Τεύχος 1108

ΕΤΟΣ 64 • ιούλιος / αύγουστος 2013 • ΤΕΥΧΟΣ 1108 • ΤΙΜΗ 5€

1Η ΕΛΛΑΔΑ ΔΥΝΑΜΗ

η ΝΑΥΤΙΚΗ

Συνεταιριστικές τράπεζες:

Ένα βιώσιμο εναλλακτικό τραπεζικό μοντέλο Στην εποχή της κρίσης; ING Investment Management:

«Οι επενδυτές στρέφονται ξανά στις μετοχές»

τουρισμοσ

Η επέλαση των

Ταχ. Γραφείο

SS POS

3760

P

ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΤΕΛΟΣ

Αριθμός Αδείας

P

Κ.Ε.Μ.Π. ΚΡΥΟΝΕΡΙΟΥ

big

spenders”

RE

x+7

RE

T

T

SS POS

“

μ ε τη σ υ νεργασια τ ου οικονομ ικ ο υ κ α ι πο λιτ ικ ο υ s it e

www.reporter.gr

* Με την υποστήριξη του οικονομικού και πολιτικού site www.reporter.gr

περιεχομενα ταυτοτητα

14-19

ΕΤΟΣ 64 - ιουλιοσ / αυγουστοσ 2013 - ΤΕΥΧΟΣ 1108

EΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

14/ Συνεταιριστικές τράπεζες:

18/ Με λουκέτο απειλούνται οι ιδιωτικές κλινικές

20-24

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ & ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ / ΚΩΔ. 011453

ΑΓΟΡεσ / οικονομια

ΙΔΡΥΤΗΣ: ΝΙΚΟΣ Ι. ΚΑΛΗΜΕΡΗΣ

20/«Ευκαιρία για αγορές» λένε J. P. Morgan,

ΣΥΜΒΟΥΛΟσ ΕΚΔΟΣΗΣ:

Goldman Sachs και Credit Suisse

ΒΑΣΙΛΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

22/ ING Investment Management:

Οι επενδυτές στρέφονται ξανά στις μετοχές

25

ΕΚΔΟΤΗΣ-ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ:

ΜΑΝΑGEMENT

ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

Το Android, υπό την αιγίδα της Samsung, συνεχίζει να κυριαρχεί στην αγορά των smartphones

26-29

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ:

Πανος Τσαγκαρακης

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

26/ Η επέλαση των “big spenders” 28/ Το 73% των ελλήνων δεν θα κάνει διακοπές

30-32

αρχισυντακτησ ναυτιλιακων: ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΕΞΑΚΗΣ

ΔΙΕΘΝΗ

ΣυνΕΡΓΑΤΕΣ:

Τουρκία-Βραζιλία: Διαδηλώσεις στις χώρες της ανάπτυξης�

33-59

ΝΑΥΤΙΛΙΑ

20

Aνοδο σημειώνουν τα Capes & τα Panamax 41/ Golden Destiny: Μείωση διαλύσεων πλοίων για το πεντάμηνο του 2013 42/Το 3ο Posidonia Sea Tourism Forum για τον Μάιο του 2015 44/ Excel Maritime Carriers Ltd.: «Συμφωνία-ανάσα» με πιστωτές για την αναδιάρθρωση της εταιρΕίας 45/ Hellenic Seaways: Συρρίκνωση εσόδων και αυξημένες ζημιές το 2012 46/ Υδροπλάνα Ελλάδας Α.Ε.: Εισιτήρια για 18 γραμμές με τιμές ακτοπλοΐας 48/ Η Απάντηση του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε στον ΣΥ.ΡΙΖ.Α.

50/ Το ολιγοπώλιο στην αγορά containerships πονοκέφαλος για τον ελληνικό εφοπλισμό 51/ «Βάζουν πλάτη» στην ελληνική Οικονομία οι εφοπλιστές 52/ Ναυτική πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2015 ο Πειραιάς 53/ Επιδημία τείνει να γίνει η άγρα πελατών στην πλ. Καραϊσκάκη, στο λιμάνι του Πειραιά 54/ Εγκαίνια της ενημερωτικής εκστρατείας της Ε.Ε. για τα δικαιώματα των επιβατών 56/ Υ.Ν.Α. Οι προτεραιότητες του νέου υπουργού Ναυτιλίας & Αιγαίου 57/Ειδήσεις

22

34/ Πρώτη ναυτική δύναμη η Ελλάδα 38/ G. Moundreas & Co S.A.:

60-65

AΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΕΛΜΑΧΟΣ βΥΡΩΝΑΣ ΖΑΝΝΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΣΤΡΙΩΤΗΣ Δέσποινα ΚαραγιανΝοπούλου ΝίκοΣ ΙτσινέΣ Ελευθερία Κούρταλη ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΜΑΛΕΒΙΤΗΣ Χρήστος Μπουτάτος Γιώργος Σμυρνής Άγγελος Στάγκος ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ σταυροσ χαριτοσ ΕΛΛΗ ΚΟΜΝΗΝΟΥ

εικονογραφηση εξωφυλλου:

Μαριάννα Δεσποτοπούλου

ΔΙΟΡΘΩΣΗ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΑΣΣΟΣ

Ιδιοκτησία:

54

ΣΕΛΑΝΑ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 9, ΑΘΗΝΑ 10679

Υπεύθυνος ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ:

Γρηγόρης Β. Νικολόπουλος

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΔΟΣΕΩΝ:

ΜΑΡΗ ΤΙΓΚΑΡΑΚΗ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ: ΤΗΛ.: 210 3318411, FAX: 210 3318408 E-MAIL: info@selana.gr

ektyπωση

Q PRINT ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Ε.Π.Ε. δημητρακοπουλου 1, κατω ηλιουπολη τηλ.: 210 3233114, 210 3223905

ΙΣΤΟΡΙΑ

Ιωάννης Καποδίστριας

10 ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

Επιστολές, παρατηρήσεις, σχόλια, υποβολή άρθρων προς δημοσίευση: ptsagarakis@reporter.gr

γ ν ω μ η 12 ΝΙΚΗΦΟΡΟσ ΜΑΛΕΒΙΤΗσ  04

Μία νέα «συνταγή» στην ενημέρωση Το ιστορικό μηνιαίο περιοδικό «Οικονομικά και Ναυτιλιακά Νέα» αλλάζει σελίδα και ενισχύεται με τη σφραγίδα εγκυρότητας του ειδησεογραφικού site Reporter.gr

Γίνετε συνδρομητής στα

και θα λάβετε δωρεάν το εξαμηνιαίο περιοδικό

Reporter Συμπληρώστε τη φόρμα συνδρομής και στείλτε την με fax στο 210-3318408 ή στη διεύθυνση ΣΕΛΑΝΑ ΑΕ, Ιπποκράτους 9, Αθήνα 10676, ΤΗΛ.: 210-3318411

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ/ΕΤΗΣΙΕΣ 11 ΤΕΥΧΗ

ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΟΝΟΜ/ΜΟ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥ ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Α.Φ.Μ. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΗΛ.

E-MAIL ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

Δ.Ο.Υ. Τ.Κ.

ΠΟΛΗ FAX

Ετήσια

Διετής

ΕΛΛΑΔΑ

ΕΥΡΩΠΗ

ΗΠΑ/ΑΣΙΑ

ΙΔΙΩΤΕΣ

€50

€100 (£60)

$100

ΤΡΟΠΟΙ ΠΛΗΡΩΜΗΣ

ΕΤΑΙΡΙΚΕΣ

€50

€100 (£60)

$100

1. Μετρητοίς στα γραφεία του περιοδικού (Ιπποκράτους 9, Αθήνα 10679) 2. Κατάθεση στην ALPHA BANK: Α.Λ.: 014 10300 232 000 3853 3. Online στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.reporter.gr/sindromes

Στις αναγραφόμενες τιμές περιλαμβάνεται Φ.Π.Α. *Για περισσότερες από 10 συνδρομές στην ίδια διεύθυνση, στις παραπάνω τιμές πραγματοποιείται έκπτωση 20%

Στην περίπτωση 2 παρακαλούμε αποστείλατε μέσω fax (210 3318408) την απόδειξη πληρωμής και τα στοιχεία του συνδρoμητή, υπ’ όψιν κας Μαρίνας Πυλαρινού.

EDITORIAL ΤΟΥ ΠΑΝΟΥ ΤΣΑΓΚΑΡΑΚΗ

Ορισμένοι… επαγγελματίες είναι πολύ «πτωχοί» στο μυαλό

e

Έ τσι, τουλάχιστον, φαίνεται, από το γεγονός ότι η αρπαχτή, η κοροϊδία και η απάτη είναι στο DNA ορισμένων συμπολιτών μας, κάτι, που ευτυχώς δεν αφορά σε όλους τους επαγγελματίες, αλλά σε μια ειδική κάστα ανθρώπων που υποτιμούν τη νοημοσύνη των καταναλωτών και των επισκεπτών στους τουριστικούς –και όχι μόνο– προορισμούς της χώρας. Κορυφαίο παράδειγμα κοροϊδίας και απάτης, που ευτυχώς είδε το φως της δημοσιότητας, ο κύριος ταβερνιάρης, ο οποίος με απίστευτο θράσος σερβίριζε στους πελάτες του –σε σαλάτες και προφανώς σε οτιδήποτε άλλο– λάδι από καντήλια του νεκροταφείου της περιοχής του. Είχε, μάλιστα, καβάντζα 50 κιλών στην αποθήκη του� Απίστευτα πράγματα, που οφείλονται και στην έλλειψη επαρκών ελέγχων από την πολιτεία. Βέβαια, εύλογα κάποιος μπορεί να αναρωτηθεί, αν είναι δυνατόν η πολιτεία να ελέγχει τους πάντες· ε, χρειάζεται να έχουμε συνείδηση και σχετική παιδεία. Το δεύτερο θέμα που πρέπει να μας απασχολεί, μιας και έχουμε μπει για τα καλά στο Καλοκαίρι, είναι τα κυλικεία που εξυπηρετούν τα θαλάσσια μεταφορικά μέσα, στα πλοία ή τα λιμάνια. Επειδή εκεί ισχύει ο νόμος περί διατίμησης μιας κατηγορίας προϊόντων, οι ιδιοκτήτες των κυλικείων –ως διά μαγείας– εξαφανίζουν όλα τα προϊόντα που ανήκουν σ’ αυτή την κατηγορία. Βέβαια, εκεί που γίνεται το «πάρτι», είναι με τους τουρίστες, οι οποίοι μη γνωρίζοντας, πέφτουν θύματα των κυρίων αυτών, πληρώνοντας στις περισσότερες περιπτώσεις διπλάσια την αξία των προϊόντων

που τους προσφέρουν, και περισσότερο εκεί όπου δεν υπάρχουν τοιχοκολλημένοι τιμοκατάλογοι. Τρίτο θέμα είναι οι ταξιτζήδες, ορισμένοι εκ των οποίων, όπως γνωρίζουμε εδώ και χρόνια, θεωρούν τους τουρίστες βλάκες ή μικρόνοες και «φτιάχνουν» τα ταξίμετρά τους έτσι, ώστε να τους χρεώνουν διπλά και τριπλά για μια διαδρομή από τα αεροδρόμια ή τα λιμάνια. Αποτέλεσμα; Διασύρουν τη χώρα. Εννοείται πως υπάρχουν και έξυπνοι και σοβαροί επαγγελματίες που σέβονται το επάγγελμά τους και δεν κλέβουν τους πελάτες τους. Και αφήνω τελευταίο το θέμα του τουρισμού. Αν και σύμφωνα με τον Σ.Ε.Τ.Ε. αναμένεται να έρθουν 17 εκατ. τουρίστες στη χώρα μας, με προβλεπόμενα έσοδα 11 δισ. ευρώ, η πλειονότητα των Ελλήνων, ωστόσο, φαίνεται ότι λόγω των δύσκολων οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν, δεν θα κάνουν ούτε φέτος διακοπές: θα προτιμήσουν τα εξοχικά σπίτια φίλων και συγγενών. Οι λίγοι, δε, Έ λληνες που έχουν τη δυνατότητα διακοπών ή δεν αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα, μάλλον θα «γυρίσουν την πλάτη τους» στους αποκαλούμενους «δημοφιλείς» τουριστικούς προορισμούς, αφού εκεί έχουν αυξηθεί οι τιμές στα ξενοδοχεία 8% μεσοσταθμικά από πέρσι. Εν τέλει αναρωτιέμαι ποιοι να είναι, άραγε, αυτοί οι προορισμοί… Εγώ νόμιζα πως όλη η Ελλάδα είναι «δημοφιλής τουριστικός προορισμός» (και είναι) ανεξάρτητα από το τι ισχυρίζονται ορισμένοι «επηρμένοι», στενόμυαλοι επιχειρηματίες εστίασης και διασκέδασης, οι οποίοι δεν λένε ν’ αλλάξουν τη νοοτροπία που τους διακατέχει χρόνια τώρα: αυτή της αρπαχτής.

–> PTSAGARAKIS@reporter.gR

 06

Στόχος της Procter & Gamble είναι μέχρι τον Ιούλιο του 2015, οι μεταφορές του 20% του φορτίου της να πραγματοποιούνται με οχήματα καύσης φυσικού αερίου.

Φυσικό αέριο

ιδανικό για την επαγγελματική χρήση και στην αυτοκίνηση Η χρήση του φυσικού αερίου στην κίνηση οχημάτων είναι πια δεδομένο ότι αποτελεί το επόμενο μεγάλο και με εξαιρετικές προοπτικές κεφάλαιο στην αυτοκίνηση και την εξέλιξή της, κάτι που αφορά στην εφαρμογή του και σε οχήματα ιδιωτικής χρήσης αλλά και σε επαγγελματικά. Άλλωστε, το επιβεβαιώνουν πρόσφατες ειδήσεις από όλο τον κόσμο!

Σ

Σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιεύματα, η μεγαλύτερη εταιρία καταναλωτικών προϊόντων παγκοσμίως, η Procter & Gamble, έχει προσαρμόσει τις μεταφορές των προϊόντων της στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, με στόχο μέχρι τον Ιούλιο του 2015 οι μεταφορές του 20% του φορτίου της να πραγματοποιούνται

με οχήματα καύσης φυσικού αερίου. Η εταιρία εκτιμά ότι μέσω της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας θα επιτύχει μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που εκλύονται στο πλαίσιο της δραστηριοποίησής της. Η κίνηση αυτή, εκτός από τα σαφή περιβαλλοντικά οφέλη, αναμένεται να ενισχύσει και την ανάπτυξη της υποδομής του φυσικού αερίου, δηλαδή τη δημιουργία επιπλέον πρατηρίων ανεφοδιασμού. Η Procter & Gamble,

 08

η οποία βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των τεχνολογικών και οικονομικών εξελίξεων, δηλώνει πρόθυμη αλλά και έτοιμη να αναλάβει μακροχρόνια δέσμευση υπέρ της εξάπλωσης της χρήσης του φυσικού αερίου. Πρόκειται για μία αναμενόμενη εξέλιξη, δεδομένου ότι το φυσικό αυτό καύσιμο, εκτός από φιλικό στο περιβάλλον, είναι και εξαιρετικά αποδοτικό και οικονομικό, προσφέροντας μεγάλες οικονομίες κλίμακας στην επαγγελματική του χρήση. Μία μεγάλη και εμβληματική επιχείρηση, η εταιρία FritoLay, θυγατρική της PepsiCo, προχωρά στο άνοιγμα ιδιόκτητων πρατηρίων φυσικού αερίου. Στο ιδιόκτητο αυτό δίκτυο πρατηρίων φυσικού αερίου θα ανεφοδιάζονται τα φορτηγά φυσικού αερίου που αποτελούν τμήμα του στόλου της εταιρίας, καθώς επίσης και επαγγελματικά οχήματα άλλων επιχειρήσεων.

| ΕΝΕΡΓΕΙΑ |

Οι εγκαταστάσεις της εταιρίας KLEEMANN στο Κιλκίς, λειτουργούν με φυσικό αέριο.

Η εταιρία ανακοίνωσε επιπλέον ότι θα επεκτείνει τον αριθμό των φορτηγών φυσικού αερίου που χρησιμοποιεί. Με αυτό τον τρόπο, η FritoLay αναμένει ότι θα μειώσει τις εκπομπές άνθρακα σε ετήσια βάση. Οι κινήσεις αυτές γίνονται στο πλαίσιο πραγματοποίησης του στόχου της εταιρίας να μειώσει μέχρι το 2020 την κατανάλωση καυσίμων και τις εκπομπές που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου στο μισό, σε σύγκριση με τα δεδομένα του 2007. Αντίστοιχες κινήσεις γίνονται και από πολλές ακόμη εταιρίες, φορείς, οργανισμούς και επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο. Η χρήση του φυσικού αερίου είναι συμφέρουσα για οποιαδήποτε εταιρία, είτε αυτή αφορά στις εγκαταστάσεις της είτε στους επαγγελματικούς της στόλους, αφού σε κάθε περίπτωση επιτυγχάνει ση-

μαντική μείωση κόστους, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί και μία έμπρακτη ένδειξη της περιβαλλοντικής της ευαισθησίας. Έ τσι, πολλές επιχειρήσεις στην Ευρώπη και την Αμερική επιλέγουν το φυσικό αέριο, αποδεικνύοντας στους μετόχους, το κοινό και τους εργαζομένους τους ότι η ρητορική τους υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος είναι κάτι περισσότερο από απλά λόγια και ότι αποτελεί μία δέσμευση που υλοποιείται με συγκεκριμένους, αποδοτικούς και άμεσα αποτελεσματικούς τρόπους. Τα οχήματα φυσικού αερίου θεωρούνται τα καθαρότερα μετά από εκείνα των μηδενικών εκπομπών (ηλεκτρικά και υδρογόνου), των οποίων όμως η τεχνολογία και οι υποδομές δε μας επιτρέπουν να είμαστε αισιόδοξοι για την άμεση διάδοσή τους. Η αύξησή του αριθμού των οχημάτων φυσικού αερίου στους δρόμους των πόλεων συντελεί στην άμεση βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος, αφού συνεπάγεται, μεταξύ άλλων, καθαρότερο αέρα, χωρίς νέφος και μικροσωματίδια. Ακόμη, οι κινητήρες φυσικού αερίου είναι 50% λιγότερο θορυβώδεις, ειδικά στα μεγαλύτερα οχήματα μεταφοράς εμπορευμάτων. Όσον αφορά στην οικονομία, το φυσικό αέριο προσφέρει κόστος αγοράς καυσίμου χαμηλότερο σε ποσοστό που μπορεί να προσεγγίσει το 30% έως 45% (ανάλογα βέβαια με τις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε Αγοράς), ενώ με την ίδια ποσότητα κερδίζουμε περισσότερα χιλιόμετρα. Πρόκειται για κάτι πολύ σημαντικό, σε μία εποχή που η κερδοφορία των επιχειρήσεων απειλείται από πολλούς παράγοντες. Στην Ελλάδα, ο τομέας της κίνησης οχημάτων με φυσικό αέριο βρίσκεται στα αρχικά του στάδια, αλλά οι προοπτικές είναι ιδιαίτερα αισιόδοξες. Με το FISIKON, η ΔΕΠΑ έχει δρομολογήσει την ανάπτυξη δικτύου πρατηρίων φυσικού αερίου (πέραν αυτών που ήδη λειτουργούν και εφοδιάζουν λεω-

 09

Το κόστος καυσίμου σε ένα όχημα φυσικού αερίου είναι χαμηλότερο από 30% έως και 45%!

φορεία, απορριμματοφόρα και Ι.Χ. που κυκλοφορούν στους ελληνικούς δρόμους), γεγονός που θα συμβάλλει στη διάδοση της οικονομικής και φιλικής προς το περιβάλλον, αλλά και τις επιχειρήσεις, πηγής ενέργειας. Το σχέδιο ανοίγματος της Αγοράς αεριοκίνησης στην Ελλάδα αναμένεται ότι θα έχει ουσιαστική συμβολή στην ανάπτυξη και θα προσφέρει μία εξαιρετική επιλογή οικονομίας και περιβαλλοντικής ευαισθησίας στις επιχειρήσεις που διαθέτουν επαγγελματικούς στόλους.

ΓΝΩΜΗ ΤΟΥ ΓΡΗΓΟΡΗ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ

Η ώρα του Κυριάκου

o

Ο ανασχηματισμός έφερε στο πόστο του υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος δεν έχει μεν δοκιμαστεί ακόμη, αλλά έχει επανειλημμένως δηλώσει ότι είναι υπέρ της μείωσης του δημόσιου τομέα, του ανοίγματος των Αγορών και των περισσότερων μεταρρυθμίσεων που ζητεί η τρόικα. Η τοποθέτηση του κ. Μητσοτάκη στη θέση αυτή αναζωπυρώνει τις ελπίδες όσων συμφωνούν με τις μεταρρυθμίσεις. Μένει να δούμε αν θα τα καταφέρει. Όπως ο καθένας αντιλαμβάνεται, ο κ. Μητσοτάκης δεν μπορεί να επιβάλει τη θέση του ούτε στον πρωθυπουργό ούτε στο Υπουργικό Συμβούλιο ούτε στον κομματικό μηχανισμό ούτε σε κανέναν άλλο. Το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να προσπαθήσει, παρόλο που το εγχείρημα μείωσης του δημόσιου τομέα είναι μάλλον μάταιος κόπος. Και λέω ότι είναι μάταιος κόπος, διότι όπως περίτρανα έχει αποδειχθεί εδώ και τρία χρόνια, οι πολιτικοί στο σύνολό τους μόνο με τη διατήρηση του μεγάλου μεγέθους του Δημοσίου και την προστασία των «ημετέρων» ασχολούνται. Στον βωμό της προστασίας του Δημοσίου θυσιάστηκε ο ιδιωτικός τομέας, διαλύθηκε η Οικονομία, έκλεισαν επιχειρήσεις και σπίτια, έμειναν άνεργοι οι μισοί Ελληνες, αυξήθηκε το χρέος μας στους ξένους, διαλύθηκε το τραπεζικό σύστημα και τα ασφαλιστικά ταμεία. Όλα αυτά έγιναν για να διατηρήσουν οι πολιτικοί μας –ο Σαμαράς, ο Βενιζέλος, ο Τσίπρας και όλοι οι άλλοι– το ανεξέλεγκτο Δημόσιο. Όμηροι, ίσως, οι ίδιοι των κομματικών μηχανισμών και των «ημετέρων» που είναι βολεμένοι στο Δημόσιο, αλλά και όντες οι ίδιοι ταγοί της κρατικοδίαιτης λογικής, που θεωρούν

αποτύχει, να δημιουργήσει θύελλα αντιδράσεων και να «καεί» πολιτικά, ώστε να μην υπάρχει προοπτική για τους πολιτικούς της οικογένειάς του. Όπως και να το κάνουμε, όμως, ο Κυριάκος είναι μια νέα ελπίδα, αυτή τη στιγμή, για μεταρρυθμίσεις – αν πιστεύει όσα λέει τόσα χρόνια περί διαρθρωτικών αλλαγών. Από την άλλη πλευρά, ίσως πρέπει να δεχτούμε την πραγματικότητα. Να σταματήσουμε, δηλαδή, να σκεφτόμαστε τι θα θέλαμε να γίνει, αποδεχόμενοι ότι το πολιτικό μας σύστημα δεν θέλει να το κάνει. Αν αδιανόητη τη μείωση του Δημοσίου. τα πράγματα είναι έτσι και αν το πολιτικό Όλα εκείνα που πολλοί Ελληνες –όχι οι σύστημα είναι αποφασισμένο να διατηρήπερισσότεροι, αλλά μια μεγάλη μειοψησει το Δημόσιο, τη διαπλοκή και τη διαφθοφία– θεωρούμε αυτονόητα, οι πολιτικοί ρά –χωρίς να το ομολογεί φυσικά– θα πρέμας τα θεωρούν αδιανόητα. πει παράλληλα να βρει κάποιο τρόπο για να Ο κ. Μητσοτάκης μέχρι στιγμής εμφανίστηρίξει την Οικονομία. Να δημιουργήσει, ζεται να είναι διαφορετικός. Βεβαίως προδηλαδή, έστω και κάποιους θύλακες ανάέρχεται από οικογένεια παραδοσιακών πτυξης του ιδιωτικού τομέα, να δώσει διέξοδο στα χαμηλά εισοδήματα και ΕΔΩ ΚΑΙ ΤΡΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ, τους ανέργους, να σχεδιάσει ένα ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΟΥΣ, ΜΟΝΟ ΜΕ μοντέλο ανάΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ «ΗΜΕΤΕΡΩΝ» πτυξης της Οικονομίας, να πάψει ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΑΣΧΟΛΟΥΝΤΑΙ να εμποδίζει την επιχειρηματικόρουσφετολόγων πολιτικών που σχετίτητα και σε κάθε περίπτωση να συλλάβει ζεται πολύ στενά με το πελατειακό κράτη φοροδιαφυγή, ώστε να περιοριστεί το τος, το οποίο σε μεγάλο βαθμό τροφοδόφορολογικό βάρος των συνεπών φορολοτησε και στο οποίο στηρίχθηκε πολιτικά γουμένων. Προσωπικά πιστεύω ότι δεν θα η ίδια. Μπορεί ο Κυριάκος να ξεφύγει από το κάνει η κυβέρνηση· ίσως δεν είναι καν τη σκιά του πατέρα και της αδελφής του; εφικτό. Η προσπάθεια των πολιτικών μας Μπορεί να πείσει τον Σαμαρά –επίσης πανα συντηρήσουν τα «συστήματα» θα συλαιάς κοπής πολιτικό– ή τον Βενιζέλο και νεχιστεί μέχρις εσχάτων, έως ότου απηυτο Υπουργικό Συμβούλιο να προωθήσουν δήσουν οι Ευρωπαίοι και μας «ξεχάσουν» ή κάποιες μεταρρυθμίσεις; Πολύ αμφίβομέχρις ότου διαλυθεί η χώρα και ανακοινωλο. Κατά πάσα πιθανότητα, ο ορκισμένος θεί επισήμως η πτώχευση – με λίγα λόγια, εχθρός των Μητσοτάκηδων, ο Σαμαράς, μέχρι να μας πάρει και να μας σηκώσει, που τον τοποθέτησε εκεί ώστε να εκτεθεί, να είναι και το πιθανότερο, δυστυχώς.

–> nikolopoulos@reporter.gr

 10

οδηγός πόλης & καλής ζωής

Μπες στο... παιχνίδι και κέρδισε δωρεάν προσκλήσεις για Θέατρα, Συναυλίες, Σινεμά, Φεστιβάλ, Νυχτερινά Κέντρα, Εστιατόρια, Ταξίδια και πολλά άλλα!

U YO art - culture - urban life Κριτικές ταινιών και παραστάσεων, αποκλειστικές συνεντεύξεις, showbiz news και το πιο ενημερωτικό ευρετήριο διασκέδασης για την Αθήνα! www.monopoli.gr

ΓΝΩΜΗ ΤΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ ΜΑΛΕΒΙΤΗ

Το τέλος

του «μήνα του μέλιτος»

B

ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ. Ο παρατεταμένος «μήνας του μέλιτος» στις σχέσεις μεταξύ Ελλάδος και Ευρωζώνης, ο οποίος είχε ξεκινήσει από τη συμφωνία του Eurogroup του περασμένου Νοεμβρίου, τελείωσε αιφνιδιαστικά αυτό το Καλοκαίρι για δύο λόγους. Πρώτον, η Ελλάδα πεισματικά αρνείται να συμμορφωθεί με οποιοδήποτε προαπαιτούμενο του μνημονίου αφορά στην αναδιάρθρωση του δημοσίου τομέα. Το γεγονός αυτό δεν προκαλεί μόνο καθυστερήσεις στις αξιολογήσεις και τις εκταμιεύσεις των δόσεων, όπως συνέβη τον Ιούνιο με την αποτυχία της χώρας μας να υλοποιήσει την κινητικότητα στο Δημόσιο. Για τους Ευρωπαίους, η αναμόρφωση του δημοσίου τομέα, μέσω της εκπαραθύρωσης επίορκων, κοπανατζήδων και ανίκανων, αποτελεί προϋπόθεση για την επιτυχία του Προγράμματος. Στη θέση των αποπεμφθέντων, η τρόικα απαιτεί την πρόσληψη υψηλά καταρτισμένων νέων, που να μπορούν να στελεχώσουν τον φοροεισπρακτικό μηχανισμό, τα τελωνεία και τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες του κράτους. Δημοσιονομικά περιθώρια για τέτοιες προσλήψεις υπάρχουν, αφού ο στόχος της συρρίκνωσης του Δημοσίου κατά 150.000 την περίοδο 20102015 εκτιμάται ότι θα επιτευχθεί εύκολα με τις συνταξιοδοτήσεις. Ωστόσο η Αθήνα ανθίσταται μέχρι τελευταίας ρανίδος του αίματός της στις προσπάθειες των δανειστών μας ν’ αγγίξουν το Δημόσιο. Ο δεύτερος λόγος για το αιφνίδιο τέλος του «μήνα του μέλιτος» ήταν η νέα πολιτική κρίση που ξέσπασε με αφορμή το κλείσιμο της ΕΡΤ. «Αγαπώ την Ελλάδα, αλλά θέλω να περάσουμε ένα Eurogroup χωρίς να είναι η Ελλάδα στο επίκεντρο της προ-

έως τις αρχές Ιουλίου, ώστε να είναι δυνατή η καταβολή της επόμενης δόσης μέχρι τα τέλη Ιουλίου, δηλαδή εντός του ορίου του δωδεκαμήνου που απαιτεί το Δ.Ν.Τ., πριν από την εμφάνιση χρηματοδοτικού κενού. Το κενό παρουσιάστηκε διότι ορισμένες Κεντρικές Τράπεζες της Ευρωζώνης (θεσμικά ανεξάρτητες από τις κυβερνήσεις τους) δεν έχουν εφαρμόσει την πρόβλεψη που αναφέρεται σε Έ κθεση Αξιολόγησης της τρόικας, από τον Δεκέμβριο του 2012, σύμφωνα με την οποία θα σοχής και ένα Καλοκαίρι –επιτέλους– χωπρέπει να μετακυλίσουν τα ομόλογα του ρίς ελληνική κρίση», δήλωσε χαρακτηριελληνικού Δημοσίου που έχουν στο χαρστικά ο Αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Όλι τοφυλάκιό τους για επενδυτικούς λόγους Ρεν, μετά το πέρας της συνεδρίασης των (ANFA holdings). Έ τσι, κάθε φορά που ένα Υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης, ομόλογο του ελληνικού Δημοσίου που στο Λουξεμβούργο τον Ιούνιο, απηχώκατέχουν Κεντρικές Τράπεζες της Ευρωντας στο κλίμα που επικρατεί μεταξύ των ζώνης λήγει, η χώρα μας το αποπληρώνει εταίρων μας. κανονικά, χωρίς να γίνεται μετακύλιση Το τρίτο πρόβλημα, για το οποίο όμως δεν (roll over). Με τον τρόπο αυτό τα χρήμαευθύνεται η Ελλάδα, είναι το κενό χρητα του ελληνικού προγράμματος δανειοματοδότησης στο Μνημόνιο, στο Β΄εξάδότησης από τον EFSF (προϋπολογισμένα μηνο του 2014. Ως εκ τούτου, το Διεθνές ώς το τελευταίο ευρώ), τελειώνουν ταχύτερα ΟΛΙ ΡΕΝ: «θέλω να περάσουμε ένα και το χρηματοδοτικό προκύπτει νωρίEurogroup χωρίς ΤΗΝ Ελλάδα στο κενό τερα. Επιπλέον, αγκάεπίκεντρο ΤΗΣ προσοχής» θι αποτελούν οι υπερβολικές δαπάνες του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., οι οποίες απειλούν να εκτινάξουν τον προϋπολοΝομισματικό Ταμείο θα πρέπει από τον γισμό στον αέρα. Παρά τα σύννεφα, όμως, Σεπτέμβριο να διακόψει την παροχή δόστις Βρυξέλλες έχει εδραιωθεί η εντύπωσεων στην Ελλάδα, αφού το καταστατιση ότι οι έλληνες πολίτες και οι επιχειρήκό του επιτάσσει ότι προϋπόθεση για τη σεις πλήρωσαν ακριβά για τα λάθη του συμμετοχή του σε κάποιο Πρόγραμμα είπαρελθόντος και χρειάζονται βοήθεια. ναι να έχει εξασφαλιστεί η χρηματοδότηΜε αυτά τα δεδομένα, λύση στο «ελληνισή του για τους επόμενους 12 μήνες. Εξ ού κό πρόβλημα» θα βρεθεί. Το ποια θα είναι και οι αυστηρές προειδοποιήσεις του επιαυτή, όμως, εξαρτάται από το κατά πόσο η κεφαλής του Eurogroup, Γερούν Ντάισελκυβέρνηση της Ελλάδας θα πείσει για τη μπλουμ, προς την Αθήνα, να ολοκληρωσοβαρότητά της. θεί η αξιολόγηση της τρόικας επιτυχώς –> malevitis@reporter.gr

 12

 14

| ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ |

Συνεταιριστικές τράπεζες:

Ένα βιώσιμο εναλλακτικό τραπεζικό μοντέλο Στην εποχή της κρίσης; Μία διαφορετική πρόταση στις εμπορικές τράπεζες, καθώς η μεγιστοποίηση του ποσοστού απόδοσης του κεφαλαίου δεν είναι αποκλειστικός ή κυρίαρχος επιχειρηματικός στόχος.

H

«Η συνεργασία μεταξύ ελληνικών και συνεταιριστικών τραπεζών από την υπόλοιπη Ευρώπη, μέσω της Ευρωπαϊκής Έ νωσης Συνεταιριστικών Τραπεζών, μπορεί να συμβάλει στις αναγκαίες αλλαγές στις ελληνικές συνεταιριστικές τράπεζες, στο θεσμικό-κανονιστικό πλαίσιο, αλλά και στην καλύτερη και αποτελεσματικότερη οργάνωση των ελληνικών συνεταιριστικών τραπεζών, ώστε να αναλάβουν πιο ουσιαστικό ρόλο στο πλαίσιο της στήριξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, των υπό δημιουργία κοινωνικών συνεργατικών/συνεταιριστικών επιχειρήσεων, αλλά και νέων που θέλουν να αυτοαπασχοληθούν». Αυτό είναι ένα από

σύμφωνα με τον κ. Χρυσόγελο, οι συνεταιριστικές τράπεζες στην Ελλάδα Κατέχουν μόνο 2% της αγοράς, ΕΝΩ η εικόνα στην Ευρώπη είναι διαφορετική

 15

τα βασικά συμπεράσματα του στρογγυλού τραπεζιού με θέμα «Συνεταιριστικές τράπεζες: Έ να βιώσιμο εναλλακτικό τραπεζικό μοντέλο την εποχή της κρίσης;», που διοργάνωσε ο κ. Νίκος Χρυσόγελος, ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων/Ομάδα των Πράσινων, την Παρασκευή 28 Ιουνίου στο γραφείο του Ευρωκοινοβουλίου, στην Αθήνα. «Οι συνεταιριστικές τράπεζες αποτελούν μια αυτόνομη ένωση μελών, τα οποία συνασπίζονται για να αντιμετωπίσουν κοινές οικονομικές, κοινωνικές και πολιτιστικές ανάγκες και επιδιώξεις, μέσω μιας από κοινού ιδιόκτητης και δημοκρατικά ελεγχόμενης επιχείρησης». Διαφέρουν από τις εμπορικές τράπεζες στο ότι η μεγιστοποίηση του ποσοστού απόδοσης του κεφαλαίου δεν είναι αποκλειστικός ή κυρίαρχος επιχειρηματικός στόχος. Τα μέλη κατέχουν τις τράπεζες σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο –αλλά χωρίς αξιώσεις στο καθαρό ενεργητικό– και οι Διοικήσεις τους βασίζονται στην δημοκρατική αρχή «ένα άτομο-μία ψήφος». Καθώς οι συνεταιριστικές τράπεζες στηρίζουν και στηρίζονται από τις τοπικές κοινωνίες, συμβάλλουν καθοριστικά στην περιφερειακή ανάπτυξη και την αποκέντρωση. Ο Volker Heegemann, επικεφαλής του Νομικού τμήματος της Ευρωπαϊκής Έ νωσης Συνεταιριστικών Τραπεζών (European Association of Co-operative Banks/EACB), τόνισε ότι οι συνεταιριστικές τράπεζες είναι εταιρίες που έχουν συσταθεί από πολίτες «για να απαντήσουν σε κοινωνικές ανάγκες και να επιτύχουν κοινωνικούς στόχους». Το κέρδος στις τράπεζες αυτές δεν είναι αυτοσκοπός, καθώς ο ορίζοντας σχεδιασμού τους είναι πιο μακροπρόθεσμος, ενώ το κέρδος συνήθως πιο βραχυπρόθεσμο. Χαρακτηριστικό αυτής της προσέγγισης είναι ότι κατ’ ουσίαν τα 2/3 των κερδών κεφαλαιοποιούνται και μόνο το 1/3 διανέμεται, ώστε να προσελκυθούν νέοι μέτοχοι. Στις συνεταιριστικές τράπεζες, ο στόχος είναι

πρωτίστως η ικανοποίηση του πελάτη και κατόπιν του μετόχου, είναι προσανατολισμένες στην τοπική ανάπτυξη και αποτελούν ιδιαίτερα σταθερούς φοροδότες, χωρίς να έχουν σχέση με φορολογικούς παραδείσους και υπεράκτιες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Κατά τη διάρκεια της κρίσης το συνεταιριστικό μοντέλο αποδείχθηκε πολύ ανθεκτικό, λόγω του ότι η διαχείριση κινδύνου στις συνεταιριστικές τράπεζες είναι συνήθως πολύ πιο συντηρητική από την κλασική, κυρίως, όμως, λόγω της σχέσης με τις τοπικές κοινωνίες που έχουν οι κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις, άρα και οι συνεταιριστικές τράπεζες που τις στηρίζουν. Είναι, πράγματι, δυσερμήνευτο το γεγονός ότι στην Ελλάδα οι συνεταιριστικές τράπεζες δεν συμπεριελήφθησαν στην ανακεφαλαίωση των τραπεζών.

ΜΠΟΡΕΙ οι συνεταιριστικές τράπεζες ΝΑ κατέχουν στην Ελλάδα ΜΙΚΡΟ, μόλις, ΠΟΣΟΣΤΟ της αγοράς, ΤΟΥΤΟ ΟΜΩΣ δεν αντικατοπτρίζεΙ επαρκώς ΤΗΝ πραγματική συνεισφορά τους στη στήριξη των τοπικών και περιφερειακών οικονομιών, ιδιαίτερα των ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΩΝ

Η εικόνα των συνεταιριστικών τραπεζών

τις τοπικές και περιφερειακές Οικονομίες. Η Mariateresa Ruggiero, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ηθικής Τράπεζας (Banca Etica) και Διευθύντρια της Fondazione Culturale Responsabilità Etica παρουσίασε στατιστικά στοιχεία που δείχνουν την ανθεκτικότητα του συνεταιριστικού μοντέλου της Ιταλίας, ακόμη και σε περίοδο κρίσης. Οι συνεταιριστικές επιχειρήσεις στην Ιταλία αυξήθηκαν από 70.029 το 2001, σε 80.844 το 2012, ενώ από το 2007 ώς το 2011 οι εργαζόμενοι σε συνεταιριστικές επιχειρήσεις αυξήθηκαν επίσης κατά 4,3%. Οι κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις εκπροσωπούν ένα μικρό κομμάτι της ιταλικής Οικονομίας, αλλά αυτό προβλέπεται να μεγαλώσει καθώς αποδεικνύονται ανθεκτικές στην κρίση, τη στιγμή που το καπιταλιστικό μοντέλο αποδεικνύεται μη βιώσιμο. Στην Ιταλία η πρώτη συνεταιριστική τράπεζα ιδρύθηκε το 1883. Σε αντίθεση με την Βρετανία, όπου ανθούν κυρίως δίκτυα παραγωγών-καταναλωτών, ή τη Δανία, που έχει πολλούς αγροτικούς συνεταιρισμούς, η Ιταλία διακρίνεται για μια ποικιλία όλων των ειδών συνεταιρισμών.

Ενώ οι συνεταιριστικές τράπεζες στην Ελλάδα έχουν μόνο 2% της Αγοράς, η εικόνα στην Ευρώπη είναι διαφορετική, σύμφωνα με τον κ. Χρυσόγελο. Το πανευρωπαϊκό δίκτυο συνεταιριστικών τραπεζών έχει σήμερα 4.000 Συνεταιριστικές Τράπεζες, 72.000 καταστήματα, 217 εκατομμύρια πελάτες, 56 εκατομμύρια μέλη, 858.000 εργαζόμενους, και 20% κατά μέσο όρο μερίδιο Αγοράς. Οι Συνεταιριστικές Τράπεζες μπορεί να είναι η απάντηση στην κρίση, δεδομένου ότι οι περισσότερες στην Ευρωπαϊκή Έ νωση ήταν σε θέση να αντιμετωπίζουν την οικονομική θύελλα σχετικά καλά και να συνεχίσουν να στηρίζουν την τοπική και περιφερειακή Οικονομία, πολλές, δε, και την πράσινη μεταστροφή της Οικονομίας, αλλά και τις κοινωνικές επιχειρήσεις. Η περιορισμένη έκθεσή τους σε «τοξικά» επενδυτικά προϊόντα, η διοίκηση χαμηλού ρίσκου αλλά κυρίως οι μακροχρόνιες, προσωπικές σχέσεις με τους πελάτες αποτελούν τα κύρια χαρακτηριστικά τους, και συνέβαλαν ώστε αυτές να έχουν σταθερά αποτελέσματα, ακόμη και μέσα στην κρίση, στηρίζοντας παράλληλα

 16

Έ νας βασικός μηχανισμός στήριξης των κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων είναι ο ιταλικός νόμος που επιβάλλει χρήματα και περιουσία των μαφιόζων που καταδικάζονται, να χρηματοδοτούν νέους ανθρώπους που επιθυμούν να στήσουν μια τέτοια επιχείρηση. Αυτός ο νόμος είναι κοινωνικά δίκαιος ενώ ταυτόχρονα καταπολεμεί την ανεργία των νέων και προάγει την οικοδόμηση μια αποκεντρωμένης κοινωνίας, που βασίζεται στην πρωτογενή παραγωγή. Σ’ αυτήν ακριβώς την προσπάθεια πρωτοστατεί η Ηθική Τράπεζα της Ιταλίας. Ο Dirk Μaria Barrez, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της πρωτοβουλίας “NEW B” Cooperatives, μια νέα συνεταιριστική τράπεζα στο Βέλγιο που κατάφερε να συγκεντρώσει 42.500 μέλη μέσα σε 80 μέρες, σχολίασε την εξαιρετική ανθεκτικότητα που επέδειξαν οι κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις στην κρίση. Ενώ στην Ισπανία η ανεργία βρίσκεται στα επίπεδα του 26%, στη χώρα των Βάσκων είναι 10%, εξαιτίας κυρίως του Mondragon, που λειτουργεί με βάση το συνεταιριστικό μοντέλο. Κανείς δεν έχει απολυθεί στα χρόνια της κρίσης, ενώ το συνεταιριστικό μοντέλο χαρακτηρίζεται, επίσης, από δικαιότερη κατανομή πλούτου. Στις κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις του Mondragon ο υψηλότερος μισθός δεν υπερβαίνει το τετραπλάσιο του κατώτερου, ενώ στις συνεταιριστικές τράπεζες το εξαπλάσιο. Ο Barrez αναφέρθηκε στη σχέση κοινωνικών συνεταιρισμών και οικολογίας καθώς στις αρχές του 21ου αιώνα όλο και περισσότερες συνεταιριστικές επιχειρήσεις στρέφονται στην προώθηση των Α.Π.Ε. και τη βιολογική γεωργία. Οι επιτυχημένες κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις παντού τροφοδοτούνται και στηρίζονται από συνεταιριστικές τράπεζες, οι οποίες ουσιαστικά ικανοποιούν την ανάγκη των πολιτών να ελέγχουν ξανά τα χρήματά τους και να τα κατευθύνουν στην πραγματική Οικονομία. Η ανάγκη ώστε τα κοινωνικά

| ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ |

κινήματα να γίνουν πολύ πιο ενεργητικά, θα δημιουργήσει νέες δομές για την αντιμετώπιση της κρίσης, ιδιαίτερα, δε, τις συνεταιριστικές τράπεζες. Ο Αντώνης Μεγκούλης, μέλος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου, αναφέρθηκε στο τεράστιο πλήγμα που έχουν δεχθεί από την κρίση οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχοντας χάσει το μέγιστο της δύναμής τους και μη έχοντας πρακτικά καμία στήριξη από την πολιτεία. Πολλές Μ.Μ.Ε. μπήκαν στον Τειρεσία όχι λόγω ρίσκου ή μη τήρησης της νομιμότητας, αλλά επειδή επλήγησαν από την κρίση ενώ δεν έλαβαν ακόμη και τις επιστροφές που δικαιούνταν από το Δημόσιο. Δεδομένου ότι οι Μ.Μ.Ε. αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής Οικονομίας, τόσο οι υπάρχουσες όσο και οι νέες αξιόλογες επιχειρηματικές ιδέες πρέπει να υποστηριχθούν. Για τον λόγο αυτό η Ε.Σ.Ε.Ε. προσανατολίζεται στην ιδέα ίδρυσης μιας κεντρικής συνεταιριστικής τράπεζας, που να συντονίζει τις συνεργατικές τράπεζες. Μια τέτοια τράπεζα θα αξιοποιεί τις υποδομές των 285 εμπορικών συλλόγων της χώρας, θα ζητεί ρεαλιστικές εγγυήσεις, προσαρμοσμένες στα πραγματικά δεδομένα των Μ.Μ.Ε. στην Ελλάδα, θα κάνει αξιολόγηση των επιχειρηματικών ιδεών αλλά θα παρακολουθεί και την υλοποίησή τους. Ο Γιάννης Αποστολίδης, Πρόεδρος της Συνεταιριστικής Τράπεζας Δυτικής Μακεδονίας και Αντιπρόεδρος της Έ νωσης Συνεταιριστικών Τραπεζών Ελλάδας, ευχαρίστησε τους Οικολόγους-Πράσινους και τον κ. Χρυσόγελο για την πρωτοβουλία του, εξήγησε, δε, ότι οι συνεταιριστικές τράπεζες στην Ελλάδα δημιουργήθηκαν ως αποτέλεσμα της απελευθέρωσης του τραπεζικού τομέα μετά την υπογραφή της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Ώς τότε υπήρχαν μόνο δύο πιστωτικοί συνεταιρισμοί, αλλά όχι συνεταιριστικές τράπεζες. Είναι γεγονός ότι οι συνεταιριστικές τράπεζες στην Ελλάδα κατέχουν μόλις το 2% της Αγοράς, αυτός ο αριθμός, όμως, δεν

αντικατοπτρίζει επαρκώς την πραγματική συνεισφορά τους στη στήριξη των τοπικών και περιφερειακών Οικονομιών, ιδιαίτερα των Μ.Μ.Ε. Πιο συγκεκριμένα, σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, όπου συγκεντρώνεται το 80% της τραπεζικής δραστηριότητας, δεν υπάρχουν συνεταιριστικές τράπεζες. Επίσης, το 80% των χορηγήσεων των συνεταιριστικών τραπεζών στην περιφέρεια κατευθύνεται για χρηματοδότηση των τοπικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων και μόλις το 20% σε καταναλωτικά και στεγαστικά δάνεια. Η κατανομή αυτή είναι διαφορετική στις συστημικές τράπεζες όπου το 50% των χορηγήσεων πηγαίνει σε καταναλωτικά και στεγαστικά δάνεια, ενώ από το υπόλοιπο 50% χρηματοδοτούνται και πολύ μεγάλες επιχειρήσεις. Άρα, οι συνεταιριστικές επιχειρήσεις στηρίζουν ένα πολύ σημαντικό ποσοστό των Μ.Μ.Ε. στην περιφέρεια. Ο κ. Αποστολίδης κατέληξε λέγοντας ότι ήρθε η ώρα για την ανακεφαλαίωση των συνεταιριστικών τραπεζών στην Ελλάδα και παρουσίασε τα κύρια σημεία της σχετικής πρότασης της Ένωσης Συνεταιριστικών Τραπεζών Ελλάδας. Πιο συγκεκριμένα, έχει προταθεί η μετατροπή της Πανελλήνιας Τράπεζας σε κεντρική συνεταιριστική τράπεζα, με ρόλο ελεγκτικό, συντονιστικό και καθοδηγητικό για όλες τις περιφερειακές συνεταιριστικές τράπεζες καθώς και τη συνεργασία αυτής της κεντρικής τράπεζας με την Τράπεζα της Ελλάδας, για την εκπόνηση συγκεκριμένου σχεδίου ανακεφαλαίωσης των συνεταιριστικών τραπεζών. Ο Δημήτρης Χαραλαμπάκης, Διευθυντής της Ένωσης Συνεταιριστικών Τραπεζών Ελλάδας, αφού ευχαρίστησε την Ευρωπαϊκή Έ νωση Συνεταιριστικών Τραπεζών για τη στήριξή της, δήλωσε ότι 150.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις αποτελούν το 78% του χαρτοφυλακίου χορηγήσεων της

H

 17

Συνεταιριστικής Πίστης, που φέτος κλείνει 19 χρόνια λειτουργίας. Ενώ οι συνεταιριστικές τράπεζες έχουν αυξανόμενο αριθμό μελών και εμφανίζουν ικανοποιητική ρευστότητα, υστερούν σημαντικά σε κεφαλαιακή επάρκεια, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να επιτελέσουν το έργο τους. Παρά το ότι χρειάζονται ανακεφαλαίωση και η Έ νωση έκανε λεπτομερή παρουσίαση στην τρόικα τον Μάρτιο, η απάντηση που πήραν ήταν αρνητική. Ως αποτέλεσμα, η μόνη επιλογή που έχουν είναι να στραφούν στις τοπικές κοινωνίες, πράγμα που δημιουργεί σοβαρά προβλήματα, λόγω του ότι η ανεργία βρίσκεται πανελλαδικά στο 27%, ενώ η χώρα διανύει τον έκτο χρόνο ύφεσης. Ο Αλέξανδρος Μανωλάκης, μέλος του Συμβουλίου της Ομοσπονδίας Τραπεζοϋπαλληλικών Οργανώσεων Ελλάδας/Ο.Τ.Ο.Ε. αναφέρθηκε στην πρόταση που κατέθεσαν τον Μάιο στη Ρόδο, υπογραμμίζοντας τον ρόλο που οι συνεταιριστικές επιχειρήσεις μπορούν να παίξουν στην καταπολέμηση της ανεργίας και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Η Ο.Τ.Ο.Ε. στηρίζει την ιδέα δημιουργίας κεντρικής συνεταιριστικής τράπεζας η οποία θα καλλιεργεί το έδαφος στην περιφέρεια, εκεί όπου δεν υπάρχει ακόμη συνεταιριστική τράπεζα, προωθώντας το συνεταιριστικό κίνημα και τονώνοντας την τοπική Οικονομία. Έ δωσε έμφαση στα κοινωνικά κριτήρια που πρέπει να λαμβάνουν υπόψη οι συνεταιριστικές τράπεζες, παρά το αναμφισβήτητα ανταγωνιστικό περιβάλλον μέσα στο οποίο λειτουργούν, καθώς αυτά ακριβώς τα κριτήρια τις διαφοροποιούν από τις εμπορικές τράπεζες. Τόνισε τη σημασία της αυτοκριτικής και στις συνεταιριστικής τράπεζες, η οποία σε συνδυασμό με την υποστήριξη των Ευρωπαίων θα συμβάλλει καθοριστικά στην αναδιοργάνωση του τομέα των συνεταιριστικών τραπεζών και στην Ελλάδα.

t

Tο ύψος της επιστροφής των χρημάτων θα ξε­ περάσει το 30% ενώ για να ισορροπήσει η Αγορά, ο Άδωνις Γεωργιάδης δεσμεύτηκε ότι θα προσπαθήσει να εξοφλήσει άμεσα τα χρέη του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. προς τις ιδιωτικές αυτές επιχειρήσεις.

O Πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Ιδιωτικών Κλινικών, κ. Γρηγόρης Σαραφιανός, τόνισε ότι οι ιδιώτες γίνονται εξιλαστήριο θύμα για το λανθασμένο μοντέλο χρηματοδότησης του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., εκτίμησε ότι το μέτρο θα πλήξει τη λειτουργία στο σύνολο των κλινικών, ακόμη και των μεγάλων Ομίλων, και προανήγγειλε ότι ο κλάδος θα κινηθεί νομικά εναντίον της απόφασης που κρίνεται αντισυνταγματική. Αποκάλυψε επίσης, ότι ο υπουργός Υγείας, αν και παραδέχθηκε ότι το μέτρο είναι επαχθές για τον κλάδο τους, τόνισε

ότι αποτελεί μνημονιακή δέσμευση του πρώην αναπληρωτή Υγείας και ότι δεν μπορεί να υπαναχωρήσει.

Η ΔΗΛΩΣΗ Ειδικότερα, ο κ. Σαραφιανός, επεσήμανε: «Οι ανακοινώσεις που έκανε ο υπουργός Υγείας είναι άδικες, αντισυνταγματικές και οδηγούν σε κλείσιμο τις ιδιωτικές κλινικές. Το κυριότερο: δεν μπορείς να προσφέρεις Υγεία με τέτοια νούμερα που παρουσιάστηκαν στον προϋπολογισμό του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., τα οποία μάλιστα ετοιμάστηκαν εν κρυπτώ, χωρίς να έχουμε ενημερωθεί από την αρχή του έτους μέχρι σήμερα. Όλοι οι ιδιώτες πάροχοι γινόμαστε το εξιλαστήριο θύμα, επειδή ο Ε.Ο.Π.Υ.Υ. έχει καταρρεύσει και προσπαθεί να συμπαρασύρει μαζί του όλους τους ιδιώτες παρόχους. »Το claw back εφαρμόζεται σε όλες τις χώρες, αλλά μόνο στο εμπόριο – όχι στις υπηρεσίες. Εδώ, σύμφωνα με τα νούμερα που μας έχει δώσει το υπουργείο και

 18

τα οποία αμφισβητούμε, το claw back θα ξεπεράσει το 40%. »Αυτό, με απλούς υπολογισμούς, σημαίνει ότι για να μπορέσω να αντεπεξέλθω θα πρέπει να έχω ποσοστό κέρδους τουλάχιστον 30 με 40%. »Δεν υπάρχουν στον χώρο της Υγείας τέτοια ποσοστά κέρδους. Ούτε εγώ μπορώ να κάνω προκλητική ζήτηση, ούτε πλασματικές δαπάνες, όπως πιθανώς λένε για όλους τους παρόχους, διότι τα χειρουργεία μου και οι νοσηλείες είναι πραγματικές. Δεν μπορώ να χειρουργήσω κάποιον που δεν θα έχει ανάγκη, όπως μπορώ να κάνω για μια γενική αίματος, για παράδειγμα. »Άρα, δεν μπορεί να γίνει υπέρβαση – επειδή συνεχώς ο υπουργός μιλάει για υπέρβαση– που σημαίνει να έχουν ξεφύγει οι δαπάνες μου συγκριτικά με τις αρχές του 2012, οπότε και πάλι, τότε, υπήρχαν μόνο 4 Ταμεία ενώ τώρα είναι 8. Άρα, έπρεπε να υπάρχει αναπροσαρμογή του προϋπολογισμού προς τα

| ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ |

Με λουκέτο απειλούνται οι ιδιωτικές κλινικές Της Έλλης komnhnoy

Την έντονη αντίδραση των εκπροσώπων ιδιωτικών κλινικών πυροδότησε η απόφαση του υπουργού Υγείας, κ. Άδωνι Γεωργιάδη, να εφαρμοστεί άμεσα το claw back, δηλαδή η επιστροφή χρημάτων λόγω υπέρβασης δαπανών, από ιδιωτικές κλινικές κλινικές και διαγνωστικά κέντρα.

πάνω, αφού μπήκαν νέα ταμεία και συνεπώς νέοι ασφαλισμένοι. »Υπάρχει υπέρβαση ως προς τα νούμερα που υπολόγισε η οικονομική Διεύθυνση του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. εντελώς αυθαίρετα, χωρίς να τα έχει αναρτήσει στη Διαύγεια ούτε να έχουν ανακοινωθεί πουθενά. »Εγώ, για παράδειγμα, ως κλινικάρχης, είμαι χαμηλότερα από τις περσινές δαπάνες, παρ’ ότι μπήκαν άλλα 4 ταμεία συγκριτικά με την αρχή που είχαν μπει μόνο 4 στον Ε.Ο.Π.Υ.Υ. »Και το δηλώνω κατηγορηματικά για τον προϋπολογισμό: δεν υπήρξε ποτέ καμία συνεννόηση με την απελθούσα Διοίκηση του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., ούτε ο προϋπολογισμός έχει αναρτηθεί ούτε κανείς τον γνωρίζει. Ούτε καν ο υπουργός. Έ χουμε ζητήσει με εξώδικο να μας δοθούν τα στοιχεία και φυσικά δεν τα δίνει. Στις δαπάνες ιδιωτικών παρόχων, έχουν τεθεί συγκριτικά οι δαπάνες κρατικών νοσοκομείων και πρωτοβάθμιων του

Ε.Ο.Π.Υ.Υ., για να φανεί ότι έχουν καλύψει τις δεσμεύσεις ως προς τα δημόσια νοσοκομεία και τα δημόσια διαγνωστικά εργαστήρια και επιβαρύνουν τον ιδιωτικό τομέα. Γι’ αυτό σκεφτόμαστε να καταθέσουμε και μηνύσεις. »Για εμάς ξέρω, επίσης, ότι υπάρχουν τρία νοσοκομεία, το Παπαγεωργίου, το Ωνάσειο και το Ντινάν, με τον όγκο νοσηλειών που όλοι γνωρίζουμε ενώ επιπλέον πληροφορούμαστε ότι λαμβάνονται υπόψη τα νοσοκομεία Χανίων, Ρεθύμνου και Άρτας, όλα τα προνοιακά ιδρύματα της Εκκλησίας, όλα τα γηροκομεία. Όλα αυτά μέσα στον δικό μας κωδικό: γι’ αυτό φαίνεται ότι υπάρχει υπέρβαση. »Μετά τις ανακοινώσεις του υπουργού, το σύνολο των κλινικών οδεύει προς το λουκέτο. Σας διαβεβαιώ ότι δεν υπάρχει ούτε μισή κλινική στην Ελλάδα, ούτε ακόμη και από τους μεγάλους τους Ομίλους, που να έχει τέτοια περιθώρια κέρδους, ώστε να αντέξει το κούρεμα που

 19

ανακοίνωσε ο υπουργός. Αν δείτε τους ισολογισμούς, είναι όλοι ζημιογόνοι. Εν τω μεταξύ, οι αποφάσεις έχουν και αναδρομική ισχύ από 1ης Ιανουαρίου. Αν ήταν τίμιο το σύστημα, θα έπρεπε πριν από τον Ιανουάριο να μου πει ποιους αριθμούς νοσηλειών και δαπανών μπορεί να μου καλύψει, κι εγώ να κάνω τον επιχειρηματικό μου προγραμματισμό. »Η τρύπα που έχει δημιουργηθεί από την αναδρομικότητα αυτή δεν καλύπτεται. Δηλαδή θα πάμε και φυλακή. Γιατί έχουμε πληρώσει τον Φ.Π.Α. και τις εισφορές μας; Γιατί να πω εγώ “clοw back” στο προσωπικό μου, στις ασφαλιστικές εισφορές, στους προμηθευτές και στα υλικά; Δεν γίνονται αυτά τα πράγματα� Η απόφασή μας είναι να προσφύγουμε στο ΣτΕ, να κάνουμε μηνύσεις κατά της προηγούμενης Διοίκησης του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. και εφόσον το υπουργείο δεν ανταποκριθεί στην προθεσμία για διάλογο, από 22 Ιουλίου θα προχωρήσουμε σε επίσχεση, με εξαίρεση τις μονάδες τεχνητού νεφρού και εντατικής, προκειμένου να μην δημιουργηθεί θέμα στους ασθενείς. Ο υπουργός αναγνώρισε ότι η κατάσταση είναι άδικη και αντισυνταγματική και παραδέχτηκε ότι είναι καταστροφική για τον κλάδο, μας είπε, όμως, ότι είναι υποχρεωμένος να το κάνει, αφού είναι δέσμευση του Σαλμά, μνημονιακή υποχρέωση και ότι αν δεν γίνει και δεν παρουσιαστεί στο επόμενο Eurogroup, δεν θα πάρουμε την επόμενη δόση. »Μας κάλεσε, μάλιστα, σε διάλογο για τον προϋπολογισμό του 2014, αλλά όταν πας να τη βγάλεις με 4 δισ. για την Υγεία, από τα 11 που ήταν, αυτό δεν βγαίνει. Σαν να βγει και να πει ότι θα κλείσουν τα δύο τρίτα των σχολείων της Ελλάδας. Υπήρχε σπατάλη, υπήρχε διαφθορά; Ας συμφωνήσω. Τα 11 δισ., ας γίνουν 8 ή 7, αλλά με 4 δισ. δεν βγαίνει. »Αν το μοντέλο χρηματοδότησης του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. είναι λανθασμένο, του χρόνου θα μας κάνουν κι άλλες περικοπές. Και η απάντηση του υπουργού: “Μπορεί να έχεις δίκιο, αλλά δεν μπορώ να κάνω αλλιώς”».

«Ευκαιρία για αγορές»

λένε J. P. Morgan, Goldman Sachs και Credit Suisse τησ Ελευθερίασ Κούρταλη

η

Η πρόσφατη διόρθωση στα χρηματιστήρια θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως ευκαιρία από τους επενδυτές για να αποκτήσουν έκθεση στις μετοχές, κα-

θώς η αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων και η εικόνα της κερδοφορίας υποστηρίζουν τη στροφή στο ρίσκο, όπως επισημαίνουν οι αναλυτές της J. P. Morgan. Οι ανησυχίες σχετικά με το πρόγραμμα τόνωσης της Fed έχει δει τις αποδόσεις των ομολόγων να εκτοξεύονται και τις μετοχές να πέ-

 20

φτουν. Ωστόσο η J. P. Morgan πιστεύει ότι η προοπτική των ακόμη υψηλότερων αποδόσεων στα ομόλογα είναι καλό νέο για τις μετοχές σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, καθώς οι επενδυτές θα φύγουν από τα ομόλογα. «Πιστεύουμε ότι η ανατιμολόγηση των αποδόσεων των ομολόγων είναι

| ΑΓΟΡΕΣ / ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ |

στην πραγματικότητα θετική εξέλιξη για τις μετοχές, καθώς τελικά οδηγεί σε εκροές από την κατηγορία assets, με τις μετοχές να είναι ο μεγάλος κερδισμένος» τονίζουν οι στρατηγικοί αναλυτές του οίκου. Παράλληλα αναφέρουν ότι ο πρόσφατος κύκλος υποβαθμίσεων της κερδοφορίας των εταιρειών, ο οποίος βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και δύο χρόνια, θα μπορούσε να πλησιάζει στο τέλος του. Η J. P. Morgan δηλώνει επίσης «υπέρ των κυκλικών μετοχών» που είναι εκτεθειμένες στις μεταβολές της αισιοδοξίας γύρω από τις οικονομικές συνθήκες, όπως οι μετοχές των κλάδων αυτοκινητοβιομηχανίας, Μ.Μ.Ε. και ταξιδίων, καθώς η αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων είναι «κατηγορηματικά υποστηρικτική» προς τους συγκεκριμένους κλάδους. Η επενδυτική τράπεζα εντοπίζει τους κλάδους χημικών, κεφαλαιουχικών αγαθών, αγαθών διαρκείας και τροφίμων & ποτών ως τους πιο «επικίνδυνους», καθώς οι αποτιμήσεις τους είναι ήδη «τραβηγμένες» και οι προβλέψεις για την κερδοφορία τους είναι υπερβολικά υψηλές.

Η Goldman Sachs, από την πλευρά της, βλέπει περαιτέρω κέρδη για τον πανευρωπαϊκό δείκτη Stoxx 600 και είναι αισιόδοξη για τις προοπτικές των βρετανικών μετοχών, καθώς όπως τονίζει, η ευρωπαϊκή περιφέρεια δείχνει δειλά σημάδια οικονομικής ανάκαμψης. Η ομάδα της Goldman θέτει τον εξάμηνο του δείκτη Stoxx 600 στις 320 μονάδες και τον δωδεκάμηνο στις 340 μονάδες. Όπως τονίζει από τα τέλη του έτους, εκτιμά ότι η Ευρώπη

Η Goldman Sachs βλέπει περαιτέρω κέρδη για τον πανευρωπαϊκό δείκτη Stoxx 600 και είναι αισιόδοξη για τις προοπτικές των βρετανικών μετοχών, καθώς, όπως τονίζει, η ευρωπαϊκή περιφέρεια δείχνει δειλά σημάδια οικονομικής ανάκαμψης

θα είναι μια μικρότερη πηγή αποσταθεροποίησης για την παγκόσμια Οικονομία και τις Αγορές, αν και δεν θα είναι μια πηγή θετικών καταλυτών. Η τράπεζα επισημαίνει ότι το σοκ από τις ιταλικές εκλογές και την Κύπρο παρέμεινε ως επί το πλείστον τοπικό και η περιοχή στο σύνολό της εξακολούθησε να συρρικνώνεται ελαφρώς στους πρώτους έξι μήνες του έτους, όμως τον τελευταίο καιρό κατέστη δυνατό να δημιουργηθεί μια ελαφρώς πιο αισιόδοξη ιστορία για την περιοχή της Ευρωζώνης. Η Goldman στηρίζει, επίσης, τις βρετανικές μετοχές, τονίζοντας ότι τα στοιχεία δείχνουν βελτίωση της οικονομικής κατάστασης στη Βρετανία και προσθέτει ότι οι μετοχές μπορεί να λάβουν επιπλέον ώθηση από νέους γύρους νομισματικής χαλάρωσης, υπό τον νέο Διοικητή της Τράπεζας της Αγγλίας, Mark Carney.

 21

« Χρησιμοποιήστε την αδυναμία στην ηπειρωτική Ευρώπη για να αγοράσετε μετοχές», συμβουλεύει από την πλευρά της η Credit Suisse. Η αδυναμία στις ευρωπαϊκές μετοχές θα μπορούσε να είναι μια ευκαιρία για Αγορές, καθώς η Ευρώπη είναι πιο ισχυρή σήμερα απ’ ό,τι ήταν κατά την έναρξη των προηγούμενων κρίσεων ενώ η Πορτογαλία –αντίθετα με την Ελλάδα– έχει ακολουθήσει στενά τις απαιτήσεις της τρόικας και είναι πιθανό να πάρει περισσότερη βοήθεια, όπως επισημαίνει ο οίκος. Η Αγορά εφησυχάστηκε σχετικά με την κλίμακα της μόχλευσης στην περιφέρεια και παρέβλεψε την οπισθοδρόμηση γύρω από τη μεταρρύθμιση του τραπεζικού κλάδου. Ωστόσο είναι πολύ απίθανο η σημερινή κατάσταση να οδηγήσει σε μία Grexitτύπου εξ έλ ι ξ η, όπως τον ίζουν οι αναλυτές του οίκου.

ING Investment Management:

Οι επενδυτές

στρέφονται

ξανά στις

μετοχές Επανέρχονται στο προσκήνιο οι μετοχές, καθώς οι επενδυτές στρέφονται από τις επενδύσεις εισοδηματικού χαρακτήρα σε επενδύσεις που στοχεύουν στην υπεραξία.

Σ

Σύμφωνα με την ING Investment Management οι μετοχές πρόκειται να ευνοηθούν κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2013, καθώς οι προτιμήσεις των επενδυτών μετατοπίζονται από τα αξιόγραφα που παράγουν εισόδημα προς επενδύσεις που ενσωματώνουν προοπτικές υπεραξιών. Στο ετήσιο Mid Year Outlook για το 2013, η ING IM παρατηρεί ότι αυτή η εναλλαγή της ψυχολογίας ξεκίνησε στα τέλη Απριλίου και συνεχίστηκε κατά την πρόσφατη διόρθωση της Αγοράς. Επιπλέον, σε αντίθεση με τους πρώ-

τους τέσσερεις μήνες του έτους, οι κυκλικοί κλάδοι τον Μάιο ξεπέρασαν κατά πολύ τους αμυντικούς κλάδους στις μετοχικές Αγορές. Ο Valentijn van Nieuwen­h uijzen, Head of Strategy στην ING Investment Management, αναφέρει: «Παράλληλα με τους αμυντικούς κλάδους μετοχών, και άλλες –μέχρι πρόσφατα δημοφιλείς– επενδυτικές κατηγορίες παροχής “yield”, όπως οι μετοχές real estate και οι τίτλοι σταθερού εισοδήματος, δεχτήκαν σημαντική πίεση. Ωστόσο μέσα στα επόμενα δύο έτη οι αποδόσεις των μετοχών θα αρχίσουν να ξεπερνούν τις αποδόσεις σταθερού εισοδήματος και η παγκόσμια αναθέρμανση της Οικονομίας

 22

με υψηλότερα επιτόκια θα οδηγήσει σε ρυθμίσεις που θα επιτρέψουν σε διαχειριστές συνταξιοδοτικών χαρτοφυλακίων (pension funds) και ασφαλιστικών εταιρειών να τοποθετήσουν μεγαλύτερο μέρος του ενεργητικού τους σε μετοχικές αξίες. Αυτό θα σηματοδοτήσει αναστροφή της μαζικής μεταφοράς των αποταμιεύσεων σε αξίες σταθερού εισοδήματος «που επιβαλλόταν» στους θεσμικούς διαχειριστές κεφαλαίων, εξ αιτίας του συνδυασμού των χρηματοπιστωτικών κρίσεων και των ρυθμιστικών αλλαγών τα τελευταία 15 χρόνια». Ο διαχειριστής επενδύσεων επισημαίνει ότι οι μετοχές αμυντικών κλάδων με σχετικά σταθερή ανάπτυξη κερδοφορί-

| ΑΓΟΡΕΣ / ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ |

ας, όπως τα βασικά καταναλωτικά αγαθά και η υγειονομική περίθαλψη, είχαν δει σημαντικές εισροές τα τελευταία χρόνια, χάρη στις ιδιότητες σταθερής ανάπτυξης των κερδών τους και τις ελκυστικές μερισματικές αποδόσεις. Ωστόσο, με τις αποτιμήσεις των μετοχών αυτών να αυξάνονται σημαντικά, τούτη τη στιγμή έχει σημειωθεί διόρθωση και οι επενδυτές μετατοπίζονται από αυτές τις σταθερές, δημιουργίας εισοδήματος αλλά ακριβές μετοχές, προς πιο ελκυστικά αποτιμώμενες μετοχές κυκλικών εταιρειών, που προσφέρουν ανάπτυξη κερδοφορίας. Ο Nieuwenhuijzen συνεχίζει: «Πιστεύουμε ότι οι τάσεις προς τις κυκλικές

εταιρείες ενδέχεται να συνεχιστούν. Εκτός από τις αποτιμήσεις και τη μειωμένη συμμετοχή τους στα επενδυτικά χαρτοφυλάκια, υπάρχει σειρά από άλλους λόγους που τεκμηριώνουν τις εκτιμήσεις μας. Για παράδειγμα, λόγω της βελτίωσης των οικονομικών δεδομένων, υπάρχει και πάλι ανοδική τάση των δεικτών οικονομικών εκπλήξεων στις δέκα μεγαλύτερες ανεπτυγμένες Οικονομίες. Ιστορικά καταγράφεται ισχυρή συσχέτιση μεταξύ αυτών των δεικτών και της σχετικής απόδοσης των κυκλικών κλάδων. Παρατηρούμε, επίσης, αντιστροφή στην κλίση των καμπυλών απόδοσης, η οποία είναι επίσης θετική για μετοχές κυκλικές και

 23

«αξίας». Τέλος, η δυναμική των κερδών των κυκλικών κλάδων έναντι των αμυντικών ανεστράφη προσφάτως υπέρ των πρώτων». Συνολικά η ING IM πιστεύει ότι η βασική της πρόβλεψη της για τη μετάβαση από την περίοδο επιβράδυνσης στη φάση επιτάχυνσης των ρυθμών οικονομικής μεγέθυνσης, που θα λάβει χώρα κατά το δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, παραμένει σε ισχύ. Σημειώνει ότι τα οικονομικά δεδομένα στον ανεπτυγμένο κόσμο έχουν αρχίσει να βελτιώνονται πρόσφατα, με την Ιαπωνία να ξεχωρίζει θετικά από αυτό το πρίσμα, ούσα η περιοχή με τη μεγαλύτερη βελτίωση στις θετικές εκπλήξεις επί των οικονομικών στοιχείων.

| ΑΓΟΡΕΣ / ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ |

Επίσης, τόσο οι Η.Π.Α. όσο και η Ευρωζώνη έχουν δείξει σημάδια βελτίωσης από τον Μάιο, αν και οι αναδυόμενες Αγορές εξακολουθούν να υστερούν, με τη συνέχιση των δυσάρεστων οικονομικών στοιχείων να προέρχονται από την Κίνα.

h

Η Ιαπωνική αγορά θα επανέλθει

Σε γεωγραφικούς όρους η ING IM θεωρεί τη διόρθωση στις ιαπωνικές μετοχές ως προσωρινό φαινόμενο και αναμένει ότι η ιαπωνική Αγορά θα επανέλθει σε επιδόσεις υπέρτερες των άλλων μετοχικών Αγορών. Όσον αφορά στην οικονομική συγκυρία και τη δυναμική των εταιρικών κερδών η ING IM υποστηρίζει ότι η εν λόγω Αγορά απολαμβάνει των υψηλότερων βαθμολογιών από τις τρεις κύριες περιοχές (Η.Π.Α., Ευρώπη, Ιαπωνία), ενώ οι νομισματικές και δημοσιονομικές πολιτικές της συνεχίζουν να προσφέρουν σημαντικές ωθήσεις. Η ING IM αναμένει, επίσης, από τους ξένους επενδυτές να συνεχίσουν την τοποθέτηση χρημάτων σε ιαπωνικές μετοχές, ενώ αν και οι ιδιώτες Ιάπωνες επενδυτές εξακολουθούν να είναι διστακτικοί για την είσοδό τους στην Αγορά, η ING IM πιστεύει ότι αυτό πρόκειται να αλλάξει. Όσον αφορά στις αναδυόμενες Αγορές, η ING IM υποδεικνύει ότι ένα από τα θύματα της διόρθωσης είναι τα στοιχεία ενεργητικού των αναδυόμενων Αγορών, που πάσχουν από εκροές λόγω των λιγότερο ευνοϊκών ευκαιριών για carry trade και των εξασθενημένων στοιχείων της κινεζικής Οικονομίας. Ωστόσο περισσότερα διαρθρωτικά ζη-

τήματα έχουν αναδυθεί επίσης, και η ING IM διατηρεί μειωμένες θέσεις στις μετοχές και σε τίτλους χρέους αναδυόμενων Αγορών. Ο Maarten-Jan Bakkum, Senior Emer­ ging Market Strategist της ING IM δήλωσε: «Στον ανεπτυγμένο κόσμο έχουμε δει περισσότερες διαρθρωτικές αλλαγές μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, η οποία δημιουργεί περιθώρια για θετικές εκπλήξεις σε σχέση με τον αναδυόμενο κόσμο. Ο συνδυασμός των καλύτερων οικονομικών δεδομένων στις Η.Π.Α. και η απογοητευτική ανάπτυξη στην Κίνα συνιστούν σαφώς αρνητική εξέλιξη για τις αναδυόμενες Αγορές. Η ανάπτυξη σ’ αυτές τα τελευταία χρόνια έχει τροφοδοτηθεί κατά κύριο λόγο από την κινεζική ζήτηση και τις ροές που σχετίζονται με το carry trade. Και οι δύο πηγές ανάπτυξης βρίσκονται υπό πίεση, η πρώτη λόγω των αυξανόμενων ενδείξεων της διαρθρωτικής επιβράδυνσης της οικονομικής μεγέθυνσης στην Κίνα και η δεύτερη λόγω της αύξησης νευρικότητας της Αγοράς σχετικά με την πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης της Fed».

Αρνητικές δομικές μεταβολές στις αναδυόμενες αγορές H ING IM τονίζει ότι οι αρνητικές δομικές μεταβολές που λαμβάνουν χώρα στις αναδυόμενες Αγορές, όπως τα μεγάλα ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών, η μη βιώσιμη κρατική χρηματοδότηση, η επιδείνωση της ανταγωνιστικότητας, οι ρυθμιστικές αβεβαιότητες και η αντιπαραγωγική κρατική παρέμβαση στην Οικονομία, θα πρέπει να καθορίζουν ποιες από τις Αγορές αυτές θα πληγούν περισσότερο.

 24

Με τις βασικές κινητήριες δυνάμεις των αναδυόμενων Αγορών να φθίνουν σε ισχύ ή ακόμα και να εξαφανίζονται (η μεγέθυνση της ζήτησης της Κίνας ή οι κεφαλαιακές εισροές για carry trade σε τίτλους χρέους αναδυόμενων Οικονομιών) η ING IM αναμένει ότι οι επενδυτές θα στραφούν στην αναζήτηση άλλων μοχλών, όπως για παράδειγμα τη δυναμική των μεταρρυθμίσεων στις εν λόγω χώρες. Ο Bakkum καταλήγει: « Οι αναδυόμενες χώρες, που είναι σε θέση να αυξήσουν το ενδογενές αναπτυξιακό δυναμικό τους με την κατάλληλη αντιμετώπιση των κύριων διαρθρωτικών αδυναμιών τους, έχουν μια καλή ευκαιρία να διαφύγουν από μια πολυετή πτωτική Αγορά. Σήμερα, σε ολόκληρο τον αναδυόμενο κόσμο, η άποψή μας είναι ότι το Μεξικό είναι η μοναδική χώρα με αξιόπιστη δυναμική στο μέτωπο των μεταρρυθμίσεων. Για τον λόγο αυτό έχει μια καλή ευκαιρία απόδρασης από τη σταδιακή φθίνουσα εξέλιξη των ρυθμών μεγέθυνσης της εγχώριας ζήτησης, που αναμένουμε συνολικά για τις αναδυόμενες Αγορές στα επόμενα χρόνια. «Σε αντίθεση με το Μεξικό, εκτιμούμε ότι σε ορισμένες χώρες, όπως η Ρωσία, η Νότιος Αφρική και η Βραζιλία, οι μακροοικονομικές ανισορροπίες διευρύνονται, το επενδυτικό κλίμα επιδεινώνεται και η ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας μειώνεται. Κατά την τρέχουσα συγκυρία αντιλαμβανόμαστε μια αναιμική δυναμική μεταρρυθμίσεων σε όλο τον αναδυόμενο κόσμο και λιγοστές ενδείξεις ότι τα πράγματα βελτιώνονται προς αυτή την κατεύθυνση». ΠΗΓΗ: ING Investment Management

| MANAGEMENT |

Το Android, ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ τηΣ Samsung, συνεχίζει να κυριαρχεί στην αγορά των smartphones Το Android συνεχίζει να εδραιώνει την κυριαρχία του στην κατηγορία των smartphones, με το χαρακτηριστικό ότι μεγάλο μέρος της επιτυχίας του οφείλεται στη Samsung.

Π

Παρ’ όλο που οι πωλήσεις smart­ phones έχουν μειωθεί στις ανεπτυγμένες Αγορές, όπως της Ευρώπης, το αντίθετο ισχύει για το λειτουργικό σύστημα Android. Οι πωλήσεις έχουν αυξηθεί σχεδόν δέκα ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με πέρσι (70,4% το 2013, 61,3% το 2012). Το παγκόσμιο μερίδιο της Google για τις πωλήσεις smartphones έφτανε τον περασμένο Μάρτιο το 64%, ποσοστό που πολύ πιθανώς θα αγγίξει το 70% σύντομα, αν αναλογιστεί κανείς ότι το μερίδιο του Android ανεβαίνει σε κάθε Αγορά τους τελευταίους μήνες. Παρόμοια κατάσταση υπάρχει και στην Κίνα, η οποία σήμερα είναι παγκοσμί-

ως η μεγαλύτερη Αγορά στον χώρο των έξυπνων κινητών. Εκεί το Android έχει κερδίσει τη μάχη μέχρι στιγμής, με το 70% των πωλήσεων smartphone συσκευών να ανήκει στη δημοφιλή πλατφόρμα της Google. Η Samsung, πάντως, δεν κυριαρχεί στην Κίνα με τον ίδιο τρόπο που επικρατεί στις υπόλοιπες Αγορές Android. Ούτε η Ευρώπη, όμως, είναι… παιχνιδάκι για τη Samsung. Για παράδειγμα, στην Αγγλία, στην οποία τα smartphones εισχωρούν με ποσοστό 65%, το νέο Xperia-Z από τη Sony έχει πραγματοποιήσει ισχυρή απόδοση, με το 38% των κατόχων του να είναι πρώην κάτοχοι συσκευών Samsung. Σίγουρα η υψηλή απόδοση σε μια Αγορά δεν σημαίνει απολύτως ότι η Sony θα ανα-

 25

ζωπυρωθεί, αλλά το φαινόμενο θέτει σε αμφισβήτηση αν η Samsung είναι αρκετά ισχυρή, ώστε να κρατάει τους χρήστες κοντά της, αν και κατέχει το δεύτερο καλύτερο ποσοστό αφοσίωσης στη Μ. Βρετανία μετά την Apple (59% και 79%, αντίστοιχα). Έ νας από τους πιο καθοριστικούς παράγοντες της Apple είναι η δύναμή της στις διαφορετικές καταναλωτικές ηλεκτρονικές συσκευές, κυρίως των PC. Και στις Ηνωμένες Πολιτείες το λογισμικό Android γνώρισε αύξηση, με το 52% των συνολικών πωλήσεων smartphones να τού ανήκει, αλλά η συνεργασία της Apple με την T-Mobile λειτούργησε ως αντίβαρο στην κυριαρχία του, δίνοντας μεγάλη ώθηση στο λογισμικό iOS.

 26

| τουρισμοσ |

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2013

Η επέλαση των

“

big

spenders”

η

Η αύξηση αυτή, βέβαια, οφείλεται κατά κύριο λόγο στην επίσπευση των διαδικασιών για την έκδοση βίζας στους πολίτες των χωρών αυτών, οι οποίοι καταφθάνουν επί χιλιάδες στα νησιά του Αιγαίου, τη Χαλκιδική και τα νησιά του Ιονίου. Φαίνεται, λοιπόν, ότι πιάνει τόπο η συντονισμένη προσπάθεια των υπουργείων εξωτερικών και τουρισμού ενώ η επίσπευση των διαδικασιών για την έκδοση βίζας αποδίδει καρπούς για τον πολύπαθο κλάδο του τουρισμού. Οι Ρώσοι φαίνεται να προτιμούν τη Ρόδο, αλλά και την Χαλκιδική, με την οποία, όπως είναι γνωστό, έχουν σχέση θρησκευτικής λατρείας, λόγω του Άγιου Όρους. Στη δε Ρόδο καταγράφεται αύξηση της επισκεψιμότητάς τους κατά 86% σύμφωνα με τα στοιχεία του αεροδρόμιου της Ρόδου. Επίσης αυξημένη αναμένεται να είναι η επισκεψιμότητα των ρώσων τουριστών στην Κεφαλονιά, αλλά και γενικότερα στα

Κατακλύζονται τα ελληνικά νησιά από ρώσους, ουκρανούς και κινέζους τουρίστες –πέραν των παραδοσιακών ευρωπαίων επισκεπτών– οι οποίοι δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον για συγκεκριμένους τουριστικούς προορισμούς, σύμφωνα με τοπικούς τουριστικούς παράγοντες. Του ΠΑΝΟΥ ΤΣΑΓΚΑΡΑΚΗ

 27

νησιά του Ιονίου, λόγω της εξαγοράς του Σκορπιού από τον μεγιστάνα Ριμπολόβλεφ. Εδώ αξίζει να σημειώσουμε ότι οι Ρώσοι δεν έχουν «καβούρια» στην τσέπη τους· δηλαδή δεν είναι τσιγκούνηδες, αλλά καλοπερασάκηδες. Οι Ουκρανοί φαίνεται να προτιμούν την Κρήτη. Αυτό προκύπτει από την καταγεγραμμένη αύξηση των επισκεπτών στο νησί από την Ουκρανία, που ξεπερνά το 200%. Η αύξηση οφείλεται σε ένα μεγάλο βαθμό στις συναντήσεις που είχε στο Κίεβο ο περιφερειάρχης Κρήτης, κ. Σταύρος Αρναουτάκης, στο πλαίσιο του Διεθνούς Οικονομικού Φόρουμ, με τη συμμετοχή 20 ξένων περιφερειαρχών και στελεχών της ελληνικής πρεσβείας. Όπως δείχνουν τα στοιχεία του αεροδρομίου Ηρακλείου, από την 1.1.13 έως τις 24.5.13 επισκέφτηκαν την Κρήτη 17.031 Ουκρανοί, ενώ στην αντίστοιχη περίοδο του 2012, ήταν μόνο 5.539. Τέλος, φαίνεται, ότι το 80% των κινέζων επισκεπτών κατακλύζουν τα νησιά της Μυκόνου και της Σαντορίνης, όπου εκτός από την πολιτιστική κληρονομιά της Ελλαδας αρέσκονται στη γκλαμουριά και τη ντόλτσε βίτα που προσφέρουν τα νησιά αυτά –πέραν, βεβαίως, του φυσικού τους κάλλους– έχουν δε μανία, με τους ομαδικούς γάμους, τους οποίους πραγματοποιούν συνήθως στα υπέροχα γραφικά εκκλησάκια της Σαντορίνης. Η αύξηση που παρατηρείται, σε σχέση με πέρσι, φτάνει το 40%. Βέβαια, αυτό οφείλεται εν μέρει και στην πρόσφατη επίσκεψη του πρωθυπουργού, κ. Α. Σαμαρά, στην Κίνα, ο οποίος έδωσε άλλη πνοή στις σχέσεις των δυο χωρών, κυρίως, όμως, οφείλεται στην όλο και αυξανόμενη εξωστρέφεια των ελληνικών επιχειρήσεων που εξάγουν εδώδιμα, οπωροκηπευτικά, λάδι και άλλα προϊόντα στη μεγαλύτερη καταναλωτική, οικονομικά εύρωστη και αχανή χώρα. Όπως υποστηρίζουν ντόπιοι παράγοντες, οι Κινέζοι είναι big spenders στο φαγητό και τη διασκέδαση.

Διακοπές 2013

Το 73% των ελλήνων δεν θα κάνει διακοπές Μπορεί στην Ελλάδα φέτος να αναμένεται να καταφθάσουν 17 εκατ. ξένοι τουρίστες, κάτι που γεννά ελπίδες για το μέλλον του κλάδου στην Ελλάδα, αλλά το μέλλον του εγχώριου τουρισμού φαίνεται να είναι για κλάματα. Σύμφωνα με την έρευνα του ΙΝ.ΚΑ., το 73% των Ελλήνων σε σχέση με το 69% πέρσι, δεν θα κάνει καλοκαιρινές διακοπές.

Σ

Στη πρόσφατη πανελλαδική έρευνα του ΙΝ.ΚΑ., που πραγματοποιήθηκε στο διάστημα 1 με 8 Ιουλίου 2013 με τη μέθοδο των τηλεφωνικών συνεντεύξεων, σε 545 άτομα, περισσότεροι από εβδομήντα τρεις στους εκατό έλληνες καταναλωτές δήλωσαν ότι δεν προγραμματίζουν ούτε πιστεύουν ότι τελικά θα πραγματοποιήσουν διακοπές το Καλοκαίρι του 2013. Οι αιτίες για τη μη πραγματοποίηση των διακοπών είναι οικονομικοί λόγοι 70%, επαγγελματική και εισοδηματική αστάθεια 20%, επαγγελματικές υποχρεώσεις και άλλοι λόγοι 10%. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ίδιας έρευνας, από το 27% το 80% θα κάνει ολιγοήμερες διακοπές το πολύ 5 ημερών. Το μέρος καταγωγής κερδίζει έδαφος και ζωντάνια, αφού εκεί θα στρέψουν το ενδιαφέρον τους οι έλληνες τουρίστες.

 28

Πιο συγκεκριμένα, οι Έ λληνες

θα διαμένουν:

• 52% σε φιλικό-ιδιόκτητο σπίτι • 28% σε συγγενικό-φιλικό σπίτι • 20% σε ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα σπίτια ή δωμάτια. Η διάρκεια των διακοπών όλης, οπό κοινού, της οικογένειας, φαίνεται ότι περιορίζεται όλο και περισσότερο και τείνει να εξαλειφθεί.

Κατά το 2013, θα πραγματοποιήσΟΥΝ: • 4 ημέρες διακοπές το 40% • 7 ημέρες το 25% • 10 ήμερες το 20% • 15 ήμερες το 13% και • 20 ήμερες μόλις το 2%. Το ημερήσιο κόστος των διακοπών μιας τετραμελούς οικογένειας σε ξενοδοχείο ξεκινά ανάλογα με την τοποθεσία από 120 ευρώ συν μεταφορικά, συν γενικά έξοδα σε χερσαίους προορισμούς 120 ευρώ, ενώ στα νησιά, εισιτήρια συν αυτοκίνητο (έξοδα μετάβασης/επιστροφής), ανάλογα με το νησί. Π.χ. Κρήτη, Χανιά 562 ευρώ, έναντι 458 ευρώ πέρσι. Η σύντμηση της διάρκειας των διακοπών οφείλεται κυρίως σε παράγοντες αποσυ-

| τουρισμοσ | ντονισμού του σύγχρονου Έ λληνα, ένταση της οικονομικής δυσπραγίας, δυσανάλογες και αντίστροφες με τον πραγματικό πληθωρισμό μειώσεις αμοιβών της μισθωτής εργασίας, συντάξεων, δώρων, επιδομάτων αδείας σε συνδυασμό με την παρεπόμενη ανάγκη για πρόσθετη εργασία, αλλά και στη χαλάρωση των οικογενειακών δεσμών τόσο μεταξύ γονέων όσο και κυρίως μεταξύ παιδιών και γονέων και την ανεργία που αποτελεί, πλέον, «τυφώνα». Παράλληλα εξαφανίστηκε η γνωστή διασπορά των διακοπών σε περισσότερες εποχές (π.χ. κατά τα εορταστικά τριήμερα, τα Χριστούγεννα, το Πάσχα κ.λπ). Η θάλασσα συνεχίζει να συγκεντρώνει τις προτιμήσεις της μεγάλης πλειοψηφίας των Ελλήνων με 80% των προτιμήσεων, ενώ το βουνό «κερδίζει έδαφος» σε σχέση με παλαιότερες έρευνες, συγκεντρώνοντας το 20%. Τέλος οι εκτός Ελλάδας τουριστικοί προορισμοί θα μειωθούν φέτος σε ποσοστό κοντά στο 50%. Σύμφωνα με υπολογισμούς του ΙΝ.ΚΑ., το ελάχιστο κόστος για διαμονή-διατροφή 15 ημερών μιας τετραμελούς οικογένειας αγγίζει πλέον τα 2.700 ευρώ. Εξάλλου, η γενική εικόνα της φετινής έρευνας του ΙΝ.ΚΑ. συμβαδίζει με τα αποτελέσματα άλλων ερευνών που πραγματοποιήθηκαν την τελευταία περίοδο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και άλλους φορείς, σύμφωνα με τις οποίες: • Οι έλληνες καταναλωτές εμφανίζονται περισσότερο από πέρσι απαισιόδοξοι απ’ όλους τους Ευρωπαίους, οι οποίοι δεν φαίνονται λιγότερο απογοητευμένοι και όλο και περισσότεροι ακολουθούν την πορεία των Ελλήνων.

• Οι έλληνες καταναλωτές/πολίτες εμφανίζονται απαισιόδοξοι από τη συνεχή βύθιση της Οικονομίας και απογοητευμένοι από τις μειώσεις του εισοδήματος εργασίας ή σύνταξης με τρομακτική συχνότητα την επιλογή, αντί μάχης, φυγής από τη ζωή.

Ψαλίδα αισχροκέρδειας Σύμφωνα με τις επαναλαμβανόμενες κάθε χρόνο έρευνες του ΙΝ.ΚΑ., οι διαφορές τιμών για το ίδιο προϊόν ή υπηρεσία στις τουριστικές περιοχές παρου-

σιάζουν θεαματικές διαφορές –συχνά εξοργιστικές– σε σχέση με τον μέσο όρο της υπόλοιπης χώρας. Το φαινόμενο αυτό, όπως επαναλαμβάνεται μονότονα κάθε χρόνο, πρέπει να αντιμετωπιστεί με συντονισμένες ενέργειες των οργάνων της πολιτείας, και με αλλαγή της νοοτροπίας των τοπικών εποπτικών Αρχών (κακώς εννοούμενη τοπικιστική αντιμετώπιση εάν οι παραπονούμενοι είναι Έ λληνες και κακώς εννοούμενη «εθνική» αντιμετώπιση εάν οι παραπονούμενοι είναι ξένοι). Εκτός των τιμών, όμως, σημαντικό πρόβλημα παρουσιάζεται στα ζητήματα ποιότητας, εξυπηρέτησης και δημόσιας υγείας, όπου οι εξαφανίσεις των από πριν ανεπαρκών μηχανισμών ελέγχου και η αποσταθεροποίηση από κάθε νέα κυβέρνηση του Ε.Φ.Ε.Τ. έχουν δημιουργήσει δυνατότητες περαιτέρω ασυδοσίας και κινδύνων, ιδιαίτερα για τους ευκαιριακούς επιχειρηματίες και τα all inclusive συγκροτήματα. Η ομορφιά των πολλών και μικρών καταστημάτων εστίασης και διαμονής στις δροσερές γειτονιές όλης της χώρας κλείνουν από την ακολουθούμενη μέθοδο των γιγαντιαίων μονάδων που τα δίνουν

ρά σε μια εποχή υψηλού κόστους, και αναντίστοιχης –ή ακόμη συχνά όλο και πιο κακής– ποιότητας. Λειτουργούμε, σερβιτόροι και επισκέπτες, με υποβολή στην ψυχολογία της επιστράτευσης: ό,τι και όποιος προλάβει. Δίπλα στο πρόσωπό μας χτυπητά μπουκάλια, τιρμπουσόν στην κωλότσεπη, ιπτάμενα χέρια πάνω από κεφάλια να προσγειώνουν τα σερβίτσια κ.λπ. Ο χαμός της ποιότητας�

Η χώρα μας, δυστυχώς, χαρακτηρίζεται πλέον διεθνώς ως θαυμάσιος αλλά ιδιαίτερα ακριβός τουριστικός προορισμός αναλόγΩΣ ΤΩΝ παροχώΝ

Το αποτέλεσμα

όλα μέσα σε κατάσταση εσώκλειστων, με τη μέθοδο τού «Όλα μέσα στο ίδιο ξενοδοχείο».

Επιχειρήσεις μιας χρήσης-Πελάτες μιας χρήσης Η ουσιαστική έλλειψη σταθερών και μόνιμων δομών, πολιτικής και μηχανισμών αποτελεσματικής εποπτείας στον ιδιαίτερα ευαίσθητο τομέα του τουρισμού οδήγησε την παλαιότερα πιο προσιτή στους καταναλωτές ελληνική τουριστική Αγο-

 29

αιτίες του φαινόμενου • Οι ευκαιριακές επιχειρήσεις, οι οποίες στον τομέα του τουρισμού αντιπροσωπεύουν σήμερα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό από άλλους τομείς.

• Οι επιχειρήσεις ή και οι επαγγελματίες, που επενδύοντας στο εναλλασσόμενο της πελατείας υποβαθμίζουν έντεχνα, όλο και περισσότερο, την ποιότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών τους ή ακόμη επιβαρύνουν, παρά το υποβαθμισμένο κόστος, τις τιμές με εξαιρετικά υπερβολικό κέρδος.

• Οι πρακτικές της «αρπαχτής», που εκδηλώνονται με αυξανόμενη και ανεξέλεγκτη τάση, προχωρούν συχνά εντελώς ανεμπόδιστα, ακόμη και με παραβάσεις των κειμένων διατάξεων του νόμου και του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών.

Αφενός να έχουν γίνει απαγορευτικές οι διακοπές στην Ελλάδα για πολλούς έλληνες καταναλωτές, έστω και οι ολιγοήμερες, αφετέρου, δε, η στροφή των ξένων τουριστών –οι οποίοι είναι κατά κανόνα στόχοι προτεραιότητας και ευκολότερα «θύματα» των κακών πρακτικών από την πλευρά των επιχειρήσεων και των επαγγελματιών– προς άλλους προορισμούς. Είναι χαρακτηριστικά τα αποτελέσματα που επέφεραν αυτές οι πρακτικές, οι οποίες συνεχίζονται από το «Ολυμπιακό Καλοκαίρι» (οπότε και εκδηλώθηκαν με τον πιο υπερβολικό τρόπο) και παραμένουν ως πρακτικές που δεν έχουν χτυπηθεί ή αποτελούν, πλέον, καθεστώς. Ακόμη, τα παράπονα των καταναλωτών για τις ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες δημιουργούν επιπλέον αίσθημα ανασφάλειας για τη μετακίνησή τους, άρα και απροθυμία για διακοπές τους στα νησιά.

H

Η ανάπτυξη δεν φέρνει πάντα την ευτυχία. Η Τουρκία του Ερντογάν και η Βραζιλία της Προέδρου Ρουσέφ, δύο χώρες που μέχρι πρότινος είχαν ενθουσιάσει τις Αγορές με τις οικονομικές τους επιδόσεις, συγκλονίσθηκαν από μαζικές διαδηλώσεις, με μεγάλη ένταση, σκληρές συγκρούσεις με την αστυνομία και νεκρούς. Υπάρχουν κοινά χαρακτηριστικά ανάμεσα στις διαδηλώσεις των δύο χωρών;

Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΕΝ ΦΕΡΝΕΙ ΠΑΝΤΑ ΤΗΝ ΕΥΤΥΧΊΑ Αν και πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικές χώρες, Τουρκία και Βραζιλία παρουσίασαν τα τελευταία χρόνια μεγάλους ρυθμούς ανάπτυξης και οι Οικονομίες τους είχαν αρχίσει να προβάλλονται ως

υποδείγματα στις δυτικές χώρες. Από την πλευρά της, η Τουρκία επί διακυβέρνησης Ερντογάν έκανε για πολλούς το μεγάλο οικονομικό θαύμα – αν και υπάρχουν αρκετοί αναλυτές που εκτιμούν ότι πρόκειται για «φούσκα». Πάντως, δεν μπορεί να αμφισβητήσει κανείς ότι επί Ερντογάν η χώρα βγήκε από το Δ.Ν.Τ. και κατάφερε να επιτύχει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και να δημιουργήσει μια νέα οικονομική ελίτ, αξιοποιώντας τις δημιουργικές δυνάμεις του πιο συντηρητικού και παραδοσιακού πληθυσμού στο εσωτερικό της χώρας. Η Βραζιλία έχει μπει στο κλαμπ των ισχυρών νέων Οικονομιών –των λεγόμενων BRICS: Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότιος Αφρική– οι οποίες διαδραματίζουν παγκοσμίως όλο και σπουδαιότερους ρόλους. Είναι η μεγαλύτερη σε έκταση και πολυπληθέστερη χώρα της

 30

Λατινικής Αμερικής, ενώ αναρριχήθηκε για πρώτη φορά στην έκτη θέση της κατάταξης με τις μεγαλύτερες Οικονομίες παγκοσμίως, το top-10 των ισχυρών: Η.Π.Α., Κίνα, Ιαπωνία, Γερμανία, Γαλλία, Βραζιλία, Βρετανία, Ιταλία, Ρωσία και Ινδία. Από το 2002, όταν εξελέγη για πρώτη φορά Πρόεδρος ο πρώην εργάτης ορυχείων, Ιγκνάσιο Λούλα ντα Σίλβα, η ανάπτυξη συνδυάστηκε με δυναμική κοινωνική πολιτική. Την περίοδο 2003-2011 κινητήριος δύναμη για την ανάπτυξη έγιναν τα περίπου 30 εκατομμύρια Βραζιλιάνοι που ξέφυγαν και εντάχθηκαν στη μεσαία τάξη, με οικογενειακό εισόδημα έως 3.230 δολάρια τον χρόνο. Από τότε δημιουργήθηκαν 15 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας, το χρηματιστήριο εξαπλασίασε την αξία του, η Οικονομία αναπτύχθηκε με ρυθμούς διπλάσιους από την προηγούμενη οκταετία και ο πληθωρισμός υποχώρησε κατά ένα

| διεθνη |

Τουρκία-Βραζιλία

Διαδηλώσεις στις χώρες της ανάπτυξης! Του Γιώργου Σμυρνή

τρίτο. Το εισόδημα των πολύ φτωχών αυξήθηκε 68% και των πολύ πλουσίων 10%. Στα βήματα του Λούλα, η διάδοχος Πρόεδρος, Ντίλμα Ρουσέφ, εγκαινίασε τον Ιούνιο το πρόγραμμα Βραζιλία χωρίς φτώχεια, με στόχο να εξαλείψει ώς το 2014 την απόλυτη ανέχεια που μαστίζει ακόμη 16 εκατομμύρια ανθρώπους. Όμως η φτώχια δεν αντιμετωπίσθηκε επαρκώς στην χώρα-μέλος των BRICS, ενώ τα φιλόδοξα και ακριβά σχέδια για μεγάλα αθλητικά γεγονότα δημιουργούν πρόσθετα βάρη στον προϋπολογισμό της χώρας. Παρά το τεράστιο μέγεθος της χώρας και της Οικονομίας της, η ανάληψη –μέσα σε δύο μόλις χρόνια– του Μουντιάλ του 2014 και των Ολυμπιακών Αγώνων του 2016 αποτελεί δυσβάσταχτο φορτίο.

Ο Ερντογάν Μ’ ένα μείγμα εθνικιστικού, συνωμοσιολογικού και λαϊκιστικού λόγου, Κατήγγειλε οργανωμένα συμφέροντα από το εξωτερικό, που ΕΤΟΙΜΑΖΟΥΝ ΑΝΑΤΡΟΠΕΣ εναντίον του

ΒΡΑΖΙΛΙΑ: ΥΠΟΧΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Την τελευταία περίοδο η ανάπτυξη στη

 31

Βραζιλία υποχωρεί. Το δείχνουν οι αριθμοί, το νιώθουν όλο και περισσότεροι Βραζιλιάνοι στις τσέπες τους. Το «ατύχημα» –ο απρόβλεπτος παράγοντας που πυροδότησε τη συνεχιζόμενη έκρηξη λαϊκής δυσαρέσκειας– ήταν η αύξηση στις τιμές των εισιτηρίων στα λεωφορεία. Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία (29 Μαΐου), η ανάπτυξη στο Α΄τρίμηνο του τρέχοντος έτους έπεσε στο 0,6%. Για πρώτη φορά η χώρα έχει έλλειμμα στο εμπορικό της ισοζύγιο. Το εθνικό νόμισμα, το ρεάλ, κατρακυλά έναντι του δολαρίου. Το πρωτογενές πλεόνασμα του προϋπολογισμού συρρικνώνεται. Ο πληθωρισμός τρέχει με 6,5%. Η καταναλωτική εμπιστοσύνη υποχωρεί ενώ πλήττεται η αγοραστική δυνατότητα του μέσου Βραζιλιάνου. Όταν μέσα σ’ όλα τούτα η κυβέρνηση επιχείρησε να ανεβάσει την τιμή του εισιτηρίου, βάζοντας ένα ακόμη βάρος στους

| διεθνη |

πολίτες, η οργή του κόσμου οδήγησε σε πρωτοφανή επεισόδια, με βανδαλισμούς, σκληρές συγκρούσεις με την αστυνομία, θανάτους, εμπρησμούς. Για να ελεγχθεί η κατάσταση, χρησιμοποιήθηκαν ακόμη και στρατιωτικές μονάδες. Η άρχουσα τάξη της Βραζιλίας πόνταρε στο «άρτος και θεάματα», τόσο σχετικά με την ανάληψη τόσο του Μουντιάλ όσο και των Ολυμπιακών Αγώνων. Ήλπισαν ότι οι θέσεις εργασίας από τα κτίσματα, αλλά και όλο το κλίμα ενθουσιασμού από τις αθλητικές γιορτές θα δημιουργούσαν μια ευφορία, η οποία θα σκέπαζε τα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα και θα βελτίωνε το οικονομικό κλίμα. Δεν επιβεβαιώθηκε η αισιοδοξία τους. Οι πολίτες ζητούν περισσότερα και προτιμούν κοινωνικές παροχές και καλύτερο βιοτικό επίπεδο από στάδια και αθλητικές εγκαταστάσεις.

ΤΟΥΡΚΙΑ: Η ΙΣΛΑΜΙΚΗ ΑΤΖΕΝΤΑ ΕΡΝΤΟΓΑΝ Στις τουρκικές διαδηλώσεις τα αίτια δεν είναι τόσο οικονομικά, όσο πολιτικά και πολιτισμικά. Στην Τουρκία υπάρχουν δυνάμεις που πιστεύουν σ’ έναν πιο δυτικόκοσμικό χαρακτήρα της χώρας, με κεμαλικές αναφορές. Οι δυνάμεις αυτές ενώνουν εντελώς διαφορετικές πολιτικούς συσχετισμούς, ενώ εγγυητής του κοσμικού χαρακτήρα της Τουρκίας παραμένει ο στρατός. Με την άνοδο του Ερντογάν στην εξουσία, οι ισλαμιστές κυριάρχησαν. Καθώς πληθυσμιακά οι οπαδοί του είναι περισσότεροι και ευνοούνται δημογραφικά, ο Ερντογάν κυριάρχησε σε απανωτές εκλογικές αναμετρήσεις. Όντας πολύ ισχυρότερος ηγέτης από τις αδύναμες κυβερνήσεις προηγούμενων χρόνων, συγκρούστηκε με τον στρατό και κατάφερε σημαντικά βήματα προόδου στην Οικονομία της Τουρκίας. Η τελευταία του κυβερνητική θητεία, ωστόσο, φαίνεται ότι αρχίζει να χαρακτηρίζεται από εντεινόμενη προσπάθεια να βάλει όλο και περισσότερα θρησκευτικά στοιχεία στην καθημερινότητα της Τουρκίας. Ο Ερντογάν, σύμφωνα με τους κατηγόρους του, γίνεται σταδιακά πιο αλαζονικός και αυταρχικός. Επίσης, ίσως για να

Τουρκία και Βραζιλία παρουσίασαν τα τελευταία χρόνια μεγάλους ρυθμούς ανάπτυξης και οι οικονομίες τους ΈΧΟΥΝ αρχίσει να προβάλλονται ως υποδείγματα στις δυτικές χώρες

κρατά το εκλογικό του σώμα συσπειρωμένο, προχωρεί σε μια «ατζέντα» που τρομάζει πολλούς ότι θα δημιουργήσει συνθήκες ισλαμικής δημοκρατίας στην Τουρκία. Το κλίμα όξυνσης πυροδοτήθηκε με το νέο νομοθετικό πλαίσιο για το αλκοόλ, το οποίο αποτελεί μείζον θέμα σύγκρουσης, καθώς έχει θρησκευτικό έρεισμα. Σύμφωνα με τον νέο νόμο, απαγορεύθηκε καθολικά η διαφήμιση προϊόντων εταιρειών που παράγουν οινοπνευματώδη, ακόμη και η έμμεση προβολή τους ως χορηγών πολιτιστικών ή αθλητικών δραστηριοτήτων. Επίσης απαγορεύθηκε η πώληση οινοπνευματωδών μεταξύ 10 μ.μ. και 6 π.μ., σε αποστάσεις μικρότερες των 100 μέτρων από σχολεία, πανεπιστήμια και τζαμιά, σε νέους κάτω των 18 ετών, όπως επίσης και από αυτόματους πωλητές. Οι ποινές για τους παραβάτες μπορεί να φτάσουν ώς και τα 80.000 ευρώ. Ο τούρκος πρωθυπουργός είχε χαρακτηρίσει το αλκοόλ «μητέρα όλων των κακών» και διερωτήθηκε, απευθυνόμενος ρητορικά στους ηγέτες της αντιπολίτευσης: «Όταν δύο μεθύστακες φτιάχνουν έναν νόμο, τον σέβεστε. Όταν εμείς φτιάχνουμε έναν νόμο για κάτι που επιτάσσει η θρησκεία μας, γιατί το απορρίπτετε; Αν η θρησκεία επιβάλλει κάτι, εσείς θα τοποθετηθείτε εναντίον του με κλειστά μάτια;». Η δήλωση αυτή ερμηνεύθηκε από μερίδα του τουρκικού Τύπου ως επίθεση στον Κεμάλ Ατατούρκ, ο οποίος ήταν πότης και πέθανε και από κίρρωση του ήπατος, προκά-

 32

λεσε, δε, αντιδράσεις στους Κεμαλιστές. Ο Ερντογάν απάντησε ότι ήταν σχήμα λόγου. Η αιτία για το ξέσπασμα βίας, ωστόσο, ήταν η απόφαση της κυβέρνησης να δημιουργηθεί εμπορικό κέντρο στην πλατεία Ταξίμ. Μια διαδήλωση που αντιμετωπίσθηκε με ιδιαίτερη αγριότητα από την αστυνομία ξεσήκωσε τον κόσμο. Σε πολλές πόλεις ακολούθησαν διαδηλώσεις και συμπλοκές. Η άγρια καταστολή από την αστυνομία προκάλεσε ακόμη και θανάτους. Ο Ερντογάν, ωστόσο, φάνηκε να επιμένει. Σ’ ένα μείγμα εθνικιστικού, συνωμοσιολογικού και λαϊκιστικού παραληρήματος, μίλησε απαξιωτικά για τους διαδηλωτές και κατάφερε να συσπειρώσει τους οπαδούς του. Κατήγγειλε οργανωμένα συμφέροντα από το εξωτερικό (δυτικά κέντρα), που υποτίθεται ότι οργανώνουν συνωμοσίες εναντίον του. Επίσης, εμφανίσθηκε ως εκφραστής της λαϊκής βούλησης και κατηγόρησε τους αντιπάλους του ότι οι απόψεις τους δεν βρίσκουν ανταπόκριση στη λαϊκή πλειοψηφία, γι’ αυτό και στρέφονται σε ξένα κέντρα. Τον τελευταίο καιρό η σύγκρουση φάνηκε εν μέρει να αποκλιμακώνεται ή τουλάχιστον να χάνει την αρχική της ένταση. Από την άλλη, ωστόσο, παρουσιάστηκαν επικίνδυνα φαινόμενα σύγκρουσης των διαδηλωτών με οπαδούς του Ερντογάν, ενώ η Τουρκία φάνηκε περισσότερο διχασμένη από ποτέ τα τελευταία χρόνια. Συμπερασματικά, βλέπουμε ότι οι αιτίες των διαδηλώσεων στις δύο χώρες είναι διαφορετικές κατά βάση. Στην Τουρκία υπάρχει μια σύγκρουση ανάμεσα σε ισλαμιστές και οπαδούς του κοσμικού χαρακτήρα της χώρας και στις πολιτικές επιλογές Ερντογάν. Στη Βραζιλία η αιτία της πόλωσης πηγάζει από την υποχώρηση της ανάπτυξης και στην αδυναμία του κοινωνικού κράτους να παρέχει στους πολίτες αυτά που ζητούν, αν και η χώρα έχει αναλάβει φιλόδοξα εγχειρήματα. Ωστόσο και στις δύο χώρες ο πλούτος προκάλεσε ανισότητες, που αποτελούν πηγές έντασης και μαζικών διαδηλώσεων.

ΝΑΥΤΙΛΙΑ ΝΑΥΤΙΛΙΑ

σελ. 34

λιμανια

ακτοπΛΟΪα

σελ. 52

σελ. 54

 33

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

σελ. 57

1

η

ναυτική δύναμη

η Ελλάδα 3.428 τα πλοία του ελληνόκτητου στόλου

1.939

πλοία στο Ελληνικό Νηολόγιο ΤΟΥ Γιώργου Αλεξάκη

| ναυτιλια |

Μ

Με στόλο που αριθμεί 3.428 πλοία (μεγαλύτερα των 1.000 gt) και με χωρητικότητα τα 245,14 εκατομμύρια dwt, η ελληνική Ναυτιλία εκπροσωπεί το 15,56% της παγκόσμιας χωρητικότητας σε dwt, το 42,72% της Κοινοτικής χωρητικότητας σε dwt, ενώ απασχολεί έμμεσα 192.000 ανθρώπους, παρέχοντας το 2012, σύμφωνα με την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών –και παρά τη δυσμενή διεθνή οικονομική συγκυρία– έσοδα από την παροχή ναυτιλιακών υπηρεσιών σε ξένο συνάλλαγμα ύψους σε 13.286 εκατ. ευρώ. Συγκρινόμενα με τα 14.097 εκατ. ευρώ του 2011, υπέστη μείωση μόνο 5,75%. Το 2012 το ελληνικό νηολόγιο αριθμούσε 1.939 πλοία χωρητικότητας άνω των 100 gt ενώ η ελληνική Σημαία κατέχει την έκτη θέση στη διεθνή κατάταξη (σε dwt) και τη δεύτερη στην Ε.Ε. (σε gt).

Στο πλαίσιο αυτό, ο δυναμικός ρόλος που συνεχίζει να διαδραματίζει στο διεθνή στίβο η ελληνική Ναυτιλία, παρά την οξύτατη κρίση που πλήττει την εθνική –και όχι μόνο– Οικονομία και τις διακυμάνσεις της Ναυλαγοράς, αποτελεί εθνικό κεφάλαιο. Μάλιστα ο Θεόδωρος Βενιάμης, Πρόεδρος της Έ νωσης, στο εισηγητικό του μήνυμα στην ετήσια έκθεση της Έ νωσης Ελλήνων Εφοπλιστών για το 2012-2013, αναφέρθηκε στην προοπτική της ελληνόκτητης Ναυτιλίας, να προσφέρει σημαντικό αριθμό θέσεων εργασίας στους νέους που μαστίζονται από την ανεργία, υπό την προϋπόθεση να υπάρξει νομοθετικό πλαίσιο που να επιτρέπει τη ναυτολόγηση ελληνικών κατωτέρων πληρωμάτων με όρους ανταγωνιστικούς, λαμβάνοντας υπόψη τα διεθνώς κρατούντα. Απέδωσε επίσης τη βαθιά κρί-

ση στη Ναυτιλία σε τρεις κυρίως παράγοντες: στη μείωση των διακινούμενων φορτίων, στην υπερπροσφορά χωρητικότητας και στην αδυναμία του χρηματοπιστωτικού συστήματος διεθνώς για επαρκή παροχή οικονομικής στήριξης. Παράλληλα χαρακτήρισε θετική εξέλιξη την επανίδρυση αυτόνομου και ανεξάρτητου υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου, στο οποίο υπάγεται το σύνολο του Λιμενικού Σώματος. Ο κ. Βενιάμης αναφέρθηκε ακόμη στο πολύπλευρο πρόγραμμα κοινωνικής προσφοράς και αλληλεγγύης της Ε.Ε.Ε., στόχος του οποίου είναι η στήριξη των πολιτών που πλήττονται από την κρίση.

των 100 gt. Ο ελληνόκτητος στόλος αριθμούσε 3.428 πλοία μεγαλύτερα των 1.000 gt. Η ελληνική Σημαία κατέχει την 6η θέση στη διεθνή κατάταξη, σε dwt, και τη δεύτερη στην Ε.Ε., σε gt. Ο ι έλληνες πλοιοκτήτες κατέχουν το 23,55% του παγκόσμιου στόλου δεξαμενοπλοίων, το 17,20% του παγκόσμιου στόλου φορτηγών μεταφοράς χύδην φορτίων σε dwt και το 12,51% του παγκόσμιου στόλου πλοίων μεταφοράς χημικών/παραγώγων πετρελαίου σε dwt, εξαιρουμένων των υπό ναυπήγηση πλοίων).

Η εικόνα της ελληνικής ναυτιλίας

Επιπλέον, στο τέλος Δεκεμβρίου 2012 οι παραγγελίες νεοτεύκτων ελληνικών συμφερόντων ανήλθαν σε 304 σκάφη (άνω των 1.000 gt) συνολικής

Σύμφωνα με την έκθεση το 2012: Το ελληνικό νηολόγιο αριθμούσε 1.939 πλοία, χωρητικότητας άνω

 36

| ναυτιλια |

σύμφωνα με την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών, για το 2012 και παρά τη δυσμενή διεθνή οικονομική συγκυρία, τα έσοδα από την παροχή ναυτιλιακών υπηρεσιών σε ξένο συνάλλαγμα ανήλθαν στα 13.286 εκΑΤ. ευρώ

χωρητικότητας 29,56 εκατ. dwt. Από τα πλοία αυτά, 102 είναι δεξαμενόπλοια που εκπροσωπούν το 22,34% της παγκόσμιας ναυπηγούμενης χωρητικότητας (dwt) και συμπεριλαμβάνουν 32 δεξαμενόπλοια LNG/LPG που αντιστοιχούν στο 28,69% της παγκόσμιας χωρητικότητας (dwt), καθώς και 134 φορτηγά πλοία που αντιστοιχούν στο 11,51% της συνολικής ναυπηγούμενης χωρητικότητας για κάθε κατηγορία αντιστοίχως, 60 πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που αντιστοιχούν στο 9,39% της ναυπηγούμενης χωρητικότητας (dwt) και 8 άλλα πλοία. Είναι αξιοσημείωτο ότι οι παραγγελίες της ελληνικής πλοιοκτησίας το 2012 εξακολουθούν να υποδηλώνουν τάσεις διαφοροποίησης προς εξειδικευμένα πλοία, όπως τα LNG, πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων καθώς και σε

πλατφόρμες offshore και πλοία εξόρυξης πετρελαίου (drilling ships). Το ηλικιακό προφίλ του υπό ελληνική Σημαία στόλου το 2012 ήταν 11,3 έτη, με το 50% του στόλου ηλικίας μικρότερης των 10 ετών, και του ελληνόκτητου στόλου τα 10,2 έτη, ενώ ο μέσος όρος ηλικίας του παγκόσμιου στόλου ήταν 12,7 έτη.

T

Σημειώνεται ότι η μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (Ι.Ο.Β.Ε.), που κυκλοφόρησε τις πρώτες ημέρες του 2013, καταγράφει αναλυτικά την εικόνα του κλάδου: • 6,1% του Α.Ε.Π. της Ελλάδας το 2009 προήλθε άμεσα ή έμμεσα από τελι-

 37

κή ζήτηση για θαλάσσιες μεταφορές. Η σημαντική σμίκρυνση του Α.Ε.Π. στην τριετία 2009-2012 υποδηλώνει ότι το ποσοστό αυτό θα πρέπει να έχει αυξηθεί σημαντικά την περίοδο αυτή, φθάνοντας περίπου στο 8%.

• Η τελική ζήτηση για θαλάσσιες μεταφορές δημιούργησε στο σύνολο, άμεσα και έμμεσα, 13,3 δισεκατομμύρια ευρώ εγχώρια προστιθέμενη αξία το 2009.

• Το έτος 2011 τα έσοδα από την παροχή ναυτιλιακών υπηρεσιών σε ξένο συνάλλαγμα ανήλθαν σε 14 δισεκατομμύρια ευρώ.

• Οι θαλάσσιες μεταφορές προσφέρουν άμεσα και έμμεσα απασχόληση σε περίπου 200.000 άτομα.

• Ακόμη πιο εντυπωσιακές είναι οι εκτιμήσεις της δυνητικής συμβολής της ελληνόκτητης ποντοπόρου Ναυτιλίας στην ελληνική Οικονομία.

ΣΤΟΛΟΣ

Aνοδο σημειώνουν

τα Capes & τα Panamax

 38

Σύμφωνα με την G. Moundreas & Co S.A., ο BDΙ έκλεισε στις 1.027 μονάδες ενώ οι επιμέρους δείκτες και ο μέσος όρος των ημερησίων εσόδων κυμάνθηκαν ως εξής: BCI στις 1.822 μονάδες με 11.064 δολ./ημέρα, BPI 927 μονάδες στα 7.377 δολ./ημέρα, BSI 923 μονάδες στα 9.654 δολ./ ημέρα και BHSI 552 μονάδες στα 8.103 δολ./ημέρα.

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ / Ανάλυση |

T

Το μοτίβο των τελευταίων ημερών συνεχίζεται, με πρωταγωνιστές πάλι τα Capes και τα Panamax, που σημειώνουν τη μεγαλύτερη άνοδο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι άλλοι δύο τύποι, Supramax και Handysize, δεν παρουσιάζουν άνοδο, απλώς αυτή συμβαίνει με χαμηλότερο ρυθμό. Σύμφωνα με την Commodore Research & Consultancy, η Αγορά των Capes δείχνει σημάδια βελτίωσης, καθώς η αύξηση του στόλου είναι χαμηλή ενώ εκτιμάται ότι στους επόμενους μήνες η συνεχιζόμενη χαμηλή αύξηση του στόλου θα επηρεάσει ακόμη πιο θετικά την πορεία τους. Αντιθέτως, διατηρούν τις επιφυλάξεις τους για την πορεία των Panamax, λόγω

 39

του ότι ο συγκεκριμένος κλάδος θα παρουσιάσει τη μεγαλύτερη αύξηση από όλα τα πλοία μεταφοράς ξηρού φορτίου. Σύμφωνα με τον οίκο, η ζήτηση για άνθρακα από την Κίνα παραμένει χαμηλή, καθώς στα μέσα Ιουνίου μόνο 7 σκάφη ναυλώθηκαν για τη μεταφορά του, 2 λιγότερα από πριν 2 εβδομάδες και 6 λιγότερα από τον μέσο όρο των 4 εβδομάδων. Αντίθετα, σχετικά με το Iron Ore, ναυλώθηκαν 25 πλοία, 10 περισσότερα από πριν 2 εβδομάδες και 10 περισσότερα από τον μέσο όρο των 4 εβδομάδων. Σημαντικό στοιχείο, επίσης, είναι ότι περίπου 145 πλοία είναι αγκυροβολημένα έξω από τα κύρια λιμάνια φόρτωσης άνθρακα και Iron Ore της Αυστραλίας, 20 περισσότερα από πριν μία εβδομάδα και περίπου 45 είναι αγκυροβολημένα έξω από τα κύρια λιμάνια φόρτωσης Iron Ore της Βραζιλίας. δηλαδή 5 πιο πολλά από την τελευταία εβδομάδα του Ιουνίου. Από τα 190 συνολικά πλοία στα λιμάνια της Αυστραλίας και της Βραζιλίας, περίπου 140 είναι Capes. Παράλληλα, οι εξαγωγές σιτηρών από τη Νότιο Αμερική και άνθρακα από την Ινδονησία παρουσίασαν μικρή πτώση, με αποτέλεσμα τη μείωση της θετικής πορείας των Panamax. Έ ως τώρα η αύξηση εξαγωγών των δύο ανωτέρω φορτίων από τις συγκεκριμένες περιοχές, σε συνδυασμό με το congestion, βοήθησε αρκετά στην αύξηση των ημερησίων εσόδων των Panamax, παρά τη μεγάλη αύξηση του στόλου. Εκτιμάται ότι στο άμεσο μέλλον τα ημερήσια έσοδα των Panamax θα δεχτούν πτωτικές πιέσεις, καθώς η Αγορά σιτηρών θα επανέλθει σε φυσιολογικά επίπεδα και το φαινόμενο του congestion θα εξαλειφθεί, ενώ θα συνεχίσουν να επηρεάζονται από τη μείωση των εισαγωγών άνθρακα από την Κίνα. Κατά τα άλλα, το ενδιαφέρον για νέες παραγγελίες παραμένει μεγάλο καθώς οι τιμές νεοτεύκτων παραμένουν ελκυστικές. Αρκετοί πλοιοκτήτες εκτιμούν, ακόμη, ότι η Αγορά θα ανακάμψει από το 2014 και προχωρούν σε παραγγελίες παρά τα χαμηλά επίπεδα της Ναυλαγοράς που επηρεάζουν πτωτικά και τις τιμές των πλοίων. Αξιοσημείωτο

είναι πως οι τιμές των Capes παρουσιάζουν συνεχόμενη πτωτική πορεία τους τελευταίους 33 μήνες και σύμφωνα με την Wilhelmsen Ships Service, οι έλληνες πλοιοκτήτες έχουν παραγγείλει τα περισσότερα πλοία μεταφοράς Iron Ore από το 2008. Χαρακτηριστικά, ο Frederic Fontarosa, Director της εταιρείας, αναφέρει: «Όταν είσαι στη Ρώμη καν’ το όπως οι Ρωμαίοι και στην Ναυτιλία καν’ το όπως οι Έ λληνες». Χωρίς τίποτα το συνταρακτικό κινήθηκε ο τομέας αγοραπωλησιών σκαφών μεταφοράς ξηρού φορτίου, ενώ μηδενικές ήταν οι πράξεις στον τομέα δεξαμενόπλοιων.

Στα πλοία ξηρού φορτίου Εγίναν οι ακόλουθες πράξεις: • Στα Capes, το Atlantic Princess (180.202 dwt, Imabari 2003), αγοράστηκε από Έ λληνες στα 20,2 εκατ. δολ., με D/D και S/S τον Σεπτέμβριο.

• Στα Panamax, τo Navios Cielo (75.834 dwt, Sanoyas 2003) αγοράστηκε από την Titan Maritime στα 14,3 εκατ. δολ., το Excaliber (73.976 dwt, Tsuneishi 1999) αγοράστηκε από Έ λληνες στα 10,7 εκατ. δολ. και το Legato (72.083 dwt, Kanasashi 1999) αγοράστηκε από Κινέζους στα 9,7 εκατ. δολάρια.

• Στον τομέα των tankers δεν σημειώθηκε καμία πράξη.

ΔΙΑΛΥΣΕΙΣ Η Αγορά διαλύσεων, ύστερα από μία εύθραυστη περίοδο 2-3 εβδομάδων, προσπαθεί να ανασυνταχθεί, αλλά όπως όλα δείχνουν θα χρειαστεί κάποιο διάστημα μέχρι να τα καταφέρει. Η Ινδία, η χώρα που ουσιαστικά δίνει το τέμπο, τον τελευταίο μήνα δεν έχει καταφέρει να κρατήσει τον ρυθμό στα επίπεδα που μας είχε συνηθίσει στο παρελθόν και με τις τιμές να βρίσκονται σε αρκετά χαμηλότερα επίπεδα από τα αντίστοιχα υψηλά του Α΄ τριμήνου του 2012. Ταυτόχρονα το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές συνεχίζουν να βιώνουν πολιτική αστάθεια, επηρεάζοντας αρνητικά τη διάθεση για αγορές, ενώ η Αγορά της Κίνας έχει ουσιαστικά καταρρεύσει.

• Η Ινδία τις τελευταίες 2 εβδομάδες είναι αντιμέτωπη με την ιστορική υποτίμηση της ρουπίας έναντι του δολαρίου, αφού διαπραγματεύεται μεταξύ των 58 και 59 ρουπιών στο δολάριο. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η αξία των πλοίων και των αποθεμάτων στα διαλυτήρια να υποστεί μείωση περίπου 10% και το ενδιαφέρον για αγορές να είναι ανύπαρκτο. Ταυτόχρονα, ενώ οι τιμές του σιδήρου σε γενικές γραμμές δεν είχαν παρουσιάσει

καθοδικές τάσεις, προς τα τέλη Ιουνίου παρουσίασαν και αυτές πτώση. Το αποτέλεσμα των ανωτέρω είναι οι end buyers να μην ενδιαφέρονται καθόλου για αγορές και οι cash buyers να προσπαθούν να δρομολογήσουν τα πλοία στο Μπαγκλαντές ή το Πακιστάν.

• Στο Πακιστάν, και ενώ ο νέος προϋπολογισμός δεν επιβάρυνε τον τομέα, η αγοραστική διάθεση παραμένει περιορισμένη, αφού όπως είναι γνωστό, η χώρα ακολουθεί και επηρεάζεται από την πορεία των διαλύσεων στην Ινδία. Παράλληλα η πολιτική αστάθεια που επικρατεί κάνει τους αγοραστές πιο επιφυλακτικούς. Εκτιμάται ότι το Πακιστάν θα δραστηριοποιηθεί άμεσα, προσπαθώντας, όμως, να εκμεταλλευτεί τις αρνητικές εξελίξεις στην Ινδία και να απορροφήσει τονάζ.

• Το Μπαγκλαντές κατάφερε να βγει αλώβητο από τον νέο προϋπολογισμό, αλλά είναι αντιμέτωπο με τη μεγάλη πολιτική αστάθεια και ταυτόχρονα έχει να αντεπεξέλθει στην πτωτική πορεία των τιμών σιδήρου, με τους end buyers ιδιαίτερα επιφυλακτικούς στο να προβαίνουν σε αγορές. Εικάζεται ότι θα χρειαστεί κάποιο διάστημα μέχρι η Αγορά του να σταθεροποιηθεί και να αρχίσει να δραστηριοποιείται.

• Η Κίνα συνεχίζει να έχει τον ρόλο του παρατηρητή, αφού τα επίπεδα τιμών της βρίσκονται τουλάχιστον 100 δολάρια πιο χαμηλά από αυτά των ανταγωνιστών της και το σενάριο αυτό μάλλον θα συνεχιστεί, όπως όλα δείχνουν, στην διάρκεια του Καλοκαιριού. Ο συνολικός αριθμός διαλύσεων στα τέλη Ιουνίου ήταν 400.423 dwt, εκ των οποίων περίπου το 64% (257.188 dwt) ήταν πλοία ξηρού φορτίου, το 27% (107.181 dwt) δεξαμενόπλοια και το 9% (36.054 dwt) containerships.

Οι τιμές για πλοία ξηρού φορτίου και δεξαμενόπλοια κινήθηκαν ως εξής: • Ινδία: Από 390 έως 420 δολ. για πλοία ξηρού φορτίου και δεξαμενόπλοια, αντίστοιχα.

• Πακιστάν: Από 400 έως 430 δολ. για πλοία ξηρού φορτίου και δεξαμενόπλοια, αντίστοιχα.

• Μπαγκλαντές: Από 395 έως 425 δολ. για πλοία ξηρού φορτίου και δεξαμενόπλοια, αντίστοιχα.

• Κίνα: Από 310 έως 320 δολ. για πλοία ξηρού φορτίου και δεξαμενόπλοια, αντίστοιχα. Πηγή: G. Moundreas & Co S.A.

 40

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ |

Golden Destiny:

Μείωση διαλύσεων πλοίων για το ΠΕΝΤΑμηνο του 2013 Παρά τα συνεχιζόμενα προβλήματα χρηματοδότησης στη Ναυτιλία, αλλά και την πτώση των ναύλων στο Α΄ πεντάμηνο του 2013, σημειώθηκε 22,7% μείωση στον αριθμό σκαφών scrap, ενώ σε dwt η μείωση έφθασε το 24,33%, όπως αναφέρεται σε σχετική έκθεση του ναυλομεσιτικού οίκου Golden Destiny.

o

Ουσιαστικά οδηγήθηκαν σε διαλυτήρια 438 πλοία, συνολικής μεταφορικής ικανότητας 19,6 εκατ. dwt, πολύ λιγότερα απ’ όσα πήγαν για παλιοσίδερα στο αντίστοιχο διάστημα του 2012. Στο πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου 2012 στάλθηκαν για scrap 567 σκάφη, συνολικής μεταφορικής ικανότητας 25,9 εκατ. dwt.

Στο ίδιο διάστημα φέτος, οι νέες παραγγελίες πλοίων ανήλθαν στις 904, με συνολική μεταφορική ικανότητα 52 εκατ. dwt, σημειώνοντας αύξηση 54% σε σύγκριση με πέρσι την ίδια περίοδο. Στο φόντο αυτών των εξελίξεων, όπως ήταν φυσικό, μειώθηκε περαιτέρω ο μέσος όρος ηλικίας των πλοίων που αποσύρθηκαν. Σκάφη ηλικίας 27 ετών πήγαν για διάλυση, την ώρα που στο αντίστοιχο διάστη-

 41

μα του 2012 ήταν 29 έτη, Ανά κατηγορία πλοίων στο πρώτο πεντάμηνο του 2013 οδηγήθηκαν στη διάλυση 161 πλοία μεταφοράς ξηρού χύδην φορτίου, συνολικής μεταφορικής ικανότητας 10,06 εκατ. dwt και μέσου όρου ηλικίας 27 ετών. Στο ίδιο διάστημα πέρσι αποσύρθηκαν 223 bulkers, 14,08 εκατ. dwt και μέσου όρου ηλικίας 30 ετών. Πολύ μικρότερος ήταν ο αριθμός δεξαμενοπλοίων που αποσύρθηκαν στο πρώτο πεντάμηνο του 2013. Ανήλθαν σε 46 και ήταν συνολικής μεταφορικής ικανότητας 4,35 εκατ. dwt και μέσου όρου ηλικίας 23 ετών. Πέρσι, στο ίδιο διάστημα, στα διαλυτήρια της νοτιοανατολικής Ασίας οδηγήθηκαν 69 δεξαμενόπλοια, 6,54 εκατ. dwt και μέσου όρου ηλικίας επίσης 23 ετών. Αντίστροφη τάση σημειώθηκε στα σκάφη μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, καθώς φέτος στο πεντάμηνο οδηγήθηκαν ελαφρώς περισσότερα πλοία για scrap, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι ο μέσος όρος ηλικίας έπεσε κατά πέντε ολόκληρα χρόνια. Ειδικότερα τα containerships που διαλύθηκαν ανήλθαν σε 95, 3,003 εκατ. dwt και μέσου όρου ηλικίας 21 ετών, έναντι 64 στο πρώτο πεντάμηνο πέρσι, 1,88 εκατ. dwt και μέσου όρου ηλικίας 26 ετών.

ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ

Το 3ο Posidonia Sea Tourism Forum για τον Μάιο του 2015 Επιβεβαιώθηκε ότι το 3ο Posidonia Sea Tourism Forum θα πραγματοποιηθεί τον Μάιο του 2015 στην Αθήνα. Η εκδήλωση, που διοργανώνεται κάθε δύο χρόνια, κατάφερε πολύ γρήγορα να εδραιωθεί ως κορυφαία επιχειρηματική πλατφόρμα λήψης αποφάσεων για φορείς των κλάδων Κρουαζιέρας και Yachting, κυβερνητικούς και τουριστικούς φορείς, ρυθμιστικές Αρχές, λιμάνια και προορισμούς από την ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας.

 42

e

«Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι με την επιτυχία του Posidonia Forum, το οποίο αποτελεί σημαντική προσθή­ κη στο χαρτοφυλάκιο των διοργανώσεών μας», δήλωσε ο κ. Θεόδωρος Βώκος, Project Director των Εκθέσεων

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ |

η Ελλάδα διαθέτει σημαντικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα σε ό,τι αφορά τον θαλάσσιο τουρισμό, απαιτούνται, όμως, περαιτέρω ενέργειες για να ξεπεραστούν ορισμένες άστοχες πολιτικές και αναχρονιστικές νομοθετικές ρυθμίσεις

Ποσειδώνια Α.Ε., διοργανώτριας εταιρείας της έκθεσης Ποσειδώνια, της πιο σημαντικής έκθεσης της ναυτιλιακής βιομηχανίας στον κόσμο. Πάνω από 650 αντιπρόσωποι και 32 εκθέτες από 25 χώρες παρακολούθησαν το φετινό συνέδριο, που πραγματοποιήθηκε για δύο ημέρες τον περασμένο μήνα στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Οι διοργανωτές πιστεύουν ότι η επιτυχία αυτή είναι μόνο η αρχή, αφού για το 2015 ο πήχης έχει τεθεί ακόμη υψηλότερα. «Εξέχουσες προσωπικότητες συμμετείχαν ως κεντρικοί ομιλητές και συντονιστές του συνεδρίου, καθώς επρόκειτο για άτομα που εκπροσωπούν τους μεγαλύτερους φορείς και ενώσεις Κρουαζιέρας και Yachting στον κόσμο. Τα θέματα που τέθηκαν και συζητήθηκαν ήταν εξαιρετικά επίκαιρα, για πολλούς άμεσους και έμμεσους φορείς της θαλάσσιας τουριστικής βιομηχανίας, γεγονός που συνέβαλε καθοριστικά για να διεξαχθεί ένα σπουδαίο συνέδριο, το οποίο αμφισβήτησε, προκάλεσε και ενέπνευσε», δήλωσε ο κ. Βώκος. Όλοι οι συμμετέχοντες από τους κλάδους Κρουαζιέρας και Yachting συμφώνησαν ότι η Ελλάδα διαθέτει σημαντικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα σε ό,τι αφορά τον θαλάσσιο τουρισμό, αλλά απαιτούνται περαιτέρω ενέργειες για να ξεπεραστούν άστοχες πολιτικές και αναχρονιστικές νομοθετικές ρυθμίσεις, που εμποδίζουν την ανάπτυξη. Σύμφωνα με τους ομιλητές στο Posidonia Sea Tourism Forum, η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να αυξήσει σημαντικά το μερίδιό της στον ευρωπαϊκό θαλάσσιο τουρισμό, τα συνολικά έσοδα του οποίου διαμορφώνονται στα 40 δισεκατομμύρια ευρώ, ετησίως. Παρά το γεγονός ότι οι πρόσφατες προσπάθειες της Ελλάδας να βελτιώσει τη διαφάνεια και να απλοποιήσει τις γραφειοκρατικές διαδικασίες είναι αξιέπαινες, αποτελεσματική αλλαγή μπορεί να προκύψει μόνο μέσα από μακροπρόθεσμες στρατηγικές και καλύτερο συντονισμό. Η ανάπτυξη υποδομών και η επίσπευση νομοθετικών μεταρρυθμίσεων, που στο-

 43

χεύουν στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας στο home-porting και τον ελλιμενισμό σκαφών αναψυχής, θα μπορούσαν να επιταχύνουν την ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού στην Ελλάδα και να συμβάλουν στην οικονομική ανάκαμψη της χώρας και την καταπολέμηση της υψηλής ανεργίας. «Πιστεύουμε ότι όσοι παρακολούθησαν το συνέδριο, συνειδητοποίησαν τις τεράστιες αναπτυξιακές δυνατότητες που παρουσιάζει ο θαλάσσιος τουρισμός καθώς και τον θετικό αντίκτυπο που μπορεί να έχει στις Οικονομίες της περιοχής. Δεσμευόμαστε ότι το επόμενο συνέδριο θα δώσει ακόμη περισσότερη “τροφή για σκέψη” και ζητούμε απ’ όλους τους εμπλεκόμενους φορείς να εξετάσουν τα θέματα που τέθηκαν κατά τη διάρκεια του συνεδρίου και να προτείνουν στρατηγικές και μέτρα που θα βοηθήσουν την περιοχή μας να αποκομίσει περισσότερα οφέλη από τον προσοδοφόρο αυτό τομέα», κατέληξε ο κ. Βώκος. Η εκδήλωση εγκωμιάστηκε από τους εκπροσώπους και τους εκθέτες για τη μεγάλη επιτυχία και τα απτά της αποτελέσματα. Στη διάρκεια των δύο ημερών σφυρηλατήθηκαν αρκετές συνεργασίες, καθώς οι εκπρόσωποι εταιρειών και οι προορισμοί ήρθαν σε επαφή με στελέχη του κλάδου και συμμετείχαν σε σειρά σεμιναρίων και στοχευμένες συναντήσεις, για την ανεύρεση αμοιβαίων συνεργιών. Ο Ελευθέριος Κεχαγιόγλου, Πρόεδρος του Ελληνικού Δικτύου Μικρών Νησιών δήλωσε: «Χάρη στη συμμετοχή μας, είμαστε κοντά στην επίτευξη συμφωνίας με τη Seabourn Cruises για δύο διερευνητικές επισκέψεις πλοίων της στην Ύδρα αυτό το Καλοκαίρι. Επιπρόσθετα, τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, σε συνεργασία με τη Donomis Cruise Services, θα διοργανώσουμε ένα B2B συνέδριο για τοπικούς επιχειρηματίες, εστιάζοντας στις δικές τους ευθύνες γι’ αυτούς τους τομείς και τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να βελτιώσουν τις υπηρεσίες, προκειμένου να εισέλθουν σε πορεία ανάπτυξης».

Excel Maritime Carriers Ltd.:

«Συμφωνία-ανάσα» με πιστωτές για την αναδιάρθρωση της εταιρΕίας «Με το αίτημα αυτό κάνουμε ένα αποφασιστικό βήμα για τη διατήρηση της ηγετικής θέσης του στόλου μας στην παγκόσμια Αγορά. Η διαδικασία αναδιάρθρωσης, που θα ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατό, εξασφαλίζει ότι η Excel Maritime θα συνεχίσει να προσφέρει κορυφαίες υπηρεσίες στους πελάτες της. Όπως είχαμε προβλέψει, τιμούμε στο ακέραιο τη συνεργασία με τους προμηθευτές μας, διασφαλίζουμε τα συμφέροντα των εργαζομένων μας και είμαστε απόλυτα αισιόδοξοι για την αναπτυξιακή πορεία της εταιρείας μας» τονίζει ο Πρόεδρος του Δ.Σ. της Excel Maritime Carriers Ltd., κ. Γαβριήλ Παναγιωτίδης, αναφορικά με την υπογραφή της συμφωνίας. Κατά την αρχική

Μ

Συμφωνία που υπογράφηκε στις 2 Ιουλίου με 12 ξένες τράπεζες, για οικονομική εξυγίανση και αναδιάρθρωση με σκοπό την ενίσχυση του ισολογισμού της, ανακοίνωσε η Excel Maritime Carriers Ltd.

 44

δημοσιοποίηση της συμφωνίας η εταιρεία δήλωσε προσηλωμένη στη συνέχιση της αναπτυξιακής προοπτικής. «Η οικογένεια Παναγιωτίδη, πιστεύοντας βαθιά στην αναπτυξιακή προοπτική της Excel Maritime, αποφάσισε να επενδύσει άμεσα το ποσό των 50 εκατ. δολαρίων, με στόχο την ενίσχυση της ρευστότητας της εταιρείας και τη μείωση του δανεισμού», δήλωνε χαρακτηριστικά στις αρχές Ιουνίου, με ανακοίνωσή της η εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Νέας Υόρκης. «Είμαστε ιδιαίτερα ευτυχείς που επετεύχθη συμφωνία και μας δίνεται η δυνατότητα να ενισχύσουμε το οικονομικό προφίλ της εταιρείας, να επενδύσουμε στις προοπτικές της και να επανατοποθετήσουμε την Excel Maritime σε δυναμική ρότα ανάπτυ-

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ |

ξης», δήλωνε παράλληλα ο πρόεδρος του Δ.Σ. «Όπως πολλές εταιρείες του κλάδου, η Excel Maritime επηρεάστηκε από τις ιδιαίτερα δυσμενείς μακροοικονομικές συνθήκες οι οποίες οδήγησαν σε αβεβαιότητα και αρνητικά αποτελέσματα. Ωστόσο, με τη συμφωνία αναδιάρθρωσης και εξυγίανσης, εξασφαλίζουμε το μέλλον της εταιρείας», προσέθεσε. «Η οικογένεια Παναγιωτίδη, πιστεύοντας βαθιά στην αναπτυξιακή προοπτική της Excel Maritime, αποφάσισε να επενδύσει άμεσα το ποσό των 50 εκατ. δολαρίων με στόχο την ενίσχυση της ρευστότητας της εταιρείας και τη μείωση του δανεισμού», αναφέρεται στην ίδια ανακοίνωση. Η κεφαλαιακή αυτή ενίσχυση θα προκύψει από τη συμφωνία με εταιρεία συμφερόντων της οικογενείας του κ. Γαβριήλ (Βίλλυ) Παναγιωτίδη, Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου της Excel Maritime. Επιπλέον, μέσω της προσφοράς κεφαλαίων, η οικογένεια Παναγιωτίδη ενισχύει με τον τρόπο αυτό τη μετοχική της σχέση με την εταιρεία, αυξάνοντας το ποσοστό συμμετοχής της στο 60% του συνόλου των μετοχών. Έ πειτα από την υπογραφή της προαναγγελθείσας συμφωνίας με τις τράπεζες, το Διοικητικό Συμβούλιο της Excel Maritime αποφάσισε να προχωρήσει στο επόμενο βήμα, με την αίτηση έναρξης της προκαθορισμένης διαδικασίας αναδιάρθρωσης προς το Δικαστήριο της Νέας Υόρκης.

Hellenic Seaways:

Συρρίκνωση εσόδων και αυξημένες ζημιές το 2012 Συρρίκνωση εσόδων και αυξημένες ζημιές κατέγραψε το 2012 η Hellenic Seaways, η μεγαλύτερη ελληνική ακτοπλοϊκή εταιρεία επί σειράν ετών, η οποία με στόλο συμβατικών και ταχύπλοων σκαφών εξυπηρετεί τις θαλάσσιες μεταφορές με την Κρήτη και άλλα νησιά των Κυκλάδων, του Αιγαίου και του Αργοσαρωνικού.

Σ

Σύμφωνα με τον ενοποιημένο ισολογισμό, τα έσοδά της επιχείρησης τον περασμένο χρόνο περιορίστηκαν σε 111,42 εκατ. ευρώ, από 144,32 εκατ. ευρώ της προηγούμενης χρήσης, παρουσιάζοντας πτώση 22,8% (-32,90 εκατ. ευρώ), προφανώς λόγω παράλληλης μείωσης της επιβατικής κίνησης, των δρομολογημένων πλοίων και του αριθμού δρομολογίων των πλοίων της. Συγχρόνως η Hellenic Seaways κατέγραψε μεικτές ζημιές 7,09 εκατ. ευρώ, έναντι μεικτών κερδών 5,49 εκατ. ευρώ έναν χρόνο πριν (-12,58 εκατ. ευρώ), αλλά και ζημιές προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) 7,89 εκατ. ευρώ, έναντι αντίστοιχων κερδών 5,57 εκατ. ευρώ έναν χρόνο πριν (-13,46 εκατ. ευρώ). Τελικώς η επιχείρηση (Πρόεδρος, Ιωάννης Ι. Βαρδινογιάννης, Αντιπρόεδρος, Αντώνιος Β. Αγαπητός, Γενικός Οικονομικός Διευθυντής, Νικόλαος Δ. Αρτέμης) παρουσίασε ζημιές προ φόρων 34,85 εκατ. ευρώ το 2012, έναντι αντίστοιχων ζημιών 29,47 εκατ. ευρώ το 2011, αυξημένες κατά 18,2% (-5,38 εκατ. ευρώ). Μετά τον συνυπολογισμό των φόρων της χρήσης, οι καθαρές ζημιές ήταν 34,90 εκατ. ευρώ έναντι αντίστοιχων ζημιών 29,52 εκατ. ευρώ το 2011,

 45

αυξημένες επίσης κατά 18,2% (επίσης -5,38 εκατ. ευρώ). Τα ίδια κεφάλαια της Hellenic Seaways, η οποία ιδρύθηκε το 1999, στις 31.12.2012 ανέρχονταν σε 138,51 εκατ. ευρώ και ήταν ίσα προς το 41,1% του συνόλου των απασχολουμένων κεφαλαίων της, ύψους 336,89 εκατ. ευρώ, το 43,3% των οποίων αφορά σε βραχυπρόθεσμα δανειακά κεφάλαια (146,01 εκατ. ευρώ). Την ίδια ημερομηνία το σύνολο του κυκλοφορούντος ενεργητικού της (28 εκατ. ευρώ) ήταν ίσο προς το 15,1% των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεών της (185,51 εκατ. ευρώ). Η εταιρεία βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με πιστωτές για την αναδιάρθρωση του δανεισμού της. Για την εξασφάλιση δανειακών υποχρεώσεων υπολοίπου 157,42 εκατ. ευρώ έχουν τεθεί ναυτικές υποθήκες επί πλοίων της, συνολικού ποσού 291,84 εκατ. ευρώ. Στα τέλη του 2012 ο Όμιλος, συμπεριλαμβανομένων της μητρικής εταιρείας και των θυγατρικών, που εδρεύουν στην Ελλάδα, την Κύπρο, τα νησιά Μάρσαλ και τη Λιβερία, απασχολούσε 530 εργαζομένους, έναντι 520 στα τέλη του 2011 (+1,9%). Η μητρική εταιρεία, που εδρεύει στον Πειραιά, κατέγραψε έσοδα 91,52 εκατ. ευρώ, έναντι 129,05 εκατ. ευρώ το 2011 και καθαρές ζημιές 29,08 εκατ. ευρώ έναντι 21,82 εκατ. ευρώ το 2011.

Υδροπλάνα Ελλάδας Α.Ε.:

Εισιτήρια για 18 γραμμές με τιμές ακτοπλοΐας Με στόχο να καλύψει 18 προορισμούς στην ελληνική επικράτεια, η εταιρεία Υδροπλάνα Ελλάδας Α.Ε. (HELLENIC SEAPLANES S.A.) στοχεύει να μπει δυναμικά στον χώρο των υδατοδιαδρομών, μετά τις τελευταίες αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο.

Μ

Με εισιτήριο, όπως σημειώνει σχετική ανακοίνωση, που αντιστοιχεί σ’ εκείνο των πλοίων (χωρίς να διευκρινίζει αν είναι των συμβατικά ή ταχύπλοα) η εταιρεία σχεδιάζει να συνδέσει την

Αττική (μητροπολιτικό υδατοδρόμιο), με τα Κύθηρα, τη Νάξο, την Πάρο, την Κάρπαθο, τη Σητεία και τη Σκιάθο, τη Ρόδο με την Κω, την Αστυπάλαια και τη Λέρο, την Κω με την Αστυπάλαια και τη Λέρο, την Κέρκυρα με τη Ζάκυνθο και τέλος το Άκτιο με την Κεφαλονιά και τη Ζάκυνθο. «Η εταιρεία μας, η οποία έχει εξασφαλί-

 46

σει μεγάλο επενδυτικό κεφάλαιο από κολοσσό του εξωτερικού, ξεκινά με βάση την εξασφάλιση λειτουργίας όσο περισσότερων υδατοδρομίων μπορεί (100 αδειοδοτημένα για το 2013) με άξονα για την ανάπτυξη δικτύου υδατοδρομίων σε όλη την Ελλάδα» τονίζει σε ανακοίνωσή της Υδροπλάνα Ελλάδας Α.Ε. Όπως σημειώνει, «έχει ήδη συσταθεί

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ |

Oι πτήσεις θα μπορούν να πραγματοποιούνται τόσο προς κάθε άλλο αδειοδοτημένο Yδατοδρόμιο όσο και προς χερσαία αεροδρόμια, με τη χρήση αμφίβιων υδροπλάνων. Eπίσης θα επιτρέπεται να πραγματοποιούνται έκτακτες πτήσεις προς υδάτινα πεδία, για τα οποία δεν απαιτείται Aδειοδότηση

ομάδα εμπειρογνωμόνων για τη μελέτη και υλοποίηση του επιχειρηματικού σχεδίου καθώς και την αδειοδότηση υδατοδρομίων σε όλη την Ελλάδα. Είναι αποδεδειγμένο ότι τέτοιο εγχείρημα θα λειτουργήσει ευεργετικά για την άρση της απομόνωσης των απομακρυσμένων νησιωτικών μας περιοχών, τη σύσφιγξη των σχέσεων των τοπικών κοινωνιών με τον κυρίως εθνικό κορμό της χώρας και την εμπορική και κοινωνική ανάπτυξη νησιών και τόπων του ευρύτερου ελληνικού χώρου, που σήμερα δικαιολογημένα αισθάνονται στο περιθώριο». Παράγοντες της εταιρείας Υδροπλάνα Ελλάδας Α.Ε. θεωρούν ότι το μέγεθος της Αγοράς για τακτικές πτήσεις υδροπλάνων στην Ευρώπη είναι πολλές φορές ίδιο ή και μεγαλύτερο από αυτό της Βόρειας Αμερικής και ακόμη πολύ μεγαλύτερο απ’ ό,τι στις Μαλδίβες ή από οποιαδήποτε άλλη χώρα έχει υδροπλάνα που λειτουργούν σήμερα. Εκτιμάται ότι στην επόμενη δεκαετία η Ευρώπη θα απορροφήσει πάνω από 1.500.000.000 ευρώ σε αμφίβια αεροσκάφη και ότι η ετήσια αγορά για τις πωλήσεις εισιτηρίων για τις τακτικές πτήσεις και μόνο είναι πάνω από 1 δισ. ευρώ ετησίως. Καθώς η Ελλάδα έχει περίπου 300 κατοικημένα νησιά και νησίδες, εκ των οποίων μόνο 27 έχουν αεροδρόμια, με πολλά από αυτά τα αεροδρόμια να είναι με Σ.Α.Π. διαδρόμους (Σύντομης Απογείωσης και Προσγείωσης) ενώ κάποια λειτουργούν εποχικά, τα περιθώρια είναι μεγάλα. Άλλωστε, σύμφωνα με την εταιρεία, οι νησιωτικοί πληθυσμοί μπορεί να αυξηθούν ανάλογα με την εποχή και μερικές φορές πέραν του 600% του πληθυσμού που κατοικεί ετησίως.

Το πλαίσιο Με τον Ν.4146/2013 που ανακοίνωσε πρόσφατα η κυβέρνηση, επιτρέπεται στα Αδειοδοτημένα Yδατοδρόμια η πραγματοποίηση τακτικών και έκτακτων πτήσεων Δημοσίων Mεταφορών

 47

Yδροπλάνων για μεταφορά επιβατών, φορτίων, ταχυδρομείου καθώς και μια σειρά ειδικών πτήσεων (Nοσοκομειακών, Έ ρευνας-Διάσωσης, Πυρόσβεσης, Γενικής Αεροπορίας, Aεροπορικών Εργασιών κ.λπ.).

Oι πτήσεις θα μπορούν να πραγματοποιούνται τόσο προς κάθε άλλο αδειοδοτημένο Yδατοδρόμιο όσο και προς χερσαία αεροδρόμια, με τη χρήση αμφίβιων υδροπλάνων. Eπίσης θα επιτρέπεται να πραγματοποιούνται έκτακτες πτήσεις (charter flights) προς υδάτινα πεδία, για τα οποία –σημειωτέον– δεν απαιτείται αδειοδότηση. Επίσης, με το νέο νόμο ιδιώτες, εταιρείες, δήμοι, περιφέρειες, ενώσεις προσώπων αλλά και το Δημόσιο θα μπορούν να δημιουργούν και να λειτουργούν υδατοδρόμια σε ολόκληρη την Eλλάδα. Η εταιρεία σκοπεύει να χρησιμοποιήσει τα αεροπλάνα Twin Otter Series 400, καναδικής κατασκευής και χωρητικότητας 19 θέσεων. 600 από αυτά πετούν ακόμη καθώς το 1988 σταμάτησε η παραγωγή τους.

Η ιστορία Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2004, ελλείψει Υδατοδρομίου στην Αθήνα και χωρίς να διεξάγονται πτήσεις στο Αιγαίο, η εταιρεία Αir Sea Lines ξεκίνησε πτήσεις. Έ χοντας εξασφαλίσει άδειες και δημιουργώντας 10 υδατοδρόμια σε νησιά του Ιονίου, η εταιρεία πραγματοποίησε μέχρι το 2008 περίπου 18.500 πτήσεις, μεταφέροντας 180.000 επιβάτες. Το μεγαλύτερο πρόβλημα παρέμενε η δημιουργία κατάλληλης βάσης στην Αττική. Η πρόσβαση των επιβατών στο Λαύριο απαιτούσε πολύ χρόνο και κόστιζε ακριβά, ενώ το υδατοδρόμιο, όταν επικρατούσαν μελτέμια, δεν ήταν κατάλληλο ή ασφαλές για την εκτέλεση πτήσεων. Το 2009 οι βασικοί μέτοχοι της εταιρείας αποχώρησαν, 70 άτομα απολύθηκαν από τα υδατοδρόμια όλης της Ελλάδας, οι πτήσεις ανεστάλησαν και 25 εκατ. ευρώ επένδυσης «βούλιαξαν» στις ελληνικές θάλασσες.

εΠΙΣΤΟΛΗ

Η Απάντηση του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε στον ΣΥ.ΡΙΖ.Α.

M

Με απόλυτη διαφάνεια και με ελάχιστο κόστος, που το επωμίστηκε η πλοιοκτήτρια εταιρεία, έγιναν οι έρευνες του Ελ.Κε.Θ.Ε. για το ναυάγιο του Sea Diamond στη Σαντορίνη, σύμφωνα με την απάντηση του που διαβίβασε στη Βουλή των Ελλήνων η κυβέρνηση, στην ερώτηση των βουλευτών Συ.Ριζ.Α. Κυκλάδων, κ. Ν. Συρμαλένιου και Α’ Πειραιώς, κ. Θ. Δρίτσα, για τη συμμετοχή του Ελ.Κε.Θ.Ε. στις ερευνητικές δραστηριότητες στη θαλάσσια περιοχή που σχετίζεται με το ναυάγιο.

 48

«Η αμοιβή του Ελ.Κε.Θ.Ε. περιελάμβανε το κόστος χρήσης ωκεανογραφικού σκάφους, το οποίο είναι απαραίτητο για τέτοιες έρευνες, το κόστος συντήρησης, απόσβεσης, επισκευής και κινδύνου απώλειας των οργάνων και αμοιβές προσωπικού, είναι δε ελάχιστο, βάσει διεθνών προδιαγραφών, και θεωρείται “τιμή κόστους” όπως συνήθως κάνει το Ελ.Κε.Θ.Ε. σε περιπτώσεις εθνικής εμβέλειας επιχειρήσεις, και τουλάχιστον 50 έως 60% μικρότερο από κοστολογήσεις ιδιωτών για παρόμοια έργα. Η πλοιοκτήτρια εταιρεία όφειλε, σύμφωνα με τον νόμο, μετά το ναυάγιο να διασφαλίσει με δικό της κόστος την έρευνα για τον εντοπισμό τυχόν αγνοουμένων καθώς και την ανάσυρση του καταγραφέα ταξιδιού» τονίζει το υπουργείο. Οι δύο βουλευτές είχαν ζητήσει από τους υπουργούς Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, ΜεταφορώνΔικτύων, Ναυτιλίας-Αιγαίου καθώς και

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ |

Περιβάλλοντος, Κλιματικής Αλλαγής και Ενέργειας να απαντήσουν αναφορικά με σύμβαση που φέρεται ότι το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών έχει συνάψει με την πλοιοκτήτρια εταιρεία του ναυαγίου. Σύμφωνα με τους βουλευτές του Συ.Ριζ.Α. το Ελ.Κε.Θ.Ε. φαίνεται να ανέλαβε, έναντι αμοιβής, την εκτέλεση έργων που του ανατέθηκαν ενώ η σύμβαση αυτή δεν έχει ποτέ ανακοινωθεί δημόσια.

η απάντηση που διαβιβάστηκε στη Βουλή σημειώνει: «Η πλοιοκτήτρια εταιρεία όφειλε, σύμφωνα με τον νόμο, να διασφαλίσει μετά το ναυάγιο και με δικό της κόστος την έρευνα για τον εντοπισμό τυχόν αγνοουμένων καθώς και την ανάσυρση του καταγραφέα ταξιδιού. »Η έρευνα ανατέθηκε κατεπειγόντως και κατόπιν υποδείξεως της πολιτείας από την πλοιοκτήτρια εταιρεία στο Ελ.Κε.Θ.Ε., στο μοναδικό, πιστοποιημένο, αξιόπιστο και διαθέτοντας τον κατάλληλο εξειδικευμένο εξοπλισμό και υποδομές θαλάσσιας επισκόπησης (ηχοβολιστικό πλευρικής διασκόπησης, πολυκαναλικό ηχοβολιστικό, ηχοβολιστικό 3,5khz καθώς επίσης υποβρύχιο τηλεχειριζόμενο όχημα [ROV] για τη βιντεοσκόπηση), Δημόσιο Εθνικό Φορέα και σύμβουλο της πολιτείας.

Η έρευνα περιελάμβανε: »1. Τρισδιάστατη χαρτογραφική απεικόνιση του ναυαγίου και του βυθού σε ακτίνα 50 μέτρων πέριξ αυτού.

2. Λεπτομερή επιθεώρηση και καταγραφή του ναυαγίου, εντοπισμό και ανέλκυση του καταγραφέα ταξιδιού («μαύρο κουτί»).

3. Καταγραφή και περιγραφή της σύστασης του πυθμένα και της φυσικής γωνίας αναπαύσεως των υποστρωμάτων του πυθμένα στην περιοχή του ναυαγίου. Οι εντατικές αυτές έρευνες διήρκεσαν περίπου 20 ημέρες και αφορούσαν σε «χειρουργικού χαρακτήρα» έρευνα με το τηλεκατευθυνόμενο όχημα (ROV), για να διαπιστωθεί η θέση και να απο-

Το Ελ.Κε.Θ.Ε. ήταν και είναι παρόν σε όλα τα μεγάλα ναυτικά ατυχήματα μετά από πρόσκληση της πολιτείας και πάντα με άμεση ανταπόκριση λόγω της μοναδικής επιχειρησιακής δυνατότητας που του δίδουν οι υλικοτεχνικές του υποδομές

τυπωθεί τρισδιάστατα (φωτογραφικάvideo) το ναυάγιο αλλά και προσπάθεια εντοπισμού του γάλλου αγνοούμενου, εντοπισμού και ανέλκυσης του «μαύρου κουτιού» του ναυαγίου. Ήταν μια επιχείρηση μεγάλου ρίσκου που πραγματοποιήθηκε με εξαιρετική επιτυχία. Λόγω της σοβαρότητας του εγχειρήματος, τον συντονισμό είχε αναλάβει εισαγγελέας, παρουσία ανώτερων αξιωματικών του Υ.Ε.Ν., με πλήρη γνώση του υπουργού Υ.Ε.Ν., του δημάρχου Θήρας, με καθημερινές παρουσιάσεις της τηλεόρασης και συνεντεύξεις όπως του Γενικού Γραμματέα Έ ρευνας και Τεχνολογίας, του Υπουργού Ανάπτυξης κ.ά. Υπεύθυνος και γενικός συντονιστής του προγράμματος ήταν ο τέως Πρόεδρος του Ελ.Κε.Θ.Ε., καθ. κ. Γ. Χρόνης. Όχι μόνο λοιπόν δεν ήταν κρυφό αλλά κύριο θέμα στις τηλεοπτικές ειδήσεις και φυσικά ήταν ενήμερος τόσο ο Θηραϊκός, όπως και όλος ο ελληνικός λαός. »Η αμοιβή του ΕΛΚΕΘΕ περιελάμβανε το κόστος χρήσης ωκεανογραφικού σκάφους, το οποίο είναι απαραίτητο για τέτοιες ωκεανογραφικές έρευνες, το κόστος συντήρησης, απόσβεσης, επισκευής και κινδύνου απώλειας των οργάνων και αμοιβές προσωπικού, είναι δε ελάχιστο βάσει των διεθνών προδιαγραφών και θεωρείται “τιμή κόστους”, όπως συ-

 49

νήθως κάνει το Ελ.Κε.Θ.Ε. σε περιπτώσεις εθνικής εμβέλειας επιχειρήσεων και είναι τουλάχιστον 50 έως 60% μικρότερες από κοστολογήσεις ιδιωτών για παρόμοια έργα».

ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ Το ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. «Το Κέντρο συνιστά Ν.Π.Δ.Δ. ο προϋπολογισμός του οποίου καλύπτει τη μισθοδοσία του προσωπικού και μόνο. Οι συντηρήσεις οργάνων, ωκεανογραφικών σκαφών, η μισθοδοσία συμβασιούχων, τα λειτουργικά έξοδα (ηλεκτρικό, τηλέφωνα, φύλαξη εγκαταστάσεων, καθαρισμός κτιρίων, κ.λπ.) καλύπτονται από τα ερευνητικά προγράμματα που εκτελεί το Κέντρο. »Το Ελ.Κε.Θ.Ε. ήταν και είναι παρόν σε όλα τα μεγάλα ναυτικά ατυχήματα (εντοπισμός και ανέλκυση των συντριμμιών του στρατιωτικού ελικόπτερο τύπου “Σινούκ” που κατέπεσε ανοιχτά του Άθω, ελικόπτερα Ε.Κ.Α.Β., ανέλκυση των συντριμμιών μαχητικών αεροσκαφών F16 που κατέπεσαν νότια της Κρήτης, κ.ά.) μετά από πρόσκληση της πολιτείας και πάντα με άμεση ανταπόκριση λόγω της μοναδικής επιχειρησιακής δυνατότητας που του δίδουν οι υλικοτεχνικές του υποδομές, η τεχνογνωσία, η υψηλή επιστημονική κατάρτιση, η επαγγελματικότητα των τεχνικών αναλυτών, τα πιστοποιημένα εργαστήρια. Πιο σημαντική είναι η διεπιστημονική προσέγγιση του θαλάσσιου περιβάλλοντος από επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων –βιολόγους, χημικούς, φυσικούς γεωλόγους, χημικούς μηχανικούς, ναυπηγούς μηχανικούς και πολιτικούς μηχανικούς– οι οποίοι κατέστησαν το Ελ.Κε.Θ.Ε. πρωτοπόρο σε ευρωπαϊκό επίπεδο ως προς την επιτυχία σε υψηλού επιπέδου ανταγωνιστικά προγράμματα. Αυτό αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με μικρές ομάδες μεμονωμένων επιστημόνων και φοιτητών και δίνει στο Ελ.Κε.Θ.Ε. τη μοναδική δυνατότητα να διεξάγει ολοκληρωμένες διεπιστημονικές μελέτες στο θαλάσσιο περιβάλλον».

CONTAINERSHIPS

Το Ολιγοπώλιο στην αγορά containersHIPS πονοκέφαλος για τον ελληνικό εφοπλισμό Ο κίνδυνος για τις επενδύσεις σε containerships.

Η

Η στρατηγική συνεργασία που ανακοίνωσαν οι τρεις πολυεθνι κοί κολοσσοί της Αγοράς containers, MAERSK, MSC και CMA CGM, έχει φέρει έντονη ανησυχία στον αντίστοιχο ελληνικό εφοπλιστικό κλάδο. Ο φόβος διαμόρφωσης ολιγοπωλίου που θα κατευθύνει τις τιμές των ναύλων έχει αρχίσει να απλώνεται στα εφοπλιστικά γραφεία του Πειραιά και των προα-

στίων, σε μια εποχή που γίνεται καθημερινή μάχη για τις τιμές διακίνησης των εμπορευματοκιβωτίων. Ακόμη και πέρα από τον κίνδυνο καρτελοποίησης της Αγοράς, και μόνο η λειτουργική συνένωση θα ρίξει τα κόστη στην τριπλή αυτή σύμπραξη και θα καταστήσει πιο ανταγωνιστικές τις εταιρείες αυτές. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να απειληθούν τα έσοδα των ελλήνων ανταγωνιστών. Μάλιστα, όπως αναφέρουν αναλυτές, ο σχηματισμός της συμμαχί-

 50

ας των containers έρχεται μέσα σε μια εποχή με ύφεση στις τιμές, που ωθεί όλους τους μεγάλους παίκτες να αναζητήσουν μέσα από περικοπές κόστους και συμπράξεις, καλύτερες υπηρεσίες για να αυξήσουν τα μερίδιά τους. «Η μείωση της ανάπτυξης και της πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας τα τελευταία χρόνια έφεραν την ανάγκη βελτίωσης της λειτουργίας και της αποδοτικότητας του κλάδου» ανέφεραν οι εταιρείες σε κοινή τους δήλωση. «Αυτή η συμμαχία τούς δίνει λίγη μεγαλύτερη ευελιξία σε Ασία και Ευρώπη, μια συμμαχία που τους επιτρέπει να ελέγχουν την ανάπτυξη ικανοτήτων χωρίς τεράστια παραγωγική αύξηση, την ώρα που επενδύσεις δισεκατομμυρίων κατευθύνονται σε ναυπηγήσεις boxships». Είναι ενδεικτικό ότι στο διάστημα Ιανουαρίου-Απριλίου υπήρξαν σε παγκόσμιο επίπεδο 83 παραγγελίες για containerships, σε αντίθεση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα, όπου καταγράφηκαν μόνο δέκα� Τα ελληνικά συμφέροντα προχώρησαν στο πρώτο τετράμηνο του 2013 στην παραγγελία

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ |

οκτώ containerships, έναντι μόλις δύο πέρσι την ίδια περίοδο, δείχνοντας επανάκαμψη του ενδιαφέροντος για παραγγελίες πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων. Σημειώνεται ότι οι εταιρίες των Κωνσταντακόπουλου, Κούστα και άλλων αποτελούν ισχυρά ονόματα στον χώρο, με συνεχείς επενδύσεις.

Η συνένωση Maersk Line, Mediterranean Shipping Co και CMA CGM είναι οι τρεις μεγαλύτερες εταιρείες του κόσμου στον κλάδο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και με τη συνεργασία αυτή θα καλύψουν τις τρεις μεγάλες εμπορικές γραμμές, αυτές που συνδέουν την Ασία με την Ευρώπη, και τις διασυνδετήριες γραμμές που διέρχονται από τον Ατλαντικό και τον Ειρηνικό. Οι εταιρείες ανακοίνωσαν τριπλή λειτουργική συνεργασία, μέσω του δικτύου Ρ3. Στο πλαίσιο αυτό θα υπάρχει κοινή διαχείριση 2,6 εκατ. εμπορευματοκιβωτίων και περίπου 255 πλοίων. Η Maersk θα συνεισφέρει το 42% της χωρητικότητας ή περίπου 1,1 εκατ. teus, συμπεριλαμβανομένων και των τελευταίας τεχνολογίας triple-e σκαφών. Η MSC θα συνεισφέρει το 34% της παραγωγικής ικανότητας και η CMA CGM θα συνεισφέρει το 24%. Οι εταιρείες δήλωσαν ότι το δίκτυο P3 θα λειτουργεί ανεξάρτητα, μέσω κοινού κέντρου λειτουργίας των πλοίων και ότι θα διατηρήσει πλήρως ανεξάρτητη πολιτική πωλήσεων, marke­ting και εξυπηρέτησης πελατών. Η «συμμαχία των εμπορευματοκιβωτίων» σχεδιάζει να προσφέρει περισσότερα εβδομαδιαία δρομολόγια, απ’ ό,τι μέχρι πρότινος έκαναν και οι τρεις εταιρείες αθροιστικά. Θα εκτελεί οκτώ εβδομαδιαία δρομολόγια μεταξύ Ασίας και Βόρειας Ευρώπης και θα εξυπηρετεί άμεσα περισσότερα λιμάνια. Μέχρι στιγμής η συμφωνία τελεί εν αναμονή της έγκρισης των ρυθμιστικών Αρχών, με την έναρξη έχει προγραμματιστεί για το δεύτερο τρίμηνο του 2014. Ωστόσο στέλεχος της Maersk δήλωσε ότι η συμμαχία προχώρησε αφού υπήρξαν προκαταρκτικές συνομιλίες με τις ρυθμιστικές Αρχές στην Ευρωπαϊκή Έ νωση, την Κίνα και τις Η.Π.Α.

«Βάζουν πλάτη» στην ελληνική

Οικονομία οι εφοπλιστές

Σ

Συμφωνίαορόσημο για την εθελοντική φορολόγηση των ελλήνων εφοπλιστών μέσω του μοντέλου του φόρου χωρητικότητας στα πλοία –και προκειμένου να ενισχυθούν τα δημοσιονομικά έσοδα της χώρας στην κρίσιμη αυτή περίοδο– υπεγράφη μεταξύ του πρωθυπουργού, κ. Αντώνη Σαμαρά και του Προέδρου της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, κ. Θεόδωρου Βενιάμη, ως εκπροσώπου της Ελληνικής Ναυτιλιακής Κοινότητας, παρουσία των

η ναυτιλιακή κοινότητα συνδράμει με ορίζοντα τριετίας στην εθνική προσπάθεια σταθεροποίησης της Οικονομίας της χώρας... υπουργών Οικονομικών, κ. Γιάννη Στουρνάρα και Ναυτιλίας και Αιγαίου, κ. Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη. Με την υπογραφή του εν λόγω Συνυποσχετικού Συμφώνου Οικειοθελούς Προσφοράς προς το ελληνικό Δημόσιο η ναυτιλιακή κοινότητα συνδράμει με ορίζοντα τριετίας στην εθνική προσπάθεια σταθεροποίησης της Οικονομίας της χώρας. Συγκεκριμένα, μέχρι σήμερα ο αριθμός των ναυτιλιακών εταιρειών που συμμετέχουν στη διαδικασία οι-

 51

κειοθελούς προσφοράς ανέρχεται σε 441, με συνολικό αριθμό πλοίων 2.769. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο αριθμός των πλοίων που δηλώθηκε εκ μέρους των ναυτιλιακών εταιρειών, στο πλαίσιο της παραπάνω προσφοράς, προσεγγίζει το 90% του συνόλου των πλοίων που φέρουν ελληνική Σημαία, ενώ αναφορικά με τα πλοία ξένης Σημαίας το ποσοστό αυτό αγγίζει το 65%. Το ύψος της συμβολής της Ελληνικής Ναυτιλιακής Κοινότητας υπολογίζεται, προς το παρόν, σε 75 εκατομμύρια ευρώ και εκτιμάται ότι θα ανέλθει ενδεικτικά στο ποσό των 140 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως.

H συμφωνία αφορά στη δέσμευση των ελλήνων εφοπλιστών, ώστε να υπάρξει εθελοντικός διπλασιασμός για τρία έτη της φορολογίας χωρητικότητας, τόσο για τα πλοία υπό ελληνική Σημαία όσο και για τα πλοία υπό ξένη Σημαία, που διαχειρίζονται εταιρείες εγκατεστημένες στην Ελλάδα. Για παράδειγμα, αν ένας πλοιοκτήτης με πλοίο ελληνικής Σημαίας κατέβαλε μέχρι σήμερα 20.000 ευρώ ετησίως, με τη νέα συμφωνία θα καλείται εθελοντικά να καταβάλει 40.000 ευρώ τον χρόνο για τα επόμενα τρία χρόνια. Σημειώνεται, επίσης, ότι τα έσοδα του κράτους ενισχύονται ήδη από την υποχρέωση των πλοίων υπό ξένη σημαία, των διαχειριζόμενων από εταιρείες εγκατεστημένες στην Ελλάδα, να πληρώνουν από το 2013 ετήσιο φόρο χωρητικότητας.

Τo μουσείο υποθαλάσσιων αρχαιοτήτων της πολιτιστικής ακτής Πειραιά, που θα έχει ολοκληρωθεί το 2015.

ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ

Ναυτική πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2015 ο Πειραιάς Η πόλη του Πειραιά επελέγη μαζί με άλλες τέσσερεις για να φιλοξενούν κάθε χρόνο και μέχρι το 2019 την Ευρωπαϊκή Ημέρα Ναυτιλίας (European Maritime Day).

Π

Πιο συγκεκριμένα το 2015, η Ευρωπαϊκή Ημέρα Ναυτιλίας θα φιλοξενηθεί στην Ελλάδα, στην πόλη του Πειραιά, ενώ το 2016, η Ευρωπαϊκή Ημέρα Ναυτιλίας θα εορταστεί στη Μάγχη (Πουλ Μεγάλης Βρετανίας), το 2017 στη Βαλτική (Τούρκου Φινλανδίας), το 2018 στη Μαύρη Θάλασσα (Μπουργκάς Βουλγαρίας) και το 2019 στον Ατλαντικό (Λισσαβόνα Πορτογαλίας). Κάθε χρόνο, από το 2008, η Ευρωπαϊκή Ημέρα Ναυτιλίας είναι η γιορτή της ναυτικής κοινότητας, της πολιτιστικής της κληρονομιάς και της ναυτικής Οικονομίας. Την 20ή Μαΐου κάθε χρόνου,

η ημέρα αυτή φέρνει σε επαφή τους πολίτες, τους δημόσιους οργανισμούς, τις επιχειρήσεις και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Φέτος πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία στη Βαλέτα της Μάλτας, συγκεντρώνοντας περισσότερους από 850 συμμετέχοντες, οι οποίοι συζήτησαν ευρύ φάσμα θεμάτων. Την επόμενη χρονιά θα φιλοξενηθεί στη Βρέμη της Γερμανίας και θα είναι αφιερωμένη στην καινοτομία και τις τεχνολογίες. Με την ευκαιρία της ανακοίνωσης της απόφασης, η Επίτροπος Θαλασσίων Υποθέσεων και Αλιείας, κα Μαρία Δαμανάκη, δήλωσε: «Πρόκειται για μια σημαντική ημέρα για τη θαλάσσια πολιτι-

 52

κή της Ε.Ε. Η επιλογή των πόλεων που θα φιλοξενήσουν την Ευρωπαϊκή Ημέρα Ναυτιλίας αποτυπώνει την ποικιλομορφία του θαλάσσιου περιβάλλοντος της Ευρώπης. Θα ήθελα να ευχαριστήσω τα κράτη-μέλη για τη στήριξη και την εμπιστοσύνη τους και ελπίζω ότι η ημέρα αυτή θα συνεχίσει για πολλά χρόνια στο μέλλον να αποτελεί σύμβολο επιτυχημένης ανάπτυξης της Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Πολιτικής». Με τη σειρά του, ο κ. Βενιζέλος σημείωσε ότι η απόφαση της Κομισιόν συμπίπτει με την ανάδειξη της θαλάσσιας πολιτικής ως κορυφαία προτεραιότητα της επικείμενης Ελληνικής Προεδρίας στην Ευρωπαϊκή Έ νωση στο Α΄ εξάμη-

| λιμανια |

ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ

Επιδημία τείνει να γίνει η άγρα πελατών στην πλ. Καραϊσκάκη, στο λιμάνι του Πειραιά

σ

νο του 2014. «Όταν μιλάμε για θάλασσα, μιλάμε για ασφάλεια, μιλάμε για ενέργεια, μιλάμε για τουρισμό και αλιεία, για τις τεράστιες δυνατότητες που κρύβουν μέσα στα σπλάχνα τους οι φυσικοί μας πόροι», είπε ο Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και αυτό, τόνισε, θα το αναδείξουμε από τώρα μέχρι και το τέλος της ελληνικής Προεδρίας. Ο Πειραιάς, επεσήμανε, «είναι το πρώτο βήμα. Υπάρχει η Θεσσαλονίκη που πρέπει να είναι ο άλλος μεγάλος λιμενικός πόλος και τα περιφερειακά μας λιμάνια» και έκανε λόγο για «σημαντικές αναπτυξιακές πρωτοβουλίες, τώρα που η έμφαση είναι στην πραγματική Οικονομία, στην ανάπτυξη και την απασχόληση». «Όλα αυτά», υποστήριξε, έχουν σκοπό «να δώσουν δουλειά, να δώσουν ευκαιρίες, να δώσουν τόνο αισιοδοξίας και ανάκαμψης, μετά από τρία χρόνια σκληρών θυσιών». Από την πλευρά του ο δήμαρχος Πειραιά, κ. Βασίλης Μιχαλολιάκος, δήλωσε: «Μία ακόμη ευχάριστη και ελπιδοφόρα είδηση. Η επιλογή του Πειραιά, ως πόλη που θα φιλοξενήσει την Ευρωπαϊκή Ημέρα Ναυτιλίας τον Μάιο του 2015, αποτελεί κορυφαία τιμή για την Ελλάδα και τον Πειραιά».

Σε γάγγραινα εξελίσσεται ο φαινόμενο της άγρας πελατών για τον ελληνικό Τουρισμό και την εικόνα των λιμανιών, αλλά και των τουριστικών θερέτρων της χώρας. Ειδικά σε μια από τις πύλες της χώρας, τον Πειραιά, καταμεσής του λιμανιού, στην πλατεία Καραϊσκάκη, το φαινόμενο έχει πάρει διαστάσεις επιδημίας. Δεκάδες κράχτες στις ώρες αναχωρήσεων «ζαλίζουν» επισκέπτες και ταξιδιώτες, τραβώντας τους για να πάρουν ένα εισιτήριο. Ειδικά στον χώρο μπροστά από το σημείο στάθμευσης των αστικών λεωφορείων τα πράγματα φτάνουν συχνά στο απροχώρητο, με τους διερχόμενους πολίτες να δυσανασχετούν. Και όλα αυτά την ώρα που οι εγκύκλιοι του υπουργείου Τουρισμού είναι συνεχείς για το θέμα. Πρόσφατα, μάλιστα, το πρόβλημα ετέθη στη Γενική Συνέλευση του Σ.Ε.Τ.Ε., όπου η Όλγα Κεφαλογιάννη, από του βήματός του, είχε δεσμευτεί για την αντιμετώπισή του. Στο πλαίσιο αυτό, σε Λευκάδα και Ζάκυνθο, έγιναν στο τέλος Ιουνίου σχετικές συλλήψεις από όργανα της εκεί Δημοτικής Αστυνομίας. Ώρα για δράση των εμπλεκόμενων Αρχών, της ΕΛ.ΑΣ., του Λιμεναρχείου ή και της Δημοτικής Αστυνομίας στον χώρο της πλατείας Καραϊσκάκη, σε μια από της πύλες της χώρας. Καμιά δικαιολογία για αλληλοεπικάλυψη ευθυνών δεν χωρεί. Το πρόβλημα είναι καυτό και μας διασύρει. Άλλωστε το φαινόμενο της άγρας πελατών

 53

ταλαιπωρεί τους τουρίστες, στρεβλώνει τον ελεύθερο ανταγωνισμό και υποβαθμίζει την εικόνα της πόλης, αφήνοντας αρνητικές εντυπώσεις στους τουρίστες, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους εκφράζουν την έντονη δυσαρέσκειά τους. Τι κι αν το υπουργείο Τουρισμού ξεκίνησε καμπάνια με τίτλο «Ελλάδα, η πλουσιότερη χώρα του κόσμου», με στόχο την ανάπτυξη της τουριστικής συνείδησης σε όλους του Έ λληνες, είτε εμπλέκονται άμεσα είτε όχι με την τουριστική βιομηχανία; Μπορεί στη χώρα να… φυτρώνουν όλα τα «φρούτα», κάνοντάς τη πραγματικά ζάμπλουτη, ωστόσο ο τουρισμός υποτάσσεται σε κανόνες πρώτα απ’ όλα σωστής κοινωνικής συμπεριφοράς και αισθητικής. Δεν μπορεί, λοιπόν, να περιμένουμε τα «καμάκια από ταξιδιωτικά γραφεία» να δουν τα εν λόγω σποτάκια και να πάψουν να κυνηγούν τους πελάτες στον δρόμο, προκειμένου να τους πείσουν μπουν στο δικό τους κατάστημα. Χρειάζεται άμεση παρέμβαση, καθώς η άγρα αποτελεί άσχημο φαινόμενο και τα παράπονα πέφτουν βροχή για έλλειψη επαγγελματισμού και κακή νοοτροπία μέρους των επαγγελματιών. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, η κατάσταση βρίσκεται εκτός ελέγχου και σε πρωτοφανή έξαρση, ανατρέποντας τους κανόνες της Αγοράς, δημιουργώντας δυσφήμιση και αθέμιτο ανταγωνισμό.

ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ

Εγκαίνια της ενημερωτικής

εκστρατείας της Ε.Ε. για τα δικαιώματα των επιβατών

Σ

Σε συνέντευξη Τύπου στον Ο.Λ.Π., ο κ. Φώτης Καραμήτσος, Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής (εκτελών χρέη) στη Γενική Διεύθυνση «Κινητικότητα και Μεταφορές» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και αρμόδιος Διευθυντής για logistics, θαλάσσιες και χερσαίες μεταφορές και δικαιώματα των επιβατών αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στα εξής: «Το Καλοκαίρι επιτέλους έφτασε, όχι μόνο στην Ελλάδα,

ΟΙ ΕΠΙΒΑΤΕΣ ΤΩΝ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΑΠΟΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΗΔΗ ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ

 54

αλλά και στις ευρωπαϊκές χώρες που πέρασαν έναν μακρύ και βαρύ χειμώνα. Ο κόσμος ετοιμάζεται για θερινές αποδράσεις. Αναμένουν υπέροχες διακοπές, ηλιόλουστες παραλίες, όμορφα ξενοδοχεία και άνετο ταξίδι για να πάνε και να έρθουν στους προορισμούς τους. »Το ταξίδι οφείλει να είναι ευχάριστο για όλους τους ευρωπαίους πολίτες, όχι μόνο για τους τουρίστες. Αυτή η κοινή λογική οδήγησε την Ε.Ε. στην υιοθέτηση ειδικής νομοθεσίας για τα δικαιώματα των επιβατών. Αυτό θα είναι το πρώτο Καλοκαίρι που οι επιβάτες θα χαίρουν προστασίας για όλα τα μέσα μεταφοράς: αεροπλάνα, τρένα και εδώ και λίγο καιρό επίσης πλοία και υπεραστικά λεωφορεία ή πούλμαν. Η προστασία της Ε.Ε. για τους επιβάτες καλύπτει περιστατικά όπως ακυρώσεις και μακρές καθυστερήσεις, παροχή συνδρομής σε άτομα με αναπηρία και άτομα με μειωμένη κινητικότητα ή προβλήματα με την αγορά του εισιτηρίου. »Συγκεκριμένα οι επιβάτες των θαλασσίων μεταφορών απολαμβάνουν ήδη ενισχυμένα δικαιώματα και προστασία στην Ευρωπαϊκή Έ νωση, με την έναρξη ισχύος δύο νέων Κανονισμών στα τέλη του περασμένου χρόνου. Οι Κανονισμοί προβλέπουν λεπτομερώς τα δικαιώματα

| ΑΚΤΟΠΛΟΪΑ |

των επιβατών, αφενός, και τις υποχρεώσεις των θαλάσσιων μεταφορέων αφετέρου, σε περίπτωση καθυστερήσεων, ακυρώσεων αλλά και ατυχημάτων στη διάρκεια του ταξιδιού. »Το νέο αυτό πλαίσιο αποτελεί σημαντική δικλίδα ασφαλείας για τους επιβάτες που ταξιδεύουν στις θάλασσες της Ευρώπης. Ταυτόχρονα ενισχύει με τον πλέον θετικό τρόπο την εικόνα των μεταφορέων που δραστηριοποιούνται στα ευρωπαϊκά ύδατα. »Ωστόσο οι πολίτες έχουν ακόμη ελάχιστη επίγνωση των δικαιωμάτων τους ως επιβάτες. Μέσω ειδικής έρευνας του Ευρωβαρόμετρου, γνωρίζουμε ότι 72% τ ω ν ελλή νων πολ ι τών αγνοούν τα δικαιώματά τους ως επιβάτες για όλα τα μέσα μεταφοράς. Πρόκειται για τον 2ο μεγαλύτερο αριθμό στην Ευρώπη (μετά το Βέλγιο). Η Επιτροπή θέλει να διασφαλίσει ότι οι πολίτες που ταξιδεύουν, ή προτίθενται να ταξιδέψουν, θα έχουν επίγνωση των δικαιωμάτων τους και θα ξέρουν πού να βρίσκουν πληροφορίες όταν έχουν κάποιο πρόβλημα κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους. »Αυτός είναι ο λόγος που η Επιτροπή ξεκινά μια πανευρωπαϊκή ενημερωτική εκστρατεία, η οποία θα διαρκέσει μέχρι το 2015. Ο Αντιπρόεδρος, Siim Kallas, έκανε τα εγκαίνια της εκ-

Το υλικό της εκστρατείας θα διαδοθεί ευρύτατα. Οι αφίσες, τα φυλλάδια και τα δώρα θα διανεμηθούν σε λιμάνια, αεροδρόμια, σιδηροδρομικούς σταθμούς και τερματικούς υπεραστικών λεωφορείων, καθώς και σε άλλους χώρους που συγκεντρώνουν ανθρώπους που ταξιδεύουν, όπως ταξιδιωτικά πρακτορεία και διεθνείς ταξιδιωτικές εκθέσεις. Τα βίντεο-κλιπ θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της Εβδομάδας Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης για τα δικαιώματα επιβατών που οργανώνεται από την Επιτροπή, και σίγουρα θα αποκτήσουν θαυμαστές στο You-Tube.

στρατείας στον κεντρικό Σιδηροδρομικό Σταθμό Βρυξελλών, και εγώ έχω την τιμή να παρουσιάζω την εκστρατεία εδώ, στο λιμάνι του Πειραιά, δείχνοντας τη σημασία που έχουν τα δικαιώματα των επιβατών για τις πρόσφατα καλυφθείσες πλωτές μεταφορές. Η εκστρατεία θα είναι παρούσα σε όλα τα κράτημέλη και σε όλες τις 24 επίσημες γλώσσες, ώστε να μπορούμε να απευθυνόμαστε στον μέγιστο αριθμό ανθρώπων. »Βασίζεται σε μια ανανεωμένη αντίληψη και για πρώτη φορά καλύπτει και τα τέσσερα μέσα μεταφοράς. Θέλουμε να απευθυνθούμε στους πολίτες με χιούμορ, με ελκυστική γρα-

φική απεικόνιση της εκστρατείας και με σύγχρονα επικοινωνιακά εργαλεία: Ολοκαίνουριες αφίσες για τα δύο νέα μέσα, πλωτές και λεωφορειακές μεταφορές, καθώς και μια νέα αφίσα για τις σιδηροδρομικές μεταφορές. Αυτές οι αφίσες θα τραβήξουν την προσοχή με χαμόγελο. Δείχνουν καταστάσεις στις οποίες κάποτε ίσως όλοι έχουμε βρεθεί, με τις δυσάρεστες συνέπειες που μπορεί μερικές φορές να έχουν. Το πλοίο έχει καθυστέρηση, και πρέπει να περιμένουμε για ώρες στο λιμάνι, έχουμε πάρει το αεροπλάνο και οι βαλίτσες δεν έρχονται, το δρομολόγιο του λεωφορείου ή του τρένου καθυστέρησε ή ακυρώθηκε».

 55

Σύντομα, χιουμοριστικά βίντεο-κλιπ Η ιστοσελίδα για την εκστρατεία σε διάφορες γλώσσες θα αναμορφωθεί πλήρως και εκεί θα βρίσκονται όλες οι απαραίτητες πληροφορίες. Τα links, μέσω των οποίων μπορεί να «κατέβει» όλο το επικοινωνιακό υλικό, θα περιλαμβάνουν βίντεοκλιπ και αφίσες. Μια νέα εφαρμογή σχετικά με τα δικαιώματα επιβατών θα υπάρχει για τα smartphones, ενώ σύντομα θα περιλαμβάνει πλωτές και λεωφορειακές μεταφορές. Ενημερωτικά φυλλάδια και νέα, εύχρηστα gadgets θα διανέμονται παντού.

| ΑΚΤΟΠΛΟΪΑ |

Υ.Ν.Α.

Οι προτεραιότητες του νέου υπουργού Ναυτιλίας & Αιγαίου

τ

Τις προτεραιότητές της καθορίζει για το επόμενο διάστημα η νέα ηγεσία του Υ.Ν.Α. Σε νέα διαβούλευση αναμένεται να προχωρήσει σε σχέση με το σχέδιο νόμου για τον θαλάσσιο τουρισμό και τα σκάφη αναψυχής, ο νέος υπουργός Ναυτιλίας και Αιγαίου, κ. Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης. Παράλληλα, με αιχμή όσα συμβαίνουν στην Ακτοπολοΐα, σχεδιάζει να συναντηθεί με εκπρόσωπους τραπεζών που έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους τα δάνεια ακτοπλοϊκών εταιρειών και παίζουν κεντρικό ρόλο στο μέλλον της Ακτοπλοΐας. Ο κ. Βαρβιτσιώτης έχει χαρακτηρίσει «βασική προτεραιότητα» του υπουργείου την αντιμετώπιση των θεμάτων της Ακτοπλοΐας, γνωρίζοντας τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες του κλάδου, ενώ όπως λέει, βασικός στόχος είναι το Καλοκαίρι να μην δημιουργηθεί αναταραχή, ώστε να υπάρξει απρόσκοπτη μετακίνηση ελλήνων και

αλλοδαπών τουριστών. Κεντρικό ζήτημα στην προσπάθεια αυτή είναι η αντιμετώπιση της «καυτής πατάτας» της Ακτοπλοΐας πριν είναι αργά. Στο πλαίσιο αυτό θέλει να διερευνήσει πώς βλέπουν τον κλάδο οι τράπεζες, καθώς θεωρεί ότι είναι διαφορετική η πολιτική που θα ασκήσει εάν οι τράπεζες σκοπεύουν σταματήσουν τη χρηματοδότηση των ακτοπλοϊκών εταιρειών. Παράλληλα ξεκίνησε επαφές με τον Πρόεδρο του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (Σ.Ε.Ε.Ν.), κ. Μιχάλη Σακέλλη, με τον οποίο την Παρασκευή, 5 Ιουλίου, συζήτησε βασικά ζητήματα που απασχολούν τον κλάδο. Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου, ο κ. Βαρβιτσιώτης δεσμεύθηκε για τη λεπτομερή εξέταση όλων των αιτημάτων που θα βελτιώσουν τις προοπτικές βιωσιμότητάς της και δήλωσε: «Η ελληνική Ακτοπλοΐα αποτελεί βασικό πυλώνα της συγκοινωνιακής συνέχειας του νησιωτικού μας χώρου. Η ενίσχυσή της αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την αξιοποί-

 56

ηση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων της χώρας μας και συνιστά προτεραιότητα για την πολιτική του υπουργείου». Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων (Short Sea Shipping) και συγκεκριμένα τα ζητήματα της ελαστικοποίησης των συνθέσεων για πλοία κάτω των 3.000 τόνων, ώστε να σταματήσει η «απόδρασή τους» από το εθνικό νηολόγιο, καθώς και της εξασφάλισης θέσεων εργασίας για τους έλληνες ναυτικούς συζήτησε ο υπουργός Ναυτιλίας με τον πρόεδρο της Έ νωσης Εφοπλιστών Μικρών Αποστάσεων, κ. Χαράλαμπο Σημαντώνη. «Θα είμαστε σε συνεχή επικοινωνία και συνεργασία», τόνισε ο υπουργός. «Στόχος μου είναι η ελληνική Σημαία να καταστεί ανταγωνιστικότερη και να υπερισχύσει». Ο κ. Βαρβιτσιώτης χωρίζει σε δύο πυλώνες την πολιτική του υπουργείου: ο ένας αφορά στις πολιτικές που στόχο έχουν την ανάπτυξη της ποντοπόρου Ναυτιλίας, της απασχόλησης, τη διαμόρφωση νέας πολιτικής για τα λιμάνια, την Ακτοπλοΐα και τον θαλάσσιο τουρισμό ενώ ο άλλος αποσκοπεί στην αντιμετώπιση της λαθρομετανάστευσης με την αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων μέσων του λιμενικού σώματος.

Σε «νέΑ ρότα» το Ν/Σ για τον θαλάσσιο τουρισμό Σε σχέση με τα θέματα συναρμοδιότητας με το υπουργείο Τουρισμού ήδη προχώρησε στις πρώτες επαφές με την υπουργό Τουρισμού, Όλγα Κεφαλογιάννη, με θέμα το σχέδιο νόμου για τον θαλάσσιο τουρισμό, το οποίο θα επαναδιατυπωθεί. Στόχος του Υ.Ν.Α. είναι να αρθούν οι «αγκυλώσεις», για να καταστεί η χώρα πιο ελκυστική ως τόπος ελλιμενισμού. Σημειώνεται ότι η Ιταλία φιλοξενεί 130.000 σκάφη και η Ελλάδα μόλις 17.000.

eiδησεισ

Ο.Λ.Π.:

αύξηση των επιβατών transit κρουαζιέρας το 2013

Κατά 17,23% αυξήθηκαν οι επιβάτες μετεπιβίβασης (transit) στην Κρουαζιέρα στο πρώτο πεντάμηνο του 2013 σε σχέση με το 2012, όπως έκανε γνωστό ο πρόεδρος του Ο.Λ.Π., κ. Ανωμερίτης, με αφορμή την προσέγγιση την Τρίτη 2/7 στο λιμάνι του Πειραιά του νεότερου κρουαζιερόπλοιου του κόσμου, αλλά και ενός από τα μεγαλύτερα, του Royal Princess της εταιρείας Carnival Το νεότευκτο κρουαζιερόπλοιο από την Ιταλία, έχει μήκος 330 μ., 1.346 άτομα πλήρωμα, ζυγίζει 141.000 τόνους και στα 18 καταστρώματά του μπορεί να φιλοξενήσει 3.600 επιβάτες σε 1.780 καμπίνες. Στον πλοίαρχο Tony Draper και τους αξιωματικούς του κρουαζιερόπλοιου, ο Πρόεδρος του Ο.Λ.Π. παρέδωσε τον θυρεό του λιμανιού και βιβλία ως δώρα.

 57

Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού

Ανοίγουν 1.194 θέσεις

Ο Υπουργός Ναυτιλίας και Αιγαίου, κ. Κωστής Μουσουρούλης, υπέγραψε την προκήρυξη για την εισαγωγή 1.194 σπουδαστριών και σπουδαστών στις Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού ακαδημαϊκού έτους 2013-2014. Ειδικότερα, θα εισαχθούν 705 σπουδαστές στις Α.Ε.Ν. Πλοιάρχων και 489 στις Α.Ε.Ν. Μηχανικών. Επισημαίνεται ότι η προθεσμία υποβολής των προβλεπόμενων δικαιολογητικών υποψηφίων συμμετεχόντων στις πανελλήνιες εξετάσεις είναι η 11η Ιουλίου 2013, ενώ των λοιπών κατηγοριών η 9η Αυγούστου 2013. Η σχετική προκήρυξη έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου.

17 πλοία LNG

για τον Όμιλο Αγγελικούση το 2016 Στον Όμιλο του Ιωάννη Αγγελικούση προστίθενται δύο νέα πλοία LNG. Σύμφωνα με δημοσίευμα των Tredewinds τα πλοία είναι ήδη υπό παραγγελία στα ναυπηγεία Daewoo Shipbuilding & Marine Engineering και αναμένεται να παραδοθούν το τέλος του τρέχοντος έτους. Τα σκάφη θα ενταχθούν στα υφιστάμενα τέσσερα που λειτουργούν υπό την αιγίδα της Maran Nakilat, όπου συμμετέχει ο Όμιλος Αγγελικούση. Η προμήθεια θα γίνει έπειτα από συμφωνία στην οποία κατέληξε με την καταριανή εταιρεία Nakilat, η Maran του κ. Αγγελικούση. Θα υπάρξει αύξηση του μεριδίου που έχει η Nakilat στην κοινοπραξία. Ως μέρος της συμφωνίας, ο έλληνας εφοπλιστής έχει δεσμευθεί να παραιτηθεί από μέρος της συμμετοχής του στην Maran Nakilat, αν και συνεχίζει να διατηρεί τον συνολικό έλεγχο. Πληροφορίες των TradeWinds αναφέρουν ότι η ελληνική εταιρεία διατηρεί τον έλεγχο της κοινοπραξίας με ποσοστό 60%. Σημειώνεται ότι τα πλοία αυτά δεν έχουν σχέση με δύο επιπλέον νέες ναυπηγήσεις της Maran, μεταφορικής ικανότητας 173.000 cum, που ανακοίνωσε η κορεατική Daewoo Shipbuilding & Marine Engineering. Η συμφωνία Maran-Nakilat ακολουθεί την υπογραφή πακέτου αναχρηματοδότησης, ύψους 662,4 εκατ. δολαρίων, που διασφάλισε η Nakilat από τις Qatar Islamic Bank και Barwa Bank. Η Maran-Nakilat ιδρύθηκε το 2005, έχοντας τέσσερα πλοία με μακροπρόθεσμες συμβάσεις για μεταφορά υγροποιημένου φυσικού αερίου του Κατάρ. H Nakilat είναι ο μεγαλύτερος κάτοχος στον κόσμο των πλοίων LNG με στόλο 56 σκαφών, μισθωμένων σε μακροπρόθεσμες συμβάσεις για την Qatargas και RasGas. Με την προσθήκη του ζεύγους, η Maran Gas έχει πλέον εννέα πλοία που είναι υπό κατασκευή στα ναυπηγεία Daewoo και οκτώ πλοία στα ναυπηγεία Hyundai Samho, όλα για παράδοση στο δεύτερο εξάμηνο του 2016.

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ

«Φουλάρουν» μηχανές οι Έλληνες εφοπλιστές παρά την κρίση Οι έλληνες εφοπλιστές, στο πρώτο πεντάμηνο του 2013, επένδυσαν συνολικά σε νέες παραγγελίες και αγορές μεταχειρισμένων που φτάνουν τα 2,2 δισ. δολ. Πιο συγκεκριμένα πούλησαν στη δευτερογενή Αγορά 27 πλοία λαμβάνοντας 348,47 εκατ. δολ., ενώ αγόρασαν 140 ποντοπόρα επενδύοντας 1,862,13 εκατ. δολ., σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε ο ναυλομεσιτικός οίκος Intermodal Research & Valuations. Παράλληλα τοποθέτησαν παραγγελίες σε ναυπηγεία για 48 νεότευκτα έναντι 357 εκατ. δολ. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με εκτιμήσεις διεθνών οίκων, το 2012 είχαν επενδύσει άλλα 8 δισ. δολ. Την ίδια ώρα Ιάπωνες και Γερμανοί, λόγω πιστωτικής ασφυξίας πούλησαν 57 και 35 πλοία. Μετά τους έλληνες πλοιοκτήτες επιχειρηματίες από την Κίνα, την Ινδονησία και τις Η.Π.Α. να πρωταγωνιστούν σε επενδύσεις, σύμφωνα με την ίδια έκθεση. Στις παραγγελίες σε ναυπηγεία ο ελληνικός Εφοπλισμός έρχεται στην πρώτη θέση μακράν, αν υπολογίσει κανείς τις εντολές κατασκευής που έρχονται από το Μονακό ή άλλους φορολογικούς παραδείσους, όπου δραστηριοποιούνται μεγάλα ελληνικά εφοπλιστικά συμφέροντα (Λιβανός κ.λπ.). Είναι προφανές ότι ο ελληνικός Εφοπλισμός τοποθετείται στην Αγορά, προσπαθώντας να εκμεταλλευτεί τις χαμηλές τιμές και το πρόβλημα ρευστότητας που έχουν ειδικά οι ευρωπαίοι ανταγωνιστές. Παράλληλα, οι έλληνες εφοπλιστές, εμφορούμενοι από το παραδοσιακό αίσθημα ρίσκου που οδήγησε την ελληνόκτητη Ναυτιλία στην κορυφή, θεωρούν ότι ο κύκλος της κρίσης θα τελειώσει σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, οπότε σπεύδουν να επωφεληθούν. Το ενδιαφέρον είναι ότι πέρα από boxships, drillingships και LNG carriers επενδύουν στα σκάφη ξηρού φορτίου, εκτιμώντας ότι οι προοπτικές παγκόσμιας ανάπτυξης θα γίνουν ευοίωνες σε δύο περίπου χρόνια, όπως τονίζει κορυφαίος παράγων της Ναυτιλίας, που τελευταία επενδύει στα dry ships.

 58

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ / eiδησεισ |

ΑΚΤΟΠΛΟΪΑ

ΜΑΡΙΝΕΣ

Στη Β΄φάση 11 σχήματα για το πρώτο cluster μαρινών Όλοι οι ενδιαφερόμενοι για τη λειτουργία, διαχείριση και εκμετάλλευση της πρώτης ομάδας τουριστικών λιμένων προχώρησαν στη δεύτερη φάση του διαγωνισμού. 11 διεθνή και εγχώρια επενδυτικά σχήματα συνεχίζουν τον «αγώνα» για την απόκτηση της μαρίνας Αλίμου, του τουριστικού αγκυροβολίου Νέας Επιδαύρου, μέρους του λιμένα Ύδρας και μέρους του λιμένα και του τουριστικού καταφυγίου Πόρου. Το Δ.Σ. του ΤΑΙΠΕΔ, την Πέμπτη 4/7, ενέκρινε τους: 1. ΚΑΣΟΣ ΚΤΗΜΑΤΙΚΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ «ΚΑΣΟΣ Α.Ε.» 2. AZIMUT-BENETTI S.P.A 3. GLOBAL LIMAN I LETMELERI A 4. Α.Τ.Ε.Σ.Ε. ΑΝΩΝΥΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ-ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ («Α.Τ.Ε.Σ.Ε. ΑΕ») 5. J & P ΑΒΑΞ-ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ -ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΗ -ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ -ΕΜΠΟΡΙΚΗ-ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΟΙΚΟΔΟΜΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΩΝ 6. MAJESTIC MARINE ENGINEERING LLC FZE 7. ΠΟΡΤΟ ΚΑΡΡΑΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ («ΠΟΡΤΟ ΚΑΡΡΑΣ Α.Ε.») 8. ENVITEC ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ («ENVITEC A.E.») 9. ARCHIRODON GROUP N.V.-Α1 ΓΙΩΤ ΤΡΕΙΝΤ ΚΟΝΣΟΡΤΣΙΟΥΜ Α.Ε.-ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗ Α.Ε. 10.

DO US HOLDING A.-LAMDA DEVELOPMENT ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ 11. ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ-ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΤΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΒΕΓΑ-ΚΟΣΜΟΣ ΓΙΩΤΙΝΓΚ ΕΛΛΑΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ. Στη Β’ φάση του διαγωνισμού, οι προεπιλεγέντες επενδυτές θα αποκτήσουν πρόσβαση σε λεπτομερή στοιχεία και τους όρους της διαγωνιστικής διαδικασίας. Η αξιοποίηση θα γίνει με μορφή παραχώρησης και μακροχρόνιας μίσθωσης των τουριστικών λιμένων διάρκειας 40 ετών, ενώ εντάσσεται στο έργο «Νηρηίδες» και προβλέπει την αξιοποίηση με παραχώρηση (μακροχρόνια μίσθωση) 46 τουριστικών λιμένων που βρίσκονται σε όλη την ελληνική επικράτεια. Σειρά μετά την πρώτη ομάδα παίρνουν τα τουριστικά καταφύγια της Πύλου και της Χίου, ενώ μέσα στο 2013 αναμένεται να ξεκινήσουν οι διαγωνισμοί και για τους τουριστικούς λιμένες Αργοστολίου (luxury marina), Λαυρίου (mega yacht marina) και της Αρετσούς στην Καλαμαριά. Η διαδικασία αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2015.

ΛΙΜΕΝΙΚΟ ΣΩΜΑ

Περικοπές μονάδων Περίπου κατά 10% αναμένεται να μειωθούν οι μονάδες του Λιμενικού Σώματος σύμφωνα με πληροφορίες από το προσχέδιο για την αναδιάταξη των υπηρεσιών του Σώματος που έχει στα χέρια του ο νέος υπουργός Ναυτιλίας και Αιγαίου, κ. Μ. Βαρβιτσιώτης. Ειδικότερα προβλέπονται κατάργηση λιμενικών σταθμών, υποβιβασμός λιμεναρχείων σε υπολιμεναρχεία και υπολιμεναρχείων σε λιμενικά τμήματα. Το θέμα τέθηκε πρόσφατα στον υπουργό από τους συνδικαλιστικούς εκπροσώπους των αξιωματικών του Λιμενικού, ωστόσο ο ίδιος επιφυλάχθηκε να απαντήσει, καθώς, όπως ανέφερε, δεν έχει ενημερωθεί για το ζήτημα. Η οργανική δύναμη του Σώματος είναι 10.200 άτομα, υπηρετούν σε όλη τη χώρα 7.300 λιμενικοί. Σε ανακοίνωσή της η Πανελλήνια Έ νωση Αξιωματικών Λιμενικού Σώματος επεσήμανε ότι «την πρωτοβουλία τη βλέπουμε μόνο ως ευκαιρία ορθολογικότερης αναδιάταξης των υπηρεσιών, στην κατεύθυνση ενίσχυσης των υπηρεσιών αιχμής, νέων και παλαιών, όπως επίσης ενίσχυσής τους σε ανθρώπινο δυναμικό και επιχειρησιακά μέσα, με τελικό στόχο την ανακούφιση του προσωπικού και την παροχή ποιοτικότερων υπηρεσιών προς τους πολίτες». Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Προσωπικού Λιμενικού Σώματος αναφέρει σε ανακοίνωσή της ότι το Γενικό Συμβούλιό της διαφωνεί ριζικά με τη διαδικασία εκπόνησης και κατάρτισης σχεδίου αναδιάταξης των υπηρεσιών επειδή δεν υπάρχει αιτιολογική έκθεση και δεν αναφέρονται τα κριτήρια στα οποία στηρίχθηκε ο συγκεκριμένος σχεδιασμός.

 59

Έλεγχοι στα ποστάλια εν όψει Καλοκαιριού Συνάντηση μεταξύ εκπροσώπων ακτοπλοϊκών εταιρειών και εκπροσώπων του Υ.Ν.Α. έγινε εν όψει της θερινής περιόδου, με θέμα την αντιμετώπιση και διαχείριση τυχόν βλαβών δρομολογιακών επιβατηγών και οχηματαγωγών πλοίων και την προληπτική συντήρηση αυτών κατά τη θερινή περίοδο. Στη σύσκεψη αποφασίσθηκαν τα εξής: Θα υπάρχει άμεση και συνεχής ενημέρωση από τους εκπροσώπους των εταιρειών προς τον Κ.Ε.Ε.Π. και θα παρέχονται όλες οι πληροφορίες για την καλύτερη διαχείριση των ζημιών ή βλαβών των Ε/Γ και Ε/Γ-Ο/Γ ακτοπλοϊκών πλοίων. Όλοι οι εκπρόσωποι των ναυτιλιακών εταιρειών δεσμεύθηκαν για την έγκαιρη εκτέλεση όλων των εργασιών συντήρησης, που προβλέπονται από το εφαρμοζόμενο σύστημα ασφαλούς διαχείρισης και τις οδηγίες των κατασκευαστών των μηχανών κάθε πλοίου. Στο θέμα της προληπτικής συντήρησης και στο πλαίσιο του Κώδικα ISM (International Safety Management), θεσπίζεται από τον Κλάδο έκτακτος έλεγχος για θέματα συντήρησης. Σε κάθε περίπτωση ο Κλάδος Ελέγχου Εμπορικών Πλοίων διενεργεί τακτικές και περιοδικές επιθεωρήσεις προς πιστοποίηση των υπό ελληνική Σημαία πλοίων.

Ο Ιωάννης Καποδίστριας

ΙΣΤΟΡΙΑ

ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ

Ο ΠΡΩΤΟΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Αν και η βιβλιογραφία γύρω από την προσωπικότητα του Ιωάννη Καποδίστρια είναι πλουσιότατη, ωστόσο δεν έχει φωτίσει ιστορικά όλες τις πλευρές της πολυκύμαντης ζωής του. Ο Ιωάννης Καποδίστριας ήταν, είναι και θα παραμείνει μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, ίσως επειδή τα πενήντα έξι χρόνια της ζωής του τα πέρασε μέσα στο χάος της γένεσης της ελληνικής κοινωνίας. Ο τσάρος Αλέξανδρος τον τοποθέτησε στην κορυφή της ρωσικής πυραμίδας ως πρώτο σύμβουλό του. Δίχως υπερβολή, ο Καποδίστριας ως Υπουργός Εξωτερικών μιας από τις πιο μεγάλες δυνάμεις του τότε κόσμου, κατηύθυνε σχεδόν μονάχος του την εξωτερική πολιτική της Ρωσίας. Δεν δίστασε, όμως, να παραιτηθεί και να αναλάβει καθήκοντα του πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδας. ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΠΟΥΤΑΤΟΥ*

Η

Η οικογένεια Καποδίστρια

Στις 10 Φεβρουαρίου του 1776, η Διαμαντίνα, κόρη του Χριστόδουλου Γονέμη και σύζυγος του Αντώνιου-Μαρία Καποδίστρια, γέννησε το έκτο από τα δέκα παιδιά της, τον Ιωάννη. Ο πατέρας του Ιωάννη, ο Αντώνιος-Μαρία ή Αντωνομαρία όπως τον φώναζαν οι

Αδριατικής (Capo d’Istria – το σημερινό Κόπερ της Σλοβενίας) ή από τη Βενετία, και να κατέφυγε στην Κέρκυρα στα τέλη του 14ου αιώνα. Η οικογένεια της μητέρας του, το γένος Γονέμη, ήταν ακόμα πιο παλιά γραμμένη στο Libro d’Oro. Στις 27 Μαΐου του 1796, μέλη της οικογένειας Καποδίστρια υπέβαλαν αίτηση στη βενετική υπηρεσία των Φέουδων, για να τους αναγνωριστεί ο τίτλος του κόμη, τον οποίο είχε απονείμει στις 13 Αυγούστου του 1689 στους αδελφούς Νικόλαο και Αντώνιο Καποδίστρια, ο Κάρολος-Εμμανουήλ, δούκας της Σαβοΐας και βασιλιάς της Κύπρου. Με απόφαση της 1ης Ιουνίου του 1796, ο δόγης Λουδοβίκος Μανίν επικύρωσε τον τίτλο του κόμη στους αιτούντες, όπως και στα παιδιά τους. Υπάρχει όμως μεγάλη αμφισβήτηση ότι από τον οίκο της Σαβοΐας ο τίτλος του κόμη ουδέποτε δόθηκε σε οποιοδήποτε μέλος της οικογένειας Καποδίστρια και ότι το ειδικό δίπλωμα που επικαλέστηκαν ήταν ψεύτικο, επειδή ο Κάρολος-Εμμανουήλ δεν ήταν εν ζωή ήδη από το 1675. Πιθανότατα το έγγραφο να είχε λανθασμένη ημερομηνία, όμως από την 1η Ιουνίου του 1796 τα μέλη της οικογένειας Καποδίστρια μπορούσαν να τιτλοφορούνται απολύτως νομότυπα «κόμητες».

Τα πρώτα χρόνια γνωστοί του, ήταν δικηγόρος, μέλος του Ανώτατου Συμβουλίου της Κέρκυρας, γερουσιαστής και επιτετραμμένος της Ιονίου Πολιτείας στην Πετρούπολη και την Κωνσταντινούπολη. Η οικογένειά του πατέρα του ήταν γραμμένη στο παράρτημα του Libro d’Oro της Κέρκυρας, την περίφημη «Χρυσή Βίβλο» των αριστοκρατικών οικογενειών. Πιθανότατα η οικογένεια του Ιωάννη Καποδίστρια κατάγεται από το ακρωτήριο Ίστρια της

 61

Κανένα στοιχείο δεν βρέθηκε που να φανερώνει πώς πέρασε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια ο Ιωάννης. Από την ημέρα που βαφτίστηκε ώς την ημέρα που έφυγε για τη Βενετία, στα δεκαεπτά του χρόνια, υπάρχει απόλυτο σκοτάδι. Γνωρίζουμε ότι φοίτησε στο μοναστήρι της Αγίας Ιουστίνης, όπου έμαθε λατινικά, ιταλικά και γαλλικά. Αργότερα σπούδασε ιατρική στο περίφημο πανεπιστήμιο της Πάντοβα και πήρε το δίπλωμά του στις 10 Ιουνίου του 1797. Στα μέσα Σεπτεμβρίου του 1801 γύρισε

Ο Klemens Von Metternich

στην Κέρκυρα και ίδρυσε μαζί με φίλους ιατρικό σύλλογο. Μέσω αυτού ασχολήθηκε με την επιστημονική έρευνα, συνέγραψε μελέτες ενώ άσκησε και το ιατρικό επάγγελμα. Αμέσως έγινε πασίγνωστος για την αφιλοκέρδεια και το ήθος του, καθώς ποτέ δεν συνδύασε το ιατρικό λειτούργημα με κερδοσκοπικά συμφέροντα. Συνεργάστηκε από την πρώτη στιγμή με τον ρώσο πληρεξούσιο του τσάρου, Μοτσενίγο, ο οποίος ήθελε να διορίσει ξένους διοικητές σε κάθε νησί των Επτανήσων. Έ τσι, ως προστατευόμενος του Μοτσενίγου, πολύ γρήγορα αφοσιώθηκε στην πολιτική και τη διπλωματία, και στις 4 Μαΐου του 1805 διορίστηκε γραμματέας της δεκαμελούς επιτροπής της Επτανήσου. Χάρη στην πολιτική του οξυδέρκεια απέτρεψε την εξέγερση της Κεφαλονιάς, η οποία ενδεχομένως να είχε πολύ άσχημες συνέπειες στη συνοχή της νεότευκτης Ιονίου Πολιτείας. Τον Μάρτιο του 1807 εστάλη στη Λευκάδα, την οποία απειλούσε με κατάληψη ο Αλή Πασάς. Εκεί αναδιοργάνωσε την άμυνα του νησιού και γνωρίστηκε με πολλούς οπλαρχηγούς, που θα πρωτοστατήσουν μετέπειτα στην Επανάσταση

του 1821. Αργότερα αρνήθηκε τις θέσεις που του προσφέρθηκαν στη Διοίκηση της Επτανήσου και στις 3 Αυγούστου του 1808 αναχώρησε για την Αγία Πετρούπολη, όπου τον είχε επισήμως προσκαλέσει η ρωσική Αυλή. Η σχεδόν φανατική του προσήλωση επί δέκα χρόνια στην ιδέα της συνεργασίας με τους Ρώσους, επέφερε την πρόσληψή του στη ρωσική διπλωματική υπηρεσία.

Ο Καποδίστριας Ρώσος αξιωματούχος Από τον Μάιο του 1809 ώς τον Ιούλιο του 1827 ο Καποδίστριας υπηρέτησε τη Ρωσία στο υπουργείο εξωτερικών. Αρχικά έζησε στην Αγία Πετρούπολη, όμως τον Αύγουστο του 1811 μετατέθηκε στη ρωσική πρεσβεία της Βιέννης όπου έμεινε ακόλουθος για οχτώ περίπου μήνες. Στις 15 Μαΐου του 1812 ο Καποδίστριας πήρε διαταγή να φύγει αμέσως για το Βουκουρέστι και να αναλάβει υπηρεσία κάτω από τις διαταγές του Διοικητή της στρατιάς του Δούναβη, κόμη Κουτούζωφ. Ο Καποδίστριας διακρίθηκε για την επιτυχημένη διεκπεραίωση εμπιστευτικών υποθέσεων και οι συνεχείς επιτυχίες του προκάλεσαν την εύνοια του τσάρου, ο οποίος τον έστειλε στην

 62

Ελβετία για να την αποσπάσει από την γαλλική επιρροή, πράγμα που τελικά πέτυχε, εξασφαλίζοντας την ουδετερότητά της. Συνεισέφερε τα μέγιστα στη δημιουργία της ελβετικής ομοσπονδίας, καθώς τότε τα πλούσια καντόνια του Βορρά αρνούνταν τη συνύπαρξη με τα φτωχά καντόνια του Νότου. Ο Καποδίστριας, ως διαμεσολαβητής, επιτυγχάνει τη συναίνεση έναν χρόνο μετά και η Ελβετία ενοποιείται μέσω 19 αυτόνομων κρατιδίων (καντονίων) ως συστατικά μέλη της ελβετικής ομοσπονδίας. Για τις υπηρεσίες του αυτές παρασημοφορήθηκε με τον Σταυρό του Αγίου Βλαδίμηρου Β΄τάξεως ενώ τού ζητήθηκε να οργανώσει εσωτερικά την Ελβετία. Τόσο μεγάλη υπήρξε η επιτυχία του στον τομέα αυτό, που για τη μεγάλη του προσφορά στη δημιουργία του ελβετικού Συντάγματος του απονεμήθηκαν ο τίτλος και τα δικαιώματα του ελβετού επίτιμου πολίτη. Οι Ελβετοί, αν και εξαιρετικά δύσκολοι στην απονομή τιμητικών διακρίσεων σε ξένους, τίμησαν ιδιαίτερα τον Καποδίστρια με πανηγυρική αναγνώριση της προσφοράς του προς το έθνος τους, ανακηρύσσοντάς τον εθνικό ήρωα και επίτιμο δημότη τους στην πόλη της Λωζάννης, στα καντόνια του Vaud και της Γενεύης. Έ κτοτε, πολλοί αυτοκράτορες και βασιλείς είχαν έμπρακτα εκδηλώσει την εκτίμησή τους προς τον έλληνα διπλωμάτη με τη διεθνή ακτινοβολία. Ο αυτοκράτορας της Αυστρίας τον τίμησε με τον Μεγαλόσταυρο της τάξεως του Λεοπόλδου και ο βασιλιάς της Πρωσίας με το μεγάλο παράσημο του Ερυθρού Αετού. Τον Ιανουάριο του 1816 ο ίδιος ο τσάρος τού απένειμε τον βαθμό του μυστικοσυμβούλου και κατά διαταγή του εγκαταστάθηκε στο μέγαρο του Υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσίας. Σύμφωνα με ρητή επιθυμία του τσάρου, ο Καποδίστριας αναφερόταν πάντοτε απευθείας σ’ εκείνον, για όλα τα θέματα,

ΙΣΤΟΡΙΑ

όπου κι αν βρισκόταν. Σε μία από τις συχνές ακροάσεις του υπέβαλε και το γνωστό υπόμνημα «περί των Ιονίων Νήσων», με την παράκληση να μην αποφασίσει τίποτα για την πατρίδα του πριν του εκθέσει τις απόψεις του για το ζήτημα. Ο Αλέξανδρος το υποσχέθηκε, αργότερα όμως τήρησε πολύ παθητική στάση, προκειμένου να αναλάβει εκ νέου την προστασία των Ιονίων νήσων, μιας και είχαν ήδη καταληφθεί από τους Άγγλους. Λόγω της αντιφατικής αυτής στάσης και της αρρωστημένης αναποφασιστικότητας του τσάρου, ο Καποδίστριας ιδρύει στη Βιέννη την «Φιλόμουσο Εταιρεία», σκοπός της οποίας ήταν η αποτίναξη του τουρκικού ζυγού. Στις 5 Νοεμβρίου του 1815 υπογράφτηκε στο Παρίσι η συνθήκη για τα Ιόνια νησιά. Ο Καποδίστριας κατάφερε να ανακηρύξει τα Επτάνησα κράτος ελεύθερο και ανεξάρτητο με την επωνυμία «Ηνωμέναι Πολιτείαι των Ιονίων Νήσων», υπό την προστασία όμως της Μεγάλης Βρετανίας. Με όλους τους κοπιώδεις παρασκηνιακούς αγώνες του, αυτό ήταν ό,τι καλύτερο μπορούσε να γίνει.

Ο Καποδίστριας και η Ελληνική Επανάσταση Είναι γνωστό ότι ο Καποδίστριας δύο φορές δεν δέχτηκε να αναλάβει την αρχηγία της Φιλικής Εταιρείας. Όμως αυτό είναι απολύτως κατανοητό και το αντίθετο, μάλιστα, θα ξένιζε. Κανένας άλλος Έ λληνας τότε δεν γνώριζε σε τέτοιο βάθος τα παρασκήνια της ευρωπαϊκής πολιτικής ειδικότερα της ρωσικής. Αν η Ελλάδα ξεσηκωνόταν, κανένα ευρωπαϊκό κράτος δεν θα άπλωνε χείρα βοηθείας. Το πιθανότερο θα ήταν να έστελναν στρατεύματα εναντίον των επαναστατημένων Ελλήνων. Αν αναλάμβανε, λοιπόν, αρχηγός του απελευθερωτικού κινήματος, θα έπρεπε οπωσδήποτε να παραιτηθεί από τη θέση του υπουργού και τότε η εξέλιξη των γεγονότων για

ο Καποδίστριας δύο φορές ΑΡΝΗΘΗΚΕ να αναλάβει την αρχηγία της Φιλικής Εταιρείας. αυτό είναι απολύτως κατανοητό ενώ το αντίθετο θα ξένιζε. Κανείς Έλληνας δεν γνώριζε σε τέτοιο βάθος τα παρασκήνια ρωσικής ΚΑΙ ευρωπαϊκής πολιτικής την Ελλάδα θα ήταν σαφώς δυσχερέστερη. Έ τσι ο Καποδίστριας πολύ σωστά επέλεξε να παραμείνει στη θέση του και από εκεί είχε ασύγκριτα περισσότερες δυνατότητες να βοηθήσει θετικά τον αγώνα των Ελλήνων, όταν αυτός θα ξεσπούσε. Μπορεί ακόμη ο Καποδίστριας να θεωρούσε πρώιμη μια τέτοια εξέγερση, δεν υπάρχει όμως η παραμικρή αμφιβολία ότι αντικειμενικά συνετέλεσε στην προετοιμασία της. Ίσως η ουσιαστικότερη προσφορά του προς το ελληνικό έθνος να ήταν οι εύστοχες προσπάθειές του για την τήρηση της «αυστηράς ουδετερότητος» από τις Μεγάλες Δυνάμεις, κατά την έναρξη της ελληνικής Επανάστασης. Η επιστολή που αποκήρυσσε τις ενέργειες του Υψηλάντη, όσο κι αν αποτελούσε μια πικρή ενέργεια του Καποδίστρια, συνετέλεσε ουσιωδώς στο να αποκλείσει μια στρατιωτική επέμβαση των κυβερνήσεων της Ευρώπης για την καταστολή της ελληνικής Επανάστασης. Βασική επιδίωξή του, από τις πρώτες ημέρες του εθνικού ξεσηκωμού, ήταν ο διαχωρισμός της ελληνικής Επανάστασης από τα υπόλοιπα επαναστατικά κινήματα της Ευρώπης. Ο Καποδίστριας μπορεί να μην ήταν ριζοσπάστης δημοκράτης, η πολιτική του τοποθέτηση, όμως, αποτελούσε το φιλελεύθερο αντίβαρο της αντιδραστικής

 63

πολιτικής του απόλυτου δεσποτισμού του παλαιού καθεστώτος, κύριος εκφραστής της οποίας υπήρξε ο φιλότουρκος αυστριακός καγκελάριος Metternich. Στο συνέδριο του Troppau, μάλιστα, ο Metternich ένιωσε ιδιαίτερα ενοχλημένος από τις απόψεις του Καποδίστρια στο θέμα της αρχής της μη ένοπλης επέμβασης σε επαναστατημένες περιοχές, επειδή αυτό δημιουργούσε εμπόδια στα δικά του σχέδια. Ο Καποδίστριας κατηύθυνε όλες του τις ενέργειες για την έκρηξη ενός ρωσοτουρκικού πολέμου. Ακολουθούσε σκληρή γραμμή απέναντι στην Τουρκία για να υπερασπίσει τους ορθόδοξους Έ λληνες και να καταδικάσει τις τουρκικές θηριωδίες. Όμως μετά τα συνέδρια του Troppau και του Laibach, η παραμονή του στο Υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας έγινε προβληματική. Απέναντι στην ελληνική Επανάσταση, η στάση της Αγγλίας και της Αυστρίας ήταν εχθρική, ενώ της Ρωσίας αρνητική. Αργότερα θα υποβάλλει και επίσημα την οικειοθελή παραίτησή του, πριν αρχίσει η τραγικότερη πορεία της ζωής του ως πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδας. Ο Καποδίστριας έφυγε από την Αγία Πετρούπολη στις 19 Αυγούστου του 1822. Λίγο πριν φύγει, όμως, έστειλε ένα σπουδαιότατο υπόμνημα προς τους Έ λληνες, ελεύθερο από κάθε λογής προσχήματα και διπλωματικές δεοντολογίες. Στο εθνικό του μανιφέστο τονίζει ότι η ελευθερία των Ελλήνων εξαρτάται από τους ίδιους και πως κάθε ελπίδα εξωτερικής βοήθειας είναι απατηλή. Αναλύει τα μέτρα που πρέπει να λάβουν για να επιτύχει η Επανάσταση, δίνει έμφαση στην τακτική συμπεριφοράς προς τους Τούρκους και τους Αλβανούς, ενώ προτρέπει όλο τον λαό της Ελλάδας να υποβληθεί οικειοθελώς σε οικονομικές θυσίες (κυρίως τους προκρίτους) δανείζοντας χρήματα στο έθνος, γιατί μόνο έτσι θα καταφέρουν να κερδίσουν

Η δολοφονία του Καποδίστρια

την ελευθερία τους. Ο Καποδίστριας στη συνέχεια της ζωής του έζησε στην Ελβετία, όπου ενεργοποίησε το κίνημα του φιλελληνισμού στους πολλούς και ισχυρούς φίλους του. Δουλεύοντας εντατικά, προσπαθούσε να ξεσηκώσει τη συμπάθεια της Ευρώπης για τους αγωνιζόμενους Έ λληνες. Αν και μπορούσε να εγκατασταθεί σε μεγαλοπρεπές μέγαρο, νοίκιασε δύο φτωχικά δωμάτια σ’ ένα μέτριο διαμέρισμα στην οδό Δημαρχείου 10 της Γενεύης. Για όλες του τις ανάγκες ξόδευε πολύ λίγα και όλα τα υπόλοιπα τα διέθετε για τον αγώνα των Ελλήνων. Εν τω μεταξύ ο Metternich θριαμβολογούσε και πίστευε ότι ο ελληνικός αγώνας ενταφιάστηκε.

Ο μαρτυρικός κυβερνήτης της Ελλάδας Στην Γ΄Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας, ο Καποδίστριας εξελέγη Κυβερνήτης της Ελλάδας με θητεία επτά ετών. Το έργο της ανασυγκρότησης της καθημαγμένης από τον εμφύλιο χώρας υπήρξε ίσως η μεγαλύτερη προσφορά του Καποδίστρια. Ως κυβερνήτης της Ελλάδας προώθησε σημαντικές μεταρρυθμίσεις για την ανόρθωση της κρατικής μηχανής, καθώς και για τη θέσπιση του νομικού πλαισίου

της πολιτείας. Ως προς το εσωτερικό της χώρας είχε να αντιμετωπίσει τους ανύπαρκτους θεσμούς της Εκπαίδευσης και της Δικαιοσύνης, τη διάλυση του στρατού και του Ναυτικού, την ισχνή οικονομική κατάσταση της χώρας καθώς και την πειρατεία του Αιγαίου. Ως προς την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας υπέγραψε το πρωτόκολλο του Λονδίνου όπου αναγνωριζόταν η ανεξαρτησία της Ελλάδας. Προκειμένου να στηρίξει την Οικονομία της χώρας, πέτυχε τη σύναψη δανείου, ίδρυσε Εθνικό Νομισματοκοπείο και καθιέρωσε τον «φοίνικα» ως εθνικό νόμισμα, αντικαθιστώντας το τουρκικό γρόσι. Κατασκεύασε σχολεία, εκκλησιαστική σχολή στον Πόρο, ελληνικό και γαλλικό τυπογραφείο στην Αίγινα καθώς και το ορφανοτροφείο της Αίγινας. Μερίμνησε για την ανοικοδόμηση του Μεσολογγίου και των Πατρών, ίδρυσε τη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, ταχυδρομική υπηρεσία, ναυπηγεία στο Ναύπλιο και τον Πόρο, ενώ τον Οκτώβριο του 1829 ίδρυσε το πρώτο αρχαιολογικό μουσείο στην Αίγινα. Ίδρυσε Στατιστική Υπηρεσία, η οποία διενήργησε την πρώτη απογραφή, ενώ επίσης ίδρυσε τη Γεωργική Σχολή της Τίρυνθας

 64

όπου έγινε η πρώτη απόπειρα για την καλλιέργεια της πατάτας. Αξίζει να επισημανθεί το γεγονός ότι ο Καποδίστριας ήταν ο πρώτος στην Ελλάδα που εισήγαγε την καλλιέργεια της πατάτας. Όταν εγκαταστάθηκε στο Ναύπλιο, διέταξε να αποθέσουν ένα φορτίο με πατάτες στο λιμάνι και προέτρεψε τους χωρικούς να πάρουν ελεύθερα όσες θα ήθελαν. Οι φιλύποπτοι συμπατριώτες του όμως αδιαφόρησαν παγερά. Έ τσι ο Καποδίστριας, μιμούμενος τον Μεγάλο Φρειδερίκο της Ρωσίας και τον Παρμαντιέ της Γαλλίας, που είχαν μεταχειριστεί παρόμοια τεχνάσματα, περιέφραξε το μέρος όπου ήταν αποθηκευμένες οι πατάτες και διέταξε φρουρούς να τις φυλούν νυχθημερόν. Αμέσως κυκλοφόρησε η φήμη στο Ναύπλιο ότι το φορτίο περιείχε κάτι εξαιρετικά πολύτιμο. Έ τσι άρχισαν σιγά σιγά να κλέβουν τις πατάτες κάτω από τη μύτη των φρουρών, οι οποίοι όμως είχαν εντολή να κάνουν τα «στραβά μάτια». Με την ευφυή αυτή κίνηση, μέσα σε μια εβδομάδα δεν είχε μείνει ούτε μία πατάτα και μέχρι σήμερα η πατάτα αποτελεί βασικό συστατικό της καθημερινής διατροφής του Έ λληνα. Σε επιστολή του ο Καποδίστριας γράφει,

ΙΣΤΟΡΙΑ

απευθυνόμενος προς την Δ΄Εθνοσυνέλευση «Εφ’ όσον τα ιδιαίτερα εισοδήματά μου αρκούν διά να ζήσω, αρνούμαι να εγγίσω μέχρι και του οβολού τα δημόσια χρήματα, ενώ ευρισκόμεθα εις το μέσον ερειπίων και ανθρώπων βυθισμένων εις εσχάτην πενίαν». Πέραν του γεγονότος ότι ο Καποδίστριας διέθεσε όλη του την περιουσία για τους σκοπούς της επανίδρυσης του κράτους, ως κυβερνήτης αρνήθηκε να δεχθεί μισθό. Η φιλοπατρία του αναγνωρίζεται από όλους σχεδόν τους ιστορικούς, του προσάπτουν όμως ως κατηγορία, την έντονη αυταρχικότητα με την οποία άσκησε εξουσία. Στις 18 Ιανουαρίου του 1828 πέτυχε ψήφισμα της Βουλής περί αναστολής του Συντάγματος. Έ τσι κατέστη η μοναδική πηγή εξουσίας, συνεπικουρούμενος από το «Πανελλήνιον», ένα συμβουλευτικό σώμα αποτελούμενο από 27 μέλη. Επηρεασμένος, ίσως, από την πολύχρονη θητεία του στην απολυταρχική Ρωσία, εφάρμοσε για τη διακυβέρνηση του τόπου δικτατορικές αντιλήψεις, πιστεύοντας ότι μόνο έτσι θα μπορούσε να επιβάλει την τάξη. Αναμφίβολα προσπάθησε να επιβάλει με τρόπο αυταρχικό τη δημιουργική του δραστηριότητα στον ανήσυχο ελληνικό λαό, γι’ αυτό και γρήγορα άρχισε να εκδηλώνεται δυσαρέσκεια εναντίον του. Έντονη δυσαρέσκεια προκάλεσε και το γεγονός ότι σε σημαντικές κρατικές υπηρεσίες διόριζε πρόσωπα από το στενό συγγενικό και φιλικό του περιβάλλον. Το κράτος που θέλησε να δημιουργήσει ο Καποδίστριας, καταργούσε τα άβατα των προκρίτων και ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με τα ποταπά συμφέροντά τους. Οι προσπάθειές του να εξισώσει τις υποχρεώσεις όλων των πολιτών έναντι του κράτους ερέθιζε όσους είχαν ειδικές ελευθερίες και προνομιακή μεταχείριση προηγουμένως. Έ τσι πρώτη η Ύδρα έγινε το προπύργιο της αντικαποδιστριακής προπαγάνδας. Τα στασιαστικά

κινήματα της Ύδρας, το 1829, ζήτησαν από τον Μιαούλη να καταλάβει τον ναύσταθμο του Πόρου, πριν προλάβει ο Διοικητής του, Κανάρης, να πλεύσει εναντίον της Ύδρας. Ο ρώσος ναύαρχος Ρίκορντ, κατόπιν εντολής του Καποδίστρια, απέκλεισε το λιμάνι του Πόρου και ο Μιαούλης, προ του κινδύνου να συλληφθεί, ανατίναξε τη φρεγάτα Ελλάς και την κορβέτα Ύδρα, τα δύο πιο αξιόλογα πλοία του ελληνικού στόλου. Μοιραία, όμως, στάθηκε η αντιπαλότητα του Καποδίστρια με την ισχυρότερη οικογένεια της Μάνης, τους Μαυρομιχαλαίους. Με τη σύλληψη και τον εγκλεισμό στη φυλακή του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, στο όνομα της ισονομίας και της δικαιοσύνης, ο Καποδίστριας υπογράφει τη θανατική του καταδίκη. Την Κυριακή, 27 Σεπτεμβρίου 1831, λίγο πριν από τις 6 το πρωί, το αίμα του μεγάλου αυτού Έ λληνα έβαψε τα σκαλοπάτια και την παραστάδα του ναού του Αγίου Σπυρίδωνος στο Ναύπλιο. Ο Καποδίστριας πήγαινε να εκκλησιαστεί στον πολιούχο άγιο της γενέτειράς του και δολοφονήθηκε στην είσοδο της εκκλησίας από τον Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη και τον γιο του, Γεώργιο, σε αντίποινα της φυλάκισης του αδελφού του, Πετρόμπεη. Ο μόνος που συνόδευε τον Καποδίστρια ήταν ο απόμαχος κρητικός μονόχειρας σωματοφύλακάς του, ονόματι Γεώργιος Κοκκώνης, ο οποίος πυροβόλησε τον Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη. Ο Γεώργιος κατάφερε να ξεφύγει προσωρινά και βρήκε προστασία στη γαλλική πρεσβεία. Κατόπιν επιμόνου απαιτήσεως του συγκεντρωμένου πλήθους, που απείλησε ότι θα κάψει την πρεσβεία, ο αντιπρεσβευτής, βαρόνος Ρουάν τον παρέδωσε στις Αρχές. Τελικά καταδικάστηκε από το δικαστήριο εις θάνατον λίγες ημέρες αργότερα και θανατώθηκε διά τυφεκισμού το πρωί της 10ης Οκτωβρίου του 1831. Στη θέση του δολοφονημένου Καποδί-

 65

στρια διορίστηκε για μικρό διάστημα ο αδερφός του, Αυγουστίνος, και οι Προστάτιδες Δυνάμεις βρήκαν την ευκαιρία να εγκαθιδρύσουν βασιλεία, φοβούμενες την επικράτηση ενός φιλελεύθερου κινήματος. Η είδηση της δολοφονίας του Καποδίστρια πάγωσε όχι μόνο ολόκληρη τη χώρα, αλλά και ολόκληρη την Ευρώπη. «Από σήμερα παύω να είμαι φιλέλληνας» δήλωσε λακωνικά ο Γκαίτε, ενώ ο φιλέλληνας ευεργέτης Εϋνάρδος έγραψε «Ο κακούργος όστις εδολοφόνησε τον Καποδίστριαν, εδολοφόνησε την πατρίδα του». Εκείνη την ημέρα, σε όλο το Ναύπλιο, οι νοικοκυρές έβαψαν τα σεντόνια τους μαύρα και τα κρέμασαν στις προσόψεις των σπιτιών. Κανένα παράθυρο ή πόρτα δεν άφηνε το φως να περάσει. Συμβολικά το σκοτάδι των σπιτιών ήταν το σκοτάδι στο οποίο βυθιζόταν ξανά ο τόπος. Ο Καποδίστριας είχε πλέον σταυρωθεί για την Ελλάδα. Η σορός του Καποδίστρια ενταφιάστηκε στην Κέρκυρα, όπου σώζεται ακόμη το μνήμα του, σύμφωνα με επιθυμία του πίσω από το ιερό της μονής της Παναγίας της Πλατυτέρας, την οποία υποστήριξε ότι είχε δει σε όραμα όταν έπεσε από άλογο στην ηλικία των δεκαέξι. Ο Καποδίστριας δεν παντρεύτηκε ούτε άφησε απογόνους, ο έρωτάς του, όμως, με τη Ρωξάνδρα Στούρτζα άφησε εποχή. Εκείνη, με εξαιρετικές σπουδές και κόρη ευγενών, διετέλεσε κυρία επί των τιμών στην τσαρική αυλή. Ο έρωτας, όμως, έμεινε ανεκπλήρωτος, αφού εκείνος έφυγε για την Ευρώπη και την Ελλάδα. ως κυβερνήτης.

* Ο κ. Μπουτάτος είναι επιχειρηματίας, Αντιπρόεδρος Δ.Σ. της DMN A.E., κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου στο Μάνατζμεντ και τη Στρατηγική Επιχειρήσεων από το LSE.

| LAST PAGE |

Το θανάσιμο αμάρτημα ενός καλοφαγά

Σ

Στα τέλη του έκτου μ.Χ. αιώνα, ο Πάπας Γρηγόριος ανακοίνωσε τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα, τα οποία οι άνθρωποι δεν πρέπει να διαπράττουν, ξεκινώντας από τα λιγότερο σοβαρά για να καταλήξει στα πολύ σοβαρά, όπως: superbia, invidia, ira, avaritia, tristia, gula, και luxuria. Μεταφρασμένα στα ελληνικά: έπαρση, φθόνος, οργή, απληστία, κατήφεια, λαιμαργία και ασέλγεια. Θεωρώντας το θέμα πολύ ενδιαφέρον, αναζήτησα στο διαδίκτυο το προφίλ μιας ξεχωριστής προσωπικότητας που να έχει διαπράξει κάποιο από τα παραπάνω αμαρτήματα.

Βρήκα, λοιπόν, το σοβαρότερο –για μένα– παράδειγμα, αυτό της λαιμαργίας, ενός εκατομμυριούχου αμερικανού μεγιστάνα των τρένων, του Diamond Jim Brady, το οποίο και σας παραθέτω. Ο κύριος αυτός ήταν ένας θρυλικός καλοφαγάς, ο οποίος έζησε στις αρχές του εικοστού αιώνα. Για πρωινό έτρωγε αυγά με τηγανίτες, χοιρινές μπριζόλες, ψωμί καλαμποκιού, τηγανιτές πατάτες, χυλό και μοσχαρίσια μπριζόλα, ενώ έπινε ένα γαλόνι πορτοκαλάδα. Το μεσημεριανό του περιελάμβανε δύο αστακούς, καβούρια, μύδια και άλλα οστρακοειδή, μοσχάρι και μερικές πίτες. Εκτός από αυτά, κατά τις τέσσερεις το απόγευμα έτρωγε και ένα σνακ με θαλασσινά, πίνοντας μαζί μερικές καράφες λεμονά-

 66

δας. Το βραδινό του αποτελούσαν τρεις ντουζίνες θαλασσινά, έξι καβούρια και χελωνόσουπα. Το κυρίως πιάτο περιελάμβανε, δύο ολόκληρες πάπιες, έξι ή επτά αστακούς, ένα φιλέτο μοσχάρι και διάφορα είδη λαχανικών. Το επιδόρπιο ήταν ένα πιάτο με διαφορές πάστες και συχνά δύο λίτρα άλλων γλυκών. Ειλικρινά απορώ, πώς μετά από όλα αυτά, αυτός ο άνθρωπος εκείνος διοικούσε την επιχείρησή του, αν ήταν νηφάλιος, και ενεργός, αλλά το σημαντικότερο, αν έμεναν καθόλου πόροι στην επιχείρηση. Φανταστείτε να έχετε κάποιο «διαμάντι» σαν τον κ. Brody στην επιχείρησή σας, το οποίο να καταβροχθίζει τους πόρους της με τέτοια λαιμαργία. - Πάνος Τσαγκαράκης