บทที่ 10 การพยากรณ (Forecasting) ในการดําเนินกิจการทางธุรกิจ ถาเราสามารถทราบขอมูลบางอยางลวงหนาได เชนยอดขาย สินคา หรือราคาวัตถุดิบ ก็จะทําใหสามารถวางแผนการดําเนินงานไดอยางมีประสิทธิภาพ อยางไรก็ ตามการที่จะทราบขอมูลลวงหนาไดนั้นเปนไปไดยาก ในทางปฏิบัติจริงทําไดก็แตเพียงการคาดการณ หรือที่เรียกวาการพยากรณ ซึ่งถาใครหรือองคการใดสามารถพยากรณขอมูลไดใกลเคียง ก็จะไดเปรียบ ทางดานการแขงขันในเชิงธุรกิจ โดยทั่วไปการพยากรณขอมูลมีอยู 2 แนวความคิด กลาวคือแนวความคิดหนึ่งเชื่อวาพฤติกรรม ในอดีตของสิ่งที่จะพยากรณนั้นเพียงพอที่จะพยากรณขอมูลได สวนอีกแนวความคิดหนึ่งเชื่อวาสิ่งที่จะ พยากรณนั้นขึ้นอยูกับองคประกอบอื่นๆซึ่งถาเราสามารถหาขอมูลขององคประกอบเหลานั้นได
ก็
สามารถที่จะพยากรณขอมูลได อยางไรก็ตามเปนการยากที่จะบอกวาแนวความคิดไหนถูกตอง หรือวา แนวความคิดไหนดีหรือไมดี แตสําหรับแนวความคิดแรกนั้น จําเปนตองมีขอมูลมากพอสมควรที่จะ นํามาศึกษาพฤติกรรมกอนที่จะไปพยากรณ และสําหรับแนวความคิดหลัง การหาองคประกอบที่มี สวนเกี่ยวของกับสิ่งที่จะพยากรณนั้นไมใชเรื่องที่งายนัก 10.1 อนุกรมเวลา อนุกรมเวลา (Time Series) หมายถึงลําดับของขอมูลชุดหนึ่งที่กําหนดตามจุดของเวลา เชน วัน สัปดาห เดือน ไตรมาส หรือป เปนตน ลักษณะขอมูลของอนุกรมเวลา โดยทั่วไปแลวประกอบดวย 4 องคประกอบดวยกันคือ 1. แนวโนม (Trend: T) เปนการเคลื่อนไหวขึ้นหรือลงของขอมูลอยางชาๆ ในชวงเวลานานๆ 2. ฤดูกาล (Seasonality: S) เปนรูปแบบการเปลี่ยนแปลงที่อยูเหนือหรือใตแนวโนม ซึ่งจะ เปนในลักษณะเดียวกันในแตละฤดูกาล