Τεύχος 1118

ΕΤΟΣ 65 • ioynioσ 2014 • ΤΕΥΧΟΣ 1118 • ΤΙΜΗ 5€

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ποσειδωνια 2014

η επελαση των ισχυρων τησ παγκοσμιασ ναυτιλιασ το καλεσμα σαμαρα για επενδυσεισ come back για ρεστη; | επιχειρησεισ |

6+1 αγκάθια

| τουρισμοσ |

ST

3760

Ταχ. Γραφείο

Κ.Ε.Μ.Π. ΚΡΥΟΝΕΡΙΟΥ

Αριθμός Αδείας

P

P

ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΤΕΛΟΣ

ESS POS

R

R

x+7

T

E SS PO

για τον κλάδο της ιχθυοκαλλιέργειασ

Βυθίζονται από τουρίστες τα αεροδρόμια της χώρας!

BIMCO:

Επενδύσεις

ρεκόρ από τους ελληνεσ εφοπλιστές

* Με την υποστήριξη του οικονομικού και πολιτικού site

περιεχομενα

12-19

οικονομια / αγορεσ 12/ Τα χειρότερα θα έρθουν αν δεν μειώσει τους φόρους η κυβέρνηση 13/ Πρώτη αναβάθμιση μετά την έξοδο της Ελλάδας στις Αγορές 14/ S&P, Moody’s, Fitch: Έχουμε φτάσει στον πάτο των υποβαθμίσεων, τώρα... the only way is up� 15/ Τράπεζα της Ελλάδος: Ναυτιλία & Τουρισμός τα δυνατά σημεία της Ελληνικής Οικονομίας 16/ Μετά τις εκλογές τι;

14

ΕΚΔΟΤΗΣ-ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ:

ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ:

Πανος Τσαγκαρακης

24-27 δημοσιο

αρχισυντακτησ ναυτιλιακων:

Νέα δυναμική στή Δημόσια Διοίκηση

ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΕΞΑΚΗΣ

28-33 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ / LOGISTICS

Business Development:

Λητώ Μησιακούλη

32

34-37 ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

34/ Να γιατί ο τουρισμός συμβάλλει στην ανάκαμψη & ανάπτυξη της χώρας 36/ Βυθίζονται από τουρίστες

τα αεροδρόμια της χώρας

38-42

αναλυση Πώς ο ναυτιλιακός δείκτης BDI διαψεύδει τη μεγαλύτερη χρηματιστηριακή άνοδο της ιστορίας

43-61 ΝΑΥΤΙΛΙΑ

44/ G. Moundreas & Co S.A.

ΣυνΕΡΓΑΤΕΣ:

βΥΡΩΝΑΣ ΖΑΝΝΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΣΤΡΙΩΤΗΣ Δέσποινα ΚαραγιανΝοπούλου ΕΛΛΗ ΚΟΜΝΗΝΟΥ Ελευθερία Κούρταλη χαρα αυγερινου Χρήστος Μπουτάτος Γιώργος Σμυρνής Άγγελος Στάγκος ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΝΙΑΚΟΣ σταυροσ χαριτοσ ντινοσ κοτσολιουτσοσ

σχεδιασμοσ eξωφυλλου

ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΔΕΣΠΟΤΟΠΟΥΛΟΥ

ΔΙΟΡΘΩΣΗ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΑΣΣΟΣ

Ιδιοκτησία:

ΣΕΛΑΝΑ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 9, ΑΘΗΝΑ 10679

Υπεύθυνος ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ:

Γρηγόρης Β. Νικολόπουλος

53

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΔΟΣΕΩΝ:

ΜΑΡΗ ΤΙΓΚΑΡΑΚΗ

38

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ:

ΤΗΛ.: 210 3318411, FAX: 210 3318408 E-MAIL: info@selana.gr

62-65 ΙΣΤΟΡΙΑ

ektyπωση

Q PRINT ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Ε.Π.Ε. δημητρακοπουλου 1, κατω ηλιουπολη τηλ.: 210 3233114, 210 3223905

Λάμπρος και Σίμων Μαρούτσης

10 ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ γ ν ω μη

ΙΔΡΥΤΗΣ: ΝΙΚΟΣ Ι. ΚΑΛΗΜΕΡΗΣ

ΣΥΜΒΟΥΛΟσ ΕΚΔΟΣΗΣ:

Ευρώπης, με μια λέξη, είναι Ανάπτυξη»

H αύξηση Αντιευρωπαϊσμού και Ευρωσκεπτικισμού. Απειλή για την Ευρώπη το ισχυρό Ευρώ 48/ Τα Ποσειδώνια 2014 υποδέχονται την παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία 51/ Ποσειδώνια: «Προειδοποιητικές βολές» από τους εφοπλιστές για το καθεστώς φορολόγησης της ΝαυτιλίαςΚάλεσμα Σαμαρά για επενδύσεις 53/ Διεθνείς Αγορές: «Οξυγόνο» για τη Ναυτιλία η πρόσβαση στα διεθνή χρηματιστήρια 54/ Π. Λιβανός: Νέο άνοιγμα στην αμερικανική χρηματαγορά 55/ Όμιλος Ρέστη: Ολική επαναφορά για τον ναυτιλιακό κολοσσό 56/ Enterprises Shipping and Trading S.A: Παίρνει το πρώτο Παγκόσμιο Πρότυπο για την Κοινωνική Ευθύνη 57/ Eurobank: Στο 5,7% του Α.Ε.Π. τα άμεσα έσοδα από τη Ναυτιλία το 2015 58/ BIMCO: Επενδύσεις ρεκόρ από τους εφοπλιστές στα χρόνια του μνημονίου 60/ Ειδήσεις

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ & ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ / ΚΩΔ. 011453

ΒΑΣΙΛΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

20-22 πολιτικη Αντώνης Σαμαράς:«Ο στόχος της

28/ 6+1 αγκάθια για τον κλάδο της ιχθυοκαλλιέργειας 32/ Τράπεζες: Βλέπουν τόνωση στον κλάδο των Logistics�

ταυτοτητα

ΕΤΟΣ 65 - ιουνιοσ 2014 - ΤΕΥΧΟΣ 1118

Επιστολές, παρατηρήσεις, σχόλια, υποβολή άρθρων προς δημοσίευση: ptsagarakis@reporter.gr

Το μήνυμα το στείλαμε. Το κατάλαβε κανείς;

 04

ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΗ Το ιστορικό μηνιαίο περιοδικό «Οικονομικά & Ναυτιλιακά Νέα» διατίθεται ΜΟΝΟ με συνδρομή, παρέχοντας προνομιακή ενημέρωση στους αναγνώστες του.

Γίνετε συνδρομητής στα

και θα λάβετε δωρεάν το εξαμηνιαίο περιοδικό

Reporter Συμπληρώστε τη φόρμα συνδρομής και στείλτε την με fax στο 210-3318408 ή στη διεύθυνση ΣΕΛΑΝΑ ΑΕ, Ιπποκράτους 9, Αθήνα 10676, ΤΗΛ.: 210-3318411

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ/ΕΤΗΣΙΕΣ 11 ΤΕΥΧΗ

ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΟΝΟΜ/ΜΟ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥ ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Α.Φ.Μ. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΗΛ.

E-MAIL ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

Δ.Ο.Υ. Τ.Κ.

ΠΟΛΗ FAX

Ετήσια

Διετής

ΕΛΛΑΔΑ

ΕΥΡΩΠΗ

ΗΠΑ/ΑΣΙΑ

ΙΔΙΩΤΕΣ

€50

€100 (£60)

$100

ΤΡΟΠΟΙ ΠΛΗΡΩΜΗΣ

ΕΤΑΙΡΙΚΕΣ

€80

€100 (£60)

$100

1. Μετρητοίς στα γραφεία του περιοδικού (Ιπποκράτους 9, Αθήνα 10679) 2. Κατάθεση στην ALPHA BANK: Α.Λ.: 10300 232 000 3853 3. Online στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.reporter.gr/sindromes

Στις αναγραφόμενες τιμές περιλαμβάνεται Φ.Π.Α. *Για περισσότερες από 10 συνδρομές στην ίδια διεύθυνση, στις παραπάνω τιμές πραγματοποιείται έκπτωση 30%

Στην περίπτωση 2 παρακαλούμε αποστείλατε μέσω fax (210 3318408) την απόδειξη πληρωμής και τα στοιχεία του συνδρoμητή, υπ’ όψιν κας Μαρίνας Πυλαρινού.

EDITORIAL ΤΟΥ ΠΑΝΟΥ ΤΣΑΓΚΑΡΑΚΗ

Το DNA των ηγετών που ξεχωρίζουν

E

σεις, όπως «τι και αν;» (what if?), «γιατί;» (why?) και «γιατί όχι;» (why not?). Ερωτήσεις με τις οποίες προκαλούν τα «δεδομένα» των καταστάσεων και ανοίγουν μεγαλύτερους ορίζοντες. Η τρίτη είναι η ικανότητα να παρατηρούν από κοντά τις λεπτομέρειες, ιδιαίτερα τις λεπτομέρειες στη συμπεριφορά των ανθρώπων. Η τέταρτη είναι η ικανότητα να πειραματίζονται (experimenting), δηλαδή να δοκιμάζουν νέες εμπειρίες και

Eίναι σαφές, είναι ότι οι άνθρωποι αυτοί, οι ηγέτες, έχουν μια άλλη, ιδιαίτερη ικανότητα αντίληψης και ανάλυσης των προβλημάτων που δημιούργησε η οικονομική κρίση και σκέπτονται με τελείως διαφορετικό τρόπο από άλλους συναδέλφους τους. Ίσως να έχουν διαφορετικό DNA, που τους βοηθά να δημιουργούν καινοτομικά προϊόντα-υπηρεσίες, τα οποία τους κατατάσσουν στην ξεχωριστή κατηγορία των ηγετών. Στο πλαίσιο αυτό, ειδικοί και επιστήμονες στις Η.Π.Α. προσπάθησαν να αποκωδικοποιήσουν τα συγκριτικά αλλά και καθοριστικά στοιχεία που διακρίνουν τέτοιους ανθρώπους σε σχέση με τους άλλους. Στελέχη επιχειρήσεων όπως του αείμνηστου Steve Jobs, πρώην Προέδρου της Apple και άλλων, που τα προϊόντα-υπηρεσίες τους κατέχουν ηγετική θέση στους τομείς τους στις διεθνείς Αγορές. Το συμπέρασμα που βγαίνει, μεταξύ άλλων,από μια εξάχρονη έρευνα που διεξήγαγαν οι καθηγητές Jeff Dryer του Brigham Young University και του Hal Gregersen του Insead, για να εξηγήσουν πώς λειτουργεί το διαφορετικό DNA αυτών των ανθρώπων εντοπίζονται σε πέντε βασικές ικανότητες, που τους διαφοροποιούν από όλους τους άλλους. Η πρώτη είναι αυτό που ονομάζουμε “associating”, δηλαδή η ικανότητα των δημιουργικών ανθρώπων να βρίσκουν συνδετικούς κρίκους εκεί που φαινομενικά δεν υπάρχουν, σε ερωτήσεις, προβλήματα ή ιδέες οι οποίες δεν σχετίζονται μεταξύ τους. Η δεύτερη είναι το “questioning”, δηλαδή η ικανότητα να διατυπώνουν ερωτή-

νέους κόσμους.

H πέμπτη, τέλος, είναι η ικανότητα του “networking”, δηλαδή το ότι είναι πολύ καλοί στο να δικτυώνονται με έξυπνους ανθρώπους, που έχουν πολύ λίγα κοινά με αυτούς, αλλά μπορούν να διδαχτούν από αυτούς. Ζητώντας ο αρθρογράφος από τους καθηγητές-ερευνητές να του ορίσουν ποια κατά τη γνώμη τους, είναι η πιο σημαντική ικανότητα απ’ όλες, του απήντησαν, «αυτή του να “ρωτάς”, επειδή λειτουργεί σαν “turbo charging”» δηλαδή σαν υπερτροφοδότης της παρατηρητικότητας, του πειραματισμού και της δικτύωσης, αλλά που από μόνη της δεν έχει άμεση επίδραση χωρίς τις άλλες. Η ικανότητα που θεωρούν, τελικά, ως σημαντικότερη, είναι αυτή του “associating”, η οποία αποτελεί το «κλειδί» για νέες ιδέες και διαχείριση προβλημάτων και ιδεών, με τρόπους κατά τους οποίους δεν έχουν συνδεθεί στο παρελθόν. Οι υπόλοιπες συμπεριφορές συμπληρώνουν και πυροδοτούν τη συνδεσιμότητα και αποτελούν τρόπους που βοηθούν στο να φτάσεις σ’ ένα δημιουργικό αποτέλεσμα. Εν κατακλείδι, αυτό που γίνεται σαφές είναι ότι όλες οι ικανότητες εμπεριέχονται σε μια λέξη: “inquisitiveness” (περιέργεια), τη λέξη που αποτελεί τον κοινό παρονομαστή όλων αυτών των ξεχωριστών ανθρώπων.

–> PTSAGARAKIS@reporter.gR

 06

Ανοίγει η ευκαιρία του φυσικού αερίου στην αυτοκίνηση Προσφέρεται πλέον η δυνατότητα μετατροπής παλιών αυτοκινήτων σε αεριοκίνητα, με χαμηλό κόστος και μεγάλα οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη.

A

Αυτές τις μέρες, ένας οδηγός που διαθέτει αυτοκίνητο με φυσικό αέριο, πληρώνει κόστος καυσίμου 0,965 ευρώ/kg. Εάν μετατρέψουμε το ένα κιλό CNG στο θερμικό ισοδύναμο ενός λίτρου βενζίνης, τότε διαπιστώνουμε ότι ο «τυχερός» οδηγός του συγκεκριμένου αυτοκινήτου πλήρωσε μόλις 0,64 ευρώ/lt –συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.– όταν μόλις πρόσφατα η επίσημη μέση τιμή διάθεσης της βενζίνης 95 οκτανίων, στην Ελλάδα, ήταν 1,676 ευρώ/lt. Μέχρι τώρα, για να επωφεληθεί ένας οδηγός από το εξαιρετικά χαμηλό κόστος του φυσικού αερίου, θα έπρεπε να αγοράσει ένα από τα μοντέλα αυτοκινήτων που κυκλοφορούν στην Αγορά και έχουν δυνατότητα καύσης CNG ή FISIKON, όπως είναι η εμπορική ονομασία του φυσικού αερίου κίνησης στη χώρα μας. Συνήθως ένα αυτοκίνητο φυσικού αερίου είναι λίγο πιο ακριβό από ένα αυτοκίνητο βενζίνης, με την απόσβεση της διαφοράς κόστους, ωστόσο, να γίνεται μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, καθώς εκτός από την οικονομία καυσίμου, ένα όχημα φυσικού αερίου προϋποθέτει μικρότερο κόστος συντήρησης, αλλά και απαλλαγή από τα τέλη κυκλοφορίας. Όμως γεγονός παραμένει ότι η οικονομική κρίση έχει περιορίσει δραστικά τη δυνατότητα αγοράς νέων αυτοκινήτων για τους περισσότερους καταναλωτές και ως εκ τούτου, η οικονομική δυσπραγία λειτουργεί απαγορευτικά για μεγάλο μέρος των κατόχων Ι.Χ. που θα ήθελαν να αλλάξουν το αυτοκίνητό τους.

Μέχρι πρόσφατα, οι έλληνες οδηγοί μπορούσαν να αξιοποιήσουν τα οφέλη της κίνησης με φυσικό αέριο μόνο με την αγορά ενός οχήματος καύσης φυσικού αερίου, καθώς οι μετατροπές βενζινοκίνητων οχημάτων δεν είχαν καταστεί ακόμη δυνατές στην ελληνική Αγορά Αυτό τουλάχιστον ίσχυε μέχρι πριν λίγο καιρό, αφού με απόφαση του αρμόδιου Υφυπουργού Υποδομών Με-

 08

ταφορών και Δικτύων, κ. Μιχάλη Παπαδόπουλου, θεσμοθετείται πλέον η δυνατότητα μετατροπής βενζινοκίνητων αυτοκινήτων προκειμένου να λειτουργούν με φυσικό αέριο. Τι σημαίνει αυτή η απόφαση; Πρακτικά, όπως σήμερα υπάρχει η δυνατότητα εγκατάστασης σε ένα Ι.Χ. ενός «κιτ» υγραεριοκίνησης (δηλαδή υγραερίου ή LPG όπως είναι γνωστό στους περισσότερους καταναλωτές) με κόστος σχεδόν όσο η… αλλαγή ελαστικών, το ίδιο θα ισχύει και για το συγκριτικά πολύ πιο οικονομικό και αποδοτικό φυσικό αέριο σε συμπιεσμένη μορφή (CNG). Θυμίζουμε ότι το φυσικό αέριο είναι το πιο αποδοτικό και οικονομικό καύσιμο, αφού 1 kg CNG είναι ενεργειακά ισοδύναμο με 1,5 lt βενζίνη, 1,3 lt diesel κίνησης και 2 lt υγραερίου LPG. Σημειώνεται δε, πως το CNG ουδεμία σχέση έχει

| ΕΝΕΡΓΕΙΑ |

Οι μεταρρυθμίσεις σε ό,τι αφορά την αεριοκίνηση δημιουργούν ένα νέο θεσμικό πλαίσιο, που αναμένεται να δώσει ώθηση στην Αγορά της αεριοκίνησης, με σημαντικά οφέλη, τόσο για τους οδηγούς όσο και για το περιβάλλον με το γνωστό υγραέριο ή LPG, που έχει εδώ και δεκαετίες μπει στην Αγορά χωρίς εντυπωσιακά αποτελέσματα στην οικονομία ή το περιβάλλον και σε καμία περίπτωση ανάλογα με αυτά του CNG. Σύμφωνα με την τελευταία υπουργική απόφαση, η τοποθέτηση των ειδικών «κιτ» φυσικού αερίου θα γίνεται σε εξουσιοδοτημένα πιστοποιημένα συνεργεία και τεχνίτες, ενώ στη συνέχεια θα βεβαιώνεται ο έλεγχος καλής λειτουργίας από τα ΚΤΕΟ. Όπως τονίζει χαρακτηριστικά το Υπουργείο Μεταφορών, «με τη συγκεκριμένη ρύθμιση, η οποία αποτελούσε πάγιο αίτημα των πολιτών, σε συνδυασμό και με τη δυνατότητα κατασκευής αμιγών ή μικτών πρατηρίων πώλησης φυσικού αερίου, ολοκληρώθηκε όλο το κανονιστικό πλαίσιο της εισαγωγής του φυσικού αερίου στην κυκλοφορία των αυτοκινήτων στην Ελλάδα». Πράγματι, υπενθυμίζεται ότι μόλις πρόσφατα καθορίστηκαν οι τεχνικές προδιαγραφές ίδρυσης και λειτουργίας πρατηρίων φυσικού αερίου, γεγονός που αποτελεί σημαντικό βήμα για τη διεύρυνση της χρήσης του καυσίμου στον τομέα των μεταφορών. Πρέπει μάλιστα να σημειωθεί, ότι στο CNG δεν υπάρχουν περιθώρια νοθείας, αφού η παροχή του καυσίμου γίνεται στα πρατήρια από το εθνικό σύστημα μεταφοράς, με ειδικούς αγωγούς, ενώ από το πρατήριο στο αυτοκίνητο μέσω

ειδικού πιστοποιημένου εξοπλισμού. Έ τσι, οι δύο αποφάσεις δημιουργούν ένα νέο –φιλικό για την αεριοκίνηση– θεσμικό πλαίσιο, που αυξάνει τις προσδοκίες για την περαιτέρω διείσδυση του φυσικού αερίου στον τομέα των μεταφορών, με σημαντικά οφέλη όχι μόνο για τους οδηγούς, αλλά και για το περιβάλλον. Άλλωστε, και οι περιβαλλοντικές επιδόσεις των κινητήρων που χρησιμοποιούν φυσικό αέριο είναι εντυπωσιακές. Τα αυτοκίνητα CNG, συγκριτικά με τα οχήματα που καίνε βενζίνη, παράγουν 25% λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα, ενώ επιτυγχάνουν μειώσεις της τάξης του 95% στις εκπομπές μονοξειδίου του άνθρακα, 80% στις εκπομπές υδρογονανθράκων και 30% στα οξείδια του αζώτου. Αυτή τη στιγμή, η αεριοκίνηση, στη χώρα μας βρίσκεται σε αρχικό στάδιο ανάπτυξης, με τη ΔΕΠΑ να προωθεί σημαντικές πρωτοβουλίες για την ενίσχυση των υποδομών τροφοδοσίας και την προώθηση της χρήσης του καυσίμου από στοχευμένες επαγγελματικές ομάδες (εταιρικοί στόλοι, οδηγοί ταξί). Ο φιλόδοξος στόχος που έχει τεθεί μέχρι το 2020 είναι το 20% του στόλου των αυτοκινήτων να κινείται στους δρόμους με φυσικό αέριο, το οποίο αποτελεί μια διεθνώς γνωστή, ώριμη και ασφαλή τεχνολογία, που αυτή τη στιγμή χρησιμοποιείται από περισσότερα από 14 εκατομμύρια οχήματα σε όλο τον κόσμο.

 09

Με απόφαση του αρμόδιου Υφυπουργού Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων, κ. Μιχάλη Παπαδόπουλου, θεσμοθετήθηκε η δυνατότητα μετατροπής βενζινοκίνητων αυτοκινήτων σε οχήματα καύσης φυσικού αερίου.

Πλέον, ένας οδηγός θα μπορεί να μειώσει δραστικά το κόστους καυσίμου με κόστος σχεδόν… όσο η αλλαγή ελαστικών

ΓΝΩΜΗ ΤΟΥ ΓΡΗΓΟΡΗ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ

Το μήνυμα το στείλαμε. Το κατάλαβε κανείς;

o

Οι ψηφοφόροι έστειλαν μήνυμα σε όλους. Το ερώτημα είναι ποιος το κατάλαβε… Κατάλαβε, δηλαδή, ο Σαμαράς ότι τελειώνει ο χρόνος του αν δεν αλλάξει πολιτική, ώστε να περιορίσει την πίεση στα πιο αδύναμα κομμάτια της κοινωνίας, να δημιουργήσει ανάπτυξη και δουλειές και να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις που είναι και αναγκαίες και εξυγιαντικές; Αν τα κάνει αυτά, θα ξαναπάρει τις ψήφους από τη Χρυσή Αυγή, από τους Ανεξάρτητους Έ λληνες, από τον Πολύδωρα και από τους νεοφιλελεύθερους. Αν πάρει αυτές τις ψήφους, θα είναι πρώτο κόμμα στις εθνικές εκλογές. Κατάλαβε ο Τσίπρας πως με την «επαναστατική» ρητορική της πλάκας, κυβέρνηση δεν μπορεί να κάνει; Αυτός, σε αντίθεση με τον Σαμαρά, έχει συσπειρώσει όσο μπορούσε τον κόσμο της Αριστεράς και δεν έχει παραπάνω αν δεν σοβαρευτεί και δεν προτείνει συγκεκριμένες πολιτικές αποδεκτές και από την Ευρωπαϊκή Έ νωση. Κατάλαβε ο Βενιζέλος ότι οι ψηφοφόροι τού είπαν, ουσιαστικά, να ξαναφτιάξει το κόμμα από την αρχή; Δεν του το πήραν, όπως θα ήθελε ο Γιωργάκης, του το έδωσαν για να το ξαναστήσει. Οι ψηφοφόροι που τον στήριξαν, αναγνώρισαν ότι το Πα.Σο.Κ. έχει απαλλαγεί από μεγάλα βαρίδια του παρελθόντος, ότι έχει πάρει μεγάλο πολιτικό κόστος, που θα μπορούσε ανεύθυνα να έχει αποφύγει, και είναι αυτή τη στιγμή ο παράγοντας που

και να μπει μια «ιδεολογική τάξη» στην πολιτική κατάσταση. Αυτά είναι τα μηνύματα όπως τα βλέπω εγώ. Η ουσία είναι ότι η χώρα παραμένει σε θετική ευρωπαϊκή πορεία, πρόωρες εκλογές μέχρι στιγμής δεν χρειάζεται να γίνουν, οπότε τώρα αυτό που περιμένουμε, είναι να δούμε πώς θα κινηθεί η Οικονομία, η οποία έχει μερικά πολύ καλά νέα μπροστά της. Κατ’ αρχάς θα εξασφάλισε την παραμονή της χώρας έχουμε αναβαθμίσεις από τους ξένους στην Ευρωζώνη. οίκους, θα έχουμε τεράστια τουριστικά Κατάλαβε το Κ.Κ.Ε. ότι ούτε με τη έσοδα, διότι το Καλοκαίρι αναμένεται χειρότερη κρίση που έπληξε ποτέ τη να είναι πολύ θερμό τουριστικά, αναμένεται να υπάρξει χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής από τον Πρόεδρο οι ψηφοφόροι δεν είναι της Ε.Κ.Τ., κ. Ντράγκι και μεν ενθουσιασμένοι, όλα αυτά αναμένεται να αλλά βλέπουν το ποτήρι ευνοήσουν την οικονομική δραστηριότητα και τη μισογεμάτο και δεν ρευστότητα της Αγοράς, θέλουν ανατροπή της αλλά και το Χρηματιστήριο. πορείας της χώρας Οι κίνδυνοι, βέβαια, δεν έχουν περάσει, η πορεία θα είναι δύσκολη, αλλά οι προοπτικές χώρα δεν καταφέρνει να αυξήσει τους μοιάζουν πιο ευνοϊκές από παλιά. Αυτό ψηφοφόρους του και ότι σ’ αυτές τις είναι και το «ζουμί» του εκλογικού ιδανικές για το Κ.Κ.Ε. συνθήκες μένει μηνύματος: ότι οι ψηφοφόροι δεν είναι πίσω και το ξεπερνά η Χρυσή Αυγή; μεν ενθουσιασμένοι, αλλά βλέπουν Το τι κατάλαβαν οι μικρότεροι το ποτήρι μισογεμάτο και δεν θέλουν σχηματισμοί δεν έχει και μεγάλη ανατροπή της πορείας της χώρας. σημασία, σημασία έχει οι Θέλουν μια πιο ήπια πολιτική, θέλουν κεντροαριστεροί να φτιάξουν την να αποκατασταθούν οι πολλές αδικίες περίφημη Κεντροαριστερά μαζί με το που έγιναν μέχρι σήμερα και θέλουν Πα.Σο.Κ. και να σταματήσει ο καθένας να ανανεωθεί ο πολιτικός κόσμος, αλλά να είναι από μόνος του υποψήφιος χωρίς επανάσταση ή καταστροφή. (π.χ. Δημ.Αρ.) και οι νεοφιλελεύθεροι Θέλουν μια ευρωπαϊκού τύπου να αποφασίσουν τι θα κάνουν με τη ανανέωση. Ν.Δ. για να τελειώνουμε με όλα αυτά –> nikolopoulos@reporter.gr

 10

Everytime you go away, take a little piece of Greece* with you * A special gift available in all Hellenic Duty Free Shops

Τα χειρότερα θα έρθουν αν δεν μειώσει τους φόρους η κυβέρνηση Του Στ. Κ. Χαρίτου

Ω

Ως ηχηρό καμπανάκι, ώστε ν’ αλλάξει η κυβέρνηση πολιτική και να γίνει περισσότερο φιλοεπενδυτική, «σημαίνει» το αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών, το οποίο δίνει σαφές προβάδισμα στην αξιωματική αντιπολίτευση και στα άλλα κόμματα διαμαρτυρίας. Έ νας από τους κορυφαίους έλληνες διαχειριστές, ο κ. Γ. Παπουτσής, δήλωσε ότι «σήμερα θα μπορούσε να είναι μια καλή μέρα για το Χρηματιστήριο· τα άσχημα θα έρθουν αργότερα. Αν η διαφορά αυτή διευρυνθεί και μετατραπεί από ψήφος διαμαρτυρίας –διότι δεν θα πρέπει να ξε-

χνάμε τον χαρακτήρα των εκλογών που είχαμε πρόσφατα– σε ψήφο ισχυρής βούλησης, κάποιοι πλούσιοι Έλληνες, αν δεν το έχουν ήδη κάνει, θα μεταφέρουν και τα τελευταία τους χρήματα στο εξωτερικό». Σύμφωνα με τον κ. Παπουτσή, «η κυβέρνηση μπορεί να παίξει το τελευταίο της χαρτί μέχρι την επόμενη φορά. Μέχρι τις επόμενες εκλογές, οι οποίες θα είναι και εθνικές. Να προχωρήσει, για παράδειγμα, σε γενναία μείωση της φορολογίας στις επιχειρήσεις και την κοινωνία, προκειμένου να νιώσει ο κόσμος ότι η προσπάθειά του έπιασε τόπο». Από την πλευρά του, ο αναλυτής της Beta Χρηματιστηριακής, κ. Εμ. Χατζηδάκης, θεωρεί ότι σαφώς το αποτέλεσμα των εκλο-

 12

γών θα έχει σύντομα πιο καθαρές αναγνώσεις, αφού η ψήφος για την Ευρωβουλή μπορεί να έχει μεν χαλαρό χαρακτήρα, δεν παύει ωστόσο να αποτελεί ισχυρή ένδειξη των τάσεων που επικρατούν στο εκλογικό σώμα. Πέρα από τη συζήτηση των εκλογών, άλλα θέματα που απασχολούν την Αγορά αφορούν στην ολοκλήρωση της αύξησης της Εθνικής Τράπεζας με την είσοδο των μετοχών στην κύρια Αγορά και η αποπληρωμή των προνομιούχων μετοχών από την Τράπεζα Πειραιώς. Τα αποτελέσματα των εταιρειών, με εξαίρεση τη ΜΕΤΚΑ, κινούνται μέχρι στιγμής στην περιοχή του αναμενόμενου ενώ υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος για γενικές διαπιστώσεις και συμπεράσματα, αφού μόλις το 14% των

| ΑΓΟΡΕΣ / oikonomia |

εταιρειών έχει δημοσιεύσει μεγέθη Α΄ τριμήνου. Είναι αξιοσημείωτο ότι η ελληνική Αγορά βρίσκεται σ’ ένα ιδιαιτέρως κομβικό σημείο: η μέση απόδοση των μετοχών επέστρεψε σχεδόν στο μηδέν, δηλαδή στην αρχή της χρονιάς σε επίπεδο Γενικού Δείκτη, κλείνοντας οριακά κάτω από τη χρονοσειρά των 200 ημερών, μια ιδιαίτερα δημοφιλής τεχνική ένδειξη που παρακολουθεί μεγάλο μέρος της επενδυτικής κοινότητας. Επειδή τίποτα δεν είναι τυχαίο, οι επενδυτές δείχνουν με τον τρόπο αυτό ότι είναι προετοιμασμένοι για όποιο ενδεχόμενο προκύψει μελλοντικά. Το στοίχημα είναι αν η Αγορά θα συνεχίσει την ανάκαμψή της με εντονότερο ρυθμό, η εστίαση θα έχει ως επίκεντρο τον τραπεζικό κλάδο αλλά και χαρτιά σε προχωρημένη φάση αποκρατικοποίησης (Δ.Ε.Η., ΕΛ.ΠΕ., Ε.Υ.Δ.Α.Π., Ε.Υ.Α.Θ.,Ο.Λ.Θ., Ο.Λ.Π.) αλλά και σε μετοχές με καλά θεμελιώδη, που λόγω της γρήγορης διόρθωσης βρέθηκαν σε ελκυστικότερα σημεία εισόδου. Σε αντίθετη περίπτωση, η τάση θα είναι πτωτική και η ταλαιπωρία της Αγοράς θα παρακολουθεί τις πολιτικές εξελίξεις, αφού ο βαθμός αβεβαιότητας θα επιστρέψει αυξάνοντας τη μεταβλητότητα Αγοράς».

Το σενάριο ανόδου Τεχνικά, η Αγορά έχει γίνει ανοδική, ξεκινώντας την ανηφορική προσπάθεια από το νέο χαμηλό έτους και από υποτιμημένες ζώνες τιμών. Οι τζίροι παρέμειναν σε υψηλά επίπεδα, με μέση ημερήσια εμπορευσιμότητα κοντά στα 240 εκατ. ευρώ. Οι ενδείξεις είναι πολύ θετικές καθώς οι πρόσφατες αντιστάσεις στις 1.100 και 1.120 μονάδες έχουν διασπαστεί με δύναμη ενώ ο τερματισμός των τεσσάρων συνεχόμενων ανοδικών συνεδριάσεων έγινε στο υψηλό εβδομάδας. Το σενάριο επέκτασης της ανόδου είναι η επικρατέστερη εκδοχή για τη συνέχεια, απομονώνοντας τα εκλογικά δεδομένα καθώς οι διαγραμματικές προοπτικές ανόδου του Γενικού Δείκτη μετά την υπέρβαση του απλού κινητού μέσου όρου των 200 ημερών έχουν βελτιωθεί θεαματικά.

Πρώτη αναβάθμιση μετά την έξοδο της Ελλάδας στις Αγορές Το διεθνές ειδησεογραφικό πρακτορείο Bloomberg αναφέρει ότι ο αμερικανικός οίκος αξιολόγησης αναγνωρίζει την πρόοδο της χώρας μας στο δημοσιονομικό πεδίο και τη σημασία της επιστροφής της στις Αγορές, κάνοντας, ωστόσο, παράλληλα, αναφορά και στο πολιτικό ρίσκο.

E

Ειδικότερα ο οίκος αναφέρει, μεταξύ άλλων, πως η Ελλάδα έχει επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα στους λογαριασμούς της γενικής κυβέρνησης για το 2013, κάτι το οποίο είναι μεταξύ των στόχων του μνημονίου. Ειδικότερα, σημειώνει ότι με βάση τα προσαρμοσμένα στοιχεία καταγράφεται πλεόνασμα 0,8% του Α.Ε.Π. σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Το έλλειμμα –εξαιρουμένης της στήριξης των τραπεζών– διαμορφώθηκε στο 2,1% του Α.Ε.Π. Λαμβάνοντας υπόψη το κόστος της ανα-

Ο οίκος αξιολόγησης Fitch ανέβασε το αξιόχρεο σε “B” από “B-”  13

κεφαλαιοποίησης των τραπεζών, το έλλειμμα ήταν 12,7% του Α.Ε.Π. Η Fitch προβλέπει πως το προσαρμοσμένο πρωτογενές πλεόνασμα θα αυξηθεί περαιτέρω το 2014, στο 1,4% του Α.Ε.Π. Σύμφωνα με τον οίκο, τα πολιτικά ρίσκα παραμένουν υψηλά. Η νυν κυβέρνηση έχει δείξει ότι «κατέχει περισσότερο» το επίσημο πρόγραμμα, όμως η απώλεια ενός εταίρου του κυβερνητικού συνασπισμού και οι αποστασίες μεμονωμένων βουλευτών έχουν διαβρώσει σημαντικά την πλειοψηφία της. Ο οίκος θεωρεί ότι το πιθανότερο σενάριο είναι οι πρόωρες εκλογές το Α΄ τρίμηνο του 2015, αν και δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών φέτος. Σημειώνεται ότι η αξιολόγηση της χώρας βρίσκεται πλέον πέντε βαθμίδες κάτω από την κατηγορία investment grade. Σε ανάλογη θέση κατατάσσει την Ελλάδα η S&P ενώ η Moody’s τη διατηρεί τρεις βαθμίδες χαμηλότερα.

S&P, Moody’s, Fitch Έχουμε φτάσει στον πάτο των υποβαθμίσεων, τώρα... the only way is up�

O

Οι οίκοι αξιολόγησης έχουν «πέσει με τα μούτρα» στις αναβαθμίσεις των χωρών της κρίσης της Eυρωζώνης, αλλά με τα επίπεδα του χρέους να εξακολουθούν να αυξάνονται και τις μεταρρυθμίσεις να παραμένουν αργές στην εφαρμογή τους, το ερώτημα

που προκύπτει είναι εάν αυτή η αισιοδοξία είναι υπερβολική. Οι οίκοι απαντούν «όχι». Οι Moody’s, Standard & Poor’s και Fitch, οι «τρεις μεγάλοι» οίκοι αξιολόγησης, έσπειραν τον πανικό στις Aγορές κατά την διάρκεια της κρίσης, προχωρώντας συνεχώς σε υποβαθμίσεις και τώρα φαίνεται πως έχουν αλλάξει γνώμη…

 14

Οι αξιολογήσεις έχουν τη σημασία τους, επειδή οι επενδυτές τις χρησιμοποιούν συχνά ως σημείο αναφοράς για τις επενδύσεις τους. Η αξιολόγηση της Ελλάδας είχε «κοπεί» κατά 12 βαθμίδες, από το Α σε default, σε λιγότερο από τρία χρόνια και η Ιρλανδία είχε την κορυφαία αξιολόγηση ΑΑΑ μόλις έναν χρόνο πριν από την διάσωση της Τρόικας. Ωστόσο, μετά το αξιοσημείωτο ράλι στις χρηματοπιστωτικές Αγορές της ζώνης του ευρώ, κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων ετών, η εικόνα φαίνεται να έχει αλλάξει Η Moody’s έχει αναβαθμίσει την Ιρλανδία δύο φορές φέτος κατά συνολικά 3 βαθμίδες, η Ισπανία και η Πορτογαλία έχουν αναβαθμιστεί επίσης ή έχουν δει τις προοπτικές τους να αυξάνονται από τους «τρεις μεγάλους», ενώ η Fitch αναβάθμισε πρόσφατα τις προοπτικές της Ιταλίας, και πρόσφατα την Ελλάδα. Όμως, παρά την ευφορία στις χρηματοπιστωτικές Αγορές, τα θεμελιώ-

| ΑΓΟΡΕΣ / oikonomia |

δη μεγέθη των χωρών δεν είναι τόσο καλά. Η ανάπτυξη παραμένει αναιμική και οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έδειξαν ότι το ελληνικό χρέος αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται έως το 177,2% του Α.Ε.Π. στο τρέχον έτος, της Ιταλίας στο 135,2%, της Κύπρου στο 122,2% και της Ισπανίας στο 100,2%. Μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης που πλήττονται από κρίση, μόνο η Ιρλανδία και η Πορτογαλία προβλέπεται να δουν πτώσεις του χρέους τους, αλλά και για τις δύο θα κυμανθεί άνω του 120%.

Τι κρύβει το ξαφνικό κύμα αισιοδοξίας και η αλλαγή στάσης των μεγάλων οίκων αξιολόγησης

Το ξαφνικό κύμα αισιοδοξίας αναθέρμανε τη συζήτηση γύρω από τις αξιολογήσεις και το εάν αντί να αποτελούν μια άγκυρα για τις ασταθείς χρηματοπιστωτικές Αγορές, τελικά οδηγούνται από αυτές, λόγω της εστίασης στο κόστος δανεισμού της κυβέρνησης. Η Moody’s και η Fitch λένε ότι οι εκτιμήσεις τους βασίζονται καθαρά στο ερώτημα «σε ποια επίπεδα προσδοκούν το κόστος του χρέους να φτάσει στο μέλλον». Ο Ed Parker, αναλυτής της Fitch, τονίζει πως η πορεία του κόστους δανεισμού της κυβέρνησης θα τροφοδοτήσει τη βιωσιμότητα του χρέους της εκάστοτε χώρας. Όλοι οι μεγάλοι οίκοι αξιολόγησης, με την εξαίρεση των μικρότερων, όπως η DBRS, προχώρησαν σε πάνω από 50 υποβαθμίσεις κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους, αλλά τώρα κανείς από αυτούς δεν αισθάνεται ότι υπεραντιδρά.

ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Ναυτιλία & Τουρισμός τα δυνατά σημεία της Ελληνικής Οικονομίας

Σ

ου παρουσίασε βελτίωση, η οποία Σε 1,05 δισ. ευρώ διαντανακλά σημαντική (26%) άνοαμορφώθηκε το έλδο των αφίξεων μη κατοίκων ταξιλειμμα του ισοζυγίου διωτών. τρεχουσών συναλλαΤην ίδια ώρα συρρικνώθηκε ελαφρά γών στο πρώτο τρίκαι το ισοζύγιο εισοδημάτων από μηνο του 2014, μειτόκους και μερίσματα, ενώ στήριωμένο κατά 50% σε σχέση με την ξη προσέφεραν και οι μεταβιβάσεις αντίστοιχη περίοδο του 2013, σύμφωαπό κοινοτικά ταμεία. να με τα στοιχεία που ανακοίνωσε η Αντιθέτως, επιδείνωση παρουσίασε Τράπεζα της Ελλάδος. το ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συΣτην εξέλιξη αυτή συνέβαλαν οι αυξήναλλαγών στο τρίμηνο, αν και οι άμεσεις των πλεονασμάτων στα ισοζύγια σες ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα υπηρεσιών και τρεχουσών μεταβιβάαυξήθηκαν σε 288 εκατ. ευρώ από 45 σεων, η μείωση του ελλείμματος του εκατ. ευρώ και εκροή 646 εκατ. ευρώ ισοζυγίου εισοδημάτων, ενώ το έλστο Α΄τρίμηνο του 2012. λειμμα του εμπορικού ισοζυγίου δεν Το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεπαρουσίασε αξιόλογη μεταβολή, δείγσιών σχεδόν διπλασιάστηκε, σε σχέση μα των αναιμικών, ακόμη, εξαγωγών. με τον αντίστοιχο μήνα του προηγουΣτη βελτίωση συνεισέφεραν κυρίως το μένου έτους. Ειδικότερα, όσον αφοισοζύγιο υπηρεσιών, οι Μεταφορές και ρά στο εμπορικό έλλειμμα, η αύξηση η Ναυτιλία, δείγμα του πού βρίσκονται των καθαρών πληρωμών για αγορές τα δυνατά σημεία της ελληνικής Οικοπλοίων (κατά 212 εκατ. ευρώ) αντινομίας. Όμως η καλή εικόνα οφείλεται στάθμισε τον περιορισμό των καθακυρίως στο ισοζύγιο Μεταφορών, που ρών πληρωμών για αγορές καυσίμων αντανακλά σχεδόν αποκλειστικά την και τη μικρή μείωση του ελλείμματος άνοδο του πλεονάσματος του ισοζυγίτων λοιπών αγαθών, η οποία οφείλεου θαλασσίων μεταφορών. ται στο μεγαλύΤο ισοζύγιο λοιπών τερο μέρος της υπηρεσιών παρουστη μείωση της σίασε πλεόνασμα, δαπάνης για ειέναντι ελλείμμασαγωγές. Οι ειτος τον Μάρτιο του Η θετική εικόνα οφείλεται σπράξεις από κυρίως στο ισοζύγιο 2013, εξέλιξη που οφείλεται κυρίως Μεταφορών, που αντανακλά εξαγωγές λοιών αγαθών, στις κατασκευαστισχεδόν αποκλειστικά την πεκτός καυσίμων κές υπηρεσίες. άνοδο του πλεονάσματος και πλοίων, δεν Τέλος, το πλεότου ισοζυγίου θαλασσίων μεταβλήθηκαν νασμα του ταξισημαντικά. μεταφορών διωτικού ισοζυγί-

 15

 16

| οικονομια |

Μετά τις εκλογές

τι;

Οι τέσσερις διαρθρωτικές προκλήσεις της Οικονομίας Του Γιώργου ΑΛΕΞΑΚΗ

Τώρα που πέρασε η… «γιορτή» των εκλογών κι εν όψει της συζήτησης για το χρέος, έρχεται και πάλι στο προσκήνιο το μεγάλο θέμα της ανταγωνιστικότητας της Ελληνικής Οικονομίας.  17

Λ

Λόγω της προεκλογικής «έντασης» διέλαθε ίσως της προσοχής των πολιτών οι επισημάνσεις που έκαναν τα μεγάλα διμερή Επιμελητήρια (Ελληνοαμερικανικό, Ελληνοβρετανικό, Ελληνογαλλικό, Ελληνογερμανικό, Ελληνοϊταλικό, Ελληνοολλανδικό και Ελληνοσουηδικό) για την πορεία της χώρας. Επισημάνσεις που ανεξάρτητα από την πορεία των πολιτικών πραγμάτων όλοι θα πρέπει να λάβουν υπόψη ώστε να προωθήσουν τις λύσεις που το ιδεολογικό στίγμα τους επιτάσσει.

Τι πρέπει να γίνει; Πιο συγκεκριμένα τα μεγάλα επιμελητήρια, που αποτελούν το δίαυλο της οικονομικής επικοινωνίας της εθνικής μας οικονομίας με τις μεγάλες και ισχυρές χώρες επικέντρωσαν σε τέσσερα διαρθρωτικά χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, τα οποία καθορίζουν κατά κύριο λόγο τις προοπτικές κάθε χώρας. Δηλαδή τη διαρθρωτική ανταγωνιστικότητά της, την εξωστρέφειά της, το ρόλο του κράτους στην οικονομία και το βαθμό πρόσβασηςσυμμετοχής της κοινωνίας στις οικονομικές-τεχνολογικές εξελίξεις. Σε αυτό το πλαίσιο, υποστήριξαν την πρωτοβουλία εκπόνησης μελέτης από το ΙΟΒΕ και τη BCG για την πρόοδο των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα και τις προοπτικές της οικονομίας της, που αποτελεί οδηγό για σκέψη τώρα που ο «κουρνιαχτός κατακάθεται». Αναλυτικότερα, όπως τονίζεται στη σχετική ανακοίνωση, «λαμβάνοντας υπόψη τη σταδιακή διεύρυνση του χάσματος

ανταγωνιστικότητας διαχρονικά ανάμεσα στην ελληνική οικονομία και στο μέσο όρο των ανεπτυγμένων χωρών, χρειάζονται συντονισμένες δράσεις για την ενίσχυση της διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας. Αυτή δεν εξαρτάται μόνο από τo σχετικό κόστος παραγωγής- στο οποίο έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια εκτεταμένες προσαρμογές- και τις τιμές των τελικών προϊόντων και υπηρεσιών. Συσχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με την ποιότητά τους, το τεχνολογικό τους περιεχόμενο και το βαθμό διαφοροποίησής τους. Η σημαντική βελτίωση ως προς αυτά τα χαρακτηριστικά επέρχεται διεθνώς όλο και περισσότερο μέσω της δημιουργίας και ενσωμάτωσης καινοτομιών. Η εξέλιξη της παγκόσμιας οικονομίας καθορίζεται πλέον σε μεγάλο βαθμό από την παραγωγή και την αξιοποίηση γνώσης. Συνεπώς, προκειμένου να καλυφθεί μέρος της υστέρησης της Ελλάδας έναντι των υπόλοιπων αναπτυγμένων χώρων στην παραγωγή καινοτομιών, απαιτείται υποστήριξη επενδύσεων σε ερευνητικές δραστηριότητες, στην εφαρμογή και τη διάχυση των αποτελεσμάτων τους. Οι μεταρρυθμίσεις με αυτό το περιεχόμενο πρέπει να διευκολύνουν σημαντικά την άντληση ωφελειών από δραστηριότητες σε Έρευνα & Τεχνολογική Ανάπτυξη, κάμπτοντας την αντίληψη ότι αυτές συνεπάγονται μόνο ή κυρίως υψηλό ρίσκο».

Οι μόνιμες παθογένειες Μάλιστα η έκθεση προχωρά σε διατύπωση ανασταλτικών παραγόντων και κατευθύνσεων για την οικονομική και διοικητική ανασυγκρότηση της χώρας. Πιο συγκεκριμένα κάνει λόγο για: Χαμηλή διαχρονικά ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, αποσύνθεση του παραγωγικού ιστού, διογκούμενη ανεργία, ιδίως των νέων (60% η ανεργία των νέων κάτω των 25 ετών) και των μακροχρόνια ανέργων. Έμφαση στην εξωστρέφεια της ελ-

 18

ληνικής οικονομίας και τη διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα, η οποία δεν εξαρτάται μόνο από το σχετικό κόστος παραγωγής - στο οποίο έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια εκτεταμένες προσαρμογές προς τα κάτω χωρίς την επίτευξη των προσδοκώμενων αποτελεσμάτων - και τις τιμές των τελικών προϊόντων και υπηρεσιών, αλλά συσχετίζεται με την ποιότητά τους, το τεχνολογικό τους περιεχόμενο και το βαθμό διαφοροποίησής τους που εξαρτάται όλο και περισσότερο από τη δημιουργία και ενσωμάτωση καινοτομιών. Επένδυση στην καινοτομία: υποστήριξη επενδύσεων σε ερευνητικές δραστηριότητες, στην εφαρμογή και τη διάχυση των αποτελεσμάτων τους. Οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να διευκολύνουν σημαντικά την άντληση ωφελειών από δραστηριότητες σε Έρευνα & Τεχνολογική Ανάπτυξη, αποδομώντας την αντίληψη ότι συνεπάγονται, κυρίως, υψηλό ρίσκο. Απουσία προβλεψιμότητας: η δυνατότητα εκλείπει εξαιτίας της ασυνέχειας και της αποσπασματικότητας των μεταρρυθμιστικών προσπαθειών. Αναποτελεσματική και αδιαφανής λειτουργία του κράτους, γραφειοκρατία, πολυνομία, η συχνή έλλειψη σαφούς ιεραρχίας ή/και κατανομής αρμοδιοτήτων στο δημόσιο τομέα, οι πολλές αλλαγές στη δομή του κράτους (πολυδαίδαλες δομές), επέφεραν κατακερματισμό εξουσιών και ανάπτυξη γραφειοκρατίας. Αυτά με τη σειρά τους, οδήγησαν στην εκδήλωση φαινομένων διαφθοράς στον κρατικό μηχανισμό και τη δημόσια διοίκηση, η οποία ευνοήθηκε και από την αναποτελεσματικότητα ή/και την ανυπαρξία ενός αξιόπιστου μηχανισμού επιβολής κυρώσεων. Αλλαγή στο ρόλο του κράτους στην οικονομία, στη δομή και στον τρόπο λειτουργίας σε όλα τα επίπεδά. Η συμμετοχή του κράτους στην παραγωγική δραστηριότητα πρέπει να περιοριστεί σε βασικά δημόσια αγαθά και υπηρεσίες (πχ. εθνική άμυνα, παιδεία κτλ).

| οικονομια |

Σύμφωνα με την Έκθεση, εκτός από την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, έμφαση πρέπει να αποδοθεί στη διαμόρφωση ενός σύγχρονου, αποτελεσματικού-απλοποιημένου, σταθερού και άρα προβλέψιμου φορολογικού πλαισίου, καθώς αποτελεί μια από τις σημαντικότερες παραμέτρους για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της εξωστρέφειας της οικονομίας, της ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και την προσέλκυση επενδύσεων.

Καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού Αξίζει να σημειωθεί ότι η Έκθεση κάνει λόγο για φαινόμενα κοινωνικού αποκλεισμού εξαιτίας αστοχιών πολιτικής, τα οποία έγιναν εμφανή στην αρχή της κρίσης και διογκώθηκαν στη συνέχεια. Μάλιστα εξειδικεύει στην υγεία όπου η κατίσχυση γενικών χαρακτηριστικών λειτουργούν ως τροχοπέδη για την αποτελεσματική λειτουργία του συστήματος.

Τι φρενάρει το σύστημα υγείας; Πιο συγκεκριμένα εστιάζει τα εξής: Μειωμένος προϋπολογισμός για τις δαπάνες υγείας: ακρογωνιαίος λίθος της ακολουθούμενης πολιτικής είναι η συνεχής μείωση των δαπανών, η οποία δεν είναι παρά μια κοντόφθαλμη πρακτική που μεσο-μακροπρόθεσμα θα εκτοξεύσει στα ύψη τη συνολική δαπάνη για φάρμακα και νοσηλεία, καθώς δεν λαμβάνεται υπ’ όψιν η βέλτιστη σχέση κόστους - αποτελεσματικότητας. Δεν υπάρχει μακροπρόθεσμος γενικός σχεδιασμός βάση του οποίου θα έπρεπε να αποτελούν οι υγειονομικές προτεραιότητες της χώρας (καταγραφή, αξιολόγηση και ιεράρχησή τους). Ασυνέχεια και αποσπασματικότητα μεταρρυθμιστικών προσπαθειών, οι οποίες σκοντάφτουν στις συχνές αλλαγές των αρμόδιων υπουργών, την απουσία συντονισμού, τα ενυπάρχοντα συμφέροντα και την εγγενή αντίδραση του συστήματος που ανθίστανται στην εισαγωγή και εφαρμογή νέων ιδεών, συστημάτων και γενικό-

τερα μεταρρυθμίσεων, ακόμα και αν έχουν δοκιμαστεί επιτυχώς σε άλλες χώρες. Απουσία προβλεψιμότητας: η δυνατότητα πρόβλεψης εκλείπει εξαιτίας της ασυνέχειας, της αποσπασματικότητας και της μη εισαγωγής-εφαρμογής τελικά μέρους των μεταρρυθμιστικών προσπαθειών. Ρευστότητα νομοθετικού και ρυθμιστικού πλαισίου και συνεπώς απουσία ευνοϊκού προς τις επενδύσεις κλίματος (π.χ. συχνές αλλαγές στα συστήματα υπολογισμού clawback & rebate). Εξαιρετικά αργή ενσωμάτωση της καινοτομίας - των ψηφιακών υπηρεσιών υγείας και των καινοτόμων φαρμάκων. Εξορθολογισμός-διαφάνεια στις ιατροφαρμακευτικές δαπάνες του ασφαλιστικού: Εφαρμογή ηλεκτρονικού συστήματος συνταγογράφησης φαρμάκων σε όλο το φάσμα της υγειονομικής περίθαλψης των ταμείων κοινωνικής ασφάλισης. Έλλειψη διαφάνειας των λειτουργιών του συστήματος, γενικό χαρακτηριστικό των έντονα γραφειοκρατικών διαδικασιών του ελληνικού δημόσιου τομέα. Αποκλεισμός από το σύστημα υγείας ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων (π.χ. ανασφάλιστων και μακροχρόνια ανέργων).

E

Eιδικά για το κοινωνικοασφαλιστικό και το σύστημα υγείας προτείνει να υπάρξει μαθητεία στο Σουηδικό μοντέλο, καθώς το χαρακτηρίζει ως βέλτιστο. Αναφέρει χαρακτηριστικά ότι το 1998 η Σουηδία αναδιάρθρωσε το σύστημα ασφάλισης και ανέπτυξε ένα υγιές, σταθερό και, σε πολύ μεγάλο βαθμό, ανταποδοτικό ασφαλιστικό σύστημα. Παραπέμπει, δε, στη μεικτή συνεισφορά των εργαζομένων-εργοδοτών, που θεσπίστηκε στο 18,5% των αποδοχών των εργαζομένων, από το οποίο το 16% είναι ανταποδοτικό (payas-you-go) και το 2,5% κατατίθεται σε προ-κεφαλαιοποιητικό συνταξιοδοτικό ταμείο (prefunded pension), αναβαθμί-

 19

ζοντας με αυτό τον τρόπο τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος. Επίσης, η Σουηδία εφάρμοσε μια καινοτόμο προσέγγιση στους ατομικούς λογαριασμούς. Η κυβέρνηση διαπραγματεύεται τις αμοιβές με ιδιωτικά αμοιβαία κεφάλαια στα οποία θα επενδυθούν οι συνεισφορές, αλλά οι εργαζόμενοι έχουν την ελευθερία να επιλέξουν ποιο αμοιβαίο κεφάλαιο προτιμούν να επενδύσουν τα χρήματα τους. Έτσι, όλες οι συνεισφορές θα επενδύονται από την κυβέρνηση, ώστε να έχει μεγαλύτερη διαπραγματευτική ισχύ και να εξασφαλίζει οικονομίες κλίμακας, μειώνοντας το διοικητικό κόστος και άλλα σχετικά στοιχεία κόστους. Ταυτόχρονα, οι ασφαλισμένοι μπορούν να αλλάξουν αμοιβαίο κεφάλαιο όποτε θελήσουν, με την προϋπόθεση ότι θα επωμιστούν οι ίδιοι το κόστος. Τροφή για σκέψη τώρα που οι κάλπες μετρήθηκαν....

Οι τακτικές, τα σχέδια μεταρρύθμισης και οι καινοτομίες που θα επηρεάσουν την πορεία της Ελλάδας το επόμενο διάστημα

T

Τα αποτελέσματα των ευρωπαϊκών εκλογών, υπό τη σκιά της ενίσχυσης των ευρωφοβικών κομμάτων στη νέα Ευρωβουλή, αποτίμησαν το βράδυ της Τρίτης, 27.05 στις Βρυξέλλες, οι ευρωπαίοι ηγέτες, κατά τη διάρκεια ενός άτυπου δείπνου. Προσερχόμενος στην άτυπη σύνοδο κορυφής, ο έλληνας πρωθυπουργός, κ. Αντώνης Σαμαράς, τόνισε ότι «προκειμένου να μεταρρυθμίσουμε την Ευρώπη, χρειαζόμαστε ανταγωνιστικότητα, δημιουργία θέσεων απασχόλησης, που είναι το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα και βεβαίως αλληλεγγύη μεταξύ όλων των χωρών-μελών».

Αντώνης Σαμαράς:

«Ο στόχος της Ευρώπης, με μια λέξη, είναι Ανάπτυξη»  20

«Είμαι ικανοποιημένος για το γεγονός ότι το Ε.Λ.Κ., που νίκησε στις εκλογές, θα ηγηθεί αυτής της διαδικασίας στα επόμενα πέντε χρόνια και θα εργαστεί εποικοδομητικά για την επίτευξη αυτού του στόχου», τόνισε ο πρωθυπουργός, ο οποίος υπογράμμισε ότι «ο στόχος, με μια λέξη, είναι Ανάπτυξη». Η επικράτηση της ακροδεξιάς στη Γαλλία δεν αποτελεί πρόβλημα μόνο για τη χώρα, αλλά για την Ευρώπη συνολικά, δήλωσε από την πλευρά του ο Πρόεδρος της Γαλλίας, Φρανσουά Ολάντ, ο οποίος επέμεινε ότι πρέπει να υπάρξει στροφή προς την ανάπτυξη και την απασχόληση. Σύμφωνα με τον γάλλο πρόεδρο, είναι επείγουσα η ανάγκη να προσδιορι-

| ΠΟΛΙΤΙΚΗ |

στεί ξανά η ευρωπαϊκή οικοδόμηση με επίλυση των προβλημάτων της ανεργίας.

H

«Η Ευρώπη πρέπει να ακούσει τι συνέβη στη Γαλλία» , είπε και προειδοποίησε ότι αν δεν αναληφθούν άμεσα πρωτοβουλίες που να απαντούν στις προσδοκίες των πολιτών, θα υπάρξουν νέα εκλογικά αποτελέσματα στη Γαλλία και αλλού κατά της Ευρώπης. «Είμαι Ευρωπαίος και θέλω να αλλάξει η Ευρώπη», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Φ. Ολάντ, ο οποίος υποστήριξε ακόμη ότι χωρίς τη Γαλλία η Ευρώπη δεν μπορεί να προχωρήσει. Ο γάλλος πρόεδρος τόνισε ακόμη ότι στη Σύνοδο θα προβάλει με απαιτητικό τρόπο το αίτημά του για αλλαγή κατεύθυνσης της Ευρώπης. Ωστόσο, η καγκελάριος της Γερμανίας, Άγκελα Μέρκελ, επέμεινε στην άποψή της ότι η επιστροφή στην ανάπτυξη προϋποθέτει τόνωση της ανταγωνιστικότητας. Η ίδια χαιρέτισε τη νίκη του Ε.Λ.Κ. στις ευρωεκλογές.

«Η Ευρώπη θα πρέπει να αλλάξει και να επικεντρωθεί στα ουσιώδη, την ανάπτυξη και τις θέσεις εργασίες και όχι να προσπαθεί να κάνει όλο και περισσότερα», δήλωσε ο βρετανός πρωθυπουργός, Ντέιβιντ Κάμερον. «Οι Βρυξέλλες θα πρέπει μην να είναι υπέρμετρα μεγάλες και να μην παρεμβαίνουν σε υπερβολικό βαθμό», τόνισε και προσέθεσε ότι η σκυτάλη θα πρέπει να περάσει στα κυρίαρχα κράτη-μέλη με περιορισμένο τον ρόλο της Ευρώπης στα απολύτως απαραίτητα. Σύμφωνα με τον βρετανό πρωθυπουργό, έμφαση θα

πρέπει να δοθεί στην ανταγωνιστικότητα και την ευελιξία.

Το δείπνο και οι διεργασίες για τοΝ διάδοχο του Μπαρόζο Το άτυπο δείπνο, το βράδυ της Τρίτης, ξεκίνησε μετά τις συνεδριάσεις του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και των Σοσιαλιστών. Όπως είχε επισημάνει στην καθιερωμένη, προ των Συνόδων Κορυφής, επιστολή του προς τους 28 ηγέτες ο Πρόεδρος της Ε.Ε., Χέρμαν Φαν Ρoμπάι, η συζήτηση κατά τη διάρκεια του δείπνου θα επικεντρωνόταν στον διορισμό του νέου προσώπου για την Προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ωστόσο, στην ίδια επιστολή ο Χ. Ρομπάι τονίζει ότι «είναι πολύ νωρίς για να αποφασιστούν ονόματα». Η διάσκεψη των Προέδρων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έδωσε την πρώτη διερευνητική εντολή στον υποψήφιο του Ε.Λ.Κ., Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, προκειμένου να επιχειρήσει να συγκεντρώσει την απαιτούμενη πλειοψηφία για την εκλογή του. Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών ανέδειξε ως πρώτη δύναμη στη νέα Ευρωβουλή το Ε.Λ.Κ. με 213 έδρες, αλλά με απώλεια 60 εδρών. Δεύτερη ομάδα είναι οι Σοσιαλιστές, με 190 έδρες και απώλεια 6 εδρών. Οι Φιλελεύθεροι συγκεντρώνουν 64 έδρες (19 λιγότερες) και οι Πράσινοι 53 (4 λιγότερες). Παρά τις απώλειες σε έδρες, οι φιλοευρωπαϊκές ομάδες συγκεντρώνουν ισχυρή πλειοψηφία (520 έδρες) στη νέα Ευρωβουλή, ικανή για την ανάδειξη του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ωστόσο οι Σοσιαλιστές

 21

Για ανταγωνιστικότητα, δημιουργία θέσεων απασχόλησης και αλληλεγγύη μεταξύ όλων των χωρών μελών έκανε λόγο ο πρωθυπουργός στην άτυπη σύνοδο κορυφής

υπογραμμίζουν ότι οι πολίτες με την ψήφο τους έστειλαν μήνυμα ότι η Ευρώπη πρέπει να αλλάξει.

Α

Αυτό επεσήμανε, μιλώντας στους δημοσιογράφους, ο Πρόεδρος των Σοσιαλιστών, Χάνες Σβόμποντα. «Το Ε.Λ.Κ. ε ί ν α ι π ρ ώ τ ο κ ό μ μ α . Α ν αγνωρίζουμε το δικαίωμά του Ζ.-Κ. Γιούνκερ να ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις, αλλά συνειδητοποιεί ότι οι πολίτες ψήφισαν αλλαγή; Το Ε.Λ.Κ. έχασε 25%», δήλωσε ο Πρόεδρος των Σοσιαλιστών. Η γερμανίδα καγκελάριος, Άγκελα Μέρκελ, επανέλαβε την Τρίτη ότι ο πρώην πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, είναι ο υποψήφιος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όμως αναγνώρισε ότι κανένας πολιτικός σχηματισμός δεν διαθέτει πλειοψηφία στο ευρωκοινοβούλιο. Μιλώντας στους δημοσιογράφους, προσερχόμενη στη σύνοδο κορυφής, η Μέρκελ είπε ότι θα

| ΠΟΛΙΤΙΚΗ |

Η επόμενη μέρα για την Ευρώπη – Τι βλέπουν Μέρκελ, Κάμερον, ΡόμπαΪ, Ολάντ, Σβόμποντα πρέπει να γίνουν διαπραγματεύσεις και να υπάρξει συμβιβασμός.

«Γνωρίζουμε ότι κανείς από τους πολιτικούς σχηματισμούς δεν διαθέτει από μόνος του την πλειοψηφία, οπότε θα τεθεί ζήτημα να βρεθούν ευρύτερες πλειοψηφίες και τώρα θα θέσουμε τις παραμέτρους για τη διαδικασία αυτή», όπως σημείωσε. Η ίδια δεν αναφέρθηκε στην αντίθεση της Βρετανίας ή άλλων χωρών στην υποψηφιότητα του Γιούνκερ. Ο γάλλος Πρόεδρος, Φρανσουά Ολάντ, αποδυναμωμένος από τη νίκη του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου στις ευρωεκλογές με 24,5%, δήλωσε τη Δευτέρα στη γαλλική Τηλεόραση ότι η Ευρώπη έχει γίνει «δυσνόητη και απόμακρη» για τους πολίτες και ότι «πρέπει να περιοριστεί μόνο εκεί όπου είναι απαραίτητη».

Α

Από την πλευρά του, ο ιταλός πρωθυπουργός, Ματέο Ρέντζι, ο οποίος εμφανίζεται ενισχυμένος μετά τα ιστορικά υψηλά αποτελέσματα που έφερε στο κόμμα της κεντροαριστεράς στην Ιταλία, τονίζει ότι η Ευρώπη πρέ-

πει να στραφεί προς την ανάπτυξη. Εξάλλου, ο βρετανός πρωθυπουργός, Ντέιβιντ Κάμερον, είναι ο μόνος, έως τώρα, που έχει εκφράσει ανοιχτά την αντίθεσή του ως προς την υποψηφιότητα του Ζ. Κ. Γιούνκερ. «Δεν θα πέσω στα γόνατα σε κανέναν ηγέτη», απάντησε τη Δευτέρα μετά τις εκλογές ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ερωτηθείς σχετικά, και προσέθεσε ότι «το Ε.Λ.Κ. είναι το πρώτο κόμμα». Ενόψει της συνάντησης των ηγετών, ο Ντ. Κάμερον είχε το βράδυ της Δευτέρας, τηλεφωνική συνομιλία με τη γερμανίδα Καγκελάριο, τη λιθουανή Πρόεδρο Ντάλια Γκριμπουσκάιτε, τον ούγγρο πρωθυπουργό Βικτόρ Ορμπάν, τον σουηδό πρωθυπουργό Φρέντρικ Ράινφιλντ, την πρωθυπουργό της Σλοβενίας Μπράτουσεκ και τον ιρλανδό πρωθυπουργό Έ ντα Κένι. Ο βρετανός πρωθυπουργός άφησε να εννοηθεί ότι η διαπραγμάτευση για τον διάδοχο του Ζ. Μπαρόζο θα είναι δύσκολη, κάνοντας λόγο για «μήνες» διαβουλεύσεων. Οι ζυμώσεις για την ανάδειξη του Προέδρου της Επιτροπής ξεκίνησαν τη Δευτέρα, αλλά θα διαρκέσουν καθ’ όλη τη διάρκεια του Ιουνίου. Η Σύνοδος Κορυφής της 26ης και 27ης Ιουνίου θα προτείνει στην νέα Ευρωβουλή το διάδοχο του Ζ. Μπαρόζο, ενώ στις αρχές Ιουλίου το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλείται να τον εκλέξει. Βάσει της ισχύουσας Συνθήκης της Λισαβόνας, για πρώτη φορά, οι ευρωπαίοι ηγέτες θα προτείνουν το πρόσωπο για την Προεδρία της Ευρωπαϊκής

 22

Επιτροπής, λαμβάνοντας υπόψη το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών. Αυτή η πρόβλεψη της Συνθήκης επιδέχεται πολλών ερμηνειών, και έτσι κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «να βγάλει λαγό», να προτείνει, δηλαδή, έναν τρίτο υποψήφιο, πέραν αυτών των πολιτικών ομάδων.

Δ

Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι ο Πρόεδρος της Ε.Ε., Χ. Φ. Ρομπάι και η γερμανίδα Καγκελάριος τονίζουν, με κάθε ευκαιρία, ότι βάσει της Συνθήκης, ο υποψήφιος για την Προεδρία της Επιτροπής θα πρέπει να συγκεντρώνει την απόλυτη πλειοψηφία της Ευρωβουλής (376 ψήφους), αλλά και την ευρεία πλειοψηφία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Τα ονόματα των «τρίτων» υποψηφίων που κυκλοφορούν στους διαδρόμους των Βρυξελλών είναι αυτό της επικεφαλής του Δ.Ν.Τ., Κριστίν Λαγκάρντ, του πρώην Προέδρου του Π.Ο.Ε., Πασκάλ Λαμί και της πρωθυπουργού της Δανίας, Χέλε ΘόρνινγκΣμιντ.

«Ο Γιούνκερ και ο Σουλτς πρέπει να τα βρουν, αν δεν θέλουν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να βγάλει έναν λαγό για να διαδεχθεί τον Μπαρόζο», σχολιάζουν διπλωμάτες, σημειώνοντας παράλληλα ότι η συμμαχία του Ε.Λ.Κ. με τους Σοσιαλιστές είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την εκλογή του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από την νέα Ευρωβουλή.

οδηγός πόλης & καλής ζωής

Μπες στο... παιχνίδι και κέρδισε δωρεάν προσκλήσεις για Θέατρα, Συναυλίες, Σινεμά, Φεστιβάλ, Νυχτερινά Κέντρα, Εστιατόρια, Ταξίδια και πολλά άλλα!

U YO art - culture - urban life Κριτικές ταινιών και παραστάσεων, αποκλειστικές συνεντεύξεις, showbiz news και το πιο ενημερωτικό ευρετήριο διασκέδασης για την Αθήνα! www.monopoli.gr

| αρθρο |

ΔΗΜΟΣΙΟσ ΤΟΜΕΑΣ

Νέα δυναμική στή Δημόσια Διοίκηση Του Γιάννου Γραμματίδη*

Οι δημόσιοι υπάλληλοι στην Ελλάδα έχουν βρεθεί στο επίκεντρο επαναλαμβανόμενων κατηγοριών, επιθέσεων, μειωτικών κριτικών και ανάλογων εκδηλώσεων. Συχνά φωτογραφίζονται ως οκνηροί, αναποτελεσματικοί και με πτωχή εκπαίδευση…

H

Η ανάπτυξη μιας Οικονομίας είναι προϊόν σειράς παραγόντων, ανάμεσα στους οποίους η δομή της δημόσιας Διοίκησης, το νομοθετικό πλαίσιο που ρυθμίζει την επιχειρηματική δραστηριότητα και η απονομή της δικαιοσύνης. Ο βαθμός ανάπτυξης, συνεπώς, καθορίζεται από το ποιοτικό επίπεδο αυτών των παραγόντων, από τον βαθμό σύνδεσης και συντονισμού μεταξύ τους και τέλος από τον βαθμό συντονισμού και υγιούς συνεργασίας τους με την επιχειρηματικότητα. Τα σύγχρονα δημοκρατικά κράτη προσπαθούν να βελτιώνουν το μοντέλο της οικονομικής τους ανάπτυξης μέσα από βελτιωτικές παρεμβάσεις στους παράγοντες αυτούς. Δεν είναι τυχαίο ότι οι πιο αξιόπιστοι δείκτες μέτρησης της ανταγωνιστικότητας των Οικονομιών, όπως εκείνος της Παγκόσμιας Τράπεζας, λαμβάνουν ως βάση τις επιδόσεις των κρατών ως προς την απλοποίηση των δημόσιων διαδικασιών και την απονομή της δικαιοσύνης. Η Ελλάδα βρίσκεται για πολλά χρόνια σταθερά στις χαμη-

 25

λότερες θέσεις της παγκόσμιας κλίμακας αυτών των μετρήσεων. Η οικονομική κρίση στη χώρα μας ανέδειξε τα χρονίζοντα προβλήματα του παρόντος αναπτυξιακού προτύπου της ελληνικής Οικονομίας, που περιλαμβάνουν –μεταξύ άλλων– τη χαμηλή ανταγωνιστικότητα, τον μεγάλο και βαθύ δημόσιο τομέα και την αναποτελεσματική λειτουργία του, και την εξάρτηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας από το κράτος. Μέσα στα πλαίσια αυτά διαμορφώθηκαν οι δομές του δημόσιου τομέα κατά τρόπο λαβυρινθώδη και ανορθολογικό ενώ οι δημόσιες υπηρεσίες στελεχώθηκαν με μεθόδους πολιτικού φαβοριτισμού πού δεν ελάμβαναν υπόψη ούτε τα προσόντα των προσλαμβανομένων ούτε τις ανάγκες των υπηρεσιών που έπρεπε αυτοί να στελεχώσουν. Παράλληλα, μια σημαντική μάζα δημόσιων λειτουργών υψηλής ποιότητας και προσόντων είτε εξαναγκαζόταν να βρίσκεται στο περιθώριο της δημόσιας λειτουργίας –ελλείψει πολιτικής στήριξης– είτε δεν συναντούσε το κίνη-

Θα πρέπει να επανεξεταστεί το θέμα των αποδοχών του δημόσιου προσωπικού, ώστε να εξαλειφθούν τα φαινόμενα διαφθοράς

τρο και την αναγνώριση ώστε ν’ αναλάβει βελτιωτικές πρωτοβουλίες για την οργάνωσης της δημόσιας υπηρεσίας και της συναλλαγής της με το κοινωνικό σύνολο. Έ τσι, η χαμηλή ποιότητα των παρεχόμενων στο κοινωνικό σύνολο δημόσιων υπηρεσιών, σε συνδυασμό με την ανορθολογική οργάνωση και στελέχωση του δημόσιου τομέα, συνετέλεσαν ουσιωδώς στην αναπτυξιακή υστέρηση της χώρας και κατ’ επέκταση στον βαθμό της σημερινής οικονομικής κρίσης. Σήμερα θα πρέπει να υπάρξει επαναπροσδιορισμός της έννοιας και του ρόλου του κράτους και του δημόσιου τομέα, γενικότερα. Η Οικονομία πρέπει να κινηθεί μακριά από το κρατικίστικο παρελθόν. Χρειάζεται να ξαναβρούμε την ισορροπία που προάγει την ευημερία, προβλέπει την εποπτεία της επιχειρηματικότητας αποτελεσματικά χωρίς να της προκαλεί ασφυξία και δημιουργεί –αντί να αποθαρρύνει– ευκαιρίες επιχειρηματικότητας. Ας μη ξεχνάμε ότι το ίδιο το κράτος στις δεκαετίες του ’70 και του ’80 δεν κατάφερε να ελέγξει την αδηφάγο γραφειοκρατία και τα πελατειακά δίκτυα που το πολιτικό σύστημα δημιούργησε και οδήγησε πολλές δημόσιες και χιλιάδες ιδιωτικές επιχειρήσεις σε κατάρρευση. Στα πλαίσια αυτά, πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε την έννοια και τον ρόλο του κράτους. Και το ερώτημα δεν πρέπει να είναι «μικρός ή μεγάλος δημόσιος τομέας», αλλά «αποτελεσματικός ή μη αποτελεσματικός δημόσιος τομέας», με γνώμονα το πώς θα ενισχυθεί η ανάπτυξη και μαζί μ’ αυτήν η κοινωνική ευημερία. Μόνη λύση και διέξοδος είναι η υιοθέτηση ενός νέου και πειστικού προγράμματος μεταρρυθμίσεων και η συνεπής και άμεση εφαρμογή του. Οφείλουμε να εντάξουμε τις απαιτούμενες διαρθρωτικές και δομικές αλλαγές σ’ ένα πρόγραμμα ανόρθωσης της Οικονομίας, δεκαετούς διάρκειας. Και για να πραγματοποιηθούν οι μεταβολές αυτές, πρέπει

 26

ν’ αλλάξουν πολλά στα όρια και τις σχέσεις κράτους και Αγοράς, δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Αυτό μπορεί να γίνει με βελτίωση της ποιότητας στη δημόσια Διοίκηση και του υπάρχοντος δημόσιου προσωπικού μέσα από την εισαγωγή στον δημόσιο τομέα νέων αρχών, κανόνων και συστημάτων διακυβέρνησης, με την αποκοπή του «ομφάλιου λώρου» μεταξύ των πολιτικών κομμάτων και της δημόσιας Διοίκησης και με προσέλκυση διευθυντικών στελεχών από την ιδιωτική Αγορά με «κλειστές» συμβάσεις, ιδιαίτερα σε τομείς αιχμής όπως η Έρευνα και Ανάπτυξη, η Υγεία, οι νέες τεχνολογίες κ.λπ. Οι αμοιβές των στελεχών αυτών θα πρέπει να καθορίζονται βάσει σχετικών πρακτικών στον ιδιωτικό τομέα, ώστε να παρεμποδίζονται φαινόμενα διαφθοράς και απιστίας. Για τους ίδιους λόγους θα πρέπει να επανεξεταστεί και το θέμα των αποδοχών του δημόσιου προσωπικού, ώστε και τα φαινόμενα να εξαλειφθούν και η παροχή της δημόσιας υπηρεσίας να γίνεται περισσότερο ποιοτική και αποτελεσματική. Είναι περίεργο ότι ξεκινάμε σήμερα από την κινητικότητα (πού υπαγορεύεται από δημοσιονομικής φύσεως ανάγκες) και όχι από την ορθολογικότερη οργάνωση του δημόσιου τομέα, οργάνωση που θα υπαγορεύσει μετά και τους κανόνες της κινητικότητας. Βάζουμε δηλαδή το κάρο μπροστά από το άλογο. Οι δημόσιοι υπάλληλοι παίζουν έναν από τους σημαντικότερους ρόλους στη λειτουργία της κοινωνίας και της Οικονομίας. Σύμφωνα με το άρθρο 103 παρ. 1 του Συντάγματος, «οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι εκτελεστές της θέλησης του κράτους και υπηρετούν τον λαό. Οφείλουν πίστη στο Σύνταγμα και αφοσίωση στην Πατρίδα». Η υποστήριξη, συνεπώς, προς τον πολίτη και τον επιχειρηματία και η εξυπηρέτησή τους με υψηλούς ποιοτικούς όρους πρέπει ν’ αποτελούν τους μείζονες αντι-

O

| αρθρο |

κειμενικούς στόχους της σύγχρονης δημόσιας διοίκησης. Οι δημόσιοι υπάλληλοι στην Ελλάδα έχουν βρεθεί στο επίκεντρο επαναλαμβανόμενων κατηγοριών, επιθέσεων, μειωτικών κριτικών και ανάλογων εκδηλώσεων. Συχνά «φωτογραφίζονται» ως οκνηροί, αναποτελεσματικοί και με πτωχή εκπαίδευση. Οι μισθοί τους υποφέρουν, ως αποτέλεσμα των δημοσιονομικών ανισορροπιών και της ανάγκης για ορθολογική χρήση των εθνικών πόρων. Τέλος, η ίδια η χώρα κατασυκοφαντείται διεθνώς για έλλειψη διαφάνειας στην άσκηση δημόσιας υπηρεσίας και για παραγωγή διαφθοράς. Ενδεικτικά αναφέρεται η υποβαθμισμένη θέση της χώρας στην παγκόσμια κατάταξη, ως προς τους δείκτες διαφθοράς. Σήμερα έχουμε μια μοναδική ευκαιρία να ενσταλάξουμε μια νέα αίσθηση περηφάνιας στην παροχή υπηρεσιών στις οποίες βασίζονται οι πολίτες. Υπάρχει επίσης μια ευκαιρία να αναβαθμιστεί η θέση, το γόητρο και η απόδοση όλων των δημόσιων υπαλλήλων, ώστε να μπορούν να επιτελούν το έργο τους με ακεραιότητα, περηφάνια και με την αίσθηση της πραγματικής ικανοποίησης, κερδίζοντας τόσο τον σεβασμό όσο και την αναγνώριση που τους αξίζει. Σε αντάλλαγμα, οι πολίτες αναμφίβολα θα λαμβάνουν βελτιωμένες υπηρεσίες, θα είναι πολύ πιο ανοιχτοί στις σχέσεις τους με το κράτος και θα έχουν κίνητρο να συμμετέχουν στις υποθέσεις του κράτους ως ισότιμοι εταίροι. Η ανάγκη για έναν κοινό Κώδικα Δεοντολογίας είναι κεντρικός άξονας για τη δημιουργία αμοιβαίας κατανόησης, κατάλληλων συμπεριφορών απ’ όλους τους πολίτες κι ενός κοινά αναγνωρισμένου επιπέδου ανάμεσα σε όλους τους δημόσιους λειτουργούς, από τον πρωθυπουργό και κάτω. Για έναν Κώδικα Δεοντολογίας με τις αρχές του οποίου θα συμμορφώνεται και θα συντάσσεται κάθε δημόσιος υπάλληλος και κάθε κυβερνητικό στέλεχος και που θα είναι

απόλυτα κατανοητός από κάθε πολίτη, ώστε να δημιουργείται μια υγιής όσο και παραγωγική ανταλλαγή, βασισμένη στον σεβασμό, την ακεραιότητα και στην αρχή του δημόσιου καθήκοντος. Το Ινστιτούτο Οικονομικής Πολιτικής και Δημόσιας Διακυβέρνησης ήδη εργάζεται προς την κατεύθυνση της δημιουργίας ενός τέτοιου Κώδικα Δεοντολογίας, για να τον προτείνει στην ελληνική κυβέρνηση και στα κόμματα. Η αντιμετώπιση των αναπτυξιακών προβλημάτων της χώρας μας προϋποθέτει συναίνεση, συνέχεια και συνέπεια. Απαιτείται δέσμευση ότι οι δράσεις στις οποίες έχει καταλήξει οποιαδήποτε κυβέρνηση, μετά την απαραίτητη κοινωνική και πολιτική συναίνεση, θα μπουν σε τροχιά υλοποίησης. Το πρόβλημα δεν είναι αμιγώς οικονομικό, έχει κοινωνικό περιεχόμενο και είναι πολιτικό ως προς την εφαρμογή του. Σήμερα παρατηρείται βαθιά κρίση εμπιστοσύνης στους θεσμούς, γενικότερα, στην πολιτική, ειδικότερα, καθώς και στη δυνατότητα υλοποίησης των σοβαρών τομών που απαιτούνται προκειμένου να εισέλθει η χώρα σε νέα φάση οικονομικής ανάπτυξης, μετά το πέρας της τρέχουσας, επώδυνης οικονομικής κρίσης. Είναι αναγκαία η αποκατάσταση εμπιστοσύνης σε βασικές αξίες της δημοκρατίας μας: στη δικαιοσύνη, την εντιμότητα, τη διαφάνεια, την αλληλεγγύη, την ασφάλεια, την αξιοκρατία και τη φερεγγυότητα. Γι’ αυτό τον λόγο, μια νέα αναπτυξιακή τροχιά και πορεία δεν είναι απλώς και μόνο θέμα μεταρρυθμιστικών προτάσεων. Είναι και θέμα αλλαγής της εθνικής μας νοοτροπίας και πρέπει ν’ αρχίσουμε να δουλεύουμε πάνω σε «λευκή κόλλα». Όπως είπε ο Andre Gide: «Όλα έχουν ειπωθεί, μα αφού κανείς δεν ακούει, πρέπει να ξεκινήσουμε από την αρχή».

H

*Ο κύριος Γιάννος Γραμματίδης είναι δικηγόρος.

 27

Είναι αναγκαία η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης σε βασικές αξίες της δημοκρατίας μας όπως: δικαιοσύνη, εντιμότητα, διαφάνεια, αλληλεγγύη, ασφάλεια, αξιοκρατία και φερεγγυότητα

 28

K

Και μπορεί, όπως τονίζουν παράγοντες, οι ελληνικές εταιρείες ιχθυοκαλλιέργειας να ασφυκτιούν από τις πιέσεις των τραπεζών να προχωρήσουν μέσω αναδιάρθρωσης στη μετοχοποίηση των δανειακών τους υποχρεώσεων, αφού ο κλάδος ακούγεται ότι είναι φορτωμένος με δάνεια 800 εκατ. ευρώ, όμως δεν είναι το μοναδικό αγκάθι που αντιμετωπίζουν.

| επιχειρησεισ |

6+1 αγκάθια για τον κλάδο της ιχθυοκαλλιέργειασ Όχι ένα, ούτε δύο, αλλά πολλά είναι τα αγκάθια που «τρυπούν» τον κλάδο της ιχθυοκαλλιέργειας, ο οποίος–κατά γενική ομολογία– περνά τη χειρότερη κρίση στην ιστορία του. Της Δέσποινας Καραγιαννοπούλου

 29

Υπάρχει ένα άλλο, που είναι ακόμη μεγαλύτερο και ονομάζεται «κράτος». Πάντως, όσον αφορά στο αλισβερίσι που έχει ξεκινήσει με τις τράπεζες –και συγκεκριμένα για το αντίτιμο που θέλουν τα πιστωτικά ιδρύματα προκειμένου ν’ ανοίξουν τις στρόφιγγες για ζεστό χρήμα– οι πληροφορίες μας είναι ότι θα βρεθεί η χρυσή τομή εντός του προσεχούς τριμήνου, καθώς πλέον τα όρια έχουν στενέψει επικίνδυνα, όπως πια αναγνωρίζουν τα συμβαλλόμενα μέρη. Όσον αφορά στα προβλήματα που έχουν να αντιμετωπίσουν από το κράτος, αυτά λένε ότι είναι πολλά και απαιτούν άμεσα λύση, προκειμένου ο κλάδος να βγει από το τέλμα στο οποίο έχει περιέλθει την τελευταία τριετία.

1) Παρά τις κυβερνητικές εξαγγελίες για απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης, επιχειρηματίες του κλάδου καταγγέλλουν ότι η έκδοση αδείας εξακολουθεί να απαιτεί το λιγότερο μία διετία, όταν στη Νορβηγία θέλει το πολύ ένα εξάμηνο και ακόμη λιγότερο στη Τουρκία. Το γεγονός αυτό, όπως λένε, παγώνει τα όποια επεν-

Η ελληνική παραγωγή έχει συρρικνωθεί την τελευταία τριετία κατά 10%. Αιτία, η αδυναμία χρηματοδότησης της παραγωγής και το θεσμικό πλαίσιο που δεν ευνοεί την ανάπτυξη

δυτικά σχέδια από τους υπάρχοντες παίκτες της Αγοράς ενώ από την άλλη λειτουργεί αποκαρδιωτικά για όσους νέους επιχειρηματίες θέλουν να επενδύσουν στον κλάδο.

2) Η ελληνική πολιτεία, σε συνεργασία με την Κοινότητα, πρέπει να διεκδικήσει ίσους όρους ανταγωνισμού για όλους τους παίκτες της Αγοράς. Οι ευρωπαίοι παραγωγοί –μεταξύ των οποίων και οι Έ λληνες– τηρούν πολύ υψηλές προδιαγραφές σε όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας, που αυξάνουν το κόστος παραγωγής. Ωστόσο, ο βασικότερος ανταγωνιστής, η Τουρκία, δεν πληροί τους αντίστοιχους όρους στην παραγωγή, αλλά δεν έχει καμία επίπτωση ή περιορισμό για την εξαγωγή των προϊόντων αυτών στην Αγορά της Ε.Ε.

3) Η ελληνική υδατοκαλλιέργεια μέσα σε 30 χρόνια έφτασε να αντιπροσωπεύει το 50% της παγκόσμιας παραγωγής τσιπούρας και λαβρακίου, αξιοποιώντας το συγκριτικό πλεονέκτημα που κατέχει στον κλάδο. Η παγκόσμια αυτή καταξίωση επετεύχθη από την επιχειρηματικότητα των ελλήνων παραγωγών, χωρίς καμία εθνική στρατηγική ανάπτυξης. Όπως υποστηρίζεται, δεν υπήρξε ποτέ και ούτε υπάρχει πλάνο προώθησης της ελληνικής παραγωγής στο εξωτερικό, το οποίο θα μπορούσε, με «σημαία» του και μόνο την ποιότητα του προϊόντος, να καταστήσει την ελληνική παραγωγή ανταγωνιστική και συνάμα ευρέως γνωστή στους καταναλωτές του κόσμου. Αυτή η ανύπαρκτη κρατική υποστήριξη είναι σήμερα καταστροφική, διότι οι εισαγωγές προϊόντων υδατοκαλλιέργειας από τρίτες χώρες έχουν κατακλύσει τις Αγορές και τα ελληνικά προϊόντα εκτοπίζονται από άλλα χαμηλότερου κόστους. Είναι γεγονός ότι ενώ η κατανάλωση ιχθυηρών σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο αυξάνεται χρόνο με τον χρόνο, τα μερίδια Αγοράς των ελληνικών προϊόντων συρρικνώνονται. Μόνο το 2013 η Ελ-

 30

λάδα, σε συνθήκες αυξανόμενης ζήτησης, απώλεσε 10% μερίδια από τις κύριες Αγορές της.

4)Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τροφίμων, εκτιμάται ότι το 2030 το έλλειμμα σε αλιευτικά προϊόντα θα είναι 29 εκατ. τόνοι. Το έλλειμμα αυτό δεν μπορεί να καλυφθεί από την αλιεία, αλλά από την αύξηση της παραγωγής υδατοκαλλιέργειας. Τα ερωτήματα, λοιπόν, από επιχειρηματίες του κλάδου είναι ποιο ποσοστό από αυτό το έλλειμμα μπορεί να καλύψει η ελληνική υδατοκαλλιέργεια, ποια τα οφέλη για την ελληνική Οικονομία και τι σκοπεύει να κάνει η πολιτεία για να επιτύχει τον στόχο αυτό.

ΑΝΑΜΕΝΕΤΑΙ ΑΥΞΗΣΗ Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Πλατφόρμα έρευνας και καινοτομίας για την ιχθυοκαλλιέργεια, η ευρωπαϊκή παραγωγή συνολικά αναμένεται να αυξηθεί μέχρι το 2030 κατά μέσο όρο με 3,1% ετησίως και θα παράγει 4,5 εκατ. τόνους ψαριών αξίας περίπου 14 δισ. ευρώ ενώ θα απασχολεί πάνω από 150.000 άτομα. Συγκεκριμένα για τα μεσογειακά είδη (π.χ. τσιπούρα και λαβράκι), προβλέπεται ετήσια αύξηση το λιγότερο 4%, η οποία θα δώσει 305.000 τόνους παραγωγής επιπλέον, αξίας 1,5 δισ. ευρώ. Για τον σκοπό αυτό θα χρειαστούν μόλις 2.000 εκτάρια στη θάλασσα και θα δημιουργηθούν περίπου 10.000 θέσεις εργασίας. Αναλογικά για την Ελλάδα, αυτό σημαίνει ότι μέχρι το 2030 θα πρέπει να έχει υπερδιπλασιάσει την παραγωγής της. Ποσοτικά μιλάμε, λοιπόν, για περίπου 270.000 τόνους παραγωγής, αξίας 1,5 δισ. ευρώ. Ο όγκος εξαγωγών εκτιμάται στους 180.000 τόνους και η αξία τους 1,2 δισ. ευρώ. Αναμένεται να δημιουργηθούν έως και 4.000 νέες θέσεις εργασίας.

5) Ολοκλήρωση του χωροταξικού σχεδιασμού. Για τη χωροθέτηση μονάδων θαλάσσιων υδατοκαλλιεργειών εφαρμόζονται οι διατάξεις του Ν.4014/2011 και η κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθείσα απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. με

| διεθνη | | | επιχειρησεισ

αριθμό 1958/2012 (ΦΕΚ 21Α/13-1-2012). Επίσης, ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 10 του Ν.2742/1999, με το οποίο αντικαταστάθηκε το άρθρο 24 του Ν.1650/1986, το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Υδατοκαλλιέργειες ΚΥΑ 31722/4-112011 (ΦΕΚ 2505Β/4-11-2011) και η απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. με αριθμό Η.Π. 17239/2002 σχετικά με τη χωροθέτηση Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (Π.Ο.Α.Υ.). Όμως η απουσία σύνδεσης μεταξύ υπερκείμενου και υποκείμενων χωροταξικών σχεδίων επηρεάζουν αρνητικά τις προοπτικές ανάπτυξης του κλάδου. Προσπάθειες ρύθμισης θεμάτων χωροθέτησης μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας μέσω της προώθησης των Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (Π.Ο.Α.Υ.) και εφαρμογής του ΕΠΧΣΑΑΥ έχουν τελματώσει. Η χωροθέτηση αυτή καθυστερεί εδώ και δυόμισι χρόνια, με αποτέλεσμα να παρεμποδίζεται ουσιαστικά η αναδιοργάνωση του κλάδου. Το γεγονός ευνοεί τον ανταγωνισμό, ιδιαίτερα τον προερχόμενο από γειτονικές χώρες.

6) Έ να εξίσου κρίσιμο για τη χώρα και τον κλάδο θέμα είναι η επίσπευση των ενεργειών για την κατάρτιση του νέου Προγράμματος ΕΠΑΛ 2014-2020. Ενόψει της νέας Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής (ΚΑΛΠ) και της ίδρυσης του ευρωπαϊκού ταμείου θάλασσας και αλιείας ως μέσου ενίσχυσης του τομέα Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας, έχουν δημιουργηθεί αυξημένες προσδοκίες στους φορείς του κλάδου αλλά και τους ενδιαφερόμενους επαγγελματίες του τομέα Αλιείας. Τέλος εκκρεμεί και η κατάρτιση του Πολυετούς Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου για την ανάπτυξη των υδατοκαλλιεργειών. Αυτό είναι προαπαιτούμενο για την κατάρτιση του ΕΠΑΛ 2014-2020, για το οποίο οι επαγγελματικές οργανώσεις του κλάδου δεν έχουν ενημερωθεί, ούτε όσον αφορά το στάδιο στο οποίο βρίσκεται, παρά το γεγονός ότι μέχρι το τέλος Ιουνίου 2014 θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί και υποβληθεί για έγκριση στην Ε.Ε.

Η εικόνα του κλάδου Η ιχθυοκαλλιέργεια αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς κλάδους παραγωγής τροφίμων στην Ελλάδα, καθώς μετά από 30 χρόνια παρουσίας έχει αποδείξει την πολυδιάστατη σημασία του σε οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό επίπεδο. Ο κλάδος αναγνωρίζεται για την οικονομική και κοινωνική συνεισφορά του. Ο όγκος της παραγωγής ανέρχεται σε περίπου 120.000 τόνους τσιπούρας και λαβρακίου και η αξία της σε 600 εκατ. ευρώ. Αν υπολογίσουμε και την εγχώρια παραγωγή ιχθυοτροφών, ο κύκλος εργασιών του κλάδου ανέρχεται συνολικά σε περίπου 800 εκατ. ευρώ ετησίως. Αν και σε εθνικό επίπεδο αποτελεί σχετικά μικρό ποσοστό του Α.Ε.Π. (0,8%), στις περισσότερες παράκτιες και νησιωτικές περιοχές της Ελλάδας αποτελεί πυλώνα της Οικονομίας. Έ χει δημιουργήσει σχεδόν 15.000 θέσεις εργασίας σε περιοχές όπου συνήθως προσφέρονται ελάχιστες εναλλακτικές μορφές απασχόλησης. Η ιχθυοκαλλιέργεια έχει και μεγάλη συμβολή και στο ελλειμματικό εμπορικό ισοζύγιο της χώρας, αφού το 80% της παραγωγής εξάγεται. Τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας αποτελούν τον πρώτο εξαγωγικό κλάδο τροφίμων ζωικής παραγωγής στην Ελλάδα, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 25% των συνολικών εξαγωγών τροφίμων. Ωστόσο, σύμφωνα με στοιχεία του Συνδέσμου Ελληνικών Θαλασσοκαλλιεργειών, η ελληνική παραγωγή έχει συρρικνωθεί την τελευταία τριετία κατά 10%. Κύριοι λόγοι της συρρίκνωσης ήταν η αδυναμία χρηματοδότησης της παραγωγής και το θεσμικό πλαίσιο που δεν ευνοεί την ανάπτυξη. Την ίδια χρονική περίοδο, η αντίστοιχη παραγωγή του κύριου ανταγωνιστή μας (Τουρκία) αυξήθηκε κατά 38%.

 31

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τροφίμων, εκτιμάται ότι το 2030 το έλλειμμα σε αλιευτικά προϊόντα θα είναι 29 εκατ. τόνοι

Βλέπουν M τόνωση στον

κλάδο των Logistics�  32

Με στόχο την ανάδειξη του κλάδου των Logistics σε βασικό πυλώνα της ελληνικής Οικονομίας κατατέθηκε στη Βουλή το σχέδιο νόμου των Υπουργείων Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων για την Εφοδιαστική (Logistics). Σύμφωνα με την κυβέρνηση, το νομοσχέδιο εντάσσεται στο πλαίσιο της συνολικής στρατηγικής για την ανάπτυξη του κλάδου των Logistics και περιλαμβάνει ρυθμίσεις για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και τον εκσυγχρονισμό του συστήματος μεταφορών και Logistics, την άρση των εμποδίων εισόδου και την ενίσχυση του ανταγωνισμού στην Εφοδιαστική, με σκοπό την ανάδειξη της Ελλάδας σε διαμετακομιστικό κόμβο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. «Η τόνωση του κλάδου των Logistics, μέσω αυ-

| επιχειρησεισ / LOGISTICS |

τού του νομοσχεδίου, μπορεί να συντελέσει αποφασιστικά στο να γίνει η Ελλάδα ο σημαντικότερος διαμετακομιστικός κόμβος στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Μεσογείου» αναφέρουν σε δήλωσή τους ο Υπουργός Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, κ. Κωστής Χατζηδάκης, και ο Υπουργός Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, κ. Μιχάλης Χρυσοχοΐδης. Στη δήλωσή τους οι δύο υπουργοί συνδέουν την ανάπτυξη του κλάδου με τα λιμάνια και την ιδιωτικοποίηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Ωστόσο κάνουν λόγο για παραχωρήσεις και όχι για πωλήσεις λιμανιών. «Πέρα από τη γεωγραφική θέση της χώρας μπορεί να συντελέσουν πρωτοβουλίες όπως οι συμ-

Το νέο πλαίσιο, οι παραχωρήσεις λιμανιών και η ιδιωτικοποίηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ αποτελούν τα βασικά «χαρτιά» για την ανάπτυξη

βάσεις παραχώρησης στα λιμάνια και στα περιφερειακά αεροδρόμια, η επανεκκίνηση των μεγάλων οδικών αξόνων και η αποκρατικοποίηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ», σημειώνουν χαρακτηριστικά οι δύο υπουργοί.

Στρατηγική η θέση της χώρας Σύμφωνα με τη Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο παγκόσμιος κλάδος της εφοδιαστικής αλυσίδας υπολογίζεται σε περίπου 5,4 τρισεκατομμύρια ευρώ ή 13,8 % του παγκόσμιου Α.Ε.Π. Οι λιμένες της Μεσογείου διαχειρίζονται το 9% της παγκόσμιας μεταφοράς εμπορευμάτων, που αντιστοιχεί στο 48% της ευρωπαϊκής Αγοράς. Χαρακτηριστικό είναι ότι και η πλειοψηφία του διερχόμενου φορτίου (52%) που διακινείται μέσω του Σουέζ με κατεύθυνση προς τον ευρωπαϊκό Βορρά καταλήγει

σε λιμένες της Μεσογείου, ενώ από εκεί μεταφέρεται με άλλα μεταφορικά μέσα προς τον Βορρά. Στην Ελλάδα, ο κλάδος της εφοδιαστικής υπολογίζεται περίπου στο 10% του Α.Ε.Π. ενώ υπάρχουν πολλές δυνατότητες περαιτέρω ανάπτυξης του κλάδου καθώς δεν έχει αξιοποιηθεί πλήρως η δυναμική της χώρας, λόγω της γεωγραφικής της θέσης (η μικρότερη απόσταση μεταξύ της Ευρώπης και της διώρυγας του Σουέζ). Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η αποτελεσματικότητα και η ανταγωνιστικότητα του δικτύου των ελληνικών Logistics είναι χαμηλότερη από τις γειτονικές της χώρες (θέση 71, όταν η Τουρκία είναι στη θέση 29 και η Ρουμανία στη θέση 50 – Logistics Performance Index ranking 2012) και τα προβλήματα επιδεινώθηκαν από την οικονομική κρίση. Από την άλλη, οι δυνατότητες της χώρας έχουν αυξηθεί ιδιαίτεραμ, λόγω της εντυπωσιακής ανάπτυξης του λιμένος του Πειραιά και του διερχόμενου φορτίου ενώ και προοπτικές των υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας (added-value services) είναι πολύ μεγάλες. Οι υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας αποτελούν, μάλιστα, την κρίσιμη παράμετρο για την αύξηση της εθνικής Οικονομίας σε χώρες με ιδιαίτερα ανεπτυγμένη εφοδιαστική. Στα συναρμόδια υπουργεία τονίζεται ότι προηγήθηκε σημαντική δουλειά για περίπου ενάμισι χρόνο από τη μόνιμη επιτροπή Logistics και εκπροσώπους δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, υπό τον Πρόεδρο της Επιτροπής, κ. Θανάση Ζηλιασκόπουλο. Το νομοσχέδιο βασίστηκε στη συνεργασία ειδικής ομάδας της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Με τις βασικές διατάξεις του νομοσχεδίου: • Αποσαφηνίζεται το πλαίσιο λειτουργίας για τις επιχειρήσεις που ανήκουν στον κλάδο Logistics και ορίζονται οι επιχειρήσεις της εφοδιαστικής αλυσίδας (3PL – Third Party Logistics) για να ξεπεραστούν προβλήματα στην επαφή των επιχειρήσεων του κλάδου με το Δημόσιο.

• Επιτρέπεται η ελεύθερη άσκηση μιας ή περισσότερων δραστηριοτήτων Logistics

 33

ταυτόχρονα (π.χ. κάποιος που διαχειρίζεται μια αποθήκη μπορεί να κάνει και μεταφορικό έργο) για να αντιμετωπιστούν νομικά προβλήματα και να επιτευχθούν οικονομίες κλίμακος .

• Επιταχύνεται η διαδικασία εγκατάστασης «Κέντρων αποθήκευσης και Διανομής», με κριτήρια την προστασία του περιβάλλοντος και τις αρχές αυτοσυμμόρφωσης.

• Εξισώνονται οι όροι δόμησης των Κέντρων Αποθήκευσης και Διανομής με αυτούς που ισχύουν για τα βιομηχανικά κτίρια και καταργείται ο διαχωρισμός βιομηχανικής και εμπορικής αποθήκης.

• Εισάγεται το πλαίσιο για την αστική μεταφορά και τη διανομή εμπορευμάτων (Urban Logistics) για τη δημιουργία συγκεκριμένων χώρων στις πόλεις για τη στάθμευση των φορτηγών και την προσωρινή συγκέντρωση των προϊόντων. Προωθείται η «πράσινη εφοδιαστική» (Green Logistics).

• Προβλέπεται η δημιουργία Επιχειρηματικών Πάρκων Εφοδιαστικής Εθνικής Εμβέλειας. Τα πάρκα θα εγκαθίστανται σε έκταση τουλάχιστον 500 στρεμμάτων και θα υπάγονται στις διαδικασίες fast track (λόγω στρατηγικής σημασίας), ώστε να διευκολύνεται η προσέλκυση μεγάλων επενδυτών.

• Προωθείται η διαδικασία της τυποποίησης και προτυποποίησης στα ελληνικά Logistics από το Εθνικό Σύστημα Υποδομών Ποιότητας (ΕΣΥΠ) όπως π.χ. σε θέματα μοναδοποίησης φορτίων (unit loads), σήμανσης φορτίων, ανταλλαγής πληροφοριών, διαστάσεων μεταφορικών μέσων κ.ά. Αυτά είναι απαραίτητα για λόγους ελέγχου λειτουργίας αλλά και διασφάλισης ποιότητας.

• Καταργείται η απαίτηση για πινακίδες όλων των ανυψωτικών μηχανημάτων (περονοφόρα) που κυκλοφορούν σε κλειστούς χώρους.

• Δημιουργείται σταθερή μονάδα στο Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων για την προώθηση θεμάτων Εφοδιαστικής, με τη μορφή άμισθου Συμβουλίου και τη συμμετοχή φορέων του κλάδου.

Να γιατί ο τουρισμός συμβάλλει στην ανάκαμψη & ανάπτυξη της χώρας! Του ΓιώργοΥ ΒερνίκοΥ

O

Ο τουρισμός αποτελεί μία από τις σημαντικότερες –αν όχι τη σημαντικότερη– οικονομική δραστηριότητα σε παγκόσμιο επίπεδο. Με βάση τα στοιχεία, τα τελευταία τριάντα χρόνια ο παγκόσμιος τουρισμός αυξάνεται με ταχύτερο ρυθμό από το παγκόσμιο Α.Ε.Π., ενώ προβλέπεται

ότι το 2020 οι αφίξεις παγκοσμίως θα ξεπεράσουν τα 1,7 δισ., με μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης το 4,3%. Στην Ευρώπη οι αφίξεις θα ξεπεράσουν τα 717 εκατομμύρια. Οι αριθμοί αυτοί ενισχύουν την άποψη ότι ο τουρισμός θα συνεχίσει να αναπτύσσεται, παρά τις όποιες βραχυχρόνιες διακυμάνσεις που παρουσιάζει, πιο γρήγορα, μάλιστα, από την παγκόσμια Οικονομία.

 34

Για τη χώρα μας έχει ιδιαίτερη σημασία η μεσογειακή Ευρώπη, που δέχεται το 1/3 των τουριστών της ηπείρου, ποσοστό που αυξάνεται ταχύτερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Μέσα σε ένα έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον, η Ελλάδα πρέπει να καταλάβει κυρίαρχη θέση, αξιοποιώντας τα μοναδικά συγκριτικά της πλεονεκτήματα που πηγάζουν κυρίως από τη γεωγραφική της θέση και το πλούσιο φυσικό και πολιτιστικό της περιβάλλον.

| ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ |

κέντρων και της περιφέρειας και προκαλεί αξιόλογες οικονομικές εισροές στις τουριστικές περιοχές. Συνδέεται επίσης και σε πολλές περιπτώσεις συμπαρασύρει στην ανάπτυξη και πολλούς άλλους κλάδους της τοπικής οικονομικής δραστηριότητας.

Οι αδυναμίες του ελληνικού προϊόντος

Αντεξε στην κρίση και συνεχίζει… Δεδομένου ότι ο κλάδος κατέγραψε αξιοσημείωτη αντοχή ακόμη και μέσα στην κρίση, είναι ασφαλές να πούμε ότι ο τουρισμός είναι και θα είναι η ατμομηχανή της ανάπτυξής μας. Αρκεί μια ματιά στα νούμερα: το 2013 διαμόρφωσε άμεσα έσοδα 12,2 δισ. ευρώ. Μαζί με την Κρουαζιέρα και τους πολλαπλασιαστές δημιούργησε συνολική ζήτηση στην Οικονομία 34 δισ. ευρώ. Κάλυψε το 51% του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου. Συνέβαλε με 18,4% στην άμεση και έμμεση απασχόληση, με 737.000 θέσεις εργασίας ενώ και στα επόμενα χρόνια το 42% της αύξησης στην απασχόληση θα προέρχεται από τον τουρισμό.

Α

Αναπτύσσοντας τον τουρισμό και ιδιαίτερα τον εισερχόμενο, η Ελλάδα μπορεί να ξεπεράσει την ύφεση, να περάσει στην ανάπτυξη και να δημιουργήσει νέες βιώσιμες θέσεις εργασίας. Ο τουρισμός δημιουργεί ευκαιρίες απασχόλησης, αυξάνει ή συμπληρώνει τα εισοδήματα του πληθυσμού των αστικών

Απαραίτητη όμως προϋπόθεση, για να στηριχθεί και να ενισχυθεί η ανοδική πορεία του ελληνικού τουρισμού, είναι η οριστική αντιμετώπιση των δυσλειτουργιών που παρατηρούνται και σχετίζονται με την πολύπλοκη και χρονοβόρο διαδικασία αδειοδότησης και λειτουργίας των τουριστικών επιχειρήσεων και η προσαρμογή της υφιστάμενης τουριστικής νομοθεσίας στις σύγχρονες ανάγκες του τουριστικού προϊόντος. Δυστυχώς, εξακολουθεί να απουσιάζει ένα ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο για τον

Η χώρα μπορεί να ξεπεράσει την ύφεση, να περάσει στην ανάπτυξη και να δημιουργήσει νέες, βιώσιμες θέσεις εργασίας

τουρισμό και μία ολοκληρωμένη στρατηγική για την οργάνωση, βελτίωση και ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος και την απλούστευση των διαδικασιών για την πραγματοποίηση επενδύσεων στον τουρισμό, ώστε να γίνει η Ελλάδα ελκυστικός προορισμός για τουριστικές επενδύσεις. Σήμερα η Ελλάδα προσφέρει ένα «προϊόν» ήλιου-θάλασσας με μαζική απήχηση, αλλά μέτριας ποιότητας, με έντονη εποχικότητα και χωρίς σημαντική διαφοροποίηση από τις ανταγωνίστριες χώρες. Παρουσιάζουμε σοβαρή υστέρηση στον τομέα των ειδικών και εναλλακτι-

 35

κών μορφών τουρισμού, σε αντίθεση με τις περισσότερες από τις ανταγωνίστριες χώρες, οι οποίες διαθέτουν ανάλογα προϊόντα, ήδη από τις προηγούμενες δεκαετίες, γεγονός που τους επέτρεψε τόσο την ποιοτική διαφοροποίηση του προϊόντος τους όσο και την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου.

Η στρατηγική του τώρα και του μέλλοντος Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ποιοτική αναβάθμιση του ελληνικού τουρισμού συνεπάγεται στήριξη των νέων μορφών τουρισμού και βελτίωση της σχέσης μεταξύ τουρισμού, αφενός, περιβάλλοντος και κατοικίας, αφετέρου, στην κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης. Τι σημαίνει αυτό; Πρώτον, ότι το ελληνικό τουριστικό προϊόν χρειάζεται να αναβαθμισθεί, μέσα από την υιοθέτηση σύγχρονων εργαλείων ανάπτυξης και προβολής της τουριστικής δραστηριότητας και μέσα από τα αναγκαία έργα βασικής τουριστικής υποδομής που ακόμη και σε έντονα τουριστικές περιοχές απουσιάζουν (π.χ. οδικό δίκτυο, λιμάνια, μαρίνες). Δεύτερον, η Ελλάδα πρέπει να αναζητήσει νέες Αγορές και νέες ομάδεςστόχους, επιδιώκοντας σταθερά την αύξηση αλλά και τη βελτίωση της ποιότητας των τουριστών. Στην κατεύθυνση αυτή είναι αναγκαίος και ο εμπλουτισμός του ελληνικού τουριστικού προϊόντος με νέα προϊόντα και υπηρεσίες των ειδικών και εναλλακτικών μορφών τουρισμού, όπως ο πολιτιστικός, ο θεραπευτικός-ιαματικός, ο οικολογικός, ο θαλάσσιος, αγροτουρισμός, ο θρησκευτικός, ο κοσμοπολίτικος και ο γαστρονομικός τουρισμός.

1

2

Η μετάβασή σ’ έναν πιο ποιοτικό, διαφοροποιημένο και πολυθεματικό τουρισμό, που θ’ απευθύνεται σε κοινό με υψηλότερες απαιτήσεις και παράλληλη αξιοποίηση των πόρων μας, φυσικών και ανθρωπογενών, πρέπει να αποτελέσει την αιχμή του δόρατος στην αναπτυξιακή στρατηγική της Ελλάδας τώρα και στο μέλλον.

A

Βυθίζονται

Αύξηση 29% κατέγραψε η κίνηση εσωτερικού, 27% η κίνηση εξωτερικού, ενώ οι έλληνες ταξιδιώτες ενισχύθηκαν κατά 16%.

από τουρίστες τα αεροδρόμια της χώρας  36

Της Χαράς Αυγερινού

| ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ |

Δείγματα σημαντικής ανάκαμψης εμφανίζει ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών (ΔΑΑ) ακολουθώντας την εκρηκτική εικόνα που εμφανίζει το σύνολο των αεροδρομίων της χώρας. Για πρώτη φορά ύστερα από αρκετά χρόνια η επιβατική κίνηση του ΔΑΑ ενισχύεται σημαντικά, με τον Απρίλιο να κάνει νούμεραρεκόρ. Η σημαντική αύξηση της κίνησης του ΔΑΑ τον προπερασμένο μήνα οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι συνέπεσαν το Καθολικό με το Ορθόδοξο Πάσχα, με αποτέλεσμα στους επόμενους μήνες η άνοδος να μην αναμένεται τόσο εκρηκτική. Συνολικά ταξίδεψαν 1,2 εκατ. επιβάτες τον Απρίλιο μέσω του ΔΑΑ, καταγράφοντας αύξηση-ρεκόρ 27,9% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2013. Η κίνηση εσωτερικού σημείωσε αύξηση 29% και η αντίστοιχη του εξωτερικού 27%, ενώ και οι έλληνες ταξιδιώτες ενισχύθηκαν κατά 16%. Οι ξένοι επιβάτες με αποκλειστικό προορισμό την Αθήνα αυξήθηκαν κατά 44%.

Δ

Θετική εικόνα για ΔΑΑ Στους επόμενους μήνες Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΔΑΑ, μπορεί οι επόμενοι μήνες να μην εμφανίσουν τόσο ενισχυμένα ποσοστά αυξήσεων, ωστόσο το Καλοκαίρι προμηνύεται ιδιαίτερα θετικό. Βασικοί λόγοι είναι, σύμφωνα με τον ΔΑΑ, η ανάκαμψη της Οικονομίας, η τόνωση της ελκυστικότητας της Αθήνας ως προορισμού και η ενίσχυση των προσφερόμενων θέσεων από πολλές αεροπορικές εταιρείες, κυρίως κατά τη θερινή περίοδο και από τις Aegean Airlines και Ryanair. Κατά το πρώτο τετράμηνο του έτους (Ιανουάριος-Απρίλιος) η συνολική επιβατική κίνηση του Ελ. Βενιζέλος έφτασε τα 3,5 εκατ. επιβάτες, καταγράφοντας αύξηση 14,3% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2013. Η κίνηση εξωτερικού αυξήθηκε 17,7% και η κίνηση εσωτερικού 8,6%. Στο συγκεκριμένο διάστημα οι επισκέπτες με αποκλειστικό προορισμό την Αθήνα σημείωσαν άνοδο 36%.

Με υψηλές ταχύτητες και τα «υπό ιδιωτικοποίηση» περιφερειακά αεροδρόμια Την καλύτερη δυνατή εικόνα εμφανίζουν τα περιφερειακά αεροδρόμια της χώρας, εν μέσω μάλιστα διαδικασίας ιδιωτικοποίησης. Ο διαγωνισμός για την ιδιωτικοποίηση των περιφερειακών αεροδρομίων της χώρας έχει προκηρυχθεί και οι δύο ομάδες στις οποίες έχουν χωριστεί, επιδεικνύουν το καλό τους πρόσωπο στους υποψήφιους επενδυτές.

Α΄κατηγορία

Β΄κατηγορία

Η πρώτη κατηγορία αεροδρομίων περιλαμβάνει το αεροδρόμιο του Ακτίου, το οποίο το πρώτο τετράμηνο του έτους παρουσίασε αύξηση στις διεθνείς τουριστικές αφίξεις κατά 97,4%, όπως επίσης και αυτό των Χανίων, στο οποίο από τον Ιανουάριο μέχρι και τον Απρίλιο οι διεθνείς αφίξεις ξεπέρασαν κατά 71,3% τα αντίστοιχα περσινά επίπεδα.

Επικεφαλής σε ανάπτυξη στην δεύτερη ομάδα αεροδρομίων είναι αυτό της Σαντορίνης (αύξηση διεθνών αφίξεων 141,8%) και ακολουθεί η Μύκονος (96,6%). Ενισχυμένη κατά 22,3% είναι η κίνηση στο αεροδρόμιο της Σάμου στο διάστημα Ιανουαρίου-Απριλίου, κατά 19% στην Ρόδο και κατά 11,4% στην Κω.

Παράλληλα οι ενδιαφερόμενοι για την πρώτη ομάδα θα έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν, εάν επιθυμούν, να εντάξουν στην ομάδα και το αεροδρόμιο της Καλαμάτας, το οποίο παρουσίασε στο τετράμηνο αύξηση των διεθνών αφίξεων κατά 49,5%. Στην ίδια κατηγορία εντάσσονται και τα αεροδρόμια Θεσσαλονίκης (19,5% αύξηση διεθνών αφίξεων), Ζακύνθου (15,3%), Καβάλας (9,9%), προαιρετικά του Αράξου (5,8%), της Κέρκυρας (0,5%), της Αλεξανδρούπολης και της Νέας Αγχιάλου, επίσης προαιρετικά.

Στη δεύτερη ομάδα αεροδρομίων υπάγονται και τα αεροδρόμια της Σκιάθου, όπου σημειώθηκε μείωση 77,3% στις αφίξεις,της Μυτιλήνης, ενώ ο ενδιαφερόμενος μπορεί προαιρετικά να εντάξει στην ομάδα αυτή τα αεροδρόμια της Λήμνου, Χίου, Καρπάθου και Νέας Αγχιάλου. Κατά το Α΄τετράμηνο του 2014 η συνολική επιβατική κίνηση στο «Ελ. Βενιζέλος» άγγιξε τα 3,5 εκατ. επιβάτες, ενισχυμένη προς 14,3% σε σχέση με το Α΄τετράμηνο του 2013

Στην πρώτη κατηγορία εντάσσεται και το αεροδρόμιο της Κεφαλλονιάς, το οποίο λόγω του ισχυρού σεισμού τον περασμένο χειμώνα κατέγραψε μείωση στις διεθνείς αφίξεις κατά 49,6%.

 37

Tο πρώτο τετράμηνο του έτους η συνολική επιβατική κίνηση του Ελ. Βενιζέλος έφτασε τα 3,5 εκατ. επιβάτες, καταγράφοντας αύξηση 14,3%

Πώς ο ναυτιλιακός δείκτης BDI διαψεύδει τη μεγαλύτερη χρηματιστηριακή άνοδο της ιστορίας!

| ΑΝΑΛΥΣΗ |

Οι αγορές ολοκλήρωσαν και το Μάιο και πλέον έχουν εισέλθει στον τελευταίο μήνα του πρώτου εξαμήνου του 2014. Σε αυτό το πρώτο εξάμηνο, οι προσδοκίες των επενδυτών αλλά και των αναλυτών διαψεύστηκαν αρκετές φορές, αφού οι αγορές μετοχών συνέχισαν να βρίσκουν τη στήριξη των αγοραστών και να διατηρούνται σε υψηλά επίπεδα. Μέσα σε αυτούς τους πρώτους πέντε μήνες υπήρξαν πολλά στοιχεία που αξίζει να μελετήσουμε. Του Χρήστου ΑλωνισTιώτη*

Ε

Έχοντας ολοκληρωθεί και ο Μάιος, είμαστε σε θέση να διαπιστώσουμε ότι το χρηματιστηριακό ρητό “sell in May and go away” δεν ίσχυσε και αυτό είναι κάτι το οποίο συμβαίνει μόλις για πέμπτη φορά τα τελευταία 50 χρόνια. Στη διάρκεια του Μαΐου, ο S&P 500 κατέγραψε αλλεπάληλα ιστορικά υψηλά, καταφέρνωντας να διατηρήσει σε υψηλά επίπεδα το επενδυτικό συναίσθημα. Παρόλα αυτά, υπάρχουν μια σειρά ανησυχητικών ενδείξεων τις οποίες θα υποδείξουμε, αλλά με αρκετή επιφύλαξη, καθώς εδώ και 12 μήνες αποδεικνύεται ότι καμία ένδειξη, όσο ακραία και να είναι, δεν είναι σε θέση να αναβάλλει την άνοδο της αγοράς μετοχών.

S&P 500 και δείκτες φόβου… Η πρώτη ένδειξη που παρατηρούμε, είναι αυτή που θέλει τον S&P 500 να κινείται προς υψηλότερα επίπεδα και κυρίως σε νέα ιστορικά υψηλά, με τον όγκο συναλλαγών να κινείται κάτω από το μέσο όρο των τελευταίων μηνών. Επίσης, ο S&P 500 καταγράφει ιστορικά υψηλά για λίγες κάθε φορά μονάδες, γεγονός που αποδεικνύει όχι μόνο την έλλειψη αγοραστών αλλά και το πόσο «ακριβή» και δύσκολη είναι κάθε άνοδος από τα τρέχοντα επίπεδα. Η δεύτερη ένδειξη έχει να κάνει με τα επίπεδα της μεταβλητότητας ή διαφορετικά με το δείκτη φόβου. Σύμφωνα με τις μετρήσεις, οι διάφοροι δείκτες φόβου που υπάρχουν για τον S&P 500, β ρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα

των τελευταίων ετών. Παραδοσιακά, έχει παρατηρηθεί ότι αυτά τα χαμηλά επίπεδα προκαλούν πτώση των αγορών μετοχών μεταξύ των επομένων 1-3 μηνών από την ημέρα της παρατήρησής τους. Η τρίτη ένδειξη είναι αυτή που μετράει τη διάθεση των επενδυτών για την ανάληψη επενδυτικού κινδύνου. Η μέτρηση αυτή βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων ετών και σε επίπεδα από τα οποία τις προηγούμενες φορές υπήρξαν πολύ μεγάλες απώλειες για τους χρηματιστηριακούς δείκτες. Αυτό σημαίνει ότι οι επενδυτές είναι διατεθειμένοι να αναλάβουν ακόμα μεγαλύτερο ρίσκο, σε αυτά τα υψηλά, για τις αγορές, επίπεδα.

Μεγάλες αποδόσεις και high risk Η παραπάνω ένδειξη επιβεβαιώνεται και από το τέταρτο στοιχείο που παρακολουθούμε στις αγορές. Πρόκειται για την εισροή κεφαλαίων σε επενδυτικά assets τα οποία είναι μοχλευμένα και την αντίστοιχη εκροή από assets που δεν περιλμαβάνουν κάποιο επίπεδο μόχλευσης. Το στοιχείο αυτό δείχνει ότι όταν οι αποδόσεις γίνονται διαρκώς μικρότερες, οι επενδυτές αναζητούν μεγαλύτερες αποδόσεις σε assets που ενέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Η πέμπτη κρίσιμη ένδειξη που παρατηρούμε στις αγορές είναι ότι ο «αγώνας» προς τα συνεχή νέα ιστορικά υψηλά του S&P 500 δεν έχει συμμάχους τους άλλους μεγάλους δείκτες. Ο μόνος που ακολουθεί είναι ο γερμανικός DAX, ο οποίος απέχει ελάχιστα από τις 10.000 μονάδες αλλά όλοι οι υπόλοιποι μεγάλοι δείκτες είτε παραμένουν

 40 

κάτω από τα ιστορικά τους υψηλά, είτε παραμένουν κάτω από κρίσιμα μακροπρόθεσμα επίπεδα. Σε ένα χρηματιστηριακό κύκλο ο οποίος είναι υγιής, η άνοδος των δεικτών είναι συνολική και δεν περιορίζεται σε μερικούς μόνο δείκτες. Η έκτη κρίσιμη ένδειξη που παρατηρούμε στις αγορές, είναι η ταυτόχρονη άνοδος και η καταγραφή νέων ιστορικών υψηλών από τον S&P 500 και των αμερικανικών ομολόγων. Μετοχές και ομόλογα είναι δυο διαφορετικές κατηγορίες που ως επί το πλείστον κινούνται αντίθετα. Και αυτό γιατί οι μετοχές δείχνουν διάθεση για ρίσκο και τα ομόλογα διάθεση για ασφάλεια (αποστροφή στο ρίσκο). Άρα οι μεγάλες τάσεις σε αυτές τις δυο κατηγορίες είναι αντίθετες. Όταν υπάρχει ταυτόχρονη εισροή

| ΑΝΑΛΥΣΗ |

κεφαλαίων και στις δυο αυτές κατηγορίες, τότε κάτι ανησυχητικό συμβαίνει. Δυστυχώς, σε αυτή την περίπτωση, είναι αρκετά δύσκολο να καταλάβουμε που επιλέγει να τοποθετηθεί το έξυπνο χρήμα. Τέλος, η έβδομη ανησυχητική ένδειξη είναι η πορεία του ναυτιλιακού δείκτη BDI, ο οποίος κινείται και πάλι προς την περιοχή των 700-900 μονάδων. Οι απώλειες από το πρόσφατα υψηλά του στις 12 Δεκεμβρίου του 2013, αγγίζουν το 60%. Ο ναυτιλιακός δείκτης BDI δεν έχει καταφέρει να συνέλθει από το κραχ του 2008 και αυτό εξακολουθεί να είναι η μεγαλύτερη απόδειξη ότι η παγκόσμια οικονομία παραμένει ασθενής, παρά τη μεγαλύτερη άνοδο της ιστορίας για τους χρηματιστηριακούς δείκτες.

Η απόφαση της Fed να προχωρήσει σε μια γρήγορη απόσυρση της στήριξης προς την αμερικανική οικονομία αλλά και η όξυνση του γεωπολιτικού κλίματος, προκάλεσαν τις μαζικές εκροές κεφαλαίων από τις αναδυόμενες οικονομίες Ένα ακόμα γεγονός που απασχόλησε τους επενδυτές και τους αναλυτές σε αυτούς τους πρώτους μήνες του 2014, ήταν και οι έντονες μετακινήσεις κεφαλαίων από τις αναδυόμενες οικονομίες. Η απόφαση της Fed να προχωρήσει σε μια γρήγορη απόσυρση της στήριξης προς την αμερικανική οικονομία αλλά

 41 

και η όξυνση του γεωπολιτικού κλίματος, προκάλεσαν τις μαζικές εκροές κεφαλαίων από τις αναδυόμενες οικονομίες. Ποιοι ήταν όμως οι κύριοι αποδέκτες των κεφαλαίων αυτών; Σύμφωνα με ανάλυση της JP Morgan, η Αμερική δέχθηκε λίγα από τα κεφάλαια αυτά κα-

| ΑΝΑΛΥΣΗ |

Ρωσία, με τις εκροές να εκτιμούνται σε πάνω από $60 δισ., ο μεγάλος κερδισμένος ήταν η Ευρωζώνη που κατάφερε να αποτελέσει το «λιμάνι» εισόδου για όλα αυτά τα κεφάλαια. Τις τελευταίες εβδομάδες όμως, οι κεφαλαιακές ροές προς τις αναδυόμενες αγορές έχουν σταθεροποιηθεί και πάλι, με αποτέλεσμα οι αγορές BRICS να έχουν σημειώσει πολύ σημαντικές αποδόσεις, με τη Ρωσία και την Ινδία να ηγούνται του νέου ανοδικού ράλι των μετοχών.

*Ο Χρήστος Αλωνιστιώτης είναι Τεχνικός Αναλυτής Αγορών, ForexReport.gr

Ανάπτυξη στην Ευρωζώνη

Ο «αγώνας» προς τα συνεχή νέα ιστορικά υψηλά του S&P 500 δεν έχει συμμάχους τους άλλους μεγάλους δείκτες θώς δεν προσέφερε ελκυστικές αποδόσεις, η Ευρώπη δέχθηκε μεγαλύτερα κεφάλαια λόγω της ελκυστικής απόδοσης των ομολόγων της αλλά και των

μετοχών της, ενώ τη μερίδα του λέοντος των κεφαλαίων κατέκτησε η Κίνα. Στη δεύτερη φάση της κρίσης στις αναδυόμενες, όπου στο προσκήνιο ήρθε η

 42

Σχετικά με την Ευρωζώνη, οι συνθήκες φαίνεται ότι θα παραμείνουν ευνοϊκές και για τους επόμενους μήνες. Οι περισσότερες οικονομίες του Νότου μπαίνουν σε τροχιά ανάπτυξης ενώ οι πιέσεις που αναμένεται να ασκήσουν οι αντιευρωπαϊκές πολιτικές δυνάμεις που προέκυψαν από τις πρόσφατες ευρωεκλογές, δεν αποκλείεται να οδηγήσουν σε μια πιο διαλλακτική γερμανική στάση που θα ευνοήσει και πάλι την ανάπτυξη στην περιοχή. Σε γενικές γραμμές, τα θεμελιώδη της ευρωπαϊκής οικονομίας δείχνουν να προσφέρουν μια σχετική σταθερότητα και αισιοδοξία για τους επόμενους μήνες. Ακόμα και αν τα μακροοικονομικά στοιχεία των επόμενων εβδομάδων είναι αρνητικά, αυτό θα είναι ένας ακόμα λόγος που θα ενεργοποιήσει την ΕΚΤ στη λήψη μέτρων και αυτό θα είναι μακροπρόθεσμα ευνοϊκός παράγοντας για τις αγορές. Όσον αφορά ειδικότερα στις αγορές του περιφερειακού Νότου, τα κεφάλαια που έχουν εισέλθει τους τελευταίους μήνες είναι πάρα πολύ μεγάλα και πολλά από αυτά έχουν τοποθετηθεί μακροπρόθεσμα, ενώ σε άλλα, υπάρχουν δεσμεύσεις ως προς το χρόνο της αποχώρησής τους. Αν τα κεφάλαια αυτά δε βρουν κάποιο λόγο να διαταράξουν τις ισορροπίες των αγορών, μια θετική εικόνα θα πρέπει να θεωρείται αναμενόμενη για τους επόμενους μήνες.

ΝΑΥΤΙΛΙΑ ΝΑΥΤΙΛΙΑ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

σελ. 44

σελ. 60

 43

H αύξηση Αντιευρωπαϊσμού και Ευρωσκεπτικισμού

Απειλή για την Ευρώπη το ισχυρό Ευρώ  44

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ /ΑΝΑΛΥΣΗ |

σ

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι Ευρωεκλογές απασχόλησαν επί το πλείστον το δεύτερο συνθετικό της λέξης “Econopolitics” δηλαδή τα “Politics” τα οποία όμως έχουν τον πλέον βαρύνοντα λόγο στην χάραξη της οικονομικής πολιτικής. Η καταγεγραμμένη αύξηση του Αντιευρωπαϊσμού και του Ευρωσκεπτικισμού, αλλά και η τεράστια αποχή, καθώς μόνο το 43% των πολιτών από τις 28 χώρες συμμετείχαν στη διαδικασία, επιτάσσει το να ενταθούν οι προσπάθειες για περισσότερη Ευρώπη, με αλληλεγγύη μεταξύ των χωρών-μελών και χάραξη σοβαρής αναπτυξιακής οικονομικής πολιτικής. Το Δ.Ν.Τ. γι’ άλλη μια φορά κατηγόρησε τη Γερμανία για έλλειψη αλληλεγγύης προς την Ευρωζώνη, διαπιστώνοντας σαφή έλλειψη εξάπλωσης των οικονομικών ωφελειών της Γερμανίας προς τις υπόλοιπες χώρες. Συγκεκριμένα αναφέρει πως κλειδί για την ευρωπαϊκή Οικονομία συνιστά η τόνωση της εγχώριας ζήτησης της Γερμανίας, η οποία θα επιτευχθεί χάρη στην αύξηση των δημοσίων και ιδιωτικών επενδύσεων, ενώ κρίνει αναγκαία την τόνωση των εισαγωγών. Την ίδια στιγμή η Goldman Sachs αναφέρει πως το ισχυρό ευρώ είναι απειλή για την Ευρωζώνη και πως όλο και περισσότερες χώρες ασκούν πίεση στην Ε.Κ.Τ. να δράσει ώστε να σταματήσει η άνοδος του νομίσματος και να στηριχθεί η ανάπτυξη, σημειώνοντας μάλιστα ότι στη Συνθήκη της Ε.Ε. υπάρχει διάταξη που επιτρέπει παρέμβαση σε πολιτικό επίπεδο για τη ρύθμιση των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Αναφορικά με την επικείμενη μείωση των επιτοκίων από την Ε.Κ.Τ. τον Ιούνιο, η Deutsche Bank εκτιμά πως ο αντίκτυπος θα είναι μικρής διάρκειας, αν δεν συνοδευθεί με ταυτό-

χρονη παροχή ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα. Συγκεκριμένα αναφέρει ότι δεν πρέπει να χορηγηθεί επιπλέον ρευστότητα στις τράπεζες του ισχυρού ευρωπαϊκού Βορρά, αφού τη διαθέτουν ήδη, αλλά οι τράπεζες του ισχυρού πυρήνα μέσω της διατραπεζικής Αγοράς να χορηγήσουν ρευστότητα στις τράπεζες της περιφέρειας που πραγματικά την έχουν ανάγκη. Στα ανωτέρω επίμαχα ζητήματα ο επικεφαλής της Bundesbank, κ. Jens Weidmann, εκφράζει την αντίθεσή του λέγοντας πως δεν είναι ξεκάθαρο αν πρέπει η Ε.Κ.Τ. να προχωρήσει σε μείωση επιτοκίων ενώ για την ισοτιμία του ευρώ τόνισε πως οι ανησυχίες είναι υπερβολικές, αφού έχει βρεθεί και στο παρελθόν στα επίπεδα αυτά. Στην Κίνα, ο PMI μεταποίησης της HSBC τον Μάιο διαμορφώθηκε στις 49,7 μονάδες, από 48,1 τον Απρίλιο, επίπεδο που είναι και το υψηλότερο των τελευταίων 5 μηνών. Σύμφωνα με την HSBC, η βελτίωση αυτή οφείλεται στα πρόσφατα μίνι-μέτρα τόνωσης και του χαμηλότερου κόστους δανεισμού σε μια προσπάθεια της κυβέρνησης να τονώσει την Οικονομία. Στο πλαίσιο αυτό η Κεντρική Τράπεζα σχεδιάζει να ρίξει στο σύστημα 19,2 δισ. δολ., το μεγαλύτερο ποσό από τα τέλη Ιανουαρίου, ώστε να καλύψει την αυξανόμενη ζήτηση από επιχειρήσεις και να ενισχύσει την Οικονομία που επιβραδύνεται. Να υπενθυμίσουμε πως τον περασμένο χρόνο η Κεντρική Τράπεζα απείχε από κινήσεις ενίσχυσης των κεφαλαίων στο σύστημα, προσπαθώντας με τον τρόπο αυτό να μειώσει τις πρακτικές του ριψοκίνδυνου δανεισμού, αλλά δημιουργώντας έτσι μια πιστωτική κρίση που ξεκίνησε στα τέλη Μαΐου, στερώντας από τις εταιρείες την πρόσβαση στη ρευστότητα. Στην Ιαπωνία το Α.Ε.Π. αναπτύχθηκε 5,9% στο Α΄ τρίμηνο, παρά την υποτονική παγκόσμια ανάπτυξη, επίπεδο που είναι το υψηλότερο των δύο τελευταίων

 45

ετών. Η ιδιωτική κατανάλωση παρουσίασε αύξηση κατά 8,5% σε ετήσια βάση και κατάφερε να αντισταθμίσει οποιαδήποτε πτώση στις εξαγωγές προς τις Η.Π.Α., τον μεγαλύτερο εξαγωγικό της προορισμό. Η επόμενη πρόκληση για την Ιαπωνία θα είναι οι προσωπικές δαπάνες, καθώς οι τιμές θα αυξάνονται ταχύτερα από τους μισθούς, αφού πρωταρχικός στόχος είναι η τόνωση του πληθωρισμού. Την Παρασκευή, 23 Μαΐου 2014, ο BDΙ έκλεισε στις 964 μονάδες ενώ οι επιμέρους δείκτες και ο μέσος όρος των ημερησίων εσόδων κυμάνθηκαν ως εξής: BCI στις 1.358 μονάδες με 10,786 δολ./ημέρα, BPI στις 1.001 μονάδες στα 8,016 δολ./ημέρα, BSI στις 866 μονάδες στα 9,052 δολ./ ημέρα και BHSI στις 480 μονάδες στα 7,089 δολ./ημέρα. Όπως λέει και το ρητό, «επανάληψη μήτηρ πάσης μαθήσεως», οπότε για άλλη μια φορά να επαναλάβουμε ότι χρειάζεται λίγη υπομονή, ώστε να δούμε τον δείκτη να αρχίσει να σκαρφαλώνει ανοδικά. Αρκετές φορές έχουμε παρουσιάσει απόψεις και πεποιθήσεις από διάφορους κλάδους της Ναυτιλίας (τράπεζες, μεσίτες, ναυλωτές, πλοιοκτήτες και επενδυτικά κεφάλαια), οι οποίες συντείνουν στο γεγονός ότι τα καλύτερα είναι μπροστά μας, βάσει θεμελιωδών και ιστορικών στοιχείων.

Η αναζήτηση επενδυτικών ευκαιριών στη ναυτιλία, θα φέρει άνοδο

ΠΩΣ ΚΙΝΗΘΗΚΑΝ ΟΙ αγοραπωλησιΕΣ

Πλοία ξηρού φορτίου

Σ

Σημαντικό στοιχείο, που επίσης δεν πρέπει να αγνοηθεί, είναι ότι η Ναυτιλία συνιστά κλάδο που χαρακτηρίζεται από την «έντονη» κεφαλαιακή του εξάρτηση ενώ δεν είναι «δραστηριότητα» που αποφέρει σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα εύκολα και γρήγορα κέρδη, όπως θεωρούν αρκετά επενδυτικά κεφάλαια, βασιζόμενα στις χαμηλές τιμές σκαφών ή assets, όπως αποκαλούνται από τα Private Equity Funds, που επενδύουν κεφάλαια με ορίζοντα πενταετίας και αποσκοπούν σε αποδόσεις της τάξης του 15% ετησίως.

Το τελευταίο διάστημα έχει ανοίξει συζήτηση για την αυξανόμενη εισροή κεφαλαίων από επενδυτικά σχήματα στη Ναυτιλία, με βασικό γνώμονα ότι η επένδυση γίνεται σήμερα σε χαμηλές τιμές και την πεποίθηση ότι θα υπάρξει βελτίωση της Αγοράς που θα συμπαρασύρει και τις τιμές των πλοίων ανοδικά, θα εκμεταλλευτούν τη διαφορά μεταξύ τιμής κτήσης και πώλησης και τέλος θα αποκομίσουν κέρδη. Αρκετοί παράγοντες της Ναυτιλίας επισημαίνουν ότι οι επενδύσεις των επενδυτικών κεφαλαίων στην Αγορά δεν είναι προς όφελός της καθώς οι τοποθετήσεις τους σε νεότευκτα σκάφη δημιουργεί υπερπροσφορά τονάζ, η οποία εξ ορισμού είναι αντίθετη με τη λογική της Αγοράς, καθώς η αύξηση της χωρητικότητας είναι από τους κύριους παράγοντες που συντηρούν την Αγορά, τόσο των ναύλων αλλά και των τιμών των πλοίων, σε χαμηλά επίπεδα.

capes Στον αντίποδα, οφείλουμε να επισημάνουμε ότι σε απόλυτα νούμερα οι επενδύσεις των Private Equity Funds στη Ναυτιλία είναι αρκετά συγκεκριμένες και σίγουρα δεν επαρκούν για να καλύψουν τον παραδοσιακό τρόπο της ναυτιλιακής χρηματοδότησης, που είναι οι τράπεζες. Σύμφωνα με εκτιμήσεις από την Tufton Oceanic και την Clarkson Research Services, τα τελευταία δύο χρόνια τα Pri­ vate Equity Funds έχουν τοποθετήσει περίπου 32 δισ. δολ. στη Ναυτιλία, αγοράζοντας δάνεια σε discount από ευρωπαϊκές τράπεζες, που λόγω των επερχόμενων stress tests θέλουν να βελτιώσουν την κεφαλαιακή τους επάρκεια «ξεφορτώνοντας» ήδη υπάρχοντα NPLs (Non Performing Loans) και δάνεια που κρίνονται ότι θα γίνουν default, ή επενδύοντας σε γνωστές εταιρείες για την παραγγελία νεότευκτων πλοίων. Για να υπάρξει σύγκριση με το ποσό των 32 δισ. δολ. που έχουν επενδύσει τα Private Equity Funds τα τελευταία δύο χρόνια, ας αναφέρουμε ότι το τρέχον βιβλίο παραγγελιών εκτιμάται περίπου στα 300 δισ. δολ., εκ των οποίων τα 110 δισ. δολ. αναζητούν χρηματοδότηση. Το κενό αυτό σαφέστατα δεν πρόκειται να καλυφθεί από επενδυτικά σχήματα, ανοίγοντας μια άλλη συζήτηση σχετικά με τις παραδόσεις, όπου ενδεχομένως να δούμε το όχι πρωτόγνωρο φαινόμενο των μετακυλίσεων παραδόσεων σε ημερομηνίες αργότερα από τις αρχικά συμφωνηθέντες ή ακόμη και ακυρώσεις παραγγελιών, αν η παραδοσιακή χρηματοδότηση από τις ευρωπαϊκές τράπεζες δεν μπορέσει ν’ ανταποκριθεί στις ανάγκες αυτές.

 46

το F. D. LUIGI D’AMATO (180.184 dwt, 2006, Imabari) πωλήθηκε στα χαμηλά 40 εκατ. δολ.

POST-Panamax το SEA STAR (93.315 dwt, 2010, Zhejiang Yangfan) έφυγε στα 22,8 εκατ. δολ.

Supramax & HANDYMAX το KOMATSUSHIMA (55.522 dwt, 2009, Kawasaki) αγοράστηκε από την Technomar στα 25,3 εκατ. δολ. τοWANDERLUST (41.675 dwt, 2006, Bulyard) αγοράστηκε από τη Navibulgar περίπου στα 15,5 εκατ. δολ.

Tankers VLCC το SYNERGY QUEEN (309.887 dwt, 2010, Imabari) αγοράστηκε από την Double Hull Tankers στα 79,5 εκατ. δολ.

Suezmax το CAPE BALDER 159.999 (dwt, 2009, Hyundai H.I.) αγοράστηκε από την Columbia Ship Management στα 18,5 εκατ. δολ.

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ /ΑΝΑΛΥΣΗ |

Διαλύσεις Σε θετικό κλίμα σε γενικές γραμμές κινήθηκε η Aγορά των διαλύσεων, με τις τιμές σε όλες τις χώρες –εκτός Κίνας– να κυμαίνονται σε υψηλά επίπεδα, με τα πρωτεία όμως να τα κρατά η Ινδία

Οι τιμές για πλοία ξηρού φορτίου και δεξαμενόπλοια κινήθηκαν ως εξής: ΙΝΔΙΑ

Στην παρούσα φάση οι μόνοι ανασταλτικοί παράγοντες είναι πρώτον, κατά πόσο η Αγορά θα συνεχίσει να παραμένει δραστήρια καθώς οι μουσώνες είναι έτοιμοι να κάνουν την εμφάνισή τους και δεύτερον, αν η προσφορά των πλοίων θα συνεχιστεί, καθώς αρκετοί πλοιοκτήτες δεν είναι διατεθειμένοι να οδηγήσουν τα πλοία τους προς διάλυση προσδοκώντας ότι η Αγορά θα παρουσιάσει βελτίωση. Η Ινδία συνεχίζει να βρίσκεται σε καθεστώς ευφορίας με την εκλογή του νέου πρωθυπουργού, με τη ρουπία να βρίσκεται περίπου στο 58/1 με το δολάριο και τους Cash Buyers να έχουν επιδοθεί σε ράλι αγορών καθώς η ανταπόκριση από τους End Buyers είναι άμεση. Αναμφισβήτητα οι υψηλές τιμές που προσφέρουν οι Cash Buyers εμπεριέχουν μεγάλο ποσοστό σπέκουλας, αλλά προς το παρόν αυτό δεν δείχνει να απασχολεί την Αγορά, σε αντίθεση με πολλές περιπτώσεις κατά τις οποίες αρκετά δεξαμενόπλοια –τα οποία μέχρι στιγμής ήταν η «ειδικότητα» του Πακιστάν– κατευθύνονται προς την Ινδία καθώς οι υψηλές τιμές καλύπτουν το κόστος καθαρισμού (Gas Free for Hot Works) το οποίο στην περίπτωση αυτή αναλαμβάνουν οι πλοιοκτήτες ή οι Cash Buyers. Στο Μπαγκλαντές, η Αγορά έχει «παγώσει», αφενός μεν επειδή σε λίγες

ημέρες αναμένεται ο νέος προϋπολογισμός, όπου εκτιμάται ότι δεν θα επιφέρει καμία μεταβολή στο υπάρχον φορολογικό καθεστώς, αφετέρου δε επειδή δεν υπάρχει η διάθεση να ανταγωνιστούν τα υψηλά επίπεδα των τιμών της Ινδίας. Στο Πακιστάν, αντίθετα με το Μπαγκλαντές, υπάρχουν υπόνοιες ότι ο νέος προϋπολογισμός θα επιφέρει επιβαρυντικές αλλαγές στο φορολογικό καθεστώς, οπότε η Αγορά είναι ακόμη σε στάση αναμονής, βλέποντας «τα πλοία να περνούν» –ακόμη και τα δεξαμενόπλοια– και να πηγαίνουν προς την Ινδία. Στη Κίνα δειλά δειλά πήγε να γίνει μια προσπάθεια βελτίωσης των τιμών, καθώς η προσφορά των πλοίων από τις κρατικές εταιρείες παρουσίασε μικρή μείωση, αλλά και επειδή συνειδητοποίησαν ότι αν δεν ανεβάσουν λίγο τις τιμές, θα μείνουν εντελώς εκτός Αγοράς. Παρόλα αυτά οι τιμές της συνεχίζουν και βρίσκονται ακόμη περίπου 150 δολ./τον τόνο χαμηλότερα από των ανταγωνιστών τους.

Ο συνολικός αριθμός των διαλύσεων ήταν 1.029.811 dwt, εκ των οποίων περίπου το 62% (641.819 dwt) αφορούσε πλοία ξηρού φορτίου, το 17% (174.198 dwt) δεξαμενόπλοια και το 21% (213.794 dwt) Containerships.

 47

$ 470 - $ 500 για πλοία ξηρού φορτίου και δεξαμενόπλοια, αντίστοιχα Πακιστάν

$ 445 - $ 475 για πλοία ξηρού φορτίου και δεξαμενόπλοια, αντίστοιχα ΜπαΝγκλαντές

$ 450 - $ 480 για πλοία ξηρού φορτίου και δεξαμενόπλοια, αντίστοιχα ΚΙΝΑ

$ 310 - $ 325 για πλοία ξηρού φορτίου και δεξαμενόπλοια, αντίστοιχα

Πηγή: G. Moundreas & Co S.A.

Ποσειδώνια 2014: ανταποκριθηκε η παγκόσμια

ναυτιλιακή βιομηχανία Τα Ποσειδώνια 2014, η διεθνής ναυτιλιακή έκθεση που αποτελεί σημείο συνάντησης της παγκόσμιας ναυτιλιακής βιομηχανίας, άνοιξε τις πύλες της τον Ιούνιο στο Metropolitan Expo και ήταν η μεγαλύτερη στη μακρά ιστορία της. Οι διοργα-

T

νωτές επιβεβαιώνουν ότι το μέγεθος της έκθεσης και ο αριθμός των συμμετεχουσών χωρών κατέρριψαν κάθε προηγούμενο ρεκόρ, ενώ το πρόγραμμα συνεδρίων και σεμιναρίων ήταν πολύ πιο εμπλουτισμένο σε σχέση με την έκθεση του 2012, περιλαμβάνοντας τουλάχιστον 36 συνέδρια, σεμινάρια και τεχνολογικές παρουσιάσεις.

 48

Η συμμετοχή 1.800 εκθετών από 93 χώρες και περίπου 19.000 επισκεπτών στα «Ποσειδώνια 2014» υπογραμμίζει την εξέχουσα σημασία που έχει η έκθεση αυτή για τη ναυτιλιακή βιομηχανία, καθότι αποτελεί καταλύτη για την οριστικοποίηση νέων επενδύσεων, παρουσίαση νέων προϊόντων και συζήτηση θεσμικών και τεχνολογικών εξελίξεων που επηρεάζουν άμε-

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ |

νια προσελκύουν τουρισμό υψηλής απόδοσης, καθότι οι εκθέσεις συνεπάγονται αυξημένες δαπάνες για κατασκευή περιπτέρων, μεταφορές και εκτελωνισμούς εκθεμάτων, διαμονή και μετακινήσεις, επαγγελματικές συναντήσεις, γεύματα κ.λπ. Ο κ. Γεώργιος Γράτσος, Πρόεδρος του Ναυτικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, δήλωσε: «Η ελληνική Ναυτιλία καλωσορίζει τη μεγαλύτερη έκθεση των Ποσειδωνίων που διοργανώθηκε ποτέ. Τα Ποσειδώνια αναδεικνύουν τα εντυπωσιακά επιτεύγματα της ναυτιλιακής βιομηχανίας, των ναυπηγών που σχεδιάζουν και κατασκευάζουν τα πλοία, των κατασκευαστών μηχανών και εξοπλισμού που εξασφαλίζουν την αποτελεσματική λειτουργία τους αλλά και τη σημασία του λιμένος Πειραιώς, ως του ταχύτερα αναπτυσσόμενου κόμβου μεταφόρτωσης της Μεσογείου. Τα Ποσειδώνια αποδεικνύουν πώς ο ιδιωτικός τομέας δύναται σα τη βιομηχανία αυτή. «Βρισκόμαστε στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσουμε ότι τα φετινά Ποσειδώνια θα είναι μεγαλύτερα από ποτέ, γεγονός που αποτελεί μεγάλη πρόκληση για εμάς και θα εντείνουμε τις προσπάθειές μας ώστε να δημιουργήσουμε τις κατάλληλες συνθήκες, ώστε εκθέτες και επισκέπτες να έχουν μια παραγωγική εμπειρία και να αποκομίσουν τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη από τη συμμετοχή τους», δήλωσε ο κ. Θεόδωρος Βώκος, Εκτελεστικός Διευθυντής των Εκθέσεων Ποσειδώνια. Στη συνέχεια υπογράμμισε τη σημασία της Ναυτιλίας για την ελληνική Οικονομία, καθώς αποτελεί το 7% του Α.Ε.Π. της Ελλάδας ενώ προσφέρει εργασία σε 192.000 άτομα. Η σημασία των Ποσειδωνίων για τη χώρα είναι πολλαπλή, καθώς προβάλλουν μια θετική εικόνα στο εξωτερικό και παράλληλα συνεισφέρουν περί τα 50 εκατ. ευρώ στην τοπική αλλά και εθνική Οικονομία μας. Τα Ποσειδώ-

1.800 εκθέτεσ, 93 χώρες και 19.000 επισκέπτες εδωσαν ηχηρό «παρών»

να αξιοποιεί καλύτερα τους υπάρχοντες πόρους, αυξάνοντας την αποδοτικότητα και την παραγωγικότητα, προσφέροντας ευημερία και εργασία καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη δυνατή εναλλακτική πρόταση». Ο κ. Θεόδωρος Ε. Βενιάμης, Πρόεδρος της Έ νωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, δήλωσε: «Τα Ποσειδώνια προσφέρουν την ευκαιρία ανάδειξης της δυναμικής του ναυτιλιακού κλάδου παγκοσμίως και της συνεχούς ηγετικής θέσης της ελληνικής

 49

Ναυτιλίας. Η μακραίωνη ναυτική παράδοση και ναυτοσύνη, συνδυασμένη με προηγμένη τεχνολογία προσφέρει αειφόρες ναυτιλιακές υπηρεσίες που αναγνωρίζονται διεθνώς. Καθώς η Ελλάδα βρίσκεται στο τέλος της μεγαλύτερης δοκιμασίας στη σύγχρονη ιστορία της, τόσο σε οικονομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, η ελληνική Ναυτιλία θα μπορούσε να αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα οικονομικής ανάκαμψης σε εθνικό επίπεδο, και να συμβάλει στην παγκόσμια ευημερία». Ο κ. Γιάννης Κ. Λύρας, Πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής των Ποσειδωνίων, ανέφερε: «Τα Ποσειδώνια ενσαρκώνουν τα διαρκή επιτεύγματα της δυναμικής ελληνικής ναυτικής παράδοσης στη σύγχρονη εποχή. Φέτος συμπίπτουν με την Προεδρία της χώρας μας στην Ε.Ε., μια σημαντική συγκυρία για το πρώτο ναυτιλιακό έθνος της Ευρώπης. Επίσης, ιδιαίτερη σημασία έχει ότι αρχίζει να διαφαίνεται φως στην άκρη του τούνελ για τη σκληρά δοκιμαζόμενη ελληνική Οικονομία, τους πολίτες και τους θεσμούς της Ελλάδας». Η διεθνής απήχηση των Ποσειδωνίων αντανακλά το γεγονός ότι η ελληνική ναυτιλιακή οικογένεια κυριαρχεί στην παγκόσμια Ναυτιλία, καθώς ο ελληνόκτητος στόλος αριθμεί αυτή τη στιγμή 3.669 ποντοπόρα πλοία ολικής χωρητικότητας άνω των 1.000 gt. Η ελληνική Ναυτιλία ηγείται παγκοσμίως, αντιπροσωπεύοντας το 16,16% του παγκόσμιου στόλου σε χωρητικότητα εκτοπίσματος και το 46,72% του ευρωπαϊκού στόλου σε ολική χωρητικότητα. Η συνεχής επέκταση του ελληνικού στόλου και ο ταυτόχρονος εκσυγχρονισμός του έχει ως συνέπεια οι παροχείς ναυτιλιακών προϊόντων και υπηρεσιών από όλους τους τομείς του κλάδου να θέλουν να έρθουν σε επαφή με την ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα, η οποία πέρσι δα-

τη ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ Ειχε η ΚΙΝΑ ΕΝΩ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΚΟΡΕΑ ΚΑΙ ΙΑΠΩΝΙΑ πάνησε 13 δισ. δολάρια για το νέο ναυπηγικό της πρόγραμμα, επενδύοντας σε περισσότερα από 300 νέα σκάφη κάθε τύπου. Για τον λόγο αυτό οι παραδοσιακές ναυπηγικές δυνάμεις της Άπω Ανατολής θα δώσουν δυναμικό «παρών» αυτή τη χρονιά, που σημειώνει τη μεγαλύτερη από ποτέ άλλοτε συμμετοχή ναυπηγείων στα Ποσειδώνια . Και δεν είναι οι μόνοι: πάροχοι ναυτιλιακών υπηρεσιών, κατασκευαστές ηλεκτρονικού εξοπλισμού και λογισμικού, προμηθευτές λιπαντικών και ναυτιλιακών καυσίμων, κατασκευαστές μηχανών, νηολόγια και κάθε άμεσος και έμμεσος προμηθευτής της ναυτιλιακής βιομηχανίας θα δώσει δυναμικό «παρών» στη μεγαλύτερη εμπορική έκθεση που πραγματοποιείται στην Ελλάδα. Οι συμμετέχοντες προήλθαν από κάθε γωνιά της γης και φέτος σημειώθηκε 200% αύξηση στις χώρες του Gulf Cooperation Council (GCC), με μεγάλο αριθμό εταιρειών από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και το Ομάν να αναζητούν ευκαιρίες

επενδύσεων και συνεργασιών στο ελληνικό ναυτιλιακό γίγνεσθαι. Για μία ακόμη φορά, η μεγαλύτερη εθνική συμμετοχή ήταν από την Κίνα ενώ ακολουθησε η Κορέα και η Ιαπωνία, ενώ φέτος το Χονγκ Κονγκ και η Τουρκία επέστρεψαν με εθνικό περίπτερο μετά από μακρόχρονη απουσία. Η Γεωργία πραγματοποίησε την παρθενική της εμφάνιση. Ιδιαίτερη σημασία έχει και η πρώτη παρουσίαση στα Ποσειδώνια του συνδέσμου «Έλληνες Κατασκευαστές Ναυτιλιακού Εξοπλισμού “Ήφαιστος”» (HEMEXPO). Σκοπός της HEMEXPO είναι η πιστοποίηση και προώθηση ελληνικού ναυτιλιακού εξοπλισμού σε ναυπηγεία του εξωτερικού και πρώτος στόχος είναι να μπουν οι έλληνες κατασκευαστές στη maker list των μεγάλων ναυπηγείων της Κορέας. Τα Ποσειδώνια ανακοίνωσαν το πλούσιο Πρόγραμμα Συνεδρίων και Σεμιναρίων. Κυβερνητικοί αξιωματούχοι, κλαδικοί αναλυτές, τραπεζικοί και οικονομολόγοι, εφοπλιστές και εκθέτες θα συγκεντρωθούν για να συζητήσουν αναδυόμενες

 50

τάσεις και να μοιραστούν ιδέες για το μέλλον του κλάδου. Από τα πλέον φλέγοντα και αμφιλεγόμενα ζητήματα που αφορούν στον κλάδο της Ναυτιλίας σε παγκόσμιο επίπεδο θα τεθούν κατά τη διάρκεια των σεμιναρίων, των συζητήσεων στρογγυλής τραπέζης και των συνεντεύξεων Τύπου καλύπτοντας όλο το φάσμα των ενδιαφερόντων του κλάδου, όπως μελλοντικές τάσεις στον ναυπηγικό σχεδιασμό, νέα συνθετικά υλικά, εκπομπές αερίων και πρόληψη ατυχημάτων εν πλω, διαχείριση ναυτιλιακών κινδύνων, εξοικονόμηση ενέργειας καθώς και νέες οικολογικές τεχνολογίες και εξελίξεις στη ναυτιλιακή επικοινωνία. Τα «Ποσειδώνια» φιλοξένησνν φέτος δύο εκθέσεις: Η πρώτη παρουσίασε τη συμβολή των Ελλήνων στις παγκόσμιες ναυπηγήσεις από το 1873 ώς το 2013 και η δεύτερη πρόβαλε το έργο της Πολιτιστικής Ακτής Πειραιά, έργο που κατασκευάζει η Ο.Λ.Π. Α.Ε. με τη συνεργασία της Περιφέρειας Αττικής και του Υπουργείου Πολιτισμού, το οποίο μετατρέπει έναν παραλιμένιο χώρο σε «γειτονιά Μουσείων» αναβαθμίζοντας το λιμάνι σε Κέντρο Τουρισμού και Πολιτισμού.

Π

Πλούσιο πρόγραμμα αθλητικών δραστηριοτήτων (ρεγκάτα Posidonia Cup, τουρνουά ποδοσφαίρου Posidonia Shipsoccer και τουρνουά γκολφ Posidonia Golf Tournament), προσέφεραν δυνατότητες ψυχαγωγίας και σύσφιγξης των διαπροσωπικών σχέσεων στα 800 στελέχη της ναυτιλιακής Αγοράς που έχουν δηλώσει συμμετοχή. Τα Ποσειδώνια 2014 εγκαινίασε ο πρωθυπουργός, κ. Αντώνης Σαμαράς, τη Δευτέρα, 2 Ιουνίου 2014 και τελούν υπό την αιγίδα του Υπ. Ναυτιλίας και Αιγαίου, του Δήμου Πειραιώς, του Ναυτικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, της Ελληνικής Επιτροπής Ναυτιλιακής Συνεργασίας, της Έ νωσης Εφοπλιστών Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων και του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας.

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ |

«Προειδοποιητικές βολές»

από τους εφοπλιστές για το καθεστώς φορολόγησης της Ναυτιλίας Κάλεσμα Σαμαρά για επενδύσεις

M

Μηνύματα με πολλούς αποδέκτες για την ανάγκη στήριξης της Ναυτιλίας και αποφυγής σκέψεων… αλλαγής του φορολογικού καθεστώτος που τη διέπει έστειλε ο πρόεδρος της Έ νωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, κ. Θ. Βενιάμης, μιλώντας στην τελετή εγκαινίων των Ποσειδωνίων 2014. «Θα ήθελα να υπενθυμίσω στο διακε-

κριμένο ακροατήριό μας, ότι το ελληνικό θεσμικό πλαίσιο της Ναυτιλίας, και αναφέρομαι ειδικά στον ελληνικό φόρο χωρητικότητας για τη Ναυτιλία, όπως θεσμοθετήθηκε το 1975, έχει αποτελέσει το πρότυπο της ευρωπαϊκής ναυτιλιακής πολιτικής στον τομέα αυτό και έχει λειτουργήσει ως δοκιμασμένο επιτυχημένο μοντέλο για όσα κράτη-μέλη το υιοθέτησαν», είπε χαρακτηριστικά. Στο φόντο των επιθέσεων που κατά καιρούς έχει δεχτεί ο ελληνικός εφο-

 51

πλισμός, ειδικά από μερίδα του ευρωπαϊκού Τύπου και ειδικά της Γερμανίας, η αναφορά αυτή του κ. Βενιάμη αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς έγινε ενώπιον διεθνούς ακροατηρίου αλλά και του έλληνα πρωθυπουργού, κ. Αντώνη Σαμαρά. Είναι ξεκάθαρο ότι ο ελληνικός εφοπλισμός, μετά και την επιβολή «της εθελοντικής συνεισφοράς» από το υπουργείο Οικονομικών, που εκτιμάται ότι μπορεί να φτάσει ακόμη και τα 600 εκατομμύρια ευρώ σε βάθος τριετίας, επιδιώκει να αναδείξει το θέμα της διασφάλισης εντός πλαισίου που «κλειδώνει» την ανταγωνιστικότητα της Ναυτιλίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στην κατεύθυνση αυτή, ο κ. Θεόδωρος Βενιάμης ζήτησε ώστε οι υφιστάμενες κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις στις θαλάσσιες μεταφορές να συνεχίσουν να αποτελούν πρώτη προτεραιότητα, καθώς αυτές θα επιτρέψουν στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. να αντιμετωπίσουν τον διεθνή ανταγωνισμό.

Ο ελληνικός στόλος μεταφέρει το 15% του παγκόσμιου εμπορίου, ενω σε 10 χρόνια οι έλληνες έχουν ναυπηγήσει πάνω από 2.500 ΠΟΝΤΟΠΟΡΑ σκάφη Από την πλευρά του, πάντως, ο πρωθυπουργός απέφυγε να «σηκώσει το γάντι» και περιορίστηκε σε μια φιλοφρόνηση για την ελληνική Ναυτιλία. «Η παγκόσμια επιρροή της ελληνικής εμπορικής Ναυτιλίας, σε συνδυασμό με τη γεωγραφική της θέση, καθιστούν την Ελλάδα ρυθμιστή των εξελίξεων στο διεθνές εμπόριο», ανέφερε και προσέθεσε: «Ο ελληνικός στόλος μεταφέρει ήδη το 15% του παγκόσμιου εμπορίου. Στα τελευταία 10 χρόνια οι έλληνες πλοιοκτήτες έχουν ναυπηγήσει πάνω από 2.500 ποντοπόρα πλοία, κυρίως σε ναυπηγεία της Άπω Ανατολής. Σήμερα, έλληνες πλοιοκτήτες παραγγέλνουν ένα νέο σκάφος κάθε δύο ημέρες». Ωστόσο ζήτησε επενδύσεις, από Έ λληνες και ξένους, σε λιμάνια, δίκτυα, εξορύξεις και πλοία για μεταφορά ενεργειακών πόρων ή κινούμενα με LNG. «Η Ελλάδα γίνεται πλέον η πιο σταθερή χώρα σε μια ασταθή ευρύτερη περιοχή. Γίνεται ακόμη η καλύτερη πύλη για το εμπόριο από τα λιμάνια της Μέσης Ανατολής και της Άπω Ανατολής

ώς την Ιαπωνία, μέσω της διώρυγας του Σουέζ, στις Αγορές της ηπειρωτικής Ευρώπης» ανέφερε χαρακτηριστικά. Όπως δήλωσε ο κ. Σαμαράς, «χρειαζόμαστε επενδύσεις για να αναβαθμίσουμε τις υποδομές στα λιμάνια μας και τα χερσαία οδικά δίκτυα και να αναδειχθούμε ως περιφερειακός κόμβος παραγωγής και μεταφοράς ενέργειας, αξιοποιώντας τους ενεργειακούς πόρους που βρίσκονται στις θάλασσές μας. Και για να αξιοποιήσουμε ακόμη την παγκόσμια τάση για μεταφορά ενέργειας –κυρίως φυσικού αερίου– από θαλάσσιους δρόμους, αλλά για τη χρήση του αερίου ως καυσίμου στη ναυσιπλοΐα, κάτι που είναι πολύ πιο ασφαλές και φιλικό προς το περιβάλλον». Ο πρωθυπουργός τόνισε, ακόμη, ότι η Ελλάδα προσφέρει πολύ μεγάλες ευκαιρίες που ξεπερνούν τα σύνορά της ενώ σημείωσε με νόημα πως «τώρα είναι η στιγμή για να συζητηθούν επιχειρηματικά σχέδια με προσανατολισμό στο μέλλον». Μάλιστα κατά την περιδιάβασή του στα

 52

περίπτερα, στάθηκε ιδιαίτερα στο stand της Κοινοπραξίας των Κρατικών Ναυπηγείων της Κίνας, όπου «χτίζονται» πολλά από τα βαπόρια των ελλήνων εφοπλιστών. Ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Siim Kallas, σημείωσε την ανάγκη διεθνούς συνεργασίας για την προστασία του περιβάλλοντος και της ασφάλειας της διεθνούς ναυσιπλοΐας, ενώ όσον αφορά στο αίτημα για λιγότερη ρύθμιση της ναυτιλιακής Αγοράς, είπε ότι ίσως επιφέρει αρνητικές συνέπειες καθώς θα αυξηθεί ο προστατευτισμός, που είναι καταστροφικός για τη Ναυτιλία. Ο υπουργός Ναυτιλίας και Αιγαίου, κ. Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, αναφέρθηκε στη συμβολή της ελληνικής Ναυτιλίας, η οποία, όπως είπε, συνεισφέρει 7 δισ. ευρώ άμεσα και 16 δισ. ευρώ έμμεσα στην ελληνική Οικονομία, ενώ ύστερα από τον θαλάσσιο τουρισμό και την Κρουαζιέρα προανήγγειλε σειρά μεταρρυθμίσεων και σε άλλους τομείς της Ναυτιλίας. Επίσης χαρακτήρισε ιστορικής σημασίας την υιοθέτηση της «Διακήρυξης των Αθηνών», έναν οδικό χάρτη για την ανάπτυξη της θαλάσσιας Οικονομίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, και υπογράμμισε πως θα συνεχιστούν οι προσπάθειες για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής Ναυτιλίας. Να σημειωθεί, τέλος, ότι τα φετινά Ποσειδώνια θα είναι τα μεγαλύτερα που έχουν γίνει ποτέ, καθώς περισσότεροι από 19.000 εκπρόσωποι από την ελληνική και παγκόσμια ναυτιλιακή κοινότητα θα επισκεφθούν την έκθεση, ενώ περισσότεροι από 1.870 εκθέτες, από 93 χώρες θα δώσουν το «παρών», αφήνοντας στη χώρα 70 εκατομμύρια ευρώ.

E

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ |

«Οξυγόνο» για τη Ναυτιλία η πρόσβαση στα διεθνή χρηματιστήρια

Θ

Θέματα γύρω από τις χρηματοδοτικές πηγές των επενδυτικών προγραμμάτων των ελλήνων εφοπλιστών και το επενδυτικό πρόγραμμα για την περαιτέρω ανάπτυξη του ελληνόκτητου στόλου τέθηκαν στο επίκεντρο συζήτησης, η οποία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της δεύτερης ημέρας της διεθνούς ναυτιλιακής έκθεσης Ποσειδώνια, που διεξάγεται στην χώρα μας κάθε δύο χρόνια. Στο στρογγυλό τραπέζι έλαβαν μέρος μερικοί από τους σημαντικότερους

πλοιοκτήτες: Γιώργος Οικονόμου, Πρόεδρος και Διευθύνων σύμβουλος της Dryships Inc, Αγγελική Φράγκου, Πρόεδρος και Διευθύνουσα Σύμβουλος της Navios Maritime Holding, Emanuele A. Lauro, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Scorpio Bulkers, Ευάγγελος Μ. Μαρινάκης, Πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Capital Product Partners, Αθανάσιος Ι. Μαρτίνος, Διευθύνων Σύμβουλος της Eastern Mediterranean Maritime Limited, Νικόλαος Τσάκος, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Tsakos Energy Navigation.

 53

Ως εκπρόσωπος μιας από τις σημαντικότερες ναυτιλιακές εταιρείες που παραμένουν σε ιδιωτικά χέρια, ο κ. Αθ. Μαρτίνος είπε ότι ο ανταγωνισμός ωφελείται από την πρόσβαση σε ρευστότητα που προσφέρουν οι Αγορές, καθώς επίσης και από το επενδυτικό ενδιαφέρον των διάφορων funds. Σημείωσε, δε, ότι οι επενδύσεις στον χώρο της Ναυτιλίας είναι καλοδεχούμενες, αφού συμβάλλουν στη βελτίωση της Οικονομίας, γενικότερα, με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και μέσω μιας σειράς άλλων οφελών που προορίζονται ειδικότερα στον ευρύτερο κλάδο της Ναυτιλίας. «Είναι επίσης ακριβές ότι η είσοδος στο Χρηματιστήριο των μεγάλων εταιρειών διευκολύνει τη μετάβαση της Διοίκησής τους από τη μία γενιά στην άλλη. Διαφαίνεται η εμφανής τάση της ελληνικής ναυτιλιακής κοινότητας όσον αφορά στη μετοχοποίηση των μεγάλων εταιρειών του κλάδου και στο μέλλον οι εισηγμένες εταιρείες του χώρου θα υπερτερούν σε αριθμό των μη εισηγμένων, αλλά κάτι τέτοιο θα αποβεί προς όφελος της παγκόσμιας Ναυτιλίας, αφού έτσι η πρόσβαση την ελληνική ναυτιλιακή εμπειρία και τεχνογνωσία θα είναι πιο εύκολη και πιο ευρεία», προσέθεσε ο ίδιος. Σχετικά με τον κίνδυνο υπερπροσφοράς σε θέματα χωρητικότητας τονάζ, ο κ. Μαρτίνος είπε ότι μια λύση θα μπορούσε να είναι η ενθάρρυνση των επενδυτικών funds στο να στραφούν στην Αγορά μεταχειρισμένων πλοίων. Από την πλευρά του ο κ. Μαρινάκης επεσήμανε ότι τα ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια πρέπει να τηρούν αυστηρούς όρους και να ελέγχονται με επαγγελματικό τρόπο, ούτως ώστε οι επενδύσεις τους να πραγματοποιούνται με γνώμονα κριτήρια που προσφέρουν υπεραξίες στην Αγορά και να μην ωθούνται από υπερεκτιμήσεις που πιθανόν να κάνουν σχετικά με τα ύψη της κερδοφορίας στην οποία προσβλέπουν. Ο κ. Ν. Τσάκος, η εταιρεία του οποίου ήταν εκ των πρώτων εισηγμένων, τόνισε ότι «η ρευστότητα που απορρέει μέσω της μετοχοποίησης της εταιρείας προ-

σβλέπει στην ανάπτυξή της. Διαθέτουμε υψηλό αριθμό μετόχων και είμαστε απόλυτα ικανοποιημένοι από τα αποτελέσματα, παρά τα αρχικά προβλήματα που αντιμετωπίσαμε. Το χρηματιστήριο μάς δίνει τη δυνατότητα να κερδίσουμε το παιχνίδι, ενώ οι εταιρείες που παραμένουν σε ιδιωτικά χέρια έχουν περιορισμένες ευκαιρίες για περαιτέρω ανάπτυξη». Η κυρία Φράγκου συμφωνεί: «Είναι σημαντική η πρόσβαση στις Αγορές, διότι βοηθά στην αλλαγή σκυτάλης στα διοικητικά θέματα, με την ανάληψη καθηκόντων από τα στελέχη της νέας γενιάς, αλλά κι επειδή η ρευστότητα δίνει τα κατάλληλα εργαλεία για την επίτευξη επενδυτικών στόχων. Ιδιαίτερα εάν μπορέσουμε να εκμεταλλευτούμε τις οικονομίες κλίμακας, τα πλεονεκτήματα είναι σημαντικά», σημείωσε. Προλογίζοντας τη συζήτηση, ο Υπουργός Ναυτιλίας και Αιγαίου, κ. Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, εξέφρασε την επιθυμία για στενότερη σύνδεση μεταξύ της ναυτιλιακής μας βιομηχανίας και της Οικονομίας της χώρας μας και –όπως είπε– «θα εισαγάγουμε μέτρα τα οποία θα ενθαρρύνουν την είσοδο στην ελληνική Αγορά περισσότερων εταιρειών του ναυτιλιακού χώρου, δίχως να κινδυνεύει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των ελληνικών εταιρειών». «Θέλουμε να δώσουμε περισσότερες ευκαιρίες σε εταιρείες και ανθρώπους να πάνε στη θάλασσα, είτε ως επιχειρηματίες είτε ως απλοί ναυτικοί, και θα κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν ώστε να εκμεταλλευτούμε τα διαθέσιμα κονδύλια των δομικών κεφαλαίων για τη χρηματοδότηση αυτού του σχεδίου», προσέθεσε ο υπουργός. Τα Ποσειδώνια 2014 πραγματοποίηθηκαν υπό την αιγίδα του Υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου, του Δήμου Πειραιώς, του Ναυτικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, της Έ νωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, της Ελληνικής Επιτροπής Ναυτιλιακής Συνεργασίας, της Έ νωσης Εφοπλιστών Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων και του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας.

Π. Λιβανός

Νέο άνοιγμα στην αμερικανική χρηματαγορά

Σ

Σε νέα άντληση κεφαλαίων από το χρηματιστήριο προχωρεί ο έλληνας εφοπλιστής, κ. Παναγιώτης (Peter) Γ. Λιβανός. Πιο συγκεκριμένα η ναυτιλιακή GasLog του κ. Λιβανού αποσπά τμήμα του στόλου και το εντάσσει σε ένα master limited partnership, που προσφέρει φορολογικά οφέλη και δεσμεύσεις για συγκεκριμένες τριμηνιαίες μερισματικές αποδόσεις. Η GasLog MLP δραστηριοποιείται όπως και η μητρική GasLog Ltd, στην Αγορά μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου και έχει διπλασιάσει την κεφαλαιοποίησή της κατά το τελευταίο εξάμηνο στα 2,208 δισ. δολάρια. Ειδικότερα η GasLog MLP πωλεί 8,4 εκατομμύρια μετοχές έναντι 176 εκατ. δολ. και άλλες 1,26 εκατομμύρια μετοχές έχουν δικαίωμα να πάρουν οι ανάδοχοι προσθέτοντας δυνητικά άλλα 26,5 εκατ. δολ. στα ακαθάριστα έσοδα από τη συναλλαγή. Οι κολοσσοί Citigroup, Credit Suisse, Wells Fargo, Barclays, Evercore, UBS, Deutsche Bank και DNB Markets στηρίζουν το εγχείρημα αυτό. Σημειώνεται ότι τα έσοδα θα διατεθούν για την κάλυψη του δανεισμού που ανελήφθη για της χρηματοδότηση του ναυπηγικού της προγράμματος. Η μητρική GasLog διαθέτει στόλο 18 πλοίων. Από αυτά τα 11 είναι σε πλήρη δραστηριότητα, 7 υπό ναυπήγηση. Έ ξι από αυτά τα σκάφη, δυο εκ των οποίων υπό ναυπήγηση, τα οποία έχουν εξασφαλίσει όλα μακροχρόνια ναυλοσύμφωνα, θα ενταχθούν στην GasLog MLP ή GasLog Partners όπως αποκαλείται ήδη στην Αγορά. Η μητρική διαθέτει μεγάλο στόλο πλοί-

 54

ων μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου (ή LNG – Liqified Natural Gascarriers) και πλέον είναι από τους μεγαλύτερους παίκτες στη μεταφορά αερίου, διαχειρίζεται, δε, και άλλα σκάφη, που είναι συμφερόντων της British Gas. Τα ιδιόκτητα πλοία της έχουν ήδη εξασφαλίσει μακροχρόνιες ναυλομισθώσεις, κυρίως με την British Gas, γεγονός που της δίνει αυξημένη ρευστότητα. Η GasLog τον Μάρτιο του 2012 άντλησε 310 εκατομμύρια δολάρια κατά την εισαγωγή της στη Wall Street. Σημειώνεται, επίσης, ότι η εισηγμένη ναυαρχίδα του Λιβανού, στην οποία συμμετέχει το Ίδρυμα Ωνάση, εμφανίζει μία από τις καλύτερες συμπεριφορές ναυτιλιακών και η επιτυχής, όπως δείχνει η διαδικασία, νέα εισαγωγή αποδεικνύει ότι οι χρηματαγορές αποτελούν βασικό πεδίο άντλησης χρηματοδότησης για τις ναυτιλιακές εταιρείες, ειδικά αυτές που έχουν δυναμική.

O Λιβανός θεωρείται ένας από τους πλέον επιφανείς έλληνες επιχειρηματίες, με τεράστια οικογενειακή παράδοση, αλλά αποφεύγει τη δημοσιότητα. Ζει στη Γενεύη και θεωρείται από τους πλουσιότερους ανθρώπους διεθνώς. Συλλέκτης παλαιών αυτοκινήτων πολυτέλειας, ένας από τους μεγαλύτερους στον πλανήτη, έχει διατελέσει και Αντιπρόεδρος της Aston Martin Lagonda Ltd. Με περισσότερα από 200 χρόνια παρουσίας στη Ναυτιλία, ο όμιλος Λιβανού σήμερα ελέγχει διά της Ceres, μαζί με τη μεγαλύτερη γαλλική εφοπλιστική οικογένεια, τον όμιλο Saverys και την εισηγμένη στο Euronext, Euronav, έναν από τους μεγαλύτερους παίκτες στα δεξαμενόπλοια, παγκοσμίως.

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ |

Όμιλος Ρέστη

Ολική επαναφορά

για τοΝ ναυτιλιακό κολοσσό

M

Με σειρά κινήσεων σε επιχειρηματικό επίπεδο αλλά και στο πεδίο της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, ο εφοπλιστής, κ. Βίκτωρ Ρέστης, πραγματοποιεί «ολική επαναφορά». Λίγες μέρες μετά την άντληση 61 εκατομμυρίων ευρώ από τη νορβηγική κεφαλαιαγορά, τη δεύτερη μεγαλύτερη για τη Ναυτιλία μετά τη Wall Street για την εταιρεία του, Golden Energy

Offshore, και δύο εβδομάδες έπειτα από τη συμπερίληψή του στους 10 μεγαλύτερους ανεξάρτητους εφοπλιστές με βάση τη μεταφορική ικανότητα του στόλου που ελέγχει μέσω του ομίλου του, Enterprises Shipping & Trading SA, ο Βίκτωρ Ρέστης επανέρχεται στο προσκήνιο, αυτή τη φορά με πιστοποίηση εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Όπως τονίζει και ο ίδιος, «ο σκοπός αυτού του προτύπου συνοψίζει όλα τα συναφή ζητήματα με την αειφόρο ανάπτυξη και το περιβάλλον, την εται-

 55

ρική διακυβέρνηση και τις κοινωνικές πτυχές. Και η Enterprises Shipping & Trading SA δίνει έμφαση στις 3 βασικές πτυχές της ασφάλειας στη θάλασσα, στη διαχείριση των πόρων του στόλου και των ανθρώπινων δικαιωμάτων καθώς και στο κόστος διαχείρισης τόσο για τον δικό της στόλο όσο και τον στόλο των πελατών της». Ειδικότερα, η Enterprises Shipping & Trading SA εξασφάλισε πρόσφατα την πρώτη πιστοποίηση ελληνικής ναυτιλιακής για την εταιρική κοινωνική

ευθύνη. Η πιστοποίηση αυτή έρχεται μετά την προσφορά κρουαζιερόπλοιού του στην Κεφαλονιά, το οποίο παραχώρησε με το πλήρωμα και τα έξοδα καλυμμένα (κόστος άνω των 2 εκατ. ευρώ) για τη φιλοξενία των άστεγων σεισμόπληκτων. Τώρα η Enterprises Shipping & Tra­ ding S.A. γίνεται γνωστή όχι μόνο ως μία από τις μεγαλύτερες ναυτιλιακές εταιρείες παγκοσμίως, με στόλο άνω των 80 ποντοπόρων, αλλά και ως η πρώτη στην Ελλάδα η οποία πιστοποιήθηκε για τις επιδόσεις της με το διεθνές ISO 26000, το οποίο είναι το πρώτο παγκοσμίως πρότυπο για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη. Την πιστοποίηση έδωσε η Bureau Veritas Ελλάδας, κορυφαίος οργανισμός ναυτιλιακών πιστοποιήσεων, ο οποίος αξιολόγησε και επικύρωσε το επιχειρησιακό σύστημα που ακολουθεί η Enterprises Shipping & Trading SA σύμφωνα με τα αυστηρά πρότυπα CAP 26000, λαμβάνοντας υπόψη τέσσερα θεμελιώδη κριτήρια: την ενσωμάτωση της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης στην επιχειρησιακή λειτουργία του ομίλου, τη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων φορέων, την επικοινωνία, τη διαφάνεια και τα μετρήσιμα αποτελέσματά της. Όλα τούτα δεν προκαλούν εντύπωση στους επαΐοντες, οι οποίοι γνωρίζουν την έμφαση που έχει υιοθετήσει ο πλοιοκτήτης για τέτοια θέματα, όπως και το σημαντικό φιλανθρωπικό έργο της οικογένειάς του. Στους στόχους του ομίλου έχει μπει όχι μόνο το «παραδίδεται» αλλά και το «πώς παραδίδεται». Υιοθετεί έτσι, όπως πιστοποίησε ο Bureau Veritas, αυστηρά πρότυπα για την ασφάλεια, την προστασία του περιβάλλοντος, τη διαφάνεια στις επιχειρήσεις, τα ανθρώπινα και εργασιακά δικαιώματα και βελτιώνει συνεχώς το κοινωνικό της προφίλ.

ENTERPRISES SHIPPING AND TRADING S.A:

Παίρνει το πρώτο Παγκόσμιο Πρότυπο για την Κοινωνική Ευθύνη

H

H ENTERPRISES SHIPPING AND TRADING S.A. αποτελεί την πρώτη ναυτιλιακή εταιρεία στην Ελλάδα που αξιολογήθηκε σύμφωνα με το Διεθνές Πρότυπο ISO 26000, το πρώτο Παγκόσμιο Πρότυπο για την Κοινωνική Ευθύνη. Η Bureau Veritas Bureau Ελλάδος αξιολόγησε, εκτίμησε και επικύρωσε το σύστημα της ENTERPRISES SHIPPING AND TRADING S.A. σύμφωνα με το CAP 26000, με βάση τέσσερεις άξονες: την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, τη συμμετοχή Ενδιαφερόμενων Μερών, την Επικοινωνία και τη Διαφάνεια καθώς και τα Αποτελέσματα και την Πρόοδο. Η Κοινωνική Ευθύνη έχει αναχθεί σε ζήτημα μείζονος σημασίας τα τελευταία έτη, ως αποτέλεσμα των εντεινόμενων αιτημάτων που εκφράζονται στη δημόσια σφαίρα και από τα ενδιαφερόμενα μέρη στο σύνολό τους. Για την ENTERPRISES SHIPPING AND TRADING S.A. η ανάγκη εφαρμογής αξιόπιστων εταιρικών πρακτικών που επιδεικνύουν Κοινωνική Ευθύνη, σε συνδυασμό με την επίτευξη εξαιρετικών αποτελεσμάτων είναι σαφής. Για να ανταποκριθεί σ’ αυτές τις επιχειρηματικές προκλήσεις και να συμβάλει στη Βιώσιμη Ανάπτυξη σε

 56

ό,τι αφορά τις Περιβαλλοντικές πτυχές, τη Διακυβέρνηση και τις Κοινωνικές πτυχές, και εστιάζοντας όχι μόνο στο «τι επιτυγχάνεται» αλλά και στον «τρόπο με τον οποίο επιτυγχάνεται», η ENTERPRISES SHIPPING AND TRADING S.A. έχει δεσμευτεί να τηρεί τα πρότυπα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης από τις καθημερινές λειτουργίες της μέχρι και τη λήψη στρατηγικών αποφάσεων. Μέσω της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, η ENTERPRISES SHIPPING AND TRADING S.A. προωθεί την ασφάλεια, διασφαλίζει την Περιβαλλοντική Προστασία, αναδεικνύει τη Διαφάνεια στις Λειτουργίες της, υποστηρίζει τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τις εργασιακές πρακτικές, βελτιώνει τις σχέσεις της με την κοινωνία. Όπως δήλωσε ο κ. Β. Ρέστης, ο στόχος αυτού του προτύπου είναι να συνοψίσει όλα τα σημαντικά θέματα της Βιώσιμης Ανάπτυξης σε ό,τι αφορά το Περιβάλλον, τη Διακυβέρνηση και τις Κοινωνικές Πτυχές στην ENTERPRISES SHIPPING AND TRADING S.A., υπογραμμίζοντας τρεις σημαντικές πτυχές της επιχειρηματικής δραστηριότητας: την Ασφάλεια στη Θάλασσα, τη Διαχείριση του στόλου και του ανθρώπινου δυναμικού, καθώς και τη Διαχείριση του Κόστους, τόσο για τον στόλο της εταιρείας όσο και τους στόλους των πελατών της.

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ |

Στο 5,7% του Α.Ε.Π. τα άμεσα έσοδα από τη Ναυτιλία το 2015

H

Η ελληνική ποντοπόρος Ναυτιλία αποτελεί μαζί με τον τουρισμό τους δύο βασικότερους πυλώνες των ελληνικών εξαγωγών υπηρεσιών. Στην περίοδο 2000-2013 οι καθαρές εισπράξεις (εισπράξεις μείον πληρωμές) που προέρχονται από την ποντοπόρο Ναυτιλία ανήλθαν στο 4,2% του Α.Ε.Π. κατά μέσο όρο, ενώ συνέβαλαν στη χρηματοδότηση του 16,6% των εισαγωγών την ίδια περίοδο. Τα έσοδα από την ελληνική Ναυτιλία στηρίζονται στην ηγετική θέση των ελλήνων εφοπλιστών στον κλάδο, οι οποίοι ελέγχουν πάνω από το 16% του παγκόσμιου στόλου, σε όρους χωρητικότητας. Αυτό σημειώνει μελέτη για την εξέλιξη των καθαρών εσόδων από την ποντοπόρο Ναυτιλία στα επόμενα δύο χρόνια, που συ-

ντάχθηκε από τη Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών και Προβλέψεων της Eurobank, στην οποία προΐσταται ο καθηγητής Γκίκας Χαρδούβελης. Στο τεύχος αυτό φιλοξενείται άρθρο της Μαρίας Πρανδέκα και του Βασίλη Ζάρκου, οικονομικών αναλυτών της Τράπεζας, με τίτλο: «Η ελληνική ποντοπόρος Ναυτιλία και η συμβολή της στην εγχώρια Οικονομία». Οι εκτιμήσεις της μελέτης για τα μελλοντικά έσοδα από την ποντοπόρο Ναυτιλία επιβεβαιώνουν τη συμβολή του κλάδου στην ανάκαμψη της ελληνικής Οικονομίας. Αναλυτικά, τα συμπεράσματα της μελέτης μας είναι τα ακόλουθα: Επιβεβαιώνεται η ισχυρή σχέση μεταξύ του ύψους των καθαρών εισπράξεων από την ποντοπόρο Ναυτιλία με το επίπεδο των ναύλων και τη χωρητικότητα του στόλου υπό ελληνική σημαία. Συγκεκρι-

 57

μένα, αύξηση 10% στο επίπεδο των ναύλων σε ένα τρίμηνο αποφέρει αύξηση των καθαρών εσόδων από τη Ναυτιλία κατά 2,6% στο ίδιο τρίμηνο και 6,2% μακροχρόνια. Επιπλέον, αύξηση 10% στο μέγεθος του στόλου σε ένα τρίμηνο αποφέρει 7,8% αύξηση στα καθαρά έσοδα στο ίδιο τρίμηνο και 18,6% μακροχρόνια. Με βάση τα παραπάνω ευρήματα και εκτιμήσεις για το ρυθμό αύξησης των ναύλων και την εξέλιξη της χωρητικότητας του στόλου υπό ελληνική σημαία, τα μελλοντικά καθαρά έσοδα από την ελληνική Ναυτιλία αναμένεται να ανέλθουν στο 4,9% και 5,7% του Α.Ε.Π. το 2014 και 2015, αντίστοιχα, από 4,2% του Α.Ε.Π. το 2013. Τέλος, πραγματοποιείται και ανάλυση ευαισθησίας στους ναύλους και τη χωρητικότητα του στόλου. Σε ένα πιο αισιόδοξο σενάριο, όπου οι ναύλοι και ο στόλος αυξάνονται περισσότερο απ’ ό,τι στο βασικό, οι καθαρές εισπράξεις από την εμπορική Ναυτιλία ως ποσοστό του Α.Ε.Π. είναι 0,2 και 0,5 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερα από αυτές του βασικού σεναρίου για το 2014 και 2015, αντίστοιχα. Σ’ ένα πιο απαισιόδοξο σενάριο, όπου οι ναύλοι και ο στόλος αυξάνονται λιγότερο απ’ ό,τι στο βασικό, οι καθαρές εισπράξεις ως ποσοστό του Α.Ε.Π. είναι 0,2 και 0,8 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερα από αυτές του βασικού σεναρίου για το 2014 και 2015, αντίστοιχα. Με βάση την παραπάνω ανάλυση και με δεδομένη την παρούσα οικονομική συγκυρία, ο ρόλος της ποντοπόρου Ναυτιλίας καθίσταται ιδιαίτερα σημαντικός, σε μια εποχή όπου το μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης της χώρας προσανατολίζεται προς τους εξαγώγιμους τομείς. Έ τσι, προκειμένου να αυξηθεί το καθαρό όφελος της Οικονομίας από τα έσοδα των ελλήνων εφοπλιστών, η πολιτεία οφείλει να ενισχύσει τη θέση της χώρας ως παγκόσμιο ναυτιλιακό κέντρο, με δράσεις που να παρέχουν κίνητρα για την εγκατάσταση ναυτιλιακών εταιρειών στην Ελλάδα, να καθιστούν ελκυστική την επιλογή εγγραφής στο ελληνικό νηολόγιο, να ενθαρρύνουν την είσοδο ναυτιλιακών κεφαλαίων στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα και να μειώνουν τα γραφειοκρατικά εμπόδια.

BIMCO

Πλέον οι Έ λληνες ξεπερνούν σταθερά τους νορβηγούς και κινέζους πλοιοκτήτες που έπονται στη σχετική λίστα. Τα παραπάνω στοιχεία προέκυψαν στο πλαίσιο των Ποσειδωνίων από έρευνα της BIMCO, μιας από τις μεγαλύτερες ναυτιλιακές ενώσεις πλοιοκτητών, διαχειριστών πλοίων και ναυλομεσιτών. Σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία, μόνο κατά τη διάρκεια του 2014 έχουν υποβληθεί 73 νέες παραγγελίες πλοίων συνολικής αξίας 3,1 δισ. ευρώ. Μάλιστα, όπως προκύπτει, τα πλοία που έχουν τη μεγαλύτερη ζήτηση μεταξύ των ελλήνων πλοιοκτητών είναι υψηλής αξίας, επομένως και αντίστοιχων ποιοτικών προδιαγραφών και μεγέθους, σε αντίθεση με τα πλοία που προτιμούν πλοιοκτήτες άλλων χωρών. Απόδειξη για την ισχύ αυτή του ελληνόκτητου στόλου είναι η παρουσία στα Πο-

Επενδύσεις ρεκόρ Π από τους εφοπλιστές στα χρόνια του

μνημονίου Στο ύψος-ρεκόρ των 37,5 δισ. ευρώ έχουν φτάσει οι επενδύσεις των ελλήνων εφοπλιστών για τη ναυπήγηση νέων πλοίων από το 2010 έως σήμερα.

 58

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ |

σειδώνια των ανώτατων στελεχών όλων των μεγάλων ναυπηγείων της Άπω Ανατολής, που αποτελούν τους βασικούς αποδέκτες των ελληνικών παραγγελιών νέων πλοίων. Η Ιαπωνία είναι μία από τις χώρες η οποία προβάλλει στη φετινή έκθεση τις δυνατότητες των ναυπηγείων της στον τομέα κατασκευής πλοίων περιβαλλοντικού σχεδιασμού (eco design), καθώς επίσης και εταιρείες που ειδικεύονται σε εξαρτήματα και εξοπλισμό εξοικονόμησης ενέργειας. Σε ειδικό σεμινάριο που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του συνεδριακού προγράμματος των Ποσειδωνίων, η χώρα έδειξε τις προθέσεις που έχει για να επανακτήσει κάποιο από το χαμένο έδαφος στον αγώνα που δίνει με αντιπάλους την Κίνα και τη Νότιο Κορέα για την πρωτοκαθεδρία στον χώρο. Αναφερόμενος στον ρόλο της Ευρώπης, ο εκτελεστικός διευθυντής των Ποσειδωνίων, κ. Θεόδωρος Βώκος, τόνισε ότι «το 2013 η Ιαπωνία ήταν παραλήπτης του 14,8% των παγκόσμιων παραγγελιών για νεότευκτα πλοία, σε αρκετή απόσταση από τη Νότιο Κορέα και την Κίνα, οι οποίες έλαβαν αντίστοιχα το 33,1% και το 40,8%. Σε αντίθεση με αυτά τα εντυπωσιακά νούμερα, η Ευρώπη συνολικά ήταν αποδέκτης μόλις 4,1% νέων παραγγελιών». Έ νας από τους λόγους για τους οποίους η Ιαπωνία έχει χάσει σημαντικό έδαφος έναντι των κύριων ανταγωνιστών της είναι η ισοτιμία μεταξύ του γιέν και του δολαρίου Η.Π.Α., σύμφωνα με τον κ. Shinichiro Otsubo, Διευθυντή Ναυπηγήσεων και Μηχανικών Σκαφών, του Ναυτιλιακού Τομέα του ιαπωνικού υπουργείου Γαιών, Υποδομών, Μεταφορών και Τουρισμού. Ο ίδιος ανέφερε ότι η Ιαπωνία είναι σε θέση να προσφέρει παγκοσμίως τα πιο ανταγωνιστικά χρηματοδοτικά προγράμματα με το πιο χαμηλό επιτόκιο της διεθνούς ναυτιλιακής Αγοράς: «Από το 2011, το ιδιαίτερα ελκυστικό χρηματοδοτικό μας πρόγραμμα είναι διαθέσιμο και στην ελληνική Αγορά καθώς και σε όλες τις αναπτυσσόμενες Οικονομίες», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Οι έλληνες εφοπλιστές αναζητούν μόνο πλοία μεγάλης αξίας και υψηλών ποιοτικών προδιαγραφών

GREEN... ΠΛΟΙΑ; Ο κ. Otsubo συμπλήρωσε ότι η χρησιμοποίηση ιαπωνικών eco πλοίων και εξοπλισμού μπορεί να αποφέρει σημαντικά οφέλη στους πλοιοκτήτες, ειδικότερα υπό την πίεση νέων ρυθμιστικών περιβαλλοντικών κανόνων σε συνδυασμό με την αύξηση στην τιμή του πετρελαίου. Ο τομέας των φιλικών προς το περιβάλλον προϊόντων και πλοίων είναι στο επίκεντρο και της κορεατικής συμμετοχής στα φετινά Ποσειδώνια, καθώς πέρσι η νοτιοκορεατική κυβέρνηση ανακοίνωσε την πρόθεσή της να αναθεωρήσει το πλαίσιο του υπάρχοντος κανονισμού θαλάσσιου περιβαλλοντικού σχεδιασμού και διαχείρισης, επεκτείνοντάς το στον ναυπηγοεπισκευαστικό τομέα. Είναι χαρακτηριστικό ότι και τα έξι νοτιοκορεατικά μεγαθήρια-μέλη της KOSHIPA (Korean Offshore & Shipbuilding Association) προβάλλουν τις δυνατότητες που έχουν στον τομέα της «πράσινης» θάλασσας, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν οι κινητήρες νέας γενιάς που προσφέρουν υψηλή περιβαλλοντική προστασία, σε συνδυασμό με οικονομία καυσίμων. «Είμαστε ιδιαίτερα ικανοποιημένοι από την ανταπόκριση που έχει λάβει η αντιπροσωπεία μας μέχρι στιγμής στα φετινά Ποσειδώνια καθώς ήδη αναπτύσσουμε συζητήσεις μεταξύ μελών μας και ελλήνων ή ξένων εφοπλιστών, το οποίο αναμένουμε να οδηγήσει σε νέες εμπορικές συμφωνίες για τα κορεατικά ναυπηγεία» δήλωσε ο Sung-Hun Kim, Διευθύνων Δημοσίων Σχέσεων. Καθώς η Κίνα παραμένει ο αδιαμφισβή-

 59

τητος κυρίαρχος παγκοσμίως στον τομέα της ναυπηγικής, οι Ιαπωνία και Νότιος Κορέα χρησιμοποιούν την καινοτομία ως εργαλείο αύξησης του δικού τους μεριδίου Αγοράς, ελπίζοντας στο αυξανόμενο επενδυτικό ενδιαφέρον των πλοιοκτητών καθώς οι τελευταίοι επιδιώκουν να μειώσουν το ενεργειακό κόστος του στόλου τους. Και ο κ. Βώκος συμπλήρωσε: «Περισσότερα από 330 ναυπηγεία συμμετέχουν στα φετινά Ποσειδώνια με την παρουσία της Ασίας να καταλαμβάνει σχεδόν τη μισή έκταση που διατίθεται συνολικά στην παγκόσμια παρουσία εταιρειών του χώρου που εκθέτουν στη φετινή διοργάνωση».

"ναι" στα κορεατικα ναυπηγεια Όλοι επιθυμούν να αξιοποιήσουν την ευκαιρία. Πέρα από τους ασιατικούς κολοσσούς και οι ελληνικές εταιρείες παραγωγής και προμήθειας εξαρτημάτων πλοίων προσδοκούν να αποσπάσουν μερίδιο. Η σύσταση της πρώτης ένωσης ελλήνων κατασκευαστών ναυτιλιακού εξοπλισμού (HEMEXPO) προ λίγων εβδομάδων αποσκοπεί στην είσοδο των ελληνικών εταιρειών ναυτιλιακού εξοπλισμού στις ξένες Αγορές, ιδίως στην Άπω Ανατολή. Για το ζήτημα υπήρξε συνάντηση μεταξύ του υπουργού Ναυτιλίας, κ. Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη, και του Προέδρου του κορεατικού οργανισμού Korea Trade Insurance Corporation – Κ-Sure, κ. YoungHak Kim. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Βαρβιτσιώτης, «οι έλληνες πλοιοκτήτες εμπιστεύονται τα κορεατικά ναυπηγεία. Το επόμενο βήμα είναι οι ελληνικές εταιρείες ναυτιλιακού εξοπλισμού και της κορεατικής ναυπηγικής βιομηχανίας να συνεργαστούν ακόμη πιο αποτελεσματικά, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος των ελληνικών εξαγωγών που θέσαμε». Σύμφωνα με πληροφορίες, υπήρξε θετική ανταπόκριση και αναμένεται συνάντηση στο υπουργείο μεταξύ στελεχών των κορεατικών ναυπηγείων και ελλήνων κατασκευαστών ναυτιλιακού εξοπλισμού.

Aπώτερος στόχος η υπογραφή σχετικού μνημονίου συνεργασίας.

eiδησεισ

Spanopoulos Group:

Ένα ναυπηγείο… boutique στην καρδιά του Περάματος

Έ να σύγχρονο ναυπηγείο, με εξειδίκευση στα μεγάλα σκάφη αναψυχής, άνοιξε στο Πέραμα την 1η Ιουνίου 2014, από την εταιρεία Spanopoulos Group. Τα αδέλφια Ι. & Μ. Σπανόπουλος δραστηριοποιούνται στον τομέα της Ναυτιλίας και με τη συνολική αυτή επένδυση των 50 εκατ. ευρώ δημιούργησαν το πιο σύγχρονο νεώριο mega yachts. Με νέες εγκαταστάσεις 16500 τ.μ. και σύγχρονο εξοπλισμό ανέλκυσης και συντήρησης, διαμονής, η Spanopoulos Group, εν μέσω κρίσης, δημιουργεί θέσεις εργασίας στη ναυπηγοεπισκευή, Η εταιρεία διαθέτει ακόμη 20 ρυμουλκά για υποστήριξη λιμένων και δεύτερο ναυπηγείο στη Σαλαμίνα, με 300 εργαζόμενους.

 60

Ν. ΚΟΡΕΑ Μνημόνιο συνεργασίας με Ν. Κορέα για την ενίσχυση των διμερών ναυτιλιακών σχέσεων

Με βασική προτεραιότητα να ανοίξει ο δρόμος των εξαγωγών, υπεγράφη μεταξύ του υπουργού Ναυτιλίας, κ. Βαρβιτσιώτη, και του νοτιοκορεάτη υπουργού Εμπορίου, κ. Σανγκ Τζικ, μνημόνιο 5ετούς συνεργασίας στον τομέα της θαλάσσιας και ναυπηγικής βιομηχανίας. Η συμφωνία αποτελεί ιδιαίτερα αποφασιστικό βήμα για τις σχέσεις των δύο χωρών, με σημαντικά οφέλη για τα συμφέροντα της ελληνικής Ναυτιλίας και Εξοπλισμού. Αποβλέπει στην ενθάρρυνση επαφών και συνεργασίας των ιδιωτικών φορέων των δύο χωρών, ιδίως μέσω ανταλλαγής τεχνογνωσίας, εμπειριών και βέλτιστων πρακτικών στους τομείς της ναυπηγικής και της θαλάσσιας βιομηχανίας, στην εξαγωγή υλικών για τον εξοπλισμό σκαφών, στην υλοποίηση κοινών προγραμμάτων, στην εγκαθίδρυση συνδέσμων μεταξύ των φορέων και οργάνωσης εκθέσεων στον τομέα θαλάσσιας τεχνολογίας, στη συνεργασία και ανάπτυξη κοινών δράσεων στους τομείς περιβαλλοντικής προστασίας, καινοτομίας, έρευνας και ανάπτυξης. Οι δύο πλευρές δήλωσαν ότι πέτυχαν μία σημαντική συνεργασία.

ALFA LAVAL

Ενίσχυση της παρουσίας της Αlfa Laval στη χώρα μας Tην ενίσχυση της παρουσίας της στην Ελλάδα ανακοίνωσε την Τρίτη, 3 Ιουνίου η Alfa Laval, εγκαινιάζοντας το νέο, Πιστοποιημένο κέντρο Επισκευών και Συντήρησης (Alfa Laval Certified Service Center). Με τον τρόπο αυτό η εταιρεία τοποθετεί την Alfa Laval Ελλάδας ως International Service Center στον διεθνή χάρτη της, έτοιμη να εξυπηρετήσει τους πελάτες της σε τοπικό και διεθνές επίπεδο.

Tο «παρών» στα εγκαίνια του νέου και μοναδικού στη χώρα μας Πιστοποιημένου Κέντρου Εξυπηρέτησης της Alfa Laval έδωσε ο Υφυπουργός Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, κ. Νότης Μηταράκης, η Πρέσβειρα της Σουηδίας, κα Wrangberg, οι Πρόεδροι και εκπρόσωποι του ελληνοσουηδικού, του ελληνοϊσραηλινού και του ελληνογαλλικού επιμελητηρίου καθώς και περισσότερα από 200 ανώτερα στελέχη συνεργατών και πελατών της εταιρείας, που ξεναγήθηκαν στις σύγχρονες και πρωτοποριακές εγκαταστάσεις. Ο Υφυπουργός, κ. Μηταράκης, στην ομιλία του αναφέρθηκε στη σπουδαιότητα της στήριξης της ελληνικής Οικονομίας από ηγέτιδες εταιρείες σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως η Alfa Laval, με τη δημιουργία σύγχρονων εγκαταστάσεων, θέσεων εργασίας και ανάπτυξης για τη χώρα. Παράλληλα, από την πλευρά του, ο Executive Vice President WENA Region της Alfa Laval, κ. Nish Patel, σημείωσε: «Η Alfa Laval έχει αυξήσει την παρουσία της και τον όγκο της στην Ελλάδα παρά την κρίση και θα συνεχίσει να πράττει το ίδιο. Σήμερα, τα εγκαίνια του νέου Certified Service Center και των ανακαινισμένων γραφείων της δεν είναι άλλο από την επιβεβαίωση της εμπιστοσύνης μας στην ελληνική Αγορά». Με την πρωτοβουλία αυτή η εταιρεία επιβεβαιώνει την έμπρακτη στήριξή της στην αναπτυξιακή προσπάθεια που συντελείται στη χώρα τα τελευταία έτη. Αξίζει να σημειωθεί ότι για το 2013 η Alfa Laval Ελλάδας διαχειρίστηκε παραγγελίες αξίας 22 εκατομμυρίων ευρώ.

Ελίν:

Νέες συμφωνίες στα Ποσειδώνια 2014

Πόλο έλξης αποτέλεσε το περίπτερο της ΕΛΙΝ στα Ποσειδώνια 2014. Η ομάδα πωλήσεων ΕΛΙΝ marine lubricants παρουσίασε την ολοκληρωμένη γκάμα προϊόντων της, αλλά και την οργάνωση και τις διαδικασίες με τις οποίες παρέχει εξυπηρέτηση και συνεχή τεχνική υποστήριξη όλο το έτος, κάθε ημέρα. Κατά τη διάρκεια της έκθεσης, η ομάδα της ΕΛΙΝ έκανε δεκάδες επαφές, έκλεισε νέες συμφωνίες και έλαβε ελπιδοφόρα μηνύματα για βελτίωση του οικονομικού κλίματος και των προοπτικών της Ναυτιλίας –ιδιαίτερα της ελληνόκτητης– την οποία εξυπηρετεί με λιπαντικά εδώ και 15 χρόνια, ενώ προσφέρει λύσεις με λιπαντικά χύδην ή σε βαρέλια, σε 300 λιμάνια πανευρωπαϊκά και διεθνώς. Η ΕΛΙΝΟΙΛ, γνωστότερη ως ΕΛΙΝ, ιδρύθηκε το 1954 και αποτελεί μία από τις δυναμικότερες εταιρείες εμπορίας καυσίμων στην Ελλάδα, με πανελλαδικό δίκτυο 580 πρατηρίων.

 61

Λάμπρος KAI Σίμων Μαρούτσης

Οι πρωτοπόροι του ευεργετισμού

H

Η οικογένεια Μαρούτση είναι εκείνη η οποία άνοιξε στις αρχές του 19ου αιώνα τον χορό της Εθνικής Ευεργεσίας. Το μοναδικό στο είδος του ρολόι Παραμυθιάς, η γέφυρα Μαρούτση στην Παραμυθιά, το πλήθος κοινωνικών ευεργεσιών σε Ελλάδα, Ιταλία και Ρωσία συνθέτουν την ιστορία της ηπειρώτικης ευπάτριδος οικογένειας Μαρούτση. Κορυφαία της προσφορά, όμως, ήταν η ίδρυση της περιώνυμης Μαρουτσαίας Σχολής Ιωαννίνων, ενός από τους κορυφαίους πνευματικούς φάρους του ελληνισμού. ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΠΟΥΤΑΤΟΥ* Η οικογένεια Μαρούτση υπήρξε από τις αρχαιότερες και πλέον επίσημες της Ηπείρου, εξέλειψε όμως οριστικά το έτος 1846, με τον θάνατο και του τελευταίου γόνου της, του μαρκησίου Κωνσταντίνου Πάνου Μαρούτση. Σήμερα το όνομά της δεν απαντάται πουθενά στα Γιάννενα. Μέλη της οικογένειας έχουν τιμηθεί με τον τίτλο του Μαρκησίου από την αυτοκράτειρα της Αυστρίας

Μαρία Θηρεσία, με τον τίτλο του Ιππότη του Τάγματος της Αγίας Άννας από την τσαρίνα της Ρωσίας Μεγάλη Αικατερίνη καθώς και με το Παράσημο του Πατριαρχείου των Ιεροσολύμων.

Η αρχή της επιχειρηματικότητας Ο γενάρχης της οικογένειας και πατέρας των ευεργετών, ο μεγαλέμπορος Πάνος Μαρούτσης,

 62

γεννήθηκε στην Παραμυθιά και το 1670 εγκαταστάθηκε στα Ιωάννινα, όπου επεξέτεινε εκεί τις εμπορικές του δραστηριότητες. Εκεί άλλωστε γεννήθηκαν και τα δύο από τα τέσσερα αδέρφια, ο Λάμπρος και ο Σίμων, που έμελλαν να κάνουν γνωστό το όνομα Μαρούτση σε όλη την υφήλιο. Το πατρικό τους σπίτι βρισκόταν στο Πρανές των Λιθαριτσίων, αλλά καταστράφηκε γύρω στο 1800 από τον Αλή Πασά, για να κτιστεί στη θέση του το ανάκτορο του γιου του, Μουχτάρ Πασά. Όταν συνέβη αυτό, κανείς από την οικογένεια των Μαρούτση δεν βρισκόταν στα Γιάννενα, καθώς όλοι είχαν ξενιτευτεί στη Βενετία προ πολλού. Στα 1693 ο Λάμπρος εστάλη στη Βενετία, όπου στην αρχή εργάστηκε ως μαθητευόμενος στον γιαννιώτικο οίκο «Γλυκύς και Στράτης». Γρήγορα δημιούργησε πολλές φιλίες και γνωριμίες στην κοινωνία της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας κι έτσι το 1700 ίδρυσε το δικό του εμπορικό κατάστημα με τίτλο το όνομά του. Μετά από επτά ακόμη χρόνια, το 1707, και

ΙΣΤΟΡΙΑ

αφού πλέον η επιχείρησή του είχε εδραιωθεί, κάλεσε κοντά του από τα Γιάννενα τον αδερφό του Σίμωνα «ως συνεταίρον και βοηθόν» κι έτσι η εταιρεία λειτουργούσε πλέον με τα ονόματα και των δύο. Χάρις στο εμπορικό τους δαιμόνιο η επιχείρηση ταχύτατα γιγαντώθηκε. Διατήρησαν ως δεύτερη έδρα εκείνη των Ιωαννίνων, ενώ επεξέτειναν τη δράση τους σε Γαλλία, Ολλανδία και Αγγλία. Παράλληλα έφεραν στη Βενετία και τα άλλα δύο αδέρφια τους, τον Αναστάσιο και τον Χριστόδουλο. Τα εμπορεύματα που αγόραζαν και πωλούσαν ήταν βαφική ύλη (πρινοκούκι), κερί, μαλλί, καπέλα, μαντίλια από το Χαλέπι, χαλιά από τη Μεσσήνη, βαμβάκι από τη Θεσσαλονίκη, την Κύπρο και τη Σμύρνη, καφές από την Αλεξάνδρεια, ενώ κατείχαν και το μονοπώλιο του καπνού. Στα χρόνια που ακολούθησαν, η οικογένεια Μαρούτση ασχολήθηκε με αγοραπωλησίες ακινήτων στη Βενετία και τη γύρω περιοχή, ενώ επιδόθηκε επίσης σε τραπεζικής φύσεως εργασίες, με αποτέλεσμα να γνωρίσει τεράστια οικονομική άνθηση. Μέλη της μαρτυρούνται με ακίνητα στη Βενετία, στη βενετική ενδοχώρα καθώς και στην Άρτα, το Κομπότι και τα Γιάννενα. Οι Μαρούτσηδες στη Βενετία είχαν ενεργό ανάμιξη στη διοίκηση της ελληνικής κοινότητας, της οποίας το προεδρικό αξίωμα ανέλαβαν πολλές φορές. Είχαν επίσης ισχυρή πολιτική

Δ

επιρροή. Στις πρώτες δεκαετίες του 18ου αιώνα, ο Αναστάσιος Μαρούτσης διετέλεσε πρώτος Πρόξενος της Γαλλίας στην Άρτα, ενώ ο Χριστόδουλος Υποπρόξενος της Γαλλίας στα Ιωάννινα. Έ ντονη δραστηριότητα ανέπτυξε, λίγα χρόνια αργότερα, στην Πετρούπολη ο Λάμπρος, γιος του Χριστόδουλου, ενώ ο αδερφός του, Πάνος διορίστηκε το 1768 επιτετραμμένος της Ρωσίας στη Βενετία. Ο Πάνος Μαρούτσης προσέφερε σπουδαίες υπηρεσίες στους αδερφούς Ορλώφ στη διάρκεια της εξέγερσης των Ορλωφικών. Η Μεγάλη Αικατερίνη της Ρωσίας, μάλιστα, του ανέθεσε να της προμηθεύσει από την Ιταλία πίνακες και αγάλματα ονομαστών ζωγράφων και γλυπτών, θέτοντας στη διάθεσή του δώδεκα χιλιάδες ρούβλια.

Τα εμπορεύματα που αγόραζαν και πΩλούσαν ήταν βαφική ύλη (πρινοκούκι), κερί, μαλλί, καπέλα, μαντίλια από το Χαλέπι, χαλιά από τη Μεσσήνη, βαμβάκι από τη Θεσσαλονίκη, την Κύπρο και τη Σμύρνη, καφές από την Αλεξάνδρεια, ενώ κατείχαν και το μονοπώλιο του καπνού

Η σταδιοδρομία των ευεργεσιών Το έτος 1739 απεβίωσε στη Βενετία ο Λάμπρος Μαρούτσης άγαμος, όπως άλλωστε έμεινε και ο Σίμων. Πέντε χρόνια πριν είχε συντάξει τη διαθήκη του όπου έγραφε: «…επιθυμώντας να εξυψώσω την σπουδή των επιστημών στο Ιεροσπουδαστήριο των Ιωαννίνων που ιδρύθηκε από τον μακαρίτη Μάνο Γκιούμα, αφήνω 5.000 δουκάτα, για να κατατεθούν σε τράπεζα από τον αδερφό μου, προς όφελος της ελληνικής νεότητος. Από τους τόκους του κεφαλαίου θα πληρώνεται ένας διακεκριμένος και εξαιρετικής μόρφωσης δάσκαλος, με υποχρέωση να διδάσκει στα Γιάννενα τις επιστήμες, δηλαδή

 63

τη λογική, φυσική, μεταφυσική, θεολογία και μαθηματικά, τόσο στα ελληνικά όσο και στα λατινικά, γιατί θεωρώ αναγκαία τη λατινική γλώσσα για την επιτυχία των ομοεθνών μου σπουδαστών, οι οποίοι ζημιώθηκαν πολύ από τη μοιραία απώλεια του ελληνικού κράτους, με την οποίαν χάθηκαν οι βάσεις των επιστημονικών συγγραμμάτων…». Ο Λάμπρος άφησε σημαντικά ποσά για τους άπορους ομογενείς της Ελληνικής Κοινότητας της Βενετίας και παρείχε δωρεά στο Ιεροσπουδαστήριο των Σαλώνων της Ναυπάκτου. Επίσης δώρισε χιλιάδες δουκάτα στα τρία νοσοκομεία της Βενετίας.

Τρία χρόνια μετά τον θάνατο του Λάμπρου, ο Σίμων Μαρούτσης τροποποίησε τη βούληση του αδελφού του και αντί να χρηματοδοτεί τη Σχολή Γκιούμα, αποφάσισε να ιδρύσει καινούργια σχολή στα Ιωάννινα, η οποία και θα έφερε το όνομά τους. Έ τσι το 1742 γεννιέται η περίφημη «Μαρουτσαία Σχολή των Ιωαννίνων». Αγόρασε νέο διδακτήριο και απορρόφησε την ήδη λειτουργούσα «Επιφάνειο Σχολή». Κάλεσε τον ευρισκόμενο εν Βενετία κορυφαίο Διδάσκαλο του Γένους, κληρικό Ευγένιο Βούλγαρη, και του πρότεινε να αναλάβει τη διεύθυνση της Μαρουτσαίας. Αυτός, που είχε σπουδάσει με δαπάνη της οικογένειας Μαρούτση ανώτερα μαθηματικά στην Πάντοβα, δέχτηκε με ενθουσιασμό την πρόσκληση και έφυγε στα Γιάννενα. Ο Ευγένιος Βούλγαρης άνοιξε νέους ορίζοντες στο πνευματικό στερέωμα της χώρας. Στη Μαρούτσιο Σχολή είχε συσταθεί σύλλογος από ομάδα μαθητών, ο οποίος εις το όνομα της Αγίας Τριάδας θα φρόντιζε περί της ελευθερίας του Γένους. Μέλη της εταιρείας αυτής ήταν ο Κοσμάς ο Αιτωλός, ο διδάσκαλος Τυρνάβου Ιωάννης Πέζαρος και ο Πλαταμώνος Επίσκοπος Διονύσιος. Η Σχολή γρήγορα απέκτησε παγκόσμια φήμη και λειτουργούσε ακώλυτα ώς το 1798. Τότε ο Ναπολέων Βοναπάρτης κατέλυσε την υπερχιλιετή Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας και δήμευσε τις τραπεζικές της καταθέσεις. Η Σχολή διετηρείτο με

Τ

Στη Μουρούτσιο σχολή είχε συσταθεί σύλλογος από ομάδα μαθητών, οι οποίοι, στο όνομα της Αγίας Τριάδος, θα φρόντιζαν περί της ελευθερίας του γένους. Μέλη της Εταιρείας αυτής ήταν ο Κοσμάς ο Αιτωλός, ο διδάσκαλος Τυρνάβου, Ιωάννης Πέζαρος και ο Επίσκοπος Πλαταμώνος, Διονύσιος. Η σχολή γρήγορα απέκτησε παγκόσμια φήμη και λειτουργούσε απρόσκοπτα ώς το 1798

τα έσοδα που έφεραν οι τόκοι του κληροδοτήματος πέντε χιλιάδων δουκάτων που είχε καταθέσει ο Λάμπρος Μαρούτσης σε τράπεζα της Βενετίας κι έτσι λόγω έλλειψης πόρων έπαψε πλέον να λειτουργεί. Τότε βρέθηκε, ως από μηχανής θεός, ο εθνικός ευεργέτης Ζώης Καπλάνης, ο οποίος ανέλαβε όλα τα έξοδά της, την αναδιοργάνωσε και στη θέση της ίδρυσε την Καπλάνειο Σχολή.

Η κληρονομιά των αδελφών Μαρούτση Σήμερα, λίγα χιλιόμετρα έξω από τη Βενετία, στο χωριό Λεβάντα (Piombino Dese), υψώνεται

 64

ωραιότατη βίλα με το όνομα Marcello-Maruzzi, που φέρει το όνομα μιας ελληνικής οικογένειας. Οι Marcello, σημερινοί ιδιοκτήτες της βίλας, είναι απόγονοι ευγενών βενετών, ανάμεσα στους οποίους συγκαταλέγεται ένας δόγης και πολλοί ανώτεροι αξιωματούχοι στην υπηρεσία της Γαληνοτάτης. Οι πρώτοι ιδιοκτήτες της βίλας, όμως, ήταν ο Λάμπρος, ο Πάνος και ο Κωνσταντίνος Μαρούτσης. Το 1725, οι Μαρούτσηδες αγόρασαν τη βίλα, που δεν ήταν τότε παρά μια απλή αγροικία κτισμένη τον 16ο αιώνα, και με την οικονομική ευμάρεια που διέθεταν, φρόντισαν να την επεκτείνουν, να τη διακοσμήσουν και τελικά να τη μετατρέψουν σε αρχιτεκτονικό κόσμημα. Γι’ αυτό σήμερα σώζονται στην αίθουσα χορού αυτής τοιχογραφίες με επεισόδια από τη ζωή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, έργο του ονομαστού ζωγράφου του Settecento, Giambattista Crosato. Το μεγαλοπρεπές μέγαρο, ρυθμού νεοαναγεννησιακού μπαρόκ με ιονικούς κίονες, κεντρικό αέτωμα, αγάλματα στη στέγη και στον κήπο και συντριβάνια και περίπτερα, είναι σήμερα ένα πραγματικό παλάτι, πόλος έλξης τουριστών. Στην ιδιοκτησία της οικογένειας Μαρούτση έμεινε η βίλα ώς το 1847. Τη χρονιά εκείνη, ο ρώσος πρίγκιπας Σεργκέι Πάβλοβιτς Σουμαρόκοφ, που είχε νυμφευτεί την κόρη του Πάνου και αδελφή του Κωνσταντίνου Μαρούτση, Αλεξάνδρα, και είχε λάβει ως προίκα την έπαυλη, την έπαιξε στα χαρτιά

ΙΣΤΟΡΙΑ

και την έχασε. Έ τσι στη συνέχεια, η βίλα πέρασε στην ιδιοκτησία της οικογένειας Marcello, που την κατέχει ώς σήμερα. Ο ρώσος ευγενής, πρίγκιπας και στρατηγός, αλλά συγχρόνως τυχοδιώκτης και προικοθήρας, αφού έχασε τη βίλα στα χαρτιά, πούλησε τον ίδιο χρόνο την τεράστια περιουσία των Μαρούτσηδων, της οποίας μοναδική κληρονόμος ήταν η σύζυγός του, Αλεξάνδρα ΣουμαρόκοβαΜαρούτση. Η περιουσία αυτή περιελάμβανε ακίνητα, κτίρια και τεράστιες εκτάσεις, στην Ιταλία, Αυστροουγγαρία, Γερμανία, Σλοβακία και αλλού. Το συμβόλαιο πώλησης έγινε στο γραφείο του έλληνα συμβολαιογράφου της Βενετίας, Ιωάννου Λιπαράκη. Ως μάρτυρες συνυπέγραψαν έξι βενετσιάνοι, καθώς κανένα μέλος της ακμάζουσας Ελληνικής Κοινότητας της Βενετίας δεν θέλησε να συμπράξει στο ξεπούλημα της περιουσίας των ηπειρωτών ευεργετών. Από τα νύχια του προικοθήρα ξέφυγε μόνο το «Κληροδότημα Μαρούτση», επειδή προστατευόταν εκ του νόμου. Η Αλεξάνδρα Μαρούτση πέθανε το 1857, 49 ετών. Υπάρχουν βάσιμες υποψίες πως την δηλητηρίασε ο αδίστακτος σύζυγός της. Η οικογένεια των Μαρούτσηδων διέθετε πολλά ιδιόκτητα κτίρια στη Βενετία. Έ να από αυτά βρίσκεται σήμερα κοντά στο Μεγάλο Κανάλι της Βενετίας. Ο δρόμος, μάλιστα, που είναι πίσω από το μέγαρο Μαρούτση ονομάζεται ώς σήμερα οδός Μαρούτση.

Η οικογένεια των Μαρούτσηδων διέθετε πολλά ιδιόκτητα κτίρια στη Βενετία. Ενα από αυτά βρίσκεται σήμερα κοντά στο Μεγάλο Κανάλι της Βενετίας. Ο δρόμος, μάλιστα, που είναι πίσω από το μέγαρο Μαρούτση ονομάζεται ώς σήμερα οδός Μαρούτση

Αξίζει να σημειωθεί πως το 1750 ο Λάμπρος και ο Σίμων Μαρούτσης απέστειλαν ως δώρο στην κωμόπολη της Παραμυθιάς Θεσπρωτίας ένα ρολόι. Αντί μεταλλικού ελατηρίου διέθετε λεπτή τραχιά και κινείτο με δύο βάρη. Το μικρότερο κινούσε τη μηχανή και το μεγαλύτερο ρύθμιζε τον ήχο της καμπάνας. Αποτελούσε μοναδικό στο είδος του έργο του Opus Credum De Poliz. Το ρολόι δεν διαθέτει δείκτες και η καμπάνα του χτυπάει μόνο τις ακριβείς ώρες. Για να το εγκαταστήσουν οι κάτοικοι, έχτισαν έναν πύργο, τον πύργο του ρολογιού των Μαρούτση. Ο χειροκίνητος μηχανισμός διατηρείται μέχρι σήμερα άθικτος. Κάποτε επισκέφτηκε ο Αλή Πασάς την Παραμυθιά και άκουσε το ρολόι να χτυπά. Όταν έμαθε ότι

 65 

αυτό που ακούγεται δεν είναι καμπάνα αλλά ρολόι, θέλησε να το μεταφέρει στα Γιάννενα. Όταν το μετέφεραν από την Παραμυθιά στα Γιάννενα, αφαίρεσαν εσκεμμένα οι Παραμυθιώτες κάποια εξαρτήματά του. Έ τσι δεν ήταν δυνατόν να μπει σε λειτουργία. Οι κάτοικοι της Παραμυθιάς είχαν υποδεχτεί όμως με μεγάλο ενθουσιασμό τον ωρολογιακό μηχανισμό του δημόσιου ρολογιού τους, διότι τότε ήταν σπάνιο πράγμα να έχει ο καθένας πρόσβαση στην ώρα, καθώς τα ρολόγια χειρός σπάνιζαν και κόστιζαν. Ο Αλής έφερε πολλούς τεχνικούς για να το κάνουν να χτυπήσει, αλλά μάταια. Οι Παραμυθιώτες έστειλαν αμέσως αντιπροσωπεία στα Γιάννενα για να του πουν πως δήθεν το ρολόι είναι ταμένο στον Άγιο Δονάτο και πως δεν είναι δυνατόν να λειτουργήσει σε άλλη πόλη, εκτός από την Παραμυθιά. Έ τσι ο προληπτικός Αλής το επέστρεψε άμεσα πίσω� Σήμερα, ο οικογενειακός τάφος των Μαρούτση βρίσκεται στο ελληνικό τμήμα του νεκροταφείου του Σαν Μικέλε στη Βενετία. Πρόκειται για κρύπτη που φέρει εντοιχισμένη πλάκα, πάνω από την οποία υπάρχει ανάγλυφο το οικόσημο της οικογένειας.

*Ο κ. Μπουτάτος είναι επιχειρηματίας, Αντιπρόεδρος Δ.Σ. της DMN A.E., κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου στο Μάνατζμεντ και τη Στρατηγική Επιχειρήσεων από το LSE.

| LAST PAGE | από τον Πάνο Τσαγκαράκη

Η Apple μόλις μετέτρεψε το iPhone σε τηλεχειριστήριο ολόκληρου του σπιτιού σας!

Σ

Στο φετινό WWDC, η Apple ανακοίνωσε τη νέα πλατφόρμα της για το «έξυπνο σπίτι», που ονομάζεται HomeKit .Η εταιρεία συνεργάστηκε με σειρά κατασκευαστών έξυπνων συσκευών, ώστε να μπορείτε να συνδέσετε αυτό το gadget με το iPhone σας εύκολα . Με το HomeKit μπορείτε να κάνετε πράγματα όπως να ελέγξετε τα φώτα σας, τις κλειδαριές στις πόρτες, τη θερμοκρασία των δωματίων, τις γκαραζόπορτες, ακόμη και να το χρησιμοποιήσετε για να δείτε ποιος είναι αυτός που στέκεται έξω από την πόρτα σας . Η πλατφόρμα HomeKit ενσωματώνεται επίσης με την εφαρμογή Siri, κάτι που σημαίνει ότι μπορείτε απλώς να εκδώσετε μια εντολή μέσω του iPhone, για να χειριστείτε τις συσκευές στο σπίτι σας. Για παράδειγμα, αν πείτε στη Siri ότι θέλετε να ετοιμαστείτε για ύπνο, θα σας ζητήσει

 66

να χαμηλώσετε τα φώτα σας, να κλειδώσετε την πόρτα του γκαράζ σας και να μειώσετε τη θερμοκρασία στο θερμοστάτη σας . Η ανακοίνωση αυτή έρχεται μετά από φήμες που ήθελαν την Apple να είχε προτείνει ότι θα εμπλακεί με τον οικιακό αυτοματισμό. Μόλις πριν από λίγο διάστημα οι Financial Times ανέφεραν ότι το λογισμικό θα επιτρέπει στους χρήστες να ελέγχουν με το iPhone τους τις συσκευές στο σπίτι τους. Στην Apple δεν ξοδεύουν πάρα πολύ χρόνο να μιλάνε για το HomeKit στο WWDC, αλλά είναι πιθανό ν’ ακούσουν περισσότερα γι’ αυτό οι προγραμματιστές των συνεργαζόμενων κατασκευαστών hardware της Apple. Δηλαδή, ότι ενσωματώσει την πλατφόρμα αυτή στα προϊόντα τους. Η Apple θα συνεργαστεί με τις εξής εταιρείες οικιακού αυτοματισμού, συμπεριλαμβανομένων των εκπαιδευτικών εργαλείων τους: iHome, Cree, Neatamo, Withings, Philips, August και Honeywell.