ORA et LABORA Newsletter Volume 1 Issue 2

Talento at kasanayan, pinagyabong sa Strand Week (p.4)

ANONG MERON

IPAKITA ANG NATATAGO

18th Foundation Day ng BIL, nagsilbing pista ng mga talento pahina 02

Criminal liABILITY pahina 05

Biyaheng

Cavite

Paglalakbay x Kaalaman pahina 10 - 11

PADYAK NG BUHAY:

Ang pagpedal ni EJ tungo sa kaniyang pangarap pahina 20

KORONA NG TAGUMPAY. Sa pamamagitan ng pusong palaban at determinasyon para sa pangarap, nagawang masungkit nina Mariel Samson ng Grade 11-A Ruth at John Patrick Bulanadi mula Grade 9-A Ecclesiastes ang korona sa katatapos lamang na Mr. and Ms. Benedictine 2019 na ginanap sa Benedictine Institute of Learning Gymnasium. Larawan ni: Rev Aladin Luzong

ANG OPISYAL NA PAHAYAGANG PAMPAARALAN AT PANGKOMUNIDAD NG BENEDICTINE INSTITUTE OF LEARNING KASAPI: SCHOOL PRESS ADVISERS' MOVEMENT (SPAM), INC.

#AMBITIOUS

Bulanadi, Samson itinanghal na Mr. and Ms. Benedictine 2019 Jerome Acom Ymas

agwagi bilang Mr. and Ms. Benedictine sina John Patrick Bulanadi mula sa Grade 9-A Ecclesiastes at Marielle Samson mula sa Grade 11-A Ruth sa nagdaang pageant na ginanap sa Benedictine N Institute of Learning noong ika-28 ng Pebrero at ika-1 ng Marso, 2019. Hiyawan at palakpakan ang tinanggap ni Bulanadi nang marinig ng lahat ang kaniyang pagsagot sa kung ano ang kaniyang hashtag sa buhay – #ambitious; gusto niyang maging presidente balang araw. “#ambitious; I want to be the President of the Philippines in the future and there’s no wrong about it. I can dream bigger so why limit yourself,” ang sagot ni Bulanadi na nagdala sa kanya sa pagkapanalo. Isang karangalan naman para kay Marielle Samson ang pag-uwi ng korona bilang Ms. Benedictine sapagkat hindi niya inaasahan na siya ang magwawagi sa patimpalak. “Masaya at answered [ang]

prayers [ko] dahil pinagdasal ko talaga ito nung birthday ko, matagal ko siyang pinaghandaan so nang tinawag na ang pangalan ko sabi ko, ‘binigay ng Diyos yung matagal ko nang hinihiling sa kanya, nung birthday ko pa lang’, iyun nga lang, medyo na-delay iyung birthday gift ko galing kay God pero at least nangyari pa rin siya,” ani Samson matapos masungkit ang korona. Naghakot ng mga karangalan sina: Joshua Laddran at Jielle Santarin - Consistent Performer Awards; Laddran at Stephanie Campbell - Mr. and Ms. Photogenic; Dayton Caranzo at Campbell - Mr. and Ms. Telegenic; Laddran at

Samson - Mr. and Ms. Congeniality; Empol Angeles at Campbell - Social Media Awards; at Bulanadi at Jasmin Kniazeff - Top Model Awards, Ian Aguirre at Samson - Best in School Uniform; Caranzo at Kniazeff Best in Denim Fashion; Bulanadi at Kniazeff - Best in Talent; Angeles at Campbell - Best in Festival Outfit; Angeles - Best in Barong at Santarin - Best in Filipiniana. Itinanghal bilang Second Prince at Princess sina Caranzo at Campbell, First Prince at Princess sina Miranda at Aguirre, Second Runners-Up sina Laddran at Kniazeff at First Runners-Up sina Angeles at Santarin.

vol. 1 issue 2

orAETLABORA sumulat. makibahagi

ERrATUM Ang lupon ng mga manunulat ng Ora et Labora ay nais bigyang kalinawan ang balita ukol kay Bb. Princess Joy Barcinas noong nakaraang isyu ng pahayagan sa Filipino (Barcinas: Magbabagong-bihis ang BIL-SSG, p. 4). Si Bb. Barcinas ay hindi naging pangulo ng student council sa kanyang pinanggalingang paaralan na Imus National High School – Main Campus. Naging bahagi lamang siya ng isang komite sa ilalim ng pamunuang nabanggit. Humihingi ng paumanhin ang lupon ng mga manunulat at makaaasa ang mga mambabasa na pagbubutihan pa ang pagkalap ng napapanahon, kalidad at makabuluhang impormasyon.

Ora et Labora, nakatuntong ng NSPC

balitang - kinipil

10A-Habakkuk, tinanghal bilang Star Class Reader

Jerome Acom Ymas umusot sa ikasiyam na puwesto ang Seksyong Agham at Teknolohiya ng Ora et Labora, Opisyal na Pahayagang Pampaaralan at Pangkomunidad ng Benedictine Institute of Learning sa Regional Schools Press Conference Shaina May Dalipe (RSPC) bilang pinakamahusay na pahina na naging susi upang maging kwalipikado ang pahayagan sa National inarangalan bilang seksiyong may Schools Press Conference (NSPC) na ginanap sa Lingayen, Pangasinan. pinakamaraming librong nabasa ang 10-A CALABARZON at ang tagapayo ng pahayagan na si G. Nasungkit ng pahayagan ang Top 22 sa Habakkuk sa ilalim ng programang Scholastic Kim Joshua Daño ay nagwagi bilang Top 4 sa Editorial CALABARZON’s Best School Papers (Filipino Category) Literacy Pro. Writing English – School Paper Adviser Category. at nag-iisang Filipino School Paper mula sa Imus City “Maraming naka-100 na libro sa amin and may Isinaad rin ni G. Daño na ang pagtuntong ng na nakapasok sa Top 30 ng nasabing kategorya; Top 9 mga naka-200 pa.” ani Vince Daniel Papa, mag-aaral pahayagan sa NSPC ang magpapabago sa imahen ng – Best Science Page; at Top 19 – Best Features Page sa ng nasabing seksyon. pahayagan sa susunod na mga laban at ang pagkawagi rin ginanap na RSPC noong Nobyembre 5-7, 2018 sa Sta. Dagdag pa nito, may insentibo mang kapalit nito ang magbibigay inspirasyon sa bawat mamahayag at Cruz, Laguna. ito, ang pinakaimportante pa rin sa kanila ay ang manunulat ng Ora et Labora upang ipamalas ang galing Samantala, ang English School Paper naman ay panibagong kaalaman at pagkakaisa ng buong klase. sa paghahatid ng katotohanan sa kapuwa mag-aaral. nasungkit ang Top 20 – Best Editorial Page sa buong ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA

02 balita

IPAKITA ANG NATATAGO

18th Foundation Day ng BIL, nagsilbing pista ng mga talento

Shaina May Dalipe

PISTA NG TALENTO AT MAKULAY NA BUHAY NG MGA BENEDICTINIAN. Isang taas-kamaong ipinagdiwang ng buong komunidad ng Benectine Institute of Learning ang taunang Foundation Week na may layuning maipakita ang mga natatagong talento ng mga kabataan na ginanap sa Benedictine Institute of Learning Elem. Grounds. Larawan ni: Rev Aladin Luzong

ng ika-18 na anibersaryong pagkakatatag ng Benedictine Institute of Learning (BIL) noong ika-28 ng Enero, binigyang-pagkakataon ang nakakubling talento ng mga mag-aaral sa pamamagitan ng paglunsad ng Intramurals 2019. Samgapaggunita “All week, nakita natin ang mga tinatagong skills – physically and mentally” Ani G. Aldren Santos, Junior High School Department Head. Nakapaloob dito ang iba’t ibang paligsahan kung saan sinubok ang katatagan ng katawan; kagalingan sa paggalaw; intelihensiya ng utak; pagiging malikhain at pagkakaisa ng mga magaaral. Pagdating sa patalasan ng utak at mga mata, nangunguna ang Board Games, kabilang dito ang Chess, Scrabble at Word Factory. Nakibahagi naman ang mga mag-

aaral na may natatanging lawak ng imahinasiyon at tapang sa pagbigay ng opinyon sa On The Spot Poem Writing Contest at Essay Writing; binigyang pagkakataon din ang mga estudyante na may talento sa paggamit ng teknolohiya sa pamamagitan ng Digital Poster Making Contest. Nagtagisan naman ng talino ang mga mag-aaral gamit ang kanilang mga nakatagong kaalaman sa iba’t ibang asignatura sa Spelling at Quiz Bee. Sinubok naman ang istamina ng mga atleta sa basketball, volleyball, badminton at table tennis, pati na rin ang pagkakaisa

BIL, naglunsad ng retreat para sa mga magtatapos Anne Czarina Marie Martin pang maiangat ang pisikal na kagalingan ng mga estudyante at mahubog ang kanilang pagpapahalagang ispiritwal, nagsagawa ang Benedictine Institute of Learning ng retreat para sa mga mag-aaral ng Grades 10 at 12. Sa panayam kay G. Raphael Campus (ENC), sa pangunguna ni Prasaya, isa sa mga guro sa high Jello delos Reyes, ENC-Imus Campus school na nanguna sa mga kaganapan, Director. Anya, ang mga gawain sa ginawa ito upang makatulong sa mga isyu ng mga mag-aaral ukol sa retreat ay nakasentro sa pundasyon pamilya, pag-aaral at maging personal ng pagkakakilanlan, direksyon sa buhay at pagpapatawad. na direksyon sa buhay. Ayon naman kay Hanz Graishe, “Kahit na mga isyu sa sarili madami din, kaya pinilit naming isang mag-aaral ng HUMSS, ang maisagawa talaga ang high school retreat ay nagbigay sa kanila ng pagkakataong magkaroon ng retreat na ito,” ani Prasaya. Dagdag pa niya, ang maraming oras hindi lamang sa pangyayaring ito ay nakaaambag sa kanilang sarili kundi sa kanilang mga pagkakaroon ng mas magandang kaklase. Ginanap ang naturang retreat sa samahan at pagkakakilala ng bawat Villa San Benedetto da Norcia, San isa. Nagsilbing facilitators sa Rafael, Bulacan noong Nobyembre nasabing retreat ang Every Nation 27.

sa pagsayaw noong inilunsad ang paligsahang Mass Demonstration, kung saan nangangailangan ito ng napakalaking bilang ng mag-aaral sa isang grupo. ‘Di magpapahuli ang mga guro at alumni ng BIL dahil nakibahagi rin sila sa paggunita sa pamamagitan ng paglalaro ng basketball at volleyball kasama ang mga kasalukuyang mag-aaral ng paaralan. Pinangunahan ni G. Paolo Rey Aure, Overall Manager ng Intramurals at guro ng Junior High School, ang pagbibigay ng parangal sa mga natatanging estudyante at grupo na nagkamit ng karangalan sa

kani-kanilang sinalihang paligsahan. Binigyang parangal din, bukod sa mga nabanggit na paligsahan, ang pinakadisiplinado sa parada at pinakamalinis ng silid upang magsikap ang mga estudyante at gawing inspirasyon na gawin ito. Nagmarka ng labis sa utak ng mga miyembro ng Blue Jugglers nang makamit nila sa pang-unang pagkakataon sa kasaysayan ng BIL ang Overall Championship na may puntos na 1100, kasunod dito ang Green Acrobats (1010), Yellow Ringmasters (990) at Red Jesters (980).

HS Night, nagsilbing stress reliever sa mga estudyante M

Julia Monica Boñgolan

uling isinagawa ang taunang High School (HS) Night para sa mga magaaral ng Benedictine Institute of Learning (BIL) upang pansamantalang humiwalay sa mga akademikong gawain bilang pagsasara ng semestre noong ika-14 hanggang ika-15 ng Disyembre, 2018.

Matapos ang kalahating araw para sa Christmas Party, nagsimula naman ang HS Night ng ikaanim ng gabi sa school gymnasium. Maraming aktibidad ang naganap katulad ng Hep Hep Hooray, Istorya Mo, Joke Showdown, at isa pang laro kung saan ang mga kalahok ay sumagot sa tanong na matatagpuan nila sa loob ng medyas. Ang mga kalahok ay pinili mula sa mga tagapanood at ipinakita rin ng mga host ang kanilang kagalingan sa pag-aarte sa Istorya Mo na may pamagat na “Little Mermaid Meets Little Red Riding Hood” kung saan ang iskrip ay ipinakita sa malaking puting-tabing.

Matapos ang mga palaro, naghanda na ang mga estudyante para kumain, kani-kaniyang baitang ang nagdala ng pagkain at inumin, at pagkatapos ay bumalik na sa kanilang mga silid para magdiwang at upang maka-bonding nila ang kanilang tagapayo. “Malaking bagay para sa mga estudyante ang makapaglaan ng oras para sa sarili at sa mga kaibigan sa kabila ng kaabalahan sa school works,” ani G. Joshua Dano, guro sa SHS. Sa kabuuan ng gabi, ang mga estudyante ay nanood, nagsagawa ng mga aktibidad kasama ang kanilang tagapayo upang mas makilala ang bawat isa.

ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA

balita

BIL, binigyang diin ang socialization sa Araw ng mga Puso Judina Hilario

pang tulungan ang mga magaaral na makisalamuha sa kapuwa U mag-aaral, inilunsad ang Valentine Social sa Benedictine Institute of Learning (BIL) sa pangunguna ng United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) noong ika-15 ng Pebrero.

Sa isang pahayag, sinabi ni Polyn Triviño, Pangulo ng UNESCO, na sa pamamagitan ng nasabing okasyon, hindi lamang nabigyan ng oportunidad ang mga mag-aaral na makasama ang kanilang mga kaibigan, kundi nabigyan rin sila ng pagkakataon na makakilala ng mga bagong kaibigan mula sa ibang baitang. “Nakatulong din ito para malaman ng mga estudyante na kapag Araw ng Puso ay ‘di importanteng may kapareha ka, bagkus ay mas mahalaga ay ang pagmamahal ng Diyos,” ani Triviño. Sa karagdagan, ang mga booth ng mga mag-aaral ang naging bida sa selebrasyon at ang mga ito ay ang: Jail Booth (UNESCO), Chain Booth (Grade 10-C), Movie Booth (Grade 8-C), Water Booth (Grade 10-A), Stamp Booth (Grade 7-D), Cloud Nine Booth (Grade 7-B), Wine Booth (Grade 7-A), Sketch Booth (Grade 8-A), Game Board Rental Booth (SSG), Request Booth (Grade 11B), Jail Booth (Grade 9-B), at Photo Booth (Grade 8-B). Idinaos din ang patimpalak sa Spoken Word Poetry na nagpapakita ng galing ng Benedictinians sa pagsulat at paglalahad ng kanilang mga tula, at ang mga nanalo ay sina: Venice Alyssa Quiñones sa pangkat A, Aeron Bedonia sa pangkat B, at Bojo Evangelista sa pangkat C.

NGITING TATAK BENEDICTINIAN. Para kay Dylan Tagle mula 9-A Ecclesiastes at Lareeze Galvez mula sa 10-A Habakkuk, tunay ngang napakagandang aktibidad ang Promenade upang mahubog ang pakikisamaluha ng mga mag-aaral. FIle Photo

JHS Prom ng Benedictinians, ipinagdiwang Gwyneth Jemima Morales

uli na namang naranasan ng mga Benedictinians na grades 9 at 10 ang Junior and Senior Promenade na may temang “Around the World” na ginanap noong ika-22 ng Pebrero, 2019 sa Diamond Hotel, Manila upang mas mahubog ang pakikisalamuha ng mga mag-aaral. Sa isang pahayag, sinabi ni Prom ang pag-iwan ng dance floor sa (King of All Nations); at Francine Alarcon mula 10-A Habakkuk (Queen of All Queen Francine Julianna Alarcon mula Benedictinians. Nag-uwi ng mga awards ang mga Nations). Grade 10-A Habakkuk hindi niya Hindi inaakala ni Prom Prince inaasahang magiging mas masaya ang sumusunod: Jericho Echenique mula prom ngayong taon at mag-eenjoy siya sa 10-B Zephaniah (Best of All Nations Bulanadi na mag-uuwi siya ng award Attire); Christen Tajanlangit mula 10-B dahil sobrang simple ng suot niya, ngunit huling taon niya sa eskwelahan. “Super cute ng mga invitations Zephaniah (Best of All Nations Attire); para sa kaniya, napansin ng judges ang and ‘yong mga souvenir na binigay, ang Dylan Tagle mula 9-A Ecclesiastes (Best overall appearance niya. “Feeling ko prince talaga ako that in Formal Attire); Lareeze Galvez mula useful!” dagdag ni Alarcon. Isang tiket o boarding pass at 10-A Habakkuk (Best in Long Gown); time,” ani niya. “Naging successful naman ‘yung passport-themed ang ginawang invitation Jasty Dumaraos mula 9-A Ecclesiastes ngayong taon, at isang travel kit naman (Star of All Nations); Benedict Duran mula prom. May mga minor problems pero 10-C Zechariah at Dana Vileta mula 10-C hindi napansin kasi maganda ang ang naging souvenir. Nagsimula ang prom sa entourage, Zephaniah (Couple of All Nations); John execution ng program,” giit ni G. Raphael Cotillion de Honour, turnover ceremony, Patrick P. Bulanadi mula 9A Ecclesiastes Prasaya, isa sa mga event organizers. Ang mga iba pang namuno sa class prophecy at last will, Audio Visual (Prince of All Nations); Jayne Marin mula Presentations (AVPs) ng bawat pangkat, 9-B Nehemiah (Princess of All Nations); pagdiriwang ay sina Bb. Arlene Sapida, G. awarding ceremony, at hindi mawawala Mikhail Leynes mula 10-C Zechariah Nathan Lazaro at G. Kendrick Delgado.

Work Immersion sa Creotec, pinili ng 85% ng mga mag-aaral na Grade 12

John Vincent Degoma as pinili ng 41 na mag-aaral mula sa kabuuang bilang na 48 na estudyanteng nasa Grade 12 ng Benedictine Institute of Learning (BIL) ang magsagawa ng kanilang work immersion sa Creotec Inc. na katuwang ng paaralan sa paglulunsad ng Work Immersion, kaysa sa iba pang kumpanya para umano sa mas maginhawang pagsasagawa nito.

Ayon kay Ian Rocky Aguirre, isa sa mga estudyanteng magtatapos ngayong taon na sa Creotec piniling mag-work immersion, komportable sa buong kumpanya, malamig ang mga pasilidad nito, mura ang mga pagkaing itinitinda sa kantina, mahigpit ang seguridad, at mababait pa ang mga tauhan nito. Dagdag pa niya, “Creotec kasi assigns a specific work to a student based on his/her desired profession so that they can use the basic industry skill on their future endeavors.” Sa kabilang dako, mayroon din namang mga estudyante na mas pinili na sa ibang lugar na lamang isagawa ng kanilang work immersion upang

makatipid sa pera, oras at lakas. “Kami mismo ang humanap ng company na mapagta-trabahuan namin; kami mismo [nagpa] sign ng memorandum of agreement. May mga interview pa ‘yun, pero nung natanggap naman kami sa work, naging easy na lang kasi may mga case na mas maluwag ‘yung time [at] magagawa mo ‘yung task mo [nang] hindi nginangarag. Isa pa, [makakapili] ka pa kung saan mo gusto mag work and budget-friendly [rin],” ani Johniel Singson, isa sa mga mag-aaral na sa ibang lugar nagsagawa ng work immersion. Bahagi ng mga pangangailangang pang-akademiko ng mga Grade 12 students sa buong bansa ang

pagkakaroon ng karanasan sa mga trabahong kahanay ng kursong kinuha nila sa Senior High School, kung saan ang mga opisyal mismo ng mga kumpanyang kanilang pansamantalang pagtatrabahuan ang magbibigay sa kanila ng marka batay sa kanilang pagganap. Nag-aalok ang paaralan ng work immersion sa Creotec Inc. sa Laguna sa halagang P7,500; kasama na ang transportasyon ng mga mag-aaral at hindi na nila kakailanganin pang mag-ayos ng mga papeles, ngunit binibigyan din naman ng kalayaan ang mga estudyante na humanap ng mapapasukan na gusto nila para sa nabanggit na aktibidad.

ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA

04 balita

Talento at kasanayan, pinagyabong sa Strand Week

Shaina May Dalipe

ago matapos ang S.Y. 2018-2019, matagumpay na naisagawa ng mga mag-aaral ng Senior High School ang pagpapatakbo ng ikalawang Strand Week, kung saan naging sentro ang paggamit ng kaalaman at kasanayan ng mga estudyante sa kanilang strand na napili. Nagtayo ang mga estudyante ng kanikanilang booths at pakulo sa ilalim ng kanilang napiling strands: Medicine, Information Technology, Engineering, at Architecture Booth sa Science Technology Engineering and Mathematics (STEM), Poem and Essay Presentation at Personality Test sa Humanities and Social Sciences (HUMSS), at Café de Bene sa Accountancy, Business and Management (ABM) at General Academic Strand (GAS). Ayon kay Princess Joy Barcinas, pangulo ng Supreme Student Government (SSG), hindi lamang ito naglalayon na matulungan ang mga estudyante na magkaroon ng ideya o makapagdesisyon kung anong kurso sa kolehiyo ang nais nilang kunin, kundi matutulungan nito na mas makilala pa ang Benedictine Institute of Learning (BIL) sa ibang mga estudyanteng

tutungo ng Senior High School. “Given the short preparation at hectic schedule dahil patapos na ang klase, hindi naging madali ang second wave ng Strand Week. But because of the efforts of the SHS students at support ng teachers, it went well..” ani Barcinas. Pinarangalang Best in Flier at Best in Team Work ang STEM, Most Productive ang ABM, at nagwagi bilang Most Outstanding Strand ang HUMSS, kasama ang mga parangal na Most Organized, Most Innovative, at Best in Booth. “Makikita mo talaga, from the outcome of the event, na umangat ‘yung pagkakaisa’t pagtutulungan, and that’s what made it successful.” giit ni Barcinas, bilang huling mensahe sa pagtatapos ng ikalawang Strand Week.

TATAK BENEDICTINIAN. Ayon kay Nermeen Alapa at Robert Patrick Alfiler mula sa 11-A Ruth, ang pagsasagawa ng Strand Week ay nakatutulong sa patuloy na pagpapakita ng kasanayan ng mga mag-aaral na Benedictinian sa kani-kanilang napiling Strand. File Photo

Mataas na kaso ng bulutong, naitala sa BIL

Krishna Gabriel S. Gulle

agtala ng maraming kaso ng Vacirella-zoster virus, mas kilala bilang bulutong o chickenpox, ang sangay-kalusugan ng Benedictine Institute of Learning (BIL) noong buwan ng Setyembre, 2018 hanggang Pebrero, 2019, dahilan upang tumaas ang bilang ng pagliban ng mga mag-aaral sa klase.

PAGTAAS NG TALAAN. Isa si Emerson Antioquia mula sa 11B-Esther sa mga naging biktima ng sakit na Bulutong o Chickenpox na naging dahilan upang patuloy na tumaas ang kaso ng bulutong at mga mag-aaral na lumiban sa klase mula Setyembre 2018 hanggang Pedrero 2019. Larawan ni: Robert Patrick Alfiler

Ayon sa school nurse ng BIL na si April Joy Pagunsan-Velasquez, naitala ang bilang na 38 mula elementarya hanggang senior high school. Isinaad rin sa datos na ang mga mag-aaral na mas nakapitan ng sakit ay ang mga Primary at Intermediate na mag-aaral sa Elementary Department at may ilan lamang na mula Junior High at Senior High School na estudyante. Iginiit din ni Velasquez sa isang panayam na ang pinakamabisang paraan para maibsan ang sakit na ito ay ang pagkakaroon ng bakuna para sa chickenpox, paggamit ng calamine lotion, at cool bath na may kasamang

baking soda, uncooked oatmeal, o colloidal oatmeal na nakakatulong upang maibsan ang pangangati sa balat. Ang paggamit ng aspirin ay mahigpit na ipinagbabawal lalo na sa mga bata sapagkat ito ay maaaring magdulot ng Reye’s Syndrome na isang malubhang sakit na umaatake sa atay at utak na maaaring magdulot ng pagkamatay. “Kailangang magpakonsulta agad kung may pangangating nararamdaman sa katawan kasi hindi natin masasabi kung ano ito, kaya para masigurado natin, magpa-consult agad bago pa lumala ang mga ito,” ani Velasquez.

“Tagumpay sa aming organisasyon”- Manila BIL-UNESCO, nagbigay ngiti sa mga nakatatanda

Krishna Gabriel S. Gulle

ilang tradisyon ng United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) ng Benedictine Institute of Learning, taun-taon silang tumutulong sa mga tao at organisasyon sa labas ng eskwehalan; kamakailan lang ay inilapit nila ang kanilang mga palad sa Helping Hands Foundation, Inc. upang mabigyang ngiti ang mga nakatatandang nanunuluyan dito. Layunin ng Helping Hands Government (SSG), mga magPagkatapos ng programa, at Polyn Triviño na pangulo na tumanggap at yakapin ang aaral ng Humanities and Social hindi nakayanang pigilan ng ilan ng UNESCO sa mga naging mga nakatatandang wala nang Sciences (HUMSS) at ang sa mga mga nagboluntaryo ang emosyonal nang makasayaw nila matuluyan o may karamdaman tagapayo nito na si G. Cedric kanilang mga luha nang makita habang umaawit ang mga magupang mabigyan ng sapat na Joces V. Yoro. nila ang ngiti ng mga nakatatanda aaral at mataanda; ang isa sa mga alaga, pagkain, at alalay sa mga “Ang naganap na community dahil sa pagbisita nila dito. nakatatanda na si Gng. Corazon, aktibidad. engagement ay nakatulong “Sa ganoong paraan, ay may sakit sa pag-iisip na dulot Isinagawa ito noong ika-4 upang magkaroon ng pag-unawa nahuhubog ang ating ng masalimuot niyang nakaraan. ng Pebrero sa Windsor Estate, ang mga kabataan sa pamumuhay malasakit at pagdamay sa mga “Sobrang saya kasi alam kong San Agustin I, Dasmariñas ng mga elders at sa lipunang ating nangangailangan.” giit ni Bb. makatutulong at makakapagCity, Cavite, kasama ang mga ginagalawan.” ani Bb. Eizchelle- Janine Fernando, isa sa mga bahagi ng blessing sa ibang tao miyembro ng SINAG Performing Giovie H. Manila, isa sa mga tagapayo ng UNESCO. ang mga kapwa kong mag-aaral.” Arts Club, Supreme Student tagapayo ng UNESCO. Kabilang si Bb. Fernando wika ni Triviño. ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA

EDITORYAL

opinyon

Criminal liABILITY

sinumite na ni Senate President Vicente “Tito” Sotto III ang Senate Bill (SB) Imapababa No. 2026 upang ma-amyendahan ang Republic Act (RA) 9344 na naglalayong ang minimum age of criminal liability.

Dibuho ni: Johniel Francis Singson

pagHALALANtad ahat ay may taglay na talino kaya’t gamitin sana ito sa pagboto. Nalalapit na L naman ang panahon ng eleksyon sa bansa. Dahil dito, kabi-kabila na rin ang pangangampanya ng mga nagnanais na pumasok sa pulitika, partikular na sa senado. Bilang mga ng kanilang kakayahan mamamayan ng sa matinong paraan. Pilipinas, na una ring Hindi maitatangging maaapektuhan sakaling mayroon din namang maling mga inbidwal ang ikinakasangkapan lang maihahalal, hindi dapat ang kanilang husay sa tayo magpadala sa mga pananalita upang mas mabababaw na palamuti maging tanyag, ngunit ang ng mga mapagpanggap intension sa paglilingkod na kandidato. Huwag ay malinis naman talaga. nating kalilimutan na ang Subalit pagdating SALAKSAK tunay na pagmamalasakit sa mga ‘senatoriables’ John Vincent Degoma @jvrubberman22 sa bayan ay makikita sa na gumagawa ng mga @bojo_moto kilos at hindi sa salita. ilegal na bagay, wala nang John Vincent Alingig Degoma Ang nararapat hanapin kabilang banda pa. Isa sa isang kandidato ay lamang sa mga paglabag ang dedikasyon at determinasyon nito sa na paulit-ulit na ginagawa ng mga pasaway pagsusulong ng pagbabago. na kandidatong ito ay ang paggastos nang Gaya nga ng sinabi ni Ding Generoso sobra-sobra sa itinakda ng batas. Lubos na (isa sa mga tumatakbong mambabatas nakawawala ng pasensya ang katotohanan ngayong halalan) sa kanyang talumpati sa na minsan, kung sino pa ang naghahangad ginanap na Senatorial Townhall Debate, na maging taga-likha ng mga batas ay ang “ang ating lahi, Pilipino, Pili na, Pino pa.” siyang unang lumalabag dito. Maraming Pilipino ang talagang mabusisi Tandaan nating isang pagkakataon sa pagpili ng ihahalal na kandidato, ngunit lamang ang mayroon tayo. Walang dudang marami rin ang nabubulag sa iba’t ibang napakaimportante ng desisyong sa loob pakulo ng mga hindi tapat na politikong ng dalawang buwan ay dapat na nating ginagamit lamang ang damdamin ng masa mabuo. Ngayong nailantad na ang mga upang maisakatuparan ang tunay na kabulastugang dapat nating iwasan at motibo nila — ang mapayaman ang sariling waksian, nakasalalay na sa atin kung tayo pamilya. pa ba’y magpapaloko. Para sa buong bansa, Sa kabilang banda, hindi naman lahat ang halala’y isang labis na mahalagang ng mabulaklak manalita ay manloloko. yugto. Sa pagsapit ng panahong ito, Sadyang may mga hindi lamang gumagamit maging matalino tayo sa pagboto.

Ayon kay Sotto, ang pagamyenda sa nasabing batas ay dahil sa nakababahalang pagtaas ng bilang ng krimen na kinasasangkutan ng mga menor de edad; subalit hindi tinitignan ng mga mambabatas ang bigger picture. Nakatakda sa RA 9344 o ang Juvenile Justice and Welfare Act of 2006 na ang mga taong edad labingwalo pataas ay maaari nang managot sa mga krimen at illegal na gawaing kanilang masasangkutan. Sa huling University of the Philippines (UP) LIKAS forum na ginanap sa UP Diliman, ibinanggit ni Jay Yacat, isang propesor at doctor ng sikolohiya, na labingwalo ang minimum age ang mahigpit na itinakda dahil ang mga taong 18 pataas ay kaya nang magisip, magrationalize, at kumilos nang may malay. Kaugnay nito, bilang Presidente ng Pambansang Samahan sa Sikolohiyang Pilipino (PSSP), iginiit ni Yacat na base sa kanilang pananaliksik ay mahihinuha na ang mga batang edad kinse pababa ay “mentally developing pa” at 85% brain development pa lamang ang nangyayari. Samakatuwid, ang pag-iisip at utak ng mga menor de edad ay hindi nagfa-function rationally katulad ng sa mga matatanda o mayor de edad. Kung patuloy na maipatutupad at malalagdaan ang SB 2026 at mabababaan na ang minimum age of criminal liability, papatawan ng parusa ng mga korte at justice system ang ‘premature’ at irasyonal na kabataan sa mga aksyong hindi pa nila mawari, mabatid at maintindihan. Bukod dito, binaggit ni Sotto na ang pagbabago ng batas ay dahil ang mga nahuhuling bata ay pinapakawalan, ngunit bumabalik sa maling gawain. Sa usapang sikolohikal, ito ay dahil walang social intervention at psychiatric approach na isinasagawa ang Department of Social Welfare and Development (DSWD) and the Philippine National Police (PNP) sa tuwing papalayain ang mga nahuhuling kabataan. Ang mga nasabing estratehiya o interbensyon ay kinakailangan upang lubusang maintindihan at maunawaan nila ang kani-kanilang aksyon at upang maresolbahan ang trauma na resulta ng kanilang karanasan noong hinuli at kinulong. Alinsunod dito, isa samga dahil kung bakit nagigign ‘repeat offenders’ ang mga kabataan ay buhat ng mga paghihirap na kanilang nararanasan sa kamay ng mga opisyales. Habang isinasagawa ng kanilang pananaliskik,

sinabi ni Yacat na may mga ulat kung saan ang mga bata na nahuhuli ay minomolestiya at sexually harassed ng mga opisyal sa barangay. Higit pa riyan, hindi lahat ng kabataang nahuhuli ay dinadala sa DSWD o sa Youth Care Office upang matulungan at magabayan. Bukod dito, ang pagbaba ng minimum age of criminal liability ay hindi mapapabago ang krimn at operasyon ng mga sindikato – ang mga mapagsamantala at exploiters ay patuloy na mang-aabuso sa kabataan, ngunit sa pagkakataong ito, mga batang edad labindalawa pababa na. Hindi lingid sa kaalaman ng karamihan na ang mga street children na nasasangkot sa snatching at drug running ay natutulak lamang ng kahirapan at pinansyal na problema. Maraming ulat na nagpapakita na ang mga batang criminal ay galling sa depressed areas at may poor family background, at walang edukasyon. Ang pagpapakulong sa mga kabataang ito ay maaring magdulot ng emoyonal na distress, sikolohikal na problema, at pag-aatubili sa pagbabago. Napakaraming salik ang nakakaapekto sa pagkasangkot ng kabataan sa krimen, at sa pangkalahatan, ang SB 2026 ni Sotto ay daan patungo sa impyerno ng kabataan – ito ay may domino effect katulad ng mga nabanggit. Imbis na maresolba ang isang problema, mas maraming suliranin ang malilikha nito. Ang mga negatibong epekto ng pagpapababa ng minimum na edad ng criminal liability ay makikita hindi lang sa muka at nangangayayat na katawan ng mga bata, kundi maging sa kanilang sikolohikal at emosyonal na estado. Ang mga opisyales ng gobyerno ay hindi dapat tumiingin nang malapitan sa problema, bagkus ay dapat sukatin ang magiging epekto ng kanilang hakbang sa mas malaking imahe at konteksto. Karamihan ng kabataan ay socially disadvantaged na; sa halip na ikulong sila sa rehas, ang mga lingkod bayan ay dapat pakawalan sila sa kadena ng malupit na mundo ng karalitaan at pananamantala. Isang paraan ng Benedictine Institute of Learning upang maiwasan ang paglaganap ng kriminalidad at masamang gawain sa mga estudyante ay ang pagkintal ng kanilang pilosopiya na ang pagtatanim ng ‘proper values’ at ‘social responsibility’ ay may malaking papel sa pagtiyak na ang mga mamamayang Pilipino, lalo na ang kabataan, ay makakaambag sa pagunlad ng bansa gamit ang kanilang abilidad.

ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA

06 opinyon

Todas sa Tigdas ng tigdas ay nakamamatay kaya’t nararapat lamang na pabakunahan ng mga A magulang ang kanilang mga anak. Ayon sa ulat ng Department of Health (DOH), mayroong mahigit 22,967 bilang ng kaso ng tigdas sa buong Pilipinas ang naitala mula Enero hanggang ika-20 ng Marso. Ayon pa sa DOH, ang pagdami ng kaso ng tigdas ang nagdulot sa pagdami ng bilang ng mga batang namatay.

Hindi dapat at kumalat ang virus, doon kinakatakutan ang nagsisimulang magkaroon pagbabakuna dahil ng komplikasyon na sa bisang naidudulot maaaring ikamatay. nito. Ang takot ng mga Ayon sa World Health magulang sa pagbabakuna Organization (WHO), ang naging dahilan ng ang bakuna lamang ang paglaganap ng tigdas tanging paraan upang sa iba’t ibang bahagi ng makaiwas sa tigdas. bansa. Nakaapekto sa Ayon sa nars ng pagtaas ng bilang ng kaso Benedictine Institute ASINTADO ng tigdas sa bansa ang of Learning (BIL) na si Nermeen Alapa kawalan ng kumpiyansa ng Nurse April, walang kaso @nermeencali publiko sa pagbabakuna. ng tigdas ang naitala sa @nermeyyyyn_ Nermeen Cali Alapa Ayon sa datos BIL. Maaaring naging ng DOH, pagkatapos ligtas ang Benedictinians mabakunahan, 85% ng mga batang nasa sa sakit na ito dahil mayroong history siyam na buwan ang edad at 95% ng ng pagbabakuna ang mga mag-aaral lampas sa 12 buwan ang edad ay nagiging ng Benedictine. Naipapakita rito ang immune at hindi tinatablan ng tigdas. kaligtasang dulot ng pagbabakuna. Ang kontrobersiya sa Dengvaxia Pinipilit ng DOH na baguhin ng mga ang pangunahing dahilan sa pagtanggi tao ang kanilang pananaw ukol sa bakuna. ng mga magulang na pabakunahan ang Ito ang susugpo sa paglaganap ng tigdas kanilang mga anak. Malaking porsyento upang mailigtas ang kanilang mga anak sa ng pagtitiwala ng mga tao sa bakuna ang posibleng kamatayang dulot ng nito. Sa bumaba, mula 92% ay 33% na lamang, ganitong sitwasyon, dapat gawing sapilitan ayon sa DOH. ang pagbabakuna upang maging tiyak Karaniwang mga bata na may edad na ligtas ang bata sa sakit na ito. Bukod tatlong buwan hanggang apat na taong doon, dapat ding magkaroon ng batas na gulang ang nagiging biktima nito. Madaling nagsisigurong napabakunahan ang mga makahawa ang sakit na ito sapagkat bata hindi lamang sa tigdas kundi pati sa sumasama ito sa hangin. Kapag nalanghap iba pang sakit. BENEDICTINE INSTITUTE OF LEARNING - DEPARTAMENTO NG SEKONDARYA

ORAETLABORA

Ang Opisyal na Pahayagang Pampaaralan at Pangkomunidad ng Benedictine Institute of Learning KASAPI: SCHOOL PRESS ADVISERS MOVEMENT (SPAM), INC. | NATIONAL FEDERATION OF CAMPUS JOURNALISTS

LUPON NG MGA PATNUGOT, MGA MANUNULAT AT KONTRIBYUTOR Taong Panuruan 2018-2019 JANNA MIKAELA B. BIAZON Punong Patnugot BOJO G. EVANGELISTA Katuwang na Punong Patnugot

EMERSON B. ANTIOQUIA Patnugot ng Pamamahala

Patnugutan ng mga Seksyon JEROME A. YMAS Patnugot ng Balita

CHUD DAVID E. DULAY Patnugot ng Panitikan

SHAINA MAY B. DALIPE Patnugot ng Balita

JANN MIGUEL B. BIAZON Patnugot ng Isports

NERMEEN C. ALAPA Patnugot ng Opinyon

JOHNIEL FRANCIS R. SINGSON Punong Dibuhista

GWYNETH JEMIMA P. MORALES Patnugot ng Opinyon

ROBERT PATRICK A. ALFILER Punong Taga-Disenyo ng Pahina

KRISTINE SHANNE R. REAL Patnugot ng Sining at Kultura

REV ALADIN LUZONG Punong Tagakuha ng Larawan

MGA MANUNULAT

KIM JOSHUA G. DAÑO, LPT Tagapayo ng Publikasyon TERESA CIELO FE J. VALENZUELA, LPT/Ed.D Punong-guro

PULSO NG BENEDICTINIANS May 13, 2019 National and Local Elections Benedictine Institute of Learning-Secondary Department PARAAN NG PAGBOTO (1.) Sagutan ang Google Doc na inilabas ng Ora et Labora (2.) Huwag bumoto ng labis sa nakatalang bilang sa sa mga sumusunod na position.

MAYOR/ BUMOTO Ng isa (1) PINAL NA BILANG NG TAGATUGON

BAHAGDAN

60 22

73% 27%

KANDIDATO

1. MALIKSI, EMMANUEL (LP) 2. SAQUILAYAN HOMER (PMP)

VICE MAYOR/ BUMOTO Ng isa (1) PINAL NA BILANG NG TAGATUGON

BAHAGDAN

KANDIDATO

51 31

62.2% 37.8%

1. CANTIMBUHAN, ONY (LP) 2. JARO, SHERNAN (PMP)

Political DIEnasty ni Pangulong Rodrigo Duterte na ayaw niya ng political dynasty, sila Isapinahayag ay ‘napipilitan’ lamang. Ang paksa ay napag-usapan sa isang business conference Maynila matapos umalingasaw ang isyu na tatlo sa kaniyang mga anak ang tumatakbo para sa 2019 National and Local Elections.

Ang isyu ng political mga unang taon taon dynasty, na nagresulta niya sa posisyon, ginulat pa mula sa kultura ng at ginulantang niya ang mga Pilipino na ‘close nasyon nang tila lumikha family ties’, ay hinamon siya ng alyansa kasama ang kredibilidad ng ang Tsina, maliwanag na mga salita ni Duterte; pagkaligta at pagpabaya maraming pagkakataon sa kaniyang pangako sa na ang kaniyang mga mga Pilipino. pahayag ukol sa paksa ay Bukod sa irony ni kasalungat ng kaniyang Duterte, ang problema sa SAGPANG mga aksyon. pampulitikang dinastiya ay Janna Mikaela B. Biazon Nagsimulang mistulang lumalala dahil sa @biazon.j pamahalaan ni Duterte kultura ng close family ties. @BiazonJanna ang Davao City mahigit Ayon sa Article II Section Janna Mikaela Biazon tatlong (3) dekada na 26 ng 1987 Philippine ang nakararaan, at matapos mahalal na Constitution, pinagbabawal ng Estado ang presidente ng Republika ng Pilipnas dinastiya, ngunit lumalaganap at hindi pa noong 2016, ang kaniyang anak na si rin ito mapuksa dahil tingin ng mga botante Sarah Duterte na ang namahala sa trono sa dinastiya ay family closeness at akto ng sa kaharian ng Davao City. Binanggit ng pagpapamana. president noong 44th Philippine Business Ang isyu sa pampulitikang dinastiya Conference and Expo na galit siya sa mga ay hindi maresolbahan hindi lang dahil dinastiya, ngunit ironically, sinusuportahan si Duterte mismo ay nagsasagawa nito, niya ang mga kaanak na nagpapalitan sa kundi dahil din bulag na ang mga Pilipino posisyong pagka-alkalde sa Davao, at – nabulag ng kultura. ngayon, nangangarap nang mamahala sa Papalapit na ang susunod na senado. eleksyon, at ang pagkakamali na ginawa Patuloy nitong pinapatunayan na ng mga Pinoy noong 2016 – ang pagboto kwestyonable ang kaniyang mga salita; ang sa mapagpanggap at traydor na president asal at kilos ni Duterte ay hindi sumasang- – ay nararapat na hindi na maulit. Halos ayon sa kaniyang mga pahayag. 50% ng mga estudyante sa Benedictine Higit pa riyan, noong 2016 Institute of Learning (BIL) Senior High presidential campaign, sumikat ang School ay maaari nang bumoto sa darating kaniyang populist na pangako na na Mayo, at kaakibat ng kakayahang ito ay nagsasabing “sasakay ako ng speed boat ang responsibilidad na bumoto nang tama at ako mismo ang magpapaais sa China. at matalino; ang pagtigil sa pampulitikong (I will ride a speedboat myself and I will dinastiya ay pagkitil sa korapsyon sa make China leave.)” Ngunit sa loob ng gobyerno.

ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA

opinyon

SUMULAT. MAKIBAHAGI. Ang lupon ng mga patnugot ng ORA et LABORA ay tumatanggap ng aplikasyon ng mga bagong manunulat, litratista, dibuhista, brodkaster sa radyo at telebisyon at taga-dibuho ng pahina para sa susunod na taong panuruan, 2019-2020. Mangyaring magpasa ng aplikasyon sa opisina ng ORA et LABORA, malapit sa Administration Building. Ang application form ay maaaring i-download sa aming Facebook Page. Para sa karagdagang impormasyon, mag-email lamang sa oraetlabora.benedictine@gmail.com. Sundan rin kami sa aming mga social media handles: Facebook: @oraetlaboraBIL Instagram: @oraetlaborabil Twitter: @bil_ora

Puting Paruparo sa Pamamahayag itang-kita ang sunud-sunod na pag-atake ng pamahalaan sa pamamahayag, K partikular kay Rappler CEO Maria Ressa na nasampahan ng 11 kaso tulad ng Anti Cyber Libel law, Anti-Dummy law, tax cases, at iba pa sa loob ng isang taon. Klarong klaro na isa itong Sinampahan ni Wilfredo Keng, pag-atake ng isang negosyante, administrasyong si Maria Ressa ng Anti Cyber Libel Duterte sa medya at kaugnay sa lumabas patahimikin ang mga na artikulo patungkol kritiko sa kanyang sa alegasyong pamamahala. Kilala ang pagpapagamit niya Rappler sa pagiging ng sasakyan kay masiwalat ng mga kilos dating Chief Justice ng pangulo. Renato Corona Bunga ng 85 na habang sumasailalim kaso ng pag-atake sa sa impeachment mga mamamahayag, DALUMATIN Gwyneth Jemima Morales proceedings, at ang napabilang na ang @gwnmrls paglahok niya sa human Pilipinas sa “deadliest @gwynthmrls trafficking at drug peacetime country for Gwyneth Jemima smuggling. journalists” at “worst Kung susuriing offender in media mabuti, hindi na dapat tinuloy ang impunity” sa buong Southeast Asia ng pag-aresto sa CEO dahil hindi pa International Federation of Journalists naisasakatuparan ang nasabing batas (IFJ). noong lumabas ang nasabing artikulo. Marapat na magkaisa ang mga Ang masama pa, inaresto ang mamamahayag sa bansa at tulungang CEO ng alas-singko ng hapon, kahit labanan ang pagsiil ng gobyerno na noong tanghali pa nakahanda ang sa freedom of expression. Huwag kanyang warrant of arrest. Bunga nito, hahayaang maulit ulit ang nangyari napilitang manatili hanggang umaga si noong Rehimeng Marcos. dahil ayaw Ressa dahil hindi na maiaasikaso ang na natin dumating ulit ang puting kanyang piyansa sa gabi. paruparo ng pamamahayag

Tagumpay ng Strand Week uling nagpugay ang Benedictinians sa matagumpay na proyekto ng Supreme M Student Government (SSG) at Senior High School Council, ang ikalawang Strand Week ng taong panuruan 2018–2019. Kaiba sa naunang Strand Week, ito

ay nakasentro sa paggamit ng kaalaman ng mga estudyante ng Senior High School (SHS) sa kanilang mga strand sa pamamagitan ng pagsasabuhay nito. Labis na ikinatuwa Personality Test naman ang ng mga Benedictinians, sa Humanities and Social partikular ng mga Sciences (HUMSS). mag-aaral ng SHS, ang Naging bahagi nito pagkakaroon ng second ang lahat ng mag-aaral wave ng Strand Week ng Benedictine Institute na naganap noong of Learning (BIL), pati ikalawang linggo ng Abril. narin ang mga estudyante Dito naipamalas ng mga mula sa ibang paaralan. estudyante ang kanilang Layunin ng Strand Week kasanayan sa napiling na matulungan ang mga AKSYON strand sa pamamagitan ng estudyanteng pumili ng Emerson B. Antioquia pagtatayo ng mga booth. kanilang mga strand, @nermcali Ang kanilang mga kasabay nito ay mahikayat @nermeyyyn_ booth ay nagbukas sa ang mga mag-aaral na Nermeen Cali Alapa publiko noong ika-10 ng tutungtong sa SHS na piliin Abril. Sa kabila ng kakulangan sa oras at ang BIL. araw sa paghahanda, naipakita ng mga magHindi lamang ang SHS ang nasiyahan aaral ang kaayusan sa pagpapatayo ng mga nang malamang may second wave ng Strand booth sa tulong ng pagkakaisa at suporta ng Week, gayun din ang iba pang antas ng bawat estudyante sa nasabing proyekto. mag-aaral ng BIL. Malaki ang naitulong Bawat strand ay may kaniya-kaniyang ng proyektong ito upang mahikayat ang pakulo sa kanilang mga booth; ang Science, mga estudyante ng BIL na piliin at manatili Technology, Engineering and Mathematics sa paaralan. Dahil sa partisipasyon, (STEM) ay mayroong Medicine, Information pagkakaisa, at pagtutulungan ng lahat, Technology, Engineering, at Architecture naging matagumpay ang Strand Week na Booth; ang Accountancy, Business and proyekto ng SSG at Senior High School Management (ABM) ay mayroong Café de Council. Bene; at Poem and Essay Presentation at

palaONE

oong ika-5 ng Abril, pinirmahan ni President Rodrigo Duterte ang Republic N Act No. 11259 o ang “Charter of the Provinces of Palawan del Norte, Palawan Oriental, and Palawan del Sur” na naglalayong hatiin ang Palawan sa tatlong

bahagi—ang probinsya ng Palawan del Norte, Palawan Oriental, at ang Palawan del Sur. Ang mga residente ng Palawan ay tumututol sa batas na ito at gumagawa ng mga paraan upang mapigilan ang implementasyon ng nasabing batas. Mayroong mga na mayroong malawak residente sa Palawan, na kaalaman sa partikular sa mga usaping pampulitika, liblib na lugar, ang magdudulot ng pagtaas hindi nakakaalam sa ng antas ng korapsyon at isyung ito kaya’t labis pampulitikang dinastiya nilang ikinagulat ang ang pagkakahati sa implementasyon ng probinsiya ng Palawan. batas. Ipinapakita dito na Bilang karagdagan, walang sapat na pag-aaral magkakaroon ng malawak at konsultasyon upang na kapangyarihan ang mga SALAMISIM suportahan ang desisyong pamilyang mamumuno sa Robert Patrick Alfiler ito. Hindi napag-aralan tatlong probinsiya. @patridiculous ang mga magiging Tunay ngang hindi @RPA_01 positibo at negatibong sang-ayon ang karamihan Robert Patrick Alfiler epekto nito sa Palawan, sa batas na pinirmahan lalo na sa kalikasan nito ng Presidente. Maraming sapagkat ito’y tahanan ng iba’t ibang uri mga opinyon mula sa mga residente ng ng hayop sa bansa kaya’t dapat itong Palawan, pati ng iba pang lugar ng bansa pangalagaan. ang nagsasabing hindi magiging maganda Iginiit naman ni Senator Risa ang dulot nito sa bansa. Hontiveros na makikinabang ang Tsina Marapat lamang na muling bigyan ng sa pagkakahati sa Palawan. Sa halip na konsiderasyon ng mga mambabatas ang iisang malakas na lalawigan ang susugpo pagkakahati sa lugar upang magkaroon sa kapangyarihan ng Tsina, mahahati ng masusing pag-aaral sa mga positibo pa sa tatlong maliliit na lokal na yunit ng at negatibong epekto nito. Dapat ding pamahalaan ang Palawan na puwedeng bigyang boses ang mga residente ng lugar impluwensiyahan ng Tsina. upang sila’y marinig, at maintindihan ng Ayon naman sa mga Benedictinians mga mambabatas ang kanilang sitwasyon.

ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA

08 opinyon

FilipiNO More

Kapansin-panSENIOR ubos na ipinagmalaki ng mga Humanista (HUMSS students) mula sa ika-11 na baitang ang kanilang pananaliksik nang mapili ng Research L Adviser, Gng. Gina Pira, na ipakita ito sa Strand Week – Wave 2 noong ika-11 ng Abril kung saan ang mga tagapakinig at manonood ay ang mga susunod na mag-aaral ng Senior High School (SHS) sa Benedictine Institute of Learning (BIL).

dineklara na ng Korte Suprema na valid ang Commission on Higher Education Iunibersidad (CHED) Memorandum Order No. 20 – order na nagtulak sa mga kolehiyo at na tanggalin na ang asignaturang Filipino at Panitikan sa mga kolehiyo

at unibersidad. Ang hatol ng Supreme Court ay patunay na ang institusyon na dapat pumuprotekta sa batas ay siya ring lumalabag nito at ang komisyon na dapat nangangalaga sa edukasyon ay siya ring nagpapabulok nito. Bilang patunay, itinakda ng 1987 may mahigit walumpung paaralan abroad Philippine Constitution sa Article 14 ang nagtuturo ng Filipino tulad ng Yale Section 6 na “The national language of the at Harvard University sa USA, University Philippines is Filipino.... The Government of Melbourne sa Australia, at Osaka shall take steps to initiate and sustain University sa Japan, ngunit ang sarili the use of Filipino… as language of nating bansa, ang bansa na pinanggalingan instruction in the educational system.” ng Filipino, ay nagpasyang kalimutan ito. Marami pang negatibong resulta ang Ang desisyon ng korte na suportahan ang CHED Memorandum Order No.20 resulta ng domino effect ng pagtanggal ng ay harap-harapang pagpapabaya, mga nasabing asignutura. Kabilang dito pagkaligta, at pambabastos sa Saligang ang posibilidad na mawawalan ng trabaho Batas ng Pilipinas. Napakaironic na ang ang tinatayang 10,000 guro ng Filipino at trabaho ng Supreme Court ay protektahan Panitikan sa kolehiyo. at i-interpret ang batas, ngunit ang Kahit may mga grupo na na ginagawa nila ay sirain at baliwalain ito. nagpoprotesta at naghahain ng petisyon, Bagaman binanggit ng Korte Suprema kahit libu-libong Pilipino na ang na non-self-executory ang ‘paggamit naglalabas ng hinaing sa social media, ng wikang Filipino bilang medium of at kahit nakasaad na sa Konstitusyon, official communication’, bilang mga patuloy pa ring binabalewala ang Filipino. tagapangalaga ng batas, maari nila itong Ang wika ko, ang wika mo, binabasura ng i-approach o i-interpret sa pilosopikal na gobyerno. pamamaraan. Kahit na hindi sapat ang mga apela, Ayon sa panayam ni CHED petisyon, at legal na pamamaraan ng Executive Director Atty. Julito Vitriolo, pagtatanggol sa wika, bilang mga magang “Filipino, nandoon na sa senior high aaral, marami pa rin tayong magagawa school.” Kung sa tingin nila ay naituturo upang maisalba ang nasyonal na na ito sa elementarya at highschool at lenggwahe. Pag-aralan at ituro. I-angat at hindi na ito kailangan pa sa kolehiyo ibandera. Iligtas at ipagtanggol. Tandaan, dahil natural na raw ang pagsasalita ng ito ang kaluluwa ng ating kultura. Ito ang Filipino, sasampalin sila ng datos na 52% kaibuturan ng ating pagkakakilanan. Kung lamang ang average score rate ng high ang gobyerno, ang mga nakaupo ay kaya school students sa Filipino sa National itong kaligtaan, tayo ay tatayo, gagapang, Achievement Test (NAT), malayong- susuong upang ang wikang Filipino malayo ito sa passing rate na 75%. manatili sa pusong Pilipino. Bukod dito, nakahihiyang isipin na

Isang magandang at naglalaan ng mahabang hakbangin ang oras sa pag-eensayo, pananaliksik upang matinding pagpupursigi magkaroon ng malawak na sa bawat pagtatanghal, kaunawaan ang mga magat pagsasagawa ng mga aaral sa mga kaganapan gawaing nakaatang sa sa kanilang kapaligiran. kanila. Buhat nang pagkaroon ng Nagsilbing mga Senior High School sa BIL nakatatandang kapatid ay nagkaroon din ng hindi ang mga SHS, gayundin SALAB inaasahang penomena na ay nagkapagbibigay ito Dairene Danielle Garcia siyang kapansin-pansing sa mga mag-aaral ng JHS @indai.garsya @daidanigarcia nakikita at nararamdaman ng inspirasyon upang mas Dairene Danielle Garcia ng mga Benedictinians, pagsikapan, gandahan at partikular sa mga magtalunin ang taas ng lebel na aaral ng Junior High. Kaya naman, ayon ipinapakita ng mga nakatataas na baitang. kay Bojo Evangelista (11-B HUMSS), Marami na ang naganap sa loob hindi na pinalagpas pa ng kaniyang grupo lamang ng isang taon at dito naipakita na ang pagkakataon na gawan ng malalim lalong pinasaya, pina-aktibo at pinaingay na pag-aaral ang nasabing penomena sa ng Senior High School ang paaralan ng pamamagitan ng pananaliksik sa kanilang Benedictine. Ang kanilang pagpupursigi asignaturang Practical Research 1. sa kanilang pag-aaral, kaakibat ang Mula sa pakikipanayam sa mga Junior pagganap sa mga extra-curricular High, malinaw na naipahayag ang malaking activities na isinasagawa ng paaralan, ay pagbabago ng BIL nang magpakitang gilas nagbunga ng pagkakaroon ng magandang ang SHS ngayong taon. Umaarangkada, halimbawa sa mga nakababatang magnagpapasabog at kamangha-mangha aaral. Nais ng paaralan ang patuloy na ang ilan sa mga paulit-ulit na salitang pagkakaroon ng mataas na kalidad ng namumutawi sa kanilang mga bibig. edukasyon at sa pamamagitan ng mga Ayon sa ‘A Phenomenological Study mag-aaral na handang matuto at sabik sa on the Performance of the Senior High mga gawaing makapagpapalago sa kanila School Students and Its Impact on the katulad ng ipinakita ng SHS na tunay ngang Persistence of the Junior High School makatutulong upang maisakatuparan ang in Benedictine Institute of Learning misyon ng BIL na makahubog ng mga S.Y. 2018-2019’, mahigit 80% ng mga produktibo at responsableng mamamayan respondante ang nagsasabi na nagpapakita ng ating bansa at bubuo sa ating ng magaling na performance ang Senior kinabukasan. High School, 60% ng SHS ay masisipag

TINATAYANG

guro sa Filipino at Panitikan sa kolehiyo ang mawawalan ng trabaho

sa National Achievement Test (NAT) ng mga magaaral sa asignaturang Filipino Ayon kay CHED Executive Director Atty. Julito Vitriolo

ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA

sining at kultura

TATAK HUMANISTA: Tanglaw ng Sining at Kultura Kristine Shanne R. Real ara sa mga humanista, ang HUMSS ay hindi lamang isang strand, kundi pati isang ilaw. Isa ang Humanities and Social Sciences (HUMSS) sa mga strand na kinukuha ng mga mag-aaral ng Benedictine Institute of Learning (BIL). Sa kabuuan, binubuo ito ng labing-anim na estudyante mula sa ika-11 isa at ika-12 dalawang baiting. Kilala sila sa tawag na humanista. Para sa kanila, ang HUMSS ang nagbibigay sa kanila ng ilaw – ilaw na nagbigay ng kaliwanagan sa iba’t ibang aspekto ng sining at kultura na kadalasan ay hindi alam ng karamihan. “Hindi ko talaga hilig ang culture and arts pero no’ng naging Humanista ako, I realized na malaki ‘yung ginagampanan ng culture and arts sa society natin,” pahayag ni Bojo Evangelista, estudyante ng HUMSS. Nagsimulang mamulat ang mata ng mga humanista sa totoong ganda ng Pilipinas nang dumalo sila sa iba’t ibang kaganapang may kinalaman sa kultura at sining kagaya na lamang ng Pasinaya at Performatura. Sa Pasinaya - Festival of Philippine Culture and Arts sa Cultural Center of the Philippines (CCP) nila natutunan at naisabuhay ang makabagong KKK: Karapatan, Kalayaan, at Kultura. Sa tatlong araw na paglilibot doon, natunghayan ng mga humanista ang magandang kulay ng kultura sa pamamagitan ng dulaan, poetry shows, exhibits, at iba pang pagtatanghal. Hinding-hindi malilimutan ng mga humanista ang karanasan nila sa Perfomatura dahil naipamalas nila ang kanilang galing sa pagtula at pagsasalita sa harap ng maraming tao. Nakilala rin nila ang iba’t ibang national artists na talagang nagbigay sa kanila ng inspirasyon kagaya nina Francisco Coching, isang sikat na comic book illustrator. Hindi nakalimutan ng mga humanista na ibahagi ang kanilang mga natutunan sa mga estudyanteng hindi kumukuha ng HUMSS at mga mag-aaral na nasa mas mababang baitang. Sa pamamagitan ng strand week, naipakita nila ang natatagong ganda ng sining at kultura sa pamamagitan ng poetry show at ang mga tulang ginamit ay mga tulang sila mismo ang nagsulat. “Isa sa mga sinabi ni Sir Josh, teacher namin sa HUMSS, na pwede naming mabago ‘yung society through our writings,” dagdag pa ni Bojo. Mamatay man ang ilaw, mayroon namang kandila. Ngunit hindi kagaya ng isang kandilang nagbibigay ng liwanag, ang pagmamahal ng mga Humanista sa sariling kultura at sining ay hindi mauubos. Mamatay man ang liwanag ay ang mga puso nila mismo ang muling magsisindi upang mas matunghayan pa ang kultura at sining na maihahain ng Pilipinas. “Ang HUMSS, hindi lang siya puro essays and constitutions, dito rin makikita ‘yung true beauty of Philippine culture and arts,” pagmamalaki ni Evangelista. Kung ang karanasan at aralin sa HUMSS ang nagbigay ng ilaw at kaliwanagan sa mga estudyante tungkol sa kultura at sining ng Pilipinas, sa hinaharap nama’y ang mga humanista na rin ang magsisilbing tanglaw.

Sa Bawat Bigkas: Ang Sining ng Spoken Word Poetry

Bojo G. Evangelista atulad ng naglalagablab na apoy, sumiklab ang sining ng pagtula at inakit ang madla sa gilas at bangis ng mga mambibigkas. Mga pangalang namukadkad na tila mga bulaklak ang mga kagaya nina Juan Miguel Severo, Maimai Cantillano, Alfonso Manalastas, Mark Ghosn, Beverly Cumla at iba pa dahil sa kanilang angking kasanayan sa pagbigkas ng kanilang mga berso. Maraming organisasyon rin ng mga mambibigkas ang naisamapa katulad ng Words Anonymous, Titik Poetry, Tadhana Writers’ Collective, at iba pang bagaman matagal nang umiiral ay tila ba tagong yaman na ngayon lamang natagpuan. Ito ang sining ng spoken word poetry, at sa manunulang bawat binibigkas ay may diwang umiigkas. Ayon kay Louie Jon A. Sanchez, makata at propesor ng panitikan at malikhaing pagsulat sa Ateneo de Manila University, ang pagbigkas ng mga likhang tula ay isang resureksyon ng nauna nang tradisyon ng pagtula bago pa man maging Filipinas ang Pilipinas. Ang tradisyong pabigkas ng ating mga ninuno noong panahong hindi pa naiimbento ang pagsulat ay isa nang likas na kakayahan. Sa kasalukuyan, ang spoken word poetry ay umaani ng maraming atensyon at lumilikha na rin ng malawak na antas ng pagiging popular dahil na rin sa pagpasok nito sa mainstream media. Ang mga palabas sa telebisyon kagaya ng On The Wings of Love na pinagbidahan nina James Reid at Nadine Lustre ay nagbigay ng importansya sa sining na ito nang isama sa casting si Juan Miguel Severo at i-perform rito ang ilan sa kaniyang mga likha. Sa pelikulang ‘100 Tula Para Kay Stella’ na pinagbidahan ni JC Santos at Bela Padilla, naging tampok din ang mga tula at naging isang matunog na isteryotayp ang paggamit ng eksistensyal na tauhan katulad ng isang makata. Isa sa mga naging matunog na tagatanghal ng mga tula si Martin Naling ng Titik Poetry, isang aktibong grupo ng mga manunula sa Cavite. Naging parte siya ng grupo nang personal siyang imbitahan ng tagapagtatag nitong si Verlin Santos matapos magtanghal sa isang patimpalak sa unibersidad kung saan siya nagtapos. “Noong una, namamangha lang ako sa mga nagpapalabas ng spoken word; pero nang nabigyan ako ng pagkakataong maging bahagi ng Titik, minulat nito ang aking mata sa totoong dahilan ng pag-usbong ng sining na ‘to, at iyon ay ang ma-witness ng mga kabataan ang mayaman nating kultura,” ani Martin na sa kasalukuyan ay nagtatrabaho bilang writer sa Adober Studios. Panaka-naka rin siyang makikita sa mga open mic performances, at sa mga pagtatanghal ng Titik Poetry. Naimbitahan na rin siyang maging kritiko at magtanghal ng mga piyesa sa Benedictine Institute of Learning (BIL) para sa Creative Writing class ng mga mag-aaral ng Humanities and Social Sciences (HUMSS). Ang patuloy na pagyabong ng spoken word poetry bilang sining ay isang indikasyon ng pagtanggap ng kasalukuyang panahon sa kaniyang kultura at pagkakakilanlan. Sa panahong naghahanap tayo ng mga totoong nagmamahal sa bansa, makikita natin sila sa mga bar, coffee shop, at kahit saang panulukan ng siyudad na may open mic night – sila ang mga spoken word poetry artist.

ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA

10 sining at kultura

Biyaheng

Cavite

Kristine Shanne R. Real

Paglalakbay x Kaalaman

ng pinakamagandang bahagi ng bawat paglalakbay ay ang natututunan mula rito. Kung iyan ang pag-uusapan, maraming maihahain ang Cavite. Mula sa abalang kalsada ng Bacoor, Imus, at Cavite City, hanggang sa pagsilip sa makasaysayan at tahimik na buhay sa General Trias at Naic, sa preskong hangin ng Indang at Amadeo, at sa progresibong pamumuhay sa Trece Martires, Silang, at Tagaytay.

Imus Plaza Isang kakaibang paraan ng pagrerelaks ang maibibigay sa iyo ng Imus Plaza. Mahangin, maraming upuan, at kainan; talagang damang dama mo na ikaw ay nasa parke. Karaniwan itong pinupuntahan ng mga estudyante pagkatapos ng eskwela o kaya naman ng mga magkasintahang nais magkaroon ng quality time. Dahil tinaguriang Flag Capital of the Philippines ang lungsod, damang-dama rin ang pagkamakabayan sa lugar na ito.

Bacoor Eco Park Sariwang hangin at katahimikan ang yayakap sa iyo pagtungtong mo ng Bacoor Family Eco-Park. Nagtataasang puno ang sasalubong sa iyo, at talagang mapakakalma ka ng tunog ng tubig mula sa lawa. Maaaring dito mahahanap ang forever â&#x20AC;&#x201C; forever alone dahil wala masyadong tao sa lugar na ito. Kung hanap mo ay alone time, tamang-tama ang Bacoor Family Eco-Park sa â&#x20AC;&#x2DC;yo.

Aguinaldo Shrine Ipagpatuloy ang paglalakbay sa lugar kung saan idineklara ang Kalayaan ng Pilipinas muna sa mga Espanyol. Makikita sa Aguinaldo Shrine sa Kawit, Cavite ang mga pinaglumaang gamit at bahay ni Emilio Aguinaldo, maging ang kaniyang puntod. Daldalhin ka ng Aguinaldo Shrine sa ibang panahon dahil kitang-kita sa lugar na iyon ang paraan ng pamumuhay noong panahon ng pananakop ng Espanya.

ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA

sining at kultura

San Roque Parish Isa sa ipinagmamalaki ng Cavite City ang San Roque Parish Church na kilala bilang dambana ng Nuestra Señora Dela Soledad De Porta Vaga, isa sa pinakalumang Marian Painting sa buong bansa. Pinaniniwalaan na ang simbahang ito ay mahigit tatlong daang taon na, kaya’t huwag palampasin ang pagkakataong magpasalamat sa nasa Itaas sa pamamagitan ng pagdadasal sa simbahan na ito.

Casa Hacienda de Tejeros Sa Casa Hacienda de Tejeros sa Rosario ginanap ang Tejeros Convention noong 1897. Dito idinaos ang assembly ng mga pinuno ng rebolusyon na sina Emilio Aguinaldo, Mariano Ponce, Artemio Ricarte, Emiliano Riego de Dios, at Andres Bonifacio. Higit pa rito, bakas na bakas sa lugar ang kasaysayang naukit rito.

Casa Hacienda de Naic Nagkita-kita sina Andres Bonifacio at ng kaniyang mga kakampi sa Casa Hacienda de Naic upang buuin ang Naic Military Agreement. Nang mahuli siya at ang kaniyang kapatid dahil sa pagtataksil, dinala sila rito at kinulong sa isang maliit at madilim na kwarto sa ilalim ng hagdan. Kung gusto mong makita nang personal at mapasok ang nakakapanindig-balahibong silid na pinagkulungan nina Bonifacio, ito ang tamang lugar para sa iyo. Sa kasalukuyan, ang buong lugar ay ginawa nang Naic Elementary School.

Marami pang lugar sa Cavite ang may tinataglay na kasaysayan. Kung ang Cavite man ay isang malaking hapag-kainan, iba’t ibang masasarap na putahe ang malalasahan. Hindi lamang masarap sa mata, kundi pati ito’y malaman sa kaalaman. Maaaring tapos na ang paglalakbay, ngunit ang pagkatuto’y kailanma’y hindi magwawakas.

ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA

12 sining at kultura

#DalagangPILIPINA Ana Althea S. Virata

mahinhing galawan

“May nakita akong isang babae, hindi ko malimutan ang kanyang imahen.”

a bago at tanyag na isinulat na kanta ng Allmo$t na “Dalagang Pilipina”, umusbong ang isang kinagiliwan at kinatuwaan ng mga mamamayan na nagmistulang katatawanan at patok na patok sa mga tao ngayon sa social media: ang #DalagangPilipina challenge, na sinimulan at pinasikat ng YouTuber na si Mimi. Dahil sa nakakaaliw na alindog sa sinasabing challenge, ang mga kababaihan, na kalaunan ay sumali na rin ang mga kalalakihan, ay gumawa rin ng kani-kanilang videos na may #DalagangPilipina. Sa video na ito ay makikita ang sinasabing “pagkamahinhin” ng mga Pilipina, ngunit tila ang mga ginagawang ekspresyon sa mukha ay kakutya-kutya dahil ito’y katawa-tawa, mula sa pag labas ng dila, paghawi ng buhok sa likod ng tainga, pagkindat at iba pa, talagang masasabi na tunay na dalagang Pilipina ang galawan na nagpapakita raw umano ng pagkamahinhin at pagkamahiyain ng mga ito. Kitang-kita sa social media ang mga Pinoy na galak na galak sa bagong challenge na ito, kaya’t hindi nagtagal ay napakarami na ang gumaya at sumubok dito. Makikita na hindi lang ang mga estudyante ang gumagawa nito kung ‘di pati ang mga guro, at kalauna’y pati mga tanyag na artista. Sa sobrang dami ng sumabak sa challenge na ito ay pati ang mga taga-ibang bansa ay sinubukan din ito. Makikita rin ang pagka-masayahin ng mga Pilipino pagdating sa mga ganitong eksena; bigay na bigay sa paggawa sa challenge kahit na pagtatawanan sila. Nasasaksihan dito ang pagpapalaganap ng kaligayahan ng mga Pinoy sa kanilang mga kapwa tao. “Nakakait siya, kaya sa kaniya nalang nag-padala, parang sa agos ng dagat pag nakahiga.”

Ang Hiwaga ng

Puting Van

at iba pang Panakot ng mga Nanay John Vincent A. Degoma

indi ko malilimutan na noong ako ay musmos pa lamang, sa tuwing nakaaaninag kami ng mga kalaro ko ng isang malaking sasakyang kulay puti habang naglalaro sa kalye, kakaripas kami ng takbo papasok sa kani-kaniya naming mga tahanan. Mistula mang kalokohan para sa iba ang lahat ng iyon, isang seryosong paglayo sa peligro ng pagkawala ng mga lamang-loob naman ang turing namin doon.

Hindi ba naman namin seseryosohin ang ganoong bagay kung halos arawaraw naming naririnig sa balita na may mga batang kinukuha ng mga mandurukot na sakay ng puting van? Bilang isang kabataang lumaki sa isang ordinaryong pamilyang Pilipino, namulat ako sa kultura ng paggamit ng mga kaso ng pandurukot sa bansa bilang panakot sa mga bata. Negatibo man sa unang dinig, mayroon din naman itong naidudulot na kabutihan sa marami. Maaari ngang ito pa ang dahilan kung bakit sa ngayo’y humihinga at kumpleto pa ang mga bahagi ng aking katawan. “Huwag kayong maglalaro sa kalye kapag tanghaling tapat. ‘Yan ang oras kung kailan nangunguha ng mga bata ang mga kidnapper.” Iyan ang madalas noong paalala sa akin ng aking mga magulang. Hindi naman ako nagdalawangisip na sundin sila dahil ganito rin ang sinasabi ng mga nanay at tatay ng iba pang mga bata. Kaya naman, sa tuwing matatapos ang oras ng pananghalian, nagiging napakatahimik ng mga kalsada dahil ang mga paslit ay nasa kanilang mga kwarto’t humihilik. Kung susuriin, sa ganitong sitwasyo’y nakatutulong ang nabanggit na kultura sa paraang nabibigyang-daan nito ang pagkakaroon ng oras para matulog sa tanghali ang mga bata, na ayon sa mga eksperto’y nangangailangan ng karagdagang tulog sa isang araw na dapat umano’y umaabot ng sampu hanggang labindalawang oras. Napaiigting din nito ang disiplina ng mga kabataan, pati na ang respeto at pagsunod nila sa kanilang mga magulang. Dahil sa takot na malagay sa panganib, lumalalim ang tiwala ng mga bata sa mga nakatatanda sa kanilang pamilya. “Huwag na huwag kang makipag-usap sa taong hindi mo kakilala. Alukin ka man niya ng kahit ano, huwag na huwag kang maniwala o sumama sa kanya.” Ganiyang-gani yan naman ang laging sambit sa akin ng mga magulang ko lalo na kapag ako ay papasok sa eskwelahan. Kaya naman kahit gaano pa katagal akong mag-intay sa pagsundo nila sa akin, hindi ako aalis sa napag-usapang lugar ng aming pagkikita. Dito naman lumulutang ang tungkulin ng isinaad na kultura sa pag-unlad ng kaisipan ng mga kabataan. Nang dahil sa takot na ma-kidnap, nagiging mas maingat ang mga bata at sa paglipas ng panaho’y nalalaman nila kung alin ang ligtas at alin ang delikado. Gaya nga ng sinasabi ng mga guro sa araling panlipunan na “ang bawat bahagi ng ating kultura ay may kaakibat na mahalagang tungkulin,” ang kultura ng pagkakasangkapan sa kapahamakan ng iba upang mailayo rito ang mga taong importante sa atin ay may mga positibong epekto. Basta’t huwag lalabis, hindi naman masama ang ganitong praktis.

ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA

panitikan

Malikhaing Hindi Kathang-isip

Pulubing

Paa

Pista ng

Pandacan Janna Mikaela B. Biazon

irthday ko bukas, punta kayo ha” anang aking tiyo. Isang paanyaya ang nagtulak sa aking bumalik sa kapitolyo ng Pilipinas, sa siyudad na aking kinalikhan, sa urbanisadong lungsod – sa maingay na Maynila.

Ika-6 ng Oktubre, gumising ang mag-anak nang maaga upang maghanda sa pag-alis sapagkat mabigat na ang trapiko pasado alas siete. Bitbit lamang ang aking cellphone, make-up kit, at aso, kami’y sumakay na sa kotse at lumiban upang maiwasan ang trapiko, kahit pa sa Cavite Expressway (CavitEx) kami dadaan. Nakakapagpabagabab ang paghihintay na makarating sa destinasyon habang nasa biyahe sapagkat lalo kong iniisip ang mga maaari k o n g

maramdaman at makita sa aming patutunguhan - ang Pandacan, ang Maynila. Pagkaraan ng isang oras na biyahe mula sa Kawit, Cavite, sa wakas, nasa Maynila na kami. Sa kabila ng hindi pagluwas at pagdalaw sa aking hometown ng ilang taon, kabisado ko pa rin ang mga palatandaan at establisyimento. Kapansin-pansin ang natatanging Sto. Niño de Pandacan Parish at nakamamanghang isipin na sa simbahang ito ako bininyagan, maging ang aking mga kapatid, kaibigan, pinsan, at kaklase. Ang p a r o k y a n g i t o ay itinayo pa noong 1762, at ayon kay Fr. Lazaro Abaco, ang rebulto ng Holy Child ay lulan pa ng isang kargamento dala ng galyong pangkalakalan ng Acapulco, Mexico noong panahon ng kolonyal ng Espanya. Dito ko napatunayang mayaman ang Pandacan sa historia o kasaysayan. Sa Maynila ako ipinanganak, lumaki, at tumira sa loob ng labintatlong taon bago lisanin ang lugar noong 2014. Sa mahigit isang dekada kong pamamalagi rito, masasabi kong kabisado ko na ang bawat eskinita, mukha at selebrasyon sa maliit na pamayanang ito. Tuwing ikatlong linggo ng Enero, ginaganap ang Pista ng Sto. Niño, isang pagdiriwang na punung-puno ng kulay, musika, at tawanan para sa pagbibigaypasasalamat at papuri sa santo. Kabilang sa mga nagtatanghal ay ang mga

Kami’y nakasasakay sa magarang kotse, nakakakain ng masasarap na pagkain, nakapag-aaral sa maayos na eskwelahan, at higit na nakalalamang sa lahat ng ginhawa at luho ng buhay. Sa kabilang banda, bagaman nakatira sa iisang komunidad, ay kapansin-pansin pa rin ang tahasang pagkakaiba ng aming mga mundong ginagalawan silang hindi nakaririwasa sa buhay at umaasang kahit paano’y maranasan ang aming tinatamasa sa ngayon. sumasayaw sa Buling-buling tuwing ikatlong Sabado ng Enero; ang mga Pandaqueños ay nakasuot ng tradisyunal na pananamit habang umiindayog sa katutubong sayaw at musika. Dito ko napatunayan na mayaman ang Pandacan sa tradisyon. Sa ikatlong Linggo naman, hindi pa sumisikat ang araw ay nagtitipon na ang mga tao upang abangan ang mga magtatambol at magpaparada kasama ang kani-kanilang rebulto ng Santo Niño. Paalala, kung pupunta sa pistang ito, baunin mo ang iyong pasensiya at pakikisama sapagkat kung sinu-sino ang namamahid ng pinura sa pisngi, simbolo ng kasiyahan. Dito ko napatunyang mayaman ang Pandacan sa kultura. Matapos madaanan ang makasaysayang simbahan, at maalala ang masasayang pagdiriwang, dumiretso kami sa tunay naming pakay: sa aking childhood home sa Teodoro San Luiz Street – may tatlong kalye ang layo mula sa simbahan – kung saan idaraos ang kaarawan ng aking tiyo. Nananabik, nostalhik, natutuwa. Halo-halong emosyon ang pumapawi sa aking pangungulila. Lulan ng aming sasakyan, binuksan ko na ang pinto at lumabas; nanapok agad ang simoy ng hangin – amoy ng tae, hindi ng aso o pusa, kung ‘di ng isang munting bata na dumudumi sa kanal. Dinire-diretso ko pa ang pagpasok sa eskinita. Kitang-kita ko rin ang mga yagit na nagtatakbuhan, walang tsinelas, nangangayayat, at tulo-uhog. Nasaan kaya ang mga ina nila? Pamilyar din sa akin ang mukha ng naninigarilyo sa tapat ng tindahan ni Ate Daisy, ‘yon ata ang kababata kong si Joshua. Matapos matahin ang kapaligiran, pinaspasan ko na ang lakad patungo sa aming bahay, nagutom kasi ako nang maamoy ko ang burger na tinda ni Ate Nica, dating honor student ngunit ngayo’y batang ina na. Dito ko napatunyang mayaman ang

Pandacan sa kuwentong nakahihimok at makabagbag-damdamin. Pagkapasok sa aming dating tahanan kung saan hinihintay kami ng aking tiyo, lolo, lola at mga pinsan, niyaya na kami sa hapag kainan upang makakain na. Habang nagsasalosalo, may kumatok sa aming pinto, si Ate Rhoda, nanghihingi ng pagkain sapagkat wala pa raw silang pambili ng gatas ng kaniyang dalawang anak na sina Rihanna at Justin. Hindi naman nag-atubili ang aking lola at binigyan na siya ng pagkain; napakarami kasing handa ng aking tiyo, palibhasa, pitompung libo na ang kinikita niya buwan-buwan. Sinilip ko kung kasama ni Ate Rhoda ang mga anak niya, at nakita kong naglalaro ang mga ito, walang tsinelas, musmos, nangangayayat, at tulo-uhog. Matapos kumain, nagpaalam na kami sa kanila sapagkat kinailangan naming umuwi para sa mga proyekto sa eskwelahan. Paglabas ng eskinita, kung ano ang napagmasdan ko papunta, ganoon pa rin noong kami’y paalis. Si Joshua, naninigarilyo; si Ate Nica nagbebenta ng burger habang karga ang anak; sina Rihanna at Justin naglalaro, walang tsinelas, musmos, nangangayayat, at tulo-uhog. Lulan pa rin ng sasakyan, tahimik akong nag-iisip. Kami’y nakasasakay sa magarang kotse, nakakakain ng masasarap na pagkain, nakapagaaral sa maayos na eskwelahan, at higit na nakalalamang sa lahat ng ginhawa at luho ng buhay. Sa kabilang banda’y bagaman nakatira sa iisang komunidad, ay kapansin-pansin pa rin ang tahasang pagkakaiba ng aming mga mundong ginagalawan silang hindi nakaririwasa sa buhay at umaasang kahit paano’y maranasan ang aming tinatamasa sa ngayon. Tuwing Enero, pinagdiriwang namin ang Pista ng Sto. Niño, ang santo ng mga bata, mga batang walang tsinelas, musmos, nangangayayat, at tulo-uhog.

ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA

14 panitikan Tula

Almusal ni Ineng

Earphones

17-anyos na dalagita patay matapos pagbabarilin sa Tondo GMA News

Buti pa ‘yang earphones mo, lagi mong dala-dala Samantalang ako, pag kailangan mo lang naaalala. Buti pa ‘yang earphones mo, ‘di mo pinagsasawaan, Samantalang ako, ‘di mo man lang pinagkatiwalaan. Buti pa ‘yang earphones mo, lagi mong inaalagaan, Samantalang sa akin, wala kang pakialam.

Chud David E. Dulay

John Vincent Degoma

Di pa nagigising itong Haring Araw, Sikmura ni Ineng, agad nang sumigaw. Hanap ay mainit na tokwa at lugaw Na tiyak papawi sa gutom at ginaw.

Buti pa ‘yang earphones mo, ‘di hinahayaang baluktot, Samantalang ako, laruan mo lang na pinaiikot. Buti pa ‘yang earphones mo, lagi mong pinakikinggan, Samantalang sa akin, sarado lagi ang iyong isipan. Buti pa ‘yang earphones mo, katabi mo sa pagtulog, Samantalang ako, hinayaan mo lang na mahulog.

Sakto namang bukas ‘tong si Aling Bering. Tanging tindahan n’ya ang kita sa dilim. Inabot ni Ineng, baryang kumalansing. Umupo’t hinintay ang nais kainin.

Minsan iniisip ko, wala ba talaga akong halaga? Na ang isang gamit, sa akin ay mas matimbang pa? Ganoon ba ako kawalang k’wenta para sa‘yo? Mahal na mahal kita pero ako, ni minsa’y di mo kinibo. Ganoon ba ako kapangit? ‘Di ba talaga ako puwede sa’yo, kahit sabit?

Hanggang isang mama’y dumaan sa harap Nitong nasasabik sa tokwang masarap. Tinanong kung s’ya ba, ngalang hinahanap. Si Ineng, umiling sa isang pagkurap. Di na nagsalita, ang mama’y bumalik Ang daliri niya, sa bitbit, pumitik Kay Ineng bumaon, bakal na tinik At sa lupa siya ay biglang humalik.

Ang earphones ay bagay na ginagamit para makinig Sa mga kantang kadalasa’y tungkol sa pag-ibig. Pag-ibig na masaya, masigla, at napakatamis. ‘Di tulad ng pag-ibig ko sa ‘yong puno ng hapis. Ginagamit ito para makakuha ng motibasyon. Ako ba, ‘di mo talaga pwedeng maging inspirasyon?

Di na gigising pa itong Haring Araw. Hininga ni Ineng, agad nang bumitaw. Nakuha’y mainit na bala at sigaw Na tiyak pumawi sa gutom at ginaw.

Mula pa noong una’y ikaw na ang mahal, Ngunit itinuring mo lamang na isang sagabal. Ang salitang martir ba’y burado na sa diksyunaryo, Ngunit bakit naririto pa ako? Ang sumuko, kailan ma’y hindi ko gusto Hanggang ngayon ika’y mahal – iyan ang totoo.

Paningin Jairard Proverbs V. Palon

Patalim sa Langit

Mga mata mong sa aki’y umaakit, Kung tumitig, tila bigas na malagkit. Habang minamasdan mata mong kayrikit, Ako’y hinihigop, hinihilang pilit. Nahuhulog na’t palalim nang palalim. Tanaw na ang sa loob ay kinikimkim. Sa pagkakataong ika’y nanalamin, Tagos hanggang puso ang iyong paningin. Ikaw ang tanging laman ng aking diwa, At imahen ng ‘yong mata’y nakikita Na dahilan kung bakit ako’y nanghina At piniling sa mata mo’y magpahila. Pakiusap, huwag mo nang itigil pa Imaheng sa aki’y ipinapadala. Sapagkat bunga nito sa aki’y saya T’wing nilalamon ng dilim at problema.

Jerome A. Ymas

Isang batang musmos, walang kasaysayan. Tanging mga habag, nagsilbing kanlungan . Haliging inanay ang siyang dahilan. Punding mga ilaw, walang masandigan. Buhay, may ligalig at walang balakid. Ang dagta ng rosas, kaniyang ginamit . Tinahak ang galit na bunga ng pait. Bumangon man siya nang paulit-ulit. Putok ng umaga at kagat ng dilim, Alimuom niya’y galing sa patalim. Ang hagpis at sakit kaniyang kinikimkim, Datapuwa’t hindi siya naging sakim. Nabuhay nga siyang parang nasa langit Ni walang titinag na kahit anong sakit. At siya’y namatay na puno ng bait Na kailanma’y di n’ya ipagkakait.

Jerome A. Ymas

ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA

panitikan

Say Cheese! -anonymous-

Family day, family picture. “Say cheese”, sabi ng cameraman. Pagkaabot ng litrato, Hindi ko makita ang mukha ko.

Pero hindi na ng tahanang ito. Hindi na ng pamilyang ito, Kung di ng impyernong kinabibilangan mo.

Tinakpan ng maskara, Pininturahan ng ngiti.

Ikaw, Ma, bakit ka rin nakangiti? Akala ko mahal mo ako. Ako ang anak mo, Ako na anak mo.

Ikaw, Pa, bakit ka rin nakangiti? Akala ko mahal mo si mama. Akala ko mahal mo kami. Nakalimot ka na ba? Mali ka ng pagkakaintindi. Sa tahanan ikaw ang haligi, Sa tahanan ikaw ang lakas, Sa tahanan ikaw ang lahat. Ikaw dapat. At sa tahanan mo din sinira Ang pamilya mo, Ang pagkatao ko, Ang ngiti na dapat ay nasa litrato. Labindalawang taong gulang. Isang ama, Isang anak, Isang gabi. Isang gabing puno ng pagkakamali, Ng sakit, Ng kababuyan. Ang bawat haplos mo, Ang pagdikit mo sa labi ko, Ang paghawak mo sa kung anong meron Ako. Uulitin ko, ikaw ang haligi,

Mali ka rin ata ng pagkakaintindi. Sa tahanan, ikaw ang ilaw. Pero bakit noong nasa kadiliman ako, May kasamang demonyo, Nagpanggap kang pundido? At mas pinili mo ang demonyo, Ang nang maltrato, Ang nang-abuso, At ngayon, mag-isa lang ako; Katulad noong gabing nasira ako. Sabi nila, nakahihilom ang panahon, Pero bakit limang taon na, Nakikipaglaban pa din ako? Labang makalimot, Labang magpatawad. Araw-araw ay isang giyera Laban sa bangungot ng kahapon Ito ako, pira-piraso, Hindi mabuo, lalo na ang puso ko. Ito ako, suot ang dalamhati, Suot ang maskara ng pighati, Habang sinasabi ng cameraman “Say cheese”

Payong Chud David E. Dulay

Naganap kasabay ng gabing maulan, Kasabay ng ingay ng abalang siyudad, Sitwasyong sumubok sa ‘king kahihiyan. Malamig na hanging hanggang buto’t laman Na sa bawat ihip, dugo’y lumulundag. Naganap kasabay ng gabing maulan. Pangyayaring saksi itong sanlibutan, Madla sa loob ng gusaling kay taas, Sitwasyong sumubok sa ‘king kahihiyan. Basang mga sahig at basang lakaran. Paglagpas ng pinto, ako nga’y nadulas, Naganap kasabay ng gabing maulan. Akong napahiya, lalo pang gininaw Nang payong na hawak, sa ginang, humampas. Sitwasyong sumubok sa ‘king kahihiyan. Nahiya, bagama’t walang nagtawanan. Ito’y nangyari na’t nag-iwan ng bakas. Naganap kasabay ng gabing maulan, Sitwasyong sumubok sa ‘king kahihiyan.

Para kay Inay -anon-

Gabi-gabi na lamang umiiyak, Iniistorbo ang iyong pagtulog. Hindi nakukuntento sa simpleng haplos, Kailangan ko ang iyong yapos. Mula sa aking unang pagsasalita, Bumigkas at ika’y lumuha. Lumuha sa galak at saya Nang marinig ang salitang “Mama.”

Latak ng Kahapon Chud David E. Dulay

Pilit hinahanap, matingkad na tala Sa pagsapit nitong dilim sa umaga. Labis na nagulat, di ko inakala Ang lubusang sakit, na ‘king nadarama. At sa bawat luhang sa mata’y pumatak Katumbas ay pusong animo’y sinaksak. Ngayon nga, ang lahat ay tila ba latak Nitong masasayang kahapong tinahak.

Ako’y nakararanas ng buhay na inaasam Dahil sa pagmamahal na iyong ipinaparamdam. Sa sipag at tiyaga mo ako’y gumiginhawa. Lahat ng ito’y ginagawa dahil ika’y pambihira. Ina, patawarin mo ako, Problema na naman ang naidulot ko. Magalit man ako ng husto, Ako’y babalik parin sa iyo. Salamat, Inay, sa pagmamahal. Ika’y biyaya sa akin ng Maykapal. Salamat sa Diyos at ika’y ibinigay. Mahal na mahal kita, Inay.

ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA

16 panitikan Malikhaing Hindi Kathang-isip

Namatay ang Kristo para sa mga kasalanan ko. Natin. At kailan man, kahit ilang beses nating gunitain ang Kaniyang kamatayan, hindi masusukat ng ating limitadong utak ang pagbubuhos ng Kaniyang pagmamahal na hindi kayang ibuhos ng ating mga limitadong puso.

Naaalala ng Isip, Nadarama ng Puso (Isang Pagninilay sa Semana Santa)

Kim Joshua G. Daño

agaktak ng pawis at alinsangan ng panahon ang nagpatatag ng desisyon kong lumabas ng bahay ng alas-sais ng gabi upang magpahangin. Nagkataong Biyernes Santo kaya naman napagdesisyunan ko na ring manood ng prusisyon sa plaza.

Nakasanayan ko nang lumabas ng Imus para gunitain ang sakripisyo ni Kristo tuwing Mahal na Araw. Kadalasa’y umuuwi sa mga probinsyang inuuwian ng aking mga tiyahin. Kaiba sa mga parating naghahanap ng bakasyon, sa halip na resort o dagat na malalanguyan ay una akong naghanap ng bukas na coffee shop na maaaring pagtigilan at pagmuni-munihan. Hindi sa ayaw kong magtampisaw sa tubig, sadyang nirereserba ko lang ang mga ganoong paglilibang sa mismong simula ng bakasyon, at hindi sa panahon ng pagtitika’t pananalangin. Ngayong taon, pinili kong tumigil sa bahay at tiisin ang mainit na panahon. Bukod sa nagtitipid ako para sa mas engrandeng paggala sa Mayo, wala rin ako sa huwisyo para umalis nang malayo. Agad akong bumaba ng hagdan at naglakad palabas ng compound. Labas-masok ang mga tao sa looban. Sa Biyernes Santong okasyon ay di naman mababakasan ng hapis sa mukha ang mga tao. Ang ibang nakakasalubong ay masayang naghahalakhakan habang hawak ang isang espermang hindi pa natutunaw. Nagbalak marahil na sumama sa prusisyon pero hindi na lang tumuloy. Nagpatuloy ako sa paglalakad. Pagdating ko sa plaza’y marami pa rin ang tao, subalit wala na ang mga

carroza na naglululan ng mga rebultong taon-taong ipinuprusisyon. Kanina pa pala nagsimula, sambit ko sa sarili. Iniligid muna ang mga mata kung may makikitang kakilala. Wala. Pabor sa akin ang pagkakataon. Hinanap ko ang ulo ng prusisyon. Laging si San Pedro ang nauuna sa linya, kaya siya ang una kong hinanap. Hindi ako sumasama sa prusisyon, pero ugali ko – hindi, tradisyon – ang paglalakad nang taliwas sa usad ng prusisyon. Binabaybay ang bawat carrozang naglululan ng mga pangyayari sa buhay ni Kristo hanggang sa siya’y ipako sa krus. Namamangha ako sa pagkamalikhain ng mga gumagawa ng mga ito. Mababakas mo sa mga rebulto ang karangyaan ng mga nagmamay-ari sa kanila. Tila hindi kayang abutin ng sinumang ordinaryo. Ang mga bulaklak na nakapaligid sa rebulto’y hindi bastabasta. Ang mga batong nakakakabit sa damit ng mga rebulto ng Birheng Maria’y maihahalintulad sa mga Swarovsky crystals sa lava gown ni Catriona Gray. Kahit ang dapat na nakasuot ng balat ng hayop at nomadikong si San Juan Bautista ay napalalamutian rin ng mga batong kristal, puting-puti ang suot at maayos ang buhok. Parang dumaan muna ng barberya bago iprinusisyon. Ang tanging ipinagtataka ko, sa mga carrozang naglululan ng

pagpapahirap kay Kristo at ilang beses niyang pagkakadapa habang buhat ang krus, ay may suot pa rin Siyang mga batong kristal. Sa mga gayong panahon na hinubdan na Siya ng pagkatao at niyurakan na ang kaniyang pagkaDiyos, dapat hindi na nagpapakita ng karangyaan ang kaniyang mga kasuotan. Pero sige, hayaan ko na nga lang. Sa lahat ng mga pangyayari sa buhay ni Kristo na nakaparada sa prusisyon, lubos akong nagtaka sa Señor Jesus Transfiguracion. Ipinapakita rito ang nasaksihan nina Pedro na pagbabagong-anyo ni Jesus kasama sina Moses at Abraham sa magkabila Niyang gilid. Ang pagkakalarawan sa Bibliya, hindi Siya makita nang tuwiran dahil sa dulot Niyang liwanag. Kaya naman nang makita ko ang rebulto, lubha akong nalungkot dahil parang hindi nito nabigyang hustisya ang pagbabagong-anyo ni Kristo. Dinamitan lang ng puti, andilim ng gamit na ilaw, at wala si Moses at Abraham sa magkabilang gilid. Madaling ipaalaala sa isip ang mga bagay na nakasanayan na nating isipin katulad ng mga petsa, mga pangyayari at mga dapat gawin. Subalit ang bawat naaalala ng isip ay mahirap maitanim sa puso. Kagaya ng paggunita sa Mahal na Araw, madaling ipaalaala ang mga petsa, mga dapat gawin at dapat tandaan. Ngunit kung bubuksan

ang ating mga puso’y tila ba hindi nito naiintindihan ang nais gawin ng utak. Para saan ba ang paggunita ng buhay at kamatayan ni Kristo? Tuwing Kwaresma lang ba talaga dapat alalahanin ang ginawang sakripisyo ng Kristo para sa sanlibutan? Sa taontaon nating pagpatay at pagbuhay sa Kristong kilala natin, ay nakilala ba natin talaga Siya nang lubusan? Bakit sa tuwing matatapos ang Kwaresma ay tila nauumpog tayong lagi sa pader at muli ay bumabalik sa mga dating gawain? Maraming naaalaala ang utak na kailanma’y hindi maiintindihan ng puso. Umuwi akong may malalim na sugat sa dibdib. Sa pagtanaw ko sa Santo Entierro, iniisip kong kung sa ating panahon nabuhay ang Kristo, ano kaya ang sasabihin Niya sa atin? At magkakaroon kaya tayo ng panahon para makinig sa Kaniyang mga aral? At kung litisin man Siya sa harapan ng maraming tao’y ano kaya ang isisigaw natin? Ipako sa krus? Silya elektrika? Lethal injection? Namatay ang Kristo para sa mga kasalanan ko. Natin. At kailan man, kahit ilang beses nating gunitain ang Kaniyang kamatayan, hindi masusukat ng ating limitadong utak ang pagbubuhos ng Kaniyang pagmamahal na hindi kayang ibuhos ng ating mga limitadong puso.

ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA

isports 17

Yellow Ringmasters ibinida ang agresibong depensa, kampeonato kinubra M

Emerson Antioquia

atinding depensa ang ginawang opensa ng Yellow Ringmasters upang manguna sa laban.

Nagawang malusutan ng Yellow Ringmasters ang Blue Jugglers matapos ang 2-1 panalo bunsod ng isang matibay na service receptions upang ganap na manalo sa Mix Volleyball Elementary ng Intramurals 2018 na ginanap sa Benedictine Institute of Learning Gymnasium noong nakaraang Enero. Pumuwersa ang buong koponan ng Ringmaster makaraang makuha ang 7-0 kalamangan sa huling set ng laban kabilang ang solidong lucky-break points mula sa team libero na si Daniel Reyes, 6-1. Umagwat ang Team Yellow matapos magsumite ni open spiker Alan Jared Paltado ng isang tusok na down-the-line hit na agad sinundan ng isang drop shot mula kay Drexler Salvador upang ganap na tapusin ang laban, 25-20. Umabante ang Yellow Ringmasters

sa unang set ng laban na gumawa ng dalawang service aces mula kay Trivino sapat upang mabigyan ng magandang laban ang Jugglers 17-19. “Isa lang po talaga ‘yong mindset naming ‘yon po ‘yong manalo po kami sa laban at mabigyan po namin sila ng magandang laban. Talagang dinipensahan mo namin sila nang ayos kasi po malakas po ‘yong opensa nila kaya siguro po ‘yon po ‘yong naging alas namin sa laban”, pahayag ni Yellow Ringmasters Team Captain Jared Paltado. Tampok ang 12 points ni Paltado mula sa limang service aces, tatlong block kills at tatlong attacks na agad sinuportahan ni Drexler Salvador na kumana ng 9 puntos kabilang na ang tatlong services upang tuluyang makuha ang panalo.

ISPORT-EDITORYAL

Benedictine Institute of Supporting Athletes

BALITANG KINIPIL Golden Cubs bigong lumusot sa Finals, ikaapat na pwesto inuwi

Emerson B. Antioquia

anatili sa ikaapat na pwesto ang Benedictine Golden Cubs kontra Rosario N Institute makaraan ang 0-2 kalamangan ng Rosario bunsod ng mga combinations plays dahilan upang mabigo sa Warriors Cup 2019: Men’s Volleyball na ginanap sa Imus Unida Christian School Gymansium noong nakaraang Marso.

Benedictine: para sa eSports

a nagdaang Nobyembre, 2018, idineklara bilang isang medal event ang eSports sa SEA Games 2019. Ngunit bago pa man ito ideklara sa SEA Games ay ginagawa na ito sa Benedictine Institute of Learning. Iba’t-ibang propesyonal na mga kopunan na naglalaro ng E-games ang natuwa pagkat nagkaroon na sila ng tyansa na irepresinta ang kanilang bansa sa SEA Games sa larangan ng eSports. Dalawang taon na Habang dumadami ang ang nakakaraan matapos populasyon ng mga itong umpisahan at Benedictinian na nag kilalanin sa Benedictine, uumpisang tumangkilik ang mga Benedictinians sa eSports ay nagkaron ay nagkakaroon ng sila ng magandang tsansang ipakita ang opurtunidad na ipamalas kanilang kakayanan sa ang kanilang lakas. paglalaro ng eSports Samakatuwid, ang tuwing Foundation week o BIL ay hindi lamang Intramurals. kampeon sa larangan ng KWENTONG Nagbigay ang akademiko, kung hindi COURTSIDE paaralan ng opurtunidad pati na rin sa larangan Jairard Proverbs Palon na maipakita at ng isports. Ngunit hindi @sublimemon maparangalan ang mga lamang basta isports Jairard Palon gamer na Benedictinians kundi pati na rin sa tuwing gaganapin ang Intramurals Ilan eSports. Bilang patunay sa ganitong uri sa mga laro na binigyan ng mga medalya ng pagsuporta sa eSports, nauna na ang kapag nanalo ay ang League of Legends, Benedictine sa pagkilala na ang eSports ay Mobile Legends, Rules of Survival, atbp. isang uri ng sport.

abang tumatagal, pagaling nang pagaling ang mga manlalarong ipinapasok H sa kopunan ng Benedictine Institute of Learning (BIL) Golden Cubs. Kaakibat nito ay ang masusing pagsuporta ng buong pamunuan ng BIL. Sa bawat laro, makikita kung gaano kahigpit ang suporta ng paaralan para sa mga atleta, lalo na sa mga nagdaang kumpetisyon sa taong panuruan. Naglaan ang paaralan ng humigit kumulang 20,000-30,000 pesos na pondo para sa mga atletang nagpakitang gilas sa mga nagdaang kompetisyon gaya na lamang ng Imus Private Schools Sports and Athletics Association (IPSSAA), 2018 City Meet, at Cavite Inter-Secondary Athletic Association. Kabilang sa nasabing pondo ang mga kagamitan para sa mga training, allowance, at iba pang kailangan ng mga varsity. “Ginagawa ng buong pamunuan ng paaralan na mabigyan ng karampatang suporta ang mga atleta ng Benedictine dahil unang-una sa lahat, ibinabandera ng mga atleta ang pangalan ng paaralan sa iba’t-ibang liga”, pahayag ni Benedictine Sports Coordinator G. Benjie Ilano. Dagdag pa niya, marapat lamang na suklian ng konsiderasyon ang mga atleta na naghihirap sa pageensayo at sa paglaban sa labas ng paaralan. Naipakita rin ng Benedictinians ang kanilang suporta sa nakaraang

IPSAA sa kanilang pagdalo sa final match ng Golden Cubs Volleyball Girls na ginanap sa Imus Unida Christian School (IUCS) noong nakaraang Abril. “Kami ay naniniwala na sa ganitong paraan ay nakapagbibigay kami ng motibasyon sa ating mga manlalalaro at kaugnay nito ang mabigyan natin sila ng sapat na proteksyon sa kanilang laro”, ani Ilano Kasabay ng moral na pagsuporta sa mga atleta ay ang pagbibigay ng konsiderasyon para sa kanila. Sa mga pagkakataong nagkakasabay ang mga iyon, nagiging daan ito upang mabawasan ang kanilang pressure na nararamdaman. Ang patuloy na pagsuporta ng Benedictine ay nagbibigay malaking tulong sa mga atleta; dahil na rin sa ganitong uri ng pagsuporta, mas nagiging determinado ang mga atleta na dalhin ang pangalan ng paaralan. Bilang kapalit ay marapat lamang na ibigay din ng mga atleta ang lahat ng kanilang makakaya para sa Benedictine.

ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA

18 isports ISPORT-SARBEY

ISPORT-LATHALAIN

Valdez, idolo ng Benedictinians

mula sa pahina 20

Jairard Proverbs Palon

Lumabas na 51.4% o 41 na studyante ang pumili kay Alyssa Valdez bilang kanilang iniidolong atleta. Habang 14.9% o 11 na studyante ang pumili Jann Miguel Biazon naman kay Hidilyn Diaz at 13.5% o 10 na alang mag-aakalang ang madalas nating makitang sinasayaw ng mga tita tuwing Sabado ng umaga ay maaari ring gawin studyante naman ang pumili kay Scottie ng mga estudyante sa pre-school. Thompson bilang kanilang iniidolong manlalaro. Madalas pumapasok sa isip ng listening skills, patterning and sequencing breaks are form of activities/break such Ito ang kauna-unahang survey na ginawa ng pahayagan kung saan isang tao kapag binanggit ang zumba ay when orders and steps are introduced as: yoga, tai chi, body kinesthetic activity etc. or any physical activity that the brain ang survey ay tungkol sa kung sino mga titang nagnanais na maibalik ang through music,” ani Bb. Alejandro. Bukod dito, nahahasa ang kakayahan needs to rest when tasks are overwhelming, ang kanilang iniidolong manlalaro. Ang dating pangangatawan, ngunit binabali ng nasabing sarbey ay isang tanda na ang Benedictine ang ganitong stereotyping. ng mga batang umunawa ng mga to re-energize, to focus again, and to get mga Benedictinians ay mayroon ring hilig Sa katunayan, ang mga mag-aaral sa pre- three-dimensional na imahen at hugis, their system back to the class routine,” school ay ipinakilala dito sa pangunguna kakayahang igalaw ang buong katawan at paliwanag ng pre-school head na si Maria pagdating sa mundo ng pampalakasan. “Kaya siguro si Alyssa yung pinili ni Bb. Maria Cecilia Alejandro, head ng kakayahang magpahalaga sa kagandahan Cecilia Alejandro. Sa kabuuan, hindi lamang ng mga Benedictinians kasi isa siya sa pre-school teachers, nitong nagdaang ng mga bagay. “Spatial intelligence, locomotors pampapayat o pampaingay sa barangay mga pinakamagaling na manlalaro ng Intramurals 2019 noong Enero. Isa sa maraming benepisyong skills and aesthetic skills are honed,” ang pagsu-zumba, sapagkat marami rin ang Volleyball dito sa Pilipinas. Dahil na rin naitutulong nito sa pundasyon ng pisikal at siguro sa dami ng mga Benedictinian na makukuha ng mga bata sa pagsu-zumba dagdag niya. Hindi lamang ehersisyo ang zumba mental na kakayahan ng mga bata. sumusuporta sa larong Volleyball kaya ay ang paghubog ng kanilang pundasyon siya yung pinakamataas na lumabas.” sa listening skills, patterning at sequencing sapagkat nagsisilbi rin ito bilang brain ng pagsunod sa breaks—mga gawaing nakatutulong Ani Emerson Antioquia na manlalaro sa pamamagitan sa utak na magpahinga—na siya ring ng Volleyball mula sa ika-labing-isang mga galaw. “Kids kailangan ng mga nakatatanda. baitang. “It is not only a form of exercise but Sa kabilang banda, kamakailan develop [a form of] brain breaks. Brain lamang ay nakamit ni Hidilyn ang gintong medalya sa nakaraang 2018 Asian Games. Ito ang nagsilbing dahilan kung bakit iniidolo siya ng mga Benedictinians. Lalo na at maiuwi niya ang gintong medalya at makapagbigay ng karangalan para sa bansang kaniyang sinilangan. Samantala, si Scottie Thompson naman na tinuturing na rising star na naglalaro sa kopunan ng Barangay Ginebra San Miguel ay ang nakakuha ng pangatlong mayroong pinakamataas na boto sa isinagawang survey. Isa siyang Basketball player at ang kaniyang posisyon ay Guard, ngunit kahit na isa siyang guard ay kaya niyang makipagsabayan sa mga matatangkad na naglalaro ng Basketball. Sa ganitong paraan niya ng paglalaro ay nagbigay siya ng inspirasiyon sa mga Benedictinian na naglalaro ng Basketball na hindi alintana ang laki ng isang tao para maging isang kampeon. Emerson B. Antioquia Hindi lamang sila atinding depensa ang ginawang opensa ng Yellow Ringmasters upang manguna sa laban. ang mga iniidolo ng mga Benedictinian sa larang ng isports, ngunit Nagawang malusutan ng Yellow mula kay Drexler Salvador upang ganap na magandang laban. Talagang dinipensahan sa pamamagitan Ringmasters ang Blue Jugglers matapos tapusin ang laban, 25-20. po namin sila nang [ma]ayos kasi po ng paghanga ang 2-1 panalo bunsod ng isang matibay Maagang nakuha ng Ringmasters malakas po ‘yong opensa nila kaya siguro at pag-idolo sa na service receptions upang ganap na ang momentum sa ikalawang set ng laban, po ‘yon po ‘yong naging alas namin sa kanila ay isang manalo sa Mix Volleyball Elementary ng makaraang maiposte ang dalawang apat na laban”, pahayag ni Yellow Ringmasters bagay kung bakit Intramurals 2018 na ginanap sa Benedictine excellent digs mula kay Salvador na agad Team Captain Jared Paltado. may mga atletang Institute of Learning (BIL) Gymnasium sinundan ng isang service ace mula kay Tampok ang 12 points ni Paltado mula Benedictinian na noong nakaraang Enero 2019. Alexza Triviño sapat para itabla ang talaan, sa limang service aces, tatlong block kills ginagawa nag Pumwersa ang buong koponan ng 1-1. at tatlong attacks na agad sinuportahan ni lahat ng kanilang Ringmaster makaraang makuha ang 7-0 Umabante ang Yellow Ringmasters Drexler Salvador na kumana ng 9 puntos makakaya para kalamangan sa huling set ng laban kabilang sa unang set ng laban na gumawa ng kabilang na ang tatlong services upang sa paaralan. ang solidong lucky-break points mula sa dalawang service aces mula kay Triviño tuluyang makuha ang panalo. Mga idolong team libero na si Daniel Reyes, 6-1. sapat upang mabigyan ng magandang Hindi nagpatinag ang Blue Jugglers hatid ang Umagwat ang Team Yellow matapos laban ang Jugglers, 17-19. makaraang maiukit ang 8-0 run at inspirasyon magsumite si open spiker Alan Jared “Isa lang po talaga ‘yong mindset maipanalo ang deuce points sa unang set at patuloy na Paltado ng isang tusok na down-the-line naming, ‘yon po ‘yong manalo po kami ng laban bunsod ng service aces mula kay p a g p a p a g a l hit na agad sinundan ng isang drop shot sa laban at mabigyan po namin sila ng Ralph Mauli, 26-24. sa larangan ng isports. ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA

Benepisyong hatid ng Zumba

Yellow Ringmasters ibinida ang agresibong depensa, kampeonato kinubra

isports

Green Acrobats, ginapi ang Blue Green Acrobats kinubra ang unang puwesto Jugglers sa LoL Tournament, kampeonato kinubra sa Field Demonstration ng isang makulay at masiglang perya, naging kaaliw-aliw at kamangha-mangha ang performance ng Green Acrobats. agtutulungan ang naging TuladNakamit P pundasyon ng Acrobats para ng Green Acrobats ang Merino, dahilan upang magkamit ng 35 ng ideas, siguro dahil do’n mas naging makuha ang kampeonato. Jann Miguel Biazon

ginto laban sa tatlong koponan matapos umiskor ng impresibong 100 mula sa tatlong hurado, dahilan upang mangibabaw sa Intramurals 2019 – Field Demonstration na ginanap sa Benedictine Elementary Quadrangle noong nakaraang Enero, 2019. Nagpamalas ang Green Acrobats ng mala-peryang konsepto na kanilang ibinida sa madla upang makakuha ng 25 pursyentong talaan sa ‘concept’ upang manguna sa laban. Agad na sinundan ng sabay-sabay at masiglang mga galaw na pinangunahan ng mga estudyante mula sa ika-11 baitang na sina Stephanie Campbell at Reinelle

puntos sa ‘choreography’ mula sa hurado at tuluyang bumandera sa kompetisyon. Samantala, gamit ang nakamamanghang musika mula kay Shinnee Almazan ng 11B-Esther, nagawang maipakita ng buong koponan ng Green Acrobats ang kanilang maaksyong routines sapat upang magtala ng 15 pursyento sa ‘musicality’. “Para sa akin, ‘yong isa sa naging susi namin para maging successful ‘yung performance naming, I think ‘yung pagkakaisa naming sa practice kasi do’n nagsisimula ‘yung good communication and siguro ‘yung maayos na palitan

maganda yung performance namin,” pahayag ni Emerson Antioquia, isa sa mga choreographer ng Green Acrobats Gumamit ng magarbong dekorasyon, kasuotan at props na binuo ng koponan sa pangunguna ni team adviser Lara Vijar; ang Green Acrobats na siyang nagbigay sakanila ng 15 puntos sa ‘Creative Use of Props and Costumes’. Tinuldukan ng Green team ang kompetisyon matapos magpamalas ng walang kupas ng sigagsig mula umpisa hanggang matapos ang kanilang routine dahilan upang nagkamit ng 10 sa talaan ng ‘Over-all Impact and Energy Level’.

Blue Jugglers, pinairal ang solidong taktika, Nakamit ang liderato

Jann Miguel Biazon

Matinding pag-atake ang naging susi sa pagiging kampeon ng asul na koponan. Tinarangkahan ng Blue Jugglers ang Yellow Ringmasters bungsod ng isang straight win gamit ang kahanga-hangang game plan sa nagdaang Intramurals 2019 – Mobile Legends Tournament na ginanap sa High School Library noong Enero, 2019. Pinanatili ng Blue Team ang kanilang estratehiya sa pagpili ng kanilang team composition na mayroong dalawang tank at isang mage bilang carry na nagsilbing susi nila sa matinding opensa. Agad na umarangkada ang Blue Gamers sa huling game ng kompetisyon matapos ang maagang gank sa bottom lane mula sa jungler at sinundan ng double kill ng marksman upang mabasag ang outer turret at makuha ang

kalamangan sa ginto. Nakuha nang maaga ng Jugglers ang bentahe sa ikapitong minuto ng laban matapos ang sunud-sunod na solo kill ng assassin at tuluyang nang pinayuko ang Ringmasters bunsod ng 13-1 kalamangan sa unang laro ng kompetisyon. Dinispatsa ng Blue Jugglers ang Yellow Ringmasters at hindi na hinayaang makabawi pa matapos ang isa-isang pagkabaksak ng mga turret sa ika-12 minuto ng pangalawang laro, sapat upang mapalobo ang kalamangan sa ginto. “Sa early game, priority lang po namin is ma-fed agad yung mga carry naming, so farm lang ng farm sa jungle then clear waves lang po [hanggang] sa mid-game; dito na ‘yung time na pwede na magclash kasi may mga items na rin ang team namin, especially ‘yung mga carry,” ani Wilky Bemes. Muli pang kumana ang assassin ng Blue Team at pinangunahan ang pag-kill; agad namang sinundan ng pag-push ng marksman upang tuluyang tapusin ang kompetisyon sa pangalawang game. Sinubukang bumangon sa pagkalugmok ang koponan ng dilaw sa pananamantala ng mga kamalian ng kalaban at nanungkit ng 13 kills upang maidikit ang laban.

Golden Cubs nanatiling matibay kontra Red Lions, Ikalawang pwesto inangkin

IL Golden cubs, kinapos sa kanilang huling dagundong.

Bigong madiskaril ng Benedictine Institute of Learning (BIL) Golden Cubs ang powerhouse na Josiah Christian Values High School (JCVHS)Red Lions matapos ang isang straight set na panalo, sapat upang manatili sa ikalawang pwesto sa naganap na Imus Private Schools Sports and Athletics Association (IPSSAA) Women’s Volleyball sa Imus Unida Christian School covered court noong nakaraang Abril, 2019. Pinangunahan ni middle blocker Shea Garcia and opensa ng Golden Cubs matapos maghatid ng tatlong service aces

at dalawang blocks sa ikatlong set ng laban upang maungusan ang Josiah, 9-2. Nagsilbing susi sa pag-atake ng BIL ang excellent sets ni setter Aira Jacobo na agad sinundang ng mga kills mula kay open hitter Jasty Dumaraos upang maidikit ang agwat ng talaan sa ikalawang set, 13-15, pabor sa JCVHS. Tumikada si open hitter Dumaraos ng tatlong service aces sa huling set upang tuluyang tarangkahan ang solidong opensa ng Red Lions, 13-3. Agad na kumamada ang Benedictinian Volleybells sa ikatlong set

Jann Miguel Biazon

Pinataob ng Green Acrobats ang Blue Jugglers matapos magtala ng 2-0 na kalamangan sa serye upang maibulsa ang kampeonato ng League of Legends (LoL) E-sports Tournament sa nagdaang Intramurals 2019 ng Benedictine Institute of Learning (BIL) noong nakaraang Enero 2019. Tinuldukan ng Acrobats ang laban matapos maipanalo ang isang clash kung saan nakapagdagdag sila ng 5 kills sa pangunguna ni Ronn Angelo Zapanta (Xenacra), 28-18. Ginapi ni Kit Felipe (Kimakashi) ang top laner ng Jugglers na si Paulo Landicho (Flamingfists) upang ipagpatuloy ang pagratsada ng kaniyang kopunan, 10-6. Nagtala ng 2 kill si Rashard Concepcion (FakerNightmare) sa bottom lane sa tulong nila Luke Moralina (Onion Riven) at Jairard Palon (CSP Danielle) upang makuha ang bentahe ng laro, 4-2. Nagtarak ng tig-1 kill sina Xenacra at CSP Danielle matapos paslangin ang Mid-laner at Jungler ng Jugglers na sila Curt Maracha (Wicrig.XVII) at Erron Ramirez (Uduini) upang masira ang outer turret ng Middle lane. “Ang gusto lang naman namin ay ang makuha ang kampeonato, maganda ‘yung chemistry nung team namin kaya maganda din ‘yung naging game namin.” Ani Jungler CSP Danielle. Nagtala si Xenacra ng KDA na 7/4/10, habang naka-alalay sa kaniya ay si FakerNightmare na nagtala ng 6/3/8 upang pangunahan ang Green Acrobats tungo sa panalo. Nilupig ni Wicrig.XVII sina Xenacra at CSP Danielle sa middle lane at basagin ang inner turret upang subukang makabalik sa laro, 18-8. Nagtala si Wicrig.XVII ng KDA na 7/4/3 upang iangat ang kaniyang kopunan sa tulong ni flamingfists na nagtala ng KDA na 5-4-2.

Jann Miguel Biazon

matapos magpamalas ng 14-3 run sa ikatlong set ng laro upang mabigyan ng magandang laban ang JCVHS. “Nagkulang kami sa mental toughness, consistency at sa fighting spirit. Sabi nga ni Sir Benjie, nandoon na ‘yung skills at experience, ‘yang tatlo na lang ‘yan ‘yung wala,” paliwanag ni captain ball Carla Valenzuela. Nagtarak si middle blocker Garcia ng 11 puntos mula sa apat na blocks, tatlong spikes at service aces at isang drop na agad na sinundan ng limang puntos ni Dumaraos ng tatlong service aces at dalawang cross-

court spikes upang hindi kumalas sa laban kontra Josiah. Itinanghal na kabilang sa Mythical 6 sina Aira Jacobo at Jasty Dumaraos pagtapos magpamalas ng kagila-gilalas na performance sa championship match. Hindi pinagbigyan ng Red Lions ang BIL Golden Cubs at agad na tinapos ang laban sa tatlong straight sets, 25-14, 25-16, 25-22, sa pangunguna ni open hitter Joe Serrato gamit ang kaniyang naiposte na 17 puntos kabilang ang kaniyang walong service aces, limang cross-court spikes, at apat na drop kills.

ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA

PADYAK NG BUHAY: Ang pagpedal ni EJ tungo sa kanyang pangarap

Emerson B. Antioquia adyak dito, padyak doon. Bawat padyak ay patungo sa destinasyong nais makamtan. Ang ikot ng gulong ng bisikleta ay nagsisilbing salamin ng buhay at pagpapagal ng isang indibidwal, minsan ay nasa ilalim, ngunit asahang mapupunta rin sa ibabaw. Ang lahat ng ito ay pinatunayan ni EJ, isang trail cyclist. pagbibisikleta. Sa katunayan, isang larangang kaniyang napili. Sa kaniyang Ang pagbibisikleta taon at mahigit pa lang siyang nahihilig pagsusumikap sa pag-eensayo at ay isang isport na sa isport na ito. Ito ang kaniyang unang pagdidisiplina sa sarili, si EJ ay muling tinatangkilik sa mundo ng taon ng pagsali sa isang trail bike sumabak sa katatapos lamang na palakasan hindi lamang dahil competition. Sa pagsusumikap niyang Bamboo Trail Bike Festival na ginanap sa mga benepisyong hatid nito tulad maging malakas sa larangang ito, sumali sa Toclong, Kawit at sa laban na ito ng kalakasan ng cardiovascular system, siya sa tatlong kumpetisyong tunay na nagawa niyang masungkit ang ikatlong kundi pati na rin sa hatid nitong thrill at nagpasiklab ng kaniyang pagmamahal pwesto sa solo category at ikaapat na adrenaline. Isa si Emelito “EJ” Gandia pwesto naman sa team relay. sa pagbibisikleta. Jr., mag-aaral ng Benedictine mula sa “Sobrang natuwa po talaga ako “Syempre po noong unang sali ko ikapitong baitang, sa mga nahumaling medyo nag-aadjust po kasi competition no’n kasi po talagang pinaghirapan ko sa isport na Trail Biking. na po siya and alam ko pong mahirap po ‘yon at alam ko pong dahil po ‘yon sa “Pinili ko po itong sports na ito talagang kalabanin ‘yung mga mas pagsisikap ko po at pagmamahal ko po hindi lang dahil sikat ito at maraming marunong na po sa akin. Pero syempre sa sports na pinili ko.” wika ni EJ. nahihilig, pero dahil mas nai-improve Tunay ngang ang pagbibiskleta po, dapat hindi po ako mawalan ng po yung mental toughness ko and ay perpektong representasyon ng pagtiwala sa sarili ko”, pahayag ni Gandia. aside from that, nagkakaroon po Sa kanyang unang dalawang abante ng buhay tungo sa pangarap. ako interaction with other people at taong pagsali sa kumpetisyon, Isa ito sa larangang minahal at patuloy syempre mas nakakapag-explore ako naranasan na niyang mabigo, ngunit na mamahalin ni EJ. Sumasalamin ito sa sa iba’t ibang lugar” ani EJ. mababakas pa rin sa kanyang mukha kanyang buhay at ang pagpedal niya Labintatlong taong gulang ang determinasyon at dedikasyon sa tungo sa kanyang pangarap. si EJ noong una siyang nahilig sa

ORAETLABORA

isports SUMULAT. MAKIBAHAGI.

Ang Opisyal na Pahayagang Pampaaralan at Pangkomunidad ng Benedictine Institute of Learning-Departamento ng Sekondarya

KWENTONG COURTSIDE - p. 17 HINDI LANG PANG-TITa: bENEPISYONG HATID NG ZUMBA - P. 16

Paderes, Manganaan giniba ang opensa ng DELPA; Valdez, idolo Unang pwesto sinikwat ISPORTS-SARBEY

ng Benedictinians

atapos ang isang survey na M isinagawa ng Ora et Labora, Opisyal na Pahayagang Pampaaralan

at Pangkomunidad ng Benedictine Institute of Learning Departamento ng Sekondarya, si Alyssa “The Phenom” Valdez ang pinakainiidolo ng mga Benedictinians. Halos 74 na mag-aaral ng Benedictine Institute of Learning ang nakilahok sa nasabing survey.

ituloy sa pahina

Emerson B. Antioquia olidong diskarte ang naging alas ng BIL Smashers upang tibagin ang twice-two-beat advantage ng Del Pilar Academy (DPA). Pinaguho ng Benedictine Golden Cubs power duo na sina plays naman kaya ‘yon ‘yong naging strategy naming para Yumiko Paderes at Bianca Manganaan ang matinding opensa magkagulo ‘yong depensa nila. Good communication lang ng Del Pilar Eagles matapos ang 2-0 panalo matapos maitarak para ma-execute ‘yong strategy naming sa laban”, pahayag ni ang four excellent drop shots upang tuluyang mangibabaw sa Paderes matapos ang laban. Nagtala ang power duo ng 12 excellent placing shots Women’s Badminton Doubles ng Imus Private Schools Sports and Atheltic Association na ginanap sa Lotus Mall noong upang tuluyang masira ang depensa ng Eagles. Sumagot ang Agila matapos kumalas bunsod ng nakaraang Abril. Maagang nagpasiklab ang Golden Cubs matapos dalawang sunod na smashes mula kay Mhika Capulong sapat kontrahin ang bilis ng Eagles bunsod ng dalawang sunod na upang mabigyan ng magandang laban ang Golden Cubs at placing shots mula kay Manganaan upang tuluyang madiskaril maidikit ang talaan sa huling round ng game, 25-27. ang opensa ng Agila sa unang round ng laban, 20-22. Sa huli tuluyang tinapos ng power duo mula sa Benedictine ang laban makaraang pakawalan ni Paderes ang isang solidong smash mula sa kanan upang ganap na masungkit ang kampeonato, 31-28. Nanalasa ang mga nakadilaw na uniporme makaraang maiposte ang dalawang sunod na cross-court smashes mula kay Bianca na nagpalobo ng kalamangan, 19-12. Sinelyuhan ng Benedictine ang laban matapos isalba ang panalo sa dalawang rallies bunsod ng isang panapos na dropshot ni Paderes upang makuha ang unang panalo sa twice-to-beat match, 31-29. “Since mabilis yung plays nila naisip naming pabagalin naming yung mga

ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA