dosya atila oğuz
Antik Yunan şair Anacreon
44
Toplumsal hayatın ilerleyişi, başlangıcından beri, duraksamadan günümüze kadar devam e iği ve daha da edeceği gerçeği bilimsel olarak karşımızda duruyor. Sanatın toplumsal hayata etkileri oldukça fazladır ve gözle görünür bir biçimde gelişim seyretmektedir. Toplayıcılık, avcılık, hayvancılık ve tarımla başlayan toplumsal hayatın, artı değerin hakim olduğu bir toplumsal düzene dönüşmesi, toplumsal sınıfları ve sınıfsal çelişkileri beraberinde getirdi. Bu durumda sanat üreticilerinin de bir taraf olmaları zorunlu hale geldi. Taraf değiliz diyenler de aslında taraflar ve kendi toplumsal-ekonomik sistemlerinin gerekliliği için tarafsız gibi dururlar, ya da görünmeye çalışırlar, ancak mevcut ekonomik ve siyasi sistemlerinin devamını istemekteler. Bunu açıklıkla değil kitleleri manipüle ederek yapar ve her kesimden insanların kafalarını karıştırmak suretiyle ciddi anlamda yol alırlar. Sanatın toplumsal hayat üzerindeki etkilerini her dönemin sanat üreticisi çağının gereksinimlerine ve sorunlarına göre belirler ve yeni yöntemler geliştirir veya izler. Bu durumda sanat üreticisinin en önemli isteği ve kaygısı, toplumun bütün kesimlerine, üretilen değerlerden ihtiyaçlarına göre ve eşit pay almalarını sağlayacak yeni bir ekonomik, siyasi sistemin kurulmasının önünün açılması fikrinin geniş kitlelere anlatılması ve bir üst bilinç yaratılması olmalı. Aksi halde güzel ve hoş sözler de insanı ve geniş kitleleri coşturabilir, fakat mevcut hoşnutsuz olan hayatın akışını değiştirmiyorsa, anlık etkiler yaratan bu hoş sözler tarih sahnesinden, coşkunun bitmesiyle etki bırakmadan çekip gidecektir. Sanat üreticisinin bakış açısı mümkün olduğunca geniş olmalı, hem kendi dönemine hem de geçmişine duyarlı olmalıdır. Günümüzden beş bin yıl kadar önce yaşamış olan Sümerli şair Ludingirra’nın, şiiri gelecek kuşaklara bilgi aktarımı olarak da gördüğünü, çözümlenen kil tabletlerden biliyoruz. ( Sümer kültürü için çok ciddi çalışmalar yapan Sümerolog Muazzez İlmiye Çığ’a sonsuz teşekkürler.) Günümüzde bile birçok sanat üretici-
