Erretratua by Oihaneder

ERRETRATUA 1

Historiaren laburpen txiki bat

1. DEFINIZIOA ERRETRATUA pertsona bat, eta bereziki haren aurpegia, irudikatzen duen pintura, marrazkia, eskultura edo irudia da.

ERRETRATUA AUTOERRETRATUA TALDE ERRETRATUA

2. HASTAPENAK Aintzinakoen kontsidera daitekeen erretratua Gudeako (Mesopotamia) estatua sumeriarra da, nahiz eta eskulturari buruz ari garenean busto esaten zaion. Hilobi erretratu maskarak heriotzari zioten sakoneko beldurra erakusten du. Bizitzaz haratago joateko erabiltzen zen. 3

3. EGIPTO Pertsonaiak aurpegi atal estereotipatuekin irudikatzen zituzten, aurrekaldearen eta simetriaren arauak jarraituz

4. GREZIA

Bigarren mailakoa zen erretratua. Garaiko printzipio filosofikoek exijitu egiten zuten gendea irudikatua izan behar zuela modu unbertsalen bidez: irudikapena idealizatua zen perfekzioaren bila euren jainkoak eta jainkosak hilezkortzeko

Egiptora iritsitako greziarrek momifikazioaren teknika jaso zuten. Erretratu hauek nahiko errealista ziren eta altzifre egurrez egindako tabletan argizari teknikarekin pintatzen ohi zituzten.

5. ERROMA

Aintzinako munduko zentrua zen. Garapen ekonomikoak mezenazgoaren agerpena bultzatu zuen. Erretratugileak kontratatatu egiten zituen gizartean estatus maila goraipatzeko eta ondare gisa geratzeko. Bizitza mota jeitsi zenean erretratuaren tradizioak behea jo zuen.

Edertasun greziarrak leku utzi zion erromatarren banakotasunari: erretratuak zehatzagoak izan ziren. Monetak adibide. 6

6. ERDI AROA Erro teologiko sakondun garaia izan zen. Erretratua apenas da agertzen

7. BERPIZKUNDEA Arnolfini senar emazteak (Jan Van Eyck)

Dama baten erretratua (Van der Weyden)

XV. Mendeko erretratura lehen pausua eman zutenak flandesko maisuak izan ziren. Erretratua jada ez da idealizatua baizik eta pertsonaiaren oroimen fidel bat, oleo margoa asmatu baitzen: motel lehortzen da eta detaile gehiago egiteko aukera ematen du, errealismo gehiago lortuz.

Erdi Aroaren ostean jarrera intelektuala sortu zen. Artista eta filosofo italiarrek proportzio eta perspektiba klasikoaren idealak berraurkitu zituzten: mundu antolatu bat eta 3Dko espazioaren konkista. Arrazoiketan oinarritutako azalpenak sortzen hasi ziren eta gizakia naturaren parte gisa hartzen hasi zen.

Battista Sforza e Federico da Montefeltro (Piero de la Francesca)

Antonello da Messina

Leonardo da Vinci

Antonello da Messinak 3/4eko erretratuak egiten zituen flandiarren antzera, baina hauek begiratu egiten digute ikuslearekin harremana sortuz. Tiziano Rafael Durero

8. BARROKOA

Europar gorteek erretratista ofizialak dituzte. Nobleek eta dirutza handiko familiek erretratatuak izan daitezela nahi dute.

Erretratua kategoria soziala, poterea eta influentziak espresatzeko erabiltzen da. Bestalde, erretratu burgesa sortzen da, intimista eta psikologikoa, gerora pasio erromantikoa ekarriko duena.

Rembrandt

Rubens Velรกzquez

Velazquez argilunetik koloreak erabiltzera pasako zen bere erretratuetan: honek inpresionismoaren hastapena suposatuko du. 12

El Greco

9. NEOKLASIZISMOA Frantses Iraultzak garai politiko, ekonomiko eta sozial berria dakar. Neoklasizismoak gizakiaren goraipamen morala bilatzen du artearen bidez eta izaera eta jarrera eredu izan daitezkeen pertsonaien erretratuak eginez. Gizabanakoa eta antzekotasuna modu indartsuan irudikatzen du.

Goya

Antonia Duvaucey Nittis erretratua (IngrĂ¨s)

Akademizismo ofiziala estiloaren etsai bihurtzen du arauengatik zegoen pasioak eta arkatzez egindako erretratuaren moda gailentzen da.

Charles LethiĂ¨re (IngrĂ¨s)

Lucien Bonaparteren familia 14

10. INPRESIONISMOA Van Gogh

Berrikuntza teknikoak agertzen dira kolorearen eta argiaren fisikari buruz eta XIX. mendearen bueltan. Garai askatzailea izanen da, estilo akademikoarekin haustura suposatuko duena eta inoiz baino erretratu gehiago margotuko da. Jeanne Samary (Renoir)

ARGAZKILARITZAK ERE EZ DU ILUNDUKO

Argazkilaritzak erretratuari aukera handiak zabalduko dizkio, gaitegia, enkoadre eta ikuspuntu berriak, besteak beste. Erretratatuaren antzak ez dio axola, kalitate plastikoak baizik: konposaketa, forma, kolorea, asmaketa, â&#x20AC;Ś momentuko esentzia jasotzea da inporta duena, ikus sentsazioek eraman zaitzaten utzi.

Ria Munk III erretratua (Klimt)

Gauguin

Gaiak ez dio axola eta pertsona argi eta kolore objektu izatera pasatzen da, bodegoian eta paisaian

Victor Chocquet (Cezanne) Emma (Degas) 17

11. ERRETRATU MODERNOA XX. Mende hasierako mugimendu sozial eta artistikoek arau akademikoak desagerrarazi zituen eta antzekotasun eta errealismo printzipioak apurtu zituen. Errealitate berri hau irudikatzeko proposamen berritzaileak daude: forma, material eta balore plastiko berriak. Erakusketa, publikazio eta bidaiei esker ideia elkartruke indartsua sortzen da. Psikoanalisiaren mendea da eta erretratua giza arimaren irudirik ezkutukoetan azalerazteko tresna bihurtzen da. Artistaren barne hausnarketatik sortzen dira obrak, forma, kolore, lerro eta planoen arteko harremana 18 gehiago aintzat hartuz figura erreala baino.

Artistak garai hauetan hartzen dituen askatasun eta desfiguraziak ez dira ulertu behar kapritxo gisa, baizik eta erretratuaren adierazpide irmoago bat lortzeko tresna gisa: kopeta esageratu, atalak txikitu edo handitu, aurpegiaren simetria apurtu, â&#x20AC;Ś El Grecok erabilitako baliabideak dira.

12. FAUVISMOA Mugimendu honek ez dio jaramonik egiten errealitate naturalari, baizik eta kolorea modu berritzailean erabiltzen du. Madame Matisse (Henry Matisse)

Gela Gorria (Henry Matisse) Isaac Gr端newald

13. KUBISMOA

Objektuaren azterketa egiten da forma sinpleetan deskonposatzeko Pierre Mondrian

Ambroise Vollard (Picasso) Amaren erretratua (Joan Gris)

14. ESPRESIONISMOA Egon Schiele

Errealitatearen deformazioa egiten da natura eta gizakia modu subjektiboago batean islatzeko. Errealitatearen describapen objektiboa izan beharrean sentimentuen expresioa da. Franz Kafka (Ă lvaro Delgado)

15. FUTURISMOA Garapenaren artea da, abiadura islatu nahi duena eta dinamikoa irudikatu.

Marinetti

Txirrindularia (Natalia Goncharova) 23

16. SURREALISMOA Surrealismoaren helburua subkontziente irrazionala askatzea zen. Bi zentzutan garatu zen: fantasia eta ametsen mundua.

Gala (DalĂ)

Erretratua (Mae West)

17. POP ARTEA Masa kulturak seriean egindako produkzioa ekarriko du. Pop arteak gai, irudi eta teknika hauwk erabiliko ditu. Pop artea iragarki artea da publizitatea gorroto duen artea bezala publizitatzen duena. Roy Lienchestein

Marilyn (Andy Warhol)

Gaur egun ezin da sailkatu erretratuaren artea lehen egiten zen bezala, teknika eta metodo desberdin ugari baitago sailkatu ahal izateko. IRUDIMENA ERABILI

ERRETRATUA ETA BURUA

MARRAZKETA MINTEGIA