ARTEAREN HISTORIA 1
Garai historiko- artistikoetara hurbilpena
1. ZER DA ARTEA? Artea errealitatea edo irudimena nolabait adierazteko giza ekintza da. Horretarako, askotariko tresnak erabili ohi dira, hala nola materia, irudia, soinua, gorputz-adierazpena eta abar, hartzailearen irudimena edota emozioa suspertzeko helburuarekin.
2
ARTEA ETA GARAI HISTORIKOAK
3
ARTEA ETA GENEROAK EDO GAIAK Pintura generoak margolanen sailkapena dira eta irudikatzen diren gaietan oinarritzen dira. Genero kontzeptua asko aldatu da azken mendeetan eta ia zentzu osoa galdu du arte abstraktua sortu zenetik. Erretratua: pertsonaia jakin eta errealen margolanak dira
Paisaia: gai nagusitzat espazioa duten margolanak dira.
Natura hila: gai nagusitzat objektu bizigabeak dituzten margolanak dira
4
ARTE DISZIPLINAK Gaur egun Arte Edertzat hauek jotzen dira:
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
Arkitektura Dantza Eskultura Musika Pintura Poesia eta literatura orokorrean Zinemagintza Argazkilaritza Komikia
•
Gastronomia, perfumegintza, telebista, antzerkia, moda, animazioa eta bideojokuak
5
GARAI HSTORIKOAK
1. Historiaurrea 2. Aintzinaroa 3. Erdi Aroa 4. Aro Modernoa 5. Aro Garaikidea 6
1. HISTORIAURREA Arte Paleolitikoa Arte Mesolitikoa Arte Neolitikoa
7
2. ANTZINAROA 2.1. Arte Egipziarra 2.2. Arte Mesopotamiarra 2.3. Arte Greziarra 2.3. Arte Erromatarra
Antzinaroa, Europako historian, Historiaurrearen eta Erdi Aroaren artean Mediterraneo inguruan garatutako zibilizazioen garaia da. Idazkerak ematen dio hasiera garai honi, K. a. IV. milurtekoan Egipton eta Mesopotamian sortu baitzen. Eskuarki, Antzinaroaren amaieratzat jotzen da Erromatar Mendebaldeko Inperioko azken enperadorearen erorketa (K. o. 476. urtea). Dena den, hainbat historialarik data hori aurrera edo atzera mugitzen dute (K. o. 300-600 artean). 8
2.2. ANTZINAKO EGIPTO
9
2.1. ARTE MESOPOTAMIKOA
10
2.3. ANTZINAKO GREZIA
11
2.4. ANTZINAKO ERROMA
12
3. ERDI AROA Erdi Aroa Europako Historian hirugarren garaia da, Antzinaroa eta Aro Modernoren artean dagoena. Gutxi gorabehera V. mendetik XV. mendera luzatzen da. Erdi Aroko artelan gehiena erlijiosoa zen, gehienetan Elizak edo Elizaren gizabanako boteretsuek, apezpikuek esaterako, edo bizitza komuneko elkarteek, komentuek esaterako, eskatzen eta ordaintzen baitzuten artea. Gainera, oso maiz erabilpen liturgikoa zeukan: gurutzeak edo erretaulak, besteak beste.
13
3.1. ARTE BIZANTZIARRA
14
3.2. ARTE ISLAMIARRA
15
3.3. ARTE ERROMANIKOA
16
3.4. ARTE GOTIKOA
17
4. ARO MODERNOA Aro Modernoa Historian XV.mendearen bukaeran hasi eta Frantziako Iraultza arte luzatu zen garaiari deritzo, Erdi Aroa eta Aro Garaikidearen artean. Hasiera Pizkundea garaiak markatzen du, zientziak, artea, literatura eta arkitektura irauli zituenak. Ikuspegi honetatik, Aro Modernoan modernotasunaren balioak (progresoa, komunikazioa eta arrazoia) nagusitzen dira, aurreko aroaren balioen aldean. 18
4.1. QUATTROCENTO
19
4.2. CINQUECENTO
20
4.3. MANIERISMOA
21
4.4. BERPIZKUNDEA EUROPAKO BESTE LURRALDEETAN
22
4.4. BARROKOA
23
4.5. ROKOKOA
24
5. ARO GARAIKIDEA Aro Garaikidea Frantziako Iraultzatik gaur egun arte doan epe historikoari ematen zaion izena da, Mendebaldeko historian laugarren garaia, Aro Modernoaren ondorengoa. Aro Garaikidean aldaketa nabarmenak eta sakonak gertatu ziren aurreko epeen aldean. Frantziako Iraultzak gobernarien eta gobernatuen artean bestelako erlazioak ekarri zituen ideologia modernoak sortuz, eta Industria Iraultzak ekoizleen eta erosleen artean bestelako erlazio sozio-ekonomikoak ekarri zituen, kapitalismo modernoa (eta honen aurkariak) sortuz.
25
5.1. NEOKLASIZISMOA
26
5.2. ERROMANTIZISMOA
27
5.3. ERREALISMOA
28
5.4. INPRESIONISMOA
29
5.5. MODERNISMOA
30
5.6. XIX. MENDE BUKAERAKO BESTE JOERA BATZUK
31
5.7. FAUVISMOA
32
5.8. KUBISMOA
33
5.9. ESPRESIONISMOA
34
5.10. FUTURISMOA
35
5.11. ABSTRAKZIOA
36
5.12. SUPREMATISMOA
37
5.13. KONSTRUKTIBISMOA
38
5.14. DADAISMOA
39
5.15. SURREALISMOA
40
5.16. XX. MENDEAREN BIGARREN ERDIALDETIK AURRERA
41
42
5.17. POP ARTEA
43
MARRAZKETA MINTEGIA 2012-2013 ikasturtea DBHko 4. maila oihaneder.indakoetxea@askanet.net 44
45