Τεύχος 1122

ΕΤΟΣ 65 • ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2014 • ΤΕΥΧΟΣ 1122 • ΤΙΜΗ 5€

| ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ |

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ |

Γιάννης Μανιάτης: Επί τάπητος το θέμα του LNG σε συνάντηση με εφοπλιστές ΙΟΒΕ: Προτάσεις για την στήριξη της ακτοπλοΐας | ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ |

Στρατηγικός σχεδιασμός 'Η ευκαιριακή συνεργασία η αναθέρμανση των σχέσεων Τουρκίας - Ρωσίας;

x+7

ESS POST PR

RE

ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΤΕΛΟΣ

P

Ταχ. Γραφείο Κ.Ε.Μ.Π. ΚΡΥΟΝΕΡΙΟΥ

Αριθμός Αδείας 3760

SS POST

| ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ |

Ένεση ρευστότητας στον ΟΑΕΕ και το ΕΤΕΑ

Το Τέλος των Φορολογικών Ελιγμών στο Διεθνές Εμπόριο

* Με την υποστήριξη του οικονομικού και πολιτικού site

περιεχομενα

ταυτοτητα

10 -11 MAPPING Οι 50 πιο πολυσύχναστοι

ΕΤΟΣ 65 - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2014 ΤΕΥΧΟΣ 1122

12 -15 οικονομια 12/ Γιώργος Ζανιάς: Το πολιτικό ρίσκο

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ & ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΚΩΔ. 011453

λιμένες στον κόσμο

να μην επισκιάσει τα οικονομικά επιτεύγματα 13/ Το μήνυμα Στουρνάρα στις ελληνικές τράπεζες 14/ Χωρίς stress οι τράπεζες επικεντρώνονται στην πραγματική οικονομία 15/ Ένεση ρευστότητας στον ΟΑΕΕ και το ΕΤΕΑ

ΙΔΡΥΤΗΣ: ΝΙΚΟΣ Ι. ΚΑΛΗΜΕΡΗΣ

ΣΥΜΒΟΥΛΟσ ΕΚΔΟΣΗΣ:

16 -19 τραπεζεσ Η μεγάλη «μάχη» των κεντρικών τραπεζών 20 -21 φορολογια Το Τέλος των Φορολογικών

ΒΑΣΙΛΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΚΔΟΤΗΣ-ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ:

ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

Ελιγμών στο Διεθνές Εμπόριο

22-23 LUXURY/ εναλλακτικεσ επενδυσειΣ

16

24-27 ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ Στρατηγικός σχεδιασμός ή ευκαιριακή

56

συνεργασία η αναθέρμανση των σχέσεων Τουρκίας - Ρωσίας;

αρχισυντακτησ ναυτιλιακων:

Λητώ Μησιακούλη

έργα υποδομής φυσικού αερίου σε Αλεξανδρούπολη & Καβάλα 30/ Το μισό της τιμής της ενέργειας στην Ελλάδα οφείλεται σε χρεώσεις δικτύου, φόρους και ΑΠΕ

ΣυνΕΡΓΑΤΕΣ:

31-33

επιχειρησεισ 31/ Ελληνική μπυραρία ανάμεσα στις 21 καλύτερες παγκοσμίως 32/Μανιτάρια τα εμπορικά κέντρα στο Ντουμπάι 33/ Πως σχολιάζει η Lamda την απόφαση του ΣτΕ για το Ελληνικό

34 -37

22

ΔΙΟΡΘΩΣΗ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ιδιοκτησία:

ΣΕΛΑΝΑ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 9, ΑΘΗΝΑ 10679

Υπεύθυνος ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ:

Γρηγόρης Β. Νικολόπουλος

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΔΟΣΕΩΝ:

ΜΑΡΗ ΤΙΓΚΑΡΑΚΗ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ:

60

ΤΗΛ.: 210 3318411, FAX: 210 3318408 E-MAIL: info@selana.gr

ektyπωση

Q PRINT ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Ε.Π.Ε. δημητρακοπουλου 1, κατω ηλιουπολη τηλ.: 210 3233114, 210 3223905

62-65 ΙΣΤΟΡΙΑ

Ζωρζής Δρομοκαΐτης

08 ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ γ ν ωμη

βΥΡΩΝΑΣ ΖΑΝΝΟΣ Αντώνης Τάντουλος Χρήστος Αλωνιστιώτης ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΣΤΡΙΩΤΗΣ Δέσποινα ΚαραγιανΝοπούλου χαρα αυγερινου Χρήστος Μπουτάτος Άγγελος Στάγκος ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ σταυροσ χαριτοσ ντινοσ κοτσολιουτσοσ ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΑΣΣΟΣ

39-63

ΝΑΥΤΙΛΙΑ 40/ G. Moundreas & Co S.A. Άνοδος στο δείκτη των Capes & Panamax 44/ Costamare: Ισχυρή πορεία ανάπτυξης το 9μηνο 46/ Γιάννης Μανιάτης: Επί τάπητος το θέμα του LNG σε συνάντηση με εφοπλιστές 48/ Danaos Corporation: Νέες αγορές πλοίων εμπορευματοκιβωτίων 50/ Paragon shipping: Παραλαβές 2 πρώτων πλοίων eco-design Ultramax 51/ Intertanko: «Θετικό το νέο καθεστώς ελέγχου της ποιότητας των καυσίμων 52/ To έργο καινοτομίας ‘Lynceus’ κερδίζει το Διεθνές Bραβείο Lloyds List 54/ Αντώνης Στελλιάτος: «Το επαγγελματικό γιότιγνκ μπορεί να γίνει χρυσωρυχείο για την Ελλάδα» 55/ Θεσσαλονίκη - Σμύρνη με πλοίο; 56/ ΙΟΒΕ: Προτάσεις γιατην στήριξη της ακτοπλοΐας 59/ Κραυγή αγωνίας για ναυπηγεία και ζώνη Περάματος 60/ «Σύννεφα» πάνω από τον διακανονισμό Cosco - Ο.Λ.Π. 62/ Εδήσεις

ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΕΞΑΚΗΣ

Business Development:

28 -30 ΕΝΕΡΓΕΙΑ 28/ Ευρωπαϊκή Ενωση: Χρηματοδοτεί

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ 34/ Χαμός αφίξεων αεροπορικών εταιρειών στο «Ελ. Βενιζέλος» 36/ Οι «best value» πόλεις για το 2015

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ:

Πανος Τσαγκαρακης

Επιστολές, παρατηρήσεις, σχόλια, υποβολή άρθρων προς δημοσίευση: ptsagarakis@reporter.gr

Το Χρηματιστήριο τζογάρει

 04 

ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΗ

Το ιστορικό μηνιαίο περιοδικό «Οικονομικά & Ναυτιλιακά Νέα» διατίθεται ΜΟΝΟ με συνδρομή, παρέχοντας προνομιακή ενημέρωση στους αναγνώστες του.

Γίνετε συνδρομητής στα

και θα λάβετε δωρεάν το εξαμηνιαίο περιοδικό

Συμπληρώστε τη φόρμα συνδρομής & στείλτε την με fax στο 210-3318408 ή στη διεύθυνση ΣΕΛΑΝΑ ΑΕ, Ιπποκράτους 9, Αθήνα 10676, ΤΗΛ.: 210-3318411

ΣΥΝ Δ ΡΟ Μ Ε Σ ΝΟ Μ ΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ

ΑΞΙΑ ΣΥΝ Δ ΡΟ Μ ΩΝ / Ε ΤΗΣΙ Ε Σ 1 1 Τ Ε ΥΧΗ

ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΟΝΟΜ/ΜΟ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥ ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Α.Φ.Μ. Δ.Ο.Υ. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Τ.Κ. ΠΟΛΗ ΤΗΛ.

FAX E-MAIL ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ Ετήσια Διετής

ΕΛΛΑΔΑ

ΕΥΡΩΠΗ

ΗΠΑ/ΑΣΙΑ

ΙΔΙΩΤΕΣ

€50

€100 (£60)

$100

ΤΡΟΠΟΙ ΠΛΗΡΩ Μ ΗΣ

ΕΤΑΙΡΙΚΕΣ

€80

€100 (£60)

$100

1. Μετρητοίς στα γραφεία του περιοδικού (Ιπποκράτους 9, Αθήνα 10679) 2. Κατάθεση στην ALPHA BANK: Α.Λ.: 10300 232 000 3853 3. Online στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.reporter.gr/sindromes

Στις αναγραφόμενες τιμές περιλαμβάνεται Φ.Π.Α. *Για περισσότερες από 10 συνδρομές στην ίδια διεύθυνση, στις παραπάνω τιμές πραγματοποιείται έκπτωση 30%

Στην περίπτωση 2 παρακαλούμε αποστείλατε μέσω fax (210 3318408) την απόδειξη πληρωμής και τα στοιχεία του συνδρoμητή, υπ’ όψιν κας Μαρίνας Πυλαρινού.

EDITORIAL απο τον ΠΑΝΟ ΤΣΑΓΚΑΡΑΚΗ

Κάντε το όπως οι Πορτογάλοι

h

Η Πορτογαλία, αυτή τη στιγμή, παρουσιάζει τη μεγαλύτερη ετήσια αύξηση στις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων, που κυμαίνεται στο 8% ετησίως. Αυτό οφείλεται και στο γεγονός ότι στρέφονται ολοένα και περισσότεροι νέοι στην αγροτική απασχόληση, στους οποίους η κυβέρνηση της Πορτογαλίας παρέχει ισχυρά κίνητρα μέσω ειδικών προγραμμάτων απορρόφησης κονδυλίων του ΕΣΠΑ. Το θέμα, λοιπόν, είναι τι κάνουμε εμείς. Χρειάζεται οι νέοι να αντιληφθούν ότι δεν υπάρχει αρκετή προσφερόμενη απασχόληση γι’ αυτούς, πλέον, στα αστικά κέντρα, τόσο στις ιδιωτικές επιχειρήσεις όσο και στο Δημόσιο. Ας στραφούν, λοιπόν, στη δεύτερη σε πλούτο βιομηχανία της χώρας, την αγροτική, μέσω της οποίας μπορεί να προκύψει σημαντικό μέρος οικονομικής ανάπτυξης για τη χώρα. Ας αρχίσουν να ψάχνουν για πιο μακροπρόθεσμες λύσεις. Εκείνο που χρειάζεται να γίνει κατανοητό από όλους, νέους και παλαιότερους παραγωγούς αγροτικών προϊόντων, είναι ότι μόνο διαμέσου της επιμονής στην ποιότητα και της συνεχούς προώθησης των προϊόντων που παράγουν στις διεθνείς εκθέσεις μπορούν να γίνουν εξωστρεφείς. Διότι, ας μη ξεχνάμε πως οι ξένοι έχουν κάθε λόγο να είναι επιφυλακτικοί με τους έλληνες παραγωγούς, δεδομένου ότι στο παρελθόν έχουν «καεί» από τις επαναλαμβανόμενες απεργιακές κινητοποιήσεις των διαφόρων συντεχνιών, με αποτέλεσμα την απώλεια της αξιοπιστίας των ελλήνων παραγωγών. Αλλά και στην εσωτερική Αγορά μπορούν επίσης να αλλάξουν τον τρόπο που δραστηριοποιούνται, χωρίς να καταφεύγουν σε μεσάζοντες, προσφέροντάς τους αυτά που κανονικά θα έπρεπε να μπαίνουν στις δικές τους τσέπες. Οι περισσότεροι από τους παλαιότερους παραγωγούς, όντας μικροί σε οικονομική δύναμη, πολυάριθμοι και ασυντόνιστοι, δεν είναι σε θέση να διαμορφώσουν τις τιμές των προϊόντων τους. Δεν είναι διαμορφωτές αλλά αποδέκτες τιμών που καθορίζονται από το εμπόριο των αγροτικών προϊόντων, που βρίσκεται στα χέρια ενός μικρού αριθμού επιχειρήσεων οι οποίες προσυνεννοούνται και διαμορφώνουν τις τιμές κατά τα συμφέροντά τους, με το αποτέλεσμα που όλοι γνωρίζουμε: οι τιμές

που πληρώνουν οι καταναλωτές είναι συχνά τέσσερεις με έξι φορές υψηλότερες από εκείνες που εισπράττουν οι παραγωγοί. Έ φτασε, λοιπόν, ο καιρός παλαιοί και νέοι να αξιοποιήσουν όλες τις δυνατότητες και τις ευκαιρίες που αναδεικνύονται από τις παρούσες συνθήκες, ώστε να διαμορφώσουν ένα πιο σταθερό περιβάλλον διάθεσης και πώλησης των προϊόντων τους, με ταυτότητα και απαιτήσεις. Είναι γνωστό ότι σε πολλές περιοχές της Ελλάδας είμαστε πλεονασματικοί σε κάποια αγροτικά προϊόντα –τα οποία τελικά αντιμετωπίζουν πρόβλημα διάθεσης– και ελλειμματικοί σε άλλα. Παρόλα αυτά, η πολιτεία επί χρόνια συνέχιζε να επιδοτεί τους παραγωγούς αυτούς με περισσότερα κονδύλια, με αποτέλεσμα να καταλήγουν τα πλεονάζοντα προϊόντα στις χωματερές. Έ τσι φτάσαμε να αγοράζουμε σκόρδα Κίνας, κρεμμύδια Ολλανδίας, πατάτες Αιγύπτου, μήλα Λατινικής Αμερικής, εσπεριδοειδή από το Ισραήλ ή κάππαρη από την Τουρκία, κ.ο.κ. Χρειάζεται λοιπόν να αντικατασταθούν οι μονοκαλλιέργειες από πιο ισόρροπες παραγωγές. Εξάλλου, τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα, μολονότι στην πλειονότητά τους είναι υψηλής ποιότητας, διεισδύουν δύσκολα στις Αγορές της Ευρώπης, γεγονός που οφείλεται σαφώς στην έλλειψη σωστού μάρκετινγκ. Πάντως, σύμφωνα με ανάλυση του Κέντρου Εξαγωγικών Ερευνών και Μελετών, η εικόνα που αποκαλύπτεται από τα στοιχεία που αφορούν στις εξαγωγές 60 βασικών αγροτικών προϊόντων προς τις χώρες-μέλη της Ε.Ε. και του Ο.Ο.Σ.Α., είναι εντυπωσιακή. Η χώρα μας περιλαμβάνεται στους πέντε πρώτους προμηθευτές σε 26 χώρες, με ποσοστά συμμετοχής στις εισαγωγές τους που ξεπερνούν το 70%. Έ χουμε, όμως, πολύ δρόμο ακόμη μπροστά μας για να ανταγωνιστούμε με επιτυχία τις άλλες νοτιοευρωπαϊκές χώρες στις ξένες Αγορές. Η επωνυμία, η εξωστρέφεια, η εκμετάλλευση από τους νέους των δυνατοτήτων της πληροφορικής και της επικοινωνίας, η στοχοπροσήλωση στην ποιότητα και τη διατήρησή της αλλά και η διαρκής προσπάθεια αναβάθμισης μπορούν να εξασφαλίσουν την πολυπόθητη βιωσιμότητα για παλαιότερους και νέους παραγωγούς.

–> PTSAGARAKIS@reporter.gR

 06 

ΓΝΩΜΗ ΤΟΥ ΓΡΗΓΟΡΗ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ

Το Χρηματιστήριο τζογάρει

O

Όταν σε ένα χρηματιστήριο με συνολική κεφαλαιοποίηση 38 δισ. ευρώ, τα μεγαλύτερα και πιο επιθετικά hedge funds του κόσμου έχουν τοποθετήσει περίπου 10 δισ. ευρώ, το χρηματιστήριο αυτό τους ανήκει. Και όταν λέω «τους ανήκει», εννοώ ότι μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν με τις τιμές των μετοχών, να ανεβάζουν ή να ρίχνουν τις τιμές των μεγαλύτερων εταιρειών και του Γενικού Δείκτη κατά βούληση και να καθορίζουν απολύτως την βραχυπρόθεσμη αλλά και τη μακροπρόθεσμη τάση. Αυτό ακριβώς συμβαίνει τώρα στο Χρηματιστήριο της Αθήνας. Όλοι οι άλλοι παράγοντες που αναλύονται για να εξηγήσουν εκ των υστέρων την κατακόρυφη πτώση των τελευταίων ημερών είναι ασφαλώς λογικοί, πλην ανίσχυροι. Το Χρηματιστήριο της Αθήνας δεν ανεβοκατεβαίνει επειδή «θα βγει ή δεν θα βγει ο Τσίπρας» ούτε επειδή «θα ιδιωτικοποιηθούν ή δεν θα ιδιωτικοποιηθούν οι τράπεζες» ούτε επειδή «η Ευρώπη “κουράστηκε”». Ανεβοκατεβαίνει επειδή τα μεγάλα hedge funds παίζουν παιχνίδια. Ρίχνουν τις τιμές πουλώντας πολύ μικρά ποσοστά των χαρτοφυλακίων τους και τις ξαναγοράζουν σε χαμηλότερο επίπεδο. Έτσι αποκτούν περισσότερες μετοχές σε χαμηλότερο μέσο κόστος. Μετά θα το ανεβάσουν και θα εισπράξουν τα κέρδη τους και μετά θα το ξαναρίξουν για να ξαναγοράσουν χαμηλά, μετά θα ξαναπουλήσουν και ούτω καθεξής. Έτσι παίζει κάποιος σε μια ρηχή Αγορά, όταν είναι ουσιαστικά ο μόνος παίχτης στο παιχνίδι. Όταν οι κατεστραμμένοι μικρομέτοχοι δεν μπορούν να αντιδράσουν, όταν τα ελληνικά αμοιβαία κεφάλαια κοιτάζουν παθητικά, όταν κανείς στη χώρα δεν έχει λεφτά για να μπει να αγοράσει μετοχές στις εξαιρετικά χαμηλές αξίες που διαμορφώνονται. Με 179 εκατομμύρια

ση θα προχωρεί αργά – ίσως και καθόλου.

H Ευρώπη αντιμετωπίζει μεγάλο, αν όχι θανάσιμο κίνδυνο, αυτή τη στιγμή. Στη Γαλλία ανεβαίνει η Λεπέν, στην Αγγλία ο Φάρατζ, στην Ελλάδα ο Τσίπρας, στη Φινλανδία κάτι άλλα φασιστοειδή, η Ευρώπη κινείται σε ακραίες πολιτικές επιλογές. Καθώς, λοιπόν, η Ευρώπη μπαίνει σε ύφεση και σε ακραίες πολιτικές καταστάσεις και καθώς κινδυνεύει να διαλυθεί, οι ξένοι επενδυτές πουλάνε. Λογικό. Πάμε στην Ελλάδα. Η Ελλάδα είναι μια τριτοκοσμική χώρα μέσα στην Ευρωζώνη. Είναι η πιο προβληματική χώρα της ευρώ τζίρο, πρόσφατα το Χρηματιστήριο Ευρώπης, συνεπώς αν οι επενδυτές φεύκόντεψε να διαλυθεί –αυτά είναι αστεία γουν από την Ευρώπη, πρώτα θα φύγουν πράγματα– και μπορεί οι αναλύσεις να από την Ελλάδα. Άρα οι διακυμάνσεις τεκμηριώνουν με λογική επιχειρηματοεδώ είναι μεγαλύτερες. λογία την κατάσταση, αλλά στην πραγμαΕκτός αυτού, η Ελλάδα έχει πολιτικό πρότικότητα οι διακυμάνσεις οφείλονται στο βλημα. Ίσως γίνουν σύντομα εκλογές, παιχνίδι των ξένων επενδυτών. φύγει η κυβέρνηση και έλθει μια αριστερή κυβέρνηση (ή καθόλου κυβέρνηση) και πάμε σε απανωτές εκλογές. Οι μεταρΟΠΟΙΟΣ ΤΟΛΜΑ ΝΑ ΠΑΙΞΕΙ ρυθμίσεις δεν έχουν προχωΣΕ ΜΙΑ ΤΕΤΟΙΑ ΑΓΟΡΑ ρήσει και η χώρα φεύγει από το Μνημόνιο και την εποπτεία ΜΕ ΚΑΠΟΙΟ ΡΙΣΚΟ, ΤΟΤΕ της τρόικας. Όλα αυτά δικαιοΜΑΛΛΟΝ ΘΑ ΚΕΡΔΙΣΕΙ λογούν την πτώση τιμών των μετοχών, αλλά δεν είναι οι αιτίες της πτώσης: είναι οι δικαιολογίες ΟιΤώρα, αν θέλουν οι αναγνώστες των που χρησιμοποιούνται για τη δημιουρκονομικών και Ναυτιλιακών Νέων, να γία πανικού ή για την τεκμηρίωση των διαβάσουν μία ακόμη ανάλυση, έχουμε κερδοσκοπικών κινήσεων. και από αυτή – όπως όλοι. Η αιτία είναι ότι τα stress tests δεν ανάΗ Ευρώπη έχει πρόβλημα, διότι μπαίνει γκασαν τις ελληνικές τράπεζες να κάσε ύφεση ενώ οι προβλέψεις για άνοδο νουν αυξήσεις κεφαλαίου σε χαμηλότου δολαρίου ευνοούν την πώληση ευτερες τιμές, οπότε οι ξένοι επενδυτές ρωπαϊκών μετοχών και αγορά αμερικανιαποφάσισαν να ρίξουν μόνοι τους τις τικών assets και δολαρίου. μές για μεγαλύτερα μερίδια, θέλοντας Η Ευρώπη έχει πρόβλημα πολιτικό, διόνα κερδίσουν περισσότερα και αυξάνοτι καθώς το πρόβλημα του ελλείμματος ντας τις θέσεις τους στην ελληνική Αγοκαι του χρέους φθάνει σε ισχυρές χώρες, ρά. Όποιος τολμά να παίξει σε μια τέτοια όπως η Γαλλία και η Ιταλία, θα υπάρχει Αγορά με κάποιο ρίσκο, τότε μάλλον θα δυσκολία επηρεασμού τους, δυσκολία κερδίσει. Αρκεί να ακολουθεί το παιχνιεφαρμογής σταθεροποιητικής πολιτιδάκι των ξένων επενδυτών. κής, η ευρωπαϊκή οικονομική ενοποίη–> nikolopoulos@reporter.gr

 08 

i

ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ TEUs

<3.0 3.1-6.0 6.1-9.0 9.1-12.0 12.1-15.0 15.1-18.0 18.1-21.0 21.1-24.0 24.1-27.0 27.1-30.0 30.1-33.0

Οι 50 πιο πολυσύχναστοι λιμένες στον κόσμο O

Οι θαλάσσιοι λιμένες υποδηλώνουν τη δυναμική του παγκόσμιου εμπορίου αγαθών. Ο χάρτης του Seth Kadish δείχνει τις θέσεις των 50 πιο πολυσύχναστων λιμένων στον πλανήτη, καθώς το μέγεθος των κουκκίδων στον χάρτη αποκαλύπτει την κλιμάκωση και την ποσότη-

τα των εμπορευμάτων που διαχειρίζονται. Η μεγάλη συγκέντρωση της ναυτιλιακής δραστηριότητας στην ασιατική ακτή του Ειρηνικού συμβολίζει τον εντυπωσιακά μεγάλο πληθυσμό της ανατολικής Ασίας και τον τεράστιο ρόλο της στον παγκόσμιο τομέα της μεταποίησης. Στην Ινδία και την Αφρική, εν τω μεταξύ, είναι σαφές και εντονότατο το πρόβλημα της υπανά-

 10 

πτυξης. Λείπει το είδος της βιομηχανικής ανάπτυξης που θα παρέχει οικονομικές ευκαιρίες για τους λαούς εκεί, και θα δικαιολογεί τη δημιουργία πολυσύχναστων λιμένων. Την ίδια στιγμή, δεν υπάρχουν οι υποδομές –συμπεριλαμβανομένων των λιμένων εμπορευματοκιβωτίων υψηλής ποιότητας– που θα υποστηρίξουν την ταχεία ανάπτυξη κάθε παραγωγής.

| MAPPING |

10

5

8 6

7

9

3

1

4

2

ΛΙΜΑΝΙ, ΧΩΡΑ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ teus 1. Σαγκάη, Κίνα 2. Σινγκαπούρη 3. Χονγκ Κονγκ, Κίνα 4. Σεντζέν, Κίνα

32,5 31,7 23.1 22,9

5. Μπουσάν, Νότια Κορέα 6. Νίγκμπο Ζουσιάν, Κίνα 7. Λιμάνι Γκουαντζχού, Κίνα 8. Κουινγκντάο, Κίνα

17,0 16,8 14,7 14,5

9. Τζεμπέλ Άλι, Ντουμπάι Η.Α.Ε.

10. Τιαντζίν, Κίνα 11. Ρότερνταμ, Ολλανδία 12. Λιμ. Κελάνγκ, Μαλαισία

13,3 12,3 11,9 10,0

13. Καοσιούνγκ, Ταιβάν, Κίνα 14. Αμβούργο, Γερμανία 15. Αμβέρσα, Βέλγιο 16. Λος Άντζελες, Η.Π.Α.

9.8 8,9 8,6 8,1

Σημείωση: Το πόσο πολυσύχναστο είναι ένα λιμάνι εξαρτάται από τη μονάδα μέτρησής του η οποία αφορά είτε σε βάρος είτε όγκο είτε σε αξία φορτίου. Τα δεδομένα που παρουσιάζονται εδώ είναι βασισμένα σε μονάδες ισόποσες με είκοσι πόδια (Teus), που είναι κυβική μονάδα μέτρησης φορτίων (όγκος). Οι αξίες αντιπροσωπεύουν όλη την εμπορική ροή μέσα στο 2012 και περιλαμβάνουν γεμάτα και άδεια Teus. Συνεπώς, τα πιο πολυσύχναστα λιμάνια δεν είναι και τα πιο ακριβά ή εκείνα με τα μεγαλύτερα φορτία.

 11 

O

Ο κ. Ζανιάς τόνισε ότι οι τελευταίες κινήσεις στις Αγορές δείχνουν πόσο εύθραυστη είναι η αξιοπιστία της χώρας και παραθέτοντας τους παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν το θετικό κλίμα που δημιουργείται στην ελληνική Οικονομία, τόνισε ότι αυτοί μπορεί να είναι εξωτερικοί αλλά και εσωτερικοί. «Μπορεί να είναι οικονομικοί, πολιτικοί αλλά και γεωπολιτικοί», επεσήμανε ο Πρόεδρος της Ε.Τ.Ε. και προσέθεσε ότι «το κυριότερο είναι να μην επανακάμψουν οι συνθήκες αβεβαιότητας που κατασπάραξαν κυριολεκτικά την Οικονομία τα τελευταία χρόνια και ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την τεράστια ύφεση που ενέσκηψε και οδήγησε σε απώλεια του ενός τετάρτου περίπου του Α.Ε.Π.». Ο Πρόεδρος της Εθνικής χαρακτήρισε τα αποτελέσματα των stress tests «ιδιαίτερα θετικά για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα» καθώς έδειξαν ότι καμία από τις τέσσερεις συστηματικές τράπεζες δεν χρειάζεται να προχωρήσει σε νέα άντληση κεφαλαίων, γεγονός που σημαίνει ότι «οι ελληνικές τράπεζες, αναδιαρθρωμένες και πλήρως κεφαλαιοποιημένες, μπορούν να ατενίζουν με αισιοδοξία το μέλλον και να συγκεντρωθούν πλέον στην πραγματική δουλειά τους, που δεν είναι άλλη από την χρηματοδότηση της οικονομικής ανάπτυξης».

Γιώργος Ζανιάς:

Το πολιτικό ρίσκο να μην επισκιάσει τα οικονομικά επιτεύγματα Τον κίνδυνο να επισκιαστούν τα επιτεύγματα της ελληνικής Οικονομίας από το πολιτικό ρίσκο επεσήμανε ο πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας, κ. Γιώργος Ζανιάς, σε ομιλία του στη Κρήτη, με αφορμή τα 115 χρόνια συνεχούς παρουσίας της Τράπεζας στη Μεγαλόνησο.

 12 

Τόνισε, επίσης, ότι οι διαρθρωτικές αλλαγές πρέπει να συνεχίσουν για αρκετό καιρό ακόμη, καθώς βοηθούν στη μετατροπή του αναπτυξιακού προτύπου που μας οδήγησε στην κρίση, σε ένα νέο που θα στηρίζεται στις επενδύσεις, την παραγωγή και τις εξαγωγές, προσθέτοντας ότι στο παρελθόν «για αρκετά χρόνια σπρώχναμε τα προβλήματα κάτω από το χαλί μιας επίπλαστης ανάπτυξης, η οποία στηριζόταν στην κατανάλωση με δανεικά». Σύμφωνα με τον κ. Ζανιά, ένα οικονομετρικό υπόδειγμα της Εθνικής Τράπεζας, το οποίο συνδέει την κερδοφορία των επιχειρήσεων, τις δυνατότητες ανάπτυ-

| OIKONOMIA |

ξης της χώρας και την απασχόληση, δείχνει πως στα επόμενα έξι χρόνια μπορούν να δημιουργηθούν στη χώρα 720 χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας, οδηγώντας το ποσοστό της ανεργίας ακόμη και κάτω του 21% το 2016 και κάτω του 12% το 2020. Όπως είπε χαρακτηριστικά, «οι θέσεις αυτές αναμένεται να είναι και πιο σίγουρες γιατί δεν θα στηρίζονται, όπως πριν από την κρίση, σε ελλείμματα και δανεικά», τόνισε ωστόσο ότι «αυτό που χρειάζεται τώρα η χώρα είναι να κρατήσει σταθερή πορεία.

A

Από την πλευρά του, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Ε.Τ.Ε., κ. Αλέξανδρος Τουρκολιάς, ανακοίνωσε ότι η Εθνική, κατά την περίοδο της κρίσης προχώρησε σε περισσότερες από 318.500 ρυθμίσεις σε επιχειρηματικά, στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια και μάλιστα πολύ συχνά με δική της πρωτοβουλία, καλώντας τους πελάτες της, ενώ απαντώντας στους ισχυρισμούς ότι η Ε.Τ.Ε. έχει κλείσει τη ροή χρηματοδότησης σημείωσε ότι η εγκρισιμότητα των αιτημάτων για δάνεια φθάνει περίπου το 80%, ωστόσο, όπως είπε, «βεβαίως δεν υπάρχουν αντίστοιχα αιτήματα». Ο κ. Τουρκολιάς χαρακτήρισε καταλύτη για την ανάκαμψη, την υγιή ζήτηση δανείων και την ενεργότερη στήριξη του ιδιωτικού τομέα την «ολοκληρωμένη ανάπτυξη των στρατηγικών των τραπεζών σε συνδυασμό με τη παγίωση του τελικού νομοθετικού πλαισίου για την αντιμετώπιση κόκκινων δάνειων, τη βιώσιμη συνολική ρύθμιση υποχρεώσεων προς Δημόσιο και τράπεζες και την ολοκλήρωση του πτωχευτικού δικαίου ιδιωτών». Αναφορικά με τα stress tests, o Διευθύνων Σύμβουλος της Ε.Τ.Ε. επεσήμανε ότι κατέδειξαν πως το ελληνικό πιστωτικό σύστημα είναι υγιές, σταθερό και αντέχει, ενώ όπως τόνισε, το επόμενο βήμα είναι η επικέντρωση στη χρηματοδότηση της ελληνικής Οικονομίας, ώστε το τραπεζικό σύστημα να συμβάλει στην ανάπτυξη.

Το μήνυμα Στουρνάρα στις ελληνικές τράπεζες

«Ηρθε η ώρα ν’ανοίξει η στρόφιγγα»

M

Μετά την έκθεση για τα stress tests, ο Γιάννης Στουρνάρας καλεί τις τέσσερις συστημικές τράπεζες να αρχίσουν να χορηγούν δάνεια σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, για να μπορέσει να ενυδατωθεί η αγορά. Κανέναν αντίκτυπο δεν θα έχει στην πραγματική οικονομία η επιτυχία των ελληνικών τραπεζών στα τεστ αντοχής της ΕΚΤ, εάν το θετικό αυτό αποτέλεσμα δεν μετασχηματιστεί σε δάνεια προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, τα οποία στα πέτρινα χρόνια της κρίσης απώλεσαν εισοδήματα 48,4 δισ. ευρώ, που αντιστοιχούν στο 26,4% του ΑΕΠ της χώρας. Αυτό είναι το μήνυμα που εκπέμπει ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, ο οποίος σε δήλωσή του στην Εφημερίδα των Συντακτών καλεί τις τέσσερις συστημικές τράπεζες να ανοίξουν την «κάνουλα» των δανείων για να μπορέσει να ενυδατωθεί η αγορά. «Οι ελληνικές τράπεζες στηρίζονται σήμερα σε πιο γερές βάσεις σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν για να συμβάλουν στην αναδιάρθρωση της ελληνικής οικονομίας» τονίζει ο κ. Στουρνάρας.

oι τέσσερις μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες αντιμετώπισαν τη σημαντική πρόκληση των stress tests που οργάνωσε η ΕΚΤ

 13 

Για τον διοικητή της Τραπέζης τη Ελλάδος τα «κόκκινα» δάνεια αποτελούν ένα κομβικής σημασίας ζήτημα, το οποίο οι τράπεζες θα πρέπει να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά. Ολόκληρη η δήλωση Γιάννη Στουρνάρα «Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα γύρισε σελίδα. Λίγες μέρες πριν από την ανάληψη της εποπτείας των τεσσάρων συστημικών τραπεζών από τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, στις 4 Νοεμβρίου, οι τέσσερις μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες αντιμετώπισαν τη σημαντική πρόκληση των stress tests που ορ-

γάνωσε η ΕΚΤ. Αυτό τους επιτρέπει τώρα να επικεντρώσουν τις προσπάθειές τους στη στήριξη της πραγματικής οικονομίας, με τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων και νοικοκυριών, και να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Οι ελληνικές τράπεζες στηρίζονται σήμερα σε πιο γερές βάσεις σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν, αφού έχουν ενισχύσει σημαντικά την κεφαλαιακή τους θέση -όπως προκύπτει και από την αξιολόγηση της ΕΚΤ- για να συμβάλουν στην αναδιάρθρωση της ελληνικής οικονομίας», σημείωσε στη δήλωσή του ο κ. Στουρνάρας.

ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ (;) ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ Τώρα αρχίζει το πραγματικό τους έργο, που είναι η χρηματοδότηση επιχειρήσεων και νοικοκυριών, υπογραμμίζουν οι τέσσερεις συστημικές τράπεζες, με δηλώσεις των Διοικήσεών τους, εκφράζοντας παράλληλα την ικανοποίησή τους για τα αποτελέσματα των stress tests.

Τ

Πιο συγκεκριμένα, ο Πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς, κ. Μιχάλης Σάλλας, αναφέρει ότι η επιτυχής ολοκλήρωση των stress tests κλείνει το κύκλο των ανακεφαλαιοποιήσεων και ανοίγει τον δρόμο για την ανάληψη νέων πρωτοβουλιών από τις τράπεζες, για την αναδιάρθρωση και τη χρηματοδοτική υποστήριξη των επιχειρήσεων, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και την προοπτική ανάπτυξης της ελληνικής Οικονομίας.

 14 

Επίσης, επισημαίνει ότι ανοίγει μεσοπρόθεσμα ο δρόμος για τις ιδιωτικοποιήσεις των ελληνικών τραπεζών. «Οι τράπεζες είναι το κρίσιμο μέγεθος, που θα σηματοδοτήσουν συνολικά την επιτυχημένη ολοκλήρωση των ιδιωτικοποιήσεων στην Ελλάδα, θα επιβεβαιώσουν την μακροχρόνια ανάκτηση της εμπιστοσύνης του διεθνούς επενδυτικού περιβάλλοντος και θα δημιουργήσουν, έτσι, τις προϋποθέσεις για μια σταθερή πορεία ανάπτυξης», προσθέτει κ. Σάλλας. Για την Τράπεζα Πειραιώς, ο ίδιος αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι μετά την απόλυτα επιτυχή έκβαση του stress test η τράπεζα συνεχίζει, θέτοντας με ικανοποίηση και σιγουριά τους νέους της στόχους. Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Alpha Bank, κ. Δημήτριος Μαντζούνης, επισημαίνει ότι οι διαδοχικές κεφαλαιακές ενι-

| οικονομια |

σχύσεις, η ανάκαμψη της λειτουργικής κερδοφορίας και εν γένει η βελτίωση των οικονομικών συνθηκών συνετέλεσαν σε θετικό αποτέλεσμα για το σύστημα, το οποίο συμβάλει στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης, στοιχείο κρίσιμο για την ομαλή λειτουργία της Οικονομίας. Για την Alpha Bank, αναφέρει μεταξύ άλλων ότι η αξιολόγηση από την Ε.Κ.Τ. αναδεικνύει αναμφισβήτητα την τράπεζα ως την καλύτερα κεφαλαιοποιημένη στην Ελλάδα και μία από τις καλύτερες της Ευρώπης, κάτι που επιτρέπει στην ίδια να στηρίξει την Οικονομία και την ελληνική επιχειρηματικότητα από θέση ισχύος.

O Διευθύνων Σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας, κ. Αλέξανδρος Τουρκολιάς, αναφέρει ότι πατώντας γερά στα πόδια τους, οι εγχώριες τράπεζες θα μπορέσουν να επιτελέσουν την κύρια αποστολή τους, δηλαδή τη χρηματοδότηση της ελληνικής Οικονομίας. Επιπλέον, εκμεταλλευόμενες την ισχυρή κεφαλαιακή τους βάση θα μπορέσουν να διαχειριστούν με αποτελεσματικότητα το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Για την Εθνική Τράπεζα αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι είναι η τράπεζα με το μεγαλύτερο πλεόνασμα κεφαλαίων στο δυναμικό σενάριο, το οποίο αξιολογεί κατατεθειμένα επιχειρησιακά σχέδια των τραπεζών και άρα το μέλλον τους. Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Eurobank, κ. Χρήστος Μεγάλου, αναφέρει ότι πλέον οι τράπεζες θα επικεντρωθούν στην υλοποίηση των επιχειρησιακών τους σχεδίων και στη χρηματοδότηση αξιόπιστων επενδυτικών σχεδίων, αλλά και νοικοκυριών. Κομβικής σημασίας ζήτημα αποτελεί, επίσης, το πόσο αποτελεσματικά θα αντιμετωπιστούν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Για τη Eurobank αναφέρει, μεταξύ, άλλων ότι έχει τη δυνατότητα να υλοποιήσει τον κεντρικό στόχο που έχει θέσει: τη στήριξη των πελατών της, τη χρηματοδότηση νοικοκυριών και επιχειρήσεων και την επιστροφή στην κερδοφορία το 2015.

Ένεση ρευστότητας στον ΟΑΕΕ και το ΕΤΕΑ Στην καταβολή έκτακτης επιχορήγησης 100 εκατ. ευρώ προς τον ΟΑΕΕ και 50 εκατ. ευρώ προς το ΕΤΕΑ προχωρούν τα συναρμόδια υπουργεία Εργασίας και Οικονομικών, σύμφωνα με την Καθημερινή . Με στόχο την κάλυψη μέρους των ελλειμμάτων των δύο Ταμείων, η κυβέρνηση αποφάσισε να χορηγήσει 150 εκατ. ευρώ από τους δύο αυτοτελείς λογαριασμούς που τηρούνται στο Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών (Α.Κ.Α.ΓΕ.).

Σ

Αναλυτικά, ο υπουργός Εργασίας, κ. Γ. Βρούτσης, και ο αναπληρωτής

υπουργός Οικονομικών, κ. Χρ. Σταϊκούρας, υπέγραψαν Κοινή Υπουργική Απόφαση, σύμφωνα με την οποία χορηγούνται 50 εκατ. ευρώ από το ΑΚΑΓΕ για να καλυφθεί «μέρος του ελλείμματος του ΕΤΕΑ για το έτος 2014». Στο υπερεπικουρικό των μισθωτών, από τον Ιούνιο του 2014 έχει επιβληθεί μείωση της τάξης του 5,2% στις συντάξεις, βάσει της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος. Τον Οκτώβριο, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα, θα έπρεπε να επαναξιολογηθεί η οικονομική κατάσταση του Ταμείου, και αν υπήρχε έλλειμμα, να εφαρμοστεί νέα μείωση. Αντ’

 15 

αυτού, η κυβέρνηση επέλεξε να χρηματοδοτήσει το Ταμείο όχι από τον κρατικό προϋπολογισμό –καθώς αυτό απαγορεύεται ρητά και αποτελεί βασική μνημονιακή δέσμευση της χώρας– αλλά από το Α.Κ.Α.ΓΕ. και συγκεκριμένα από την Ειδική Εισφορά Συνταξιούχων Επικουρικής Ασφάλισης (Ε.Ε.Σ.Ε.Α.), που επιβλήθηκε στις επικουρικές άνω των 300 ευρώ από τον Σεπτέμβριο του 2011, και κυμαίνεται από 3 έως 10%. Αντίστοιχη απόφαση εκδόθηκε και για τον ΟΑΕΕ, μόνο που στην περίπτωση του ταμείου κύριας ασφάλισης των ελεύθερων επαγγελματιών, τα πράγματα είναι πιο εύκολα, τουλάχιστον ως προς τις μνημονιακές υποχρεώσεις. Βάσει της απόφασης, στον ΟΑΕΕ θα διατεθούν 100 εκατ. ευρώ για να καλυφθεί μέρος του ελλείμματος του κλάδου σύνταξης του Οργανισμού για το 2014. Το κονδύλι θα αντληθεί από τον Λογαριασμό της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) που τηρείται στο Α.Κ.Α.ΓΕ. Ήδη ο ΟΑΕΕ έχει λάβει επιπλέον χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό, ύψους 320 εκατ. ευρώ, όπως προκύπτει από τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού για το εννεάμηνο καθώς έχει δαπανήσει 106,3% – ήτοι 1,170 δισ. ευρώ από τα 850 εκατ. που προβλέπονταν.

ο ΟΑΕΕ έχει λάβει επιπλέον χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό, ύψους 320 εκατ. ευρώ, καθώς έχει δαπανήσει 106,3% – ήτοι 1,170 δισ. ευρώ από τα 850 εκατ. που προβλέπονταν

Η μεγάλη «μάχη» των κεντρικών τραπεζών Του Χρήστου Αλωνιστιώτη*

O

Οι προηγούμενες εβδομάδες προκάλεσαν μεγάλες ανατροπές στις Αγορές και ο βασικότερος λόγος είναι οι ενέργειες των μεγαλύτερων κεντρικών τραπεζών, παγκοσμίως. Όλα δείχνουν ότι ακόμη δεν έχουμε δει τίποτα ενώ υπάρχει ακόμη μία κεντρική τράπεζα η οποία βρίσκεται ένα βήμα από το δικό της QE, χωρίς όμως να έχει «τραβήξει» την προσοχή των επενδυτών. Πριν από δύο εβδομάδες, η αμερικανική κεντρική τράπεζα τήρησε την υπόσχεσή της για πλήρη απόσυρση της στήριξης προς την αμερικανική Οικονομία, τερματίζοντας τις αγορές κρατικών ομολόγων, αλλά διατηρώντας τα επιτόκια χαμηλά (αν και οι καμπύλες επιτοκίων προεξοφλούν ήδη άνοδο στους επόμενους 8 με 12 μήνες). Το σημαντικότερο σημείο στο οποίο θα πρέπει να σταθούμε είναι το γεγονός ότι η ενέργεια αυτή προκαλεί φρενίτιδα αγοράς δολαρίων, το αμερικανικό νόμισμα «σπανίζει» στις αναδυόμενες Αγορές και προκαλεί απανωτά κραχ στα νομίσματα και «βουτιές» στα μακροοικονομικά και δημοσιονομικά μεγέθη. Η πρακτική του φθηνού δολαρίου, η οποία κατακρίθηκε εντονότατα από το 2009 μέχρι και το 2014, αποδεικνύεται η μεγαλύτερη «πολιτική» κίνηση της Αμερικής η οποία πέτυχε δύο στόχους: από τη μια αναγέννησε την Αμερική από τη μεγαλύτερη ύφεση από το 1929 ενώ από την άλλη δημιούργησε συνθήκες οικονομικής ασφυξίας σε όλες τις υπόλοιπες Οικονομίες του πλανήτη, ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες. Μία ακόμη απόδειξη ότι το δολάριο είναι αυτό που ρυθμίζει την παγκόσμια Οικονομία.

Μετά τη Fed, τι; Οι επιπτώσεις της απόσυρσης της Fed από τη στήριξη της αμερικανικής Οικο-

νομίας έγιναν φανερές πολύ πιο γρήγορα απ’ όσο περίμεναν και οι πιο αισιόδοξοι αναλυτές. Δύο μόλις ημέρες αργότερα, ένα σοκ διαπέρασε τις Αγορές. Η κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας (BoJ) αποφάσισε να αιφνιδιάσει τους πάντες και να αυξήσει τη στήριξη προς την ιαπωνική Οικονομία στα 80 τρισ. από 70 τρισ. Αλλά δεν σταμάτησε εκεί. Επέτρεψε στο μεγαλύτερο συνταξιοδοτικό ταμείο του κόσμου, στο ιαπωνικό GPIF, με ενεργητικό ύψους 1,2 τρισ. δολ., να αυξήσει τις τοποθετήσεις του στις εγχώριες και τις διεθνείς μετοχές, από 12,5% του ενεργητικού του σε 25%. Οι συνέπειες ήταν άμεσα ορατές στις Αγορές. Ο Nikkei εκτοξεύτηκε ενώ το γιέν «εξαφανίστηκε» από κάθε χαρτοφυλάκιο και οδηγήθηκε στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 7 ετών. Το γιέν είναι κρίσιμο νόμισμα για την παγκόσμια ροή κεφαλαίων. Όταν πέφτει (στη συγκεκριμένη περίπτωση ξεπουλιέται), αυξάνει τη διάθεση για ρίσκο όπως και τη ρευστότητα, η οποία αναζητεί καταφύγιο σε assets με υψηλότερες αποδόσεις. Ως εκ τούτου, η ρευστότητα αυτή κατευθύνεται προς τις μετοχές – κυρίως τις αμερικανικές, όπως κατά παράδοση συμβαίνει. Φυσικά, αρκετά κεφάλαια αναμένεται να λάβει και η Ευρώπη, ειδικότερα αν προχωρήσει και αυτή σε πρόγραμμα QE. Την BoJ ακολούθησε η ανακοίνωση της νομισματικής πολιτικής από την ΕΚΤ. Αν και δεν υπήρξε κάποια σημαντική αλλαγή σε σχέση με τα όσα ήταν ήδη γνωστά, έγινε περισσότερο εμφανές από ποτέ ότι οι πιέσεις προς την ΕΚΤ για να προχωρήσει και αυτή σε QE, έχουν γίνει δυσανόλογα μεγάλες. Ο Mario Draghi χρησιμοποίησε αρκετές φορές τη φράση “additional measures”, κάνοντας σαφές σε όλους ότι η ΕΚΤ είναι έτοιμη να βγάλει και το ισχυρότερο όπλο που διαθέτει. Πολλοί είναι αυτοί που εκτιμούν ότι η πορεία των μακροοικονομικών στοιχείων της Ευρωζώνης, θα είναι εκείνη που θα κρίνει σε μεγά-

 18 

λο βαθμό αν θα υπάρξει ευρωπαϊκό QE ή όχι. Αυτό είναι το ένα στοιχείο –σίγουρα όχι θετικό– καθώς όλα τα κρίσιμα μακροοικονομικά στοιχεία της Ευρωζώνης σημειώνουν επιδείνωση. Το δεύτερο στοιχείο, όμως, είναι και το πιο κρίσιμο. Η Ευρωζώνη δεν είναι μόνη της στην παγκόσμια Οικονομία. «Ανταγωνίζεται» άλλες Οικονομίες και έχει εμπορικές σχέσεις οι οποίες αλληλοεπηρεάζουν τις οικονομικές διακυμάνσεις κάθε Οικονομίας. Η Ευρωζώνη έχει σημαντικούς οικονομικούς δεσμούς με την Ιαπωνία, αλλά αποτελεί και μεγάλο ανταγωνιστή της στις εξαγωγές. Άρα η σχέση του γιέν με το ευρώ αποτελεί πολύ κρίσιμη μεταβλητή. Μέχρι στιγμής, τη «μάχη του νομίσματος» έχει κερδίσει θριαμβευτικά η Ιαπωνία. Αν οι Ευρωπαίοι θέλουν να επιστρέψουν στην ανάπτυξη και να δημιουργήσουν τις κατάλληλες οικονομικές συνθήκες για να ξαναγίνει η Ευρωζώνη ισχυρή οικονομική δύναμη, θα πρέπει να αντιστρέψουν αυτή τη σχέση. Ο μοναδικός λόγος που μπορεί να αλλάξει την πορεία της ισοτιμίας EUR/JPY είναι μια εξαιρετικά επιθετική νομισματική πολιτική από την ΕΚΤ. Η επιθετική νομισματική πολιτική σίγουρα δεν είναι 1 τρισ. ευρώ, που έχει έμμεσα ανακοινώσει ο Mario Draghi, αλλά μια κίνηση που θα οδηγήσει σε αύξηση του ισολογισμού της ΕΚΤ περίπου 2,5 με 3 τρισ. ευρώ από τα τρέχοντα επίπεδα.

Α

Στους επόμενους μήνες η ΕΚΤ αναμένεται να λάβει τη μεγάλη απόφαση και να ανακοινώσει το δικό της QE. Ήδη οι μεγάλες επενδυτικές τράπεζες έχουν ως βασικό τους σενάριο, πλέον, την υιοθέτηση ενός QE, ενώ από την Παρασκευή 7 Νοεμβρίου έχουν αυξηθεί και οι εκτιμήσεις για τον χρόνο κατά τον οποίο θα μπορούσαμε να περιμένουμε αυτή την κίνηση. Στο προσκήνιο αναμένεται να έρθει σχετικά γρήγορα και η κεντρική τράπε-

| τραπεζεσ |

Οι Αγορές δείχνουν πιο ευάλωτες από ποτέ καθώς η απειλή υψηλότερων επιτοκίων τρομάζει τους πάντες. Υψηλότερα επιτόκια σημαίνουν χαμηλότερες μετοχές, αλλά και ότι έχει έρθει η ώρα για μεγαλύτερες διακυμάνσεις και συχνότερες κρίσεις στις Αγορές ζα της Ελβετίας (SNB). Το φράγκο παραμένει σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα, αν το αποτιμήσουμε σε εμπορικούς όρους, και αυτό αποτελεί πολύ μεγάλο πλήγμα για τις ελβετικές επιχειρήσεις και κατ’ επέκταση για την ελβετική Οικονομία, η οποία είναι εξαγωγικού χαρακτήρα. Εκτός από αυτό, όμως, η SNB βρίσκεται πλέον πίσω από την ΕΚΤ όσον αφορά στη νομισματική πολιτική και αυτό ενισχύει τις ροές κεφαλαίων προς το φράγκο, με αποτέλεσμα όχι μόνο να επι-

Ε

δεινώνει την κατάσταση που περιγράψαμε, αλλά να απειλεί ευθέως και την ικανότητα της SNB να διατηρήσει το κατώτατο επίπεδο του 1,2000 στην ισοτιμία EUR/CHF. Οι κερδοσκόποι έχουν ήδη αρχίσει να «καλοβλέπουν» μια μικρή «κόντρα» με την SNB, αφού τα κέρδη τους θα μπορούσαν να γίνουν τεράστια στην περίπτωση που καταφέρουν να βγάλουν (προσωρινά πάντα) την SNB εκτός μάχης. Επειδή αναφερόμαστε σε μία από τις πιο αξιόπιστες κεντρικές τράπεζες παγκοσμίως, οτιδήποτε και αν συμβεί δεν

 19 

αναμένεται να έχει αντίκτυπο μεγαλύτερο των μερικών ημερών. Η SNB αναμένεται ότι δεν θα παραμείνει μόνο στις άμεσες παρεμβάσεις στην Αγορά συναλλάγματος και repos, αλλά θα προχωρήσει και σε άλλες άκρως επιθετικές ενέργειες, όπως αρνητικά επιτόκια (πιθανόν κάτω από αυτά της ΕΚΤ) και στο βάθος ένα QE. Οι επόμενοι μήνες θα έχουν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για τους συμμετέχοντες στην Αγορά συναλλάγματος, και όχι μόνο, αφού μοιραία οι κινήσεις στην Αγορά του Forex επηρεάζουν και τις αγορές μετοχών και ομολόγων.

*Ο κ. Χρήστος Αλωνιστιώτης είναι Τεχνικός Αναλυτής Αγορών, ForexReport.gr

Το Τέλος των Φορολογικών Ελιγμών στο Διεθνές Εμπόριο Αποτελεί διεθνή πρακτική, μεγάλες κερδοφόρες εταιρείες να επωφελούνται από τα φορολογικά κενά στα διαφορετικά φορολογικά συστήματα από χώρα σε χώρα (ακόμη και από περιοχή σε περιοχή) και να καταβάλουν μηδαμινούς φόρους επί των κερδών τους, χωρίς να παραβαίνουν τους φορολογικούς κανόνες. Του ΚωνσταντίνοY Σταμπόλα*

 20 

A

Αυτή η τάση των επιχειρήσεων να δείχνουν κέρδη (στην ουσία να μεταφέρουν τα κέρδη) στις χώρες που επιβάλλουν μηδαμινό φόρο στα εταιρικά έσοδα, γίνεται «αγκάθι στα πλευρά» των κυβερνήσεων (κυρίως των βιομηχανικών χωρών όπου τα έσοδα αυτά κατά κύριο λόγο παράγονται). Οι βασικοί λόγοι είναι δύο: Πρώτον, επειδή κάθε χώρα έχει συμφέρον να προστατεύει τα δικά της φορολογικά έσοδα και δεύτερον, επειδή η συγκεκριμένη πρακτική πραγματοποιείται εν αγνοία των απλών φορολογουμένων. Επιπλέον, με το internet είναι ακόμη πιο εύκολο στις πολυεθνικές να μετακινούν

| φορολογια |

Αντίθετα με τις παραδοσιακές μορφές φοροδιαφυγής, οι επιχειρήσεις μπορούν ελεύθερα να επωφεληθούν από την ισχύουσα κατάσταση στα φορολογικά συστήματα των διαφόρων χωρών, ώστε να μειώσουν τη φορολογική τους επιβάρυνση. Εξάλλου, οι ίδιες οι κυβερνήσεις έχουν δημιουργήσει σκόπιμα φορολογικά «παραθυράκια», προκειμένου να προσελκύσουν εταιρείες. Αλλά και οι εταιρείες έχουν εντοπίσει ακούσια φορολογικά κενά τα οποία και τα εκμεταλλεύονται κατάλληλα (π.χ. το Double Irish Dutch Sandwich, κ.ά.). Ολλανδία και Ιρλανδία είναι δύο από τις χώρες που ελκύουν εταιρείες οι οποίες θέλουν να αποφύγουν φόρους.

ταβολή των δικών τους υποχρεώσεων, γεγονός που δεν θέλει κανείς να συμβεί. Το σχέδιο δράσης 15 σημείων του ΟΟΣΑ εξασφαλίζει ότι τα κέρδη φορολογούνται στη χώρα όπου παράγονται. Βεβαίως, εντός της Ε.Ε. λαμβάνονται υπόψη οι κανονισμοί που αφορούν στην ελευθερία εγκατάστασης και την ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων. Μείζον ζήτημα είναι ο ορισμός των μόνιμων εγκαταστάσεων. Μόνο εάν οι δραστηριότητες μιας επιχείρησης σε κάποια χώρα μπορούν να χαρακτηριστούν ως «μόνιμη εγκατάσταση», η επιχείρηση θα καθίσταται υπόχρεη σε φόρο στη χώρα αυτή. Μόνο εάν τα κριτήρια της μόνιμης εγκατάστασης είναι σαφή, οι επιχειρήσεις θα μπορούν να εκτελούν διασυνοριακές δραστηριότητες. Όμως για κέρδη που προκύπτουν μέσω της χρήσης του internet, θα πρέπει να καθοριστούν ξεχωριστά κριτήρια.

ΓΙΑ ΤΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΙΝΑΙ ΜΕΓΑΛΟ ΚΕΡΔΟΣ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΛΚΥΣΤΙΚΩΝ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΩΝ ΚΙΝΗΤΡΩΝ

τα κέρδη τους και να διατηρούν σε χαμηλά επίπεδα τη συνολική φορολογική τους επιβάρυνση. Φαίνεται όμως ότι αυτά τα φορολογικά κενά θα εκλείψουν σχετικά σύντομα. Οι G20 προωθούν project (The Base Erosion & Profit Shifting’project – BEPS), με στόχο την καταπολέμηση, 1) της φοροδιαφυγής και 2) των ανταγωνιστικών στρεβλώσεων μεταξύ των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε τοπικό και διεθνές επίπεδο, αλλά και μεταξύ των ίδιων των χωρών. Τo 2013 ο ΟΟΣΑ συγκρότησε σχέδιο δράσης 15 σημείων, το οποίο είναι η βάση για την ανάπτυξη διεθνώς ευθυγραμμισμένων κανόνων σε ό,τι αφορά τη μετακίνηση κερδών.

Παρόλο που η πολυεθνική συνεργασία είναι προϋπόθεση για τη δημιουργία ισότιμων όρων ανταγωνισμού στο ζήτημα των φορολογικών εσόδων, οι διμερείς συμφωνίες αναμένεται να έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο στο μέλλον, ειδικά οι «Συμφωνίες Αποφυγής Διπλής Φορολογίας» (DTAAs). Οι συμφωνίες αυτές έχουν σχεδιαστεί για να σταματήσουν τις επιχειρήσεις που κάνουν διασυνοριακό εμπόριο από τη μη πληρωμή φόρων στα λεγόμενα «λευκά έσοδα» (όσα δεν φορολογήθηκαν ούτε από τη χώρα στην οποία έχουν παραχθεί ούτε από τη χώρα στην οποία εδρεύουν). Οι αναθεωρημένες DTAAs προβλέπουν να επιστρέφεται πίσω το φορολογικό δικαίωμα επί «λευκού εσόδου», αν η χώρα που ασκεί το δικαίωμα φορολόγησης –βάσει του εθνικού της δικαίου– δεν επιβάλλει φόρο. Πίσω από αυτές τις αποφάσεις κρύβεται ο σκληρός ανταγωνισμός μεταξύ των χωρών για την εξασφάλιση φορολογικών εσόδων. Να ληφθεί υπόψη ότι αν οι μεγάλες εταιρείες πληρώνουν μηδαμινούς φόρους, μπορεί να γίνουν απρόθυμες οι υπόλοιπες επιχειρήσεις στην κα-

 21 

Ενώ ο αγώνας κατά της φοροδιαφυγής απαιτεί τη συνεργασία όλων των χωρών, η κατάργηση του φορολογικού ανταγωνισμού μεταξύ των χωρών, συνολικά, δεν είναι σκόπιμη. Για τις χώρες με οικονομικά προβλήματα (ή μειονεκτήματα) η δυνατότητα δημιουργίας ελκυστικών επενδυτικών κινήτρων μέσω της σκόπιμης επιβολής μηδενικού (ή ελάχιστου) φόρου επί ορισμένων εισοδημάτων για περιορισμένο χρονικό διάστημα θα πρέπει να διατηρηθεί και στο μέλλον. Τελικά, στην παγκοσμιοποιημένη Οικονομία, η επιθυμία για δίκαιη και ισότιμη φορολόγηση εμποδίζει ή διευκολύνει το διεθνές εμπόριο;

*Ο κ. Κωνσταντίνος Σταμπόλας είναι Management Consultant.

Business & Pleasure ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΛΗΤΩ ΜΗΣΙΑΚΟΥΛΗ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

Οι δυο κυρίες της Arbus Η Diane Arbus είναι γνωστή για το ότι σε σχέση με άλλους φωτογράφους της εποχής της, της άρεσε ιδιαίτερα να απαθανατίζει ανθρώπους περιθωριοποιημένους: ηλικιωμένους, τραβεστί, αρρώστους… Αυτή η φωτογραφία της με τίτλο Two ladies at the Automat πωλήθηκε σε δημοπρασία του οίκου Bonhams και έπιασε 24.374 δολάρια. Τραβήχτηκε στη Νέα Υόρκη το 1966 και έχει βγει σε 75 αντίτυπα.

ΓΛΥΠΤΟ

H νεολιθική… Coca Cola διχάζει Κάποιοι το βρίσκουν ενοχλητικό και άλλοι έξυπνο και πρωτότυπο. Το «νεολιθικό» βάζο πάνω στο οποίο ο κινέζος καλλιτέχνης Ai Weiwei ζωγράφισε το λογότυπο της Coca Cola βγαίνει προς πώληση μέσω του οίκου Phillips. Το δημιούργησε ο Weiwei το 2011 και σύμφωνα με τα στοιχεία του οίκου έχει διαστάσεις 32,1x27,3x27,3 εκ. Η εκτίμησή του είναι αρκετά υψηλή, κυμαίνεται μεταξύ 400.000 και 600.000 δολαρίων.

 22 

| Luxury / εναλλακτικεσ επενδυσεις |

ΡΟΛΟΪ

REAL ESTATE

Για θαυμαστές του ρετρό

Το σπίτι κοντά στην Bellevue

Έ να ρολόι τσέπης από χρυσό 18 καρατίων σε πολύ καλή κατάσταση, πωλήθηκε με αρκετά ικανοποιητική τιμή, για 1.500 λίρες, σε δημοπρασία κοσμημάτων στον οίκο Bonhams στο Λονδίνο. Οι αριθμοί είναι σε μαύρο χρώμα στα Λατινικά, ενώ στα «συν» μετρούν οι καταγραφές στις φάσεις της Σελήνης.

Μία «μικρή έπαυλη» έχει προσελκύσει το αγοραστικό ενδιαφέρον. Πρόκειται για το Bayberry House στο Rhode Island των Η.Π.Α., το οποίο πωλείται μέσω του οίκου Sotheby’s σε πολύ ελκυστική τιμή. Πρόκειται για τριώροφη πολυτελή κατοικία 7.724 τ.μ., με ψηλά ταβάνια, ευρύχωρες βεράντες, 11 κρεβατοκάμαρες και 9 μπάνια. Στα «συν» το ότι βρίσκεται κοντά στη Λεωφόρο Bellevue. Η αξία της ανέρχεται σε 1.849.000 δολάρια. ΧΑΡΤΕΣ

Θησαυρός από το 1715! Έ νας άτλας του Enard Louis (1678-1746) που χρησίμευε στο Εμπόριο θα πωληθεί σε δημοπρασία Σπάνιων Εγγράφων και Χειρογράφων που θα κάνει ο οίκος Christie’s στο Λονδίνο. Ο χάρτης τυπώθηκε το 1715 στο Άμστερνταμ. Πρόκειται για σπάνιο αντικείμενο στην κατηγορία του και εκτιμάται να κυμανθεί από 20.000 έως 30.000 λίρες. ΤΕΧΝΗ

Το δέρμα της Τίγρης Με αγωνία περιμένουν οι συλλέκτες του Λονδίνου τη Δημοπρασία Βρετανικής και Ιρλανδικής Τέχνης, που θα γίνει στις 10 Δεκεμβρίου στο Λονδίνο από τον οίκο Sotheby’s. Ανάμεσα στους θησαυρούς του sale ξεχωρίζει ο πίνακας του Albert Henry Collings, με τίτλο The Tiger Skin. Είναι λάδι σε καμβά με διαστάσεις 102x160 εκ., φέρει υπογραφή Albert H. Collings και χρονολογία το 1921. Σύμφωνα με στοιχεία του οίκου, o πωλητής έχει το έργο από το 1989. Η εκτίμησή του κυμαίνεται από 10.000 έως 50.000 λίρες.

 23 

"Turkey in danger" Εικονογράφηση του περιοδικού Punch, 1853.

| γεωπολιτικη |

Στρατηγικός

σχεδιασμός 'Η ευκαιριακή

συνεργασία

η αναθέρμανση

των σχέσεων

Τουρκίας -

Ρωσίας; Του μιλτιαδη μακρυγιαννη

Πρόκειται, άραγε, για την απαρχή διαμόρφωσης νέας στρατηγικής συμμαχίας ή για ευκαιριακή προσέγγιση λόγω των νέων συνθηκών που διαμορφώνονται στην περιοχή και τις σχέσεις Ρωσίας-Δύσης;

 25 

Αναμφισβήτητα, η Τουρκία βρίσκεται σε ισχυρό δίλημμα. Αφενός, θεωρεί υποχρέωσή της να υπερασπιστεί τη μειονότητα των Τατάρων που ζουν στη περιοχή της Κριμαίας, έλκουν τη καταγωγή τους από τη Τουρκία και μέχρι σήμερα έχουν λάβει σημαντική πολιτική και οικονομική στήριξη από την Άγκυρα. Αφετέρου, η Τουρκία βρίσκεται εξαιρετικά κοντά στο σκηνικό των συγκρούσεων, γεγονός που ενδέχεται, αν η κατάσταση επιδεινωθεί, να την οδηγήσει σε άμεση και ενδεχομένως δυναμική εμπλοκή λόγω της ιδιότητάς της ως χώρας-μέλους του ΝΑΤΟ και κυρίαρχη δύναμη ελέγχου της κίνησης στα στενά του Βοσπόρου. Όσον αφορά στους Τατάρους της Κριμαίας, πρόκειται για πολυπληθή και ισχυρή μειονότητα, με την οποία η Τουρκία έχει κοινό πολιτισμό, κοινή γλώσσα και κοινή ιστορία. Μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα η Κριμαία ήταν οθωμανικό προτεκτοράτο. Μετά τη ρωσική κυριαρχία, μεγάλο μέρος των Τατάρων μετακινήθηκαν στην Τουρκία όπου σήμερα υπολογίζονται σε περίπου 3 με 4 εκατομμύρια, με σημαντική επιρροή στα πολιτικά της δρώμενα. Ως μειονότητα, διαθέτουν εξαιρετική οργάνωση, με δεκάδες ενώσεις και συλλόγους σε όλη την Τουρκία και ιδιαίτερα θετική εικόνα στον τουρκικό λαό, εξαιτίας του πρωταγωνιστικού ρόλου που διαδραμάτισαν ιστορικά στην εξάπλωση και εξέλιξη του μουσουλμανικού στοιχείου εντός της ρωσικής επικράτειας. Η σχέση Τουρκίας-Κριμαίας ενισχύθηκε σημαντικά μετά την πτώση της Σοβιετικής Έ νωσης και τη χορήγηση στην τελευταία καθεστώτος ειδικής αυτονομίας, γεγονός που επέτρεψε στην Άγκυρα να αναπτύξει συνεργασίες σε πολλούς τομείς, όπως η Οικονομία, το εμπόριο, η θρησκεία κ.λπ.

Αν λάβει κανείς υπόψη τις τελευταίες διπλωματικές αστοχίες της Άγκυρας (Συρία, Αίγυπτος, Λιβύη, Ιράκ), γίνεται κατανοητή η χαλαρότητα της τουρκικής αντίδρασης για όσα συμβαίνουν στην Κριμαία και την Ουκρανία

A

Από την άλλη πλευρά, το ενδεχόμενο αμεσότερης εμπλοκής της Τουρκίας –εξαιτίας της εγγύτητας της στη ζώνη των συγκρούσεων– αποτελεί εξέλιξη η οποία δεν μπορεί να αποκλειστεί. Τέτοιο ενδεχόμενο, σε περίπτωση κλιμάκωσης της κρίσης, θα έφερνε την τουρκική διπλωματία σε εξαιρετικά δύσκολη θέση. Από τη μια η συμμετοχή της στις δομές του ΝΑΤΟ – όπου στη περίπτωση αυτή θα δεχόταν ασφυκτικές πιέσεις, προκειμένου να παράσχει δίοδο μέσω των στενών του Βοσπόρου στις δυτικές δυνάμεις που θα καλούνταν να υπερασπίσουν τα ουκρανικά εδάφη– και από την άλλη οι ισχυρές και συνεχώς βελτιούμενες οικονομικές σχέσεις με τη γείτονα Ρωσία, είναι δεδομένο ότι θα προκαλούσαν σημαντική αναστάτωση στη τουρκική κυβέρνηση. Σε καμία περίπτωση η Τουρκία δεν θα ήθελε να αντιπαρατεθεί με τη Ρωσία καθώς υπάρχει ήδη βεβαρημένο παρελθόν στις σχέσεις των δύο κρατών, γεμάτο συγκρούσεις, εκατέρωθεν απειλές και διεκδικήσεις (από

την τότε Σοβιετική Έ νωση) που οδήγησαν (μεταξύ άλλων) την Τουρκία στην ένταξή της στις δομές της Νατοϊκής Συμμαχίας. Γίνεται αντιληπτό, ότι στην προσπάθεια της Μόσχας για αναβάθμιση του θαλάσσιου γεωστρατηγικού της ρόλου, και μόνο η σκέψη πιθανότητας απαγόρευσης της διόδου των ρωσικών πλοίων (ύστερα από ενδεχόμενες νατοϊκές πιέσεις) θα προκαλούσε την έντονη αντίδραση της Μόσχας, με μέγιστο κίνδυνο για τη διεθνή ειρήνη και σταθερότητα. Ως εκ τούτου, είναι απολύτως δικαιολογημένο το γεγονός ότι μέχρι σήμερα οι κινήσεις και αντιδράσεις της Άγκυρας απέναντι στην ασκούμενη πολιτική της Μόσχας είναι ιδιαίτερα προσεκτικές, καλώντας απλώς τις αντιμαχόμενες πλευρές σε διάλογο προκειμένου να εξευρεθεί λύση για ειρήνη και σταθερότητα στη περιοχή. Εξάλλου, το συγκρουσιακό περιβάλλον των παλαιότερων ετών έχει δώσει πλέον τη θέση του σε μία εμπορική και επιχειρηματική συνεργασία, η οποία συνεισφέρει σημαντικά στην οικονομική ανάπτυξη της Τουρκίας. Το τελευταίο διάστημα, άλλωστε, έχουν επικυρωθεί σημαντικές συμφωνίες μεταξύ των δύο χωρών ενώ παράλληλα διαπιστώνεται αύξηση των μεταξύ τους εμπορικών συναλλαγών. Ήδη από τον περασμένο Απρίλιο συμφωνήθηκε αύξηση της χωρητικότητας του αγωγού φυσικού αερίου που τροφοδοτεί ενεργειακά την Τουρκία, ικανοποιώντας περαιτέρω τις αυξημένες της ανάγκες και ισχυροποιώντας την ενεργειακή της εικόνα. Σημειώνεται ότι η Τουρκία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εισαγωγέας ρωσικού φυσικού αερίου και πετρελαίου, μετά την Ε.Ε., ενώ στο σύνολό τους οι οικονομικές σχέσεις της Άγκυρας με τη Μόσχα είναι εξαιρετικά προσοδοφόρες καθώς σήμερα φτάνουν τα 38 δισ. δολάρια. Στόχος της Άγκυρας, σύμφωνα με εμπειρογνώμονες του Κέντρου Ευρασια-

 26 

τικών Μελετών USAK, είναι να φτάσουν και να ξεπεράσουν το ποσό των 100 δισ.1 Η Τουρκία, επιπλέον, αποτελεί τον όγδοο μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της Ρωσίας και μεταξύ των άλλων μεγαλόπνοων σχεδίων στοχεύει και στην κατασκευή εμπορευματικού κέντρου μεταφορών, το οποίο θα συνδέεται με λιμάνια, αεροδρόμια και αυτοκινητόδρομους ώστε να διευκολυνθούν περαιτέρω οι μεταξύ τους εμπορικές συναλλαγές. Στον τουριστικό τομέα, περίπου 4 εκατομμύρια ρώσοι τουρίστες επισκέπτονται κάθε χρόνο την Τουρκία ενώ από την άλλη, οι ρωσικές επενδύσεις στην Τουρκία πλησίασαν τα 900 εκατ. δολάρια (2013). Τον περασμένο Ιούλιο διατυπώθηκε πρόταση της Άγκυρας, προκειμένου να γίνεται χρήση των εθνικών νομισμάτων των δύο χωρών στο πλαίσιο των εμπορικών τους συναλλαγών 2 ενώ έχουν ξεκινήσει διαπραγματεύσεις και με τις υπόλοιπες χώρες-μέλη της Ευρασιατικής Οικονομικής Έ νωσης με απώτερο σκοπό να δημιουργηθεί ευρύτερη ζώνη ελεύθερου εμπορίου 3 . Μια τέτοια εξέλιξη θα ενδυνάμωνε σημαντικά τα επιχειρηματικά/εμπορικά σχέδια της Άγκυρας και βεβαίως θα γινόταν αποδεκτή με ενθουσιασμό από τον τουρκικό επιχειρηματικό κόσμο. Τον προηγούμενο μήνα σημειώθηκε έκρηξη των τουρκικών εξαγωγών προς τη Ρωσία εξαιτίας του ρωσικού εμπάργκο σε προϊόντα δυτικής προέλευσης. Όπως επισημαίνουν και τούρκοι αξιωματούχοι, 4 η Τουρκία δεν είναι μέλος της Ε.Ε. και δεν προτίθεται να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία. Αναγνωρίζουν ότι η εξέλιξη αυτή προσδίδει μεγάλα πλεονεκτήματα στην Τουρκία και χαρακτηρίζεται ως άκρως θετική. Ιδιαίτερα μετά τις δραματικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, όπου πολλές τουρκικές εταιρείες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις αραβι-

| γεωπολιτικη |

κές Αγορές, η διαφαινόμενη ενδυνάμωση της εμπορικής συνεργασίας με τη Ρωσία δημιουργεί ευοίωνες προοπτικές για την τουρκική Οικονομία. Στόχος είναι ο υπερδιπλασιασμός του όγκου εμπορικών συναλλαγών με τη Ρωσία, καλύπτοντας σημαντικό μέρος του κενού που θα δημιουργηθεί στη ρωσική Αγορά από την έλλειψη τροφίμων και αγροτικών προϊόντων που προέρχονται από την Ε.Ε. και άλλες δυτικές χώρες. «Αυτή η ευκαιρία πρέπει να μεταφραστεί σε μία ισχυρή, μακροπρόθεσμη εταιρική σχέση» ανέφερε, μεταξύ άλλων, σε συνέντευξη του στο πρακτορείο Reuters ο επικεφαλής του Επιμελητηρίου των Εξαγωγικών Επιχειρήσεων της Τουρκίας κ. Μεχμέτ Μπουγιούκεκσι.5 Ωστόσο, γίνεται αντιληπτό ότι μεγάλο μέρος των χρημάτων που εισπράττει (και θα εισπράξει) η Άγκυρα, πηγαίνει για την εξόφληση των ενεργειακών αναγκών της. Δεδομένου ότι περισσότερο από το 60% του εισαγόμενου πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Τουρκία προέρχεται από τη Ρωσία, κάθε σκέψη για κατά μέτωπο αντιπαράθεση με τη Μόσχα είναι απαγορευτική.

O

Ο εμπορικός εναγκαλισμός των δύο χωρών ευνοεί, όμως, και τη Ρωσία. Πέρα από το οικονομικό σκέλος, αναπόσπαστο τμήμα της έννοιας της Ευρασίας –όπως αυτή εκφράζεται από την πολιτική του ρώσου ηγέτη Βλαντιμίρ Πούτιν, ως αντίπαλον δέος της Ευρωπαϊκής Έ νωσης, όπου η Ρωσία κατέχει τη θέση της ηγέτιδας δύναμης– αποτελεί (και) η Τουρκία. Οι τάσεις χειραφέτησης της Άγκυρας από τα πολιτικά δεσμά της Δύσης προκαλούν ικανοποίηση στη Μόσχα ενώ και στο εσωτερικό της Τουρκίας οι πολίτες βλέπουν θετικά την προσπάθεια από την ηγεσία της να χαράξει μία πολιτική περισσότερο ανεξάρτητη, ιδιαίτερα από τη στιγμή που η προοπτική της μελλοντική έντα-

Είναι απολύτως δικαιολογημένο, οι κινήσεις και οι αντιδράσεις της Άγκυρας απέναντι στην ασκούμενη πολιτική προς τη Μόσχα, να γίνονται ιδιαίτερα προσεκτικά, καλώντας τις δύο πλευρές σε διάλογο, ώστε να εξευρεθεί ειρηνική λύση για την περιοχή

ξης της Τουρκίας στην Ε.Ε. εμφανίζεται από ορισμένους ευρωπαίους ως εξαιρετικά μακρινή – ή αδύνατη. Ωστόσο, η ανάπτυξη στενών και ισχυρών σχέσεων μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας δεν πρέπει να οδηγεί στο συμπέρασμα ότι στόχος της στρατηγικής της Άγκυρας είναι η αντιπαράθεσή της με τη Δύση. Περισσότερο θα πρέπει να εκληφθεί ως μέρος της συνολικότερης πολιτικής της Άγκυρας για σταδιακή μετατροπή της Τουρκίας από απλό περιφερειακό σύμμαχο και εκπρόσωπο των συμφερόντων της Δύσης στην περιοχή, σε αυτόνομη και κυρίως ισότιμη δύναμη. Στην πορεία προς τον στόχο αυτό γίνεται κατανοητή και ώς έναν βαθμό δικαιολογείται η ανάπτυξη στενών σχέσεων Τουρκίας-Ρωσίας σε διάφορους τομείς. Πάντα, βέβαια, ελλοχεύει ο κίνδυνος να λάβουν χώρα δράσεις που κατά τους δυτικούς θα υπερβαίνουν τα όρια και ενδεχομένως να ερμηνευτούν από τη Δύση ως υπέρμετρη εξάρτηση της Τουρκίας από τη Ρωσία, γεγονός που θα προκαλέσει πολιτικό/διπλωματικό βραχυκύκλωμα σε όλες τις πλευρές. Επιπλέον, αν λάβει κανείς υπόψη τις τελευταίες διπλωματικές αστοχίες της Άγκυρας (Συρία, Αίγυπτος, Λιβύη, Ιράκ) όπου δεν κατάφερε να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στα όσα συνέβησαν και εξακολουθούν να συμβαίνουν στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, τότε γίνεται περαιτέρω κατανοητή η χαλαρότητα της τουρκικής αντίδρασης και η εξαιρετικά προσεκτική της στάση απέναντι σε όσα συμβαίνουν στην Κριμαία και την ανατολική Ου-

 27 

κρανία. Οι εξελίξεις αυτές έχουν κάνει την Άγκυρα και την τουρκική διπλωματία ιδιαίτερα προσεκτικές. Συμπερασματικά, μάλλον είναι γεγονός ότι τα περιθώρια ανάπτυξης από την πλευρά της Άγκυρας ευρύτερης στρατηγικής με στόχο τη στενότερη συνεργασία και στρατηγική προσέγγιση με τη Μόσχα, περιορίζονται λόγω των ζωτικών συμφερόντων της Δύσης (κυρίως των Η.Π.Α.) και της δέσμευσης της Τουρκίας στις πολιτικές του ΝΑΤΟ. Η γεωγραφική της θέση, ωστόσο, και η ευκαιρία, λόγω των συγκυριών, ανάπτυξης στενότερων οικονομικών/εμπορικών σχέσεων με τη Ρωσία, την αναγκάζουν να υιοθετήσει στάση εξαιρετικά προσεκτική. Μένει να δούμε τι επιφυλάσσει το μέλλον. Σημειώσεις: 1. Ειδησεογραφικό πρακτορείο Ria Novosti (9.8.2014). Ardin-rixi.gr (9.9.2014) Σ. Δημόπουλος «Θα διατηρηθεί η συνεργασία Ρωσίας – Τουρκίας;» energia.gr 2. Ανακοινώθηκε μετά τη συνάντηση του Υπουργού Οικονομικής Ανάπτυξης της Ρωσίας με τον Υπουργό Οικονομικών της Τουρκίας τον περασμένο Ιούλιο.

3. Συζητήθηκε στην ανωτέρω συνάντηση, όπου συμφωνήθηκε και η δημιουργία μίας Ομάδας Εργασίας που θα εξετάσει τις δυνατότητες και προοπτικές μίας τέτοιας συνεργασίας.

4. Ειδησεογραφικό πρακτορείο Ria Novosti, 9.9.2014 5. Εφημερίδα Πρώτο Θέμα, 13.8.2014

*Ο κ. Μιλτιάδης Μακρυγιάννης είναι Προϊστάμενος Δ/νσης. Διεθνών Υποθέσεων & Ελληνισμού της Διασποράς της Βουλής των Ελλήνων

ΕυρωπαϊκΗ ΕΝΩΣΗ

Χρηματοδοτεί έργα υποδομής φυσικού αερίου σε Αλεξανδρούπολη & Καβάλα Τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. συμφώνησαν στις 29.10.2014 να διατεθεί ποσό ύψους 647 εκατ. ευρώ για βασικές υποδομές υψηλής προτεραιότητας. Το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης θα διατεθεί για έργα φυσικού αερίου στην περιοχή της Βαλτικής καθώς και της Κεντροανατολικής και Νοτιοανα-

T

τολικής Ευρώπης. Η χρηματοδότηση θα προέλθει από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Συνδέοντας την Ευρώπη». Τα χρηματοδοτούμενα έργα θα θωρακίσουν την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης και θα συμβάλουν στην άρση της απομόνωσης των κρατών-μελών σε σχέση με τα πανευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας. Επίσης, θα συμβάλουν στην ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής Aγοράς ενέργειας και στην ενσωμάτωση

 28 

των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας. Ο Aντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και αρμόδιος για την Ενέργεια Eπίτροπος, Γκύντερ Έ τινγκερ, δήλωσε σχετικά: «Χαιρετίζω τη σημερινή απόφαση, η οποία θα μας βοηθήσει να δημιουργήσουμε γρήγορα τις υποδομές που απαιτούνται για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης. Η γεωπολιτική κρίση ανέδει-

| ΕΝΕΡΓΕΙΑ |

και την Καβάλα καθώς και για το Ανεξάρτητο Σύστημα Φυσικού Αερίου (ΑΣΦΑ) Αλεξανδρούπολης. Θα συγχρηματοδοτηθούν επίσης καινοτόμες τεχνολογίες στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, όπως μια μελέτη σκοπιμότητας για πόντιση υποθαλάσσιου καλωδίου συνεχούς ρεύματος υψηλής τάσης, μήκους 700 χλμ., μεταξύ Νορβηγίας και Ηνωμένου Βασιλείου και ένα σχέδιο για ευφυή δίκτυα στα σύνορα Ιρλανδίας και Ηνωμένου Βασιλείου (Βόρεια Ιρλανδία). Συμπεριλαμβάνεται η χρηματοδότηση μελετών για τμήματα της διασύνδεσης Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας, για τη διασύνδεση μεταξύ Maritsa East 1 στη Βουλγαρία και Νέας Σάντας και για το υδροηλεκτρικό έργο αντλησοταμίευσης στην Αμφιλοχία. Μία σειρά χρηματοδοτούμενων σχεδίων χαρακτηρίστηκαν έργα καίριας σημασίας για την ασφάλεια του εφοδιασμού, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την ενεργειακή ασφάλεια της 28ης Μαΐου 2014. Ο χρηματοδοτικός μηχανισμός Συνδέοντας την Ευρώπη παρέχει χρηματοδότηση για σχέδια που διαθέτουν σαφή οφέλη πέρα από τα εθνικά σύνορα και τα οποία δεν είναι εμπορικά βιώσιμα ή οικονομικά προσιτά για τους χρήστες σε ορισμένα κράτη-μέλη. Οι επιχορηγήσεις στο πλαίσιο του μηχα-

ξε την ανάγκη για καλύτερη διασύνδεση των ενεργειακών δικτύων. Αυτό έχει ζωτική σημασία και για την ολοκλήρωση της Aγοράς ενέργειας, η οποία επιτρέπει στους καταναλωτές να έχουν τις καλύτερες υπηρεσίες στην καλύτερη τιμή». Το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης θα διατεθεί άμεσα ή έμμεσα σε έργα φυσικού αερίου. Εκτός από την κατασκευή νέων αγωγών φυσικού αερίου, τα έργα αυτά περιλαμβάνουν τερματικούς σταθμούς αποστολής υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) στην περιοχή της Βαλτικής καθώς και στην Κεντροανατολική και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Συμπεριλαμβάνεται η χρηματοδότηση μελετών για τους Πλωτούς Σταθμούς Αποθήκευσης και Επαναεριοποίησης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου στην Αλεξανδρούπολη

Από τις 34 επιχορηγήσεις:

16

Αφορούν στον τομέα του φυσικού αερίου

18

Αφορούν στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας

28

Αφορούν σε μελέτες, όπως εκτιμήσεις περιβαλλοντικών επιπτώσεων (91,4 εκατ. ευρώ)

6

Αφορούν σε σχέδια κατασκευής έργων (555,9 εκατ. ευρώ)

 29 

νισμού αυτού μπορούν να χρηματοδοτήσουν μέχρι και το 50% των επιλέξιμων δαπανών των δράσεων. Ωστόσο, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όταν μία δράση είναι σαφώς προς όφελος της ασφάλειας του εφοδιασμού, ενισχύει την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών-μελών ή προωθεί εξαιρετικά καινοτόμες λύσεις, ο χρηματοδοτικός αυτός μηχανισμός μπορεί να καλύψει έως και το 75% του κόστους των έργων. Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υποστηρίχθηκε από τη συντονιστική επιτροπή του χρηματοδοτικού μηχανισμού Συνδέοντας την Ευρώπη, η οποία αποτελείται από εκπροσώπους των κρατών-μελών. Στα τέλη του τρέχοντος έτους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα εγκρίνει επισήμως τον κατάλογο των προτάσεων που θα λάβουν οικονομική ενίσχυση στο πλαίσιο του μηχανισμού Συνδέοντας την Ευρώπη - Ενέργεια.

Ιστορικό Στο πλαίσιο του χρηματοδοτικού μηχανισμού Συνδέοντας την Ευρώπη, διατίθενται κονδύλια ύψους 5,85 δισ. ευρώ για διευρωπαϊκές ενεργειακές υποδομές την περίοδο 2014-2020. Για να είναι επιλέξιμες για επιχορήγηση, οι προτεινόμενες δράσεις πρέπει να αφορούν σε σχέδια που περιλαμβάνονται στον κατάλογο των «σχεδίων κοινού ενδιαφέροντος». Ο πρώτος κατάλογος εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Οκτώβριο του 2013. Αποτελείται από 248 έργα ενεργειακών υποδομών, τα οποία, όταν ολοκληρωθούν, θα εξασφαλίσουν σημαντικά οφέλη σε τουλάχιστον δύο κράτη-μέλη, θα ενισχύσουν την ασφάλεια του εφοδιασμού, θα συμβάλουν στην ολοκλήρωση της Αγοράς και θα προωθήσουν τον ανταγωνισμό ενώ παράλληλα θα μειώσουν τις εκπομπές CO2. Στο πλαίσιο της πρώτης πρόσκλησης υποβολής προτάσεων στο πλαίσιο του μηχανισμού Συνδέοντας την Ευρώπη - Ενέργεια, υποβλήθηκαν 64 επιλέξιμες προτάσεις για χρηματοδότηση ύψους 1,370 δισ. ευρώ. Οι προτεινόμενες δράσεις που απορρίφθηκαν (δεν ήταν ακόμη ώριμες τη στιγμή της εκπνοής της πρόσκλησης) μπορούν να υποβληθούν εκ νέου κατά την επόμενη πρόσκληση που προγραμματίζεται για το 2015.

| ΕΝΕΡΓΕΙΑ |

Ευρωπαϊκές Ρυθμιστικές Αρχές Ενέργειας:

Το μισό της τιμής της ενέργειας στην Ελλάδα οφείλεται σε χρεώσεις δικτύου, φόρους και ΑΠΕ

Αυξητικά κινούνται τα τιμολόγια του ρεύματος και του αερίου στην Ευρώπη, όπως διαπιστώνει η πρόσφατη ανάλυση του Οργανισμού Συνεργασίας Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER) και του Συμβουλίου Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας της Ευρώπης (CEER). Αιτία η έλλειψη ανταγωνισμού αλλά και οι χρεώσεις λόγω ΑΠΕ. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις αναλύσεις των δύο αυτών οργανισμών, το 2013 στις πρωτεύουσες των χωρών όπου οι τιμές ηλεκτρισμού παρουσίασαν τη μεγα-

Α

λύτερη άνοδο σε σχέση με το 2012, η αύξηση προήλθε από χρεώσεις που σχετίζονται με τις ΑΠΕ. Χαρακτηριστικότερα παραδείγματα η Ελλάδα και η Λιθουανία, με τη χώρα μας να εμφανίζει αύξηση 119% στις χρεώσεις που σχετίζονται με τις ΑΠΕ και τη Λιθουανία να ακολουθεί με 44%. Στο μεταξύ οι τιμές λιανικής στο αέριο και τον ηλεκτρισμό στην Ευρώπη συνέχισαν να αυξάνονται το 2013, παρά τη γενική μείωση στις τιμές ενέργειας στη χονδρεμπορική Αγορά Ωστόσο η αύξηση αυτή γίνεται με πιο αργό ρυθμό σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Συγκεκριμένα, στην Ευρώπη των 28, την προηγούμενη

 30 30

χρονιά, κατά μέσο όρο ο λογαριασμός για το ρεύμα των νοικοκυριών αυξήθηκε 4,4% ενώ για το αέριο 2,7%. Σύμφωνα με το ACER και το CEER οι αυξήσεις μεταξύ άλλων οφείλονται στην ύπαρξη ενός φαύλου κύκλου σε πολλές χώρες-μέλη, όπου η έλλειψη ανταγωνισμού οδηγεί σε περιορισμένη κινητικότητα των καταναλωτών και κατ’ επέκταση λιγότερη πίεση στους προμηθευτές να μειώσουν τις τιμές τους, άρα να δώσουν κίνητρα στους καταναλωτές να αλλάξουν πάροχο. Επιπλέον, στις περιπτώσεις των νοικοκυριών όπου οι τιμές αυξήθηκαν περισσότερο, η αύξηση προήλθε όχι τόσο από την παραγωγή αλλά κυρίως από παράγοντες όπως οι χρεώσεις δικτύου, οι φόροι, τα ειδικά τέλη κ.λπ., δηλαδή από το ρυθμιζόμενο σκέλος του τιμολογίου και όχι το ανταγωνιστικό. Αξίζει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι η παραδοχή αυτή ισχύει σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, με την εξαίρεση της Ελλάδας, της Βρετανίας, της Μάλτας, της Κύπρου και της Ιρλανδίας. Συγκεκριμένα, αναλύοντας την τιμή ρεύματος μετά φόρων για τα νοικοκυριά στις πρωτεύουσες των 28, προκύπτει ότι στην Ελλάδα η τιμή διαμορφώνεται κατά 53% από το κόστος της ενέργειας, κατά 18% από τις χρεώσεις δικτύου ενώ 18% της τιμής προέρχεται από φόρους και 12% από χρεώσεις για ΑΠΕ. Τέλος, η μελέτη διαπιστώνει ότι οι καταναλωτές αερίου και ηλεκτρισμού στις απελευθερωμένες Αγορές έχουν περισσότερες επιλογές ως προς τα προσφερόμενα προϊόντα και τους διαθέσιμους προμηθευτές και τείνουν να είναι πιο ικανοποιημένοι από το επίπεδο υπηρεσιών. Επιπλέον, παρά τη γενική τάση για διαμόρφωση διαφορετικών πακέτων και κατηγοριών καταναλωτών, υπάρχουν χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, όπου διαπιστώνεται ελάχιστη έως μηδαμινή παροχή εναλλακτικών στους καταναλωτές, γεγονός που αποδίδεται από τον ACER και το CEER στη δεσπόζουσα θέση του εκάστοτε προμηθευτή ηλεκτρισμού ή αερίου.

Bakusyu Club Popeye

Akkurat

Beerhouse on Long

The Brew Dock

Η λίστα που ακολουθεί προέκυψε μετά το ταξίδι του ειδικού Ζακ Μακ σε όλη την υφήλιο, ψάχνοντας να βρει τις καλύτερες και πιο ειδικές μπυραρίες κάθε ηπείρου. Μετά από πολλές επιλογές κατέληξε και μας προτείνει την καλύτερη μπύρα του κάθε μαγαζιού. Σε ό,τι αφορά στην Ελλάδα, τις εντυπώσεις του έκλεψε η μπυραρία «The Local Pub» στο Χαλάνδρι. Ο εμπειρογνώμονας πρότεινε την ελληνική μπυραρία και τη μπύρα Septem Citra Single Hop IPA. Ακόμη, οι καλύτερες μπυραρίες του κόσμου είναι:

Brothers Beer

Café Abseits

Euston Tap

La Fine Mousse

Τόκιο, Ιαπωνία Δοκιμάστε την: Yo-Ho Tokyo Black Porter

«The Local Pub»

Στοκχόλμη, Σουηδία Δοκιμάστε την: Cantillon Gueuze

στο Χαλάνδρι

Δοκιμάστε: Septem Citra Single Hop IPA.

ελληνική μπυραρία ανάμεσα στις 21 καλύτερες παγκοσμίως

Κέηπ Τάουν, Νότια Αφρική Δοκιμάστε την: Devil’s Peak King’s Blockhouse IPA

Δουβλίνο, Ιρλανδία Δοκιμάστε την: Galway Bay Of Foam& Fury Imperial IPA

Στις καλύτερες μπυραρίες του κόσμου και μια ελληνική! Ξανθιά, κόκκινη, μαύρη, πικρή, γλυκιά: αξίζει να μάθετε πού θα δοκιμάσετε τις καλύτερες μπύρες του κόσμου, κατά τον ειδικό, Ζακ Μακ.

Λονδίνο, Βρετανία Δοκιμάστε την: Thornbridge Dry-hopped Jaipur from cask

Csak a jό sör

Βουδαπέστη Δοκιμάστε την: Fόti Kézmuves Sörfozde Keseru Méz

Οκλαντ, Νέα Ζηλανδία Δοκιμάστε την: Brothers Auckland Pale Ale

Παρίσι, Γαλλία Δοκιμάστε την: Saint Germain Page 24 Réserve Hildegarde Blonde  31 31 

Βαμβέργη, Γερμανία Δοκιμάστε την: Aecht Schlenkerla Rauchbier Urbock

Dieu du Ciel

Μόντρεαλ, Κεμπέκ Δοκιμάστε την: Dieu du Ciel Aphrodisiaque

Μανιτάρια τα εμπορικά κέντρα στο Ντουμπάι 2,9 εκατ. τ.μ. είναι οι χώροι λιανικής πώλησης σε εμπορικά κέντρα στο Ντουμπάι σήμερα, 500.000 τ.μ. επιπλέον αναμένεται να προστεθούν ώς το 2016.Αντίστοιχα, στο Άμπου Ντάμπι από τα 2,2 εκ. τ.μ. σή-

μερα, 400.000 τ.μ. αναμένεται να προστεθούν στην Αγορά μέχρι το τέλος του 2014. Τα ενοίκια στο εμπορικό κέντρο Yas Mall στο Αμπου Ντάμπι είναι ανάλογα με τα ενοίκια στο Dubai Mall.

 32 

Σε 1.250 δολ. ανά τ.μ. ανήλθε το ενοίκιο, κατά μέσο όρο το 2013, στα μεγάλα εμπορικά κέντρα Dubai Mall και Mall of the Emirates στο Ντουμπάι, με μακρύ τον κατάλογο αναμονής εταιρειών που επιθυμούν να εγκατασταθούν. Τα ενοίκια σε άλλα εμπορικά κέντρα ανέρχονται από 434 δολ. έως 1350 δολ. ανά τ.μ., που ποικίλουν ανάλογα με το μέγεθος, τον κύκλο εργασιών και την τοποθεσία, όπως αναφέρει ο David Macdam, Διευθύνων Σύμβουλος της Middle East Council of Shopping Centers. Οι χώροι σε εμπορικά κέντρα προβλέπεται να αυξηθούν κατά 33% το 2015, σύμφωνα με έκθεση τον Σεπτέμβριο 2014 της Venture

| EΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ |

Πως σχολιάζει η Lamda την απόφαση του ΣτΕ για το Ελληνικό

M

Με την απόφαση αυτή ολοκληρώνεται το πρώτο στάδιο των προβλεπομένων εγκρίσεων για τη δρομολόγηση του μεγαλύτερου σύγχρονου ιδιωτικού αναπτυξιακού έργου στην Ελλάδα, συνολικής επένδυσης ύψους 8 δισ. ευρώ. Η εταιρεία Lamda Development S.A. και το επενδυτικό σχήμα Global Investment Group που υποστηρίζει το έργο υπογραμμίζουν την καθοριστική σημασία που αυτό θα έχει στην αναπτυξιακή πορεία της Ελλάδος και επισημαίνουν ειδικότερα τα εξής:

Middle East. Στο Ντουμπάι λειτουργούν περί τα 69 εμπορικά κέντρα με μεγαλύτερο το Dubai Mall, εκτάσεως 350.000 τ.μ., με 1.200 καταστήματα, το οποίο το 2012 επισκέφθηκαν πάνω από 6,5 εκατ. επισκέπτες. Δεύτερο το Mall of Emirates, εκτάσεως 223.000 τ.μ. με 520 καταστήματα.

To Yas Mall στο Άμπου Ντάμπι, που αναμένεται να λειτουργήσει τον προσεχή Νοέμβριο, κατά την περίοδο των αγώνων της Formoula 1, θα είναι το δεύτερο μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο στα Εμιράτα.

Η επένδυση προβλέπει την ανάπτυξη οικιστικών ζωνών, ξενοδοχείων, εμπορικών κέντρων, θεματικών πάρκων, μουσείων, υπαίθριων πολιτιστικών χώρων, κέντρων υγείας και ευεξίας, χώρων αθλητισμού και αναψυχής, τη δημιουργία ενός σύγχρονου επιχειρηματικού, εκπαιδευτικού, ερευνητικού κόμβου καθώς και την πλήρη αναβάθμιση της υπάρχουσας μαρίνας και του παραλιακού μετώπου. Δημιουργείται έτσι μια πρωτοποριακή μητροπολιτική ανάπτυξη που θα επαναπροσδιορίσει την Αθήνα και τη χώρα τόσο ως τουριστικούς πόλους όσο και ως επιχειρηματικούς, πολιτιστικούς και επενδυτικούς προορισμούς. Η επένδυση συνδυάζεται με την περιβαλλοντική αναβάθμιση της Αττικής μέσω της δημιουργίας ενός από τα μεγαλύτερα παγκοσμίως και του μεγαλύτερου στην Ελλάδα Μητροπολιτικού Πάρκου Πρασίνου και Αναψυχής, έκτασης 2.000.000 τ.μ., με ελεύθερη πρόσβαση για όλους.

 33 

Με το έργο αυτό, το οποίο αποτελεί τη μεγαλύτερη σύγχρονη επένδυση αστικής ανάπλασης στην Ευρώπη, ενισχύεται η αξιοπιστία της χώρας μας ως ασφαλούς επενδυτικού προορισμού για μακροπρόθεσμους και στρατηγικούς επενδυτές. Το έργο θα συμβάλει κατά 2% στο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν της χώρας (Πηγή: ΙΟΒΕ). Πρόκειται για παραγωγή νέου εθνικού πλούτου, που θα προέλθει από όλους τους κλάδους των ελληνικών επιχειρήσεων, ως συνέπεια της αναζωογόνησης του παραγωγικού δυναμικού της χώρας και της δημιουργίας νέων επενδύσεων. Σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ, με την κατασκευή και λειτουργία του έργου θα ενισχυθεί η απασχόληση, κυρίως στην περιοχή της Αττικής, με τη δημιουργία κατά προσέγγιση 70.000 νέων θέσεων εργασίας την περίοδο 2014-2031. Το μεγαλύτερο μέρος των δημιουργούμενων θέσεων εργασίας κατά την κατασκευαστική περίοδο είναι προφανές ότι αφορά σε εξειδικευμένο επιστημονικό δυναμικό καθώς και προσωπικό τεχνικής κατεύθυνσης, χώρους τους οποίους πρωτίστως έχει επηρεάσει η συνεχιζόμενη οικονομική κρίση. Το έργο θα συμβάλει καθοριστικά στην εθνική προσπάθεια για τη δημιουργία πρωτογενών πλεονασμάτων μέσω προβλεπόμενων εσόδων για το Ελληνικό Δημόσιο (Φ.Π.Α., Φ.Μ.Υ., φόρος εισοδήματος κ.λπ.) της τάξεως των 2 δισ. ευρώ ετησίως κατά την περίοδο λειτουργίας του έργου. Με το έργο ενδυναμώνεται η θέση της Ελλάδας και ειδικότερα της πρωτεύουσας, ως παγκόσμιου τουριστικού προορισμού, μέσω της προσέλκυσης 1.000.000 επιπλέον τουριστών ετησίως.

Χαμός αφίξεων αεροπορικών εταιρειών στο «ΕλΕΥΘΕΡΙΟΣ Βενιζέλος» Της Χαράσ Αυγερινού

Θ

Θερμότερο από το φετινό Καλοκαίρι, προμηνύεται το θέρος του 2015, με τις αφίξεις αεροπορικών εταιρειών να χτυπούν κόκκινο. Στο μεταξύ η εικόνα της χειμερινής αεροπορικής περιόδου είναι ανέλπι-

στα θετική, με τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών (ΔΑΑ) να υποδέχεται 21% περισσότερες πτήσεις, εκ των οποίων οι 110 νέες, διεθνείς, εβδομαδιαίες και οι 85 πρόσθετες εβδομαδιαίες πτήσεις εσωτερικού. Αρκετές είναι οι νεοεισερχόμενες εταιρείες ενώ πολλές μετατρέπουν εποχικές πτήσεις σε ετήσιες. Νέα είσοδο στη χειμερινή περίοδο του ΔΑΑ κάνει η Gulf Air, η Ryanair,

 34 

η Iberia, η Transavia France, η Arkia Airlines και η Air Armenia. Φέτος τον Χειμώνα μπορεί κανείς να επωφεληθεί των συνδέσεων της Αθήνας με το Μπαχρέιν, το Μπέργκαμο, τις Βρυξέλλες, το Λονδίνο-Στάνστεντ, τη Νάπολι, την Πάφο, τη Ρώμη-Τσιαμπίνο και το Γιερεβάν. Την ίδια στιγμή περισσότερες πτήσεις είναι διαθέσιμες σε 18 χειμερινά δρομο-

| τουρισμοσ | χειμερινή αεροπορική περίοδος του δαα

21%

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΤΗΣΕΙΣ

110

Νέες, διεθνείς, εβδομαδιαίες πτήσεις

85

Πρόσθετες εβδομαδιαίες πτήσεις εσωτερικού Νέα είσοδο στην χειμερινή περίοδο του ΔΑΑ κάνουν οι: Gulf Air Ryanair Iberia Transavia France Arkia Airlines Air Armenia στο συνολο των αερολιμενων Ιανουάριος Οκτώβριος 2014

1,1% αύξηση στις πτήσεις εσωτερικού

λόγια στα οποία έχουν αυξηθεί οι συχνότητες σε σχέση με τον περσινό Χειμώνα. Οι 14 επιπλέον πτήσεις είναι της Aegean Airlines (Βαρκελώνη, Βελιγράδι, Βερολίνο, Βουκουρέστι, Βουδαπέστη, Γένοβα, Κωνσταντινούπολη, Λάρνακα, Πράγα, Ρώμη-Φιουμιτσίνο, Σόφια, Τελ Αβίβ, Τίρανα και Βιέννη). Παράλληλα αυξάνονται οι πτήσεις της Etihad προς Άμπου Ντάμπι, της Transavia προς Άμστερνταμ, της British Airways προς Λονδίνο (Χίθροου) και της EL AL προς Τελ Αβίβ. Συνολικά 13 είναι οι νέες πτήσεις που εκτελούνται σε προορισμούς που ήδη εξυπηρετούνται από τον ΔΑΑ, με την πλειονότητά τους και πάλι να αφορούν στην Aegean (Άμπου Ντάμπι, Αμμάν, Βυρηττό, Κάιρο, Κοπεγχάγη, Μάντσεστερ, Μασσαλία, Στοκχόλμη και Ζυρίχη). Παράλληλα στη Μαδρίτη πετά πλέον και η Iberia, στο Παρίσι (Ορλί) η Transavia France,

13,6% αύξηση στις πτήσεις εξωτερικού

16%

αύξηση στις πτήσεις εσωτερικού & εξωτερικού

41,459 εκατ. επιβατών εξυπηρετήθηκαν

31,102

εκατ. επιβατών χρησιμοποίησαν το δίκτυο εξωτερικού

 35 

στη Ρώμη η Vueling και στο Τελ Αβίβ η Arkia Airlines.

Σημαντική ενίσχυση της κίνησηΣ σε όλη τη χώρα Η ενίσχυση των αφίξεων εταιρειών στον ΔΑΑ είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αυξημένη ζήτηση σε όλη την χώρα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, στο διάστημα Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2014 παρατηρήθηκε αύξηση 1,1% στις πτήσεις εσωτερικού και 13,6% αύξηση στις πτήσεις εξωτερικού. Οι διακινούμενοι επιβάτες (εσωτερικού και εξωτερικού) στο παραπάνω διάστημα αυξήθηκαν 16% καθώς διαμορφώθηκαν στα 41,459 εκατ. επιβάτες, με τα 31,102 εκατ. επιβατών να έχουν χρησιμοποιήσει το δίκτυο εξωτερικού.

«Πετάει» η Aegean και το καλοκαίρι του 2015 Μπορεί ακόμη να μην υπάρχει ολοκληρωμένη εικόνα των αφίξεων του επόμενου Καλοκαιριού, ωστόσο τα έως τώρα δεδομένα κάνουν λόγο για ένα καυτό αεροπορικό Καλοκαίρι. Πρωταγωνιστής του ΔΑΑ και πάλι η Aegean Airlines, η οποία προσθέτει στο περσινό της πρόγραμμα από την Αθήνα 2 επιπλέον εβδομαδιαίες πτήσεις προς το Μπορντώ, 3 εβδομαδιαίες προς το Ντουμπρόβνικ, 2 εβδομαδιαίες προς Ελσίνκι, 3 εβδομαδιαίες προς Νάπολι, ισάριθμες προς Μάλτα, 2 εβδομαδιαίες προς Πίζα, 2 πτήσεις την εβδομάδα προς Ριάντ, μία προς Ταλίν, 2 εβδομαδιαίες προς Τουλούζη, 2 προς Γιερεβάν, 3 προς Τεχεράνη, 2 προς Όσλο, 4 προς Κάιρο, και Πάφο και τρεις πτήσεις την εβδομάδα προς Πρέβεζα. Παράλληλα η εταιρεία αυξάνει σημαντικά τις συχνότητές της σε εβδομαδιαία βάση προς Βαρκελώνη, Βερολίνο, Βουδαπέστη, Ντίσελντορφ, Γενεύη, Βιέννη, Τελ Αβίβ, Πράγα, Βαρσοβία και Ρώμη.

Βουλιάζει ο ΔΑΑ τη θερινή περίοδο από ξένες εταιρείες Με δύο επιπλέον εβδομαδιαίες πτήσεις θα δραστηριοποιηθεί το Καλοκαίρι του 2015 προς Ελσίνκι η Finnair ενώ καθημερινή πτήση προς Βαρσοβία δρομολογεί η Ryanair. Η Volotea έχει προγραμματίσει 3 εβδομαδιαίες πτήσεις προς Βενετία, δύο προς Μπάρι, Παλέρμο και Πίζα. Πληροφορίες αναφέρουν ότι και η Swiss σχεδιάζει την ισχυροποίηση της δραστηριότητάς της το επόμενο Καλοκαίρι μαζί με τη θυγατρική της Edelweiss, συνδέοντας διάφορους προορισμούς της χώρας (Κέρκυρα, Ηράκλειο, Ρόδο, Σαντορίνη, Κω, Μύκονο), πέραν της Αθήνας με την Γενεύη και την Ζυρίχη.

3

Ομορφιά σε προσιτές τιμές: οι “best value” πόλεις για το 2015

Π

Πόλεις που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ανεξερεύνητοι θησαυροί… Αυτό είναι το κοινό που έχουν και οι 100 πόλεις που καταλαμβάνουν μία θέση στη λίστα της μηχανής αναζήτησης και σύγκρισης ξενοδοχειακών τιμών www. trivago.gr, ως οι best value πόλεις που αξίζει ο καθένας από μας να ανακαλύψει στη χρονιά που έρχεται. Πόλεις-στολίδια για τα κράτη στα οποία βρίσκονται, με πλούσια ιστορία και χωρίς να απαιτούν έναν πακτωλό χρημάτων για να τα εξερευνήσει κανείς. Η λί-

στα των Best Value πόλεων για το 2015 εμπεριέχει τα πάντα, με τρεις ελληνικούς προορισμούς να καταφέρνουν να εξασφαλίσουν μια θέση στις ομορφότερες και πιο οικονομικές, όσον αφορά στη διανυκτέρευση, πόλεις του κόσμου. Από το Μόσταρ της Βοσνίας μέχρι την μακρινή Κίνα και την πόλη Λιγιάνγκ, ο κατάλογος με τις 100 πόλεις που αξίζει να ανακαλύψουμε μέσα στη χρονιά που έρχεται, είναι σίγουρο ότι θα ικανοποιήσει όλα τα γούστα. Η λίστα είναι αποτέλεσμα του αριθμού των αναφορών (140 εκατ.) που έχουν γραφτεί σε περισσότερα από 200 διαφορετικά booking sites και του μέσου

 36 

όρου ξενοδοχειακών τιμών των πόλεων αυτών από τον Νοέμβριο του 2013 μέχρι και τον Οκτώβριο του 2014. Και οι 100 πόλεις έχουν μακραίωνη ιστορία, πολλά αξιοθέατα και κατά βάση είναι γνωστές πρωτίστως και μόνο στους ντόπιους κατοίκους κάθε κράτους. Αξίζει να τις ανακαλύψετε για τις χαμηλές ξενοδοχειακές τους τιμές, που τις καθιστά value for money αλλά και για την ομορφιά τους, που ακόμη δεν έχει ανακαλυφθεί από τη πλειοψηφία των ταξιδιωτών.

Χανιά, Ναύπλιο και Θεσσαλονίκη στη λίστα Πρώτη πόλη στη λίστα των 100 best

| τουρισμοσ |

value πόλεων για το 2015 είναι το Μόσταρ στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, με δημοτικότητα 97,3%. Η πόλη που πήρε το όνομά της από το σημαντικότερο αξιοθέατό της, τη γέφυρα Στάρι Μόστ (Μοστάρι στα βοσνιακά σημαίνει «φύλακες»), έχει να επιδείξει πλούσια ιστορία, αν και η γέφυρα ανακατασκευάστηκε το 2004 στα πρότυπα της παλιάς, η οποία καταστράφηκε από τους Κροάτες στον πόλεμο της Βοσνίας. Να σημειωθεί ότι η γέφυρα αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco. Στη δεύτερη θέση συναντάται η πόλη Νόβι Σαντ της Σερβίας (ποσοστό 97,18%), η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του κράτους. Ιδρύθηκε το 1694 και αποτέλεσε κέντρο του πολιτισμού κατά τον 18ο και τον 19ο αιώνα, κερδίζοντας το προσωνύμιο εκείνη την περίοδο, ως «Αθήνα της Σερβίας». Στην τρίτη θέση συναντάται η μακρινή πόλη της Κίνας, Λιγιάνγκ, με ποσοστό δημοτικότητας 96,99%. Όσο βρίσκεστε εκεί, αξίζει να επισκεφτείτε την «παλιά» πόλη που αποτελεί από το 1997 Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco. Γνωστή για τη μακραίωνη ιστορία της ως εμπορικό κέντρο, κάθε γωνιά και σοκάκι της ψιθυρίζει από μια ιστορία που ταξιδεύει 800 χρόνια πίσω. Η ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Πολιτισμού 2019, η πόλη Πλόβντιβ –αλλιώς Φιλιππούπολη– της Βουλγαρίας βρίσκεται στην τέταρτη θέση της λίστας, με ποσοστό δημοτικότητας 96,96%. Μια πόλη που δικαιωματικά αξίζει τον τίτλο «διαμάντι» περιμένει να εξερευνηθεί. Με ιστορία που ταξιδεύει βαθιά στους αιώνες (περί το 6000 π.Χ.) και πληθώρα αξιοθέατων, όπως το αρχαίο ρωμαϊκό θέατρο. Κατά την Οθωμανική Αυτοκρατορία η Φιλιππούπολη αποτέλεσε μεγάλο οικονομικό κέντρο μαζί με την Κωνσταντινούπολη, την Αδριανούπολη και τη Θεσσαλονίκη. Ηχηρό είναι το «παρών» των ελληνικών πόλεων στη λίστα με τις 100 πόλεις που αξίζει να εξερευνήσει κάθε λάτρης των ταξιδιών μέσα στο 2015. Αρκετά ψηλά στη λίστα και στην 25η θέση βρίσκονται τα Χανιά της Κρήτης, με πο-

1. Μόσταρ (Βοσνία-Ερζεγοβίνη 2. Νόβι Σάντ (Σερβία) 3. Λιγιάνγκ (Κίνα) 4. Πλόβντιβ (Βουλγαρία) 5. Σέγκεντ (Ουγγαρία) 6. Αμριτσάρ (Ινδία) 7. Ουαρζαζάτ (Μαρόκο) 8. Καλίνινγραντ (Ρωσία) 9. Αρεκίπα (Περού) 10. Πινγουάρ (Κίνα) 11. Λβιβ (Ουκρανία) 12. Τζαϊσαλμέρ (Ινδία) 13. Μπρασόβ (Ρουμανία) 14. Τσέσκε Μπουντεγιόβιτσε (Ινδία) 15. Θιρουβανανθαπούραμ (Ινδία) 16. Γιανγκσούο (Κίνα) 17. Κάλι (Κολομβία) 18. Σιμπίου (Ρουμανία) 19. Καοσιούνγκ (Ταϊβάν) 20. Πόζναν (Πολωνία)

4

1

18

 37 

σοστό δημοτικότητας 95,79% και μέση τιμή διανυκτέρευσης 70 ευρώ. Η πόλη που είναι χτισμένη πάνω στα ερείπια της αρχαίας Κυδωνίας, χτισμένη από τον Κύδωνα, γιο του Ερμή ή κατ’ άλλους του Απόλλωνα και της κόρης του Μίνωα, Ακακαλίδας. Τα Χανιά θεωρούνται μια από τις πιο πολυφωτογραφημένες πόλεις παγκοσμίως κάτι που δεν αποτελεί έκπληξη, καθώς κάθε σοκάκι της κρύβει και μια πτυχή της Ιστορίας. Η παλιά πόλη των Χανιών, με τα γραφικά σοκάκια, και ο λόφος Καστέλι, με το βυζαντινό φρούριο, που ορθώνεται πάνω από το τουρκικό τζαμί στο ενετικό λιμάνι, σίγουρα κατακτούν την πρώτη θέση στη mustvisit λίστα των αξιοθέατων. Λίγο πιο κάτω στην 39η θέση, βρίσκεται η πρώτη πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους, το Ναύπλιο, ή αλλιώς «πόλη του έρωτα», με ποσοστό δημοτικότητας 95,04% και μέση τιμή 87 ευρώ. Ίσως μία από τις λίγες ελληνικές πόλεις που δεν χρειάζεται συστάσεις ούτε για την ιστορία της ούτε για την ομορφιά της. Η πλατεία Συντάγματος, το Μπούρτζι, η αρχαία Επίδαυρος (βρίσκεται σε πολύ κοντινή απόσταση), οι Μυκήνες του νομού Άργους είναι μερικά, μόνο, από τα αξιοθέατα που αξίζει κανείς να επισκεφτεί. Χωρίς αμφιβολία το Ναύπλιο είναι από εκείνες τις πόλεις όπου μία επίσκεψη δεν αρκεί. Η πόλη που συμπληρώνει τη λίστα των ελληνικών πόλεων δεν είναι άλλη από τη Θεσσαλονίκη. Η συμπρωτεύουσα καταλαμβάνει την 95η θέση, με ποσοστό δημοτικότητας 90,07% και μέση τιμή 67 ευρώ. Η αγαπημένη πόλη των Ελλήνων, που ξέρει πώς να φυλακίζει τις καλύτερες στιγμές των ταξιδιωτών που την επιλέγουν, αποτελεί μία από τις πόλεις που αξίζει να ανακαλύψουν οι ταξιδιώτες παγκοσμίως. Ο Λευκός Πύργος, τα Κάστρα, ο τάφος του Φιλίππου στη Βεργίνα (στη Βέροια), είναι μερικά μόνο από τα αξιοθέατα που αξίζει να επισκεφτείτε. Όταν η νύχτα πέσει, η πόλη φορά τα καλά της και υπόσχεται να κάνει τους επισκέπτες της να περάσουν υπέροχα. Και αυτή είναι μια υπόσχεση που η Θεσσαλονίκη πάντα πραγματοποιεί�

ΝΑΥΤΙΛΙΑ ΝΑΥΤΙΛΙΑ

σελ. 40

ακτοπΛΟΪα σελ. 55

ναυπηγεια σελ. 59

 39 

ΛΙΜΑΝΙΑ

σελ. 60

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

σελ. 62

Άνοδος στοn δείκτη των  40 

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ /ΑΝΑΛΥΣΗ |

Γ

Γραφικό μεν, πραγματικότητα δε, την οποία οφείλουμε να επισημάνουμε γι’ άλλη μία φορά, καθώς η αύξουσα πορεία οφείλεται στην άνοδο του δείκτη πρωτίστως των Capes αλλά και των Panamax, ενώ τα Supramax και τα Handymax από την πρώτη εβδομάδα του Οκτωβρίου είναι ουσιαστικά σε πτωτική τροχιά Την Παρασκευή, 31 Οκτωβρίου 2014, ο BDΙ έκλεισε στις 1.428 μονάδες ενώ οι επιμέρους δείκτες και ο μέσος όρος των ημερησίων εσόδων κυμάνθηκαν ως εξής: BCI στις 3.552 μονάδες με 25.725 δολ. ανά ημέρα, BPI στις 1.233 μονάδες στα 9.883 δολ. ανά ημέρα, BSI στις 892 μονάδες στα 9.326 δολ. ανά ημέρα και BHSI στις 467 μονάδες, στα 6.839 δολ. ανά ημέρα.

Τα ημερήσια έσοδα των Capes στη Spot Αγορά υπερδιπλασιάστηκαν τις τελευταίες δύο εβδομάδες, και μάλιστα τις τελευταίες 7 ημέρες αυξήθηκαν πάνω από 60%, φτάνοντας κατά μέσο όρο τα 26.000 δολ. ανά ημέρα. Κυρίως η αύξηση των Capes οφείλεται στη μεταφορά Iron Ore και όχι τόσο σε Coal, από τη Βραζιλία και από την δυτική Αυστραλία. Γεγονός είναι ότι η αύξηση της δραστηριότητας των Capes ήταν αναμενόμενη καθώς αναμενόμενη ήταν και η αύξηση του BDI στο τελευταίο τρίμηνο του έτους, όπως πολλές φορές είχαμε επισημάνει στο παρελθόν, αύξηση όμως

Capes ΚΑΙ Panamax  41 

ΠΩΣ ΚΙΝΗΘΗΚΑΝ ΟΙ αγοραπωλησιΕΣ Πλοία ξηρού φορτίου

η ΑΥΞΟΥΣΑ πορεία οφείλεται στην άνοδο του δείκτη πρωτίστως των Capes και των Panamax

η οποία καθυστέρησε για περίπου έναν μήνα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι τα θεμελιώδη μεγέθη δεν υφίστανται για άνοδο της Αγοράς στα τέλη του έτους.

Ο

Οι εκτιμήσεις για άνοδο των εξαγωγών Iron Ore από την Βραζιλία παραμένουν ιδιαίτερα θετικές καθώς η παραγωγή είναι σημαντικά αυξημένη. Η Vale ανακοίνωσε ρεκόρ παραγωγής στο Γ΄ τρίμηνο και για το τελευταίο τρίμηνο εκτιμάται ότι θα παράγει και θα εξάγει ακόμη περισσότερα φορτία όταν την ίδια στιγμή η ζήτηση από την Κίνα είναι ιδιαίτερα δυνατή.

Σχετικά με τα Panamax, αυξημένη είναι η δραστηριότητα και στα δύο ημισφαίρια, με αυξημένη τη δραστηριότητα στη μεταφορά Coal, τόσο από τον Ατλαντικό προς την Ευρώπη (Trans-Atlantic to Continent) ενώ στον Ειρηνικό η αύξηση είναι σημαντική κυρίως προς την Ινδία. Παράλληλα, αύξηση έχει αρχίσει και παρουσιάζει ο κλάδος των Grains από US West Coast και από US Gulf. Τα ανωτέρω έχουν ως αποτέλεσμα τα ημερήσια έσοδα των Panamax στον Ατλαντικό να είναι περίπου στα 10.000

δολ. και στον Ειρηνικό να φτάνουν τα 13.000 δολ. ανά ημέρα ενώ υπήρξαν και κάποιες πράξεις που έγιναν για κλεισίματα διάρκειας ενός χρόνου, περίπου στις 10.000 δολ. ανά ημέρα. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το θέμα της Ινδίας σχετικά με την εγχώρια παραγωγή και τις εισαγωγές Coal. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, τα αποθέματα για πάνω από το 60% των 103 εργοστασίων παραγωγής ενέργειας είναι σε κάτω από 7 ημέρες διάρκειας ενώ για το 34% τα αποθέματα έχουν διάρκεια για λιγότερο από 4 ημέρες. Προς τα τέλη Οκτωβρίου, το σύνολο των αποθεμάτων στα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας έφτασε σε χαμηλό 25ετίας, στους 7,2 εκατομμύρια τόνους καθώς η κρατική εταιρεία παραγωγής Coal, η Coal India, η οποία καλύπτει το 80% της εγχώριας παραγωγής, για πέμπτο συνεχόμενο μήνα έμεινε πίσω από τον στόχο παραγωγής. Τον Σεπτέμβριο οι εισαγωγές αυξήθηκαν 19% συγκριτικά με τον ίδιο μήνα το 2013, λόγω της πτώσης των τιμών διεθνώς σε συνδυασμό με τη μείωση της εγχώριας παραγωγής. Είναι αξιοσημείωτο ότι αυτή τη στιγμή η Ινδία είναι η τρίτη μεγαλύτερη εισαγωγική χώρα παγκοσμίως, παρά το γεγονός ότι ταυτόχρονα είναι και πέμπτη στην κατάταξη των χωρών με τα μεγαλύτερα αποθέματα.

 42 

Handysize το NESTOR (27.407 dwt, 1997 – Hudong) αγοράστηκε από Έ λληνες σε πλειστηριασμό, στα 4,8 εκατ. δολ. το EVER REGAL (23.468 dwt, 1998 – Tsuneishi Sebu) πωλήθηκε σε Κινέζους στα 5,8 εκατ., περίπου.

Tankers Suezmax το AMIN (159.985 dwt, 2009 – Hyundai Samho) πvλήθηκε σε πλειστηριασμό μέσω τραπέζης στα 52,6 εκατ. δολ.

MRs τα ‘RAVANGER’ 46.271 DWT (2000 – Daedong) και RISANGER (46.270 dwt, 2000 – Daedong) αγοράστηκαν από εταιρεία ελληνικών συμφερόντων στα 10,5 εκατ. δολ. το καθένα.

ΣΤα τέλη οκτωβρίου το σύνολο αποθεμάτων στα εργοστάσια ενέργειας έφτασε σε χαμηλό 25ετίας

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ /ΑΝΑΛΥΣΗ |

Διαλύσεις Παρά τη σταθεροποίηση των θεμελιωδών μεγεθών και τη ζήτηση για πλοία η οποία παραμένει σε ιδιαίτερα ικανοποιητικά επίπεδα, ο κλάδος των διαλύσεων για άλλη μία εβδομάδα δεν κατάφερε να ανταγωνιστεί τις φτηνές εισαγωγές σιδήρου από την Κίνα, με αποτέλεσμα ο όγκος να είναι σε χαμηλά επίπεδα και οι Cash Buyers να βρίσκονται με υψηλά αποθέματα για τα οποία δεν μπορούν να βρουν αγοραστές. Εκτιμάται ότι θα χρειαστεί μία διόρθωση στις τιμές περίπου κατά 30 δολ. ανά τόνο LDT, ώστε τα πλοία αυτά να προκαλέσουν το ενδιαφέρον των End Buyers, ενώ παράλληλα όλοι ελπίζουν στην υποβολή δασμών στις κινέζικες εισαγωγές σύντομα, ώστε η Αγορά να ανακάμψει στο υπόλοιπο του έτους καθώς η ζήτηση παραμένει δυνατή.

Σ

Στην Ινδία ήρθε η σειρά των End Buyers να εκμεταλλευτούν τις αρνητικές εξελίξεις, καθώς εκμεταλλευόμενοι το γεγονός ότι οι Cash Buyers βρίσκονται με υψηλά αποθέματα, οι προσφορές που δίνουν είναι ακόμη χαμηλότερες από αυτές που αντικατοπτρίζουν τη σημερινή αρνητική πραγματικότητα, παρά το γεγονός ότι η ρουπία και οι τιμές του σιδήρου έχουν σταθεροποιηθεί το τελευταίο διάστημα.

Το Μπαγκλαντές, αν και είναι το λιγότερο επηρεασμένο από τις φθηνές εισαγωγές σιδήρου από την Κίνα, έχει μπει σε λογική προσφοράς χαμηλών τιμών από τους End Buyers, εκμεταλλευόμενο τις αρνητικές εξελίξεις στην Ινδία και δεν αναμένονται σημάδια βελτίωσης για τις επόμενες ημέρες.

Το Πακιστάν δείχνει να είναι η μόνη Αγορά όπου κάτι κινείται, καθώς υπάρχει ενδιαφέρον από την πλευρά των End Buyers και ενδεχομένως να είναι η Αγορά όπου στο επόμενο διάστημα θα τραβήξει και τις υπόλοιπες σε ανοδική πορεία.

Η Κίνα συνεχίζει απτόητη να απασχολείται με την «εσωτερική» προσφορά πλοίων, αγνοώντας τι συμβαίνει στην υπόλοιπη Αγορά και η μόνη της εμπλοκή είναι αυτή των φθηνών εξαγωγών σιδήρου.

Ο συνολικός αριθμός των διαλύσεων την τελευταία εβδομάδα ήταν 460.567 dwt, εκ των οποίων το 27% (123.080 dwt) ήταν πλοία ξηρού φορτίου, το 69% (313.913 dwt) δεξαμενόπλοια και το 4% (23/574 dwt) Containerships.

 43 

Οι τιμές για πλοία ξηρού φορτίου και δεξαμενόπλοια κινήθηκαν ως εξής: ΙΝΔΙΑ

$ 440 - $ 470 για πλοία ξηρού φορτίου και δεξαμενόπλοια, αντίστοιχα Πακιστάν

$ 450 - $ 480 για πλοία ξηρού φορτίου και δεξαμενόπλοια, αντίστοιχα Μπαγκλαντές

$ 445 - $ 475 για πλοία ξηρού φορτίου και δεξαμενόπλοια, αντίστοιχα ΚΙΝΑ

$ 280 - $ 300 για πλοία ξηρού φορτίου και δεξαμενόπλοια, αντίστοιχα

Πηγή: G. Moundreas & Co S.A.

3ο τριμηνο 2014 | eσοδα (εκατ. δολαρια)

110,1 400 300 200 100 0

2013

εννεάμηνο 2014 | eσοδα (εκατ. δολαρια)

124,7

2014

301,7 400 300 200 100 0

εννεάμηνο 2014 | kερδη (εκατ. δολαρια)

363,1

2013

2014

 44 

76,235 84,287 400 300 200 100 0

2013

2014

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ |

Costamare:

Ισχυρή πορεία ανάπτυξης το 9μηνο

Αύξηση εσόδων και κερδών για το τρίτο τρίμηνο του 2014 ανακοίνωσε Costamare, η οποία επενδύει τόσο σε αγορές αλλά κινείται παράλληλα στον τομέα πωλήσεων πλοίων. H ναυτιλιακή εταιρεία της οικογένειας Κωνσταντακόπουλου, που διευθύνεται από τον Κωστή Κωνσταντακόπουλο, ανακοίνωσε για το τρίτο τρίμηνο του 2014 έσοδα ύψους 124,7 εκατ. δολ. έναντι 110,134 εκατ. δολ. στο αντίστοιχο διάστημα του 2013 και κέρδη ύψους 37,07 εκατ. δολ. έναντι 20,9 εκατ. δολ., στο τρίτο τρίμηνο του προηγούμενου έτους. Ωστόσο η άνοδος των εσόδων στο τρίτο τρίμηνο είναι κυρίως αποτέλεσμα της αύξησης του αριθμού των πλοίων σε 55, κατά μέσο όρο, από 51 που ήταν στην ίδια περίοδο του 2013. Στον ίδιο λόγο οφείλεται και η άνοδος στα έσοδα του εννεαμήνου καθώς το διάστημα Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου του 2013 η εταιρεία απασχόλησε κατά μέσο όρο 49 πλοία ενώ στο ίδιο διάστημα κατά το τρέχον έτος απασχόλησε 54,6 πλοία κατά μέσο όρο. Έ τσι, στο εννεάμηνο του 2014 τα έσοδα της Costamare ανήλθαν στα 363,1 εκατ. δολ. έναντι 301,7 εκατ. δολ. πέρσι και κέρδη 84,287 εκατ. δολ. έναντι 76,235 εκατ. δολ. το 2013. Στη διάρκεια του τελευταίου τριμήνου η Costamare συνεχίζει να εμφανίζει θετικά αποτελέσματα, σύμφωνα με τον οικονομικό διευθυντή της, κ. Γρηγόρη Ζήκο, ενώ αποκτά παράλληλα νέα πλοία. Όπως σημείωσε ο ίδιος, σε συνεργασία με την York Capital απέκτησε πρόσφατα ένα ακόμη πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, μεταφορικής ικανότητας 2.526 Teus, αντί 7,7 εκατ. δολ., το οποίο ναυλώθηκε στην Maersk.

3ο τριμηνο 2014

2013

εννεάμηνο 2014

51

2013

55

2014

Πλοία

2014

Πλοία

49 Πλοία

54,6 Πλοία

Παράλληλα έστειλε προς διάλυση το Akritas (3.152 Teus) έναντι 7,3 εκατ. δολ., το οποίο είχε κατασκευασθεί το 1987. Η εταιρεία αποκόμισε όφελος 1,8 εκατ. δολ. από την μεταβίβαση αυτή. Ο κ. Ζήκος προσέθεσε ότι η εταιρεία δεν έχει κανένα πλοίο σε αδράνεια και τόνι-

 45 

σε ότι η Costamare αναμένεται να επωφεληθεί από μία βελτίωση της πορείας της Αγοράς. Παράλληλα η εταιρεία ανακοίνωσε ότι υπέγραψε δανειακή σύμβαση ύψους 17 εκατ. δολ. με τη Eurobank, τα οποία θα αξιοποιήσει ως κεφάλαιο κίνησης σε τρία πλοία που ελέγχει σε συνεργασία με τη York Capital και συγκεκριμένα τα Ensenada Express, Xpress Padma και Petalidi. Επιπλέον, έκανε γνωστό ότι για το τρίτο τρίμηνο του 2014 (το 16ο συνεχόμενο από το 2010), θα διανείμει μέρισμα 0,28 δολάρια ανά μετοχή. Ήδη η Costamare, ακολουθώντας την τάση για ανεύρεση εναλλακτικών τρόπων χρηματοδότησης, έχει προχωρήσει στη δημιουργία ενός joint venture με το York Capital, στο οποίο έχουν εντάξει 13 containerships, τα εννιά υπό ναυπήγηση, στα οποία η ελληνικών συμφερόντων ναυτιλιακή εταιρεία έχει μειοψηφική συμμετοχή (έως 49%). Πρόσφατα οι δύο πλευρές ανακοίνωσαν τη δημιουργία νέας εταιρείας, της Costamare Partners, με στόχο την ένταξή της στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης. Η εταιρεία, που είναι τύπου Master Limited Partnership, θα αποκτήσει σε πρώτη φάση τέσσερα containerships από τη μητρική Costamare. Πρόκειται για τα MSC Athos και MSC Athens, τα οποία είναι ναυλωμένα μέχρι το 2023, το Value το οποίο είναι ναυλωμένο μέχρι το 2020 και το Cosco Benjing, το οποίο είναι ναυλωμένο μέχρι το 2018. Η Costamare Partners θα έχει, σε δεύτερη φάση, option για την εξαγορά του containership Valance, καθώς και εννέα υπό ναυπήγηση πλοία που έχει παραγγείλει η κοινοπραξία, την οποία συγκρότησαν ήδη η Costamare και το York Capital. Στο νέο σχήμα η Costamare της οικογένειας Κωνσταντακόπουλου, κατέχει το 49% των μετοχών. Η Costamare ελέγχει στόλο 67 contai­ nerships, μεταφορικής ικανότητας 445,000 teus. Εξ αυτών, όπως προαναφέρθηκε, τα 13 ελέγχονται από το joint venture με το York Capital Management.

 46 

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ |

ΓΙΑΝΝΗΣ Μανιάτης:

Επί τάπητος το θέμα του LNG σε συνάντηση με εφοπλιστές

H

Η ενίσχυση της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού, τόσο της χώρας όσο και των κρατών-μελών της Ε.Ε. στο σύνολό τους, ιδιαίτερα υπό το πρίσμα των γεωπολιτικών προκλήσεων, βρέθηκαν στο επίκεντρο συνάντησης του υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, κ. Γιάννη Μανιάτη, με εφοπλιστές που δραστηριοποιούνται στη μεταφορά Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG). Σύμφωνα με τις πληροφορίες από τη συνάντηση, έγινε ανταλλαγή απόψεων για την αξιοποίηση της τεχνογνωσίας σε θέματα μεταφοράς και χρήσης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου, δεδομένης της ηγετικής θέσης της ελληνικής Ναυτιλίας παγκοσμίως ιδιαίτερα στον τομέα μεταφοράς LNG. Ιδιαίτερη συζήτηση έγινε για τις τεχνικές και οικονομικές δυνατότητες που υπάρχουν, αναφορικά με την τροφοδοσία με CNG ή LNG εκείνων των νησιών και των απομακρυσμένων περιοχών όπου δεν υπάρχει σχεδιασμός για τη σύνδεσή τους με το υπάρχον δίκτυο Φυσικού Αερίου στο ορατό μέλλον. Σχετικές προβλέψεις έχουν συμπεριληφθεί στο Νομοσχέδιο του ΥΠΕΚΑ για την Απελευθέρωση της Αγοράς Φυσικού Αερίου, που κατατίθεται άμεσα στη Βουλή.

 47 

Επιπλέον, εξετάστηκαν ενδεχόμενες επενδυτικές πρωτοβουλίες που ενδιαφέρουν τη χώρα μας, σε ζητήματα που σχετίζονται με την τροφοδοσία της ΝΑ Ευρώπης και την ανάπτυξη πλωτών σταθμών Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου. Ο κ. Μανιάτης υπογράμμισε τη σημασία, αλλά και τη βούλησή του, να εγκαθιδρυθεί ανοικτή γραμμή επικοινωνίας και συνεργασίας μεταξύ της συγκεκριμένης κατηγορίας των εφοπλιστών που δραστηριοποιούνται στον τομέα της μεταφοράς LNG με το ΥΠΕΚΑ, αλλά και με εποπτευόμενους από το υπουργείο Οργανισμούς. Παράλληλα, τη συζήτηση απασχόλησαν τα νέα δεδομένα που θα προκύψουν για το ενεργειακό κόστος στη Ναυσιπλοΐα, από τη χρήση Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου ως καυσίμου πλοίων (LNG Bunkering). Στη συνάντηση έλαβαν μέρος οι κ.κ. Γιώργος Προκοπίου, της DYNAGAS LNG Partners LP, Παναγιώτης Τσάκος, της TSAKOS GROUP OF COMPANIES, Σταύρος Χατζηγρηγόρης, Διευθυντής της MARAN GAS ΜΑΡΙΤΙΜΕ INC (του Ομίλου Αγγελικούση) και Θεοφάνης Σαλλής, Γενικός Διευθυντής της GASLOG LNG Services Ltd (του Ομίλου Λιβανού).

Danaos Corporation:

Νέες αγορές πλοίων εμπορευματοκιβωτίων  48 

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ |

H

H εταιρεία προχώρησε στη διάρκεια του πρώτου εννεαμήνου του τρέχοντος έτους στην πώληση πέντε συνολικά πλοίων, τρία εκ των οποίων ήταν μεταφορικής ικανότητας το μεν ένα 4.814 Teus τα δε δύο 4.651 Teus το καθένα, με ένα μέσο όρο ηλικίας τα 23 έτη. Παράλληλα, πριν από λίγες ημέρες υπέγραψε συμφωνία για την αγορά δύο containerships 6.402 Teus το

καθένα, τα οποία ναυπηγήθηκαν το 2002. Συνεπεία των κινήσεων αυτών, ο στόλος της Danaos αποτελείται πλέον από 54 containerships, συνολικής μεταφορικής ικανότητας 321.435 Teus. Παράλληλα, παραμένει σταθερά προσηλωμένη στην πολιτική των υγιών μακροχρόνιων ναυλώσεων. Το εναπομείναν διάστημα ναυλώσεων των πλοίων της Danaos ανέρχεται σε 8,2 χρόνια και τα συνολικά συμβολαιοποιημένα της έσοδα φθάνουν τα 3,8 δισ. δολ μέχρι και το 2028. Ο κ. Κούστας, με αφορμή την παρουσίαση των αποτελεσμάτων του τρίτου τριμήνου της εταιρείας, σημείωσε ότι η Danaos Corporation είναι σωστά τοποθετημένη στην Αγορά, καθώς οι ναυλώσεις καλύπτουν το 93% των ημερών λειτουργίας του στόλου για το επόμενο 12μηνο και το 98% σε επίπεδο λειτουργικών εσόδων. Παράλληλα, το ημερήσιο κόστος λειτουργίας ανά πλοίο βρίσκεται στα 5.611 δολάρια, επίδοση που την κατατάσσει μεταξύ των πιο αποτελεσματικών επιχειρήσεων του κλάδου.

H Danaos Corporation ανακοίνωσε για το τρίτο τρίμηνο του 2014 έσοδα ύψους 139,5 εκατ. δολ., έναντι 148,4 εκατ. δολ. στο αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους, σημειώνοντας μείωση 6%. Τα προσαρμοσμένα EBITDA ανήλθαν στο τρίτο τρίμηνο του 2014 στα 104,1 εκατ. δολ., έναντι 109,4 εκατ. δολ. στο αντίστοιχο διάστημα του 2013. Τα προσαρμοσμένα καθαρά κέρδη αυξήθηκαν στα 18 εκατ. δολ., έναντι 13,4 εκατ. δολ. έναν χρόνο πριν και τα καθαρά κέρδη στο τρίτο τρίμηνο ανήλθαν στα 22,4 εκατ. δολ έναντι 8,78 εκατ. δολ. στο αντίστοιχο διάστημα του 2013. Η Αγορά των containerships, από την πλευρά της ζήτησης και της προσφοράς, παραμένει αδύναμη και όλες οι μετρήσεις δείχνουν ότι το 2014 θα είναι υποτονική χρονιά, όπως εκτιμά η εταιρεία. Καθώς συνεχίζονται οι παρα-

 49 

δόσεις νεοτεύκτων, μεγέθους Super Post Panamaxes, τα οποία δρομολογούνται στη γραμμή Ευρώπη-Άπω Ανατολή, η πλεονάζουσα προσφορά χωρητικότητας είναι αναπόφευκτη, με αποτέλεσμα να πιέζονται προς τα κάτω οι ναύλοι. Η ζήτηση δεν βοηθά, καθώς οι εκτιμήσεις για την αύξηση του παγκόσμιου Α.Ε.Π. αναθεωρούνται συνεχώς προς τα κάτω και στον βαθμό που επαληθευτούν, αναμένεται περαιτέρω καθυστέρηση στον χρόνο ανάκαμψης του παγκόσμιου εμπορίου εμπορευματοκιβωτίων. Από την άλλη πλευρά, είναι θετικό το γεγονός ότι ο τομέας πλοίων Panamax, που έχει υποστεί τις περισσότερες πιέσεις σ’ αυτή την παρατεταμένα αδύναμη Αγορά, έχει δει σημάδια ανάκαμψης στη διάρκεια του Γ΄ τριμήνου, κυρίως ως αποτέλεσμα της αύξησης του αριθμού των πλοίων που οδηγούνται σε διάλυση στις χωρητικότητες μεταξύ 3.000 και 5.000 Teus. Τέλος, να σημειωθεί ότι στο εννεάμηνο του 2014 τα έσοδα ανήλθαν στα 411,4 εκατ. δολ., έναντι 441,1 εκατ. δολ. στο διάστημα Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2013. Τα προσαρμοσμένα EBITDA έφθασαν τα 299,5 εκατ. δολ., έναντι 325,4 εκατ. δολ. έναν χρόνο πριν και τα προσαρμοσμένα κέρδη στα 36,5 εκατ. δολ., έναντι 39 εκατ. δολ. στο εννεάμηνο του 2013 ενώ τα καθαρά κέρδη αυξήθηκαν στο εννεάμηνο στα 47,4 εκατ. δολ., έναντι 41,7 εκατ. δολ. έναν χρόνο πριν.

Η ζητηση δεν βοηθα, καθως οι εκτιμησεις για την αυξηση του παγκοσμιου α.Ε.Π. αναθεωρουνται συνεχως προσ τα κατω

Paragon shipping:

Παραλαβές 2 πρώτων πλοίων eco-design Ultramax

Σ

Στα 16 πλοία έφτασε η δυναμικότητα της Paragon Shipping, του κ. Μιχάλη Μποδούρογλου, μετά την παραλαβή δύο νεοτεύκτων που ανακοίνωσε η εταιρεία. Πρόκειται για τα σκάφη Gentle Seas και Peaceful Seas , δύο πλοία τύπου Ultramax, με μεταφορική ικανότητα 63.350 dwt το καθένα. Τα πλοία κατασκευάσθηκαν στα ναυπηγεία Yangzhou Dayang Shipbuilding της Κίνας. Η ολοκλήρωση της κατασκευής των πλοίων χρηματοδοτήθηκε από τη νέα δανειακή σύμβαση που υπέγραψε πρό-

σφατα η Paragon με την Τράπεζα HSH Nordbank AG. Και τα δύο πλοία απασχολούνται με ναυλοσύμφωνα μικρής διάρκειας. Σημειώνεται ότι η Paragon υλοποιεί ναυπηγικό πρόγραμμα κατασκευής επτά πλοίων συνολικού ύψους άνω των 200 εκατ. δολ., τα δύο εκ των οποίων παρελήφθησαν πρόσφατα, σύμφωνα με ανακοίνωση. Ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Paragon Shipping, κ. Μιχάλης Μποδούρογλου, εξέφρασε την ικανοποίησή του για την παραλαβή των πλοίων, επισημαίνοντας ότι

 50 

πρόκειται για τα πρώτα eco-design Ultramax σκάφη, τα οποία αυξάνουν τον συνολικό στόλο στα 16 πλοία, με την εταιρεία για πρώτη φορά στην ιστορία της να έχει παρουσία σε τέσσερα μεγέθη πλοίων ξηρού χύδην φορτίου (panamax, ultramax, supramax και handysize). Με την προσθήκη των πλοίων αυτών, ο μέσος όρος ηλικίας του στόλου βελτιώνεται στα 7,1 χρόνια, από 8,1 χρόνια. Στο μεταξύ, στο πρώτο εξάμηνο του 2014 η εταιρεία ανακοίνωσε καθαρά έσοδα ύψους 19,9 εκατ. δολ., έναντι 24,6 εκατ. δολ. στο αντίστοιχο περσινό διάστημα και ζημίες ύψους 35,5 εκατ. δολ. έναντι ζημιών 3,5 εκατ. δολ. στο πρώτο εξάμηνο του 2103. Να σημειωθεί ότι ο κ. Μποδούρογλου, εκτός της Paragon, είναι παρών στο αμερικανικό χρηματιστήριο και με την Box Ships, η οποία δραστηριοποιείται στα containerships και ελέγχει στόλο εννέα πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων. Μαζί με την private εταιρεία Allseas Marine, ο κ. Μποδούρογλου ελέγχει στόλο 39 πλοίων.

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ |

Intertanko:

«Θετικό το νέο καθεστώς ελέγχου της ποιότητας καυσίμων» Την ικανοποίησή της εκφράζει η Διεθνής Έ νωση Ανεξάρτητων Πλοιοκτητών Δεξαμενοπλοίων (Intertanko) για την απόφαση του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ) να εξετάσει τη λήψη μέτρων προκειμένου να βελτιωθεί το καθεστώς ελέγχου της ποιότητας των καυσίμων με τα οποία εφοδιάζονται τα πλοία.

T

Αξίζει να σημειωθεί ότι μία ομάδα εργασίας θα καταρτίσει τις κατευθυντήριες γραμμές για τα κράτη-μέλη του Οργανισμού, με σκοπό να διασφαλισθεί ότι η ποιότητα των καυσίμων είναι σε συμμόρφωση με όσα ορίζει το παράρτημα VI της διεθνούς σύμβασης MARPOL. Θα εξετάσει, επίσης, την επάρκεια του ισχύοντος νομικού πλαισίου για τη διασφάλιση της ποιότητας των καυσίμων. Η Γενική Διευθύντρια της Intertanko.

 51 

κα Katharina Stanzel, με δήλωσή της καλωσόρισε την απόφαση, την οποία χαρακτήρισε ως πρώτο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση ελέγχου ποιότητας των καυσίμων ενώ προσέθεσε ότι ο έλεγχος της συμμόρφωσης θα πρέπει να είναι διαφανής σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού. Τα μέλη μας και όλοι οι πλοιοκτήτες θα πρέπει να είναι σε θέση να έχουν εμπιστοσύνη σε μία τεκμηριωμένη απόδειξη, ότι τα καύσιμα που λαμβάνουν είναι εντός του πλαισίου των προδιαγραφών που έχουν τεθεί. Η απόφαση αυτή του ΙΜΟ αποκτά μεγαλύτερη αξία ενόψει και της εφαρμογής από την 1η Ιανουαρίου 2015 της νέας οδηγίας που προβλέπει τη χρήση καυσίμων με μειωμένη περιεκτικότητα σε θείο (<0,1%) στις περιοχές ελεγχόμενων εκπομπών θείου (ECA). Οι πλοιοκτήτες θέλουν να εξασφαλίσουν ότι τα καύσιμα που θα εφοδιάζονται, θα ανταποκρίνονται στις νέες προδιαγραφές και αυτό θα είναι φανερό κατά τη διάρκεια των ελέγχων στα λιμάνια.

To έργο καινοτομίας ‘Lynceus’ κερδίζει το Διεθνές Bραβείο Lloyds List Δυνατός ο ρόλος της Louis Cruises - εν αναμονή για τον Μάρτιο

 52 

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ |

ξη των τεχνολογιών (RTD). Στόχος του έργου “Lynceus” είναι να αναπτύξει μία χαμηλού κόστους αξιόπιστη τεχνολογία για τον εντοπισμό κάθε μεμονωμένου επιβάτη ή μέλος του πληρώματος επί του πλοίου ή στο νερό, κατά τη διάρκεια συνθηκών έκτακτης ανάγκης, μεγιστοποιώντας με τον τρόπο αυτό τις πιθανότητες για έγκαιρη διάσωση και συνακόλουθα την ελαχιστοποίηση απώλειας ζωής. Το έργο θα ολοκληρωθεί τον Μάρτιο του 2015, σε μια επίδειξη με τον υπεύθυνο έργου από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Έ νωσης, που με τη χρηματοδότησή της έκανε πραγματικότητα την υλοποίηση αυτού του καινοτόμου επιτεύγματος. Η Louis Cruises συμμετέχει στο έργο “Lynceus”, με τη διάθεση των κρουαζιεροπλοίων της για τις δοκιμές, ενώ συνέβαλε σημαντικά τόσο στην πρακτική εφαρμογή όσο και στην ανάπτυξη της νέας αυτής τεχνολογίας.

H

Η Louis Cruises με ιδιαίτερη ικανοποίηση ανακοινώνει ότι το έργο “Lynceus” (το όνομα προέρχεται από την ελληνική μυθολογία και αντιστοιχεί στον βασιλιά Λυγκέα, που συμμετείχε στην αργοναυτική εκστρατεία), αναγνωρίστηκε από τα διεθνή βραβεία των Lloyd’s

List ως μία εξαιρετικά καινοτόμος δράση. Πρόκειται για πρωτοποριακό έργο, που αναπτύχθηκε το 2014 από το Ναυτιλιακό Ινστιτούτο Ανατολικής Μεσογείου σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Δίκτυο για μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις (SMEs,) καθώς και εταιρείες με ενασχόληση στην έρευνα και ανάπτυ-

 53 

Ο κ. Κυριάκος Αναστασιάδης, Διευθύνων Σύμβουλος της Louis Cruises, συγχαίροντας όλη την ομάδα που συμμετείχε στο εξαιρετικό αυτό έργο, σημείωσε σχετικά: «Η ασφάλεια της ανθρώπινης ζωής είναι η πρώτη προτεραιότητα για όλες τις εταιρείες Κρουαζιέρας και στο πλαίσιο αυτό είναι πράγματι μεγάλη ικανοποίηση για εμάς να είμαστε μέλη αυτής της ομάδας, κυρίως, όμως, να έχουμε καθοριστικό και αποτελεσματικό ρόλο στην ενίσχυση των μέτρων πρόληψης και ασφάλειας στον κλάδο Κρουαζιέρας. Μετά τον Μάρτιο του 2015, το έργο θα εισέλθει στη δεύτερη φάση υλοποίησης ως “Lynceus 2”, μία βελτιωμένη έκδοση του “Lynceus”, όπου η Louis Cruises θα συνεχίσει να συμμετέχει και να υποστηρίζει αυτό το καινοτόμο έργο».

| ΝΑΥΤΙΛΙΑ |

Στον απόηχο του Καλοκαιριού, ο κ. Στελλιάτος κάνει τον απολογισμό της θερινής τουριστικής περιόδου για τα επαγγελματικά σκάφη ενώ τονίζει ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει το κέντρο του θαλάσσιου τουρισμού παγκοσμίως.

λαν τα διεθνή Μ.Μ.Ε. για την Ελλάδα, δηλαδή ότι είναι πτωχευμένη και χώρα αναρχίας και τρομοκρατών, δεν έρχονταν στη χώρα μας για θαλάσσιο τουρισμό. Πολλά σκάφη κατασχέθηκαν από τις τράπεζες ή δεσμεύτηκαν από το ΣΔΟΕ. Δεν υπάρχουν ποσοστά εδώ. Μιλάμε για πλήρη καταστροφή του ελληνικού γιότινγκ.

Σ

Κ. Στελλιάτε, πόσο επωφελήθηκε το ελληνικό γιότινγκ από τη φετινή ανάκαμψη του τουρισμού στη χώρα μας; Τα δύο τελευταία χρόνια όντως ο τουρισμός ανέβηκε πάρα πολύ, σε επίπεδα που ούτε το περιμέναμε. Η γνώμη μου είναι ότι πρόκειται για έργο της υπουργού Τουρισμού, κας Όλγας Κεφαλογιάννη, η οποία με τα αλλεπάλληλα ταξίδια και την προσπάθειά της κατάφερε να ανατρέψει την αρνητική εικόνα που είχαν για τη χώρα μας οι ξένοι τουρίστες και να δείξει ότι στην Ελλάδα ξέρουμε όσο κανένας άλλος στον κόσμο την φιλοξενία. Όσον αφορά στο γιότινγκ, αυτό χωρίζεται σε τρεις κατηγορίες. Η μια είναι τα ιστιοπλοϊκά και τα καταμαράν, τα οποία όντως φέτος είχαν πολύ καλή αύξηση, με διψήφιο νούμερο. Στην άλλη κατηγορία, τα μίνι κρουαζιερόπλοια, η κατάσταση φέτος ήταν αρκετά καλύτερη από τα δύο προηγούμενα χρόνια. Όσον αφορά στα VIPs των δώδεκα επιβατών, με 8-9 άτομα πλήρωμα, η κατάσταση έμεινε περίπου η ίδια, με μικρή μόνο αύξηση. Πιστεύουμε ότι του χρόνου, η περαιτέρω ανάκαμψη του τουρισμού που περιμένουμε, αν δεν υπάρξει κάποια κυβερνητική αστάθεια, θα παρασύρει και το γιότινγκ. Πόσο ισχυρό ήταν το «χτύπημα» που δέχτηκε τα προηγούμενα χρόνια το ελληνικό επαγγελματικό γιότινγκ; Για τι ποσοστά πτώσης μιλάμε; Από το 2008 μέχρι και το 2012 η κατάσταση ήταν τραγική για το ελληνικό γιότινγκ. Αυτό οφείλεται στο ότι το γιότινγκ είναι εναλλακτική μορφή τουρισμού και απευθύνεται σε ανθρώπους που ενδιαφέρονται για luxury tourism. Αυτοί, λόγω της εικόνας που προέβαλ-

Αντώνης Στελλιάτος, – πρόεδρος της ΕΠΕΣΤ

«Το επαγγελματικό γιΟτιγνκ μπορεί να γίνει χρυσωρυχείο για την Ελλάδα» Σημάδια «αναζωπύρωσης» έδειξε φέτος το ελληνικό επαγγελματικό γιότινγκ, έπειτα από πέντε χρόνια που είδε τους ξένους τουρίστες να σαλπάρουν… για λιμάνια ξένα, όπως δηλώνει ο Πρόεδρος της Ένωσης Πλοιοκτητών Ελληνικών Σκαφών Τουρισμού (ΕΠΕΣΤ), κ. Αντώνης Στελλιάτος. Συνέντευξη στη Μαρία Μιχάλη

 54 

Πώς θα ωφεληθεί το ελληνικό γιότινγκ από τον νόμο Βαρβιτσιώτη για τα τουριστικά πλοία; Αρκεί για να καταπολεμηθεί η «μαύρη εργασία» σε αυτά; Μέχρι τον Απρίλιο του 2014 δεν υπήρχε νομοθετικό πλαίσιο για τη δραστηριοποίηση των επαγγελματιών του γιότινγκ. Έ γιναν 7 διαφορετικά σχέδια νόμου από 11 διαφορετικούς υπουργούς Ναυτιλίας, χωρίς αποτέλεσμα. Τελικά, ο Μ. Βαρβιτσιώτης κατάφερε να περάσει το νομοσχέδιο τον Απρίλιο του 2014. Το νομοσχέδιο αυτό ναι μεν δεν είναι ό,τι θα έπρεπε να είναι, αλλά τουλάχιστον τώρα ξέρουμε με βάση ποιο νομοθετικό πλαίσιο δραστηριοποιούμαστε και υπάρχει φορολογικός νόμος, ώστε κάθε σκάφος που πλέει στα ελληνικά ύδατα να ξέρει τι θα πληρώσει και πού θα το πληρώσει. Ωστόσο, αυτό δεν αρκεί. Ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο του 2013 η επιβολή Τέλους Πλεύσης και Παραμονής (Τ.Π.Π.) για κάθε σκάφος που πλέει στα ελληνικά ύδατα. Αυτό όμως θα εισπράττεται από το ηλεκτρονικό μητρώο, το οποίο προβλέπεται από τον νόμο Βαρβιτσιώτη και το οποίο δεν έχει δημιουργηθεί ακόμη, με ευθύνη του υπουργείου Οικονομικών. Αυτό σημαίνει ότι το Καλοκαίρι έγιναν παράνομοι ναύλοι καθώς μπήκαν σκάφη που δεν ξέραμε τι σημαία είχαν ή αν ήταν ιδιωτικά ή επαγγελματικά. Έ τσι το κράτος χάνει έσοδα από το Τ.Π.Π., από το οποίο δεν έχει εισπραχθεί τίποτα, και από άλλους φόρους. Το ηλεκτρονικό μητρώο πρέπει να δημιουργηθεί, γιατί έτσι ούτε το κράτος θα χάνει έσοδα από φόρους κι εμείς δεν θα χάνουμε ναύλους από ξένα σκάφη που είναι παράνομα.

| AKTOΠΛΟΪΑ |

Σε ποιες Αγορές στηρίζεται μέχρι σήμερα το επαγγελματικό γιότινγκ στην Ελλάδα και σε ποιες πιστεύετε ότι πρέπει να στοχεύσει; Μέχρι το 2001 η πολύ μεγάλη πλειοψηφία (μέχρι και 90%) των ναυλωτών επαγγελματικών σκαφών στην Ελλάδα ήταν Αμερικανοί, αλλά το τρομοκρατικό χτύπημα στους δίδυμους πύργους τότε έβαλε φρένο στην τουριστική κίνηση. Έ πειτα, όμως, από την επιτυχία των Ολυμπιακών Αγώνων στην Ελλάδα το 2004, οι Αμερικανοί άρχισαν να έρχονται ξανά στη χώρα μας, γιατί κατάλαβαν ότι είναι ασφαλής. Ο κατήφορος άρχισε πάλι το 2008, με τη διάλυση της παγκόσμιας Οικονομίας. Από πέρσι οι Αμερικανοί άρχισαν πάλι να έρχονται, ενώ ξεκίνησε και ροή ρώσων τουριστών. Ειδικά για ιστιοπλοϊκά και καταμαράν έχει εκδηλωθεί προσφάτως ενδιαφέρον και από τις σκανδιναβικές χώρες. Μάλιστα φέτος είχαμε και τουρίστες από τη Νότιο Αμερική. Ωστόσο το ελληνικό γιότινγκ πρέπει να στοχεύσει ξανά στους Αμερικανούς, λόγω του πλήθους τους και της οικονομικής τους δυνατότητας. Ποιοι είναι οι παράγοντες που καθιστούν, κατά τη γνώμη σας, τόσο ελκυστικό το ελληνικό προϊόν του γιότινγκ; Η Ελλάδα είναι θείο δώρο για το γιότινγκ. Διαθέτει περισσότερα από 15.000 χιλιόμετρα παραλίας, 190.000 ακτές και 5.000 νησιά και βραχονησίδες, ενώ κάθε νησί έχει να προσφέρει τόσα πολλά στους επισκέπτες. Καταγάλανα νερά και φύση μοναδικής ομορφιάς, σε συνδυασμό με την ιστορία και τον πολιτισμό της. Και όλα αυτά σε κοντινές αποστάσεις. Δεν πρέπει να παραβλεφθεί και η φιλοξενία, που μόνο ο Έ λληνας ξέρει πώς να την προσφέρει στον ξένο τουρίστα. Η χώρα μας θα μπορούσε να γίνει το κέντρο του παγκόσμιου γιότινγκ και να μετατραπεί σε χρυσωρυχείο για τους Έ λληνες, αυξάνοντας κατά χιλιάδες τις θέσεις εργασίας και ενδυναμώνοντας την Οικονομία με το τουριστικό συνάλλαγμα.

Θεσσαλονίκη - Σμύρνη με πλοίο; Τα σχέδια για ακτοπλοϊκή σύνδεση της Θεσσαλονίκης με την Σμύρνη παραμένουν ενεργά, σύμφωνα με όσα ανέφερε ο εντεταλμένος σύμβουλος τουρισμού και διεθνών σχέσεων του δήμου Θεσσαλονίκης, κ. Σπύρος Πέγκας, στο πλαίσιο συνέντευξης για την Philoxenia.

Όπως σημείωσε, έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον από έλληνα επιχειρηματία, το οποίο προς το παρόν δεν έχει ενεργοποιηθεί, επειδή διερευνάται η οικονομική βιωσιμότητά της γραμμής. Η ακτοπλοϊκή σύνδεση Σμύρνη-Θεσσαλονίκη ή ακόμη και Σμύρνη-Πειραιάς είναι όνειρο δεκαετιών, ωστόσο παραμένει το ερώτημα κατά πόσο η γραμμή μπορεί να είναι βιώσιμη καθώς θα πρέπει να

O

 55 

«βγαίνουν» σωστά και τα δρομολόγια. Αξίζει να σημειωθεί ότι η άνοδος του εισερχόμενου τουρισμού από την Τουρκία στη Θεσσαλονίκη έχει φέρει στο προσκήνιο ιδέες για πύκνωση της επικοινωνίας των δύο πλευρών του Αιγαίου. Τα θέματα αυτά άλλωστε θα τεθούν επί τάπητος και στην επίσκεψη στις 5 Δεκεμβρίου στην Αθήνα του πρωθυπουργού της Τουρκίας, Αχμέτ Νταβούτγλου, και του πολυμελούς κυβερνητικού κλιμακίου του, που θα ασχοληθεί κυρίως με θέματα χαμηλής πολιτικής.

 56 

| ΑΚΤΟΠΛΟΪΑ |

ΙΟΒΕ:

Προτάσεις για την στήριξη της ακτοπλοΐας Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΛΕΞΑΚΗ

 57 

Προτάσεις για μείωση κόστους λειτουργίας πλοίου Μείωση του εργασιακού κόστους στα πλοία της Aκτοπλοΐας, αποκλιμάκωση του Φ.Π.Α. αλλά και ανασχεδιασμό των γραμμών δημόσιου ενδιαφέροντος είναι μερικά από τα μέτρα που προτείνει το ΙΟΒΕ για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας της Ακτοπλοΐας, που συνιστά κλάδο εθνικής σημασίας, τόσο για την ασφάλεια της χώρας όσο και για τη βιώσιμη ανάπτυξή της.

A

Αξίζει να σημειωθεί, ότι σύμφωνα με μελέτη που εκπόνησε το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) με τίτλο «Η συμβολή της Ακτοπλοΐας στην ελληνική Οικονομία», η συνολική συνεισφορά της ελληνικής Ακτοπλοΐας στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν ανέρχεται σε 11,8 δισ. ευρώ ή στο 6,5% του Α.Ε.Π.

στις νησιωτικές περιφέρειες της χώρας. Συνδυάζοντας την επίδραση από τη ζήτηση για ακτοπλοϊκές μεταφορές με τις καταλυτικές επιδράσεις, η συνολική συνεισφορά της εγχώριας Ακτοπλοΐας εκτιμάται, σε όρους Α.Ε.Π., σε 11,8 δισ. ευρώ ή 6,5% του συνολικού Α.Ε.Π. της χώρας το 2013, ενώ σε όρους απασχόλησης ανέρχεται σε 260 χιλ. θέσεις εργασίας (ή 7,2% της συνολικής απασχόλησης), μέγεθος το οποίο αντιστοιχεί σε περίπου το ήμισυ της απασχόλησης στις νησιωτικές περιφέρειες.

Συγκεκριμένα, από την ανάλυση του ΙΟΒΕ προέκυψε ότι σε όρους Α.Ε.Π. η συνεισφορά στην Οικονομία από τη ζήτηση για ακτοπλοϊκές μεταφορές στο εσωτερικό της χώρας το 2013 εκτιμάται σε περίπου 1,5 δισ. ευρώ, ενώ σε όρους απασχόλησης διαμορφώνεται σε 21,4 χιλ. θέσεις εργασίας, εκ των οποίων περίπου 5 χιλ. εκτιμάται ότι απασχολούνται στα πλοία και στα γραφεία των ακτοπλοϊκών επιχειρήσεων.

Οι αναλυτές του ΙΟΒΕ σημειώνουν πως η προσαρμογή του κλάδου στα νέα δεδομένα απαιτεί συνεχείς προσπάθειες περιορισμού του κόστους εκμετάλλευσης, με διατήρηση της καλύτερης δυνατής εξυπηρέτησης των χρηστών ακτοπλοϊκών υπηρεσιών. «Βραχυπρόθεσμα θα είναι αποτελεσματικά κάποια μέτρα τόνωσης της ζήτησης μέσω μείωσης των εκτός καθαρών ναύλων χρεώσεων, όμως ταυτόχρονα απαιτείται να επανακαθοριστούν αρκετές παράμετροι που συνδέονται με το ακτοπλοϊκό ζήτημα, ιδίως σε ό,τι αφορά το πλαίσιο που ρυθμίζει τη λειτουργία της Ακτοπλοΐας», σημειώνεται στην έκθεση.

Ωστόσο, σημαντικά υψηλότερη είναι η συνεισφορά από τις καταλυτικές επιδράσεις που συνδέονται με τον τουρισμό και την ανάπτυξη του πρωτογενή και μεταποιητικού τομέα

 58 

Με δεδομένο ότι το κόστος καυσίμων καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό εξωγενώς, η μείωση του κόστους λειτουργίας μπορεί να επιτευχθεί με μείωση του κόστους επανδρώσεως. Εναλλακτικά προτείνεται: Εξέταση της δυνατότητας κατάργησης του επίναυλου, μείωσης των λιμενικών τελών όπου δεν υπάρχει ανταποδοτικότητα υπηρεσιών και αναθεώρησης του καθεστώτος υποχρεωτικών εκπτώσεων σε κατηγορίες χρηστών. Εξέταση της δυνατότητας μείωσης των συντελεστών Φ.Π.Α. στα εισιτήρια της Ακτοπλοΐας, κάτι που θα τονώσει τη ζήτηση ακτοπλοϊκών υπηρεσιών και θα έχει θετική επίδραση στον κλάδο και στην οικονομική δραστηριότητα στα νησιά. Εκσυγχρονισμός του συστήματος έκδοσης εισιτηρίων, ώστε να διευκολυνθεί η υιοθέτηση του συστήματος και στην Ακτοπλοΐα, κατά τα πρότυπα των αερομεταφορών. Επανασχεδιασμός του ακτοπλοϊκού δικτύου, σύμφωνα με τον οποίο θα εξυπηρετούνται οι ανάγκες και θα αξιοποιούνται καλύτερα οι πόροι που διατίθενται για την αποζημίωση των μη εμπορικών γραμμών. Επανεξέταση συστήματος αποζημίωσης παροχής δημόσιας υπηρεσίας σε όλα τα μέσα μεταφοράς (Ακτοπλοΐα, αερομεταφορές κ.λπ.). Τέλος, το ΙΟΒΕ υποστηρίζει πως απαιτείται βελτίωση των διαδικασιών που σχετίζονται με τις δηλώσεις για τις ελεύθερες γραμμές δρομολόγησης, την επιλογή πλοίων εξυπηρέτησης γραμμών δημόσιας υπηρεσίας, την καταβολή αποζημιώσεων για την εξυπηρέτηση γραμμών δημόσιας υπηρεσίας, αλλά και τους όρους των διαγωνισμών για γραμμές δημόσιας υπηρεσίας, με χρήση κριτηρίων εποχικότητας και δρομολόγηση διαφορετικής χωρητικότητας πλοίων, εισαγωγή ποιοτικών κριτηρίων (ταχύτητα, άνεση, τιμή κ.λπ.).

| ΝΑΥΠΗΓΕΙΑ |

τοικοι του δήμου, σημαντικό είναι να δημιουργηθεί ένα νέο πλαίσιο υποδομών για κατασκευές πλοίων φιλικών προς το περιβάλλον. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι εκπρόσωποι απέρριψαν το επιχείρημα που χρησιμοποιείται από πολλούς περί αυξημένου εργασιακού κόστους. «Το σχέδιο είναι να κλείσει η ζώνη» είπαν χαρακτηριστικά. Σύμφωνα με πληροφορίες, τελευταία, με διαβουλεύσεις σωματείων με εργοδότες επιχειρείται άτυπη συμφωνία για εξισορρόπηση ημερομισθίων στο επίπεδο του 2009, που είναι πιο κάτω από τα σημερινά ονομαστικά επίπεδα.

Αίτημα για άρση περιορισμών στις κατασκευές

Κραυγή αγωνίας για ναυπηγεία και ζώνη Περάματος

Σ

Στη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη στο Πέραμα, 9 στους 10 εργαζόμενους είναι άνεργοι σύμφωνα με όσα ανέφερε ο δήμαρχος της πόλης, κ. Γιάννης Λαγουδάκης, σε συνέντευξη Τύπου στο Ευρωκοινοβούλιο που οργάνωσε η ευρωβουλευτής του Συ.Ριζ.Α.,

Κ. Κούνεβα, ενώπιον εκπροσώπων από ελληνικά, βρετανικά και ιταλικά Μ.Μ.Ε. «Η πόλη έχει οδηγηθεί σε πλήρη απονέκρωση» ανέφερε και ζήτησε έμμεση στήριξη προκειμένου να ξεπεραστεί η ανθρωπιστική κρίση στο Πέραμα. Όπως ανέφεραν οι εκπρόσωποι εργαζομένων που υπογράμμισαν το μέγεθος της οικονομικής κρίσης που αντιμετωπίζουν οι κά-

 59 

Την ίδια ώρα, την άρση της απαγόρευσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που δεν επιτρέπει τη χρήση των ναυπηγείων Σκαραμαγκά για εμπορικές δραστηριότητες αλλά και κατασκευές άλλων πολεμικών σκαφών, πλην των ελληνικών, ζήτησε αντιπροσωπεία εργαζομένων μιλώντας στην ίδια συνέντευξη Τύπου στο Ευρωκοινοβούλιο. Οι εργαζόμενοι στα ναυπηγεία, προσκεκλημένοι της ευρωβουλευτού του Συ.Ριζ.Α., Κ. Κούνεβα, εξέπεμψαν SOS για τη βιωσιμότητα του κλάδου. Όπως ανέφερε το μέλος του Δ.Σ. των εργαζομένων στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, κ. Βασίλης Τσιμπίδης, στις εγκαταστάσεις παραμένει αναξιοποίητη μία από τις μεγαλύτερες δεξαμενές στην Ευρώπη, χωρητικότητας 250.000 τόνων, που θα μπορούσε να δώσει πνοή στο ναυπηγείο. Επίσης επεσήμαναν ότι ακόμη και όσοι εργάζονται στις λίγες εργολαβίες του ναυπηγείου έχουν αμοιβές 35% χαμηλότερες σε σχέση με το παρελθόν, ενώ παρουσιάζονται ως αυτοαπασχολούμενοι με στόχο τη μείωση του μη μισθολογικού κόστους. Επίσης οι εργαζόμενοι αναφέρθηκαν στην «γκρίζα κατάσταση» που επικρατεί στα ναυπηγεία Ελευσίνας και Σύρου, όπου αντίστοιχα οι 850 και 960 εργαζόμενοι είναι απλήρωτοι και κυρίως χωρίς προοπτική. Τόσο οι εκπρόσωποι της ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης όσο και οι εκπρόσωποι του Σκαραμαγκά τάχθηκαν κατά της επικείμενης ιδιωτικοποίησης του Ο.Λ.Π. και της μεταβίβασής του στην Cosco.

 60 

| ΛΙΜΑΝΙΑ |

«Σύννεφα» πάνω από τοN διακανονισμό Cosco - Ο.Λ.Π.

A

Αβέβαιη φαίνεται πως είναι η έγκριση του συμβατικού κειμένου του Φιλικού Διακανονισμού μεταξύ Ο.Λ.Π. και ΣΕΠ Α.Ε. για την κατα σ κ ευή του δυτικού Προβλήτα ΙΙΙ του Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων, στην οποία επρόκειτο να προχωρήσει η Έ κτακτη Γενική Συνέλευση των μετόχων του Οργανισμού Λιμένα Πειραιά. Το Ελεγκτικό Συνέδριο ενέκρινε στα μέσα Οκτωβρίου την υπογραφή του σχεδίου της δεύτερης τροποποιητικής σύμβασης μεταξύ του Ο.Λ.Π. και της θυγατρικής της κινεζικής COSCO, Σταθμός Εμπορευματοκιβωτίων Πειραιώς (Σ.Ε.Π. Α.Ε.). Σύμφωνα με την απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της δεύτερης τροποποιητικής συμβάσεως μεταξύ Ο.Λ.Π. και Σ.Ε.Π.

το Δικαστήριο έθεσε δύο όρους: • Ότι δέχεται μόνο την αναστολή καταβολής του συμβατικού σταθερού εγγυημένου ανταλλάγματος για επτά έτη (έως το 2021), ήτοι έως ότου η Σ.Ε.Π.-COSCO ολοκληρώσει κατασκευαστικά και παραγωγικά τον Προβλή-

 61 

τα ΙΙΙ.

• Να καταβάλλει ο Σ.Ε.Π.-COSCO συμφωνημένο αντάλλαγμα για τον Προβλήτα ΙΙΙ από τώρα, για τη χρήση του χώρου. Σύμφωνα με πληροφορίες, η κινεζική πλευρά επιμένει στη συμφωνηθείσα κατάργηση του ελάχιστου εγγυημένου ανταλλάγματος, την οποία θέτει ως προϋπόθεση για την επένδυσή της στους Προβλήτες ΙΙ και ΙΙΙ του Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων. Ο Φιλικός Διακανονισμός μεταξύ Ο.Λ.Π. και Σ.Ε.Π., συνολικής επένδυσης 230 εκατ. ευρώ, περιλαμβάνει την κατασκευή για λογαριασμό του Ο.Λ.Π. της νέας προβλήτας πετρελαιοειδών καθώς και τη μηχανολογική αναβάθμιση των προβλητών ΙΙ και ΙΙΙ , μετά την κατασκευή του Προβλήτα ΙΙΙ και την αναβάθμιση των προβλητών ΙΙ και ΙΙΙ . Εφόσον το έργο προχωρήσει, κάτι που πλέον θεωρείται αμφίβολο, η ετήσια δυναμικότητα για τη Σ.Ε.Π. Α.Ε. θα ανέλθει μετά την κατασκευή των έργων σε 6.200.000 εμπορευματοκιβώτια (TEUs), τα οποία μαζί με το ΣΕΜΠΟ του Ο.Λ.Π. (Προβλήτας Ι) δυναμικότητας 1.000.000 TEUs θα καταστήσουν το λιμάνι του Πειραιά ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων στη Μεσόγειο και την Ευρώπη.

eiδησεισ

Αύξηση στην κίνηση των λιμανιών Στο Α΄τρίμηνο 2014

Η διακίνηση επιβατών στους ελληνικούς λιμένες στο Α΄ τρίμηνο 2014, σε σύγκριση με την αντίστοιχη διακίνηση του Α΄ τριμήνου 2013 παρουσίασε αύξηση 3,9%, έναντι αύξησης 0,1% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση του έτους 2013 προς το 2012. Η συνολική διακίνηση εμπορευμάτων στους ελληνικούς λιμένες στο Α΄ τρίμηνο 2014 σε σύγκριση με την αντίστοιχη διακίνηση του Α΄ τριμήνου 2013 παρουσίασε την ίδια ποσοστιαία αύξηση, δηλαδή 3,4 %, που είχε παρουσιάσει και κατά την αντίστοιχη σύγκριση του έτους 2013 προς το 2012.

 62 

Star Bulk:

Κινήσεις ανάπτυξης με νέες αγορές; Πολύ περισσότερα από τα 103 πλοία που θα έχει σε λειτουργία το 2015 θα μπορεί να διαχειριστεί η Star Bulk Carriers, σύμφωνα με όσα τόνισαν τα στελέχη της σε πρόσφατη παρουσίαση σε επενδυτές. Σημείωσαν ότι ο αριθμός αυτός μπορεί να υπερβαίνει και τα 150 πλοία. Σύμφωνα με παράγοντες της Αγοράς, στο φόντο αυτών των δηλώσεων, η εισηγμένη ναυτιλιακή εταιρεία που ελέγχεται από το επενδυτικό fund Oaktree και τον έλληνα εφοπλιστή Πέτρο Παππά, εξετάζει την αγορά και άλλων πλοίων στο επόμενο διάστημα. Επισημαίνεται ότι τον περασμένο Αύγουστο η Star Bulk εξαγόρασε τα 34 πλοία της Excel Maritime, την οποία επίσης ήλεγχε μετοχικά το επενδυτικό fund Oaktree μετά την αναδιάρθρωση των χρεών της.

Ναύλοι δεξαμενοπλοίων:

Τραβούν την ανηφόρα

Σε υψηλά επίπεδα κινήθηκαν οι ναύλοι των δεξαμενοπλοίων σύμφωνα με τον ναυλομεσιτικό οίκο Charles R. Weber τον Οκτώβριο. Κύρια αιτία το γεγονός ότι τα ταξίδια προς την Κίνα έχουν κάνει άλμα 167% σε σύγκριση με τις αρχές του έτους, ενώ στη Μέση Ανατολή ο αριθμός των ναυλώσεων αυξήθηκε 40% από την αρχή του έτους στις 42 την εβδομάδα, κατά μέσο όρο. Από τον Νοέμβριο του 2013, σύμφωνα με τον Charles R. Weber, δεν έχει καταγραφεί ξανά τέτοιο επίπεδο τιμών για τα VLCCs. Σημειώνεται ότι η άνοδος των τιμών των ναύλων πέρσι τον Νοέμβριο οφείλονταν κυρίως στην αύξηση σε επίπεδα-ρεκόρ για την εποχή, της παραγωγής αργού από την Σαουδική Αραβία. Αυτή τη φορά, όμως, οφείλεται περισσότερο στην πρόσφατη άνοδο της ζήτησης ανά τονοχιλιόμετρο μεταφερόμενου φορτίου, όπως εκτιμά ο ναυλομεσιτικός οίκος.

 63 

Ζωρζής Δρομοκαΐτης

Ο ιδρυτής του πρώτου σύγχρονου ψυχιατρικού νοσοκομείου της Ελλάδας

H

Η ελληνική ψυχή ανά τους αιώνες μεγαλούργησε, επιδεικνύοντας δείγματα μεγαλοψυχίας, γενναιοδωρίας, υπερβάσεως του «εγώ», αλτρουισμού και αυτοθυσίας. Αυτές οι υψηλές αξίες και τα ιδανικά του Έλληνα νοηματοδοτούν την ύπαρξή του, συνυφαίνονται στενά με την ταυτότητά του και αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της εθνικής του κληρονομιάς. Κάποια από τα έργα αυτά δεσπόζουν ώς σήμερα στον ελληνικό χώρο, αγέρωχα και ευθυτενή, μεταλαμπαδεύοντας τον ψυχικό πλούτο των ελλήνων ευεργετών, τα ευγενή συναισθήματα αυτών για την ανθρώπινη ψυχή και την αμέριστη αγάπη και γενναιοδωρία τους προς τον ελληνικό πολιτισμό. Ένα από αυτά τα έργα, λοιπόν, είναι και το ψυχιατρικό θεραπευτήριο στο Χαϊδάρι Αττικής (θέση Δαφνί) που φέρει την ονομασία «Φρενοκομείον Ζωρζή και Ταρσής Δρομοκαΐτη». ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΠΟΥΤΑΤΟΥ* Ο Ζωρζής Δρομοκαΐτης γεννήθηκε στη συνοικία Εγκρεμός, στον κάμπο της νήσου Χίου, μεταξύ των ετών 1805 και 1810 και υπήρξε απόγονος της οικογένειας Δερμοκαΐτη, από τους πλέον αξιόλογους βυζαντινούς οίκους που εμφανίστηκε στις αρχές του Ι΄αιώνα επί Ρωμανού (916-944 μ.Χ.). Ενδεχομένως το οικογενειακό τους όνομα να οφείλεται στο σχετικό επάγγελμα της επεξεργασίας δερμάτων. Σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία, η οικογένεια των Δρομοκαΐτηδων προερχόταν από την Κωνσταντινούπολη και μέλη της υπήρξαν επιφανείς ιεράρχες, στρατιωτικοί, πολιτικοί, διοικητικοί αξιωματούχοι και

πνευματικοί άντρες. Κατά τα χρόνια της Άλωσης –και πιθανώς προ του 1453– κάποιοι ή κάποιος εξ αυτών μετοίκησε στη Χίο. Τότε η οικογένεια εμφανίζεται για πρώτη φορά με το επίθετο Δρομοκαΐτη, το οποίο σταδιακά επικρατεί. Κατά την περίφημη σφαγή της Χίου (30 Μαρτίου 1822) οι Τούρκοι απαγχόνισαν τον Ιάκωβο Δρομοκαΐτη, πατέρα του Ζωρζή, μαζί με άλλους προύχοντες Χιώτες, τον δε Ζωρζή τον μετέφεραν στην Κωνσταντινούπολη για να τον πουλήσουν ως δούλο. Φυσικά η οικογενειακή του περιουσία διηρπάγη και καταστράφηκε από τους επιδρομείς κατά την πανωλεθρία εκείνη της πα-

 64 

τρίδας. Στην Κωνσταντινούπολη, όμως, για καλή του τύχη τον εντόπισε και τον αγόρασε ο θείος του, Μιχαήλ Αγέλαστος, ο οποίος και τον προστάτεψε κατά τα κρίσιμα εκείνα χρόνια της εφηβικής του ηλικίας.

Η εμπορική του σταδιοδρομία Με την πάροδο των ετών και αφού στην αρχή δούλεψε ως παραγιός σε διάφορα καταστήματα, ο Ζωρζής κατόρθωσε να εξασκήσει με επιτυχία το εμπορικό επάγγελμα, αποκομίζοντας σημαντικά κέρδη. Όταν μάλιστα αποφάσισε να επεκτείνει την εμπορική του δραστηριότητα και να εγκατασταθεί στη Βηρυτό του Λιβάνου, αναδείχθηκε ως σημαίνον εμπορικός παράγων της Μέσης Ανατολής. Στην Βηρυτό γνώρισε και νυμφεύθηκε την αδελφή του επίσης εξέχοντος εμπόρου, Σταματίου Φραγκόπουλου, την Ταρσή. Οι Φραγκόπουλοι ήταν παλιό χιώτικο γένος, που ήκμασε στη Χίο ώς τα τέλη του 19ου αιώνα. Στενά συνεταιρισμένος με τον Σταμάτη Φραγκόπουλο επεξέτεινε ακόμη περισσότερο τις εμπορικές του επιχειρήσεις στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, στη Μασσαλία της Γαλλίας, στη Συρία καθώς και στη Μαδαγασκάρη. Το 1859, έχοντας πλέον αποκτήσει πολύ μεγάλη περιουσία, εγκατέλειψε οριστικά τον ενεργό εμπορικό βίο και εγκαταστάθηκε στη Μασσαλία μέχρι το 1871. Λόγω της σοβαρής και ανίατης ψυχασθένειας της συζύγου του, το ανδρόγυνο επέστρεψε στη γενέτειρά τους, όπου η Ταρσή απεβίωσε. Ο Ζωρ-

ΙΣΤΟΡΙΑ

ζής, μετά τον θάνατο της γυναίκας του, δεν ξαναπαντρεύτηκε και αφού δεν είχε παιδιά αφοσιώθηκε στην αγαθοεργία. Κληροδότησε γενναία ποσά –τριακόσιες χιλιάδες δραχμές– στο Γυμνάσιο της Χίου, είκοσι πέντε χιλιάδες στο Λωβοκομείο του νησιού, είκοσι πέντε χιλιάδες υπέρ της Φιλόπτωχου Αδελφότητος, εκατό χιλιάδες στο Αμαλίειο Ορφανοτροφείο, σαράντα χιλιάδες στον Σύλλογο των Κυριών υπέρ της γυναικείας εκπαιδεύσεως, σαράντα χιλιάδες στο νοσοκομείο του Ευαγγελισμού. Όμως το μεγαλύτερο από τα έργα του, αυτό που απαθανάτισε το όνομά του, ήταν το Δρομοκαΐτειο Θεραπευτήριο το οποίο ανεγέρθηκε στην περιοχή Αγία Βαρβάρα Δαφνίου, λίγο έξω από την Αθήνα.

Η σύσταση του Δρομοκαΐτειου Ιδρύματος Επιδεικνύοντας εξαιρετική ευαισθησία, κληροδότησε, διά κοινής με τη σύζυγό του διαθήκης, την οικογενειακή τους περιουσία σε διάφορα κοινωφελή και φιλανθρωπικά ιδρύματα. Μεγαλύτερη προσφορά τους, όμως, αποτελεί το κληροδότημα των 500.000 γαλλικών φράγκων για την ίδρυση και λειτουργία του φερώνυμου φρενοκομείου. Το Δρομοκαΐτειο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο λειτουργεί από το 1888 και περιθάλπει δωρεάν άπορους φρενοβλαβείς. Ατυχώς, ο Ζωρζής δεν πρόφθασε να δει πραγματοποιούμενο το έργο για το οποίο διέθεσε της μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του, διότι τον πρόλαβε ο άτεγκτος και πάσης ζώσης υπάρξεως ασπονδότατος εχθρός θάνατος, την 20ή Δεκεμβρίου 1880 στο σπίτι του στη Χίο. Αξίζει να παρατεθεί ένα απόσπασμα από την επιστολή του Ζωρζή Δρομοκαΐτη, με ημερομηνία 17/29 Νοεμβρίου 1879 «Επιθυμώ διά των ολίγων χρημάτων, άτινα μοι έδωκεν ο Θεός, να κάμω κατά το παρόν δύο έργα, τα οποία υποθέτω χρήσιμα διά τους ομογενείς

μου και αναγκαία εις την Πατρίδα ημών. Επιθυμώ να συστήσω εν ιδιωτικόν Φρενοκομείον εις τας Αθήνας και να προικίσω το Γυμνάσιον της πατρίδος μου, Χίου, με εν χρηματικό ποσόν, ίνα βοηθήσω εις την διατήρησίν του». Εκτελεστές της διαθήκης ορίστηκαν οι Μάρκος Ρενιέρης, Διοικητής της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος, Ιωάννης Χωρέμης, Εμμανουήλ Χαρίλαος, εμποροκτηματίας και Ιωάννης Βούρος, ιατρός. Οι εξουσιοδοτημένοι εκτελεστές της διαθήκης άρχισαν γρήγορα τις ενέργειες για τη σύσταση του νομικού προσώπου του Φιλανθρωπικού Ιδρύματος που έπρεπε να δημιουργηθεί, για να ακολουθήσουν οι διαδικασίες ανεγέρσεως του φρενοκομείου. Ο αοίδιμος Ζωρζής διέταξε να κατατεθούν 500.000 φράγκα στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος εκ των οποίων οι 200.000 θα χρησιμοποιούνταν για την ανέγερση του φρενοκομείου, οι δε υπόλοιπες 300.000 θα παρέμεναν στην τράπεζα, ώστε από τους τόκους αυτούς να διατηρείται το ίδρυμα. Αφού ολο-

 65 

κληρώθηκαν όλες οι γραφειοκρατικές διαδικασίες, το Θεραπευτήριο άρχισε να χτίζεται τον Ιούλιο του 1884. Στην αρχή χτίστηκαν 4 νοσηλευτικά κτίρια συνολικής δυνάμεως 110 κλινών. Όμως από τη μοναδικότητα και την καλή φήμη που απέκτησε στην πορεία το Δρομοκαΐτειο, παρακινήθηκαν και άλλοι εύποροι φιλάνθρωποι, οι οποίοι διέθεσαν σημαντικά ποσά που επεξέτειναν το αρχικό νοσοκομείο. Ο Ανδρέας και η Ιφιγένεια Συγγρού, ο Κωνσταντίνος Σεβαστόπουλος, ο Πανταλέων Θεολόγος, η Βιργινία Σκυλίτση, η Έ λενα Βενιζέλου, ο Σοφοκλής Δάφτσιος, ο Χαράλαμπος Σπηλιόπουλος, ο Αλέξανδρος Πάλλης και πολλοί άλλοι ευεργέτες ενίσχυσαν το αρχικό ποσό της δωρεάς και έτσι χτίστηκαν και άλλα νοσηλευτικά κτίρια, που φέρουν κατά κανόνα τα ονόματα των δωρητών τους. Τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Δρομοκαΐτη στον περίβολο του θεραπευτηρίου έγιναν την 1η Ιουλίου 1959. Η προτομή του αείμνηστου ιδρυτή είναι έργο του γλύπτη Νίκου Σοφιαλάκη, φτιαγμένη ολόκληρη από πεντελικό μάρμαρο. Το όνομα του Δρομοκαΐτειου είναι συνώνυμο με την ελληνική ψυχιατρική καθώς αποτέλεσε το πρώτο σύγχρονο ψυχιατρείο της Ελλάδας. Η σημασία και η χρησιμότητά του για τη χώρα υπήρξε τεράστια, καθότι δεν υπήρχε μέχρι τότε άλλο ψυχιατρείο εκτός από το παλαιωμένο και ακατάλληλο ψυχιατρείο Κέρκυρας, το οποίο είχαν ιδρύσει οι Άγγλοι το 1838 με τη μετατροπή στρατώνα σε φρενοκομείο.

*Ο κ. Μπουτάτος είναι επιχειρηματίας, Αντιπρόεδρος Δ.Σ. της DMN A.E., κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου στο Μάνατζμεντ και τη Στρατηγική Επιχειρήσεων από το LSE.

| LAST PAGE | από τον Πάνο Τσαγκαράκη

o

Κόκκινα brands & η ροκ μπάντα που «έβγαλε γλώσσα» στον κόσμο…

Οι ειδικοί λένε ότι το κόκκινο χρώμα εκφράζει την επιθετικότητα του χαρακτήρα αυτού που το επιλέγει σε οτιδήποτε κατέχει. Από την άλλη εγώ, χωρίς να είμαι ειδικός, πιστεύω ότι εκφράζει την επιθυμία όσων επιχειρηματιών –ή και μουσικών, στην προκειμένη περίπτωση– θέλουν το προϊόν τους να ηγηθεί όχι μόνο στις Αγορές όπου δραστηριοποιούνται, αλλά και διεθνώς. Υπάρχουν brands που έχουν ταυτιστεί στη συνείδηση όλων μας με το κόκκινο χρώμα. Αν παρατηρήσετε κάτι για τις μάρκες που χρησιμοποιούν κόκκινο, συνήθως δηλώνουν τον ενθουσιασμό, τη διασκέδαση και το πάθος. Μερικά από τα λογότυπα αυτά είναι πολύ εντυπωσιακά και έχουν αποκτήσει μεγάλη δημοτικότητα σ’ όλο τον κόσμο, άλλα πάλι «βγάζουν γλώσσα» όπως το κόκκινο «ασεβές» και προκλητικό λογότυπο των Rolling Stones, γνωστό ως «η Γλώσσα», το οποίο δεν χρειάστηκε καν να ακολουθείται από το όνομα του συγκροτήματος ή να παρουσιαστεί με συγκεκριμένη γραμματοσειρά. Στην πραγματικότητα αυτό συμβαίνει όταν ένα λογότυπο (όπως στη φωτό) δείχνει ξεκάθαρα ότι μεταφέρει τη δύναμη του μηνύματος. Αυτό ακριβώς είναι το τέλειο παράδειγμα για το πώς ένα καλά σχεδιασμένο λογότυπο μπορεί από μόνο του να μεταφέρει θαυμάσια ένα μήνυμα –στην προκειμένη περίπτωση του συγκροτήματος– χωρίς να ακολουθείται από το όνομά του. Το λογότυπο αυτό στο άλμπουμ των Rolling Stones, που σχεδίασε ο John Pasche το 1970, εξακολουθεί ακόμη και σήμερα να αντιπροσωπεύει το υπερβατικό και επαναστατικό πνεύμα του ροκ συγκροτήματος και βέβαια το πάθος και τη ζωτικότητά τους, που βρίσκονται στις συνθέσεις των ανεπανάληπτων

 66 

μουσικών τους έργων. Η χρήση του κόκκινου χρώματος, σύμφωνα με τους ειδικούς, προτιμάται από μάρκες που θέλουν να περάσουν και άλλα μηνύματα, πέρα από τον ενθουσιασμό, όπως είναι η νεανικότητα και η τόλμη. Θυμηθείτε το χαρακτηριστικό κόκκινο πακέτο στα τσιγάρα με τις περισσότερες πωλήσεις σε όλον τον κόσμο, τα Marlboro, την κόκκινη ετικέτα του παγκόσμιου best seller σκωτσέζικου ουίσκι, Johnny Walker Red Label, την Coca-Cola το πρώτο σε πωλήσεις αναψυκτικό διεθνώς. Και πολλές, ακόμη, μάρκες με ηγετική παρουσία, που έχουν γράψει ή συνεχίζουν να γράφουν τη δική τους ιστορία. Ας θυμηθούμε μερικές: Nestle, Virgin, Xerox, Toyota, Vodafone, Canon, Hoover, 3M, Colgate, Compaq, Miele, AEG, Toshiba, TUI AG, JVC, Moulinex, Henkel, Avis, CNN, Pirelli, Red Bull, Kellogs, Exon, Toshiba, Sharp, Lego, Levis και πολλές άλλες. Πέρα από το λογότυπο, η χρήση του κόκκινου χρώματος μπορεί να συνδέεται ακόμη πιο άμεσα με το ίδιο το προϊόν. Όπως συμβαίνει με τη Ferrari. Όταν σκέφτεται κανείς μια Ferrari δεν τη φαντάζεται σε οποιοδήποτε χρώμα, αλλά κόκκινη. Και παρά το γεγονός ότι το λογότυπό της δεν είναι κόκκινο, χρησιμοποιεί αυτό το χρώμα για να το πλαισιώσει ή για να αναδείξει τα μοντέλα της. Ακόμη και η NASA έχει χρησιμοποιήσει στο παρελθόν το κόκκινο χρώμα στο logo της, μέχρι που το αντικατέστησε το 1992, χωρίς ωστόσο να το εγκαταλείψει εντελώς, αφού χρησιμοποιεί πλέον ένα έμβλημα στρογγυλού σχήματος το οποίο αντιπροσωπεύει έναν πλανήτη, που περιλαμβάνει αστέρια, μία κυκλική τροχιά γύρω από το όνομα του οργανισμού, όπως δηλώνονται τα διαστημικά ταξίδια, και ένα κόκκινο διάνυσμα σχήματος V, για να αντιπροσωπεύεται η αεροναυπηγική. Τυχαίο; Δεν νομίζω.