განვითარების გაძლიერება: ისრაელის ელჩი საქართველოს რეგიონებში ისრაელის მხარდაჭერით განხორციელებული პროექტების შესახებ

ამ ამომწურავ ინტერვიუში ისრაელის ელჩი საქართველოში ჰადას მეიცადი ნათელს ჰფენს ორ ქვეყანას შორის გაღრმავებულ ურთიერთობებსა და თანამშრომლობას განვითარების მიმართულებით. განიხილავს ისრაელის განვითარების თანამშრომლობის სტრუქტურასა და საქმიანობას საქართველოში, რომელიც ფოკუსირებულია სოფლის მეურნეობის სფეროში ცოდნის გაცვლისა და ტექნოლოგიების ინიციატივებზე. ის ასევე საუბრობს თანამშრომლობის პრიორიტეტებზე, მიღწევებსა და სამომავლო მიმართულებებზე, რომლებიც აყალიბებს მუდმივ კავშირს ისრაელსა და საქართველოს შორის.

უკვე წელიწადზე მეტია, რაც საქართველოში ისრაელის ელჩი ხართ. ჯერ კიდევ მაშინ, როდესაც გაიგეთ, რომ გახდებოდით ისრაელის ელჩი საქართველოში. როგორი შთაბეჭდილება გქონდათ ამ ქვეყანაზე? რამდენად გამართლდა ისინი ამ პერიოდში?

როცა გავიგე, რომ საქართველოში ისრაელის შემდეგი ელჩი გავხდებოდი, ძალიან გამიხარდა. მანამდე ჩემი ცოდნა საქართველოს შესახებ საკმაოდ ზოგადი იყო. კულტურა და ზოგადი ცნობები გარკვეულწილად გააზრებული მქონდა, მაგრამ არ მქონდა სიღრმისეული ცოდნა საქართველოს ისტორიისა და ნიუანსების შესახებ. თუმცა, ბოლო წელიწადნახევრის განმავლობაში, დიდი სიამოვნებით ვისწავლე მეტი საქართველოს შესახებ. ჩემთვის, როგორც დიპლომატისთვის, მნიშვნელოვანია საქართველოს ღრმად გააზრება, რათა ვიმუშაო როგორც საქართველოს, ისე ისრაელის ინტერესებისთვის. ასე რომ, მთლიანობაში, ჩემს შთაბეჭდილებებს საქართველოზე აღფრთოვანება და ინტერესი მოჰყვა და ვაფასებდი ასეთ ლამაზ ქვეყანაში ცხოვრების შესაძლებლობას.

საქართველოში ყოფნისას რაიმე თქვენთვის მოულოდნელი იყო? გაგაკვირვათ ქვეყნის ან მისი კულტურის რომელიმე ასპექტმა?

თბილისში პირველად რომ ჩამოვედი, სასიამოვნოდ გაკვირვებული დავრჩი. ქალაქს ჰქონდა ძველი ქალაქის ხიბლისა და თანამედროვე ადგილების ერთობლიობა, რომელიც მაგონებდა ისეთ საოცარ უბნებს, როგორიცაა უილიამსბურგი ნიუ-იორკში. ძალიან მხიბლავს ის ფაქტი, რომ თბილისი გვთავაზობს მრავალფეროვან გამოცდილებას, ისტორიული ადგილებიდან თანამედროვე ადგილებამდე. მიუხედავად იმისა, რომ ეს შეიძლება ბევრისთვის მოულოდნელი არ იყოს, ჩემთვის სასიამოვნო აღმოჩენა იყო.

თქვენ აღნიშნეთ, რომ საქართველოს რამდენიმე რეგიონში იმოგზაურეთ. შეგიძლიათ გვითხრათ რომელ რეგიონებში ხართ ნამყოფი და რომელმა დატოვა ყველაზე დიდი შთაბეჭდილება თქვენზე?

მე მქონდა შესაძლებლობა მომენახულებინა საქართველოს რამდენიმე რეგიონი, თუმცა ჯერ კიდევ დამრჩა რამდენიმე სანახავი. ვიყავი მცხეთა-მთიანეთში, კახეთში, იმერეთში, გურიაში, აჭარაში და ქვემო ქართლში. თითოეულ რეგიონს აქვს თავისი უნიკალური სილამაზე და სანახაობები, ამიტომ მიჭირს გამოვყო რომელიმე. თუმცა, უნდა აღვნიშნო, რომ ჩემი ვიზიტი კახეთში გასული წლის შემოდგომაზე განსაკუთრებით შთამბეჭდავი იყო. ბუნებრივი პეიზაჟები და თვალწარმტაცი ხედები. კიდევ ბევრი რეგიონი მაქვს შესასწავლი და იმედი მაქვს ამ ზაფხულს მოვინახულებ ისეთ ადგილებს, როგორიცაა რაჭა და ბათუმი.

ამ რეგიონებში თქვენი ვიზიტების დროს, დაინახეთ თუ არა განვითარების პოტენციალი ან ისრაელიდან წარმატებული პრაქტიკის განხორციელების შესაძლებლობა? შეგიძლიათ თუ არა განვითარების კუთხით პარალელების გავლება ისრაელსა და საქართველოს რეგიონებს შორის?

ისრაელსა და საქართველოს რეგიონებს შორის პირდაპირი პარალელების გავლება გამიჭირდება სხვადასხვა კლიმატისა და კონტექსტის გამო. თუმცა, მინდა ხაზგასმით აღვნიშნო, რომ ისრაელმა განიცადა მნიშვნელოვანი განვითარება და ტრანსფორმაცია ბოლო 75 წლის განმავლობაში. ჩვენ წარმატებით ავაშენეთ განვითარებული ქვეყანა განსაკუთრებით სოფლის მეურნეობის, ცოდნისა და ტექნოლოგიების მიმართულებით. ჩვენი მიდგომაა ჩვენი ცოდნისა და გამოცდილების გაზიარება სხვა ერებთან, მათ შორის საქართველოსთან.

საქართველოში ჩვენი საელჩო ბოლო 30 წლის განმავლობაში აქტიურად არის ჩართული შესაძლებლობების გაზრდასა და განვითარების მიმართულებით თანამშრომლობაში. ჩვენ გთავაზობთ სხვადასხვა ტრენინგ კურსებს ისრაელში, რომლებიც მოიცავს ისეთ სფეროებს, როგორიცაა სოფლის მეურნეობა, განათლება, ჯანდაცვა, გენდერი, სოციალური საკითხები, ასევე ინოვაციები და ტექნიკური ინდუსტრიები, რომლებიც ხელს უწყობს ეკონომიკურ განვითარებას რეგიონში და ქვეყანაში. ჩვენი მიზანია საქართველოს განვითარებაში შევიტანოთ წვლილი პრაქტიკული ცოდნისა და გამოცდილების გაზიარებით, რასაც ძირითადად ვაკეთებთ ისრაელის საერთაშორისო განვითარების თანამშრომლობის სააგენტო - MASHAV-ის საშუალებით. გარდა ამისა, ჩვენ დავაარსეთ MASHAV-ის კურსდამთავრებულთა ქსელი, რომელიც ცნობილია როგორც Shalom Clubs, ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციები საქართველოს სხვადასხვა რეგიონში, რომლებიც აქტიურად ავრცელებენ ისრაელში მიღებულ ცოდნას თავიანთ რეგიონებში.

შეგიძლიათ გვითხრათ ისრაელის განვითარების თანამშრომლობის სტრუქტურაზე და მის საქმიანობაზე საქართველოში?

MASHAV მუშაობს ჩართულობის სხვადასხვა ფაზების მეშვეობით. პირველი ფაზა მოიცავს ტრეინინგ კურსებს, რომლებიც ტარდება ისრაელში, ყოველწლიურად დაახლოებით 30 კურსს სთავაზობენ. ბოლო 30 წლის განმავლობაში ამ პროგრამით 1600-ზე მეტმა ქართველმა პროფესიონალმა ისარგებლა. აღნიშნული ტრენინგი არის უაღრესად პრაქტიკული, ფოკუსირებულია ისეთ სფეროებზე, როგორიცაა სოფლის მეურნეობა და განათლება, ხდება კონკრეტული და გამოსაყენებელი ცოდნის და არა წმინდა აკადემიური შინაარსის მიწოდება.

ისრაელში ტრენინგის შემდეგ ქართველი მონაწილეები ხდებიან ქსელის ნაწილი, რომელიც ცნობილია როგორც Shalom Club. ეს ქსელი ფუნქციონირებს როგორც პლატფორმა ისრაელში მიღებული ცოდნისა და უნარების გასაზიარებლად თანამემამულე ფერმერებთან, მასწავლებლებთან და შესაბამისი სფეროს პროფესიონალებთან. ამის მაგალითია გურიის შალომის კლუბი, რომელსაც მართავს ზაურ ოსეფაიშვილი. ეს კლუბი მოქმედებს როგორც ისრაელის ტექნოლოგიებისა და კომპეტენციების ჰაბი, რომელიც სთავაზობს უწყვეტ ტრენინგს რეგიონის სოფლის მეურნეობის ექსპერტებს. ამასთანავე, კლუბმა გააფართოვა საგანმანათლებლო აქტივობები და თანამშრომლობა ისეთ სფეროებში, როგორიცაა მეტყველების თერაპია ბავშვებისთვის.

საქართველოში განვითარების თანამშრომლობის ძალისხმევის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მიღწევა იყო სასმელი წყლის საკითხის მოგვარება. UNICEF-ის ანგარიშში ხაზგასმულია კონკრეტული ბაქტერიები, რომლებიც გავლენას ახდენენ გურიაში სასმელი წყლის ხარისხზე. გურიის შალომ კლუბთან და კომპანია NUF-თან თანამშრომლობით დაინერგა წყლის პორტატული ფილტრაციის მოწყობილობა. ეს ინოვაციური მოწყობილობა, დიალიზის აპარატის მსგავსი, წარმატებით ფილტრავდა და ასუფთავებდა სასმელ წყალს. შედეგად, დაახლოებით 100 ერთეული დამონტაჟდა 60-ზე მეტ სკოლაში, 40 საბავშვო ბაღში და სამ სამედიცინო დაწესებულებაში, სარგებელი 10 000-ზე მეტმა ბავშვმა მიიღო.

შეგიძლიათ წარმოადგინოთ ისრაელში ბოლოდროინდელი ინიციატივის მაგალითი, რომელიც ასახავს სოფლის მეურნეობის სფეროში ცოდნისა და ტექნოლოგიების გაცვლას?

რა თქმა უნდა! ნება მომეცით გაგიზიაროთ ბოლოდროინდელი ინიციატივის მაგალითი, რომელიც ხაზს უსვამს სასოფლო-სამეურნეო ცოდნისა და ტექნოლოგიების გაცვლას ისრაელსა და საქართველოს რეგიონებს შორის. სულ რაღაც ორი კვირის წინ დავასრულეთ სასწავლო კურსი, რომელიც ჩატარდა ისრაელში. ინიციატივა სამეგრელოში მდებარე შალომის კლუბს კერძოდ კი მაია მიქავას ეკუთვნის. მაიამ მოგვმართა თხოვნით, სამეგრელოდან და აფხაზეთიდან აგრარული ტექნოლოგიების ექსპერტები ჩაგვეყვანა ისრაელში სოფლის მეურნეობის მეთოდოლოგიებსა და ტექნოლოგიებში მოწინავე ტრენინგებისთვის.

ერთკვირიანი სასწავლო პროგრამა წარმატებით ჩატარდა და მონაწილეები ცოტა ხნის წინ დაბრუნდნენ თავიანთ რეგიონებში. მოხარული ვარ ამ შესაძლებლობით, რადგან მან მონაწილეებს არა მხოლოდ ახალი ტექნოლოგიებისა და მეთოდოლოგიების გაცნობის შესაძლებლობა მისცა, რომლებიც ახლა მათ შეუძლიათ თავიანთ რეგიონში დანერგონ, არამედ ხელი შეუწყო რეგიონებს შორის ნდობის აღდგენის ღონისძიებების კონცეფციას. ეს ინიციატივა ემსახურება არა მხოლოდ სოფლის მეურნეობის საჭიროებებს, არამედ ეროვნულ ინტერესებსაც.

ეს მხოლოდ ერთი მაგალითია MASHAV-ისა და საქართველოში ისრაელის საელჩოში მიმდინარე მრავალი საქმიანობისა. ჩვენ ასევე გვაქვს MASHAV-ის საგრანტო პროგრამა, სადაც მონაწილეებს საქართველოში დაბრუნების შემდეგ შეუძლიათ განაცხადი გააკეთონ 10,000 აშშ დოლარამდე გრანტებზე. ეს გრანტები მხარს უჭერს პროექტებს ან კვლევებს, იმ მიმართულებით რაც მათ შეისწავლეს ისრაელში. მაგალითად, ერთმა მონაწილემ, პროფესორმა ნინო მიქავამ, ჩაატარა კვლევა ისრაელში შემუშავებულ ტელემედიცინის მოწყობილობაზე. მისი კვლევა მიზნად ისახავდა გამოეკვლია, თუ როგორ შეუძლია ამ მოწყობილობას დაეხმაროს ხანშიშესულ ადამიანებს შორეულ რეგიონებში, რომლებსაც არ აქვთ წვდომა მოწინავე სამედიცინო დახმარებაზე. მისი კვლევის მეშვეობით, ის იმედოვნებს, რომ იპოვის სწორ პარტნიორს საქართველოში ამ ტექნოლოგიის დანერგვისა და ჯანდაცვის ხელმისაწვდომობის გასაუმჯობესებლად.

გარდა მსგავსი ინიციატივებისა, კიდევ ბევრი მნიშვნელოვანი პროექტი გვაქვს დაგეგმილი. მაგალითად, აგვისტოში სოფლის მეურნეობის სამინისტროსთან და სამეცნიერო კვლევების ცენტრთან ერთად გავხსნით ჰიდროპონიურ სათბურს. ეს სათბური იქნება სადემონსტრაციო ადგილი, სადაც ფერმერები, სოფლის მეურნეობის ექსპერტები და ექსტენციის მუშაკები გაივლიან ტრენინგს ჰიდროპონიურ სოფლის მეურნეობაში. მიღებული ცოდნა შემდეგ გავრცელდება მთელ რეგიონში, რაც ხელს შეუწყობს მდგრად განვითარებას.

კიდევ ერთი მაგალითია ჭკვიანი სარწყავი ტექნიკის განვითარება. ბევრ ქვეყანაში, მათ შორის საქართველოში, მეტეოროლოგიური განყოფილებები აგროვებენ მონაცემებს ნიადაგის ტენიანობის დონესა და ამინდის პირობებზე. ჩვენ ვგეგმავთ ჩამოვიტანოთ ტექნოლოგია ისრაელიდან, რომელიც იყენებს ამ მონაცემებს ფერმერებისთვის აპლიკაციის შესაქმნელად. ეს აპლიკაცია, რომელიც ხელმისაწვდომია მათ სმარტფონებზე, მოგაწვდით რეალურ დროში ინფორმაციას ტენიანობის დონის შესახებ და რეკომენდაციას მისცემს ზუსტ სარწყავ რაოდენობაზე, რითაც გააუმჯობესებს მოსავლიანობას და რესურსების ეფექტურობას.

რომ შევაჯამოთ, ჩვენი ორგანიზაციის MASHAV-ის მეშვეობით ჩვენი აქტივობების უმეტესი ნაწილი რეგიონებში მიმდინარეობს და ჩვენი პროექტების დაახლოებით 85%-ს შეადგენს. ეს ინიციატივები ხელს უწყობს ცოდნის გაცვლას, შესაძლებლობების განვითარებას და მდგრად განვითარებას. ჩვენ ვცდილობთ შევქმნათ ხანგრძლივი ქსელები და თანამშრომლობა, რომელიც სარგებელს მოუტანს როგორც ისრაელს, ასევე მის პარტნიორ ქვეყნებს.

როგორ ფიქრობთ, რა არის ისრაელის წარმატების საიდუმლო და როგორ მოხერხდა რომ ის ერთ-ერთ ყველაზე წარმატებულ სახელმწიფოდ ჩამოყალიბდა?

ისრაელის ტრანსფორმაცია ერთ-ერთ ყველაზე წარმატებულ ქვეყნად დღეს ნამდვილად გასაოცარია. არსებობს რამდენიმე ძირითადი ფაქტორი, რამაც ხელი შეუწყო ამ მიღწევას. უპირველეს ყოვლისა, ისრაელს აქვს ეროვნული გამძლეობისა და მონდომების ძლიერი გრძნობა. მიუხედავად მრავალი გამოწვევისა, ისრაელის ხალხმა აჩვენა ურყევი სული და ერთგულება წარმატებული ერის მშენებლობისთვის.

კიდევ ერთი გადამწყვეტი ასპექტია ისრაელის აქცენტირება ინოვაციებსა და ტექნოლოგიურ წინსვლაზე. ქვეყანამ დიდი ინვესტიცია ჩადო კვლევასა და განვითარებაში, რაც ხელს უწყობს მეწარმეობისა და კრეატიულობის კულტურას. ისრაელის სტარტაპებმა და კომპანიებმა მიაღწიეს ინოვაციურ წინსვლას სხვადასხვა სფეროში, მათ შორის ტექნოლოგიაში, ჯანდაცვაში, სოფლის მეურნეობაში და კიბერუსაფრთხოებაში. სწორედ, ინოვაციებზე აქცენტირება დაეხმარა ისრაელს გამხდარიყო გლობალური ლიდერი მრავალ უახლეს ინდუსტრიაში.

გარდა ამისა, ისრაელის ინვესტირებამ განათლებასა და ადამიანურ კაპიტალში მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა მის წარმატებაში. ქვეყნის პრიორიტეტია მაღალი კვალიფიკაციის მქონე სამუშაო ძალის განვითარება ხარისხიანი განათლებისა და პროფესიული გადამზადების პროგრამების მეშვეობით. ამან ხელი შეუწყო ადამიანების ნიჭიერი ჯგუფის აღზრდას, რომლებიც მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ ისრაელის ეკონომიკურ ზრდასა და ტექნოლოგიურ წინსვლაში.

თანამშრომლობა და ცოდნის გაზიარება ხელს უწყობს ისრაელის პროგრესს. კერძო სექტორთან და აკადემიასთან პარტნიორობამ კიდევ უფრო შეუწყო ხელი მის ზრდას.

მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ ისრაელის წარმატება გამოწვევებისა და მსხვერპლის გარეშე არ მომხდარა. ერი თავისი ისტორიის მანძილზე არაერთხელ დადგა უსაფრთხოების საფრთხეებისა და გეოპოლიტიკურ სირთულეების წინაშე. თუმცა, მდგრადობის, ინოვაციების, ადამიანურ კაპიტალში ინვესტიციების და თანამშრომლობის წყალობით, ისრაელმა მოახერხა ამ გამოწვევების დაძლევა და აყვავებულ და ტექნოლოგიურად განვითარებულ ქვეყნად ჩამოყალიბება.