ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗ Έτος ίδρυσης: 1963
Τιμήθηκε από το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2016 / Τεύχος 235
Υπεύθυνος έκδοσης: Νόστης Ψαρράς
04 07 10 13 15 16 18 21 26 29 31 33 37 40 42 44 45
Άγιοι Ισαπόστολοι Κύριλλος και Μεθόδιος
Οι συντάκτες ευθύνονται για τα κείμενά τους
Περιεχόμενα Τεύχους
Το περιοδικό αποστέλλεται δωρεάν
Αντίλαλοι Χριστουγέννων Ο Πατριάρχης στη Μουάνζα Ι.Μ. Νέας Ζηλανδίας - Τόνγκα Ι.Μ. Σιγκαπούρης - Ινδονησία Ι.Μ. Σιγκαπούρης - Ινδία Ι.Μ. Μεξικού Ι.Μ. Μαδαγασκάρης Ι.Μ. Άκκρας Ι.Μ. Ναϊρόμπι Ι.Μ. Κινσάσας Ι.Μ. Ουγκάντας Ι.Μ. Γουινέας Δυο Κόσμοι Νότιο Σουδάν Ωδή στον π. Νικόδημο Ένα ροδόσταγμα αγάπης Στήλες Ευγνωμοσύνης
Μπορείτε να καταθέσετε την αγάπη σας για την Εξωτερική Ιεραποστολή, μέσω PayPal στο paypal@ierapostoles.gr, ή στους τραπεζικούς λογαριασμούς: ALPHA BANK 40500 200 2000 170 GR93 0140 4050 4050 0200 2000 170 BIC: CRBAGRAA ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ 256/480006-09 EUROBANK 0026.0206.10.0101157390 ΠΕΙΡΑΙΩΣ 5200-052141-068 Άλλοι IBAN, στο ierapostoles.gr/IBAN Για όλες τις καταθέσεις εκδίδονται και αποστέλλονται θεωρημένες αποδείξεις.
Εκτύπωση: Γραφικές Τέχνες "Μέλισσα"
Ιδιοκτήτης
Αδελφότητα Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής Μακένζυ Κινγκ 6, Πλατεία Αγίας Σοφίας 546 22 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
T. 2310 279910 - F. 2310 279902 office@ierapostoles.gr
Αναγνωρισμένο φιλανθρωπικό σωματείο
(καταστατικό απόφ. Μον. Πρωτ. Θεσ/νίκης 36412/2009) Σκοπός: Η ηθική και υλική συμπαράσταση στην ανά τον κόσμο Ορθόδοξη Εξωτερική Ιεραποστολή Πνευματικός ιδρυτής: Αρχιμ. Χρυσόστομος Παπασαραντόπουλος Ιδρυτής: Παντελής Μπάγιας Μέγας Ευεργέτης: Παν. Παπαδημητρακόπουλος
Διοικητικό Συμβουλίο: Δημήτριος Σωτήρκος Πρόεδρος Νόστης Ψαρράς Αντιπρόεδρος Αγγελική Αρναούτη Γ. Γραμματέας Χαράλαμπος Μεταλλίδης Ταμίας Κων/νος Μεταλλίδης Β. Γ. Γραμματέα Ευαγγελία Τραϊκούδη Β. Ταμία Κων/νος Καρακόλης Μέλος Παναγ. Αναστασιάδης Μέλος
Νικολέτα Μοδιώτου
Μέλος
ierapostoles.gr orthodoxmission.org.gr #Ιεραποστολή
Άγια Χριστούγεννα 2016 Ευχόμαστε η Χάρις του γεννηθέντος Χριστού μας να επισκιάζει εσάς και τα έθνη το νέο έτος 2017 3
Αντίλαλοι Χριστουγέννων «Θεόν ἀνθρώποις ἱδεῖν ἀδύνατον, Ὅν οὐ τολμᾶ ἀγγέλων ἀτενίσαι τά Τάγματα. Διά σοῦ δέ Πάναγνε ὡράθη βροτοῖς Λόγος σεσαρκωμένος, ὅν μεγαλύνοντες σύν ταῖς οὐρανίαις στρατιαῖς Σε μακαρίζομεν». Ὁ ὕμνος αὐτός, πού εἶναι ὁ ὄγδοος Εἱρμός τοῦ κανόνα τῆς Παρακλητικῆς στό Β΄ ἦχο, εἶναι ἕνα σύντομο καί περιεκτικό κήρυγμα γιά τή Γέννηση τοῦ Σωτήρα Χριστοῦ ἀπό τήν Παρθένο Μαρία. Μέσα σέ λίγες γραμμές ὁ ἱερός ὑμνωδός μᾶς δίνει τό πνεῦμα καί τό νόημα τῆς μεγάλης ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων. Ἐμεῖς οἱ Ορθόδοξοι Χριστιανοί δέν μποροῦμε νά μιλήσουμε γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό, χωρίς νά ἀναφερθοῦμε καί στήν Παναγία Μητέρα Του. Αὐτή εἶναι ἡ πίστη πού μᾶς παρέδωσαν οἱ Πατέρες, οἱ Ἀπόστολοι καί οἱ Προφῆτες. Εἶναι ἰσοστάσια μέ τήν Ἁγία
4
Γραφή ἡ Ἱερά Παράδοσή μας. Σέ κάθε ὑμνολογικό σύνολο στά λειτουργικά βιβλία τῆς Ἐκκλησίας, μετά τό δοξολογικό τροπάριο πρός τήν Ἁγία Τριάδα «Δόξα Πατρί καί Υἱῷ καί Ἁγίῳ Πνεύματι», ἀκολουθεῖ τό Θεομητορικό «Καί νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων· ἀμήν», πού φανερώνει ὅτι μετά τόν Θεόν, γιά τούς Ὀρθοδόξους, ἀκολουθεῑ σέ τιμή ἡ Θεοτόκος Μαρία. Λέγεται καί Παναγία, πού σημαίνει ὅτι δέν εἶναι ἀπλῶς Ἁγία, ἀλλά ὑπερβαίνει κάθε ὅριο ἀγιότητος. Μπαίνοντας στόν Ὀρθόδοξο Ἱερό Ναό, ἀντικρίζουμε στό δεξιό μέρος τοῦ εἰκονοστασίου τήν εἰκόνα τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ καί
στό ἀριστερό τήν εἰκόνα τῆς Κυρίας Θεοτόκου. Στό δωδέκατο κεφάλαιο τοῦ βιβλίου τῆς Ἀποκαλύψεως περιγράφεται ἡ Θεοτόκος Μαρία ὡς «Γυνή περιβεβλημένη τόν ἥλιον καί ἡ σελήνη ὑπόκάτω τῶν ποδῶν αὐτῆς καί ἐπί τῆς κεφαλῆς αὐτῆς στέφανος ἀστέρων δώδεκα» (Ἀποκάλυψις ιβ΄ 1). Ὁλα τά παραπάνω καί πάρα πολλά ἄλλα, πού θά μπορούσαμε νά ἀναφέρουμε, δείχνουν πόσο σωστά ἡ Ἁγία Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας ὁριοθετεῖ τό μυστήριο τῆς Θείας Οἰκονομίας πού ἀφορᾶ στή σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου. Ἔτσι καί οἱ Ὀρθόδοξοι Ἱεραπόστολοι, πού εἶναι ἐγκατεσπαρμένοι στά διάφορα σημεῖα τῆς γῆς «διά τόν λόγον καί τήν μαρτυρίαν Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Ὰποκάλυψις α΄ 9), ἀρχίζουν τό κηρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου τῆς σωτηρίας τῶν ἀνθρώ-
πων ἀναφερόμενοι, ὄχι μόνο στήν ἐναθρώπηση τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, ἀλλά καί στό σπουδαῖο ρόλο πού ἐπαιξε σ’ αὐτήν ἡ Παρθένος Μαρία μέ τήν ἁγιότητά Της καί τήν ὑπακοή Της στό θέλημα τοῦ Θεοῦ. «Θεοτόκε Παρθένε ἡ τεκοῦσα τόν Σωτήρα ἀνέτρεψας τήν πρώην κατάρα τῆς Εὔας ὅτι Μήτηρ γέγονας τοῦ Βασιλέως καί Θεοῦ, βαστάζουσα ἐν κόλποις Θεόν Λόγον σαρκωθέντα». Εὐλογημένα Χριστούγεννα καί εἰρηνικό καί χαρούμενο τό Νέο Ἔτος 2016 σέ ὅλους τούς Ὀρθοδόξους Ἱεραποστόλους πού ἀγωνίζονται γιά τό κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου καί τή διάδοση τῆς Ὀρθοδοξίας καί σέ ὅσους στηρίζουν μέ κάθε τρόπο τό ἔργο τους. Μέ τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Παναγίας μας † Ὁ Νέας Ζηλανδίας Ἀμφιλόχιος 5
Ποιμαντική Επίσκεψη του Πατριάρχη Αλεξανδρείας στη Μουάνζα Με τη χάρη και την ευδοκία του Αγίου Θεού, είχαμε την χαρά και την ιδιαίτερη ευλογία, μετά από 8 χρόνια, να υποδεχτούμε και πάλι στην Ι. Μητρόπολη Μουάνζας τον πνευματικό πατέρα των Ορθοδόξων Χριστιανών της Αφρικανικής ηπείρου, από τις 8 έως τις 15 Οκτωβρίου 2016. Η επίσκεψή του αυτή υπήρξε απόλυτα επίκαιρη και η προσφορά του πολυσήμαντη και ανεκτίμητη. Το πρόγραμμα της περιοδείας του περιελάμβανε κατ΄αρχάς τον εγκαινιασμό του Ιερού Καθεδρικού Ναού του Αγίου Νικολάου, στην πόλη της Μουάνζας, που συνέπεσε ακριβώς με την συμπλήρωση των 12 ετών της Πατριαρχικής του διακονίας. Την Κυριακή, λοιπόν, 9
6
Οκτωβρίου είχαμε την τελετή των εγκαινίων του Ι. Ναού και την Θεία Λειτουργία. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας έγινε μικρή εορταστική εκδήλωση προς τιμήν του Μακαριωτάτου. Τις υπόλοιπες 5 ημέρες της παραμονής του κοντά μας, είχαμε την ευκαιρία να επισκεφθεί νευραλγικά σημεία της Ορθόδοξης παρουσίας στην Ι. Μητρόπολη, όπως: 1) Tον Ι. Ναό Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, στην Geita, 2) Τον Ι. Ναό των Αγίων 12 Αποστόλων, στην Bukoba, 3) Το Γυμνάσιο της Μητροπόλεως «Αριστοτέλης», στην Kayanga, 4) Το Γυμνάσιο «Άγιος Σωσθένης», στο Rubale, 5) Το νοσοκομείο “Ufufuo”, στην Bukoba. Στις επισκέψεις αυτές ευλόγη-
σε και επαίνεσε τις προσπάθειες της Ι. Μητροπόλεως να συμπαρασταθεί ουσιαστικά στα κοινωνικά και εκπαιδευτικά προβλήματα των κατοίκων των ανωτέρω περιοχών. Ιδιαίτερα δε ευλόγησε το πρόγραμμα διάνοιξης πηγαδιών από το συνεργείο της Μητροπόλεως, έτσι ώστε κάθε περιοχή που βρίσκεται κοντά σε μια Ορθόδοξη εκκλησία να επωφελείται από την παρουσία καθαρού και πόσιμου νερού. Παράλληλα, ο Μακαριώτατος είχε συναντήσεις με τους τοπικούς άρχοντες, στους οποίους εξέφρασε το ενδιαφέρον και τον αγώνα της Ορθοδόξου Εκκλησίας για το λαό της Τανζανίας, ανεξαρτήτως φυλής η θρησκεύματος. Τέλος, στην πόλη της Bukoba, προεξήρξε ιερατικής συνάξεως, στη
διάρκεια της οποίας συναντήθηκε και γνωρίστηκε με όλους τους ιερείς της Μητροπόλεως, τους οποίους με πατρικό λόγο και τρόπο νουθέτησε, παρηγόρησε και ενέπνευσε, ώστε με ελπίδα και όραμα εδραιωμένο στην ακλόνητη πίστη στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού, να συνεχίσουν και να εντατικοποιήσουν το ποιμαντικό, κηρυκτικό και λατρευτικό τους έργο, εν μέσω δυσμενών και αντίξοων συνθηκών, τόσο για τους ίδιους και τις οικογένειές τους, όσο και για το ποίμνιό τους. Τόνισε δε σε όλους την ανάγκη να δίνουν και να αποτελούν καθ’ όλα «μαρτυρία Χριστού» προς κάθε κατεύθυνση, όχι μόνο με τη φιλανθρωπία και τη δοτικότητά τους στους ανθρώπους, αλλά κυρίως με το παράδειγμα του πιστού, συνετού και
7
Διανομή συσσιτίου από το Μακαριώτατο Πατριάρχη αφοσιωμένου στο έργο του Κυρίου μας κληρικού, που θα πρέπει να ενσαρκώνουν και να προβάλλουν. Η επίσκεψη του Μακαριωτάτου συνέπεσε με δύο θλιβερές πραγματικότητες στην περιοχή. Τον ισχυρό σεισμό του Σεπτεμβρίου στην Bukoba (που επεσώρευσε πολλά δεινά στην πόλη), και την πείνα εξαιτίας της ανομβρίας. Ο λόγος του προς τους εμπερίστατους αδελφούς μας υπήρξε στοργικός και συμπονετικός. Πρόσφερε ανακούφιση στους πιστούς, διαβεβαιώνοντάς τους ότι ο Δημιουργός και Πατέρας μας δεν εγκαταλείπει ποτέ τα πλάσματά Του αβοήθητα, ιδιαίτερα όταν αυτά προστρέχουν κοντά Του με εμπιστοσύνη και ελπίδα στην αδιάψευστη υπόσχεσή Του ότι «οι εκζητούντες τον Κύριον ουκ
8
ελαττωθήσονται παντός αγαθού». Τους υπενθύμισε ότι οι αδελφοί τους Ορθόδοξοι Χριστιανοί, όπου γης, δεν τους έχουν λησμονήσει, αλλά αντίθετα συμπάσχουν μαζί τους και, πολλές φορές, από το υστέρημά τους προσπαθούν να τους συνδράμουν. Ταυτόχρονα επεσήμανε την υπευθυνότητα και εργατικότητα την οποία και οι ίδιοι θα πρέπει πλέον να επιδείξουν, προκειμένου να κρατηθεί ζωντανό το έργο της τοπικής Εκκλησίας τους, σε επίπεδο πνευματικό και υλικό. Ο Μακαριώτατος Πατριάρχης κατέδειξε και προέβαλε τη σπουδαιότητα του έργου, που έχει συντελεστεί μέχρι τώρα, και με θερμά λόγια ευχαρίστησε όλους όσοι έχουν ποικιλοτρόπως συμβάλει και συνεχίζουν να συμβάλλουν,
ανάμεσά τους και την Αδελφότητα Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής, ώστε να φωτίζει ακόμα, αυτή η μικρή σπίθα της Ορθοδόξου Πίστεως, τα ποικίλα σκοτάδια αυτού του κομματιού της γης. Μας υπενθύμισε με τον λόγο και την παρουσία του ότι «τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ γένος ἐσμέν», και ότι Εκείνος «οὐ μακράν ἀπό ἑνός ἐκάστου ἡμῶν ὑπάρχει. Ἐν Αὐτῷ γάρ ζῶμεν καί κινούμεθα καί ἐσμέν». Ότι δεν υπάρχουν προνομιούχοι και μη προνομιούχοι άνθρωποι, αλλά ότι όλοι είμαστε παιδιά Του και κεκλημένοι στη Βασιλεία της Αγάπης Του, αρκεί να ανταποκριθούμε θετικά στο κάλεσμά Του. Ο Μακαριώτατος μάς άναψε μια λαμπάδα με το Φως του Χριστού
που φωτίζει, λαμπρύνει, αγιάζει και ελευθερώνει αυτούς που στενάζουν κάτω από την καταδυναστεία του διαβόλου και των τεχνασμάτων του. Μόνο μέσα σ’ αυτό το Φως, κοντά στο Χριστό και στην Αγία Εκκλησία Του, η ήπειρος της Αφρικής θα αποκτήσει τα αγαθά της πραγματικής ειρήνης και δικαιοσύνης. Τα παιδιά της Αφρικής έχουν ανάγκη από ελπίδα. Αυτήν την ελπίδα κατόρθωσε να μας δροσίσει και να μας ανανεώσει ο Πατριάρχης μας με την παρουσία του. Γι’ αυτό, ακατάπαυστη είναι η δοξολογία μας προς τον Πανάγιο και Πανάγαθο Θεό μας, του Οποίου το Όνομα ας είναι ευλογημένο στους αιώνες των αιώνων. Αμήν. † Ο Μουάνζας Ιερώνυμος
9
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΝΕΑΣ ΖΗΛΑΝΔΙΑΣ & ΝΗΣΩΝ ΩΚΕΑΝΙΑΣ
Τονγκανοί Ουρανοπολίτες
Τέσσερα είναι τα σημεία του ορίζοντα, τέσσερα είναι τα ιερά μυστήρια που τελέσθηκαν σήμερα, 16 Οκτωβρίου, στο απέριττο εκκλησάκι των Αγίων ενδόξων και Πρωτοκορυφαίων Αποστόλων στο νησί Τονγκατάπου, της περιοχής Φανγκαλότο των νήσων Τόνγκα. Εδώ βρίσκεται και η πρωτεύουσά τους Nukuʻalofa. Το λευκό και γαλάζιο χρώμα που κυριαρχούν στο εκκλησάκι και στο Ιερό Βαπτιστήριο, που είναι πίσω από το άγιο βήμα, δημιουργούν αισθήματα χαράς και ελπίδας στην κάθε ψυχή που ατενίζει με ελπίδα στον ουρανό και παρακαλεί για όλο τον κόσμο και ιδιαίτερα για την πονεμένη Ελλάδα. Οι Άγιοι Απόστολοι και το
10
Ιερό Βαπτιστήριο είναι κόπος πίστεως και ευσεβείας των ευλαβών μοναχών Αρσενίου και Σάββα από τον Άγιον Όρος, συνεργών της Ιεραποστολής, και του προσκυνητού Νικολάου, που τα έκτισαν με τα χέρια τους. Το σπίτι της φιλοξενίας, που ήδη είναι έτοιμο, και ο ωραίος μεγάλος Ναός του Αγίου ενδόξου και τροπαιοφόρου Γεωργίου, που έχει θεμελιωθεῖ και συνεχίζεται το κτίσιμο του, είναι αποτέλεσμα και προσφορά ευλαβών Χριστιανών από την Ελλάδα, ιδιαίτερα από τη Θεσσαλονίκη και τον Ασπρόπυργο, και από την Αυστραλία και την Αμερική. Έπρεπε να ήταν κάποιος εδώ σήμερα, Κυριακή 16 Οκτωβρίου,
για να παρακολουθήσει με πόση ευλάβεια και απλότητα εδέχθησαν τα ιερά μυστήρια της βαπτίσεως και του χρίσματος, και στη συνέχεια την πρώτη Θεία Κοινωνία, οι πρώτοι Τονγκανοί κατηχούμενοί μας. Ακολούθησε και ο πρώτος γάμος του Κωνσταντίνου και της Ελένης, καθώς και το γεύμα της αγάπης στο οποίο παρεκάθησαν «ἐν ἀφελότητι καρδίας» (Πραξ. 2:46) όλοι οι παρευρεθέντες στη μεγάλη αυτή χαρά. Κατά την εξωτερίκευση των εντυπώσεων και αισθημάτων τους, ο Κωνσταντίνος, που είναι και Εβραίος στην καταγωγή, είπε ότι με το Ιερό Βάπτισμα ένιωσε ότι αναγεννήθηκε.. Αυτό ακριβώς που είπε ο Κύριος στο Νικόδημο: «Ἐάν μή τις γεννηθῇ ἐξ ὕδατος καί Πνεύματος οὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τήν
βασιλείαν τοῦ Θεοῦ» (Ιωάν. 3:5). Ο Πέτρος, βέρος Τονγκανός, είπε ότι με το βάπτισμα εγκατέλειψε το κοσμικό του όνομα Ωφίση, και από εδώ και πέρα θα έχει το όνομα του ουρανού Πέτρος. Μέσα στην απλότητά του διατύπωσε τη θεολογική αλήθεια, ότι ο βαπτιζόμενος στο όνομα της Αγίας Τριάδος παύει να ανήκει στη γη. Στο εξής είναι πολίτης του ουρανού σύμφωνα με τον Απόστολο Παύλο, που λέγει, «Ἡμῶν γάρ τό πολίτευμα ἐν οὐρανοῖς ὑπάρχει» (Φιλ. 3:20). Μια ακόμη παρουσία της Ορθοδοξίας στη μακρινή Ωκεανία. Ο σταυρός του Κυρίου στολίζει και αγιάζει τα στήθη, τον τόπο και τα σπίτια των νεοφώτιστων αδελφών μας. Η καμπάνα των Αγίων Αποστόλων είναι μικρή αλλά ο ήχος
Βάπτιση από το Σεβασμιώτατο κ. Αμφιλόχιο
11
της, γλυκύτατος, χαρμόσυνος και συγκινητικός, απλώνεται ως φωνή της Εκκλησίας στα μήκη και τα πλάτη του απέραντου Ειρηνικού, προσκαλώντας κάθε απροκατάληπτο άνθρωπο να έλθει στην πηγή της αλήθειας και της ζωής: «Δεῦτε, πάντα τά ἔθνη γνῶτε τοῦ φρικτοῦ μυστηρίου τήν δύναμιν. Χριστός γάρ ὁ Σωτήρ ἡμῶν ὁ ἐν ἀρχῇ Λόγος ἐσταυρώθη δι’ ἡμᾶς καί ἑκών ἐτάφη καί ἀνέστη ἐκ νεκρῶν τοῦ σῶσαι τἀ σύμπαντα· Αὐτόν προσκυνήσωμεν» (Παρακλητική, Κυριακή Ήχος Γ΄). «Μακάριοι ὧν ἀφέθησαν αἱ ἀνομίαι» (Ψαλμός 31:1) διά των ιερών μυστηρίων της Αγίας Ορθοδοξίας. «Ὡς ὡραῖοι οἱ πόδες τῶν εὐαγγελιζομένων τἠν εἰρήνην καί τἀ ἀγαθά τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ»
12
(Ρωμ. 10:15). Άξιος ο μισθός των δωρητών και κτητόρων των αγίων του Θεού εκκλησιών. Μετά την Τόνγκα, έχει σειρά το άλλο νησί του Νοτιοανατολικού Ειρηνικού, η Σαμόα, που υπάγεται και αυτή στη Μητρόπολη Νέας Ζηλανδίας. Θεού θέλοντος, εκεί θα κτισθεί η εκκλησία του Αγίου Αποστόλου και Ευαγγελιστού Ιωάννου του Θεολόγου, του οποίου «εἰς πᾶσαν τήν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος», όπως και των Πρωτοκορυφαίων Πέτρου και Παύλου και όλων των Αγίων Αποστόλων. «Δόξα σοι, Χριστέ ὁ Θεός, Άποστόλων καύχημα, Μαρτύρων ἀγαλλίαμα, ὧν τό κήρυγμα Τριάς ἡ ὁμοούσιος». † Ο Νέας Ζηλανδίας Αμφιλόχιος
Οι πρώτοι βαπτισμένοι Ορθόδοξοι στα νησιά Τόνγκα
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΣΙΓΚΑΠΟΥΡΗΣ Ιεραποστολικό Κλιμάκιο Ινδονησίας
Οι καρποί της Θεολογικής Σχολής
Αγαπητοί φίλοι της Ιεραποστολής, Με τη βοήθεια του Θεού είμαστε καλά. Θα ήθελα να σας γράψω μερικά νέα μας από την Ινδονησία. 1. Στις 25 Αυγούστου, έγινε η χειροτονία του πατρός Χαρίτωνος εις πρεσβύτερον στον Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου στο Μεντάν. Είναι μεγάλη ευλογία για μας, που η Ορθόδοξη Εκκλησία μας στην Ινδονησία αποκτά ακόμη ένα λειτουργό. Ο π. Χαρίτων κατάγεται από το νησί αυτό και είναι πτυχιούχος της Θεολογικής μας Σχολής. Επίσης, και η πρεσβυτέρα του είναι πτυχιούχος της Σχολής μας και έχει δίπλωμα εκπαιδευτικού. Έχουν ένα κορίτσι, που λέγεται Ευγενία. Ο π. Χαρίτων θα διακονεί στο Νίας, διότι εκεί έχουμε τρεις κοινότητες. Επίσης, λειτουργεί
εκεί το Ορθόδοξο Σχολείο του Αγίου Νικολάου με 135 μαθητές. Ο π. Χαρίτων με την οικογένειά του θα μένουν σε ένα μικρό δωματιάκι του σχολείου. Γι’ αυτό, αν έχετε τη δυνατότητα, σας παρακαλώ να μας βοηθήσετε να τους φτιάξουμε ένα μόνιμο σπιτάκι. 2. Φέτος, αποφοίτησαν από τη Θεολογική μας Σχολή του Αγίου Παύλου 87 φοιτητές. Η αποφοίτηση έγινε στις 27 Αυγούστου και ήταν παρών και ο ποιμενάρχης μας Μητροπολίτης κ. Κωνσταντίνος. 3. Στη Θεολογική μας Σχολή έχουμε πέντε μεταπτυχιακούς φοιτητές, που τους προετοιμάζουμε να γίνουν ιερείς, μόλις τελειώσουν τις σπουδές τους. Έχουμε ένα μικρό σπίτι, όπου τους φιλοξενούμε για τις σπουδές τους, Δεν μπορούμε όμως 13
να τους παρέχουμε άλλη υποστήριξη. Εάν είναι δυνατόν, να τους βοηθήσετε. 4. Με τα χρήματα που μας απέστειλε η Αδελφότητά σας, αγοράσαμε μία μοτοσυκλέτα για τον μεταπτυχιακό μας φοιτητή Ελευθέριο, ο οποίος διδάσκει σε πολλά κατηχητικά και διανύει μακρινές αποστάσεις. Είναι παντρεμένος και, για να καλύψει τα έξοδα της οικογένειάς του, εργάζεται στα χωράφια. Να εύχεστε να τους ενδυναμώσει ο Θεός. 5. Το σπίτι μας είναι γεμάτο ευλογίες! Έχουμε πολλά παιδιά που μένουν μαζί μας σαν να είναι δικά μας. Συνολικά τώρα είναι 16 άτομα. Έχουμε μια αρκετά μεγάλη κουζίνα, για να εξυπηρετούμε τις ανάγκες τους. Τα πρωινά το σπίτι μας αδειάζει, γιατί όλοι φεύγουν για τα σχολεία
14
και τα πανεπιστήμιά τους. Όπως διάβασα κάποτε, αν θέλεις να κερδίσεις κάτι σε σύντομο χρόνο, φύτεψε καλαμπόκια· αν θέλεις να κερδίσεις κάτι για 10 χρόνια, φύτεψε δέντρα· αν όμως θέλεις να κερδίζεις κάτι για 50 χρόνια, επένδυσε στην παιδεία και στείλε τα παιδιά στο σχολείο. Γι’ αυτό κι εμείς ποτέ δε σταματάμε να έχουμε πολλά παιδιά κοντά μας και να τα σπουδάζουμε με δικά μας έξοδα, για να εξασφαλίσουμε το μέλλον της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Στο πλαίσιο αυτό, σας ευχαριστούμε για τις 4.000 ευρώ, που μας στείλατε για την κάλυψη των διδάκτρων τους. Αυτά είναι, αδελφοί μου, τα νέα μας. Εύχομαι ο Κύριος Ιησούς Χριστός να σας ευλογεί με τα πλούσια αγαθά Του. π. Χρυσόστομος Manalu
Χειροτονία του π. Χαρίτωνος από το Σεβ. κ. Κωνσταντίνο
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΣΙΓΚΑΠΟΥΡΗΣ Ιεραποστολικό Κλιμάκιο Ινδίας
Ο πόνος του αποχωρισμού
Αγαπητοί φίλοι της Ιεραποστολής, Χαίρετε πάντοτε εν Κυρίω! Σπεύδω καθυστερημένα να σας ενημερώσω ότι λάβαμε τη δωρεά σας ύψους 5.000 ευρώ και ειλικρινά σάς ευχαριστώ εκ βάθους ψυχής. Την τελευταία περίοδο, ήμουν στο νοσοκομείο, μέρα και νύκτα, δίπλα σε ενα 6χρονο κοριτσάκι, που ξαφνικά, ενώ ήταν υγιές και χαρούμενο, έπαθε εγκεφαλική αιμορραγία, η οποία εκδηλώθηκε με δυνατό πονοκέφαλο. Το πήγα αμέσως στο γιατρό, αλλά εκεί εχασε τις αισθήσεις του και δεν ξαναξύπνησε. Έπειτα το πήγα στο νοσοκομείο και ξόδευσα ό,τι ειχα στην άκρη. Διασωληνώθηκε κι έπεσε σε βαθύ κώμα. Οι γιατροί από την πρώτη στιγμή δεν έδωσαν ελπίδες, αλλά εγώ ήλπιζα σε ένα θαύμα. Τρείς φορές την ημέρα
με άφηναν να μπαίνω στην εντατική και να το βλέπω. Του μιλούσα, του φώναζα, μήπως και με ακούσει και ξυπνήσει. Παρακαλούσα το Θεό, την Παναγία μας και όλους τους Αγίους. Πριν τρεις μέρες αναπαύθηκε. Ό,τι κρίνει ο άγιος Θεός. Αυτή την εβδομάδα στη Δυτική Βεγγάλη τα πάντα είναι κλειστά, λόγω ινδουιστικών εορτών. Κανείς δε δουλεύει εκτός από μένα. Το προσωπικό του ορφανοτροφείου είναι σε άδεια λόγω της γιορτής και έτσι εγώ κάνω και χρέη μαγείρισσας. Πιο πολύ συντονίζω, γιατί τα μεγάλα κορίτσια με βοηθάνε. Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν! Να είσαστε όλοι καλά και μη σταματάτε να προσεύχεσθε για μας. Με την εν Χριστώ αγάπη αδελφή Νεκταρία 15
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΜΕΞΙΚΟΥ
Η Ιεραποστολή στην Κεντρική Αμερική Η Ιερά Μητρόπολη Μεξικού με Αρχιεπίσκοπο το Σεβασμιώτατο Μεξικού Αθηναγόρα τα τελευταία είκοσι χρόνια αγωνίζεται στο χώρο της Κεντρικής Αμερικής για τη διάδοση της αληθινής Ορθόδοξης Χριστιανικής πίστης. Η αρχή της πορείας αυτής χαρακτηρίστηκε από αργά βήματα, ωστόσο στη συνέχεια εμφανίστηκε μεγάλη ανταπόκριση από τον τοπικό πληθυσμό. Έτσι, κατά τη διάρκεια των δύο αυτών δεκαετιών, ιδρύθηκαν πάνω από σαράντα καινούργιες εκκλησίες σε χώρες της Κεντρικής Αμερικής όπως στην Κολομβία, Κόστα Ρίκα, Κούβα και άλλες, με νέους, πνευματικούς ιερείς, αρτίως καταρτισμένους,που έχουν ανώτατες σπουδές Θεολογίας στην Ελλάδα. Μία από τις πιο πρόσφατες και μεγαλύτερες ιεραπο16
στολικές προσπάθειες της Μητροπόλεώς μας είναι αυτή που γίνεται στη Γουατεμάλα προς τους γηγενείς πληθυσμούς των Μάγια. Οι άνθρωποι αυτοί στερούνται των βασικών αγαθών, ωστόσο έχουν επιδείξει φοβερή πίστη και αγάπη προς την Ορθοδοξία. Κατοικούν στη βορειοανατολική περιφέρεια της χώρας, που ονομάζεται Peten και αριθμούν περίπου 350 χιλιάδες. Είναι συγκινητικό να τους βλέπεις να βαδίζουν μέσα στο δάσος, για να προσέλθουν στον πλησιέστερο Ιερό Ναό να εκκλησιαστούν. Είναι χαρακτηριστικό οτι παρ’ όλες τις οικονομικές και λοιπές δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε στο έργο μας, με τη βοήθεια του Χριστού και της Παναγίας, καθώς και με την καθημερινή στήριξη και συμπαρά-
σταση των ανθρώπων, η Ιερά Μητρόπολη Μεξικού εξελίσσεται σε μια Ορθόδοξη Μητρόπολη του μέλλοντος. Ένα πρόσφατο ευχάριστο γεγονός είναι ότι κατόπιν ενεργειών μας, η Ιερά μας Μητρόπολη απέκτησε πλέον έναν ακόμη παλαιότατο ναό, που ανήκε στους ρωμαιοκαθολικούς, στο κέντρο της πρωτεύουσας του Μεξικού. Τον έχουμε διαμορφώσει σε Ορθόδοξο Ναό και καθημερινά πλήθος ανθρώπων τον επισκέπτονται και ερωτούν να μάθουν για την Ορθοδοξία. Επιθυμούμε να εκφράσουμε τις θερμές μας ευχαριστίες προς την Αδελφότητα Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής για όλη τη βοήθεια που έχει προσφέρει στη Μητρόπολή μας όλα αυτά τα χρό-
νια, και προς όλους τους συνεργάτες που συμπαραστέκονται στο ιεραποστολικό έργο στην Κεντρική Αμερική, μιας και μιλάμε για τη μοναδική Ορθόδοξη ιεραποστολή στο χώρο της Δύσεως. Ευχαριστούμε επίσης τον κλήρο μας, εκείνους τους ιερείς μας που καθημερινά δίνουν τον αγώνα τους για την Ορθοδοξία κάτω από αντίξοες συνθήκες και παίρνουν δύναμη από τη μεγάλη πίστη τους στο Θεό. Βλέπουμε οτι η Εκκλησία μας καθημερινώς γίνεται τόπος πληθώρας θαυμάτων, καθώς όλο και περισσότεροι νέοι άνθρωποι πλησιάζουν σταδιακά την Ιερά μας Μητρόπολη, και αυτό είναι το μεγαλείο της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Αρχιμ. Δαμιανός Πρωτοσύγκελλος Ι. Μητροπόλεως
Βάπτιση σε Ορθόδοξο ναό των Μάγια
17
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΜΑΔΑΓΑΣΚΑΡΗΣ
Ορφανοτροφείο Αγάπης
Χάριτι Θεού το Ιεραποστολικό μας έργο εδώ στη Μαδαγασκάρη συνεχίζεται παρά τις πολλές δυσκολίες και αντιξοότητες, που καθημερινά αντιμετωπίζουμε. Είναι αλήθεια, ότι η κατάσταση λόγω της οικονομικής κρίσεως, έχει πλέον εξελιχθεί σε πολύ δυσχερή και ο αγώνας εδώ γίνεται υπό πολύ δυσμενείς συνθήκες. Δε χάνουμε όμως ποτέ την ελπίδα. Το ορφανοτροφείο στην πρωτεύουσα Ανταναναρίβο έχει πλέον τελειώσει. Αναμένεται να στεγάσει πάνω από διακόσια ορφανά παιδιά. Τα έξοδα όμως σίτισης, ιατρικής περίθαλψης, και παροχής παιδείας, αναμένεται να είναι πολύ υψηλά. Αν δε στηρίξουμε το έργο, δυστυχώς η λειτουργία του ορφανοτροφείου θα συνεχίσει να βρίσκεται υπό αναστο18
λή. Παρ' όλα ταύτα δεν παύει να είναι ένα από τα μεγαλύτερα ορφανοτροφεία στη χώρα, ενώ ακόμα και οι κρατικοί φορείς περιμένουν με αγωνία την υλοποίηση των υποσχέσεων της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας απέναντι στο φτωχό μας λαό, ξέροντας ότι οι διαθέσεις μας απέναντι στο λαό που υπηρετούμε είναι ειλικρινείς και ανιδιοτελείς, σε αντίθεση με τα άλλα δόγματα και ομολογίες. Η ευαισθησία που έχουμε στα παιδιά της χώρας, και δη τα ορφανά, δεν είναι προϊόν αβασάνιστης σκέψης ή κρίσεως. Τα παιδιά εδώ, και ειδικά στην επαρχία, καθημερινά πεθαίνουν από ασθένειες οι οποίες συνήθως έχουν άμεση σχέση με την έλλειψη σίτισης ή κακής διατροφής, έλλειψη κατάλληλης ένδυσης και ιατροφαρμακευ-
τικής φροντίδας. Πρόσφατα, βαπτίσαμε στην επαρχία του Τουλιάρ παιδιά ακρωτηριασμένα από κάποιο αυτοκινητιστικό δυστύχημα, τα οποία δεν έχουν καμία υποστήριξη. Τα παιδιά αυτά, μικρά όντας, σε κάποιο παιχνίδι τους τυχαίνει να βγουν απρόσεκτα στο δρόμο. Πολλές φορές κάποιο διερχόμενο αυτοκίνητο, αφού τα χτυπήσει, τα αφήνει είτε ανάπηρα και ακρωτηριασμένα είτε πολλές φορές, ακόμα και νεκρά. Στο άρθρο αυτό παραθέτουμε φωτογραφίες από μερικά από αυτά τα παιδιά μας τα οποία πρόσφατα παρακαλούσαν να κάνουμε οτιδήποτε γίνεται για να ανακουφίσουμε λίγο την δυστυχία τους. Σε μια από τις φωτογραφίες που παραθέτουμε θα δείτε ένα παιδί που προχωρά στην κυριολεξία στα τέσσερα χρησι-
μοποιώντας τα χέρια για πόδια και φορώντας σε αυτά τις παντόφλες αντί στα πέλματά του. Καθώς έφευγα για την Ελλάδα, παρακαλούσε να του φέρω όσο το δυνατόν γρηγορότερα ένα αναπηρικό καροτσάκι. Στο Ιεραποστολικό κέντρο στο Τουλιάρ έχουμε τρία αδελφάκια τυφλά από κληρονομική ασθένεια. Τα βοηθάμε όσο μπορούμε. Είναι και τα τρία μαθητές σε σχολείο για τυφλά παιδιά. Γυρίζοντας από Ελλάδα περιμένουν να τα βοηθήσω στα δίδακτρα και να τους φέρω τσάντες και τετράδια από την Ελλάδα. Καθημερινά μας πλησιάζουν γονείς και παιδιά ζητώντας βοήθεια. Ταλαιπωρημένοι και πικραμένοι πατέρες ή μητέρες με ένα από τα παιδιά τους σβησμένο στην αγκαλιά τους είτε από τον πυρετό της ελονοσίας, είτε από τυφοειδή, είτε γιατί το μι-
Ανάπηρο παιδί στη Μαδαγασκάρη
19
κρόβιο έχει εισχωρήσει από κάποιο μικρό τραυματισμό και δημιούργησε συρίγγιο, γιατί δεν είχαν λίγο αντισηπτικό ή αντιβίωση. Πολλές φορές στην κλινική στο Τουλιάρ είδα παιδιά να σώζονται από βέβαιο θάνατο. Οι γονείς οι οποίοι είναι κατά 90% άποροι έρχονται και μας ικετεύουν να τους βοηθήσουμε... Βλέποντας καθημερινά αυτές τις εικόνες, σκέφτομαι πολλές φορές την αγωνία, τον πόνο και την καρτερία αυτών των γονιών. Αυτών των ανθρώπων που περπατούν χιλιόμετρα για να φέρουνε το άρρωστο παιδί στην αγκαλιά τους. Που λιώνουν μέσα στον ήλιο και στον καύσωνα για να σώσουν το μικρό βλασταράκι τους από τα δόντια του χάρου. Αυτά λοιπόν τα χέρια και η ευχή των ανθρώπων, όταν φεύγουν
20
από εμάς, είναι το πολύτιμο πετράδι που έχουμε καλά φυλαγμένο στην καρδιά μας εδώ στην Ιεραποστολή. Μας λένε λοιπόν φεύγοντας και αγκαλιάζοντάς μας: "Πουθενά αλλού δε μας βοήθησαν. Όλοι μάς ζητούσαν λεφτά και πουθενά θεραπεία. Εσείς και λεφτά δε μας ζητήσατε και στον πόνο μας πονέσατε και στη θλίψη μας κλάψατε μαζί μας. Μα πάνω από όλα σώσατε το παιδί μας. Tahin' Zanahary. Ας είστε πάντα σπόρος και ευλογία του Θεού". Δεν νομίζω να περίμενε κανείς πιο όμορφη ευχή από στόματα μάλιστα πολλές φορές μη πιστών ανθρώπων. Μα ανθρώπων γεμάτων αγάπη, ελπίδα και, πολλές φορές, Θεό. † Ο Μαδαγασκάρης Ιγνάτιος
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΑΚΚΡΑΣ
Για να μη σβήσει το φως
Με τη χάρη του Θεού, αυτή την εβδομάδα ζήσαμε δύο χαροποιά γεγονότα στην τοπική μας Εκκλησία: αφ’ ενός τη χειροτονία του διακόνου πατρός Ισαάκ εις πρεσβύτερο, και αφ’ ετέρου, την επίσκεψή μας για τον εορτασμό του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού στην πιο απόμακρυσμένη ενορία μας στην επαρχία Ashanti, στο βόρειο τμήμα της χώρας· εκεί όπου βαπτίσαμε μια νέα ομάδα νεοφώτιστων στην Εκκλησία μας και κάναμε τα εγκαίνια του νέου υδραγωγείου του χωριού με χορηγία της Εκκλησίας μας για παροχή καθαρού νερού στην υποβαθμισμένη αυτή περιοχή. Νωρίς το πρωί της Κυριακής 21 Αυγούστου ξεκινήσαμε για την κε-
ντρική επαρχία της Γκάνας στο χωριό Abo Dom και συγκεκριμένα τον Ι.Ν. του Άγιου Ιωάννου του Θεολόγου, όπου και τελέσαμε τη χειροτονία του διακόνου Ισαάκ εις πρεσβύτερο. Ο πατήρ Ισαάκ είναι έγγαμος και έχει δύο κοριτσάκια μικρά. Ο ίδιος είναι δάσκαλος, όπως και η πρεσβυτέρα του. Κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας και προτού ξεκινήσει η χειροτονία απευθύνθηκα στον υποψήφιο προς χειροτονία, τονίζοντάς του το μέγεθος της ευθύνης, την οποία αναλαμβάνει σήμερα ενώπιον του Θεού και των ανθρώπων, και πως η ζωή του κληρικού είναι μια διαρκής θυσία και προσφορά. «Να κρατάς την ταπεινοφροσύνη στη διακονία σου και ο Θεός θα σε ευ21
λογήσει. Η ταπείνωση για τον κληρικό είναι κόσμημα και στολίδι, που θα σε στολίζει, θα σε κάνει να είσαι αγαπητός από όλο τον κόσμο και κυρίως από τους ενορίτες σου. Όποιον κληρικό τον αγαπάνε όλοι οι ενορίτες του, τον αγαπάει ο ίδιος ο Θεός. Βασικότερο χαρακτηριστικό του κληρικού πρέπει να είναι το πνεύμα της θυσίας και όχι της απραξίας. Αυτό σημαίνει ότι ο κληρικός πρέπει να θυσιάζεται για την Εκκλησία και όχι να θυσιάζει την Εκκλησία για τον εαυτό του. Να κρατάς ανοιχτά τα αφτιά σου για κάθε συμβολή, από όπου και αν έρχεται, διότι πάντα υπάρχει κάτι να μάθεις από όλους». Στο τέλος της Θειας Λειτουργίας συγχαρήκαμε τους χωριανούς για το νέο τους παπά, καθότι για πολύ καιρό αυτή η ενορία δεν είχε το δικό της μόνιμο ιερέα, αλλά και για ένα πρό-
22
σθετο λόγο: διότι ο πατήρ Ισαάκ είναι παιδί και καρπός αυτού του χωριού. Έπειτα, ταξιδέψαμε άλλες δυο ώρες, για να επισκεφτούμε την οικογένεια του παλιού κατηχητή της Εκκλησίας μας Σαμουήλ, ο οποίος αποδήμησε προς Κύριον προ ολίγων ημερών, για να παρηγορήσουμε τη σύζυγό του, που τον συνόδευε σε όλες τις κατηχητικές αποδημίες από χωριό σε χωριό, κηρύττοντας την Ορθόδοξη πίστη σε όλη την Γκάνα. Ας είναι αιώνια η μνήμη του και η μίμηση του παραδείγματός του. Την Τεταρτη 24 Αύγουστου ξεκινήσαμε στις τρεις το πρωί, για να φτάσουμε μετά από πέντε ώρες στον εορτάζοντα ναό του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, όπου βαπτίσαμε μια νέα ομάδα κατηχουμένων στο ποτάμι της περιοχής. Είθε ο Άγιος Κοσμάς, αυτός ο μέγας ιεραπόστολος της Εκκλησίας, να είναι ο προστά-
Βαπτίσεις σε ποτάμι από τον Σεβασμιώτατο κ. Νάρκισσο
της αυτής της ακριτικής ενορίας της Μητροπόλεως μας. Κατόπιν, με την παρουσία των τοπικών αρχηγών των φυλών της περιοχής Konsimwa της επαρχίας Ashante, εγκαινιάσαμε το τρίτο κατά σειρά πηγάδι στην περιοχή αυτή, που είναι προσφορά της Εκκλησίας μας στην τοπική κοινωνία, ώστε να έχουν οι άνθρωποι πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό, το οποίο είναι από τα μεγαλύτερα προβλήματα της χώρας. Αξιοσημείωτη είναι η εκτίμηση, ο σεβασμός και η ευγνωμοσύνη που δείχνουν όλοι οι άνθρωποι εκεί για την Ορθόδοξη Εκκλησία, την πνευματική της καλλιέργεια, αλλά και την ανθρωπιστική της συμβολή στους τομείς της εκπαίδευσης, καθώς η Εκκλησία μας έχει κτίσει ένα Δημοτικό Σχολείο και βιβλιοθήκη-αναγνωστήριο σε αυτή την περιοχή. Φτάσαμε νύχτα στη βάση μας,
στην Άκκρα, κατάκοποι από τη διαδρομή, αλλά με μια λύτρωση στην καρδιά και στην ψυχή για το επιτελούμενο έργο της ιεραποστολής. Σε αυτό το έργο, αγαπητοί φίλοι της Αδελφότητας Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής, ήσασταν και είστε πάντοτε αρωγοί και συνοδοιπόροι στο ταξίδι της ιεράς αυτής αποστολής. Από το ξεκίνημά του μέχρι και αυτή τη δύσκολη στιγμή, γενναιόδωρα μας στηρίζετε με ό,τι έχετε και μπορείτε, ώστε αυτό το φως της Ιεραποστολής να μη σβήσει. Ο καλός μας Θεός να σας ευλογεί και να μας ενδυναμώνει, για να συνεχίζουμε αυτό το μεγάλο ταξίδι στα πέρατα του κόσμου, ώστε την ημέρα εκείνη, όταν επιστρέψουμε κατάκοποι και ταλαιπωρημένοι στην ουράνια βάση μας, να μας χαρίσει ο Κύριος τη λύτρωση των ψυχών μας. Αμήν. † Ο Άκκρας Νάρκισσος 23
24
Μαδαγασκάρη: πορεία προς το Άγιο Βάπτισμα
25
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΝΑΪΡΟΜΠΙ
Ένας γάμος στην Κένυα Κάθομαι ἀπόψε στήν τραπεζαρία τῆς Πατριαρχικῆς Σχολῆς. Στήν ἴδια καρέκλα, τριάντα πέντε χρόνια. Πόσες ἀναμνήσεις! Πόσες μνῆμες! Πόσοι κόποι! Μέτρησα πόσοι παρόντες ἱεροσπουδαστές εἶναι παιδιά τῶν μαθητῶν μου. Θυμήθηκα τούς πατέρες τους, ὅταν κι αὐτοί στήν ἴδια ἡλικία καθόντουσαν στίς ἴδιες καρέκλες. Ἡ περίπτωση ἑνός ἀπό αὐτούς εἶχε γιά μένα ἰδιαίτερη σημασία. Θυμήθηκα τή γέννησή του, τή βάπτισή του καί στή συνέχεια τή φοίτησή του στό Δημοτικό καί στό Γυμνάσιο. Ὁ πατέρας του ἔκανε ἀπό τότε ὄνειρα. Ἐκπλήρωνε τήν ἀποστολή του στό ἀκέραιο. Μέ παρακαλοῦσε, πάντα, ὅτι θά ἤθελε ὁ πρῶτος του γιός νά ἔρθει νά φοιτήσει στήν Πατριαρχική Σχολή. Δέν εἶχα καμιά ἀμφιβολία, ἀφοῦ τόν γνώριζα ἀπό βρέφος. Ὅταν ἦλθε ἡ
26
ὥρα ν’ ἀνοίξει ἡ Σχολή γιά τό ἀκαδημαϊκό ἔτος, θέλησε ὁ ἴδιος νά τόν φέρει. Ὅταν μοῦ τό εἶπε, τοῦ ἀνέφερα ὅτι δέ συνηθίζεται κάτι τέτοιο, γιατί οἱ νέοι εἶναι ὥριμοι καί σοβαροί καί μποροῦν ἀπό μόνοι τους νά ταξιδέψουν. Ἐπέμενε ὅμως καί δέν ἔφερα καμιά ἔνσταση. Ἦλθε, λοιπόν, μέ τό γιό του. Τόν πῆρε, πρῶτα, στό παρεκκλήσιο τῆς Σχολῆς καί τοῦ ὑπέδειξε ὅτι δέν πρέπει νά χάνει καμιά ἀπό τίς ἀκολουθίες. Τοῦ ὑποσχέθηκε ὅτι ἄν εἶναι φίλος τῶν ἀκολουθιῶν, ἄν δηλαδή τίς ἀγαπήσει καί συμμετάσχει σ’ αὐτές, θά βγεῖ πολύ κερδισμένος πνευματικά, γιατί αὐτές εἶναι ἡ τροφή ἡ αὐθεντική μέσα στή ζωή τῆς Σχολῆς. Τό ἴδιο ἔκανε, δείχνοντάς του τήν τραπεζαρία τῆς Σχολῆς, τίς αἴθουσες διδασκαλίας, τούς θαλάμους, ἀκόμα καί τά μπάνια. Γε-
νικά τόν πῆρε παντοῦ. Θυμήθηκε κι αὐτός τήν ἐποχή τή δική του. Ὡραῖο τό περιβάλλον τῆς Σχολῆς, ὅπως ἔζησε καί ὁ ἴδιος, ὅμως πιό σημαντική ἦταν ἡ ζωή μέσα ἀπό τή λειτουργική παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας, τήν ὑπακοή καί τόν σεβασμό πρός τούς καθηγητές. Μηνύματα πού βοήθησαν τόν ἴδιο, καί τώρα ἄνετα μπορεῖ νά ἐξασκήσει τά καθήκοντα τοῦ ἱερέα καί τοῦ πνευματικοῦ. Συνήθως, οἱ ἄνθρωποι ἔρχονται νά μέ ἐπισκεφθοῦν γιά διάφορους λόγους. Ἀνάμεσα σ’ αὐτούς εἶναι καί ἐκεῖνοι πού ἐπιθυμοῦν νά τελέσουν ἐκκλησιαστικό γάμο. Ἕνας νέος, λοιπόν, ἀπό μία ἐκ τῶν ἐνοριῶν κοντά στή Ναϊρόμπη μ’ ἐπισκέφθηκε καί ἤθελε νά τελέσω τό γάμο του. Ὅπως συνήθως συμβαίνει, τό σημείωσα στό ἡμερολόγιό μου καί εἶπα ὅτι, ἄν εἶμαι ἐδῶ, θά κανονίσω ὁπωσδήποτε νά πάω. Δέν μοῦ ζήτησε τίποτε ἄλλο, ἤθελε
μόνο τήν εὐλογία τῆς Ἐκκλησίας. Πέρασαν μόνο λίγες ἑβδομάδες καί ἔφθασε ἡ μέρα πού θά τελοῦνταν ὁ γάμος. Πῆγα, λοιπόν, στήν ἐκκλησία καί, ἐκεῖ, βλέπω ξανά τόν νέο αὐτό νά χύνει ποταμούς ἀπό δάκρυα, νά σκουπίζει μέ τό μαντήλι τά μάτια του. Τόν πλησίασα καί τόν ρώτησα γιατί κλαίει. Μοῦ ἐξήγησε ὅτι ἦταν πολύ συγκινημένος καί δυσκολεύεται νά τό πιστέψει. Ἄς σημειωθεῖ ἐδῶ, ὅτι, σύμφωνα μέ τήν παράδοση τῆς φυλῆς του, οἱ ἄνδρες δέν πρέπει νά κλαῖνε ποτέ, ἀκόμα καί σέ κηδεῖες. Τόν εὐλόγησα καί μετά μπῆκα μέσα στό ἱερό νά περιμένω. Ὁ ἱερέας, ἦλθε καί ἔδωσε μερικές ἐπεξηγήσεις. Ἤθελε, πάντα, ὁ νέος αὐτός νά τελέσει ἐκκλησιαστικό γάμο, ἀλλά ἦταν φτωχός καί δέν εἶχε τά ἀπαιτούμενα χρήματα, γιά νά πληρώσει στούς γονεῖς τῆς νύφης νά τοῦ τήν δώσουν, δηλ. κάτι ἀντίστοιχο μέ τή δική μας τήν προί-
Αποφοίτηση Ιεροσπουδαστών από την Πατριαρχική Σχολή
27
κα. Ὁ ἱερέας μοῦ ἐξήγησε ὅτι ἀπό μικρός ὑπηρετοῦσε μέσα στό ἱερό καί αἰσθανόταν ντροπή ἀλλά καί εὐθύνη ἀπέναντι στό Θεό νά ζεῖ μέ τή γυναίκα του, παραδοσιακά, σάν ζευγάρι. Εἶχε στήν τσέπη του μόνο δύο εὐρώ, ἀλλά οἱ γονεῖς ζητοῦσαν χίλια. Μεγάλο ποσό. Ὅταν τό πληροφορήθηκαν οἱ ἐνορίτες, ἔτρεξαν ὅλοι καί συνέβαλαν, ὥστε νά συγκεντρωθεῖ τό ἀπαιτούμενο ποσό, γιά νά μπορέσει ὁ νέος αὐτός νά τελέσει ἐκκλησιαστικό γάμο. Ἡ ἁπλότητά του καί ἡ ἀγάπη του πρός τό Θεό τόν ἀξίωσε μέσα ἀπ’ ὅλες αὐτές τίς ὑφιστάμενες δυσκολίες νά τελέσει ἐκκλησιαστικό γάμο καί νά ζήσει πιά ἐκκλησιαστικά τό μεγάλο μυστήριο τοῦ γάμου. Ἡ σύζυγός του, μία νεαρή κοπέλα, πού ἦταν πολύ σεμνά ντυμένη, παρακολουθοῦσε μέ ἰδιαίτερη προσοχή τίς εὐχές καί ὅλη τήν
28
ἀκολουθία στήν τοπική διάλεκτο τῆς φυλῆς καί στά Σουαχίλι. Τελείωσε τό μυστήριο. Ἦλθε ἡ ὥρα νά κηρύξω. Γνωρίζοντας ὅτι ἡ πλειονότητα τῶν ἀνθρώπων πού προσῆλθαν, γιά νά παραστοῦν στό μυστήριο, ἀνῆκαν σέ ἄλλες ὁμολογίες, μίλησα γιά τή σπουδαιότητα τῶν μυστηρίων μέσα στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καί τόνισα ἰδιαίτερα τήν ἀξία τοῦ μυστηρίου τοῦ γάμου καί ἐκείνου τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Στούς δύο ὑπέδειξα ὅτι ἔπρεπε νά ἀρχίσουν τώρα τή νέα τους ζωή ἐν Κυρίω καί τή συχνή συμμετοχή τους στά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας, δωρίζοντάς τους μία εἰκόνα τῆς Παναγίας καί προτρέποντάς τους νά προσεύχονται μαζί, μπροστά στήν εἰκόνα, πρωί καί βράδυ. Φάνηκε ὅτι τό χάρηκαν ἰδιαίτερα καί τό εὐχαριστήθηκαν όλοι τους. † Ο Ναϊρόμπι Μακάριος
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΚΙΝΣΑΣΑΣ
Ἐν κόπῳ καὶ μόχθῳ
Ἀγαπητοὶ εν Χριστώ ἀδελφοί, Μὲ εὐγνώμονα αἰσθήματα, σᾶς γράφω προσπαθώντας νὰ σᾶς κάνω κοινωνοὺς γιὰ μιὰ ἀκόμη φορὰ τόσο τῆς χαρᾶς ὅσo καὶ τῶν δυσκολιῶν, ποὺ ὁ Παναγαθος Θεὸς μᾶς χαρίζει. Τὸ τελευταῖο τρίμηνο μᾶς ἀξίωσε διὰ τοῦ βαπτίσματος νὰ ὑποδεχθοῦμε εἰς τὴν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησία ἀρκετοὺς ἀδελφούς μας καὶ νὰ πραγματοποιηθοῦν σεμινάρια κατηχητῶν καὶ νέων εἰς τὸ ἐσωτερικὸ τοῦ Κογκὸ (Μουζιμάι, Λουπούτα, Καμίντα, Κανάγκα). Μᾶς ἀξίωσε νὰ χειροτονηθοῦν τρεῖς νέοι διάκονοι καὶ δύο πρεσβύτεροι. Ἐπίσης ἔχει ἑτοιμασθεῖ εἰς τὰ γαλλικὰ τὸ προσευχητάριο, τὸ ὁποῖο πρέπει νὰ ἐκδοθεῖ.
Τὰ δημοτικὰ μας σχολεῖα καὶ τὰ γυμνάσια ξεκίνησαν μὲ πολλὲς ἐλπίδες καὶ μὲ πολλὰ παιδιά. Στὰ μέσα Ὀκτωβρίου ξεκινᾶ καὶ τὸ Ὀρθόδοξο Πανεπιστήμιο, ἡ Θεολογικὴ μας Σχολὴ καὶ ἡ Πληροφορική. Ἡ Θεολογικὴ μας Σχολὴ μᾶς ἔδωσε καὶ φέτος νέους ἀποφοίτους προερχομένους ἀπὸ τὴ δικὴ μας Μητρόπολη καὶ ἀπὸ τὴ γειτονικὴ Μητρόπολη Κατάγκας. Ἐννέα νέα στελέχη στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ἐννέα νέοι πτυχιοῦχοι Θεολογίας, ἐννέα παλληκάρια ἕτοιμα γιὰ δράση. Τὸ ἀκαδημαϊκο ἔτος ποὺ πέρασε μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ τὸ ἀντιμετωπίσαμε μὲ τὶς πολλὲς ἀδυναμίες μας, μὲ δυσκολία ἰδιαίτερα στὴν διατροφὴ τῶν φοι-
29
τητῶν. Ὑπομονητικὰ τὰ παιδιὰ δὲ διαμαρτυρήθηκαν ποὺ κάθε βράδυ, μὴ ἔχοντας τίποτε ἄλλο, γιὰ φαγητὸ, τρώγανε μακαρόνια ποὺ μᾶς εἶχαν στείλει. Αὐτὰ ὅμως τελείωσαν καὶ σὲ λίγο ξεκινᾶμε. Οἱ ἀποθῆκες μας εἶναι ἄδειες. Τὶ θὰ φᾶνε πάνω ἀπὸ 50 φοιτητὲς πρωἰ, μεσημέρι, βράδυ; Καὶ πῶς θὰ ἀντιμετωπισθοῦν τὰ ὑπόλοιπα λειτουργικὰ ἔξοδα: φῶς, νερὸ,καύσιμα, μισθοί προσωπικοῦ, ἀρρώστιες, γραφεῖο καὶ γραφικὴ ὕλη, φόροι, συντήρηση κτηρίου καὶ μηχανημάτων, κ.λπ. κ.λπ.; Ἡ ἀντιμετώπιση τῶν ἐξόδων τῶν ἀσθενειῶν τῶν ἱερέων καὶ τῶν οἰκογενειῶν αὐτῶν, καθὼς καὶ φτωχῶν ἀνθρώπων ποὺ xτυπᾶνε τὴν πόρτα μας. Οἱ μετακινήσεις τῶν ἱερέων καὶ τῶν κατηχητῶν διὰ τὸ ἱε-
30
ραποστολικὸ καὶ λειτουργικὸ ἔργο. Οἱ ἀνάπηροι Ὀρθόδοξοι πού στὴν κεντρικὴ γειτονιὰ τῆς Κινσάσας, ὅπου μένουν, χρησιμοποιοῦν τὸ δρόμο, γιὰ νὰ κάνουν τὶς ἀκολουθίες τους καὶ περιμένουν νὰ τοὺς κτίσουμε ἐκκλησία. Ὅλα αὐτὰ μᾶς φέρνουν σὲ ἀγωνία καὶ προσευχὴ. Σᾶς παρακαλῶ θερμῶς, ἄν μπορεῖτε, νὰ μᾶς βοηθήσετε ἀποστέλλοντάς μας ἕνα κοντέινερ μὲ τρόφιμα καὶ ἄλλα ἀναγκαῖα, ἀλλά καί νά μᾶς ἐνισχύσετε χρηματικά, για νὰ ἀντιμετωπίσουμε τὰ ἔξοδα λειτουργίας τῆς Θεολογικῆς σχολῆς καὶ τῶν ἄλλων ἀναγκῶν, ποὺ προανέφερα. Εὔχομαι ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος νὰ χαρίζει σὲ σᾶς προσωπικὰ καὶ σὲ ὅλους τὴν σκέπην καὶ τήν εὐλογία Της. † Ὁ Κινσάσας Νικηφόρος
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΟΥΓΚΑΝΤΑΣ
Θερμότατες οι ευχαριστίες μας Παρά τις δυσκολίες τις οικονομικές, τον τελευταίο καιρό, γίνεται η εξαιρετική προσπάθεια από μέλη της Αδελφότητας Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής, να αποπερατωθούν δύο οικοδομικά έργα στην κοινότητα της Μεταμορφώσεως Degeya, της Ιεράς Μητροπόλεως Ουγκάντας. Τα έργα αυτά είναι ο Ι. Ναός των Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης και η υγειονομική Κλινική «Π. Παπαδημητρακόπουλος», δίπλα στο Ναό. Δοξάζουμε τον Πανάγαθο Θεό, ο οποίος με τη χάρη Του προώθησε τα έργα αυτά, μέσα σε τόσες δυσκολίες, μέχρι το στάδιο που είναι τώρα. Ενώ, εκ μέρους μας οφείλονται θερμές ευχαριστίες προς όλους όσοι με αγάπη
Θεού συνεισφέρουν τον οβολό τους. Όπως ίσως θα ενθυμείσθε, εδώ όπου γίνονται τα έργα αυτά, στο Κέντρο δηλαδή της Μεταμορφώσεως, η Εκκλησία μας εξυπηρετεί αρκετό αριθμό συνανθρώπων στην περιοχή, όχι μόνο της Ορθοδόξου πίστεως, αλλά και ετεροδόξων, κυρίως στους τομείς της εκπαιδεύσεως και της υγείας. Όμως, συνεχώς αυξάνονται οι ζωτικές ανάγκες αυτές με την ανάπτυξη του τόπου και των συνανθρώπων μας. Γι’ αυτό ό,τι καλύτερο προστίθεται στο Κέντρο, σαν επέκταση ή διεύρυνση των υπηρεσιών του, προσφέρει μεγάλες προσδοκίες διά την περαιτέρω πορεία του λαού εν Χριστώ. Επειδή πλέον μέσα στον περί31
βολο της Μεταμορφώσεως κυριαρχεί η εκπαιδευτική ζωή των νέων από την περιοχή, γι’ αυτό ο Ι. Ναός των Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης ανεγέρθηκε έξω από το περιτοίχισμα των σχολείων, με σκοπό να καθιερωθεί αυτός για την κοινοτική ζωή των πιστών και, κατ’ αυτό τον τρόπο, να ξεχωρισθούν τα προγράμματα και οι δραστηριότητες. Παρ’ όλο που η Κλινική ευρίσκεται στο εσωτερικό του περιτοιχίσματος των σχολείων, εκτός της μαθητιώσας Νεολαίας, θα εξυπηρετεί και όλους τους προσερχομένους ασθενείς, διά μέσου ειδικής εισόδου στα πλάγια του Ναού. Εκκρεμεί η βαφή και ο εξοπλισμός του Ι. Ναού. Από τους ξυλουργούς οι προσφορές, για τα καθίσματα ήταν πολύ ψεύτικες. Ίσως θα πρέπει να βάλλουμε τα απαιτούμενα καθίσματα σταδιακά. Πάντως, οι
32
ξυλουργοί μάς περιπαίζουν, σχετικά με το μεγάλο χώρο, που θα ντυθεί με καθίσματα. Ως προς τον εξοπλισμό όμως της Κλινικής, προχωρεί η εκτέλεση χωρίς πρόβλημα. Ο ιατρός Γεώργιος Sunday, ορθοπεδικός και εγγονός του μακαριστού π. Ηλία Buzinde, μεριμνά για να αγορασθούν τα σωστά εργαλεία και να τοποθετηθούν εκεί που πρέπει. Η προσπάθεια για την ολική σωτηρία των ανθρώπων στη Ουγκάντα και σε όλη την Αφρική, ως έργο του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, συνήθως συναντά πολλά απρόοπτα. Όμως, το έργο προωθείται παρά τις εκπλήξεις και καθυστερήσεις. Ο Θεός της αγάπης να ευλογεί όλους όσοι εργάζονται για τη σωτηρία των ανθρώπων. Εκ της Ιεράς Μητροπόλεως
Εξοπλισμός της Κλινίκής "Π. Παπαδημητρακόπουλος"
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΓΟΥΙΝΕΑΣ Ιεραποστολικό Κλιμάκιο Σιέρρα Λεόνε
Μετά την τρικυμία Πρόσφατα ο πρόεδρος της Σιέρρα Λεόνε Έρνεστ Κορόμα ανακήρυξε, ότι αυτό το δυτικοαφρικανικό κράτος έχει ξεπεράσει την επιδημία του έμπολα. Για όλους εμάς που ζούμε στη Σιέρρα Λεόνε και περάσαμε αυτό τον εφιάλτη της θανατηφόρας επιδημίας, που το 2014-2015 κόστισε χιλιάδες ζωές, αυτό είναι ένα θαυμάσιο και πολύ ανακουφιστικό νέο. Δε χρειάζεται πλέον να πλένουμε τα χέρια μας κάθε μέρα με χλωρίνη! Δεν είμαστε υποχρεωμένοι να μετράμε κάθε μέρα τη θερμοκρασία μας. Δε φοβόμαστε πλέον να κάνουμε χειραψία με κάποιον. Δε χρειάζεται να μας σταματούν καθημερινά οι αστυνομικοί, για να μετρήσουν
τη θερμοκρασία μας. Δεν είμαστε πλέον δεσμευμένοι από την απαγόρευση της κυκλοφορίας. Δεν έχουμε πλέον την καθημερινή ανησυχία της θανατηφόρας μόλυνσης! Ειλικρινά απολαμβάνουμε την ελευθερία μας από τον έμπολα. Είμαστε πλέον ελεύθεροι να μετακινηθούμε χωρίς μπλόκα στους δρόμους, ελεύθεροι να πάμε στις εκκλησίες και στους δημόσιους χώρους, ελεύθεροι να ταξιδέψουμε από το ένα μέρος της χώρας στο άλλο, χωρίς απαγορεύσεις κυκλοφορίας και ζώνες καραντίνας. Ευχαριστούμε τον Κύριο Ιησού Χριστό για αυτή την ελευθερία και την πνευματική ηρεμία. 33
Ωστόσο, οι τραγικές συνέπειες της επιδημίας του έμπολα παραμένουν ακόμη και είναι παντού γύρω μας εδώ στην Σιέρρα Λεόνε: •• Η θανατηφόρα επιδημία άφησε χιλιάδες παιδιά ορφανά και σε πολλές περιπτώσεις άστεγα. •• Η επιδημία του έμπολα έχει καταστρέψει την οικονομία της Σιέρρα Λεόνε, καθιστώντας την τη δεύτερη φτωχότερη χώρα του κόσμου με 80% ποσοστό ανεργίας. Οι τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν. Πετρέλαιο, μεταφορές και ηλεκτρισμός έχουν αυξηθεί πάρα πολύ και οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα. •• Η επιδημία έχει επηρεάσει αρνητικά τις ιατρικές εγκαταστάσεις και δυνατότητες του έθνους. Πολλοί γιατροί και νοσοκόμες έχουν πεθάνει. Πολλοί έφυγαν. Οι ιατρικές υποδομές και υπηρεσίες είναι σήμερα σε
34
μια κατάσταση εξαθλίωσης. •• Πολύ πρόσφατα οι μαθητές άρχισαν να επιστρέφουν στα σχολεία, τα κολλέγια και τα πανεπιστήμια, έπειτα από μια παρατεταμένη διακοπή λειτουργίας των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Πώς όμως η Ιεραποστολή μας εδώ στη Σιέρρα Λεόνε αντιμετωπίζει αυτές τις εθνικές και θρησκευτικές προκλήσεις; Κατ’ αρχήν, δεχτήκαμε την πρόκληση των ορφανών του έμπολα. Στην επιστολή του ο Άγιος Ιάκωβος γράφει: "Η αληθινή και αγνή θρησκεία ενώπιον του Θεού και Πατρός είναι να αναλαμβάνεις τη φροντίδα των ορφανών στον πόνο τους” (1:27). Προς το παρόν είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε την ανέγερση 2 σύγχρονων ορφανοτροφείων, τα οποία θα φροντίζουν 100 παιδιά. Εκτός από την παροχή καταλύματος
και φαγητού, παρέχουμε επίσης δωρεάν ιατρική περίθαλψη και εκπαιδευτικές υπηρεσίες από το δημοτικό μέχρι το λύκειο και το κολλέγιο. Επιπλέον, με χαρά παρέχουμε ένα ζεστό γεύμα 6 φορές την εβδομάδα σε περίπου 40 ορφανά του έμπολα και σε άλλα 400 παιδιά και δασκάλους στο σχολείο μας στο Waterloo. Επίσης παρέχουμε σε όλα τα παιδιά εισαγόμενα παπούτσια και αναπηρικά αμαξίδια. Σε σχέση με το πρόβλημα της ανεργίας που μαστίζει τη χώρα, η Ιεραποστολή μας παρέχει θέσεις εργασίας με καλούς μισθούς και άλλα προνόμια σε 60 κατοίκους της Σιέρρα Λεόνε. Απασχολούμε δασκάλους στα σχολεία, λέκτορες για τα κολλέγια μας, ντόπιους ιερείς για να καθοδηγήσουν το Ορθόδοξο ποίμνιο.
Απασχολούμε διαχειριστές, οδηγούς, φύλακες, καθαρίστριες κ.α. Επιπλέον, με το Κολλέγιο των εκπαιδευτικών και το σύστημα υποτροφιών μας, εκπαιδεύουμε νέα παιδιά για να γίνουν ικανοί και προικισμένοι καθηγητές και δάσκαλοι. Έπειτα, αντιμετωπίζουμε με διάφορους τρόπους την πρόκληση του ελλιπούς ιατρικού συστήματος, όπου βασικές ιατρικές υπηρεσίες δεν είναι διαθέσιμες. Όταν κάποιος από την Ιεραποστολή μας δεν μπορεί να θεραπευτεί εδώ, τον στέλνουμε σε άλλη χώρα με όλα τα έξοδα πληρωμένα. Για παράδειγμα η σύζυγος ενός ντόπιου ιερέα, η πρεσβυτέρα Ελισάβετ, ανέπτυξε καρκίνο στο χέρι. Εδώ δεν έχουμε δυνατότητα χημειοθεραπείας. Έτσι η Ιεραποστολή μας την έστειλε μαζί με τον 35
άντρα της π. Αλέξανδρο Καμάρα στην Γκάνα για θεραπεία. Ακολουθεί τώρα χημειοθεραπείες, που θα ολοκληρωθούν το Δεκέμβριο. Η Ιεραποστολή φροντίζει για την ιατρική περίθαλψη, τις μεταφορές και τα έξοδα διαβίωσής τους. Είμαστε επίσης ευγνώμονες στην Αρχιεπισκοπή Άκκρας, που φιλοξενεί και φροντίζει τον π. Αλέξανδρο και την πρεσβυτέρα Ελισάβετ. Επίσης για λιγότερο σοβαρές περιπτώσεις, παρέχουμε δωρεάν ιατρικές υπηρεσίες στην κλινική μας στο Waterloo για τους δασκάλους και τους μαθητές μας. Η Ιεραποστολή μας στη Σιέρρα Λεόνε είναι ευγνώμων στην Αδελφότητα Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής για όλη τη βοήθεια που μας παρέχει εδώ και χρόνια.
36
Είμαστε σε θέση με την οικονομική υποστήριξή σας να βοηθούμε ανθρώπους, που έχουν ανάγκη από ιατρική περίθαλψη, δίδακτρα σχολείων, έξοδα κηδειών και τόσα άλλα έξοδα. Τα τελευταία χρόνια η Αδελφότητα έχει στείλει πολλά κοντέινερ, για να βοηθήσει τον κόσμο μας εδώ. Με τα τρόφιμα που στέλνετε (ρύζι, λάδι, αλεύρι, ζάχαρη, αλάτι, γάλα κτλ) είμαστε σε θέση να εκτελέσουμε την εντολή του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και να θρέψουμε τους φτωχούς. Για όλα αυτά, η Ιεραποστολή μας στη Σιέρρα Λεόνε προσφέρει τις ευχαριστίες και την ευγνωμοσύνη της στην Αδελφότητα της Θεσσαλονίκης. Αρχ. Θεμιστοκλής Αδαμόπουλος Αρχιερατικός Επίτροπος
Μαθητές σχολείων της Ιεραποστολής
Δύο κόσμοι ξένοι - δύο κόσμοι μάρτυρες Κάτω στους πρόποδες του Άθωνα, μέσα στην πρωινή σιγή ακούς την πρώτη δέηση: «Δόξα εν Υψίστοις Θεώ». Τα κελαηδήματα των πουλιών συνοδεύουν την τρεμάμενη φωνή του Γέροντα και βαθμιαία αυξάνουν την έντασή τους μαζί με τις πρώτες ηλιακές ακτίνες που ήδη απαλά και δειλά χαιδεύουν τη βορεινή ράχη του Άθωνα, θαρρείς και θέλουν να τον ξυπνήσουν όσο πιο ανάλαφρα γίνεται, όσο πιο αθόρυβα μπορούν, το «γέροντα» αυτόν μαζί με τα παιδιά του, γιατί ξέρουν ότι ακόμα και μέσα στον ύπνο της αυτή η ουράνια, και όχι επίγεια πια, συνοδεία απομυζά το αιώνιο κέρδος της ουράνιας αντιμισθίας από την αδιάλειπτη και αέναο δέηση: «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με». Στα χέρια του Γέροντα, στα χέρια των πατέρων, ή μάλλον αγγέλων, στο τριμμένο κομποσχοίνι το γεμάτο δάκρυα και στεναγμούς. ...Κάτω στα κύματα του Ινδικού, στη γαλαζοπόρφυρη θάλασσα του Soalary, στο Αnkilibe, στο Beravy, Madio Rano και ακόμα πιο πέρα στην Androka, στο Mahatsandry, και όπου μπορεί να φτάσει το βλέμμα σου πλέον, στον ερημικό μα ποτέ ξεχασμένο από την καρδιά μου νότο, οι πρώτοι ψαράδες των Vezo ήδη έχουν
βουτήξει την πιρόγα τους μέσα στα γαλαζοπόρφυρα νερά του Ινδικού, και κάνουν την πρώτη δέηση με τα χέρια και τα πρόσωπα ψηλά στον ουρανό. Τα μάτια δακρύζουν βλέποντας τον ακόμα κόκκινο ήλιο, καθώς ανατέλλει στον ορίζοντα, και τα χείλη μονολογούν: «Κύριε για τα παιδιά μας». Και αμέσως φυσάει εκείνο το πρωινό μελτεμάκι, η αύρα της Ειρήνης, η Πνοή θα έλεγες του Θεού, που σαν στοργικός Πατέρας μη θέλοντας να χαλάσει το χατίρι των παιδιών του, μα ούτε να τα τρομάξει, στέλνει αυτήν την πρωινή πρώτη ευλογία. «Κύριε, βοήθα με και σήμερα». Με το ξύλινο κουπί στα χέρια του δέεται. Δέεται ο πατέρας με το καμένο πρόσωπο από τον ήλιο και την αλμύρα. Τα χέρια του σφίγγουν το κουπί, το φτυάρι «αγκάντι», το τσεκούρι. Τα χέρια των πατέρων μας, τα τριμμένα και λερωμένα χέρια, τα γεμάτα από πόνο και μόχθο, ιδρώτα και στεναγμούς. ...Τα μάτια δε χορταίνουν να βλέπουν τώρα το υπέροχο τοπίο. Ένα φυσικό αμφιθέατρο η Σκήτη της Αγίας Άννης. Η Σκήτη μας. Καταπράσινη, με τις υπέροχες ιστορικές Καλύβες των πλέον ονομαστών
37
Αδελφοτήτων, που σηματοδότησαν το σύγχρονο ασκητισμό των τεσσάρων τελευταίων αιώνων, έχουν να αναδείξουν ένα πλήθος γνωστών και άγνωστων, παλαιοτέρων και σύγχρονων Αγίων. Κάθε μια Καλύβα καθισμένη στο φυσικό αμφιθέατρο αυτό, με το Κυριακό της Αγίας Άννης να κατέχει ξεχωριστή και εξέχουσα, περίοπτη θέση, αφουγκράζεται αιώνες τώρα τους ήχους από τη μια της θάλασσας, από την άλλη του Άθωνα, και από την άλλη των καθημερινών δεήσεων των πατέρων. Καλύβες θεατές, μάρτυρες μιας παράστασης δίχως τέλος, μιας παράστασης-μαρτυρίας και μαρτυρίου. Μάρτυρες της μόνης Αλήθειας την οποία δεν μπορούν να αμφισβητήσουν οι σύγχρονοι πλανόδιοι πλάνοι-πλανώντες, που περιφέρονται στους δρόμους και στις τηλεοράσεις, προσπαθώντας μάταια να ρίξουν λάσπη στην αλήθεια και να κρύψουν το χρυσάφι που τόσο καλά είναι φυλαγμένο εδώ. ...Μετά την ολοήμερη πορεία, την κατήχηση, τον εσπερινό κάτω από το ευσκιόφιλο δέντρο «κίλι» του χωριού, τώρα κάθομαι με μερικούς από τους πιστούς μας της νέας αυτής ενορίας μας. Μερικοί από αυτούς είναι ήδη βαπτισμένοι. Άλλοι αναμένουν την κατήχηση και την επόμενη φορά θα είναι, αν θέλει ο Κύριος, 38
αυτοί που θα εισέλθουν πια στο λουτρό της παλιγγενεσίας. Τους βλέπω και τους ακούω τώρα αν και το σούρουπο δεν αφήνει να διακρίνω πλέον πρόσωπα. Μα τώρα αυτή είναι η πιο όμορφη πραγματικά ώρα. Οι σιλουέτες και μόνο των ανθρώπων διακρίνονται, μα οι φωνές τους, οι φωνές της ψυχής, ακούγονται τόσο καθαρά. Ειλικρινά δεν υπάρχει πιο όμορφη από αυτήν τη στιγμή αργά το απόγευμα, μετά από την κούραση της ημέρας, όταν ακούς τα αδέλφια σου, τις φωνές τους, να βγαίνουν σαν από την αιωνιότητα, σαν να τις γνώριζες χρόνια, σαν να σε ενώνει κάτι υπερκόσμιο μαζί τους. «Σε ευχαριστούμε πάτερ. Είσαι πραγματικά αδελφός μας και πατέρας μας. Δεν είσαι πια ξένος για εμάς. Είσαι ό,τι και εμείς. Να έλθεις όσο πιο σύντομα γίνεται ξανά». Εδώ δεν χωράει πιά καμία επίσης αμφισβήτηση. Εδώ μαρτυρούν οι καρδιές. Τα δέντρα, οι πλατείες, τα παιδιά, οι γέροντες, οι μάνες. Όλα φλέγονται μέσα στο θαύμα και στην Πίστη του Αγίου Πνεύματος. Η Αφρικανική γη, η γη της Μαδαγασκάρης είναι θεατής και μάρτυρας. ...Ανεβαίνω τώρα την πλαγιά του Άθωνα. Και τα πόδια μου τρέμουν. Γιατί ξέρω ότι πατώ στις ίδιες
αυτές πέτρες, που οι άγιοι Πατέρες μας βάδισαν, έκλαψαν, ίδρωσαν για τη σωτηρία της ψυχής τους. Και θέλω να γονατίσω και να φιλήσω τις άψυχες αυτές πέτρες που κάθε μια της είναι φυλαχτό και κειμήλιο. ...Τα πόδια μου βουλιάζουν τώρα μέσα στη λάσπη και σε λίγο το νερό του ποταμού έχει φτάσει μέχρι τη μέση μου. Πορευόμαστε προς την Antsarogaza. Πρέπει να δω την εκκλησία που χτίζεται. Να μιλήσω στους ανθρώπους μας στην ενορία μας αυτήν. Να τους στηρίξω στην πίστη τους. Να τους παρηγορήσω στον πόνο και στις αρρώστιες τους. Μα η κούραση από την οδοιπορία, το νερό που έχει ήδη διεισδύσει και ποτίσει τα ράσα μου και ο πόνος στην μέση δυσχεραίνουν την πορεία. Όμως η καρδιά φτερουγίζει. Γιατί σε λίγο θα δω τα αδέλφια μου. Το νερό αυτό το ακούς τώρα να σου μιλάει: «κάθε σου βήμα εδώ είναι μια μαρτυρία, κάθε σου πόνο τον σημειώνω και θα τον μεταφέρω από κάθε χωριό που περνώ. Κάθε σου ιδρώτα για τους ανθρώπους μου θα σ’ τον δροσίζω εγώ και θα σου γιατρεύω τις πληγές από τα αγκάθια και τις πέτρες στα πόδια σου». ...Με ευλάβεια τώρα και δάκρυα προσκυνώ την εικόνα της Αγίας μας Άννης. Γονατιστός μπροστά στην
Μητέρα της Μητέρας της ζωής, την Γιαγιά μας, δέομαι. ...«Tα σα εκ τω σων». Σε μια λειτουργία στην προσωρινή εκκλησία από χόρτα, γονατίζω και η ξύλινη καλύβα γεμίζει ζωή. «Σέ ὑμνοῦμεν, σέ εὐλογοῦμεν, σοί εὐχαριστοῦμεν, Κύριε καί δεόμεθά σου, ὁ Θεός ἡμῶν». Από τα στόματα των νεοφώτιστων αδελφών μας στην πρώτη τους λειτουργία. Και δέεσαι. Στην αγία Τράπεζα του Κυριακού τώρα στη λειτουργία «ἔτι προσφέρομέν Σοι τήν λογικήν ταύτην καί ἀναίμακτον λατρείαν»... Στην προσωρινή αγία Τράπεζα, τραπέζι κάτω από το δέντρο, στη γη της Μαδαγασκάρης και πάλι «ἔτι προσφέρομέν Σοι τήν λογικήν ταύτην καί ἀναίμακτον λατρείαν»... Καί δεόμεθα καί ἱκετεύομεν. Κατάπεμψον τό Πνεῦμά σου τό Ἅγιον ἐφ' ἡμᾶς.... Αυτό είναι το θαύμα της Πίστεως. Δύο κόσμοι ξένοι. Δύο κόσμοι τόσο μακρινοί. Κι όμως ενωμένοι κάτω από τη σκέπη της Αγάπης του Θεού. Μαρτυρούν και ομολογούν καθημερινά το θαύμα της ζωντανής μας Πίστεως. Εδώ στον Άθωνα. Εδώ στην Ιεραποστολή. Αρχ. Πολύκαρπος Αγιαννανίτης Μαδαγασκάρη – Τουλιάρ
39
Βαδίζοντας στην αιματοβαμμένη γη Υπάρχει στην Αφρική ένα νεοσύστατο κράτος το οποίο μετά από 15ετή πόλεμο αποσπάστηκε από τον κύριο κορμό του Σουδάν. Το όνομά του, Νότιο Σουδάν. Αναγνωρίστηκε ως ανεξάρτητο κράτος με πρωτεύουσα την Τζούμπα από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών το έτος 2011. Εδώ κυριαρχούν οι νειλωτικές φυλές Ντίνκα, Νουέρ και Σιλλούκ κατά μήκος του ποταμού, αλλά και η μη νειλωτική φυλή Αζάντε, που κατοικεί μεταξύ του Κονγκό και του Νείλου. Υπάρχουν επίσης μικρότερες ομάδες, που ομιλούν περισσότερες από 30 γλώσσες. Από την ημέρα της ανεξαρτησίας, η ειρήνη ήταν ήδη πληγωμένη. Μετά, άρχισε η φρίκη του εμφύλιου πολέμου να ξαναριζώνει στο έδαφός της χώρας. Τώρα υπάρχουν εχθροπραξίες σ’ ένα αιματοκύλισμα με καταδίωξη της λογικής. Ο Ο.Η.Ε κατά περιόδους προσπάθησε να προσφέρει ανθρωπιστική βοήθεια. Αεροπλάνα έριχναν με αλεξίπτωτα αναγκαία αγαθά και φάρμακα σε απομακρυσμένες περιοχές, όπου οι άνθρωποι λιμοκτονούν… Τελικά απομακρύνθηκαν κι αυτά λόγω του 40
υπερβολικά υψηλού κινδύνου. Ο πολεμιστήριος θάνατος μετρά χιλιάδες θύματα κάθε ημέρα, ανάμεσα σε λιμνούλες από ανθρώπινο αίμα… Εκεί δεν υπάρχει υπερβολή του λόγου, παρά μόνο η απεραντοσύνη της τραγωδίας. Οι εγκλωβισμένοι προσπαθούν να αποδράσουν από το κλουβί της απελπισίας… Βαδίζουν, βαδίζουν όσοι αντέξουν μεγάλες χιλιομετρικές αποστάσεις, για να βρουν κάποιο καταφύγιο στις γειτονικές χώρες. Όσοι κατορθώσουν να επιζήσουν, ελπίζουν να δουν την ανατολή της αυριανής ημέρας. Στην Ουγκάντα οι εισερχόμενοι πρόσφυγες ανέρχονται σε εκατοντάδες χιλιάδες, όμως αναρίθμητα υποσιτισμένα παιδιά απειλούνται από την ελονοσία, τον τύφο, τη χολέρα και άλλες θανατηφόρες ασθένειες. Η ανακάλυψη του ορυκτού πετρελαίου μήπως κρύβεται πίσω από αυτόν τον όλεθρο. Το Νότιο Σουδάν υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Νουβίας. Η Αδελφότητα Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής, κοινωνικά ευαίσθητη, έχει αποστείλει οικονομική βοήθεια για διανομή τροφίμων.
41
Ωδή στον άγιο Ιεραπόστολο π. Νικόδημο Σαρίκα (1876-1941) Εισαγωγή Εάν ο ήλιος χάραζε με χρυσόγραφες ακτίδες το όνομά σου στις ανατολικές ακτές της Αφρικής, θα το έκανε για να τιμήσει την παρουσία σου εκεί. Ι Ανασκάπτω τη μνήμη με νοτισμένο δάκρυ να βρω ρίζες της γενεαλογίας σου. Παιδί γεννημένο στην Κάτω Παναγιά, στην αγιασμένη Μικρά Ασία, σε χώματα που άνθιζαν οι πασχαλιές, σε μαρτυρικές πηγές χριστιανοσύνης. Γυμνάστηκες στην πνευματική διακονία στην πόλη των Ιεροσολύμων με ταπεινή ευλάβεια. Υστερόχρονα, ως ιερέας σε ένα όνειρο χριστόδρομο, στολισμένο αντρειοσύνη, ταξίδεψες πέρα μακριά, στην Αφρική. ΙΙ Καλώς έφθασες στη μυστηριώδη Ήπειρο. Χώρες σε υποδέχθηκαν ανοίγοντας πύλες φιλοξενίας: Νότια Αφρική, Μοζαμβίκη, Ροδεσία, Μαδαγασκάρη, Κένυα, Ουγκάντα. Τελικά η εδραίωσή σου στην Ταγκανίκα άνθισε το βλασταράκι της Ορθόδοξης Ιεραποστολής στους ιθαγενείς. Διάνυσες αμέτρητα χιλιόμετρα σε ζούγκλες, σαβάνες, ακολουθώντας μονοπάτια, ίσως και δικά σου… Αλήθεια! Με πόσα άγρια και ήρεμα ζώα έγινες φίλος; Ένα μυστικό κλειδωμένο στη σιωπή. Στην ποδιά του Όρους Κιλιμαντζάρο το υπέροχο Μόσσι και δίπλα να το συντροφεύει η Μασόκα· εκεί δημιούργησες την καλύβα σου από μπαμπού καθώς και την εκκλησούλα σου «Σοφία του Θεού». 42
III —Όταν κατηχούσες τους Αφρικανούς, ο μελίρρυτος λόγος σου ήταν τόσο απλός όσο και τα χορταράκια της φύσης. Έσβηνε το σκότος των ειδώλων στην αναμενόμενη χριστιανική αυγή. —Όταν βάπτιζες τους Αφρικανούς, ποτάμια, λίμνες ήταν λουσμένα στο φως σε ένα όραμα αγιασμένης παρουσίας. Ο χορός των αχράντων αγγέλων ενέδυε ψυχές στην είσοδο του παραδείσου. —Όταν λειτουργούσες τους Αφρικανούς κάτω από δέντρα, αχυροκαλύβες, ήταν ευλογία Θεού. Τα τύμπανα χτυπούσαν χαρμόσυνα καλώντας τους ξυπόλυτους αδελφούς να λάβουν την αγιόσωμη Θεία Κοινωνία. ΙV Άγιε Ιεραπόστολε της στοργικής αγάπης. Πνευματικέ γεωργέ του ιδρωμένου μόχθου, έσπερνες επί 35 χρόνια τον Άγιο Λόγο του Τριαδικού Θεού στο ακαλλιέργητο χωράφι της Αφρικής. Μετά η συγκομιδή των καρπών μοίρασε το όνομά σου σε πιο απόμακρες περιοχές, όπως ο αγέρας σκορπά τα ευωδιαστά άνθη. Όταν έλαβες το θείο κάλεσμα προς την αιωνιότητα, ευρισκόσουν στην ιεραποστολική Ουγκάντα. Μετά από κοπιώδες ταξίδι σε αγκάλιασε η αγαπημένη πόλη Τάνγκα, θυγατέρα του Ινδικού Ωκεανού… Εδώ στη γη αυτή της Ταγκανίκας θα αναπαυθεί το κορμί σου. Εκείνη την ημέρα, 29η Δεκεμβρίου, ο ήλιος άρχισε να σκύβει χλωμός αποχαιρετώντας το δειλινό, όπως και την επίγεια ζωή σου, ντυμένη στην αγιωσύνη. Οι ερχόμενοι άγγελοι με ολόλευκη άμαξα παρέλαβαν την ψυχή στην πορεία προς την ουράνια εξύψωση! V —Τώρα που σε σκέπτομαι σαν δρομοκόπο του χρόνου, σταλακτίτες συγκίνησης ρέουν από την καρδιά. —Τώρα που σε αναλογίζομαι στα κύματα της θαλάσσης, περιούσιο χάδι ευλογίας αγγίζει τις αισθήσεις. Νόστης Ψαρράς
43
Μαρία Καζαμία – Τσέρνου Ένα ροδόσταγμα αγάπης
Μαρία! … Επίτρεψέ μου να αναγγείλω την αναχώρησή σου από την επίγεια ζωή, με ολιγάριθμα λόγια, όπως ήθελες. Δεν εισέρχομαι σε επαίνους, γιατί η ταπεινοφροσύνη σου θα φυλάκιζε τη συνείδησή μου. Δεν επιθυμούσες να σε εγκωμιάζουν… Η καρδιά σου αναπαυόταν στην απλότητα. Υπήρξες από γένος με γονυκλινή αγάπη προς τον άγιο Τριαδικό Θεό. Στην παιδική σου ηλικία είχες συνοδό τον αδελφό σου, κατόπιν στην πορεία του χρόνου το σύζυγό σου, καρπός του οποίου υπάρχουν σήμερα δυο εξαίρετα παλικάρια. Σπούδασες στη Φιλοσοφική (Τμήμα Αρχαιολογίας και Τέχνης), όμως το αίσθημά σου αιχμαλώτισε η Θεολογία. Δίδασκες στη Θεολογική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης «Βυζαντινή Αρχαιολογία και Τέχνη». Η Αδελφότητα Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής σε υποδέχθηκε με χαρμόσυνη τιμή στο Διοικητικό Συμβούλιο, αλλά ήσουν και θυγατέρα του αξιομνημόνευτου Ιωάννη Καζαμία, σεμνότιμου μέλους αυτής. Η κοινωνική ευαισθησία ήταν ζωγραφισμένη στην καρδιά σου με πινελιές στοργής, ιδίως για τα ορφανά παιδιά της Αφρικής. Στη Θεολογική Σχολή της Κινσάσας, πρωτεύουσας του Κονγκό, οι φοιτητές συναγωνίζονταν ποιος θα είναι πρώτος στο μάθημά σου. Μια μέρα ξαφνικά, επιθανάτιες ρίζες με αγκαθωτό πόνο φύτρωσαν στο μετέπειτα καταπονημένο κορμί σου… Τελικά, κυνηγημένη διέφυγε η ελπίδα και η θλίψη μάς αγκάλιασε. Στην εξόδιο ακολουθία στον Ιερό Ναό του Αγίου Φωτίου, τη 10η Σεπτεμβρίου 2016, στον αποχαιρετισμό μάς δώρισες από το περιβόλι της ψυχής σου ένα ρόδι αιώνιας αγάπης ως ανάμνηση. Τώρα η μικρή σχεδία σου με χριστεπώνυμα πανιά ταξιδεύει προς την αιωνιότητα. Καλό Ταξίδι! Χριστός Ανέστη! Νόστης Ψαρράς 44
Στήλες Ευγνωμοσύνης Δωρεές από 1.8.2016 έως 31.10.2016
Τα στοιχεία των δωρητών δημοσιεύονται μόνο στην έντυπη έκδοση
Ἱλαρόν γάρ δότην ἀγαπᾷ ὁ Θεός
45
Τα στοιχεία των δωρητών δημοσιεύονται μόνο στην έντυπη έκδοση
46
Τα στοιχεία των δωρητών δημοσιεύονται μόνο στην έντυπη έκδοση
Άδεια χρήσης
Αυτό το έργο διανέμεται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 4.0 Διεθνές (goo.gl/ Q9uqXL). Έγινε χρήση ομοίως αδειοδοτηθέντων έργων των κάτωθι δημιουργών στις αντίστοιχες σελίδες:
4 Anthony Quintano 13 Robertus B. Herdiyanto 21 Bernard Dupont 26 Allan Hopkins 31 Allan Hopkins 37 Dave Proffer 45 Stuart Richards 46 Chirag Jog
47