Reporter Mag

ΤΙ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΠΕΡΙΜΈΝΕΙ ΑΠΌ ΤΟ 2019 ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΌ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΉΡΙΟ;

INSIDE INFORMATION MAGAZINE

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

ΕΥ. ΜΥΤΙΛΗΝΑΊΟΣ: Ο ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΟΣ ΕΠΕΝΔΥΤΉΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΉΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑΣ ΣΤΑ ΧΡΌΝΙΑ ΤΩΝ ΜΝΗΜΟΝΊΩΝ ΤΑ SCRUBBERS ΑΛΛΆΖΟΥΝ ΤΗ ΝΑΥΤΙΛΊΑ

ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΊ ΜΕ ΤΟ ΠΡΏΤΟ ΘΈΜΑ ΚΑΙ ΜΕΤΆ ΣΤΑ ΠΕΡΊΠΤΕΡΑ ΜΕ ΤΙΜΉ 3,50 ΕΥΡΏ

771792 793005 9

ISSN 1792-7935

01

ΑΠΟΨΕΙΣ: ΘΕΌΔΩΡΟΣ ΒΕΝΙΆΜΗΣ ΓΙΆΝΝΗΣ ΡΕΤΣΟΣ ΓΡΗΓΌΡΗΣ ΤΆΣΙΟΣ ΑΚΗΣ ΣΚΈΡΤΣΟΣ ΓΙΏΡΓΟΣ ΣΤΕΦΑΝΌΠΟΥΛΟΣ ΜΙΧΆΛΗΣ ΣΑΚΚΈΛΗΣ ΝΊΚΟΣ ΧΡΥΣΟΧΟΪΔΗΣ ΙΩΆΝΝΗΣ ΚΆΠΡΑΣ ΜΆΝΟΣ ΧΑΤΖΗΔΆΚΗΣ ΗΛΊΑΣ ΖΑΧΑΡΆΚΗΣ ΓΕΏΡΓΙΟΣ ΣΚΕΎΗΣ ΑΝΤΏΝΗΣ ΒΟΥΡΔΆΧΑΣ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗ ZERO WASTE CITY

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ: SARANTIS: Κ. ΡΟΖΑΚΕΑΣ METRO: ΑΡ. ΠΑΝΤΕΛΙΆΔΗΣ CELESTYAL: ΚΡΙΣ ΘΕΟΦΙΛΊΔΗΣ PRAKTIKER HELLAS: Ι. ΣΕΛΑΛΜΑΖΊΔΗΣ COCA COLA: ΑΝΑΣΤΑΣΊΑ ΣΙΔΈΡΗ NJV ATHENS PLAZA: ΒΆΝΑ ΛΑΖΑΡΆΚΟΥ ΟΤΕ: ΈΛΕΝΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΎΛΟΥ KPMG: ΣΙΆΝΑ ΚΥΡΙΆΚΟΥ

Ο «ΠΡΆΣΙΝΟΣ ΧΡΥΣΌΣ» ΤΑΙΡΙΆΖΕΙ ΜΕ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΌ ΜΠΛΕ

w w w.re porter.gr

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| REPORTER | 5

94 30 16 ΠΟΛΙΤΙΚΗ / ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Δημήτρης Λιάκος: Το 2019 θα είναι έτος παραγωγικών επενδύσεων για τη χώρα

70 70 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

26 ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ

Ο «πράσινος χρυσός» ταιριάζει με το μπλε της Ελλάδας

Τι μπορεί να περιμένει από το 2019 το ελληνικό χρηματιστήριο;

30 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Μυτιληναίος: Ο μεγαλύτερος επενδυτής της ελληνικής βιομηχανίας στα χρόνια των μνημονίων

78 ΚΡΟΥΑΖΙΕΡΑ / ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Γνώμη 08 | ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

Κρις Θεοφιλίδης: Η Celestyal Cruises «εκπαιδεύει» τους Έλληνες στην κρουαζιέρα

2019: Όλα είναι «στον αέρα»

80 ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Όμιλος Σαράντη / Κώστας Ροζακέας: Συνεχίζεται και το 2019 η ανάπτυξη μέσω εξαγορών και επενδύσεων

10 | ΣΠΥΡΟΣ ΠΟΛΥΧΡΟΝΟΠΟΥΛΟΣ

Τα μεγάλα στοιχήματα του τουρισμού για το 2019

44 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ / ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Οι "ψεκασμενοι" και τα απληρωτα δανεια

40 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

Γιάννης Σελαλμαζίδης, Διευθύνων Σύμβουλος Praktiker Hellas

Tο παζλ του μέλλοντός μας

12 | ANEΣΤΗΣ ΝΤΟΚΑΣ

14 | ΑΓΓΕΛΟΣ ΚΩΒΑΙΟΣ

86 ΜΟΥΣΕΙΑ Διπλά, αλλά λίγα τα έσοδα από τον Πολιτισμό

90 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

Αριστοτέλης Παντελιάδης, διευθυνων σύμβουλος METRO ΑΕΒΕ

Άκης Σκέρτσος: Ποιοι είναι οι χαμένοι και ποιοι οι κερδισμένοι της 4ης βιομηχανικής επανάστασης;

54 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

94 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

48 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ / ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Η εθνική υπνοβασία συνεχίζεται

ΟΠΑΠ: Το κολοσσιαίο πρόγραμμα ολικού μετασχηματισμού & η νέα ψηφιακή εποχή

58 ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Το στοίχημα της συνδεσιμότητας κλειδί για την ανάπτυξη

64 ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Γιώργος Στεφανόπουλος: Το μέλλον της Ελλάδας είναι ψηφιακό

Επιχειρηματικότητα και ηγεσία γένους… θηλυκού

Το περιοδικό REPORTER Inside Information Magazine είναι η έντυπη έκδοση του οικονομικού & πολιτικού site

www.rep orter.gr

104 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Το “πράσινο” στοίχημα της Θεσσαλονίκης

110 ΝΑΥΤΙΛΙΑ Πρόκληση για τη ναυτιλία τα νέα καύσιμα και η μείωση των εκπομπών

ταυτότητα REPORTER 2018

INSIDE INFORMATION MAGAZINE ΕΙΔΙΚΗ ΈΚΔΟΣΗ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

ΕΚΔΌΤΗΣ

Γρηγόρης Νικολόπουλος ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ Ανέστης Ντόκας

DESIGNER Μαριάννα Δεσποτοπούλου

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΉ ΟΜΆΔΑ Γιώργος Αλεξάκης, Βύρων Ζάννος, Παναγιώτης Ζαΐμης, Μαριλένα Καραβασίλογλου, Xαρά Κανδήλα, Άγγελος Κωβαίος, Σπύρος Πολυχρονόπουλος, Απόστολος Σκουμπούρης, Ελένη Στεργίου Πάνος Τσαγκαράκης

ΙΔΙΟΚΤΗΣΊΑ ΣΕΛΑΝΑ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ

ΥΠΕΎΘΥΝΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΝΌΜΟ

Αναστασία Γιαννέλου

Γρηγόρης Β. Νικολόπουλος

ADVERTISING

ΔΙΕΥΘΎΝΤΡΙΑ ΕΚΔΌΣΕΩΝ

Κατερίνα Γαϊτάνη

Μαριάννα Δεσποτοπούλου

ΛΟΓΙΣΤΉΡΙΟ

ΣΎΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΌΣΕΩΝ

Μιχάλης Μαγκαφάς

Βασίλης Νικολόπουλος

ΕΚΤΥΠΩΣΗ Νίκη Εκδοτική A.E. τηλ: 210 25888190 Σελάνα Α.Ε.: Ιπποκράτους 9, Αθήνα 10679, τηλ: 2103318411, fax: 2103318408, e-mail: info@selana.gr

Editorial

T

ο

μόνο βέβαιο για το 2019 είναι πως θα θα γίνουν εκλογές. Όλα τα άλλα είναι στον «αέρα». Το αν θα υπάρξει ανάπτυξη που είναι το μεγάλο ζητούμενο, είναι πολύ αμφίβολο. Δεν υπάρχει περίπτωση σε χρονιά εκλογών η «αριστερή» κυβέρνηση μας να προωθήσει μεταρρυθμίσεις σε κανένα τομέα και ειδικά τις απαραίτητες αλλαγές στο δημόσιο τομέα. Οι αποκρατικοποιήσεις δεν αναμένεται να επιταχυνθούν, το αντίθετο μάλιστα και όσες είναι προγραμματισμένες θα καθυστερήσουν. Ελληνικές ή ξένες επενδύσεις δεν θα γίνονταν ούτως ή άλλως λόγω του πολύ αρνητικού επιχειρηματικού κλίματος και φυσικά ακόμη και όσοι επιχειρηματίες το σκέφτονταν αναβάλουν τα σχέδια τους εν όψει εκλογών. Η πόλωση και η πολιτική αβεβαιότητα δεν είναι καθόλου καλοί σύμμαχοι της οικονομίας. Ίσως προεκλογικά, ανάλογα με τις εκτιμήσεις για το εκλογικό αποτέλεσμα και για τις πιθανότητες να διαμορφωθεί μια ισχυρή και φιλική προς τις επιχειρήσεις κυβέρνηση να δώσουν μια μικρή ώθηση στο Χρηματιστήριο και στην κατανάλωση, δημιουργόντας ένα κλίμα αισιοδοξίας. Όμως η προοπτική διατήρησης μιας θετικής πορείας στην οικονομία θα φανεί μετά τις εκλογές, ανάλογα με το πόσο ισχυρή θα είναι η νέα κυβέρνηση και πόσο αποφασισμένη να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις στη δημόσια διοίκηση. Όλα λοιπόν παραμένουν αβέβαια και όλα εξαρτώνται από τις εκλογές και τη νέα κυβέρνηση που θα διαμορφωθεί.

Η ΔΙΕΤΊΑ 2019-2020 Σε κάθε περίπτωση πάντως η διετία 2019-2020 είναι κρίσιμη για πολλούς λόγους: Καταρχήν αυτή τη στιγμή η χώρα διαθέτει ένα «μαξιλάρι» εικοσι-κάτι δις Ευρώ που έχει απομείνει από τα μνημόνια και αυτό της εξασφαλίζει οτι δεν θα βρεθεί σε αδυναμία πληρωμών έναντι των ξένων πιστωτών της. Όμως το πώς θα διαχειριστεί αυτή η κυβέρνηση προεκλογικά τα χρήματα του προυπολογισμού, θα καθορίσει και τις αντοχές της οικονομίας. Προς το παρόν δεν τα πάει καλά, εξαντλεί τα φορολογικά πλεονάσματα σε μικροπαροχές και προσλήψεις «από το παράθυρο». Στο διάστημα που κυβερνά έχει αυξήσει τον αριθμό αυτών που πληρώνονται από τον προυπολογισμό κατά 22.000 άτομα και το κόστος μισθοδοσίας από το δημόσιο κατά 2 δις το χρόνο. Και μόνο αυτό αποδεικνύει πόσο κακό και άδικο χειρισμό των πλεονασμάτων που προέρχονται από την εξαντλητική φορολόγηση του ιδιω-

010 | R E P O R T E R |

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

2019: ΌΛΑ ΕΊΝΑΙ «ΣΤΟΝ ΑΈΡΑ» ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

τικού τομέα κάνει αυτή η κυβένρηση. Και πάλι δεν φτάνουν όμως τα λεφτά για τις παροχές της, αφού αναγκάζεται να περικόπτει και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και το κάνει αυτό σε εποχή που υποτίθεται οτι η πρώτη προτεραιότητα της είναι η αύξηση των επενδύσεων. Καμία θετική προοπτική δεν δημιουργείται λοιπόν με αυτή την κυβέρνηση και αυτή την πολιτική. Πέραν αυτού όμως, μέσα στη διετία αυτή, θα πρέπει η Ελλάδα να καταφέρει να βγεί για χρηματοδότηση στις αγορές. Ούτε αυτό είναι εφικτό αυτή τη στιγμή και είναι απίθανο να είναι εφικτό προ των εκλογών. Έ νας τρίτος παράγοντας που καθιστά κρίσιμη αυτή τη διετία που ξεκινάει τώρα, είναι οτι αναγκαστικά έρχεται η ώρα της υλοποίησης των μεγάλων μεταρρυθμίσεων στο δημόσιο τομέα. Η δημοσιονομική πολιτική εξήντλησε μέσω της λιτότητας κάθε περιθώριο. Οι πολίτες και οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να δίνουν πλέον στο δημόσιο όσα δίνουν. Όποιος και αν κερδίσει λοιπόν τις εκλογές θα κληθεί να προωθήσει τις μεταρρυθμίσεις για να μπορέσει να καλύψει τις ανάγκες πληρωμών.

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΊΑ ΧΡΕΙΆΖΕΤΑΙ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΊΣΕΙΣ Πέραν όμως των οικονομικών, υπάρχουν και ένα πλήθος άλλων μεταρρυθμίσεων που πρέπει να γίνουν σε μια χώρα που επικρατεί ανομία, που η Παιδεία καταρρέει, που η περίθαλψη δεν είναι ικανοποιητική, που το ασφαλιστικό σύστημα είναι πτωχευμένο και που το επίπεδο των δημοσίων υπηρεσιών προς τους πολίτες είναι αφρικανικού επιπέδου. Τα πράγματα πρέπει να αλλάξουν και αυτό θα συμβεί μέσα σε αυτή τη διετία διότι αν δεν συμβεί η χώρα θα πτωχεύσει. Και αυτή τη φορά, η Ευρώπη θα αφήσει την Ελλάδα να πτωχεύσει αφού αρνήθηκε επί μια δεκαετία να εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις που συνόδευαν τη χρηματοδότηση των μνημονίων. Οι ευρωπαίοι πολιτικοί δεν έχουν δυνατότητα να απευθυνθούν ξανά στους λαούς τους για να μας δώσουν ακόμη περισσότερα δανεικά. Οι μεταρρυθμίσεις λοιπόν παραμένουν όχι μόνο το μεγάλο ζητούμενο, αλλά και η αναγκαία πολιτική επιλογή για να διασωθεί η χώρα, να περάσει σε μια νέα αναπτυξιακή πορεία και κυρίως να λειτουργήσει σαν σύγχρονη ευρωπαική Δημοκρατία. Διότι αν εξαιρέσουμε τη διενέργεια εκλογών, τίποτα άλλο δε θυμίζει δημοκρατική χώρα. Ούτε οι υπό κατάρρευση θεσμοί, ούτε η οικονομική ασφυξία, ούτε η στελέχωση των κορυφαίων κυβερνητικών θέσεων με ανάξιους κολλητούς, ούτε η γενικευμένη ανομία, ούτε οι τρομοκρατικές επιθέσεις από διάφορους «γνωστούς – αγνώστους».

w w w.re porter.gr

ΑΠΟΤΑΜΙΕΥΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ

Τώρα, κάθε αγορά έχει μέσα της λίγη αποταμίευση. Νέα υπηρεσία αυτόματης αποταμίευσης, Pay & Save. Με τη νέα υπηρεσία Pay & Save, αποταμιεύεις χρήματα αυτόματα, κάθε φορά που πληρώνεις με χρεωστική κάρτα της Τράπεζας Πειραιώς. Πώς; Κάθε αγορά με τη χρεωστική σου κάρτα στρογγυλοποιείται προς τα πάνω, στο επόμενο ένα ευρώ ή στα επόμενα πέντε ευρώ, ανάλογα με το τι έχεις επιλέξει. H διαφορά μεταφέρεται αυτόματα, από το λογαριασμό που συνδέεται με την κάρτα, στον αποταμιευτικό σου λογαριασμό.

Ενεργοποίησε την υπηρεσία σε ένα κατάστημα Πειραιώς ή μέσω winbank web banking.

Pay & Save Αποταμιεύεις με τις καθημερινές σου αγορές. Μάθε περισσότερα: Τ. 18 2 18, www.piraeusbank.gr

Γνώμη

TΟ ΠΑΖΛ ΤΟΥ ΜΈΛΛΟΝΤΌΣ ΜΑΣ

K

άποτε, ο επικεφαλής οικονομολόγος της Google, Χαλ Βαριάν, είχε δηλώσει πως από τις αναζητήσεις των χρηστών του διαδικτύου ανά χώρα μπορούσε να καταλάβει την πορεία της οικονομίας της. Σύμφωνα με τη θεωρία που ανέπτυξε, όσο λιγότερο ψάχνουν οι πολίτες στο διαδίκτυο για δουλειές, επιδόματα, μερίσματα και φορολογικές υποθέσεις, τόσο περισσότερο αισιόδοξοι αισθάνονται για την πορεία της οικονομίας της χώρας τους. Τόσο περισσότερες είναι παράλληλα και οι πιθανότητες στο άμεσο μέλλον να φανεί αυτή η βελτίωση και στην καθημερινότητά τους. Είτε ζούμε στην Ελβετία και δεν το έχουμε πάρει χαμπάρι, είτε η θεωρία του «μεσιέ» Βαριάν δεν βρίσκει εφαρμογή σε όλες τις περιπτώσεις. Πιθανότατα, η Ελλάδα να αποτελεί και την εξαίρεση που επιβεβαιώνει κανόνα. Κι αυτό γιατί, σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε η Google για το «ψαχτήρι» της το 2018, οι Έλληνες αναζήτησαν το ριάλιτι «Power of Love» περισσότερο από κάθε τι άλλο μέσα στη χρονιά, ενώ στη δεύτερη θέση βρίσκουμε τη Eurovision. Μοναδική αναζήτηση σχετική με την οικονομία η Black Friday, για να πάρουμε κανένα φτηνότερο iphone. Κατά τα λοιπά κανένα πρόβλημα, κανένα άγχος δεν προκύπτει από τις αναζητήσεις των χρηστών του διαδικτύου στην Ελλάδα. Τόσο ρηχά, αντιμετωπίζουμε πράγματι την καθημερινότητά μας; Μήπως τελικά έχουν δίκιο όσοι εκτιμούν πως βγαίνουμε από την κρίση, εκτός από οικονομικά, και κοινωνικά… χρεοκοπημένοι; Μεταξύ μας, κι εγώ σε αυτούς ανήκω. Ας δούμε, όμως, και την άποψη των ψυχολόγων πάνω στο θέμα: Στην πλειοψηφία τους, σε έρευνες και μελέτες που έχουν κάνει και

12 | R E P O R T E R |

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

ΣΠΎΡΟΣ ΠΟΛΥΧΡΟΝΌΠΟΥΛΟΣ

δημοσιεύσει τα τελευταία χρόνια, εκτιμούν πως το διαδίκτυο αποτελεί για τους ανθρώπους μία διέξοδο από τα προβλήματα της καθημερινότητας. Τα «γκουγκλαρίσματα» συνεπώς, όπως λένε, δεν είναι ψυχογραφήματα. Αποτελούν μεν ενδείξεις για τον τρόπο σκέψης και τα ενδιαφέροντα των πολιτών, αλλά δεν καταγράφουν με ακρίβεια το πώς σκέφτεται μία ολόκληρη κοινωνία. Θα ήταν, λοιπόν, μάλλον άδικo να πούμε πως οι Έλληνες δεν νοιάζονται για τίποτε άλλο πέρα από τα ριάλιτι, τη Eurovision και το ποδόσφαιρο (είχαμε και Μουντιάλ φέτος). Όσο επιεικείς και να είμαστε βέβαια, ένα «καμπανάκι» πρέπει να το χτυπήσουμε, καθώς και στο YouTube οι επιλογές των χρηστών στην Ελλάδα δεν είναι τέτοιες που να μας κάνουν να χαιρόμαστε. «Ελαφροποπλαϊκά» και Σεφερλής έχουν τη μερίδα του λέοντος. Στα παραπάνω συνυπολογίστε και το γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις είδαμε φέτος στα social media, «κανιβαλιστικές» διαθέσεις χρηστών με αφορμή τη Συμφωνία των Πρεσπών, τον Σόρος, την υπόθεση Ζακ Κωστόπουλου, την υπόθεση Κατσίφα, αλλά και την πρόσφατη περίπτωση αυτοδικίας των φυλακισμένων σε βάρος του 19χρονου φερόμενου ως δολοφόνου της 21χρονης φοιτήτριας στη Ρόδο. Ας ελπίσουμε πως οι ψυχολόγοι έχουν δίκιο και πως απλώς στο διαδίκτυο εκτονωνόμαστε από την καθημερινότητα και τους προβληματισμούς μας… Ας ελπίσουμε πως δεν καθρεφτίζεται η εικόνα της κοινωνίας μας στο Google, στο Facebook και στο YouTube. Γιατί διαφορετικά η Ελλάδα ετοιμάζεται να καλωσορίσει το 2019 πλήρως αποβλακωμένη και αποπροσανατολισμένη, με το Power of Love, τον Σεφερλή, τους μάγκες του πληκτρολογίου και τους λάτρεις της αυτοδικίας να συνθέτουν το παζλ του μέλλοντός μας….

w w w.re porter.gr

Γνώμη

I

σως ο μεγαλύτερος μύθος που δημιούργησε η δεκαετής κρίση στην Ελλάδα είναι ότι τα δάνεια που ελήφθησαν μετά το 2002 που απελευθερώθηκε η στεγαστική πίστη (δηλαδή μπορούσε ένας δανειολήπτης να πάρει ταυτόχρονα και καταναλωτικό και στεγαστικό δάνειο) είναι ότι σε κάποια χρονική στιγμή στο απώτερο μέλλον θα διαγραφούν όλα τα δάνεια. Η εικόνα της άρνησης να πληρώνουν τα δάνειά τους μισθωτοί και ελεύθεροι επαγγελματίες έλαβε τη μορφή επιδημίας όταν πρωτοπαρουσιάστηκε ο νόμος Κατσέλη όπου οι φήμες που κυκλοφορούσαν στην αγορά από επιτήδειους ήταν ότι όταν φθάσεις ενώπιον του προέδρου του δικαστηρίου και δείξεις ανήμπορος ή και άπορος θα σε λυπηθεί και θα αποφασίσει τη πλήρη διαγραφή των δανείων. Η κατάσταση βέβαια τέθηκε εκτός ορίων με το κίνημα ΔΕΝ ΠΛΗΡΩΝΩ αλλά και με τη πρόταση γνωστού τηλεοπτικού αστέρα για Σεισάχθεια για όλους και για όλα τα δάνεια. Σήμερα η εικόνα είναι δυστυχώς άσχημη. Οι περισσότεροι δανειολήπτες που δεν ήταν συνεπείς στις υποχρεώσεις τους κινδυνεύουν να χάσουν το σπίτι τους πρώτης κατοικίας αφού από 1ης Ιανουαρίου 2019 στους πλειστηριασμούς εντάσσεται και η πρώτη κατοικία ανεξάρτητα της αντικειμενικής αξίας. Οι τράπεζες σίγουρα δεν είναι ευαγή ιδρύματα αλλά επί μία τριετία 2014-2016 καλούσαν τους δανειολήπτες να κάνουν την ρύθμιση στα δάνεια τους, ακόμη και όταν χιλιάδες συμπατριώτες μας έχασαν την εργασία τους. Δυστυχώς υπήρξε μία τριετία αδιαφορίας από τους δανειολήπτες, πιστεύοντας οι περισσότεροι ότι ένα λεφτόδεντρο με ευρώ θα αποπληρώσει τα χρέη

14 | R E P O R T E R |

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

ΟΙ "ΨΕΚΑΣΜΕΝΟΙ" ΚΑΙ ΤΑ ΑΠΛΗΡΩΤΑ ΔΑΝΕΙΑ ANEΣΤΗΣ ΝΤΟΚΑΣ

όλων των Ελλήνων ή ότι βρέθηκε μηχάνημα παραγωγής κοπής ευρώ δωρεάν που θα διανεμηθεί σ όλα τα ελληνικά νοικοκυριά. Οι τράπεζες μπορεί να έχουν περάσει με επιτυχία τα τελευταία ευρωπαϊκά stress tests της ΕΚΤ αλλά δεν μπορούν να σηκώσουν το βάρος των ληξιπρόθεσμων οφειλών που έχουν δημιουργηθεί από τα στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια. Οι περισσότεροι που οφείλουν τα περισσότερα δάνεια έχουν ξεπεράσει κατά πολύ το μισό αιώνα ζωής άρα και βιολογικά δεν θα μπορέσουν-και να ήθελαν και να μπορούσαν- να αποπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους. Ταυτόχρονα κάθε μήνα οι αποποιήσεις περιουσιακών στοιχείων αυξάνονται με γεωμετρική από νέους και νέες που θέλουν και με το δίκιο τους να ξεκινήσουν την ζωή τους χωρίς τα βάρη των γονιών τους. Η εικόνα οδηγεί σε ένα ακόμη αδιέξοδο από τα πολλά που δημιούργησε η μεγαλύτερη μεταπολεμική οικονομική κρίση στην Ελλάδα. Οι χαμένοι βέβαια είναι όσοι αγόγγυστα μέχρι και σήμερα αποπληρώνουμε κάθε μήνα τις υποχρεώσεις μας. Αλλά μέχρι σήμερα καμία τράπεζα δεν έχει επιβραβεύσει τους συνεπείς δανειολήπτες. Οι κακοπληρωτές συνεχίζουν να ζητούν κούρεμα των δανείων τους μέχρι και πλήρη διαγραφή. Ολοι οι συνεπείς δανειολήπτες απλά θα συνεχίσουν και το 2019 να αποπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους εις βάρος και των προτεραιοτήτων για τις οικογένειες τους. Αλλά ποιος είπε ότι η ζωή είναι δίκαιη, όταν έχεις να κάνεις με τόσους πονηρούς και ψεκασμένους σ αυτή τη χώρα. Καλή χρονιά σε όλους και μακριά από μύθους στη χώρα που δημιούργησε την μυθολογία και μάγεψε όλο τον κόσμο αλλά στο χώρο της παιδείας και της εκπαίδευσης και όχι στη πραγματική ζωή.

w w w.re porter.gr

Γνώμη

Η

χρονιά που έρχεται, για πρώτη φορά μετά από καιρό, χαρακτηρίζεται από μία βεβαιότητα: το 2019 θα γίνουν εκλογές. Εκλογές κάθε είδους και για τα πάντα. Για την τοπική αυτοδιοίκηση, για την Ευρωβουλή και για το εθνικό κοινοβούλιο. Οι τελευταίες είναι και οι πιο σημαντικές, καθώς ως γνωστόν από αυτές κρίνεται ποιος θα κυβερνήσει την χώρα. Και έπειτα από επίσης πολύ καιρό, περίπου μία δεκαετία, οι εθνικές εκλογές έχουν μία ιδιαιτερότητα. Θα είναι οι πρώτες που δεν θα έχουν ως θέμα το ψευτοδίλημμα «μνημόνιο – αντιμνημόνιο». Το ζήτημα είναι συνεπώς, τι κρίνουν αυτές οι εκλογές; Τι διακυβεύεται; Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ εγκλωβισμένη σε μία συνθήκη που κατ’ αρχάς φαινόταν προνομιακή γι΄αυτήν, απειλείται με έναν ακριβό λογαριασμό. Είναι η πρώτη κυβέρνηση έπειτα από μεγάλο διάστημα, η οποία δεν είχε κατά τη διάρκεια της θητείας της την απειλή κάποιας εμβόλιμης εκλογικής αναμέτρησης, είτε για την αυτοδιοίκηση, είτε για την ευρωβουλή, ενώ είχε και την τύχη να μην έχει μπροστά της μία εκλογική Προέδρου της Δημοκρατίας, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε διάλυση της Βουλής. Θα κλείσει συνεπώς μία τετραετία στην εξουσία και στο τέλος της θα γίνει «ταμείο» για όλα και παντού. Ο απολογισμός ίσως και να αντικατοπτρίζεται ήδη στην απόγνωση με την οποία ο Αλέξης Τσίπρας επανέρχεται στα διχαστικά σχήματα και διλήμματα. Προσπαθεί να πείσει ότι το πολιτικό κοντέρ του έχει μηδενιστεί με την λήξη της δανειακής σύμβασης τον Αυγουστο και έκτοτε μετράει μία – μία τις… πρώτες του ημέρες στην διακυβέρνηση της χώρας. Μοιράζει κάτι χαρτζιλίκια και επιδόματα, μιλάει για Λαμπράκηδες και Γκοτζαμάνηδες, για φασίστες και ΕΑΜίτες. Δεν έχει όμως και πολλά να πει για την επόμενη ημέρα της χώρας. Εχει αφήσει ένα τραπεζικό σύστημα παράλυτο, έναν πτωχό κατάλογο στον τομέα των επενδύσεων και ένα ναρκοπέδιο για την επόμενη διακυβέρνηση στην οικονομία, την παιδεία, την ασφάλεια και σε αυτό που αποκαλείται κοι-

16 | R E P O R T E R |

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

Η ΕΘΝΙΚΉ ΥΠΝΟΒΑΣΊΑ ΣΥΝΕΧΊΖΕΤΑΙ AΓΓΕΛΟΣ ΚΩΒΑΙΟΣ

νωνική συνοχή. Από την άλλη πλευρά ο Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά τις δημοσκοπήσεις ο εν αναμονή Πρωθυπουργός, επιχειρεί να παρουσιάσει ένα αναπτυξιακό σχέδιο για την χώρα, περιγράφει κάποιες ιδέες, προσπαθεί να αντιπαρέλθει τις προκλήσεις και τις διχαστικές λογικές του κ. Τσίπρα, λέει ότι θα κυβερνήσει με τους καλύτερους. Δεν έχει πει ακόμη ποιοι είναι αυτοί. Εχει όμως και να αντιμετωπίσει τις δεσμεύεις που του κληροδοτεί ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝΕΛ, με κυριότερη από αυτές την δέσμευση για πλεονάσματα 3,5% για τα επόμενα χρόνια. Μπορεί να μην το εξαγγέλλει, αλλά αν δεν αλλάξει αυτό το δεδομένο, η προσπάθειά του απειλείται σοβαρά. Μπορεί αυτό να αλλάξει; Είναι ίσως το μεγαλύτερο και ανομολόγητο στοίχημα για την επομένη των εκλογών. Αφότου βεβαίως πρώτα έχει ξεκαθαρίσει ο χρονικός ορίζοντας της κυβέρνησης. Αν δηλαδή η επόμενη Βουλή θα είναι σε θέση να εκλέξει Πρόεδρο της Δημοκρατίας ή αν στις αρχές του 2020 η χώρα θα βρίσκεται ακόμη σε έναν εκλογικό κύκλο. Όσο αυτό δεν ξεκαθαρίζει η περιπέτεια της Ελλάδας θα συνεχίζεται και η αβεβαιότητα θα υποσκάπτει τα πάντα. Ως προς τον χρόνο των εκλογών, εκεί παίζονται τα μεγαλύτερα στοιχήματα. Κατά τις υπάρχουσες πληροφορίες και σύμφωνα με κάποιες πηγές από τον χώρο του ΣΥΡΙΖΑ, το σενάριο που θέλει τον κ. Τσίπρα να ξαναπαίζει το χαρτί της προεδρικής εκλογής ώστε να προκαλέσει εκλογές το 2020, έχει μόνο μία πιθανότητα επαλήθευσης: όσο νωρίτερα γίνουν οι εκλογές το 2019, τόσο περισσότερο θα ποντάρει στην υπονόμευση της επόμενης κυβέρνησης και θα ελπίζει ότι σε περίπου έναν χρόνο θα έχει φθαρεί ώστε να νομιμοποιείται να την υπονομεύσει και πάλι. Υπό αυτήν την έννοια, οι εκλογές τον Οκτώβριο του 2019 είναι το λιγότερο πιθανό ενδεχόμενο. Οι τριπλές κάλπες τον Μάιο φαντάζουν ως μία λογική εκδοχή. Κάποια εξέλιξη νωρίτερα, δεν μπορεί να αποκλειστεί. Όπως και να έχει, η περιπέτεια της χώρας θα συνεχιστεί. Και οι πολίτες της μοιάζουν δυστυχώς να υπνοβατούν προς την επόμενη φάση της.

w w w.re porter.gr

ΈΤΟΣ ΕΠΕΝΔΎΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΝΆΠΤΥΞΗΣ ΜΕ ΣΗΜΑΝΤΙΚΈΣ ΕΜΠΟΡΙΚΈΣ, ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΈΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΈΣ ΕΠΙΤΥΧΊΕΣ ΟΛΟΚΛΗΡΏΝΕΙ ΤΟ 2018 Η VODAFONE ΕΛΛΆΔΑΣ, ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΏΝΤΑΣ ΜΊΑ ΧΡΟΝΙΆ ΠΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΊΣΤΗΚΕ ΑΠΌ ΚΑΙΝΟΤΟΜΊΕΣ, ΑΛΛΆ ΚΙ ΕΠΕΝΔΎΣΕΙΣ ΣΕ ΌΛΑ ΤΑ ΠΕΔΊΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΊΑΣ.

Σ

ύμφωνα με τις οικονομικές καταστάσεις του ομίλου Vodafone, η εταιρεία κατέγραψε σημαντική ανάπτυξη στο πρώτο εξάμηνο του οικονομικού της έτους (Απρίλιος – Σεπτέμβριος 2018), επιτυγχάνοντας αύξηση του κύκλου εργασιών κατά 4,5%, ο οποίος ξεπέρασε τα 460 εκατ. ευρώ, αλλά και άνοδο των εσόδων από υπηρεσίες, αγγίζοντας τα 438 εκατ. ευρώ. Το 2018 αποτέλεσε έτος – σταθμό για την Vodafone στην Ελλάδα, καθώς συμπλήρωσε 25 χρόνια εμπορικής λειτουργίας, έχοντας φέρει πρώτη στην Ελλάδα την κινητή τηλεφωνία. Επίσης, ολοκλήρωσε την κατασκευή και διέθεσε εμπορικά το πρώτο μεγάλης κλίμακας δίκτυο FTTH στην Ελλάδα, στον Βύρωνα Αττικής, καλύπτοντας περισσότερα από 17.000 νοικοκυριά κι επιχειρήσεις με τις καλύτερες ψηφιακές τεχνολογίες. Επιπλέον, η Vodafone ολοκλήρωσε την εξαγορά και ξεκίνησε την ενσωμάτωση της Cyta Hellas, διευρύνοντας το αποτύπωμά της και τα μεγέθη της στην αγορά, καθώς η πελατειακή της βάση στη σταθερή αυξήθηκε γεωμετρικά και ξεπερνά τους 930 χιλιάδες συνδρομητές. w w w.re porter.gr

Παράλληλα, στην κινητή τηλεφωνία η πελατειακή βάση κινείται σταθερά πάνω από 5,1 εκατ. συνδρομητές, με τη χρήση data να αυξάνεται εκθετικά και να διπλασιάζεται χρόνο με τον χρόνο. «Μέσα από μία φιλόδοξη στρατηγική επενδύουμε στις πιο σύγχρονες ψηφιακές υποδομές και υπηρεσίες για να βοηθήσουμε τα νοικοκυριά και τις ελληνικές επιχειρήσεις να συμμετάσχουν ισότιμα στην 4η βιομηχανική επανάσταση και να επιταχύνουμε την πορεία της Ελλάδας προς μία κοινωνία των Gigabit. Το μέλλον θα είναι συναρπαστικό» δήλωσε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Vodafone Ελλάδας, κ. Χάρης Μπρουμίδης.

επιχειρήσεις θα αποκτήσουν πρόσβαση σε δίκτυα FTTH και FTTC, καθώς και υπηρεσίες νέας γενιάς σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ιωάννινα, Βόλο, Βέροια και Κοζάνη. Παράλληλα, η Vodafone διέθεσε εμπορικά στην αγορά το νέο Vodafone TV, μία πλατφόρμα περιεχομένου που για πρώτη φορά στην Ελλάδα συνδυάζει απεριόριστο θέαμα και μοναδικές λειτουργίες, ενώ προσφέρεται σε όλους τους καταναλωτές ανεξαρτήτως δικτύων και τεχνολογιών, είτε μέσω σταθερής γραμμής είτε μέσω mobile δικτύων. Το Vodafone TV συνδυάζει αθλητικά κανάλια, πρεμιέρες, πάνω από 4.000 ταινίες καταλόγου, περισσότερα από 7.000 επεισόδια σειρών, πάνω από 4.000 επεισόδια παιδικών σειρών, ντοκιμαντέρ, πάνω από 60 θεματικά κανάλια, τα ελεύθερα ελληνικά, αλλά και εφαρμογές για εύκολη και γρήγορη πρόσβαση σε μουσική, video, και πλούσιο online περιεχόμενο. Η πελατειακή βάση του Vodafone TV έχει ξεπεράσει το ορόσημο των 100 χιλιάδων πελάτων και κινείται ανοδικά με σταθερότητα. Μάλιστα, τις επόμενες εβδομάδες το Vodafone TV θα είναι γίνει διαθέσιμο και μέσω κινητού σε πελάτες δικτύων άλλων παρόχων, φέρνοντας μία νέα εποχή για την κατανάλωση περιεχομένου στην Ελλάδα.

ΕΠΕΝΔΎΕΙ ΣΤΟ ΙΟΤ

Μέσω της θυγατρικής της Vodafone Innovus, η Vodafone αναπτύσσει καινοτόμες υπηρεσίες Internet of Things (ΙοΤ) οι οποίες διατίθενται από τον όμιλο Vodafone σε όλες τις αγορές όπου δραστηριοποιείται. Το ΙοΤ θα αποτελέσει μία τεχνολογία αιχμής της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, η οποία σε συνδυασμό με την τεχνητή νοημοσύνη και τα Big Data, θα αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι επιχειρήσεις διεθνώς Η Vodafone Innovus διαθέτει την τεΜΕΓΆΛΕΣ ΕΠΕΝΔΎΣΕΙΣ χνολογία, αλλά και την τεχνογνωΗ Vodafone υλοποιεί το επενδυτικό της σία ώστε να προσφέρει λύσεις ΙοΤ για πρόγραμμα για την ανάπτυξη δικτύων όλους τους κλάδους της οικονομίας, νέας γενιάς (NGA) με ταχείς ρυθμούς καλύπτοντας τις ιδιαίτερες ανάγκες ώστε να παραδώσει έγκαιρα τα έργα οπτικάθε εταιρικού πελάτη όσο απαιτητικών ινών στις περιοχές που έχει αναλάβει κές και εάν είναι αυτές. Επιπλέον, η στο πλαίσιο του κανονισμού Vectoring.

Vodafone ολοκληρώνει την ανάπτυΣήμερα το ποσοστό κατασκευής των ξη δικτύου ΝΒ–ΙοΤ στη φασματική πεέργων NGA δικτύων στη σταθερή ξεριοχή των 800 Mhz, φέρνοντας μία νέα περνά το 60% πανελλαδικά. Με την εποχή για το Internet of Things στην ολοκλήρωσή του το 2020, περισσότερα από 450.000 ελληνικά νοικοκυριά και Ελλάδα. ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 | R E P O R T E R | PB

Πολιτική

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΆΚΟΣ:

ΤΟ 2019 ΘΑ ΕΊΝΑΙ ΈΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΏΝ ΕΠΕΝΔΎΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΧΏΡΑ

A

ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΣΠΎΡΟ ΠΟΛΥΧΡΟΝΌΠΟΥΛΟ

ΝΉΚΕΙ ΣΤΗ ΓΕΝΙΆ ΤΩΝ ΣΑΡΑΝΤΆΡΗΔΩΝ ΤΗΣ ΚΥΒΈΡΝΗΣΗΣ, ΔΕΞΊ ΧΈΡΙ ΤΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΎ ΜΕ ΚΟΜΒΙΚΌ ΡΌΛΟ, ΚΑΘΏΣ ΣΤΟ ΧΑΡΤΟΦΥΛΆΚΙΌ ΤΟΥ ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΆΝΟΝΤΑΙ ΚΡΊΣΙΜΑ ΘΈΜΑΤΑ, ΌΠΩΣ ΟΙ ΕΠΕΝΔΎΣΕΙΣ, ΤΑ ΚΌΚΚΙΝΑ ΔΆΝΕΙΑ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΤΑΣΊΑ ΠΡΏΤΗΣ ΚΑΤΟΙΚΊΑΣ. Ο ΔΗΜΉΤΡΗΣ ΛΙΆΚΟΣ, ΥΦΥΠΟΥΡΓΌΣ ΠΑΡΆ ΤΩ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΏ ΤΗΣ ΚΥΒΈΡΝΗΣΗΣ ΤΣΊΠΡΑ, ΕΡΓΆΖΕΤΑΙ ΜΑΚΡΙΆ ΑΠΌ ΤΑ ΦΏΤΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΌΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΔΕΝ ΜΙΛΆΕΙ ΣΥΧΝΆ, ΩΣΤΌΣΟ, ΤΟ REPORTER ΚΑΤΆΦΕΡΕ ΝΑ ΕΞΑΣΦΑΛΊΣΕΙ ΜΊΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΉ ΤΟΥ ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ.

w w w.re porter.gr

R

Ο κ. Λιάκος σχολιάζει στο Reporter το κρίσιμο ζήτημα των τραπεζών και των κόκκινων δανείων, παίρνοντας μάλιστα θέση και για το πρόσφατο «σχέδιο Στουρνάρα», που εξετάζεται. Αιφνιδιάζει απορρίπτοντας την άποψη ότι η Ελλάδα δεν έχει πρόσβαση στις αγορές και δεσμεύεται για την προστασία της πρώτης κατοικίας. Υπογραμμίζει επίσης το ζήτημα των επενδύσεων και παρά τις καθυστερήσεις που παρατηρούνται και το γεγονός ότι το 2019 είναι μία εκλογική χρονιά ο κ. Λιάκος υποστηρίζει πως «θα είναι έτος παραγωγικών επενδύσεων για τη χώρα». Μέσω του περιοδικού μας στέλνει μάλιστα μήνυμα στους επενδυτές πως «δεν επιφυλάσσουμε εκπλήξεις σε κανέναν». Αναλυτικά η συνέντευξη: Εδώ και μήνες στην αγορά κυριαρχεί το θέμα των τραπεζών. Γιατί δεν υπάρχει εμπιστοσύνη στις ελληνικές τράπεζες και πώς μπορεί αυτό να ανατραπεί; Θεωρώ ότι η συμπεριφορά της επιχειρηματικής κοινότητας και των καταθετών αποδεικνύει την εμπιστοσύνη τους προς το εγχώριο τραπεζικό σύστημα. Σε αυτό συμβάλλουν η πρόσφατη επιτυχία στα πλέον αυστηρά στρες τεστ, ο περιορισμός της χρήσης του ELA και τα υψηλά επίπεδα κεφαλαιακής επάρκειας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 19

R

Πολιτική

Ο

οι επιχειρηματικές πρωτοβουλίες της νέας περιόδου ανάπτυξης που διανοίγεται μπροστά μας.

σον αφορά τη χρηματιστηριακή συμπεριφορά των τραπεζικών μετοχών οφείλεται τόσο στην υποβάθμιση τους στους δείκτες MSCI όσο και στις υπερβολικές και σε σημαντικότατο βαθμό αδικαιολόγητες ανησυχίες μερίδας επενδυτών για την ικανότητα του χρηματοπιστωτικού κλάδου να ανταποκριθεί στις μελλοντικές προκλήσεις. Γι’ αυτό επιμένουμε στην πάγια σύσταση για ψυχραιμία και τήρηση υπεύθυνης στάσης στις δημόσιες παρεμβάσεις όλων μας, πάνω σε ένα ζήτημα που δεν προσφέρεται για πολιτική μικρολογία. Η χρηματοδότηση της ανάπτυξης προϋποθέτει την κινητοποίηση του τραπεζικού κλάδου μέσω του οποίου θα συνδέσουμε ξανά την εθνική αποταμίευση με τους παραγωγικούς τομείς της χώρας. Οι προσπάθειες μας συνεπώς αποσκοπούν στη σταθεροποίηση του συστήματος, στην υποβοήθηση της πιστωτικής επέκτασης και στη μείωση του ρίσκου, ώστε να στηριχτούν απρόσκοπτα

20 | R E P O R T E R |

Είναι επαρκές το πλαίσιο διαχείρισης των NPL’s και ποια είναι η άποψή σας για το σχέδιο Στουρνάρα; Το πλαίσιο διαχείρισης κόκκινων δανείων είναι επαρκές και διαθέτει την κατάλληλη ευελιξία για διορθωτικές παρεμβάσεις. Το χρονοδιάγραμμα απομείωσης είναι εντός στόχων και προωθούμε επιπλέον παρεμβάσεις για την επιτάχυνσή του. Αυτό θα ισχυροποιήσει το σήμα που θέλουμε να εκπέμψουμε, ότι δηλαδή το πρόβλημα των κόκκινων δανείων, παρότι υπαρκτό, αντιμετωπίζεται κατάλληλα και δεν αποτελεί παράγοντα «υπαρξιακού» κινδύνου για το τραπεζικό σύστημα. Οι νέες ιδέες - λύσεις που προτείνονται (όπως και το σχέδιο Στουρνάρα) αποσκοπούν στην ταχύτερη απομείωση του όγκου των «κόκκινων» δανείων, συνδυάζοντας τον εγγυητικό ρόλο του κράτους με την αξιοποίηση μηχανισμών της αγοράς για την αποσυμφόρηση όλου του συστήματος. Ζήτημα υπάρχει επίσης και με την αγορά ομολόγων. Τα ελληνικά ομόλογα δεν βρίσκονται σε επίπεδα που να επιτρέπουν έξοδο στις αγορές. Πού οφείλεται αυτό και ποιες είναι οι κινήσεις

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

της κυβέρνησης για να βελτιώσει το κλίμα; Στο ζήτημα των ομολόγων έχει δημιουργηθεί μια σύγχυση και οφείλεται στην αποκλειστική έμφαση που δίνεται στο δεκαετές ομόλογο. Πρόκειται όμως για περιοριστική προσέγγιση. Είμαστε στις αγορές και αυτό προκύπτει από τη συμμετοχή ξένων επενδυτών σε όλες τις εκδόσεις εντόκων γραμματίων, με ιδιαίτερα χαμηλά επιτόκια, τις ημερήσιες αγοραπωλησίες στη δευτερογενή αγορά και την επιτυχημένη ανταλλαγή των ομολόγων του PSI που έλαβε χώρα λίγους μήνες πριν. Δεύτερον, το μεσοσταθμικό επιτόκιο δανεισμού βρίσκεται στο 1,67%, η μεσοσταθμική διάρκεια στα 18,2 έτη, εξασφαλίζοντας ετήσιες δαπάνες εξυπηρέτησης από τις χαμηλότερες στο επίπεδο της Ευρωζώνης. Τρίτον, το επιτόκιο δεκαετίας είναι σήμερα περίπου 4,5%, ενώ έχουμε δάνεια προς το ΔΝΤ με 4,9%, το μέσο κουπόνι των ομολό-

γων που διακρατούν οι κεντρικές τράπεζες και η ΕΚΤ είναι περίπου 5%, ενώ το μέσο κουπόνι των ομολόγων του PSI ήταν στο 4,7%. Τέταρτον, οι θεσμοί στην έκθεση βιωσιμότητας του χρέους τόνιζαν ότι παράμετρος βιωσιμότητας είναι το κόστος αναχρηματοδότησης να είναι λίγο κάτω από 5% με διάρκεια έως 5 έτη, και ικανοποιούμε καιρό τώρα αυτό το κριτήριο. Στηριζόμαστε λοιπόν στο κεφαλαιακό απόθεμα περίπου 25 δισ.€, για να επιλέξουμε το βέλτιστο σημείο επανόδου στις αγορές. Αυτό θα καταστεί ευκολότερο όταν εξομαλυνθούν δύο, κατά βάση, εξωτερικοί παράγοντες κινδύνου: Η τρέχουσα αστάθεια της παγκόσμιας οικονομίας και κυρίως η κρίση της Ιταλίας. Το δεύτερο ειδικά αυξάνει προσωρινά τον συστημικό κίνδυνο για το σύνολο της Ευρωζώνης και έμμεσα επηρεάζει αρνητικά τη χώρα μας. Εμείς βασιζόμαστε στα ισχυρά θεμελιώ-

ΤΟ ΠΛΑΊΣΙΟ ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗΣ ΚΌΚΚΙΝΩΝ ΔΑΝΕΊΩΝ ΕΊΝΑΙ ΕΠΑΡΚΈΣ ΚΑΙ ΔΙΑΘΈΤΕΙ ΤΗΝ ΚΑΤΆΛΛΗΛΗ ΕΥΕΛΙΞΊΑ ΓΙΑ ΔΙΟΡΘΩΤΙΚΈΣ ΠΑΡΕΜΒΆΣΕΙΣ

w w w.re porter.gr

Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Eurobank, κ. Φωκίων Καραβίας

ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ ΓΙΑ ΤΗΝ EUROBANK ΜΕ ΜΙΑ ΚΙΝΗΣΗ-ΜΑΤ Η EUROBANK ΓΥΡΙΖΕΙ ΣΕΛΙΔΑ, ΘΩΡΑΚΙΖΕΤΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΑ ΚΑΙ ΔΡΟΜΟΛΟΓΕΙ ΔΡΑΣΤΙΚΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ NPEs

A

νακοινώνοντας τη συμφωνία για τη συγχώνευσή της με την Grivalia στο τέλος Νοεμβρίου, η Eurobank «τάραξε τα νερά» στην ελληνική αγορά και απέκτησε προβάδισμα δρομολογώντας μια κίνηση που τη θωρακίζει κεφαλαιακά και που θα τη διευκολύνει στην επίτευξη δύο κεντρικών στόχων: Το δραστικό περιορισμό του χαρτοφυλακίου των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs) της Eurobank στο 15% στο τέλος του 2019 - δύο χρόνια νωρίτερα από τον αρχικό σχεδιασμό - και την υποχώρησή τους σε μονοψήφιο ποσοστό έως το τέλος του 2021 και την εξασφάλιση των συνθηκών που θα βοηθήσουν ώστε η στρατηγική να επικεντρωθεί στην εξυπηρέτηση των πελατών της, την επιστροφή στην ανάπτυξη και στην υποστήριξη της οικονομικής δραστηριότητας σε Ελλάδα και Νοτιοανατολική Ευρώπη. Η συμφωνία υλοποιείται με την απόλυτη στήριξη του βασικού μετόχου, κ. Πρέμ Γουάτσα, ο οποίος μέσω της Fairfax Holdings Limited – FFH, έχει επενδύσει στη χώρα και στηρίζει την Τράπεζα και τις προοπτικές της. Μετά τη συγ-

χώνευση της Eurobank με την Grivalia, η Fairfax Holdings θα καταστεί ο μεγαλύτερος μέτοχος της νέας τράπεζας με ποσοστό συμμετοχής 32,93% στο μετοχικό της κεφάλαιο.

Η ΕΠΌΜΕΝΗ ΜΈΡΑ Με τη συγχώνευση δημιουργείται η ισχυρότερη κεφαλαιακά ελληνική τράπεζα στην Ελλάδα, με δείκτη συνολικών κεφαλαίων 19% και ο νέος Όμιλος από πολύ ισχυρότερη θέση θα επικεντρωθεί στη χρηματοδότηση της ανάπτυξης, την επέκταση στις χώρες που έχει στρατηγική παρουσία και την κερδοφορία. Τα νέα δεδομένα θα επιτρέψουν την ενδυνάμωση της πολυεπίπεδης στρατηγικής που ήδη υλοποιεί η Eurobank με προϊόντα, πρωτοβουλίες και διεθνείς συμμαχίες για τη στήριξη των επιχειρήσεων σε όλα τα στάδια: από το πολύ αρχικό, με τη στήριξη της νεανικής, καινοτόμου επιχειρηματικότητας μέσω του προγράμματος egg - enter•grοw•go που διανύει ήδη τον 6ο κύκλο και στον οποίο εγκαινιάστηκε ολοκληρωμένη δέσμη χρηματοδοτικών επιλογών για νέες επιχειρήσεις, μέχρι τις πολύ μεγάλες συμπράξεις με διεθνείς εταίρους παγκόσμιας εμβέλειας και φο-

ρείς για την εξασφάλιση ανταγωνιστικών όρων χρηματοδότησης και πρόσβασης στις διεθνείς αγορές. Εδώ, κομβική είναι η συμμετοχή της Eurobank ως βασικό μέλος στο Trade Club Alliance (TCA), του Πρώτου Παγκόσμιου Ψηφιακού Δικτύου Διασύνδεσης Επιχειρήσεων που υποστηρίζεται από 14 διεθνείς τραπεζικούς ομίλους – 13 ως ενεργά μέλη και ένας σε τελική φάση ένταξης – σε 50 χώρες. Μάλιστα, η φετινή διοργάνωση του Προγράμματος Επιχειρηματικών Αποστολών “Go International / Go In Thessaloniki”, έγινε με τη σφραγίδα του TCA στο οποίο συμμετέχουν ηχηρά ονόματα όπως η Banco Stantander, η Credit Agricole, η Nordea, η KBC, η Banco BPM, η Royal Bank of Canada, η Industrial Bank of Korea κ.ά. Ταυτόχρονα, η Eurobank, η μόνη ελληνική τράπεζα με ουσιαστική διεθνή παρουσία, θα διερευνήσει περαιτέρω δυνατότητες επέκτασης στη ΝΑ Ευρώπη μετά και την πρόσφατη ανακοίνωση για την εξαγορά της θυγατρικής της Τράπεζας Πειραιώς στη Βουλγαρία, της Piraeus Bank Bulgaria, από τη βουλγαρική θυγατρική της Eurobank, την Postbank, που καθίσταται πλέον η τρίτη μεγαλύτερη τράπεζα στη Βουλγαρία. Κεντρικοί στόχοι της Eurobank είναι η ενίσχυση της λειτουργικής αποδοτικότητας και η μετάβαση του Ομίλου στην ψηφιακή εποχή στη βάση του φιλόδοξου σχεδιασμού που βρίσκεται σε εξέλιξη, με την Eurobank να παραμένει σε σταθερή τροχιά επίτευξης των στρατηγικών και επιχειρησιακών της στόχων, παρουσιάζοντας αυξημένη κερδοφορία βάσει των τελευταίων αποτελεσμάτων.

R

Πολιτική

δη της οικονομίας που διαμορφώσαμε, επιμένουμε στις αναπτυξιακές μεταρρυθμίσεις και τη δημοσιονομική σταθερότητα. Πιστεύω σύντομα οι αγορές θα τα αναγνωρίσουν. Στην καθημερινότητα των πολιτών πώς σκοπεύει η κυβέρνηση να αποδείξει πως η εποχή των μνημονίων πέρασε; Αναλάβαμε τη διακυβέρνηση της χώρας για να αντιμετωπίσουμε την κοινωνική απογοήτευση, την οικονομική μοιρολατρία και την ηθική απαξίωση που δημιούργησε η κρίση στη χώρα μας. Σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι σταθήκαμε στο ύψος της αποστολής, γνωρίζοντας βέβαια ότι απομένουν ακόμη πολλά να γίνουν. Προτάξαμε την ανάταξη της οικονομίας ταυτόχρονα με τη στήριξη του κοινωνικού κράτους. Εκεί οφείλεται η άνοδος των ποσοτικών δεικτών της οικονομίας στην ανάπτυξη, στις επενδύσεις και στις εξαγωγές, με την παράλληλη βελτίωση στους ποιοτικούς δείκτες της οικονομίας, όπως αυτή αποτυπώνεται στη μείωση της φτώχειας και των ανισοτήτων, στην αύξηση της απασχόλησης και στην αναβάθμιση των δομών υγείας και εκπαίδευσης. Η ακύρωση της περικοπής των συντάξεων συνοδεύε-

22 | R E P O R T E R |

ΣΤΙΣ ΔΙΑΡΚΕΊΣ ΕΠΑΦΈΣ ΠΟΥ ΈΧΟΥΜΕ ΜΕ ΤΙΣ ΗΠΑ, ΔΙΑΠΙΣΤΏΝΟΥΜΕ ΤΟ ΈΝΤΟΝΟ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΌ ΕΝΔΙΑΦΈΡΟΝ ΓΙΑ ΜΙΑ ΠΛΗΘΏΡΑ ΤΟΜΈΩΝ ΣΤΗ ΧΏΡΑ ΜΑΣ, ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΝΈΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΥΔΡΟΓΟΝΆΝΘΡΑΚΕΣ, ΣΤΑ ΑΚΊΝΗΤΑ, ΣΤΙΣ ΨΗΦΙΑΚΈΣ ΥΠΟΔΟΜΈΣ, ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΌ, ΜΈΧΡΙ ΤΟΝ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΌ ΤΟΜΈΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΥΠΟΔΟΜΈΣ

ται από ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα κοινωνικών παρεμβάσεων για τη στέγαση, τα επιδόματα, την εκπαίδευση, την επιδότηση της απασχόλησης των νέων, όπως αναλυτικά τα ανέπτυξε ο Πρωθυπουργός στη ΔΕΘ και μάλιστα κοστολογημένα και χρηματοδοτημένα με τα δικά μας μέσα και χάρη στους πλεονασματικούς προϋπολογισμούς που επιτυγχάνει η χώρα μας.

E

γινε, με λίγα λόγια, σημαντική δουλειά σε όλα τα μέτωπα και χρειάζεται χρόνος για να γίνουν απτά τα αποτελέσματα της. Κανείς όμως δεν μπορεί να παραβλέψει ότι κάποιοι άνθρωποι είδαν τους όρους και τις συνθήκες διαβίωσής τους να βελτιώνονται, ότι δημιουργήθηκε ένα δίχτυ κοινωνικής προστασίας και ασφάλειας και πως το κλίμα στην αγορά σταδιακά αλλάζει και εμφανίζεται μετά από τόσα χρόνια ένα αίσθημα αι-

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

σιοδοξίας και θετικών προσδοκιών. Τι απαντάτε σε αυτούς που θεωρούν ότι ο συνολικός σχεδιασμός της κυβέρνησης δεν ευνοεί καθόλου τη νέα γενιά και το επιχειρείν; Είναι μια άδικη κριτική γιατί αν μη τι άλλο σε αυτό το ζήτημα έχουμε εστιάσει όλες μας τις προσπάθειες. Η χώρα μας έχει δημογραφικό πρόβλημα και η κρίση το όξυνε με τη μορφή απώλειας του πλέον δυναμικού κομματιού της, κι αναφέρομαι στο brain drain. Αντιδρούμε προωθώντας μια σειρά δράσεων όπως η επιδότηση των εισφορών για τους νέους, τα προγράμματα χρηματοδότησης νέων καινοτομικών σχεδίων, η στήριξη των νέων ερευνητών, η απλοποίηση των διαδικασιών για την έναρξη νέων επιχειρήσεων, η απορρόφηση περισσότερων ευρωπαϊκών πόρων για νεοφυείς επιχειρήσεις η την παροχή κινήτρων μέσω του αναπτυξιακού νόμου. Νομίζω ότι η προσέγγιση μας ήδη αποδίδει. Ας περάσουμε στο κομμάτι των επενδύσεων. Εί-

ναι εφικτό να δούμε νέες αμερικανικές επενδύσεις μέσα στο 2019; Οι ΗΠΑ βασίζονται παραδοσιακά στις άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό, τόσο για λόγους εξισορρόπησης του ισοζυγίου πληρωμών τους όσο και για λόγους στρατηγικής συνεργασίας. Στις διαρκείς επαφές που έχουμε διαπιστώνουμε το έντονο αμερικανικό ενδιαφέρον για μια πληθώρα τομέων στη χώρα μας, από την ενέργεια και τους υδρογονάνθρακες, στα ακίνητα, στις ψηφιακές υποδομές, στον τουρισμό, μέχρι τον χρηματοπιστωτικό τομέα και τις υποδομές. Ποιες άλλες χώρες βολιδοσκοπούμε; Από ποιες άλλες χώρες λαμβάνουμε θετικό feedback για άμεσες επενδύσεις; Η χώρα μας διαθέτει πλεονεκτική γεωγραφική θέση και χάρη στην εξωτερική πολιτική που ακολουθεί, αποτελεί αξιόπιστο εταίρο και παράγοντα εμπιστοσύνης και ασφάλειας σε μια περιοχή εξαιρετικά ευαίσθητη αλλά και ταυτόχρονα, οικονομικά σημαντική. Αυτό εξηγεί γιατί η

w w w.re porter.gr

Αλλάζει την οικονομική ενημέρωση

www.reporter.gr

R

Πολιτική

χώρα μας ανήκει στους επενδυτικούς σχεδιασμούς χωρών και επιχειρήσεων τόσο από τον ευρωπαϊκό χώρο όσο και πέραν αυτού. Πέραν όμως από το πεδίο της οικονομικής διπλωματίας, καθιστούμε τη χώρα μας ελκυστικό επενδυτικό προορισμό με παρεμβάσεις, κίνητρα και μεταρρυθμίσεις που βελτιώνουν το επιχειρηματικό περιβάλλον για οποιαδήποτε επιχείρηση θέλει να τοποθετηθεί στη χώρα μας. Αναφέρω ενδεικτικά το Κτηματολόγιο, τους δασικούς χάρτες, την οριοθέτηση του αιγιαλού, τον εκσυγχρονισμό του εταιρικού δικαίου, την ψηφιοποίηση της διαδικασίας έναρξης επιχειρήσεων καθώς και το νέο νόμο για την επιτάχυνση των στρατηγικών επενδύσεων.' Από τις εν εξελίξει εγχώριες επενδύσεις εκτιμάται ότι μπορούμε να περιμένουμε πρόοδο στη νέα χρονιά; Έχετε συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα; Το 2019 θα είναι έτος παραγωγικών επενδύσεων για τη χώρα. Αυτό φαίνεται ήδη από την ανοδική τάση των δυο τελευταίων ετών όσο και από τα τελικά στάδια ωρίμανσης σημαντικών επενδυτικών έργων. Ειδικότερα αυτό ισχύει για το Ελληνικό, τις τουριστικές εγκαταστάσεις, την επέκταση παραχώρησης του Ελ. Βενιζέλος, την ανακατασκευή των αεροδρομίων από τη Fraport, τις ανανεώσιμες πηγές ενέρ-

24 | R E P O R T E R |

γειας, στην ιδιωτικοποίηση της ΔΕΣΦΑ και της ΕΛΠΕ, τους αγωγούς φυσικού αερίου στη Μακεδονία-Θράκη και το σταθμό LNG στη Ρεβυθούσα, την ενεργειακή διασύνδεση Αττικής–Κρήτης και την ολοκλήρωση του αυτοκινητοδρόμου Κεντρικής Ελλάδος Ε65. Και η λίστα συνεχίζεται, στάθηκα στα πιο εμβληματικά.

Η

αποεπένδυση μιας δεκαετίας άφησε βαθύ τραύμα στο παραγωγικό δυναμικό της χώρας. Με το εθνικό αναπτυξιακό σχέδιο που καταρτίσαμε, ένα «παραγωγικό σύμφωνο» αν θέλετε ανάμεσα στο Κράτος και τις παραγωγικές δυνάμεις του τόπου, συντονίζονται για πρώτη φορά οι αναπτυξιακές μας προτεραιότητες με όλα τα διαθέσιμα εθνικά και ευρωπαϊκά μέσα, ώστε να βγει η χώρα από την καθήλωση και να καλύψει γρήγορα το παραγωγικό κενό, το χάσμα δηλαδή ανάμεσα στις πραγματικές, ανεκμετάλλευτες δυνατότητές της και τα χαμηλά επίπεδα παραγωγής των τελευταίων ετών. Στο πρόγραμμα για την προώθηση των μέτρων για το χρέος οι ιδιωτικοποιήσεις αφορούν κομβικούς τομείς όπως το Ελληνικό ή η ενέργεια, όπου στόχος εκ-

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

πεφρασμένος της κυβέρνησης είναι να κρατηθεί όσο γίνεται ένας δημόσιο έλεγχος. Πρόσφατα ακούσαμε και για το θέμα των λιμανιών να προωθείται το πλάνο της υπό παραχώρησης; Θα έχουμε αλλαγή ρότας στις ιδιωτικοποιήσεις; Δυστυχώς εξαιτίας της κακοδιαχείρισης της κρατικής περιουσίας τα προηγούμενα έτη, η έννοια του δημόσιου ελέγχου συνδέεται με αρνητικές συνυποδηλώσεις και σχεδόν ταυτίζεται με τη χαμηλή αποδοτικότητα. Ωστόσο ο δημόσιος έλεγχος είναι μια έννοια ευρύτερη και αναγκαία σε τομείς στρατηγικής σημασίας ή ασφάλειας. Θέλω όμως να διαβεβαιώσω ότι το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων διέπεται από ένα σαφές πλαίσιο, ισχύει πάντα η αρχή της ασφάλειας δικαίου για τους επενδυτές και δεν επιφυλάσσουμε εκπλήξεις σε κανέναν. Όσον αφορά τη μεθοδολογία αξιοποίησης, δεν περιορίζεται μόνο στην πώληση περιουσιακών στοιχείων αλλά και σε άλλες πρακτικές

όπως η μερική παραχώρηση εκμεταλλεύσεων και διοίκησης, οι μισθώσεις, οι συμπράξεις με τον ιδιωτικό τομέα, οι εκδόσεις τίτλων κ.α. στοιχεία που εμπεριέχονται στην επενδυτική στρατηγική της ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας, που έχει επικρατήσει να λέγεται στο δημόσιο λόγο ως «Υπερταμείο». Προστασία της α΄ κατοικίας. Ποιο είναι το πλαίσιο της συζήτησης με τους θεσμούς και τις τράπεζες; Πάντα θα υπάρχει ένα σύστημα προστασίας της πρώτης κατοικίας για τους μη έχοντες και τους μη στρατηγικούς κακοπληρωτές. Η υποχρέωση αντιμετώπισης των «κόκκινων» δανείων, που αναφέραμε νωρίτερα, αλλά σε ισορροπία με τις υπάρχουσες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, δημιουργούν την ανάγκη να εξετάσουμε ένα σύγχρονο πλαίσιο, τα χαρακτηριστικά του οποίου είναι υπό εξειδίκευση και θα ανακοινωθούν το αμέσως επόμενο διάστημα.

ΘΈΛΩ ΌΜΩΣ ΝΑ ΔΙΑΒΕΒΑΙΏΣΩ ΌΤΙ ΤΟ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΉΣΕΩΝ ΔΙΈΠΕΤΑΙ ΑΠΌ ΈΝΑ ΣΑΦΈΣ ΠΛΑΊΣΙΟ, ΙΣΧΎΕΙ ΠΆΝΤΑ Η ΑΡΧΉ ΤΗΣ ΑΣΦΆΛΕΙΑΣ ΔΙΚΑΊΟΥ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΠΕΝΔΥΤΈΣ ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΠΙΦΥΛΆΣΣΟΥΜΕ ΕΚΠΛΉΞΕΙΣ ΣΕ ΚΑΝΈΝΑΝ

w w w.re porter.gr

ΕΚΤΌΞΕΥΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΌΤΗΤΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΙΣΤΊΑ ΤΗΣ DATA COMMUNICATION & ΤΟΥ MICROSOFT AZURE! ΕΠΕΝΔΎΣΤΕ ΣΤΟΝ ΨΗΦΙΑΚΌ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΌ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΊΡΗΣΉΣ ΣΑΣ! ΨΗΦΙΑΚΌΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΌΣ Ο ψηφιακός μετασχηματισμός αποτελεί πλέον αναγκαιότητα για το ελληνικό, και όχι μόνο, επιχειρείν. Σήμερα, οι επιχειρήσεις στοχεύουν όλο και περισσότερο στη βελτίωση της αποδοτικότητας και των μοντέλων λειτουργίας τους μέσα από τη χρήση ψηφιακών τεχνολογιών. Κατά συνέπεια, καλούνται, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, να αναπροσαρμόσουν τις στρατηγικές τους προτεραιότητες θέτοντας ως άμεση ανάγκη την αναβάθμιση της ψηφιακής τους υποδομής και την ενσωμάτωση αυτοματοποιημένων λειτουργιών στις καθημερινές τους διαδικασίες, στοχεύοντας σε σημαντική ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς τους. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι σύγχρονες επιχειρήσεις αναζητούν εξειδικευμένους συνεργάτες που διαθέτουν την τεχνογνωσία, την απαιτούμενη εμπειρία αλλά και τις κατάλληλες λύσεις, προκειμένου να υλοποιήσουν με επιτυχία το ζητούμενο του ψηφιακού μετασχη-

w w w.re porter.gr

ματισμού, ξεκλειδώνοντας συγχρόνως νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες. Προς αυτή την κατεύθυνση, η Data Communication αποτελεί στρατηγικό σύμμαχο της επιχειρηματικής και λογιστικής κοινότητας. Από τις μεγαλύτερες ελληνικές εταιρείες πληροφορικής και Microsoft Gold Partner, η Data Communication αναπτύσσει, ήδη από το 1987, πρωτοποριακά προϊόντα λογισμικού και υπηρεσίες που απαντούν σε ουσιαστικές ανάγκες επιχειρήσεων και λογιστικών γραφείων, αξιοποιώντας τεχνολογίες αιχμής. Παράλληλα, ως Microsoft Cloud Solution Provider, η εταιρεία συμμετέχει στο καινοτόμο μοντέλο διανομής cloud υπηρεσιών της Microsoft, διαμορφώνοντας ένα ολοκληρωμένο περιβάλλον λύσεων, υπηρεσιών και εργαλείων. Στο πλαίσιο αυτό, η Data Communication προσφέρει στους πελάτες της τη δυνατότητα άμεσης αξιοποίησης των πλεονεκτημάτων του Microsoft Azure, στοχεύο-

ντας σε πλήρη αυτοματοποίηση χρονοβόρων διαδικασιών, μείωση λειτουργικού και διαχειριστικού κόστους και ύψιστη ασφάλεια.

ΟΙ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΈΣ CLOUD ΕΦΑΡΜΟΓΈΣ ΤΗΣ DATA COMMUNICATION ΓΙΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΆ ΓΡΑΦΕΊΑ Έ χοντας συνδέσει τη μέχρι τώρα πορεία της με καινοτόμες εφαρμογές που βελτιώνουν δραστικά τον τρόπο λειτουργίας των λογιστικών γραφείων, η Data Communication δημιούργησε μία νέα γενιά cloud εφαρμογών και υπηρεσιών που αποσκοπούν στο paperless office και στη μεγιστοποίηση της παραγωγικότητας των λογιστικών γραφείων. Σε αυτό το πλαίσιο, η εταιρεία επενδύει ήδη από τις αρχές του 2017 σε ένα πλήρες πακέτο υπηρεσιών και εφαρμογών, που δίνουν τη δυνατότητα στους λογιστές να αυτοματοποιήσουν 100% τις καθημερινές τους εργασίες, πλέον και ανεξάρτητα από το λογιστικό πρόγραμμα που χρησιμοποιούν.

ΣΤΟ ΠΑΚΈΤΟ ΑΥΤΌ ΣΥΓΚΑΤΑΛΈΓΟΝΤΑΙ ΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΈΣ: DC Tax4all: Cloud εφαρμογή, μαζικής άντλησης πληροφοριών από TAXISnet, ΕΦΚΑ, ΓΕΜΗ και ενημέρωσης των λογιστών και των πελατών τους. Η εφαρμογή λειτουργεί αυτόνομα, ανεξάρτητα από το λογιστικό πρόγραμμα της επιχείρησης.

DC Scan4all: Αυτόνομη cloud υπηρεσία τεχνητής νοημοσύνης για την αυτόματη αναγνώριση και καταχώρηση ψηφιοποιημένων παραστατικών. Λειτουργεί επίσης ανεξάρτητα από το λογιστικό πρόγραμμα και εγγυάται 100% επιτυχή αναγνώριση όλων των παραστατικών, χωρίς περιορισμούς.

DC Scan4you: Πρωτοποριακή cloud υπηρεσία τεχνητής νοημοσύνης για την αυτόματη αναγνώριση και καταχώρηση ψηφιοποιημένων παραστατικών.

DC Link4you: Cloud υπηρεσία για real time άντληση στοιχείων από το διασυνδεμένο ταμειακό σύστημα της επιχείρησης.

Premium HRM web ΕΡΓΑΝΗ: Web εφαρμογή αυτοματοποιημένης ενημέρωσης του Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις υπηρεσίες της Data Communication επισκεφτείτε το website www. datacommunication.gr.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 25

Οι τεχνολογίες συνδεσιμότητας βελτιώνουν την ποιότητα ζωής ΟΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΊΕΣ ΣΥΝΔΕΣΙΜΌΤΗΤΑΣ ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΟΎΝ ΠΛΈΟΝ ΣΕΝΆΡΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΉΣ ΦΑΝΤΑΣΊΑΣ ΑΛΛΆ ΓΕΓΟΝΌΣ. ΩΣ ΑΝΑΠΌΣΠΑΣΤΟ ΜΈΡΟΣ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΌΤΗΤΆΣ ΜΑΣ, ΑΛΛΆΖΟΥΝ ΚΑΙ ΔΙΕΥΚΟΛΎΝΟΥΝ ΚΥΡΙΟΛΕΚΤΙΚΆ ΤΑ ΠΆΝΤΑ: ΤΟΝ ΤΡΌΠΟ ΠΟΥ ΖΟΎΜΕ, ΤΟΝ ΤΡΌΠΟ ΠΟΥ ΕΡΓΑΖΌΜΑΣΤΕ, ΤΟΝ ΤΡΌΠΟ ΠΟΥ ΜΕΤΑΚΙΝΟΎΜΑΣΤΕ, ΤΟΝ ΤΡΌΠΟ ΠΟΥ ΠΑΡΆΓΟΥΜΕ, ΑΚΌΜΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΤΡΌΠΟ ΠΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΏΝΟΥΜΕ. ΜΆΛΙΣΤΑ ΟΙ ΠΙΟ ΠΟΛΛΟΊ ΕΊΜΑΣΤΕ ΉΔΗ ΧΡΉΣΤΕΣ ΤΟΥ ΙΟΤ, ΑΠΛΆ ΔΕΝ ΤΟ ΓΝΩΡΊΖΟΥΜΕ.

Σ

ήμερα, όλο και περισσότερες συσκευές που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά έχουν wifi, blue tooth και προηγμένους αισθητήρες που παρατηρούν και καταγράφουν στοιχεία για την καθημερινότητά μας, τις συνήθειες μας και γενικά το συνολικό τρόπο ζωής μας. Πλέον όλο και περισσότερα ελληνικά σπίτια λειτουργούν με τις λεγόμενες

«έξυπνες» συσκευές, οι επιχειρήσεις χρησιμοποιούν διασυνδεδεμένες υπηρεσίες και ασφαλώς τα αυτοκίνητα τελευταίας τεχνολογίας είναι πλέον συνδεδεμένα στο διαδίκτυο. Εμείς ξεκινήσαμε εμμέσως εδώ και πολλά χρόνια να δημιουργούμε καινοτομίες για το IoT, παρόλα αυτά η εξέλιξή μας υπήρξε ραγδαία. Το 2017 η Bosch κατάφερε να αποκτήσει πρω-

ταγωνιστικό ρόλο στην συγκεκριμένη αγορά, δημιουργώντας τη δική της IoT cloud υπηρεσία, διασυνδέοντας έτσι 6.2 εκατομμύρια αντικείμενα εκ των οποίων τα 3.2 βρίσκονται στο αυτοκίνητο και το 1 εκατομμύριο στα έξυπνα σπίτια. Η προσέγγιση της Eταιρείας βασίζεται σε τρία επίπεδα συνδεσιμότητας, τα οποία αποτελούν και τους βασικούς πυλώνες του Bosch IoT : Αισθητήρες, λογισμικά και υπηρεσίες. Το Bosch IoT Suite, συνδέει τα αντικείμενα μεταξύ τους είτε αυτά βρίσκονται στο σπίτι, είτε στο αυτοκίνητο και τη βιομηχανία, είτε ακόμη και στη γεωργία.

Oι τεχνολογίες ΙοΤ της Bosch έχουν εφαρμογή σε όλους τους τομείς δραστηριοποίησής της, με πρώτον και κυριότερον τον τομέα της αυτοκίνησης. Στην Bosch θεωρούμε ότι το αυτοκίνητο του μέλλοντος θα είναι διασυνδεδεμένο, αυτοματοποιημένο και ηλεκτρικό. Συνδέοντας τα συστήματα και

ADVERTORIAL

αφορά την ασφάλεια ενός κτιρίου, εδώ πάλι τα έξυπνα συστήματα ασφαλείας της Bosch, δίνουν εξίσου τη δυνατότητα του απομακρυσμένου ελέγχου. Πίνακες που συνδυάζουν εφαρμογές συναγερμού εισβολής και πυρκαγιάς, έχουν την δυνατότητα διασύνδεσης με τα συστήματα ελέγχου πρόσβασης και με τις IP κάμερες video για την παρακολούθηση των χώρων. Αυτό στην πράξη σημαίνει, ότι εάν ο χρήστης λάβει μήνυμα στο κινητό από το σύστημα συναγερμού του ότι υπήρξε παραβίαση, δεν χρειάζεται άμεσα να σπεύσει να ελέγξει, καθώς έχει εικόνα βίντεο για το τι συμβαίνει στο χώρο του και ταυτόχρονα και τον έλεγχο όλων των υπόλοιπων συστημάτων ασφαλείας της εγκατάστασης.

Η

Ιωάννης Κάπρας Διευθύνων Σύμβουλος και Αντιπρόεδρος του Ομίλου Bosch στην Ελλάδα

υποσυστήματα του αυτοκινήτου μεταξύ τους αλλά και με τον έξω κόσμο, παρέχουμε στον οδηγό μεγαλύτερη ασφάλεια, ευκολία και άνεση. Ένα διασυνδεδεμένο όχημα μπορεί να μεταδίδει απευθείας πληροφορίες για τη θέση του και την ταχύτητά του σε άλλα οχήματα, αλλά και να λαμβάνει σε πραγματικό χρόνο πληροφορίες για τα πάντα : για τις καιρικές συνθήκες, την ροή της κυκλοφορίας, τυχόν εμπόδια στο δρόμο, ώστε να μπορεί να προσαρμόσει την ταχύτητα και την κίνησή του ανάλογα με τις συνθήκες. Μπορεί επίσης να διαθέτει συστήματα αναζήτησης κενών θέσεων πάρκινγκ αλλά και αναζήτησης σταθμών φόρτισης, εφόσον είναι ηλεκτρικό. Μπορεί να παρκάρει μόνο του χωρίς οδηγό και επιπλέον να επικοινωνεί αυτόματα με το συνεργείο αυτοκινήτων, ενημερώνοντας για την τεχνική κατάσταση και τις τυχόν βλάβες. Η συνδεσιμότητα αποτελεί προϋπόθεση τόσο για την ηλεκτρική όσο και για την αυτοματοποιημένη οδήγηση. Στον τομέα τον κτιριακό, είτε αυτό λέγεται σπίτι, είτε επιχείρηση, η συνδεσιμότητα προσφέρει άνεση, εξοικοw w w.re porter.gr

ΒΑΣΙΚΉ ΦΙΛΟΣΟΦΊΑ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΊΑΣ ΕΊΝΑΙ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΊ «ΤΕΧΝΟΛΟΓΊΑ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΉ», ΝΑ ΠΡΟΣΦΈΡΕΙ ΔΗΛΑΔΉ ΚΑΙΝΟΤΌΜΕΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΈΝΕΣ ΛΎΣΕΙΣ ΠΟΥ ΒΕΛΤΙΏΝΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΌΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΙΌΤΗΤΑ ΖΩΉΣ, ΜΕ ΣΕΒΑΣΜΌ ΤΑΥΤΌΧΡΟΝΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΕΡΙΒΆΛΛΟΝ. νόμηση και μεγαλύτερη ασφάλεια. Στο πλαίσιο αυτό, η Bosch προσφέρει έξυπνα συστήματα θέρμανσης, όπου ο χρήστης έχει ανά πάσα στιγμή, από όπου και αν βρίσκεται, τον ανεξάρτητο και εύκολο έλεγχο της θερμοκρασίας του χώρου του: ενεργοποιεί τη θέρμανση, ρυθμίζει την επιθυμητή θερμοκρασία για κάθε χώρο, παρακολουθεί την κατανάλωσή του και ενεργοποιεί την λειτουργία Eco όταν δεν βρίσκεται κανείς στο χώρο για απόλυτη εξοικονόμηση ενέργειας. Όσον

υψηλή τεχνογνωσία μας στο ΙοΤ, δεν βρίσκει εφαρμογή ωστόσο, μόνο στα παραδοσιακά πεδία ενασχόλησής μας, αλλά έχει εφαρμογή και στην γεωργία που είναι από τους πιο βασικούς τομείς για την ανάπτυξη της οικονομίας στην Ελλάδα. Χρησιμοποιώντας απλά συστήματα εξοπλισμένα με αισθητήρες, συλλέγουμε μέσω του Bosch Cloud δεδομένα όπως η θερμοκρασία και η υγρασία αέρα αλλά και η υγρασία εδάφους, τα οποία στέλνονται στο κινητό του χρήστη. Κατ’ αυτό τον τρόπο ο αγρότης έχει τη δυνατότητα να πάρει προληπτικά μέτρα έναντι σε ακραία καιρικά φαινόμενα (παγετός ή καύσωνας) αλλά και να αναπτύξει βέλτιστες καλλιεργητικές πρακτικές. Η καινοτομία του συστήματος δεν είναι τόσο η τεχνολογία που φέρει, όσο το business model που είναι συνδρομητικό και εύκολο στην τοποθέτηση και χρήση.

Η Bosch από την ίδρυση της μέχρι και τώρα, ήταν και συνεχίζει να είναι πρωτοπόρος στις εξελίξεις της τεχνολογίας. Βασική φιλοσοφία της Εταιρείας είναι να δημιουργεί «Τεχνολογία για τη ζωή», να προσφέρει δηλαδή καινοτόμες ολοκληρωμένες λύσεις που βελτιώνουν την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής, με σεβασμό ταυτόχρονα προς το περιβάλλον. Στόχος της Εταιρείας είναι το 2020 όλα της τα προϊόντα να έχουν τη δυνατότητα διασύνδεσης. ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 | R E P O R T E R | 27

ΤΙ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΠΕΡΙΜΈΝΕΙ ΑΠΌ ΤΟ 2019 ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΌ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΉΡΙΟ; 28 | R E P O R T E R |

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

ΕΓΚΛΩΒΙΣΜΈΝΟ ΣΤΑ ΕΓΧΏΡΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΆ ΠΡΟΒΛΉΜΑΤΑ ΌΛΩΝ ΤΩΝ ΤΕΛΕΥΤΑΊΩΝ ΕΤΏΝ, ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΌ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΉΡΙΟ ΈΧΑΣΕ ΤΟ ΠΟΛΥΕΤΈΣ BULL MARKET ΤΩΝ ΔΙΕΘΝΏΝ ΑΓΟΡΏΝ, ΕΝΏ ΤΏΡΑ ΕΊΝΑΙ «ΥΠΟΧΡΕΩΜΈΝΟ» - ΕΚ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΆΤΩΝ – ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΕΊ ΤΙΣ ΑΝΑΤΑΡΆΞΕΙΣ ΠΟΥ ΛΑΜΒΆΝΟΥΝ ΧΏΡΑ ΣΤΙΣ ΑΓΟΡΈΣ. ΤΟΥ ΑΠΌΣΤΟΛΟΥ ΣΚΟΥΜΠΟΎΡΗ

w w w.re porter.gr

Χρηματιστήριο

Παρ’ ότι ακόμη δεν έχει κριθεί αν οι αγορές έχουν «αλλάξει» μακροχρόνιο... πρόσημο και έχουν γυρίσει σε bear market, εντούτοις η εικόνα των τελευταίων μηνών μαρτυρά ότι το παγκόσμιο χρηματιστηριακό σύστημα είναι με το δάχτυλο στη... σκανδάλη για ρευστοποιήσεις, σε κάθε μικρή ή μεγάλη ανατάραξη. Οι πρώτοι μήνες του 2019 θα δείξουν και θα κρίνουν πολλά γι’ αυτό το ζήτημα. Γενικότερα, οι αγορές είναι «φορτωμένες» από το ιστορικών διαστάσεων – σχεδόν 10ετές - bull market, με την υπερμόχλευση και τις ποσοτικές χαλαρώσεις από τις κεντρικές τράπεζες, να οδηγούν σε υπερδιόγκωση της επενδυτικής βιομηχανίας, σε βαθμό που ουδέποτε έχει ξαναγίνει στην ιστορία των αγορών. Τώρα, οι πολιτικές των κεντρικών τραπεζών αλλάζουν, η ρευστότητα μαζεύεται, ενώ ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ, αλλά και πολιτικοοικονομικές εξελίξεις σε χώρες όπως Βρετανία και Ιταλία, είναι παράγοντες που αλλάζουν τα δεδομένα, αυξάνουν τα ρίσκα, με τους επενδυτές να «κλειδώνουν» ρευστότητα. Μέσα σ’ αυτό το εξαιρετικά σύνθετο περιβάλλον το ελληνικό χρηματιστήριο – που είναι μια ρηχή, περιφερειακή αγορά - επηρεάζεται και από τα εγχώρια προβλήματα όπως οι... ακυρωμένες τράπεζες, ο ακριβός δανεισμός των επιχειρήσεων και το εν γένει αφιλόξενο για επενδύσεις κλίμα. Παρ’ ότι και διεθνώς υπήρξαν γεροί κραδασμοί, δεδομένου ότι πυκνώνουν οι «φωνές» ότι οι αγορές... στόμωσαν μετά από το ακάθεκτο ράλι και πλέον πλησιάζει η ώρα που

w w w.re porter.gr

θα μπουν σε τροχιά... bear market, οι παράγοντες που πίεσαν το ελληνικό χρηματιστήριο είναι πρωτίστως ενδογενείς.

ΜΕΓΆΛΟ ΠΛΉΓΜΑ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΆ ΑΠΌ ΤΟ ΣΚΆΝΔΑΛΟ FOLLI FOLLIE Το Χ.Α. δέχτηκε μεγάλο πλήγμα το 2018 από το σκάνδαλο της Folli Follie, καθώς μεταγγίστηκε σ’ όλο το σύστημα το σπέρμα της ανυποληψίας, της αναξιοπιστίας και της αδιαφάνειας. Δεν είναι τυχαίο ότι άμα του ξεσπάσματος του σκανδάλου, στις αρχές του Μαΐου 2018, «νέκρωσαν» οι όγκοι και οι τζίροι στο Χ.Α. με τους διεθνείς επενδυτές να αλλάζουν τακτική και να μετρούν διπλά τις κινήσεις τους. Η υπόθεση του FF Group άλλαξε τη στάση των ξένων επενδυτών οι οποίοι ενσωμάτωσαν με την μορφή έκπτωσης ένα νέο ρίσκο στις αποτιμήσεις ακολουθώντας πολύ συντηρητικές επενδυτικές τακτικές. Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα από τους τζίρους που ακολούθησαν μετά το ξέσπασμα του σκανδάλου, καθώς τον Ιούνιο ο μέσος τζίρος έπεσε στα 49,3 εκατ. ευρώ, τον Ιούλιο μόλις στα 25 εκατ. ευρώ και τον Αύγουστο στα 36,3 εκατ. ευρώ! Αυτό το σκάνδαλο, ήρθε να αναδείξει τις εγγενείς αδυναμίες ολόκληρου του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος, της ελληνικής κεφαλαιαγοράς, των εποπτικών αρχών, αλλά και της λειτουργίας της «φάμπρικας των ορκωτών λογιστών. Έ να μικρό σε μέγεθος και εν πολλοίς άγνωστο επενδυτικό fund χωρίς ιδιαίτερες περγαμηνές, το Quintessential Capital Management (QCM), επέφε-

ρε τρομερά καίριο πλήγμα στο κύρος της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς, βγάζοντας στην επιφάνεια την ανεπάρκεια του συστήματος και την αδυναμία των εκλεκτικών μηχανισμών. Και μόνο το γεγονός ότι αν δεν ήταν το QCM, η Follie Follie θα ήταν ακόμη... εισηγμένη, θα έκανε placements, ίσως εξέδιδε και νέα ομόλογα, θα έκανε παρουσιάσεις και road shows στο εξωτερικό και θα ανακοίνωνε... αποτελέσματα και τζίρους πάνω από 1 δισ. ευρώ, είναι κάτι που μαρτυρά την παροιμιώδη ανεπάρκεια ολόκληρου του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

ΤΙ ΠΈΤΥΧΕ ΤΟ 2018 Βεβαίως, δεν ήταν όλα μαύρα το 2018. Και τούτο διότι ήταν η πρώτη χρονιά (την περίοδο της κρίσης και των μνημονίων) με ουσιαστική θετική μεταβολή στο ΑΕΠ, ενώ θετική εικόνα παρουσίασαν οι δείκτες της ανεργίας, του Τουρισμού και των εξαγωγών. Επιπλέον, μετά από καιρό αναθερμάνθηκαν τα εταιρικά deals με μεγάλη κινητικότητα στο χώρο του Real Estate, της Ενέργειας, του Τουρισμού και της Υγείας.

ΠΩΣ ΚΙΝΉΘΗΚΕ ΤΟ Χ.Α. ΤΟ 2018 Το 2018 ήταν ένα ακόμη έτος πτώσης για το ελληνικό χρηματιστήριο, καθώς σε επίπεδο Γενικού Δείκτη οι απώλειες έφτασαν στο 20%, ενώ ο τραπεζικός δείκτης υποχώρησε κατά 46% περίπου (με τιμές στα μέσα Δεκεμβρίου). Το 2018 ήταν το 4ο διαδοχικό έτος που η αξία συναλλαγών μειώθηκε περαιτέρω, καθώς ο μέσος τζίρος έπεσε στα 55 εκατ. ευρώ, έναντι 58,71 εκατ. το

R

2017, 60,45 εκατ. το 2016, 85,6 εκατ. το 2015 και 127 εκατ. ευρώ το 2014. Ο Γενικός Δείκτης είχε υψηλό 2018 (σε κλείσιμο) στις 886,54 μονάδες στις 29 Ιανουαρίου, ενώ ενδοσυνεδριακά το υψηλό το είδε την 1η Φεβρουαρίου όταν ανήλθε στις 895,64 μονάδες. Το χαμηλό του 2018 σε κλείσιμο ήταν στις 593,05 μονάδες, σχετικά πρόσφατα, στις 20 Νοεμβρίου. Ο τραπεζικός δείκτης εξαϋλώθηκε περαιτέρω το 2018, καθώς είδε νέα ιστορικά χαμηλά στις 409,08 μονάδες στις 20 Νοεμβρίου! Και όλα αυτά, παρ’ ότι στον εν λόγω δείκτη έχουν γίνει τουλάχιστον δύο reverse split για να μη... μηδενίσει εντελώς!

ΑΠΟΔΌΣΕΙΣ 2018 Παρά την πτώση των κύριων δεικτών, υπήρξαν μετοχές της πραγματικής οικονομίας και το 2018 που είχαν κάποιες αξιοσημείωτες αποδόσεις. Στο χώρο του FTSE 25 την καλύτερη συμπεριφορά είχε η Τέρνα Ενεργειακή που ενισχύθηκε κατά 36% (με στοιχεία έως τέλος Νοεμβρίου δηλαδή 11μήνου, όμως μικρές διαφορές υπάρχουν έκτοτε). Στον αντίποδα, πιέσεις δέχτηκαν (πάντα σε επίπεδο 11μήνου) μετοχές όπως Πειραιώς -71,5%, Εθνική -68%, Eurobank -33,6%, ΔΕΗ -32% και ΕΧΑΕ -27%. Στο μεσαίο χώρο, καλές αποδόσεις είχαν μετοχές όπως Ικτινος +110% (είχε ξεχωρίζει και το 2017), Υγεία +69,3%, ΙΑΣΩ +41%, Quest Συμμετοχών +40% και Κρι Κρι, μεγάλη συνέπεια όλα τα τελευταία χρόνια και άνοδος 46%. Στις μικρότερες αποτιμήσεις έως και την περιφέρεια, κα-

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 29

R

Χρηματιστήριο

λές κινήσεις έκαναν τίτλοι όπως Profile +65%, Mermeren +240%, Περσέας +173%, ΕΚΤΕΡ +83%, Κέκροπας +85%, Εβροφάρμα +74%, AS Company +67%, Newsphone +51%, Κτήμα Λαζαρίδη +52%, Κυριακούλης +41%, Βογιατζόγλου +40% κ.λπ. Στο μεσαίο και μικρότερο χώρο σημαντική πτώση είχαν μετοχές όπως Intralot -57%, Intracom Holdings -51%, J&P Άβαξ -55%, MIG -44%, Ιατρικό Αθηνών -31,5%, Δομική Κρήτης -59%, Κρέκα -78,6%, Αλουμύλ -59% και Ελτράκ -39%. Δεύτερο μέρος

ΠΩΣ ΘΑ ΚΙΝΗΘΕΊ ΤΟ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΉΡΙΟ ΤΟ 2019 – ΟΙ ΕΚΛΟΓΈΣ (ΘΑ) ΚΡΊΝΟΥΝ ΤΑ ΠΆΝΤΑ Χρονιά... αίνιγμα είναι για τις αγορές το 2019, εν μέσω πολλαπλών εξελίξεων σε πολιτικό, γεωστρατηγικό και οικονομικό επίπεδο. Οι πολιτικές εξελίξεις με τις ευρωεκλογές τον προσεχή Μάιο, θα κρίνουν πολλά. Η άνοδος του λαϊκισμού και των ακροδεξιών – εθνικιστικών κινημάτων, είναι κάτι που κανείς δεν ξέρει που μπορεί να καταλήξει και πως μπορεί να επηρεάσει τις εμπορικές και οικονομικές σχέσεις, αλλά και το πόσο μπορεί να διαταράξει ή και να αμφισβητήσει το ισχύον ευρωπαϊκό status quo, νόρμες και πρακτικές δεκαετιών. Μέσα σ’ αυτό το διαταραγμένο διεθνές σκηνικό, το ελληνικό χρηματιστήριο έχει δύο κεντρικά στοιχήματα για το 2019. Τις (εθνικές) εκλογές και το πότε θα γίνουν, αλλά και τις εξελίξεις στις τράπεζες, με τη λύση που θα παρουσιάζουν τα NPEs.

30 | R E P O R T E R |

Σύμφωνα με τους περισσότερους αναλυτές, όποτε προκηρυχτούν εκλογές, η αγορά έχει να... δώσει σημαντική κίνηση, καθώς θα προεξοφληθεί η αλλαγή του πολιτικού σκηνικού και ο ερχομός μιας κυβέρνησης που – όπως και να ‘χει – είναι φιλικότερη προς τις επενδύσεις, τις αγορές, τις επιχειρήσεις και τον ιδιωτικό τομέα. Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η αγορά, στην ουσία, είναι ακόμη πολύ πιεσμένη, ουσιαστικά ο Γενικός Δείκτης είναι πολύ κοντά στα χαμηλά δυόμισι ετών, ενώ ο τραπεζικός κλάδος είναι εξαϋλωμένος. Περιθώρια (πολύ μεγάλης) αντίδρασης υπάρχουν και είναι δεδομένα, πάντα βεβαίως υπό την αίρεση ότι δεν θα υπάρξει πτωτική... καταιγίδα και πανικός στις διεθνείς αγορές.

ΤΙ ΛΈΝΕ ΤΡΕΙΣ ΠΑΡΆΓΟΝΤΕΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΆΣ ΓΙΑ ΤΟ 2019

ΗΛΊΑΣ ΖΑΧΑΡΆΚΗΣ

Διευθύνων σύμβουλος της Fast Finance ΑΕΠΕΥ

Λύση στις τράπεζες και εκλογές οι δύο καταλύτες του 2019 Ο διευθύνων σύμβουλος της Fast Finance ΑΕΠΕΥ, πιστεύει πως για να αλλάξει ευρύτερα η εικόνα του ελληνι-

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

κού χρηματιστηρίου και να υπάρξει σοβαρή διαμόρφωση momentum, δύο είναι οι καταλύτες «κλειδιά»: Να βρεθεί λύση στο πρόβλημα των τραπεζών Να γίνουν εκλογές, ώστε να αλλάξει η πολιτική για τις επενδύσεις. Πιο αναλυτικά, στην εκτίμησή του για το 2019 επισημαίνει: «Το 2019 είναι εκλογική χρονιά. Η χρονιά έχει αρκετές πιθανότητες να δοκιμάσει να προεξοφλήσει αλλαγή πολιτικής, η οποία μπορεί να αυξήσει τα ποσοστά της ανάπτυξης. Στα αρνητικά είναι ότι η χώρα δεν μπορεί τουλάχιστον στην παρούσα συγκυρία να δανειστεί με ανεκτό επιτόκιο στις αγορές. Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει οι επενδυτές να αισθανθούν ασφάλεια και σταθερότητα στην οικονομία, κάτι που δεν έχουμε καταφέρει τα τελευταία χρόνια. Από την άλλη, θα πρέπει να δοθεί μία πολύ πιο μόνιμη λύση στον τραπεζικό κλάδο και όχι απλές ασπιρίνες που δεν λύνουν το πρόβλημα. Αυτό θα συμβεί αναγκαστικά με τον ένα ή τον άλλον τρόπο μέσα στο 2019. Ο τραπεζικός κλάδος και τα χαμηλά επιτόκια σε συνεργασία με πολιτικές φιλικές προς τις επενδύσεις, μπορούν να δώσουν ώθηση στην οικονομία και να κάνουν τη διαφορά στην ανάπτυξη. Ένας σημαντικός φόβος είναι τι θα συμβεί αν ξεκινήσει ένας καινούργιος κύκλος κρίσης στις ξένες αγορές. Είναι δεδομένο

ότι σε αυτή την περίπτωση θα επηρεαστούμε. Πάντως, αν συμβούν τα παραπάνω, μπορούμε να κινηθούμε κόντρα στο ρεύμα, όπως κόντρα κινηθήκαμε τα τελευταία οκτώ χρόνια, όταν οι αγορές ανέβαιναν. Το 2019 θα μπορούσε να είναι η χρονιά που θα ξεκινήσει μία πιο στιβαρή ανάκαμψη της οικονομίας, από την στιγμή που το μόνο που μας μένει είναι να υλοποιήσουμε τις μεταρρυθμίσεις που ήδη έχουμε συμφωνήσει και δεν έχουμε εφαρμόσει. Ήδη βλέπουμε πως κάποιες εταιρείες έχουν καταφέρει να ορθοποδήσουν και να μεγαλώσουν μέσα στην κρίση και μάλιστα με ακριβό κόστος χρήματος σε σχέση με τον υπόλοιπο ανταγωνισμό. Αν τα επιτόκια κινηθούν πτωτικά και οι τράπεζες αρχίσουν να λειτουργούν για την δουλεία που είναι φτιαγμένες να κάνουν, αυτό θα έχει αντανάκλαση και στο Χ.Α. για τις ίδιες τις τράπεζες, αλλά και την υπόλοιπη αγορά. Μένει να δούμε επιτέλους την κορωνίδα των επενδύσεων που λέγεται Ελληνικό να ξεκινάει, μιας και θα είναι το έργο αυτό που θα αλλάξει την ψυχολογία και θα προσελκύσει και άλλες επενδύσεις. Τουρισμός, ενέργεια και τρόφιμα είναι οι κλάδοι που φαίνεται να συνεχίζουν να έχουν την πρωτοκαθεδρία και για το 2019, ενώ φαίνεται να ετοιμάζεται ήδη και ο κατασκευαστικός κλάδος για την επόμενη μέρα.

w w w.re porter.gr

Χρηματιστήριο

Πάντως κατά τη γνώμη μου, δεν έχει τόσο αξία να εστιάζουμε στην πορεία του Γ.Δ. όσο στην επιλογή καλών, ποιοτικών μετοχών. Υπάρχουν μετοχές με εξαιρετικές αποδόσεις ασχέτως της εικόνας του Γ.Δ. όπως οι Motor Oil, Jumbo, Κρι Κρι κ.α., όπως υπάρχουν και μετοχές με διαχρονικά άριστη μερισματική απόδοση, όπως ΟΠΑΠ, Autohellas, ΕΧΑΕ κ.α.».

ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΗΔΆΚΗΣ Beta AXE

Κόκκινα δάνεια, έξοδος στις αγορές και εκλογές «Με πολλά ανοικτά μέτωπα και εκκρεμότητες που η εξέλιξη τους θα έχει ισχυρό αποτύπωμα στην οικονομική και χρηματιστηριακή πορεία της χώρας ξεκινά το 2019. Τα πλάνα μείωσης των κόκκινων δανείων, οι αποκρατικοποιήσεις και η έξοδος στις αγορές ομολόγων είναι τα βασικά θέματα σε μίκρο και μάκρο επίπεδο. Βεβαίως, ο κύριος καταλύτης είναι οι κοινοβουλευτικές εκλογές οι οποίες θα πραγματοποιηθούν κάποια στιγμή μέσα στο 2019.

w w w.re porter.gr

Τα σενάρια θέλουν τον Μάρτιο και τον Μάιο ως μήνες με αυξημένη πιθανότητα πρόωρης προσφυγής στις κάλπες. Η αναμονή επομένως θα είναι κ υ ρ ί α ρ χ η έ ω ς την σ τιγμή της προκήρυξης των εκλογών, ενώ η επόμενη ημέρα θα αποτιμήσει τους συσχετισμούς και την δυνατότητα ολοκλήρωσης μιας πλήρους τετραετούς θητείας. Τεχνικά, για την αναίρεση του πτωτικού σήματος, απαιτείται η υπέρβαση των 720 μονάδων ενδεχομένως σε βάθος χρόνου, λόγω της κατερχόμενης πορείας του ΚΜΟ -200 ημερών, με το κομβικό σημείο να βρίσκεται κοντά στις 700 μονάδες. Ο Γενικός Δείκτης στις αρχές Δεκεμβρίου έκανε μια πρώτη προσπάθεια απεγκλωβισμού από το πτωτικό κανάλι τιμών που ξεκινάει από τον Μάιο και έχει δημιουργήσει μια εύθραυστη βάση τιμών στις 600 μονάδες. Η μεγάλη εικόνα δείχνει μια συσσώρευση που βρίσκεται σε εξέλιξη από το 2012 και μετά, η οποία σε κάθε νέα βύθιση του Γ.Δ. χάνει σε δυναμική καθώς οι συναλλαγές που την υποστηρίζουν μειώνονται. Το ανοδικό περιθώριο εύκολα μπορεί να πληρώσει τιμές κοντά στις 900 μονάδες, αυτό ωστόσο προϋποθέτει αλλαγή της υπάρχουσας συναλλακτικής δυναμικής. Στο αρνητικό

σενάριο η περιοχή των χαμηλών του 2016 (420 μονάδες) είναι η έσχατη ζώνη στήριξης, με πρώτο ενδιάμεσο στάδιο τις 520 μονάδες».

ΝΊΚΟΣ ΧΡΥΣΟΧΟΐΔΗΣ

Διευθύνων σύμβουλος της ομώνυμης χρηματιστηριακής και αντιπρόεδρος του ΣΜΕΧΑ

Εκλογές και ξένες αγορές το «κλειδιά» του 2019 Προβληματισμένος έως και απαισιόδοξος δηλώνει για το 2019 ο Νίκος Χρυσοχοΐδης, διευθύνων σύμβουλος της ομώνυμης χρηματιστηριακής και α ντιπρ όεδρ ος του Σ ΜΕΧΑ. Στέκεται σε τρεις κρίσιμους παράγοντες αβεβαιότητας που θα κρίνουν την πορεία της ελληνικής αγοράς κατά τη διάρκεια του έτους. Πιο αναλυτικά, αναφέρει: «Υπάρχουν τρεις ισχυροί παράγοντες αβεβαιότητας που θα επηρεάσουν το επενδυτικό προφίλ του Χ.Α. και ευρύτερα της χώρας. Έχουμε μπει σε μια πα-

R

ρατεταμένη προεκλογική περίοδο, οπότε τίποτα σοβαρό δεν προχωράει, κανένας δεν μπορεί να πάρει σημαντικές και ρηξικέλευθες αποφάσεις. Οι διεθνείς αγορές - χωρίς ακόμη να έχει ξεκαθαριστεί ευκρινώς αν έχουν γυρίσει σε bear market – είναι σε φάση διόρθωσης, κάτι που νομοτελειακά επηρεάζει αρνητικά και την ελληνική αγορά. Η Ευρωζώνη έχει σημαντικά προβλήματα με κυρίαρχο την Ιταλία και τη διαχείριση αυτής της κρίσης, ενώ ένα επιπλέον δομικό πρόβλημα είναι οι χαμηλοί ρυθμοί ανάπτυξης. Εκ των πραγμάτων, το 2019 είναι “φορτωμένο” με πολλά και οι ενδείξεις δεν είναι καλές. Οπότε δεν είμαι αισιόδοξος για το έτος. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι ξένοι επενδυτές πραγματοποιούν το 60% με 65% του ημερήσιου τζίρου στο ελληνικό χρηματιστήριο. Αυτό σημαίνει πως όταν στις πρωτογενείς και ισχυρές θέσεις τους στις μεγάλες αγορές που δραστηριοποιούνται αντιμετωπίζουν προβλήματα, τότε ασφαλώς οι θέσεις τους στις μικρότερες – περιφερειακές - αγορές όπως η ελληνική περνούν σε δεύτερη μοίρα. Ρευστοποιούν χωρίς δεύτερη σκέψη. Για όλους αυτούς τους λόγους, δεν είμαι αισιόδοξος για το 2019».

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 31

ΜΥΤΙΛΗΝΑΊΟΣ: Ο ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΟΣ ΕΠΕΝΔΥΤΉΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΉΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑΣ ΣΤΑ ΧΡΌΝΙΑ ΤΩΝ ΜΝΗΜΟΝΊΩΝ ΤΟΥ ΑΝΕΣΤΗ ΝΤΟΚΑ

Τ

ΗΝ ΏΡΑ ΠΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΈΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΊΕΣ ΑΠΟΦΑΣΊΖΟΥΝ ΓΙΑ ΛΌΓΟΥΣ ΚΌΣΤΟΥΣ ΔΑΝΕΙΣΜΟΎ ΑΛΛΆ ΚΑΙ ΜΙΚΡΌΤΕΡΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΊΑΣ ΤΩΝ ΥΨΗΛΌΒΑΘΜΩΝ ΣΤΕΛΕΧΏΝ ΤΟΥΣ ΝΑ ΜΕΤΑΦΈΡΟΥΝ ΤΗΝ ΈΔΡΑ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΌ, Ο ΌΜΙΛΟΣ ΜΥΤΙΛΗΝΑΊΟΥ ΑΝΑΔΕΙΚΝΎΕΤΑΙ ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΟ ΕΠΕΝΔΥΤΉ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΉΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑΣ. Η ΕΞΑΓΟΡΆ ΈΝΑΝΤΙ 20 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΏ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΊΑΣ ΔΕΥΤΕΡΌΧΥΤΟΥ ΑΛΟΥΜΙΝΊΟΥ ΕΠΑΛΜΕ ΈΡΧΕΤΑΙ ΝΑ ΕΠΙΒΕΒΑΙΏΣΕΙ ΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΊΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΟΥ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΎ ΟΜΊΛΟΥ ΤΗΣ ΧΏΡΑΣ: ΑΎΞΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΉΣ, ΠΕΡΑΙΤΈΡΩ ΚΑΘΕΤΟΠΟΊΗΣΗ, ΕΝΊΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΚΕΡΔΟΦΟΡΊΑΣ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΊΑ ΝΈΩΝ ΘΈΣΕΩΝ ΕΡΓΑΣΊΑΣ.

w w w.re porter.gr

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 33

R

Επιχειρήσεις

ΜΕ ΤΗΝ ΕΞΑΓΟΡΆ ΤΗΣ ΕΠΑΛΜΕ ΤΟ 25% ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΉΣ ΑΛΟΥΜΙΝΊΟΥ ΤΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΑΊΟΣ ΘΑ ΠΡΟΈΡΧΕΤΑΙ ΑΠΌ ΕΠΑΝΑΧΎΤΕΥΣΗ ΣΚΡΑΠ ΠΡΟΣΦΈΡΟΝΤΑΣ ΝΈΑ ΙΣΧΎ ΤΟΥ ΟΜΊΛΟΥ ΣΤΟ ΚΛΆΔΟ ΑΛΟΥΜΙΝΊΟΥ

ΕΛΛΗΝΙΚΌΣ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΆ ΑΛΛΆ ΣΕ ΜΈΓΕΘΟΣ ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΌΣ ΌΜΙΛΟΣ

Η ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΗ ΕΠΈΝΔΥΣΗ ΑΠΌ ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΕΤΑΙΡΊΑ ΣΤΑ ΧΡΌΝΙΑ ΤΗΣ 9ΕΤΟΎΣ ΎΦΕΣΗΣ

Είναι η φράση που χρησιμοποίησε στην φετινή ετήσια συνέλευση των μετόχων ο πρόεδρος του δ.σ Ευάγγελος Μυτιληναίος θέλοντας να περιγράψει την ολοκλήρωση του μετασχηματισμού του ελληνικού ομίλου που έχει αναδειχθεί σ έναν από τους κορυφαίους παγκόσμιους παίκτες στο χώρο των μετάλλων, της ενέργειας και των ολοκληρωμένων έργων και υποδομών μέσω της Μέτκα.

Το 2021 αναμένεται να έχει ξεκινήσει τη λειτουργία της η μονάδα συνδυασμένου κύκλου θα έχει ονομαστική ισχύ 665 MW (650 MW καθαρή ισχύ προς το σύστημα).

Οι αλλαγές που έχουν συντελεστεί από την αρχή της χρονιάς σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα εταιρικής διακυβέρνησης έχουν αναδείξει τον όμιο Μυτιληναίου ως τη πρώτη ελληνική επιχείριση που διοικείται στα πρότυπα των

μεγάλων πολυεθνικών ομίλων. Οπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο κ. Μυτιληναίος ως «ελληνικές εταιρείες έχουμε μια αμφισβήτηση από τις παγκόσμιες αγορές και επομένως οφείλουμε όχι απλά να συμμορφωνόμαστε αλλά και να είμαστε καλύτεροι από τα διεθνή στάνταρ καθώς υπάρχει καχυποψία» Με βάση τις νέες αρχές, η εταιρική διοίκηση ασκείται πλέον από εκτελεστική επιτροπή της οποίας πρόεδρος είναι ο κ. Μυτιληναίος, ενώ παράλληλα δημιουργήθηκε νέα διεύθυνση εταιρικής διακυβέρνησης αλλά και διεύθυνση συμμόρφωσης, με τη Μυτιληναίος να είναι η πρώτη μη τραπεζική εισηγμένη που δημιουργεί τέτοιες διευθύνσεις.

ΤΙ ΣΗΜΑΊΝΕΙ Η ΕΞΑΓΟΡΆ ΤΗΣ ΕΠΑΛΜΕ Η εξαγορά προσθέτει στον όμιλο Μυτιληναίου την πρώτη μονάδα ανακύκλωσης σκραπ αλουμινίου συμπληρώνοντας την καθετοποίηση στο κλάδο αλουμινίου αφού διαθέτει και τις μονάδες παραγωγής αλουμίνας και αλουμινίου και τα ορυχεία βωξίτη. Ο κλάδος της ανακύκλωσης αλουμινίου παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον λόγω του πιό ανταγωνιστικού κόστους παραγωγής, αφού απαιτεί πολύ λιγότερη κατανάλωση ενέργειας και ταυτόχρονα είναι λιγότερο επιβαρυντικός για το περιβάλλον. Με την εξαγορά της ΕΠΑΛΜΕ το 25% της παραγωγής αλουμινίου της Μυτιληναίος θα προέρχεται από επαναχύτευση σκραπ προσφέροντας νέα ισχύ του ομίλου στο κλάδο αλουμινίου.

34 | R E P O R T E R |

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

Θα εγκατασταθεί στο ενεργειακό κέντρο της Μυτιληναίος, στον Άγιο Νικόλαο Βοιωτίας. Η σχεδιαζόμενη επένδυση θα ανέλθει στα 300 εκατ. Ευρώ και αποτελεί την μεγαλύττερη επένδυση που θα έγινε στα χρόνια της πιό βαθιάς κρίσης που γνώρισε μεταπολεμικά η Ελλάδα. Σύμφωνα με τις παρουσιάσεις στελεχών της Μυτιληναίος η νέα επένδυση, θα αξιοποιεί την τελευταία λέξη της τεχνολογίας ώστε η θερμική του απόδοση να υπερβαίνει το 63%, γεγονός που θα τον καθιστά τον πιο αποδοτικό σταθμό συνδυασμένου κύκλου στην Ευρώπη.Έ τσι, χάρη στην εξαιρετικά υψηλή απόδοσή του, αλλά και λόγω των ανταγωνιστικών τιμών προμήθειας φυσικού αερίου, προβλέπεται να αποτελέσει σταθμό βάσης για το εγχώριο σύστημα ηλεκτροπαραγωγής. Μετά την έγκριση της άδειας παραγωγής, η διάρκεια ισχύος της οποίας ανέρχεται σε 35 χρόνια, το επόμενο βήμα είναι η πραγματοποίηση των περιβαλλοντικών μελετών. Οι μελέτες εκτιμάται πως θα ολοκληρωθούν σε 10-12 μήνες, ενώ η κατασκευή της μονάδας, θα διαρκέσει περίπου 3 χρόνια.

4

4 ΕΠΕΝΔΎΣΕΙΣ ΤΟΥ ΟΜΊΛΟΥ ΣΕ ΣΤΑΘΜΟΎΣ ΜΕ ΚΑΎΣΙΜΟ ΤΟ ΦΥΣΙΚΌ ΑΈΡΙΟ

Η επένδυση στον Άγιο Νικόλαο Βοιωτίας αποτελεί την τέταρτη επένδυση της εταιρείας σε σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύσιμο το φυσικό αέριο. Επομένως, η κίνηση αυτή επιβεβαιώνει έμπρακτα την πεποίθηση της εταιρείας πως, με την ολοένα μεγαλύτερη άνοδο των δικαιωμάτων ρύπων και τη συνακόλουθη αύξηση του λειτουργικού κόστους των μονάδων ορυκτών καυσίμων, το φυσικό αέριο θα αποτελέσει το «καύσιμο γέφυρα» προς την πλήρη απανθρακοποίηση της ηλεκτροπαραγωγής, την εποχή δηλαδή όπου τα συστήματα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ θα ωριμάσουν εμπορικά και τεχνολογικά, ώστε να αντισταθμίσουν το μειονέκτημα της στοχαστικότητας (μη ελεγχόμενης παραγωγής) που αντιμετωπίζουν οι ανανεώσιμες πηγές. Η νέα επένδυση έρχεται να προστεθεί στο χαρτοφυλάκιο που διαθέτει ήδη η Μυτιληναίος σε σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύσιμο φυσικό αέριο, η συνολικής ισχύ-

w w w.re porter.gr

ΚΑΤΆ ΤΗ ΔΙΆΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΌΔΟΥ, ΥΛΟΠΟΙΕΊΤΑΙ ΣΤΙΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΆΣΕΙΣ ΣΤΑ ΆΣΠΡΑ ΣΠΊΤΙΑ ΒΟΙΩΤΊΑΣ ΝΈΑ ΜΕΓΆΛΗ ΕΠΈΝΔΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΎΞΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΉΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΉΤΩΝ ΠΛΑΚΏΝ ΑΛΟΥΜΙΝΊΟΥ ΓΙΑ ΠΕΛΆΤΕΣ ΥΨΗΛΌΤΑΤΩΝ ΑΠΑΙΤΉΣΕΩΝ (ΓΕΡΜΑΝΙΚΉ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑ ΚΤΛ.), ΎΨΟΥΣ €20ΕΚ.

ος των οποίων ανέρχεται σε 1,2 GW. Από αυτό το χαρτοφυλάκιο, τα δύο εργοστάσια βρίσκονται επίσης στον Αγ. Νικόλαο – μία μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας Συνδυασμένου Κύκλου (ΘΗΣ) ισχύος 44,48 MW και ένας σταθμός Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης (ΣΗΘ/ΣΗΘΥΑ) ισχύος 334 MW. Το τρίτο εργοστάσιο, μία μονάδα Συνδυασμένου Κύκλου (ΘΗΣ) ισχύος 436,6 MW, βρίσκεται στους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας και ανήκει στην Κόρινθος Power, θυγατρική της Μυτιληναίος και της Motor Oil.

w w w.re porter.gr

ΑΠΟΤΕΛΈΣΜΑΤΑ 9ΜΗΝΟΥ 2018 Καθαρά κέρδη, μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας, ύψους 117,7 εκατ. ευρώ ανακοίνωσε για το εννεάμηνο του 2018 ο Όμιλος Μυτιληναίου έναντι 95,2 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2017, καταγράφοντας αύξηση 23,6%. Αντιστοίχως, τα κέρδη ανά μετοχή ανήλθαν σε €0,824 έναντι €0,666. O κύκλος εργασιών ανήλθε σε 1,084 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση 3,2%. Τα προσαρμοσμένα λειτουργικά κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) διαμορφώθηκαν σε 218,2 εκατ. ευρώ έναντι 205,1 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2017, παρουσιάζοντας αύξηση 6,4%.

ΤΟΜΈΑΣ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΊΑΣ Ο Τομέας Μεταλλουργίας συνέχισε να καταγράφει ισχυρή επίδοση στο εννεάμηνο του 2018, παρά τις αυξημένες τιμές των πρώτων υλών και της ενέργειας, αλλά και την αποκλιμάκωση των τιμών του Αλουμινίου στο Γ΄ τρίμηνο του έτους, καθώς οι συνεχείς επενδύσεις για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας συνεισφέρουν στην αυξημένη παραγωγικότητα και τον έλεγχο του κόστους.

Συνολικά στο πρώτο εννεάμηνο του 2018, ο δείκτης API της αλουμίνας κατέγραψε σημαντική αύξηση κατά 49% (+159$/t) από τη μέση τιμή της ίδιας περιόδου του 2017, καθώς επηρεάστηκε από σειρά γεγονότων που επέφεραν μειωμένη διαθεσιμότητα υλικού στο δυτικό ημισφαίριο. Αντίστοιχα, η μέση τιμή του Αλουμινίου στο LME διαμορφώθηκε στα $2.158/t σημειώνοντας αύξηση της τάξεως του 12% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους ενώ και τα premia των προϊόντων Αλουμινίου εμφανίστηκαν αυξημένα κατά 21%.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 35

ΣΤΗΝ ΛΙΑΝΙΚΉ ΑΓΟΡΆ, Η ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΕΊΤΑΙ ΠΛΈΟΝ ΚΑΙ ΣΤΟ ΦΥΣΙΚΌ ΑΈΡΙΟ, ΠΡΟΣΦΈΡΟΝΤΑΣ ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΆ ΠΑΚΈΤΑ ΜΕ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΌ

K

ατά τη διάρκεια της περιόδου, υλοποιείται στις εγκαταστάσεις στα Άσπρα Σπίτια Βοιωτίας νέα μεγάλη επένδυση για την αύ-

36 | R E P O R T E R |

ξηση της παραγωγής και ποιοτήτων πλακών αλουμινίου για πελάτες υψηλότατων απαιτήσεων (γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία κτλ.), ύψους €20εκ. Επίσης, στις 23 Οκτωβρίου 2018, η ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ ανακοίνωσε την εξαγορά του 97,87% των μετοχών της ΕΠ.ΑΛ.ΜΕ. Α.Ε., που δραστηριοποιείται στην βιομηχανική παραγωγή,

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

επεξεργασία και εμπορία μετάλλων και ιδιαίτερα των κραμάτων αλουμινίου και προϊόντων τους, έναντι επίσης €20εκ. Μέσω των ανωτέρω δυο επενδυτικών κινήσεων, η ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ αυξάνει άμεσα την παραγωγή κολονών αλουμινίου από τους 120.000 στους 155.000 τόνους, μεγεθύνοντας έτσι τη συνολική της δυναμικότητα, με προ-

οπτική διετίας να φτάσει τους 250.000 τόνους συνολικής παραγωγής. Επίσης, αυξάνει την παρουσία της Εταιρείας στις αγορές της Ελλάδας και του εξωτερικού, παρέχοντας ολοκληρωμένες λύσεις στους πελάτες της και αποκτά τεχνογνωσία στη δραστηριότητα της ανακύκλωσης scrap αλουμινίου, με στόχο να γίνει μια πιο «πράσινη βιομηχανία».

w w w.re porter.gr

Επιχειρήσεις

R

ΤΗΝ 30.08.2018 Η ΕΤΑΙΡΕΊΑ ΈΛΑΒΕ ΆΔΕΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΉΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΉΣ ΕΝΈΡΓΕΙΑΣ ΑΠΌ ΤΗ ΡΑΕ ΓΙΑ ΝΈΟ ΣΤΑΘΜΌ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΉΣ ΜΕ ΚΑΎΣΙΜΟ ΦΥΣΙΚΌ ΑΈΡΙΟ, ΙΣΧΎΟΣ 665 MW ΣΤΗ ΘΈΣΗ ΆΓΙΟΣ ΝΙΚΌΛΑΟΣ ΤΟΥ ΔΉΜΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΆΣ ΚΥΡΙΑΚΊΟΥ ΤΗΣ ΤΗΣ ΠΕ ΒΟΙΩΤΊΑΣ

ΤΟΜΈΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΎ & ΦΥΣΙΚΟΎ ΑΕΡΊΟΥ Σημαντική ήταν η βελτίωση των επιδόσεων του Τομέα στο Γ’ Τρίμηνο που χαρακτηρίστηκε από την αύξηση της παραγωγής των μονάδων Φυσικού Αερίου αλλά και την άνοδο της ΟΤΣ κατά 25% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2017. Συνολικά το εννεάμηνο του έτους χαρακτηρίστηκε από μειωμένη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2017, λόγω των ήπιων κλιματολογικών συνθηκών. Η αυξημένη παραγωγή των Υδροηλεκτρικών σταθμών την ίδια περίοδο, συγκράτησε σε σχετικά χαμηλά επίπεδα της τιμές ρεύματος της χονδρικής αγοράς, εξέλιξη που ανεστράφη το 3ο τρίμηνο του έτους.

w w w.re porter.gr

Στην αντιστροφή των ασθενών συνθηκών της ενεργειακής αγοράς του Α’ εξαμήνου, συντέλεσαν οι αυξημένες τιμές φυσικού αεριού λόγω ανόδου της τιμής του Brent αλλά και οι υψηλές τιμές CO2.

Oι μονάδες της ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ διατηρήθηκαν στις δυο πρώτες θέσεις από πλευράς παραγόμενης ενέργειας, μεταξύ των ιδιωτών παραγωγών, διατηρώντας σταθερό το μερίδιο τους στην αγορά (8,9%). Σημειώνεται επίσης ότι για το εννεάμηνο του 2018 δεν υπήρξε Μηχανισμός Αμοιβής Διαθεσιμότητας Ευελιξίας (ΑΔΙ), ο οποίος μηχανισμός έχει τεθεί σε ισχύ για το τέταρτο τρίμηνο του έτους. Την 30.08.2018 η Εταιρεία έλαβε άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τη ΡΑΕ για νέο σταθμό ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο φυσικό αέριο, ισχύος 665 MW στη θέση Άγιος Νικόλαος του Δήμου Λειβαδιάς Κυριακίου της ΠΕ Βοιωτίας.

Παράλληλα, τον Σεπτέμβριο 2018, ολοκληρώθηκε η κατασκευή του νέου Αιολικού Πάρκου «Α/Π ΠΕΤΑΛΑΣ” στην Αμφιλοχία, συνολικής ισχύος 48 MW και ξεκίνησε η δοκιμαστική λειτουργία του. Η Εταιρεία έχει πλέον 171,5 MW ΑΠΕ σε λειτουργία. Στην λιανική αγορά, η ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ δραστηριοποιείται πλέον και στο φυσικό αέριο, προσφέροντας συνδυαστικά πακέτα με ηλεκτρισμό. Από πλευράς μεριδίου αγοράς, η Εταιρεία διατηρήθηκε στις πρώτες θέσεις μεταξύ των ιδιωτών παρόχων (μερίδιο αγοράς άνω του 4%), πρώτη σε αριθμό πελατών, ξεπερνώντας τους 115,000 πελάτες. Η συνεργασία της Εταιρείας με τον Όμιλο ΟΤΕ ανανεώθηκε εξασφαλίζοντας ένα πανελλαδικό δίκτυο καταστημάτων για την εξυπηρέτηση των πελατών και παράλληλα ξεκίνησε η λειτουργία των δύο πρώτων ιδιόκτητων καταστημάτων της Protergia σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

ΤΟΜΈΑΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΈΝΩΝ ΈΡΓΩΝ & ΥΠΟΔΟΜΏΝ Στο Γ’ Τρίμηνο του 2018 οι οικονομικές επιδόσεις του Τομέα διαμορφώθηκαν σε επίπεδα ανάλογα με το Α’ Εξάμηνο του 2018 με παράλληλη βελτίωση του λειτουργικού περιθωρίου. Η Εταιρία συνεχίζει να εστιάζει στην έγκαιρη εκτέλεση των υφιστάμενων συμβάσεων και στην ανάληψη νέων έργων και επενδύσεων σε στοχευμένες αγορές με αυξημένες ενεργειακές ανάγκες αξιοποιώντας το κύρος, την τεχνογνωσία και την εμπειρία που διαθέτει. Παράλληλα, η Εταιρεία θα εξακολουθήσει να εφαρμόζει το σχέδιο για επέκταση και ανάπτυξη στον τομέα έργων κατασκευής φωτοβολταϊκών πάρκων και αποθήκευσης ενέργειας στις παγκόσμιες αγορές, μέσω της θυγατρικής εταιρείας METKA EGN.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 37

ΕΥΚΑΙΡΊΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΟΦΥΉ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑ PJ TECH CATALYST FUND ΤΗΣ ΤΡΆΠΕΖΑΣ ΠΕΙΡΑΙΏΣ

A

πό το 2008, η ελληνική οικονομία εισήλθε σε κατάσταση οικονομικής ύφεσης με σοβαρές οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες. Θα μπορούσε εύκολα να ισχυριστεί κανείς ότι για πολλά από τα νεαρά «ταλέντα» της Ελλάδας, η δημιουργία μιας νεοφυούς επιχείρησης, ήταν ο ευκολότερος τρόπος για να βρουν δουλειά οι ίδιοι αλλά και μια σειρά ακόμη νέοι άνθρωποι με διάθεση και προσόντα. Η βοήθεια των επενδυτικών ταμείων -όπως το EIF- συνέβαλλε ουσιαστικά στη γέννηση και την εξέλιξη πολλών νέων επιχειρήσεων, των γνωστών μας start-up. Η Τράπεζα Πειραιώς, αντιλαμβανόμενη αυτή την δυναμική, δραστηριοποιήθηκε πολύ νωρίς σε αυτό το νέο περιβάλλον. Ήδη από το 2010 συμμετείχε ως ο μεγαλύτερος θεσμικός επενδυτής στον πρώτο γύρο χρηματοδότησης εταιρειών όπως το

Taxibeat που πουλήθηκε στη mytaxi του ομίλου Daimler, τη Youscan που πουλήθηκε στην Υell και την Imagga που πουλήθηκε στο Launchhub. Οι αποδόσεις των επενδύσεων αυτών ήταν ιδιαίτερα καλές ανοίγοντας το δρόμο για την επέκταση της δραστηριότητας του ομίλου μέσω του PJ Tech Catalyst Fund το οποίο έχει επενδύσει μέχρι σήμερα σχεδόν 15 εκ. ευρώ σε τεχνολογικά καινοτόμες νεοφυείς επιχειρήσεις στην Ελλάδα.

ΕΠΙΤΥΧΗΜΈΝΕΣ ΕΠΕΝΔΎΣΕΙΣ Παρά το χαμηλό επικοινωνιακό προφίλ του fund, στο portfolio του PJ Tech Catalyst καταγράφονται μια σειρά από σημαντικές επενδύσεις σε εταιρείες όπως η Pollfish που είχε διαβλέψει τη νίκη Τραμπ και το Brexit, χρησιμοποιώντας μια πλατφόρμα διεξαγωγής ερευνών αγοράς μέσα από εφαρμογές έξυπνων κινητών τηλεφώνων με πρόσβαση σε 300 εκατομμύρια καταναλωτές παγκοσμίως παίρνοντας αποτελέσματα σε πραγματικό χρόνο και με πολύ χαμηλό κόστος. Το PJ Tech Catalyst ήταν ο πρώτος θεσμικός επενδυτής της start-up αυτής με το ποσό

των 150.000 ευρώ και έχει συνεχίσει να παρέχει χρηματοδότηση μέχρι και σήμερα που η εταιρεία έχει καταφέρει να συγκεντρώσει πάνω από €7,5 εκατ. και να μεταφέρει την κυρίως δραστηριότητά της στη Νέα Υόρκη. Ιδιαίτερα αξιόλογη είναι και η περίπτωση της Novoville που μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας που σχεδίασε και λειτουργεί ενώνει τους Δημότες με τις Δημοτικές Υπηρεσίες και τις πόλεις που ζουν. Η εφαρμογή της Novoville ξεκίνησε πριν από τέσσερα χρόνια στην Ελλάδα και σήμερα λειτουργεί σε 40 Δήμους της Ελλάδας, της Μ. Βρετανίας, του Βελγίου και της Ελβετίας, ενώ επιλέχθηκε ως μία από τις 10 εταιρείες που συμμετέχουν στο GovStart ένα πρόγραμμα -στο οποίο συμμετέχει και η βρετανική κυβέρνηση, καθώς και οργανισμοί και ιδιωτικές εταιρείες- με στόχο τον ψηφιακό εκσυγχρονισμό της βρετανικής δημόσιας διοίκησης κατ’ αρχάς, αλλά και την ανάπτυξη της Βρετανίας σε πανευρωπαϊκό και διεθνές κέντρο εξαγωγής τέτοιου είδους εφαρμογών. Το PJ Tech Catalyst Fund

αυτή τη στιγμή έχει επενδύσει σε 21 νεοφυείς εταιρείες (start-ups),και εκτός από αυτές που προαναφέρθηκαν είναι οι PVPro (e-sports platform), Enios (βιο-πληροφορική), ΟramaVR (εφαρμογή εικονικής πραγματικότητα σε ιατρικές επεμβάσεις), Radiojar (online radio), Intale (online διαχείριση για λιανικό εμπόριο), Parkaround (parking μέσω κινητού), Fieldscale (simulation), Centaur Analytics (αγροτεχνολογία και internet of things), Vyra (πλατφόρμα για ενοικίαση σκαφών), Αccusonus (artificial intelligence στην επεξεργασία ήχου), Qrator (ηλεκτρονικό εμπόριο), Douleutaras (πλατφόρμα για εύρεση επαγγελματιών), Vertcily (marketing), Reembed (video analytics) και Mist.io (cloud management). Το fund έχοντας ολοκληρώσει την επενδυτική του περίοδο, βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε φάση επανεπένδυσης και ανάπτυξης των επενδυμένων εταιρειών παρέχοντας -πέραν της χρηματοδότησηςυποστήριξη σε θέματα στρατηγικής, επαφές με πελάτες, προσέλκυση στελεχών, υπηρεσίες οικονομικού ελέγχου αλλά και επαφές με funds του εξωτερικού στοχεύοντας στην κάλυψη μελλοντικών αναγκών που θα προκύψουν σε μεταγενέστερα στάδια της εξέλιξής τους.

ΙΣΧΥΡΉ ΟΜΆΔΑ Η ομάδα του PJ Tech Catalyst με επικεφαλής τον Ίωνα Τσάκωνα, αποτελείται από έμπειρα στελέχη με πολύχρονη εμπειρία στον χώρο του venture capital. Εκτός από τους managers Νίκο Αντωνίου και Γιώργο Βαρθολομαίο

Όπως γίνεται αντιληπτό μια τέτοιου τύπου δραστηριότητα από την Τράπεζα Πειραιώς στηρίζει και προωθεί το οικοσύστημα των νεοφυών και - όχι μόνο - επιχειρήσεων που αξιοποιούν την αιχμή της τεχνολογίας προς όφελος της καθημερινότητας βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής όλων μας. Ταυτόχρονα δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας, αποτελεί ανάχωμα στο brain drain, κινητοποιεί ιδιωτικά και θεσμικά κεφάλαια, δημιουργεί ρευστότητα και συντηρεί την κινητικότητα και το ενδιαφέρον ιδιαίτερα των νέων για την επιχειρηματική δραστηριότητα.

Ίων Τσάκωνας, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος του PJ Tech Catalyst Fund

που παρέχουν πολύτιμη βοήθεια και καθοδήγηση στις εταιρείες, υπάρχει ένα εξαιρετικά αξιόλογο Investment Committee αποτελούμενο από τους Κώστα Μάλλιο, Βασίλη Θεοχαράκη και Χρήστο Τσάγκο που με την πολύχρονη εμπειρία τους επέλεξαν να επενδύσουν σε εταιρείες όταν αυτές ήταν ακόμη σε επίπεδο αρχικής ιδέας αλλά και –σε αρκετές περιπτώσεις–όταν η έμπειρη ομάδα του PJ διέκρινε ότι υπήρχε ήδη κάποια μαγιά. Άλλωστε η φιλοσοφία ενός venture capital fund είναι να επενδύει με στόχο την δημιουργία υπεραξίας για τους επενδυτές του η οποία συνήθως αποκρυσταλλώνεται με την πώληση της εταιρίας σε άλw w w.re porter.gr

λον επενδυτή, στρατηγικό αγοραστή ή την εισαγωγή στο χρηματιστήριο. Το PJ συνεργάζεται με όλο το οικοσύστημα των accelerators και co-working spaces όπως το iQbility, Foundation, the Cube, Metavallon, Orange Grove, ΘΕΑ, Egg κ.ο.κ, ενώ μέσα από την συμμετοχή της Τράπεζας Πειραιώς- πέρα από την χρηματοδότηση τεχνολογικών start-ups- η ίδια η τράπεζα στηρίζει μέσα από τα διάφορα τραπεζικά της προϊόντα, τη δυνατότητα χρηματοδότησης σε ανταγωνιστικές νεοφυείς εταιρίες που δραστηριοποιούνται και στους υπόλοιπους κλάδους της ελληνικής οικονομίας.

Σύμφωνα τον επικεφαλής του τομέα Venture Capital κ. Ίωνα Τσάκωνα, η Τράπεζα Πειραιώς εργάζεται πυρετωδώς για να ανταποκριθεί σε αυτή την πρόκληση ετοιμάζοντας μια σειρά ολοκληρωμένων προϊόντων που θα καλύπτουν όλες τις πιθανές ανάγκες των νεοφυών επιχειρήσεων τόσο σε επίπεδο χρηματοδότησης και συναλλακτικών τραπεζικών υπηρεσιών, όσο και σε επίπεδο εκπαίδευσης, δικτύωσης, καθοδήγησης κ.α. Με τον τρόπο αυτό η μεγαλύτερη τράπεζα της χώρας στοχεύει στην δημιουργία κατάλληλων υποδομών και στη διαμόρφωση ενός υγειούς επιχειρηματικού περιβάλλοντος που θα συγκρατεί τους νέους, μορφωμένους και ανήσυχους επιχειρηματίες στη Ελλάδα. Παρά τις δυσκολίες, το ελληνικό start-up οικοσύστημα είναι ζωντανό ενώ -όπως καταδεικνύει η πορεία των επενδύσεων του

PJ Tech Catalyst Fund- και υπάρχουν αρκετά επιτυχημένα παραδείγματα εταιρειών που συνεχίζουν να προσελκύουν κεφάλαια στοχεύοντας σε μια επιτυχή έξοδο. Μέσα σε 7 χρόνια, περισσότερα από €250 εκατομμύρια έχουν επενδυθεί συνολικά σε ελληνικές επιχειρήσεις, δίνοντας σε κάποιες από αυτές την δυνατότητα να βρουν το δρόμο που θα τις οδηγήσει σε εντυπωσιακές εξόδους και ακόμη εντυπωσιακότερα διεθνή πρωτοσέλιδα, λέει ο Ν. Αντωνίου, Investment manager του fund. Ειδικότερα, μετά την έντονη περίοδο 2012-2016 κατά την οποία το PJ Tech Catalyst πραγματοποίησε το σύνολο των επενδύσεων του, το fund έχει περάσει στην επόμενη και ταυτόχρονα κρίσιμη φάση, όπου οφείλει να συνδράμει τις εταιρίες στις οποίες έχει επενδύσει με σκοπό να μεγαλώσουν, αναπτυχθούν και σταδιακά να αρχίσουν να αποτελούν δελεαστικούς στόχους εξαγοράς. Η φάση αυτή είναι μπορεί να είναι ιδιαίτερα δημιουργική αλλά και επίπονη ταυτόχρονα καθώς απαιτεί σκληρή και μεθοδική δουλειά, επιστράτευση ταλέντου, σωστού στρατηγικού σχεδιασμού και εκτέλεσης. Σήμερα, το PJ Tech Catalyst Fund μπορεί να ισχυριστεί ότι έχει υπάρξει πραγματικός καταλύτης εξελίξεων αποδεικνύοντας ότι το επιχειρηματικό πνεύμα και η πρωτοβουλία μπορούν να ευδοκιμήσουν και να συμβάλλουν στην ανάπτυξη ακόμη και εν μέσω πολιτικής αστάθειας και οικονομικών αναταραχών.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 39

Tους επιτυχόντες στην τελική φάση του προγράμματος Project Future καλωσόρισε ο Διευθύνων Σύμβουλος της Τράπεζας Πειραιώς Χρήστος Μεγάλου.

PROJECT FUTURE: «ΑΝΟΊΓΕΙ» ΣΤΟΥΣ ΝΈΟΥΣ ΤΗΝ ΑΓΟΡΆ ΕΡΓΑΣΊΑΣ

E

να από τα βασικά εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι νέοι στην προσπάθειά τους να εισέλθουν στην αγορά εργασίας, την έλλειψη εξειδικευμένων γνώσεων, επιχειρεί να άρει το Project Future. Το πρόγραμμα εταιρικής υπευθυνότητας της Τράπεζας Πειραιώς που υλοποιείται με μεγάλη επιτυχία, «απαντά» στις ανάγκες της κοινωνίας για καταπολέμηση της ανεργίας και ανακοπή του brain drain, συνδέoντας την τριτοβάθμια εκπαίδευση με την αγορά εργασίας. «Υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να εργαστεί κανείς και να κάνει καριέρα στην Ελλάδα. Οφείλουμε στον εαυτό μας να επιτύχουμε στην χώρα μας», είπε χαρακτηριστικά ο Διευθύνων Σύμβουλος της Τράπεζας Πειραιώς Χρήστος Μεγάλου, καλωσορίζοντας τους επιτυχόντες μεταξύ των 4.000 νέων πτυχιούχων που υπέβαλαν αίτηση συμμετοχής

στον πρώτο κύκλο του Project Future. Η φροντίδα για το μέλλον της χώρας, τους νέους, ήταν η αφετηρία της Τράπεζας για την διαμόρφωση του προγράμματος, το οποίο θα πραγματοποιείται σε ετήσια βάση ώστε να υποστηρίζει την προσπάθεια όλο και περισσότερων νέων πτυχιούχων. Η συμμετοχή που καταγράφηκε στον πρώτο κύκλο του Project Future – περισσότερες από 4.000 αιτήσεις συμμετοχής, με υψηλό επίπεδο νέων πτυχιούχων - αποτελούν δικαίωση για την επιλογή της Τράπεζας Πειραιώς να στηρίξει το πρόγραμμα στη σύνδεση της εξειδικευμένης εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας.

ΚΑΡΙΈΡΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ Οι εκπαιδεύσεις του πρώτου κύκλου ολοκληρώθηκαν και αφορούν τρεις τομείς αιχμής: Customer Experience, Digital Marketing και Java. Πρόκειται για γνωστικά πεδία που επελέγησαν από την Τράπεζα, σε συνεργασία με τον βασικό της συνεργάτη στο πρόγραμμα,

το ReGeneration Academy, ακριβώς λόγω της ζήτησης που έχουν στην αγορά εργασίας. Το πρόγραμμα έχει δομηθεί με τρόπο που ακόμη και ο τρόπος αξιολόγησης που ακολουθείται για την επιλογή των υποψηφίων που θα παρακολουθήσουν την εκπαίδευση να είναι χρήσιμος. Μετά την ολοκλήρωση των εκπαιδεύσεων, οι συμμετέχοντες θα έρθουν σε επαφή με μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων – συνεργατών του προγράμματος και εάν επιλεγούν, θα έχουν τη δυνατότητα να εργαστούν, όπως προβλέπει το πρόγραμμα, για τουλάχιστον έξι μήνες, αμειβόμενοι με μισθό 750 ευρώ το μήνα. Το πρόγραμμα εγγυάται ότι η σύμβαση θα έχει διάρκεια τουλάχιστον έξι μηνών, αλλά η εμπειρία του ReGeneration Academy δείχνει ότι ως και το 85% των εργαζομένων, διατηρούν και στη συνέχεια τη θέση εργασίας. Το Project Future υλοποιείται από την Τράπεζα Πειραιώς, σε συνεργασία με το ReGeneratiοn Academy, και

με συνένωση δυνάμεων με τις Google, Facebook και Code.

Hub και το Κέντρο Βιώσιμης Επιχειρηματικότητας Εξέλιξη του Ομίλου Πειραιώς. Ο δεύτερος κύκλος του προγράμματος θα πραγματοποιηθεί τον Μάρτιο του 2019.

O Διευθύνων Σύμβουλος της Τράπεζας Πειραιώς Χρήστος Μεγάλου, απευθυνόμενος στους επιτυχόντες του Project Future, επισήμανε ότι, όσο βελτιώνεται το μακροοικονομικό περιβάλλον, θα ενισχύονται οι προοπτικές στην ελληνική αγορά εργασίας, με τη συμβολή νέων επενδύσεων. Ο κ. Μεγάλου κάλεσε τους νέους να αντιμετωπίζουν με αισιοδοξία και αυτοπεποίθηση τις προκλήσεις της ζωής και αναφέρθηκε στην ευκαιρία που δίνει το Project Future στους συμμετέχοντες να ενταχθούν σε ένα εργασιακό περιβάλλον. Δεσμεύτηκε δε, ότι η Τράπεζα Πειραιώς θα υλοποιεί σε ετήσια βάση το Project Future με στόχο να συμβάλλει στην καταπολέμηση της ανεργίας και την ανακοπή του brain drain. Το Project Future συνδέει την τριτοβάθμια εκπαίδευση με την αγορά εργασίας, παρέχοντας εφόδια σε τομείς αιχμής ενώ δημιουργεί ευκαιρίες ώστε οι νέοι πτυχιούχοι να αποκτήσουν πολύτιμη πρακτική εμπειρία και επαφές στον επαγγελματικό χώρο.

Κώστας Ροζακέας: Οικονομικός Διευθυντής και Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου Σαράντη

ΌΜΙΛΟΣ ΣΑΡΑΝΤΗ

ΚΩΣΤΑΣ ΡΟΖΑΚΕΑΣ: ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ ΚΑΙ ΤΟ 2019 Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΣΩ ΕΞΑΓΟΡΩΝ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ Η ΠΡΟΤΕΡΑΙΌΤΗΤΑ ΤΟΥ ΟΜΊΛΟΥ ΣΑΡΑΝΤΗ ΚΑΙ ΤΟ 2019 ΕΊΝΑΙ ΝΑ ΣΥΝΕΧΙΣΘΕΊ Η ΑΛΜΑΤΏΔΗΣ ΑΝΆΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΏΝ ΤΟΥ ΜΈΣΩ ΝΈΩΝ ΕΞΑΓΟΡΏΝ ΠΟΥ ΣΧΕΔΙΆΖΕΙ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΊΗΣΗ ΕΠΕΝΔΎΣΕΩΝ.

42 | R E P O R T E R |

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

ΤOY ΑΝΕΣΤΗ ΝΤΟΚΑ

w w w.re porter.gr

Επιχειρήσεις

Ο

Όμιλος Σαράντη αποτελεί μια ελληνική πολυεθνική με παρουσία μέσω θυγατρικών στην Ευρώπη και σημαντική εξαγωγική δραστηριότητα παγκοσμίως. Με πάνω από 50 χρόνια λειτουργίας στην Ελλάδα, ο Όμιλος Σαράντη, έχει καταστεί ένας από τους σημαντικότερους προμηθευτές στην αγορά FMCG(ταχέως κινούμενα καταναλωτικά αγαθά). Πρόκειται για έναν Όμιλο που, παρά τις δυσκολίες στο επιχειρηματικό και οικονομικό περιβάλλον, παρουσιάζει εντυπωσιακή πορεία, καταγράφοντας διψήφια ποσοστά ανάπτυξης εσόδων, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό, ενώ παράλληλα καταφέρνει να δημιουργεί ρευστότητα και καθαρές ταμειακές ροές. Ως εκ τούτου, ο Όμιλος έχει την δυνατότητα να επανατροφοδοτεί την ανάπτυξή του και να χρηματοδοτεί τα επενδυτικά του πλάνα, που αφορούν αφενός σε εξαγορές εταιρειών και σημάτων, αφετέρου δε στον εκσυγχρονισμό των παραγωγικών του εγκαταστάσεων, του κέντρου Έρευνας και Ανάπτυξης, καθώς και της αλυσίδας εφοδιασμού.

w w w.re porter.gr

Στο προϊοντικό χαρτοφυλάκιο του Ομίλου ανήκουν πάνω από 80 ευρέως γνωστά σήματα που αποτελούν ορόσημα στην κατηγορία τους. Το NOXZEMA, το CARROTEN, το BIOTEN, το ORZENE, το STR8, το BU, το C-THRU, το PROSAR, το SANITAS, το AVA, το ΤΕΖΑ, το PYROX, το CAMEL, και το AFROSO είναι μερικά από τα ιδιοπαραγόμενα προϊόντα που διατηρούν υψηλή αναγνωσιμότητα και σημαντικά μερίδια αγοράς. Εξάλλου, μέσω συμφωνιών αποκλειστικής διανομής ο Όμιλος εμπορεύεται ισχυρά σήματα όπως τα LA PRAIRIE, PRADA, NINA RICCI, CARTIER, CAROLINA HERRERA, TRUSSARDI, PACO RABANNE, JEAN PAUL GAULTIER, JOHNSON & JOHNSON, WELLA, KOLESTON, NEW WAVE, LANES, BIO-OIL, κλπ. Στο δυναμικό του Ομίλου προστίθενται και τα προϊόντα της εταιρείας ESTEE LAUDER μέσω της κοινοπραξίας που έχει ο Όμιλος με την ESTEE LAUDER COMPANIES. Η διεθνής παρουσία του Ομίλου έχει να επιδείξει θυγατρικές εταιρείες σε 12 χώρες της Ευρώπης - Πολωνία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Σερβία, Δημοκρατία της Τσεχίας, Σλοβακία, Ουγγαρία, Π.Γ.Δ.Μ., Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Πορτογαλία, Ουκρανία και Ρωσία - και εξαγωγές σε περίπου 40 χώρες. Οι στρατηγικές προτεραιότητες του Ομίλου επικεντρώνονται στην ανάπτυξη

ΠΡΟΒΛΈΠΟΥΜΕ ΑΛΜΑΤΏΔΗ ΑΝΆΠΤΥΞΗ ΣΤΙΣ ΝΈΕΣ ΑΓΟΡΈΣ ΠΟΥ ΠΡΌΣΦΑΤΑ ΔΙΕΊΣΔΥΣΕ Ο ΌΜΙΛΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΞΑΓΟΡΆ ΤΗΣ ERGOPACK, ΔΗΛΑΔΉ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΊΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΓΕΙΤΟΝΙΚΈΣ ΚΟΙΝΟΠΟΛΙΤΕΊΕΣ ΑΝΕΞΆΡΤΗΤΩΝ ΚΡΑΤΏΝ

νέων προϊόντων, στην γεωγραφική επέκταση, στην αύξηση οικονομιών κλίμακας, στην βελτίωση του κόστους, στην εξεύρεση εξαγορών ικανών να προσφέρουν πρόσθετη αξία και στην επανεπένδυση σε δραστηριότητες υψηλών αποδόσεων. Στο πλαίσιο αυτό ο Όμιλος στις αρχές του 2018 έχει ήδη πραγματοποιήσει 2 εξαγορές, τα καλλυντικά προϊόντα INDULONA που διαθέτουν σημαντική παρουσία στην Σλοβακία και στην Τσεχία και την εταιρεία ERGOPACK με δραστηριότητα στην παραγωγή και διανομή προϊόντων οικιακής χρήσης και παρουσία στην αγορά της

R

Ουκρανίας, της Ρωσίας και των γειτονικών ΚΑΚ χωρών (Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών), μέσω της οποίας ο Όμιλος κάνει την είσοδό του σε μια νέα πολλά υποσχόμενη γεωγραφική περιοχή. Με δηλώσεις του στο REPORTER MAGAZINE ο Οικονομικός Διευθυντής και Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου, Κώστας Ροζακέας, αποκαλύπτει τις προοπτικές της Ελληνικής πολυεθνικής για το νέο οικονομικό έτος υπογραμμίζοντας τα εξής: «Είμαστε περήφανοι για τις στρατηγικές επιλογές μας και ατενίζουμε με μεγάλη αισιοδοξία το μέλλον του Ομίλου. Αφενός έχουμε χτίσει μια δυναμική παρουσία στις υπάρχουσες αγορές του Ομίλου, η οποία συνεχώς ανατροφοδοτείται από τον οργανισμό, μέσω ανάπτυξης και ανανέωσης του προϊοντικού χαρτοφυλακίου, αφετέρου προβλέπουμε αλματώδη ανάπτυξη στις νέες αγορές που πρόσφατα διείσδυσε ο Όμιλος με την εξαγορά της Ergopack, δηλαδή στην Ουκρανία και στις γειτονικές KAK χώρες. Πρόκειται για μια περιοχή παρθένα και πολλά υποσχόμενη, στην οποία θα εστιάσουμε το ενδιαφέρον μας και τα μελλοντικά επενδυτικά μας πλάνα, εκτιμώντας ότι θα παρουσιάσει σοβαρές επενδυτικές ευκαιρίες και θα αποφέρει σημαντικά κέρδη στον Όμιλο».

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 43

R

Επιχειρήσεις / Συνέντευξη

ΓΙΆΝΝΗΣ ΣΕΛΑΛΜΑΖΊΔΗΣ

ΔΙΕΥΘΎΝΩΝ ΣΎΜΒΟΥΛΟΣ PRAKTIKER HELLAS

ΣΕ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΉ ΤΡΟΧΙΆ ΘΑ ΒΡΕΘΕΊ Η PRAKTIKER HELLAS ΚΑΙ ΤΟ ΝΈΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΌ ΈΤΟΣ, ΕΠΕΚΤΕΊΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΔΊΚΤΥΟ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΤΗΜΆΤΩΝ ΤΗΣ ΜΕ ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΉ ΤΟΥ ΣΤΟ REPORTER MAGAZINE Ο ΔΙΕΥΘΎΝΩΝ ΣΎΜΒΟΥΛΟΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΊΑΣ ΓΙΆΝΝΗΣ ΣΕΛΑΛΜΑΖΊΔΗΣ MIΛΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΟ ΝΈΟ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΌ ΠΛΆΝΟ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΊΑΣ ΓΙΑ ΤΟ 2019 ΕΝΏ ΚΆΝΕΙ ΙΔΙΑΊΤΕΡΗ ΑΝΑΦΟΡΆ ΣΤΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΤΗΣ. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΑΝΕΣΤΗ ΝΤΟΚΑ

Πως κινήθηκε η πορεία των εργασιών της PRAKTIKER HELLAS την φετινή χρονιά; Το 2018 αποδεικνύεται μια ανοδική χρονιά από πλευράς κύκλου εργασιών, σε σχέση με την περασμένη χρήση. Παρά τις δυσκολίες της αγοράς και της οικονομίας ευρύτερα, στην Praktiker Hellas σημειώσαμε θετικές επιδόσεις, εγκαινιάσαμε νέο «διπλό» κατάστημα και ξεκινήσαμε την προετοιμασία μας για τα επόμενα βήματα της εταιρίας μας, αναφορικά με το αναπτυξιακό μας πλάνο. Σε ποιο ύψος ανήλθαν οι επενδύσεις το 2017; Το σύνολο των Καθαρών Επενδύσεών μας για το Οικονομικό Έ τος 2017 ήταν € 3,05εκ.

46 | R E P O R T E R |

Το ποσό αυτό περιλαμβάνει προετοιμασία των διπλών εγκαινίων της εταιρίας στην περιοχή της Ανατολικής Αττικής, στην Ανθούσα-Παλλήνη, με νέο κατάστημα και b2b Center. Επιπλέον, μια ακόμη επένδυση της εταιρίας αφορά στις ανακαινίσεις των κτιριακών εγκαταστάσεών της και συγκεκριμένα, τον Ιούνιο του 2017, ολοκληρώθηκε πλήρης ανακαίνιση του καταστήματος Praktiker Ταύρου. Τέλος, οι επενδύσεις της περασμένης χρονιάς αφορούν στην ανάπτυξη του e-shop της εταιρίας, σε τεχνολογικό hardware & software, καθώς και σε προγράμματα ανάπτυξης και εκπαίδευσης των ανθρώπων μας.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

Ποιο είναι το αναπτυξιακό σας πλάνο για τα ερχόμενα έτη; Η Praktiker Hellas, είναι μία υγιής επιχείρηση που στηρίζεται στις δυνάμεις της και αναπτύσσεται συνεχώς, αξιοποιώντας θετικές προοπτικές για το μέλλον. Το αναπτυξιακό μας πλάνο εξελίσσεται διαρκώς, γύρω από τους εξής πυλώνες: Στο προσεχές χρονικό διάστημα, όπως έχουμε επίσημα ανακοινώσει, προετοιμάζουμε τα επόμενα βήματά μας για νέα καταστήματα σε Αττική, Θεσσαλονίκη και τη νησιωτική Ελλάδα. Ιδιαίτερα σημαντικό πυλώνα για την ανανέωση και ανάπτυξή της εταιρίας μας αποτελεί η ανακαίνιση των κτιριακών εγκαταστάσεών της, καθώς φροντίζουμε συνεχώς να ανανεώνουμε τους χώρους των καταστημάτων μας και να τους διαμορφώνουμε κατάλληλα,

ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της εποχής, φροντίζοντας να ακολουθούνται όλες οι προδιαγραφές ασφαλείας, αλλά και τακτικές φιλικές προς το περιβάλλον. Παράλληλα, διατηρώντας σταθερές τις αξίες μας, ύψιστη προτεραιότητά μας παραμένει η ανάπτυξη και η εκπαίδευση των εργαζομένων μας. Εξίσου σημαντική είναι και η βέλτιστη εξυπηρέτηση των πελατών μας, καθώς και η δημιουργία μοναδικής αγοραστικής εμπειρίας και προσφοράς ποιοτικών προϊόντων και υπηρεσιών που ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους. Όσον αφορά τα παρεχόμενα προϊόντα, ανανεώνονται συνεχώς και είναι ύψιστης σημασίας για εμάς η παροχή χρήσιμων υπηρεσιών προς του πελάτες μας, για αυτό και επενδύουμε σημαντικά σε νέες υπηρεσίες, όπου εξειδικευμένοι επαγγελματίες μεταμορφώνουν κάθε εσωτερικό και εξωτερικό χώρο, μικρό ή μεγάλο, αναλαμβάνοντας παράλληλα την κάλυψη τόσο των οικιακών όσο και των επαγγελματικών αναγκών θέρμανσης, κλιματισμού και ενέργειας (Garden, Interior και Clima Experts). Από τις φετινές διακρίσεις της εταιρίας σας, ποια θεωρείτε την πιο ξεχωριστή και γιατί; Η εταιρία μας έχει λάβει αρκετές διακρίσεις το 2018, ξεχωρίζοντας εκείνες που αφορούν στους ανθρώπους μας, τις διακρίσεις του θεσμού Great Place to Work. Η Praktiker Hellas, τον Μάρτιο του 2018 κατέκτησε την 4η θέση στην ετήσια κατάταξη Best Workplaces in Greece, w w w.re porter.gr

στην κατηγορία των επιχειρήσεων με περισσότερους από 250 εργαζόμενους. Η διάκριση αυτή, αντικατοπτρίζει το ενδιαφέρον μας προς τους ανθρώπους μας, εξασφαλίζοντας τη δημιουργία ενός ευχάριστου περιβάλλοντος εργασίας. Λίγους μήνες αργότερα, τον Ιούνιο, αναδειχθήκαμε για 1η φορά στην ετήσια κατάταξη των Best Workplaces in Europe, στην κατηγορία επιχειρήσεων με περισσότερους από 501 εργαζόμενους. Οι εν λόγω βραβεύσεις αφορούν στο σύνολο του οργανισμού και άρα της ομάδας μας. Η εταιρία αύξησε τον αριθμό των εργαζομένων της κατά περίπου 10% από την περασμένη χρονιά, τόσο για την στελέχωση του νέου καταστήματός της, όσο και για την ενίσχυση υφιστάμενων καταστημάτων αλλά και των κεντρικών της γραφείων, αριθμώντας σήμερα περισσότερους από 1.600 εργαζόμενους. Είστε από τις πιο υγιείς επιχειρήσεις στην χώρα μας. Ποιες παροχές και υπηρεσίες παρέχονται από τη διοίκηση της εταιρίας για τους εργαζόμενους της Praktiker; Η κουλτούρα της Praktiker είναι σταθερά ανθρωποκεντρική, καθώς αποτελεί προτεραιότητα για την εταιρία μας ο κάθε εργαζόμενος να απολαμβάνει ένα περιβάλλον ασφαλές και ευχάριστο με ίσες ευκαιρίες. Όλα αυτά αποτυπώνονται στις αξίες μας όλα αυτά τα χρόνια: την Ακεραιότητα, την Αξιοκρατία & Διαφάνεια, τη Συνεχή Βελτίωση και την Ικανοποίηση. Το ενδιαφέρον για τους ανθρώπους μας είναι ουσιαστιw w w.re porter.gr

κό γι’ αυτό και έχουμε αναπτύξει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα παροχών αλλά και δράσεων που ανταποκρίνονται σε κάθε τους ανάγκη. Κάποιες από τις βασικές παροχές μας είναι το ομαδικό ασφαλιστικό πρόγραμμα υγείας το οποίο παρέχουμε οικειοθελώς στους εργαζομένους μας από το 1993, οι τακτικές επισκέψεις ιατρού εργασίας και η τράπεζα αίματος. Ακόμη, μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων , όπως το “Praktiker Education Fund” με το οποίο προχωρούμε στην οικονομική ενίσχυση εργαζομένων που επιθυμούν να πραγματοποιήσουν μεταπτυχιακές σπουδές ή και να παρακολουθήσουν προγράμματα εξειδίκευσης, ενώ μέσα από την «Praktiker Academy», εκπαιδεύουμε την ομάδα μας πανελλαδικά σε θέματα πωλήσεων και εξυπηρέτησης πελατών. Επιπλέον, με σκοπό να διευκολύνουμε την καθημερινότητα των ανθρώπων μας παρέχουμε ειδικές εκπτώ-

σεις για αγορές από τα καταστήματα Praktiker, καθώς και ειδικές τιμές σε συνεργαζόμενες εταιρίες για πακέτα ταξιδιών και επιλεγμένες υπηρεσίες, όπως ασφάλιση αυτοκινήτου. Παράλληλα, βρισκόμαστε δίπλα τους σε κάθε σημαντική στιγμή της ζωής τους προσφέροντας δωροεπιταγές στους νεόνυμφους συναδέλφους μας αλλά και κάθε φορά που γίνονται γονείς. Στην Praktiker Hellas πιστεύουμε βαθιά στη δύναμη της ομάδας και τη συμμετοχική κουλτούρα, κάτι το οποίο αναπτύσσουμε μέσα από εθελοντικές δράσεις που πραγματοποιούμε όλοι μαζί. Χαρακτηριστική είναι η πρωτοβουλία «Μάστορες της Πόλης», την οποία υλοποιούμε από το 2012, επισκευάζοντας και φροντίζοντας εθελοντικά δημόσιους χώρους και υποδομές ΜΚΟ, ενώ παράλληλα, η ομάδα της Praktiker Hellas συμμετέχει δυναμικά σε ομαδικές δρομικές εκδηλώσεις με χαρακτήρα αλληλεγγύη πανελλαδικά.

Το 2019 είναι έτος εκλογών στη χώρα μας τετραπλές κάλπες (Ευρωεκλογές, Δημοτικές, Περιφερειακές και Εθνικές). Η παραπάνω εξέλιξη πόσο επηρεάζει τις επενδυτικές κινήσεις τη διοίκησης. Θεωρούμε ότι το σύγχρονο επιχειρείν, προϋποθέτει υπεύθυνη δράση και δέσμευση, καθώς και ευελιξία υπό όποιες πολιτικές και κοινωνικο-οικονομικές εξελίξεις. Λαμβάνουμε υπόψη μας τα δεδομένα κάθε περιόδου και είμαστε σίγουροι ότι οι αλλαγές της νέας χρονιάς θα μας επηρεάσουν όπως και όλη την αγορά, ωστόσο όπως και όλα αυτά τα χρόνια λειτουργίας της επιχείρησής μας, δεσμευόμαστε έναντι των εργαζομένων μας, της αγοράς, της ελληνικής κοινωνίας και όλων των συμμετόχων μας, να λειτουργούμε και να αναπτυσσόμαστε υπεύθυνα, ανταποδίδοντας και δημιουργώντας αξία για την κοινωνία και την οικονομία της χώρας μας, μελετώντας προσεκτικά κάθε επόμενη επενδυτική μας κίνηση.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 47

ΑΡΙΣΤΟΤΈΛΗΣ ΠΑΝΤΕΛΙΆΔΗΣ

(ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΎΜΒΟΥΛΟΣ METRO ΑΕΒΕ):

ΕΠΕΝΔΎΣΑΜΕ ΠΆΝΩ ΑΠΌ 55 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΏ ΤΟ 2018 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ TOΥ ΑΝΕΣΤΗ ΝΤΟΚΑ

Σ

Ε ΠΟΡΕΊΑ ΥΓΙΟΎΣ ΑΝΆΠΤΥΞΗΣ ΠΑΡΈΜΕΙΝΕ ΚΑΙ ΤΟ 2018 Η METRO AΕΒΕ ΜΕ ΤΟΝ ΔΙΕΥΘΎΝΟΝΤΑ ΣΎΜΒΟΥΛΟ ΤΟΥ ΟΜΊΛΟΥ Κ. ΑΡΙΣΤΟΤΈΛΗ ΠΑΝΤΕΛΙΆΔΗ ΝΑ ΑΝΑΛΎΕΙ ΜΈΣΩ ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗΣ ΣΤΟ REPORTER MAGAZINE ΤΟ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΌ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΝΈΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΌ ΈΤΟΣ. ΤΑΥΤΌΧΡΟΝΑ Ο κ. ΠΑΝΤΕΛΙΆΔΗΣ ΑΠΑΝΤΆ ΣΤΟ ΕΡΏΤΗΜΑ ΕΆΝ ΘΑ ΜΕΤΈΦΕΡΕ ΤΗΝ ΈΔΡΑ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΊΑΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΌ ΚΑΙ ΠΩΣ ΔΙΑΜΟΡΦΏΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΈΣ ΣΥΝΉΘΕΙΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΎ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΟΎ ΜΕΤΆ ΤΗΝ 10ΕΤΉ ΚΡΊΣΗ.

48 | R E P O R T E R |

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

w w w.re porter.gr

w w w.re porter.gr

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 49

R

Λιανεμπόριο

Πώς θα χαρακτηρίζατε το οικονομικό έτος 2018 που μας αποχαιρετά για το κλάδο των σούπερ μάρκετ; Θα το χαρακτήριζα ως μία ενδιαφέρουσα χρονιά με αντιφατικά μηνύματα: Η αγορά σταμάτησε επιτέλους να πέφτει, και αυτό που είχαμε ελπίσει και προβλέψει αρκετές φορές τα προηγούμενα χρόνια για να διαψευστούμε στη συνέχεια, επιτέλους πραγματοποιήθηκε. Ο εφιάλτης της συνεχούς πτώσης σταμάτησε. Από την άλλη πλευρά όμως, μετά από αθροιστική πτώση της αγοράς κατά 25%, περιμέναμε με την ολοκλήρωση των προγραμμάτων σταθεροποίησης μια απότομη βελτίωση της αγοράς – και της οικονομίας γενικότερα. Και αυτή δεν ήρθε. Είδαμε μια αναιμική ανάκαμψη, έναν καταναλωτή που παραμένει πολύ διστακτικός ακόμη και στις πιο βασικές δαπάνες διαβίωσής του. Σε επίπεδο επιχειρήσεων, είδαμε τη μερική ανάκαμψη του δικτύου της Μαρινόπουλος που λειτουργεί πλέον ως Σκλαβενίτης, η οποία οδήγησε σε ανακατανομή μεριδίων στην Αγορά. Αυτό είχε σαν συνέπεια, ενώ όπως είπαμε η συνολική πτώση σταμάτησε, αρκετές και σημαντικές αλυσίδες να δουν μεγάλη μείωση στον τζίρο τους, της τάξης 5-6%. Χάρη στη συνεχιζό-

50 | R E P O R T E R |

μενη ανάκαμψη των καταστημάτων που αποκτήσαμε από τον Βερόπουλο, είχαμε την τύχη στη METRO να αποτελούμε εξαίρεση από την τάση αυτή και να είμαστε ανοδικοί, δεν είναι όμως όλες οι επιχειρήσεις τόσο ευτυχείς.

Σε τι ύψος και πού κατευθύνθηκαν οι επενδύσεις του ομίλου METRO για την τρέχουσα οικονομική χρήση; Το 2018 ήταν μια σημαντική χρονιά για εμάς. Ολοκληρώσαμε το τριετές πλάνο πλήρους απορρόφησης της εταιρείας Βερόπουλος, τόσο σε επίπεδο συμβολικό, με τη λογιστική απορρόφηση και την ενοποίηση των εταιρειών σε ένα νομικό πρόσωπο, όσο και σε ουσιαστικό, με την ανακαίνιση και των τελευταίων καταστημάτων που απέμεναν, αλλά και την ολοκλήρωση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τους εργαζόμενους. Ανοίξαμε επίσης 5 νέα καταστήματα και ολοκληρώσαμε τον εκσυγχρονισμό του στόλου των φορτηγών μας, με όλα τα οχήματα του στόλου μας να πληρούν πλέον τις σύγχρονες περιβαλλοντικές προδιαγραφές της ΕΕ. Όλα αυτά απαίτησαν σημαντικές επενδύσεις, οι οποίες ξεπέρασαν τα 55 εκ € κατά τη χρονιά που διανύουμε. Χάρη στη λειτουργική κερδοφορία μας και σε μια πιο

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

προσεκτική διαχείριση των αποθεμάτων, δε χρειάστηκε καμία αύξηση του δανεισμού μας για να καλυφθεί το ποσό αυτό. Η αίσθηση που επικρατεί στην κοινωνία είναι ότι τα νοικοκυριά έχουν αγγίξει και την τελευταία γραμμή «μαζινό» που είναι η κατανάλωση ειδών πρώτης ανάγκης στις αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Ισχύει αυτή η αίσθηση που υπάρχει ή είναι διαφορετική η εικόνα; Σε όλα αυτά τα χρόνια της κρίσης η μορφή της κατανάλωσης στα Super market

ΑΝ ΟΙ ΥΓΙΕΊΣ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ ΕΓΚΑΤΑΛΕΊΨΟΥΝ ΤΗ ΧΏΡΑ, ΤΙ ΘΑ ΜΕΊΝΕΙ ΤΕΛΙΚΆ ΕΔΏ; ΟΦΕΊΛΟΥΜΕ ΝΑ ΒΆΛΟΥΜΕ ΤΟ ΛΙΘΑΡΆΚΙ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΎΜΕ ΓΙΑ ΝΑ ΒΟΗΘΉΣΟΥΜΕ ΤΗ ΧΏΡΑ ΜΑΣ ΝΑ ΣΤΑΘΕΊ ΣΤΑ ΠΌΔΙΑ ΤΗΣ

άλλαξε δραστικά. Υπάρχουν συμπατριώτες μας που αδυνατούν να καλύψουν τις βασικές διατροφικές ανάγκες τους και βρίσκονται σημαντικά κάτω από το όριο της φτώχειας. Πέρα όμως από αυτούς, η μεγάλη πλειοψηφία δεν έφτασε ευτυχώς στο σημείο της πείνας. Αυτό δε σημαίνει ότι οι διατροφικές και καταναλωτικές συνήθειές της έμειναν ανεπηρέαστες. Οι αγορές έγιναν πιο στοχευμένες, καλύπτουν πλέον τις προγραμματισμένες ανάγκες και οι αυθόρμητες αγορές μειώθηκαν πολύ. Ο καταναλωτής κυνηγάει κυρίως τις προσφορές, δε μένει πιστός στη μάρκα, επιλέγει φθηνότερα προϊόντα, πηγαίνει πιο συχνά στο Super market και αγοράζει κάθε φορά λιγότερα προϊόντα. Καθώς δεν κρατά απόθεμα στο σπίτι του, έχει μειώσει πολύ αυτά που πετάει γιατί του λήγουν, αλλά έχει χάσει και την απόλαυση μιας πρόσθετης, όχι απαραίτητης και όχι προγραμματισμένης αγοράς ενός προϊόντος που του τράβηξε την προσοχή.

Εάν προερχόσασταν από το εξωτερικό και είχατε την ιδιοκτησία αλυσίδας σούπερ μάρκετ, θα επενδύατε αυτήν την περίοδο στην Ελλάδα; Θα μου έδινε κάποιο κίνητρο η χώρα για να το κάνω; Έχει ένα φιλικό περιβάλλον

w w w.re porter.gr

Τουρισμός

στην επιχειρηματικότητα, με σταθερή νομοθεσία και φορολογία, γρήγορη απόδοση δικαιοσύνης, ξεκάθαρες νομοθετικές διατάξεις, λογικό ύψος φορολογίας, κίνητρα για τις επενδύσεις, χαμηλό μη μισθολογικό κόστος, ξεκάθαρο καθεστώς χρήσεων γης, γρήγορες διαδικασίες έκδοσης οικοδομικών αδειών; Έχει διαθέσιμο εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό ή έφυγαν οι περισσότεροι στο εξωτερικό; Η επένδυσή μου θα έβρισκε την κοινωνία αρωγό ή θα με θεωρούσαν εκ προοιμίου εκμεταλλευτή και απατεώνα; Φοβάμαι ότι οι αυτονόητες απαντήσεις σε όλα αυτά τα ερωτήματα, σε συνδυασμό με την ύπαρξη πολύ δραστήριων και επιτυχημένων αλυσίδων super market στην Ελλάδα, που θα καθιστούσαν την επιτυχία μιας νεοεισερχόμενης πιο δύσκολη, θα με απέτρεπαν να επενδύσω. Θα σκεφτεί κανείς ότι παίρνω αυτή τη θέση γιατί θα επιθυμούσα να αποτρέψω κάθε πιθανό νέο ανταγωνιστή. Και όμως, πιστεύω ακράδαντα ότι ο υγιής ανταγωνισμός είναι ευπρόσδεκτος και κάνει σε όλους μας καλό. Μακάρι να μπορούσαμε να απαντήσουμε θετικά στα ερωτήματα που έθεσα, και ας έρχονταν πολλοί ξένοι να επενδύσουν στον κλάδο μας.

w w w.re porter.gr

R

ΣΥΝΟΛΙΚΆ H ΕΤΑΙΡΕΊΑ ΔΙΑΘΈΤΕΙ

273

ΚΑΤΑΣΤΉΜΑΤΑ

224

MY MARKET

49

METRO CASH & CARRY

Έχει αποκατασταθεί η ρευστότητα με τους προμηθευτές ή θα πρέπει να αποκλιμακωθούν ακόμη περισσότερο τα capital controls; Τα capital controls δεν έφεραν δυσκολίες στην αποπληρωμή των προμηθευτών μας. Το αντίθετο μάλιστα, καθώς τα Super market εισέπρατταν μετρητά ακόμα και εκείνες τις πρώτες δύσκολες μέρες που αυτά έλειπαν από παντού. Εμείς στη METRO βοηθήσαμε αρκετούς προμηθευτές μας εκείνες τις μέρες, και ξέρω ότι αυτό το έκαναν και άλλες αλυσίδες λιανεμπορίου στον κλάδο μας. Φοβάμαι ότι μια κακή νοοτροπία λίγων αλυσίδων χαρακτηρίζει αρνητικά ολό-

κληρο τον κλάδο στο θέμα των πληρωμών. Εννοώ ότι κάποιοι βλέπουν τους προμηθευτές μας σαν τράπεζες που οφείλουν να καλύψουν οποιοδήποτε χρηματοδοτικό κενό παρουσιαστεί. Από την άλλη μεριά, οι περισσότεροι τηρούμε τις συμφωνίες μας στο ακέραιο και πληρώνουμε απόλυτα έγκαιρα τους προμηθευτές μας. Αυτή η διαφοροποίηση δημιουργεί, μεταξύ των άλλων, και αθέμιτο ανταγωνισμό. Αλλά δημιουργεί και κινδύνους για τους ίδιους τους προμηθευτές, κινδύνους που απέφυγαν την τελευταία στιγμή στην περίπτωση της Βερόπουλος, αφού εμείς αποπληρώσαμε όλες τις υποχρεώσεις μας, πλήρωσαν όμως ακριβά στην περίπτωση της

Μαρινόπουλος, όταν υποχρεώθηκαν να δεχθούν κούρεμα 50%. Θα μου επιτρέψετε όμως να πω ότι ευθύνονται και οι ίδιοι οι προμηθευτές που ανέχονται αυτή την κατάσταση.

Ποιό είναι το σημαντικότερο δίδαγμα που σας έχει δώσει η μεγαλύτερη κρίση που γνώρισε η χώρα μας μετά τον β΄παγκόσμιο πόλεμο; Όλοι γίναμε λίγο σοφότεροι, αν και φοβάμαι όχι επαρκώς σοφοί. Στη METRO είδαμε ότι η ψύχραιμη θεώρηση των πραγμάτων σε συνδυασμό με τη διαχρονική, συνετή διαχείριση σε φέρνουν σε πιο πλεονεκτική θέση μέσα σε μια κρίση.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 51

R

Λιανεμπόριο

O

ταν «βρέχει λεφτά», όλοι μπορούν να κρύψουν τα προβλήματα κάτω από το χαλί. Όταν όμως τα πράγματα δυσκολεύουν, τότε ξεχωρίζουν οι επιχειρήσεις που κρατούν συμμαζεμένα τα οικονομικά τους. Από την άλλη μεριά και βλέποντας να επαναλαμβάνουμε ως κοινωνία τα ίδια λάθη που μας οδήγησαν στην κρίση απογοητεύομαι και βλέπω ότι δε θέλουμε να διδαχθούμε. Συνεχίζουμε να πιστεύουμε υποσχέσεις για εύκολες, μαγικές λύσεις. Αν κάτι δείχνει η κατάσταση της Ελλάδας την τελευταία δεκαετία είναι ότι χωρίς έξυπνη και σκληρή δουλειά δε προχωράμε μπροστά. Αλλά δεν θέλουν όλοι να το καταλάβουν αυτό.

52 | R E P O R T E R |

Σκεφτήκατε ποτέ να μεταφέρετε την έδρα σας στο εξωτερικό (όπως συνέβη πρόσφατα με την τσιμεντοβιομηχανία Τιτάν) για να επιτύχετε καλύτερους όρους δανεισμού για τον όμιλο ή χαμηλότερη φορολόγηση για τα στελέχη σας; Δεν τέθηκε ποτέ τέτοιο ζήτημα για εμάς. Ευτυχώς οι όροι δανεισμού μας δεν είναι πολύ διαφορετικοί από αυτούς που θα βρίσκαμε αν η έδρα μας ήταν στο εξωτερικό. Μην ξεχνάτε ότι η δραστηριότητά μας λαμβάνει χώρα εξ ολοκλήρου στην Ελλάδα. Μια ξένη τράπεζα ή ένας επενδυτής που αγοράζει ομολογίες ενός δανείου που θα εκδίδαμε αξιολογεί κυρίως τον κίνδυνο της χώρας δραστηριοποίησης, και αυτό δεν θα άλλαζε με τη μεταφορά έδρας. Τα δε στελέχη μας, από τη στιγμή που παραμένουν φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας, δεν θα έβλεπαν καμιά διαφορά στη φορολογία τους αν πληρώνονταν από το εξωτερικό. Αφήνω τελευταία τη μη ορθολογική παράμετρο της απάντησής μου: Αν οι υγιείς επιχειρήσεις εγκαταλείψουν τη χώρα, τι θα μείνει τελικά εδώ; Οφείλουμε να βάλουμε το λιθαράκι που μπορούμε για να βοηθήσουμε τη χώρα μας να σταθεί στα πόδια της ξανά.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

Είστε από τους ελάχιστους μεγάλους εργοδότες της Ελληνικής οικονομίας που είστε συνεπείς στις υποχρεώσεις σας απέναντι στην εφορία, στα ασφαλιστικά ταμεία και στους εργαζομένους σας. Σας προβληματίζει ότι αυτή η φορολογική αφαίμαξη θα μειώνει συνεχώς τις καλές και υγιείς επιχειρήσεις που θα συνεχίσουν να πληρώνουν στην ώρα τους; Με προβληματίζει πολύ. Αυτό ακριβώς είναι η κρίση: ένας φαύλος κύκλος που γεννά προβληματικές επιχειρήσεις και φτωχότερους πολίτες, που πληρώνουν λιγότερους φόρους και αναγκάζουν το κράτος να ανεβάσει τους φορολογικούς συντελεστές για να ανταπεξέρθει στις υποχρεώσεις του. Είμαστε στη χρονική στιγμή που ο φαύλος κύκλος μπορεί και πρέπει να σπάσει και χρειάζονται γι΄αυτό μελετημένος σχεδιασμός, κοινωνική συναίνεση και τολμηρές αποφάσεις. Δεν υπάρχει άλλος χρόνος για χάσιμο. Από την άλλη μεριά βλέπω πολλούς, επιχειρήσεις και πολίτες, να εκμεταλλεύονται την κατάσταση για να μην πληρώσουν τις υποχρεώσεις τους, ενώ έχουν την οικονομική δυνατότητα να το κάνουν. Με αυτή τη νοοτροπία δεν θα αλλάξουμε την Ελλάδα. Σε κανένα δεν αρέσει να

πληρώνει φόρους, εισφορές και υποχρεώσεις, αλλά μερικά πράγματα τα κάνουμε γιατί πρέπει, όχι γιατί μας αρέσει. Ποιά είναι τα σχέδιά σας για το 2019; Πού θα επικεντρωθούν οι προσπάθειές σας; Έχοντας ολοκληρώσει όλη τη δουλειά που είχαμε να κάνουμε για την πλήρη μετατροπή του δικτύου της Βερόπουλος σε σύγχρονα My market, θα επενδύσουμε σε συστήματα που θα βελτιώνουν περισσότερο την αποδοτικότητά μας και θα βελτιώνουν την εξυπηρέτηση και ικανοποίηση του πελάτη από τα καταστήματά μας. Θα δώσουμε βάρος στο νέο ηλεκτρονικό μας κατάστημα, αλλά και στο δίκτυο χονδρικής μας, τα METRO Cash and Carry, που όντας ο αδιαφιλονίκητος ηγέτης στο χώρο τους, φέρουν και το βάρος της ανάπτυξης αυτής της αγοράς. Ταυτόχρονα θα ξεκινήσουμε την επέκταση του Κέντρου Διανομής μας της Βόρειας Ελλάδας κατά 20.000 τμ, ενώ θα συνεχίσουμε να αναπτύσσουμε το δίκτυο των καταστημάτων μας με νέα σημεία. Μέσα στο 2019 θα ολοκληρωθεί η ανέγερση του πρώτου μας καταστήματος Cash and Carry στην Κύπρο. Πρόκειται για ένα μεγάλο κατάστημα

w w w.re porter.gr

Λιανεμπόριο

ΜΈΣΑ ΣΤΟ 2019 ΘΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΕΊ Η ΑΝΈΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΠΡΏΤΟΥ ΜΑΣ ΚΑΤΑΣΤΉΜΑΤΟΣ CASH AND CARRY ΣΤΗΝ ΚΎΠΡΟ. ΠΡΌΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΈΝΑ ΜΕΓΆΛΟ ΚΑΤΆΣΤΗΜΑ ΣΤΗ ΛΕΜΕΣΌ, ΤΟ ΟΠΟΊΟ ΘΑ ΑΠΟΤΕΛΈΣΕΙ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΏΤΟ ΑΥΤΟΎ ΤΟΥ ΤΎΠΟΥ ΣΤΗΝ ΚΎΠΡΟ

στη Λεμεσό, το οποίο θα αποτελέσει και το πρώτο αυτού του τύπου στην Κύπρο.

Ο κλάδος των super market οδηγείται σε περαιτέρω συγκέντρωση από λίγους και ισχυρούς ή εκτιμάτε ότι θα δούμε διεύρυνση την επόμενη διετία; Όπως σε κάθε αγορά, έτσι

w w w.re porter.gr

και στα Super market, παραμένει στο παιχνίδι όποιος έχει λόγο ύπαρξης. Με άλλα λόγια, όποιος κάνει καλά τη δουλειά του, όποιος έχει να προσφέρει κάτι στον πελάτη του. Με την έννοια αυτή, το ξεκαθάρισμα που έγινε τα τελευταία χρόνια στην αγορά λειτούργησε θετικά για τον καταναλωτή. Καλύτερες και πιο οργανωμένες επιχειρήσεις εξαγοράζουν προβληματικές εταιρείες και τις διασώζουν. Αυτό οδηγεί σε συγκέντρωση και

είναι μια θετική συγκέντρωση, η οποία βλέπω ότι θα συνεχιστεί, γιατί υπάρχουν ακόμα επιχειρήσεις στον κλάδο μας που δεν λειτουργούν σωστά και επ’ ωφελεία του πελάτη. Υπάρχει σε πολλά επίπεδα μια ανησυχία και μια εγγενής αντίθεση στη συγκέντρωση των επιχειρήσεων, γιατί θεωρείται ότι οι μικρότερες εταιρείες αδυνατούν να αντέξουν τον ανταγωνισμό και γίνονται «θύματα» των μεγάλων. Δεν ήταν όμως το μικρό μέ-

R

γεθος που οδήγησε το Βερ ό π ο υ λ ο σ τ η ν ( τ ό τ ε μ ικρότερή του) METRO ή το Μαρινόπουλο στον (μέχρι πρότινος μικρότερό του) Σκλαβενίτη. Γνωρίζω μια σειρά μικρών και μεσαίων αλυσίδων Super market που κάνουν πολύ καλά τη δουλειά τους και δεν θα χρειαστεί ποτέ να πουληθούν, εκτός φυσικά αν οι ιδιοκτήτες του το επιθυμήσουν για λόγους που δεν θα έχουν όμως να κάνουν με επιχειρηματικές δυσκολίες.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 53

ΟΠΑΠ: ΤΟ ΚΟΛΟΣΣΙΑΊΟ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΟΛΙΚΟΎ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΎ & Η ΝΈΑ ΨΗΦΙΑΚΉ ΕΠΟΧΉ ΤΟΥ ΑΠΌΣΤΟΛΟΥ ΣΚΟΥΜΠΟΎΡΗ

Σ

ΤΗΝ ΠΙΟ ΓΌΝΙΜΗ ΠΕΡΊΟΔΟ ΤΗΣ 60ΧΡΟΝΗΣ ΙΣΤΟΡΊΑΣ ΤΟΥ ΒΡΊΣΚΕΤΑΙ Ο ΟΠΑΠ, ΚΑΘΏΣ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΊΑ ΧΡΌΝΙΑ ΥΛΟΠΟΙΕΊ ΈΝΑ ΚΟΛΟΣΣΙΑΊΟ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΟΛΙΚΟΎ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΎ, ΜΕ ΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΌ ΝΑ ΜΕΤΑΤΡΈΠΕΤΑΙ ΣΤΑΔΙΑΚΆ ΣΕ ΈΝΑΝ ΑΠΌ ΤΟΥΣ ΠΛΈΟΝ ΣΎΓΧΡΟΝΟΥΣ ΔΙΕΘΝΏΣ, ΜΈΣΑ ΑΠΌ ΜΙΑ ΟΛΙΣΤΙΚΉ ΕΦΑΡΜΟΓΉ ΤΩΝ ΑΠΕΡΙΌΡΙΣΤΩΝ ΔΥΝΑΤΟΤΉΤΩΝ ΠΟΥ ΔΊΝΟΥΝ ΟΙ ΝΈΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΊΕΣ ΚΑΙ Η ΨΗΦΙΑΚΉ ΕΠΑΝΆΣΤΑΣΗ.

56 | R E P O R T E R |

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

w w w.re porter.gr

Επιχειρήσεις

w w w.re porter.gr

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

R

| R E P O R T E R | 57

R

Επιχειρήσεις

OΟ

ΟΠΑΠ μετασχηματίζεται σε έναν όμιλο παγκόσμιας κλάσης σ’ ότι αφορά τα τυχερά παιχνίδια, χρησιμοποιώντας την τελευταία λέξη των νέων τεχνολογιών, έχοντας εκσυγχρονίσει όλη τη λειτουργία του, ενώ την τελευταία διετία «χτίζει» νέες υπηρεσίες και νέα παιχνίδια, με στόχο το 2020 να είναι ένας από τους μεγάλους – εκσυγχρονισμένους – ομίλους σε διεθνές επίπεδο στο χώρο των τυχερών παιχνιδιών. Είναι στρατηγική προτεραιότητα η δημιουργία χαρτοφυλακίου προϊόντων και υπηρεσιών παγκοσμίου επιπέδου έως το 2020, ενώ το έργο του ψηφιακού μετασχηματισμού, φέρνει ολοένα και πιο ελκυστικές υπηρεσίες για τους πελάτες, καινούρια παιχνίδια αλλά και νέες Virtual υπηρεσίες. Το management του ΟΠΑΠ αντιλαμβάνεται το διεθνές status quo στα τυχερά παιχνίδια και τις απεριόριστες δυνατότητες που προσφέρει η τεχνολογία και η ψηφιακή οικονομία. Καθ’ όλη τη διάρκεια του 2017 αλλά και στο πρώτο μισό του

58 | R E P O R T E R |

2018, ο ΟΠΑΠ δρομολόγησε και ήδη παρουσιάζει νέα παιχνίδια και υπηρεσίες όπως τα VLTs, σύναψε συνεργασίες με ξένες εταιρείες για virtual προϊόντα αθλητικού στοιχηματισμού όπως την αγγλική Inspired, επένδυσε στο δίκτυο καταστημάτων, ενώ αναπτύσσει και εκπαιδεύει τους επαγγελματίες πράκτορες στη νέα πραγματικότητα και στις νέες δυνατότητες που υπάρχουν. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα προγράμματα τεχνολογικού μετασχηματισμού που έχουν πραγματοποιηθεί ποτέ στην Ευρώπη, με την εγκατάσταση περισσότερων από 50.000 νέων διαφορετικών συσκευών. Τα τελευταία δύο χρόνια, η εταιρεία εστίασε στο σημαντικό έργο του μετασχηματισμού και εκσυγχρονισμού του δικτύου των πρακτορείων ΟΠΑΠ, υλοποιώντας τεχνολογικές επενδύσεις ύψους σχεδόν 100 εκατ. ευρώ. Κεντρικές στρατηγικές προτεραιότητες του οργανισμού, όπως τις έχει θέσει ο διευθύνων σύμβουλος Ντ. Κόουπ, είναι η επένδυση στο δίκτυο των καταστημάτων, τις online δραστηριότητες, την αυξανόμενη συνεισφορά των παιγνιομηχανημάτων (VLTs), καθώς και την περαιτέρω ενίσχυση του χαρτοφυλακίου της εταιρείας με νέα προϊόντα αθλητικού στοιχηματισμού και αριθμοπαιγνίων.

ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΌΝ, Η ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΊΗΣΗ ΚΑΙ Η ΝΈΑ ΕΠΟΧΉ Ο ΟΠΑΠ, άμα της ιδιωτικοποίησής του, μεταλλάχθηκε από μια κρατική εταιρεία σε έναν

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

σύγχρονο ιδιωτικό όμιλο, που πλέον εξετάζει και ζυγίζει κάθε χορηγικό πρόγραμμα και κάθε συμμετοχή σε οποιαδήποτε αθλητικό ή άλλο γεγονός. Η εποχή των «βουβών» χορηγιών και των τυφλών (κομματικών και άλλων) εξυπηρετήσεων έχει περάσει... Για δεκαετίες, ο ΟΠΑΠ είχε γίνει «κάδος» εξυπηρέτησης πολιτικών σχέσεων, φίλιων επιχειρηματικών συμφερόντων, μέσα σε μια αδιαφανή... χοάνη διαφημιστικών προγραμμάτων με ελάχιστη ή καθόλου ανταποδοτικότητα. Για δεκαετίες, στη διοίκηση του ΟΠΑΠ... παρκάρονταν άνθρωποι από την εκάστοτε κυβέρνηση που ελάχιστα γνώριζαν περί management. Άλλωστε, καλούνταν να διοικήσουν μια εταιρεία... κοφτήριο κερδών, με εξασφαλισμένα έσοδα, που πήγαινε... τραίνο για τα δεδομένα της αγοράς, όντας άλλωστε μονοπώλιο στο χώρο του. Όταν όμως το management δίνει... λογαριασμό σε ιδιώτες μετόχους, τότε ασφαλώς αλλάζει και όλο το μοντέλο διοίκησης ενός τόσο δαιδαλώδους οργανισμού. Άμα της ιδιωτικοποίησής του, φυσικά ο ΟΠΑΠ παραμένει κεντρικός πυλώνας στήριξης του ελληνικού αθλητισμού, όμως «ζυγίζει» και μετρά που θα κάνει χορηγίες. Πλέον, όλα τα προγράμματα χορηγιών του ΟΠΑΠ κρίνονται με αμιγώς τεχνοκρατικούς όρους και με όρους ανταποδοτικότητας, είτε οικονομικής, είτε με όρους Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης.

Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΉ ΕΠΈΝΔΥΣΗ ΣΤΟ STOIXIMAN GROUP Στα τέλη του περασμένου Σεπτέμβρη, ο ΟΠΑΠ ανακοίνωσε τη νέα στρατηγική επένδυση με την εξαγορά της ιστοσελίδας διαδικτυακού στοιχήματος stoiximan.gr. Η θυγατρική του ομίλου ΟΠΑΠ Investment Ltd κατέληξε σε προσυμφωνία για την απόκτηση μεριδίου 36,75% στην TCB Holdings Ltd, μητρική εταιρεία του Stoiximan Group, έναντι τιμήματος 50 εκατ. ευρώ, κατόπιν ρυθμιστικών εγκρίσεων της αγοράς τυχερών παιγνίων. Επιπλέον, ο ΟΠΑΠ έχει προσυμφωνήσει να αποκτήσει τον έλεγχο, από κοινού με την TCB Holdings, των δραστηριοτήτων του Stoiximan Group στην Ελλάδα και την Κύπρο. Η επένδυση αυτή τελεί υπό την πλήρωση διάφορων προηγούμενων όρων, συμπεριλαμβανομένης της έγκρισης των αρμόδιων αρχών ανταγωνισμού και ρύθμισης της αγοράς τυχερών παιγνίων, και της διεξαγωγής έρευνας δέουσας επιμέλειας (due diligence). Ο ΟΠΑΠ επεκτείνεται πλέον στρατηγικά στη διαδικτυακή αγορά, η οποία προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες και προοπτικές ανάπτυξης. Πρόθεση του ΟΠΑΠ είναι να διαθέσει διαδικτυακά πολλά από τα προϊόντα που παρέχονται σήμερα στους πελάτες του μέσω των πρακτορείων. Η αρχή έγινε με τον αθλητικό στοιχηματισμό και στη συνέχεια, θα ακολουθήσουν άλλα παιχνίδια, όπως ΤΖΟΚΕΡ, KINO και Virtuals.

w w w.re porter.gr

Επιχειρήσεις

Σύμφωνα με στελέχη του ΟΠΑΠ, το Pamestoixima.gr δε θα «κανιβαλίσει» τα έσοδα των πρακτόρων. Όπως έχει συμφωνηθεί, από τις δραστηριότητες των παικτών που θα έχουν εγγραφεί στο Pamestoixima.gr μέσω των καταστημάτων τους, θα λαμβάνουν το ίδιο ποσοστό προμήθειας επί των καθαρών εσόδων (NGR) όπως εφαρμόζεται για τον στοιχηματισμό στο πρακτορείο. Σε επίπεδο ομίλου, η επένδυση δίνει επίσης στον ΟΠΑΠ παρουσία σε αρκετές ταχέως αναπτυσσόμενες διεθνείς αγορές. Μέσω των θυγατρικών της, η TCB Holdings παρέχει υπηρεσίες τυχερών παιγνίων μέσω διαδικτύου στην Ελλάδα και την Κύπρο, υπό το εμπορικό σήμα Stoiximan, καθώς και στη Ρουμανία και τη Γερμανία, υπό το εμπορικό σήμα Betano. Το Stoiximan Group, με την ίδια διοικητική ομάδα, θα συνεχίσει να λειτουργεί ανεξάρτητα από τις διαδικτυακές δραστηριότητες του ΟΠΑΠ. Το 2017, ο Όμιλος Stoiximan κατέγραψε έσοδα 136 εκατ. ευρώ και κέρδη προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων (EBITDA) περίπου 16 εκατ. ευρώ.

ΝΤ. ΚΌΟΥΠ: Η STOIXIMAN ΜΑΣ ΠΡΟΣΦΈΡΕΙ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΉ ΠΑΡΟΥΣΊΑ ΣΕ ΔΙΕΘΝΈΣ ΕΠΊΠΕΔΟ Μιλώντας για το Pamestoixima.gr αλλά και την εξαγορά της Stoiximan, ο διευθύνων σύμβουλος του ΟΠΑΠ Ντάμιαν Κόουπ δήλωσε μεταξύ άλλων πως «είναι το πρώτο βήμα προς την

w w w.re porter.gr

κατεύθυνση της καθιέρωσης του ΟΠΑΠ ως εταιρείας ψυχαγωγίας και τυχερών παιγνίων παγκόσμιου επιπέδου. Η στρατηγική επένδυση στην Stoiximan είναι ευθέως συμπληρωματική στις διαδικτυακές δραστηριότητες του ΟΠΑΠ και μας προσφέρει διαδικτυακή παρουσία σε διεθνές επίπεδο».

R

ΣΚΟΠΌΣ ΕΊΝΑΙ Ο ΠΕΛΆΤΗΣ ΝΑ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΑΠΟΛΑΎΣΕΙ ΜΙΑ ΣΥΝΟΛΙΚΉ ΕΜΠΕΙΡΊΑ ΠΟΥ ΘΑ ΣΧΕΤΊΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΑ ΑΘΛΗΤΙΚΆ ΔΡΏΜΕΝΑ, ΝΑ ΕΝΗΜΕΡΏΝΕΤΑΙ, ΝΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΕΊ ΑΓΏΝΕΣ, ΝΑ ΣΥΝΔΙΑΛΈΓΕΤΑΙ ΚΑΙ ΝΑ ΑΠΟΛΑΜΒΆΝΕΙ ΥΠΗΡΕΣΊΕΣ ΠΟΥ ΘΑ ΣΥΓΚΛΊΝΟΥΝ ΜΕ ΈΝΑ ΜΠΑΡ Ή ΜΙΑ ΚΑΦΕΤΈΡΙΑ.

Ο ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΌΣ ΤΟΥ ΔΙΚΤΎΟΥ Ο στόχος για το τέλος του 2018 ήταν τα νέα καταστήματα του ΟΠΑΠ να έχουν φτάσει στα 450-500, ενώ ο στόχος για τα παιγνιομηχανήματα, τα γνωστά VLTs, έως το τέλος του 2018 ήταν να έχουν φτάσει τα 19.000. Παράλληλα, η ανάπτυξη των συσκευών αυτόματης εξυπηρέτησης στοιχηματισμού προχωρά βάσει του σχεδιασμού, με περισσότερες από 4.000 να έχουν εγκατασταθεί μέχρι τώρα.

ΤΑ ΚΑΤΑΣΤΉΜΑΤΑ ΕΊΝΑΙ Η... ΒΙΤΡΊΝΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΎ Από τα κλασικά προποτζίδικα περασμένων δεκαετιών, που ακροβατούσαν μεταξύ καφενείων βαλκανικού τύπου και καπνιστηρίων, παραπέμποντας σε μια εικόνα κάθε άλλο παρά φιλόξενη για την έλκυση (καινούριων) πελατών, στα υπερσύγχρονα Gaming Hall, PlayOpap, Bingo Halls και στις κλασικές... σάλες των εκσυγχρονισμένων προποτζίδικων. Μέσα στη διαδικασία ολιστικής μετάλλαξης του ΟΠΑΠ, με νέες υπηρεσίες, καινούρια παιχνίδια, εκσυγχρονισμό υποδομών,

είναι και η ολική επαναπροσέγγιση της... βιτρίνας, δηλαδή των καταστημάτων που αποτελούν τον «καθρέφτη» αλλά και το όχημα για να περάσουν όλες οι νέες υπηρεσίες στο κοινό. Στόχος της διοίκησης του ΟΠΑΠ είναι τα πρακτορεία του οργανισμού να πάψουν να αποτελούν «ξερά» γραφεία κατάθεσης δελτίων, να πάψουν να είναι «φαστ φουντ» στοιχηματικών υπηρεσιών και τυχερών παιγνίων και να γίνουν τόποι σύναξης και συνάθροισης. Σκοπός είναι ο πελάτης να μπορεί να απολαύσει μια συνολική εμπειρία που θα σχετίζεται με τα αθλητικά δρώμενα, να ενημερώνεται, να παρακολουθεί αγώνες, να συνδιαλέγεται και να απολαμβάνει υπηρεσίες που θα συγκλίνουν με ένα μπαρ ή μια καφετέρια. Μέσα στο αναπτυξιακό πλάνο του οργανισμού ήταν η ενημέρωση των χιλιάδων πρακτόρων ανά την Ελλάδα και για το λόγο αυτό υπήρξαν την τελευταία διετία πολλαπλές παρουσιάσεις σε πολλές πόλεις. Αυτό που τονίστηκε στους πράκτορες ανά την Ελ-

λάδα, είναι ότι το δίκτυο των πρακτορείων είναι η ραχοκοκαλιά και το πρόσωπο των δραστηριοτήτων του ΟΠΑΠ, παίζοντας βασικό ρόλο στην παροχή παιχνιδιών, την προσέλκυση και την εξυπηρέτηση των πελατών και τη συνολική εμπειρία τους. Η αμοιβαία ανάπτυξη ΟΠΑΠ και πρακτόρων βασίζεται κυρίως στην ανταπόκρισή τους στις ανάγκες και τις προσδοκίες των πελατών, μέσα σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον που φέρνουν οι νέες τεχνολογίες. Η αγορά και οι ανάγκες αλλάζουν, ο ανταγωνισμός εντείνεται και οι πελάτες είναι πιο ενημερωμένοι και απαιτητικοί από ποτέ. Ζητούν ένα χώρο ψυχαγωγίας, με σύγχρονες υπηρεσίες σε όλα τα επίπεδα, καθαριότητα, επιλογές με εστίαση στις νέες τεχνολογίες. Μέχρι σήμερα, οι επενδύσεις που έχει κάνει ο ΟΠΑΠ για να αναβαθμίσει το χαρτοφυλάκιο των προϊόντων και των υπηρεσιών του έχουν δημιουργήσει επιπλέον τζίρο 500 εκατ. ευρώ και επιπλέον έσοδα ύψους 40 εκατ. ευρώ για τους πράκτορες.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 59

60 | R E P O R T E R |

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

w w w.re porter.gr

Τηλεπικοινωνίες

Το στοίχημα της συνδεσιμότητας κλειδί για την ανάπτυξη

T

α πρώτα του βήματα άρχισε να κάνει το δίκτυο 5G της κινητής τηλεφωνίας στο τέλος του 2018. Πιο συγκεκριμένα, στις αρχές Δεκεμβρίου, το πρώτο δοκιμαστικό δίκτυο 5G στην Ελλάδα υλοποίησε η COSMOTE, πετυχαίνοντας live ταχύτητες πάνω από 12Gbps, 60 φορές μεγαλύτερες από τις σημερινές ταχύτητες 4G. Η δοκιμή έγινε σε υπαίθριο χώρο του Δήμου Ζωγράφου, όπου η COSMOTE αναπτύσσει πιλοτικό δίκτυο 5G.

w w w.re porter.gr

R

Και οι άλλες εταιρίες – πάροχοι, δε, αναμένεται να μπουν στη διαδικασία του πιλοτικού στησίματος των νέων δικτύων, καθώς υπάρχει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα ανάπτυξης από την ΕΕ. Σημειώνεται ότι η Ελλάδα έχει πλήρη κάλυψη με δίκτυα 4G, τα οποία είναι τα καλύτερα στην Ευρώπη σε ταχύτητες, ενώ τα δίκτυα πέμπτης γενιάς θα αυξήσουν την ταχύτητα σε 1GB και άνω, αλλάζοντας την καθημερινότητα. Αναλυτικά τα νέα δίκτυα 5G θα διασυνδέσουν εκατομμύρια συσκευών, οι όποιες σήμερα δεν μπορούν να συνδεθούν με υφιστάμενες τεχνολογίες, π.χ. αυτοκινούμενα οχήματα και γενικότερα μέσα μεταφοράς, βιομηχανικό εξοπλισμό, ιατρικά μηχανήματα κ.α., βελτιώνοντας την παραγωγικότητα των οργανισμών της τοπικής αυτοδιοίκησης, δημιουργώντας ένα άλλο επίπεδο συνεργασίας πολίτη με τη δημόσια διοίκηση και τοπική οικονομία.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | PB

R

Τηλεπικοινωνίες

Αλλάζει η οικονομία

E

ίναι χαρακτηριστικό ότι σε συνεργασία με την Ericsson και τη Nokia, η COSMOTE παρουσίασε τις απεριόριστες δυνατότητες που φέρνουν τα δίκτυα 5G, κατά την πιλοτική έναρξη λειτουργίας του δικτύου. Ειδικότερα, η COSMOTE επέδειξε: εφαρμογή Internet of Skills για προσομοίωση ιατρικής επέμβασης από απόσταση μέσω μάσκας εικονικής πραγματικότητας (VR),

ολογραφική μεταφορά (Hologram Transfer), όπου άνθρωποι που βρίσκονταν σε διαφορετικά σημεία συζητούσαν στον ίδιο χώρο, σε πραγματικό χρόνο, χρήση αυτοματισμών 5G real time και συνεργασία ρομποτικής για την ισορροπία μιας μπάλας, 360° live feed σε ανάλυση 4Κ, μέσω εικονικής πραγματικότητας και εκτέλεση πέναλτι σε πραγματικό χρόνο μέσω εικονικής πραγματικότητας (VR).

62 | R E P O R T E R |

Συνήθως ήμασταν ουραγοί, σήμερα αυτό αλλάζει. Κι αυτό το καταφέραμε, φέρνοντας σε επαφή τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας με τα Πανεπιστήμια που διεξάγουν την έρευνα

Επενδύουμε δυναμικά, ώστε με την τεχνολογία και την καινοτομία, να φτιάξουμε έναν κόσμο, καλύτερο για όλους

ΒΑΣΊΛΗΣ ΜΑΓΚΛΆΡΑΣ

ΜΙΧΆΛΗΣ ΤΣΑΜΆΖ

Γενικός Γραμματέας Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων

Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου ΟΤΕ

Όπως τόνισε κατά την πιλοτική εφαρμογή του νέου δικτύου ο Γενικός Γραμματέας Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, κ. Βασίλης Μαγκλάρας «ηΕλλάδα θα είναι από τις χώρες που θα ενσωματώσουν το 5G, που αποτελεί αλλαγή παραδείγματος και για τις επικοινωνίες και για το ευρύτερο πεδίο των νέων τεχνολογιών. Συνήθως ήμασταν ουραγοί, σήμερα αυτό αλλάζει. Κι αυτό το καταφέραμε, φέρνοντας σε επαφή τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας με τα Πανεπιστήμια που διεξάγουν την έρευνα, καθώς και νομοθετώντας με τέτοιο τρόπο ώστε η χώρα μας να είναι δεκτική στην εισαγωγή αυτών των νέων τεχνολογιών. Προχωράμε μπροστά, θέλουμε η Ελλάδα να γίνει το επίκεντρο των νέων τεχνολογιών σε όλη την Ευρώπη».

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

«Το 5G είναι το μέλλον των τηλεπικοινωνιών. Είναι η τεχνολογία πάνω στην οποία θα “τρέχουν” όλες οι πρωτοποριακές εφαρμογές που θα αλλάξουν τη ζωή μας, όπως η ιατρική επέμβαση από απόσταση και η αυτοκίνηση χωρίς οδηγό. Ακούγονται μακρινά, αλλά δεν είναι. Ήδη προετοιμαζόμαστε γι’ αυτά, με το πιλοτικό δίκτυο που υλοποιούμε στον Δήμο Ζωγράφου και με τη συμμετοχή μας σε πολυάριθμα ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα. Επενδύουμε δυναμικά, ώστε με την τεχνολογία και την καινοτομία, να φτιάξουμε έναν κόσμο, καλύτερο για όλους» τόνισε από την πλευρά του ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου ΟΤΕ, κ. Μιχάλης Τσαμάζ.

Είναι ξεκάθαρο ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός της οικονομίας παγκοσμίως εξελίσσεται ραγδαία με τις Κινητές Επικοινωνίες να οδηγούν τις εξελίξεις προς ένα κόσμο όπου η φορητότητα και η κίνηση (mobile 1st) παίζουν καταλυτικό ρόλο. Πολύ σύντομα οι ταχύτητες στα ασύρματα δίκτυά θα ξεπερνούν το 1 Gigabit και έως το 2030 τα 10GBps και η χωρητικότητά τους θα είναι έως και 10.000 φορές μεγαλύτερη από ότι σήμερα. Η ασύρματη διασύνδεση εκατομμυρίων συσκευών βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη για να προσφέρει νέες υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας σε νοικοκυριά, επιχειρήσεις και τη δημόσια διοίκηση. Έτσι η ανάπτυξη των δικτύων 5G αποτελεί καταλύτη για την εμβάθυνση της ψηφιακής οικονομίας και συνεπώς για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, καθώς είναι η μόνη ασύρματη τεχνολογία που μπορεί να υποστηρίξει την ανάπτυξη νέων καινοτόμων λύσεων και πηγών εισοδήματος και να επιτρέψει στις υπάρχουσες καινοτομίες να υιοθετηθούν σε μεγάλη κλίμακα στη βιομηχανία, τις υπηρεσίες, τη δημόσια διοίκηση και συνολικά σε κάθε κλάδο της οικονομίας. Ειδικά αυτό αφορά χώρες όπως η Ελλάδα με τη δική της γεωγραφική διαμόρφωση και το συγκεκριμένο παραγωγικό ιστό.

w w w.re porter.gr

Τηλεπικοινωνίες

Στην Ασία οι εξελίξεις Με βάση τα μέχρι στιγμής δεδομένα η Ασία και οι ΗΠΑ καλπάζουν προς την ψηφιακή εποχή. Χώρες μάλιστα που πριν λίγα χρόνια ήταν στη δεύτερη ταχύτητα της τεχνολογία πλέον είναι πρωταθλητές, όπως η Ν. Κορέα. Άλλες, δε, βλέπουν την ψηφακή εποχή ως τη «δική τους ευκαιρία» να κάνουν είτε μια δυναμική επανείσοδο στη διεθνή σκηνή, όπως η Ιαπωνία με αφορμή και τους επόμενους Ολυμπιακούς Αγώνες, είτε να κυριαρχήσουν όπως η Κίνα ή και η Ινδία. Κι αν η Βρετανία χρειάσθηκε 155 χρόνια για να διπλασιάσει το ΑΕΠ της, η Κίνα

w w w.re porter.gr

και η Ινδία με ψηφιακές πλατφόρμες θα μπορέσουν ακόμη και με εκτιμήσεις Δυτικών δεξαμενών σκέψης να το πετύχουν στο ένα δέκατο του χρόνου. Ήδη, σε παγκόσμια πρωτεύουσα για τα δίκτυα υψηλών ταχυτήτων πέμπτης γενιάς, 5G, θα εξελιχθεί έως το 2025 η περιοχή της Ασίας-Ειρηνικού, με κυρίαρχες αγορές την Αυστραλία, την Κίνα, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της GSMA. Σημειώνεται ότι η GSMA εκπροσωπεί τα συμφέροντα των παρόχων κινητής τηλεφωνίας παγκοσμίως, συγκεντρώνοντας περίπου 800 παρόχους με περισσότερες από 250 εταιρείες στο ευρύτερο κινητό οικοσύστημα, συμπεριλαμβανομένων των κατασκευαστών κινητών

και συσκευών, εταιρειών λογισμικού, παρόχων εξοπλισμού και εταιρειών Διαδικτύου, καθώς και οργανισμών σε συναφείς βιομηχανικούς τομείς. Η GSMA οργανώνει επίσης κορυφαίες εκδηλώσεις, όπως το Mobile World Congress, κα. Όπως αναφέρεται οι ενεργοποιήσεις δικτύων 5G, που αναμένεται να ξεκινήσουν τον επόμενο χρόνο, θα μεταφραστούν για την περιοχή της Ασίας σε 675 εκατ. συνδέσεις 5G έως το 2025, περισσότερο από το ήμισυ του συνολικού αριθμού συνδέσεων επόμενης γενιάς, που θα υπάρχουν εκείνη την περίοδο. Η πρωτοπορία της Ασίας σε υπερσύγχρονα ευρυζωνικά δίκτυα κινητής τηλεφωνίας είναι ενδεικτική της αυξανόμενης αξίας του mobile οικοσυστήματος στην οι-

R

κονομία της περιοχής. Περισσότερες από τις μισές συνδέσεις 5G, παγκοσμίως, θα βρίσκονται στην περιοχή της Ασίας-Ειρηνικού, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της GSMA, η βιομηχανία του mobile στην Ασία πρόσθεσε $1,5 δις σε οικονομική αξία πέρυσι, ποσό το οποίο αντιστοιχεί στο 5,4% του ΑΕΠ της περιοχής. Μάλιστα, η συμβολή του Mobile στο ΑΕΠ της Ασίας προβλέπεται να φθάσει τα $1,8 τρις μέχρι το 2022. Επιπλέον, το κινητό οικοσύστημα υποστήριξε πέρυσι, άμεσα και έμμεσα, πάνω από 17 εκατομμύρια θέσεις εργασίας και συνέβαλε σημαντικά στη χρηματοδότηση του δημόσιου τομέα, με σχεδόν 4170 δις υπό τη μορφή γενικής φορολογίας.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 2018

|| RREEPPOORRTTEERR || PB 63

R

Επιχειρήσεις

Κλειδί η τόνωση της ζήτησης Είναι προφανές ότι στις εξελίξεις αυτές η Ελλάδα θα πρέπει να είναι παρούσα αν θέλει να παίξει ένα ενεργό ρόλο στην νέα διεθνή οικονομική κι όχι μόνο σκηνή. Καταλύτης όμως για να μπει σε τροχιά ανάπτυξης το νέο δίκτυο 5G είναι η στήριξη της ζήτησης. Πάντως σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν ιδιαίτερα σημαντικό Φόρουμ της Διεθνούς Ένωσης Τηλεπικοινωνιών (ITU) Towards 5G Enabled Gigabit Society, που έγινε τον Οκτώβριο στην Αθήνα, τα νέα δίκτυα κινητής αποτελούν μια

64 | R E P O R T E R |

μεγάλη ευκαιρία και για τη χώρα. Όπως τόνισε ο Γιώργος Στεφανόπουλος Γεν. Δντης ΕΕΚΤ «πρέπει να στηρίξουμε τη ζήτηση για τα νέα δίκτυα. Δεν θα δοθεί αυτό από το broadband effect αλλά από τη συνεργασία όλων των εμπλεκομένων. Κινούμαστε γρήγορα αλλά όχι ακόμα τόσο για ξεφύγουμε από τις τελευταίες θέσεις». Σύμφωνα με τον Γενικό Διευθυντή της Έ νωσης Εταιριών Κινητής Τηλεφωνίας, «όλοι με σταθερότητα πρέπει να δουλέψουν συνεργατικά και διαφορετικό τρόπο». «Επενδύουμε, όλος κλάδος, πολύ» τόνισε και ανέφερε ότι:. «Δίνουμε το 50% του EBIDA σε επενδύσεις και θα το κάνουνε στη συνέχεια. Υπάρχει εμπιστοσύνη στην οικονομία. Το θέμα είναι να αξιοποιείται όλη αυτή η προσπάθεια».

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

Ανάγκη για στρατηγική Ο ίδιος μάλιστα υπογράμμισε ότι με βάση της κατανάλωση δεδομένων, αν φτάσει στο επίπεδο της Εσθονίας η Ελλάδα, σε τρία χρόνια τότε 3 δισεκ. ευρώ θα προστεθούν στο ΑΕΠ. Από την πλευρά του ο Δρ. Κωνστανρίνος Μασσέλος πρόεδρος την ΕΕΤΤ ξεκαθάρισε ότι στρατηγική επιδίωξη των ρυθμιστικών αρχών σε όλη την ΕΕ είναι να στηρίξουν το 5G καθώς δίνει έμφαση στην καινοτομία και την ανάπτυξη. «Ο κυρίως στόχος για το 2020 είναι οι υποδομές και η κάλυψη για τους χρήστες ώστε να φτάσουν όλοι στο ίδιο επίπεδο. Η ανάπτυξη των υποδομών και η χρή-

ση από κοινού υποδομών (infrastructure sharing) είναι στο επίκεντρο, επίσης, του ενδιαφέροντος» ανέφερε και προσέθεσε ότι: ροϋπόθεση, βέβαια, για όλα τούτα, είναι να γίνει πράξη η σύγκλιση με το μέσο όρο της ΕΕ καθώς η χώρα σε αντίστοιχους ψηφιακούς δείκτες είναι χαμηλά. Αξίζει να σημειωθεί ότι, ήδη, έχει υπολογισθεί από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών ένα ρεαλιστικό σενάριο βάσης που προβλέπει τόνωση της διείσδυσης δεδομένων κατά 42% ετησίως. Δηλαδή θα φτάσουν στα 2.3 GB ανά κάτοικο το 2021, κάτι που όμως δε διασφαλίζει τη σύγκλιση με μ.ο. της ΕΕ. Εφόσον, όμως, η Ελλάδα συγκλίνει στοχεύσει στη σύγκλιση με Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία το 2020 θα πρέπει να έχει διείσδυση δεδομένων 6.8 GB ανά κάτοικο/μήνα.

w w w.re porter.gr

«ROBOGIRL»: Η ΠΡΏΤΗ ΤΑΙΝΊΑ ΜΥΘΟΠΛΑΣΊΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΆ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΉΣ ΡΟΜΠΟΤΙΚΉΣ ΑΠΌ ΤΗΝ COSMOTE -ΜΊΑ ΟΜΆΔΑ, ΜΊΑ ΠΑΡΈΑ, ΜΊΑ ΑΠΊΘΑΝΗ ΙΔΈΑ!

-ΠΡΕΜΙΈΡΑ ΣΤΟ ΚΑΝΆΛΙ ΤΗΣ COSMOTE ΣΤΟ YOUTUBE & ΤΗΝ COSMOTE TV -ΜΕ ΑΦΕΤΗΡΊΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΆ, Η COSMOTE ΕΠΕΝΔΎΕΙ ΣΕ ΈΝΑΝ ΚΌΣΜΟ ΚΑΛΎΤΕΡΟ ΓΙΑ ΌΛΟΥΣ

T

ην πρώτη ελληνική ταινία μυθοπλασίας για την εκπαιδευτική ρομποτική και την εμπειρία των παιδιών που ασχολούνται με αυτή, παρουσιάζει η COSMOTE, που διαχρονικά στηρίζει την εκπαιδευτική ρομποτική στη χώρα μας. Μια οικογενειακή κωμωδία για τη δύναμη της ομάδας και τη δυνατότητα των παιδιών να πραγματοποιήσουν ακόμη και τις πιο απίθανες ιδέες, το «ROBOGIRL» είναι η ιστορία της Σοφίας, μίας νεαρής μαθήτριας, που αν και δεν έχει σχέση με τις θετικές επιστήμες, αποφασίζει να γραφτεί στο μάθημα της εκπαιδευτικής ρομποτικής, όταν κατά λάθος καταστρέφει το ρομπότ του αριστούχου αδερφού της. Στόχος της Σοφίας είναι να ξαναφτιάξει το ρομπότ του αδελφού της πριν τα Χριστούγεννα, που εκείνος θα επιστρέψει στο σπίτι από τις σπουδές του. Σε αυτή την προσπάθειά της, ανακαλύπτει w w wκαινούρια . r e p o r t e rπράγματα .gr

για την ίδια και τους φίλους της, για τις δυνατότητές της και για το πόσα πολλά μπορεί να καταφέρει έχοντας θέληση και επιμονή. Το «ROBOGIRL» προβάλλεται στο κανάλι της COSMOTE στο YouTube. Επίσης, η ταινία μετά την προβολή της στην COSMOTE TV (COSMOTE CINEMA 1HD), είναι διαθέσιμη και στην υπηρεσία COSMOTE TV PLUS. Το σενάριο του «ROBOGIRL» υπογράφει η Μυρτώ Κοντοβά («Υπέροχα Πλάσματα», «Μίλα μου Βρώμικα», «Από την Αρχή»), ενώ τη σκηνοθεσία έχει αναλάβει ο Βαρδής Μαρινάκης («Το Μαύρο Λιβάδι», «Από την Αρχή»). Πρωταγωνιστούν η Σοφία Σιμονί, η Μάγια Πιπερά και ο Αστέρης Ριμαγμός. Η COSMOTE στηρίζει την εκπαιδευτική ρομποτική τα τελευταία πέντε χρόνια, ενισχύοντας δράσεις για τη διάδοση της εκπαιδευτικής μεθόδου STEM, την ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων και τον τεχνολογικό προσανατολισμό των νέων στην Ελλάδα.

Τα παιδιά που ασχολούΔράσεις εκπαιδευτικής ρονται με την εκπαιδευτική μποτικής για τα παιδιά στα ρομποτική, χρησιμοποικαταστήματα COSMOTE ούν συνδυαστικά την επιΜε αφορμή την πρεμιέρα της στήμη, τα μαθηματικά, τη ταινίας, η COSMOTE καλεί τα μηχανική και την τεχνοπαιδιά να γνωρίσουν τον κόλογία για τη δημιουργία σμο της εκπαιδευτικής ρορομποτικών κατασκευμποτικής σε επιλεγμένα καταών. Με τον τρόπο αυτό, στήματα σε όλη την Ελλάδα. αναπτύσσουν τις ψηφιαΣυγκεκριμένα, στα καταστήκές τους δεξιότητες, βελματα COSMOTE στο Μαρούτιώνουν την ομαδικόσι (The Mall), το Χαλάνδρι, την τητά τους, αλλά και την Θεσσαλονίκη (Ερμού 40), την ικανότητά τους να επιλύΠάτρα (Γούναρη 38 & Κανακάουν σύνθετα προβλήματα. ρη) και τα Τρίκαλα, τα παιδιά Μέχρι σήμερα, οι συμμετοθα μπορούν να πάρουν μέρος χές των μαθητών δημοτιστις δράσεις εκπαιδευτικής κού, γυμνασίου και λυκείου ρομποτικής και να κατασκευστους Διαγωνισμούς Εκπαιάσουν, προγραμματίσουν & δευτικής Ρομποτικής που να αλληλοεπιδράσουν με ένα διοργανώνει ο Οργανισμός ρομπότ. Επίσης, θα μπουν σε Εκπαιδευτικής Ρομποτικής κλήρωση με δώρο μαθήματα και Επιστήμης, WRO Hellas εκπαιδευτικής ρομποτικής, με με στρατηγικό συνεργάτη βάση την εκπαιδευτική μέθοτην COSMOTE, έχουν ξεπεδο STEM. ράσει τις 12.000. Σε εξέλιξη Οι δράσεις εκπαιδευτικής ροβρίσκεται ο Πανελλήνιος μποτικής θα πραγματοποιηΔιαγωνισμός Εκπαιδευτιθούν την περίοδο από 17 Δεκής Ρομποτικής 2019. Οι δηκεμβρίου έως και 5 Ιανουαρίου. λώσεις συμμετοχής έχουν Περισσότερες πληροφορίες για ξεκινήσει στην ιστοσελίτην ταινία και τα οφέλη της εκδα του WRO Hellas (www. παιδευτικής ρομποτικής, αλλά wrohellas.gr) και θα διαρκέκαι για δηλώσεις συμμετοχής σουν μέχρι και τις 31 Ιανουστις Δράσεις Ρομποτικής στο ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 | R E P O R T E R | 65 www.robogirl.gr αρίου 2019.

Το μέλλον της Ελλάδας είναι ψηφιακό

ΤΟΥ ΓΙΏΡΓΟΥ ΣΤΕΦΑΝΌΠΟΥΛΟΥ Γενικού Διευθυντή της Έ νωσης Εταιρειών Κινητής Τηλεφωνίας (ΕΕΚΤ)

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της οικονομίας παγκοσμίως εξελίσσεται ραγδαία με τις Κινητές Επικοινωνίες να οδηγούν τις εξελίξεις προς ένα mobile 1st κόσμο. Στην επόμενη διετία οι ταχύτητες στα ασύρματα δίκτυά μας θα ξεπερνούν το 1 Gigabit και έως το 2030 τα 10GBps και η χωρητικότητά τους θα είναι έως και 10.000 φορές μεγαλύτερη.

Περισσότερες από 4,9 δισ. συνδέσεις Internet of Things (ΙοΤ) μέσω κινητών επικοινωνιών (από 1,7 δισ. σήμερα) αναμένονται μέχρι το 2025 στην Ευρώπη. Στόχος είναι σχεδόν η πλήρης κάλυψη, με την υψηλότερη δυνατή αξιοπιστία και παράλληλα η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας έως 1.000. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ο ψηφιακός μετασχηματισμός συνδέεται άμεσα με τους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών για το 2030. Η ασύρματη διασύνδεση εκατομμυρίων συσκευών βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη για να προσφέρει νέες υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας σε νοικοκυριά, επιχειρήσεις και τη δημόσια διοίκηση. Έχουμε πλέον συγκεκριμένο οδικό χάρτη για την ανάπτυξη των δικτύων 5ης γενιάς (5G). Από τη δημιουργία των προτύπων περνάμε σταδιακά στο σχεδιασμό και την ανάπτυξη των δικτύων 5G. Από το 2020 θα δούμε να αλλάζει συνολικά και καθοριστικά ο τρόπος που ζούμε, εργαζόμαστε, διασκεδάζουμε και δημιουργούμε. Η ανάπτυξη των δικτύων 5G αποτελεί καταλύτη για την εμβάθυνση της ψηφιακής οικονομίας και συνεπώς για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, καθώς είναι η μόνη ασύρματη τεχνολογία που μπορεί να υποστηρίξει την ανάπτυξη νέων καινοτόμων λύσεων και πηγών εισοδήματος και να επιτρέψει στις υπάρχουσες καινοτομίες να υιοθετηθούν σε μεγάλη κλίμακα στη βιομηχανία, τις υπηρεσίες, τη δημόσια διοίκηση και συνολικά σε κάθε κλάδο της οικονομίας.

R

Τηλεπικοινωνίες

Ουσιαστικά ο ψηφιακός οδικός χάρτης όλων των κλάδων της οικονομίας στηρίζεται στις υποδομές των δικτύων. Εντελώς νέα επιχειρηματικά μοντέλα και ευκαιρίες ανοίγονται μπροστά μας. Σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία είναι ξεκάθαρο πως οι χώρες που κινούνται ταχύτερα προς την ψηφιακή οικονομία έχουν καθοριστικό πλεονέκτημα έναντι των βραδυπορουσών. Οι αλλαγές αυτές απαιτούν ταχύτητα και κατανόηση των νέων δυνατοτήτων και προκλήσεων από όλους τους δρώντες. Η Ελλάδα βρίσκεται μπροστά σε μια ιστορική ευκαιρία. Μέσω του άμεσου ψηφιακού μετασχηματισμού να ενισχύσει την αναπτυξιακή δυναμική της, καλύπτοντας την απόσταση που τη χωρίζει από την ΕΕ και τα χαμένα χρόνια της κρίσης. Εναλλακτικό σενάριο δεν υπάρχει. Η Ελλάδα δεν θα μείνει παθητικός αποδέκτης των εξελίξεων. Διαφορετικά ο κίνδυνος να καθηλωθεί η χώρα μόνιμα σε ουραγό ανάπτυξης και να καταδικαστούν οι διάφορες βιομηχανίες σε μαρασμό, καθώς θα αδυνα-

τούν να ανταπεξέλθουν στον παγκόσμιο ανταγωνισμό, είναι όχι μόνο υπαρκτός αλλά και εξαιρετικά πιθανός λόγω του υψηλού disruption που αναμένεται να κορυφωθεί με τη χρήση τεχνολογιών 5G. Η αλλαγή ταχύτητας στον ψηφιακό μετασχηματισμό είναι αδιαμφισβήτητη. Δείγμα αισιοδοξίας είναι ότι η Ελλάδα στο πρώτο τρίμηνο του 2018 πέρασε το κατώφλι ψηφιακής ωρίμανσης σύμφωνα με τις διεθνείς στατιστικές, καθώς τα έσοδα από δεδομένα ξεπέρασαν το 20% των συνολικών εσόδων από υπηρεσίες. Ωστόσο δεν μπορεί να παραγνωριστεί ότι κατατάσσεσαι 27η στο δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας της ΕΕ (DESI 2018), σημειώνοντας σταθερή υστέρηση 4-5 ετών στον ψηφιακό εκσυγχρονισμό από τα ψηφιακά αναπτυγμένα κράτη-μέλη. Η ψηφιακή σύγκλιση με την ΕΕ είναι μονόδρομος και όταν συντελεστεί, θα αποτυπωθεί σε πρόσθετη συνεισφορά στο ΑΕΠ € 1,5 δισ. και σε σημαντική βελτίωση της παραγωγικότητας, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών για τις Κινητές Επικοινωνίες στην Ελλάδα.

METABOΛΗ ΕΣΟΔΩΝ Q1-2018 / Q1-2017 25% 20% 15% 10% 5% 0% -5% -10%

-2,2% 3,0%

2,5%

ΣΥΝΟΛΟ ΕΣΟΔΩΝ

ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΥΠΗΡΕΣΣΙΕΣ

68 | R E P O R T E R |

-6,6% 24,5%

ΛΙΑΝΙΚΑ ΕΣΟΔΑ ΦΩΝΗΣ

ΛΙΑΝΙΚΑ ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΜΥΝΗΜΑΤΑ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

ΛΙΑΝΙΚΑ ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΔΕΔΟΜΕΝΑ

Η πορεία προς το 2020 και τα δίκτυα 5G

Το όραμα της ΕΕ για τα δίκτυα επόμενης γενιάς είναι σε λιγότερο από μια δεκαετία οι τομείς τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών να ενοποιηθούν σε μια κοινή υποδομή πολύ υψηλής χωρητικότητας. Αυτό το όραμα προϋποθέτει ευελιξία και επεκτασιμότητα των υποδομών, που με τη σειρά τους απαιτούν εικονικά διαμορφωμένες (virtualised) λειτουργίες δικτύου υλοποιούμενες σε υλικό (hardware) προγραμματιζόμενο και υψηλής επίδοσης και που θα παρέχει τους απαραίτητους πόρους για μεταφορά, δρομολόγηση, αποθήκευση και επεξεργασία των δεδομένων. Τα 5G δίκτυα θα ολοκληρώσουν τηλεπικοινωνιακούς, υπολογιστικούς και αποθηκευτικούς πόρους σε μια προγραμματιζόμενη ενοποιημένη υποδομή, που θα επιτρέπει τη βέλτιστη

χρήση των κατανεμημένων πόρων, φέρνοντας τεχνολογική επανάσταση και προσφέροντας νέες δυνατότητες ανάπτυξης της οικονομίας. Τα δίκτυα επικοινωνιών μετασχηματίζονται και γίνονται η βασική υποδομή για την ψηφιοποίηση της οικονομίας. Σήμερα, η προτυποποίηση των συστημάτων των 5G βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, καθώς ο οργανισμός 3GPP έχει αρχίσει τη διαδικασία προτυποποίησης 5G ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2015. Η έκδοση προτύπων για τα δίκτυα 5G αναμένεται να ολοκληρωθεί στα τέλη του 2018. Φυσικά, η ολοκλήρωση των προδιαγραφών πρέπει να συντονιστεί με τη διαθεσιμότητα των συσκευών που θα είναι σε θέση να χειριστούν τη νέα τεχνολογία στις διάφορες νέες περιοχές του φάσματος, ενώ παράλληλα, οι νέες φασματικές περιοχές για τα 5G θα πρέπει να διατεθούν έγκαιρα. Στην Ελλάδα οι πρώτες πιλοτικές εφαρμογές στα δίκτυα 5G αναμένονται το δεύτερο εξάμηνο του 2019 με την Πολιτεία τις εταιρείες Κινητών Επικοινωνιών και την τοπική αυτοδιοίκηση να συνεργάζονται στενά για το εγχείρημα. Τα πιλοτικά προγράμματα θα υλοποιηθούν, μεταξύ άλλων, στου δήμους Ζωγράφου, Καλαμάτας και Τρικκαίων. Από το 2020 και εξής εκτιμάται η ευρύτερη ανάπτυξη δικτύων και υπηρεσιών 5ης γενιάς.

w w w.re porter.gr

Από το 2020, δηλαδή, το βασικό δίκτυο μετασχηματίζεται σε υποδομή που θα ορίζεται πλήρως από λογισμικό και θα διευκολύνει τη δυναμική διαχείριση των διαθέσιμων πόρων, τη βελτιστοποίηση του σχεδιασμού των δικτύων και την αριστοποίηση της ποιότητας υπηρεσιών ανά τομέα δραστηριότητας, επιχειρήσεις και πληθυσμιακές ομάδες. Τα δίκτυα μετασχηματίζονται σε βασική υποδομή για κάθε μορφή μετάδοσης περιεχομένου σε έναν «πρώτα κινητό» κόσμο, δηλαδή ένα κόσμο στον οποίο οι υπηρεσίες είναι προσβάσιμες από τα smartphones κατά προτεραιότητα. Διαμορφώνονται τεράστιες οικονομίες κλίμακας σε παγκόσμιο επίπεδο, με τους παρόχους να διαδραματίζουν καταλυτικό ρόλο στον ψηφιακό μετασχηματισμό. Η διασφάλιση υπερυψηλών ταχυτήτων μετάδοσης δεδομένων – 10 Gigabit – και η πολύ χαμηλή υστέρηση στη μετάδοση δεδομένων – από 20-30 msec στα 4G σε 1-3 msec στα 5G – αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για τη διασύνδεση

εκατομμυρίων συσκευών και, ιδίως, όσων κινούνται σε μεγάλες ταχύτητες, όπως αυτοκίνητα, τρένα. Δημιουργούνται λύσεις σε περιοχές που δεν είναι εφικτή πλήρης επικοινωνία, όπως στα αεροπλάνα και τις υπερπόντιες μεταφορές, όπου π.χ. η ασφάλεια της ναυσιπλοΐας θα εξασφαλίζεται από δορυφορικές και 5G τεχνολογίες. Τα δίκτυα θα υποστηρίζουν εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης και εικονικής πραγματικότητας, όπως τη δυνατότητα εκπαίδευσης χειρουργών σε προσομοιωτή, προσωπικού στη διαχείριση κρίσεων, ακόμα και στον πολιτισμό με την ιδεατή αναπαράσταση ιστορικών χώρων. Διανύουμε μια περίοδο όπου αναθεωρείται ριζικά ο τρόπος που οι επιχειρήσεις σχεδιάζουν τις υπηρεσίες και τις διαθέτουν στους τελικούς χρήστες. Βρισκόμαστε μόνο στην αρχή μιας νέας συναρπαστικής περιόδου σε έναν mobile 1st κόσμο που είναι συνδεδεμένη με την ποιότητα ζωής, τη βιώσιμη διαχείριση περιβαλλοντικών πόρων και συνεπώς στη βιώσιμη ανάπτυξη.

Στην Ελλάδα οι πρώτες πιλοτικές εφαρμογές στα δίκτυα 5G αναμένονται το δεύτερο εξάμηνο του 2019 w w w.re porter.gr

Νέες υπηρεσίες στη βάση των δικτύων 5G Διακρίνονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες use cases. Οι υπηρεσίες εμπλουτισμένης Κινητής Ευρυζωνικότητας που θα χρησιμοποιούν μεγάλο εύρος ζώνης και θα απαιτούν πολύ υψηλούς ρυθμούς μετάδοσης, για την παροχή εξαιρετικής κάλυψης και ομοιόμορφης συνδεσιμότητας παντού, συνδέονται με το HD video, τις υπηρεσίες εικονικής πραγματικότητας και επαυξημένης πραγματικότητας. Οι υπηρεσίες εξαιρετικά Αξιόπιστων Επικοινωνιών Χαμηλής Καθυστέρησης υψηλής χωρητικότητας και ταχύτητας μετάδοσης δεδομένων είναι απαραίτητες για την παρακολούθηση και τον απομακρυσμένο έλεγχο σε πραγματικό χρόνο π.χ. βιομηχανικών διαδικασιών, τη δημιουργία δικτύων αισθητήρων, την αυτοματοποίηση της διανομής ενέργειας, τον απομακρυσμένο έλεγχο μηχανημάτων για υπηρεσίες υγείας, την αυτόνομη οδήγηση κ.α. Οι υπηρεσίες Μαζικής Επικοινω-

Τηλεπικοινωνίες

R

νίας μεταξύ μηχανών για την παροχή ευρείας κάλυψης και βαθιάς διείσδυσης σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους για εκατοντάδες χιλιάδες συσκευών συνδέονται την παροχή συνδεσιμότητας με χαμηλή πολυπλοκότητα υλικού και λογισμικού, χαμηλό κόστος, και χαμηλή κατανάλωση ενέργειας, καθιστώντας εφικτή την παρακολούθηση και αυτοματοποίηση κτιρίων, την ευφυή γεωργία, την παρακολούθηση και διαχείριση στόλου, τις smart cities κ.α. Η τεχνολογία των δικτύων Κινητών Επικοινωνιών, δηλαδή, προσφέρει τη βασική υποδομή για τον ψηφιακό μετασχηματισμό και μελλοντικό σχεδιασμό της παραγωγής προϊόντων και του σχεδιασμού υπηρεσιών στη βάση των δυνατοτήτων λογισμικού. Η Ελλάδα θα μπορούσε να αξιοποιήσει σύμφωνα με τα ειδικά χαρακτηριστικά της Ελληνικής οικονομίας. Ενδεικτικά στον τομέα του τουρισμού, η τεχνολογία 5G θα προσδώσει μια νέα διάσταση στην εμπειρία κάθε επισκέπτη, επιτρέποντάς του να βρεθεί στα αξιοθέατα και να επισκεφθεί εικονικά τα μουσεία της χώρας. Με τον τρόπο αυτό δημιουργούνται νέες πηγές εισοδήματος για την ανάπτυξη των μουσείων, ενώ και νέες υπηρεσίες ενισχύουν την τοπική οικονομία, ιδίως των λιγότερο γνωστών τουριστικών προορισμών.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 69

R

Τηλεπικοινωνίες

Σε εξέλιξη η ταχεία ανάπτυξη υποδομών ετερογενών δικτύων Στην Ελλάδα οι υποδομές 2G και 3G είναι πλέον ώριμες, παρέχοντας κάλυψη πλησίον του 100%, και εξασφαλίζοντας άκρως ικανοποιητικά επίπεδα ποιότητας υπηρεσιών για εφαρμογές φωνής και δεδομένων. Παράλληλα, οι υποδομές 4G και 4G+ που αναπτύσσονται με γοργούς ρυθμούς και προσφέρουν χιλιάδες φορές υψηλότερες ταχύτητες ασύρματης πρόσβασης στο internet και υποστηρίζουν ταχύτητες που ξεπερνούν τα 300 Mbps (download) και τα 50 Mbps (upload), ενώ αναμένεται η μετάδοση φωνής μέσω των δικτύου δεδομένων Voice over LTE και Video over LTE. Οι πάροχοι Κινητών Επικοινωνιών έχουν δεσμευτεί να επενδύσουν το αμέσως προσεχές διάστημα 2,5 δισ. ευρώ σε νέα δίκτυα υπερυψηλών ταχυτήτων με στόχο την απρόσκοπτη υποστήριξη υψηλής κάλυψης, χωρητικότητας και ταχύτητας μετάδοσης δεδομένων, εξασφαλίζοντας άριστα επίπεδα παρεχόμενων υπηρεσιών στους συνδρομητές. Σήμερα η πρόκληση είναι η υπερκέραση των γραφειοκρατικών αγκυλώσεων για την έγκαιρη ανάπτυξη των νέων δικτύων .

70 | R E P O R T E R |

ΙΟΥΛΙΟΣ 2018 2018 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

Κρίσιμη η απόδοση νέων φασματικών περιοχών για τα δίκτυα 5G Τα δίκτυα 5G απαιτούν την απόδοση νέων φασματικών περιοχών για να λειτουργήσουν με την πρόκληση να εντοπίζεται στη δυνατότητα απόδοσης και αξιοποίησης καθαρών φασματικών περιοχών έτοιμων προς χρήση από τους παρόχους Κινητών Επικοινωνιών. Στα αρχικά στάδια ανάπτυξης οι φασματικές επιλογές αφορούν κυρίως στα 3,5 GHz και τα 700 MHz. Θα

χρειαστούν επιπλέον και άλλες φασματικές περιοχές άνω των 6 GHz για εφαρμογές με ειδικά τεχνικά χαρακτηριστικάαρχή μιας νέας συναρπαστικής περιόδου σε έναν mobile 1st κόσμο που είναι συνδεδεμένη με την ποιότητα ζωής, τη βιώσιμη διαχείριση περιβαλλοντικών πόρων και συνεπώς στη βιώσιμη ανάπτυξη.

TO ΦΑΣΜΑ ΣΤΑ ΔΙΚΤΥΑ 5G

Rysavy Research YΠΑΡΧΟΥΣΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΓΙΑ ΤΗΝ 4G ΜΕ ΑΡΧΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ 5G

3GHz

10GHz

ΝΕΕΣ 5G ΜΕ ΕΥΡΕΙΑ ΖΩΝΗ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

300GHz

Η 5G ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ ΤΗΝ ΥΠΑΡΧΟΥΣ ΠΕΡΙΟΧΗ ΓΙΑ ΤΗΝ 4G ΚΑΙ ΕΠΕΚΤΕΙΝΕΤΑΙΣΕ ΥΨΗΛΟΤΕΡΕΣ (mm-Waves) ΣΥΧΝΟΤΗΤΕΣ

FD-MIMO: υποστηρίζει ταυτόχρονα κατακόρυφη και οριζόντια διασπορά > 10 UEs MU-MIMO

Massive MIMO: Full Dimension MIMO: Κατάσταση και προκλήσεις στον σχεδιασμό και την υλοποίηση.

w w w.re porter.gr

Τηλεπικοινωνίες

Ψηφιακή Στρατηγική - αναπτυξιακός μονόδρομος: προϋποθέσεις επιτυχίας Με την ψηφιακή ανάπτυξη να αποτελεί μονόδρομο, η Ελλάδα χρειάζεται άμεσα εφαρμόσιμη ψηφιακή στρατηγική στη βάση ενός συνεργατικού μοντέλου όπου θα συμμετέχουν οι βασικοί κλάδοι της οικονομίας. Τα πρώτα βήματα έχουν ήδη γίνει. Η επιτάχυνση της ψηφιοποίησης της Ελληνικής οικονομίας στο πλαίσιο της εθνικής ψηφιακής στρατηγικής και με άξονα τον οδικό χάρτη της ΕΕ για την ανάπτυξη των δικτύων 5G αποτελεί εκ των ων ουκ άνευ για την ενίσχυση της αναπτυξιακής δυναμικής της χώρας και την κάλυψη των χαμένων χρόνων της κρίσης. Καθοριστικός παράγοντας σε αυτό το πλαίσιο είναι η διαμόρφωση ενός φιλικότερου πλαισίου αδειοδότησης των επενδύσεων των παρόχων Κινητών Επικοινωνιών σε δίκτυα νέας γενιάς ενταγμένου στο πλαίσιο της ψηφιακής στρατηγικής και του αντίστοιχου ευρυζωνικού πλάνου. Ευνόητο είναι ότι χωρίς την αναβάθμιση των κεραιοσυστημάτων και την ταχεία ανάπτυξη των υποδομών αυτών στο σύνολο της χώρας, ψηφιακή σύγκλιση με την ΕΕ δύσκολα θα επιτευχθεί. Συνεπώς και οι τοπικές κοινωνίες χρειάζεται να βοηθήσουν στην ανάπτυξη αυτών των υποδομών. Στο δημόσιο τομέα ζητούμενο αποτελεί ο οδικός χάρτης ψηφιοποίησης των υπηρεσιών να χαρακτηρίζεται από πε-

w w w.re porter.gr

λατοκεντρική προσέγγιση, οι εφαρμογές να είναι υλοποιήσιμες πρώτα στα έξυπνα κινητά, να διασφαλιστεί η δυνατότητα ταυτοποίησης των πολιτών ψηφιακά μέσα από τα έξυπνα κινητά και παράλληλα η δυνατότητα ηλεκτρονικών συναλλαγών B2B και B2C. Είναι σημαντικό κάθε υλοποίηση να περιλαμβάνει τη χρήση της υπηρεσίας end2end χωρίς καμία μετακίνηση του χρήστη σε σημεία εξυπηρέτησης, να περιλαμβάνει δηλαδή δυνατότητες, όπως η πληρωμή παραβόλων, εισιτηρίων, οργάνωσης ιατρικών ραντεβού κλπ. Η καθολική ψηφιοποίηση των υποδομών της χώρας, πέραν των τηλεπικοινωνιακών, δηλαδή της διαχείρισης ηλεκτρικής ενέργειας, του νερού, του δικτύου φυσικού αερίου θα πρέπει να δρομολογηθεί στα πρότυπα των καλών διεθνών πρακτικών, καθώς είναι η βάση στην οποία θα βασιστούν προγράμματα που αφορούν σε κάθε κλάδο και κάθε επιχείρηση, ενώ παράλληλα συμβάλλουν στη διαμόρφωση ψηφιακής κουλτούρας στο σύνολο του πλη-

θυσμού και διευκολύνουν τους επισκέπτες. Η υλοποίηση ενός σχεδίου ψηφιοποίησης της ηλεκτρικής ενέργειας περιλαμβάνει και την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών σε οικιακούς και εταιρικούς καταναλωτές. Η Ελλάδα είναι στο σημείο εκκίνησης στην αγορά αυτή, αλλά με ταχείς και αποφασιστικές κινήσεις από ουραγός στην ΕΕ μπορεί να ενταχθεί στην ομάδα των πρωτοπόρων ψηφιακά χωρών. Η μεγάλη ευκαιρία βρίσκεται στη δημιουργία μιας ψηφιακής εμπειρίας του οικιακού ή εταιρικού χρήστη υπηρεσιών ηλεκτρικής ενέργειας που μπορεί να συνδεθεί με φιλόδοξα προγράμματα αξιοποίησης ΑΠΕ, διαχείρισης από απόσταση ευφυών υπηρεσιών προς διασυνδεδεμένα και έξυπνα σπίτια σε συνεργασία με τηλεπικοινωνιακούς παρόχους και επιχειρήσεις τεχνολογικής καινοτομίας. Στη διαχείριση των υδάτινων πόρων στις πόλεις, η καθολική υλοποίηση ψηφιακών συστημάτων επιτήρησης αναμένεται να περιορίσει το λειτουργικό κόστος των δημοτικών επιχειρήσεων ύδρευσης παράλληλα το περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Σε προτεραιότητα αναδεικνύεται και η διαμόρφωση mobile 1st μεταφορών, με έμφαση στο Αττικό Μετρό, τα λιμάνια και τους οδικούς άξονες. Η Ελλάδα αναδεικνύεται σε αγαπημένο τουριστικό προορισμό παγκοσμίως. Βασικό χαρακτηριστικό των επισκεπτών της πλέον είναι ότι λειτουργούν ψηφιακά για τις

R

δραστηριότητες που τους ενδιαφέρουν (κρατήσεις, πληρωμές, ενημέρωση, ψυχαγωγία, πρόσβαση σε τηλεοπτικό premium περιεχόμενο), όπως και στην πατρίδα τους. Για να αναβαθμίσουμε περαιτέρω τη θέση μας στον τουριστικό χάρτη, σε οργανισμούς, όπως π.χ. το Αττικό Μετρό, θα πρέπει να διασφαλίσουμε την κάλυψη με υπηρεσίες 4G και από το 2020 5G. Και αυτό μπορούμε να το προσφέρουμε. Η ψηφιοποίηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων χρήζει ιδιαίτερης προσοχής, καθώς αποτελούν τη συντριπτική πλειονότητα των επιχειρήσεων. Λιγότερο από το 5% των 680.000 επιχειρήσεων αυτής της κατηγορίας έχει ξεκινήσει να λειτουργεί ψηφιακά. Συνεπώς χρειάζονται συνδυασμένες πολιτικές ενίσχυσης των B2B ηλεκτρονικών συναλλαγών πχ. ηλεκτρονική τιμολόγηση, καθολική διασύνδεση των επιχειρήσεων με την ΑΑΔΕ και ηλεκτρονική υποβολή & εκκαθάριση λογιστικών υποχρεώσεων των επιχειρήσεων. Οικονομικά κίνητρα με αξιοποίηση και Ευρωπαϊκών κονδυλίων σε συνδυασμό με ενημέρωση για τα πολλαπλά οφέλη της ψηφιοποίησης σε όρους εξωστρέφειας και ανταγωνιστικότητας εκτιμάται ως απαραίτητο στοιχείο ενός ολοκληρωμένου ψηφιακού σχεδιασμού για την ψηφιοποίηση της λειτουργίας τους. Σε θέματα εθνικής ασφάλειας και πολιτικής προστασίας η ασύρματη ψηφιακή τεχνολογία μπορεί να συμβάλει καθοριστικά, ιδίως σε μια χώρα με τα συγκεκριμένα γεωπολιτικά χαρακτηριστικά της Ελλάδας.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 71

72 | R E P O R T E R |

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

w w w.re porter.gr

Ο «ΠΡΆΣΙΝΟΣ ΧΡΥΣΌΣ» ΤΑΙΡΙΆΖΕΙ ΜΕ ΤΟ ΜΠΛΕ ΤΗΣ ΕΛΛΆΔΑΣ ΕΠΕΝΔΎΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΈΣ ΕΥΚΑΙΡΊΕΣ ΦΈΡΝΕΙ Η ΝΈΑ ΕΠΟΧΉ ΤΗΣ ΚΆΝΝΑΒΗΣ ΤΗΣ ΜΑΡΙΛΈΝΑΣ ΚΑΡΑΒΑΣΊΛΟΓΛΟΥ

ΈΝΑ ΦΥΤΌ ΠΟΥ ΔΑΙΜΟΝΟΠΟΙΉΘΗΚΕ ΕΠΊ ΔΕΚΑΕΤΊΕΣ, ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΊΑ ΧΡΌΝΙΑ ΚΕΡΔΊΖΕΙ ΣΥΝΕΧΏΣ ΈΔΑΦΟΣ -ΔΙΕΘΝΈΣ ΚΑΙ ΕΓΧΏΡΙΟ- ΌΧΙ ΑΠΛΏΣ ΩΣ ΜΙΑ ΕΠΙΚΕΡΔΉΣ ΠΑΡΑΓΩΓΉ, ΑΛΛΆ ΩΣ ΜΙΑ ΠΗΓΉ ΕΠΕΝΔΎΣΕΩΝ ΠΟΥ ΈΧΕΙ ΤΗ ΔΥΝΑΤΌΤΗΤΑ ΝΑ ΕΞΕΛΙΧΘΕΊ ΣΕ ΘΗΣΑΥΡΌ ΔΙΣΕΚΑΤΟΜΜΥΡΊΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ.

w w w.re porter.gr

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 73

R

Επιχειρήσεις

Σ

ΤΗΝ ΧΏΡΑ ΜΑΣ Η ΚΆΝΝΑΒΗ ΑΠΟΤΕΛΟΎΣΕ ΒΑΣΙΚΉ ΚΑΛΛΙΈΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΕΞΑΓΏΓΙΜΟ ΠΡΟΪΌΝ ΈΩΣ ΤΟ 1957. ΣΧΕΔΌΝ 60 ΧΡΌΝΙΑ ΜΕΤΆ, Η ΝΟΜΙΜΟΠΟΊΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΈΡΓΕΙΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΉΣ ΚΆΝΝΑΒΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ ΤΟ 2016, ΑΛΛΆ ΚΑΙ ΤΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΌ ΠΡΆΣΙΝΟ ΦΩΣ ΠΟΥ ΔΌΘΗΚΕ ΤΟ 2018 ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΉ, ΆΝΟΙΞΕ ΞΑΝΆ ΤΟ ΔΡΌΜΟ ΓΙΑ ΕΠΕΝΔΎΣΕΙΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΉΣ ΠΑΡΑΓΩΓΉΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΟΎΣ ΑΞΙΟΠΟΊΗΣΗΣ ΤΟΥ ΦΥΤΟΎ, ΟΙ ΟΠΟΊΕΣ ΕΚΤΙΜΆΤΑΙ ΝΑ ΑΓΓΊΞΟΥΝ ΤΑ ΕΠΌΜΕΝΑ ΧΡΌΝΙΑ ΤΟ 1,5 ΔΙΣ. ΕΥΡΏ, ΜΕ «ΜΠΌΝΟΥΣ» 7.000 ΝΈΕΣ ΘΈΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΊΑΣ.

74 | R E P O R T E R |

Την ίδια στιγμή, το ελληνικό κοινό συστήνεται σταδιακά στα οφέλη των προϊόντων -μη ψυχοτροπικής- κάνναβης, με τις προκαταλήψεις δεκαετιών σχετικά με την «παράνομη, εξαρτησιογόνο ναρκωτική ουσία» να διαλύονται μέρα με τη μέρα. Σήμερα, η αγορά μετρά δεκάδες καταστήματα προϊόντων κάνναβης, με δεκάδες ακόμα να βρίσκονται στα σκαριά και τις αιτή-

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

σεις για franchise να αυξάνονται καθημερινά. Παρότι άνθρωποι που ήδη δραστηριοποιούνται στο χώρο, είτε ως καλλιεργητές είτε ως έμποροι, χαρακτηρίζουν το στάδιο ανάπτυξης της αγοράς «νηπιακό», διακρίνουν τις τεράστιες δυνατότητες που διαθέτει η χώρα μας να εξελιχθεί σε δυνατό παίκτη της… πράσινης ομάδας, εάν αξιοποιηθούν σωστά οι ευκαιρίες και

αποσαφηνιστεί η σχετική νομοθεσία. Εξάλλου το φάσμα των χρήσεων του «πράσινου χρυσού» είναι ευρύτατο, είτε ως φαρμακευτικό προϊόν, είτε σε τρόφιμα, είδη ρουχισμού, καλλυντικά, στον κατασκευαστικό τομέα ως δομικό υλικό, στην αυτοκινητοβιομηχανία ως βιοκαύσιμο, ακόμα και ως «μελάνι» σε τρισδιάστατους εκτυπωτές.

w w w.re porter.gr

Επιχειρήσεις

R

ΙΝΕΣ

ΚANNAΒΗΣ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΟΥ ΤΗΝ Ο ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝΑΠ ΤΟΥΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ

Υφάσματα Μονωτικά υλικά

Τάπητες

ΟΙ ΙΝΕΣ ΤΗΣ ΚΑΝΝΑΒΗΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΙΟ ΔΥΝΑΤΕΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΙΝΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

ΤΙΑΧΝΕΤΑΙ ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ Φ ΚΙ, ΞΥΛΟ ΒΑ Μ ΑΠΟ ΒΑ ΜΠΟΡΕΙ Ή ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΙ ΚΑΙ ΑΠΟ ΘΕ ΑΧ ΤΙ ΝΑ Φ ΚΑΝΝΑΒΗ

Η ΚΆΝΝΑΒΗ ΩΣ ΠΌΛΟΣ ΈΛΞΗΣ ΕΠΕΝΔΎΣΕΩΝ Στην Ελλάδα, η καρδιά

της κάνναβης χτυπά στο βορρά, όπου μέσα στο 2018 παρουσιάστηκε ραγδαία αύξηση του επενδυτικού ενδιαφέροντος στους τομείς παραγωγής, μεταποίησης και εξαγωγής. Ειδικότερα, τους τελευταίους μήνες κατευθύνθηκαν προς τη Βόρεια Ελλάδα επεν-

w w w.re porter.gr

δύσεις συνολικού προϋπολογισμού τουλάχιστον 255 εκατ. ευρώ, από ΗΠΑ, Νότια Αμερική, Ισραήλ, Καναδά και Καζακστάν, για τη δημιουργία εργοστασίων μεταποίησης κλωστικής και φαρμακευτικής κάνναβης, τα οποία αναμένεται να ολοκληρωθούν μέσα στο 2019 δημιουργώντας περισσότερες από 2.000 θέσεις εργασίας. Επένδυση ύψους 150 εκατ. ευρώ «τρέχει» ήδη στο Κιλ-

κίς, όπου την ερχόμενη άνοιξη θα λειτουργήσει το πρώτο της εργοστάσιο η εταιρεία Cannatek Greece, του ομίλου Golden Greece Holdings. Την ίδια στιγμή, εταιρικά σχήματα ρωσικών και γερμανικών συμφερόντων «ψάχνονται» να επενδύσουν στον Νομό Αιτωλοακαρνανίας, ενώ τον περασμένο Οκτώβριο εγκρίθηκε η δημιουργία της πρώτης ολοκληρωμένης μονάδας καλλιέργειας και

επεξεργασίας φαρμακευτικής κάνναβης από την ισραηλινή εταιρεία «Tikun -olam», στον Δήμο Κορινθίων. Άνθρωποι του χώρου τονίζουν ότι οι ιδανικές για το φυτό κλιματολογικές συνθήκες της Ελλάδας, σε συνδυασμό με το φθηνό εργατικό δυναμικό και το γεγονός ότι η χώρα μας κερδίζει σε αξιοπιστία ως μέλος της ΕΕ, την καθιστούν πλέον ανταγωνιστική απέναντι σε χώρες όπως ο Κα-

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 75

R

Επιχειρήσεις

ΨΙΧΑ ΗΣ

ΚANNAΒ

ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΟΥ ΤΗΝ Ο ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝΑΠΑ ΤΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙ

Μαγειρική

ναδάς, οι ΗΠΑ και το Ισραήλ, όπου επικρατούν αντίστοιχα ευνοϊκά καθεστώτα. Μιλούν δε για δυνατότητα προσέλκυσης κεφαλαίων έως και 1.5 δισ. ευρώ στο σύνολο της χώρας τα αμέσως επόμενα χρόνια.

«ΦΥΤΙΚΌ ΕΛΝΤΟΡΆΝΤΟ» ΑΠΟΔΕΙΚΝΎΕΤΑΙ Η ΚΑΛΛΙΈΡΓΕΙΑ

Γαλακτοκομικά προϊόντα

ΚΕΛΥΦAΒΟΗΣΣ ΚANN

ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΟΥ ΤΗΝ Ο ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝΑΠΑ ΤΟΥ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙ

Αλεύρι

Προϊόντα αρτοποιίας

76 | R E P O R T E R |

Πέρα όμως από τα εκατομμύρια των ξένων επενδύσεων, οι μικρότερης κλίμακας καλλιέργειες βιομηχανικής κάνναβης από μεμονωμένους παραγωγούς ή συνεταιρισμούς έχουν αυξηθεί κατακόρυφα, με Έλληνες αγρότες ανά την επικράτεια να σπεύδουν να εκμεταλλευτούν το «φυτικό Ελντοράντο». Το 2016, όταν επετράπη εκ νέου η καλλιέργεια της κάνναβης, σπάρθηκαν στην Ελλάδα 24 στρέμματα, ενώ το 2017 έφτασαν τα 295, με την παραγωγή να υπολογίζεται σε 30-150 κιλά/στρέμμα. «Η καλλιέργεια της βιομηχανικής κάνναβης βρίσκεται ακόμη σε αρχικό –νηπιακό θα έλεγα- στάδιο, αν και γίνονται σοβαρές προσπάθειες από διάφορα σχήματα και κρατικά ιδρύματα ανά την Ελλάδα», τονίζει μιλώντας στο Reporter ο Παρμενίων Γάτος, πιστοποιημένος βιολογικός καλλιεργητής κάνναβης από τη Μαγνησία και μέλος της «KannaBio ΚΟΙΝΣΕΠ». Πόσο επικερδές είναι ωστόσο το εγχείρημα για έναν παραγωγό; «Είναι νωρίς να

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

ΟΙ ΚΑΛΛΙΈΡΓΕΙΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΉΣ ΚΆΝΝΑΒΗΣ ΑΠΌ ΜΕΜΟΝΩΜΈΝΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΟΎΣ Ή ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΎΣ ΈΧΟΥΝ ΑΥΞΗΘΕΊ ΚΑΤΑΚΌΡΥΦΑ, ΜΕ ΈΛΛΗΝΕΣ ΑΓΡΌΤΕΣ ΑΝΆ ΤΗΝ ΕΠΙΚΡΆΤΕΙΑ ΝΑ ΣΠΕΎΔΟΥΝ ΝΑ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΤΟΎΝ ΤΟ «ΦΥΤΙΚΌ ΕΛΝΤΟΡΆΝΤΟ»

πούμε με σιγουριά στοιχεία για κόστη και παραγωγές. Υπάρχουν κάποιες ενδεικτικές τιμές ανάλογα με την εκάστοτε συνεργασία και το είδος της καλλιέργειας, φαίνεται πάντως ότι μπορεί να σταθεί οικονομικά σαν καλλιέργεια για έναν παραγωγό», σημειώνει ο κ. Γάτος, ο οποίος βρίσκεται στο χώρο εδώ και δύο καλλιεργητι-

κές περιόδους, παράγοντας σπόρο και ανθό. Σύμφωνα με τον κ. Γάτο, «για έναν μέσο αγρότη δεν υπάρχει καμία δυσκολία, αρκεί να συνεργαστεί με κάποιο από τα ήδη υπάρχοντα σχήματα και να μελετήσει φυσικά το φυτό και την καλλιέργειά του. Δεν χρειάζεται κάποιο ιδιαίτερο κεφάλαιο, είναι ετήσια

w w w.re porter.gr

Πολιτική

R

ΤΟ ΕΡΏΤΗΜΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΊΕΣ ΑΝΤΙΣΤΡΈΦΕΤΑΙ ΠΟΥ ΚΑΛΟΎΝΤΑΙ ΝΑ ΑΠΑΝΤΉΣΟΥΝ ΑΝ ΕΊΝΑΙ ΔΙΑΤΕΘΕΙΜΈΝΟΙ ΝΑ ΣΥΜΒΆΛΛΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΉ

καλλιέργεια και τα κόστη ποικίλουν ανάλογα με το είδος της και το συγκομιζόμενο προϊόν». Όσον αφορά το κομμάτι της επεξεργασίας και μεταποίησης, ο κ. Γάτος υπογραμμίζει πως «το αναλαμβάνουμε εμείς σαν ΚΟΙΝΣΕΠ και βγάζουμε ένα προσεγμένο και ποιοτικό τελικό προϊόν. Ο χώρος όπως είπαμε βρί-

w w w.re porter.gr

σκεται στα αρχικά του στάδια αλλά σε λίγο θα υπάρχει ολοκληρωμένη μονάδα επεξεργασίας και μεταποίησης από εμάς». Ερωτηθείς σχετικά με την υπάρχουσα νομοθεσία για την βιομηχανική κάνναβη, ο κ. Γάτος θεωρεί ότι «δεν υπάρχουν ιδιαίτερες δυσκολίες για τον παραγωγό, σηκώνει βέβαια διορθώσεις και

απλοποιήσεις που πιστεύω θα έρθουν με τον καιρό». Συμπληρώνει ωστόσο ότι υπάρχουν και κάποια ζητήματα που χρήζουν άμεσης διόρθωσης, όπως οι ποσοστώσεις τετραϋδροκανναβινόλης (THC) ώστε να μπορεί ένα προϊόν να θεωρηθεί τρόφιμο. Σημειώνεται ότι με βάση την κείμενη νομοθεσία, οι ποικιλίες βιομηχανικής κάνναβης

πρέπει να περιέχουν THC σε ποσοστό μικρότερο του 0,2%. Σχετικά με την ιατρική κάνναβη ωστόσο, ο κ. Γάτος βρίσκει πιο δύσκολα τα πράγματα, θεωρώντας ότι ένας μικρός παραγωγός δεν δύναται να ανταπεξέλθει στις νομικές απαιτήσεις. «Είναι για εταιρείες έτοιμες, με μεγάλα κεφάλαια και εμπειρία στο χώρο», καταλήγει.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018 2018

|| RREEPPOORRTTEERR || PB 77

R

Πολιτική

ΛΑΔΙ ΗΣ

ΚANNAΒ

ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΟΥ ΤΗΝ Ο ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝΑΠΑ ΤΟΥ ΣΙ ΓΑ ΕΡ ΕΠΕΞ

Προϊόντα προσωπικής φροντίδας

Λάδι μαγειρικής

Μπογιές

Καύσιμα

ΑΝΘΊΖΕΙ ΤΟ ΦΥΤΌ, «ΑΝΘΊΖΕΙ» ΚΑΙ ΤΟ ΕΜΠΌΡΙΟ

ΡΓΙΑ ΚΑΛΛΙΕ A N ΒΗΣ ΚAN

2016

2017

24 295

ΣΤΡΕΜΜΑΤΑ

ΣΤΡΕΜΜΑΤΑ

78 | R E P O R T E R |

Στο χορό της κάνναβης έχει μπει δυναμικά και ο κλάδος του εμπορίου, με τα ελληνικά καταστήματα που φιλοξενούν παράγωγα του φυτού να αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο, αποκτώντας μάλιστα πιστή πελατεία. Άνθρωποι της αγοράς εκτιμούν πως μέχρι το τέλος του 2019 μπορούν να λειτουργούν ακόμη και 100 καταστήματα, μόνο στην πόλη της Θεσσαλονίκης.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

Τα παραπάνω επιβεβαιώνει μιλώντας στο Reporter ο Αγάπιος Χατζηϊωαννίδης, ιδιοκτήτης της Alpha Trade, στην οποία ανήκει η CBD Greece, μία από τις τρεις μεγαλύτερες εταιρείες εμπορίου προϊόντων κάνναβης στην Ελλάδα. Ήδη λειτουργούν έξι καταστήματα της εταιρείας σε Θεσσαλονίκη, Αθήνα, Κατερίνη, Καβάλα και Ιωάννινα, ενώ μέχρι το τέλος της χρονιάς αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί ακόμα τέσσε-

ρα. «Σκοπός μας για το επόμενο έτος είναι να τριπλασιάσουμε αυτόν τον αριθμό και ο απώτερος στόχος μας είναι να υπάρχει τουλάχιστον ένα κατάστημα σε κάθε νομό», τονίζει ο κ. Χατζηιωαννίδης. «Τα οφέλη της κανναβιδιόλης (CBD) είναι αναρίθμητα και συνεχώς ανακαλύπτονται και άλλα», σημειώνει ο κ. Χατζηϊωαννίδης, αναφέροντας μεταξύ άλλων τη δράση της ως αντιφλεγμονώδες, αντιψυχωσικό, ανο-

w w w.re porter.gr

Επιχειρήσεις

Ο σορυθμιστικό, νευροπροστατευτικό και αντιεμετικό. Στα καταστήματα πωλείται μεγάλη ποικιλία προϊόντων, εγχώριας παραγωγής αλλά και εισαγόμενων, τα οποία χωρίζονται σε προϊόντα φαρμακευτικής κάνναβης με διαφορετικές περιεκτικότητες CBD, βρώσιμα προϊόντα, προϊόντα περιποίησης, αλλά και μια γκάμα προϊόντων που συνήθως δεν περιέχουν CBD αλλά γεύση και άρωμα του φυτού.

w w w.re porter.gr

μ ως πόσο κοστίζει η έναρξη μιας επιχείρησης τέτοιου είδους και τι βήματα απαιτούνται; «Η αρχική επένδυση για να ανοίξει ένα κατάστημα υπολογίζεται περίπου στα 15.00030.000 χιλιάδες ευρώ, ανάλογα φυσικά με το μέγεθος του χώρου. Το πιο σημαντικό βήμα που θεωρούμε ότι πρέπει να ακολουθήσει κάποιος, είναι να ενημερωθεί κατάλληλα για τα προϊόντα και να αποκτήσει γνώσεις σχετικά με το αντικείμενο», σημειώνει ο κ. Χατζηϊωαννίδης. Αναφερόμενος στη νομοθεσία που διέπει την εν λόγω αγορά, ο επιχειρηματίας σημειώνει ότι υπάρχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης. «Ακόμη βρισκόμαστε σε νηπιακό στάδιο, όμως πιστεύουμε πως βαδίζουμε προς τη σωστή κατεύθυνση. Θα πρέπει να γίνει περαιτέρω νομοθέτηση, να αποσαφηνιστεί η υπάρχουσα νομοθεσία και να γίνει η κατάλληλη ενημέρωση προς τις αρχές», υπογραμμίζει.

Ο ιδιοκτήτης της CBD Greece εμφανίζεται πεπεισ μένος πως η α γορ ά προϊόντων κάνναβης έχει τρομερά περιθώρια ανάπτυξης, «αρκεί φυσικά να υπάρχει και η κατάλληλη ενημέρωση προς τους πελάτες για τα προϊόντα και τις ευεργετικές τους ιδιότητες και να μην είναι μοναδικός σκοπός το κέρδος. Χρειάζεται επίσης ιδιαίτερη προσοχή από τους ενδιαφερόμενους διότι αν εμπιστευθούν λάθος άτομα χωρίς τις απαραίτητες γνώσεις, είναι πιθανό να χάσουν το κεφάλαιο που θα επενδύσουν». Πάντως, ο κ. Χατζηϊωαννίδης, παρατηρεί μικρή επιφυλακτικότητα, αλλά πολύ μεγάλο ενδιαφέρον από το ελληνικό κοινό. «Ένα ευχάριστο γεγονός που εμφανίζουν τα στατιστικά μας, είναι πως υπάρχει επαναληψιμότητα στις πωλήσεις, αυτό αποδεικνύει ότι οι πελάτες μας είναι ευχαριστημένοι», σημειώνει. Τα μέχρι τώρα δεδομένα δείχνουν ότι η αξιοποίηση της βιομηχανικής και φαρμακευτικής κάνναβης έχει τεράστια περιθώρια ανάπτυξης. Μένει βέβαια να δούμε τι θα συμβεί εάν φτάσει μέχρι τη χώρα μας το κύμα νομιμοποίησης της χρήσης κάνναβης για ψυχαγωγικούς σκοπούς... Αλλά αυτό είναι ένα ξεχωριστό, αμφιλεγόμενο κεφάλαιο.

R

ΜΙΣΧΟΒΣΗΣ ΚANNA

ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΟΥ ΤΗΝ Ο ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝΑΠΑ ΤΟΥ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙ

Σκληρό υλικό από πεπιεσμένες ίνες

Aσβεστοκονίαμα, λάσπη, κονίασμα

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

Κομπόστ

Σ ΚΑΝΝΑΒΗΣ Ο ΜΙΣΧΟΣ ΤΗ ΜΗΔΕΝΙΚΟ ΜΠΟΡΕΙ ΜΕ ΟΤΥΠΩΜΑ ΑΠ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΡΑΠΕΙ ΣΕ ΝΑ ΜΕΤΑΤ Η ΒΕΝΖΙΝ

ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΠΥΡΟΛΥΣΗΣ, Η ΒΙΟΜΑΖΑ ΚΑΝΝΑΒΗΣ ΜΠΟΡΕΙ ΕΠΙΣΗΣ ΝΑ ΠΑΡΑΓΑΓΕΙ ΑΙΘΑΝΟΛΗ, ΜΕΘΑΝΟΛΗ KAI MEΘΑΝΙΟ

Πηγή:Realhemp

| R E P O R T E R | 79

R

Βιομηχανία / Συνέντευξη

ΚΡΙΣ ΘΕΟΦΙΛΊΔΗΣ: Η CELESTYAL CRUISES «ΕΚΠΑΙΔΕΎΕΙ» ΤΟΥΣ ΈΛΛΗΝΕΣ ΣΤΗΝ ΚΡΟΥΑΖΙΈΡΑ Η ΚΡΟΥΑΖΙΈΡΑ ΕΊΝΑΙ ΈΝΑΣ ΚΛΆΔΟΣ ΠΟΥ ΧΡΌΝΟ ΜΕ ΤΟ ΧΡΌΝΟ ΑΦΉΝΕΙ ΌΛΟ ΚΑΙ ΠΙΟ ΙΣΧΥΡΌ ΤΟ ΑΠΟΤΎΠΩΜΆ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΉ ΜΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΊΑ, ΕΝΏ ΚΑΤΆ ΓΕΝΙΚΉ ΟΜΟΛΟΓΊΑ ΟΙ ΔΥΝΑΤΌΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΚΛΆΔΟΥ ΕΊΝΑΙ ΑΚΌΜΗ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΕΣ. Η CELESTYAL CRUISES ΕΊΝΑΙ Η ΕΤΑΙΡΕΊΑ ΠΟΥ ΠΊΣΤΕΨΕ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ ΚΑΙ ΑΝΈΛΑΒΕ ΝΑ ΜΕΤΑΔΏΣΕΙ ΣΤΟΥΣ ΈΛΛΗΝΕΣ ΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΊΑ ΤΗΣ ΚΡΟΥΖΙΈΡΑΣ. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΣΠΥΡΟ ΠΟΛΥΧΡΟΝΟΠΟΥΛΟ

Ο CEO της Celestyal Cruises, Κρις Θεοφιλίδης, μίλησε γι’ αυτή την επιλογή στο Reporter, υπογραμμίζοντας πως «η Ελλάδα διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά που απαιτούνται για να διεκδικήσει την πρώτη θέση στη λίστα με τους πιο δημοφιλείς προορισμούς κρουαζιέρας παγκοσμίως».

80 | R E P O R T E R |

Η Celestyal κάνει ό,τι μπορεί προς αυτή την κατεύθυνση: «Επιμένουμε να συστήνουμε στους επιβάτες μας την εντυπωσιακή «άγνωστη» νησιωτική Ελλάδα», σημειώνει ο κ. Θεοφιλίδης, ο οποίος ακόμα αναφέρεται στον πολύ σημαντικό στόχο της επιμήκυνσης της τουριστικής περιόδου.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

Πώς πήγε φέτος η κρουαζιέρα και πώς βλέπετε την πορεία της κρουαζιέρας στην Ελλάδα τη νέα χρονιά; Πώς κινείται η εσωτερική αγορά; Ανακαλύπτει ο Έλληνας ένα νέο τρόπο διακοπών; Τι μεγέθη έχει η εσωτερική αγορά; Το 2018 ήταν μια δυναμική χρονιά για τον κλάδο της κρουαζιέρας παγκοσμίως, δημιουργώντας θετικές προοπτικές για το μέλλον, καθώς σημειώθηκε σημαντική αύξηση της κίνησης των επιβατών,

αλλά και της ζήτησης για περισσότερες κρουαζιέρες, βλέποντας τα έσοδα που αποφέρει ο κλάδος στην παγκόσμια οικονομία να πολλαπλασιάζονται. Σχετικά με τη συνολική εικόνα των αφίξεων των κρουαζιερόπλοιων στην Ελλάδα, υπάρχει μία πτώση από την προηγούμενη χρονιά και γενικά υπάρχει μία στασιμότητα στην ανάπτυξη. Παρόλα αυτά, η Celestyal Cruises ως η μοναδική εκπρόσωπος της ελληνικής κρουαζιέρας κατέχοντας το 70% του homeporting, είχε μία πολύ επιτυχημένη χρονιά, καθώς φιλοξενήσαμε 108.000 επιβάτες από 140 εθνικότητες σημειώνοντας μια αύξηση της τάξης του 10%. Σε επίπεδο επιβατών, έχουμε παρατηρήσει πως, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, οι Έλληνες φαίνεται να εξοικειώνονται ολοένα και περισσότερο με τη φιλοσοφία της κρουαζιέρας, ως επιλογή διακοπών. Ήδη το 2018, το ποσοστό των Ελλήνων που πραγματοποίησαν κρουαζιέρα στο Αιγαίο με τη Celestyal Cruises, έφτασε το 10% των συνολικών επιβατών. Το ποσοστό αυτό φανερώνει πως, παρά την αύξηση των Ελλήνων που την επιλέγουν ως τρόπο διακοπών, σίγουρα υπάρχει μεγάλο περιθώριο ανάπτυξης. Έ χοντας κατά νου την ελληνική πραγματικότητα, η Celestyal Cruises αναλαμβάνει συνεχώς πρωτοβουλίες να «εκπαιδεύσει» τους Έ λληνες στο συγκεκριμένο τρόπο διακοπών αλλά και να τους φέρει σε επαφή με τα οφέλη που προσφέρει η κρουαζιέρα στους ταξιδιώτες, δημιουργώντας ειδικές εκστρατείες και παρέχοντας προσφορές που απευθύνονται ειδικά σε εκείνους. w w w.re porter.gr

Συνέντευξη / Κρουαζιέρα

Τι χρειάζεται η χώρα ώστε ανέβει στη λίστα με τους πιο δημοφιλείς προορισμούς κρουαζιέρας; Η Ελλάδα διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά που απαιτούνται για να διεκδικήσει την πρώτη θέση στη λίστα με τους πιο δημοφιλείς προορισμούς κρουαζιέρας παγκοσμίως. Έχει μοναδικά και ασύγκριτα πλεονεκτήματα σε ομορφιά, ιστορία, πολιτισμό και γαστρονομία. Βασική προϋπόθεση, όμως, είναι να αξιοποιήσει προς τη σωστή κατεύθυνση τις δυνατότητες και τις ιδιαιτερότητές της, γεγονός που θα συμβάλλει τα μέγιστα τόσο στην εθνική οικονομία, όσο και την ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών. Για να το επιτύχουμε αυτό, χρειάζεται να γίνουν συντονισμένες ενέργειες τόσο από την πολιτεία, όσο και τους τοπικούς φορείς, με στόχο την ομαλή ανάπτυξη της κρουαζιέρας, η οποία θα ωφελήσει άμεσα τις τοπικές κοινωνίες, χωρίς να επηρεάζει αρνητικά τους προορισμούς που προσεγγίζουν τα κρουαζιερόπλοια. Εάν καταφέρει το κράτος και οι τοπικοί φορείς να ενώσουν τις δυνάμεις τους, δημιουργώντας ένα στρατηγικό πλάνο για τη βιώσιμη ανάπτυξη των προορισμών και τη διαμόρφωση κατάλληλων υποδομών, τότε η επένδυση στην κρουαζιέρα θα είναι ακόμη πιο προσοδοφόρα για την Ελλάδα. Πολλές τοπικές κοινωνίες θεωρούν ότι η κρουαζιέρα φέρνει πιο μεγάλη επιβάρυνση από ό,τι όφελος. Τι έχετε να πείτε; Το τελευταίο διάστημα αναδείχθηκε το φαινόμενο του «υπερτουρισμού» σε δημοφιλή νησιά, όπως η Μύκονος και η Σαντορίνη, δημιουργώντας αρνητικό κλίμα. Η έλλειw w w.re porter.gr

ψη οργάνωσης και διαχείρισης του τουριστικού κύματος, ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, αναπόφευκτα έχουν δημιουργήσει ορισμένες δυσκολίες στις τοπικές κοινωνίες, ωστόσο σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν μεγαλύτερη επιβάρυνση από ό,τι όφελος. Αντιθέτως, ο κλάδος της κρουαζιέρας προσδίδει μια τονωτική πνοή στη νησιωτική και ηπειρωτική Ελλάδα. Είναι σαφές πως για τη συνολική αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων που μπορεί να προσφέρει η κρουαζιέρα, είναι σημαντικό να πραγματοποιηθούν κάποιες κινήσεις και από πλευράς των τοπικών κοινωνιών. Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε πως τα τελευταία χρόνια, έχουν πραγματοποιηθεί φιλότιμες προσπάθειες και σε τοπικό επίπεδο. Η Celestyal Cruises έχει καταφέρει να αναπτύξει συνεργασίες με τοπικούς φορείς σε ορισμένους από τους προορισμούς όπου επισκέπτεται, με σκοπό την ενίσχυση των τοπικών παραγόντων του νησιού και των επιχειρήσεων τους, που έχουν άμεση σχέση με την κρουαζιέρα, όπως ταξιδιωτικά γραφεία, χώρους εστίασης, μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους κ.α. Παράλληλα, μέσω των προγραμμάτων Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης της εταιρείας μας, έχουν γίνει σημαντικές κινήσεις για την πολιτιστική αναβάθμιση των τοπικών κοινωνιών σε έναν από τους βασικότερους τομείς στους οποίους επενδύουμε, την εκπαίδευση. Για παράδειγμα, το 2018, σε συνεργασία με την δημοτική αρχή της Σάμου και τις τοπικές εκπαιδευτικές κοινότητες, ολοκληρώσαμε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Αρχιμήδης», επικεντρώνοντας

την προσοχή της στη νησιωτική Ελλάδα, όπου οι μαθητές της δεν λαμβάνουν τις ίδιες ευκαιρίες στη γνώση με εκείνες, των παιδιών των μεγάλων αστικών κέντρων. Η «άγνωστη» νησιωτική Ελλάδα έρχεται κοντά με τη Celestyal . Τι μεγέθη είχατε τo 2018 και τι αναμένουμε την επόμενη σεζόν; Τι σχεδιάζετε για τη νέα χρονιά; Παραμένοντας πιστοί στη φιλοσοφία μας, επιμένουμε να συστήνουμε στους επιβάτες μας την εντυπωσιακή «άγνωστη» νησιωτική Ελλάδα, προσφέροντας τους την αυθεντική εμπειρία των προορισμών που επισκέπτονται. Οι κρουαζιέρες της Celestyal Cruises ξεχωρίζουν, καθώς εστιάζουν στους προορισμούς με τον σχεδιασμό εξειδικευμένων εκδρομών και προγραμμάτων επίσκεψης, αλλά και εν πλω, μεταφέροντας την εμπειρία του κάθε προορισμού μέσα από τα ψυχαγωγικά της προγράμματα, τις οινογαστρονομικές προτάσεις και τα παραδοσιακά προϊόντα στα καταστήματά της. Μέσα από συνεχή και συλλογική εργασία, τη φετινή τουριστική περίοδο, καταφέραμε να υπερβούμε τους στόχους που θέσαμε, πραγματοποιώντας 665 προσεγγίσεις σε λιμάνια του Αιγαίου με δύο κρουαζιερόπλοια, ενώ το αποτύπωμά στην εθνική οικονομία ανήλθε σε 103 εκατομμύρια ευρώ. Πολύ σημαντικός στόχος επίσης που πετύχαμε φέτος είναι η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου. Φέτος, για πρώτη φορά, η περίοδος πραγματοποίησης κρουαζιέρων επιμηκύνθηκε κατά 4 εβδομάδες έως και το Νοέμβριο, ενώ το 2019 τα δρομολόγια πρόκειται να

R

επιμηκυνθούν κατά 8 εβδομάδες, απαντώντας έτσι στην ανάγκη του κοινού για κρουαζιέρες στο Αιγαίο και το Φθινόπωρο. Επιπλέον, τη νέα χρονιά, θα συνεχίζουμε να προσφέρουμε τις δημοφιλείς 3ήμερες και 4ήμερες κρουαζιέρες μας στο Αιγαίο, προσθέτοντας παράλληλα στα δρομολόγια μας δύο νέες 7ήμερες κρουαζιέρες, με τις οποίες πρόκειται να επιστρέψουμε στα λιμάνια της Ανατολικής Μεσογείου. Συγκεκριμένα, με τη νέα 7ήμερη κρουαζιέρα «Εκλεκτό Αιγαίο», θα ταξιδέψουμε ξανά προς την Κωνσταντινούπολη, προσφέροντας στους επιβάτες μας την ευκαιρία να γνωρίσουν τη μαγεία του Βοσπόρου και να αγναντέψουν την Αγία Σοφία, ενώ για πρώτη φορά θα προσεγγίζουμε στο λιμάνι του Βόλου, δίνοντας την ευκαιρία στους λάτρεις των ιερών τόπων να περιηγηθούν στα γραφικά Μετέωρα. Κατά την ίδια περίοδο, θα εγκαινιάσουμε και την 7ήμερη κρουαζιέρα μας «3 Ήπειροι», η οποία αποτελεί την ιδανικότερη επιλογή για όσους επιθυμούν να γνωρίσουν με τον πιο αυθεντικό τρόπο την ομορφιά της Ανατολικής Μεσογείου, προσεγγίζοντας προορισμούς όπως η Αλεξάνδρεια, το λιμάνι Πορτ Σάιντ στην Αίγυπτο, το λιμάνι Άσντοντ στο Ισραήλ, το Κουσάντασι, τη Λεμεσό και τη Ρόδο. Κάθε χρόνο, βασικός μας στόχος είναι και θα είναι η συνεχής βελτίωση των υπηρεσιών που παρέχουμε στους επιβάτες μας, σε όλα τα στάδια του ταξιδιού τους, αναλαμβάνοντας διαρκώς νέες πρωτοβουλίες, που να τους εξασφαλίζουν μοναδική φιλοξενία και ξέγνοιαστες διακοπές, τόσο εν πλω, όσο και στους προορισμούς που επισκέπτονται.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 81

ΤΑ ΜΕΓΆΛΑ ΣΤΟΙΧΉΜΑΤΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΎ ΓΙΑ ΤΟ 2019 ΤΗΣ ΜΑΡΙΛΈΝΑΣ ΚΑΡΑΒΑΣΊΛΟΓΛΟΥ

ΣΤΟ ΤΈΛΟΣ ΤΟΥ 2018, Η ΕΛΛΆΔΑ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΎΕΤΑΙ ΌΤΙ ΠΡΟΣΈΘΕΣΕ ΣΤΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΌ ΤΗΣ ΑΚΌΜΑ ΜΊΑ ΧΡΟΝΙΆ ΜΕ ΙΣΤΟΡΙΚΆ-ΡΕΚΌΡ ΣΕ ΈΣΟΔΑ, ΑΦΊΞΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΑ ΜΕΤΡΉΣΙΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΆ ΜΕΓΈΘΗ. ΣΕ ΈΝΑ ΤΕΤΡΑΕΤΈΣ ΘΕΤΙΚΌ ΣΕΡΊ, Η ΧΏΡΑ ΜΑΣ ΈΧΕΙ ΚΑΤΑΦΈΡΕΙ ΝΑ ΑΥΞΉΣΕΙ ΤΙΣ ΔΙΕΘΝΕΊΣ ΑΦΊΞΕΙΣ ΚΑΤΆ 33%, ΑΠΌ ΤΑ 24 ΕΚΑΤΟΜΜΎΡΙΑ ΕΠΙΣΚΈΠΤΕΣ ΤΟ 2014 ΣΤΑ 33 ΕΚΑΤΟΜΜΎΡΙΑ ΤΟ 2018. ΩΣΤΌΣΟ, Η ΑΝΆΚΑΜΨΗ ΤΩΝ ΙΣΧΥΡΌΤΕΡΩΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΏΝ ΤΗΣ, ΟΙ ΔΙΕΘΝΕΊΣ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΈΣ ΕΞΕΛΊΞΕΙΣ ΑΛΛΆ ΚΑΙ ΟΙ ΧΡΟΝΊΖΟΥΣΕΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΈΣ «ΑΣΘΈΝΕΙΕΣ» ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΎ ΚΛΆΔΟΥ, ΕΓΕΊΡΟΥΝ ΑΝΗΣΥΧΊΕΣ ΚΑΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΆ ΓΙΑ ΤΟ ΕΆΝ Η ΕΛΛΆΔΑ ΘΑ ΚΑΤΑΦΈΡΕΙ ΝΑ ΣΤΑΘΕΊ ΣΤΟ ΎΨΟΣ ΤΩΝ ΠΕΡΙΣΤΆΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΟ 2019.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2017

| R E P O R T E R | 83

R

Τουρισμός

Για «πρωτόγνωρο τουριστικό άλμα» στην Ελλάδα την τετραετία 2015-2018 έκανε λόγο η Υπουργός Τουρισμού, Έλενα Κουντουρά, στο πλαίσιο της Διεθνούς Τουριστικής Έκθεσης World Travel Market στο Λονδίνο το Νοέμβριο. «Οι επιδόσεις του ελληνικού τουρισμού το 2018 ξεπέρασαν κάθε προσδοκία, με νέο ιστορικό ρεκόρ για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά που θα αγγίξει τα 33 εκατομμύρια τουρίστες και 2 δισ. ευρώ επιπλέον έσοδα», τόνισε χαρακτηριστικά η κ. Κουντουρά, ξεκαθαρίζοντας τους στόχους του υπουργείου να διατηρήσει και να ενισχύσει τη δυναμική αυτή με το νέο αναπτυξιακό του πρόγραμμα. Πράγματι, προς το κλείσιμο του 2018 τα δεδομένα συνεχίζουν να εντυπωσιάζουν. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ), η διακίνηση επιβατών στα ελληνικά αεροδρόμια το δεκάμηνο του 2018 σημείωσε νέο ιστορικό ρεκόρ, ξεπερνώντας κατά 9,9%, το αντίστοιχο διάστημα του 2017. Με το βλέμμα στο 2019, η Υπουργός Τουρισμού, επισημαίνει ότι τα μηνύματα είναι πολύ ενθαρρυντικά, αφού οι

84 | R E P O R T E R |

προκρατήσεις στις περισσότερες αγορές είναι ανοδικές σε σχέση με πέρυσι. Ωστόσο, την αισιοδοξία αυτή δεν φαίνεται να ενστερνίζονται οι εκπρόσωποι του ελληνικού τουριστικού κλάδου, οι οποίοι εκφράζουν φόβους ότι η δυναμική των τελευταίων ετών δεν θα συνεχιστεί, καθώς οι προκλήσεις αυξάνονται.

χόμενου τουρισμού όπως η Γερμανία, και το Ηνωμένο Βασίλειο. Παράλληλα, παράγοντες της τουριστικής αγοράς εκφράζουν φόβους ότι η φετινή κρίση στις ελληνορωσικές σχέσεις, με την απέλαση των Ρώσων διπλωματών, σε συνδυασμό με τα φθηνά «πακέτα» της ανταγωνίστριας Τουρκίας, θα έχουν επίπτωση στις αφίξεις. Ήδη το 2018, οι αφίξεις Ρώσων τουριστών στην Ελλάδα δεν ξεπέρασαν τις 800 χιλιάδες, την ίδια στιγμή που η Τουρκία «έβλεπε» 6 εκατομμύρια.

ΠΙΈΣΕΙΣ ΕΚ ΤΩΝ ΈΣΩ ΣΤΟ ΈΛΕΟΣ ΤΩΝ ΔΙΕΘΝΏΝ ΕΞΕΛΊΞΕΩΝ Για παράδειγμα, ο πρώην πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) Ανδρέας Ανδρεάδης, στο πλαίσιο της τουριστικής επαγγελματικής έκθεσης Xenia ανέφερε ότι τα επόμενα δυο χρόνια θα είναι δύσκολα για όλους τους τουριστικούς προορισμούς ελέω Brexit και άλλων δυσκολιών στην Ευρώπη. Την ίδια στιγμή, η σταθερή ανάκαμψη προορισμών όπως η Τουρκία, η Αίγυπτος και η Τυνησία, με τους φόβους περί ασφάλειας να εξανεμίζονται και το φθηνό all-inclusive να δελεάζει, αναμένεται να κοστίσουν στην Ελλάδα επισκέπτες από τις κυριότερες αγορές εισερ-

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

Ακόμα ωστόσο και εάν η εξωτερική ζήτηση παραμείνει σταθερή, το 2019 θα είναι μια καθοριστική χρονιά στην αντιμετώπιση των εσωτερικών ζητημάτων που ταλανίζουν την εγχώρια τουριστική αγορά, με την πολιτική αστάθεια να φέρνει ανησυχία για επιπλέον καθυστερήσεις και αναποφασιστικότητα. «Θανατηφόρος» για τον ξενοδοχειακό κλάδο αποδεικνύεται ο συνδυασμός αυξημένων συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά, τέλους διανυκτέρευσης, ΦΠΑ εστίασης και ΕΝΦΙΑ. Παράλληλα, τη στιγμή που νησιά όπως η Σαντορίνη και η Μύκονος παρουσιάζουν τα πρώτα προβλήματα κορεσμού, η κακοδιαχείριση του προσφυγικού απομακρύνει τους επισκέπτες από άλλα νησιά του Αιγαίου.

Και ενώ οι επενδύσεις στην ενίσχυση των υποδομών θεωρούνται απαραίτητες για την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και την προσέλκυση ποιοτικότερου και θεματικού τουρισμού (μαρίνες, γήπεδα γκολφ, πίστες αγώνων, συνεδριακά κέντρα), οι βασικές υποδομές δεν στέκονται στο ύψος των περιστάσεων ούτε στο peak της σεζόν, με τα μπλακ άουτ, τα προβλήματα υδροδότησης, την υπερφόρτωση λιμένων και οδικών δικτύων και την έλλειψη ιατρικής βοήθειας να αποτελούν καθημερινότητα. Ο ξενοδοχειακός κλάδος προσπαθεί ακόμα να βρει τα πατήματά του στην εποχή του Airbnb, με τις επιπτώσεις της «έκρηξης» των βραχυχρόνιων μισθώσεων να μην έχουν γίνει ακόμα απόλυτα σαφείς, και την ανάγκη ενός πιο ξεκάθαρου φορολογικού και νομικού πλαισίου να γίνεται πλέον επιτακτική. Τέλος, ένα από τα σημαντικότερα στοιχήματα του τουρισμού για το νέο έτος, αποτελεί αυτό του -ήδη καθυστερημένου- ψηφιακού μετασχηματισμού. Από την κατάρτιση μίας συνολικής ψηφιακής στρατηγικής για την προώθηση του τουριστικού προϊόντος, μέχρι την εξοικείωση των μικρών επιχειρήσεων με την παροχή ψηφιακών υπηρεσιών και την ψηφιοποίηση της τουριστικής εκπαίδευσης.

w w w.re porter.gr

Τουρισμός

w w w.re porter.gr

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

R

| R E P O R T E R | 85

R

Τουρισμός

ΟΙ ΠΑΡΆΜΕΤΡΟΙ ΠΟΥ ΘΑ ΚΑΘΟΡΊΣΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΌΜΕΝΗ ΧΡΟΝΙΆ ΤΟΥ ΓΙΆΝΝΗ ΡΈΤΣΟΥ ΠΡΟΈΔΡΟΥ ΤΟΥ ΣΥΝΔΈΣΜΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΏΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΏΝ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΩΝ (ΣΕΤΕ) Oι προκλήσεις για την επόμενη μέρα στον τουρισμό είναι πολλές και ήδη οι επιχειρηματίες του τομέα προετοιμάζονται, για να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στον συνεχώς αυξανόμενο διεθνή ανταγωνισμό. Στις παραμέτρους που θα καθορίσουν την επόμενη χρονιά, θα πρέπει να συμπεριλάβουμε το οικονομικό περιβάλλον όπως θα διαμορφωθεί στην Ευρώπη και ειδικότερα στις βασικές αγορές μας. Επίσης, γεγονότα όπως η εμπορική ένταση μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας αναμένεται, όπως εκτιμούν οι διεθνείς οίκοι, να επηρεάσουν την παγκόσμια οικονομία, επιβραδύνοντας την ανάπτυξη σε χώρες που αποτελούν πηγές «άντλησης» επισκεπτών για τη χώρα μας. Επιπλέον, παρακολουθούμε τις εξελίξεις στο μέτωπο της εξόδου της Βρετανίας από την Ε.Ε. και πώς αυτές μπορούν

86 | R E P O R T E R |

να επηρεάσουν τον ελληνικό τουρισμό. Παράλληλα, διαπιστώνουμε ότι άμεσα ανταγωνιστικοί προορισμοί, έχουν επανέλθει σε υψηλές θέσεις στην παγκόσμια τουριστική κατάταξη. Ιδιαίτερα στη περίπτωση της Τουρκίας, η υποτίμηση της λίρας, αν και επηρεάζει αρνητικά άλλους κλάδους της οικονομίας της γειτονικής χώρας, δημιουργεί ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον στον τομέα του τουρισμού. Στα εντός της χώρας ζητήμα-

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

τα, η αύξηση της προσφοράς των καταλυμάτων και η άνευ ελέγχου αύξηση των ακινήτων που διατίθενται για βραχυχρόνιες μισθώσεις, ενδέχεται να επηρεάσει βασικά μεγέθη του τουρισμού. Και βέβαια, ζητήματα όπως η υπερφορολόγηση, η ανάγκη για βελτίωση βασικών υποδομών, η περιορισμένη ρευστότητα των επιχειρήσεων και η ασφάλεια δικαίου, δεν έχουν ακόμη αντιμετωπισθεί, επιβαρύνοντας την τουριστική δραστηριότητα. Ιδιαίτερη βαρύτητα

για το μέλλον του ελληνικού τουρισμού, θα παίξει και ο βαθμός ετοιμότητας του τομέα να αξιοποιήσει τις νέες τεχνολογίες, ένα θέμα το οποίο απασχόλησε και το πρόσφατο ετήσιο συνέδριο μας. Οδεύοντας, πάντως, προς την έναρξη της επόμενης σεζόν, θα έχουμε πιο σαφή εικόνα, λαμβάνοντας υπόψη και το πρόγραμμα των πτήσεων, για την εξαγωγή ασφαλέστερων συμπερασμάτων για τη πορεία του ελληνικού τουρισμού το 2019.

w w w.re porter.gr

ΤΗ ΧΡΟΝΙΆ ΘΑ ΤΗΝ ΚΕΡΔΊΣΟΥΜΕ ΑΝ ΌΛΟΙ ΔΟΥΛΈΨΟΥΜΕ ΥΠΕΎΘΥΝΑ ΓΙΑ ΑΥΤΌ ΤΟΥ ΓΡΗΓΌΡΗ ΤΆΣΙΟΥ ΠΡΟΈΔΡΟΥ ΤΗΣ ΠΑΝΕΛΛΉΝΙΑΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΊΑΣ ΞΕΝΟΔΌΧΩΝ (ΠΟΞ) To 2019 είναι πολυπαραγοντική εξίσωση και δεν προσφέρεται για εύκολες λύσεις. Όπως διαπιστώσαμε και από την πρόσφατη παρουσία μας στη WTM του Λονδίνου αλλά και από επαφές με tour operators της γερμανικής αγοράς, υπάρχει σίγουρα ένα θετικό momentum για το ελληνικό τουριστικό προϊόν χάρη στις μεγάλες προσπάθειες που έχουμε κάνει τα τελευταία χρόνια, αλλά υπάρχουν και μεγάλες αβεβαιότητες. Για τους Βρετανούς η υπόθεση Brexit φαίνεται πως δημιουργεί ένα κλίμα αναμονής. Γενικότερα όμως στις ευρωπαϊκές αγορές υπάρχει κλίμα αναμονής και παρακολούθησης με προσοχή των οικογενειακών προϋπολογισμών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η περίοδος των προκρατήσεων να μετακινηθεί στους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο του 2019. Τότε θα έχουμε πολύ πιο σαφή εικόνα. Μεγάλη πρόκληση ωστόσο για το 2019 είναι η τουριστική ανάκαμψη των ανταγωνιστών της ευρύ-

w w w.re porter.gr

τερης γειτονιάς μας (Τουρκία, Αίγυπτος, Τυνησία, κλπ ) που φάνηκε ήδη από την περσινή σεζόν και αναμένεται να έχει συνέχεια. Τα δεδομένα λοιπόν βεβαιώνουν για ένα πράγμα. Αυτό που θα κρίνει το 2019 είναι η ανταγωνιστικότητά μας και το κατά πόσο μπορούμε να δώσουμε «value for money» υπηρεσίες. Το μέλλον δεν κερδίζεται με προγνώσεις. Κερδίζεται με σχεδιασμό. Το ελληνικό ξενοδοχείο σηκώνει υπέρογκα βάρη και πρέ-

πει εδώ και τώρα, χωρίς χρονοτριβή και καθυστέρηση, να ληφθούν αποφάσεις που θα μας επιτρέψουν να είμαστε όσο ευέλικτοι χρειάζεται κατά την περίοδο των προκρατήσεων. Το ελληνικό ξενοδοχείο που πρόσφερε τόσα πολλά μέσα στην κρίση, τώρα έχει ανάγκη ελάφρυνσης και στα φορολογικά βάρη του, όπως ο ΦΠΑ και στις ασφαλιστικές εισφορές του. Σε αυτή την κατεύθυνση αναμένουμε υπεύθυνες αποφάσεις, ανάλογες με

την υπευθυνότητα που επιδεικνύει όλα αυτά τα χρόνια ο ξενοδοχειακός κόσμος της χώρας, μοιράζοντας τα οφέλη του πρώτα απ› όλα στους ίδιους τους εργαζόμενους στον κλάδο, συνεισφέροντας στον κύκλο εργασιών επαγγελματικών κλάδων σχετιζόμενων άμεσα ή έμμεσα με τον τουρισμό και στηρίζοντας συνολικά την οικονομία και την κοινωνία. Τη χρονιά λοιπόν θα την κερδίσουμε αν όλοι δουλέψουμε υπεύθυνα για αυτό.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 87

88 | R E P O R T E R |

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

w w w.re porter.gr

Μουσεία

ΔΙΠΛΆ, ΑΛΛΆ ΛΊΓΑ ΤΑ ΈΣΟΔΑ ΑΠΌ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΌ

H

ΡΑΓΔΑΊΑ ΑΎΞΗΣΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΎ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΊΑ ΧΡΌΝΙΑ ΈΦΕΡΕ ΚΑΙ ΑΝΤΊΣΤΟΙΧΗ ΑΎΞΗΣΗ ΤΩΝ ΚΡΑΤΙΚΏΝ ΕΣΌΔΩΝ ΑΠΌ ΤΙΣ ΠΩΛΉΣΕΙΣ ΕΙΣΙΤΗΡΊΩΝ ΚΑΙ ΑΝΤΙΓΡΆΦΩΝ ΤΩΝ ΕΚΘΕΜΆΤΩΝ. ΕΝΏ ΌΜΩΣ ΤΑ ΈΣΟΔΑ ΔΙΠΛΑΣΙΆΣΤΗΚΑΝ ΣΥΝΟΛΙΚΆ ΠΑΡΑΜΈΝΟΥΝ ΣΕ ΙΔΙΑΊΤΕΡΑ ΧΑΜΗΛΆ ΕΠΊΠΕΔΑ. ΔΙΌΤΙ ΤΑ ΛΙΓΌΤΕΡΑ ΑΠΌ 100 ΕΚΑΤΟΜΜΎΡΙΑ ΕΥΡΏ ΠΟΥ ΕΙΣΡΈΟΥΝ ΣΤΑ ΚΡΑΤΙΚΆ ΤΑΜΕΊΑ ΩΣ ΈΣΟΔΑ ΑΠΌ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΌ, ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΎΝ ΣΕ ΚΑΜΊΑ ΠΕΡΊΠΤΩΣΗ ΝΑ ΘΕΩΡΟΎΝΤΑΙ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΆ ΣΕ ΜΙΑ ΧΏΡΑ ΜΕ ΤΌΣΟ ΣΠΟΥΔΑΊΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΉ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΆΚΑΙ ΤΕΡΆΣΤΙΕΣ ΔΥΝΑΤΌΤΗΤΕΣ ΕΥΡΎΤΕΡΑ ΣΤΗ ΛΕΓΌΜΕΝΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΉ ΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑ ΠΟΥ ΦΈΡΝΕΙ ΤΕΡΆΣΤΙΕΣ ΥΠΕΡΑΞΊΕΣ ΣΕ ΧΏΡΕΣ ΌΠΩΣ Η ΙΤΑΛΊΑ, Η ΔΑΝΊΑ, Η ΓΑΛΛΊΑ Η ΟΛΛΑΝΔΊΑ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΛΕΞΑΚΗ

w w w.re porter.gr

R

ΤΑ ΕΙΣΙΤΉΡΙΑ Σημειώνεται ότι από τον Απρίλιο του 2016 εφαρμόστηκε νέα τιμολογιακή πολιτική για τα εισιτήρια των αρχαιολογικών χώρων, των μουσείων και των μνημείων, λαμβάνοντας υπόψη τα στατιστικά δεδομένα επισκεψιμότητας και τις πρακτικές που ακολουθούνται στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Ως αποτέλεσμα σημειώθηκε σημαντική αύξηση των εσόδων του ΤΑΠ από τα εισιτήρια. Από 51,6 εκατ. το 2015 εκτοξεύτηκαν σε 82,4 εκατ. το 2016, παρουσιάζοντας αύξηση 59,7%, ενώ το 2017 σημείωσαν νέα άνοδο 18,6%, φτάνοντας τα 97,7 εκατ. Δηλαδή, σχεδόν διπλασιάστηκαν μέσα σε μία διετία. Αξιοσημείωτο είναι ότι τα 53,4 εκατ. από τα έσοδα των εισιτηρίων του 2017, δηλαδή πάνω από τα μισά (54,7%), προήλθαν από την Ακρόπολη και τους γύρω αρχαιολογικούς χώρους, την Κνωσό και το Μουσείο Ηρακλείου. Ανάλογη ήταν και η πορεία των συνολικών παραγωγικών εσόδων του ΤΑΠ (εισιτήρια, πωλητέα είδη, τέλη, μισθώματα, καθώς και σχετικοί τόκοι και επιστροφές χρημάτων). Από 56,5 εκατ. το 2015 εκτοξεύτηκαν σε 88,1 εκατ. το 2016, παρουσιάζοντας αύξηση 56%, ενώ το 2017 σημείωσαν νέα άνοδο 18,6%, φτάνοντας τα 104,5 εκατ. Επίσης η καλή πορεία έχει συνεχιστεί και το 2018. Ειδικότερα, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, κατά το οκτάμηνο Ιανουαρίου – Αυγούστου 2018, παρατηρήθηκε αύξηση σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του έτους 2017 κατά 7,7% στους επισκέπτες των Μουσείων και αύξηση κατά 4,2% στους επισκέπτες ελεύθερης εισόδου, ενώ οι αντίστοιχες εισπράξεις παρουσίασαν αύξηση κατά 11,6%. Επίσης στους Αρχαιολογικούς χώρους, κατά το οκτάμηνο Ιανουαρίου – Αυγούστου 2018 σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2017, παρατηρήθηκε αύξηση των επισκεπτών κατά 14,6% και αύξηση κατά 16,8% των επισκεπτών ελεύθερης εισόδου ενώ οι αντίστοιχες εισπράξεις παρουσίασαν αύξηση κατά 13,1%.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 89

R

Moυσεία

ΓΎΡΩ ΑΠΌ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΌ ΌΠΩΣ ΈΧΕΙ ΚΑΤΑΔΕΊΞΕΙ Η ΔΙΕΘΝΉΣ ΕΜΠΕΙΡΊΑ ΧΤΊΖΕΤΑΙ ΈΝΑΣ ΤΕΡΆΣΤΙΟΣ ΚΎΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΏΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΦΈΡΕΙ ΘΈΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΊΑΣ, ΜΆΛΙΣΤΑ ΠΟΛΎ ΚΑΛΆ ΑΜΕΙΒΌΜΕΝΕΣ, ΑΛΛΆ ΚΑΙ ΣΥΝΟΛΙΚΈΣ ΥΠΕΡΑΞΊΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΊΑ

ΠΟΛΛΑΠΛΆΣΙΑ ΟΦΈΛΗ Όμως η συνάρθρωση πολιτισμού και οικονομίας δεν περιορίζεται μόνο στα εισιτήρια. Γύρω από τον πολιτισμό όπως έχει καταδείξει η διεθνής εμπειρία χτίζεται ένας τεράστιος κύκλος εργασιών που προσφέρει θέσεις εργασίας, μάλιστα πολύ καλά αμειβόμενες, αλλά και συνολικές υπεραξίες για την οικονομία. Είναι χαρακτηριστικό ότι μεσούσης της κρίσης και των «χαμηλών βαρομετρικών» με τους θεσμούς στην αρχή του 2015 πολλά χρόνια μετά την παρουσία προσωπικοτήτων στο ΥΠΠΟ όπως η Μελίνα, η αρμόδια πολιτική αρχή έβαλε μπρος μια στρατηγική για την ανάδειξη ακριβώς αυτής της οικονομικής διάστασης του πολιτισμού. Ο τότε υπουργός Νίκος Ξυδάκης έθεσε ως κεντρικό στόχο πέραν της αξιοποίησης της πολιτιστικής κληρονομιάς και των θεσμικών μεταρρυθμίσεων στους εποπτευόμενους οργανισμούς, δύο ουσιώδεις μέριμνες για την δημιουργία ανάπτυξης και θέσεων εργασίας: τη δημιουργία δομών και προγραμμάτων για δημιουργία θέσεων απασχόλησης για νέους και άνεργους καλλιτέχνες και δημιουργούς. Incubators για δημιουργική βιομηχανία. την προώθηση χωρικών παρεμβάσεων, ώστε οι υποδομές πολιτιστικής κληρονομιάς και σύγχρονου πο-

90 | R E P O R T E R |

λιτισμού να λειτουργούν συνδυαστικά και πολλαπλασιαστικά με όλες τις άλλες μορφές οικονομικής δραστηριότητας, τοπικά, κλαδικά και περιφερειακά. Η αρχική ιδέα, ειδικά σε επίπεδο χωρικών παρεμβάσεων, ήταν ότι με λοκομοτίβα ένα εμβληματικό μουσείο μπορεί πέριξ να αναπτυχθεί μια ακμάζουσα οικονομία με όφελος, που δυνητικά μπορεί να είναι μεγάλο, με έμφαση και στην τοπική παραγωγή. Άλλωστε Σήμερα υπάρχουν 246 οργανωμένοι χώροι και 220 μουσεία με δεκάδες χιλιάδες εκθέματα, μοναδικά στον κόσμο. Η προσπάθεια του Νίκου Ξυδάκη ξεκίνησε με αιχμή την αναμόρφωση του ΤΑΠ, το ηλεκτρονικό εισιτήριο αλλά κι ένα στρατηγικό σχέδιο για χωρική ανάδειξη του πολιτισμικού πλούτου του Αιγαίο, με την ονομασία «Αρχιπέλαγος». Εκεί μέσα από μια τεκμηριωμένη δράση θα αναπτυσσόταν ένας καμβάς που θα συνέδεε μουσεία, χώρους και σύγχρονες εκφάνσεις πολιτισμού που θα έδινε μια νέα διάσταση τόσο την καθημερινότητα των κατοίκων, όσο και στα εκατομμύρια των επισκεπτών. Ό πω ς β έ β α ι α συ μβα ίνει στη χώρα οι αλλαγές των υπουργών συνήθως αφήνουν τα πράγματα στην γνωστή αδράνεια. Έτσι και συνέβη, με εξαίρεση την υπόθεση του ηλεκτρονικού εισιτηρίου όπου καταβάλλεται προσπάθεια με τη νέα χρονιά να απο-

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

τελεί κανόνας, 4 σχεδόν χρόνια μετά την εκκίνηση της όλης προσπάθειας.

Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΌΣ ΜΠΉΚΕ ΣΤΗ ΣΥΖΉΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΊΑ Παρά όμως τα όσα πέρασε η χώρα ο «σπόρος» για τη σημασία του πολιτισμού στην οικονομία μπήκε. Ειδικά ο κλάδος του τουρισμού άρχισε να κινείται προς αυτές τις κατευθύνσεις βάζοντας τη διασύνδεση των δυο κλάδων ως στρατηγικό στόχο μετά την ανάδειξη και του Γιάννη Ρέτσου στην προεδρία του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων. «Ο πολιτισμός και ο τουρισμός μπορούν και πρέπει να γίνουν δύο αλληλένδετα κομμάτια. Ο πολιτισμός χρειάζεται την υλική υποστήριξη του τουρισμού για να αναπτυχθεί και να μπορέσει να επαναπροσδιοριστεί και ο τουρισμός χρειάζεται τον πολιτισμό για να διαφοροποιηθεί ριζικά και να αποκτήσει νέο αναγνωρίσιμο πρόσωπο στην παγκόσμια αγορά. Διασύνδεση, όμως, τουρισμού και πολιτισμού, σημαίνει ένα καθολικό στρατηγικό σχέδιο που θα σπάει κατεστημένες αντιλήψεις δεκαετιών» ανέφερε πριν λίγους μήνες σε τοποθέτησή του ο Γιάννης Ρέτσος τονίζοντας ότι η όλη προσπάθεια θα πρέπει να περιλαμβάνει το κράτος, τους ιδιώτες και φυσικά ολόκληρη την κοινωνία με διάθεση ρήξεων με κατεστημένες νοοτροπίες και

συντεχνιακά συμφέροντα. «Τουρισμός χωρίς πολιτισμό δεν υπάρχει. Ο πολιτιστικός τουρισμός έχει τη μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία για τη χώρα». Αυτό είχε τονίσει από την πλευρά της μιλώντας σε συμπόσιο για τη διασύνδεση πολιτισμού και οικονομίας, που διοργάνωσε πέρυσι το Ελληνοαμερικανικό Επιμελητήριο, η Διευθύνουσα Σύμβουλος της Marketing Greece Ιωάννα Δρέττα. «Η προσφορά πρέπει να ακολουθεί τη ζήτηση» είπε και ζήτησε «να ανοίξει η συζήτηση για τη χρήση και τη βελτίωση αναψυκτηρίων, χώρων, πωλητηρίων κτλ πάντα με αυστηρό τρόπο.» «Απαιτεί», όπως είπε, «η σύγχρονη ματιά διαδραστικές εμπειρίες. Και επίσης στο ψηφιακό περιβάλλον να μπορεί να μοιραστεί την εμπειρία που απέκτησε. Με μέτρο και κανόνες και δικλείδες ασφαλείας να αξιοποιηθεί ο πολιτισμός. Χρειάζονται παρεμβάσεις στην νομοθεσία για να απελευθερωθούν δυνάμεις της ιδιωτικής οικονομίας, για να ενσωματώσουμε τον πολιτισμό στο μοντέλο της βιώσιμης ανάπτυξης που θέλουμε» τόνισε σημειώνοντας την ανάγκη προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας. Μάλιστα όπως τονίστηκε η επένδυση στην πολιτιστική κληρονομία αλλά και τη σύγχρονη πολιτιστική δημιουργία μπορεί να δώσει λύση στο θέμα της εποχικότητας αλλά και να ανεβάσει τη μέση κατά

w w w.re porter.gr

Μουσεία

R

ΜΕΣΟΎΣΗΣ ΤΗΣ ΚΡΊΣΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ «ΧΑΜΗΛΏΝ ΒΑΡΟΜΕΤΡΙΚΏΝ» ΜΕ ΤΟΥΣ ΘΕΣΜΟΎΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΉ ΤΟΥ 2015 ΠΟΛΛΆ ΧΡΌΝΙΑ ΜΕΤΆ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΊΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΉΤΩΝ ΣΤΟ ΥΠΠΟ ΌΠΩΣ Η ΜΕΛΊΝΑ, Η ΑΡΜΌΔΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΉ ΑΡΧΉ ΈΒΑΛΕ ΜΠΡΟΣ ΜΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΉ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΆΔΕΙΞΗ ΑΚΡΙΒΏΣ ΑΥΤΉΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉΣ ΔΙΆΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΎ

κεφαλή δαπάνη των τουριστών στη χώρα, ζητήματα αναγκαία για την βιωσιμότητα του Ελληνικού τουριστικού προϊόντος. «Γενικά είμαστε στην κατεύθυνση της προόδου σε σχέση με της συνεννόηση με κρατικούς φορείς. Ο πολιτισμός όμως γενικά δεν είναι στο διαδίκτυο. Το περιεχόμενο δεν υπάρχει στο διαδίκτυο. Η σχετική νομοθεσία δεν έχει δημιουργηθεί για την αξιοποίηση στο διαδίκτυο. Πρέπει να επικαιροποιηθεί για χρήση στο διαδίκτυο» ανέφερε.

ΔΡΆΣΕΙΣ ΤΟΥ ΥΠΠΟ Στο κλίμα αυτό το ΥΠΠΟ που είναι ο θεματοφύλακας της κληρονομιάς βάσει του Συντάγματος κινείται εσχάτως και πάλι με προσεκτικά βήματα για μπορέσει να αξιοποιήσει τον μεγάλο αυτό πλούτο. Μάλιστα ο Υφυπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Κωνσταντίνος Στρατής, με παρουσία στο επιτελείο του Αντιπροέδρου Γιάννη Δραγασάκη και μακρά πορεία στον οργανισμό του υπουργείου φαίνεται να έχει βάλει ψηλά στην ατζέντα το όλο θέμα. Είναι χαρακτηριστικό ότι μιλώντας το καλοκαίρι στο 15ο Περιφερειακό Συνέδριο για την παραγωγική ανασυγκρότηση των Κυκλάδων στη Σύρο, τόνισε ότι η Κυβέρνηση επιδιώκει την ανάπτυξη μιας πολιτιστικής οικονομίας, μιας οικονομίας που περιστρέφεται γύρω από

w w w.re porter.gr

τον πολιτισμό, παράγοντας πλούτο και φτιάχνοντας αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας». Όπως επεσήμανε, «επιδιώκουμε την ανάπτυξη μιας πολιτιστικής οικονομίας, μιας οικονομίας που περιστρέφεται γύρω από τον Πολιτισμό, σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, παράγοντας πλούτο και φτιάχνοντας αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας. Για την Κυβέρνησή μας αυτό δεν σημαίνει εμπορευματοποίηση και ιδιωτικοποιήσεις. Άλλοι τα πιστεύουν αυτά. Ο δημόσιος χαρακτήρας των αρχαιολογικών χώρων, των μουσείων και των μνημείων για εμάς είναι αδιαπραγμάτευτος. Στο πλαίσιο αυτό έθεσε μια σειρά από στρατηγικούς στόχους : τη διασφάλιση της προστασίας, της ανάδειξης και του δημόσιου χαρακτήρα της πολιτιστικής κληρονομιάς τη μεγιστοποίηση και κινητοποίηση των εσόδων από την αποτελεσματική διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς, προς όφελος του Υπουργείου Πολιτισμού και των δημόσιων οικονομικών. τη παροχή προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής ποιότητας και αισθητικής στους επισκέπτες των αρχαιολογικών χώρων, των μουσείων και των μνημείων, συμβάλλοντας σημαντικά στη διεθνή προβολή της χώρας και στην εθνική επικοινωνιακή στρατηγική (nation branding).

Αναδιοργάνωση και αναβάθμιση του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων (ΤΑΠ)» Αφού ανέφερε τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει για την αναδιοργάνωση και αναβάθμιση του ΤΑΠ, βήματα τα οποία οδήγησαν στο διπλασιασμό των εσόδων από την πολιτιστική κληρονομιά, που ήδη υπερβαίνουν τα 100 εκατ., απαρίθμησε τις σημαντικές πρωτοβουλίες που είναι δρομολογημένες. Επικαιροποίηση της τιμολογιακής πολιτικής εισιτηρίων για τους αρχαιολογικούς χώρους, τα μουσεία και τα μνημεία Επικαιροποίηση του πλαισίου για τις διαδικασίες και τα τέλη παραχώρησης των αρχαιολογικών χώρων, των μουσείων και των μνημείων Ανάπτυξη εκδόσεων και πολιτιστικών προϊόντων υψηλής ποιότητας και αισθητικής προς διάθεση στα πωλητήρια των αρχαιολογικών χώρων, των μουσείων και των μνημείων, στις μεγάλες πύλες εισόδου της χώρας, καθώς και μέσω διαδικτύου Κατάρτιση και υλοποίηση προγράμματος αξιοποίησης των αναψυκτηρίων αρχαιολογικών χώρων, μουσείων και μνημείων, καθώς και ακινήτων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, ιδίως για την παροχή προϊόντων και υπηρεσιών

εστίασης υψηλής ποιότητας και την πραγματοποίηση πολιτιστικών εκδηλώσεων Συνδυασμένη εγκατάσταση ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης επιχειρησιακών πόρων (Enterprise Resource Planning - ERP), ηλεκτρονικού εισιτηρίου (eTicket), συστήματος ελέγχου πρόσβασης (Access Control) και συστήματος διαχείρισης πωλήσεων (Retail Management System) στους αρχαιολογικούς χώρους, τα μουσεία και τα μνημεία Σε ό,τι αφορά το ηλεκτρονικό εισιτήριο, ο Υφυπουργός Πολιτισμού τόνισε ότι πρόκειται για το σημαντικότερο πρόγραμμα αναβάθμισης του ΤΑΠ που βρίσκεται σε εξέλιξη και το μεγάλο στοίχημα του Υπουργείου Πολιτισμού για φέτος. Η εφαρμογή του ξεκινάει από την Ακρόπολη και την Κνωσό, όπου έχει ολοκληρωθεί η τοποθέτηση του εξοπλισμού. Σε αυτήν τη φάση πραγματοποιούνται έλεγχοι σε πραγματικές συνθήκες επισκεψιμότητας, ενώ παράλληλα, βρίσκονται σε εξέλιξη οι διαδικασίες μετάπτωσης στο νέο σύστημα. Μετά την ολοκλήρωση του έργου σε Ακρόπολη και Κνωσό, το ηλεκτρονικό εισιτήριο θα επεκταθεί στους 50 σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους, μουσεία και μνημεία της χώρας, μεταξύ των οποίων η Δήλος, το Ακρωτήρι Θήρας, το Μουσείο Θήρας και η Αρχαία Θήρα.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 91

ΑΓΟΡΆ ΕΡΓΑΣΊΑΣ: ΠΟΙΟΙ ΕΊΝΑΙ ΟΙ ΧΑΜΈΝΟΙ ΚΑΙ ΠΟΙΟΙ ΟΙ ΚΕΡΔΙΣΜΈΝΟΙ ΤΗΣ 4ΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΉΣ ΕΠΑΝΆΣΤΑΣΗΣ; ΤΟΥ ΆΚΗ ΣΚΈΡΤΣΟΥ ΓΕΝΙΚΟΎ ΔΙΕΥΘΥΝΤΉ ΤΟΥ ΣΕΒ

Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΊΑ ΚΑΙ Ο ΑΥΤΟΜΑΤΙΣΜΌΣ, ΟΙ ΨΗΦΙΑΚΈΣ ΠΛΑΤΦΌΡΜΕΣ ΚΑΙ Η ΚΑΙΝΟΤΟΜΊΑ ΑΛΛΆΖΟΥΝ ΡΙΖΙΚΆ ΤΗ ΦΎΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΊΑΣ, ΑΠΟΔΟΜΏΝΤΑΣ ΕΠΑΓΓΈΛΜΑΤΑ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΏΝΤΑΣ ΚΑΙΝΟΎΡΓΙΑ.

92 | R E P O R T E R |

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

w w w.re porter.gr

Εξελίξεις όπως τα μαζικά δεδομένα (big data), το υπολογιστικό νέφος, η τρισδιάστατη εκτύπωση και η οικονομία της πλατφόρμας αλλάζουν τις αγορές προϊόντων, τα επιχειρηματικά μοντέλα και την εργασία και, κατά συνέπεια, τις ανάγκες κάθε τομέα σε δεξιότητες. Αναμένονται δε ριζικότερες αλλαγές. Το διαδίκτυο των πραγμάτων, η ρομποτική, τα νέα υλικά και η νανοτεχνολογία θα επηρεάσουν τις αλυσίδες αξίας κατά την επόμενη δεκαετία. Τα κύρια χαρακτηριστικά αυτών των τεχνολογικών αλλαγών που ονομάζουμε Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση (4ΒΕ) προσφέρουν νέα δυναμική στην οικονομία και δημιουργούν νέες ευκαιρίες. Ταυτόχρονα, δημιουργούν νέες συνθήκες και απαιτήσεις στην αγορά εργασίας, όπως: Ζήτηση για νέου τύπου γνώσεις και δεξιότητες σε υπάρχοντα επαγγέλματα και ειδικότητες καθώς οι ψηφιακές τεχνολογίες τα μετασχηματίζουν. Για παράδειγμα, τα επαγγέλματα στο χώρο του μάρκετινγκ δεν είναι δυνατόν σήμερα να νοηθούν χωρίς ψηφιακές δεξιότητες και γνώση της λειτουργίας των ψηφιακών μέσων.

ΤΑ ΕΠΑΓΓΈΛΜΑΤΑ ΣΤΟ ΧΏΡΟ ΤΟΥ ΜΆΡΚΕΤΙΝΓΚ ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ ΔΥΝΑΤΌΝ ΣΉΜΕΡΑ ΝΑ ΝΟΗΘΟΎΝ ΧΩΡΊΣ ΨΗΦΙΑΚΈΣ ΔΕΞΙΌΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΓΝΏΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΊΑΣ ΤΩΝ ΨΗΦΙΑΚΏΝ ΜΈΣΩΝ w w w.re porter.gr

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 93

R

Βιομηχανία

Z

Ζήτηση για εξολοκλήρου νέα επαγγέλματα και ειδικότητες: Η εκτενέστερη χρήση της τεχνολογίας δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας. Λίγα χρόνια πριν δεν υπήρχαν αναλυτές του διαδικτύου, σχεδιαστές εφαρμογών και ειδικοί στα μαζικά δεδομένα. Σύμφωνα με το CEDEFOP, η ανάπτυξη της απασχόλησης στον κλάδο των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπήρξε σχεδόν τρεις φορές υψηλότερη σε σύγκριση με την υπόλοιπη οικονομία κατά την τελευταία δεκαετία. Νέα πλαίσια εργασίας και απασχόλησης: Σήμερα, μειώνονται σημαντικά οι περιπτώσεις ισόβιας απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη. Η δυνατότητα εξεύρεσης νέας εργασίας απαιτεί την ικανότητα διατήρησης της απα-

94 | R E P O R T E R |

σχολησιμότητας του ατόμου μέσω της συνεχούς εκπαίδευσης. Επίσης, καθώς ενισχύεται η αυτοαπασχόληση και η αυτόνομη εργασία αυξάνονται οι ανάγκες για δεξιότητες που αφορούν την επιχειρηματικότητα την διαχείριση έργου κλπ. Οι αλλαγές αυτές αυξάνουν την αβεβαιότητα στον κόσμο της εργασίας. Οι εργαζόμενοι ανησυχούν ότι είτε θα χάσουν τις δουλειές τους λόγω των ρομπότ και των μηχανών είτε δεν θα είναι σε θέση να βρουν κατάλληλη εργασία στη νέα ψηφιακή εποχή. Οι εργαζόμενοι βλέπουν τις τεχνολογίες που χρησιμοποιούν να αλλάζουν ραγδαία κατά τα τελευταία χρόνια, καθιστώντας ορισμένες από τις θέσεις εργασίας ευάλωτες στον αυτοματισμό. Παράλληλα, παρατηρούν αλλαγές στις μεθόδους ή πρακτικές της εργασίας. Πράγματι, οι αλλαγές είναι αδιαμφισβήτητες και καταλυτικές. Σύμφωνα με έρευνα του ΟΟΣΑ, σχεδόν μία στις δύο θέσεις εργασίας έχουν πιθανότητα να αυτοματοποιηθούν ή να επηρεαστούν από την τεχνητή νοημοσύνη, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, μέσα στα επόμενα χρόνια. Στην Ελλάδα, το ποσοστό είναι από τα υψηλότερα, καθώς, έχουν καθυστερήσει να εφαρμοσθούν οι αλλαγές στην παραγωγική διαδικασία και στην οργάνωση της εργασίας που λαμβάνουν χώρα στις υπόλοιπες χώρες του ΟΟΣΑ εδώ και περίπου δύο δεκαετίες.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

Γενικότερα, οι εργαζόμενοι των πλούσιων χωρών φαίνεται να κινδυνεύουν λιγότερο από την αυτοματοποίηση σε σχέση με τους συναδέλφους τους των φτωχότερων χωρών. Επιπλέον πιο «ευάλωτοι» σε μελλοντική αυτοματοποίηση είναι οι εργαζόμενοι με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο στους τομείς της μεταποίησης, της γεωργίας, των κατασκευών και των υπηρεσιών. Αντίθετα, πιο δύσκολο να αυτοματοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό είναι η εργασία επαγγελματιών με υψηλό μορφωτικό επίπεδο και μεγάλη εξειδίκευση. Η σύγχρονη τεχνολογική επανάσταση «μεροληπτεί» σε βάρος των επαναλαμβανόμενων διαδικασιών (routine-biased) και όχι σε βάρος των δεξιοτήτων (not skill-biased). Τα στοιχεία δείχνουν ότι για να μπορεί κανείς να παρακολουθεί τις ψηφιακές εξελίξεις, δεν αρκεί να βελτιώνει απλώς τις ψηφιακές του γνώσεις. Πανευρωπαϊκή έρευνας του CEDEFOP για τις δεξιότητες και τις θέσεις εργασίας έδειξε ότι οι ενήλικες σε θέσεις εργασίας για τις οποίες απαιτούνται τουλάχιστον μέσου επιπέδου δεξιότητες ΤΠΕ χρειάζονται και ένα σημαντικό σύνολο συμπληρωματικών δεξιοτήτων όπως γνωστικές δεξιότητες (επίλυση προβλημάτων), οριζόντιες δεξιότητες (προγραμματισμός και οργάνωση) και συμπεριφορικές δεξιότητες (επικοινωνία, ομαδική εργασία, εξυπηρέτηση πελατών).

Συμπερασματικά, οι θέσεις εργασίας που εμπεριέχουν υψηλό βαθμό δημιουργικότητας αλλά και εξειδικευμένων τεχνικών γνώσεων κινδυνεύουν ελάχιστα από τις τεχνολογικές αλλαγές. Η επιστημονική γνώση, η ανάπτυξη μιας νέας επιχειρηματικής στρατηγικής, το κτίσιμο σύνθετων προσωπικών σχέσεων με πελάτες, προμηθευτές και επενδυτές ή οι τεχνικές γνώσεις επαγγελματιών όπως οι ηλεκτρονικοί, οι υδραυλικοί ή οποιοιδήποτε άλλοι επαγγελματίες καλούνται να επιλύσουν απρόβλεπτα τεχνικά προβλήματα, δεν είναι δυνατό να υποκατασταθούν από την τεχνολογία καθώς δεν είναι επαναλαμβανόμενες και προβλέψιμες.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΑΛΥΣΙΔΕΣ ΑΞΙΑΣ Εστιάζοντας στην ελληνική πραγματικότητα, τίθεται το εύλογο ερώτημα: Ποια είναι τα επαγγέλματα του μέλλοντος και ειδικότερα τι επαγγέλματα και ειδικότητες θα χρειασθεί η Ελληνική Βιομηχανία; Που θα πρέπει δηλαδή να στραφούν οι σημερινοί τελειόφοιτοι των πανεπιστημίων αλλά και τα παιδιά που εισάγονται στα ΑΕΙ με βάση τις ανάγκες που δημιουργεί η 4ΒΕ; Η απάντηση βρίσκεται στο νέο παραγωγικό μοντέλο που υποστηρίζει ο ΣΕΒ. Ένα παραγωγικό μοντέλο που χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη εξωστρεφών και διεθνώς ανταγωνιστικών επιχειρή-

w w w.re porter.gr

Βιομηχανία

σεων που παράγουν και εξάγουν εμπορεύσιμα προϊόντα και υπηρεσίες. Στο μοντέλο αυτό είναι αυξημένη η συμμετοχή των ελληνικών επιχειρήσεων σε Διεθνείς Αλυσίδες Αξίας (ΔΑΑ). Ως ΔΑΑ ορίζεται η παραγωγική διαδικασία όπου εργαζόμενοι από διαφορετικές χώρες συνεισφέρουν στον σχεδιασμό, την παραγωγή, το μάρκετινγκ και τις πωλήσεις του ιδίου προϊόντος. Στις χώρες του ΟΟΣΑ περίπου το ένα τρίτο των θέσεων εργασίας του ιδιωτικού τομέα εξαρτάται από τη ζήτηση σε άλλες χώρες. Στο πλαίσιο αυτό, ο ΣΕΒ επιδιώκει την αύξηση της συμμετοχής της Βιομηχανίας στο ΑΕΠ από 8,7% που είναι σήμερα στο 12% μέσα στην επόμενη πενταετία. Επίσης, επιδιώκει την δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για την αυξημένη συμμετοχή των ελληνικών επιχειρήσεων σε ΔΑΑ. Στις χώρες με αυξημένη παρουσία επιχειρήσεων που λειτουργούν με τους όρους της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης και των Διεθνών Αλυσίδων Αξίας παρουσιάζονται ιδιαίτερα αυξημένες ανάγκες για: Πτυχιούχους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με κατεύθυνση STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics) Εξειδικευμένους αποφοίτους τεχνικούς ανωτέρων τεχνικών σχολών επίσης με κατεύθυνση STEM Εξειδικευμένους τεχνί-

w w w.re porter.gr

τες αποφοίτους επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης Και συνολικά, ανθρώπινο κεφάλαιο που διαθέτει γνωσιακές και κοινωνικές δεξιότητες, ικανότητα και διάθεση για μάθηση, ικανότητα να εκτελεί μακρές και σύνθετες ακολουθίες εργασιών κλπ. Σε όλες τις περιπτώσεις, είναι ιδιαίτερα αυξημένες οι ανάγκες για ψηφιακές δεξιότητες και δεξιότητες προγραμματισμού λογισμικού.

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Διαθέτει σήμερα η Ελλάδα, το εκπαιδευτικά συστήματα εκείνα που είναι κατάλληλα για τις ανάγκες του 21ου αιώνα δηλαδή σε θέση να διαμορφώσουν το Ανθρώπινο Κεφάλαιο της χώρας με τα χαρακτηριστικά που σκιαγραφήθηκαν παραπάνω; Αν η απάντηση είναι αρνητική, πρέπει γρήγορα να προχωρήσουμε σε ριζοσπαστικές αλλαγές τόσο στο Τυπικό Εκπαιδευτικό Σύστημα όσο και στην Συνεχιζόμενη Κατάρτιση και στην Δια Βίου Μάθηση. Οι προηγούμενες βιομηχανικές επαναστάσεις ανέπτυξαν συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης που επικεντρώνονταν στους νέους ανθρώπους και στην αρχική κατάρτιση και είχαν «σειριακή» λογική (πρώτα η εκπαίδευση, μετά η εργασία). Όμως οι σημερινές τεχνολογικές αλλαγές επιταχύνουν την απαξίωση των δεξιοτήτων, γεγονός που

σημαίνει ότι το μεγαλύτερο μέρος της μελλοντικής προσαρμογής των δεξιοτήτων θα πρέπει να γίνεται στον χώρο εργασίας κατά την ενήλικη ζωή. Ο ΣΕΒ πιστεύει ότι οι αλλαγές αυτές έχουν καθυστερήσει. Χωρίς αυτές, οι ελληνικές επιχειρήσεις θα δυσκολευθούν να παραμείνουν ανταγωνιστικές και επομένως, να συμμετέχουν σε διεθνείς αλυσίδες αξίας παράγοντας διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα και υπηρεσίες. Επομένως, για να είναι σε θέση η Ελλάδα να παρακολουθήσει τις αλλαγές που συντελούνται στους χώρους εργασίας, είναι απαραίτητη η προσαρμογή του Εκπαιδευτικού Συστήματος με βάση τις ακόλουθες κατευθύνσεις: Πλήρης απελευθέρωση της δυνατότητας για την ανάπτυξη και την εφαρμογή καινοτομιών στην Εκπαίδευση. Οι σχετικές σημερινές ανάγκες είναι σύνθετες και δύσκολα τυποποιούνται. Πρέπει να ενθαρρυνθεί η καινοτομική δράση και η αυτονομία των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.

R

Ενίσχυση των εκπαιδευτικών μεθόδων που ακολουθούν τη μεθοδολογία της «εκπαίδευσης με βάση την εργασία – work based learning» όπως η μαθητεία, η πρακτική άσκηση, η απόκτηση εργασιακής εμπειρίας κλπ. Ενίσχυση των δεσμών των εκπαιδευτικών φορέων με τις επιχειρήσεις και τον κόσμο της εργασίας. Συνεργασία για: το σχεδιασμό προγραμμάτων σπουδών για ΜΒΑs, τη λειτουργία επιχειρηματικών θερμοκοιτίδων, την εκπόνηση βιομηχανικών διδακτορικών κλπ. Ενίσχυση της Δια βίου Μάθησης. Εν κατακλείδι, ο ΣΕΒ πιστεύει ότι δεν πρέπει να φοβόμαστε την τεχνολογική αλλαγή. Αντίθετα, πρέπει να ανησυχούμε όταν διαπιστώνουμε την έλλειψή της ή την καθυστερημένη άφιξή της στην Οικονομία μας και ιδιαίτερα στους εξωστρεφείς τομείς που παράγουν και εξάγουν εμπορεύσιμα προϊόντα και υπηρεσίες.

ΟΙ ΣΗΜΕΡΙΝΈΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΈΣ ΑΛΛΑΓΈΣ ΕΠΙΤΑΧΎΝΟΥΝ ΤΗΝ ΑΠΑΞΊΩΣΗ ΤΩΝ ΔΕΞΙΟΤΉΤΩΝ, ΓΕΓΟΝΌΣ ΠΟΥ ΣΗΜΑΊΝΕΙ ΌΤΙ ΤΟ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΟ ΜΈΡΟΣ ΤΗΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΉΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΉΣ ΤΩΝ ΔΕΞΙΟΤΉΤΩΝ ΘΑ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΓΊΝΕΤΑΙ ΣΤΟΝ ΧΏΡΟ ΕΡΓΑΣΊΑΣ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΕΝΉΛΙΚΗ ΖΩΉ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 95

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑ ΚΑΙ ΗΓΕΣΊΑ ΓΈΝΟΥΣ… ΘΗΛΥΚΟΎ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΏΤΗ ΖΑΐΜΗ

X

ΩΡΊΣ ΑΜΦΙΒΟΛΊΑ, ΜΙΑ ΚΟΙΝΩΝΊΑ ΠΟΥ ΕΠΙΔΙΏΚΕΙ ΤΗΝ ΕΥΗΜΕΡΊΑ ΟΦΕΊΛΕΙ ΝΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΊΖΕΤΑΙ ΑΠΌ ΥΨΗΛΟΎΣ ΔΕΊΚΤΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΗΓΕΣΊΑΣ ΤΌΣΟ ΣΤΟΥΣ ΆΝΤΡΕΣ ΌΣΟ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΊΚΕΣ. ΣΤΟΝ ΠΥΡΉΝΑ ΚΆΘΕ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΉΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΊΑΣ ΒΡΊΣΚΕΤΑΙ Ο ΊΔΙΟΣ Ο ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΊΑΣ, Ο ΟΠΟΊΟΣ ΟΦΕΊΛΕΙ ΝΑ ΑΝΑΓΝΩΡΊΖΕΙ ΕΥΚΑΙΡΊΕΣ ΚΑΙ ΝΑ ΤΙΣ ΑΞΙΟΠΟΙΕΊ. ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ ΌΜΩΣ, ΌΠΩΣ ΚΑΙ ΣΕ ΑΡΚΕΤΈΣ ΧΏΡΕΣ ΠΑΓΚΟΣΜΊΩΣ, ΟΙ ΓΥΝΑΊΚΕΣ ΕΊΝΑΙ ΛΙΓΌΤΕΡΟ ΕΝΕΡΓΈΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΉ ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΛΌΓΟ ΑΥΤΌ ΚΡΊΝΕΤΑΙ ΑΠΑΡΑΊΤΗΤΟ ΝΑ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΤΟΎΝ ΌΛΕΣ ΟΙ ΑΠΑΡΑΊΤΗΤΕΣ ΣΥΝΘΉΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΜΕΤΆΛΛΕΥΣΗ ΑΥΤΉΣ ΤΗΣ ΣΠΆΝΙΑΣ ΠΗΓΉΣ ΠΟΥ ΟΝΟΜΆΖΕΤΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΊΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑ.

w w w.re porter.gr

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 97

R

Επιχειρήσεις

Π

Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια έχουν υπάρξει κομβικές αλλαγές στην κοινωνία, καθώς οι γυναικείοι ρόλοι πλέον έχουν εξελιχθεί στην αγορά εργασίας και μπορούν να απολαμβάνουν την οικονομική ανεξαρτησία τους, σύμφωνα με τα στατιστικά, παρατηρείται ακόμα μεγάλη ασσυμετρία. Παράλληλα, ο δρόμος της γυναικείας επιχειρηματικότητας είναι δύσβατος λόγω των ανδροκρατούμενων δικτύων εργασίας και της έλλειψης κατάλληλων προτύπων και συμβουλευτικών δομών για τις γυναίκες. Η εκπροσώπηση των γυναικών σε ηγετικές θέσεις αποτελεί μεγάλο στοίχημα για τις σύγχρονες επιχειρήσεις. Τέσσερις γυναίκες από διαφορετικούς κλάδους μιλούν στο «R» για τη σημασία της «θηλυκής» επιχειρηματικότητας και ηγεσίας στην εταιρική διακυβέρνηση και την οικονομία εν γένει.

98 | R E P O R T E R |

ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΡΧΙΚΩΝ ΣΤΑΔΙΩΝ ΑΝΑ ΦΥΛΟ

( % ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ) ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

12% 10% 8% 6% 4% 2% 0%

2004 2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

ΑΝΔΡΕΣ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΟΥ ΑΝΔΡΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ

2012

71%

29%

75%

74%

25%

26%

2004 2005

2006

70%

30%

31%

2007

2008

ΑΝΔΡΕΣ

ΈΝΑ ΠΟΛΥΣΧΙΔΈΣ ΚΑΙ ΠΟΛΥΔΙΆΣΤΑΤΟ ΠΡΌΒΛΗΜΑ Το χάσμα ανδρών-γυναικών στον επιχειρηματικό χώρο είναι πολυπαραγοντικό ενώ σύμφωνα με στοιχεία του World Economic Forum η παγκόσμια κρίση φαίνεται να έχει μεγεθύνει το χάσμα.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

69%

2014 2015

2016

2017 2018

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΟΥ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ

ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΑΡΧΙΚΩΝ ΣΤΑΔΙΩΝ ΑΝΑ ΦΥΛΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, 2003-2018 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

2013

61%

39%

2009

ΓΥΝΑΙΚΕΣ

66%

65%

% ΕΠΙ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΑΡΧΙΚΩΝ ΣΤΑΔΙΩΝ

64%

66%

34%

35%

37%

34%

2010

2011

2012

2013

71%

29%

63%

56%

58%

56%

44%

42%

44%

37%

2014 2015

2016

2017 2018

Πηγή: ΙΟΒΕ, επεξεργασία στοιχείων GΕΜ

Η Αναστασία Σιδέρη, Διευθύντρια Επικοινωνίας της Coca-Cola για Κεντρική και Νοτιανατολική Ευρώπη και Πρόεδρος της Επιτροπής Women in Business (WIB), εντοπίζοντας το φαινόμενο αναφέρει: «Αν έπρεπε να επιλέξω τους κυριότερους λόγους που συμβαίνει αυτό θα έλεγα ότι είναι μια σειρά από

βαθειά εδραιωμένες αντιλήψεις και πεποιθήσεις και στα δυο φύλα σε σχέση με τις ικανότητες των γυναικών να επιβληθούν και να επιτύχουν σε υψηλόβαθμες επιτελικές θέσεις. Αυτά τα στερεότυπα σε συνδυασμό με την έλλειψη ισχυρής αυτοπεποίθησης του γυναικείου φύλου -ακόμη και ιδιαίτε-

w w w.re porter.gr

ΟΙ ΓΥΝΑΊΚΕΣ ΈΧΟΥΝ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΗ ΔΙΑΊΣΘΗΣΗ, ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΗ ΕΝΣΥΝΑΊΣΘΗΣΗ ΚΑΙ ΕΊΝΑΙ ΠΟΛΥΠΡΆΓΜΟΝΕΣ Αναστασία Σιδέρη,

Διευθύντρια Επικοινωνίας της Coca-Cola για Κεντρική και Νοτιανατολική Ευρώπη και Πρόεδρος της Επιτροπής Women in Business (WIB)

ρα καταρτισμένων γυναικών - καθώς και η συνεχιζόμενη επιβάρυνση των γυναικών λόγω των πολλαπλών τους ρόλων οδηγούν σε διαιώνιση του προβλήματος. Τέλος οι γυναίκες προάγονται δε πολύ πιο δύσκολα και με βάση τις επιτυχίες τους, ενώ οι άνδρες πολύ συχνότερα με βάση το δυναμικό τους».

w w w.re porter.gr

Παράλληλα, στο ίδιο μήκος κύματος, η Σιάνα Κυριάκου, Γενική Διευθύντρια και COO της KPMG, επισημαίνει πως «τα κορίτσια βιώνουν το λεγόμενο “dream gap”, την απόσταση δηλαδή μεταξύ του τι επιθυμούν και του τί πιστεύουν ότι είναι εφικτό να καταφέρουν. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι πιστεύ-

ουν ότι το φύλο τους αποτελεί το βασικό εμπόδιο το οποίο τους κρατάει πίσω στο να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους. Ταυτόχρονα οι νεαρές γυναίκες στην πλειοψηφία τους, αποφασίζουν να βαδίσουν σε μια κατεύθυνση η οποία θεωρείται πιο αποδεκτή για αυτές, όπως η κοινωνιολογία,

το HR, η επικοινωνία και το marketing. Ως εκ τούτου αυτό το εκπαιδευτικό υπόβαθρο, καθιστά δύσκολη την ανάληψη μελλοντικών ηγετικών θέσεων, οι οποίες απαιτούν δυνατά managerial skills, οικονομικές γνώσεις και πολύπλευρη επιχειρηματική ικανότητα».

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 99

R

Επιχειρήσεις

E

ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟΥ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ (&) ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΔΙΟΙΚΟΥΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ

ΚΑΤΑΝΟΜΗ ETAIΡΕΙΩΝ ΒΑΣΕΙ ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ΕΡΓΑΣΙΩΝ

ΚΎΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΏΝ

πιπρόσθετα, η Γενική Διευθύντρια του Ξενοδοχείου NJV Athens Plaza, Βάνα Λαζαράκου, αναφερόμενη στα εμπόδια που εμποδίζουν τις γυναίκες στην ισότιμη ένταξη στην αγορά και στα κέντρα λήψης αποφάσεων σημειώνει: «Μια εγκυμοσύνη, ένας γάμος μπορεί να καθυστερήσει την ένταξη στην αγορά εργασίας αλλά δεν πιστεύω ότι θα αποτρέψει εκείνη την γυναίκα που προσδιορίζεται από τον χαρακτήρα και την θέληση της να κατακτήσει τον εργασιακό βίο» και προσθέτει ότι «ως εργαζόμενη 35 χρόνια στο NJV Athens Plaza δεν έχω αισθανθεί ποτέ ότι αδικήθηκα ή ότι δεν είχα τις ίδιες ευκαιρίες με τους άνδρες συναδέλφους μου. Αντιθέτως, πάντα υπήρχε ο σεβασμός και η απόλυτη αξιοκρατία».

100 | R E P O R T E R |

ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΔΙΟΙΚΟΥΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΓΥΝΑΙΚΕΣ

< € 2 εκατ. (Micro)

21.211

5.391

25,4

€ 2 εκατ. (Small)

4.460

813

18,2

€ 10 εκατ.- € 50 εκατ (Medium)

1.373

230

16,7

> € 50 εκατ. (Large)

362

42

11,6

ΣΥΝΟΛΟ

27.406

6.476

23,6

Πηγή: Στοιχεία ICAP 2016

ΤΙ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΕΊ ΤΙΣ ΓΥΝΑΊΚΕΣ MANAGER Αδιαμφισβήτητα, τα στοιχεία που διαφοροποιούν τον έναν επιχειρηματία ή manager από τον άλλον είναι τα βιώματά του, η εμπειρία του και η προσωπικότητά του. Η κ. Κυριάκου δεν βλέπει το φύλο ως έναν πρωταρχικό παράγοντα, σημειώνοντας πως «ένας manager διαφοροποιείται από έναν άλλον, λόγω της εστίασής του στο αποτέλεσμα και της επικοινωνίας του οράματος του στους άλλους. Οι πετυχημένοι managers μοιράζονται με τα μέλη της ομά-

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

δας τους τις επιτυχίες και οι πράξεις τους είναι εναρμονισμένες με το όραμα και τη στρατηγική της εταιρείας, επιτυγχάνοντας με τον τρόπο αυτό την προσέλκυση και καθοδήγηση των μελών της ομάδας τους στην επίτευξη του οράματος της εταιρείας». Από τη δική της μεριά η κ. Σιδέρη βλέπει τρία χαρακτηριστικά που όχι απλώς διαφοροποιούν τις γυναίκες manager, αλλά αποτελούν και ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα. «Έχουν μεγαλύτερη διαίσθηση και μάλιστα την εμπιστεύονται. Μεγαλύτερη ενσυναίσθη-

ση και αίσθηση φροντίδας για τους ανθρώπους και το περιβάλλον. Και επίσης είναι πολυπράγμονες και μπορούν να καταφέρουν πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Οι άνδρες από την άλλη είναι πιο αποφασιστικοί, πιο πρακτικοί και εστιάζουν σε ένα στόχο τον οποίο ευκολότερα πετυχαίνουν σε σχέση με τη πολυδιάσπαση των γυναικών. Ο συνδυασμός και των δυο ειδών δεξιοτήτων θα ήταν η ιδανική συνταγή για επιτυχημένη ηγεσία και υγιή επιχειρηματικότητα» υπογραμμίζει η Διευθύντρια Επικοινωνίας της Coca-Cola.

w w w.re porter.gr

ΟΙ ΠΕΤΥΧΗΜΈΝΟΙ MANAGERS ΜΟΙΡΆΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΑ ΜΈΛΗ ΤΗΣ ΟΜΆΔΑΣ ΤΟΥΣ ΤΙΣ ΕΠΙΤΥΧΊΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΆΞΕΙΣ ΤΟΥΣ ΕΊΝΑΙ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΜΈΝΕΣ ΜΕ ΤΟ ΌΡΑΜΑ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΊΑΣ Σιάνα Κυριάκου,

Γενική Διευθύντρια και COO της KPMG

w w w.re porter.gr

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 101

R

Επιχειρήσεις

Τέλος η κ. Λαζαράκου, προερχόμενη από τον ανταγωνιστικό κλάδο του τουρισμού, σχολιάζει: «Η ωριμότητα, η συναισθηματική νοημοσύνη και το ένστικτο είναι τρία από τα χαρισματικά προσόντα του γυναικείου φύλου τα οποία συμβάλλουν σημαντικά στην σωστή διαχείριση και λήψη κρίσιμων αποφάσεων. Οι γυναίκες από την φύση τους είναι ικανές να διαχειρίζονται πολλές και σύνθετες καταστάσεις ταυτόχρονα, όπως ακριβώς συμβαίνει στο σπίτι τους, που καλούνται να φροντίζουν κάθε μέλος της οικογένειας ξεχωριστά, τόσο συναισθηματικά αλλά και πρακτικά μέσα από την καθημερινότητα και να έχουν άριστα αποτελέσματα μεγαλώνοντας σωστά τους αυριανούς πολίτες».

Η ΕΝΔΥΝΆΜΩΣΗ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΏΝ ΣΤΟΝ ΚΛΆΔΟ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΊΑΣ Τα τελευταία χρόνια η αγορά βρίσκεται σε κομβικό σημείο και τις περισσότερες επιχειρήσεις αναζητούν μια νέα, ψηφιακή και καινοτόμα, προσέγγιση, για να καλύψουν το εργασιακό κενό που δημιουργεί η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας. Συμπερασματικά, το νέο τεχνοοικονομικό παράδειγμα απαιτεί την γνώση και την έμφυτη κλίση των εργαζομένων στην τεχνολογία.

102 | R E P O R T E R |

ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΡΧΙΚΩΝ ΣΤΑΔΙΩΝ\ ΑΝΑ ΧΩΡΑ ΚΑΙ ΤΟΜΕΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ (2016 ΓΕΩΡΓΙΑ & ΟΡΥΧΕΙΑ

ΒΕΛΓΙΟ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ΓΑΛΛΙΑ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΗΝ. ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΙΡΛΑΝΔΙΑ ΙΣΠΑΝΙΑ ΙΤΑΛΙΑ ΚΥΠΡΟΣ ΛΕΤΟΝΙΑ ΟΛΛΑΝΔΙΑ ΟΥΓΓΑΡΙΑ ΠΟΛΩΝΙΑ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ ΡΟΥΜΑΝΙΑ ΣΛΟΒΑΚΙΑ ΣΛΟΒΕΝΙΑ ΣΟΥΗΔΙΑ ΕΥΡΩΠΗ ΧΩΡΕΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ

6,0% 2,0% 4,0% 3,0% 11,0% 3,0% 3,0% 9,0% 30,0% 3,0% 21,0% 0,0% 8,0% 13,0% 9,0% 20,0% 6,0% 5,0% 14,0% 9,1% 6,5%

ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ & ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ

14,3% 9,4% 8,3% 12,3% 6,9% 3,1% 7,8% 5,0% 11,4% 4,1% 18,2% 1,3% 10,4% 4,7% 6,9% 9,0% 7,2 10,3 6,0% 8,9% 7,4%

ΧΟΝΔΡΙΚΟ & ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ

19,9% 64,2% 32,3% 24,1% 42,2% 35,2% 29,7% 36,2% 15,9% 37,5% 24,2% 25,1% 36,8% 17,2% 43,7% 35,3% 20,3% 24,7% 17,2% 28,3% 33,4%

ΤΠΕ

2,9% 0,0% 0,0% 4,2% 0,0% 5,5% 4,4% 2,7% 0,0% 1,3% 0,0% 1,6% 3,9% 1,6% 2,3% 6,7% 1,4% 5,4% 1,2% 2,4% 2,4%

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ*

57,4% 24,1% 55,3% 56,2% 40,1% 52,9% 55,4% 47,6% 42,8% 54,5% 36,7% 71,8% 40,6% 64,0% 38,1% 28,8% 65,2% 55,0% 61,9% 51,4% 50,3%

Πηγή: GEM, Womne's Entrepreneurship 2016/2017 Report, Επεξεργασία: ΙΟΒΕ

Η Chief Officer Ανθρώπινου Δυναμικού Ομίλου ΟΤΕ, Έλενα Παπαδοπούλου, επισημαίνει πως «το νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται, επηρεάζει εξίσου και τα δύο φύλα, ωστόσο οι γυναίκες βρίσκονται σε μια ακόμα πιο ευαίσθητη θέση καθώς ακόμα και σήμερα, κυρίως λόγω παγιωμένων προκαταλήψεων και στερεο-

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

τύπων, οι γυναίκες και η τεχνολογία μοιάζουν να είναι δύο έννοιες μη συμβατές. Και πολλές φορές, εξ’ αιτίας αυτών των προκαταλήψεων, οι ίδιες οι γυναίκες ασυνείδητα μειώνουμε τις προσδοκίες μας για το τι μπορούμε να πετύχουμε και συνήθως στρεφόμαστε σε άλλους τομείς και όχι σε επαγγέλματα STEM». w w w.re porter.gr

Επιχειρήσεις

R

ΟΙ ΓΥΝΑΊΚΕΣ ΑΣΥΝΕΊΔΗΤΑ ΜΕΙΏΝΟΥΜΕ ΤΙΣ ΠΡΟΣΔΟΚΊΕΣ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΤΙ ΜΠΟΡΟΎΜΕ ΝΑ ΠΕΤΎΧΟΥΜΕ ΣΕ ΕΠΑΓΓΈΛΜΑΤΑ STEM Έλενα Παπαδοπούλου

Chief Officer Ανθρώπινου Δυναμικού Ομίλου ΟΤΕ

w w w.re porter.gr

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 103

R

Επιχειρήσεις

w w w.re porter.gr

Επιχειρήσεις R

ΤΑ ΕΝΔΕΧΌΜΕΝΑ ΕΜΠΌΔΙΑ ΔΕΝ ΑΠΟΤΡΈΠΟΥΝ ΤΙΣ ΓΥΝΑΊΚΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΊΖΟΝΤΑΙ ΑΠΌ ΤΗΝ ΘΈΛΗΣΗ ΤΟΥΣ ΝΑ ΚΑΤΑΚΤΉΣΟΥΝ ΤΟΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΌ ΒΊΟ Βάνα Λαζαράκου

Γενική Διευθύντρια του Ξενοδοχείου NJV Athens Plaza

Συνεχίζοντας η ίδια προσθέτει ότι «έτσι λοιπόν, παρατηρούμε ότι όσο η τεχνολογία εξελίσσεται, τόσο η ανισότητα ανάμεσα στις γυναίκες και τους άντρες στην αγορά εργασίας αναμένεται να μεγαλώνει». «Οι επιλογές που έχει μια γυναίκα όσον αφορά τις σπουδές και τα επαγγέλματα τεχνολογίας είναι πολλές και ως κοινωνία οφείλουμε να εκπαιδεύουμε τα μέλη μας ότι το φύλο δεν δύναται να είναι τροχοπέδη στο μέλλον κανενός. Αλλά και οι ίδιες οι γυναίκες, οφείλουν να συνειδητοποιήσουν ότι τα τεχνολογικά επαγγέλματα είναι ένας χώρος στον οποίο μπορούν να διαπρέψουν και δεν θα πρέπει να διστάζουν να δοκιμάζουν τις δυνάμεις τους σε αυτά» λέει κλείνοντας η κ. Παπαδοπούλου.

w w w.re porter.gr

Ο ΡΌΛΟΣ ΤΗΣ ΣΎΓΧΡΟΝΗΣ ΓΥΝΑΊΚΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΉ ΖΩΉ Αναφερόμενη στον ρόλο της γυναίκας στην επιχειρηματική και οικονομική σήμερα, η κ. Κυριάκου αναφέρει: «Θεωρώ ότι ο ρόλος των γυναικών είναι σημαντικός, έχει γίνει αντιληπτός, αν και όχι καθολικά αποδεκτός, και υπάρχει μια δυναμική και ολοένα αυξανόμενη παρουσία γυναικών στελεχών, οι οποίες όμως στο μεγαλύτερο ποσοστό τους δεν έχουν ακόμα καταφέρει να αξιοποιήσουν όλες τις δυνατότητές τους και να προφέρουν το μέγιστο που μπορούν αναλογικά με τις δυνάμεις και τις ικανότητες τους. Σε εποχές που η ανθρώπινη εργασία και το μέλλον αυτής υπολογίζεται ότι θα υποστεί τεράστιες αλλαγές λόγω της αυτοματοποίησης και άλλων εξελίξεων,

καθίσταται άμεση ανάγκη να αξιοποιήσουμε μια ακόμα πηγή δημιουργίας, η οποία θα συμβάλει καθοριστικά στην τόνωση και προώθηση της επιχειρηματικότητας όλων των επιμέρους αγορών». Επιπλέον η κ. Σιδέρη επισημαίνει ότι «οι γυναίκες, όπως και οι νέες γενιές, είναι η βασική ελπίδα για ένα καλλίτερο μέλλον. Τα προσόντα που προανέφερα ,σε συνδυασμό με την εμπειρία και τις δεξιότητες της υγιούς καθεστηκυίας τάξης της ανδροκρατούμενης κοινωνίας μας, μπορούν να αλλάξουν τη πορεία της χώρας, αλλά και της ανθρωπότητας. Πρέπει να μάθουμε στα κορίτσια μας ότι αξίζουν πολύ παραπάνω από ότι νομίζουν, να τα ωθήσουμε να ξεφύγουν από τα κλασικά γυναικεία επαγγέλματα και να ασχο-

ληθούν και με τη τεχνολογία, τη πολιτική και την επιχειρηματικότητα». Τέλος, η κ. Λαζαράκου μιλώντας για τον ρόλο των σύγχρονων γυναικών αναφέρει: «Πραγματικά δεν θέλω να τον ξεχωρίσω. Δεν χρειάζεται να τον ξεχωρίσω. Οι ικανές γυναίκες, όπως και οι ικανοί άνδρες έχουν την δυνατότητα να κάνουν την διαφορά. Να προχωρήσουν μπροστά για το καλό των επιχειρήσεων αλλά και την καλή οικονομική ζωή αυτής της χώρας. Έχω την πίστη ότι όλοι μας δουλεύουμε προς αυτή την κατεύθυνση. Εμείς, όλοι μαζί, γυναίκες και άνδρες, εργαζόμαστε στο NJV Athens Plaza με πάθος για το Ξενοδοχείο, το δεύτερο μας σπίτι, αλλά και για να συμβάλουμε στην ανάκαμψη της Ελληνικής Οικονομίας γενικότερα».

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 105

ΤΟ “ΠΡΆΣΙΝΟ” ΣΤΟΊΧΗΜΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΏΤΗ ΖΑΐΜΗ

*

Το ρεπορτάζ έγινε στο πλαίσιο του workshop Dialoggers που διοργάνωσε το Ίδρυμα Konrad Adenauer, με την συμμετοχή νέων Ελλήνων και Γερμανών δημοσιογράφων.

w w w.re porter.gr

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 107

R

Περιβάλλον

Π

ΑΡΆ ΤΟ ΓΕΓΟΝΌΣ ΌΤΙ Η ΤΆΣΗ ΤΗΣ ΚΥΚΛΙΚΉΣ ΟΙΚΟΝΟΜΊΑΣ ΚΕΡΔΊΖΕΙ MOMENTUM ΣΕ ΠΑΓΚΌΣΜΙΑ ΚΛΊΜΑΚΑ, ΣΕ ΜΙΑ ΧΏΡΑ ΌΠΩΣ Η ΕΛΛΆΔΑ Η ΟΠΟΊΑ ΣΤΕΡΕΊΤΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΏΝ ΥΠΟΔΟΜΏΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΉΣ ΠΑΙΔΕΊΑΣ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΊΑ ΜΙΑΣ ΠΌΛΗΣ ΜΕ ΠΡΟΟΠΤΙΚΉ ZERO WASTE (ΜΗΔΕΝΙΚΏΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΆΤΩΝ) ΦΑΝΤΆΖΕΙ ΤΟΥΛΆΧΙΣΤΟΝ ΣΟΥΡΕΑΛΙΣΤΙΚΉ. ΩΣΤΌΣΟ Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗ, ΜΈΣΑ ΑΠΌ ΜΙΑ ΝΈΑ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΊΑ, ΣΚΟΠΕΎΕΙ ΣΕ ΟΡΊΖΟΝΤΑ ΤΡΙΕΤΊΑΣ ΝΑ ΔΏΣΕΙ ΤΟ “ΚΑΛΌ ΠΑΡΆΔΕΙΓΜΑ” ΑΛΛΆΖΟΝΤΑΣ ΡΙΖΙΚΆ ΤΗ ΝΟΟΤΡΟΠΊΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΏΝ ΣΕ Ό,ΤΙ ΑΦΟΡΆ ΤΗ ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΆΤΩΝ.

Πρόκειται για μια ιδιωτική πρωτοβουλία η οποία εντάσσεται στο πολύπλευρο πρόγραμμα εταιρικής υπευθυνότητας του ομίλου Coca – Cola, ο οποίος επιστρατεύει τη βοήθεια του Δήμου Θεσσαλονίκης και της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης για να ελαχιστοποιηθεί ή ακόμη και να μηδενιστεί ο όγκος των απορριμμάτων που μολύνουν τους διαφορετικούς

108 | R E P O R T E R |

κύκλους ζωής της συμπρωτεύουσας. Η σημαντική αυτή κίνηση για τα… σκουπίδια, περιλαμβάνει τρεις βασικούς άξονες. Τον πρώτο άξονα αποτελούν τα έργα παρέμβασης στο Δήμο, δεύτερος άξονας είναι η εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση της νέας γενιάς σε θέματα συνυφασμένα με το περιβάλλον και την κυκλική οικονομία, ενώ ο τρίτος άξονας αφορά στην αλλαγή της συμπεριφοράς των πολιτών.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

ZERO WASTE ΚΑΙ ΜΕΓΆΛΕΣ ΠΡΟΣΔΟΚΊΕΣ Αν μη τι άλλο το πρόγραμμα της Coca – Cola για τη Zero Waste προοπτική της Θεσσαλονίκης είναι φιλόδοξο. Μολοντούτο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε έκθεσή της που είδε το φως της δημοσιότητας τον Σεπτέμβριο του 2018, έχει κατατάξει την Ελλάδα σε μια κατηγορία 14 χωρών της Ευρώπης που είναι απίθανο να έχουν πραγματοποιήσει τον στόχο της ανακύκλωσης του 50% -πολλώ μάλλον το 100%- των αστικών τους απορριμμάτων που έχει τεθεί έως το 2020. Οι οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι αρκετά τεχνικές αλλά όχι χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς απαιτεί από τα κράτη-μέλη να υπάρξουν συνέπειες για

τους δήμους που δεν επιτυγχάνουν τους στόχους, την εισαγωγή μέτρων για τη σταδιακή μείωση της ταφής απορριμμάτων, να γίνει άμεσα υποχρεωτικός ο διαχωρισμός των βιο-αποβλήτων και να καθορίσει η κάθε χώρα το ελάχιστο επίπεδο υπηρεσιών που κάθε δήμος οφείλει να προσφέρει.

Η ΙΔΙΑΊΤΕΡΗ ΠΕΡΊΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗΣ Η συμπρωτεύουσα τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά σχετικά με τη διαχείριση των απορριμμάτων. «Στην Ελλάδα εν γένει είμαστε αρκετά πίσω σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των απορριμμάτων, ενώ η Θεσσαλονίκη πριν μερικά χρόνια βρίσκονταν σε μηδενικά επίπεδα ανακύκλωσης. Πέρσι όμως καταφέραμε να

Περιβάλλον

γίνουμε η πρώτη ελληνική πόλη σε ποσοστά ανακύκλωσης» αναφέρει χωρίς να κρύβει την υπερηφάνεια του ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης, ο οποίος δεν θα είναι εκ νέου διεκδικητής του δημαρχιακού θώκου της νύφης του Θερμαϊκού. Στη συνέχεια προσθέτει: «ανακυκλώνουμε περίπου το 20% ποσότητας 250.000 τόνων απορριμμάτων τον χρό νο » , σ η μ ει ώ ν ο ν τα ς όμως πως ακόμα και αυτό δεν είναι αρκετό. Στη Θεσσαλονίκη παράγεται το 9% των αστικών απορριμμάτων που παράγονται συνολικά στην Ελλάδα. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικές προσπάθειες για την βελτίωση των υποδομών. Η Αντιπεριφερειάρχης της Μητροπολιτικής Ενότητας Θεσσαλονίκης, Βούλα Πατουλίδου, αναφέρει χαρακτηριστικά ότι: «Είμαστε η πρώτη Περιφέρεια που δημιούργησε τον Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων, ο οποίος με τη λειτουργία του έχει κατορθώσει να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τη διαχείριση των απορριμμάτων σε τοπικό αλλά και περιφερειακό επίπεδο. Παράλληλα, έχουμε εγκρίνει και εφαρμόζουμε τον Περιφερειακό Σχεδιασμό για την διαχείριση των απορριμμάτων και σε συνεργασία με τους δήμους προωθούμε δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών σε θέ-

w w w.re porter.gr

ματα διαχείρισης απορριμμάτων και ανακύκλωσης». Στη συνέχεια η ίδια τονίζει πως μέσα από το επιχειρησιακό πρόγραμμα του ΕΣΠΑ έχουν διασφαλιστεί πόροι 90 εκατομμυρίων ευρώ για έργα και υποδομές που σχετίζονται με τη διαχείριση των απορριμμάτων. «Τα νέα έργα θα περιλαμβάνουν δράσεις διαχείρισης βιοαποβλήτων, δομές οικιακής κομποστοποίησης, δίκτυα χωριστής συλλογής και κομποστοποίηση βιοαποβλήτων, όπως επίσης και νέα έργα για τη δημιουργία και δικτύωση Πράσινων Σημείων» επισημαίνει η Αντιπεριφερειάρ-

χης κλείνοντας. Στον αντίποδα η υπόλοιπη Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι συνολικά παράγει λιγότερα απορρίμματα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ίσως λόγω του μεγέθους της, συνεχίζει να παραμένει ο “κακός μαθητής” της Ευρώπης σε ότι αφορά την ανακύκλωση και τη διαχείριση αποβλήτων.

EΛΛΑΔΑ: "ΚΑΘΑΡΟΤΕΡΗ" ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΣΟ ΟΡΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ... Παραγωγή απορριμάτων (σε εκάτ. τόνους) στην Ελλάδα σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο Παραγωγή απορριμάτων στην Ελλάδα

Παραγωγή απορριμάτων στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες (μέσος όρος)

100 97,080,000

90 70 50

89,103,500

72,328,280

70,432,705

68,643,963

60

91,907,407

90,767,777

89,888,888

80

69,758,868

51,324,662

40 30 20 10 0

2006

2008

2010

2012

2014

Πηγή: Eurostat / Επεξεργασία: Παναγιώτης Ζαΐμης

EΛΛΑΔΑ: Ο "ΚΑΚΟΣ ΜΑΘΗΤΗΣ" ΣΤΗΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ Παραγωγή αποπατημάτων που ανακυκλώνεται στην Ελλάδα συγκριτικά με την Ευρώπη Ποσοστό ανακύκλωσης αστικών αποβλήτων στην ΕΕ (μέσος όρος) Παραγωγή απορριμάτων στην Ελλάδα 500 450 400 350 300

365

434

411

382

453

329

250 200 177

150 100

172

170

154

128

172

50 0

2006 2007

2008

2009

Πηγή: Eurostat / Επεξεργασία: Παναγιώτης Ζαΐμης

2010

2011

2012

2013

2014

2015 2016

R

ΚΌΚΚΙΝΑ ΜΠΟΥΚΆΛΙΑ, “ΠΡΆΣΙΝΗ” ΣΥΝΕΊΔΗΣΗ Το πρόγραμμα Zero Waste Cities αποτελεί ουσιαστικά μια οδική χάρτα για ενέργειες και παρεμβάσεις στη διαχείριση των απορριμμάτων της Θεσσαλονίκης, μέσα από ένα ολοκληρωμένο σχέδιο πρόληψης. Σημαντική παρέμβαση αποτελεί και το πρόγραμμα για την ανακύκλωση (χαρτί, γυαλί, αλουμίνιο και πλαστικό) σε όλο το παραλιακό μέτωπο. Επιπλέον, σύμφωνα με την Coca – Cola οι κάτοικοι της Θεσσαλονίκης θα έχουν τη δυνατότητα να ενημερωθούν για την ανακύκλωση και την κυκλική οικονομία σε ένα “πρότυπο διαδραστικό κέντρο ανακύκλωσης και ενημέρωσης”. Το 2019-2020 αναμένεται να λάβει χώρα εκπαιδευτικό πρόγραμμα για την ανακύκλωση, δράση που εντάσσεται στο πλαίσιο δημιουργίας του πρώτου Zero Waste Σχολείου και Πανεπιστημίου. Τέλος, η δράση «Print Your City», αποδεικνύει έμπρακτα τις εφαρμογές των ανακυκλωμένων υλικών.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 109

R

Περιβάλλον

ΤΑ ΣΚΟΥΠΊΔΙΑ ΩΣ... ΑΣΤΙΚΌΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΌΣ

Τ

O ΠΛΈΓΜΑ ΔΡΆΣΕΩΝ ΤΟΥ ΟΜΊΛΟΥ COCA -COLA, ΣΥΜΠΛΗΡΏΝΕΤΑΙ ΑΠΌ ΤΟ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ PRINT YOUR CITY, ΤΟ ΟΠΟΊΟ ΑΝΑΔΙΑΜΟΡΦΏΝΕΙ ΤΗΝ ΑΣΤΙΚΉ ΜΙΚΡΟΓΡΑΦΊΑ ΤΗΣ ΣΥΜΠΡΩΤΕΎΟΥΣΑΣ ΚΑΙ ΔΊΝΕΙ ΣΤΟΥΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΊΣ ΤΗ ΔΥΝΑΤΌΤΗΤΑ ΝΑ ΣΥΜΜΕΤΈΧΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΉ ΑΛΛΑΓΉ ΤΗΣ ΠΌΛΗΣ ΤΟΥΣ. Πρόκειται για μια ιδιαίτε ρα ενδια φέρ ουσα περιβαλλοντική δραστηριότητα κατά την οποία κατασκευάζονται αστικά

110 | R E P O R T E R |

έπιπλα (π.χ. καθίσματα – παγκάκια) με τη χρήση ενός 3D εκτυπωτή. Η πρώτη ύλη για την κατασκευή του αστικού εξοπλισμού δεν είναι άλλη από ανακυκλωμένο πλαστικό. Με αυτό τον τρόπο η ομάδα σχεδιασμού του Print Your City, The New Raw, προσκαλεί τους κατοίκους της Θεσσαλονίκης μέσα από μια ηλεκτρονική πλατφόρμα να επιλέξουν έπιπλα που καλύπτουν τις ανάγκες τους και να τα τοποθετήσουν σε σημεία της πόλης που επιθυμούν.

Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗ ΠΟΥ ΠΕΊΘΕΤΑΙ ΚΑΙ Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗ ΠΟΥ ΑΝΤΙΔΡΆ

Προς το παρόν, φαίνεται πως το πρόγραμμα εταιρικής υπευθυνότητας της Coca – Cola έχει κερδίσει τις εντυπώσεις των κατοίκων της Θεσσαλονίκης. Ιδιαίτερα τα αστικά καθίσματα που έχουν τοποθετηθεί στη Νέα Παραλία ενθουσιάζουν, με πολλούς Θεσσαλονικείς να νιώθουν πως βρίσκονται «στο σαλόνι του σπιτιού τους, αλλά έχοντας… πανοραμική θέα». Επιπρόσθετα, ο Δήμαρχος

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

Θεσσαλονίκης από την πρώτη στιγμή, ένθερμα υποστήριξε την προοπτική Zero Waste που παρουσίασε η πολυεθνική εταιρεία. Ειδικότερα, ο κ. Μπουτάρης επανέλαβε την πρόθεσή του να αυξήσει τους φόρους για τους παραβάτες: «Φυσικά και θα αυξήσουμε τους φόρους για όσους δεν ακολουθούν τους κανονισμούς που έχουν θεσμοθετηθεί για το περιβάλλον», λέει χαρακτηριστικά. Την ίδια στιγμή ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης υποστηρίζει ακράδαντα ότι «οι δράσεις εταιρικής υπευθυνότητας επιφέρουν ισορροπία μεταξύ του κέρδους των επιχειρήσεων και το όφελος της κοινωνίας. Μέσω αυτών των δράσεων οι επιχειρήσεις δίνουν χρήματα πίσω στους καταναλωτές. Φυσικά όχι μέσω φόρων, γιατί κανείς δεν ξέρει που πάνε τα λεφτά από τους φόρους. Με αυτόν τον τρόπο ο καταναλωτής ξέρει ότι μέρος

των χρημάτων του πηγαίνει σε προγράμματα όπως το Zero Waste για τη διαχείριση των απορριμμάτων». Αυτή όμως δεν είναι μια άποψη που συμμερίζονται όλοι στη Θεσσαλονίκη. Η Πανελλαδικη Ομοσπονδία Εργατοϋπαλλήλων Εμφιαλωμένων Ποτών (ΠΟΕΕΠ) που από το 2012 διαμαρτύρεται και μποϊκοτάρει την Coca – Cola για το “λουκέτο” στις γραμμές παραγωγής στο εργοστάσιο της Θεσσαλονίκης πιστεύει πως το πρόγραμμα Zero Waste είναι μια ακόμα προσπάθεια του ομίλου να καλύψει την απουσία του από την πόλη.

w w w.re porter.gr

Επιχειρήσεις

Ωστόσο πέρα από αυτή τη χρόνια διαμάχη, δεν προκύπτει καμία έντονη αντίδραση εναντίον του προγράμματος για τη μείωση των απορριμμάτων.

ΟΙ ΤΟΠΙΚΈΣ ΠΡΟΣΠΆΘΕΙΕΣ ΓΙΑ “ΠΡΆΣΙΝΗ” ΑΝΆΠΤΥΞΗ

Η Coca – Cola δεν είναι ο μοναδικός φορές ο οποίος εφαρμόζει δράσεις με όραμα μια Θεσσαλονίκη μηδενικών απορριμμάτων. Ήδη από το 2014 ο Πε-

w w w.re porter.gr

ριφερειακός Σύνδεσμος Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΣΔΑ) Κεντρικής Μακεδονίας είναι ένα εργαλείο τη ς α υ τοδ ι ο ί κ η σ ης για τη ν β έ λ τ ι στ η δ ια χ είρ ιση των απορριμάτων των 38 Δήμων της Κεντρικής Μακεδονίας, συμπεριλαμβανομένου και της Θεσσαλονίκης. Ο συγκεκριμένος φορέας αποτελεί μια ουσιαστική παρέμβαση για την αύξηση του κοινωνικού οφέλους και την τοπική ανάπτυξη της περιοχής, καθώς με άξονα τη διεθνή εμπειρία, την καινοτομία, την

αξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογιών, τον οικολογικό σχεδιασμό και την βιομηχανική συμβίωση προσπαθεί να υλοποιήσει το όραμα για Zero Waste. Στο πλαίσιο των δράσεων ευαισθητοποίησης και πρόληψης ο ΦΟΣΔΑ πραγματοποιεί περιβαλλοντική ενημέρωση στα σχολεία και μέχρι στιγμής περισσότεροι από 100.000 μαθητές, καθηγητές και δάσκαλοι όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων έχουν συμμετάσχει στο πρόγραμμα. Η ενημέρωση πραγματοποιείται από ομάδα εκπαιδευ-

R

όμενων συνεργατών του ΦΟΣΔΑ. «Για τα μικρά παιδιά έχουμε κινούμενα σχέδια και εικονογραφημένα βιβλία τα οποία παρουσιάζουμε στα σχολεία της περιοχής, για τους έφηβους κάνουμε σεμινάρια με οπτικοακουστικό υλικό και μοιράζουμε ενημερωτικά φυλλάδια» λέει η Eλίνα Μουρατίδου, η υπεύθυνη του γραφείου του Προέδρου ΦΟΣΔΑ κεντρικής Μακεδονίας, η οποία μάλιστα σχολιάζει πως «όσες περισσότερες περιβαλλοντικές φωνές δρουν στην περιοχή τόσο το καλύτερο».

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 111

112 | R E P O R T E R |

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

w w w.re porter.gr

Ναυτιλία

ΠΡΌΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΝΑΥΤΙΛΊΑ ΤΑ ΝΈΑ ΚΑΎΣΙΜΑ ΚΑΙ Η ΜΕΊΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΟΜΠΏΝ

M

ΙΑ ΑΠΌ ΤΙΣ ΒΑΣΙΚΈΣ ΠΡΟΚΛΉΣΕΙΣ, ΑΝ ΌΧΙ Η ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΗ, ΠΟΥ ΈΡΧΕΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΝΈΟ ΈΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΑΥΤΙΛΊΑ ΕΊΝΑΙ Η ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΉ. ΜΕ ΟΡΊΖΟΝΤΑ ΤΟ 2020 ΘΑ ΠΡΈΠΕΙ ΣΤΙΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΈΣ ΜΕΤΑΦΟΡΈΣ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΎΝΤΑΙ ΤΑ ΝΈΑ ΚΑΎΣΙΜΑ ΜΕΙΩΜΈΝΟΥ ΘΕΊΟΥ ΠΟΥ ΩΣΤΌΣΟ ΌΜΩΣ ΕΊΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΆ ΑΚΡΙΒΌΤΕΡΑ. ΕΠΙΠΛΈΟΝ ΟΙ ΣΤΌΧΟΙ ΜΕΊΩΣΗΣ ΤΩΝ ΕΚΠΟΜΠΏΝ ΔΙΟΞΕΙΔΊΟΥ ΤΟΥ ΆΝΘΡΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΟΎΝ ΠΑΡΆΛΛΗΛΟ ΜΕΓΆΛΟ ΠΟΝΟΚΈΦΑΛΟ ΤΗΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΉΣ ΚΟΙΝΌΤΗΤΑΣ, ΚΆΤΙ ΠΟΥ ΑΦΟΡΆ ΆΜΕΣΑ ΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ ΠΟΥ ΔΙΑΘΈΤΕΙ ΤΟ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΟ ΕΜΠΟΡΙΚΌ ΣΤΌΛΟ ΤΟΥ ΚΌΣΜΟΥ ΑΛΛΆ ΚΑΙ ΒΈΒΑΙΑ ΜΙΑΣ ΕΘΝΙΚΉΣ ΣΗΜΑΣΊΑΣ ΑΚΤΟΠΛΟΪΚΉ ΑΓΟΡΆ.

R

Βέβαια ο κλάδος της ναυτιλίας τάσσεται υπέρ της χρήσης των νέων αυτών καυσίμων, όμως εμφατικά επισημαίνει ότι υπάρχουν πολλά προβλήματα αλλά και λίγος χρόνος για να διασφαλιστεί η ποιότητα και η διαθεσιμότητα των νέων καυσίμων. Πάντως, το μεγάλο ζήτημα είναι ποιος θα «πάρει το κόστος» πάνω του στη νέα εποχή είτε ναυλωτής – καταναλωτής, είτε η ναυτιλία.

ΜΕΓΆΛΟ ΘΈΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΚΤΟΠΛΟΐΑ Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας κ. Μιχάλης Σακέλλης έχει επανειλημμένα τονίσει ότι το κόστος των καυσίμων όσο και η προώθηση θεσμικών αλλαγών για τα νέα καύσιμα επιβαρύνουν σημαντικά την ακτοπλοΐα, ενώ δημιουργούν συνθήκες αύξησης των τιμών των εισιτηρίων, κάτι που σε μια χώρα με τη σημασία της ακτοπλοΐας για την κοινωνική συνοχή είναι μείζον θέμα. «Το 2020 θα είναι μία ιδιαίτερα δύσκολη χρονιά λόγω των υποχρεώσεων μας για κατανάλωση IFO 0,5% περιεκτικότητας σε θείο, το οποίο αναμένεται να είναι ακριβότερο κατά 30- 45% σε σύγκριση με τον τύπο των καυσίμων που καταναλώνονται σήμερα. Σύμφωνα με τις σημερινές τιμές η επιβάρυνση υπολογίζεται σε €150 ανά τόνο και θα επηρεάσει αρνητικά τα αποτελέσματα των Εταιρειών μας κατά 70,000,000 € περίπου» αναφέρει σε κάθε δημόσια τοποθέτηση ο κ. Σακέλλης.

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΛΕΞΑΚΗ w w w.re porter.gr

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 113

R

Ναυτιλία

«Η τοποθέτηση ειδικών φίλτρων μπορεί να αποτελέσει λύση στο πρόβλημα αλλά με σημαντικό κόστος επένδυσης και αρκετά τεχνικά προβλήματα τα οποία πρέπει να λυθούν.

T

Τέλος η προτεινόμενη κατανάλωση LNG εκτός από τα προβλήματα τροφοδοσίας τα οποία πρέπει να λυθούν, προϋποθέτει μετασκευές υψηλού κόστους οι οποίες είτε για τεχνικούς, είτε για εμπορικούς λόγους, είναι απαγορευτικές για τα περισσότερα αν όχι όλα τα συμβατικά πλοία της Ακτοπλοΐας. Το θέμα αυτό θα αντιμετωπιστεί σε νέες κατασκευές με επιβάρυνση όμως του κόστους κατασκευής κατά 10-15% ανάλογα με το μέγεθος και τις τεχνικές προδιαγραφές των πλοίων. Πλέον των ανωτέρω πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και τις αναμενόμενες επιβαρύνσεις λόγω CO2 το ύψος των οποίων δεν γνωρίζουμε. Αυτό το οποίο είναι βέβαιο είναι ότι ήδη διανύουμε μία ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο με την αύξηση του κόστους των καυσίμων να είναι προγραμματισμένη και θεσμοθετημένη και με αναμενόμενες αρνητικές επιπτώσεις και στην κίνηση». Πρόσφατα μάλιστα ο μιλώντας ο κ. Σακέλλης σε συνέδριο στη Σύρο αφού ανέφερε ότι την τρέχουσα περίοδο παρουσιάζεται αύξηση του με-

114 | R E P O R T E R |

ταφορικού έργου κατά 3%-5%, παρατήρησε ότι την αύξηση του μεταφορικού έργου ακολούθησε και η αύξηση των τιμών των καυσίμων κατά 29% το 2017 και κατά 25% το 2018, κάτι που υπονομεύει την οικονομική ισορροπία των επιχειρήσεων. Έτσι όπως είπε τη διετία 2017/2018 τα αποτελέσματα των ακτοπλοϊκών εταιρειών αναμένεται να επιβαρυνθούν κατά 100 εκατ. ευρώ, ποσό το οποίο αποτελεί το 15% των εισπραττόμενων ναύλων, σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΣΕΕΝ. Πάντως η κυβέρνηση προσπαθεί να δει αν μπορεί να παρέμβει σε διεθνή φόρα για να υπάρξουν τροποποιήσεις στον Κανονισμό. Έτσι μαζί με τη Μάλτα και την Κύπρο προσπαθεί να πιέσει σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής προκειμένου να μειωθεί το κόστος από τη χρήση των νέων καυσίμων, που στην ακτοπλοΐα αναμένεται να αγγίξει και το 60% του συνολικού λειτουργικού κόστους. Σύμφωνα μάλιστα με όσα είπε στο ίδιο πρόσφατο συνέδριο στη Σύρο ο αναπληρωτής υπουργός Ναυτιλίας κ. Νεκτάριος Σαντορινιός το υπουργείο προσπαθεί να βρει τρόπους χρηματοδότησης κατασκευής νέων πλοίων που θα έχουν άλλη χρήση, πιο φιλική προς το περιβάλλον.

ΟΙ ΠΡΟΤΆΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΕΕΝ Για να αντιμετωπιστούν πάντως οι νέες συνθήκες, ο δυσκολίες και τα προβλήματα για τη διατήρηση και την περαιτέρω ανάπτυξη των ακτοπλοϊκών μας συγκοινω-

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

νιών, ο κ. Σακέλλης έχει καταθέσει τρεις συγκεκριμένες προτάσεις Τη μείωση των συντελεστών ΦΠΑ στο 13% ή ακόμα και στο 6% ούτως ώστε να είναι δυνατή η κάλυψη των αυξημένων λειτουργικών εξόδων χωρίς να αυξηθεί το μεταφορικό κόστος. Την καταβολή κάθε δυνατής προσπάθειας για την εισαγωγή της έννοιας της νησιωτικότητας στις υπηρεσίες της Ε.Ε. και η ενημέρωσή τους για τις ιδιαιτερότητες των συγκοινωνιών της χώρας μας, ούτως ώστε να εξασφαλιστούν ευρωπαϊκοί πόροι για τη χρηματοδότηση λιμενικών έργων, των δρομολογίων Δημόσιας Υπηρεσίας και την κάλυψη των επιπλέον εξόδων για την προσαρμογή των πλοίων μας στους νέους οικολογικούς κανονισμούς. Την ίση κατανομή των κεφαλαίων που διατίθενται από εθνικούς πόρους για τις θαλάσσιες συγκοινωνίες σε σχέση με τις χερσαίες.

Η προτεινόμενη κατανάλωση LNG εκτός από τα προβλήματα τροφοδοσίας τα οποία πρέπει να λυθούν, προϋποθέτει μετασκευές υψηλού κόστους οι οποίες είναι απαγορευτικές για τα περισσότερα συμβατικά πλοία της Ακτοπλοΐας ΜΙΧΆΛΗΣ ΣΑΚΈΛΛΗΣ Πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας

ΑΝΆΓΚΗ ΓΙΑ ΔΙΑΒΟΎΛΕΥΣΗ Πάντως ο συνολικά ο κλάδος της ναυτιλίας είναι σε αναστάτωση. Σημειώνεται ότι πολλές ναυτιλιακές εταιρείες (όσες επιλέγουν λύσεις τύπου scrubbers) εξέφρασαν έντονες αντιρρήσεις προς την πρόταση των τεσσάρων μεγάλων νηολογίων (Marshall Islands, Liberia, Bahamas, Panama) για τη διασφάλιση τον κλάδο μιας περιόδου προσαρμογής, που θα διευκολύνει την ασφαλή μετάβαση στον νέο κανονισμό. Όπως έχει γίνει γνωστό η πρόταση αυτή έχει τη στήριξη των μεγαλύτερων διε-

Η παράβλεψη των πραγματικών προκλήσεων που μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρή απειλή για τα πληρώματα και τα πλοία και κατ’ επέκταση για το θαλάσσιο περιβάλλον δεν μπορεί να προβάλλεται σε καμία περίπτωση ως υπεύθυνη στάση ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΒΕΝΙΑΜΗΣ Πρόεδρος της Ένωσις Ελλήνων Εφοπλιστών

w w w.re porter.gr

θνών ναυτιλιακών οργανώσεων (Intertanko, Intercargo και Bimco). Μάλιστα συζητήθηκε στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ) και ειδικότερα στη συνεδρίαση της Επιτροπής Προστασίας του Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC), η οποία έγινε το διάστημα 22-26 Οκτωβρίου στο Λονδίνο Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ένωσις Ελλήνων Εφοπλιστών καλωσόρισε τα αποτελέσματα της 73ης Συνόδου της Επιτροπής Προστασίας του Θαλασσίου Περιβάλλοντος του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού όπου καταγράφηκε ρητά η ανάγκη για περαιτέρω εξέταση των θεμάτων για ομαλή, ασφαλή και συνεπή εφαρμογή των νέων ορίων θείου στα ναυτιλιακά καύσιμα. Όπως ανέφερε η Έ νωσις Ελλήνων Εφοπλιστών (EEΕ), η απόφαση της 73ης Συνόδου της Επιτροπής Προστασίας

w w w.re porter.gr

του Θαλασσίου Περιβάλλοντος (MEPC 73) του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών (UN ΙΜΟ) (Λονδίνο, 22-26/10/2018) να εξετάσει και να αντιμετωπίσει τις σοβαρές επιπτώσεις στην ασφάλεια καθώς και τις σχετικές προκλήσεις που απορρέουν από την εφαρμογή του νέου ορίου 0,5% περιεκτικότητας σε θείο στα ναυτιλιακά καύσιμα από την 1/1/2020 είναι θετική. Επίσης η ΕΕΕ σημείωσε ότι η MEPC 73 αναγνώρισε τη βασιμότητα των επιχειρημάτων της ναυτιλιακής βιομηχανίας και μεγάλων νηολογίων, σύμφωνα με τα οποία ζητείται η ρητή αναφορά στοιχείων που αφορούν στη συνεπή εφαρμογή του νέου κανονισμού και προσκάλεσε την υποβολή επιπρόσθετων συγκεκριμένων προτάσεων για τη βελτίωσή της.

«Μας ικανοποιεί το γεγονός ότι τα θέματα ασφάλειας για τη μετάβαση στα αποθειωμένα ναυτιλιακά καύσιμα αναγνωρίζονται και θα εξετασθούν στο πλαίσιο του UΝ ΙΜΟ και του προγράμματος των εργασιών του. Η ΕΕΕ έχει δηλώσει επανειλημμένως ότι αυτό είναι αναγκαίο και ότι σε κάθε περίπτωση η ασφάλεια της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα πρέπει να έχει προτεραιότητα έναντι της απλής, τυπικής συμμόρφωσης», ανέφερε ο Πρόεδρος της ΕΕΕ κ. Θεόδωρος Βενιάμης. «Προσβλέπουμε στο Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών για μια βελτιωμένη διαδικασία εφαρμογής του κανονισμού για τα νέα ναυτιλιακά καύσιμα από το 2020, η οποία θα προσφέρει ασφαλιστικές δικλείδες σε σχέση με τα θέματα που ήδη έχουν εντοπισθεί και σχετίζο-

νται με την ασφάλεια και τη λειτουργία των πλοίων και δε θα επιβαρύνει πλοία και πληρώματα με μη ρεαλιστικές και δυσανάλογες ευθύνες και υποχρεώσεις», συνέχισε ο κ. Βενιάμης. «Είναι σημαντικό να μην αποθαρρύνονται οι εργασίες του UN ΙΜΟ για μια βελτιωμένη διαδικασία εφαρμογής από εμπορικές παραμέτρους που αντιτίθενται σε αυτήν, με το επιχείρημα ότι δήθεν καθυστερούνται μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος. Η παράβλεψη των πραγματικών προκλήσεων που μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρή απειλή για τα πληρώματα και τα πλοία και κατ’ επέκταση για το θαλάσσιο περιβάλλον δεν μπορεί να προβάλλεται σε καμία περίπτωση ως υπεύθυνη στάση», κατέληξε ο κ. Βενιάμης.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

| R E P O R T E R | 115

ΤΑ SCRUBBERS Στο φόντο αυτό κάποιοι επιλέγουν να βάλουν στα πλοία τους scrubbers (μηχανισμούς για τον καθαρισμό των καυσίμων εντός του πλοίου), κάτι που όμως κατά πολλούς αναλυτές δημιουργεί άλλα προβλήματα (μεταφέρει την περιβαλλοντική ευθύνη στο πλοίο, κάποια scrubbers τα open loops οδηγούν τα υπόλοιπα υλικά από τον καθαρισμό των καυσίμων στη θάλασσα κτλ). Μάλιστα η εναλλακτική, στον κανόνα καύσης αποθειωμένου καυσίμου, μέθοδος αποθείωσης των αερίων εκπομπών των καυσίμων εν πλω μέσω της χρήσης scrubbers έχει δημιουργήσει πόλωση μεταξύ της ευρείας ναυτιλιακής βιομηχανίας και της μειονότητας των εφοπλιστών που έχουν ήδη ή προτίθενται να εφοδιάσουν τα πλοία τους με scrubbers.

Aξίζει να σημειωθεί ότι η Αυ-

116 | R E P O R T E R |

στραλία, μια χώρα με ιδιαίτερη βαρύτητα στη ναυτιλία καθώς είναι μια διεθνώς κορυφαία εξαγωγέας μεταλλευμάτων και άνθρακα στον κόσμο, εξετάζει την πιθανότητα να απαγορεύσει στα χωρικά της ύδατα τη χρήση open loop scrubber. Στα μέσα Δεκεμβρίου πάντως σε εκδήλωση με θέμα «Scrubbers 360ο» που διοργάνωσε ο κινεζικός κολοσσός CSIC, και επιμελήθηκε η Glafcos, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, με σκοπό να παράσχει μια οπτική 360 μοιρών σχετικά με το θέμα των Scrubbers ως εργαλείο για την επίτευξη των νέων ορίων εκπομπών θείου από τα πλοία, τονίστηκε ότι συγκεκριμένα συστήματα καθαρισμού καυσαερίου (Exhaust Gas Cleaning System – EGCS), ευρύτερα γνωστό ως Scrubber, δίνουν μια αξιόπιστη απάντηση στην κορυφαία πρόκληση που αντιμετωπίζει σήμερα η παγκόσμια ναυτιλία.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018

Παρόλο που φαντάζει απλή, η τεχνολογία των scrubbers παρουσιάζει σημαντικές επιστημονικές, τεχνικές και μηχανολογικές προκλήσεις, αλλά και ευκαιρίες ΔΡ ΓΕΏΡΓΙΟΣ ΣΚΕΎΗΣ

Επικεφαλής Ερευνητής του Εθνικού Κέντρου Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης

η επερχόμενη εφαρμογή του νέου παγκόσμιου κατώτατου ορίου εκπομπών θείου από το 2020 συνοδεύεται από μία αβεβαιότητα που δημιουργεί αναστάτωση στη ναυτιλιακή κοινότητα, η οποία αντιμετωπίζει ήδη σημαντικές προκλήσεις στην παγκόσμια αγορά ΑΝΤΏΝΗΣ ΒΟΥΡΔΑΧΆΣ

Principal Vessel Performance Analyst, ABS

«Παρόλο που φαντάζει απλή, η τεχνολογία των scrubbers παρουσιάζει σημαντικές επιστημονικές, τεχνικές και μηχανολογικές προκλήσεις, αλλά και ευκαιρίες», σημείωσε από την πλευρά του στην ίδια εκδήλωση για τα Scruubers ο Δρ Γεώργιος Σκεύης, Επικεφαλής Ερευνητής του Εθνικού Κέντρου Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ). Ο ίδιος πρόσθεσε: «Η ελληνική κοινότητα Έρευνας & Ανάπτυξης, σε στενή συνεργασία με την ελληνική και τη διεθνή ναυτιλιακή βιομηχανία, μπορεί να προσφέρει καινοτόμες λύσεις για την προσαρμογή και βελτιστοποίηση των συστημάτων scrubbers από άποψη αυξημένης αποτελεσματικότητας, μείωσης των εκπομπών θείου, αλλά και μειωμένου κεφαλαιακού και λειτουργικού κόστους». Στο ίδιο μήκος κύματος, ο κ. Αντώνης Βουρδαχάς, Principal Vessel Performance Analyst, ABS, επισήμανε ότι «η επερχόμενη εφαρμογή του νέου παγκόσμιου κατώτατου ορίου εκπομπών θείου από το 2020 συνοδεύεται από μία αβεβαιότητα που δημιουργεί αναστάτωση στη ναυτιλιακή κοινότητα, η οποία αντιμετωπίζει ήδη σημαντικές προκλήσεις στην παγκόσμια αγορά. Ωστόσο, οι εξελίξεις στην τελευταία, 73η Σύνοδο της Επιτροπής Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος MEPC, ενδέχεται να βοηθήσουν: υπάρχουν πολλές πιθανές λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ναυτιλιακές, αλλά τα scrubbers βρίσκονται για πολλούς στην κορυφή της λίστας, κυρίως χάρη στα βραχυπρόθεσμα αποτελέσματά τους».

w w w.re porter.gr