ფარგლებში დაგეგმილია ქვესადგურის „წყალტუბო-220“ გაფართოება და ელექტროგადამცემი ხაზების „ლაჯანური-წყალტუბო“, „ნამახვანი-წყალტუბო“, „ნამახვანი-ტვიში-ლაჯანური“, „ლაჯანური-ლაჯანური ჰესი“, „ლაჯანური-ონი“, „ხელედულა-ლაჯანური“ - მშენებლობა, რომლის მიზანი ქსელში პერსპექტიული ჰესების ინტეგრაცია, გადამცემი ქსელის გაუმჯობესება და საიმედოობის ამაღლებაა. ასევე დაგეგმილია კახეთის ენერგოქსელის გაძლიერება. თელავში აშენდება ქვესადგური „ახალი თელავი“ და ელექტროგადამცემი ხაზები: „სტორი ჰესი - თელავი“, „თელავი-ჟინვალი“, განხორციელდება გურჯაანის ქვესადგურის რეაბილიტაცია და აშენდება ახალი ქვესადგური ჟინვალში. რა კონკრეტულ შედეგებს ელის „საქართველოს სახელმწიფო ელექტროსისტემა“ პროგრამის დასრულების შემდეგ? პროგრამის სრულად განხორციელების შედეგად, საქართველოს მიეცემა შესაძლებლობა, განავითაროს სტაბილური, საიმედო, რენტაბელური და ეფექტიანი გადამცემი სისტემა, რაც უზრუნველყოფს ქსელის უსაფრთხოებას. ENIP-ის პროგრამა ხელს შეუწყობს ქვეყნის ელექტროსისტემის განახლებადი ენერგიის წყაროების ქსელში ინტეგრაციას და მეზობელ ქვეყნებთან ელექტროენერგიის მიმოცვლისთვის საკმარისი გამტარუნარიანობის უზრუნველყოფას. ეს არის უპრეცედენტოდ მასშტაბური და სახელმწიფოებრივად მნიშვნელოვანი პროგრამა, რომლის მეშვეობითაც გაჩნდება ევროპულ სივრცეში ინტეგრაციის ახალი პერსპექტივები, შეიქმნება ეკონომიკური განვითარებისთვის გაუმჯობესებული პირობები ბიზნესის, ტურიზმის, მრეწველობისა და სოფლის მეურნეობის მიმართულებით, რაც საქართველოს მოსახლეობისთვის მეტი სამუშაო ადგილის შექმნისა და მეტი შემოსავლის გარანტი იქნება.

Through the implementation of large-scale infrastructure projects, we aim to fully utilize the country's electricity export and transit potential. To this end, we have initiated the "Energy Network Improvement Program" (ENIP), the most extensive investment program in power transmission infrastructure that the Georgian State Electrosystem has undertaken. of the transmission network and increase of reliability. Additionally, within the program, plans are underway to strengthen the Kakheti energy grid. This entails the construction of the Akhali Telavi substation and the Stori HPP - Telavi and Telavi-Zhinvali power transmission lines in Telavi, along with the rehabilitation of the Gurjaani substation and the construction of a new substation in Zhinvali. What specific outcomes does the Georgian State Electrosystem anticipate upon the program’s completion? Upon the program’s full execution, Georgia anticipates the development of a stable, reliable, cost-effective, and efficient transmission system, ensuring network security. The ENIP program is expected to facilitate the integration of renewable energy sources into Georgia’s power grid and ensure ample bandwidth for electricity exchange with neighboring nations. This program stands as an unprecedented, nationally significant initiative, paving the way for enhanced integration with the European area. It promises improved conditions for economic development across various sectors, including business, tourism, industry, and agriculture, consequently generating more employment opportunities and income for the Georgian population.

DIPLOMAT 17

ევროპის საბჭო - დემოკრატიის, ადამიანის უფლებებისა და კანონის უზენაესობის დაცვის სადარაჯოზე ინტერვიუ საქართველოში ევროპის საბჭოს ოფისის ხელმძღვანელთან ნატალია ვუტოვასთან

The Council of Europe: Safeguarding Democracy, Human Rights, and the Rule of Law

Interview with Natalia Voutova, Head of Council of Europe Office in Georgia ვროპის საბჭო დაარსებიდან 75 წლის შემდეგაც არის ადამიანის უფლებების, დემოკრატიისა და კანონის უზენაესობის დაცვის სადარაჯოზე მის 46 წევრ ქვეყანაში. ამ ექსკლუზიურ ინტერვიუში, საქართველოში ევროპის საბჭოს ოფისის ხელმძღვანელთან ნატალია ვუტოვასთან, განვიხილავთ თუ

ე

18 DIPLOMAT

n its 75th anniversary year, the Council of Europe stands as a beacon of human rights, democracy, and the rule of law across 46 member states. In this exclusive interview with Natalia Voutova, Head of the Council of Europe Office in Georgia, we explore the organi-

როგორ იცვლებოდა ორგანიზაციის როლი და მნიშვნელობა მეორე მსოფლიო ომის შემდგომ მისი დაარსებიდან, დღემდე ევროპული ღირებულებების დაცვაში არსებული გამოწვევების ფონზე. ვუტოვა საუბრობს საქართველოში ევროპის საბჭოს ტრანსფორმაციულ გავლენაზე მისი არსებობის 25 წლის განმავლობაში. ხაზს უსვამს მნიშვნელოვან მიღწევებს სასამართლო რეფორმაში, ჯანდაცვის გაუმჯობესებასა და ქალთა მიმართ ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლაში. ის განიხილავს საქართველოს ხელისუფლებასთან და სამოქალაქო საზოგადოებასთან ერთობლივ ძალისხმევას და ხაზს უსვამს საერთო ვალდებულებას ევროპულ სტანდარტებთან საქართველოს დაახლოებაში, უფრო სამართლიანი და თანასწორი საზოგადოების მისაღწევად.

zation’s evolution since its post-World War II inception and its contemporary role in safeguarding European values amidst present challenges. Voutova provides valuable perspectives on the transformative impact of the Council’s presence in Georgia over 25 years, highlighting milestones in judicial reform, healthcare enhancement, and combating violence against women. As the Council celebrates its milestone anniversary, Voutova reflects on the cooperative efforts with Georgian authorities and civil society, emphasizing the shared commitment to advancing Georgia’s integration with European standards and fostering a more just and equitable society.

წელს ევროპის საბჭოს დაფუძნებიდან 75 წელი სრულდება, როგორ ვითარდებოდა ორგანიზაციის როლი ამ ხნის განმავლობაში და როგორ ემსახურება ის დღეს დემოკრატიის, ადამიანის უფლებების და კანონის უზენაესობის ხელშეწყობას? დიახ, 2024 წელი მართლაც მნიშვნელოვანი ეტაპია ევროპის საბჭოსთვის, კონტინენტის ადამიანის უფლებათა დაცვის წამყვანი ორგანიზაციისთვის, რომელიც დღეისათვის 46 წევრ სახელმწიფოს აერთიანებს. სამი მეოთხედი საუკუნეა, ეს ორგანიზაცია თავის წევრ ქვეყნებს ადამიანის უფლებების, დემოკრატიისა და კანონის უზენაესობის გზაზე მიუძღვის. ევროპის საბჭო მეორე მსოფლიო ომის შემდგომ დაარსდა, იმ რწმენით, რომ „სამართლიანობისა და საერთაშორისო თანამშრომლობის საფუძველზე მშვიდობის ძიება სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია კაცობრიობისა და ცივილიზაციის შესანარჩუნებლად“. დღეს, 75 წლის შემდეგ, მეორე მსოფლიო ომის შემდგომ დაპირებას - „აღარასდროს“ ძირეულად დაუპირისპირდა რუსეთის აგრესიული ომი უკრაინის წინააღმდეგ. ევროპაში დემოკრატია ჯერ ისევ საფრთხის წინაშეა და დემოკრატიის გზაზე ევროპული ღირებულებების დაცვის აუცილებლობა დღეს უფრო დიდია, ვიდრე ოდესმე. ევროპის საბჭოში გაწევრიანება ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციისადმი ანგარიშვალდებულებას გულისხმობს. ეს უნიკალური ინსტრუმენტი და მისი მექანიზმები, რომელთაგან ძირითადი ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოა, თავისი იურიდიულად სავალდებულო გადაწყვეტილებებით, ადამიანის უფლებების დაცვას და ეროვნული კანონმდებლობისა და ადმინისტრაციული პრაქტიკის ევროპულ სტანდარტებთან თანხვედრაში მოყვანას ემსახურება. ევროპის საბჭო დამოუკიდებელი მონიტორინგის და ექსპერტთა საკონსულტაციო ორგანოებსაც მოიცავს, მაგალითად, წამების პრევენციის ევროპული კომიტეტს, კორუფციის წინააღმდეგ სახელმწიფოთა ჯგუფს (GRECO), ქალთა მიმართ ძალადობისა და ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლის ექსპერტთა ჯგუფს (GREVIO), რომელიც ზედამხედველობს სტამბოლის კონვენციის განხორციელებას მისი წევრი სახელმწიფოების მიერ და საკონსტიტუციო სამართლის ექსპერტთა ორგანოს, ვენეციის კომისიას. ევროპის საბჭოს სხვა კონვენციები ასევე მოიცავს კიბერდანაშაულის, ფულის გათეთრების და ეროვნული უმცირესობების უფლებების დაცვის საკითხებს. მოკლედ რომ ვთქვათ, ჩვენი ორგანიზაციის საქმიანობა ევროპის მასშტაბით და მათ შორის საქართველოშიც, სახელმწიფოების მიერ ევროპის საბჭოში გაწევრიანებისას და ამ ორგანიზაციის კონვენციებით ნაკისრი ვალდებულებების შესრულების ხელშეწყობას ემსახურება. ევროპის საბჭოს საქართველოს ოფისი როგორ ემსახურება აღნიშნულ მისიას მისი არსებობის 25 წლის განმავლობაში? მას შემდეგ, რაც 1999 წლის 27 აპრილს, საქართველო ევროპის საბჭოს შეუერთდა, როგორც 41-ე წევრი ქვეყანა, საქართველოს ადგილობრივი ოფისი მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ქვეყანის მიერ ევროპის

It is an anniversary year for the Council of Europe, how has its role evolved over these 75 years and how does it contribute to the promotion of democracy, human rights and the rule of law today? Indeed, 2024 marks a significant milestone for the Council of Europe, the key human rights organisation on the continent, now encompassing 46 member states. For three-quarters of a century, it has been leading its member states on the path of human rights, democracy and the rule of law. The Council of Europe was founded in the wake of the Second World War, born out of the conviction that “the pursuit of peace based upon justice and international cooperation is vital for the preservation of human society and civilisation”. Today, 75 years later, the promise of “never again” has been fundamentally challenged by Russia’s war of aggression against Ukraine. The dangers to European democracy are still present, and the need to protect European values from democratic backsliding is greater than ever before. Joining the Council of Europe means committing to the European Convention on Human Rights. This unique treaty and its mechanisms, the key one being the European Court of Human Rights with its legally binding rulings, ensures that individuals’ rights are protected and that national legislation and administrative practice areas are adapted to European standards. The Council of Europe also encompasses independent monitoring and expert advisory bodies, such as the Committee for the Prevention of Torture, the anti-corruption body GRECO, GREVIO which oversees the implementation of the Istanbul Convention by its participating states, and the Venice Commission, the body of legal constitutional experts. Other Council of Europe conventions focus on cybercrime, money laundering and protection of the rights of national minorities. To sum up, the work of our Organisation across Europe, including here in Georgia, aims at ensuring that states live up to the commitments they entered into when joining the Council of Europe and its conventions. How has your office contributed to its mission during 25 years of work in this country? Since Georgia joined the Council of Europe as the 41st member state on 27 April 1999, the Georgia Field Office has been pivotal in aiding the new member to honour its statutory obligations and specific commitments to the Council of Europe. Our work is based on the Council of Europe’s strategic approach, which intertwines standard-setting, monitoring, and

DIPLOMAT 19

საბჭოს წინაშე ნაკისრი ვალდებულებების წარმატებით შესრულების ხელშეწყობაში. ჩვენი საქმიანობა ევროპის საბჭოს სტრატეგიულ მიდგომას ეფუძნება, რომელიც თავის მხრივ სტანდარტთა დადგენის, მონიტორინგისა და თანამშრომლობისგან შედგება. იურიდიულად სავალდებულო სტანდარტების დაწესება მჭიდრო ურთიერთკავშირშია მათ დანერგვასთან. ამ პროცესის ხელშეწყობაში კი მნიშვნელოვანი როლი სწორედ ტექნიკურ თანამშრომლობას აკისრია. მრავალი წელია, საქართველოს ოფისის ძალისხმევა საქართველოზე მორგებული მხარდაჭერის უზრუნველყოფისაკენაა მიმართული, რამაც ხელი შეუწყო ქვეყნაში რეფორმების ინიცირებას და სამომავლო დაგეგმვას. ამ შემთხვევაში ვგულისხმობ მართლმსაჯულების სფეროს რეფორმას, კერძოდ, სიძულვილით მოტივირებული დანაშაულების გამოძიებისა და სისხლისსამართლებრივი დევნის გაუმჯობესებას, მართლმსაჯულების კიდევ მეტად ხელმისაწვდომობისა და სამართლიანობის უზრუნველყოფას. ჩვენმა ძალისხმევამ მხარი დაუჭირა ქვეყნის მასშტაბით მრავალფეროვნებაზე მეტი აქცენტის გაკეთებას, ჩვენი პარტნიორების ჩართულობის გაზრდას მისი მნიშვნელობის აღიარებასა და პოპულარიზაციაში, რამაც, თავის მხრივ, პოზიტიურად შეცვალა შესაბამისი პოლიტიკა და სოციალური ფონი. როგორც ევროპის საბჭოს ოფისის ხელმძღვანელი საქართველოში, ვამაყობ იმ პროგრესით, რომელსაც ერთობლივად მივაღწიეთ. ჩვენი მიზანი, მხარი დავუჭიროთ საქართველოს უფრო სამართლიანი, მიუკერძოებელი და ინკლუზიური საზოგადოებისკენ მიმავალ გზაზე, ურყევია. ჩვენ საქართველოს გვერდით ვართ ევროპის საბჭოს და ზოგადად ევროპის ძირითად ღირებულებებთან და სტანდარტებთან დაახლოების საქმეში. შეგიძლიათ გვითხრათ რამდენიმე მნიშვნელოვანი მიღწევის შესახებ, რომლებსაც თქვენმა ოფისმა, როგორც ევროპის საბჭოს წარმომადგენელმა საქართველოში, მიაღწია თავისი 25-წლიანი ისტორიის განმავლობაში? მნიშვნელოვან მიღწევებს შორის შემიძლია ავღნიშნო რომ ევროპის საბჭოს მიერ გადამწყვეტი როლი შეასრულა საქართველოს სამართლის და სასამართლო სისტემების რეფორმაში, მისი ეფექტიანობის, დამოუკიდებლობისა და ევროპულ სტანდარტებთან შესაბამისობაში მოყვანის

20 DIPLOMAT

co-operation. Setting legally binding standards goes hand in hand with their implementation and is supported by technical co-operation to facilitate this process. Over the years, the Office has been dedicated to providing customised support that has directly contributed to the nation’s reform initiatives and ambitions. Here, I’m talking about justice sector reforms, notably the improvement of the investigation and prosecution of hate crimes, and making justice even more accessible and fair. Our efforts have fostered a greater emphasis on diversity across the country, engaging stakeholders in recognising and promoting its importance, which has led to positive societal and policy changes. As the Head of the Council of Europe Office in Georgia, I’m proud of the progress we’ve jointly made. Our commitment to supporting Georgia’s journey towards a more just, equitable, and inclusive society is unwavering, and we continue to stand by Georgia in aligning with the core values and standards of the Council of Europe – and Europe at large. Could you tell us about some significant achievements or milestones that your Office has reached during its 25year history as the CoE presence in Georgia? Among the significant milestones, I can name a crucial role played by the Council of Europe in transforming Georgia’s legal and judicial systems, focusing on enhancing efficiency, independence, and alignment with European standards. As co-chair of the 3rd and 4th waves of judicial reforms, the Council of Europe significantly bolstered the independence and accountability of courts. Notably, under our projects, child-friendly judicial forms were developed, empowering children to address courts independently. Moreover, our support extends to the Independent Inspector’s office, leading to increased transparency and substantiation of referrals, enhancing judicial accountability. In terms of court quality and efficiency, Georgia’s judiciary now utilises main indicators for data collection developed by the

მიმართულებით. სასამართლო რეფორმების მე-3 და მე-4 ტალღების თანათავმჯდომარეობით, ევროპის საბჭომ მნიშვნელოვნად გააძლიერა სასამართლოების დამოუკიდებლობა და ანგარიშვალდებულება. აღსანიშნავია, რომ ჩვენი პროექტების ფარგლებში შემუშავებული იქნა ბავშვზე მორგებული სარჩელის ფორმები, რამაც ბავშვებისთვის შესაძლებელი გახადა დამოუკიდებლად მიმართონ სასამართლოს. ჩვენ ასევე მხარს ვუჭერთ იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს დამოუკიდებელი ინსპექტორის სამსახურს, რაც ხელს უწყობს მათი საქმიანობის გამჭვირვალობის გაზრდას და მოსამართლეთა დისციპლინური გადაცდომის შესაძლო ჩადენის შესახებ დასკვნების უკეთ დასაბუთებას, ეს კი თავის მხრივ აძლიერებს სასამართლოს ანგარიშვალდებულებას. სამართალწარმოების ხარისხისა და ეფექტიანობის გაუმჯობესების კუთხით, საქართველოს სასამართლო სისტემა ამჟამად იყენებს ევროპის საბჭოს კიდევ ერთი ორგანოს, ევროპის საბჭოს მართლმსაჯულების ეფექტიანობის ევროპული კომისიის (CEPEJ) მიერ შემუშავებულ მონაცემთა შეგროვების ძირითად ინდიკატორებს და CEPEJ-ის კიდევ სხვა ინსტრუმენტებს ყოველდღიურ საქმიანობაში. ევროპის საბჭოს პროექტებმა საგრძნობლად გააუმჯობესა სასამართლოს მართვის პრაქტიკა, რაც

დღეს, 75 წლის შემდეგ, მეორე მსოფლიო ომის შემდგომ დაპირებას „აღარასდროს“ ძირეულად დაუპირისპირდა რუსეთის აგრესიული ომი უკრაინის წინააღმდეგ. ევროპაში დემოკრატია ჯერ ისევ საფრთხის წინაშეა და დემოკრატიის გზაზე ევროპული ღირებულებების დაცვის აუცილებლობა დღეს უფრო დიდია, ვიდრე ოდესმე. საშუალებას აძლევს სასამართლოებს დამოუკიდებლად ჩაატარონ დროის მენეჯმენტის კვლევები. კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი მიღწევაა პატიმრების ჯანმრთელობის დაცვის გაძლიერება. ჩვენ ხელი შევუწყეთ ფსიქიატრიულ დახმარების, სუიციდის პრევენციის, ფსიქიკური ჯანმრთელობის მწვავე კრიზისების მართვის და სუიციდის მცდელობის ან თვითდაზიანების შემთხვევებში პირველადი დახმარების გაწევის მნიშვნელოვნად გაუმჯობესებას. ეს იყო ფართომასშტაბიანი ძალისხმევა, რომელიც მორგებული გახლდათ სასჯელაღსრულების და პრობაციის სისტემის მენეჯერულ, ოპერაციულ და სამედიცინო პერსონალზე. კიდევ ერთი სფერო, სადაც ჩვენ არსებითი ნაბიჯები გადავდგით არის ქალების მიმართ ძალადობისა და ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლა. საქართველო სტამბოლის კონვენციას, ქალთა მიმართ ძალადობისა და ოჯახში ძალადობის პრევენციისა და აღკვეთის შესახებ ხელშეკრულებას, 2017 წელს შეუერთდა. ჩვენ საქართველოს ახალი საკანონმდებლო ბაზის ჩამოყალიბებაში დავეხმარეთ, შედეგად კი მივაღწიეთ სექსუალური ძალადობის დანაშაულების მიმართვიანობის გაორმაგებასა და ასეთ დანაშაულებზე მართლმსაჯულების განხორციელების გაუმჯობესებას. სექსუალური ძალადობის შემთხვევებთან უფრო ეფექტიანად გასამკლავებლად ტრეინინგები ჩაუტარდათ ამ დანაშაულებზე მომუშავე მოხელეებს, მათ შორის მოსამართლეებს, პროკურორებს, ინსპექტორებსა და სასამართლო ექსპერტებს. ცოტა ხნის წინ, ჩვენ შევიმუშავეთ სექსუალური ძალადობის გამოძიების, სისხლისსამართლებრივი დევნისა და სასამართლო განხილვის სახელმძღვანელო. ამ სახელმძღვანელომ დადებითი გავლენა იქონია არა

European Commission for the Efficiency of Justice (CEPEJ, another organ of the Council of Europe) and employs various CEPEJ tools in everyday operations. CoE projects have markedly improved court management practices, enabling courts to conduct time-motion studies autonomously. Another important achievement includes enhancing healthcare for prison inmates. We’ve contributed to significantly improved psychiatric care, effective prevention of suicides, managing acute mental health crises, and providing first aid for suicide attempts or self-harm. This has been a comprehensive effort aimed at managerial, operational, and medical staff within the penitentiary and probation system. Another area where we’ve made substantial strides is in fighting violence against women and domestic violence. Georgia has joined the Istanbul Convention, the Council of Europe’s treaty against violence against women and domestic violence, in 2017. We’ve helped to establish a new legal framework in Georgia that has led to doubling in the reporting of sexual violence crimes and improved outcomes in their adjudication. Key professionals, including judges, prosecutors, inspectors, and forensic examiners have been trained to deal with sexual abuse cases more effectively. More recently, we have developed a comprehensive manual on effectively investigating, prosecuting, and adjudicating sexual violence crimes. This manual has not only had a positive impact in Georgia but has also been referenced in Ukraine and is in the process of being adapted to Kyrgyzstan. Since 2019, Equality Weeks that we held in collaboration with various government and civil society stakeholders, private sector and media have provided a platform for discussions, training, and public lectures for diverse groups. Over the years, we have showcased personal stories of individuals advocating for equality and representing various religious and ethnic groups, as well as LGBTI individuals.

Today, 75 years later, the promise of “never again” has been fundamentally challenged by Russia’s war of aggression against Ukraine. The dangers to European democracy are still present, and the need to protect European values from democratic backsliding is greater than ever before. These are just a few highlights of our work here. We remain committed to supporting Georgia’s journey towards a more democratic, equitable, and just society. Are there any activities planned on celebrating both CoE`s 75th anniversary and 25th anniversary of CoE Office in Georgia? We will use every possible occasion, each event organised by the Council of Europe and with our partners to raise aware-

DIPLOMAT 21

მხოლოდ საქართველოში, არამედ გამოყენებული იქნა უკრაინაშიც და ამჟამად ინერგება ყირგიზეთში. 2019 წლიდან, ჩვენ ყოველწლიურად ვმართავთ თანასწორობის კვირეულს, ჩვენს სახელმწიფო და არასამთავრობო სფეროს წარმომადგენელ პარტნიორებთან ერთად, კერძო სექტორთან და მედიასთან თანამშრომლობით. ამ გზით ჩვენ, მრავალფეროვან ჯგუფებს ვუქმნით პლატფორმას დისკუსიების, ტრენინგებისა და საჯარო ლექციებისთვის. წლების განმავლობაში ჩვენ წარმოვაჩინეთ იმ ადამიანების პირადი ისტორიები, რომლებიც მხარს უჭერენ თანასწორობას და წარმოადგენენ სხვადასხვა რელიგიურ და ეთნიკურ ჯგუფებს, მათ შორის LGBTI თემს. ეს ჩვენი საქმიანობის მხოლოდ რამდენიმე სფეროა. საქართველოს მხარდაჭერა უფრო დემოკრატიული, მიუკერძოებელი და სამართლიანი საზოგადოების შექმნის გზაზე, კვლავაც გრძელდება.

ამ სამიტზე ნათლად გამოჩნდა სახელმწიფოებისა და მთავრობების მეთაურების ურყევი მისწრაფება, რომ ორგანიზაციის ფოკუსი ადამიანის უფლებებისა და დემოკრატიის ახალ საფრთხეებზე გადაიტანონ, გაზარდონ ინციატივები ახალი გამოწვევების, მათ შორის გარემოსა და ხელოვნურ ინტელექტთან მიმართებით. იგეგმება თუ არა რაიმე ღონისძიება ევროპის საბჭოს 75 წლის იუბილესა და საქართველოში ევროპის საბჭოს ოფისის 25 წლის იუბილეს აღსანიშნავად? ჩვენ გამოვიყენებთ ყველა შესაძლებლობას, ევროპის საბჭოსა და ჩვენი პარტნიორების მიერ ორგანიზებულ თითოეულ ღონისძიებას ბოლო 75 წლის განმავლობაში, ადამიანების ყოველდღიურ ცხოვრებაზე ორგანიზაციის პოზიტიური გავლენის შესახებ ცნობიერების ასამაღლებლად. ლოზუნგით „ჩვენი ღირებულებები გვაერთიანებს“, ჩვენი გამოცემები, მასალები, კამპანიები და მოხსენებები ხაზს გაუსვამს იმ სამუშაოს, რომელსაც ორგანიზაციის წევრი სახელმწიფოები ახორციელებენ საერთო ღირებულებებისა და სტანდარტების პოპულარიზაციისა და დანერგვის მიზნით. 75 წლის იუბილე ჩვენ 2023 წლის მაისში რეიკიავიკში, ევროპის საბჭოს მე-4 სამიტის სულისკვეთებით აღვნიშნეთ. ამ სამიტზე ნათლად გამოჩნდა სახელმწიფოებისა და მთავრობების მეთაურების ურყევი მისწრაფება, რომ ორგანიზაციის ფოკუსი ადამიანის უფლებებისა და დემოკრატიის ახალ საფრთხეებზე გადაიტანონ, გაზარდონ ინციატივები ახალი გამოწვევების, მათ შორის გარემოსა და ხელოვნურ ინტელექტთან მიმართებით. როგორ აფასებთ ევროპის საბჭოსა და საქართველოს მთავრობასა და სამოქალაქო საზოგადოების აქტორებს შორის თანამშრომლობას, რომელიც ორიენტირებულია მისი მიზნების მიღწევაზე? როგორ შეიცვალა ეს თანამშრომლობა დროთა განმავლობაში? ჩვენი თანამშრომლობა სახელმწიფო ორგანოებთან და ადგილობრივ ხელისუფლებასთან, ისევე როგორც სამოქალაქო საზოგადოებასთან, დროთა განმავლობაში ვითარდება. პრინციპი მარტივია: ჩვენ ვმუშაობთ საქართველოს მოსახლეობის საკეთილდღეოდ. ჩვენ

22 DIPLOMAT

ness of the Organisation’s positive impact on people’s daily lives over 75 years. Under the slogan “United around our values”, our communication and visibility materials, campaigns, and reports will highlight the work that the Organisation’s member States are undertaking to promote and implement shared values and standards. We marked the 75th anniversary following up on the 4th Council of Europe Summit of May 2023, in Reykjavík, which showcased the strong commitment of Heads of State and Government to refocus the Organisation’s mission in the light of new threats to human rights and democracy, to boost initiatives on emerging challenges, including those related to environment and artificial intelligence. How do you assess the cooperation between the Council of Europe and government and civil society actors of Georgia focused on meeting its objectives? How has this collaboration changed over time? Our collaboration with national and local authorities, as well as with civil society organisations, has evolved over time. The principle is simple: we work for the benefit of the citizens of Georgia. We closely work with civil society which is an important factor in strengthening national identity and resilience and encourage their dialogue with national and local authorities to ensure grassroots participation in decision-making and implementation of policies. This nurtures a culture of shared accountability over policies and shared ownership of results. Such discussions have also helped us to jointly shape the priorities and actions encompassed in the Council of Europe Action Plans for Georgia.

The Summit showcased the strong commitment of Heads of State and Government to refocus the Organisation’s mission in the light of new threats to human rights and democracy, to boost initiatives on emerging challenges, including those related to environment and artificial intelligence. What are the main priorities and areas for focus for Council of Europe’s office in Georgia given the recent strategy presentation? The new Council of Europe Action Plan for Georgia 20242027 that has been launched recently is the fourth of its kind since 2013. Its overarching goal is to support Georgia in aligning its legislation, institutions, and practices more closely with European standards, thereby contributing to the country’s European perspective. This Action Plan, developed in close consultation with the country authorities, draws on the Council of Europe’s latest evaluations, monitoring reports, and recommendations. At the same time, the plan is deeply rooted in Georgia’s own priorities, ensuring that our efforts are closely aligned with the country’s

მჭიდროდ ვთანამშრომლობთ სამოქალაქო საზოგადოებასთან, რომელიც მნიშვნელოვან ფაქტორს წარმოადგენს ეროვნული იდენტობისა და მდგრადობის გასაძლიერებლად. ჩვენ მხარს ვუჭერთ მათ დიალოგს სახელმწოფო ორგანოებთან და ადგილობრივ ხელისუფლებასთან, რათა უზრუნველყოფილი იქნას საბაზო მონაწილეობა გადაწყვეტილების მიღების და პოლიტიკის განხორციელების პროცესში. ეს თავის მხრის, ანვითარებს პოლიტიკისა და შედეგების მიმართ საერთო ანგარიშვალდებულების კულტურას. ევროპის საბჭოს სამოქმედო გეგმებში გათვალისწინებული პრიორიტეტები და აქტივობები სწორედ ასეთი ერთობლივი დისკუსიების შედეგად ჩამოყალიბდა. როგორია საქართველოში ევროპის საბჭოს ოფისის ძირითადი პრიორიტეტები ცოტა ხნის წინ წარდგენილი სტრატეგიის დოკუმენტის პრეზენტაციის გათვალისწინებით? ევროპის საბჭოს ახალი 2024-2027 წლების სამოქმედო გეგმა საქართველოსთვის, რომელმაც ახლახან აიღო სათავე, 2013 წლიდან, მეოთხე ასეთი სტრატეგიული დოკუმენტია. მისი ძირითადი მიზანია მხარი დაუჭიროს საქართველოს მისი კანონმდებლობის, ინსტიტუტებისა და პრაქტიკის ევროპულ სტანდარტებთან კიდევ უფრო დაახლოებას და ამ გზით ქვეყნის ევროპულ პერსპექტივას შეუწყოს ხელი. ეს სამოქმედო გეგმა, შემუშავებულია ქვეყნის ხელისუფლებასთან მჭიდრო თანამშრომლობით. იგი ეფუძნება ევროპის საბჭოს უახლეს შეფასებებს, მონიტორინგის ანგარიშებსა და რეკომენდაციებს. ამავდროულად, გეგმა ღრმად არის ფესვგადგმული საქართველოს პრიორიტეტებში, რაც უზრუნველყოფს, რომ ჩვენი ძალისხმევა მჭიდროდ შეესაბამებოდეს ქვეყნის საჭიროებებსა და მისწრაფებებს, ევროკავშირში ინტეგრაციის პროცესისა და ევროკომისიის „ცხრა ნაბიჯით“ ასახული მოთხოვნების დაკმაყოფილების გათვალისწინებით. გეგმა მოიცავს საქმიანობის გაგრძელებას ისეთ სფეროებში, სადაც ჩვენ ტრადიციულად ვთანამშრომლობდით, მაგალითად როგორიცაა ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს გადაწყვეტილებების აღსრულება, სასამართლო რეფორმები, გამოხატვისა და მედიის

needs and aspirations, also in view of EU integration process and meeting the requirements outlined in the European Commission’s “nine steps”. The plan outlines continued action in areas where we have traditionally co-operated, such as executing judgments of the European Court of Human Rights, judicial reforms, promoting freedom of expression and the media, preventing discrimination, and combating violence against women and domestic violence. Putting an emphasis on gender equality and mainstreaming, it enables us to address the needs of individuals in Georgia more effectively and without discrimination. But it doesn’t stop there, as we are also venturing into new territories that are becoming increasingly important. This includes focusing on business and human rights, human rights and biomedicine, protecting environmental rights, addressing issues related to drug use and addiction, enhancing parliamentary co-operation, and emphasising the role of youth in our democracies. With a budget of 20 million euros, this Action Plan is an investment not just in Georgia’s future but also in the future of Europe. Last but not the least, tell us more about yourself. Apart from being the Head of the Council of Europe Office in Georgia, you are…? Beyond my professional role, I am a single mother to two incredible teenage daughters. The journey hasn’t been without its challenges, but I am immensely proud of the young women they are becoming. My commitment extends beyond my family; I am deeply passionate about social justice. I believe in the importance of laws and policies that truly reflect human behaviour and actively pro-

DIPLOMAT 23

თავისუფლების ხელშეწყობა, დისკრიმინაციის პრევენცია და ქალთა მიმართ ძალადობისა და ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლა. გენდერულ თანასწორობასა და მეინსტრიმინგზე ძალისხმევა საშუალებას მოგვცემს, უფრო ეფექტიანად და დისკრიმინაციის გარეშე ვიზრუნოთ ადამიანების კეთილდღეობაზე საქართველოში. თუმცა გეგმა აქ არ სრულდება, ის ასევე მოიცავს იმ მიმართულებებს, რომლებიც დღითიდღე უფრო აქტუალური ხდება, მათ შორის ბიზნესსა და ადამიანის უფლებებს, ადამიანის უფლებებსა და ბიომედიცინას, გარემოსდაცვითი უფლებებს, ნარკოტიკის მოხმარებისა და მასზე დამოკიდებულებასთან დაკავშირებული საკითხების განხილვას, საპარლამენტო თანამშრომლობის გაღრმავებას და ახალგაზრდების როლის გაზრდას დემოკრატიულ პროცესებში. ეს სამოქმედო გეგმა, რომლის ბიუჯეტიც 20 მილიონი ევრო გახლავთ, ინვესტიციაა როგორც საქართველოს, ასევე ევროპის მომავალში. საუბრის დასასრულს, გვითხარით მეტი თქვენს შესახებ. გარდა იმისა, რომ ხართ ევროპის საბჭოს ოფისის ხელმძღვანელი საქართველოში, თქვენ ხართ…? ჩემი პროფესიული როლის გარდა, მე ორი არაჩვეულებრივი თინეიჯერი ქალიშვილის მარტოხელა დედა ვარ. ეს გზა გამოწვევებით იყო სავსე, მაგრამ დღეს მე უზომოდ ვამაყობ ამ ორი ახალგაზრდა ქალით. ჩემი ერთ-ერთი გატაცება სოციალური სამართლიანობაა. მე მჯერა კანონებისა და პოლიტიკის მნიშვნელოვნების, რომელიც რეალურად ასახავს ადამიანის ქცევას და აქტიურად უწყობს ხელს სოციალურ და გენდერულ თანასწორობას. ამ გატაცებამ მიბიძგა ჩვენი საქმიანობისთვის შემემუშავებინა ინოვაციური ინსტრუმენტები, მათ შორის მონაცემთა შეგროვების მექანიზმი და გაუმჯობესებული სისტემა შედეგზე დაფუძნებული პროექტის მართვისა და ანგარიშისთვის. ეს ინსტრუმენტები გადამწყვეტია ინფორმირებული გადაწყვეტილებების მისაღებად და ჩვენი ინიციატივების გავლენის ზუსტად შესაფასებლად. მე აქტიურად ვუჭერ მხარს ქცევითი მეცნიერების ინტეგრაციას ჩვენი პოლიტიკის შემუშავებისა და განხორციელების პროცესებში. ეს მიდგომა ეხება ცოდნისა და მიგნებების გამოყენებას უფრო ეფექტური და გავლენიანი პოლიტიკის გასაძლიერებლად. ჩემი აკადემიური კვლევა ფოკუსირებულია გენდერულ სტერეოტიპებზე, კეთილგანწყობილ სექსიზმსა (benevolent sexism) და თეატრის გამოყენებაზე, სოციალური ცვლილების ინსტრუმენტად. ამ ნამუშევრის მეშვეობით მე ვეძებ ინოვაციურ გადაწყვეტილებებს გენდერულ და სხვა დისკრიმინაციის ფორმებთან საბრძოლველად, ვიკვლევ, თუ როგორ

ეს სამოქმედო გეგმა, რომლის ბიუჯეტიც 20 მილიონი ევრო გახლავთ, ინვესტიციაა როგორც საქართველოს, ასევე ევროპის მომავალში. შეუძლია კრეატიულ გამოხატულებებს, როგორიცაა თეატრი, ხელი შეუწყოს საზოგადოების ტრანსფორმაციას. გარდა ამისა, მე ვარ იოგას მასწავლებელი, გატაცება, რომელიც მოგვიანებით აღმოვაჩინე. იოგამ მასწავლა ბალანსის მნიშვნელობა, როგორც პირად, ისე პროფესიულ ცხოვრებაში. წონასწორობის, ადვოკატირებისა და ინოვაციების ეს ერთობლიობა განსაზღვრავს თუ ვინ ვარ მე, როგორც ოფისში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ. 24 DIPLOMAT

mote social and gender equality. This passion has driven me to develop innovative tools for our work, including a data collection mechanism and an enhanced system for results-based project management reporting. These tools are crucial for making informed decisions and measuring the impact of our initiatives accurately. I actively advocate for the integration of behavioural

With a budget of 20 million euros, this Action Plan is an investment not just in Georgia's future but also in the future of Europe. science into our policy design and implementation processes. This approach is about leveraging knowledge and insight to foster more effective and impactful policies. My academic research focuses on gender stereotypes, benevolent sexism, and the use of theatre as a tool for social change. Through this work, I seek innovative solutions to combat gender and other forms of discrimination, exploring how creative expressions like theatre can contribute to societal transformation. In addition, I am a yoga teacher, a passion I discovered later in life. Yoga has taught me the importance of balance, both in my personal and professional life. This journey of balance, advocacy, and innovation defines who I am, both at the office and beyond.

ევროპული ფასეულობებისა და პრინციპების განმტკიცება სამხრეთ კავკასიის რეგიონში ინტერვიუ EPLO-ს რეგიონულ დირექტორთან, ელჩ იოსებ ნანობაშვილთან

EPLO: Enhancing European Values and Principles in the South Caucasus Interview with the Ambassador Ioseb Nanobashvili, EPLO Regional Director ვროპის საჯარო სამართლის ორგანიზაცია (European Public Law Organization - EPLO) 2007 წელს საბერძნეთის, იტალიის, პორტუგალიისა და კვიპროსის სახელმწიფოებმა დააფუძნეს. მას შემდეგ მასში გაწევრიანდნენ ბულგარეთი, რუმინეთი, უნგრეთი, სერბეთი, ბოსნია და ჰერცეგოვინა, ალბანეთი, საქართველო, უკრაინა, მოლდოვა და სომხეთი. საქართველო EPLO-ს წევრია 2010 წლიდან. 2021 წლიდან კი ქ. თბილისში EPLO-ს რეგიონული წარმომადგენლობა ფუნქციონირებს. ორგანიზაციის საქმიანობის ძირითად მიმართულებებზე EPLO-ს რეგიონულ დირექტორს, ელჩს იოსებ ნანობაშვილს ვესაუბრეთ.

ე

ბატონო იოსებ, რას ემსახურება ევროპის საჯარო სამართლის ორგანიზაცია (EPLO) და რა არის მისი საქმიანობის ძირითადი მიმართულებები? EPLO-ს მთავარი მიზანი ევროპული სამართლის, ევროპული მმართველობის სტანდარტებისა და საუკეთესო პრაქტიკის შექმნა, დაცვა

he European Public Law Organization (EPLO) was established in 2007 by Greece, Italy, Portugal, and Cyprus. Since then, Bulgaria, Romania, Hungary, Serbia, Bosnia and Herzegovina, Albania, Georgia,

Ukraine, Moldova, and Armenia have joined the international organization. Georgia has been a member of the EPLO since 2010, and from 2021 a regional Branch of EPLO is functioning in Tbilisi. We interviewed the EPLO’s regional director, Ambassador Ioseb Nanobashvili, about the main spheres of the organization’s activities. What does the European Public Law Organization (EPLO) serve and what are the main directions of its activity? EPLO’s main objective is to create, disseminate and safeguard European law, standards and best practices for the Eu-

DIPLOMAT 25

და გავრცელებაა, რათა ხელი შეეწყოს ევროპული ფასეულობებისა და პრინციპების განმტკიცებას, როგორც ევროკავშირში, ისე მის ფარგლებს გარეთ. ეროვნული კანონმდებლობის დახვეწისა და ინსტიტუციური აღმშენებლობის ხელშემწყობ საქმიანობას EPLO, 200-ზე მეტ საგანმანათლებლო და კვლევით დაწესებულებასთან თანამშრომლობით, 70 ქვეყანაში ახორციელებს. EPLO ოპერირებს ორი სათავო ოფისის - ქ. რომი და ქ. ათენი, ხუთი მუდმივი წარმომადგენლობისა და ორგანიზაციის მიერ დაარსებული 25 ინსტიტუციის მეშვეობით. თქვენ როდის და რა ვითარებაში შეუერთდით ამ ორგანიზაციას? ევროპის საჯარო სამართლის ორგანიზაციას შევუერთდი 2020 წელს, საქართველოს ელჩის რანგში, ათენსა და ბელგრადში ჩემი უკანასკნელი მივლინების დასრულების შემდეგ. რამდენიმე წლით ადრე, ორგანიზაციის მმართველი საბჭოს პრეზიდენტმა პროფესორმა სპირიდონ ფლოგაიტისმა, არაერთხელ შემომთავაზა EPLO-ს რეგიონული დირექტორის პოზიცია, რასაც 2020 წელს ინტერესით დავთანხმდი, ვინაიდან ქართული დიპლომატიიდან საერთაშორისო დიპლომატიაში გადასვლა ჩემი კარიერის ერთგვარ ლოგიკურ გაგრძელებად მივიჩნიე. 2020 წლის 13 აგვისტოს, EPLO-ს რეგიონული (საქართველო და სომხეთი) წარმომადგენლობის დაარსების მიზნით, ხელი მოეწერა საქართველოს მთავრობასა და ევროპის საჯარო სამართლის ორგანიზაციას შორის შეთანხმებას, რომელმაც განსაზღვრა წარმომადგენლობის ფუნქციონირების მოდალობები. ჩვენი წარმომადგენლობისთვის დიპლომატიური სტატუსის მინიჭების მიზნით, მხარეებს შორის გაფორმდა დამატებითი ხელშეკრულება, რომელიც საქართველოს პარლამენტის მიერ 2021 წლის 30 მარტს იქნა რატიფიცირებული. ზემოთ აღწერილი სამუშაოების წარმატებით დასას-

ropean governance in order to promote European values and principles, both within the EU and beyond. EPLO, in cooperation with more than 200 educational and research institutions, facilitates streamlining of national legislations and institutional-building in 70 countries. EPLO operates through two head-offices in Rome and Athens, five permanent missions and 25 institutions established within the organization. When and under what circumstances did you join this organization? I joined the European Public Law Organization in 2020, after completing my last posting term to Athens and Belgrade, as Ambassador of Georgia. A few years before, the President of the EPLO Board of Directors, Professor Spyridon Flogaitis, offered me the position of the EPLO regional director, which I accepted with interest in 2020, since I considered the transfer from Georgian diplomacy to the international diplomacy a kind of logical continuation of my diplomatic career. On August 13, 2020, an agreement signed between the Government of Georgia and the European Public Law Organization for the establishment of the EPLO regional (Georgia and Armenia) representation defined modalities of the representation’s functioning. In order to grant the Diplomatic Status to the representation, the parties signed an additional agreement, which was ratified by the Parliament of Georgia on March 30, 2021. The Parliament of Georgia, the Ministry of Justice and the Ministry of Education and Science of Georgia, as well as Ivane Javakhishvili Tbilisi State University played a special role in the successful completion of the procedures described above. When was EPLO’s regional Branch in Tbilisi established, and what are its key projects? EPLO’s regional Branch in Tbilisi has been operating since 2021. Since then, the Branch has been implementing a number of important projects. The Branch is involved in approximation of national legislations with EU legislation; carries out an evaluation of the implementation of international legal obligations by the countries of its coverage; facilitates the participation of Georgia and Armenia in the EPLO Rule of Law Commission, which functions within the UN; Though the EPLO educational grant, the Branch implements an annual program, beneficiaries of which are civil servants of Georgia and Armenia: they participate in master’s programs in European Law and Governance at the EPLO University - European Law and Governance School (www.elgs.eu). The Branch implements awareness-raising and qualification-enhancement programs in the countries of its coverage; creates knowledge about the European Union, its law, institutional arrangements and other issues important for the region, and disseminates this knowledge through various guide-books, researches and policy documents. The Branch is also actively involved in various diplomatic and governmental activities in support to Georgia’s accession to the European

26 DIPLOMAT

რულებლად, განსაკუთრებული როლი შეასრულეს საქართველოს პარლამენტმა, საქართველოს იუსტიციის და განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროებმა, ასევე ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტმა. როდის ამოქმედდა და რას საქმიანობს EPLO-ს რეგიონული წარმომადგენლობა ქ. თბილისში? ქ. თბილისში EPLO-ს რეგიონული წარმომადგენლობა 2021 წლიდან ფუნქციონირებს. გახსნის დღიდან, წარმომადგენლობა არაერთ საინტერესო პროექტს ახორციელებს. წარმომადგენლობა ჩართულია ეროვნული კანონმდებლობების ევროკავშირის კანონმდებლობასთან დაახლოების პროექტებში; ახორციელებს დაფარვის ქვეყნების მიერ საერთაშორისო საკანონმდებლო ვალდებულებების შესრულების შეფასებას; უზრუნველყოფს საქართველოსა და სომხეთის მონაწილეობას EPLO-ს კანონის უზენაესობის გლობალურ კომისიაში (EPLO Rule of Law Commission), რომელიც გაერო-ს გენერალური ასამბლეის ფარგლებში ფუნქციონირებს; EPLO-ს საგანმანათლებლო გრანტის ფარგლებში ყოველწლიურად ახორციელებს პროგრამას, რომლის ბენეფიციარები არიან საქართველოსა და სომხეთის საჯარო სამსახურების თანამშრომლები: ისინი EPLO-ს უნივერსიტეტში - ევროპის სამართლისა და მმართველობის უნივერსიტეტში (European Law and Governance School; www.elgs.eu) გადიან სამაგისტრო პროგრამას ევროპულ სამართალსა და ევროპულ მმართველობაში; დაფარვის ქვეყნებში ატარებს ცნობიერების ამაღლებისა და კვალიფიკაციის ამაღლების პროგრამებს, ქმნის ცოდნას ევროკავშირის, მისი სამართლის, ინსტიტუციური მოწყობის და რეგიონისთვის მნიშვნელოვანი სხვა საკითხების ირგვლივ, ავრცელებს რა ამ ცოდნას სხვადასხვა სახელმძღვანელოს, კვლევებისა და პოლიტიკის დოკუმენტების გამოქვეყნების გზით, აქტიურად არის ჩართული საქართველოს ევროკავშირში გაწვერიანების სხვადასხვა დიპლომატიურ, სამთავრობო და აკადემიურ ღონისძიებებში, ატარებს პრეზენტაციებს სხვადასხვა უნივერსიტეტში. EPLO-ს თბილისის რეგიონული წარმომადგენლობა მჭიდროდ თანამშრომლობს ადგილობრივ საელჩოებთან და საერთაშორისო ორგანიზაციების წარმომადგენლობებთან, საქართველოს პარლამენტთან, დარგობრივ უწყებებთან, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობასთან, ასევე „განათლების საერთაშორისო ცენტრთან“ და „ნატო-სა და ევროკავშირის შესახებ საინფორმაციო ცენტრთან“, სხვა ადგილობრივ აქტორებთან. წარმომადგენლობის შესახებ დეტალური ინფორმაციის ნახვა შესაძლებელია ვებ-გვერდზე

https://worldpresence.eplo.int/south-caucasus/. როგორია წარმომადგენლობის გეგმები მიმდინარე წელს და უახლოეს მომავალში? მიმდინარე წელს დაგეგმილი სამუშაოებიდან ხაზგასასმელია EPLO-ს ჩართულობა სომხეთის რესპუბლიკაში მიმდინარე საკონსტიტუციო რეფორმაში - აღნიშნულ რეფორმაში EPLO-ს ჩართულობა ინსტიტუციონალიზირებულია EPLO-ს კანონის უზენაესობის გლობალური კომისიის მიერ და ამ სამუშაო პროცესს, ხსენებული კომისიის პრეზიდენტი, იტალიის რესპუბლიკის ყოფილი პრემიერ-მინისტრი, ბ-ნი ჯულიანო ამატო ხელმძღვანელობს. პრაქტიკულ სამუშაოებს ზედამხედველობას უწევს ესპანეთის უზენაესი სასამართლოს მოქმედი მოსამართლე - ლუის მარია დიას-პიკასო, ხოლო სამართლებრივ ექსპერტიზას ატარებს EPLO-ს კანონის უზენაესობის გლობალური ინსტიტუტი (Institute of Global Rule of Law). ასევე მნიშვნელოვანია, რომ მიმდინარე წელს იგეგმება EPLO-ს

Union, organizes presentations in various universities. EPLO’s regional Branch in Tbilisi works closely with local embassies and international organizations, the Parliament of Georgia, sectoral Ministries, The Government of Abkhazian Autonomous Republic, as well as the “International Education Center” and “NATO and EU Information Center”, other local actors. The Detailed information about the Branch can be seen at https://worldpresence.eplo.int/south-caucasus/. What are plans of the EPLO Regional Branch for this year and in the near future? Among ongoing activities for this year I would like to single out EPLO’s involvement in the constitutional reform of the Republic of Armenia. EPLO’s engagement in this reform has been institutionalized through the EPLO Global Rule of Law Commission, led by the President of the Commission and the former Prime Minister of Italy, Mr. Giuliano Amato. Practical works are supervised by Mr. Luis Maria Díez-Picazo, an acting judge of the Supreme Court of Spain, and the legal expertise is provided by EPLO’s Global Institute of the Rule of Law. Additionally, this year, the next session of the EPLO Rule of Law Global Commission may take place in Tbilisi. This commission, in cooperation with the United Nations, comprises 17 prominent lawyers and politicians from around the world and aims at developing a comprehensive Global concept of the Rule of Law concerning UN Universal Values and diversity, in response to the rapidly evolving international landscape. Notably, Mr. Mikheil Sarjveladze, Chairman of the Human Rights and Civil Integration Committee of the Parliament of Georgia, represents Georgia in this commission. Furthermore, in 2024, the Branch will actively participate in

DIPLOMAT 27

მიმდინარე წელს იგეგმება EPLO-ს კანონის უზენაესობის გლობალური კომისიის მორიგი სხდომის ქ. თბილისში ჩატარება. კომისიის, რომელიც გაერო-ს გენერალური ასამბლეის ეგიდით ფუნქციონირებს, შემადგენლობაში ჩართულია მსოფლიოს 17 გამოჩენილი სამართალმცოდნე და პოლიტიკოსი, კანონის უზენაესობის განახლებული და სწრაფად ცვალებად საერთაშორისო გარემოსთან ადაპტირებული პრინციპების, ასევე ამ პრინციპების ეფექტიანი უზრუნველყოფის მექანიზმების ჩამოყალიბების მიზნით. კანონის უზენაესობის გლობალური კომისიის მორიგი სხდომის ქ. თბილისში ჩატარება. კომისიის, რომელიც გაერო-ს გენერალური ასამბლეის ეგიდით ფუნქციონირებს, შემადგენლობაში ჩართულია მსოფლიოს 17 გამოჩენილი სამართალმცოდნე და პოლიტიკოსი, კანონის უზენაესობის განახლებული და სწრაფად ცვალებად საერთაშორისო გარემოსთან ადაპტირებული პრინციპების, ასევე ამ პრინციპების ეფექტიანი უზრუნველყოფის მექანიზმების ჩამოყალიბების მიზნით. საქართველოს მხრიდან, კომისიის წევრია საქართველოს პარლამენტის ადამიანის უფლებათა და სამოქალაქო ინტეგრაციის კომიტეტის თავმჯდომარე ბ-ნი მიხეილ სარჯველაძე. აღნიშნულის გარდა, 2024 წელს წარმომადგენლობა აქტიურად იქნება ჩართული საქართველოს ევროკავშირში გაწევრიანების ხელშემწყობ სხვადასხვა აქტივობაში, გეგმავს ცნობიერების ამაღლებისა და კვალიფიკაციის ამაღლების პროგრამებს როგორც საქართველოში, ასევე სომხეთში. ხაზგასასმელია, რომ წარმომადგენლობასთან ენთუზიაზმით თანამშრომლობს საქართველოსა და სომხეთში ევროკავშირის წევრი არაერთი ქვეყნის საელჩო. ამ კუთხით, ერთობლივი პროექტების განხორციელებას წარმომადგენლობა განსაკუთრებულ მნიშვნელობას ანიჭებს. მიმდინარე წელს წარმომადგენლობა გამოსცემს ვრცელ ორნაწილიან პუბლიკაციას, ქართული წარმოშობის გამოჩენილი ფრანგი კონსტიტუციონალისტისა და საერთაშორისო სამართლის სპეციალისტის, მიშელ მუსხელის - მიხეილ მუსხელიშვილის (1903-1964 წ.წ.) ნაშრომების: „L’Europe face au fédéralisme“ (1949) და “Confédération et fédération - l'antithèse“ (1952) მიხედვით. თავის ნაშრომებში, მიხეილ მუსხელიშვილი არა მარტო გასაოცარი სიზუსტით აღწერს ამჟამინდელი ევროკავშირის სამართლებრივ და ინსტიტუციონალურ თავისებურებებს, არამედ „არადოგმატური ფედერალიზმის“ კონცეფციის მეშვეობით, განმარტავს ევროკავშირის სუპრანაციონალური მეთოდით ადმინისტრირების ე.წ. ალგორითმს და აღწერს, მის მიერ, ამ ალგორითმის მიგნების სამართლებრივ ტექნიკას, ფედერალიზმისა და კონფედერალიზმის სამართლებრივი და ფილოსოფიური შედარებითი ანალიზის გზით.

28 DIPLOMAT

various activities supporting Georgia’s accession to the European Union, thorough organizing awareness and capacity-building programs both in Georgia and Armenia. To this end, collaboration with local EU member states embassies in Georgia and Armenia is of a special importance . This year, the Branch plans to release an comprehensive two-part publication featuring works of Michel Mouskhely Mikheil Muskhelishvili (1903-1964), a prominent French constitutionalist and international law specialist of Georgian origin.

This year, the next session of the EPLO Rule of Law Global Commission may take place in Tbilisi. This commission, in cooperation with the United Nations, comprises 17 prominent lawyers and politicians from around the world and aims at developing a comprehensive Global concept of the Rule of Law concerning UN Universal Values and diversity, in response to the rapidly evolving international landscape. His publications, “L’Europe face au fédéralisme” (1949) and “Confédération et fédération - according to l’antithèse” (1952), describe legal and institutional aspects of the current European Union with a surprising accuracy. Through his concept of a “non-dogmatic federalism,” Muskhelishvili explains an “algorithm” for the supranational method of EU administration, as well as offers legal techniques for finding such “algorithm” through comparative legal and philosophical analyses of Federalism and Confederalism.

ხელოვნური ინტელექტის მართვის გლობალური ძალისხმევა ინტერვიუ ირაკლი ბერიძესთან

Global AI Governance Efforts – A Conversation with Irakli Beridze

ელოვნური ინტელექტი (AI) ჩვენ დროში ერთ-ერთი ყველაზე განხილვადი და აქტუალური საკითხია. ფაქტობრივად არ არსებობს არცერთი მასშტაბური საერთაშორისო ფორუმი, რომლის განსახილველ საკითხთა შორის AI არ გვევლინება, ამის ნათელი მაგალითია ცოტა ხნის წინ გამართული დავოსის ეკონომიკური ფორუმიც, სადაც AI-სთან დაკავშირებულ საკითხებს არაერთი დისკუსია დაეთმო. რა არის ის მთავარი სარგებელი რაც AI-მ შეიძლება მოუტანოს კაცობრიობას და რა რისკებთან არის მისი გამოყენება დაკავშირებული, ამ საკითხებზე „გაეროს ხელოვნური ინტელექტისა და რობოტიკის ცენტრის“ ხელმძღვანელს, ირაკლი ბერიძეს ვესაუბრეთ.

ხ

rtificial Intelligence (AI) is one of the most widely discussed and pertinent topics of our era. It’s hard to find a major international forum where AI isn’t on the agenda; a recent example being the Davos Economic Forum 2024, which dedicated several discussions to AI-related issues. We spoke with Irakli Beridze, head of the Centre for Artificial Intelligence and Robotics, UNICRI, United Nations about the main benefits AI offers humanity and the risks associated with its use.

Let’s start with your fascinating career journey. What drew you to AI, and how did you end up here?

DIPLOMAT 29

საუბარი დავიწყოთ თქვენი გრძელი და საინტერესო კარიერული გზით. რატომ AI და როგორ მოხვედით აქამდე? საქართველოში იურიდიულ ფაკულტეტზე ვსწავლობდი, 90 იანების დასაწყისში კი სასწავლებლად ამერიკაში წავედი, სადაც პოლიტოლოგიის დარგში ბაკალავრის ხარისხი მომენიჭა. ეს სფერო ბავშვობიდან მაინტერესებდა, ვიცნობდი სხვადასხვა ქვეყნების დედაქალაქებს გლობუსზე, მიყვარდა გეოლოპიტიკური საკითხების გარჩევა. მამაჩემს ბავშვობის ჩანაწერებიც აქვს, როდესაც ორი წლის ასაკში ვსაუბრობ საერთაშორისო კონფლიქტებზე. მაგისტრატურაზე სწავლა ფინეთში, ტამპერეს უნივერსიტეტში განვაგრძე, საერთაშორისო ურთიერთობებისა და თანამედროვე ტექნოლოგიების მიმართულებით. აღნიშნული უნივერსიტეტი დიდი ტექნოლოგიური კომპანიის, ნოკიას ბაზაზე არსებული უნივერსიტეტი იყო და საერთაშორისო ურთიერთობებს თანამედროვე ტექნოლოგიების ჭრილში აცნობდა სტუდენტებს. სწავლის დასრულების შემდეგ ნიდერლანდებში, კერძოდ ჰააგაში „ქიმიური იარაღების აკრძალვის ორგანიზაცია“-ში დავიწყე მუშაობა. „ქიმიური იარაღების აკრძალვის ორგანიზაცია“ გაეროსთან აფილირებული საერთაშორისო ორგანიზაციაა, რომელიც განიარაღების სფეროში ერთ-ერთი განსაკუთრებული ინსტრუმენტია. ორგანიზაცია მიზნად ისახავს ქიმიური იარაღების სრულად განადგურებს, აკრძალვას და ახალი იარაღების შექმნის შეზღუდვას. მაშინ ეს ორგანიზაცია სულ რაღაც სამი წლის გახსნილი იყო და პირველი ქართველი ვიყავი, რომელმაც იქ დაიწყო მუშაობა. ვმუშაობდი სხვადასხვა სფეროში, ვიღებდი მონაწილეობას მოლაპარაკებებში ისეთ ქვეყნებთან, როგორიცაა ერაყი, ავღანეთი, ლიბია, სირია და ა.შ. ასევე, ამ ორგანიზაციაში ყოფნის დროს ვკურირებდი ანტიტერორისტულ მიდგომებს ქიმიურ იარაღთან დაკავშირებით და თანამედროვე ტექნოლოგიების განვითარების ქვეკომიტეტს. აღსანიშნავია, რომ 2013 წელს ორგანიზაციას ნობელის მშვიდობის პრემია მიენიჭა და მე გახლდით ამ ჯილდოს ერთ-ერთი მიმღები. შემდეგ გადავედი გაეროს სხვა სტრუქტურაში, სადაც ვკურირებდი ქიმიური, ბიოლოგიური, რადიოლოგიური და ატომური იარაღების რისკების შემცირების პროგრამას. აღნიშნულის ფარგლებში, ვხელმძღვანელობდი 50-მდე ქვეყანას და უზრუნველყოფდი მათ დახმარებას, რათა შექმნილიყო ეროვნული სტრატეგიები რისკების თავიდან ასაცილებლად. 2014 წელს გაეროს ფარგლებში „ხელოვნური ინტელექტის და რობოტიკის პროგრამა“ წამოვიწყე, ის იყო პირველი გაეროში, რომელმაც საუბარი დაიწყო ხელოვნური ინტელექტის რისკებზე და ასევე, მის პოზიტიურ მხარეზე. შემდეგ წელს ჩავატარეთ პირველი ღონისძიება გაეროს გენერალური ასამბლეის ფარგლებში, სადაც მხვდა პატივი ვყოფილიყავი ამ დისკუსიის ფასილიტატორი. საკმაოდ უნიკალური შეხვედრა იყო, რადგან ამ დროს ხელოვნურ ინტელექტზე გაეროს სტრუქტურებში არავინ საუბრობდა, მის გარეთაც ძალიან ცოტა მკვლევარი თუ განიხილავდა მას. ხელოვნური ინტელექტი, როგორც მეცნიერება დიდი ხანია არსებობს, მაგრამ მეინსტრიმში არასდროს ყოფილა. იმდენად გასაკვირი იყო ეს თემა, რომ შეხვედრაზე ადამიანთა ნაწილი თვლიდა, რომ გაეროში მსგავსი საკითხების განხილვაც კი ძალიან ნაადრევი იყო და ფანტასტიკის დონის სფეროდ მიაჩნდათ. დღეს ხელოვნური ინტელექტის რისკებისა და სარგებლის გა-

30 DIPLOMAT

In early ninetieth, while a law student in Georgia, I continued studies in Political Sciences in the United States obtaining my first degree. My interest in the field of politics and international affairs started at a young age—I could name the capitals of different countries and enjoyed analyzing geopolitical issues. There are even recordings of me discussing international conflicts at the age of two, thanks to my father’s archives. I continued my studies perusing higher degree at the University of Tampere in Finland, focusing on international relations and taking keen interest in modern technologies. This university, situated next to than tech giant Nokia, offered a unique opportunity to study international relations and also to have a first-hand experience with the latest technological advancements. After completing my studies, I started working at the Organization for the Prohibition of Chemical Weapons (OPCW) in The Hague, Netherlands. The OPCW is a powerful treaty-based disarmament organization aiming to eliminate an entire category of weapons of mass destruction (chemical weapons) by prohibiting their development, production, acquisition, stockpiling, retention, transfer, or use. . I was the first Georgian to work there. I had

ნხილვა, რეგულირება ერთ-ერთ პრიორიტეტულ მიმართულებად არის მიჩნეული არა მხოლოდ გაეროში, არამედ მსოფლიოს უმეტეს ქვეყანაში. 2015 წლის შემდეგ, დავიწყეთ სხვადასხვა აქტივობების, ტრენინგების და კვლევების ჩატარება, ნაშრომების პუბლიკაცია, რაც მიზნად ისახავდა ხელოვნური ინტელექტის რისკების თვალნათლივ აღქმას, მართვას და მასში პოზიტიური პოტენციალის დანახვას (როგორიცაა, გაეროს მდგრადი განვითარების გეგმების შესრულება). ზემოჩამოთვლილი აქტივობების პარალელურად, დავამყარეთ კავშირები კერძო სექტორთან, სხვადასხვა სახელმწიფოებთან თუ საერთაშორისო ორგანიზაციებთან, რომ შექმნილიყო სტრუქტურული ჯაჭვი, რათა ხელოვნურ ინტელექტთან არსებული აპლიკაციების მიმართულება უფრო კარგად გაგვეგო. რამოდენიმე წელში ჰააგაში შევქმენით გაეროს ხელოვნური ინტელექტის და რობოტიკის პირველი ცენტრი და მის ხელმძღვანელად მე დავინიშნე. ამ პერიოდში ხელოვნური ინტელექტი უფრო და უფრო ფართოვდებოდა ტექნოლოგიური კუთხით და მის მიმართ დამოკიდებულებაც იცვლებოდა გაეროში თუ მის მიღმა. ნელ-ნელა გვიწევდა, რომ ცენტრი გაგვეხადა მეტად სპეციალიზებული, მომუშავე უფრო კონკრეტული მიმართულებით. ხელოვნური ინტელექტის ტექნოლოგია მოიცავს ყველაფერს და ცხადია ერთი ცენტრი მას ვერ უზრუნველყოფდა. ჩვენი ცენტრის ძირითადი ფოკუსი გახდა ხელოვნური ინტელექტის (AI)-ს გამოყენება უსაფრთხოების, კრიმინალის პრევენციისა და მართლმსაჯულების სფეროში. მაგალითად თუ რა ფორმით შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ეს ტექნოლოგია კრიმინალების, ან ტერორისტების მიერ და როგორ მოხდეს ამის პრევენცია. ზემოთ აღნიშნულის ფარგლებში ინტენსიურად ვთანამშრომლობთ ინტერპოლთან. ჩვენმა ცენტრმა და ინტერპოლის ინოვაციების ცენტრმა წამოიწყო მოძრაობა „AI for Law Enforcement”. აღნიშნულის ფარგლებში შევქმენით AI-ს მართვის ინსტრუმენტი, რომელიც გასულ წელს გამოვეცით და რომელიც ხელს უწყობდა AI-ის გამოყენებას პასუხისმგებლიანად, ადამიანის უფლებების დარღვევის გარეშე ცენტრი ასევე დაკავებულია სხვადასხვა პროექტების განხორციელებით, კონკრეტული დანაშაულებების მიმართულებით. მაგალითად, ბავშვების მიმართ სექსუალური ძალადობის საწინააღმდეგოდ უზარმაზარი პროგრამა გვაქვს, რომლის ფარგლებშიც შექმნილია გლობალური ჰაბი, რომელიც 107 ქვეყანას უწევს დახმარებას ტრენინგებით, ინფორმაციის მიწოდებით, AI-ტექნოლოგიებით უზრუნველყოფით. ამის გარდა, ცენტრი დაკავებულია განათლების სფეროთიც. მაგალითად, გვაქვს პროექტი, რომლის ფარგლებშიც ბავშვებისთვის ვადგენთ მართვის მექანიზმებს და გზამკვლევებს (guidelines) გენერაციული ხელოვნური ინტელექტის (Generative AI) მიმართულებით. ასევე გვაქვს პროგრამა, რომელსაც ვახორციელებთ ნორვეგიის მთავრობასთან ერთად და რომლის მიზანია იმის გარკვევა, თუ როგორ აღიქვამს საზოგადოება AI-ს გამოყენებას სამართალდამცავი ორგანოების მიერ. კერძოდ, როგორ შეიძლება იმის უზრუნველყოფა, რომ საზოგადოებას ჰქონდეს მეტი ინფორმაცია და მეტად იყოს ჩართული ამ ტექნოლოგიების გამოყენების პროცესში. ჩემი პირადი და ზოგადად, ცენტრის მთავარი დევიზი ის არის, რომ ხელოვნური ინტელექტი, როგორც ძალიან მძლავრი ტექნოლოგია აუცილებლად გამოვიყენოთ პრობლემების გადასაჭრელად. მაგრამ, უნდა გავითვალისწინოთ ისიც, რომ ეს უნდა იყოს პასუხისმგებლიანად და იმგვარად გამოყენებული, რომ ადამიანის უფლებები და ღირსება

an opportunity to work on wide range of files including sensitive cases such as expanding jurisdiction of the convention to Iraq, Afghanistan, Libya, and Syria. Additionally, I managed initiatives related to countering chemical weapons in the context of terrorism and chaired the subcommittee on scientific and technological developments. In 2013, OPCW was awarded the Nobel Peace Prize, and I was honored to be one of the recipients. Later, I started to work in a UN agency (UNICRI) overseeing the Chemical, Biological, Radiological, and Nuclear Weapons Risk Mitigation Program. In this role, I collaborated with around 50 countries, assisting them in developing national strategies to mitigate risks. In 2014, I initiated the Artificial Intelligence and Robotics Program within the UNICRI, United Nations—the first of its kind. The following year, we organized our inaugural event at the UN General Assembly, where I moderated first AI discussions at the UNHQ in New York. It was a groundbreaking meeting, considering that AI was scarcely discussed within or outside the UN at the time. Although AI has been around as a field for some time, it hadn’t gained mainstream attention. Fast forward to today, regulating AI is a top priority not only at the UN but also globally. Since 2015, our efforts have expanded to include various activities, training sessions, and research endeavors aimed at comprehensively understanding AI risks, managing them effectively, and harnessing its positive potential, such as its alignment with UN Sustainable Development Goals. In addition to our ongoing efforts, we forged connections with the private sector, UN member states, and international organizations to create a structural chain in order to better understand the direction of existing AI applications. In a few years, under UNICRI we created the first United Nations Center for Artificial Intelligence and Robotics in The Hague, and I was appointed as its head. During this period, artificial intelligence underwent rapid expansion, both technologically and in its reception within the United Nations and beyond. Gradually, we realized the necessity of narrowing the center’s focus. Given the vast scope of artificial intelligence technology, it became evident that a single center couldn’t cover every aspect. Consequently, our center’s primary focus shifted towards the application of artificial intelligence in crime prevention, criminal justice, rule of law and human rights. We concentrated on exploring how this technology could be utilized by law enforcement agencies to solve concrete crime, as well as used by criminals or terrorists and, conversely, how to prevent such misuse. Within this framework, we cooperate intensively with many organizations, including Interpol. Together, we launched the “AI for Law Enforcement” movement. As part of this initiative, we created an AI governance instrument that we released last year aimed at promoting the responsible use of AI by law enforcement. Moreover, our center is involved in implementing various projects targeting specific crimes. For example, we lead a large program combatting sexual exploitation and abuse of children, within the framework of which a global hub has been created, offering assistance to 107 countries by providing training, in-

DIPLOMAT 31

არ შეილახოს. მე პირადად მჯერა, რომ ეს შესაძლებელია. და მჯერა, რომ ახლო მომავალში, AI იქნება ინტეგრირებული აბსოლუტურად ყველა სფეროში, ჩვენი მთავარი მიზანი კი იქნება ის, რომ პროცესების შესაბამისი რეგულირებით, AI გვემსახუროს ადამიანებს, და არა პირიქით. რა რისკებია ასოცირებული ხელოვნური ინტელექტის გამოყენებასთან კონკრეტულად სამართალდამცავი სფეროს ჭრილში? რა სარგებელი და უპირატესობები აქვს მას? უამრავი სარგებელი აქვს. ნებისმიერი დანაშაულის გადაჭრას დაეხმარება AI ტექნოლოგიის გამოყენება. მაგალითად, ბავშვების მიმართ სექსუალური ძალადობის კუთხით, უამრავი AI ტექნოლოგია და აპლიკაცია არსებობს, რომელიც სპეციალურად ამ დანაშაულის გადასაჭრელად არის შექმნილი. ძალიან ბევრი მაგალითის მოყვანა შეიძლება, როგორიც არის სახის ამომცნობი ტექნოლოგია, საგნების, ასევე ენის ამომცნობი ტექნოლოგია, სხვადასხვა ფორუმებში არსებული ტექსტების სწრაფი ანალიზი, ეჭვმიტანილებისგან ამოღებული მონაცემების კლასიფიკაცია. თუმცაღა, ბევრია რისკიც. საკმაო ცოდნა არსებობს კრიმინალური ორგანიზაციებისთვის, ტერორისტებისთვის AI-ს ტექნოლოგიის გამოსაყენებლად. ამის მაგალითია ე.წ. deep fake-ები, რომელიც ძალიან პულარული ხდება, ვინაიდან მისი შექმნა ადვილია. ამ უკანასკნელის

შემდეგი 5-10 წლის განმავლობაში AI-ს გამო მთლიანად ან ნაწილობრივ ჩანაცვლდება არსებული სამუშაო ადგილების 30, ზოგ ქვეყანაში 40-50 პროცენტი. მაგრამ, ასევე არსებობს კვლევები, რომლებზე დაყრდნობითაც შეიძლება ითქვას, რომ ეს არის გარდამავალი პროცესი, როდესაც შეიქმნება უამრავი ახალი სამუშაო ადგილი ან პროფესია. გამოყენებას შეიძლება ჰქონდეს ფინანსური ან პოლიტიკური შინაარსი. კრიმინალების მიერ AI-ს გამოყენების გარდა, პრობლემა გვაქვს ადამიანის უფლებების კუთხითაც, როდესაც შესაძლებელია სახელმწიფოებმა გამოიყენონ ეს ტექნოლოგია და შეზღუდონ ადამიანების პირადი სივრცე. ყოფილა კონკრეტული შემთხვევები, როდესაც სახის ამოცნობის AI ტექნოლოგიამ არასწორად ამოიცნო ადამიანი და დააკავეს უდანაშაულო პიროვნება. გამოდის, რომ ამ შემთხვევაშიც ხელოვნურ ინტელექტს შესაძლოა ჰქონდეს ცდომილება? რა თქმა უნდა. AI-ს ტექნოლოგია არ არის 100 პროცენტიანი, გააჩნია სად და როგორ არის შექმნილი. ასევე, სერიოზული პრობლემაა მიკერძოება. AI დიდი რაოდენობის მონაცემების სწრაფ ანალიზს ახდენს კომპიუტერული სიმძლავრეების და ალგორითმების მეშვეობით. ეს დიდი რაოდენობით მიღებული მონაცემები თუ იქნება მიკერძოებული, რა თქმა უნდა შედეგიც იქნება არასწორი. თუ დავეყრდნობით მთლიანად AI-ს და არ მოხდება ინფორმაციის

32 DIPLOMAT

formation, and AI-technologies. In addition, the center is also engaged in the field of education. For example, one of our projects focuses on establishing management mechanisms and guidelines for children regarding generative artificial intelligence (Generative AI). Additionally, we collaborate with the Norwegian government on a program aimed at measuring public perception of the use of AI by law enforcement. In particular, we seek to ensure that the public is well-informed and engaged in the utilization of these technologies. The overarching principle of the center, as well as my personal motto, is that artificial intelligence, as an immensely powerful technology, should be leveraged to address societal challenges. However, it’s imperative that we ensure its responsible use, prioritizing the protection of human rights and dignity. I firmly believe this balance is achievable. Looking ahead, I foresee AI becoming seamlessly integrated across all sectors in the near future and our primary objective will be to ensure that AI remains a tool in service of humanity, not the other way round, guiding our efforts to align processes accordingly. What are the benefits and risks associated with the use of artificial intelligence in law enforcement? It has many benefits. AI technology has the potential to aid in solving basically all crimes effectively. For example, in cases of child sexual abuse, there are numerous AI technologies and applications that are tailored specifically for addressing such crimes. These include facial recognition technology, object and natural language processing technology, rapid analysis of texts across various forums, and the classification of data extracted from suspects. However, there are numerous risks associated with the proliferation of AI technology. Criminal organizations and terrorists

Within the next 5-10 years, anywhere from 30 to, in some countries, 40-50 percent of existing jobs will be either completely or partially replaced by AI. However, other studies indicate that this is a transitional phase during which many new jobs or professions will emerge. can obtain substantial knowledge of AI and its potential applications. One concerning example is the rise of deep fakes, which have gained popularity due to their ease of creation. These manipulated media can carry significant financial or political implications. Additionally, the use of AI raises human rights concerns, particularly regarding the potential infringement upon individuals’ privacy. In addition, specific instances of misidentification by facial recognition AI technology have resulted in the

გადამოწმება ადამიანების მიერ, შესაძლებელია მოხდეს სხვადასხვა სფეროში მასიური დისკრიმინაცია. ხელოვნური ინტელექტი, როგორც ცნობილია ქმნის საფრთხეს ადამიანთა უმუშევრობის კუთხით, უკვე ვხედავთ მსგავს ტენდენციებს. ამ მხრივ თუ არსებობს რაიმე ზომები? როგორ უყურებს მსოფლიო ამ საკითხს? აღნიშნულ საკითხს მსოფლიო სხვადასხვანაირად აღიქვამს. სხვადასხვა პრესტიჟული ორგანიზაციების მიერ ჩატარებული მრავალი კვლევა არსებობს, რომელთა თანახმადაც შემდეგი 5-10 წლის განმავლობაში AI-ს გამო მთლიანად ან ნაწილობრივ ჩანაცვლდება

ჩემი პირადი და ზოგადად, ცენტრის მთავარი დევიზი ის არის, რომ ხელოვნური ინტელექტი, როგორც ძალიან მძლავრი ტექნოლოგია აუცილებლად გამოვიყენოთ პრობლემების გადასაჭრელად. მაგრამ, უნდა გავითვალისწინოთ ისიც, რომ ეს უნდა იყოს პასუხისმგებლიანად და იმგვარად გამოყენებული, რომ ადამიანის უფლებები და ღირსება არ შეილახოს. არსებული სამუშაო ადგილების 30, ზოგ ქვეყანაში 40-50 პროცენტი. მაგრამ, ასევე არსებობს კვლევები, რომლებზე დაყრდნობითაც შეიძლება ითქვას, რომ ეს არის გარდამავალი პროცესი, როდესაც შეიქმნება უამრავი ახალი სამუშაო ადგილი ან პროფესია და თუ სწორად ვმართავთ ამ პროცესებს, თუ სახელმწიფოები, ორგანიზაციები შეძლებენ ამას, ის მეტ-ნაკლებად უმტკივნეულოდ ჩაივლის. პირიქით, შექმნის ახალ სამუშაო ადგილებს, პროფესიებს, და ახალ ბიზნესებს. მაგრამ, რაც ძალიან მნიშვნელოვანია, ქვეყნებმა უნდა შექმნან საკუთარი სტრატეგიები, თუ როგორ მიუდგნენ AI-სთან დაკავშირებულ პრობლემებს და როგორ გადაჭრან ისინი. სხვადასხვა ქვეყანაში სხვადასხვა პროგრამის შექმნა იწყება, რომელთაც აერთიანებს ძირითადი მიდგომა - მუდმივად ხდებოდეს ადამიანთა ცოდნის და უნარ-ჩვევების ამაღლება, იზრდებოდეს განათლებაზე ხელმისაწვდომობა. მაგალითად, რამოდენიმე ქვეყანამ მიიღო პროგრამა “Lifelong Learning”, რაც ნიშნავს განგრძნობად სწავლის პროცესს, რომლის დახმარებითაც ადამიანს შეუძლია ცხოვრების ნებისმიერ ეტაპზე ახალ უნარ-ჩვევებს დაეუფლოს და ამას სახელმწიფო აფინანესბს. აუცილებელია ხელი შევუწყოთ ადამიანის უნარ-ჩვევების განვითარებას, რათა მათი ცოდნა და უნარები თანამედროვე მოთხოვნებს პასუხობდეს. AI -ს მართვას რომ დავუბრუნდეთ, თქვენ აქტიურად მუშაობთ ბევრ ქვეყანასთან. რომელი მათგანია მოწინავე ამ სფეროში, როგორია მათი წარმატების მაგალითები და დინამიკა ამ კუთხით? AI-ს მართვა და რეგულირება დღეს არის უმნიშვნელოვანესი პრიორიტეტი როგორც ქვეყნებისთვის ისე გაეროსთვის და საერთაშორისო საზოგადოებისთვის. ერთ-ერთი მოწინავე ამ კუთხით არის

wrongful arrest of innocent individuals. So, it appears that even artificial intelligence can be prone to errors? Absolutely. AI technology is not infallible; its accuracy depends on its design and implementation. Bias presents a significant challenge. AI processes large amounts of data rapidly using computational power and algorithms. If the data it analyzes is biased, the outcomes will likely be incorrect. Depending solely on AI without appropriate checks, including in some instances, human verification, could lead to massive discrimination across various domains. Artificial intelligence is widely acknowledged to pose a threat to job loses, and we’re already witnessing similar trends. Are there any measures being taken in response? How does the global community view this issue? The world’s perception of this issue varies. Numerous studies conducted by esteemed organizations suggest that within the next 5-10 years, anywhere from 30 to, in some countries, 4050 percent of existing jobs will be either completely or partially replaced by AI. However, other studies indicate that this is a transitional phase during which many new jobs or professions will emerge. If managed effectively by states and organizations, this transition could occur relatively smoothly, potentially leading to the creation of new jobs, professions, and businesses. However, it’s crucial for countries to develop their own strategies for addressing AI-related challenges and finding solutions.

The overarching principle of the center, as well as my personal motto, is that artificial intelligence, as an immensely powerful technology, should be leveraged to address societal challenges. However, it's imperative that we ensure its responsible use, prioritizing the protection of human rights and dignity. I firmly believe this balance is achievable. Various programs are emerging globally, all sharing a common objective: to continually enhance people’s knowledge and skills while expanding access to education. For instance, several countries are implementing the Lifelong Learning program, which facilitates ongoing skill acquisition throughout a person’s life, with state funding. Promoting the development of human skills is imperative to ensure that individuals’ knowledge and abilities remain relevant to contemporary demands. Returning to the topic of AI governance, you’re actively engaged with numerous countries. Among them, which are particularly advanced in this field, and what examples of success and trends have emerged? Governing and regulating AI stands as a top priority for gov-

DIPLOMAT 33

ევროკავშირი, რომელიც სულ მალე მიიღებს პირველ საკანონმდებლო აქტს ხელოვნურ ინტელექტთან დაკავშირებით, სახელწოდებით EU AI Act. აღნიშნული აქტი დაარეგულირებს მთელ ევროპულ სივრცეში ხელოვნური ინტელექტის შექმნას, გამოყენებას, დანერგვას, და ა.შ. ეს საკანონმდებლო პროექტი უკვე ორი წელია არსებობს, მიდის ინტენსიური მოლაპარაკებები ევროკავშირის შიდა სტრუქტურებში. დღევანდელი მონაცემებით, ძირითადად ყველა საკითხი შეთანხმებულია და ძალიან მალე მიიღებს ის აღნიშნულ აქტს. EU AI Act იქნება რისკებზე დამყარებული კანონმდებლობა, შექმნილი იქნება რისკების პირამიდა, მაღალი რისკის აპლიკაციები იქნება აკრძალული. აღნიშნული პირამიდა იქნება გრადაციის პრინციპით კლასიფიცირებული და გარკვეულ აპლიკაციებს ექნებათ უფრო მეტი პირობები შესასრულებელი იმისთვის, რომ მოხდეს მათი დანერგვა ევროკავშირის სივრცეში. თუმცაღა, კანონმდებლობა არ არის შექმნილი იმისთვის, რომ შეიზღუდოს AI-ს გამოყენება. პირიქით, მან უნდა წაახალისოს მისი გამოყენება, ოღონდ ეს უკანასკნელი არ უნდა მოხდეს ადამიანებისთვის პრობლემების შექმნის ხარჯზე. ამავდროულად, ვითარდება და მალე დაინერგება ხელოვნური ინტელექტის მართვის სხვადასხვა ინიციატივა სხვა ქვეყნებშიც, მათ შორის აშშ-ში, ჩინეთში, დიდ ბრიტანეთში და ა.შ.. გაეროს გენერალურმა მდივანმა შექმნა ხელოვნური ინტელექტის საკონსულტაციო ორგანო რისკების, შესაძლებლობებისა და ხელოვნური ინტელექტის საერთაშორისო მმართველობის შესახებ. ორგანო მხარს დაუჭერს საერთაშორისო საზოგადოების ძალისხმევას ხელოვნური ინტელექტის მართვაში და მოსალოდნელია, რომ თავის რეკომენდაციებს ის 2024 წლის ზაფხულამდე წარადგენს. ცოტა ხნის წინ იყო დავოსის ფორუმი სადაც თქვენც იყავით მიწვეული. რა იყო ის მთავარი თემები, რაც განხილულ იქნა AI-ს მიმართულებით? დღეს რა დისკუსია და კრიტიკა არსებობს ხელოვნური ინტელექტის ირგვლივ? 2024 წლის დავოსის ფორუმზე AI იყო ერთ-ერთი ნომერ პირველი თემა. მიუხედავად იმისა, რომ მსოფლიოში დღეს სხვა მრავალი საკითხია ასევე პრიორიტეტული, მაგალითად, ამჟამად მიმდინარე ომები, კლიმატის კრიზისი, გლობალური ეკონომიკა, აღნიშნულ ფორუმზე AI აბსოლუტურად დომინირებდა.

34 DIPLOMAT

ernments, the United Nations, and the international community today. One notable leader in this domain is the European Union (EU), which is on the verge of adopting its first legislative act pertaining to artificial intelligence, known as the EU AI Act. This landmark legislation will oversee the creation, use, and implementation of artificial intelligence across the entire European region. The EU AI Act has been under development for two years, with intensive negotiations ongoing within EU internal structures. Presently, all major issues have been resolved, and the act is expected to be enacted soon. The EU AI Act adopts a risk-based approach, incorporating a risk pyramid framework wherein high-risk applications will be subject to stringent regulations or even prohibition. This tiered system will classify applications based on their level of risk, with strict conditions imposed on those deemed to pose higher risks. Importantly, the legislation isn’t designed to restrict the use of AI but rather, it aims to promote responsible AI adoption, ensuring that advancements in AI technology don’t come at the expense of human well-being. At the same time, various AI governance initiatives are being developed and introduced in different parts of the world, including USA, China, UK and many others. At the United Nations, the Secretary-General created an Artificial Intelligence Advisory Body on risks, opportunities and international governance of AI. The body will support the international community’s efforts to govern artificial intelligence and expected to present its recommendations by the summer of 2024. Recently, you attended the Davos 2024 forum, where AI featured prominently. Could you elaborate on the key topics discussed in relation to AI? Additionally, what are the current discussions and criticisms surrounding artificial intelligence? At the 2024 Davos Forum, AI took center stage as one of the primary topics of discussion. Despite the multitude of pressing global issues, such as ongoing conflicts, climate change, and economic concerns, AI commanded significant attention throughout the event.

დისკუსიები ეხებოდა სხვადასხვა საკითხს: ხელოვნური ინტელექტის ეთიკური და პასუხისმგებლიანი გამოყენება; AI და მდგრადი განვითარება - როგორ შეიძლება ხელოვნური ინტელექტი გამოყენებულ იქნეს ისეთი დიდი პრობლემების გადასაჭრელად, როგორიც არის კლიმატური ცვლილება; მდგრადი განვითარების გეგმები, უსაფრთხოების საკითხები. ასევე, მნიშვნელოვანი იყო AI-ს გავლენების განხილვა ეკონომიკური სფეროს ჭრილში. ამასთან, ხელოვნური ინტელექტის მართვა-რეგულაციის თემა, საერთაშორისო თანამშრომლობის შესაძლებლობები და გამოწვევები ამ კუთხით; პირადი სივრცის უსაფრთხოების მნიშვნელობა. ამასთან, დისკუსია ეხებოდა ხელოვნური ინტელექტის და ჯანდაცვის სფეროს, ვინაიდან AI-ს გარეშე დღევანდელი თუ მომავლის

მჯერა, რომ ახლო მომავალში, AI იქნება ინტეგრირებული აბსოლუტურად ყველა სფეროში, ჩვენი მთავარი მიზანი კი იქნება ის, რომ პროცესების შესაბამისი რეგულირებით, AI გვემსახუროს ადამიანებს, და არა პირიქით. ჯანდაცვა აბსოლუტურად წარმოუდგენელი იქნება. ასევე, ფორუმზე განხილული მნიშვნელოვანი თემა იყო AI და განათლების სისტემის საკითხი. თუ როგორ უნდა მოხდეს AI-ს ადაპტაცია რომ ის ადამიანებს უკეთესი განათლების მიღებაში დაეხმაროს. მაგალითად, დღეს მსოფლიოს ნახევარს არ აქვს ადეკვატური ინტერნეტი და უნდა მოხდეს იმ ნაწილის ინტერნეტიზაცია, სადაც არ არსებობს ეს რესურსი. შედეგად, ადამიანები არ ჩამორჩებიან დანარჩენ მსოფლიოს და თავიდან ავირიდებთ იმგვარ რეალობას, სადაც იქნება ცაკლეული ადგილები განვითარებული მოსახლეობით და საპირისპიროდ, განცალკევებული სივრცე, რომელმაც შესაძლებელია შექმნას უსაფრთხოების დიდი პრობლემები. დასასრულს, თქვენს კარიერას რომ დავუბრუნდეთ, რომელიც მართლაც შთამბეჭდავია. თუ გახსენდებათ გამოწვევა, რომელსაც წარმატებისკენ მიმავალ გზაზე წააწყდით, რას ურჩევდით მათ, ვინც კარიერის დასაწყისში იმყოფება, ვისაც აქვს ამბიცია, დაიმკვიდროს თავი საერთაშორისო სივრცეში? რა თვისება დაგეხმარათ ყველაზე მეტად ამ გზის წარმატებით გავლაში? ახალი დარგის/მიმართულების წამოწყებას ყოველთვის თან ახლავს მრავალი სირთულე, დაბრკოლება და კრიტიკაც კი. მაგალითად, AI-ის პირველ შეხვედრაზე გაეროს გენერალური ასამბლეის ფარგლებში, იყვნენ ადამიანები, რომლებიც ფიქრობდნენ, რომ ხელოვნური ინტელექტი სამეცნიერო ფანტასტიკის სფერო იყო და გაეროში განსახილავი ის არ იყო. როგორც არისტოტელემ ერთხელ თქვა: "კრიტიკისგან თავის არიდების ერთადერთი გზა არის: არაფერი თქვა, არაფერი აკეთო და არაფერი იყო". ამიტომ, არ უნდა შევუშინდეთ სიახლეებს და ახალ გამოწვევებს. ჩემი აზრით, სამი რამ არის გადამწყვეტი წარმატების მისაღწევად: მუდმივი სწავლა, ახალი გამოცდილების ძიება და ამ პროცესით სიამოვნების მიღება.

Conversations delved into a range of themes, including the ethical and responsible use of artificial intelligence, its potential role in sustainable development—particularly in addressing challenges like climate change—and its implications for security. Moreover, discussions explored the economic implications of AI, as well as the imperative of governing and regulating AI technology. Participants also examined the opportunities and challenges associated with international cooperation in AI governance. Additionally, the forum participants emphasized the importance of safeguarding universal principles of human rights in the age of AI. Moreover, discussions extended to the intersection of artificial intelligence with healthcare, recognizing that AI is indispensable for both current and future healthcare systems. Additionally, a significant attention was paid to the integration of AI within education system, aiming to leverage AI to enhance educational opportunities for individuals. Presently, nearly half of the global population lacks adequate internet connectivity, highlighting the urgency of extending internet access to underserved regions. Addressing this gap by expanding internet access is crucial to prevent disparities and ensure equitable access to educational resources worldwide. Bridging this digital divide will prevent the emergence of isolated communities lacking connectivity, thereby averting potential serious security challenges.

Looking ahead, I foresee AI becoming seamlessly integrated across all sectors in the near future and our primary objective will be to ensure that AI remains a tool in service of humanity, not the other way round, guiding our efforts to align processes accordingly. Finally, reflecting on your remarkable career journey, which is truly impressive, what advice would you offer to those aspiring to establish themselves in the international arena? Considering the challenges you encountered along the way, what qualities proved most valuable in navigating this path? Starting and pioneering a new field always comes with numerous difficulties, obstacles and even criticism. For instance, at the first meeting of the AI at the margins of the UNGA, there were some people who even thought that AI was a realm of science fiction and had no place at the United Nations. As Aristotle once said: “there is only one way to avoid criticism: do nothing, say nothing and be nothing”. Therefore, we should never be afraid to innovate and face new challenges. In my opinion, three things are crucial for success: continuous learning, seeking new experiences, and enjoying the process

DIPLOMAT 35

ინტერვიუ „მსოფლიო განათლების სერვისების“ გლობალური განათლებისა და ცოდნის დეპარტამენტის უფროს დირექტორთან ბექა თავართქილაძესთან

Interview with Beka Tavartkiladze, Senior Director, Global Education and Knowledge at the World Education Services (WES) მერიკისა და კანადის გავლენიანი ორგანიზაციის „მსოფლიო განათლების სერვისების“ (World Education Services - WES) გლობალური განათლებისა და ცოდნის დეპარტამენტის უფროსი დირექტორი, ქართველი - ბექა თავართქილაძეა. ამ ინტერვიუში ვსაუბრობთ, მის კარიერულ გზაზე, ორგანიზაციის საქმიანობასა და განათლების სფეროში არსებულ გამოწვევებზე.

ა

როგორ შეძელით ამერიკაში წასვლა 90-იან წლებში, როდესაც ამის შესაძლებლობა თითქმის არ არსებობდა? პირველად ამერიკაში 1992 წელს მშობლებთან ერთად ჩამოვედი ოჯახის ახლობელთან სტუმრად, მამას იმდენად მოეწონა აქაურობა, რომ გადაწყვიტა სწავლა აქ გამეგრძელებინა. მალევე გავიგე რომ, ჩემი უახლოესი მეგობარი მოდიოდა ამერიკაში სასწავლებლად. ჩემმა ოჯახის წევრებმა ყველაფერი გააკეთეს იმისთვის, რომ მეც მასთან ერთად წამოვსულიყავი. ასეც მოხდა, ჩამოვედით ჩრდილოეთ კაროლინაში, სწავლა დავიწყეთ საშუალო სკოლაში. სიმართლე გითხრათ, ინგლისური კარგად არ ვიცოდით, მაგრამ ნელ-ნელა გავაუმჯობესეთ და დავეწიეთ პროგრამას. ბავშვობაში კალათბურთს ვთამაშობდით, საბჭოთა კავშირის 1991 წლის ჩემპიონები ვართ. ჩემი მეგობარი ამ საქმიანობის გაგრძელე-

36 DIPLOMAT

enior Director of Global Education and Knowledge at the World Education Services (WES), an influential American and Canadian organization, Beka Tavartkiladze, is originally from Georgia. In this interview, we delve into his career path, the organization’s activities, and the challenges in the field of International Education.

How did you manage to go to the United States in the 90s when there were almost no opportunities for Georgian citizens? I first came to US in 1992 with my parents to visit a family friend. My father was so impressed with the country that he decided that I should continue my studies there. When I learned that my best friend was also coming to study in America, my family made every effort to ensure that I could go with him. We ended up in North Carolina, where we started studying in high school. Despite our limited English proficiency, we gradually improved and caught up with the program. As children, my friend and I were champions of the Soviet Union in Basketball in 1991. This shared interest made it eas-

ბის მოტივით წავიდა ამერიკაში. შესაძლოა ამანაც გაგვიადვილა ინტეგრაცია, რადგან თანაკლასელებთან საერთო ინტერესები აღმოგვაჩნდა. თორემ, თავიდან ძალიან უცხოდ გვიყურებდნენ, ალბათ ჩვენს მასწავლებლებს და თანაკლასელებს იქამდე ჩვენი რეგიონის წარმომადგენელი არც ჰყავდათ ნანახი, თან საბჭოთა კავშირი ახალი დაშლილი იყო და ვინ იცის, რას ფიქრობდნენ ჩვენზე. 1994 წელს დავამთავრეთ სკოლა, სწავლა ნიუ-იორკში გავაგრძელე. მახსოვს, მამას ძალიან უნდოდა, რომ განათლება საერთაშორისო ურთიერთობების მიმართულებით მიმეღო, ჩემს მეგობრებსაც ეუბნებოდა ხოლმე, რომ საქართველოს ყველა ქვეყანაში ექნება საელჩო და ყველაზე საინტერესო ცხოვრება მაინც დიპლომატის ცხოვრებააო. საერთაშორისო ურთიერთობები არა, მაგრამ პოლიტიკური მეცნიერებების ბაკალავრიატი დავამთავრე პეისის უნივერსიტეტში, (Pace University) ნიუ-იორკში. ძალიან საინტერესო წლები იყო. ბევრი მეგობარიც შევიძინე. აქტიურად ჩავერთე სტუდენტურ ორგანიზაციებში, გაეროს მოდელირებაში მაგალითად. შემდეგ ამირჩიეს ამ ჯგუფის პრეზიდენტად და მეც უფრო სერიოზულად მივუდექი საერთაშორისო ურთიერთობების დარგს. უნივერსიტეტს რომ ვამთავრებდი, მივხვდი მქონდა კიდევ ერთი შესაძლებლობა ნებაყოფლობითი პრაქტიკული ტრენინგის სახით (Optional practical training). უცხოელ სტუდენტებს ეძლევათ უფლება, რომ გაიარონ ეს პრაქტიკული სწავლება და როდესაც მოიპოვებენ უმაღლესი სასწავლებლის ხარისხს, ცოტა ხნით ეძლევათ მუშაობის უფლება. მუშაობის უფლება რომ მოვიპოვე, აქტიურად დავიწყე სამსახურის ძებნა. მანამდე, სტაჟირება მქონდა გავლილი Manhattan District Attorney-ის ოფისში. უბრალოდ ვაქტიურობდი, დარჩენაზე ნამდვილად არ ვფიქრობდი, უფრო გამოცდილების მიღებაზე ვიყავი ორიენტირებული და შემდეგ - საქართველოში დაბრუნებაზე. (დედა მენატრებოდა, მამა დავკარგე ამ პერიოდში. ოჯახში საკმაოდ გაგვიჭირდა ცხოვრება.) ერთი წლის შემდეგ, სამსახურიდან მივიღე შემოთავაზება, რომ დავრჩენილიყავი. გამიკეთეს H1B სამუშაო ვიზა, რომელიც სამწლიანია. რა თქმა უნდა, დავთანხმდი. დავიწყე მუშაობა „მსოფლიო განათლების სამსახურში“ და დღესაც იქ ვარ. ეს არის უმსხვილესი ორგანიზაცია რწმუნებათა სიგელების შეფასების სერვისის მიმართულებით. მიზეზი, რატომაც არსებობს აღნიშნული ორგანიზაცია არის ის კონვენციები, რომლებიც მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ დამკვიდრდა. ყველაზე მნიშვნელოვანი კონვენცია ჩვენს სფეროში არის ლისაბონის აღიარების კონვენცია (Lisbon Recognition Convention) და გლობალური კონვენცია უმაღლეს განათლებასთან დაკავშირებული კვალიფიკაციების აღიარების შესახებ (Global Convention on the Recognition of Qualifications concerning Higher Education). კონვენციის მიზანია იმის დადგენა, რომ ადამიანის ერთ ქვეყანაში მიღებული განათლება თავისუფლად და შესაბამისად მიედინება მეორე ქვეყანაში, ღირებულების დაკარგვის გარეშე. ეს საკითხი მნიშვნელოვანია ეკონომიკური პერსპექტივითაც. თუ ადამიანის კვალიფიკაცია აღიარებულია, მას შეუძლია ეძებოს ის სამუშაო, რომელიც შეესაბამება მის კვალიფიკაციას. შედეგად, ის გამოიმუშავებს მეტ ჰონორარს, აქვს მეტი შესაძლებლობა. შესაბამისად, თუ მათ აქვთ უფრო მაღალი ხელფასი, იხდიან მეტ გადასახადს, საზოგადოებაც სარგებელს იღებს. როგორ დაარსდა WES და როგორია თქვენი განვითარების გზა ამ ორგანიზაციაში? WES დაარსდა 1974 წელს მშვიდობის კორპუსის მოხალისეების მიერ. როცა ადამიანებმა იმოგზაურეს მსოფლიოში, აშშ-ში დაბრუნების შემდეგ გააცნობიერეს, რომ იმ მეგობრების კვალიფიკაცია, რომლებიც შეიძინეს საერთაშორისო მასშტაბით, ძალიან რთულად აღიარებადი იყო ამერიკაში. მუშაობა ძალიან საბაზისოდან იყო დასაწყები. 22 წელიწადია ამ ორგანიზაციაში ვარ და ჩემთვის, როგორც ემიგრანტისთვის მუშაობა ამგვარ გარემოში არ არის მხოლოდ „სამსახური“, „კარიერა“. ეს უფრო მოწოდებაა, რადგან ვიცი, რომ

ier for us to integrate into American life, as we found common ground with our classmates. Initially, we were viewed as outsiders, likely because our teachers and peers had never encountered anyone from our region before, especially considering the recent dissolution of the Soviet Union. After finishing high school in 1994, I continued my studies in New York. Although my father initially envisioned me pursuing international relations, I graduated with a bachelor’s degree in political science from Pace University. I actively participated in student organizations, such as Model United Nations, and was eventually elected as the group’s president, leading me to take international relations more seriously. Upon graduation, I discovered the Optional Practical Training opportunity for foreign students, which allowed me to seek employment after obtaining my university degree. I interned at the Manhattan District Attorney’s office and, after gaining the right to work, actively pursued job opportunities. At that point, my focus wasn’t on settling permanently in the U.S.; rather, I aimed to acquire skills and return to Georgia. (During this period, I deeply missed my mother, having lost my father, which made family life quite challenging for us.) After a year, I received a job offer to stay and was granted an H1B work visa valid for three years, which I gladly accepted. I began working at WES and remain there to this day. WES is the largest organization in the field of credential assessment services, established in response to conventions developed after the Second World War. The cornerstone conventions in our field include the Lisbon Recognition Convention and the Global Convention on the Recognition of Qualifications concerning Higher Education. These conventions aim to ensure seamless recognition of education credentials across borders without loss of value. Recognition of qualifications is not only crucial from an educational standpoint but also has significant economic implications. When individuals’ qualifications are recognized, they can seek employment matching their skill sets, leading to higher earnings and increased opportunities. Consequently, higher wages result in greater tax contributions, benefiting society as a whole. How was WES founded and what is your career path in this organization? WES was established in 1974 by Peace Corps volunteers who recognized the challenges individuals faced in having their international qualifications recognized in the United States. They had to start working from the scratch. I’ve been with WES for 22 years, and for me, as an immigrant, working here is not just a job or a career; it’s a calling. Knowing that we’re positively impacting millions of people through our solutions adds profound meaning to my work. In 2009, I relocated to the Toronto office, which at the time had 20 employees. Today, our team has grown to 145 members. My role within the organization evolved over time, gradually transitioning into administration. In 2012-13, WES initiated was designated to a partnership partner with Immigration, Refugees and Citizenship Canada (IRCC) in response to the introduction of a points-based system for immigrants in Canada, known as the Express Entry System. Previously, this process was managed solely by government personnel. However, discussions began in 2011-12 regarding

DIPLOMAT 37

მილიონობით ადამიანს ვეხმარებით ჩვენი გადაწყვეტილებებით. 2009 წელს მომიწია ტორონტოს ოფისში გადასვლა. მაშინ ოფისში 20 ადამიანი იყო, დღეს 145 ადამიანი ვართ. იცვლებოდა ჩემი ფუნქციებიც და ნელ-ნელა ადმინისტრაციაში გადავინაცვლე. 2012-13 წწ-ში ჩვენმა ორგანიზაციამ დაიწყო Immigration, Refugees and Citizenship Canada (IRCC) -სთან ურთიერთობა. ემიგრანტებისთვის, სახელმწიფომ გადაწყვიტა კანადაში ქულებზე დაფუძნებული სისტემის შემოღება - Express Entry System. იქამდე, ამას თვითონ სახელმწიფო პირადი სპეციალისტებით აკეთებდა. 2011-12 წწ-ში დაიწყო ამ საქმიანობის დელეგირების შესახებ საუბრები და ჩვენ ორგანიზაციასთან მომართეს პირველად. დავიწყეთ იმაზე მუშაობა, რომელ რწმუნებათა სიგელს რა ქულა უნდა მინიჭებოდა. შედეგად, შეიქმნა ქულათა ჩარჩო (Points grid).

22 წელიწადია ამ ორგანიზაციაში ვარ და ჩემთვის, როგორც ემიგრანტისთვის მუშაობა ამგვარ გარემოში არ არის მხოლოდ „სამსახური“, „კარიერა“. ეს უფრო მოწოდებაა, რადგან ვიცი, რომ მილიონობით ადამიანს ვეხმარებით ჩვენი გადაწყვეტილებებით. შემდეგ, გავხდით ამ პროცესის ნაწილი და დავიწყეთ კიდევ უფრო გაზრდა. 2009 წელს თუ აპლიკაციების რიცხვი 11-12 000 იყო, შემდეგ დაიწყო ძალიან სწრაფი ზრდა, დღეს 500 000-ს შეფასებას ვაკეთებთ წელიწადში. ეს რიცხვი ასახავს პოტენციურ ემიგრანტს და სტუდენტს რომელსაც უნდა წამოსვლა ამერიკაში. ჩვენმა ორგანიზაციამ დაიწყო ადვოკატირება, იმის გავრცელება, რომ განათლების აღიარება მნიშვნელოვანია საზოგადო ეკონომიკური წინსვლისთვის. შედეგად, ძალიან ბევრი პარტნიორიც გავიჩინეთ. თუმცა, ამერიკაში გავლენის მოხდენა ცოტა არ იყოს ძნელია. კანადაში უფრო მარტივად ვიპოვნეთ თანამოაზრე ორგანიზაციები. ჩემი აზრით, კანადას სჭირდება ამ პროცესის გაგრძელება რათა მეტი ემიგრანტი მიიღოს, 40 მილიონია მისი მოსახლეობა და სამომავლო დღის წესრიგში განიხილავენ 80 მილიონს. შესაბამისად, პირველი პირობა ემიგრანტისთვის კანადაში ჩასასვლელად არის მისი განათლება. როდესაც ვაკეთებდით შესაბამის ჩარჩოს, მახსოვს დირექტორმა ასეთი რამ გვითხრა: ჩვენ ვიცით, რომ აქ ჩამოსულ ინჟინერს ან ექიმს ძალიან გაუჭირდება ამავე პროფესიით სამსახურის გაგრძელება. მაგრამ ისიც ვიცით, რომ ისინი ყველაფერს გააკეთებენ მათი შვილების განათლებისთვის, რაც საზოგადოებისთვისაც სასარგებლოა. ანუ კანადა გათვლას აკეთებს მომავალ თაობაზე, უფრო ღრმად და სტრატეგიულად არის დაინტერესებული ამ თემით, ამერიკაში ასე არ არის. იქ უფრო მარტივადაა, მიდგომაც ასეთია - ან გაცურავ, ან დაიხრჩობი. შენ თავადვე უნდა შეძლო, ან დამარცხდები. შესაბამისად, აშშ უფრო კაპიტალისტურია, კანადა უფრო ჰიბრიდია ევროპას და ამერიკას შორის. რომ ვუყურებ კანადის პოლიტიკის მწარმოებლებს, საკმაოდ მომწონს მათი სტრატეგიული მიდგომა ემოგრაციასთან დაკავშირებით. ისინი სარგებელს იღებენ საუკეთესოთაგან, როგორც ამერიკამ გააკეთა ეს, ვთქვათ 100 წლის წინ. ვინაიდან აღნიშნული ორგანიზაცია გლობალურია, ხომ არ ვრცელდება მისი საქმიანობა სხვა ქვეყნებზეც, მაგალითად ევროპის ქვეყნებზე? ეს არის ჩრდილოეთ ამერიკაში დაფუძნებული ორგანიზაცია. რა

38 DIPLOMAT

the delegation of these responsibilities, and they approached us. We collaborated on determining which credentials should be assigned points, ultimately developing a Points Grid. Then, we became integral to that process and experienced exponential growth. In 2009, if the number of applications was around 11-12 thousand, we witnessed a significant surge, with applications reaching 500,000 per year today. This figure represents the influx of potential immigrants and students aspiring to come to America. Our organization began advocating and emphasizing the importance of recognizing education for societal and economic advantage. Consequently, we garnered numerous partners. However, making an impact in America is no easy feat. In contrast, we found like-minded organizations more readily in Canada. In my view, Canada needs to continue this process to attract more immigrants, especially considering its projected population growth from 40 million to 80 million in the future agenda. And, educational qualifications are a primary criterion for immigrants aspiring to come to Canada. While establishing the appropriate framework, I recall an IRCC director saying: “We understand that it may be challenging for engineers or doctors to continue working in the same profession here. However, we also recognize their commitment to ensuring their children receive education, which is beneficial for the society in long term.” Canada strategically calculates for the next generation, demonstrating a deeper and more strategic interest in this topic compared to the United States. In US, the approach tends to be more capitalist, with a “sink or swim” mentality. Success largely depends on individual effort. Consequently, Canada presents a hybrid approach, drawing from both European and American models. When observing Canadian policymakers, I appreciate their strategic approach

I've been with WES for 22 years, and for me, as an immigrant, working here is not just a job or a career; it's a calling. Knowing that we're positively impacting millions of people through our solutions adds profound meaning to my work. to immigration, reminiscent of the immigration strategies that benefitted United State a century ago. Since the organization is global, does its activity extend to other countries as well, such as European countries? The organization is primarily based in North America. Although the conventions I mentioned originated in Europe, in Europe, this process is typically managed by the states themselves. In North America, given the decentralized nature of governance, this responsibility falls to the private sector. Non-governmental organizations, primarily non-profits, predominantly provide this service. However, there are also smaller commercial entities operating in this field. What is the advantage of conducting this activity by the state or a non-governmental organization?

კონვენციებიც აღვნიშნე, მათ დასაბამი მისცეს ევროპაში, თუმცა ევროპაში ამას სახელმწიფოები აკეთებენ. ამერიკასა და კანადაში კი როგორც ყველაფერი დეცენტრალიზებულია, ეს საქმიანობაც მათ კერძო სექტორს მიანდეს. ამ სერვისს ძირითადად არასამთავრობო ორგანიზაციები უზრუნველყოფენ, მეტწილად არაკომერციული ორგანიზაციები. თუმცა, მცირე კომერციული ორგანიზაციებიც არიან ამ სფეროში. რა უპირატესობა აქვს სახელმწიფოს მიერ, ან არასამთავრობო ორგანიზაციის მიერ ამ საქმიანობის შესრულებას? საინტერესო კითხვაა. ჩემი აზრით, ვინაიდან ჩვენი ორგანიზაცია დამოუკიდებელია, გვეძლევა უფლება, რომ შევაფასოთ განათლება ცოტა უფრო ჰოლისტიკურად, სასწავლო გეგმის, განათლების გასიგრძეგანებით. სხვა შემთხვევაში, ცოტა უფრო ზედაპირულად ხდება შეფასება, არ კეთდება შინაარსის ისეთი ხარისხიანი და ღრმა ანალიზი. კონვენციის მიხედვით, თუ ადამიანი არის ბაკალავრი აკრედიტირებული უნივერსიტეტიდან, ვალდებული ხარ აღიარო როგორც ბაკალავრი. ამერიკაში და კანადაში დამოუკიდებელი ორგანიზაციები წყვეტენ ამას. მაგალითად, საქართველოში 1994 წლიდან 2005 წლამდე გაცემული დოქტორის ხარისხის აღიარება ამერიკაში არ ხდება. იმიტომ, რომ ისინი ითვალისწინებენ იმდროინდელ გამოწვევებს, რაც არსებობდა საქართველოში, ზოგადად პოსტსაბჭოთა ქვეყნებში, ხარისხის უზრუნველყოფის კუთხით. ევროპაში ამის უფლება არ აქვთ. ამერიკამ გადაწყვიტა ეს საქმე მიანდოს კერძო სექტორს და შემდეგ უკვე უნივერსიტეტების და სალიცენზიო ორგანიზაციების პრეროგატივაა, მიიღებენ თუ არა ამ არგუმენტს. ევროპაში ცოტა უფრო მარტივადაა ეს პროცესი. თქვენს პირად გამოწვევებზეც რომ ვისაუბროთ. ცხადია, მარტივი არ იქნებოდა უცხოელისთვის ამერიკაში კარიერული წინსვლა. რა გამოწვევებს წააწყდით და რა თვისებები დაგეხმარათ ამ პროცესში? WES საერთაშორისო ორგანიზაციაა და ფაქტობრივად, პატარა გაერო ვართ, ვლაპარაკობთ 40 ენაზე, ორივე ოფისში სულ 450 ადამიანი ვართ. პირველი გამოწვევა იყო, როდესაც წარვადგინე ჩემი კანდიდატურა მენეჯერის პოზიციაზე. სპეციალისტიდან მინდოდა უფრო მეტად ადმინისტრაციაში გადასვლა და ამის ამბიციაც მქონდა. როდესაც დამნიშნეს მენეჯერად, ვიყავი საკმაოდ ახალგაზრდა და მამაჩემის ასაკის ხალხი მყავდა ჩემს დაქვემდებარებაში. ეს იყო ერთ-ერთი პირველი გამოწვევა. ქედმაღლობაში არ ჩამომართვათ, მაგრამ გუნდის შეკვრა მოვახერხე ჩემი ქართული ხასიათით. კეთილგანწყობა ადამიანების მიმართ, იმის შეგრძნება, რომ გაქვს მათგან მხარდაჭერა... შედეგად, ერთგვარი ჰარმონია შეიქმნა ჩემს დეპარტამენტში.

Good question. In my view, as an independent organization, we are afforded the opportunity to evaluate education in a more holistic manner, considering factors such as depth and the breadth of curriculum. In other cases, assessments may be more general, lacking the qualitative and in-depth analysis of content. By convention, if an individual holds an undergraduate degree from an accredited university, they are typically recognized as such. In US and Canada, independent organizations make these determinations. For instance, doctorate degrees awarded in Georgia from 1994 to 2005 may not be recognized in America due to concerns regarding quality assurance challenges prevalent in Georgia and other post-Soviet countries. However, European sate entities have less independence to make such decisions. United States has opted to delegate this responsibility to the private sector, leaving it to universities and licensing organizations to accept these evaluations. In Europe, this process is somewhat streamlined. Let’s talk about your personal challenges. Obviously, it would not be easy for a foreigner to advance his career in America. What challenges did you face and what qualities helped you in the process? WES is an international organization, similar to a small United Nations, where we communicate in 40 languages and employ a total of 450 people across both offices. Transitioning from a specialist to an administrative role was my ambition but being appointed manager at younger age with team members my father’s age posed a unique challenge. However, I managed to unite the team with me being approachable and fostering a supportive environment. Recognizing and valuing individuals regardless of their background or orientation was a quality that served me well and likely contributed to my advancement within the organization. However, with promotion came new challenges. Working alongside global leaders who possessed extensive knowledge and expertise sometimes made me feel inadequate, especially considering my background as an immigrant from Georgia with a political science degree amidst colleagues predominantly holding graduate degrees and PhDs in comparative education. Despite feeling overwhelmed at times, I diligently progressed

DIPLOMAT 39

ყოველთვის ვაღიარებდი ადამიანთა შრომას, არ ვანსხვავებდი მათ კანის ფერის, ორიენტაციის მიხედვით. ეს თვისება ძალიან დამეხმარა, ალბათ ამიტომ დამაწინაურეს. რა თქმა უნდა, ამან კიდევ უფრო დიდი გამოწვევები წარმოშვა. აღმოვჩნდი გარემოში, სადაც ადამიანები ბევრად ჭკვიანები იყვნენ, იყვნენ გლობალური ლიდერები. და ცოტა უხერხულად ვიგრძენი თავი, გულწრფელად რომ ვთქვა. ასევე, ის ფაქტი, რომ აქ არ გავიზარდე და ჯერ კიდევ ემიგრანტი ვიყავი, საკმაოდ უკან მხევდა. გარდა ამისა, ადამიანების უმეტესობას, ვისთანაც მე ვმუშაობდი, ჰქონდათ დოქტორის ხარისხი შედარებითი განათლების კუთხით, მე კი პოლიტოლოგი ვიყავი. თუმცაღა ადამიანები, რომლებიც არიან ბევრად უფრო ჭკვიანები ან იციან ბევრად მეტი ვიდრე მე, შესაძლოა სულაც არ ფლობდნენ გუნდურ უნარებს. უამრავი საოფისე პოლიტიკაა თანამედროვე მსოფლიოში. მე კი ვცდილობდი, რომ ყველაფერს ინდივიდუალურად მივყოლოდი. ალბათ გამიმართლა კიდეც. ნაბიჯ-ნაბიჯმა წინსვლამ მოიტანა ყოველივე ეს. მომავალ თაობას მუდამ ამას ვეუბნები, რომ ადამიანები ყველაფერს გეტყვიან, რომ ეს არ მუშაობს, რომ ცუდია... უამრავი უარყოფითი აზრი ტრიალებს ჩვენ გარშემო. მაგრამ, ამას ყურადღება არ უნდა მიაქციო, უნდა გააგრძელო მუშაობა, მთელი გული ჩადო იმაში, რასაც აკეთებ და ის აუცილებლად დაგიბრუნდება. დასავლეთში ეს კანონზომიერება არსებობს, ძალისხმევას თუ ჩადებ საქმეში, თუ პროფესიულად მიუდგები, აუცილებლად მიიღებ სიკეთეს, ესაა ჩემი კრედო. კიდევ ერთი ასეთი დევიზი არის ჩემი ბავშვობის მასწავლებლის სიტყვები - „პირველ რიგში, უნდა აღიარო რომ სხვა შენზე უკეთესია. შემდეგ შენც აუცილებლად მიხვალ იქ, უბრალოდ ეს დროის საკითხია.“

ისეთი შთაბეჭდილება მრჩება, რომ ჰოლისტიკური განათლება შესაძლოა ფუფუნებად იქცეს მომავალში. ახალგაზრდებს აღარ აინტერესებთ უნივერსიტეტებში 4-5 წელი სწავლა. უნარებზე დაფუძნებული სამსახური ურჩევნიათ. საქართველოს განათლების სისტემას რომ შევეხოთ. რა გამოწვევების წინაშე იდგა და ახლა როგორ ვითარდება? წლების წინ ალბათ ჩვენი ყველაზე დიდი პრობლემა კორუფცია იყო. უმაღლესი განათლების სისტემაში ხომ საერთოდ ჭაობი იყო. დღეს ეს აღარ არის. საქართველოში დღეს სტუდენტს შეუძლია იყოს სხვადასხვა პროგრამის მონაწილე, მაგალითად ერასმუს მუნდუსის. ხარისხის უზრუნველყოფის ყველა მექანიზმმა გააუმჯობესა აღნიშნული პროცესი. თუმცა, კიდევ უფრო უნდა განვითარდეს, მასიურად. ასევე პრობლემაა ის, რომ მასწავლებლებს არ აქვთ შესაბამისი ხელფასი. ამასთან, ჩვენ არ გვყავს ბევრი მასწავლებელი, ვისაც აქვს დოქტორის ხარისხი. მაგრამ, ჩემი შეხედულებით საქართველოში უმაღლესი განათლების სისტემა ბევრად გაუმჯობესებულია. საშუალო სკოლის განათლების კუთხით უფრო მეტად გვაქვს პრობლემა. ყველას არ აქვს საშუალება, კერძო სკოლაში ატაროს შვილი, საჯარო სკოლებს აკლიათ მასწავლებლების დაფასება. მათ უნდა ჰქონდეთ მოტივაცია, და ეს არ უნდა იყოს მხოლოდ მათი სამსახური. ჩვენი სისტემის დაახლოებამ ევროპასთან მოგვცა მრავალი სიკეთე. ჩვენ უპირატესობაც გვაქვს გარკვეულ სფეროებში. სხვათაშორის, 2021 წელს თბილისში ვიყავი სამსახურიდან და აღმოვაჩინე, რომ არქეოლოგია ჩვენთან შეიძლება უფრო განვითარებადი დარგი

40 DIPLOMAT

step by step. My advice to the next generation is to ignore the negativity and focus on dedicated, heartfelt work. In the West, diligence and professionalism are rewarded, forming the cornerstone of my personal philosophy. Furthermore, I adhere to the advice of my childhood teacher: you have to recognize that somebody is better than you. It’s only a matter of time that you will get there. Let’s talk about the education system of Georgia. What challenges did it face and how is it developing now? In the past, corruption posed a significant challenge to Georgia’s education system, particularly in higher education. However, strides have been made to eradicate this issue. Today, Georgian students have access to various programs like Erasmus Mundus, facilitated by improved quality assurance mechanisms. Nonetheless, further development is imperative, particularly in addressing low teacher salaries and the shortage of PhD-qualified educators. While higher education has shown improvement, challenges persist in secondary education, where not everyone can afford private schooling, and public school teachers often lack adequate recognition and motivation to go extra mile.

There's a growing sense that holistic education might become a luxury in the future. Young individuals seem increasingly disinterested in committing 4-5 years to university studies, preferring skill-based employment. Aligning our education system with European standards has yielded numerous benefits, although there are opportunities for improvement. Notably, fields like archaeology in Georgia hold potential for significant development, necessitating innovative

იყოს ვიდრე ამერიკაში, ევროპაში ან სადმე სხვაგან, მდებარეობიდან გამომდინარე. ამაზეა ყურადღება გასამახვილებელი, ინოვაციური მიდგომები და პროგრამებია საჭირო. სტუდენტებს უნდა მიეცეთ უფრო მეტი საშუალება, ჰქონდეთ მჭიდრო კონტაქტები დასავლეთ სამყაროსთან. ყველაზე განხილვადი და მნიშვნელოვანი თემა საერთაშორისო ფორუმებზე ამჟამად ხელოვნური ინტელექტია. განათლების სფეროში, რა გამოწვევებს და შესაძლებლობებს ხედავთ ამ კუთხით? დღეს ძალიან პოპულარული ხდება უნარებზე დაფუძნებული განათლება. რა თქმა უნდა, რისკებსაც შეიცავს ეს ყველაფერი. მე ისეთი

საბოლოო ვერდიქტი არც არსებობს, AI მეგობარია თუ შემაფერხებელი განათლების სისტემისთვის. ძალიან ადრეა ამაზე ლაპარაკი. მაგრამ, პირადად მე უფრო მეტ პოზიტივს ვხედავ, ვიდრე ნეგატივს. ეს ტექნოლოგია დღეს ყველა ადამიანისთვის ხელმისაწვდომია, სწორად თუ გამოვიყენებთ, კიდევ უფრო გავძლიერდებით. შთაბეჭდილება მრჩება, რომ ჰოლისტიკური განათლება შესაძლოა ფუფუნებად იქცეს მომავალში. ახალგაზრდებს აღარ აინტერესებთ უნივერსიტეტებში 4-5 წელი სწავლა. უნარებზე დაფუძნებული სამსახური ურჩევნიათ. ჩემმა 12 წლის შვილმაც კი მითხრა ამას წინათ, მამიკო რა საჭიროა, ამდენი ფული დახარჯო ჩემს კოლეჯზეო. ტექნოლოგიები აინტერესებს და თბილისში არის ასეთი კომპანია ალგორითმი, რომელიც კოდირებას ონლაინ რეჟიმში ასწავლის ბავშვებს. ძალიან მოეწონა ჩემს შვილს და პირდაპირ მეუბნება, მე ამის სწავლა მინდა, კოლეჯში წასვლა არ მინდაო. ოჯახს მიღმაც, სულ ამაზეა ლაპარაკი, როგორ შევცვალოთ განათლების სისტემა რომ იყოს მეტად შესაბამისი დასაქმების ბაზართან. რა თქმა უნდა ადამიანი უფრო კონკურენტუნარიანი იქნება, მაგრამ შეიძლება საფრთხე არსებობდეს იმ კუთხით, რომ ის ჰოლისტიკურ, სიღრმისეულ განათლებას აღარ მიიღებს. ამერიკაში ჯერჯერობით არ შემოსულა ეს ტენდენცია, ისევ 4 წლიანი საბაკალავრო პროგრამებია. ჩემი აზრით, ამგვარი სისტემა ახალგაზრდას სრულყოფს თავიდან ბოლომდე და კრიტიკულ აზროვნებას ასწავლის, უფრო კარგ მოქალაქედ აყალიბებს. უშუალოდ ხელოვნურ ინტელექტთან მიმართებით რომ ვილაპარაკოთ, AI და ვირტუალური რეალობის განათლება ალბათ შეუქცევადი მომავალია. ჩვენ ალბათ მალე საკალსო ოთახში აღარც შევალთ, სახლიდან მივიღებთ განათლებას. ეს ვირტუალური მიგრაციაც ახალი ტენდენციაა. AI ნამდვილად გამოსაყენებელია, მაგრამ ამავე დროს საფრთხისშემცველია. დღეს როგორც ვუყურებთ, ჩვენზე უფრო გონიერი ხდება. ხელოვნური ინტელექტი უფრო ახალი ხილია და მეტად წარმატებულად გამოვიყენებთ, თუ სწორად ვასწავლით ბავშვებს, როგორ მიუდგნენ მას. მაგალითად, როგორ დავუსვათ კითხვა, რომ მივიღოთ ოპტიმალური პასუხი. ამის დანერგვა სკოლაში მნიშვნელოვანია. მგონი, საბოლოო ვერდიქტი არც არსებობს, AI მეგობარია თუ შემაფერხებელი განათლების სისტემისთვის. ძალიან ადრეა ამაზე ლაპარაკი. მაგრამ, პირადად მე უფრო მეტ პოზიტივს ვხედავ, ვიდრე ნეგატივს. ეს ტექნოლოგია დღეს ყველა ადამიანისთვის ხელმისაწვდომია, სწორად თუ გამოვიყენებთ, კიდევ უფრო გავძლიერდებით.

approaches and closer engagement with the Western world to provide students with enhanced opportunities for growth and exposure. Artificial intelligence currently dominates discussions in international forums as one of the most pivotal topics. In the realm of education, what challenges and opportunities do you perceive in this domain? Skill-based education has gained popularity, presenting both opportunities and risks. There’s a growing sense that holistic education might become a luxury in the future. Young individuals seem increasingly disinterested in committing 4-5 years to university studies, preferring skill-based employment. Even my 12-year-old son recently questioned the necessity of investing in his college education, emphasizing his interest in technologies. In Tbilisi, there’s a notable company, Algorithm, offering online coding classes for children, which my son enthusiastically embraces, expressing a preference for it over traditional college education. Beyond familial conversations, there’s considerable discourse on reshaping the education system to align more closely with the job market. While this may enhance competitiveness, there’s a risk of diluting the depth and holistic nature of education. This trend hasn’t fully spread in the US yet, where the traditional 4-year system remains prevalent. In my view, this system nurtures individuals comprehensively, fostering critical thinking and ultimately shaping better citizens. Regarding artificial intelligence, AI and virtual reality education likely represent the inevitable future. We may soon transition away from physical classrooms entirely, with education delivered remotely. This virtual migration signifies an increasing trend. AI undoubtedly offers substantial benefits but also carries inherent risks. As AI evolves, being superior to human intelligence, it becomes imperative to equip children with the skills to navigate

The debate over whether AI is a friend or an obstacle to the education system remains ongoing. While it's too early to reach a definitive conclusion, personally, I see more positives than negatives. Given that this technology is accessible to all, using it effectively could lead to greater collective strength and advancement. this landscape effectively. Teaching them how to pose questions to elicit optimal responses is crucial and should be integrated into school curricula. The debate over whether AI is a friend or an obstacle to the education system remains ongoing. While it’s too early to reach a definitive conclusion, personally, I see more positives than negatives. Given that this technology is accessible to all, using it effectively could lead to greater collective strength and advancement.

DIPLOMAT 41

ახალგაზრდობა, მშვიდობა და უსაფრთხოება ინტერვიუ გაეროში საქართველოს ახალგაზრდობის წარმომადგენელთან დავით ესათიასთან

Youth, Peace and Security Agenda: Interview with Davit Esatia, UN Youth Delegate მ ინტერვიუში დავით ესათია, რომელიც გასულ წელს საქართველოს ახალგაზრდობის წარმომადგენელი იყო გაეროში, გვიზიარებს თავის შეხედულებებსა და გამოცდილებას ახალგაზრდების წარმომადგენლობითი მანდატის შესახებ.

ა

გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის გენერალური ასამბლეა (RES/36/17 რეზოლუციით) 1981 წლიდან მოუწოდებს წევრ სახელმწიფოებს თავიანთ დელეგაციებში ჩართონ ახალგაზრდობის სპეციალური წარმომადგენელი. კონკრეტულად, ეს მოწოდება ასახულია “მსოფლიო სამოქმედო პროგრამა ახალგაზრდებისთვის 2000 წლამდე და შემდეგ”, რომელიც მიღებულ იქნა გაეროს გენერალური ასამბლეის 50-ე პლენარულ სესიაზე. მან მოუწოდა წევრ სახელმწიფოებს: „...ჩართონ ახალგაზრდობის წარმომადგენლები თავიანთ ეროვნულ დელეგაციებში გენერალურ ასამბლეაში და გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის სხვა [მაღალი რანგის] შესაბამის შეხვედრებში. ეს მიზნად ისახავს გააძლიეროს საკომუნიკაციო არხები და გააძლიეროს დისკუსიები ახალგაზრდებთან დაკავშირებულ საკითხებზე, მოიძებნოს გადაწყვეტილებები ახალგაზრდების წინაშე არსებული თანამედროვე გამოწვევებისთვის“. გაეროს ახალგაზრდობის დელეგატი (აბრევიატურა UNYD) არის ქვეყნის ახალგაზრდობის წარმომადგენელი, რომელიც არჩეულია რათა ახალგაზრდების ეროვნული ინტერესები წარმოადგინოს გაეროს დონეზე. მის მოვალეობებსა და უფლებამოსილებებს შორის, რომელიც დამოკიდებულია ხშირად წევრ ქვეყანაზე, დელეგატები ესწრებიან გაეროს მაღალი რანგის ღონისძიებებს, როგორიცაა ნიუ-იორკში გენერალური ასამბლეის ყოველწლიური სესია, სამიტები და კონფერენციები. გვითხარით მეტი ახალგაზრდობის დელეგატის მანდატის შესახებ... თავდაპირველად, 2003 წელს, მხოლოდ ხუთმა ქვეყანამ - ავსტრალიამ, დანიამ, ნიდერლანდებმა, ნორვეგიამ და შვედეთმა - გაგზავნეს ახალგაზრდობის სპეციალური წარმომადგენელი დელეგაციის შემადგენლობაში; შემდეგ სხვა ქვეყნებიც დაემატა. საქართველო ინიციატივას მხოლოდ 2012 წელს შეუერთდა, როცა გაეროში ახალგაზრდობის პირველი წარმომადგენელი აირჩია. აღსანიშნავია, რომ 42 DIPLOMAT

n this interview, we had the opportunity to speak with Davit Esatia, who served as United Nations Youth Delegate (Georgia’s Youth Representative to the UN) from September 2022 to September 2023. He shared his opinion and experience about the youth representative mandate.

The United Nations General Assembly (through Resolution RES/36/17) since 1981, has urged Member States to incorporate a youth representative in their delegations. Specifically, the World Programme of Action for Youth to the Year 2000 and Beyond, adopted during the 50th plenary session of the General Assembly, echoed this call. It encouraged Member States to: “…Include Youth Representatives in their national delegations to the General Assembly and other relevant United Nations meetings. This aims to enhance communication channels and strengthen discussions on youth-related issues, seeking solutions to contemporary challenges faced by young people.” UN Youth Delegate (or UNYD for short) is a country’s youth representative who is elected to represent the interests of a nation’s young people at the UN level. Among their many duties, which depend on the country, UNYDs are expected to attend a series of UN functions, such as the annual General Assembly session in New York, summits, and conferences. Tell us more about the Youth Delegate mandate... For the first time, in 2003, only five countries — Australia, Denmark, the Netherlands, Norway, and Sweden — sent a youth representative as part of their delegation; after, the numbers increased. Georgia joined the initiative only in 2012, when the first Representative of the Youth to the UN was chosen. It is important to mention that in our region, Georgia is still the only country who has Youth Delegate to the UN. Role and mandate are generally determined by the authority responsible for youth development (policy) in a country in cooperation with the ministry of foreign affairs and the permanent

ჩვენს რეგიონში საქართველო დღესაც ერთადერთი ქვეყანაა, რომელსაც ჰყავს ახალგაზრდების დელეგატი. რაც შეეხება როლსა და მანდატს (უფლებამოსილებას), როგორც წესი, ამას განსაზღვრავს სახელმწიფოში ახალგაზრდულ პოლიტიკაზე პასუხისმგებელი ორგანო (სამინისტრო ან სააგენტო) საგარეო საქმეთა სამინისტროსთან და გაეროს მუდმივ წარმომადგენლობასთან თანამშრომლობით. დღეს საქართველოში ახალგაზრდობის წარმომადგენლის არჩევის პროცედურას (განაცხადების მიღება, კომისიის მოწვევა და ბევრი სხვა ტექნიკური ნაწილი) ახალგაზრდობის სააგენტო ახორციელებს, ხოლო შესარჩევ კომისიაში შედის: გაეროს მუდმივი კოორდინატორი საქართველოში, გაეროს წინამორბედი ახალგაზრდობის დელეგატი, საქართველოს განათლების მეცნიერებისა და ახალგაზრდობის სამინისტრო, საგარეო საქმეთა სამინისტრო, ახალგაზრდობის სააგენტო და ახალგაზრდული მრჩეველთა საბჭოს წარმომადგენელი. სხვათაშორის, ამჟამად მიმდინარეობს შერჩევის პროცესი და საქართველოს მალე, 2024 წლის მარტში, უკვე ახალგაზრდობის ახალი წარმომადგენელი ეყოლება. მოხარული ვარ, რომ მაქვს შესაძლებლობა ვიყო შესარჩევი კომისიის წევრი, რაც არანაკლები პასუხისმგებლობაა, რომელიც მოითხოვს კანდიდატების, მათი ხედვებისა და გეგმების შესახებ ყველა დეტალის გააზრებას. რას ფიქრობთ ახალგაზრდულ პოლიტიკაზე?

mission to the United Nations. Today, in Georgia, the technical procedure (receiving applications, inviting a commission) is carried by the Youth Agency of Georgia, and Youth Representative is elected by a special commission with the following members: UN Resident Coordinator in Georgia, Previous UN Youth Delegate, Member from the Ministry of Education, Science, and Youth, Member from the Ministry of Internal Affairs, Member from the Youth Agency, and Youth Advisory Council. Now the process of selection is underway, and Georgia will soon have a new Representative of Youth in March 2024. I am happy to have the honorable opportunity to be part of the selection committee, which is not a lesser responsibility, requiring understanding of every detail about candidates, their visions and plans. What are your thoughts about youth policy? Representing youth interests and issues on a global and local level can only be done by young people ourselves, as we know what’s best for our future. While serving my term as a UNYD, it was a great confidence boost and helped develop important leadership skills to advocate for the issues that mattered most to young people. The UN Youth Delegate mandate

DIPLOMAT 43

მხოლოდ ახალგაზრდებს შეუძლიათ წარმოადგინონ ახალგაზრდობის ინტერესები და პრობლემები გლობალურ და ადგილობრივ დონეზე, რადგან ჩვენ ვიცით, რა იქნება უკეთესი ჩვენი მომავლისთვის. ამ მანდატმა მე პირადად დიდი თავდაჯერებულობა შემძინა და დამეხმარა მნიშვნელოვანი საპასუხისმგებლო უნარების განვითარებაში, რაც საჭიროა ყველაზე მნიშვნელოვანი საკითხების ადვოკატირებისთვის. გაეროს ახალგაზრდული დელეგატის მანდატი არ არის მხოლოდ იმის უზრუნველყოფა, რომ ახალგაზრდებს ჰქონდეთ ხმა. ეს ასევე ნიშნავს მისცე მომავალი თაობის ლიდერებს შესაბამისი კვალიფიკაცია და შანსი გადადგან დიდი ნაბიჯი წინ. როგორც ხვალინდელი დღის გადაწყვეტილების მიმღებებს, მთავრობებმა უკვე დღეს უნდა იზრუნონ ჩვენზე, აუცილებელი რესურსებით აღჭურვაზე, რაც საშუალებას მოგვცემს ეფექტურად ავიღოთ ჩვენი პასუხისმგებლობა. ეს გულისხმობს ახალგაზრდების ჩართვას როგორც პოლიტიკის ფორმულირებაში, ასევე გადაწყვეტილების მიღების პროცესში, რაც გათვალისწინებულია გაეროს უშიშროების საბჭოს N2250 რეზოლუციაშიც, რომელიც ერთხმად იქნა მიღებული

აღსანიშნავია, რომ ჩვენს რეგიონში საქართველო დღესაც ერთადერთი ქვეყანაა, რომელსაც ჰყავს ახალგაზრდების დელეგატი. 2015 წლის 9 დეკემბერს. ის აღიარებს, რომ „ახალგაზრდები თამაშობენ მნიშვნელოვან და პოზიტიურ როლს საერთაშორისო მშვიდობისა და უსაფრთხოების შენარჩუნებასა და ხელშეწყობაში“. UNSCR 2250 (2015) განსაზღვრავს მოქმედების ხუთ ძირითად საყრდენს: მონაწილეობა, დაცვა, პრევენცია, პარტნიორობა და რეინტეგრაცია. ეს საეტაპო რეზოლუცია მოუწოდებს წევრ სახელმწიფოებს, მისცენ ახალგაზრდებს მეტი ბერკეტი გადაწყვეტილების მიღებაში ადგილობრივ, ეროვნულ, რეგიონულ და საერთაშორისო დონეზე და განიხილონ მექანიზმების შექმნა, რომელიც საშუალებას მისცემს ახალგაზრდებს მნიშვნელოვანი მონაწილეობა მიიღონ სამშვიდობო პროცესებში. უშიშროების საბჭო ასევე სთხოვს გაეროს გენერალურ მდივანს, ჩაატაროს კვლევა „ახალგაზრდების პოზიტიური წვლილი სამშვიდობო პროცესებსა და კონფლიქტების მოგვარებაში“ და მოუწოდებს წევრ სახელმწიფოებს „გაზარდონ თავიანთი პოლიტიკური, ფინანსური, ტექნიკური და ლოგისტიკური მხარდაჭერა, საჭიროებისამებრ“, რომელიც ითვალისწინებს ახალგაზრდების საჭიროებებსა და მონაწილეობას სამშვიდობო ძალისხმევაში, კონფლიქტურ და პოსტკონფლიქტურ სიტუაციებში, მათ შორის შესაბამისი ორგანიზაციების, ფონდებისა და პროგრამების, აგრეთვე რეგიონულ და საერთაშორისო დონეზე სხვა შესაბამისი ორგანოებისა და სტრუქტურების მიერ”. საბოლოო ჯამში, მხოლოდ ასეთი სერიოზული პოზიციების ხელმისაწვდომობით შეძლებენ ახალგაზრდები გახდნენ ლიდერები და შეიძინონ პოზიტიური სოციალური ცვლილებების განსახორციელებლად საჭირო უნარები. მანდატის თქვენი გამოცდილებიდან გამომდინარე, რა არის მთავარი გამოწვევები საქართველოს ახალგაზრდობისთვის? განვითარებადი საქართველოს გარდამავალი ფაზის დროს, ახალგაზრდები სამოქალაქო, სოციალურ-ეკონომიკურ და განსაკუთრებით პოლიტიკურ სფეროებში ადგილის დაკავების პრობლემის წინაშე დგანან. ყველა რეგიონში ახალგაზრდების წინაშე არსებული მთავარი გამოწვევა დასაქმებაა, რაც დიდ ბარიერს წარმოადგენს.

44 DIPLOMAT

is not just about ensuring young people have a voice. It’s also about giving the next generation of leaders the skills needed to drive themselves forward. As the prospective leaders of tomorrow, governments must equip us with essential resources, enabling us to effectively assume our responsibilities as guardians of the upcoming generation. This entails a heightened commitment to incorporating youth perspectives in both policy formulation and decision-making procedures, aligning with the principles outlined in UN Security Council Resolution 2250, adopted unanimously on December 9, 2015, a ground-breaking resolution on Youth, Peace and Security which recognizes that “young people play an important and positive role in the maintenance and promotion of international peace and security”. UNSCR 2250 (2015) identifies five key pillars for action: participation, protection, prevention, partnerships and reintegration. This landmark resolution urges Member States to give youth a greater voice in decision-making at the local, national, regional and international levels and to consider setting up mechanisms that would enable young people to participate meaningfully in peace processes. The Security Council also requests the Secretary-General of the United Nations to carry out a study on young people’s positive contribution to peace processes and conflict resolution, and urges Member States to “increase, as appropriate, their political, financial, technical and logistical support, that take account of the needs and participation of youth in peace efforts, in conflict and post-conflict situations, including those undertaken by relevant entities, funds and programs, and other relevant bodies and actors at regional and international levels”.

It is important to mention that in our region, Georgia is still the only country who has Youth Delegate to the UN. Ultimately, only with the help of such positions will young people be able to grow as leaders and acquire the skills needed to enact positive social change. Considering your mandate term experience, what are the main challenges facing Georgia’s youth? In the midst of Georgia’s transitional phase, its youth grapple with the challenge of carving out their space within civic, socio-economic, and particularly, political spheres. The predominant issue faced by young people across regions revolves around employment, presenting a serious obstacle. While some municipalities have established City Hall Advisory Boards to engage in the budgeting process, such initiatives remain contingent on the discretion of individual municipalities. A notable revelation for me has been the limited involvement of youth in the policymaking of well-established NGOs. Despite being the target goal in various projects, young people often find themselves relegated to a symbolic role, serving as mere “decoration” rather than active participants in the decision-making

მიუხედავად იმისა, რომ ზოგიერთმა მუნიციპალიტეტმა საბიუჯეტო პროცესში მონაწილეობისთვის შექმნა საკონსულტაციო საბჭოები, ასეთი ინიციატივები რჩება ცალკეული მხოლოდ მუნიციპალიტეტების შეხედულებისამებრ (კეთილ ნებაზე დაფუძნებული) და არ არის ფართოდ დამკვიდრებული პრაქტიკა. თუმცა ჩემთვის გასაკვირი აღმოჩენა იყო ახალგაზრდების შეზღუდული (არაეფექტური) ჩართულობა არასამთავრობო ორგანიზაციების პოლიტიკის შემუშავების პროცესშიც კი. მიუხედავად იმისა, რომ ისინი სხვადასხვა პროექტში სამიზნე აუდიტორია არიან, ახალგაზრდები ხშირად მხოლოდ სიმბოლურად არიან ჩართული უშუალო განხორციელებასა და მენეჯმენტში. მათ უფრო „დეკორაციის“ ფუნქცია აქვს, ვიდრე გადაწყვეტილების მიღების პროცესში მთავარი აქტორების. ხოლო არასაკმარისი ეკონომიკური შესაძლებლობების, სოციალური

განვითარებადი საქართველოს გარდამავალი ფაზის დროს, ახალგაზრდები სამოქალაქო, სოციალურ-ეკონომიკურ და განსაკუთრებით პოლიტიკურ სფეროებში ადგილის დაკავების პრობლემის წინაშე დგანან. ყველა რეგიონში ახალგაზრდების წინაშე არსებული მთავარი გამოწვევა დასაქმებაა, რაც დიდ ბარიერს წარმოადგენს. `

დაუცველობისა და პოლიტიკური გავლენის ფაქტორი, კულმინაციურად, ახალგაზრდებს ხდის ყველაზე მოწყვლადს. ჩემი მხრიდან, მე მუდმივად მივმართავ დიპლომატიურ მისიებსა და საერთაშორისო დონორებს, დაჟინებით მოითხოვონ არასამთავრობო ორგანიზაციებისგან ახალგაზრდების პირდაპირი მხარდაჭერა (რადგან ხშირად ფინანსები ახალგაზრდებს არ ხმარდება). ყველაზე ეფექტური მიდგომა, ჩემი აზრით, არის ამ პრინციპით: “ახალგაზრდების მიერ, ახალგაზრდებისთვის, ახალგაზრდებთან ერთად”. თუ საერთაშორისო დონორები ამ მიდგომას გამოიყენებენ, რესურსების „მინდობა“ უშუალოდ ახალგაზრდებისთვის (და არა შუამავალი ორგანიზაციებისთვის), უდავოდ უფრო ეფექტურ შედეგს გამოიღებს. პირველად გაეროს ისტორიაში - დელეგატი ჩვენი ეროვნული სამოსით, როგორი გრძნობა იყო? შთამბეჭდავი გრძნობა იყო. მახსოვს, როგორ დაიბადა ეს იდეა. მაგრამ მანამდე, უნდა ვთქვა რომ ეს არ იყო პირველი „პირველი შემთხვევა“, რადგან 2022 წლის 29 სექტემბერს, გაეროს გენერალური ასამბლეის 77-ე სესიის ფარგლებში, მესამე კომიტეტის გენერალური დისკუსიაზე (GA/SHC/4342) გამოსვლა დავიწყე აფხაზური „გამარჯობით“ (მშიბზია), რომელიც იყო პირველი აფხაზური სიტყვა, ოდესმე გაჟღერებული გაეროს ამ ტრიბუნიდან. მნიშვნელოვანია ბევრმა იცოდეს, რომ საქართველოს კონსტიტუციაში ქართულთან ერთად აფხაზურიც არის ოფიციალური სახელმწიფო ენა. მაშინ ნიუ-იორკში ყოფნისას ჩვენს მისიას ვკითხე, იყო თუ არა ვინმე ოდესმე ნაციონალური სამოსით-ჩოხით გამოსული; ვერავინ გაიხსენა. ასე რომ, საქართველოში დაბრუნების შემდეგ, დავიწყე სათანადო მომზადება შემდეგი მნიშვნელოვანი ღონისძიებისთვის - გაეროს ECOSOC-ის 2023 ახალგაზრდული სამიტისთვის (მინისტერიალი). მაგრამ მოგეხსენებათ, კავკასიურ ეროვნულ სამოსს ბევრი ორნამენტი აქვს და ეს კულტურულ ასპექტებზეა დამოკიდებული. იმის

process. The culmination of insufficient economic opportunities, social protection, and political influence renders these young individuals vulnerable. In my advocacy, I consistently appeal to diplomatic missions and international donors to insist on direct support for youth from NGOs. However, the most effective approach, in my view, is one guided by the principle of “BY YOUTH, FOR YOUTH, WITH YOUTH”. Entrusting resources directly to youth, if international donors embrace this approach, would undoubtedly yield more impactful outcomes.

In the midst of Georgia's transitional phase, its youth grapple with the challenge of carving out their space within civic, socio-economic, and particularly, political spheres. The predominant issue faced by young people across regions revolves around employment, presenting a serious obstacle. First time in UN history - delegate in our national dress, how it felt? It felt wonderful. I can remember how the idea was born. But before, I should say, actually, for me, while serving on this

DIPLOMAT 45

გათვალისწინებით, რომ ეს სიმბოლური ჟესტი იყო, გადავწყვიტე ჩამეცვა შედარებით კლასიკური და მარტივი (უბრალო), ძირითადად ბევრი კავკასიელისთვის სტილი. ასე მოხდა ეს ამბავი. და ნამდვილად აღსანიშნავია, რომ დიდი პატივია საქართველოს ახალგაზრდობის სახელით საუბარი, ვფიქრობ, არასდროს დამავიწყდება ეს გრძნობა. როგორ შეიძლება გავლენა იქონიოს თქვენმა „გალი - ნიუ-იორკის“ ისტორიამ სხვა ახალგაზრდებზე? ხალხს უყვარს რეალური ისტორიები. და “გალი - ნიუ-იორკი” რეალური ამბავია. ეს არასდროს ყოფილა ადვილი, მაგრამ უკვე დამტკიცდა, რომ თურმე შესაძლებელია. და თუ მე შევძელი ამ გზის გავლა, ბევრი შეძლებს. ჩვენ უნდა ვიყოთ მაგალითები. ყოველთვის უნდა ვეცადოთ. შემომხედეთ, მე უბრალო ახალგაზრდა ვარ, სხვებივით მოკვდავი. წლების წინ, როდესაც ვცხოვრობდი პატარა ქალაქში - გალში, კონფლიქტის შედეგად დაზარალებულ ტერიტორიაზე, ვერ ვხვდებოდი, რომ ასეთი პერსპექტივა საერთოდ ბუნებაში შესაძლებელი იყო. სიზმარშიც კი ვერ წარმოვიდგენდი ჩემს თავს გაეროს შტაბ-ბინაში, არათუ ოფიციალურად ჩემი ქვეყნის ახალგაზრდობის სახელით ტრიბუნიდან მოსაუბრეს. მაგრამ უკვე მომხდარი, რეალური ამბავია. ეს პატარა ისტორია შეიძლება გახდეს კარგი სამოტივაციო გზავნილი ნებისმიერი ახალგაზრდისთვის, რომელიც

ჩემთვის გასაკვირი აღმოჩენა იყო ახალგაზრდების შეზღუდული (არაეფექტური) ჩართულობა არასამთავრობო ორგანიზაციების პოლიტიკის შემუშავების პროცესშიც კი. მიუხედავად იმისა, რომ ისინი სხვადასხვა პროექტში სამიზნე აუდიტორია არიან, ახალგაზრდები ხშირად მხოლოდ სიმბოლურად არიან ჩართული უშუალო განხორციელებასა და მენეჯმენტში. მათ უფრო „დეკორაციის“ ფუნქცია აქვს, ვიდრე გადაწყვეტილების მიღების პროცესში მთავარი აქტორების. 46 DIPLOMAT

mandate, this was not the first “first time”, because on September 29, 2022, within the framework of the 77th session of the UN General Assembly, at the General Discussion of the Third Committee (GA/SHC/4342), I started the speech with an Abkhazian “Hello” (“Mshibzia”), which was the first Abkhazian word ever spoken to the UN. It is important that, in the Constitution of Georgia, the Abkhazian language is also an official state language alongside Georgian. While in New York, I asked our mission if someone ever was presented in national dress “Chokha” during the speech; no one could recall. So, after returning to Georgia, I started preparing properly for the next important - United Nations ECOSOC Youth Forum 2023 (Ministerial). But as you know, Caucasus national dress has many ornaments, and it depends on cultural aspects. Considering that it was a symbolic gesture, I decided to wear something very classical and simple, mostly typical for many Caucasian people. It’s indeed an enormous honor to speak on behalf of the youth of Georgia, and I think I will never forget the feeling. How can your “Gali - New York” story influence the other young people’s thinking? People like real stories. And “Gali-New York” is a real story. It was never easy, but has already proven that it’s possible, and if I could walk through this, many can. We must be examples. We should always try. Look at me, I am just a young person, mortal as everyone else. Years ago, when I lived in a small town - Gali, in a conflict-affected area, I could not realize that such a perspective was possible. Even in dreams, I could not imagine myself at United Nations Headquarters, officially speaking on behalf of the youth of my country. But it is real now. This little story can become a good motivational message for any young person living at any point in Georgia, in villages, cities, towns, or mountains, anywhere. During my mandate term, I met with more than 500 young people in different regions of Georgia, at universities, schools, youth centers, or municipality youth councils, and I saw so many bright minds that I felt the entire Georgia was among them; they are European people. No one can change this reality. Share with us how it all started... When I finished school in Gali, there was no specific plan. It is obvious why. Moving from a small town to a much bigger city, Tbilisi, where you never lived and no one knows you, is a huge challenge, especially for young people. It’s not only about the social-economic situation but every aspect of life. I am mentioning this sentence often because people don’t fully understand what kind of struggle it is, but look, anyone who came to Tbilisi to study is starting not from zero but even from below. Why? Because you have to study at the university, you have to work, pay rent, cook, wash, etc. Your mission is not only education, but survival... I prefer not to talk about the problems now; I think there will be time and space in the future for remembering the details of “surviving mode.” Let’s focus on the bright side. There is a saying, “It’s better to light a candle than curse the darkness.” So, such a life also has advantages, like, you are starting to make decisions. You are alone with your issues. Year after year,

ცხოვრობს საქართველოს ნებისმიერ წერტილში, სოფელში, ქალაქში, თუ მთაში, ნებისმიერ ადგილას. ჩემი მანდატის პერიოდში 500-ზე მეტ ახალგაზრდას შევხვდი საქართველოს სხვადასხვა რეგიონში, უნივერსიტეტებში, სკოლებში, ახალგაზრდულ ცენტრებსა თუ მუნიციპალიტეტის ახალგაზრდულ საბჭოებში, დავინახე იმდენი ნათელი გონება, რომ ვიგრძენი, თუ როგორ იყო მათში მთელი საქართველო; ეს ევროპელი ხალხია, მრავალფეროვანი და ძლიერი. ამ რეალობას ვერავინ შეცვლის. გაგვიზიარეთ როგორ დაიწყო ეს ამბავი თავდაპირველად... სკოლა რომ დავამთავრე გალში, კონკრეტული გეგმა არ მქონდა. გასაგებია რატომაც. პატარა ქალაქიდან ბევრად დიდ ქალაქში, თბილისში, გადასვლა, სადაც არასდროს გიცხოვრიათ და არავინ გიცნობთ, დიდი გამოწვევაა, განსაკუთრებით ახალგაზრდისთვის. ეს ეხება არა მხოლოდ სოციალურ-ეკონომიკურ მდგომარეობას, არამედ ცხოვრების ყველა დეტალს. ამ წინადადებას ხშირად იმიტომ ვახსენებ, რომ ადამიანებს ბოლომდე არ ესმით, რა ბრძოლაა ეს. მაგრამ აი ნახეთ, ვინც თბილისში სასწავლებლად ჩამოდის, ნულიდან კი არა, რეალურად უფრო ქვემოდან იწყებს. რატომ? იმიტომ რომ უნივერსიტეტში უნდა ისწავლო, უნდა იმუშაო, საცხოვრებლის ხარჯი გადაიხადო, კვების ხარჯი დაფარო და ა.შ. ეს ყველას არ ესმის რას ნიშნავს, რა წნეხია. შენი მისიაა არა მხოლოდ განათლება, არამედ გადარჩენა... მირჩევნია ახლა არ ვისაუბრო ამ საკითხზე. ალბათ, მომავალში იქნება ამის დრო და სივრცე „გადარჩენის რეჟიმის“ დეტალების გასახსენებლად თუ ვინმეს დააინტერესებს. მოდით ვფოკუსირდეთ ნათელ მხარეზე. არსებობს ინგლისურად ასეთი გამონათქვამი: “სჯობს სანთლის დანთება, ვიდრე სიბნელის წყევლა”. ასე რომ, ასეთ ცხოვრებას ასევე აქვს უპირატესობები. მაგალითად, თქვენ იწყებთ, უფრო სწორედ, სწავლობთ გადაწყვეტილებების მიღებას. მარტო ხართ თქვენს გამოწვევებთან. ამას თქვენ გაერდა ვერავინ გააკეთებს. ამასთანავე წლიდან წლამდე ბევრი კარგი ადამიანი-მხარდამჭერი ჩნდება თქვენს ცხოვრებაში. ადამიანური ბუნებით არსებობს ასეთი თანდაყოლილი თვისება, რომ როცა სხვა ადამიანები თქვენი შრომისმოყვარეობის მოწმენი არიან, თუნდაც არა ყოველთვის წარმატებულის მაგრამ დაჟინებული შრომის, ისინი მიდრეკილნი არიან დახმარების გაწევისკენ. მე ვამაყობ იმით, რომ ჩემს ირგვლივ მყავს ასეთი ადამიანები, რომლებიც გულწრფელად აღნიშნავენ ჩემს მიღწევებს, როგორც თავისას. თავისებური პასუხისმგებლობაა, როცა ადამიანებს შენი სჯერა და გენდობიან. უკვე უფლება არ გაქვს გაჩერდე და იმედები გაუცრუო. მახსოვს, სტუდენტობისას მე და ჩემმა მეგობრებმა გადავწყვიტეთ მოხალისეობრივად წავსულიყავით საქართველოს რეგიონებში და შეხვედრები გაგვემართა სკოლებში. შემდგომ ეს იდეა გახდა დიდი პროექტი “მეტი ევროპა მთაში”. ბევრი კარგი ადამიანი დაუდგა ამ იდეას მხარში. ვესტუმრეთ 5 რეგიონის 47 სკოლას, გავმართეთ შეხვედრები მოსწავლეებთან და მასწავლებლებთან და გადავეცით უნივერსიტეტებიდან მიღებული ცოდნა ევროპული ღირებულებებისა და შესაძლებლობების შესახებ. ამ ინიციატივამ მეტი თავდაჯერებულობა მომცა, რადგან როდესაც სტუდენტები დადიან ქვეყნის მასშტაბით, და სხვების სწავლების ამბიცია აქვთ - საინტერესოა. სხვასთან ერთად, ასევე ამგვარმა გამოცდილებამ უკვე მომცა კარგი საფუძველი გაეროში საქართველოს ახალგაზრდობის წარმომადგენლობაზე გამეკეთებინა განაცხადი. ერთი წინადადებით, რა იქნება თქვენი გზავნილი ახალგაზრდებისთვის? არ აქვს მნიშვნელობა რას აკეთებთ ან სად ხართ, უბრალოდ გჯეროდეთ საკუთარი თავის, რადგან ზოგჯერ შეუძლებელიც კი შესაძლებელია, თუ ბევრს იშრომებ და არასოდეს დანებდები!

A notable revelation for me has been the limited involvement of youth in the policymaking of wellestablished NGOs. Despite being the target goal in various projects, young people often find themselves relegated to a symbolic role, serving as mere "decoration" rather than active participants in the decision-making process. many good people-supporters are appearing. It’s inherent in human nature that when people witness your hard work, even if not always successful but persistent, they are inclined to lend a helping hand. I take pride in having such individuals around me who genuinely celebrate my achievements. It’s a significant responsibility when people believe in and trust you. I remember when I was a student, my friends and I decided to go to regions of Georgia as volunteers and hold meetings at schools. After, the idea became a great project “More Europe to the Mountain.” We visited 47 schools in 5 regions, held meetings with students and teachers, and transferred the knowledge we got from universities about European values and opportunities. This initiative gave me more confidence because, when students are traveling around the country, having the ambition to teach others is interesting. Such experience already gave me good skills for applying for UN Youth Delegate positions. In one sentence, what would be your message to young people? No matter what you are doing or where you are, just believe in yourself, because sometimes even the impossible is possible if you try hard, work hard, and never give up!

DIPLOMAT 47

მიუნხენის უსაფრთხოების კონფერენცია და საქართველოს საგარეო პოლიტიკის ევოლუცია „ქართული ოცნების“ მმართველობის პერიოდში

The evolution of Georgian Foreign Policy during the Munich Security Conferences under the “Georgian Dream” ZURAB KOCHLADZE

მ

იმდინარე წლის 16-18 თებერვალს მიუნხენის უსაფრთხოების კონფერენციის მე-60, საიუბილეო სესია გაიმართა, თუმცა რეგიონში არსებული დაძაბული ვითარების გამო, ატმოსფერო სულაც არ იყო სადღესასწაულო.

საქართველო მიუნხენის უსაფრთხოების კონფერენციაში, ჯერ კიდევ ედუარდ შევარდნაძის მმართველობის პერიოდიდან მონაწილეობს. აქტიურად მონაწილეობდა სააკაშვილის მმართველობის დროსაც, განსაკუთრებით კი 2008 წლის ომის შემდგომ სესიაზე, როცა საერთაშორისო ყურადღება ჩვენი ქვეყნისკენ და ზოგადად რეგიონისკენ იყო მიმართული, თუმცა შემდეგ წლებში ყურადღება ნელ-ნელა შესუსტდა, მანამ სანამ ხელისუფლებაში პარტია „ქართული ოცნება“ არ მოვიდა, რომელსაც მილიარდერი ბიძინა ივანიშვილი ხელმძღვანელობდა. მან თავისი ქონება რუსეთში 1990-იან წლებში დააგროვა, შესაბამისად, საერთაშორისო საზოგადოებაში გაჩნდა შეშფოთება ამ ახალი ხელმძღვანელობის პირობებში ქვეყნის საგარეო

48 DIPLOMAT

he 60th session of the Munich Security Conference took place on February 16-18 this year. However, the atmosphere was far from celebratory due to prevailing security concerns in the region.

Georgia has been a participant in the Munich Security Conference (MSC) since the era of the Government of Eduard Shevardnadze. Though, it garnered significant international attention during Saakashvili’s rule, especially in 2009, a few months after Russia’s war against Georgia. Subsequently, attention decreased. However, following the 2012 elections, when the Georgian Dream party, led by billionaire Bidzina Ivanishvili, who amassed his wealth in Russia during the 1990s, assumed power, concerns arose regarding the potential direction of the country’s policies vis-à-vis Russia under this new leadership. After Bidzina Ivanishvili’s party, Georgian Dream, assumed

კურსთან დაკავშირებით რუსეთის მიმართ. მას შემდეგ, რაც ბიძინა ივანიშვილის პარტია „ქართული ოცნება“ ქვეყნის სათავეში მოვიდა, საერთაშორისო საზოგადოებაში დიდი დისკუსია მიმდინარეობდა იმის თაობაზე, დააშორებდა თუ არა ივანიშვილი ქვეყანას ევროატლანტიკურ მისწრაფებებსა და უფრო მჭიდროდ დააკავშირებდა მას რუსეთთან. შესაბამისად, ივანიშვილის გუნდისთვის გადამწყვეტი იყო, რომ საერთაშორისო საზოგადოებისთვის ეჩვენებინა თავისი ერთგულება საქართველოს ევროატლანტიკურ ორგანიზაციებში, როგორიცაა ევროკავშირი და ნატო, გაწევრიანების მიმართ. ამ მოტივით შეიძლება ახსნას, თუ რატომ იყენებდა „ქართული ოცნების“ პირველი ვადის უმეტესი პერიოდის განმავლობაში (2013-2015) საქართველოს მთავრობა მიუნხენის კონფერენციებს, როგორც პლატფორმას, სადაც ხაზს გაუსვამდა თავის საგარეო პოლიტიკურ პრიორიტეტს - ევროკავშირსა და ნატოში გაწევრიანებას. მაგალითად, 2013 წელს, მაშინდელმა საგარეო საქმეთა მინისტრმა მაია ფანჯიკიძემ ხაზი გაუსვა საქართველოს ნატოში გაწევრიანებას, როგორც მთავარ მიზანს და დაადასტურა საქართველოს ერთგულება დასავლელი მოკავშირეების მიმართ, რაც გამოხატული იყო ავღანეთში სამშვიდობო მისიებში მონაწილეობით. 2014 წელს, პრემიერ-მინისტრ ირაკლი ღარიბაშვილის მიუნხენში პირველი ვიზიტის დროს, მან პანელურ დისკუსიაში მონაწილეობა მიიღო რუს პოლიტიკოს ლეონიდ სლუცკისთან ერთად. სლუცკის ყოფნის მიუხედავად, ღარიბაშვილმა კიდევ ერთხელ გაიმეორა ქართველი ხალხის დიდი სურვილი გაწევრიანდეს ევროკავშირში და ხაზი გაუსვა საქართველოს ადგილს ევროპულ ოჯახში. რუსეთთან ურთიერთობასთან დაკავშირებით, 2013 წელს ფანჯიკიძემ გამოკვეთა ახალი მთავრობის საგარეო პოლიტიკური მიდგომა, რომელიც მოიცავდა მოსკოვთან დიალოგის დაწყებას და ეკონომიკური კავშირების გაღრმავებას. თუმცა, იგი ამტკიცებდა, რომ რუსეთთან მყარი დიპლომატიური ურთიერთობები აღდგენა არ განიხილებოდა მანამ, სანამ ის არ შეწყვეტდა საქართველოს ტერიტორიების ოკუპაციას. 2014 წელს ღარიბაშვილმა გაიმეორა ფანჯიკიძის პოზიცია და დაადასტურა საქართველოს ერთგულება რუსეთთან კონსტრუქციული ჩართულობისთვის, თუნდაც ოკუპირებულ ტერიტორიებთან პროვოკაციების ფონზე. სლუცკიმ მადლობა გადაუხადა ღარიბაშვილის ამ პოზიციისთვის.თუმცა, 2015 წლისთვის ღარიბაშვილის რიტორიკამ რუსეთის მიმართ მნიშვნელოვანი ცვლილება განიცადა. მისი თქმით, რუსეთს არ გამოუჩენია კონფლიქტის მოგვარების სურვილი და კონსტრუქციულმა მოლაპარაკებებმა შედეგი არ გამოიღო. გარდა ამისა, მან ხაზგასმით აღნიშნა, რომ დასავლეთს სანქციები 2008 წლის რუსეთ-საქართველოს ომის შემდეგ უნდა დაეწესებინა. ღარიბაშვილის რუსეთის მიმართ რიტორიკის მკვეთრი ცვლილების ზუსტი მიზეზები გაურკვეველი რჩება, რაც შესაძლოა გამოწვეული იყოს სხვადასხვა ფაქტორებით, როგორიცაა კონსტრუქციული საგარეო პოლიტიკური მიდგომის ჩავარდნები ან საერთაშორისო რეაქციები რუსეთის მიერ ყირიმის ანექსიაზე. 2016-2018 წლებში მიუნხენის უსაფრთხოების კონფერენციაში „ქართული ოცნების“ ახალი პრემიერ-მინისტრი გიორგი კვირიკაშვილი მონაწილეობდა. ლტოლვილთა კრიზისის შემდეგ, ევროკავშირის გაფართოების შესაძლებლობა ნაკლებად პერსპექტიული იყო დღევანდელ ვითარებასთან შედარებით. შესაბამისად, კვირიკაშვილმა ხაზი გაუსვა საქართველოს ისტორიულ კავშირებს ევროპასთან და მისი ევროკავშირში გაწევრიანების მნიშვნელობაზე ისაუბრა. კვირიკაშვილი ასევე ეცადა, მიექცია ევროპელი პოლიტიკოსების ყურადღება ისეთ საკითხებზე, როგორიცაა ვიზალიბერალიზაცია. 2017 წელს, როდესაც რუსეთზე მსჯელობდნენ, პრემიერ-მინისტრმა აღნიშნა, რომ სანამ ეკონომიკური ურთიერთობები უმჯობესდებოდა, პოლიტიკური ურთიერთობები სტაგნაციაში რჩებოდა, ჟენევის მო-

government leadership, there was considerable debate within the international community regarding whether Ivanishvili would steer the country away from its Euro-Atlantic aspirations and towards closer ties with Moscow. Consequently, it was crucial that Ivanishvili’s team remained dedicated to Georgia’s accession to Euro-Atlantic organizations such as the European Union and NATO. This dedication might explain why, for much of Georgian Dream’s first term (2013-2015), the Georgian government utilized the Munich conferences as a platform to underscore its foreign policy priority of joining the EU and NATO. For instance, in 2013, then Minister of Foreign Affairs Maia Panjikidze highlighted Georgian NATO membership as a key objective and reaffirmed Georgia’s commitment to its Western allies, citing its involvement in peacekeeping missions in Afghanistan. In 2014, during Prime Minister Irakli Gharibashvili’s first visit to Munich, he participated in a panel alongside Russian politician Leonid Slutsky. Despite Slutsky’s presence, Gharibashvili reiterated the strong desire of the Georgian people to join the EU and emphasized Georgia’s place within the European family. Regarding relations with Russia, in 2013, Panjikidze outlined the new government’s foreign policy approach, which included initiating dialogue with Moscow and fostering economic ties. However, she maintained that solid diplomatic relations with Russia would not be pursued until it ceased its occupation of Georgian territory. In 2014, Gharibashvili echoed Panjikidze’s stance, affirming Georgia’s commitment to constructive engagement with Russia even in the face of provocations near occupied territories. Slutsky expressed gratitude for Gharibashvili’s position. However, by 2015, Gharibashvili’s rhetoric toward Russia underwent a significant shift. He asserted that Russia showed no willingness to resolve the conflict, and constructive talks had yielded no results. Furthermore, he emphasized that the West should have imposed sanctions following the 2008 Russian-Georgian war. The precise reasons for Gharibashvili’s abrupt change in rhetoric toward Russia remain unclear, possibly stemming from various factors such as perceived failures in the constructive foreign policy approach or international reactions to Russia’s annexation of Crimea. Between 2016 and 2018, the new Prime Minister of Georgian Dream, Giorgi Kvirikashvili, attended the Munich Security Conference. Following the Refugee Crisis, the prospects for EU enlargement were less promising compared to the present situation. Consequently, Kvirikashvili emphasized Georgia’s historical ties with Europe and the importance of its accession to the EU. This period also saw Kvirikashvili’s efforts to draw attention from European politicians to issues such as visa liberalization. In 2017, when discussing Russia, the Prime Minister noted that while economic relations were improving, political relations remained stagnant, with talks in Geneva yielding no results. He admitted to lacking a clear solution to the conflict with Russia but stressed the importance of unity among the civilized world on the matter. He also underscored that NATO, as more than just a military alliance. Between 2020 and 2022, Georgian leaders were notably absent from panel discussions, reflecting a shift in focus from regional to international issues, with Eastern European con-

DIPLOMAT 49

ლაპარაკებებმა შედეგი არ გამოიღო. მან აღიარა, რომ რუსეთთან კონფლიქტის მკაფიო გადაწყვეტა არ აქვს, მაგრამ ხაზი გაუსვა ამ საკითხში ცივილიზებულ სამყაროს შორის ერთიანობის მნიშვნელობას. მან ასევე ხაზგასმით აღნიშნა ნატოს მნიშვნელობა, როგორც უფრო მეტი, ვიდრე უბრალოდ სამხედრო ალიანსი. 2020-დან 2022 წლამდე საქართველოს მთავრობის ლიდერები პანელურ დისკუსიებში აღარ მიუწევევიათ, რაც განპირობებული იყო ყურადღების გადატანით რეგიონულიდან საერთაშორისო საკითხებზე და შეშფოთებამ აღმოსავლეთ ევროპის საკითხებზე უკანა პლანზე გადაინაცვლა. შესაბამისად, მაშინდელ პრემიერ-მინისტრებს გიორგი გახარიასა და ირაკლი ღარიბაშვილს ჰქონდათ შეზღუდული ჩართულობა კონფერენციაში და ისიც გამოხატული იყო, ძირითადად, კერძო შეხვედრებით. 2023 წელს, უკრაინაში მიმდინარე ომიდან გამომდინარე, რეგიონმა ყურადღება ისევ მიიპყრო. ამჯერად, ღარიბაშვილს შესაძლებლობა მიეცა განეხილა საქართველო-რუსეთის ურთიერთობები სამხრეთ კავკასიის უსაფრთხოების კონტექსტში. მიუხედავად იმისა, რომ მან ისაუბრა საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის სამშვიდობო გეგმაზე, მან თავი შეიკავა ცალსახად განემარტა, რომ რუსეთს არ სურს კონფლიქტის მოგვარება. მიუხედავად იმისა, რომ ჟენევის საერთაშორისო დისკუსიები ათწლეულის განმავლობაში მიმდინარეობდა, პროგრესი კი მინიმალური იყო. საინტერესოა, რომ ღარიბაშვილმა თავის გამოსვლაში არ ახსენა საქართველოს ნატოში გაწევრიანება. მისი ყოვლისმომცველი გზავნილი მხოლოდ გლობალურ მშვიდობას ეხებოდა, რაც პირდაპირ ეხმიანება მისი მთავრობის საშინაო პოლიტიკას, ყველაფრის ფასად მშვიდობის შენარჩუნების შესახებ. 2024 წელს, ქართული ოცნების ახლადდანიშნული პრემიერ მინისტრის ნაცვლად, მიუნხენის უსაფრთხოების კონფერენციაზე პრეზიდენტი, სალომე ზურაბიშვილი იმყოფებოდა, სწორედ ის მიიწვიეს ევროკავშირის გაფართოების პანელზე სასაუბროდ. მიუხედავად იმისა, რომ ღარიბაშვილმა გასულ წელს არ ისაუბრა შავი ზღვისა და მისი როლის შესახებ ევროკავშირის უსაფრთხოებაში, სალომე ზურაბიშვილმა ეს წელს გააკეთა, რაც ეხმაურება იმ რიტორიკას, რომელიც მანამდე 2019 წელს ჰქონდა „ქართულ ოცნებას“ პრემიერ მინისტრ მამუკა ბახტაძის გამოსვლისას. მან ხაზგასმით აღნიშნა, რომ გაფართოება ევროკავშირსა და საქართველოს ორმხრივ სარგებელს მოუტანს. ევროპული უსაფრთხოების გაძლიერებასთან დაკავშირებით კი გაიმეორა კვირიკაშვილის სიტყვა ევროკავშირის შიგნით ერთიანობის აუცილებლობის შესახებ. მთლიანობაში, აშკარაა, რომ „ქართულმა ოცნებამ“ გამოიყენა მიუნხენის პლატფორმის ბერკეტი მის პირველ ვადაში, რათა ხაზი გაესვა მისი ერთგულებისთვის ევრო-ატლანტიკური ინტეგრაციისადმი. კვირიკაშვილის მმართველობის პერიოდში მთავარი აქცენტი იყო იმის ჩვენება თუ რა მნიშვნელობა აქვს საქართველოს ევროკავშირში გაწევრიანების ევროპის უსაფრთხოებისთვის. მესამე ვადის პერიოდში „ქართულმა ოცნებამ“ კი დაიწყო საგარეო პოლიტიკურ დისკურსში „მშვიდობის შენარჩუნების“ საშინაო პოლიტიკის ჩართვა. აღსანიშნავია ისიც, რომ სალომე ზურაბიშვილის გამოსვლები უფრო მჭიდროდ ემთხვეოდა 2020 წლამდე სამთავრობო რიტორიკას, სადაც ხაზგასმულია დასავლეთის ერთიანობის მნიშვნელობა და შავი ზღვის რეგიონის როლი ევროპის რეგიონულ უსაფრთხოებაში. რამდენადაც საქართველო ემზადება არჩევნებისთვის, მომავალი წლის მიუნხენის კონფერენციის პერსპექტივა გაურკვეველი რჩება, რადგან შესაძლოა ქვეყნის საგარეო პრიორიტეტები ისევ შეიცვალოს.

50 DIPLOMAT

cerns relegated to the background. Consequently, then Prime Ministers Giorgi Gakharia and Irakli Gharibashvili had limited engagement, primarily through private meetings. In 2023, due to Russia’s war against Ukraine, the region continued to receive attention, giving Gharibashvili the opportunity to discuss Georgia-Russia relations within the context of South Caucasian security.While he referenced the government’s peaceful plan to restore Georgia’s territorial integrity, he refrained from explicitly stating Russia’s unwillingness to resolve the conflict. Despite a decade of Geneva international discussions serving as the primary avenue for Georgian efforts towards resolution, progress remained minimal. Interestingly, Gharibashvili did not mention Georgia’s accession to NATO in his remarks. The overarching message from Gharibashvili emphasized global peace, echoing his government’s commitment to maintaining peace, a recurring theme within domestic politics under the Georgian Dream. In 2024, instead of the Georgian Dream, President Salome Zourabishvili was invited to join the panel on EU enlargement. While Gharibashvili did not broach the topic of the Black Sea and its role in EU security last year, Salome Zourabishvili did, echoing a point previously made by then Prime Minister Mamuka Bakhtadze in 2019. She emphasized that enlargement would mutually benefit the EU and Georgia by strengthening European security, reiterating Kvirikashvili’s perspective on the necessity of unity within the EU. Overall, it is evident that the Georgian Dream leveraged the Munich platform in its first term to underscore its commitment to Euro-Atlantic integration. During Kvirikashvili’s tenure, the primary focus was on showcasing the significance of Georgia’s EU membership. In the third term, the Georgian Dream began to incorporate its domestic policy of “maintaining peace” into its foreign politics discourse. It’s also noteworthy that Salome Zourabishvili’s speeches aligned more closely with pre-2020 government rhetoric, emphasizing the importance of Western unity and the Black Sea region’s role in European regional security. As Georgia prepares for elections, the outlook for next year’s Munich conference remains uncertain, with questions lingering about potential shifts in the country’s foreign policy stance.

DIPLOMAT 51

52 DIPLOMAT