Jaaroverzicht Op Stoapel 2015 by Lieven Muësen

02/01/16

J A A R O V E R Z I C H T

Temse, 2 jan. 2016. Wij presenteren graag ons eerste jaaroverzicht. Onze nieuwsbrief in papiervorm is intussen vervangen door een digitale variant met een sterke link naar onze website, waarop alle nieuws van Op Stoapel vzw te vinden is. We beseffen echter ook dat de papieren nieuwsbrieven door iedereen bijzonder werden geapprecieerd, vooral door hen die geen toegang hebben tot de digitale snelweg. Vandaar dat we vanaf nu elk jaar een mooi geïllustreerd jaaroverzicht willen presenteren op papier, met nieuws over het erfgoed Boelwerf en de belangrijkste verwezenlijkingen van Op Stoapel.

2 0 1 5

VAN PLAAT TOT SCHIP In het voorjaar maakten we een druk bezochte expo over hoe schepen werden gebouwd op Boelwerf. Blikvanger was een maquette van de werf met 3D-geprinte kranen. Je leest er alles over op P3 en P14.

FOTOARCHIEF BOELWERF Naar aanleiding van het overlijden van Boelwerf-fotograaf Alex Suanet geven we in dit jaaroverzicht meer uitleg over het belang van de fotografie voor Boelwerf. P8

Veel leesplezier!

WORD LID/VRIJWILLIGER Steun Op Stoapel. P18

ZAATBLAADJES OP DVDROM INTERVIEWS CANVAS - RITS In 2014 werden er een hele reeks interviews gedaan door CANVAS en door studenten van het RITS in Brussel. Op Stoapel hielp hen hierbij. De resultaten hiervan kwamen dit jaar op TV of zijn te zien op onze evenementen. P11 !

Een belangrijke opdracht van Op Stoapel is het verzamelen van informatie over de Boelwerf. Het bedrijfsblad of ‘Zaatblaadje’ is een erg belangrijke bron. Wij hebben alle edities gebundeld en gedigitaliseerd. We stellen ze graag ter beschikking van het grote publiek via de uitgave van een DVD-ROM (PC). P12 www.opstoapel.org!

INHOUD P2: 20 jaar einde Boelwerf P3: Activiteiten Op Stoapel 2015 P8: Fotoarchief Boelwerf P11: Realisaties Op Stoapel 2015 P13: Nieuwigheden/schenkingen P14: Boelwerfkranen in 3D P15: Boelschepen gesloopt P17: Blik op de toekomst P18: In de pijplijn P18: Word lid/vrijwilliger P18: Contact 1

02/01/16

In 1992 ging de werf voor de eerste maal failliet. Zeven schepen bleven onafgewerkt.

Einde Boelwerf 20 jaar geleden Vorig jaar ging de verjaardag van 20 jaar faillissement van Boelwerf haast onopgemerkt voorbij. Op Stoapel is echter nu reeds gestart met de voorbereidingen van een groot project dat van 2019 een bijzonder herdenkingsjaar zal maken. We gedenken dan 25 jaar einde van de zeescheepsbouw in België. Op 30 november 1994 sloot NV Boelwerf Vlaanderen definitief haar deuren. Het betekende meteen het einde van de industriële zeescheepsbouw in België. Voor Temse was dit het einde van 165 jaar scheepsbouwnijverheid opgestart door scheepstimmerman Bernard Boel in 1829. Ten gevolge van de internationale scheepsbouwcrisis in de jaren 80, veroorzaakt door de grote concurrentie van voornamelijk Aziatische scheepsbouwwerven (Japan, Zuid-Korea), kreeg ook de scheepsbouw in België het moeilijk. In 1982 was Cockerill Yards Hoboken, de andere grote scheepswerf van zeeschepen in België, het eerste slachtoffer van de crisis. Na het faillissement in 1982 werd Boelwerf door de overheid quasi gedwongen Cockerill over te nemen. Daardoor groeide Boelwerf uit tot 2 grote werven, in Temse en Hoboken, met maar liefst 3500 werknemers; een onhoudbare situatie. De onderneming verloor haar zuiver privé-karakter nu de overheid mede-aandeelhouder werd. Zware herstructureringen drongen zich op. De sociale onrust kwam tot een hoogtepunt, vakbondsleiders werden ontslagen. Het werknemersbestand werd met 40% ingekrompen en daalde tot 1800 werknemers in 1986. Philippe Saverys nam ontslag in 1987. De familie Saverys ging zich vanaf dan vooral toeleggen op rederijactiviteiten (Exmar). Boelwerf bleef wel nog schepen bouwen voor Exmar. Philippe Saverys werd opgevolgd door Luc Luyten. Ondanks verwoede pogingen efficiënter te gaan werken kon het bedrijf steeds minder optornen tegen de buitenlandse concurrentie. In 1987 ontsnapte de werf tot 2 maal toe op het nippertje aan het faillissement. Nieuwe investeringen bleven uit en grote hoogtechnologische prestigeprojecten zoals het boorplatform Yatzy en de Ferry Prins Filip slorpten handenvol geld op en waren verlieslatend. De werf was al die tijd overeind gehouden door de overheid, die grote bedragen aan goedkope scheepskredieten toegestaan had aan de scheepseigenaren.

Betoging Boelwerf 1992, A. Wautersstraat Temse

Na felle stakingen en een bezetting (o.a. Flanders Harmony) werd het bedrijf in 1993 terug opgestart onder de naam NV Boelwerf Vlaanderen met als aandeelhouders de Vlaamse overheidsholding Gimvindus en de Nederlandse Begemanngroep. Op 4 april 1993 gingen 1.300 werknemers opnieuw aan de slag met als enige bedoeling het afwerken van 7 schepen. Nieuwe orders bleven uit. De werf werd definitief failliet verklaard op 30 november 1994. Op dat ogenblik waren er nog 1100 werknemers werkzaam. De kabellegger Navigator was het laatste schip dat de werf verliet op donderdag 19 december 1996. Daarmee viel het doek over de zeescheepsbouw in Temse én in België. Een drama voor generaties scheepsbouwers en hun gezinnen.

Definitief gesloten poort Boelwerf 1994, Cauwerburg Temse

De vraag die we ons vandaag kunnen stellen is of een sterk afgeslankte en sterk gespecialiseerde scheepswerf (gastankers) met een 600-tal werknemers geen overlevingskansen had gehad. Zeker nu we zien dat er in Nederland wel nog aan scheepsbouw wordt gedaan die terug rendabel blijkt te zijn. De knowhow was aanwezig, de infrastructuur voorhanden. We zullen het wellicht nooit weten. Feit is dat het hier definitief afgelopen is. Laten we daarom de herinnering koesteren en wat intussen erfgoed geworden is, in ere houden. Lieven Muësen

Prins Filip in de afbouw 1990

www.opstoapel.org!

02/01/16

Activiteiten Op Stoapel vzw 2015 10/01/15 - Nieuwjaarsreceptie Op 10 januari mochten we een 100-tal mensen verwelkomen op onze nieuwjaarsreceptie in wijnbar De Correctie. Leden, medewerkers, sympathisanten, partners en pers waren getuige van de lancering van onze website www.opstoapel.org. De plannen voor 2015 werden toegelicht met als blikvanger een tipje van de sluier van de maquette die Eddy van Grevelinge en Arthur Mettepenningen aan het bouwen waren in het kader van de expo 'Van plaat tot schip'. De talrijke opkomst in dit gezellig kader bewees dat de Boelwerf nog leeft in de harten van velen en dat onze organisatie op veel sympathie kan rekenen voor haar initiatieven. Voor de receptie hield de vzw haar jaarlijkse algemene vergadering waarin het jaarverslag 2014 werd goedgekeurd. © Rudi Scheers

6/04/15 t.e.m. 26/04/15 - Expo ‘Van plaat tot schip’ Een schip, of het nu op een rivier is of op zee, spreekt altijd tot de verbeelding. Het is het resultaat van zwaar werk in vaak gevaarlijke omstandigheden, in weer en wind, maar ook van finesse, creativiteit en innovatie. Teamwork ten top. Niettegenstaande de definitieve sluiting van Boelwerf reeds twintig jaar achter ons ligt, stellen we een verhoogde belangstelling in het 'Boel-erfgoed’ vast. Dikwijls rijst hierbij de vraag: hoe verloopt de bouw van een schip precies? Met deze tentoonstelling wilden we aan het grote publiek uitleggen hoe men tot zo’n prachtig eindproduct kwam. De knowhow van ex-werknemers stelde ons in staat om te reconstrueren hoe een schip werd gebouwd en welke afdelingen en beroepen er bestonden. Het is hun erfenis die we in deze tentoonstelling hebben willen samenbrengen.

Een grote maquette van de scheepswerf met haar kranen in 3Dprint was één van de grote realisaties van Op Stoapel in 2015 en kende haar premiére op deze expo. De KPEKT (Koninklijke Postzegel- & Erfgoedkring Temse) illustreerde het bouwproces met zijn collectie beeldmateriaal over Boelwerf. Verder was er een luik over de geschiedenis van de werf en creëerden we ondermeer een ’plannenwand’ als eerbetoon aan de tekenkamer. Ook toonden we recente getuigenissen van Boelmensen en introduceerden we een interactieve iPad-quiz.

Paasmaandag 6 april, opening expo ‘Van plaat tot schip’ Op paasmaandag 6 april vond de Scheldehappening plaats. Op vraag van de gemeente werd deze dag de startdag van onze expo met een plechtige opening voor vele genodigden. Na een woordje van onze voorzitter vertelde Eddy Van Grevelinge hoe de maquette van Boelwerf tot stand kwam. Het idee voor die maquette speelde al een hele tijd in het hoofd van Eddy, die in november vorig jaar samen met zijn dochter Birgit hun plannen voorstelde op de maandelijkse bestuursvergadering van Op Stoapel. Eddy toonde een grondplan van de Boelwerf, voorzien van maten en aanduidingen om verder op schaal uit te werken tot wat enkele maanden (en vele slapeloze nachten) later een kleine versie van Boelwerf zou worden. En zo kon op de Scheldehappening een tot op de trappen gevulde inkomhal van het AC, de ontstaansgeschiedenis van miniatuur-Boelwerf aanschouwen en genieten van het prachtige vrijwilligers(!)werk van Eddy & Birgit Van Grevelinge en (de !

www.opstoapel.org!

02/01/16

jarige) Arthur Mettepenningen, die in de laatste rechte lijn ook nog de hulp kregen van Marc Buysse en zoon, die enkele werkelijkheidsgetrouwe schaalmodellen van de Boelkranen aanleverden. De officiële opening van de tentoonstelling door schepen Franky De Graeve werd een moment van ontroering. De schepen vertelde eerst in een korte terugblik hoe de Boelmannen vroeger bij zijn moeder (Maria ‘Spilleman’) in de textielzaak om overalls en hemden kwamen. Maar de echte rillingen kwamen er toen in AC De Zaat opnieuw de sirene van de Boelwerf weerklonk. Tijdens dit herkenbare geluid werden de 'lintjes' doorgeknipt door schepen De Graeve, samen met oud-werknemer Gaston Derkinderen (90). Het was trouwens Gaston die Eddy Van Grevelinge indertijd op de Boelwerf zijn eerste cursus planlezen heeft gegeven! Onder een luid applaus ging zo onze nieuwe tentoonstelling van start. Dat het weer niet echt meezat voor de Scheldehappening op 6 april was voelbaar voor alle buitenactiviteiten. Voor Op Stoapel © Rudi Scheers en de KPEKT was het echter een extra troef: niet minder dan 810 bezoekers mochten getuige zijn van hoe op Boelwerf Temse platen werden samengesmeed tot immense zeeschepen. Iedereen kon zich laten ontroeren door dit machtig Temses verleden aan de hand van getuigenissen, filmbeelden, foto’s, maquettes, een iPad-quiz en nog zo veel meer. Onze afgelopen tentoonstelling 'Van plaat tot schip' was ook op de Erfgoeddag op 26 april een goot succes met maar liefst 600 bezoekers. We willen graag iedereen danken die hieraan meegewerkt heeft. Onze partners: De KPEKT en het gemeentebestuur van Temse. Onze sponsors: Exmar, de provincie Oost-Vlaanderen en de Erfgoedcel Waasland. Maar natuurlijk ook onze eigen vrijwilligers die alles gegeven hebben om dit tot een succes te maken. Op een maand tijd konden we maar liefst 2000 bezoekers noteren, met de Scheldehappening (6 april, 800 bezoekers) en de Erfgoeddag (26 april, 600 bezoekers) als absolute topdagen. Inhoudelijk was het een sterke expo met mooi beeldmateriaal en een indrukwekkende maquette van Boelwerf als blikvanger. Op de Erfgoeddag konden we in primeur ook het eerste deel van een driedelige docu laten zien van de studenten van het RITS met interviews over Boelwerf.

30/05/15 - Op Stap met Op Stoapel naar Arnemuiden en Vlissingen Doel van onze uitstap waren dit keer twee scheepswerven in Zeeland. Paul Bertolo had alles goed voorbereid. Hij had wel gehoopt op wat meer belangstelling maar kon toch 41 mensen in de klaarstaande bus doen stappen. Na wat ‘vreemd’ geformuleerde mededelingen van chauffeur Thierry ging het via Sint-Niklaas en de Westerscheldetunnel richting Nederland. Rond 10 uur rolden we Arnemuiden binnen en bereikten via een aantal smalle straatjes, waar onze chauffeur ons zonder aarzelen doorheen wrong, de Historische Scheepswerf C.A. Meerman, verleidelijk gelegen aan het water. Onmiddellijk trokken een aantal houten boten de aandacht. De koffiegeur kwam ons echter al tegen, dus trappen op naar een stemmige ontvangstruimte vol hout (en zwaarden als tafels) waar ook een bolus (traditioneel gebakje) voor elk van ons klaar stond.

Daarna wachtten drie gidsen ons op, die honderduit over hun werf praatten, over het buigen van het hout (vuur en water doen krimpen en uitzetten), het waterdicht maken, de platbodems (en dus de nood aan zwaarden voor de vaart). Zij legden ons ook in het lang en het breed uit met welke instrumenten al die verschillende boten gemaakt werden. Historische boten zijn welkom op de werf en kunnen door de eigenaar ter plekke hersteld worden. Gezien de hoge onderhoudskosten blijven er niet echt veel oude ‘hoogaarsen’ over. Een dertigtal vrijwilligers is bedrijvig in de ateliers en www.opstoapel.org!

02/01/16

regelt de rondleidingen. Zesduizend bezoekers per jaar is het resultaat! De toekomst is onzeker, want echte stielmannen worden schaars en jongeren hebben niet echt veel belangstelling meer. Iedereen hees zich terug de bus op en keek verlangend – want al een beetje hongerig – uit naar Dijkpaviljoen ’t Puntje, een groene modernistische kubus met zicht op de Schelde. We werden naar boven verwezen en genoten van het uitzicht, de golven, de zeeschepen, het aanbod aan bieren en de garnaaltjes. Terug naar de bus via een paar sluisdeuren, richting de resterende gebouwen van wat scheepswerf De Schelde was te Vlissingen. De Stichting Scheepsbouwgeschiedenis Vlissingen beheert hier de site en ontving ons in wat ooit de infirmerie was, nu via foto’s, teksten en een film enigszins terug tot leven gebracht. Hier werden de eerste zorgen toegediend aan mensen die een stuk ijzer in het oog hadden gekregen, verwond waren, enz. Op het terras genoten we van het uitzicht op het terrein, en van de koffie of de thee. Vroeger werkten hier tot 4800 mensen, met toepasselijke bijnamen als ‘De Hoed’. Het bedrijf was ingesloten door woningen, waarvan de bewoners het zonlicht steeds minder zagen naarmate een of ander zeeschip groeide. Damen nam een deel van de activiteiten over en verhuisde de werf een paar honderd meter verder. De oude site wordt teruggekocht door de stad Vlissingen en zal, gezien de goede ligging, vermoedelijk worden ingenomen door nieuwe woningen. Tot zolang rijdt een oude Daf-truck, voorzien van stoelen, met bezoekers over het terrein: die truck reed ook vroeger de werknemers van hier naar daar. Onze gidsen verwittigden via een ruk aan een touw de chauffeur dat hij verder © Lieven Muësen

kon en vertelden intussen ook weer enthousiast over vervlogen tijden, gigantische motorblokken, de vele kranen (waarvan er eentje is blijven staan!), de ‘arbeiders-zonder-bescherming-aanhet-werk’. Na het bezoek werden we nog vergast op een stapel sandwiches (bij mijn weten zijn ze niet allemaal verorberd door de groep).

We hadden nog wat tijd en stapten richting de dijk van Vlissingen, waar de zon ons verwarmde en we bij een drankje genoten van het uitzicht, de blik op Vlaanderen en de overkant, en de vele schepen die passeerden, begeleid door loodsen, die met snelle bootjes heen en weer gebracht werden. Paul werd door de voorzitter hartelijk bedankt. Het was een mooie reis, het weer zat mee, het gezelschap ook. Wat moet je nog meer hebben?

13/06/15 - ACV Scheldekant te gast in onze stuurhut Op zaterdag 13 juni 2015 bezochten 37 mensen van ACV Scheldekant ‘De Stuurhut’, het lokaal van vzw Op Stoapel. De naam van het lokaal verwijst uiteraard naar de stuurhut van een schip. Naast tentoonstellingsruimte wordt het lokaal ook gebruikt voor bestuursvergaderingen en als archiefruimte. Na de eerste deskundige uitleg van Eddy Van Grevelinge over het ontstaan en de werking van de vzw, werd de groep in twee verdeeld. De eerste groep kreeg tekst en uitleg en kon de maquette bezichtigen. Ondertussen kon de andere groep met Marc Buysse naar wijnbar De Correctie. Daar werden ze goed opgevangen door de uitbaters! Alles ging door in het gezellige kleine zaaltje achteraan de wijnbar. !

www.opstoapel.org!

02/01/16

We toonden er de videoreportages met interviews gemaakt door het RITS (school of arts Brussel). De gasten werden ondertussen voorzien van drank en versnaperingen. Nadien werd de groep terug naar de stuurhut gebracht en was het de beurt aan de volgende groep om naar De Correctie te trekken. Na afloop waren er bij de mensen van het ACV niets anders dan lovende woorden te horen voor het geleverde werk en de ontvangst. Zelf waren we ook tevreden. Het bleek een goede formule om bezoekers te ontvangen die interesse tonen voor onze werking. Zeker voor herhaling vatbaar.

10/09/15 - Voordracht seniorengroep ‘Vivre Heureux’ Sint-Lambrechts Woluwe Op vraag van de gemeente Temse verzorgden we een voordracht over de scheepsbouwgeschiedenis in Temse voor 85 senioren uit Brussel. Na een introductie door burgemeester Luc De Ryck over de gemeente Temse was het onze beurt. Plaats van het gebeuren was de raadzaal van AC De Zaat die goed gevuld was. Onze voorzitter Lieven Muësen bereidde hiervoor een Keynote presentatie voor met mooi beeldmateriaal. Penningmeester Theo Baeke schetste kort de geschiedenis van Boelwerf aan de hand van deze beelden. Theo deed dit in zijn mooiste Frans, want de toehoorders waren hoofdzakelijk Franstalig. Sommigen onder hen herinnerden zich nog de scheepswerf toen ze met Brigade Piron in Temse gelegerd waren tijdens de bevrijding (Brigade Piron speelde een belangrijke rol in de bevrijding van België en Nederland). Het was de eerste keer dat ze terug in Temse kwamen. Jammer dat de tijd zo kort was. Er was veel interesse voor wat we te vertellen hadden, maar het drukke dagschema liet niet toe om lang na te kaarten.

12-13/09/15 - Op Stoapel te gast op ‘Weekend op de helling’ Rupelmonde Zoals de afgelopen jaren waren we ook nu weer te gast op ‘Weekend op de helling’ in Rupelmonde, georganiseerd door onze vrienden van vzw Tolerant. In de voormiddag hielden we naar jaarlijkse gewoonte een bestuursvergadering en overlegden we hoe we de stand op zijn best konden presenteren. Dit jaar was de stand in twee opgedeeld, waarvan het deel met de maquette te vinden was in de gele container op het eerste verdiep. De maquette kwam hier heel mooi tot haar recht. Wie goed opgelet had, kon zien dat er een aantal op schaal gemaakte kranen zijn toegevoegd. Er wordt dus werk van gemaakt om de maquette in de toekomst nog verder uit te breiden. Hopelijk krijgt ze in de toekomst ergens een vaste plaats, zodat ze permanent kan bewonderd worden.

De bijhorende foto’s maakten het geheel compleet en overzichtelijk. Beneden stond dan onze gekende promostand, bemand door onze vrijwilligers, met foto’s over de historiek van Boelwerf, tablets met filmmateriaal en de nodige documentatie. Tot slot nog een woord van dank aan vzw Tolerant voor de gastvrije ontvangst. In 2016 zijn we zeker terug van de partij. © Rudi Scheers

www.opstoapel.org!

02/01/16

25-26-27/09/15 - Stand NTOP Water-Rant Antwerpen Het werd een gedeelde stand op Water-Rant onder de koepel van NTOP (Nautisch Toeristisch Overleg Platform) waar Op Stoapel vzw deel van uitmaakt. Met deze overlegstructuur tracht men partners bij elkaar te brengen die elkaar kunnen versterken in een gezamenlijk streven om nautisch erfgoed ook toeristisch te promoten. Door een gezamenlijke stand op te zetten kan men met een kleine vrijwilligersbezetting toch op verschillende evenementen aanwezig zijn, waaronder Water-Rant. Het was zeer interessant en boeiend wegens de verscheidenheid aan stands en verenigingen. Toch een minpuntje is dat er, behalve de dames van Toerisme Antwerpen, van de andere verenigingen weinig tot geen hulp kwam. We roepen dan ook op tot een gelijke verdeling van de inspanningen in de toekomst. Bij het opstellen en afbreken was er wel hulp van De Belgica uit Boom, waarvoor dank. We kregen veel vragen over andere verenigingen, maar behalve over CNR Rupelmonde en onszelf konden we maar weinig concrete antwoorden geven. Dat komt weinig professioneel over en daar moet in de toekomst zeker aan gewerkt worden. Het was in ieder geval wel een succes wat interesse en aandacht betrof van het publiek. © Eddy Van Grevelinge

18/10/15 - Stand Op Stoapel Lindenhof Het is misschien ook wel eens goed om even achter de schermen te kijken hoe de mensen van Op Stoapel zich engageren en alles klaarstomen om een stand op te stellen en te bemannen. Het eerste is natuurlijk het materiaal verzamelen, wat gebeurt in de stuurhut (zo is ons magazijn gedoopt, en dopen, daar zijn we goed in). Nadat de wagen of wagens geladen zijn gaan we kijken waar we moeten zijn, deze keer dichtbij in Temse in ‘Het Lindenhof’. Daar begint dan het uitladen en opstellen van het materiaal zodat er een mooie en appetijtelijke mini-tentoonstelling ontstaat. Ook Eddy gaat aan de slag en vindt zowat voor alles een oplossing om foto’s en maquette tot een mooi geheel te maken. Op die manier wordt de ruimte mooi gevuld, zodat iedereen de stand kan bekijken.

Veel beeldmateriaal ligt op tafels en is voor iedereen vrij te bekijken. Uiteraard ontstaan daar de meest boeiende verhalen en wordt er veel verteld over wie en wat op de werf, leuke anekdotes over ‘het leven zoals het was’ in onze regio. En op die manier gaat de dag snel vooruit en ben je voor je het weet toe aan het afbreken en terug inpakken van het materiaal om het terug te brengen naar de stuurhut. Daarna alles mooi wegzetten zodat we weer klaar zijn voor een volgend evenement waar we het verhaal van de scheepsbouw zullen vertellen.

Teksten: Theo Baeke, Paul Bertolo, Marc Buysse, Bert De Laet, Marc Hauman, Lieven Muësen, Rudi Scheers, Eddy Van Grevelinge

www.opstoapel.org!

02/01/16

Fotoarchief Boelwerf

aan ‘Verankerd’, onze eerste grote tentoonstelling in 2009 en exposeerde er zijn beste werken. Een aantal foto’s van zijn hand zijn ook permanent te zien in het administratief centrum van de gemeente Temse.

Alex Suanet Op 5 mei overleed voormalig Boelwerffotograaf, Alex Suanet, op 93-jarige leeftijd. Hij was naast fotograaf ook hoofd van de fotografische dienst van Boelwerf en mede-oprichter van de Foto- en Diakring van Boelwerf die ondermeer fotowedstrijden organiseerde. Alex ging op pensioen in 1987 na bijna 40 jaar dienst. Nadien werden foto-opdrachten uitbesteed aan freelance fotografen zoals Jimmy Hemelaer, werkzaam op de Boelwerf (kwaliteitscontrole) sinds 1962. Jimmy was een adept van de kleurenfotografie terwijl Alex voornamelijk in zwart-wit fotografeerde. Beiden getuigen van een geweldige feeling voor compositie en vakmanschap maar met elk hun eigen karakter. Ondertussen zijn ook de foto’s van Jimmy gedigitaliseerd en overgedragen aan het Rijksarchief van Beveren. Alex laat ons ontelbare prachtige foto’s na, waarvan er een aantal opgenomen zijn in het fotoboek ‘Boelwerf in beeld’ van rijksarchivaris Johan Dambruyne. Alex werkte trouwens nog actief mee aan dat boek enkele jaren geleden. In 2014 besteedden we aandacht aan dit werk op de Erfgoeddag en had Eddy Allcock een gesprek met Alex en Jimmy over de vaak halsbrekende toeren die Alex als fotograaf moest uithalen om toch maar die éne foto te kunnen maken. Vele foto’s moest hij vanuit vogelperspectief nemen vanuit de werfkranen. Niet evident voor een man met hoogtevrees.

Jimmy (links) en Alex (rechts) op de praatstoel op Erfgoeddag 2014

Alex digitaliseerde ook foto’s voor het archief van Temse tot op zeer hoge leeftijd. Toen wij een aantal foto’s terugvonden op glasplaat was het Alex die ze digitaliseerde voor Op Stoapel, met prachtig resultaat. Alex werkte ook actief mee Fototentoonstelling

Hommage aan Alex Suanet Samen met de beheerraad van het Gemeentemuseum en KPEKT wordt er in de zomer van 2016 (juli-september) een hommagetentoonstelling georganiseerd rond het fotografisch oeuvre van Alex m.b.t. de scheepswerf. Plaats van het gebeuren is Gemeentemuseum Temse, Kasteelstraat 16, 9140 Temse. Wij kunnen daarbij rekenen op de gewaardeerde steun van zijn levenspartner, Jeanine De Vree. !

Tentoonstelling werk Alex Suanet, Verankerd 2009

Alex was niet alleen een vakman maar ook een artiest. Zijn erfenis is van onschatbare waarde voor iedereen die met het verleden van de scheepsbouw begaan is, maar ook voor de fotografie in het algemeen. Elk beeld is een pareltje.

Fotografie op Boelwerf Het fotoarchief van Boelwerf werd door de curatoren in 1995 verdeeld tussen het Gemeentearchief in Temse en het Rijksarchief in Beveren. Het omvat momenteel nog meer dan 60.000 stuks. De collectie was nog omvangrijker, maar heel wat foto’s zijn in handen gekomen van geïnteresseerde werknemers voor het faillissement. De oudste opnamen dateren van begin van de twintigste eeuw. Er zijn geen foto’s bekend uit de negentiende eeuw. Het omvangrijke fotoarchief is te verklaren doordat de directie vanaf de tweede helft van de jaren 30 de opdracht gaf om van elk schip het bouwproces te fotograferen. Aanvankelijk om de opdrachtgever regelmatig te informeren over de stand van zaken en ook als didactisch materiaal om bouwmethoden en -technieken te documenteren. Later ook als promotiemiddel om nieuwe klanten in binnen- en buitenland aan te trekken. Ook aan feestelijkheden zoals tewaterlatingen en werfbezoeken van hoge gasten werd bij Boelwerf bijzondere aandacht besteed. Tevens was het gebruikelijk om van elk voltooid schip een portfolio samen te stellen. Vanaf de jaren 50 werd gebruik gemaakt van luchtfotografie. Gespecialiseerde Engelse firma’s werden hiervoor aangezocht. De Boelwerf bracht ook geregeld verzorgde fotoboeken, catalogi, folders en brochures uit. Ze werden overvloedig met foto’s geïllustreerd. Vanaf 1969 werden er voor het bedrijfsblad en het personeelsblad ‘De Zaat‘ veel foto’s genomen. Het bedrijf koos er dus van in het begin bewust voor zijn doen en laten grondig te documenteren d.m.v. de fotografie. De fotocollectie van Boelwerf is niet het werk van één man. De directie deed zowel beroep op externe fotografen als op eigen personeel dat met reportage-opdrachten belast werd. Een fotodienst werd opgericht kort na WOII met als eerste bedrijfsfotograaf Gaston Feremans. Toen deze een eigen fotozaak begon nam Alex Suanet het roer over. Lieven Muësen Bronnen: ‘Boelwerf in beeld’, Info Temse 06/15

www.opstoapel.org!

02/01/16

Over de fotodienst van Boelwerf stond een mooi artikel in het Zaatblad van 29/2/1980. Dat willen we u niet onthouden.

www.opstoapel.org!

02/01/16

FOTOBOEK ‘BOELWERF IN BEELD’ Dit mooie boek van auteur Johan Dambruyne bevat verschillende foto’s gerealiseerd door de fotodienst. Het kost 20€ voor leden (eerste exemplaar) en 25€ voor niet-leden, excl. verzendingskosten. Bestellen: contacteer ons op 0486 89 76 85, opstoapel@scarlet.be + storting van het vereiste bedrag op ons rekeningnummer BE46 7370 3974 0236 van KBC, BIC: KREDBEBB met vermelding van ‘Boelwerf in beeld’.

www.opstoapel.org!

02/01/16

Realisaties Op Stoapel 2015 Jaarboek 2013, Gemeentemuseum Temse Op vrijdag 12 december 2014 werd het jaarboek 2013 voorgesteld in de feestzaal van het gemeentehuis (Markt, Temse). Aan de auteurs werden de eerste exemplaren overhandigd door burgemeester Luc De Ryck. Naast artikelen over ondermeer likeurstokerij ‘t Zwaantje, de lepelstraat in Steendorp en mandenmaker-kunstschilder Flor Kieden, is er een groot luik over de historiek van Boelwerf, samengesteld door de voorzitter van Op Stoapel, Lieven Muësen. De algemene historiek van 165 jaar Boelwerf in Temse wordt beschreven, evenals een specifiek gedeelte dat de uitbreiding van de werf door de jaren heen onder de loep neemt. Deze samenwerking met het Gemeentemuseum zal een vervolg kennen in 2016 waar er samen aan een hommagetentoonstelling aan Boelwerffotograaf Alex Suanet zal worden gewerkt. (zie artikel P9)

Website en digitale nieuwsbrieven Op 10 januari 2015 werd onze website gelanceerd. In augustus en december volgden dan de eerste digitale nieuwsbrieven die de papieren edities vervangen. Zef Moerloos van webxclusif helpt ons hierbij. Webmasters zijn Rudi Scheers, Bert De Laet en Lieven Muêsen, die ook de eindredactie waarneemt.

Project studenten RITS

We waren aangenaam verrast toen studenten van het RITS (school of arts, Brussel) ons contacteerden. Ze kozen vorig jaar de scheepsbouw (het jaar daarvoor was dit mijnbouw) als thema voor hun jaarproject. Ze kwamen daarvoor in november 2014 afgezakt naar Temse en interviewden bijna 20 getuigen. Op Stoapel zorgde hierbij voor de nodige informatie en bracht de studenten in contact met de getuigen. De studenten maakten ook gebruik van het digitale foto- en videoarchief van de vereniging. Er werden 4 afleveringen gemonteerd, waarvan er al een gedeelte te zien was op de Erfgoeddag en op andere gelegenheden zoals het bezoek van het ACV aan ons lokaal. De volledige reeks wordt getoond op de nieuwjaarsreceptie en zal later nog te zien zijn op diverse evenementen.

Boelwerf op Canvas Op dinsdag 24 maart en woensdag 25 maart 2015 kon je op Canvas kijken naar ‘De Werkende Mens’ over teamwerk, met ondermeer werknemers van Boelwerf. ‘De Werkende Mens’ is een zesdelige documentairereeks van telkens 50 minuten over de Vlaming en zijn werk. De eerste aflevering werd uitgezonden op 24 februari. Er kwamen in de zes afleveringen verschillende facetten van de mens en zijn werk aan bod. Eén facet daarvan is teamwerk. Voor dit onderwerp kwamen de programmamakers al snel uit bij de 5 grote nationale industrieën van weleer, waaronder de scheepsbouw.

Op Stoapel had in september 2014 op vraag van Canvas een twintigtal ex-werknemers van de Boelwerf samengebracht in theaterzaal Roxy. De Boelmannen en -vrouwen werden geïnterviewd met archiefbeelden van

www.opstoapel.org!

02/01/16

de Boelwerf op de achtergrond, Na dit ‘groeps’interview werden verschillende onder hen ook individueel bevraagd. Al was de uiteindelijke montage van deze interviews slechts 3 minuten lang, toch gaf het een goed beeld van hoe het was om te werken op Boelwerf. Op Stoapel vertoont dit waardevolle beeldmateriaal geregeld op haar evenementen. Het is niet evident altijd de juiste mensen bij elkaar te krijgen voor interviews. Op Stoapel is trots op wat ze verwezenlijkt op vlak van het optekenen van mondelinge geschiedschrijving. We zijn erg blij dat professionelen dit oppikken en iets doen met de contacten en informatie die wij hen kunnen aanbieden. ‘De Werkende Mens’ kreeg in mei 2015 de prijs voor beste Vlaamse TV-documentaire op DOCVILLE, het internationaal documentaire filmfestival in Leuven.

Regisseur Lode Desmet wenst namens Canvas iedereen die meewerkte aan dit programma uitdrukkelijk te bedanken.

Maquette Boelwerf Het idee van een maquette van de Boelwerf werd gelanceerd in het najaar van 2014 door Eddy Van Grevelinge. Het bleek al snel geen sinecure te zijn om een waarheidsgetrouwe miniatuurversie van de werf te realiseren, al is het maar omdat het terrein van het bedrijf allesbehalve vlak is. Research naar plannen van terrein, gebouwen en kranen werd opgestart. Nadien moest er bepaald worden op welke schaal er zou gebouwd worden gezien de maquette transporteerbaar moest zijn. Welke materialen konden er gebruikt worden die duurzaam zijn maar niet te duur? Veel kopzorgen en slapeloze nachten leverde dit op voor de initiatiefnemers. Gelukkig kwam Arthur Mettepenningen ter hulp voor de praktische uitwerking en kwam dochterlief Birgit Van Grevelinge haar vader ter hulp met advies over materialen. Ten slotte sprong Marc Buysse mee op de kar die via 3D-printing al de kranen wist te reconstrueren aan de hand van oude plannen die door zijn zoon werden omgezet in 3D-plannen. Knap werk!

De maquette werd ondertussen al verschillende malen tentoongesteld en telkens komt er een nieuw element bij. De kranen zijn bijna volledig en er zijn ook schepen in aanbouw die nu worden gesimuleerd. Daarnaast wordt er ook gedacht aan voertuigen die op de werf rondreden. De maquette is ook een studieobject voor later. Er wordt gedacht aan een brochure waar de huidige Zaat wordt geprojecteerd op de vroegere toestand. Daardoor kan men aan plaatsbepaling doen en achterhalen waar de voormalige gebouwen precies stonden op de huidige site. Meer over de 3D-kranen in het artikel verderop.

Informatieblad De Zaat en Bedrijfsblad Boelwerf gedigitaliseerd Op 6 januari 1978 verscheen het eerste nummer van De Zaat, een wekelijks informatieblad voor medewerkers van de Boelwerf. De directie wou hiermee de samenwerking met haar werknemers bevorderen door beter en meer te informeren. De stijl was luchtig en toegankelijk, zodat ook familieleden werden betrokken bij het leven op de werf. Het blad heeft meer dan 10 jaar bestaan en verschaft ons na zoveel jaren een schat aan informatie over het reilen en zeilen van Boelwerf en gans het sociaal leven daaromheen. Op bedrijfsvlak werd er bericht over ondernemersraad en veiligheidscomité, medische tips, proefvaarten, tewaterlatingen, opleidingen, technische info, en nog veel meer. Zo lezen we ondermeer over de brug van Vilvoorde en de bijdrage die Boelwerf daaraan geleverd heeft. Boelwerf was dus meer dan alleen een scheepswerf. !

www.opstoapel.org!

02/01/16

Personalia werden uitvoerig belicht: in dienst, op pensioen, overlijdens, gezinsleven, … Leuk waren ook de wekelijkse menu’s van bedrijfsrestaurant Den Esch. Er was veel aandacht voor hobby’s en sport. Boelwerf had topsporters onder haar werknemers zoals Chris Soetewey (hoogspringen) en Jan Bogaert (wielrennen). De Boelcross was tot ver in de omtrek bekend. Boelwerf had een eigen voetbalploeg (FC Boel) en organiseerde een voetbaltornooi met als inzet De Gouden Boelschoen. Ooit al gehoord van De Elecon-Girls, een voetbalploeg bestaande uit vrouwen en dochters van elektriciens uit den onderhoud? Wie kent er nog kegelclub De Boelkwakkels, vissersclub De Boel Sportvissers, volleybalclub OAP (Onderhoud Altijd Paraat) en Foto- en Diakring Boelwerf? De Zaat had een voorloper, nl. Bedrijfsblad Boelwerf, dat om de 2 maanden verscheen van 1969 tot 1977. Dit blad was minder uitgebreid en minder aantrekkelijk geïllustreerd dan De Zaat maar is toch van onschatbare waarde voor sociale en technische wetenswaardigheden in de periode ’69 – ’77. Beide bedrijfsblaadjes van Boelwerf zijn voor Op Stoapel een belangrijke informatiebron voor de periode 1969 tot 1992. Heel wat voormalige Boelwerfwerknemers verzamelden deze blaadjes gedurende vele jaren. Via diverse schenkingen hebben wij alle exemplaren bij elkaar kunnen brengen. Wij willen dan ook uitdrukkelijk alle schenkers bedanken. Dergelijke geschreven bronnen wilden we toegankelijk maken voor iedereen en daarom besloten we alles te digitaliseren en op DVD-ROM uit te brengen. Rudi Scheers, ook de drijvende kracht achter onze blog, heeft ondertussen de volledige reeks gedigitaliseerd. Bert De Laet en Stoffel Engels zorgden voor productie en layout. Wij danken KBC Temse die het project financieel heeft gesteund. HOE BESTELLEN? De DVD-ROM (enkel voor PC) is verkrijgbaar voor de prijs van 5€ voor leden en 7,5€ voor niet-leden. Verzending kost 2,5€ extra. Je kan de DVD-ROM bestellen door ons te contacteren via opstoapel@scarlet.be of 0486 89 76 85 + overschrijving van het vereiste bedrag op rekeningnummer BE46 7370 3974 0236 van KBC, BIC: KREDBEBB met vermelding ‘DVD bedrijfsblad’. Ze zal ook te koop zijn op onze nieuwjaarsreceptie en andere evenementen van Op Stoapel. Teksten: Bert De Laet, Lieven Muësen, Rudi Scheers,

Nieuwigheden/Schenkingen Geregeld ontvangen we schenkingen die met de scheepsbouw te maken hebben. Graag danken we de volgende schenkers of hun familie om aan ons te denken: • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Kamiel D’Hanis, Jean-Marie Boudoir: foto’s via Facebook (met dank aan Dirk Lauwers voor het digitaliseren) Arthur Mettepenningen, Hugo Van Britsom: documenten dwarshelling, raffinaderij … Erik De Meester: foto’s en documenten, maritieme tijdschriften ... Jules Tollenaere: unieke Boelwerfcatalogus jaren 30 Familie Sijs: Maquettes Adolf Sijs Eugeen Colaes: dia’s Boelwerf jaren 70 Werner Lijsen: foto’s, cursussen Leo Perdaen: documenten, foto’s Ettienne Dobbelaer: grote foto Metania Luc Engels: Luc overleed enkele jaren geleden. Hij was medewerker van Op Stoapel en had een archief over Boelwerf opgebouwd. Zijn kinderen hebben dit archief integraal geschonken aan Op Stoapel: brochures, voorwerpen, kleding, … Eerder schonk Luc ook al zijn digitaal fotoarchief. Dank aan de familie. Voormalig kamerlid voor sp.a Magda De Meyer schonk haar archief over Boelwerf en de herbestemming. Eddy Beniers: schenking van de plannen/manueel van de pompenkamer droogdok José De Staelen. Zaatblaadjes, foto’s, megafoon Dirk Lauwers: gebundelde krantenartikels Boelwerf, digitaliseren foto’s Marc Buysse: gereedschap Gaston Derkinderen: cursussen scheepsbouw, ... Piet Van Dycke: liniaal van vader Frank Van Dycke André D’ Hondt: documenten, bestek bedrijfsrestaurant

Dank ook aan alle anonieme schenkers die ons hun Boelwerfherinneringen toevertrouwden. !

www.opstoapel.org!

02/01/16

Boelwerfkranen in 3D 3D, we hebben er allemaal wel al eens iets van gehoord of gezien. 3D-puzzels zijn zo’n voorbeeld. Het lijkt allemaal mooi en simpel, maar dat laatste is het zeker niet! Er komt meer bij kijken dan men denkt. Alles staat of valt bij het ontwerp van het te vervaardigen object. Of het nu om een kraan gaat of om een miniatuurauto, het maakt niet zo veel uit, maar voor alles geldt dezelfde regel: een deugdelijk ontwerp en de juiste software. Je start met het maken van een gewone 2D-tekening, millimeterpapier is hier een must. Je maakt je 2D-tekening op een schaal die de helft is van de schaal die je wil voor het eindproduct; voor onze maquette was dat 1/500 . Met een daarvoor speciaal ontworpen programma, duur in aankoop en niet zo makkelijk in gebruik, start je op een nogal vrij simpel ogend raster. Al naar gelang wat je wil maken start je met een vierkant, cirkel, ruit, trapezium of iets anders. Dat wordt dan uitgerekt, gedraaid tot een basisvorm verschijnt. Een Hensenkraan bestaat uit 8 verschillende onderdelen die elk apart dienen ontworpen te worden. Telkens je iets ontworpen hebt moet het doorgestuurd worden ter controle. Indien het niet kan afgedrukt worden zoals je het indiende moet je de nodige aanpassingen uitvoeren en opnieuw ter controle doorsturen. Als je wijzigingen moet uitvoeren heeft dat een grote invloed op de rest van je project. Alles moet dan aangepast worden om de verhoudingen te respecteren. Om je een idee te geven, het ontwerpen van de Hensenkraan heeft ongeveer 150 uur geduurd eer het ontwerp compleet en op schaal was.

Hensenkraan

Met 3D-printing kan je veel bereiken maar niet alles is mogelijk. Een Hensenkraan in het klein is dus niet mogelijk, gewoon omdat er te veel details zijn. Printen kan in verschillende landen: Engeland, Nederland, Zweden en Italië zijn er enkele van. Onze kranen werden in Nederland gedrukt. Wanneer de stukken bij ons arriveren zijn ze wit en kaal; optuigen is de volgende stap. Hier kruipen ook een paar uur werk in, lijmen, schilderen (3 lagen) en bedraden.

PHB-kraan

3D-printen kan in een groot aantal materialen. Zo heb je 4 verschillende soorten plastic, verkrijgbaar in 6 verschillende kleuren, 7 verschillende soorten metaal gaande van gewoon ijzer over aluminium tot 18 of 24K goud en platina. Je kan momenteel dus al heel veel met 3Dprinten, maar dat was niet altijd het geval. Tien jaar geleden was enkel plastic voor handen en dit maar in 3 kleuren. Dat printen kon dagen duren naargelang de grootte van het object. Die tijden zijn gelukkig voorbij en de snelheid om tot een bruikbaar stuk te komen worden ook steeds hoger. Marc Buysse

4 PHB-kranen + 1 Peinerkraan aan het droogdok op de maquette

www.opstoapel.org!

02/01/16

In 2009 werd BN 1494 Ortelius afgebroken. Ook hier hebben we nog een beeld van.

Boelschepen gesloopt Meer en meer bereiken ons berichten via onze Facebookpagina dat er weer eens een schip of constructie van Boelwerf afgebroken is. Zo was er onlangs het boorplatform Yatzy dat momenteel in Turkije wordt afgebroken. De afbraak gebeurt meestal in lageloonlanden in mensonwaardige omstandigheden. Enkele maanden geleden kregen we van Tony De Kerf het bericht dat ook BN 1504 - OBO carrier, Permeke (bouwjaar 1982) en BN 1525 - Producttanker, Petrobulk Jaguar voor de sloop zijn verkocht. Begin dit jaar werd BN 1500 - Petrogas II, Cantarell (gebouwd in 1979 als Harriette N), op het strand van Alang, India gesloopt.

Beaching Ortelius in 2009

Veel schepen worden tegenwoordig afgebroken in landen als India, Bangladesh en Pakistan in onmenselijke omstandigheden. Schepen zetten op volle kracht koers naar de kust en stranden letterlijk op het strand (beaching), waarna ze worden afgebroken met een totaal gebrek aan beschermingsmiddelen. Ook voor de natuur heeft dit verstrekkende gevolgen. Pierre Torset heeft dit vastgelegd op de gevoelige plaat. Enkele indrukwekkende beelden zijn te bekijken op zijn website. www.pierretorset.com/stories/shipbreaking/shipbreakers/ Toch is er ook hier in BelgiĂŤ sloopactiviteit voor eerder kleinere schepen, maar op een verantwoorde manier. We waren zelf getuige van de afbraak van de Paster Pype in Gent enkele jaren geleden.

Cantarell, gedeeltelijk gesloopt

Eind vorig jaar moest BN 1510, Tielrode gebouwd in 1983, eraan geloven. Plaats van gebeuren was ook Alang in India.

Paster Pype voor de helft gesloopt

Stilaan verdwijnen ook de schepen van Boelwerf definitief van deze aardbol. Het zijn vaak de kleinere schepen die overblijven en een herbestemming krijgen na hun actieve loopbaan. Ik denk dan aan de Bernisse, mijnenveger gebouwd in 1954 en de klipper Morgenster, wellicht het oudste nog varende schip gebouwd op Boelwerf in 1901. Tielrode op het strand van Alang

www.opstoapel.org!

02/01/16

Wat is er geworden van de Russische en Griekse schepen die hier zijn gebouwd en de schepen die gebouwd zijn voor Congo? Zou daar nog enig spoor van zijn? Wij weten dat de Congostroom bezaaid is met nooit geborgen scheepswrakken van weleer.

Het project roept veel gemengde gevoelens op bij werknemers van Boelwerf. Voor sommigen was dit een investering die te veel heeft gekost en waar te veel is fout gegaan, voor anderen was dit een uniek prestigeproject waar men trots op kan zijn. Het is zonder twijfel één van de meest spraakmakende projecten die er ooit geweest zijn op Boelwerf. Het bedrijf Leyal in Aliaga, Turkije is één van de grootste bedrijven voor scheepsafbraak of shipbreaking.

Scheepswrakken op de Congostroom

Laatste vaart Yatzy Op 20 juli 2015 is de Yatzy op zijn laatste vaart aangekomen bij een scheepsafbraakbedrijf in Turkije. De Yatzy werd in 1986 gebouwd en heeft bouwnummer 1521. De boortoren werd op de Boelwerf te Temse gebouwd. De rest werd gebouwd bij Cockerill in Hoboken. De scheepswerf was toen al eigendom van Boelwerf. Het boorplatform is eigendom geweest van Exmar en Diamond Drilling.

De Yatzy klaar voor de afbraak, in Turkije

De Yatzy, bovenbouw reeds volledig gesloopt

We willen graag Tony De Kerf bedanken voor de informatie en foto’s. Voor nieuws over voormalige schepen gebouwd op Boelwerf, volg onze Facebookpagina ‘Boelwerf - Op Stoapel’. Lieven Muësen, Rudi Scheers De Yatzy kort na zijn voltooiing

bron: Facebookgroep Boelwerf - Op Stoapel

Blog Boelwerf: http://blog.seniorennet.be/boelwerf/

www.opstoapel.org!

02/01/16

Blik op de toekomst

‘Stoapelloop’, Erfgoeddag 24/04/16 Boelcafé en wandeling

In dit jaaroverzicht kijken we ook vooruit en geven we een chronologische opsomming van welke evenementen er allemaal op stapel staan.

Nieuwjaarsreceptie 9/01/16 Op zaterdag 9 januari 2016 houden we onze jaarlijkse nieuwjaarsreceptie. Leden maar ook niet-leden zijn van harte welkom vanaf 14u in wijnbar De Correctie, Cauwerburg 115, 9140 Temse. We geven een overzicht van onze activiteiten van 2015 met de presentatie van ons jaaroverzicht (brochure gratis voor alle leden). Je kan kennismaken met onze bestuursleden en de werking van onze vzw. In De Correctie zullen alle interviews te zien zijn die het afgelopen jaar zijn afgenomen door CANVAS voor de reeks ’De Werkende Mens’ en de interviews afgenomen door studenten van het RITS (Brussel). We leggen ook uit waar uw lidgeld naartoe gaat en wat onze toekomstplannen zijn.

Op Stap met Op Stoapel: Rotterdam / Hellevoetsluis 19/03/16 Op Stoapel gaat naar jaarlijkse gewoonte op reis. Deze keer is Rotterdam en Hellevoetsluis ons doel. ‘s Morgens brengen we een bezoek aan de ‘Historische werf Rotterdams Welvaren’, museum / ateliers / bouwwerf van een replica van een 18e eeuws Linieschip ‘De Delft’. Op de middag vervolgen we onze reis naar Hellevoetsluis gelegen aan de Haringvliet, waar we onze lunch zullen nuttigen en waar tal van bezienswaardigheden op ons liggen te wachten, onder andere: • De Bernisse, een Mine Sweeper Coastal (MSC) gebouwd in 1953-55 op notabene de BOELWERF, exM927 SPA • HMS ‘Buffel’ (bouwjaar 1867) • Het kiel(droog)dok ‘Jan Blanken’ van 1802, • Het lichtschip N° 12 ‘NoordHinder’ van 1963 • Jachthaven en verdedigingswerken de ‘Vesting Iedereen kan met ons meereizen. Vervoer is per autocar. Kostprijs 55€ pp (niet-leden 60€). Alle info bij Paul Bertolo: bertolopaul@gmail.com, tel 03 4494 905 of 0496 122 403. Inschrijvingen kan vanaf januari 2016 bij Paul Bertolo of via het contactformulier op onze website www.opstoapel.org.

Het thema van Erfgoeddag 2016 is ‘Rituelen’. Rituelen waren er ook op een scheepswerf. Denken we maar aan de feestelijkheden die er plaats vonden bij een ‘tewaterlating’, bij de ‘kiellegging’, bij de vlaggensymboliek, bij een ‘overdracht’ tussen scheepsbouwer en rederij, … Aan de hand van een Boelwandeling die gegidst wordt door voormalige Boelmannen op het voormalige terrein leggen we uit waar de verschillende afdelingen zich bevonden. Er wordt ook ingegaan op overgebleven elementen uit de omgeving die een link hadden met Boelwerf. Tradities en rituelen worden nader toegelicht bij de verschillende ankerplaatsen van het parcours. Het Boelcafé in AC de Zaat is het begin- en eindpunt van de wandeling. Een plek vol herinneringen aan de werf door de vele foto’s en maquettes die er opgesteld staan. Meteen heeft men ook een zicht op de huidige Zaat en kan men vergelijken met hoe het © Archief Boelwerf vroeger was. Voor deze gelegenheid zal er ook een installatie worden gebouwd waarin een leuk spel is verwerkt dat een tewaterlating zal evoceren. Natuurlijk is ons Boelcafé traditioneel een ontmoetingsplaats waar men verhalen van vroeger kan delen met anderen bij een goed glas. Toegang is gratis. De wandelingen zullen doorgaan tussen 10u en 17u. Startpunt is AC De Zaat, Frans Boelplein 1, 9140 Temse. Info: 0486 89 76 85, opstoapel@scarlet.be, www.opstoapel.org.

Hommagetentoonstelling Boelwerffotograaf Alex Suanet 7/07/16 - 25/09/16 Fototentoonstelling met het oeuvre van Alex Suanet. Kasteelstraat 16, 9140 Temse. Zie ook eerder artikel fotodienst Boelwerf. Info: www.temse.be of Op Stoapel vzw: 0486 89 76 85, opstoapel@scarlet.be, www.opstoapel.org.

Deelname met stands op watererfgoed-evenementen

www.opstoapel.org!

02/01/16

In de pijplijn Waar zijn we nog mee bezig of bieden we een helpende hand.

Een plan voor ons scheepsbouwerfgoed Op Stoapel heeft een plan klaar waarin een toekomst voor ons scheepsbouwerfgoed in Temse wordt uitgetekend. Het is een ambitieus plan met een grote impact op het toeristisch potentieel van Temse en omgeving. Voorstellen rond de restauratie van de kraan en een multimediaal Boelwerfparcours zijn enkele voorbeelden. Wij willen hiermee een ruim debat openen over wat we kunnen ondernemen om het rijke verleden van de scheepsbouw eindelijk de toekomst te geven die het verdient. Er zal in 2016 een rondetafel worden georganiseerd over dit plan, met alle actoren die iets kunnen betekenen op inhoudelijk, financieel, organisatorisch en toeristisch vlak. Nadien kan er een haalbaarheidsstudie worden voorbereid.

Boek familie Saverys-Van Damme-Boel Het schrijverscollectief Héros Modernes bereidt een Engelstalig boek voor over de ondernemersfamilie Saverys

in opdracht van Exmar. Een deel gaat ook over de Boelwerf. Op Stoapel helpt hen daarbij met informatie en het leveren van de nodige contacten.

Paneel Boelwerf camper parking, AC De Zaat De camperwei achter AC de Zaat wordt binnenkort heringericht. Er zal ook een erfgoedpaneel over de Boelwerf worden geplaatst. Op Stoapel zorgde voor advies en leverde tekst en foto’s. De panelen worden verwacht in maart 2016.

Brochure ‘De Zaat vroeger en nu’ We lopen al enkele jaren rond met het plan om de plattegronden van de huidige Zaat en deze van de scheepswerf op elkaar te projecteren. Ondertussen hebben we heel wat info verzameld, ondermeer door het bouwen van de Boelwerfmaquette waarmee we aan de slag kunnen. In een mooi geïllustreerde brochure willen we uitleggen waar de verschillende gebouwen stonden en waarvoor ze dienden, zodat huidige bewoners zich een voorstelling kunnen maken op welk stukje grond ze leven en wat zich daar vroeger afspeelde. We hopen deze brochure in het najaar van 2016 te kunnen finaliseren.

Lidmaatschap Op Stoapel vzw

Op Stoapel vzw zoekt enthousiaste vrijwilligers Wij doen een oproep aan kandidaat-vrijwilligers die zich willen inzetten om de doelstellingen van Op Stoapel mee te verwezenlijken. Wij zijn ervan overtuigd dat er in de werking van Op Stoapel wel één of meerdere aspecten te vinden zijn die in de lijn liggen van verwachtingen van kandidaat-vrijwilligers. Wij denken aan hulp/assistentie om tentoonstellingen mee op te zetten. Toezicht houden – ontvangst publiek – ideeën spuien en ontwikkelen – het woord van Op Stoapel verspreiden. We houden maandelijks een bestuursvergadering waarop kandidaat-bestuursleden van harte welkom zijn. Kandidaat-vrijwilligers kunnen zich melden via onze contactgegevens. Dit jaaroverzicht kwam tot stand m.m.v. het gemeentebestuur van Temse. Wij danken volgende sponsors en partners voor het mogelijk maken van onze projecten in 2015.

Contact: Op Stoapel vzw Lieven Muësen (voorzitter) Oostberg 192, 9140 Temse opstoapel@scarlet.be www.opstoapel.org 0486 89 76 85 Boelwerf - Op Stoapel http://blog.seniorennet.be/boelwerf/

www.opstoapel.org!

Verantwoordelijke uitgever: L. Muësen,Oostberg 192, 9140 Temse - vrij van zegel art. 191 bis - niet op de openbare weg gooien

Als lid ontvangt u onze digitale nieuwsbrief. U wordt uitgenodigd op al onze activiteiten, waar u korting krijgt (bv. jaarlijkse uitstap). Ook op artikelen die we verkopen krijgt u korting (bv. boek ‘Boelwerf in beeld’). Ten slotte wordt u uitgenodigd op onze jaarlijkse nieuwjaarsreceptie die speciaal voor de leden wordt georganiseerd. Het lidgeld is bedoeld om de werking van Op Stoapel te ondersteunen zoals de huur van ons lokaal, de financiering van onze projecten, administratiekosten, website, ... Lid worden kan kan door ons te schrijven of mailen met vermelding van naam, adres, telefoon en mailadres. Vervolgens stort je € 10 (gewoon lid) of € 20 (erelid) op ons rekeningnummer BE46 7370 3974 0236 van KBC, BIC: KREDBEBB met vermelding “bijdrage 2016” lid of erelid. Ben je reeds lid of erelid dan stort je gewoon € 10 of € 20 met vermelding “hernieuwen lidmaatschap 2016” lid of erelid.