Opinie | Proper Pierke

Proper Pierke

Foto Emmapatsie (creative commons).

In vorig nummer van Op Weg vond je Wijs op Wandel, 7 principes voor wandelaars. Met die ‘wandelcode’ wil Grote Routepaden een positieve boodschap uitdragen naar de groeiende groep wandelaars. Vandaag zoomen we in op het tweede principe.

 Tekst Peter Cristiaensen

Ik hoop dat het voor lezers van dit blad een nobrainer is: op wandel- of fietstocht laat je niets achter in de natuur. Ook op andere plekken of bij andere gelegenheden niet natuurlijk, tenzij er een vuilbak staat. Volgens een enquête van Test Aankoop vindt 82% van de Belgen zwerfvuil een groot probleem. Daar horen velen van jullie ongetwijfeld bij, en ik ook. Daarom ben ik een Proper Pierke. Zo noemen we in Gent wat elders een Mooimaker, een Propere Strandloper of een andere klinkende naam heeft. Wij zijn met enkele duizenden en ruimen andermans zwerfvuil op, in eigen straat of omgeving. Daarvoor krijgen we materiaal van gemeente of stad. Maar de zwerfvuilcijfers gaan niet de goede richting uit (22.000 ton in 2019) en de lokale overheden zijn het beu, zoals ze bij monde van de Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten al herhaaldelijk schreven. “Als het op zwerfvuil aankomt, dweilen wij met de kraan open. Zwerfvuil opruimen kost ons 144 miljoen per jaar, geld dat we veel liever aan nuttigere dingen besteden.” Een belangrijke verantwoordelijkheid ligt vanzelfsprekend bij ons, burgers. Dingen waarvan je weet dat ze jaren nodig hebben om af te breken, of gewoon niet afbreken (zie kader), gooi je niet zomaar weg. Bovendien is de schade eindeloos: van dieren die sterven met een maag vol afval tot plastiek soep in onze rivieren en oceanen. En dan hebben we het nog niet over de impact van microplastics, waarover nog veel te weinig geweten is – behalve dat ze al volop in onze bloedbanen en n neem al je afval mee naar huis, ook organisch afval n neem een afvalzakje mee en help zwerfvuil op te ruimen

in de hele Westerschelde circuleren. Zwerfvuil storten is crimineel, punt uit. Daarom vind ik het als burger belangrijk om sluikstorten te melden op de app van mijn afvalintercommunale. Om als Proper Pierke een voorbeeldfunctie te geven en anderen aan te spreken. Om een deeltje van de oplossing te zijn. Let wel, een deeltje. Om even een vergelijking te maken: oliebedrijven zoals BP en Shell hebben – op een moment dat zij al decennia de impact van fossiele brandstoffen op de klimaatverandering kenden – de slogan ‘Een beter milieu begint bij jezelf’ uitgevonden en gepromoot, net om de verantwoordelijkheid van zich weg te schuiven. Voor mij is het zo klaar als een klontje: ook zwerfvuil verminderen begint niet bij mezelf, ook al ben ik een enthousiast Proper Pierke. Alle Mooimakers samen kunnen het probleem zwerfvuil nooit oplossen, net zomin als dure sensibiliseringscampagnes. Structurele maatregelen zijn nodig, door overheden opgelegd aan bedrijven. De Europese SUP-richtlijn (Single-use Plastics) en het Vlaamse verpakkingsplan zouden ons hier te ver leiden, laten we ons concentreren op een belangrijk cijfer: 35% van het totale volume zwerfvuil bestaat uit blikjes en plastiek flesjes (cijfers OVAM). Niets nieuws onder de zon, dat merken wij wandelaars en fietsers dagelijks langs onze eigen paden en wegen. Bijgevolg kan je niet om de keuze van de huidige Vlaamse regering heen, om de richting aangegeven door de verpakkingsindustrie en Fost Plus te bewandelen en alles op selectieve inzameling – meer bepaald op de

Houd de natuur schoon • neem al je afval mee naar huis, ook organisch afval • neem een afvalzakje mee en help zwerfvuil op te ruimen blauwe PMD-zak - te zetten. Terwijl er een alternatief bestaat dat veel doeltreffender is: statiegeld.

In Duitsland, waar dat sinds 2003 bestaat, wordt 94% van de PET-flessen ingezameld.

Politiek draagvlak is er meer dan genoeg. Twee op de drie lokale besturen in Vlaanderen zijn lid van de Statiegeldalliantie, die pleit voor de invoer ervan. Dat zijn honderden burgemeesters en schepenen van alle Vlaamse partijen. Heel recent, op dinsdag 21 juni, werd in het Vlaamse Parlement nog maar eens een resolutie ingediend om statiegeld in te voeren. In 2019 beloofde minister Demir om, zodra de zwerfvuilcijfers van 2020 bekend zijn, het beleid te herevalueren. Die cijfers zouden er deze zomer moeten zijn. In Nederland werd exact een jaar geleden een (gedeeltelijk) statiegeldsysteem ingevoerd. De eerste resultaten zijn glashelder: in de tweede helft van 2021 zaten 41% minder kleine flesjes bij het opgehaalde zwerfvuil vergeleken met de tweede helft van 2020.

Ik blijf hopen ooit minder werk te hebben als

Proper Pierke. Respecteer flora en fauna n beschadig geen planten en pluk geen bloemen n neem als herinnering alleen foto’s mee n bekijk dieren vanop afstand en verstoor of voeder ze niet n blijf op het pad, ook bij veel modder, zo maak je het niet breder n voorkom brandgevaar en rook niet in natuurgebieden n geniet van de rust in stiltegebieden geplooide A4.indd 2 HOE LANG BLIJFT ZWERFVUIL LIGGEN? Appelklokhuis 2 weken Bananenschil Sigarettenpeuk Kauwgom Blikje Petfles 1 jaar 2-15 jaar 20-25 jaar 50 jaar oneindig (bron: mooimakers.be) Ben jij ook een plandelaar? Ooit al gehoord van ploggen? Het woord is een samentrekking van ‘joggen’ en ‘plocka’, Zweeds voor ‘verzamelen’. Ploggers nemen dus een vuilzak mee als ze hun loopschoenen aantrekken. Ploggen een fitnesstrend noemen is misschien wat overdreven, maar het is een mooie poging om zwerfvuil opruimen hipper te maken. Onder meer VRT-sportjournalist Ruben Van Gucht outte zich jaren geleden als plogger. Bij deze nodigen we elke wandelaar uit om soms ook een ‘plandelaar’ te zijn.