CAMIN YAPISI İLE İLGİLİ ÖZELLİKLER Prof. Dr. Sinan TATLIPINAR Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları AD
Sunum Planı • Kırıcılık indeksi (Refraktif indeks, n) • Abbe sayısı (v) • Gözlük camı materyalleri • Asferik camlar • Polarize camlar • Fotokromik camlar
Refraktif İndeks
• Işık farklı optik ortamlarda farklı hızlara sahiptir. • Refraktif indeks: Işığın havadaki hızının mercekteki hızına oranıdır. • Refraktif indeks artınca mercek daha ince üretilebilir, ancak yansımalar ve dispersiyonu artar.
Abbe Sayısı • Renk ayrışması (dispersiyon): ışığın dalgaboyuna göre kırıcılık indeksinin değişmesi • Optik ortamların kırma indeksi verilirken yeşil (546 nm) için olan indeks kullanılır.
Abbe Sayısı • Ernst Abbe (1840-1905) • Abbe sayısı: optik ortamın renk ayrıştırma özelliğini belirtmek için kullanılır. • Abbe sayısının düşük olması dispersiyonun fazla olduğunu ve düşük optik kaliteyi gösterir. • Periferik görüşü etkilememesi için bu değer 30’dan düşük olmamalıdır.
Gözlük Camı Materyalleri 1. Cam (Mineral) 2. Plastik (Organik) • İdeal cam materyali; yüksek kırıcılığa, yüksek Abbe değerine ve düşük yoğunluğa sahip olmalıdır.
Gözlük camları nasıl üretiliyor?
Cam (Mineral) Gözlük Camları 1. Kron cam (Crown, taç): En önemli içeriği silisyum oksittir. 2. Flint cam: Çakmaktaşından üretildiği için bu isim verilmiştir. 3. Yüksek kırıcılık indeksli mineral camlar (Ağır Flint): Cam materyaline farklı elementler eklenmesiyle kırıcılık indeksi artırılmıştır. 1.6 %30, 1.7 %40, 1.8 %50, 1.9 %60 daha ince
Büyükyıldız HZ. Gözlük camları, cam materyalleri ve kişiye özel gözlük camları. T Oft D 2011;41:26-34.
Plastik (Organik) Gözlük Camları 1. 2. 3. 4.
CR-39 Yüksek kırıcılık indeksli organik camlar Polikarbonat Triveks
CR-39 • Columbia Reçinesi (CR): Alil diglikol karbonat, PPG firması, duroplast • Kırıcılık indeksi mineral cama göre biraz düşük olduğu için daha kalın ama yoğunluğu düşük olduğu için yaklaşık yarı ağırlıkta, kırılmaya karşı çok daha dayanıklı, kolay çizilebilir, ısı iletimi iyi olduğu için az buharlanır. Dar çerçevede eğrilebilir.
Yüksek kırıcılık indeksli organik camlar • Vinil monomerine eklenen brom, klor ve kükürt kırıcılık indeksini yükseltmektedir. • 1.6 indeks %40 daha ince • 1.67 indeks %55 daha ince • 1.74 indeks %60 daha ince
1.5 ve 1.6 indeks -8.0 D
1.6 ve 1.67 AS +6.0 D
Polikarbonat • CD yapımında kullanılan materyal, termoplast • CR-39 göre darbelere daha dirençli ancak yüzeyi yumuşak • Tama yakın UV koruma • Abbe sayısı düşük, işlenmesi zor • Sporcu, işyeri ve çocuk gözlükleri
Triveks • Yeni geliştirilmiş bir organik cam materyali (2001) • CR-39 ve polikarbonatın olumlu taraflarını barındırıyor. • Sporcu ve koruyucu gözlükleri, çocuk gözlükleri
Büyükyıldız HZ. Gözlük camları, cam materyalleri ve kişiye özel gözlük camları. T Oft D 2011;41:26-34.
Mineral ve organik camların karşılaştırılması Özellik
Mineral
Organik
Refraktif indeks
1.52 (1.52-1.9)
1.5 (1.5-1.74)
Ağırlık
Ağır
Hafif
Kalınlık
İnce
Kalın
Çizilme
Zor
Kolay
Kırılma
Kolay
Dayanıklı
İletim
İyi
Daha az
Yansıma
Fazla
Daha az
Buğulanma
Kolay
Daha zor
Kirlenme
Daha zor
Daha kolay
Kimyasal madde
Etkilenmez
Etkilenir
Sıcaklık
Etkilenmez
Etkilenir
Montaj riski
Fazla
Az
UV blokaj
Geçirir (320 nm)
Geçirmez (355 nm)
Zamanla boyutlar ve iletim
Değişmez
Küçülür ve azalır
Renklendirme
Fabrika koşullarında
Kolay
Maliyet
Daha ucuz
Daha pahalı
CAM MATERYALLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI MATERYAL
REFRAKTİF İNDEKS
ÖZGÜL AĞIRLIK
ABBE
CR-39
1.5
1.32
58
MİNERAL KRON
1.52
2.54
58
YÜKSEK İNDEKS PLASTİK 56
1.56
1.42
39
YÜKSEK İNDEKS PLASTİK 60
1.6
1.34
37
YÜKSEK İNDEKS MİNERAL 60
1.6
2.73
42
YÜKSEK İNDEKS MİNERAL 70
1.7
2.99
32
YÜKSEK İNDEKS MİNERAL 80
1.8
3.37
25
POLİKARBONAT
1.59
1.2
31
TRİVEKS
1.53
1.1
43-45
Asferik Camlar • Asferik yüzey; kesitsel şekli dairesel olmayan bir yüzeydir. • Bu camlarda ön yüzey asferik, arka yüzey sferik veya toriktir. • Asferik gözlük cam tasarımının en önemli farkı cam ön yüzünün daha düz olmasıdır. Ayrıca gözlük camı daha incedir, daha hafiftir ve görüntü büyütücü etkisi daha azdır. • Daha pahalıdır.
Polarize Camlar • Işık kaynakları tüm düzlemlerde ışık dalgaları yayarlar. • Polarize camın ekseni dik olarak yerleştirilirse yalnızca dikey yayılan ışık geçecek ve yatay yansımalar filtre tarafından tutulacaktır.
Polarize Camlar • Bu camlar yansıyan polarize ışığı filtreleyerek parlamayı ve yansımayı azaltırlar. • İki cam tabakasının arasına vertikal yerleşimli polarize filtre konmasıyla elde edilir.
Fotokromik Camlar • UV etkisi ile renk değiştiren gözlük camları • Materyal, cam (gümüş tuzları) veya organik olabilir.
• Mineral camlarda camın daha kalın olduğu bölgeler daha koyudur. Yeni geliştirilen organik fotokromiklerde fotokromik moleküller sadece cam yüzeyine yakın yerleştiğinden koyulaşma oranı homojen olup diyoptriden bağımsızdır.
Fotokromik Camlar • Dezavantajları, - Fotokromik özellik ısıya bağımlıdır. - Zamanla özellikler bozulur ve süre uzar. - Gece görüşü azaltır. - Araç içinde koyulaşmaz.*
*Transitions XTRActive