242 • ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2018
ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗΣ
ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗ Έτος ίδρυσης: 1963
Τιμήθηκε από το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2018 / Τεύχος 242
Υπεύθυνος έκδοσης: Νόστης Ψαρράς Άγιοι Ισαπόστολοι Κύριλλος και Μεθόδιος
Περιεχόμενα Τεύχους 04 Μετάλλιο Αγίου Παύλου 06 Χάρισμα ευλαβείας 08 Ι.Μ. Μεξικού 11 Ι.Μ. Σιγγαπούρης - Ινδονησία 12 Ι.Μ. Κινσάσας 15 Ι.Μ. Γουινέας 20 Ι.Μ. Ναϊρόμπι 23 Ι.Μ. Άκκρας 26 Ι.Μ. Μουάνζας 30 Ι.Μ. Ζάμπιας & Μαλάουι 35 Ι.Μ. Ειρηνουπόλεως 36 Ι.Ε. Μπουρούντι & Ρουάντας 40 Ι.Ε. Αρούσας 42 Ι.Ε. Κισούμου 43 Στο Περιβόλι της Παναγίας Μπορείτε να καταθέσετε την αγάπη σας για την Εξωτερική Ιεραποστολή, μέσω PayPal στο paypal@ierapostoles.gr, ή στους τραπεζικούς λογαριασμούς: ALPHA BANK 40500 200 2000 170 GR93 0140 4050 4050 0200 2000 170 BIC: CRBAGRAA ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ 256/480006-09 EUROBANK 0026.0206.10.0101157390 ΠΕΙΡΑΙΩΣ 5200-052141-068 Άλλοι IBAN, στο ierapostoles.gr/IBAN Για όλες τις καταθέσεις εκδίδονται και αποστέλλονται θεωρημένες αποδείξεις.
Οι συντάκτες ευθύνονται για τα κείμενά τους Το περιοδικό αποστέλλεται δωρεάν Εκτύπωση: Γραφικές Τέχνες "Μέλισσα"
Ιδιοκτήτης
Αδελφότητα Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής Μακένζυ Κινγκ 6, Πλατεία Αγίας Σοφίας 546 22 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
T. 2310 279910 - F. 2310 279902 office@ierapostoles.gr
Αναγνωρισμένο φιλανθρωπικό σωματείο
(καταστατικό απόφ. Μον. Πρωτ. Θεσ/νίκης 36412/2009) Σκοπός: Η ηθική και υλική συμπαράσταση στην ανά τον κόσμο Ορθόδοξη Εξωτερική Ιεραποστολή Πνευματικός ιδρυτής: Αρχιμ. Χρυσόστομος Παπασαραντόπουλος Ιδρυτικός Πρόεδρος: Παντελής Μπάγιας Μέγας Ευεργέτης: Παν. Παπαδημητρακόπουλος Επίτιμος Πρόεδρος: Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. Θεόδωρος
Διοικητικό Συμβουλίο: Χαράλαμπος Μεταλλίδης Πρόεδρος Νόστης Ψαρράς Αντιπρόεδρος Αγγελική Αρναούτη Γ. Γραμματέας Δημήτριος Σωτήρκος Ταμίας Κων/νος Μεταλλίδης Β. Γ. Γραμματέα Ζηνόβιος Ιατρού Β. Ταμία Ευαγγελία Τραϊκούδη Μέλος Αικατερίνη Αλεξάνδρου Μέλος Πρόδρομος Καλαϊτζίδης Μέλος
ierapostoles.gr orthodoxmission.org.gr missionorthodoxe.org
Αδελφότητα Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής Από το 1963 υπηρετεί την κοινωνική σας ευαισθησία
Καινό Γέρας Υπάρχουν εκατομμύρια συνάνθρωποί μας σε όλο τον κόσμο, που αγνοούν το αληθινό πρόσωπο του Ιησού Χριστού και το ευαγγέλιό Του. Σε όλους αυτούς η Εκκλησία έχει χρέος και εντολή να τους μεταδώσει το ανέσπερο φως της αναστάσεως και της ελπίδας. Η Ορθόδοξη ιεραποστολική Εκκλησία δεν έχει σχέση με τον ρατσισμό και το χρώμα των ανθρώπων. Δεν εγκαταλείπει ούτε αποστρέφεται, ούτε αδιαφορεί για τον πλησίον κι ας είναι χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά. Δεν απομονώνεται στον εγωκεντρισμό και τον σκοταδισμό, αλλά αγκαλιάζει πλατιά όλο τον κόσμο και αποστέλλεται προς αυτόν. Στο όρος Κιλιμάντζαρο της Τανζανίας, όπου πριν από 110 χρόνια ο πρώτος πνευματοκίνητος Ορθόδοξος ιεραπόστολος Νικόδημος Σαρίκας κήρυξε Χριστό, υπάρχει μαρμάρινη επιγραφή με τίτλο: «Ο Θεός είχε έναν Υιό, τον Μονογενή, και Αυτός ήταν ιεραπόστολος». Ευχαριστούμε την Εκκλησία της Βεροίας και τον σεβασμιώτατο κ. Παντελεήμονα για την βράβευση της Αδελφότητάς μας με το χρυσό μετάλλιο του Αποστόλου Παύλου, αλλά και για το αμέριστο εν γένει ιεραποστολικό τους ενδιαφέρον. Μπορούμε να πούμε ότι ο ιεραποστολικός ζήλος δείχνει τον βαθμό της πίστης μιας ολόκληρης τοπικής Εκκλησίας. Η ιεραποστολή δεν είναι μόνο ένα καθήκον αλλά συνέπεια και κριτήριο της πίστης και της αγάπης κάθε Χριστιανού και όλης της Εκκλησίας. 4
5
Χάρισμα ευλαβείας
Χαιρετισμός του Προέδρου της Αδελφότητας προς τον Μακαριώτατο Παπά και Πατριάρχη Αλεξανδρείας κ.κ. Θεόδωρο Β΄ στα Εγκαίνια της Έκθεσης Αφρικανικής Τέχνης
Μακαριώτατε, Πέρασαν 55 χρόνια από την ίδρυση της ιστορικής αυτής Αδελφότητας, όταν ο πνευματοκίνητος πατέρας Χρυσόστομος Παπασαραντόπουλος κάλεσε από την ανατολική Αφρική τη μικρή εκείνη ομάδα της Θεσσαλονίκης, λέγοντας «ο κόσμος εδώ διψά για την Ορθοδοξία και συγχρόνως πεινά». Από τότε η μικρή αυτή ομάδα, με πρώτη ονομασία «Οι Φίλοι της Ουγκάντας», συσπειρώθηκε, δούλεψε, μόχθησε για την ηθική και υλική συμπαράσταση στους αναξιοπαθούντες ιθαγενείς. Σε έναν κόσμο, όπου βαθιά νοσούν οι αξίες της ανθρωπιάς, της αλληλεγγύης, της αυτοθυσίας, του σεβασμού και της ελευθερίας, η Αδελφότητα αυτή έστησε ανάχωμα. Παρηγόρησε ανθρώπους, τάισε και σπούδασε παιδιά, ξεδίψασε κοινότη6
τες, έχτισε σχολεία και ορφανοτροφεία, έδωσε εκπαιδευτικά βοηθήματα, μετέφρασε χριστιανικά βιβλία σε τοπικές διαλέκτους, ολοκλήρωσε νοσοκομεία και κλινικές, τα στελέχωσε και τα εφοδίασε με φάρμακα, ποίμανε πιστούς χτίζοντας εκκλησίες, πνευματικά κέντρα, οικίες ιερέων, κατήχησε και βάφτισε χιλιάδες ανθρώπους, άνοιξε δρόμους, κατεύθυνε και οδήγησε εφήβους σε ιεραποστολικά μονοπάτια – αρκετοί μάλιστα από αυτούς είναι σήμερα κοντά μας και διακονούν το Πατριαρχείο της Αλεξανδρείας. Τους πότισε με το γάλα της Αδελφότητας ο αείμνηστος μεγάλος ευεργέτης Παναγιώτης Παπαδημητρακόπουλος, «ο γιατρός», μιλώντας τους για μεγάλες αξίες ιεραποστολικές και παράλληλα ανθρωποκεντρικές.
Μακαριώτατε, αγαπητοί αδελφοί, πολλές φορές η ανθρωπότητα υπέφερε από ανθρωπιστική κρίση, μα είναι καιρός τώρα που η Αφρική έχει βυθιστεί σε μια νέα τραγωδία κι απειλεί τις χώρες της Ανατολικής Αφρικής η ξηρασία και οι διαμάχες. Περισσότεροι άνθρωποι πεθαίνουν από ακραία φτώχεια, παρά από οποιαδήποτε άλλη αιτία. Ο μισός πληθυσμός του πλανήτη ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Πάνω από 700 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με λιγότερο από 1,5 δολάριο την ημέρα. Κάθε 5΄ ένα παιδί πεθαίνει, από αιτίες που σχετίζονται με την πείνα και τον υποσιτισμό. Σε όλα αυτά, τα πρωτεία φέρει δυστυχώς η Αφρική. Φτιάξαμε έναν κόσμο τεχνολογικά ανεπτυγμένο. Έχουμε εξοπλιστικά προγράμματα που μπορούν να
καταστρέψουν πολλές φορές τη γη μας. Καυχόμαστε ότι ανακαλύπτουμε ουράνια σώματα και πλανήτες εκατομμύρια έτη φωτός μακριά μας, μα δεν μπορούμε να δούμε τον πλησίον μας, τον πάσχοντα, αυτόν που ξεχάστηκε κι όμως υπάρχει, αυτόν που ζητάει κι όμως η κοινωνία αρνείται επίμονα να του δώσει, αυτόν που απλώνει το χέρι για να ταξιδέψουμε μαζί στον Παράδεισο. Μακαριώτατε, σας ονόμασαν πατριάρχη της αγάπης, κι η αγάπη σας αυτή μάς καθοδηγεί και μας δίνει κουράγιο και δύναμη, να συνεχίσουμε το θεάρεστο έργο της Αδελφότητας. Έχουμε κοινή πορεία και κοινό στόχο. «Ἔσεσθέ μοι μάρτυρες ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς». Χαράλαμπος Μεταλλίδης Πρόεδρος Δ.Σ.
Απονομή του Τιμίου Σταυρού του Αποστόλου Μάρκου στον Πρόεδρο του Δ.Σ. από τον Μακ. Πατριάρχη Αλεξανδρείας
7
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΜΕΞΙΚΟΥ
Ένα εξελισσόμενο θαύμα στην Κολομβία Αγαπητοί φίλοι της Ιεραποστολής, Όπως γνωρίζετε και από παλαιότερα άρθρα, η Κεντρική Αμερική ζει ένα εξελισσόμενο θαύμα. Αβίαστα ο νους μας τρέχει στους Μάγια της Γουατεμάλας για τους οποίους αναφερθήκαμε στο προηγούμενο άρθρο μας. Στη Βενεζουέλα, η οποία ζει μια κατάσταση απελπισίας, φόβου και τρόμου. Και βέβαια δεν θα μπορούσε να μην υπάρχει στο νου μας η Κολομβία και ο πατέρας Χουάν Παύλο, ο οποίος με τη χάρη του Τριαδικού Θεού αναπτύσσει ένα τεράστιο ποιμαντικό και κοινωνικό έργο. Συγκεκριμένα, η πόλη Κόπα Καμπάνα ευφραίνεται με το έργο του. Ο πατέρας Χουάν Παύλο, έγγαμος και άμισθος ιερέας, είναι εφημέριος στον Ναό των Ταξιαρχών και πνευματικός πατέρας των 600 Ορθοδόξων οικογενειών της πόλεως Κόπα 8
Καμπάνα. Οι ψυχές συγκλονίζονται, όταν βλέπουν τους ένθερμους πιστούς Κολομβιανούς να συναθροίζονται στον φτωχό ενοικιαζόμενο χώρο του Ναού των Ταξιαρχών, του οποίου μόνο το ιερό είναι χτισμένο, ενώ ο υπόλοιπος Ναός αποτελείται από ένα απλό σκέπασμα. Αυτός ο φτωχός Ναός, για τον οποίο γίνεται κάθε μήνα μάχη να μαζευτεί το ενοίκιό του, γίνεται κάθε Κυριακή το πιο όμορφο παλάτι, στο οποίο ακτινοβολεί η χάρη του Θεού μέσα στις υπάρξεις των πιστών Κολομβιανών οι οποίες ομολογούν Σωτήρα Χριστό, προσευχόμενοι με μάτια δακρυσμένα, όχι από τις δυσκολίες της ζωής, οι οποίες είναι πολλές, αλλά από την αγάπη τους στην Εκκλησία του Χριστού, στην οποία αξιώθηκαν να γίνουν μέλη και να λαμπρύνονται στα μυστήριά της.
Ο ικανός εργάτης του Θεού, π. Χουάν Παύλο, βρήκε δεκτικές καρδιές και τις γέμισε Χριστό. Αλλά το έργο του δεν σταματάει εκεί. Στην αναζήτηση τρόπων για τη δημιουργία εσόδων, ώστε να καλυφτούν οι ανάγκες της ενορίας, όπως το ενοίκιο, οι κατηχητικές ανάγκες και η στήριξη των οικονομικά αδυνάτων, ο πατέρας Χουάν Παύλο κατάφερε να δημιουργήσει ένα χώρο ανακύκλωσης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μερική κάλυψη των αναγκών της ενορίας, αλλά έχει και ευεργετική δράση για την κοινωνία. Το μηχάνημα ανακυκλώνει τα απορρίμματα της Κόπα Καμπάνας. Αυτονόητο είναι ότι για τη συλλογή των απορριμμάτων χρειάζονται πολλά χέρια. Ο π. Χουάν Παύλο
έκανε κάτι πολύ ανθρώπινο: Προσέλαβε νέους ανθρώπους που προσπαθουν να απεξαρτηθούν από τα ναρκωτικά. Οι νέοι αυτοί όχι μόνο κερδίζουν ένα μεροκάματο, αλλά -το σπουδαιότερο- κέρδισαν τον Χριστό και μαζί με τον Χριστό την γρήγορη αποκατάστασή τους. Μάλιστα το κοινωνικό έργο αγκαλιάζει και 120 μονογονεϊκές οικογένειες που στηρίζουμε πνευματικά και οικονομικά. Και μάλιστα αυτό το έργο γίνεται από έναν άμισθο, έγγαμο ιερέα και μάλιστα καρκινοπαθή, ο οποίος παρά τις χημειοθεραπείες στις οποίες υποβάλλεται συνεχώς, αγωνίζεται άοκνα για το ποίμνιό του. Φεύγοντας από την Κόπα Καμπάνα και πηγαίνοντας στην πόλη Γιαρουμάλ, πάλι με υπεύθυνο τον π.
Λιτανεία στην Κόπα Καμπάνα
9
Χουάν Παύλο, βρίσκουμε άλλες 170 οικογένειες Ορθοδόξων. Και εκεί τα πράγματα είναι δύσκολα, διότι η δοξολογία του Τριαδικού Θεού τελείται σε χώρο ενοικιαζόμενο. Οι δυσκολίες στην Κολομβία πολλές αλλά και η ευλογία του Θεού μεγαλύτερη με νέες ψυχές να προσέρχονται συνεχώς στην Αγία Του Εκκλησία. Πονάμε και δακρύζουμε βλέποντας τους Ορθοδόξους Κολομβιανούς να μην έχουν τον δικό τους Ναό. Όλοι τους ζούν με αυτό το όνειρο. Γι’ αυτό, ταπεινά ζητούμε τη βοήθειά σας, ώστε να καταφέρουμε να μαζέψουμε το ποσό των 50.000 ευρώ που χρειάζεται για την αγορά χώρου, στον οποίο θα κτιστεί Ναός για τους Ορθοδόξους Κολομβιανούς, τα αδέλφια μας. Τελειώνοντας το σημερινό
10
πνευματικό ταξίδι, ευχαριστούμε εκ βάθους καρδίας, τους λίγους δωρητές για τη στήριξη και ευαισθησία που δείχνουν στο έργο της Μητροπόλεώς μας, αλλά ευχαριστούμε και εκ των προτέρων όσους θελήσουν να γίνουν συμπαραστάτες στο έργο μας, και με την ευαισθησία της καρδιάς τους προσφέρουν από το υστέρημά τους για να δούν οι Κολομβιανοί αδελφοί μας το όνειρό τους να παίρνει σάρκα και οστά. Κλείνοντας, δεν θα μπορούσαμε να μην ευχαριστήσουμε για τη συμπαράσταση της Αδελφότητας Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής, στην οποία μπορείτε να απευθύνεστε όσοι θέλετε να γίνετε συνεργοί στην εξάπλωση της Ορθοδοξίας στην Κεντρική Αμερική. Εκ της Ιεράς Μητροπόλεως
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΣΙΓΓΑΠΟΥΡΗΣ Ιεραποστολικό κλιμάκιο Ινδονησίας
Νέο ξεκίνημα στο Τιμόρ
Αγαπητοί φίλοι της Ιεραποστολής, Με τη βοήθεια του Θεού, είμαστε καλά. Έλαβα το ποσό των 7.000 € για το νοσοκομείο μας. Ευχαριστώ πολύ για την αγάπη όλων σας και ιδιαιτέρως του π. Νικολάου Μαρκέτου. Ο Θεός να σας ανταποδώσει με τα πλούσια αγαθά Του. Επίσης, έλαβα το άγιο δισκοπότηρο και τις εικόνες για τον πατέρα Χαρίτωνα Ζέγκα. Την άλλη εβδομάδα θα κατέβω στο Νίας και θα του παραδώσω τα σκεύη. Στις 16 Ιουλίου άρχισε το σχολικό έτος στην Ινδονησία. Την πρώτη μέρα πήγα στο χωριό Σουμπούλ, όπου βρίσκεται το σχολείο μας του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, και τους δίδαξα την Αγία Γραφή. Το πρόβλημα είναι ότι τα παιδιά δεν έχουν δική τους Αγία Γραφή. Έτσι, ζητούμε από την αγάπη σας να χρηματοδοτήσετε την αγορά 53 αντιτύπων της
Καινής Διαθήκης από 15 ευρώ η καθεμία. Έλαβα τα χρήματα των 2.000 ευρώ που μας στείλατε για τον τοκετό της διακόνισσας του πατρός Σάββα. Η διακόνισσα γέννησε ένα αγόρι στα μέσα Ιουλίου. Δόξα τω Θεώ! Τον Σεπτέμβριο, θα επιστρέψουν στο Τιμόρ. Προσωπικά δεν έχω τη δυνατότητα να αγοράσω τα εισιτήριά τους και να χρηματοδοτήσω τα νοίκια τους, τα απλά έπιπλα και σκεύη για το νέο τους σπίτι. Γι’ αυτό, παρακαλώ να τον βοηθήσετε. Ο πατήρ Σάββας θα είναι ο πρώτος Ορθόδοξος ιερέας που θα διακονεί μόνιμα στη χώρα του Ανατολικού Τιμόρ. Αυτά είναι τα νέα μας, αδελφοί μου. Να εύχεστε να μας ενδυναμώνει ο καλός Θεός και να μας αγκαλιάζει η Παναγία μητέρα Του. π. Χρυσόστομος Manalu 11
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΚΙΝΣΑΣΑΣ
Το σχολείο στο δάσος δεν πρέπει να κλείσει Δεκατρία χιλιόμετρα περπατοῦσαν κάθε πρωΐ, κάτω ἀπὸ τὸν καυτερὸ ἥλιο ἤ τὴν δυνατὴ βροχὴ τὰ παιδιὰ τῆς Γκάνκας, γιὰ νὰ πᾶνε στὸ κοντινότερο σχολεῖο, γιὰ νὰ μάθουν γράμματα. Ὅλη τὴ μέρα περπατοῦσαν. Ὁ πόθος γιὰ μάθηση μεγάλος. Δὲν ὑπολόγιζαν κούραση, ἀρκεῖ νὰ σπουδάσουν. Καὶ ὅσα παιδιὰ δὲν μποροῦσαν νὰ περπατήσουν ἤ οἱ γονεῖς τους δὲν εἶχαν χρήματα νὰ πληρώσουν τὰ δίδακτρα στὸ σχολεῖο –ἐδῶ στὸ Κογγὸ δὲν ὑπάρχει, ὅπως στὴν Ἑλλάδα, δωρεὰν παιδεία, ἀλλα οἱ μαθητὲς πληρώνουν γιὰ νὰ σπουδάσουν–, κάθονταν ἀγράμματα μέσα στὴν καλύβα τους στὸ δάσος. Βοηθοῦσαν τοὺς γονεῖς τους νὰ καλλιεργήσουν λίγο κῆπο ἤ νὰ κατεβάσουν ἀπὸ τὰ δένδρα καμμιὰ μπανάνα ἤ
12
ἀπὸ τὰ ἄλλα φροῦτα τοῦ δάσους. Τὸ παράπονό τους τὸ ἔβλεπες στὰ μάτια τους, στὴν ἔκφρασή τους. «Θὰ μείνουμε ἀγράμματοι. Οἱ φίλοι μας καὶ τὰ ἄλλα παιδιὰ, ποὺ οἱ γονεῖς τους ἔχουν χρήματα νὰ πληρώσουν τὸ σχολεῖο, μπορεῖ νὰ περπατοῦν πολλά χιλιόμετρα ἀλλὰ πηγαίνουν σχολεῖο, μαθαίνουν γράμματα. Ἐμεῖς τίποτα, δὲν θὰ μάθουμε νὰ διαβάζουμε, νὰ γράφουμε. Θα μείνουμε ἀγράμματοι». Τὰ δακρυσμένα μάτια τους τὰ παρατήρησε ὁ τότε Μητροπολίτης Κεντρώας Ἀφρικῆς Ἰγνάτιος καὶ ἔκτισε τὸ σχολεῖο τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου δίπλα στὴν ἐκκλησία τῆς Ὑπαπαντῆς στὴν ἄκρη τοῦ χωριοῦ Γκάνκα. Γιὰ νὰ λειτουργήσει ὅμως ἔπρεπε νὰ βρεθοῦν τὰ χρήματα. Οἱ
γονεῖς, φτωχοὶ ἄνθρωποι, δὲν εἶχαν νὰ πληρώσουν δίδακτρα. Τὸ κτήριο ἔγινε, ἀλλὰ χρήματα νὰ λειτουργήσει δὲν ὑπῆρχαν. Πῶς θὰ πληρωθοῦν οἱ δάσκαλοι, τὸ προσωπικό, τὰ λειτουργικὰ ἔξοδα; Ἡ Μητρόπολη ἀδυνατοῦσε, δὲν εἶχε οἰκονομικὴ δυνατότητα νὰ ἀνταποκριθεῖ. Ἡ οἰκονομικὴ κρίση στὴν Ἑλλάδα χτύπησε καὶ στὶς ἱεραποστολές. Οἱ δωρεὲς λιγόστεψαν. Ἡ ἀγωνία μεγάλη. Πῶς θὰ λειτουργήσει; Τότε, βρέθηκε ἕνας Ἑλληνας τοῦ Κογγὸ, τῆς Κινσάσας, συνεννοήθηκε μὲ τὸν γιό του καὶ ἀνέλαβαν τὸ βάρος τῆς λειτουργίας του. Κάθε μήνα πλήρωναν τοὺς δασκάλους,
κάλυπταν τὰ λειτουργικὰ ἔξοδα. Τὴν πρώτη χρονιὰ, 100 παιδιὰ γράφτηκαν στὴν πρώτη τάξη. Μερικὰ ἀπὸ τὰ παιδιὰ, ἄς ἦταν καὶ ἔφηβοι 15-16 ἐτῶν ποὺ δὲν εἶχαν πάει μέχρι τώρα σχολεῖο. Ἔτρεξαν νὰ γραφοῦν. Τὰ παιδιὰ τοῦ δάσους μάθαιναν γράμματα δωρεὰν. Δεν περπατοῦσαν μὲ τὶς ὧρες χιλιόμετρα. Τὰ παιδιὰ πλήθαιναν, τὸ σχολεῖο προχωροῦσε, οἱ πρῶτοι τελειῶσαν τὸ Δημοτικὸ. Τὰ παιδιὰ ἔπρεπε νὰ συνεχίσουν, ἔτσι ἀπὸ πέρσι λειτούργησαν καὶ οἱ πρῶτες τάξεις τοῦ Γυμνασίου. Δὲν χρειαζόταν πιά νὰ πηγαίνουν μὲ τὰ πόδια χιλιόμετρα κάθε
13
μέρα. Τὸ χαμόγελο στὰ πρόσωπα τῶν παιδιῶν, ποὺ δὲν μποροῦσαν μέχρι πρότινος νὰ πᾶνε σχολεῖο, ἄστραψε. Χαρούμενες φωνὲς ἀκούγονταν τώρα. Τώρα ἔχουν σχολεῖο. Ἕνας Ἕλληνας ἀπὸ τὴν Κινσάσα μὲ τὸν γιὸ του σπούδασαν τόσα παιδιὰ, δῶσαν τὸ χαμόγελο, δῶσαν τὴν μόρφωση στὰ φτωχὰ παιδιὰ τοῦ δάσους τῆς Γκάνκας. Αὐτοὶ εἶναι οἱ Ἕλληνες τοῦ Κογγό, τῆς Κινσάσας, δίπλα στὴν Ἐκκλησία, συμπαραστάτες στὸ ἔργο τῆς ἱεραποστολῆς. Πονοῦν καὶ ἀγαποῦν τοὺς ἰθαγενεῖς. Ὁ μεγάλος αὐτὸς εὐεργέτης ἔφυγε γιὰ τὸν Οὐρανό. Ἡ οἰκονομικὴ κρίση ἔφθασε καὶ στὸ Κογγό. Ὁ γιὸς του ἔκανε μεγάλες προσπάθειες καὶ θυσίες γιὰ νὰ τὸ κρατήσει ἀνοικτὸ
14
πληρώνοντας τὰ ἔξοδα τοῦ σχολείου. Ἡ οἰκονομικὴ κρίση, ὅμως, ἐξακολουθεῖ νὰ μεγαλώνει. Δύσκολα νὰ συνεχίσει νὰ λειτουργεῖ τὸ σχολεῖο χωρὶς τὴν συνδρομὴ ὅλων μας. Πρέπει κάθε μήνα νὰ συγκεντρώνονται 850 εὐρὼ, γιὰ νὰ πληρωθοῦν οἱ δάσκαλοι, τὸ ὑπόλοιπο προσωπικὸ, τὰ ἔξοδα τοῦ σχολείου. Τοῦ σχολείου τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου, τοῦ σχολείου δίπλα στὸ δάσος, τοῦ σχολείου τῆς Γκάνκας γιὰ νὰ σπουδάζουν τὰ πτωχὰ παιδιὰ τῶν ἰθαγενῶν. Ποιὸς θὰ βοηθήσει για νὰ συνεχίσουν κάθε πρωΐ νὰ βγαίνουν ἀπὸ τὶς καλύβες τους τὰ πτωχά παιδιά καὶ νὰ μαθαίνουν γράμματα; Ποιὸς θὰ βοηθήσει γιὰ νὰ μὴν σταματήσει νὰ λειτουργεῖ τὸ σχολεῖο; † Ο Κινσάσας Νικηφόρος
Εκκλησιασμός για τους μαθητές του σχολείου μας στην Γκάνκα
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΓΟΥΙΝΕΑΣ
Ιεραποστολική περιοδεία στη δυτική Αφρική Την Πέμπτη 7 Ιουνίου, ο Σεβ. Μητροπολίτης Γουινέας κ. Γεώργιος, με τις ευχές και τις ευλογίες της Α.Θ.Μ. του Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. Θεοδώρου Β΄, αφίχθη στη Γουινέα μέσω Μαυριτανίας. Τις επόμενες ημέρες συναντήθηκε με Ορθόδοξους Γουινέους, Ρώσους και Ουκρανούς που εργάζονται στη Γουινέα και επισκέφθηκε ακίνητα για την εξεύρεση κατάλληλου οικοπέδου για ανέγερση Ιερού Ναού σε προάστιο της πρωτεύουσας Κονακρύ. Την Κυριακή 10 Ιουνίου τέλεσε τη Θεία Λειτουργία σε οικία Ελληνοαμερικανίδας. Τη Δευτέρα, ο Σεβασμιώτατος επισκέφθηκε το «Ελληνικό Τετράγωνο», όπως το ονόμασαν οι γηγενείς, επιθεώρη-
σε την πρόοδο εργασιών ανέγερσης του Ι. Ναού Αγίου Παρθενίου και της Ακαδημίας «Φιλίας Ελλάδας-Γουινέας» και έδωσε τις απαραίτητες οδηγίες για την άμεση αποπεράτωση των εργασιών. Στην ανέγερση του Ιερού Ναού και της Ακαδημίας συνέβαλε καθοριστικά και η Αδελφότητα Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής. Το απόγευμα της Πέμπτης 14 Ιουνίου μετέβη στο λιμενικό τελωνείο του Κονακρύ και διευθέτησε τις διαδικασίες εκτελωνισμού του κοντέινερ που αφίχθηκε μετά από λίγες ημέρες στη Γουινέα. Το κοντέινερ περιέχει ανθρωπιστική βοήθεια που εστάλη στα παιδιά της Γουινέας από την Αδελφότητα Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής. Φορτώ15
θηκε από εθελοντές στις 6 Μαΐου και περιέχει μεταξύ άλλων εκκλησιαστικά είδη, 576 σάκους ρύζι, 100 κιβώτια μπισκότα, 96 κιβώτια ζάχαρη, 83 κιβώτια αλεύρι, 55 κιβώτια καραμέλες, 52 κιβώτια ζαχαρούχο γάλα, 50 κιβώτια μαγειρικό λάδι, 40 κιβώτια αλάτι, ντοματοπελτέ, ζυμαρικά, χαλβά και 329 κιβώτια με ρούχα, παπούτσια, παιχνίδια, βιβλία κλπ. Αυτή η βοήθεια θα στηρίξει εκατοντάδες φτωχές οικογένειες στη Γουινέα, όπου το 47% του πληθυσμού ζει σε πολύ άθλιες συνθήκες, ενώ το 93% του πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση σε πόσιμο νερό και η παιδική θνησιμότητα είναι στα ύψη. Αργά το βράδυ της Παρασκευής 15 Ιουνίου, ο Σεβ. Μητροπολίτης Γουινέας Γεώργιος αφίχθηκε στην πρωτεύουσα της Σιέρρα Λεό16
νε, Φρίταουν, όπου στο λιμάνι τον υποδέχτηκε ο Πρωτοσύγκελλος της Μητροπόλεως π. Θεμιστοκλής Αδαμόπουλος. Το πρωί του Σαββάτου ιερούργησε και κήρυξε τον Θείο Λόγο στον Ιερό Ναό Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης και κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας χειροτόνησε διάκονο τον Σωτήριο Sesay. Ο Σεβασμιώτατος έδωσε πατρικές νουθεσίες στον νέο διάκονο, τονίζοντας τις ευθύνες που αναλαμβάνει σαν στρατιώτης του Χριστού, και στην συνέχεια απευθύνθηκε στους νέους, που αποτελούσαν και την πλειοψηφία του εκκλησιάσματος, λέγοντας μεταξύ άλλων πόσο σημαντικό είναι να εκμεταλλευθούν τη δυνατότητα που τους δίνουν τα Ορθόδοξα Εκπαιδευτήρια στη Σιέρρα Λεόνε να μαθητεύσουν και να φοιτήσουν
σε πρότυπα σχολεία και κολλέγια, για να μπορέσουν με τη σειρά τους να εργαστούν για να βελτιώσουν τις συνθήκες διαβίωσης στη χώρα και να βοηθήσουν ο καθένας με τον τρόπο του στην ανάπτυξη και την ευημερία της, έχοντας πάντοτε πάνω από όλα τον Κύριο Ιησού Χριστό και παράδειγμα προς μίμηση τους Αγίους της Εκκλησίας. Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας η νεολαία παρουσίασε καλλιτεχνικό πρόγραμμα με χριστιανικά τραγούδια και παραδοσιακούς χορούς και η μοναχή Μηναΐς μοίρασε πλεχτούς σταυρούς σε όλους τους νέους και νέες. Το απόγευμα ο Σεβασμιώτατος ενημερώθηκε από τον π. Θεμιστοκλή και τους συνεργάτες του για την πορεία των έργων και ευχαρίστησε
τον π. Θεμιστοκλή, την εκπαιδευτικό Μαρία Άνταμς και την Δρ. Ελένη Αθηνοδώρου για το σπουδαίο έργο που επιτελούν στη Σιέρρα Λεόνε ιδιαίτερα στον εκπαιδευτικό τομέα. Την Κυριακή 17 Ιουνίου ο Σεβ. Μητροπολίτης Γουινέας Γεώργιος ιερούργησε και κήρυξε τον Θείο Λόγο στον Ιερό Ναό Αγίου Μωυσέως του Αιθίοπος στην περιοχή Waterloo της Σιέρρα Λεόνε και χειροτόνησε πρεσβύτερο τον διάκονο Νεκτάριο Kollie και διάκονο τον εκπαιδευτικό Αθανάσιο Sesay. Στην ομιλία του ο Σεβασμιώτατος αναφέρθηκε στην ευαγγελική περικοπή της ημέρας, έδωσε νουθεσίες στους νέους κληρικούς και στη συνέχεια μίλησε για τη θέση της γυναίκας στην Ορθόδοξη Εκκλησία, για τα καθήκοντα των
Η Ορθόδοξη νεολαία έξω από τον Ι. Ναό Αγίου Μωυσέως
17
Ορθόδοξο σχολείο στη Φρίταουν πρεσβυτερών που πρέπει να είναι παράδειγμα για όλες τις γυναίκες στις ενορίες που υπηρετούν οι σύζυγοί τους ως εφημέριοι και, τέλος, αναφέρθηκε στους εκπαιδευτικούς και το σημαντικό έργο που έχουν να επιτελέσουν ως εκπαιδευτικοί Ορθόδοξων σχολείων και ευχήθηκε η μεγάλη καταστροφή που επέφερε ο έμπολα να μείνει ως εφιάλτης στο παρελθόν και κάλεσε όλους να είναι προσεκτικοί και να ακολουθούν αυστηρά τις οδηγίες του Υπουργείου Υγείας, για να μην ξαναχτυπήσει την πόρτα της χώρας αυτός ο θανατηφόρος ιός. Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας ο Σεβασμιώτατος επισκέφθηκε όλες τις τάξεις του Νηπιαγωγείου και του Δημοτικού Σχολείου της ενορίας, μοίρασε σε όλα τα παι18
διά καραμέλες, μολύβια, μπαλόνια και στους αριστούχους μαθητές χρώματα ζωγραφικής, ευγενή προσφορά του εκκλησιάσματος του Πατριαρχικού Μετοχίου Αγίου Αθανασίου Κυψέλης. Στη συνέχεια επισκέφθηκε την κλινική και το πρώτο κτήριο του Ορθόδοξου Παιδικού Χωριού για τα ορφανά παιδιά, το οποίο θα εγκαινιάσει τον προσεχή Νοέμβριο ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Αλεξανδρείας κ. Θεόδωρος. Την Δευτέρα 18 Ιουνίου ο Σεβασμιώτατος επισκέφθηκε την μεγαλύτερη παραγκούπολη στο κέντρο της πρωτεύουσας της Σιέρρα Λεόνε, στην οποία έχουν βρει καταφύγιο πάνω από 20 χιλιάδες ενήλικες και παιδιά, που ζουν κάτω από άθλιες συνθήκες, χωρίς νερό, ρεύμα
και πρόσβαση σε ανθρώπινους χώρους υγιεινής, με κίνδυνο την περίοδο των βροχοπτώσεων να πνιγούν από τα μεγάλα ρέματα νερού ή να σκοτωθούν από τις κατολισθήσεις. Στην παραγκούπολη τους περίμενε ο δημοτικός σύμβουλος της περιοχής, ο οποίος και τους κατεύθυνε στο υποτυπώδες σχολείο για τα παιδιά της παραγκούπολης. Οι εικόνες φρικτές, όμως παρά τις άθλιες συνθήκες και την ταλαιπωρία των παιδιών όλα ήταν χαρούμενα για την επίσκεψή μας. Ο Σεβασμιώτατος εξ ονόματος του Πατριαρχείου δεσμεύτηκε για την άμεση ανακαίνιση του σχολείου και την ταχύρρυθμη εκπαίδευση των δασκάλων στην Ορθόδοξη Παιδαγωγική Ακαδημία της Σιέρρα Λεόνε. Σε όλα τα παιδιά η μοναχή Μηναΐς προσέφερε καρα-
μέλες και γραφική ύλη. Το απόγευμα πραγματοποιήθηκε ιερατική σύναξη με την παρουσία όλων των κληρικών και των μελών της εκκλησιαστικής χορωδίας της νεολαίας. Στη σύναξη συζητήθηκαν λειτουργικά θέματα και άλλα θέματα πρακτικής φύσεως. Τέλος προσφέρθηκαν δώρα σε όλους τους ιερείς και τους νέους. Πριν την αναχώρησή του από τη Σιέρρα Λεόνε, ο Σεβασμιώτατος ευχαρίστησε δημοσίως την Αδελφότητα Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής που για είκοσι συνεχόμενα χρόνια στέκονται αρωγοί στο έργο του και ιδιαίτερα για την αποστολή εμπορευματοκιβωτίων με ανθρωπιστική βοήθεια στη Γουινέα και τη Σιέρρα Λεόνε. Εκ της Ιεράς Μητροπόλεως
19
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΝΑΪΡΟΜΠΙ
Εκείνες οι φωνές τους... Εδώ στο χώρο της ιεραποστολής μας, όπως ήδη γράψαμε σε παλαιότερα σημειώματα κι αναφορές, τα μικρά παιδιά, που συχνά είναι ορφανά και απροστάτευτα, έχουν μια ευαίσθητη νοοτροπία και συμπεριφορά. Η Ορθόδοξη Εκκλησία μας, από τη στιγμή που αποφάσισε να ασχοληθεί με την εξωτερική ιεραποστολή έθεσε ως προτεραιότητά της, ανάμεσα σε άλλους στόχους, τα μικρά αυτά και αθώα παιδάκια. Τα εγκαταλελειμένα αυτά παιδάκια βρήκαν καταφύγιο στον χώρο της εκκλησίας μας. Τα μάζεψε και τους έδωσε να καταλάβουν ότι είναι κι αυτά όπως τα άλλα παιδιά. Αν και μόνα και απροστάτευτα, είχαν πλέον ένα χώρο, όπου τώρα αισθάνονταν ασφάλεια και μπορούσαν να μοιραστούν τις χαρές και τις λύπες 20
τους μαζί με άλλα παιδιά της ηλικίας τους. Η Ορθόδοξη Εκκλησία μας εδώ στην Κένυα τούς προσέφερε τη φροντίδα και τη στοργή που τόσο είχαν ανάγκη. Δώσαμε, λοιπόν, προτεραιότητα και ανοίξαμε τους χώρους μας, όπου μπορούσαμε να δώσουμε ελπίδα και χαμόγελο σ’ αυτές τις αθώες υπάρξεις. Μοιραστήκαμε ακόμα μαζί τους και την ίδια μας τη ζωή, αφού περνούν περισσότερο χρόνο κοντά μας παρά με τους συγγενείς τους ή ακόμα και τους γονείς τους – εάν υπάρχουν. Ο χώρος είναι σχετικά ήσυχος. Είμαστε περικυκλωμένοι από μικρά σπιτάκια και ως επί το πλείστων κατοικίες φτωχών ανθρώπων, που ασχολούνται με το νοικοκυριό τους, τη ρουτίνα της καθημερινής τους ζωής και τη φροντίδα της οικο-
γένειάς τους. Επομένως δεν ακούγεται κανένας θόρυβος ή ενόχληση από όλους αυτούς τους ανθρώπους που μας περικυκλώνουν. Καθημερινά το διαπιστώνω αυτό, αφού στις 4 το πρωί βρίσκομαι ήδη στο γραφείο μου για να διεκπεραιώσω τις διάφορες επείγουσες υποθέσεις της Εκκλησίας μας, των σχολών μας και οτιδήποτε άλλο σχετίζεται με την εξυπηρέτηση των ιερέων και των πιστών μας. Ξαφνικά, ενώ ακόμα υπάρχει σκότος και ηρεμία, το σκηνικό αλλάζει. Από πολύ νωρίς –όρθρου βαθέος–, τα παιδάκια αυτά καταφθάνουν στο παραπλήσιο νηπιαγωγείο και δημοτικό σχολείο, το οποίο βρίσκεται ακριβώς δίπλα από το γραφείο μου. Με την άφιξη τους, τα μικρά αυτά παιδιά αρχίζουν να
τρέχουν, να παίζουν, να φωνάζουν, να πηδούν και να χαίρονται. Με το χάραμα, με τις πρώτες ακτίνες του ήλιου βρίσκονται εδώ, για να περάσουν το υπόλοιπο της μέρας. Τρέχουν και φωνάζουν. Ίσως αυτό να είναι και η μόνη τους χαρά, αφού απ’ εκεί που προέρχονται δεν υπάρχει τέτοια δυνατότητα. Μέσα στην όμορφη φύση, που κυριολεκτικά τα περικυκλώνει, ακούγονται φωνές και παιδικά πηδήματα, δημιουργώντας με αυτό τον τρόπο το δικό τους βασίλειο. Ένα μυθικό βασίλειο χωρίς καμία άλλη επιλογή. Δεν είναι όμως λίγο πράγμα, αφού το γνωρίζουν ότι θα περάσουν οχτώ ολόκληρα χρόνια της ζωής τους σε αυτό. Δεν μπορεί όλο αυτό να είναι κάτι το μικρό και ασήμαντο, όταν αποτελεί μέρος της καλύτερης περι-
21
όδου της ζωής τους. Θα γνωρίσουν τόσα άλλα παιδάκια της ηλικίας τους, θα κάνουν φιλίες που ίσως κρατήσουν για μια ολόκληρη ζωή, δημιουργώντας και πλάθοντας τώρα όλα τα σχέδια του μέλλοντός τους. Η παραμονή τους εδώ δεν είναι τυχαία. Εδώ κάνουν όνειρα, καταστρώνουν σχέδια και οραματίζονται ένα καλύτερο αύριο. Πρέπει να είναι χαρούμενα και να φωνάζουν όσο πιο πολύ μπορούν για να κρατηθούν στη ζωή τους. Φωνές λοιπόν κάθε πρωί με το χάραμα. Φωνές ακόμα και με τη δύση του ήλιου όταν πλέον φεύγουν για τα σπίτια τους. Τι μεγαλύτερο δώρο από αυτό θα μπορούσε να μας χαρίσει ο Θεός! Ήδη την περασμένη εβδομάδα κάναμε την πρώτη βάφτιση ενός βρέφους, που οι γονείς του είχαν σπουδάσει και οι δύο εδώ σ’
22
αυτό το σχολείο, το νηπιαγωγείο και το δημοτικό. Η παρουσία των γονιών του νεογέννητου ξύπνησε μνήμες από το παρελθόν, όταν αυτοί και οι συμμαθητές τους φώναζαν, έτρεχαν και πηδούσαν γεμίζοντας τη φύση ζωή και ομορφιά. Έτσι, οι καθημερινές αυτές φωνές των μικρών και αθώων παιδιών μάς δίνουν δύναμη για να κρατιόμαστε εδώ, μας ενισχύουν και μας κρατούν άγρυπνους. Αυτές οι φωνές μάς κάνουν να χαιρόμαστε και να ευχαριστούμε τον Θεό που μας δίνει πνευματική και υλική τροφή σ’ αυτό το στάδιο της ζωής μας. Διαφορετικά, ποιος ξέρει πού θα ζούσαμε και πώς θα κινούμασταν χωρίς φωνές και τρεξίματα. Φωνές, λοιπόν, που δίνουν ζωή στον άνθρωπο. † Ο Ναϊρόμπης Μακάριος
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΑΚΚΡΑΣ
Χωρίς νέους δεν υπάρχει μέλλον Με τη χάρη του Θεού, διοργανώθηκε στη Μητρόπολή μας για δεύτερη φορά η γενική σύναξη νεολαίας της Γκάνας με τη συμμετοχή 350 νέων στους χώρους της τεχνικής σχολής Αγίου Πέτρου στο Λάρτε της Άκκρας, με τη βοήθεια και συμμετοχή ομάδας νέων του Ορθοδόξου Ιεραποστολικού Κέντρου Αμερικής. Η Ορθόδοξη Ιεραποστολή πιστεύει ότι όποιος επενδύει στους νέους, αυτός ανήκει στο μέλλον και το μέλλον τού ανήκει κι εμείς ως Ορθόδοξοι θέλουμε να είμαστε στο μέλλον, για να το διαμορφώσουμε και να το εμπνεύσουμε με τις Ορθόδοξες χριστιανικές αξίες. Αυτή είναι η ευθύνη και το καθήκον μας και δεν πρέπει να αδικήσουμε τον εαυτό μας και την Εκκλησία μας. Η νεολαία στην Αφρική χαρακτηρίζεται από τη δίψα της για εκ-
μάθηση της πίστης και απόκτηση των βιωμάτων της προσευχής και της σχέσης με τον Θεό. Αυτό φανερώνεται και από τη μεγάλη συμμετοχή τους σε αυτήν τη σύναξη, της οποίας το πρόγραμμα περιλαμβάνει όλες τις καθημερινές προσευχές, κατηχητικά μαθήματα, κύκλους Αγίας Γραφής και πολύ παιχνίδι στους μεγάλους και φιλόξενους χώρους της σχολής του Αγίου Πέτρου στο Λάρτε. Έτσι προσπαθούμε να δώσουμε ζωή στην τεχνική σχολή του Αγίου Πέτρου και να την επαναλειτουργήσουμε, αφού η λειτουργία της έχει διακοπεί λόγω της οικονομικής κρίσης. Με τη δική σας συμπαράσταση και βοήθεια θα μπορέσουμε να συνεχίσουμε αυτό το έργο, για να μη λείπει η χαρά και το χαμόγελο από τα πρόσωπα αυτών των επί γης αγγέλων. † Ο Άκκρας Νάρκισσος 23
Δάκρυ Αφρικής
Σε στιγμές περισυλλογής αναθυμούμαι την Αφρική, καθώς ο νους σηκώνει πανιά για το παρελθόν... Συναντά πέρα στο ταξίδι πένθιμες κορδέλλες, να τυλίγουν τους χρόνους σε μια διαρκή δέσμη θανάτου. Γιατί άραγε τόσα ποτάμια δάκρυα από την πηγή της θλίψης; Ασφαλώς είναι από το τελευταίο δάκρυ των παιδιών πριν ακόμη πρωτοπαίξουν κρυφτούλι με τον ήλιο. Ο ήλιος όμως συνεχίζει την πορεία του χωρίς το χαμόγελο αυτών των βλασταριών. Εδώ η γη είναι σπαρμένη από νεκρόκοσμο. Οι πολυθρήνητοι λαοί της Αφρικής θυμίζουν μια πληγωμένη αντιλόπη στα αιχμηρά δόντια ανθρώπων-τίγρεων. Οι ενοχές σε ακολουθούν βήμα-βήμα ακόμη και εάν θέλεις να σκάψεις στο βυθό της λησμονιάς να κρυφτείς. Μερικές φορές αισθάνεσαι μια ζάλη να σε διαπερνά φοβισμένα, αναζητάς λίγο αγνό αέρα Αφρικής, αλλά η φρουρός συνείδηση λες και σου σφραγίζει το στόμα. Μήπως δεν είναι ολοφάνερη αλήθεια; Η κατάγυμνη ερημική ψυχή δίχως ούτε ένα ανθάκι αρετής, φυτεμένη μόνο η αγκαθερή ασπλαχνία. Το τέλος έρχεται με αλυσιδωτές εικόνες ντροπής... Τον καλπασμό του χρόνου τον αισθάνονται όσοι ακολουθούν τις εντολές του Χριστού. Νόστης Ψαρράς
24
25
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΜΟΥΑΝΖΑΣ
Το ιερότερο και δυσκολότερο έργο Χωρίς αμφιβολία, το κήρυγμα «τοῦ εὐαγγελίου τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ» (Μαρκ. 1:14) αποτελεί την πεμπτουσία και τον λόγο υπάρξεως της ιεραποστολικής δραστηριότητας της Εκκλησίας του Χριστού στα έθνη. Αποτελεί τον άξονα, γύρω από τον οποίο οφείλουν να περιστρέφονται και να αναπτύσσονται όλες οι επιμέρους δράσεις και πρωτοβουλίες της Ιεραποστολής, προκειμένου να μπορούν να νοηματοδοτούνται και να αξιολογούνται όχι ως αυτοσκοπός αλλά ως εργαλεία και μόνο, που συντελούν και διευκολύνουν την συνάντηση των λαών με το λυτρωτικό μήνυμα του Ευαγγελίου. Αν ο Κύριός μας Ιησούς Χρι-
26
στός και οι μαθητές και απόστολοί Του λειτούργησαν και διακόνησαν πρωταρχικά και κύρια ως κήρυκες «του ευαγγελίου του Θεού», και περιέκλεισαν κάθε νόημα στην φράση, «πεπλήρωται ὁ καιρός καὶ ἤγγικεν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Μετανοεῖτε καὶ πιστεύετε ἐν τῷ εὐαγγελίῳ» (Μαρκ. 1:15), τότε, απαραίτητα και διαχρονικά, αυτό το ίδιο θα πρέπει να είναι το νόημα και η αφετηρία της διακονίας κάθε σύγχρονου αποστόλου–ιεραποστόλου μέσα στην Εκκλησία. Οι απόστολοι κλήθηκαν «γενέσθαι ἁλιεῖς ἀνθρώπων» (Μαρκ. 1:17), και αυτή την αυτοσυνειδησία βλέπουμε να διατηρούν και
να προασπίζονται μέχρι τέλους. Αυτός, εξάλλου, ήταν ο λόγος της εκλογής των επτά διακόνων, ώστε οι δώδεκα να μην αναγκάζονται «καταλείψαντες τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ διακονεῖν τραπέζαις» (Πράξεις 6:2), αλλά μάλλον εκείνοι απρόσκοπτα πλέον να προσκαρτερούν «τῇ προσευχῇ καἰ τῇ διακονίᾳ τοῦ λόγου» (Πράξεις 6:5). Αυτό είναι το ιερότερο και ταυτόχρονα το δυσκολότερο έργο, το οποίο ο Κύριος δεν εμπιστεύθηκε σε όλους, αλλά σε εκείνους που πληρούσαν τις προϋποθέσεις αυτής της διακονίας, και διέθεταν την αφοσίωση, την αγιοπνευματική εμπειρία και την κλήση της ιερουργίας του λόγου του Θεού.
Η ανάγκη της αλληλοσυμπλήρωσης και της ποικιλίας των χαρισμάτων στην Εκκλησία έκαναν τον Απόστολο Παύλο να χρησιμοποιήσει την εικόνα του ανθρωπίνου σώματος, προκειμένου να εξηγήσει στους αδελφούς του, πως όλοι έχουν θέση και αρμοδιότητα διακονίας μέσα σ’ αυτήν και μπορούν να συντελέσουν στην εκπλήρωση της αποστολής Της, αρκεί να συνειδητοποιήσουν και να λειτουργήσουν στα πλαίσια της συγκεκριμένης προσωπικής τους κλίσης και κλήσης. «Καὶ οὒς μὲν ἔθετο ὁ Θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους, δεύτερον προφήτας, τρίτον διδασκάλους, ἔπειτα δυνάμεις… Μὴ πᾶντες ἀπόστολοι; μὴ πᾶντες
Επίσκεψη σε Ορθόδοξο χωριό από τον Σεβ. Ιερώνυμο
27
προφήται; μὴ πᾶντες διδάσκαλοι; μὴ πᾶντες δυνάμεις;…» (Α΄ Κορ. 12:28-30). Και συνεχίζει, «ζηλοῦτε δὲ τὰ χαρίσματα τὰ κρείττονα…», για να καταδείξει μετά από λίγο πως κάθε χάρισμα μέσα στην Εκκλησία καθίσταται σημαντικό και απαραίτητο, εάν και εφ’ όσον επιτελείται από αγάπη και με αγάπη. (Α΄Κορ. 13:1 κ.ε.). Επομένως, η έμπνευση και η καθοδήγηση των σύγχρονων αποστόλων–ιεραποστόλων του Κυρίου μας θα πρέπει να αντλείται από τις παραπάνω αξιωματικές θέσεις, που ο Ίδιος έθεσε μέσα στην Νέα Διαθήκη Του. Ας έρθουμε όμως τώρα στην
28
αφρικανική πραγματικότητα, για να ψηλαφίσουμε τις προκλήσεις και τα προβλήματα. Η κλήση μας και η αποστολή μας είναι να κηρύξουμε την έλευση της Βασιλείας του Θεού στο πρόσωπο του Υιού Του, και τη σωτηρία και απολύτρωση του ανθρώπου μέσα από το σχέδιο της Θείας Οικονομίας Του. Σε κάθε ανθρώπινη ύπαρξη που ο Θεός θα στείλει κοντά μας, στα χωριά και στις πόλεις, στα χωράφια, στους δρόμους, στην έρημο. Να μεταλαμπαδεύσουμε την εκκλησιαστική εμπειρία αιώνων και να βοηθήσουμε να κατανοηθεί και να βιωθεί ως η μόνη ασφαλής και βεβαία οδός της σωτηρίας.
Στην Αφρική, επειδή το πρόβλημα της καθημερινής επιβίωσης των ανθρώπων ορθώνεται τραγικό και απελπιστικά πιεστικό, και δεν υπάρχει τέλος σ’ αυτό, η πρόκληση είναι οδυνηρή. Η ανάγκη οδηγεί στη διακονία των τραπεζιών (με την ευρύτερη έννοια), και η καθημερινή διαπάλη ανάμεσα στην ανάγκη και την ιερουργία του λόγου διχάζει τον απόστολοιεραπόστολο και διαπερνά την καρδιά του σαν δίκοπη μάχαιρα. Ο ίδιος γνωρίζει καλά τι ακριβώς έχουν περισσότερο ανάγκη οι υπάρξεις που έχει μπροστά του, αλλά εκείνες όχι! Ζητούν -και εύλογα- τα επίγεια, τα πιεστικά. Εκεί-
νος κλήθηκε να τους χορτάσει με τα αιώνια, τα απαραίτητα. Πώς θα μπορέσει να το κάνει χωρίς τη συμπαράσταση και τη βοήθεια των διακόνων των άλλων χαρισμάτων; Αυτό είναι λοιπόν και το δράμα του. Η ανωριμότητα των ανθρώπων και η ανεπάρκεια των χαρισμάτων καταντούν το ιερότερο και δυσκολότερο έργο, την μαρτυρία «περί του λόγου της ζωής» (Α΄ Ιωάν. 1:1), πολλές φορές να έρχεται τελευταίο, ή να παραδίνεται αναγκαστικά στα χέρια ανθρώπων καλών αλλά άπειρων εκκλησιαστικά και πνευματικά! Ευχώμεθα υπέρ αλλήλων, αδελφοί. † Ο Μουάνζας Ιερώνυμος 29
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΖΑΜΠΙΑΣ & ΜΑΛΑΟΥΙ
Μετά τη Σταύρωση έρχονται οι ευλογίες του Θεού Αγαπητοί φίλοι της Ιεραποστολής, Με την ευχή του Χριστού και της Παναγίας, θα ήθελα να πω, ότι πολλές από τις αμέτρητες ευλογίες του Θεού, έρχονται από τη Θεία Λειτουργία. Η Θεία Λειτουργία που βοηθά όλη την Οικουμένη, η Θεία Λειτουργία που είναι η πιο δυνατή προσευχή που υπάρχει, η Θεία Λειτουργία που ενώνει τον ουρανό με τη γη. Στην τριτοκοσμική χώρα του Μαλάουι, όπου υπηρετούμε με την ευχή του επισκόπου μας και του Πατριάρχη μας, οι 25 ιερείς της Ιεραποστολής –δοξάζουμε τον Πανάγαθο Θεό– πραγματικά έχουν αγαπήσει τη Θεία Λειτουργία, την τελούν συχνά, και έτσι μαζί και με τις συχνές ομαδικές βαπτίσεις, σιγά-σιγά, εξαπλώνεται η 30
Ορθοδοξία όλο και περισσότερο. Βέβαια, ανάμεσα σε πολλά προβλήματα και δοκιμασίες, μα που στο τέλος με την επέμβαση του Θεού, λύνονται όλα. Διότι στον πονηρό διάβολο, δεν του επιτρέπεται να πειράξει περισσότερο. Έτσι, ζούμε, μπορώ να πω, ένα συνεχόμενο θαύμα, χάρη στην άπειρη αγάπη του Θεού, μα και χάρη στις προσευχές όλων σας. Έχουμε καταλάβει πάντως ότι οι συχνές Θείες Λειτουργίες βοηθούν πάρα πολύ σε ό,τι κι αν κάνουμε. Όσο πιο συχνά λειτουργούμε ή λειτουργούμαστε, τόσο και πιο πολλές ευλογίες και ευεργεσίες θα απολαύσουμε. Μετά από τη Θεία Λειτουργία, είναι οι Παρακλήσεις, που κι από αυτές βρήκαμε μεγάλο όφελος. Στην
Ιεραποστολή του Μαλάουι, καθημερινά γίνεται μετά τον εσπερινό η Παράκληση στην Παναγία, η οποία μάλιστα έχει μεταφραστεί και στα τσιτσέουα, δηλαδή στην τοπική διάλεκτο. Η Παναγία μάς δείχνει συχνά πόσο ευαρεστείται με αυτό, δια των γεγονότων. Όταν για παράδειγμα, λύνονται προβλήματα, όταν νοιώθουμε την προστασία και τη στοργή της τόσο κοντά μας, όταν σταματάει τον πειρασμό που έρχεται με μανία και θέλει να τα διαλύσει όλα, καταλαβαίνουμε ότι οι Παρακλήσεις πιάνουν τόπο. Και με περισσότερο ζήλο και ενθουσιασμό, όλοι οι ιερείς μας σε κάθε γωνιά του Μαλάουι, λένε με βαθιά πίστη και αγάπη στη Θεοτόκο την Παράκλησή της. Κι αν έχουμε
την Παναγία κοντά μας, τί να φοβηθούμε; Πόσο σημαντικό είναι να λέμε κάθε μέρα μία Παράκληση, το καταλαβαίνουμε κι από το εξής: Μια φορά, διηγήθηκε ένας άγιος άνθρωπος, ότι του παρουσιάστηκε ο Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής, κρατώντας ένα βιβλίο των Παρακλήσεων και του το έδειχνε και του είπε: “Να, αυτό να χρησιμοποιείς. Να διαβάζεις Παρακλήσεις, ειδικά εάν έχεις προβλήματα και θα φεύγουν”. Από τη μια, λοιπόν, αγαπητοί μου αδελφοί, η καθημερινή Θεία Λειτουργία, από την άλλη οι απογευματινές Παρακλήσεις, να, έτσι επιλύονται τα προβλήματα και έρχεται η ευλογία του Θεού…
Ομαδικές βαπτίσεις στην ύπαιθρο
31
Και αυτό μπορεί να συμβεί, όχι μόνο φυσικά στις Ιεραποστολές, μα και ατομικά στον καθένα μας ξεχωριστά. Μα, αδελφοί μου, και τα αδιέξοδα της πατρίδας μας, της Ελλάδας, που είναι ποικίλα (ηθικά, κοινωνικά, πνευματικά, οικονομικά), μόνο έτσι θα λυθούν. Με την προσευχή, τη μετάνοια, σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, η κατάσταση αλλάζει και θα περάσουμε από τη Σταύρωση που ζούμε τώρα στην Ανάσταση. Θα δούμε το γένος μας Αναστημένο, ικανό να βοηθήσει κι άλλους λαούς, και να μεταδώσει την Ορθοδοξία σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Οικουμένης. Μα υπάρχει και κάτι άλλο που πρέπει να προσέξουμε πολύ. Ειδικά στις μέρες μας, που υπάρχει μια
32
τάση αλλοίωσης της αγίας πίστης μας και ανάμειξής της με άλλα δόγματα, πρέπει να προσέξουμε κληρικοί και λαϊκοί, να κρατήσουμε την αγία Ορθοδοξία μας απαραχάρακτη, αλώβητη και να μη συμμετέχουμε σε καμιά δραστηριότητα που σχετίζεται με άλλα δόγματα αιρετικά. Από τη μια, αγαπάμε όλους τους ανθρώπους του κόσμου, από την άλλη, όμως, δεν θέλουμε καμία σχέση με την όποια πίστη έχουν. Όπως έλεγε ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, όλες οι πίστεις είναι ψεύτικες, μία είναι η αληθινή Εκκλησία: η Αγία Ορθοδοξία. Έτσι, έως τώρα, κινούμαστε στο Μαλάουι. Κάτω από αυτές τις αρχές. Προσευχή και φύλαξη της Πίστης μας. Τηρώντας αυτά είδαμε μεγάλες ευλογίες. Μια που δεν έχουμε
Διανομή τροφίμων, προσφορά της Αδελφότητάς μας
αρετές όπως οι άγιοι είχαν. Παρ’ όλα αυτά ο Πανάγαθος Θεός συγκινείται πολύ από αυτούς που φυλάνε γερά και με θεϊκό ζήλο την Πίστη, και από αυτούς που θεωρούν την προσευχή σαν πρωταρχικό και κυριότατο μέλημά τους. Το ίδιο πνεύμα, όπως είπα και πριν, έχουν και οι 25 ιερείς στο Μαλάουι. Άλλωστε κάθε 2 μήνες, έρχονται για πενθήμερα σεμινάρια, από όλη την χώρα, και αυτές τις 5 ημέρες, λέμε πολλά αλλά και εφαρμόζουμε πολλά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, και αξίζει να σας το διηγηθώ, είναι ο πατέρας Γεώργιος από την ενορία Αγ. Αθανασίου και Κυρίλλου στη Ζόμπα του Μαλάουι. Είναι ντόπιος
ιερέας με πολλή αγάπη μέσα του. Σε σύντομο χρονικό διάστημα, αυξήθηκε κατά πολύ το ποίμνιό του, γέμισε η εκκλησία του πιστούς και ολοένα έρχονται και καινούριοι που θέλουν να ασπαστούν την Ορθοδοξία. Σε μια ομαδική βάπτιση που γινόταν στον Ναό του, μια ανάπηρη γυναίκα, την ώρα ακριβώς της βάπτισης, πέταξε τα δεκανίκια και έγινε αμέσως καλά. Μια άλλη φορά, κάθε βράδυ 12 με 2 τα μεσάνυχτα, που σηκώνεται ο π. Γεώργιος για να κάνει την προσευχή του (δηλαδή μετάνοιες, την ευχή του Ιησού και τον κανόνα του), ο γείτονάς του, που ξυπνούσε κάθε βράδυ τέτοια ώρα για να πάει στη δουλειά του ως νυ33
χτοφύλακας, έβλεπε ουράνιο φως να λούζει το σπίτι του ιερέως. Για λόγους οικονομίας, δεν είχαμε βάλει ηλεκτρικό ρεύμα στο σπίτι του και έτσι ήταν ξεκάθαρο από πού ερχόταν το ουράνιο φως. Ο άνθρωπος αυτός ζήτησε να βαπτιστεί, αναγνωρίζοντας πού βρίσκεται η αλήθεια. Αυτά και άλλα πολλά, αδελφοί μου, βιώνουμε στην Ιεραποστολή του Μαλάουι. Είμαστε βαθιά ευγνώμονες στον Γλυκύτατο Ιησού μας και την Παναγία Μητέρα Του, γιατί παρόλο που δεν έχουμε αρετές, είναι συνεχώς κοντά μας, μας σκεπάζουν και ενεργούν και καθοδηγούν συνεχώς σε όλα. Συνέχεια, για παράδειγμα, τελειώνουν τα χρήματά μας και την τελευταία
34
στιγμή κάτι έρχεται, ακριβώς τόσο που χρειαζόμαστε για να κινηθεί η Ιεραποστολή. Η πρόνοιά Του δεν μας αφήνει. Γι’ αυτό είπα στην αρχή ότι ζούμε ένα μόνιμο θαύμα. Όλων των νεοφώτιστων μας η καρδιά ξεχειλίζει από ευγνωμοσύνη, ευχαριστία και δοξολογία στον Πανάγαθο Θεό. Πώς να μην έχεις ευγνωμοσύνη; Πώς να μην εκτιμάς και να μην καταλαβαίνεις τις άπειρες δωρεές Του; Και αυτό ισχύει για όλους μας. Έλεγε ο Άγιος Παΐσιος: “να ζείτε σε ένα συνεχόμενο κλίμα δοξολογίας και ευχαριστίας προς τον Θεό”. Δοξολογία, λοιπόν, ευχαριστία και ευγνωμοσύνη για όλα! Αμήν. π. Ερμολαος Ιατρου
Ιερείς σε περιοδεία
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΕΙΡΗΝΟΥΠΟΛΕΩΣ
Άλλος ένας Ιερός Ναός γεννιέται Με τη χάρη του Θεού, ο Σεβ. Μητροπολίτης Ειρηνουπόλεως κ. Δημήτριος θεμελίωσε έναν ακόμη Ιερό Ναό: αυτόν της Αγίας Τριάδος και Αγίας Ειρήνης στην πόλη Μβούμι στην Ανατολική Τανζανία. Παρ’ όλο που ο Θεός ευλόγησε αυτά τα 14 χρόνια ιεραποστολικής εργασίας στην Κεντρική και Ανατολική Τανζανία, έτσι ώστε μέχρι σήμερα να έχει χτίσει 32 Ιερούς Ναούς, οι ανάγκες είναι ακόμη μεγάλες λόγω της αυξημένης και πλούσιας σε ευλογιά και καρποφορία Ιεραποστολής, με αποτέλεσμα σήμερα περισσότερες από 18 ενορίες να στεγάζονται σε αχυροκαλύβες. Από πολύ νωρίς το πρωί της Δευτέρας, άρχισαν να καταφθάνουν ιθαγενείς ιερείς της περιοχής, αναγνώστες, πιστοί, κατηχούμενοι,
πολλοί μαθητές από τη γύρω περιοχή, αλλά και Πρόεδροι, Δήμαρχοι, Διευθυντές Σχολείων, ώστε να παραστούν στην τελετή θεμελίωσης του τρίτου Ορθόδοξου Ιερού Ναού στην περιοχή του Μορογκόρο, στην καρδιά του μουσουλμανισμού της Ανατολικής Αφρικής! Ο Σεβασμιώτατος μετά την ακολουθία του αγιασμού και της θεμελίωσης, μιλώντας στα σουαχίλι, εξήρε τις προσπάθειες του Παλαιφάτου Πατριαρχείου Αλεξανδρείας σε κάθε γωνιά της αφρικανικής ηπείρου για ειρήνη, πρόοδο, μόρφωση, υγεία, ευημερία και αρμονική συμβίωση, όλες δηλάδη τις αξίες που χρόνια τώρα προσπαθεί να κάνει πράξη στην αφρικανική ήπειρο ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας κ.κ. Θεόδωρος Β´. Εκ της Ιεράς Μητροπόλεως 35
ΙΕΡΑ ΕΠΙΣΚΟΠΗ ΜΠΟΥΡΟΥΝΤΙ & ΡΟΥΑΝΤΑΣ
Ανυπέρβλητες δυσκολίες Αγαπητοί φίλοι της Ιεραποστολής, Με τη βοήθεια του Θεού και την ευλογία του Μακαριωτάτου Πατριάρχη Αλεξανδρείας κ. Θεοδώρου, ένα ακόμη ιεραποστολικό μου ταξίδι φτάνει στο τέλος του. Όπως όλα τα ταξίδια μας, έτσι και αυτό είχε τις δυσκολίες του. Κι αυτό, γιατί οι πληθυσμοί της «Μαύρης Ηπείρου» εξακολουθούν να ταλαιπωρούνται από τη νέα μορφή της οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής αβεβαιότητας. Στις αιματόβρεχτες χώρες της Κεντρικής Αφρικής, συγκεκριμένα στις χώρες Μπουρούντι και Ρουάντα, ο εικοσαετής εμφύλιος πόλεμος ανάμεσα στις φυλές Τούτσι και Χούτου δημιούργησε εκατομμύρια ανέστιων ανθρώπων, οι οποίοι, 36
αφού έχασαν την προγονική τους γη, σπρώχτηκαν στις πόλεις, όπου σχημάτισαν τα άθλια περίχωρα, αποθήκες φτηνών εργατικών χεριών. Σ’ αυτά τα στρώματα, βρήκαν ένα κάποιο ακροατήριο οι παρηγορητικοί χριστιανικοί λόγοι. Έτσι, γύρω στo 1850 αρχίζει η δράση των Χριστιανών ιεραποστόλων στην Κεντρική και Ανατολική Αφρική και, το 1876, έφτασαν στην Ουγκάντα οι προτεστάντες και, δύο χρόνια αργότερα, οι ρωμαιοκαθολικοί. Τελικά, η Ουγκάντα, η Ρουάντα-Ουρούντι και το ανατολικό Κογγό εκχριστιανίστηκαν από το Τάγμα των Λευκών πατέρων γαλλικής καταγωγής, ενώ αργότερα έφτασαν Βέλγοι ιεραπόστολοι, οι οποίοι ανέλαβαν
και την εκπαίδευση των λαών αυτών. Όπως είναι φυσικό, το βασικό ιστορικό πρόβλημα της Αφρικής είναι η οπισθοδρόμηση που υπέστη, ιδιαίτερα στις χώρες όπου ξέσπασαν εμφύλιοι (φυλετικοί) πόλεμοι: Μεγάλες πόλεις διαλύθηκαν, η εκπαίδευση, οι παραδόσεις και η ιστορική συνέχεια χάθηκαν, ενώ οι παραγωγικές σχέσεις οπισθοδρόμησαν για διάστημα αιώνων. Έτσι, δημιουργήθηκε η ανάγκη να οργανωθούν οι αφρικανικές χώρες και, στα πλαίσια της ανάγκης αυτής, οργανώθηκε η αποικιακή πολιτική σε άλλες βάσεις και κύματα Ευρωπαίων αποίκων εγκαταστάθηκαν στην Αφρική. Συγχρόνως, ομολογίες όπως η Ολλανδική Μεταρρυθμιστική Εκκλησία, οι Μεθοδιστές, οι Πρεσβυτεριανοί, οι Αγγλικανοί, οι Αντβεντιστές, οι Χιλιαστές και άλλοι Αμερικανοί, η Γαλλική
Ευαγγελική Αποστολή, οι Καθολικοί του Τάγματος των Λευκών Πατέρων κ.ά. έστειλαν τους ιεραποστόλους τους προς το εσωτερικό. Στην περίπτωση του Μπουρούντι και της Ρουάντας, η Ορθόδοξη ιεραποστολική διείσδυση είναι σχετικά πρόσφατη. Η διακονία μου στις χώρες αυτές χρονολογείται από το 2012. Ο προκάτοχός μου, κ. Σάββας, μετατέθηκε σε άλλη Μητρόπολη και τον αντικατέστησα, με τη θέληση του Θεού και τις ευλογίες του Πατριάρχη μας κ. Θεοδώρου. Οι δυσκολίες που συναντήσαμε ανυπέρβλητες, χωρίς υπερβολή. Κύριο μέλημά μας να βοηθήσουμε, στο μέτρο του εφικτού, τους ανθρώπους να σταθούν στα πόδια τους. Οι μετακινήσεις μας όμως, από τη μία χώρα στην άλλη, πολύ δύσκολες, ιδιαίτερα μετά από ένα τροχαίο ατύχημα, στο οποίο το αυτοκίνητό μας καταστρά-
Το Μυστήριο του Γάμου από τον Θεοφ. Επίσκοπο Ιννοκέντιο
37
φηκε ολοσχερώς. Αναγκαστικά, χρησιμοποιούμε τα μέσα μαζικής μεταφοράς, που σημαίνει χάσιμο χρόνου, ενώ στο εσωτερικό της χώρας το ποδήλατο μάς είναι εξαιρετικά χρήσιμο για τις μετακινήσεις μας. Στη Ρουάντα, ειδικά, συναντούμε πολλά εμπόδια, τα οποία είναι δύσκολο να ξεπεράσουμε. Συγκεκριμένα, η Κυβέρνηση όρισε ότι πρέπει οι ομολογίες να διαθέτουν οικόπεδο πέντε τουλάχιστον στρεμμάτων και να οικοδομήσουν ναό με ευρωπαϊκές προδιαγραφές (νερό, πάρκιν, τουαλέτες για άνδρες και γυναίκες, πλακάκια στο δάπεδο κ.λπ.) και να μην τελούν λειτουργία στο ύπαιθρο, κάτω από τα δέντρα. Από τις δεκαοχτώ κοινότητες που είχαμε, έκλεισαν οι δέκα, επειδή δεν είχαμε το ανάλογο οικόπεδο και, γενικά, δεν πληρούσαμε τις προδιαγραφές. Έτσι, ανησυχούμε για τις 38
ψυχές που έχουμε βαφτίσει (5000 κατηχούμενοι και βαφτισμένοι + 2500 σε αναμονή), αφού δεν μπορούμε να τους συγκεντρώσουμε. Δεν θέλουμε να είμαστε απαισιόδοξοι, πάντοτε πιστεύουμε ότι τα αδέλφια μας στην Ελλάδα, παρ’ όλες τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, θα μας βοηθήσουν, όπως τόσες και τόσες φορές στο παρελθόν το έχουν κάνει, ώστε να μπορέσουμε να αγοράσουμε κάποια οικόπεδα, τα οποία στη Ρουάντα είναι πανάκριβα, ιδιαίτερα όσα βρίσκονται κοντά σε δρόμο (τιμές 30.000-40.000 €). Η οικοδόμηση ενός ναού μικρών διαστάσεων κυμαίνεται από 60.000-100.000 €. Ακόμη, η κυβέρνηση μάς καλεί να συμπαρασταθούμε στο κοινωνικό της έργο, συνεισφέροντας για τη βοήθεια ορφανών, χηρών, πολυτέκνων οικογενειών. Οι ενορίες μας στη Ρουάντα εξυπηρετούνται από πέντε
ιερείς, τέσσερις διακόνους, δύο υποδιακόνους και δεκαπέντε αναγνώστες, οι οποίοι, όπου απουσιάζουν οι ιερείς, τελούν τα τυπικά. Προχωρούμε επίσης το μεταφραστικό έργο: Μετάφραση Θείας Λειτουργίας Αγ. Ιωάννου Χρυσοστόμου, Μεγάλου Βασιλείου, Προηγιασμένης καθώς και όλων των μυστηρίων. Στο Μπουρούντι, τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά. Η Κυβέρνηση μάς χορηγεί οικόπεδα, με τον αυστηρό όρο να οικοδομήσουμε σε καθορισμένο χρόνο. Κι επειδή πεποίθησή μας είναι ότι η Παιδεία σώζει τον άνθρωπο, ξεκινήσαμε την κατασκευή έξι αιθουσών στην περιοχή Μπουραμάτα, όπου θα στεγασθεί το Γυμνάσιο του Αγίου Παϊσίου, μια
όαση μέσα στην έρημο· το θεωρήσαμε απαραίτητο, αφού όσα παιδιά τελείωναν το Δημοτικό και ήθελαν να φοιτήσουν στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση έπρεπε να διανύσουν με τα πόδια δέκα τουλάχιστον χιλιόμετρα σε καθημερινή βάση. Δεν θα κάνω κατάχρηση της αγάπης σας και της υπομονής σας. Απλά σάς παρακαλώ να προσεύχεσθε στο Θεό για την επιτυχία του έργου της Ιεραποστολής. Είστε πάντα στις προσευχές μας και στην καρδιά μας. Σας ευχαριστώ που μας στηρίζετε στο έργο μας. Χωρίς την ηθική και υλική συμπαράστασή σας, τίποτα από όλα αυτά δεν θα είχαμε πετύχει. † Ο Μπουρούντι & Ρουάντας Ιννοκέντιος
Συσσίτιο στο ορφανοτροφείο μας στην Μπουραμάτα
39
ΙΕΡΑ ΕΠΙΣΚΟΠΗ ΑΡΟΥΣΑΣ
Ο ευσεβής Μασάι Ματθαίος
Κάθε φορὰ ποὺ ἐπιστρέφουμε ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα, ἤ ἀπὸ κάποια μακρὰ περιοδεία στὸ Ἱεραποστολικὸ Κέντρο μας στὸ Κινταμάλι Ἰρίγγας, πλῆθος πιστῶν, παιδάκια, νέοι καὶ ἡλικιωμένοι, ἔρχονται νὰ μᾶς καλοσωρίσουν μὲ φανερὴ χαρὰ καὶ εὐγένεια, ἀλλὰ καὶ νὰ ζητήσουν κάποια οἰκονομικὴ ἤ ὑλικὴ βοήθεια. Τὸ φαινόμενο εἶναι συνηθισμένο καὶ τὸ χαιρόμαστε, γιατὶ δὲν γίνεται προσποιητὰ ἀλλὰ μὲ εἰλικρίνεια καὶ αὐθορμητισμό. Ἄλλωστε, ἡ περιοχὴ αὐτὴ εἶναι ἡ φτωχότερη καὶ πιὸ πρωτόγονη τῆς Τανζανίας καὶ οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ εἶναι οἱ δικοί μας ἄνθρωποι, ἡ ἀγαπημένη μας οἰκογένεια. Ἕνα πρωινό, τὴν ἑπομένη τῆς ἐπιστροφῆς μου στὴν περιοχὴ τῆς Ἀρούσας, βλέπω στὴν πόρτα μου ἕνα ψηλό, ἀδύνατο παλικάρι μὲ τὴ χαρακτηριστικὴ ἐνδυμασία τῶν
40
Μασάι καὶ ἕνα φαρδὺ χαμόγελο. Ἦταν ὁ Ματθαῖος. Τὸν βαφτίσαμε, ὅταν ἦταν μικρὸ παιδάκι. Ἔκτοτε, φοίτησε στὸ σχολεῖο, ἀγάπησε τὴν Ἐκκλησία μας καὶ, ὅταν ἦλθε σὲ ὥριμη ἡλικία, παντρεύτηκε μὲ μιὰ ὄμορφη καὶ σεμνὴ κοπέλα ἀπὸ τὸ χωριό του καὶ τώρα εἶναι πατέρας δύο παιδιῶν. Μάλιστα τὴν τελευταία φορὰ ποὺ ἐπισκεφτήκαμε τὸ χωριὸ τῶν Μασάι, ὅλοι μαζὶ ζήτησαν νὰ χειροτονήσουμε τὸν Ματθαῖο ἱερέα γιὰ τὸ χωριό τους. Ἐκεῖνο τὸ πρωὶ λοιπὸν βλέποντάς τον μπροστὰ μου, χάρηκα γιατὶ μέσα μου τρέφω ἐλπίδες γι’ αὐτὸν, ὅτι μπορεῖ μὲ τὴ χάρη του Θεοῦ, κάποια μέρα νὰ γίνει ἕνας καλὸς ἱερέας τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἀφοῦ μοῦ φίλησε τὸ χέρι, μοῦ λέει: «Καρίμπου Ἀσκόφου», δηλαδὴ καλῶς ἦλθες Ἐπίσκοπε, ἦλθα νὰ πάρω τὴν εὐχή
σου. Αὐθόρμητα μέσα μου σκέφτηκα, «ποιὸς ξέρει τὶ θὰ μοῦ ζητήσει». Ἀντίθετα, αὐτὸς ἐπανέλαβε ὅτι, «ἄκουσα πὼς γύρισες καὶ ἦλθα νὰ σὲ χαιρετίσω». Στὴ συζήτηση ποὺ ἀκολούθησε, τοῦ εἶπα πὼς κάποιοι ἀδελφοί μας ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα ἔδωσαν κάποια χρήματα, γιὰ νὰ κάνουμε γεώτρηση στὸ χωριὸ τους. Τὰ μασάικα χωριὰ εἶναι ἀπομονωμένα ἀπὸ τὰ ὑπόλοιπα, διότι ἔχουν διαφορετικὸ πολιτιστικὸ ὑπόβαθρο καὶ κουλτούρα ἀπὸ τοὺς λοιποὺς Ἀφρικανούς, θεωροῦν ὅτι κατάγονται ἀπὸ τὸν Μέγα Ἀλέξανδρο καὶ δὲν ἀναμειγνύονται μὲ ἄλλες φυλές. Ἡ ἀπάντηση τοῦ Ματθαίου εἰλικρινὰ μὲ συνετάραξε. Ἀντὶ νὰ χαρεῖ καὶ νὰ πεῖ ὅτι ἡ γεώτρηση αὐτὴ θὰ μᾶς σώσει, διότι κουβαλᾶμε νερὸ μὲ τὰ πόδια ἀπὸ πολλὰ χιλιόμετρα κ.λπ., αὐτὸς εἶπε: «καλύτερα νὰ κάνουμε τὴ γεώτρηση μεταξὺ
τοῦ χωριοῦ μας καὶ τοῦ διπλανοῦ ἀφρικάνικου χωριοῦ, «διότι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι ἡ Ἐκκλησία τῆς ἀγάπης καὶ δὲν ξεχωρίζει τοὺς ἀνθρώπους»! Μιὰ κουβέντα ποὺ πραγματικὰ δὲν περίμενα νὰ τὴν ἀκούσω, ποὺ δείχνει τὴν εὐγένεια καὶ τὴν λεβεντιὰ αὐτῶν τῶν ἀνθρώπων καὶ ποὺ ἀποδεικνύει πόσο ἡ ἀλήθεια τοῦ Εὐαγγελίου ἀγγίζει τὶς ἁπλὲς ψυχὲς τους. Πρὶν φύγει τὸν ρώτησα μήπως χρειάζεται κάτι, καὶ μοῦ ζήτησε ἕνα κομποσχοίνι. Τὸ πρόσωπό του ἔλαμψε ἀπὸ χαρὰ, ὅταν τὸ πέρασε στὸν λαιμό του καὶ ἔφυγε τρισευτυχισμένος. Ἀπὸ τὰ βάθη τῆς ψυχῆς μου δοξολόγησα τὸν Τρισάγιο Θεό, ποὺ μᾶς στηρίζει στὸ ἔργο μας μὲ τέτοιες πνευματικὲς χαρές. Καὶ παίρνουμε κουράγιο καὶ συνεχίζουμε. † Ο Αρούσας Αγαθόνικος
Ο Θεοφ. κ. Αγαθόνικος με τον ευσεβή Μασάι Ματθαίο
41
ΙΕΡΑ ΕΠΙΣΚΟΠΗ ΚΙΣΟΥΜΟΥ
Το φως του Χριστού ανάμεσα στα ορφανά
Όταν κάποιος είναι ορφανός, πτωχός ή όταν χηρεύει, φαίνεται πως τον περιμένει ένα ατέλειωτο σκοτάδι και απελπισία, σε τέτοιο βαθμό που πολλοί από μας θα νιώθαμε με βεβαιότητα ότι ο Χριστός μάς έχει εγκαταλείψει. Γι’ αυτό το λόγο, η Ορθόδοξη Εκκλησία επέλεξε να κηρύξει με έργα σ’ αυτή την περιθωριοποιημένη ομάδα της κοινωνίας μας. Στα δύο χρόνια από την ίδρυση της Επισκοπής μας, έχουμε ξεκινήσει ένα πρόγραμμα υποτροφιών, για να βοηθήσουμε τα φτωχά παιδιά να σπουδάσουν. Έχουμε ανοίξει ένα ορφανοτροφείο και το σχολείο της Αγίας Ταβιθάς, που στεγάζουν 30 παιδιά. Τα θρέφουμε και τα εκπαιδεύουμε, αλλά χρειαζόμαστε βιβλία και χρήματα για τους μισθούς των δασκάλων. Τα καλά νέα, όμως, είναι ότι πλέον τούς φτιάχνουμε ένα μόνι42
μο σπίτι, που πρόκειται να ολοκληρωθεί μέχρι τον Δεκέμβριο. Επίσης έχουμε ανοίξει και το ορφανοτροφείο του Μεγάλου Βασιλείου στο Κισίι, όπου πρόσφατα βαπτίσαμε 60 ανθρώπους, μεταξύ των οποίων και 16 ορφανά. Έχουμε διάφορα επισιτιστικά προγράμματα, ενώ οι ιερείς μας περιοδεύουν στις διάφορες περιοχές για να διδάξουν τους πιστούς. Το επισκοπείο και το εκκλησάκι μας ολοκληρώθηκαν και αυτή τη στιγμή πρέπει να παράσχουμε νερό στις φτωχές οικογένειες και στο ορφανοτροφείο της Αγίας Ταβιθάς και στα χωριά της ενδοχώρας. Σας ευχαριστούμε από τα βάθη της καρδιάς μας που κάνετε μια ουσιαστική διαφορά για τους ευάλωτους της ζωής. Χρειαζόμαστε πάντοτε τις προσευχές σας. † Ο Κισούμου Αθανάσιος
Ένα απρόσμενο ταξίδι στο Περιβόλι της Παναγίας Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίου ταξιδεύουν οι άνθρωποι σε αυτόν τον κόσμο. Είναι η επιδίωξη της περιπέτειας, η αναψυχή, η διασκέδαση, αλλά υπάρχουν και άνθρωποι που ταξιδεύουν επειδή εκδιώχθηκαν από την πατρίδα τους. Ταξίδια γίνονται από την πρώτη ανθρώπινη εμφάνιση στη γη. Ο Αδάμ μετανάστευσε από τον παράδεισο στη γη, η οποία βλασταίνει «ακάνθας και τριβόλους». Ο Νώε έφυγε με την οικογένειά του για να γλυτώσει από τον κατακλυσμό. Ο Αβραάμ ταξίδεψε από την Ουρ των Χαλδαίων στη Γη της Επαγγελίας, αφήνοντας πίσω τον αγαπημένο του πατέρα. Ακόμη και ο Σωτήρας μας Ιησούς Χριστός ξενιτεύτηκε στην Αίγυπτο από τη μικρή πόλη της Βηθλεέμ, όπως ακριβώς έκαναν και οι πρόγο-
νοί του, ο Ιακώβ και οι δώδεκα γιοι του. Και στο τέλος, όλοι θα ταξιδέψουμε πίσω στον Δημιουργό μας, σε Αυτόν που υπήρχε από πάντα. Κάποιες φορές, το ταξίδι είναι σαν λαβύρινθος και είναι δύσκολο να βρεις την έξοδο. Ωστόσο, όταν είναι ένα πνευματικό ταξίδι, τότε το συναίσθημα σε οδηγεί σε μια κατάσταση, που λαχταράς το μέρος που θα φέρει ειρήνη στην ψυχή σου. Είναι μια λαχτάρα που σε κάνει να βιάζεσαι να φτάσεις εκεί και να οσφρανθείς το άρωμα της ψυχικής αυθεντικότητας. Το ταξίδι στη «γη των θεών», όπως αποκαλούν συχνά την Ελλάδα οι Ινδονήσιοι, είναι ένα όνειρο που έγινε πραγματικότητα. Όταν όμως ο πνευματικός μου πατέρας, ο πατήρ Χρυσόστομος Manalu, μου είπε ότι
43
θα πάμε και στο Άγιον Όρος, ένα μέρος που μπορούσα μόνο να το φαντάζομαι μέσα από τα πνευματικά αναγνώσματα και τα κανάλια στο YouTube, αυτή η λαχτάρα μού έδωσε την ενέργεια να φτάσω σύντομα εκεί. Το μακρύ ταξίδι μεταξύ Τζακάρτας και Ελλάδας άρχισε να με ανταμείβει μόλις έφτασα στην Αθήνα. Από κει με τρένο ταξίδεψα στη Θεσσαλονίκη. Όπου έφτανε το μάτι μου, η θέα με συνέπαιρνε. Παντού εκκλησίες και ελαιώνες με μερικά σπίτια εδώ κι εκεί. Φτάνοντας στη Θεσσαλονίκη αργά το απόγευμα με υποδέχτηκε ο π. Χρυσόστομος και ο κύριος Νόστης, ένας παππούς με χαρακτηριστικό ελληνικό πρόσωπο. Όπως είχε προγραμματιστεί,
44
αναχωρήσαμε και οι τρεις για το Άγιον Όρος νωρίς το επόμενο πρωί. Το ταξίδι ήταν συναρπαστικό και ευχάριστο. Η υποδοχή των γλάρων που συναγωνίζονταν να φάνε από τα χέρια των προσκυνητών, η πλέρια καταγάλανη θάλασσα αλλά και τα εντυπωσιακά κτίσματα των μοναστηριών στην άκρη των βράχων αποτέλεσαν ένα ασύλληπτο πρώτο καλωσόρισμα. Το απόγευμα έφτασα στις Καρυές, την πρωτεύουσα του Αγίου Όρους. Την πρώτη ημέρα καταλύσαμε στην Ι. Μονή Κουτλουμουσίου και το απόγευμα πήγαμε για εσπερινό στη Σκήτη του Αγίου Ανδρέα στις Καρυές. Το μοναστήρι ήταν γεμάτο προσκυνητές που ήρθαν να αναπέμ-
Από τη χειροτονία του ιεροδιακόνου π. Προχόρου ψουν τις προσευχές τους. Το επόμενο πρωί, κατευθυνθήκαμε προς την καλύβη του γέροντα Γαβριήλ και το κελί του Αγίου Παϊσίου, μέσα από ένα όμορφο μονοπάτι ανάμεσα στις ελιές και τα πανύψηλα δέντρα. Η συνάντηση με τον π. Γαβριήλ ήταν μια πολύ σημαντική στιγμή για μένα, γεμάτη ομορφιά και γαλήνη. Συνεχίσαμε τον δρόμο μας προς την Ι. Μονή Ιβήρων. Από την κορυφή του λόφου αντικρίσαμε ένα πελώριο μοναστήρι στολισμένο με περιβόλια πλάι στην ήρεμη γαλάζια θάλασσα. Αφού προσκυνήσαμε την εικόνα της Παναγίας Πορταΐτισσας, μας μετέφεραν με ένα τζιπ στην Ι. Μονή Καρακάλλου. Ένα ταξίδι προς την κορυφογραμμή με μια απότομη κλίση προς τη θάλασσα στα αριστερά και κάποια στιγμή, συνταντήσαμε την Ιερά Μονή. Όπως όλα τα
άλλα μοναστήρια, το Καρακάλλου φάνταζε επιβλητικό. Οι φίλοι του Θεού και οι υπηρέτες της Θεοτόκου μάς άπλωσαν τα φιλόξενα χέρια τους για τον αδελφικό ασπασμό της εν Χριστώ αγάπης. Τι κι αν είμαστε από διαφορετικά μέρη της γης; Είμαστε Ορθόδοξοι, είμαστε αδελφοί εν Χριστώ Ιησού. Τα μεσάνυχτα πέρασαν και η αυγή έφτασε με προσευχές και με αποκορύφωμα τη Θεία Λειτουργία, ενώ ακολούθησε η Τράπεζα. Ζεις ένα απερίγραπτο συναίσθημα, καθώς βλέπεις και βιώνεις την ουράνια δοξολογία μέσα στο Καθολικό. Οι ψαλμοί και οι ύμνοι, οι ατέλειωτες προσευχές συνοδεύονται από χιλιάδες αιτήματα από τους προσκυνητές που παρευρίσκονται και συμμετέχουν. Οι μοναχοί προχωρούσαν ρυθμικά, ασπάζονταν τις ιερές εικόνες, 45
άναβαν και έσβηναν τα καντήλια. Ορατή ήταν η ταπείνωση της μετάνοιας και τα Κύριε ελέησον αντιλαλούσαν, καθώς το ευωδιαστό λιβάνι ξεχυνόταν και πλημμύριζε όλο τον χώρο της προσευχής. Παρά το βαθύ σκοτάδι, τα πνευματικά μάτια άνοιγαν διάπλατα μπρος στην ιερή ομορφιά σ’ αυτό τον Ναό του Θεού. Στο τέλος, προσφέρθηκε η Θεία Κοινωνία. Το Σώμα και το Αίμα του Χριστού έγινε ένα με μας. Και τότε όλα τελειώνουν μέσα σε μια αίσθηση ευγνωμοσύνης προς τον Κύριο της Ζωής. Το αντίδωρο μοιράζεται, καθώς το φως ανατέλλει στον ορίζοντα και από τα παράθυρα πάνω από τους τρούλους της εκκλησίας
46
πέφτει ένα γλυκύ φως στα ιερά πρόσωπα των τοιχογραφιών. Ήρθε το Φως, ναι, ο ίδιος ο Χριστός και ρίζωσε μέσα σ’ όσους Τον δεχτήκανε. Η εμπειρία αυτή χαρίζει μια έντονη εικόνα της ομορφιάς, της χαράς και του μεγαλείου αυτών που ζουν εκεί και εργάζονται στο Περιβόλι της Παναγίας με αδιάλειπτη προσευχή, υπενθυμίζοντας την παρουσία της Βασιλείας του Θεού πάνω στη γη. Εκεί, στο Άγιον Όρος Άθω. Πότε θα αξιωθώ να ξαναπάω άραγε; Ίσως κάποια μέρα! Άκουσε την ικεσία μου, σε παρακαλώ, Παναγία Θεοτόκε. Ο αμαρτωλός Πρόχορος
Θεία Λειτουργία, διακονούντος του π. Προχόρου
Ο GDPR και η σχέση μας
Για περισσότερα από 50 χρόνια, δημοσιεύαμε στην «Εξωτερική Ιεραποστολή» τα ονόματα των δωρητών του περασμένου τριμήνου. Δυστυχώς, οι «Στήλες Ευγνωμοσύνης» πρέπει να σταματήσουν. Από τις 22 Μαΐου 2018, τέθηκε σε ισχύ ο νέος Γενικός Κανονισμός για την Προστασία των Δεδομένων, που ισχύει σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση και θεσπίζει πολύ συγκεκριμένες προστατευτικές διατάξεις για τα προσωπικά σας δεδομένα. Μία βασική διάταξη ορίζει ότι δεν επιτρέπεται η επεξεργασία προσωπικών δεδομένων χωρίς τη ρητή συναίνεση του προσώπου, εκτός από τις περιπτώσεις που αυτή είναι απαραίτητη για την εκπλήρωση νόμιμης υποχρέωσης, σύμβασης ή για την ικανοποίηση έννομου συμφέροντος. Δεδομένου ότι η πλειοψηφία των δωρεών σας, σε ποσοστό άνω του 85%, κατατίθεται απευθείας σε τραπεζικό λογαριασμό, στερούμαστε τη δυνατότητα να ζητήσουμε την συναίνεσή σας για τη δημοσιοποίησή τους στο περιοδικό. Έτσι, στο εξής, στην τελευταία σελίδα του περιοδικού μας θα βρίσκετε πλέον μόνο ανώνυμα στατιστικά για τον προορισμό των γενόμενων δωρεών. Η Αδελφότητα Ορθοδόξου Εξωτερικής Ιεραποστολής επεξεργάζεται τα προσωπικά σας δεδομένα για να εκτελέσει συμβάσεις, όπως οι δωρεές σας, αλλά και για να ικανοποιήσει τα έννομα συμφέροντά της για την προώθηση των καταστατικών της σκοπών, όπως μεταξύ άλλων για να σας ενημερώνει για την πρόοδο της Ιεραποστολής και να διασφαλίζει ότι οι δωρεές σας αξιοποιούνται για τον σκοπό που εσείς έχετε θέσει. Κατά την επεξεργασία αυτή τηρούμε αυστηρές μεθόδους διαπίστευσης και κρυπτογράφησης και δεν μεταβιβάζουμε τα δεδομένα σας σε τρίτους, εκτός αν αυτό απαιτείται από το νόμο. Μπορείτε να ενημερωθείτε πλήρως για την Πολιτική μας για τα Προσωπικά Δεδομένα στη σελίδα www.ierapostoles.gr/privacy. Επίσης, μπορείτε να ενημερώνεστε σε πραγματικό χρόνο για την καταγραφή και την εξέλιξη των δωρεών σας, μέσω της σελίδας www.ierapostoles.gr/account.
Στήλη Ευγνωμοσύνης
Κατά το τρίμηνο 1 Μαΐου έως 31 Ιουλίου 2018, δωρίσατε τα ακόλουθα ποσά για την Εξωτερική Ιεραποστολή: • Γενικές ανάγκες 46.011 € • Συσσίτια 2.378 € • Ιεροί Ναοί 21.570 € • Ορφανοτροφεία 2.050 € • Πηγάδια 13.873 € • Εκπαιδευτική υιοθεσία 690 € • Ανθρωπιστική Βοήθεια 11.970 € • Εκδόσεις 500 € • Σχολεία 120 € • Κλινικές 7.025 € • Βαπτίσεις 2.450 €
Άδεια χρήσης
Αυτό το έργο διανέμεται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 4.0 Διεθνές. Έγινε χρήση ομοίως αδειοδοτηθέντων έργων των κάτωθι δημιουργών στις αντίστοιχες σελίδες:
8 Don Henise 15 Clint Mason 20 khym54 26 cuatrok77 30 Benoit Rivard 47 Frans De Wit
47