Organic by Ewa Antosiak

ZdjÄ&#x2122;cia: Jeff Kubina /flickr.com

Od redakcji

Ekologiczny styl życia nie kończy się ani nie rozpoczyna na segregacji śmieci lub zabieraniu na zakupy własnej torby. Postawa "eko" nie wymaga również kupowania wyłącznie ekologicznych produktów. Wręcz przeciwnie. Tak jak każdy styl życia, ekologia jest jedynie zbiorem wskazówek, które można zastosować w swoim życiu. Kiedy jednak świadomie wstąpimy na zieloną ścieżkę, nie patrząc na przejściową modę, trudno będzie z niej zboczyć. Bo zielony styl życia wciąga, najpierw Ciebie, a później całą rodzinę. Zapraszamy do lektury "Organic", naszej specjalnej publikacji, która została wydana przy okazji rodzinnego konkursu recyklingowego "Zabawa w zielone". Na jej łamach, ze względu na rodzinną okoliczność jej wydania, chcemy pokazać ekologiczny styl życia w wydaniu rodzinnym.

Z pozdrowieniami

Ewa Antosiak Z wykształcenia: filozof Z zawodu: przedszkolanka Z Miłości: Mama i Druga Połowa

Magdalena E. Sala Z zawodu: ekologiczny pijarowiec A prywatnie: miłośnik naturalnego spokoju

Zdjęcia: Ү /flickr.com

"Organic" - bezpłatne wydanie specjalne online. Kwiecień 2010 r. Redakcja: Ewa Antosiak, Magdalena E. Sala. Wydawca: Liberate Media, biuro@liberatemedia.pl. Rozpowszechnianie "Organic" w jego wersji elektronicznej jak i redakcyjnych materiałów jest dozwolone wyłącznie z zachowaniem informacji o redakcji publikacji oraz jej wydawcy. 3

Spis treści 3 Od Redakcji

21- 29 Świat i ludzie

6 - 20 Zabawa w zielone

21- 26 Ciepły, mokry aksamit 27 - 29 Mamowo 31 - 46 Rozmawiamy 31 - 34 Fundacja Kreatywnej Edukacji 35 - 39 Mały ekolog 40 - 41 Strefa przyszłej mamy 42 - 44 Dziecko w centrum 45 - 46 Miasto dzieci 47 - 49 Dobra książka 50 - 53 Rodzinnik 54 - 58 W zgodzie z naturą Naturalne rodzicielstwo 50 - 58 Naturalny dom 59 - 63 Miejska dżungla 64 - 66 Domowe inspiracje Sen na łusce gryki 67 Czyścik

Wokół mody - Earth Positive s. 99

Rozmawiamy s. 31 4

Kuchnia Pięciu Przemian s. 82 Naturalne rodzicielstwo s. 54

Dobry wzór s. 67

68 - 79 Kuchnia 68 - 69 Wiesz, co jesz. 70 - 72 Kuchnia bez tajemnic 73 Na deser 74 - 79 Na językach 80 - 85 Zdrowie i uroda 80- 81Maseczki 82 - 83 Medycyna naturalna 84 - 85 Kosmetyczka 5

86– 102 Styl życia 86 - 90 Styl numeru Kite Kids 91 - 94 Wokół mody Organic positive 95 - 102 Horyzont Weekend na Kaszubach 103 - 105 Rusz się! Buggykiting 106 - 107 Praktyczna ekologia 108 - 109 Techne

Zabawa w zielone

Mali ekolodzy w akcji Papierki po cukierkach, pudełka po mleku, zakrętki od butelek oraz wiele innych niepotrzebnych przedmiotów zamieniło się w rysunki, zabawki oraz przebrania. „Zabawa w zielone”, rodzinny konkurs ekologiczny, pokazał, że dla dzieci nie istnieją śmieci, a tylko chwilowo niepotrzebne przedmioty, na które nie ma pomysłu. Zadaniem konkursu było stworzenie przez małego ekologa, z pomocą osoby dorosłej, czegoś z... niczego. Do konkursu zostało zgłoszonych ponad 80 prac z całej Polski. Dzieci stworzyły zwierzęta, makiety, rysunki, przebrania oraz wszelakiego rodzaju ozdoby, które pokazały piękno i funkcjonalność niepotrzebnych przedmiotów. Dwadzieścia prac znalazło się w półfinale konkursu, a autorzy trzech prac zostało laureatami konkursu, i otrzymało ekologiczne nagrody rzeczowe. Prace małych ekologów:

LAUREAT KONKURSU

Pociąg do ekologii Praca została wykonana na białym kartonie. Szkic pociągu wykonał Sławek. Lokomotywa powstała z przykrywki po margarynie, koła pociągu są nakrętkami plastikowymi lub metalowymi. Wagoniki tworzą tekturki z opakowania po czekoladzie. Dym powstał z papierków po słodyczach Rafaello. Na pracy plastycznej wszystkie napisy umieścił Sławek. Sławomir Wierzejski, 8 lat, Dwujęzyczna Szkoła Podstawowa „Tęczowy ogród”, Warszawa 6

Zabawa w zielone

LAUREAT KONKURSU

Układ Słoneczny - podróż międzyplanetarna Makieta powstała m. in. z papierków po cukierkach, plastikowych butelek, starych dyskietek, kartonowych pudełek. Michał Szymaniak, 5 lat, i mama 7

Zabawa w zielone

LAUREAT KONKURSU

Wiosenna ozdoba, z kubeczków po deserach, margarynie oraz innych, zbędnych materiałów. Tamarka, 5 lat, Martynka, 7 lat, i mama – Iwona Sochacka Typ Miastodzieci.pl

Zabawa w zielone

Smok To jest mały zielony smok, który przeżył wiele przygód w krainie zielonych nakrętek. Kocha dzieci, wesołą zabawę i sok wiśniowy. Paula Zbytniewska, 8 lat, i mama

Typ Strefamamy.pl: Smok ma bardzo wesołą mordkę, jest zielony (jak zabawa w zielone) i bardzo wiosenny. Nie będę również ukrywać, że urzekł mnie sokiem wiśniowym, który też bardzo lubię. Agnieszka Jasińka, koordynator portalu StrefaMamy.pl

Jeżyk Jeż powstał z butelki po coca-coli. Plastikowa butelka została owinięta gazetą, folią aluminiową oraz siatką do tworzenia bukietów. Jeż kolce ma wykonane z papierków po cukierkach. Oczy jeża powstały z nakrętek po wodzie, a jabłko umieszczone na grzbiecie - z gazety owiniętej czerwonym materiałem ozdobnym do kwiatów. Dominika Sandel, 8 lat, Dwujęzyczna Szkoła Podstawowa „Tęczowy Ogród”, Warszawa

Zabawa w zielone

Strój Kosmiczny Wykonany z reklamówek foliowych. Srebrne dodatki z folii spożywczej. Kinga Sańko, 4 lata, i tata

Zabawa w zielone

Serwis herbaciany Wykonany z plastikowych butelek. Dzieci z grupy III, 6 lat, Przedszkole Miejskie nr 1 w Tuszynie.

Smoczyca Praca została wykonana z koszyka po truskawkach. Głowa smoczycy powstała z tekturowych usztywnień do obuwia, włosy w papieru wyjętego ze zniszczarki, oczy z pudełeczek z Jajek Niespodzianek, a język z materiału, który wykorzystany był do ozdoby bukietu. Franciszek Latała, 7 lat, Dwujęzyczna Szkoła Podstawowa „Tęczowy ogród”, Warszawa Typ Parenting.pl

Zabawa w zielone

Pies dla babci Wiktoria postanowiła, że na Dzień Babci kupi babci „żonę” dla pieska. Dała się namówić na samodzielne wykonanie pieska dla babci. Okazało się jednak, że pies ma być wielkości „męża”. Na szczęście oba psy są niewielkie. Wiktoria Piszczelska, 6 lat, i mama

Zabawa w zielone

Pinokio Pinokio to niezwykle barwna i zabawna postać. Mimo swojej budowy, nie jest tylko kawałkiem drewna. My widzimy w nim wesołego pajacyka, przyjaciela dzieci i dorosłych. Julia Płaszczyk, 10 lat, i mama

Eco-lorowy świat, stworzony z surowców wtórnych. Dominika Ronkowicz, 5 lat, i mama 13

Zabawa w zielone

Zebra Powstała z rolek po ręcznikach papierowych. Grzywa i ogon to włóczka z poprutego swetra. Michał Kubik, 9 lat, Filialna Szkoła Podstawowa Specjalna SOSW w Wyszkowie, z siedzibą przy DPS dla Dzieci „Fiszor” w Gaju Typ ZielonaLekcja.pl

Piesek lub konik z pudełek Konik ma grzywę i ogon zrobiony z cienkich paseczków, wyciętych z folii. Do wysuwającego się pudełka, czyli buzi psa, córeczka wkładała kawałki chrupek. Bardzo jej się podobało karmienie pieska i przypadkiem zauważyła, że piesek zadowolony zjedzenia przy potrząśnięciu grzechocze, dziękując. Bogumiła Pierzchniak, 2 lata, i mama 14

Zabawa w zielone

Wiosenny spacer Po długiej zimie Marysia z Piotrusiem wreszcie mogli wyjść z domu i podziwiać wiosenne niebo. W ogóle nie zwracali uwagi na to, że chmury zrobione są z pudełka po lodach „Algida”, a trawa z ich ulubionych cukierków Toffi. Najważniejsze było to, że byli ubrani w ekstrawaganckie stroje i trzymali się za ręce. W tej pozycji postanowili czekać na pojawienie się słońca. Mikołaj Kozakiewicz, 6 lat, i mama, Patronat Publicznej Szkoły Podstawowej w Cypriance 15

Zabawa w zielone

Pudełeczko na skarby Prace rozpoczęliśmy od zbierania uszkodzonych reklamówek. Następnie wycinaliśmy z nich prostokątne paski; niektóre paski były dłuższe inne krótsze. Z tych dłuższych pletliśmy warkocze. Ileż to radości przyniosło mojemu synkowi to zajęcie. Najpierw plecenie sprawiało mu trudność, ale z czasem powstawały coraz to piękniejsze warkocze i z coraz to większą satysfakcją wykonywał. Kacper Bodal, 6 lat, i mama

Zabawa w zielone

Wesołe Lato Sylwia Dudczyk, 10 lat, Szkoła Podstawowa nr 2 w Męcinie

Kogucik Kogucik był pracą zaplanowaną, chociaż nie wiadomo było, czy nie zostanie psem. Dopiero, kiedy wydziergałam z pociętego materiału taki kształt, zdecydowałyśmy się na ten rodzaj zwierzęcia. Jego największym atutem są ruszające się oczy - potrafi spojrzeć na oglądającego oraz dumny ogon, który ciągle się rozrastał! Będzie ozdobą każdych świąt wielkanocnych w naszym domu. Małgorzata Kucharek, 6 lat, i mama

Zabawa w zielone

Gąbkowe zwierzątka Gąbkowy zwierzyniec powstał zupełnie przypadkowo, kiedy w zgiętym na pół pasku starej gąbki Wiktoria dopatrzyła się ptaszka. Po doklejeniu oczek gąbka stała się przeuroczym małym pisklaczkiem. Wiktoria Piszczelska, 6 lat, i mama

Ważki na kwiatkach Nadia choruje na polineuropatię, ma problemy z chwytaniem, więc plastelina ułatwiła jej umieszczać elementy na pracy. Nadia Rudzka, 5 lat, i mama 18

Zabawa w zielone

Ozdoba balkonu lub tarasu Wykonana z plastikowych talerzyków i zakrętek. Emilka, Jadzia, Olek, 4 lata, Przedszkole Miejskie nr 1 w Tuszynie

Zabawa w zielone

Acti-lampa Kiedy Oliwia i jej siostra dostały nowe pokoje i nie było w nich oświetlenia, wpadłam na pomysł stworzenia lamp z butelek po Actimelu. Po kilku tygodniach gromadzenia materiałów powstały acti-lampy. Oliwia, 5 lat, Julia, 7 lat, i mama, Anna Małek Typ Femia.pl

Konkurs „Zabawa w zielone” został zorganizowany w ramach projektu Ecotopia.pl – spotkania z twórczą ekologią, którego organizatorem jest Liberate Media. Dziękujemy wszystkim uczestnikom za ekologiczne zaangażowanie. Dziękujemy również Patronom Medialnym oraz Partnerom za wsparcie konkursu, oraz Fundatorom za piękne, ekologiczne nagrody. 20

ŚWIAT I LUDZIE - Ciepły, mokry aksamit

Krew na koszuli

Dotknęłam główki.

wielu osobom kojarzy się źle.

Była

przeraża dla mnie

jak jest jednak

ciepły, mokry symbolem życia.

aksamit. 21

ŚWIAT I LUDZIE - Ciepły, mokry aksamit

emat porodu w naszej kulturze często istnieje tylko za drzwiami sali porodowej. Ale to tam ma miejsce życiowy spektakl, w którym kobieta rodzi się na nowo.

Magdalena E. Sala: Gdyby mogła pani sfotografować swój poród - co znalazłoby się na zdjęciach? Dominika Dzikowska, autorka projektu poświęconego porodowi: Chciałabym sfotografować przemianę, która we mnie zaszła. bardzo dużą wagę Wcześniej przywiązywałam do cudzych opinii. W wielu sytuacjach czułam się niepewnie i zastanawiałam się, co inni o mnie pomyślą. Poród był dla mnie przełomową chwilą. Czułam się zupełnie wolna i nieskrępowana. Chyba po raz pierwszy w życiu naprawdę zupełnie mnie nie obchodziło, jak ludzie zareagują na moje dość głośne zachowanie. Nie zastanawiałam się, czy dobrze mi idzie – wiedziałam to! Bolało, nie powiem, ale jednocześnie czułam, że dam sobie radę, bo jestem silna jak nigdy dotąd. Taką chciałabym siebie sfotografować i tego też szukam u innych kobiet. Dlaczego chce pani dokumentować coś, o czym wiele kobiet nawet nie chce pamiętać? Impulsem dla projektu były moje osobiste doświadczenia. Może to zaskakujące, ale poród był dla mnie jednym z najważniejszych i najpiękniejszych przeżyć i nigdy nie chciałabym o tym zapomnieć. Wiem, że wiele kobiet czuje podobnie. Z drugiej strony dla wielu kobiet poród bywa traumą. Warto zastanowić się, dlaczego. Wydaje mi się, że wchodzi tu w grę kilka powodów. Jednym z nich są warunki panujące w niektórych szpitalach: brak intymności, nieuprzejmy czy wręcz nieprofesjonalny personel, traktowanie pacjentki w sposób przedmiotowy. 22

ŚWIAT I LUDZIE - Ciepły, mokry aksamit

Zaskakuje mnie podobieństwo kobiecych przeżyć. Na zdjęciach widzę ten sam wyraz twarzy u różnych kobiet.

ŚWIAT I LUDZIE - Ciepły, mokry aksamit

Spora część kobiet wspominałaby poród lepiej, gdyby zapewniono im odpowiednią opiekę i wsparcie. Druga kwestia to wyobrażenie porodu w naszej kulturze. Nie jesteśmy nauczone, by traktować poród jako ważne i cenne doświadczenie: kojarzy on się raczej z bezsensownym bólem, upokorzeniem, utratą kontroli nad sobą. Nic dziwnego, że boimy się tego, co ma nastąpić, nastawiamy się na najgorsze. Trudno wtedy w porodzie dostrzec jakąkolwiek wartość, poza wydaniem na świat dziecka. Zależy mi, żeby to nastawienie kobiet zmienić. Na poród można spojrzeć jak na bieg maratoński: w trakcie jest ciężko, boli, ale jest to trud mający swój sens i dający olbrzymi powód do dumy. Jednym z części pani projektu będą zdjęcia porodowych koszul. Te już sfotografowane mają na sobie plamy krwi oraz inne ślady, które bez kontekstu sugerują, że ich właścicielki mogły otrzeć się o śmierć. Czyżby chciała pani pokazać poród jako sytuację graniczną? Poród jest, moim zdaniem, sytuacją graniczną. Jedną z nielicznych, jakich można doświadczyć. Byłam obecna z aparatem przy dwóch porodach i w obu przypadkach czułam strach i respekt wobec tajemnicy, o którą się człowiek ociera. Krew na koszulach wielu osobom kojarzy się źle, przeraża – dla mnie jest jednak symbolem życia.

Jak reagują kobiety na pani projekt? Projekt wywołuje skrajne emocje. Przede wszystkim jestem bardzo pozytywnie zaskoczona tym, jak wiele dostaję listów.

Kobiety piszą o swoich porodowych doświadczeniach, o tym, że nie miały z kim o nich rozmawiać, że wolałyby, aby poród był w naszej kulturze rodzajem święta. Wsparcie tak wielu kobiet jest dla mnie bardzo cenne i jest jednym z piękniejszych aspektów pracy nad projektem. Z drugiej strony na forach internetowych spotkałam się także z głosami oburzenia i dość ostrej krytyki. Zarzucano mi chęć szokowania na siłę, obdzieranie kobiet z intymności, epatowanie fizjologią. Wiele kobiet kojarzy poród z upokorzeniem i uważa, że nie powinno się o tym publicznie rozmawiać, a już na pewno pokazywać tego na zdjęciach. Mam nadzieję, że po obejrzeniu wystawy zmienią zdanie. A mężczyźni? Do tej pory niewielu mężczyzn miało okazję dowiedzieć się o projekcie.

ŚWIAT I LUDZIE - Ciepły, mokry aksamit

...trzeba wielkiego zaufania do mężczyzny, by pozwolić mu widzieć siebie tak inną, niż na co dzień.

Jestem na etapie szukania chętnych, więc siłą rzeczy kontaktuję się głównie z kobietami. Partnerzy kobiet, którym towarzyszyłam przy porodzie, nie mieli nic przeciwko mojej obecności. Z niecierpliwością czekam na moment, kiedy wystawę będą mogli zobaczyć ludzie bez porodowych i rodzicielskich doświadczeń – zarówno mężczyźni i kobiety. Wydaje mi się, że zdjęcia te będą sporym zaskoczeniem, tak bardzo odbiegają od stereotypowego obrazu porodu. Czy fakt obecności partnera podczas porodu wpływa na rodzaj wspomnień z tego zdarzenia? Trudno mi odpowiedzieć ogólnie. Trzeba by spytać o to kobiety. W moim przypadku obecność partnera sprawiła, że czułam się bezpieczniej, swobodniej. Było to dla mnie bardzo ważne, że w tak ważnym momencie nie jestem sama wśród obcych ludzi. 25

Choć oczywiście trzeba wielkiego zaufania do mężczyzny, by pozwolić mu widzieć siebie tak inną niż na co dzień.

Czy bierze pani pod uwagę możliwość dokumentacji wspomnień mężczyzny, który być obecny przy porodzie? O tym temacie to już w ogóle nic nie wiemy. Mężczyźni, którzy towarzyszyli w porodzie, są też widoczni na moich zdjęciach. Wiele z tych ujęć jest bardzo poruszających. Zaproponowałam panom napisanie własnych relacji, które planuję opublikować w albumie prezentującym projekt. Na razie jeszcze nic nie napisali, ale właśnie zostali ojcami maluchów, więc pewnie mają sporo obowiązków na głowie. Głównym tematem projektu są kobiety – ich emocje, ich wspomnienia. Mężczyźni są na drugim planie.

ŚWIAT I LUDZIE - Ciepły, mokry aksamit Fotografuje pani poporodowe koszule, sam poród, jak i dokumentuje wspomnienia z tego dnia. Czy jest coś, co panią zaskakuje, jeśli chodzi o zbieranie materiałów do projektu?

To są bardzo intymne i trudne do ujęcia w słowach odczucia, ale okazuje się, że są one podobne dla wielu kobiet. Było to dla mnie bardzo pozytywne odkrycie. Od tego czasu myślę, że to naprawdę fajnie być kobietą.

Zaskakuje mnie podobieństwo kobiecych przeżyć. Na zdjęciach widzę ten sam wyraz twarzy u różnych kobiet. Często słucham wspomnień kobiet i myślę: "Jej! u mnie było dokładnie tak samo!". Te wspomnienia dotyczą kwestii, o których rzadko mówi się publiczne: tego jak bardzo zaczynamy doceniać własne ciało, które samo wie, co robić; że na pewnych etapach porodu świat zewnętrzny przestaje istnieć i człowiek skupia się tylko na własnym ciele, kieruje całą uwagę do wewnątrz.

Kiedy i gdzie będzie można zobaczyć efekty pani pracy? Wystawa planowana jest na jesień. Miejsce jest jeszcze do ustalenia. Prawdopodobnie najpierw pokażemy zdjęcia w Warszawie, a później w innych dużych miastach. Wszelkie informacje będą publikowane na blogu projektu www.o-porodzie.blogspot.com

Dominika Dzikowska Rocznik `79. Mieszka w Warszawie. Wykłada fotografię współczesną w Warszawskiej Szkole Fotografii. Po doświadczeniach związanych za swoim porodem postanowiła zrealizować projekt, w którym zostaną przedstawione portrety rodzących kobiet, zdjęcia porodowych koszul oraz nagrania wspomnień z porodu. Jego roboczy tytuł, „Ciepły, mokry aksamit”, to słowa jednej z uczestniczek projektu: Dotknęłam główki. Była jak ciepły, mokry aksamit. Więcej o projekcie: www.o-porodzie.blogspot.com Strona domowa autorki projektu: www.dominikadzikowska.pl Projekt na temat porodu jest wciąż w fazie realizacji. Dominika Dzikowska razem z Fundacją Sto Sztuk szukają kobiet, które wyrażą zgodę na sfotografowanie ich porodu. Dla potrzeb projektu zostaną wykorzystane jedynie portrety, ale rodząca otrzyma także zdjęcia z nowonarodzonym dzieckiem. Udział w projekcie jest bezpłatny. Autorka projektu szuka kobiet z Warszawy, z terminem porodu przypadającym najpóźniej na lipiec: dominika.dzikowska@gmail.com. Zdjęcia: Dominika Dzikowska

ŚWIAT I LUDZIE - Mamowo

MAMOWO dla mam z głową

W Twoim mieście lub miejscowości nie ma klubu dla mam? Stwórz go! 27

Zdjęcie:N.R./flickr.com

ŚWIAT I LUDZIE - Mamowo

Olga Szkolnicka udowadnia, że macierzyństwo pozytywnie wpływa nie tylko na samą mamę, ale również na otoczenie. Oto jak w Opolu rodzi się miejsce przyjazne rodzicom.

Olga Szkolnicka – mama idealistka. Poza tym urzędniczka, ekolożka, blogerka, a wkrótce także biznesmama. Od października 2009 współtworzy opolski klub dla mam – Mamowo. Lubi bawić się z 2,5-letnią córką w biwak. Marzy o tym, żeby w końcu się wyspać.

ędąc początkującą mamą bardzo zazdrościłam matkom w większych miastach, że mają swoje kluby i miejsca przyjazne dzieciom, takie jak warszawska Mufka czy krakowska Figa.

W Opolu młodzi rodzice nie mają zbyt wielkiego wyboru, jeśli chodzi o wyjście z małym dzieckiem. Mogą pójść co najwyżej na spacer lub plac zabaw, ale już nie do restauracji, kina, teatru, czy kawiarni, bo żadne z tych miejsc nie jest przystosowane do pobytu z dziećmi. Problemem jest także załatwienie czegoś na poczcie, czy w urzędzie, bo rodzic z wózkiem czuje się jak Obcy. Ale okazuje się, że sytuacja taka nie musi trwać wiecznie. Moja zazdrość i poczucie niedosytu oraz tego, że „tu nic się nie dzieje” było początkiem pomysłu na „Mamowo” – skoro w Opolu nie ma klubu dla mam, to go sobie stwórzmy!

Miejsce to ważna rzecz, ale najważniejsi są ludzie. Początkowo do Mamowa przychodziły głównie mamy chustowe w ramach spotkań opolskiego Klubu Kangura. Potem, dzięki poczcie pantoflowej oraz artykule w opolskim dodatku do Gazety Wyborczej i informacjach na internetowych forach i blogu, zaczęły pojawiać się także inne osoby. Lista pomysłów na zajęcia i spotkania wciąż się wydłuża. Razem z koleżanką zaczęłyśmy myśleć, planować i oceniać nasze możliwości. Jak stworzyć miejsce przyjazne mamom i dzieciom bez inwestycji i kosztów finansowych? Jak poradzić sobie z organizacją zajęć jednocześnie pracując na etacie i zajmując się domem? Uczyłyśmy się na własnych błędach, a w zasadzie uczymy się cały czas. Pierwszych kilka spotkań odbyło się w domu koleżanki, następne już w siedzibie stowarz yszenia Pracownia Rozwoju Osobistego, które postanowiło nas wesprzeć, udostępniając swoją salkę na spotkania oraz oferując wsparcie psychologiczne w postaci osób prowadzących warsztaty lub konsultacji indywidualnych. Niektóre z nich już udało się zrealizować, jak np. swap party, czyli „wymianki” ciuchami, warsztat antystresowy i kulig. Niektóre są w trakcie dopracowywania i wciąż czekają, aż zbierze się grupa osób chcących spotykać się regularnie, czy to w ramach grupy wsparcia dla samotnych mam, czy Banku Czasu Mam. Niektóre z zajęć wkrótce ruszają – na zajęcia umuzykalniające dla dzieci i warsztaty Komunikacji Bez Przemocy (nonviolent communication) udało się dostać niewielkie dofinansowanie z Urzędu Miasta.

ŚWIAT I LUDZIE - Mamowo

Spotkania odbywają się również w plenerze. Tegoroczna zima sprzyjała kuligom. zdjęcie: Mamowo

Cały czas trwa także akcja zbierania adresów A zatem, droga mamo, poszukująca nowych miejsc przyjaznych dzieciom w Opolu, znajomych i wsparcia – załóż swój Klub dla prowadzona wspólnie z serwisem Mama Też Mam i działaj. Bo kto, jak nie ty i kiedy, jak nie Może, a wkrótce także z opolską Gazetą dziś? Wyborczą. Ćwiczę także sztukę pisania listów do instytucji publicznych z prośbą o utworzenie kącików dla dzieci – „Sporo pomysłów czeka jeszcze na swój dzień - jazda Poczta Polska co prawda na kucyku, warsztaty kulinarne, gimnastyka z dziećmi, pokazy nie odpowiedziała, ale filmowe, wypożyczalnia zabawek czy grupa zabawowa dla Urząd Miasta zareagował rodziców z najmłodszymi dziećmi.” przychylnie Dodatkowo na bieżąco staram umieszczać się na blogu Mamowa Mamowo najczęściej można spotkać w aktualne informacje dotyczące wydarzeń Pracowni Rozwoju Osobistego w Opolu, ul. ważnych dla rodziców z małymi dziećmi – o Luboszycka 1A/7. Warto jednak śledzić blog zajęciach bibliotecznych lub teatralnych, Mamowo www.mamowo.blogspot.com, gdyż warsztatach artystycznych dla rodzin, spotkania są organizowane w różnych szkoleniach dla mam. Okazuje się, że w Opolu miejscach, w zależności od tematyki spotkania. coś jednak się dzieje! I chociaż czasami dopada mnie zwątpienie, Tu znajdziesz więcej mamoprzyjaznych czy warto się tak angażować (tak, takie chwile informacji: też się zdarzają, kiedy nie ma odzewu i na www.mamatezmoze.pl - Mama Też Może zajęcia przychodzą tylko dwie osoby), to www.fundacjamama.pl - Fundacja MaMa potem pojawia się przeciwwaga w postaci udanego spotkania i ciekawych planów na www.mamopedia.pl/7-9-mies/zabawy/klubyprzyszłość, albo nowej, pełnej zapału, osoby. mam - Mamopedia 29

PROMOCJA

ROZMAWIAMY - Fundacja Kreatywnej Edukacji

Mała lekcja muzyki Dźwięki, które zamieniamy w muzykę, podobnie jak słowa, które łączymy w język, to efekt nie tylko naszych zdolności muzycznych, a głównie procesu nauczania, który rozpoczyna się jeszcze w łonie matki.

Magdalena E. Sala: Teoria audiacji zakłada, iż dźwięk, któremu umysł nie nada znaczenia, nie jest muzyką. Czy zatem puszczanie muzyki dziecku, które jest jeszcze w brzuszku, jest zasadne? Joanna Gawryłkiewicz, prezes Fundacji Kreatywnej Edukacji: Odtwarzanie dźwięków w okresie prenatalnym, a bardziej nawet śpiewanie dziecku do brzuszka przez mamę czy tatę, jest zasadne zarówno z punktu widzenia uczenia się muzyki, jak i budowania relacji rodzica z dzieckiem. Akulturacja (inkulturacja), która jest pierwszym typem audiacji wstępnej i służy budowaniu słownika muzycznego, jest nieodzownym etapem w procesie budowania umiejętności prowadzących do rozumienia muzyki. Trwa całe życie, a wiadomo, że z próżnego i Salomon nie naleje. Posłużę się analogią uczenia się języka: aby dziecko przemówiło w wieku dwunastu miesięcy czy też trzech lat należy do niego mówić przez cały czas przed i po rozpoczęciu przez nie komunikowania się przez mowę. Skąd ma ono czerpać wzory językowe, wyrazy, zdania języka, w którym w przyszłości będzie się posługiwało płynnie w 31

Rozumienie towarzyszy temu procesowi, ale najpierw następuje absorpcja, reakcje przypadkowe, celowe. Dopiero po tych poziomach audiacji możemy mówić o imitacji pozbywaniu się egocentryzmu, samoobserwacji czy koordynacji śpiewu, ruchu i oddechu. Profesor E. E. Gordon wnikliwie zbadał w jaki sposób uczymy się języka muzyki, już od okresu prenatalnego. Po czym poznać, że naszemu maluszkowi, które dopiero co przyszło na świat, podobają się słyszane dźwięki? Poprzez obserwację dziecka, reakcje na muz yczne komuni kat y. Mówim y o „wpatrywaniu się audiacyjnym”. Niektórzy rodzice czy opiekunowie martwią się, że ich dzieci się nie odzywają, tylko słuchają z rozdziawioną buzią, no i w dodatku nie uśmiechają się, a przecież zawsze są takie pogodne. Kiedy mają się czegoś nauczyć, jeśli nie pozwolimy im na swobodne, nie wymuszone przez nasze troszkę nachalne polecenia - zatańcz tak jak pani, poruszaj nóżką, przecież potrafisz?

ROZMAWIAMY - Fundacja Kreatywnej Edukacji

Zajęcia umuzykalniające dla dzieci prowadzone według gordonowskiej koncepcji uczenia się muzyki.

Wiem, że opiekunowie chcą jak najlepiej i sama niestety łapię się na tym, iż mojej córce coś narzucam. A tu nie chodzi o tresurę, ponieważ rozumienia nikt nas nie nauczy. Każde dziecko musi samo odkryć co jest takie samo, a co różne, co mu się podoba, a co odrzuca. Znaleźć swój własny sposób reagowania adekwatnie do muzyki, improwizować rytmicznie czy melodycznie. Rodziców zachęcamy na zajęciach do powtarzanie naszego sposobu poruszania, śpiewu, oddechu, aby mogli pokazywać to dziecku podczas warsztatów umuzykalniających i następnie w domu. Jak kilkunastomiesięczne dziecko w ogóle odbiera muzykę? Czy brzmi dla niego tak samo, jak dla dorosłego? Aparat słuchowy całkowicie wykształca się w ostatnim trymestrze życia płodowego. Możemy z tego wywnioskować, że odbiór muzyki jest taki sam. Oczywiście my mamy dużo więcej doświadczeń muzycznych, pozytywnych czy negatywnych, i to one w dużej mierze rzutują na naszą ocenę.

Dlaczego warto umuzykalniać małe dzieci? Przede wszystkim dlatego, że muzyka towarzyszy nam przez całe życie. Albo możemy ją rozumieć i czerpać z jej bogactwa, albo zauważać jedynie jej powierzchowny wymiar. Znowu przykład prof. Gordona: wyobraźmy sobie, że udajemy się na przedstawienie teatralne w Japonii, kompletnie nie znając języka japońskiego. Obserwujemy grę aktorską, emocje, ale zupełnie nie orientujemy się czego tyczą wypowiadane przez bohaterów kwestie. Podobnie jest z muzyką: uczymy się jej obowiązkowo w przedszkolu, trochę w szkole, czasami nieporadnie i zupełnie wbrew Teorii uczenia się muzyki, pomimo to odbieramy jej warstwę emocjonalną, zupełnie nie rozumiejąc treści muzycznych. Dlaczego nie oprzeć naszych programów nauczania na efektywnych sposobach, odpowiedniej sekwencji? Moim celem i wszystkich gordonowców jest doprowadzić dzieci do przetwarzania i tworzenia treści muzycznej – improwizacji.

ROZMAWIAMY - Fundacja Kreatywnej Edukacji Nasze dzieci potrafią posługiwać się językiem muzyki i tworzą ją, swobodnie komponują. Uczenie czytania nut, pisania czy też teoria dla większości populacji nie jest do niczego potrzebna. A niestety w Polsce wszystko postawione jest do góry nogami i zniechęca to dzieci do muzykowania. Podobnie mierne efekty daje rozpoczynanie uczenia języka ojczystego czy obcego od gramatyki - przecież najpierw powinno się potrafić płynnie mówić. Czy komuś z nas rodzice w kołysce robili analizę logiczną zdania? Nie sądzę.

Czy każde dziecko jest tak samo wrażliwe na dźwięki? Czy wrażliwość wynika z naturalnych predyspozycji czy też jest to efekt edukacji? Jeśli chodzi o zdolności muzyczne, w populacji mamy do czynienia z rozkładem po 16% osób ma małe i wysokie zdolności, a reszta – średnie. Nie ma człowieka czy dorosłego, który rodzi się z ujemnymi czy zerowymi zdolnościami. Tak jak każdy talent, talent muzyczny możemy rozwijać lub nie. Badania dziedziczności nie wykazały korelacji między zdolnościami dziecka i rodziców. Jako iż zdolności kształtują się do dziewiątego roku, bo do tego czasu rozwijają się połączenia nerwowe, głównymi odpowiedzialnymi za uczenie się muzyki przez nasze dzieci jesteśmy w pierwszej kolejności my – rodzice, opiekunowie oraz nauczyciele. Oczywiście nasze efekty będą uzależnione od naszej mądrości, umiejętności i postępowania według procesu uczenia się dziecka. W bydgoskiej Fundacji Kreatywnej Edukacji kobiety w ciąży oraz rodzice małych dzieci mogą uczestniczyć w zajęciach umuzykalniających dla swoich pociech. Jak wyglądają takie zajęcia? Nasze zajęcia bazują na Teorii uczenia się muzyki E.E. Gordona. Nasze warsztaty są wypadkową reakcji dzieci. Improwizujemy rytmiczanki i śpiewanki nawiązujące do sposobu poruszania się dzieci, wypowiadanych przez nich słów.

Jest to ciągła interakcja, dialogowanie motywów rytmicznych, melodycznych i uczenie koordynacji oddechowo-wokalnoruchowej. Jest dużo zabawy i edukacji. Kierujemy procesem uczenia, dostrzegając każde dziecko indywidualnie, nawet jeśli zajęcia prowadzone są w 15-20 osobowej grupie. Zachęcamy rodziców do kołysanie się, skakania, „przerysowanego oddychania”, rytmizowania i śpiewania na zajęciach i zapraszamy do codziennych zabaw w domu. Zajęcia prowadzone są przez dwóch nauczycieli, aby móc nawiązać kontakt ze wszystkimi dziećmi i modelować ruch oraz motywy rytmiczne i melodyczne oraz improwizację. Zajęcia są prowadzone w kilku grupach, z podziałem na kategorie wiekowe dzieci. Czy rodzic może przyjść z pięcioletnim dzieckiem na pierwsze zajęcia, mimo że nie uczestniczyli w zajęciach dla młodszych dzieci? Wiek chronologiczny dziecka nie zawsze idzie w parze z wiekiem muzycznym. Edukację muzyczną można rozpocząć w każdym wieku. Niestety poza naszymi dziećmi z punktu przedszkolnego i sporadycznymi zajęciami w pobliskich przedszkolach nie prowadzimy zajęć dla starszych dzieci. Dzieci po przedszkolu są najczęściej tak zmęczone, że trudno się im skoncentrować na tak wymagających zajęciach. Starsze dzieci często przychodzą w towarzystwie swojego młodszego rodzeństwa i świetnie się bawią. Należałoby upowszechnić Teorię uczenia się muzyki E. E. Gordona na Akademiach Muzycznych, Wydziałach Pedagogicznych które kształcą nauczycieli kształcenia przedszkolnego i zintegrowanego. Staramy się to realizować w ram ach kurs ów gordonowski ch, międz ynarodow ych seminariów oraz warsztatach na zaproszenie wymienionych uczelni. Zapraszamy na Międzynarodowe Seminarium Gordonowskie w Filharmonii Łódzkiej, w dniach 21-23 maja 2010.

ROZMAWIAMY - Fundacja Kreatywnej Edukacji Nie ukrywajmy, polskie społeczeństwo nie grzeszy miłością do muzyki, ani wiedzą na jej temat. Z całą odpowiedzialnością mogę powiedzieć, że jest to wina systemu edukacji. W szkołach powszechnych muzyka prowadzona jest na niezbyt wysokim poziomie, a przede wszystkim brakuje zespołów muzycznych, chórów, orkiestr, które zachęciłyby do muzykowania. Profesor Gordon mówił podczas seminariów, a doktor W. Jankowski pisał w licznych publikacjach o amerykańskim systemie uczenia się muzyki: praktycznie realizowanym w szkole powszechnej. Nie ma tam szkół muzycznych, jedynie uczelnie wyższe umożliwiają wybitnym osobom dalsze kształcenie. Ale cała populacja dzieci ma olbrzymią możliwości realizacji swoich pasji, bez decydowania się w wieku 6 lat na trudy specjalistycznego kształcenia w szkole muzycznej. Wracając jeszcze do zajęć: co z rodzicami, którzy nie mieszkają w Bydgoszczy? Jak we własnym zakresie przybliżać świat muzyki? Prowadzimy kursy i seminaria - może któryś z absolwentów jest niedaleko Państwa. Jeśli jednak nie, proponuję śpiewać i rytmizować używając polskich i nie tylko przykładów muzycznych. Zachęcam również do uczęszczania na akustyczne koncerty. Żywej muzyki nigdy nie za wiele. Jeszcze w tym roku pojawi się nasza publikacja, podręcznik dla rodzica, opiekuna i nauczyciela kierującego edukacją muzyczną małego dziecka. Kolportujemy również płyty „Niezbędnik muzyczny” opracowany wg Teorii E. E. Gordona, dopasowany do percepcji

Jolanta Gawryłkiewicz, prezes Fundacji Kreatywnej Edukacji. Z zawodu jestem muzykiem, ekonomistą i politologiem. Prywatnie od ponad 3 lat jestem mamą Antosi, bez której raczej nie byłoby Fundacji. Najwięcej w swojej zawodowej historii zawdzięczam Szkole Trenerów Organizacji Pozarządow ych. Prowadzę z ajęcia umuzykalniające, językowe z j. angielskiego, koncerty, szkolenia oraz prelekcje w szkołach rodzenia. Zajmuję się także administrowaniem strony internetowej, informacją i wymyślaniem pomysłów na nowe projekty. Rodzic Działa! to nasz najmłodszy projekt. Dzięki współpracy rodziców oraz przedstawicieli sektora rządowego, biznesowego i naukowego, jesteśmy w stanie ulepszać infrastrukturę dla nas i naszych dzieci.

Fundacja Kreatywnej Edukacji o sobie: Praktykujemy i staramy się upowszechnić nowatorską koncepcję uczenia się muzyki, której twórcą jest prof. E.E. Gordon. Chcemy, aby edukacja muzyczna w Polsce przekształciła się z obecnej, mało efektywnej, w sprawdzoną i twórczą formę, opracowaną przez znakomitego muzyka, pedagoga i psychologa muzyki – prof. E. E. Gordona. Prowadzimy cotygodniowe zajęcia umuzykalniające i językowe, założyliśmy punkt przedszkolny Uniwersytet Dziecięcy Fundacji, edukujemy przyszłych rodziców podczas prelekcji w Szkołach Rodzenia, organizujemy szkolenia i seminaria dla nauczycieli, a także koncerty dla niemowląt i małych dzieci we współpracy z wieloma instytucjami.

www.fundacjareatywnejedukacji.org

Zdjęcia: Fundacja Kreatywnej Edukacji

ROZMAWIAMY - Mały ekolog

Mały ekolog Jak obudzić w dziecku ekologiczną wrażliwość? O wyprawach w nieznane do miejskiego parku oraz innych metodach na zielonego obywatela opowiada Emilia Seweryn, redaktor prowadzący portalu edukacji ekologicznej ZielonaLekcja.pl.

Magdalena E. Sala: Co dziecko w wieku przedszkolnym powinno wiedzieć o ochronie środowiska? Emila Seweryn, Zielonalekcja.pl: Zgodnie z podstawą programową kształcenia ogólnego, dziecko w wieku przedszkolnym powinno zostać zaznajomione z tak istotnymi zagadnieniami jak zanieczyszczenie środowiska we wszelkich przejawach, oraz zdobyć informacje dotyczące fauny i flory. Bardzo ważne jest wywoływanie w dziecku rozsądnych, proekologicznych nawyków, takich jak oszczędność wody oraz innych zasobów przyrody. Kilkulatek powinien być uwrażliwiany na piękno otaczającej go przyrody. Im wcześniej dziecko odkryje radość z obcowania z naturą, tym łatwiej będzie je nakłonić do refleksji nad stanem środowiska i sprawić, że poczuje się za nie odpowiedzialne. Jak rodzic może pomóc dziecku w zrozumieniu codziennych zmagań ze śmieciami czy psimi kupami na chodniku? 35

Rodzic powinien przyjąć rolę edukatora. Tłumaczenie dziecku w obrazowy sposób, dlaczego nie powinno się wrzucać odpadów różnego typu do jednego kosza albo do czego prowadzi marnotrawienie wody podczas mycia zębów, powinno stać się codziennością. Uczmy maluchów szacunku do zwierząt, pouczajmy o sposobach ochrony środowiska i szukajmy okazji, by pozwolić dzieciom samodzielnie odkrywać tajniki Matki Ziemi. Zwykły spacer z dzieckiem po parku można zamienić w niezapomnianą wyprawę badawczą w sekretny świat roślin i zwierząt. Codzienna kąpiel może być pretekstem do opowieści o drogocennych, ale powoli wyczerpujących się kropelkach wody. Wiosenne porządki mogą być okazją do wyszperania z szaf i szuflad starych, nieużywanych zabawek. Bawiąc się w małego projektanta, można nadać zapomnianym zabawkom drugie życie, a nie skazywać ich na śmietnik. Każda, nawet najbardziej prozaiczna chwila, może być okazją do edukowania naszych milusińskich. Tłumaczmy więc im cierpliwe dlaczego szacunek do natury jest tak ważny.

ROZMAWIAMY - Mały ekolog Najlepiej gdyby nasze tłumaczenia i opowieści szły w parze z dawanym przez nas przykładem. Sami postępujmy ekologicznie! Dzieci podpatrują i naśladują swoich rodziców – bądźmy zatem dla nich wzorcami postaw ekologicznych. I pamiętajmy, by jak najczęściej zabierać dziecko na łono przyrody. Pokazujmy maluchowi świat roślin i zwierząt. Nauczmy je, że natura jest naszym największym bogactwem, którego ochrona jest naszym wspólnym obowiązkiem. A co z umiejętnościami? Jak i kiedy uczyć dziecko szacunku do natury? Tak, jak wspomniałam, najlepiej krzewić szacunek do przyrody, poznając ją. Stwarzajmy okazję do takiego bezpośredniego obcowania z przyrodą. Żadna wyprawa do centrum handlowego nie zastąpi spaceru po pachnącym żywicą, kojącym swoim szumem lesie. Pokazujmy dziecku przykłady dobrych i złych zachowań. Zabierajmy dziecko na akcje ekologiczne, pokazujmy sadzenie drzewek, sprzątanie świata, zbiórkę baterii i inne wartościowe inicjatywy. Za każdym razem tłumaczmy dlaczego te działania są tak ważne. Ale nie strońmy też od krytyki złych zachowań. Gdy zauważymy dzikie wysypisko, przystańmy i wyjaśnijmy, że tak robić się nie powinno, gdyż zanieczyszczamy glebę. Uczmy dziecko szacunku do przyrody każdego dnia, korzystając z okazji, jakie stwarza nam życie. Kierując się chińskim przysłowiem: Powiedz mi, a zapomnę, pokaż - a zapamiętam, pozwól mi działać, a zrozumiem!, jak najczęściej zachęcajmy dziecko do samodzielnego działania. Ustawmy w domu pojemniki do recyklingu, wyjaśnijmy, jakie odpady tam wrzucamy, dla utrwalenia do każdego pojemnika przypomnijmy obrazek – symbol i uczmy dziecko segregacji odpadów, prosząc je, by podany przedmiot odpowiednio ulokowało.

Przykładów działań, które można realizować we własnym domu jest bardzo dużo. Codziennie życie przynosi nowe pomysły. Oprócz umiejętności praktycznych, pogłębiajmy stale wiedzę dziecka. Jeśli sami odczuwamy braki wiedzy o środowisku, zaopatrzmy się w pomoce dydaktyczne, które w lekki i częstokroć zabawny sposób wyjaśnią zagadnienia ekologiczne.

W jakie materiały dydaktyczne warto się zaopatrzyć, aby pomóc sobie i dziecku w nauce? Rynek pomocy naukowych związanych z ekologią jest już dość bogaty i stale pojawiają się nowe, ciekawe pozycje, które warto mieć na półce. Na pewno typ pomocy dydaktycznych należy dostosować do wieku oraz do stopnia zaawansowania wiedzy o przyrodzie. Małym dzieciom polecane będą kolorowanki, zawierające ilustracje zasad ekologicznych, różnego typu książeczki edukacyjne polegające na wyklejaniu zwierzątek, pozycje sztywnostronnicowe, wyposażone w elementy imitujące np. rechot żab, oraz cała gama bajek z pointą. ekologiczną Nieco starsi przyrodnicy mogą już sięgnąć po bogato ilustrowane książeczki z szerszymi opisami, dostosowanymi oczywiście do ich wieku. Wszelkiego typu planszowe gry edukacyjne, puzzle ekologiczne, atlasy przyrodnicze dla najmłodszych oraz książki do słuchania, zawierające np. odgłosy ptaków, to propozycja dla dzieci z etapu edukacji wczesnoszkolnej. Warto też mieć w swojej biblioteczce przewodniki kierowane do najmłodszych – przyjazny, napisany prostym językiem obraz i opis gatunków spotykanych np. na łące pozwoli na bieżąco poznawać nowe gatunki. Uczniom starszych klas szkoły podstawowej oraz gimnazjum polecałabym filmy edukacyjne, pokazujące np. las jako zieloną, otwartą dla wszystkich klasę. W tym wieku wielką radość sprawiać także edukacyjne gry mogą komputerowe, będącego symulacjami codziennych wyborów. Istotą tych gier powinno być pokazanie pozytywnych i negatywnych następstw decyzji związanych ze środowiskiem

ROZMAWIAMY - Mały ekolog

Oprócz multimedialnych pomocy dydaktycznych, warto zaopatrzyć się publikacje kierowane do młodzieży w tym wieku. Szczególnie polecam bogato ilustrowane albumy – przepiękne zdjęcia na długo zostają w pamięci i uwrażliwiają na piękno przyrody. Albumy, przewodniki, atlasy przyrodnicze, płyty z nagraniami ptaków, filmy dokumentalne, prasa ekologiczna, a także literatura dotycząca konkretnych zjawisk związanych z ochroną środowiska – są szeroko polecane licealistom. Warto też dostarczać młodemu człowiekowi, u którego dostrzegamy fascynację przyrodą, dokumentów i dekretów związanych z ochroną środowiska. Warto korzystać z materiałów dydaktycznych razem z naszym dzieckiem, by w razie potrzeby, odpowiedzieć na wszystkie kłębiące się pytania, a także by samemu poznawać coraz lepiej otaczający świat. Zachęcam też do regularnej lektury czasopism koncentrujących się na ochronie środowiska oraz śledzenia portali, których celem jest edukowanie społeczeństwa w zakresie ekologii.

Małym dzieciom polecane będą kolorowanki, zawierające ilustracje zasad ekologicznych, różnego typu książeczki edukacyjne polegające na wyklejaniu zwierzątek, pozycje sztywnostronnicowe, wyposażone w elementy imitujące np. rechot żab, oraz cała gama bajek z ekologiczną pointą. Nieco starsi przyrodnicy mogą już sięgnąć po bogato ilustrowane książeczki z szerszymi opisami, dostosowanymi oczywiście do ich wieku. Wszelkiego typu planszowe gry edukacyjne, puzzle ekologiczne, atlasy przyrodnicze dla najmłodszych oraz książki do słuchania, zawierające np. odgłosy ptaków, to propozycja dla dzieci z etapu edukacji wczesnoszkolnej. Uczniom starszych klas szkoły podstawowej oraz gimnazjum polecałabym filmy edukacyjne, pokazujące np. las jako zieloną, otwartą dla wszystkich klasę. W tym wieku wielką radość mogą sprawiać także edukacyjne gry komputerowe,

Albumy, przewodniki, atlasy przyrodnicze, płyty z nagraniami ptaków, filmy dokumentalne, prasa ekologiczna, a także literatura dotycząca konkretnych zjawisk związanych z ochroną środowiska – są szeroko polecane licealistom.

ROZMAWIAMY - Mały ekolog

Twojego miasta? Warto śledzić te informacje, gdyż dotyczą one różnych grup wiekowych oraz przedstawiają wydarzenia mające miejsce w rozmaitych województwach naszego kraju. Ponadto ekorodzice mogą skorzystać z Kalendarium ZielonaLekcja.pl. W kalendarium znajduje się uporządkowany chronologiczne spis wydarzeń edukacyjnych. Dzieci mają ferie, a Ty urlop i chcecie spędzić ten czas w ciekawy sposób? Nic prostszego! Wystarczy wybrać interesujący przedział czasowy w Kalendarium, a uzyskamy listę wydarzeń, które wzbogacą nas o wiedzę ekologiczną.

Emilia Seweryn, zdjęcie: archiwum prywatne

Portal ZielonaLekcja.pl to kopania wiedzy związanej z edukacją ekologiczną. W czym portal może być pomocny rodzicom? Portal ZielonaLekcja.pl powstał po to, by codziennie dostarczać najświeższych informacji związanych z edukacją ekologiczną, by inspirować do podobnych działań, a także by dostarczać wszystkim miłośnikom środowiska pomysłów i narzędzi do prowadzenia lub korzystania z edukacji ekologicznej. Rodzice, którzy pragną wychować dziecko w szacunku do Matki Ziemi, znajdą w serwisie informacyjnym codzienną garść ciekawostek, np. dotyczących projektów lub akcji ekologicznych. Być może któraś z akcji będzie miała miejsce w pobliżu

Jeśli rodzice chcieliby edukować swoje dzieci we własnym domu, ZielonaLekcja.pl również przychodzi z pomocą. Na portalu znajduje się wiele zróżnicowanych tematycznie, wiekowo i formalnie materiałów edukacyjnych: bajki, kolorowanki, animacje czy artykuły. Wszystkie zasoby można bezpłatnie pobrać i wykorzystywać w celach edukacyjnych. Z kolei dla rodziców, którzy stawiają na pierwszym miejscu aktywne poznawanie przyrody, almatejskim rogiem obfitości będzie zapewne ogólnopolska baza ścieżek i ośrodków. Spacerując po ścieżce dydaktycznej ze swoim brzdącem, możemy obserwować przyrodę, dowiadywać się o niej coraz więcej (z tablic i wiat edukacyjnych) i korzystać z jej kojącego wpływu na nasz system nerwowy. Ponadto rodzice mogą skorzystać z konkursów przygotowanych przez redakcję portalu ZielonaLekcja.pl. Do wygrania są wartościowe nagrody, a zadania konkursowe mogą uprzyjemnić rodzinny czas i zainspirować do jeszcze większej troski o środowisko.

ROZMAWIAMY - Mały ekolog

ZielonaLekcja.pl dość pilnie śledzi wydarzenia ekologiczne w szkołach. Czy polskie szkolnictwo może wychować małych ekologów, bez pomocy rodziców? Obserwujemy, że szkoły przykładają coraz większą wagę do edukacji ekologicznej swoich podopiecznych. Każdego dnia czytamy o innowacyjnych projektach w polskich szkołach, oryginalnych kampaniach informacyjnych i happeningach z udziałem uczniów i lekcjach na łonie natury. Takich doniesień jest coraz więcej, co niewątpliwie napawa optymizmem. Wiele programów prowadzonych przez organizacje pozarządowe, instytucje państwowe czy nawet firmy komercyjne jest kierowanych do szkół, motywując je tym samym do aktywnej postawy względem środowiska. Dlatego jestem zdania, iż polska szkoła może wychować świadomego zagrożeń środowiska obywatela. By wybrać najlepszą placówkę, warto zaglądać na nasz portal, gdzie opisujemy działania szkół z różnych miast. Ponadto szkoły nawet na swoich stronach internetowych często chwalą się podejmowanymi działaniami związanymi z ochroną środowiska. Jednak nawet najefektywniejsza edukacja formalna prowadzona w szkole nie przyniesie owoców, jeśli po powrocie do domu dziecko będzie doznawało rozbieżności pomiędzy wpajanymi w szkole zasadami, a nieekologicznymi zachowaniami swoich własnych rodziców. Dlatego jeszcze raz powtarzam: bądźmy wzorcami postaw dla swoich dzieci, pokazujmy im, jakie zachowania są właściwe, a także przed wyborem szkoły zainteresujmy się jej działaniami proekologicznymi.

ZIELONE ZABAWY

Owocowa para: Podzielmy dzieci na dwie grupy: niech jedną stanowią nazwy drzew, a drugą owoce drzew. Każde dziecko ma przyczepioną kartkę z nazwą i obrazem swojego obiektu. Dzieci mają dobrać się w pary, by drzewo odpowiadało swojemu owocowi. Recyklingowa olimpiada Zróbmy przedszkolne zawody recyklingu. Na środku sali wysypmy oczyszczone odpady różnego pochodzenia. Kawałek dalej ustawmy pojemniki do recyklingu. Dzieci, podzielone na dwie grupy, segregują odpady na czas. Która grupa zrobi to szybciej i poprawnie (za każdy źle wrzucony śmieć, odejmujemy punkty), wygrywa.

Ptasie radio Zabierzmy dzieci do lasu. Poprośmy, by były tak cichutko, by możliwe było usłyszenie śpiewu ptaków. Pytajmy dzieci o poszczególne głosy ptaków – jaki ptak śpiewa. Które dziecko udzieli najwięcej prawidłowych odpowiedzi- wygrywa. do lasu poprzedzić Warto wyprawę słuchowiskiem – puszczaniem dzieci odgłosów ptaków, nazywaniem i naśladowaniem tych głosów.

ROZMAWIAMY - Strema przyszłej mamy

W życiu chyba każdej młodej kobiety

przychodzi czas oglądania się za wózkami i

kobietami w ciąży. Jej zegar biologiczny cichutko mówi „zostań mamą”. Zaczynają się nieśmiałe podchody do ciąży. Kobieta zastanawia się czy to na pewno już, czy nie za wcześnie. Ale najczęściej natury nie da się oszukać i zagłuszyć.

Agnieszka Jasińska, koordynator Projektu StrefaMamy.pl Mam 27 lat, skończyłam Marketing i Zarządzanie na jednej z warszawskich uczelni. Moje zainteresowania prawie od początku studiów związane były z tworzeniem serwisów internetowych, dlatego też cieszę się, że obecnie moja praca pozwala na połączenie przyjemnego z pożytecznym. Z serwisem StrefaMamy.pl związana jestem od listopada 2008 roku.

Zdjęcia: archiwum prywatne 40

ROZMAWIAMY - Strema przyszłej mamy Agnieszka Jasińska od kilku lat zajmuje się serwisami dla rodziców – głównie portalem StrefaMamy.pl. Jak sama mówi: - Nie mam jeszcze własnego dziecka, ale zegar biologiczny również „mówi” do mnie. Jak wiele młodych kobiet przeżywam rozterki z tym związane. Boję się jak to będzie, czy sobie poradzę, czy będę dobrą mamą. Dzięki możliwościom, jakie stworzyło Agnieszce wiele osób, postanowiła z grupą przyjaciół stworzyć serwis dla rodziców, w którym młode mamy mogą znaleźć choć część odpowiedzi na nurtujące je pytania. Założycielka Strefy Mamy codzienne spotyka ludzi, którzy wychowali już własne dzieci, młode mamy, kobiety w ciąży, a także ekspertów z dziedziny pediatrii, psychologi czy pedagogiki. To oni są autorami tekstów w serwisie, która są pomocne dla młodych i tych bardziej doświadczonych mam. - Dzięki kontaktom z wieloma firmami oferującymi rzeczy dla dzieci możemy informować rodziców o nowych ubrankach, zabawkach, pieluszkach, chusteczkach nawilżających, książkach, bajkach,

grach i wielu innych rzeczach przydatnych w codziennym życiu małego człowieka. wylicza Agnieszka. - Możemy również organizować konkursy z atrakcyjnymi nagrodami. Przeprowadzamy także testy rzeczy kierowanych do dzieci i rodziców. W ten sposób chcemy dostarczyć naszym użytkownikom rzetelne i sprawdzone informacje. Do testów konsumenckich zapraszamy również rodziców, aby sami mogli przekonać się czy dany produkt spełnia ich oczekiwania. - dodaje na koniec. Portal StrefaMamy.pl każdego dnia otrzymuje wyrazy sympatii i uznania dla pracy autorów serwisu. Widać to również w statystykach odwiedzin serwisu. - Dla mnie jest to bardzo ważne. Dzięki temu mam poczucie, że moja praca nie idzie na marne, że czasami mogę wywołać uśmiech na buzi jakiegoś dziecka. StrefaMamy.pl nie powstała z chęci zarabiania i zdobywania milionów. Powstała z chęci pomocy młodym rodzicom, z przekonania, że w temacie wychowywania dzieci jest jeszcze wiele do powiedzenia.

Założyciele portalu przekonują: - Nie staramy się robić czegoś pod publikę robimy to, co jest zgodne z naszym sumieniem. Dlatego też chętnie wspieramy ludzi działających, tak jak my, z pasją.

ROZMAWIAMY - Dziecko w centrum

Czym skorupka za młodu nasiąknie... DzieckowCentrum.pl doradza w skompletowaniu ekologicznej biblioteczki malucha.

Magdalena E. Sala: Czy rodzic, który chce wychować małego ekologa, ma w czym wybierać, jeśli chodzi o ofertę książek poświęconych poznawaniu natury?

Jeśli przy tej okazji zauważy, że dla rodzica ekologia i ogólnie harmonijne obcowanie z naturą, ma duże znaczenie, to naturalnie przejmie taką samą postawę. Wszak „czym skorupka za młodu nasiąknie…”.

Agnieszka Opara, DzieckowCentrum.pl: Tak, w tej chwili można już wybrać książki, które wprowadzą dziecko w temat ekologii. Trzeba jedynie zwrócić uwagę na poziom prezentowanej wiedzy i dobierać materiały odpowiednie dla aktualnego etapu rozwoju dziecka.

W DzieckowCentrum.pl rodzic znajdzie nie tylko książki, ale również inne materiały edukacyjne oraz zabawki wspomagające rozwój dziecka. Czy są wśród nich pozycje, które przybliżą dziecku świat natury?

Czym powinna się charakteryzować idealna książka dla dziecka na temat ekologii? Moim zdaniem nie ma jednej idealnej książki o ekologii. Wiele pozycji opowiada o tym samym temacie w zaskakująco różnorodny sposób, i warto pokazać dziecku świat z różnych punktów widzenia. Według mnie najważniejsze jest zrozumienie, że wiedzę o ekologii można przekazywać przy okazji różnych codziennych czynności, a przy tym nie trzeba i nie należy ograniczać się do lektur. Małe dziecko bardzo szybko zrozumie, że w książeczce może znaleźć i dopytać o rzeczy które widziało wcześniej na spacerze w parku.

Oczywiście, staramy się aby w naszej ofercie rodzice znaleźli materiały wspomagające rozwój wszystkich zmysłów. Nasi klienci bardzo często zaglądają do działu „Poznaję świat” a w nim do kategorii „Przyroda”. Znajdują tam między innymi mikroskop, przezroczysty pojemnik z wbudowaną w wieczko mega-lupą, mikroskop-pająk do obserwacji w terenie, lornetkę i teleskop. Wszystkie te przyrządy zostały zaprojektowane specjalnie dla dzieci, przez włoską firmę od 35 lat obecną na europejskim rynku. Jakie książki poleca Pani dla maluchów, 4latka i przedszkolaka, które pomogą dziecku nie tyle zrozumieć, ile zainteresować otaczającą go naturę?

ROZMAWIAMY - Dziecko w centrum

Dla małych dzieci świat, który ich otacza, jest czymś zdumiewającym, i myślę, że nie trzeba jakoś specjalnie nim dzieci zainteresować. To, co rodzice mogą i powinni robić, to odpowiadać na niezliczone pytania jakie ich pociechy zadają i pokazywać zjawiska przyrodnicze z jakimi się spotykają Pomogą im w tym książeczki takie jak „Przyroda. Świat w obrazkach”, „Chrońmy naszą planetę” czy gra „Mały ekolog”. Dla starszych dzieci, które potrzebują bardziej aktywnego poznawania świata, polecam książki „Jaka będzie pogoda?” albo całą serię „Mój pierwszy przewodnik” a w niej szczególnie „Jaki to ptak?” i „Jakie to drzewo?”. Na spacery z rodzicami przyda się także na przykład „Zielnik. Kwiaty pól i łąk”, który zdobył główną nagrodę V edycji konkursu Świat Przyjazny Dziecku, w kategorii wydawnictw edukacyjnych.

Widywaliśmy już rozsypujące się, tanie grzechotki dla niemowląt, z oznaczeniem „Dozwolone od lat 3” - certyfikowanie produktów w kategorii 0-3 lata jest dość kosztowne. Takie zabawki błyskawicznie lądują na śmietniku, więc zarówno z jakością jak i z ekologią mają niewiele wspólnego. W DzieckowCentrum.pl zwracamy szczególną uwagę na bezpieczeństwo i wysoką jakość. W końcu produkty, które oferujemy, najpierw testują nasze własne dzieci.

Porozmawiajmy na koniec o bezpieczeństwie zabawek i książeczek dla dzieci w ich użytkowaniu. Rodzice często bagatelizują obecność certyfikatów i dodatkowych oznaczeń na tych produktach, koncentrując się na bezpieczeństwie fotelików czy wózków. Na co należy zwracać uwagę podczas książkowych i zabawkowych zakupów, aby kupić bezpieczny produkt? Na szczęście ta tendencja się zmienia i coraz częściej rodzice są zainteresowani jakością i krajem pochodzenia danej zabawki. W naszej ofercie są zabawki uznanych europejskich producentów, a szczególnie cieszy nas pojawianie się coraz większej ilości, wysokiej jakości polskich produktów. Tania, najczęściej azjatycka produkcja, wprowadzana na nasz rynek bez żadnych certyfikatów, z ominięciem obowiązujących przepisów, może być bardzo niebezpieczna dla dzieci.

Chrońmy naszą planetę. Obrazki dla maluchów, Emilie Beaumont, Wydawnictwo Olesiejuk, s. 30, cena 12,90 zł.

ROZMAWIAMY - Dziecko w centrum

Centrum Edukacji Domowej www.DzieckowCentrum.pl - internetowy sklep z wyselekcjonowanymi książkami, grami, zabawkami oraz materiałami niezbędnymi przy wspomaganiu rozwoju oraz edukacji dziecka. Oferta sklepu jest ukoronowaniem poszukiwań takich pomocy dydaktycznych, które pozwalają dziecku uczyć się poprzez samodzielne doświadczanie. To rzeczy przemyślane metodycznie, bezpieczne, trwałe i sprawdzone w praktyce. W sklepie można znaleźć to, co dobry rodzic poleca innym dobrym rodzicom.

Przyroda. Świat w obrazkach, Wydawnictwo Olesiejuk, s. 124, cena 19.90 zł.

Zielnik. Kwiaty pól i łąk, Agnieszka Rekłajtis-Zawada, Wydawnictwo Arkady, s. 64, cena 23 zł.

Jaka będzie pogoda?, Barbara Wersing Mój pierwszy przewodnik. Jaki -Bottmeyer, Wydawnictwo Multico, s. to ptak?, Wydawnictwo Multico, 48, cena 13,50 zł. s.64, cena 12,20 zł.

Mały ekolog, Wydawca Book House, cena 29,80 zł.

Zdjęcia: materiały promocyjne 44

ROZMAWIAMY - Miasto Dzieci

Dzieci rządzą miastem Mali mieszkańcy miasta stają się liczącą grupą w oczach restauratorów oraz organizatorów imprez kulturalnych.

Magdalena E. Sala: Jak wygląda obecnie miasto z perspektywy dziecka i rodzica w porównaniu do okresu sprzed pięciu lat, kiedy MiastoDzieci.pl stawiało pierwsze kroki? Anna Perlińska-Supeł, Reaktor Naczelna portalu MiastoDzieci.pl: Różnica jest ogromna. Na początku istnienia Miasta Dzieci miałyśmy duże problemy ze znalezieniem choćby kilku miejsc otwartych dla rodzin z dziećmi. Dziś restauracja bez fotelika do karmienia, kącika zabaw czy przewijaka w toalecie, zdarza się coraz rzadziej. Jak grzybów po deszczu przybywa klubów malucha, sal zabaw, sklepokawiarni z przyjazną dzieciom przestrzenią. Oczywiście do ideału jest jeszcze daleko, ale sytuacja zmierza w dobrym kierunku. Miasto Dzieci jako portal, którego czytelnikami są najbardziej zainteresowani tematem rodzice, stara się motywować organizatorów do odrobiny wysiłku skutkującego przecież w przyszłości sympatią rodzin z dziećmi. Jednym z pomysłów nagradzania i wyróżnienia przyjaznym dzieciom miejsc jest przeprowadzana już od kilku lat akcja „Kraków Przyjazny Maluchom”. 45

Czym można tłumaczyć rosnącą popularność miejsc dedykowanym dzieciom? Przez ostatnie lata zmieniła się świadomość rodzicielska. Aktywne mamy i tatusiowie nie chcą spędzać już czasu z dzieckiem w domu, oglądając seriale. Chcą napić się kawy w miejscu publicznym, obserwując przy tym swoje bawiące się dziecko, a nawet wspólnie z nim kleić, malować, śpiewać i tańczyć. Coraz więcej przecież słyszymy o roli rozwijania zdolności dzieci już od najmłodszych lat. Rodzice szukają miejsc edukacyjnych spotkań dla swoich maluchów, więc takie miejsca powstają. I wróżę im naprawdę dobrą przyszłość. Bo przybywa i dzieci i świadomych rodziców. Jakiego typu wydarzenia czy formy aktywizacji dzieci są najchętniej poszukiwane przez rodziców? Najwięcej osób poszukuje spotkań i wydarzeń weekendowych. Po ciężkim tygodniu rodzice chcą spędzić wolny dzień z dziećmi na kreatywnych zajęciach. Nie jest tajemnicą, że wspólny udział w zajęciach buduje rodzinne więzi, ciepło i zaufanie. Bardzo cieszy fakt, że wciąż nie „wychodzą z mody” teatry i spotkania z kulturą. Ostatnio

ROZMAWIAMY - Miasto Dzieci

Obserwujemy sporo mam, które zakładają formalne lub nieformalne kluby dla mam i rodziców. Organizują wspólne wyjazdy czy imprezy, na których każdy rodzic i dziecko znajdzie coś dla siebie. Skąd bierze się taka aktywizacja mam? Czyżby to, co oferuje miasto dla dzieci, nadal było niewystarczające? Takie formy aktywności zawsze nastawiają mnie optymistycznie i promuję je z pełnym zaangażowaniem. Dzięki takim właśnie mamom, polskie miasta stają się bardziej otwarte na potrzeby rodziców i ich dzieci. Aktywne mamy szukają czegoś dla siebie i swoich maluchów blisko – najlepiej w tej samej dzielnicy, w sąsiednim domu. Żeby nie trzeba było stać w korkach, żeby wyjście na takie spotkanie nie musiało stawać się wielką wyprawą i żeby nie było tam tłumu, tylko kameralne grono dzieci i rodziców z sąsiedztwa. Jeśli nie mają czegoś takiego w pobliżu, biorą organizację we własne ręce. A co z ojcami? Rozejrzyjmy się po ulicach. Tatusiowie chodzą na spacery, robią z dziećmi zakupy, bawią się, prowadzą do przedszkola… Chcą uczestniczyć w życiu swoich pociech na równi z mamami. To właśnie oni świetnie sprawdzają się na imprezach i rodzinnych zajęciach, bo chyba łatwiej im wrócić wspomnieniami do czasów dzieciństwa i spontanicznie bawić się z dzieckiem. Obserwowałam to wielokrotnie podczas zajęć, w których uczestniczyłam jako gość i widzę to na co dzień w relacjach mojego męża z synkiem. Rozmawiamy w klimacie proekologicznym. MiastoDzieci.pl to kopalnia pomysłów dla rodziców i ich pociech, nie tylko na spędzanie wolnego czasu w mieście, ale również propozycje zabaw w domu. Czy znajdziemy coś dla małych ekologów?

Nie bez powodu Miasto Dzieci podjęło się współpracy przy projekcie „Zabawa w zielone”! Wszystkie w redakcji jesteśmy pasjonatkami tego koloru. Specjalny dział portalu poświęciliśmy wszystkiemu co ma związek z uczestnictwem dzieci w ochronie środowiska. Ciekawych proekologicznych inicjatyw dla najmłodszych przybywa, więc nasz dział pięknie się rozrasta. Przyznam, że Państwa konkurs stał się dla mnie źródłem inspiracji do wzbogacenia serwisu o zabawy związane z szeroko pojętą ekologią. Myślę, że kolejny konkurs zrobimy już wspólnie, a prace jego uczestników staną się piękną ozdobą nowego działu…

MiastoDzieci.pl, portal informacyjny dla dzieci i rodziców, to baza aktualnych wydarzeń kulturalnych dla dzieci w całej Polsce, ciekawe artykuły oraz praktyczne i sprawdzone zabawy, polecane przez innych r o d z i c ó w . Miasto Dzieci to największa baza pomysłów na rodzinny wypoczynek, rozrywka dla dzieci (konkursy, gry, zabawy, kolorowanki) i źródło informacji dla Opiekunów (porady, przepisy, premiery książkowe).

Anna Perlińska-Supeł: od pół roku redaktor naczelna portalu MiastoDzieci.pl, wcześniej nauczyciel i redaktor współpracująca z portalem kilka lat. Pedagog z wykształcenia. Prywatnie mama dwuletniego Adasia.

Dobra książka

Od szczęśliwego dziecka do szczęśliwego człowieka Jean Liedloff, w swojej przetłumaczonej na kilkanaście języków bestsellerowej książce „W głębi kontinuum”, inspiruje do poszukiwania „straconego szczęścia”. Liedloff znalazła je wśród Indian z plemienia Yequana, z którymi żyła przez wiele miesięcy.

utorka zabiera czytelników w głąb południowoamerykańskiej puszczy, jednak więcej mówi o naszym współczesnym stylu życia i podejściu do dzieci, niż o samych Indianach. W jednym z wywiadów stwierdziła, że byłoby jej wstyd powiedzieć Indiance, że kobiety na Zachodzie potrzebują poradników, żeby dobrze wychowywać dzieci. Istotnie - „W głębi kontinuum” to raczej anty-poradnik, a jednak powinni przeczytać tę książkę wszyscy rodzice. Obserwując niesamowity spokój Indian z plemienia Yequana, ich pogodne usposobienie i umiejętność czerpania radości z codziennych wydarzeń, Liedloff z zaskoczeniem odkryła, że korzenie tego stanu ducha leżą w sposobie wychowywania przez nich dzieci. Cielesny kontakt matki z dzieckiem nie był przerywany przez poród, lecz trwał jeszcze długie miesiące.

Dobra książka

Najbardziej zaskakujące dla Liedloff, która przyjechała z kraju, w którym panowała moda na pozwalanie dziecku na wypłakanie się, oraz opinia, że nie należy zbyt długo nosić niemowląt, gdyż się je w ten sposób rozpuszcza, było to, że indiańskie maluchy nie opuszczały ramion dorosłych – matek i innych członków społeczności – aż do 6-8 miesiąca życia. Co więcej, dzieci spały z rodzicami, matki karmiły je na żądanie, a żaden płacz nie został pozostawiony bez odpowiedzi. A jednak dzieci te były dużo mniej płaczliwe niż amerykańskie i jako kilkulatki były daleko bardziej samodzielne od swoich zachodnich rówieśników.

„The Continuum Concept”, jak brzmi tytuł oryginału, powstało w połowie lat 70-tych i wychowało się na niej już pierwsze pokolenie szczęśliwych dorosłych, którzy dziś sami wychowują w ten sposób swoje dzieci. Dwa lata temu brytyjski Channel 4 wyemitował program, w którym opiekunki uczyły rodziców w yc h o w yw a n i a d z i e c i z g o d n i e z najważniejszymi koncepcjami

K o n c e p c j a Koncepcja kontinuum, jak ją nazwała Liedloff, opiera się kontinuum, jak ją na spełnianiu ewolucyjnej potrzeby bliskości, którą ma nazwała Liedloff, każdy człowiek od momentu narodzin. opiera się na s p e ł n i a n i u ewolucyjnej potrzeby bliskości, wychowawczymi, w tym zgodnie z koncepcją którą ma każdy człowiek od momentu kontinuum. „W głębi kontinuum” znów trafiło narodzin. Ta prosta prawda opisana przez na listy bestsellerów. Dobrze, bo w autorkę w porywający sposób, w pełnej poruszających opowieści z życia małej dzisiejszym świecie odrobina bliskości i natury w kontaktach dziecko-rodzic jest społeczności książce, stanowiła punkt zwrotny w zachodnim podejściu do rodzicielstwa. potrzebna może nawet bardziej niż Przypomniano sobie o chustach do noszenia kiedykolwiek wcześniej. Dlatego na pewno dzieci, stworzono wiele modeli nosideł, nie wielu młodych rodziców i tych, którzy dopiero spodziewają się dziecka ucieszy wiadomość, zawsze zresztą doskonałych. Na fali kampanii UNICEF-u i akcji takich jak polska „Rodzić po że „W głębi kontinuum” będzie od maja ludzku”, coraz więcej kobiet ma dziś dostępne w polskich księgarniach, bo to książka nie tylko inspirująca, ale także dająca zapewniony kontakt z dzieckiem od razu po niesamowitą siłę i wiarę we własne porodzie. I chociaż wiele się zmieniło, to niestety nadal najlepiej sprzedaje się poradnik możliwości jako rodzica. Tracy Hogg doradzającej karmienie z zegarkiem w ręku, a wiele mam noszących w chustach słyszy, że rozpuszczają swoje dzieci. 48

Dobra książka Wydawnictwo Mamania Założycielką Mamanii jest Anna ZdrojewskaŻywiecka, kulturoznawczyni pisząca doktorat poświęcony macierzyństwu. Prywatnie mama Bronki, która nieustannie inspiruje ją do rodzicielskich poszukiwań, także czytelniczych. Szukając książek o macierzyństwie i o wychowywaniu dzieci, w księgarniach natrafiała głównie na pozycje o tytułach zaczynających się od słów „Każde dziecko…” albo „150 sposobów na…” Ponieważ nie wierzy, że człowiek działa zgodnie z instrukcją obsługi, postanowiła wydawać książki, których autorzy nie pomylili dziecka z pralką. Pierwszym tytułem, który ukaże się nakładem wydawnictwa jest „W głębi kontinuum” Jean Liedloff, którego premiera będzie miała miejsce podczas majowej Wyprawy Mama.

A już w czerwcu, razem z wysypem świeżych owoców i warzyw, do księgarni trafi „Bobas lubi wybór”, tłumaczenie „Baby-led Weaning”, wyjątkowej książki o żywieniu małych dzieci, której autorki przekonują nas, rodziców, że dziecko potrafi samo się żywić już od najwcześniejszych chwil, jeśli tylko im na to pozwolimy. Ta naturalna metoda czy właściwie anty-metoda wprowadzania pokarmów pomaga wychować dziecko, które kocha jedzenie, co więcej – które wybiera zdrowe jedzenie w miejsce fast-foodów. Nie wierzycie? Przekonajcie się sami. W i ę c e j o t yt u ł a c h w yd a w n i c t w a : www.mamania.pl

Zdjęcie: Anna Zdrojewska

Rodzinnik

Rodzinne eko propozycje Sukienka dla przyszłej mamy, idealna na majowy weekend. Skład materiału: 95% bambus, 5% spandex. Miękka i delikatna. Dostępne rozmiary: 8/10, 12/14, 16/18. Cena 45 funtów

W torbach Eco Traders zmieści się wszystko, co potrzebne na piknik: napoje, bluzy czy owoce. Mają mnóstwo kieszonek i praktyczny pasek. Kto by pomyślał, że opakowania po ryżu są tak praktycze. Cena 35 dolarów. www.ecobags.com Weekend w Dinolandii, w Inwałdzie, dla małych, dużych i tych całkiem dorosłych. W parku rozrywki można spotkać ponad 50 dinozaurów, zwiedzić jaskinię tajemnic, skorzystać z parku linowego czy ścianki wspinaczkowej. Na miejscu można również zagrać z mini golfa oraz pétanque. Podsumowując – atrakcje dla całej rodziny. Dzieci do lat czterech wstęp wolny. www.dinolandia.pl 50

Rodzinnik

Kanapki zapakowane w materiałowe śniadaniówki firmy Rebel Green - 100% bawełna organiczna i rewelacyjne wzornictwo - nawet największy niejadek chętnie zje schowaną w niej przekąskę. Cena 23 USD www.ecobags.com

Bambusowa kolekcja ubrań dziecięcych Bamboo Baby. Dostępna w polskim sklepie orlinkowo.com. Włókna bambusa użyte do produkcji ubranek spełniają wymogi standardów Oeko-Tex, a b a w eł n a o r g a n i cz n a posiada certyfikat SKAL/ GOTS.

Kaszki bezmleczne szwajcarskiej firmy HOLLE BIO, ryżowa, owsiana, orkiszowa, z certyfikatem ekologicznym - jednostka kontrolująca de-001-Ökokontrollstelle. Kaszki z pełnego przemiału zbóż, nie zawierają mleka ani cukru, przeznaczone są dla dzieci od 4- go miesiąca życia, gotowe do spożycia bez gotowania. Produkt nadaje się do spożycia przez wegan i wegetarian. Cena 16,75 zł, waga 250g. www.biovert.pl

Eko zabawki, wyprodukowane z plastikowych butelek po mleku. Pakowane są w kartoniki, które każdy maluch może samodzielnie otworzyć bez użycia nożyczek. Cena: 25 Udolarów www.greentoys.com

Zdjęcia: materiały promocyjne 51

Rodzinnik

Miękkie nosidło Close Paren uszyte z bawełny organiczn pozwala na noszenie dziecka pięciu pozycjach. Kształt nosid jest stworzony dla wygody bezpieczeństwa dziecka. Pros mechanizm kółkowy pozwa dostosować napięcie materiału d wielkości malucha. Nosidło je łatwe w czyszczeniu – wystarc go wyprać w automatyczn pralce. Dodatkowa kieszeń sznureczek może posłużyć dyskretną zasłonę podcz karmienia piersią. Cena nosidła 255 z www.ekomaluch.pl Pieluszka wielorazowa Close Parent AIO – idealna dla początkujących rodziców w naturalnym pieluszkowaniu. Idealna marka dla rodziców, którzy szukają sprawdzonej i bezproblemowej pieluszki dla swojego malucha. Pieluszka, stworzona z myślą o maksymalnej wygodzie, w kształcie tradycyjnej, jednorazowej pieluszki, daje rodzicom szybkie przewinięcie dziecka, a bobasowi komfort noszenia i brak kontaktu z wilgocią. Szereg zatrzasków umożliwia regulację głębokości pieluszki – kiedy pupa rośnie, pieluszka również. Pieluszka wielorazowe AIO Close Parent, w zestawie z woreczkiem, 69 zł, www.ekomaluch.pl

Mata do przewijania i masażu firmy Close Parent to warta uwagi propozycja dla rodziców, którzy chcą w dyskretny i bezpieczny sposób przewinąć dziecko w miejscu publicznym, szczególnie w sytuacjach, kiedy nie jest dostępny przewijak. Majteczki na macie ułatwiają masowanie dziecka, szczególnie chłopców – koniec z opryskiwaniem! Cena maty 64 zł, www.ekomaluch.pl

Body z żuczkiem Na prosto z natury. N wyjątkowo miękkie naturalnie kolorowe zakłada dzięki rozsze główce dziecka. Jest w Cena body 39 zł, www

Rodzinnik

nt, ej, w dła i sty ala do est czy nej na za as

Trzyczęściowa wyprawka dla niemowlaka Natural Colour Cotton to piękna propozycja podarunku dla młodej, szczęśliwej mamy, i jej maluszka. Podarunek jest w białym, rustykalnym pudełku. Skrywa ubranko dla niemowlęcia: śpioszek, czapeczkę oraz rękawiczki-niedrapki – w sam raz na otulenie delikatnego maluszka po jego przyjściu na świat. Wszystko z naturalnie kolorowej bawełny. Cena wyprawki 89 zł, www.ekomaluch.pl

zł,

atural Colur Cotton to ubranko Najbardziej eko przyjazne body, oraz wygodne, bo uszyte z ej bawełny. Body łatwo się erzającemu się materiałowi przy wyjątkowo przyjemne w dotyku. w.ekomaluch.pl

Zdjęcia: materiały promocyjne 53

W ZGODZIE Z NATURĄ - Naturalne Rodzicielstwo

Zdjęcia: ephotography /flickr.com

Naturalne Rodzicielstwo 54

W ZGODZIE Z NATURĄ - Naturalne Rodzicielstwo

Attachment Parenting

Naturalne Rodzicielstwo to podejście do wychowywania dzieci, które pozwala rodzicom zaufać swojej intuicji oraz otworzyć się na sygnały płynące od dziecka.

ychowywanie dziecka to jak podróż do nowego kraju, w którym nigdy się nie było. Zanim dziecko przyjdzie na świat, wyobrażamy sobie jak ta podróż będzie wyglądać. Czytamy poradniki, słuchamy opowieści znajomych, którzy są już w drodze. Kiedy dziecko jest już z nami, wyruszamy w świat. Po drodze rozpoznajemy niektóre widoki, ale też zauważmy, że miejsce to w wielu momentach w niczym nie przypomina tego z opisów w poradnikach.

Słuchając dziecka, uczymy się języka, który jest powszechny i obowiązkowy w nowym miejscu. Tak jak w podróży, jednego dnia możemy zwiedzić wiele miejsc, a innego dnia nie zobaczymy niczego nowego. Bo to dziecko pomaga ustalić najlepszy sposób pokonywania kolejnych kilometrów. Pewnego dnia odkryjemy, że nowe miejsce jest wspaniałe i nauczyliśmy się wiele o swoim dziecku, ale także o sobie samym.

Pamiętaj: ta podróż będzie Doświadczamy słonecznego dnia, a następnie sztormu, czasami jest przyjemnie, a czasami chcemy wracać najbliższym samolotem. Na szczęście na drodze są znaki, które pozwolą się nam zorientować czy jesteśmy na właściwej ścieżce.

się różnić od wyprawy innych rodziców, bo wszyscy jesteśmy niepowtarzalni. Prawdziwym celem podróży jest budowa, opartej na miłości i przywiązaniu, relacji z dzieckiem. Naturalne Rodzicielstwo to tylko droga, która nas do niej przybliży.

W ZGODZIE Z NATURĄ - Naturalne Rodzicielstwo

Zdjęcie:jessicafm /flickr.com

Zdjęcie:Raphael Goetter /flickr.com

Twórc y kon cep cj i Natu ral nego Rodzicielstwa (Attachment Parenting - AP) mają 30-letnie doświadczenie w wychowywaniu ośmiorga własnych dzieci. Wierzą oni, że AP uodparnia dzieci na wiele społecznych i emocjonalnych chorób, które dziesiątkują nasze społeczeństwo. To, w jaki sposób jest wychowywane dziecko od pierwszych dni życia, ma ogromny wpływ na to, kim będzie w przyszłości. Naturalne Rodzicielstwo pozwala cieszyć się z faktu bycia rodzicem. Dzięki niemu rodzicielstwo jest dużo prostsze i przyjemniejsze. Dzięki otwieraniu się na potrzeby dziecka oraz jego obserwację, dziecko odwdzięcza się ciepłem, otwartością i zaufaniem. 56

Abstrahując od teorii, Naturalne Rodzicielstwo to otwarcie umysłu i serca na indywidualne potrzeby dziecka. Pozwólmy, aby wiedza o swoim dziecku oraz ogólna „znajomość” swojego dziecka była naszym przewodnikiem i pozwalała wybrać najlepsze rozwiązania. Nasze postępy, związane z trafnymi odpowiedziami na sygnały płynące od dziecka, pociągną za sobą postępy dziecka związane z lepszym komunikowaniem swoich potrzeb. Wszyscy poczują, że są słuchani i zrozumiani, a cała komunikacja będzie sprawna i prosta. Im więcej wysiłku włożymy na początku swojej nowej drogi, tym dalsza część podróży przyniesie więcej radości i poczucia bliskości z kompanami rodzicielskiej wyprawy.

W ZGODZIE Z NATURĄ - Naturalne Rodzicielstwo

Naturalne Rodzicielstwo sprawi, że będziecie mądrymi rodzicami i pozwoli Wam cieszyć się rodzicielstwem.

Choć AP jest raczej podejściem do wychowywania dzieci niż zbiorem reguł, istnieją zalecenia związane w postępowaniem wobec dziecka. Cud narodzin i towarzysząca temu wieź uczuciowa – spędzaj z dzieckiem jak najwięcej czasu po porodzie, a intuicja wkrótce podpowie jak opiekować się dzieckiem. Starajcie się być nierozłączni, nieustannie poprzez 6 tygodni połogu również ojcowie. Karmienie piersią – to doskonała sonda, dzięki której poznasz dziecko. Aby z sukcesem karmić piersią, musisz się nauczyć reagować na sygnały dziecka. Poza tym karmienie piersią uwalnia do organizmu matki hormony szczęścia, które zmniejszają napięcie. Noszenie i przytulanie dziecka – dzieci, które są często przytulane, noszone na rękach czy w chuście, mniej płaczą, są spokojniejsze, czują się pewniej, a rodzic, który nosi dziecko, staje się bardziej wrażliwy na malucha. Bliskość dziecka ułatwia rodzicowi jego poznanie, tak jak dziecku bliskość rodzica pomaga w poznawaniu świata. 57

. Spanie blisko dziecka lub z dzieckiem – nie ma jedynego, dobrego miejsca, w którym dzieci powinny spać. Najlepsze miejsce to takie, które pozwala wypocząć. Większość dzieci lubi spać blisko rodziców. Lubią to także rodzice, szczególnie jeśli w ciągu dnia nie mają wielu okazji na bliski kontakt z dzieckiem. Wspólny sen w łóżku rodziców pozwala wzmocnić więź, ale jest również wygodny dla mamy karmiącej piersią. Jeśli dziecko lubi spać w kołysce czy swoim łóżeczku – proszę bardzo, nie zmuszaj go do spania w swoim łóżku. Nie lekceważ płaczu dziecka – płacz, to język, którym dziecko mówi o swoich potrzebach. Płacz nie bierze się ze złośliwości dziecka. Ono płacze, aby komunikować, nie manipulować. Zachowaj równowagę – nie zapominaj o innych członkach rodziny, szczególnie o swoim partnerze. Aby zachować równowagę jako rodzic, musisz pamiętać o asertywności wobec samego siebie i umieć poprosić o pomoc. Nie daj się zwieść „trenerom” – jako rodzic, jesteś doskonałym celem dla znawców dziecięcej psychiki. Na pewno usłyszysz nie raz rady typu: niech płacze, nic mu nie będzie, daj mu się wypłakać, nie bierz dziecka na ręce - będzie rozpieszczone, albo co gorsze - przywyknie i nie będzie chciało się z tobą rozstawać. Te rady leżą u źródła teorii o dzieciach manipulantach, których płacz musi zostać wyeliminowany, aby dziecko pasowało do świata dorosłych. Nie postępuj tak, gdyż dziecko straci wiarę w skuteczność swojego jedynego źródła komunikacji z rodzicami. AP daje rodzicom szósty zmysł – dzięki niemu będziesz czuł się pewnie i nie będziesz brał pod uwagę rad „trenerów dzieci”.

W ZGODZIE Z NATURĄ - Dzikie Dzieci

Dzikie dzieci w świecie naturalnego rodzicielstwa Portal Dzikie Dzieci istnieje od grudnia 2008 roku. Jest prowadzony przez dwóch psychologów - Agnieszkę Stein i Małgorzatę Strzelecką. Wydawcy o portalu: - Jest to nasz pomysł na propagowanie rzetelnej wiedzy psychologicznej, służącej rodzicom dzieci w różnym wieku. Na łamach portalu publikujemy między innymi teksty zaufanych psychologów i wybrane recenzje książek. Dbamy o to, aby zamieszczane informacje były wiarygodne, oparte o najnowszą wiedzę z psychologii dziecka, a przy tym użyteczne i przyjazne dla rodziców. Ewa Antosiak: Rodzicielstwo?

Czym

jest

Naturalne

Agnieszka Stein: Dla nas AP to przede wszystkim pewna filozofia życia i bycia z drugim, małym, człowiekiem. Filozofia, która opiera się na kilku podstawowych założeniach: Zaufanie do dziecka. Natura poświęciła mnóstwo lat na ukształtowanie dziecka takim, jakie ono jest, i nie trzeba po niej nic poprawiać. Zaufanie rodzicielskiej intuicji. Rodzice mają naturalne narzędzie do najlepszej opieki nad dzieckiem. Obserwacja. Aby w pełni korzystać z możliwości dziecka i rodziców, należy uważnie obserwować dziecko i starać się je zrozumieć. Budowanie relacji. Istotą wychowania nie jest stosowanie różnych metod, nagród, kar itp., tylko przywiązanie (attachment), a więc głęboka i pełna miłości relacja między dzieckiem i opiekunem. Najważniejszym zadaniem rodziców jest budowanie tej relacji i zaspakajanie potrzeb dziecka. Dlaczego tak wielu rodziców trudno przekonać do Naturalnego Rodzicielstwa? Chyba dlatego, że współczesny człowiek zbyt mało ufa dzieciom i sobie samym.

Nie wierzy we własne, rodzicielskie kompetencje, a maluchy wydają mu się złośliwymi, skłonnymi do manipulacji istotami, czyhającymi tylko na każde jego potknięcie. Większość z nas dorasta w takiej atmosferze i z przekonaniem, że bez fachowej wiedzy lub zastosowania bardzo konkretnych metod nie jesteśmy w stanie sobie dobrze poradzić. Dlaczego rodzicom tak trudno uwierzyć w to, że dzieci nie chcą nami manipulować? Niestety, wiele poradników dotyczących wychowania powiela takie przekonania. Tymczasem nie tylko intuicja, ale także współczesne badania nad rozwojem małych dzieci pokazują, że maluchy nie potrafią manipulować, bo ich umysł są na to zbyt niedojrzałe. Jakich kilku cennych rad udzieliłaby Pani świeżo upieczonym rodzicom? - żeby skupiali się bardziej na opiece i zaspokajaniu potrzeb, niż na wychowaniu - żeby dostosowywali własny styl życia do potrzeb swojej rodziny, a nie do wytycznych z poradników - żeby zaufali dziecku i pamiętali, że jego każde zachowanie ma sens, które należy uważnie odczytać - żeby szanowali dziecko od urodzenia jako odrębną, różną od nich istotę i żeby szukali osób, które doradzając im, mając na względzie powyższe sugestie.

NATURALNY DOM - Miejska dżungla

MiEj SkA D żUn GlA

Mieszkanie w bloku z widokiem na beton. Tu i ówdzie zwiędły trawnik.

Miejska zieleń nie musi być towarem deficytowym. Wystarczy, że zaprosisz ją do siebie.

NATURALNY DOM - Miejska dżungla

Zamień doniczkę na kieszonkę Z odzyskanych, plastikowych butelek powstają miękkie, oddychające kieszonki, w sam raz na domowe rośliny doniczkowe. Cała radość w kieszonkach tkwi w ich formie. Kieszonki można spłaszczyć, dzięki czemu wyeksponujemy rosnącą w niej roślinę, a nie sztywną, okrągłą, odstającą od ściany doniczkę. Najmniejsza kieszonka, do postawienia na stole, kosztuje 29 dol., kieszonka do zawieszenia na ścianę - 39 dol. www.woollypocket.com.

www .woo

llypo

c ke t

. c om

NATURALNY DOM - Miejska dżungla

el i Z

a on

k ieł

i wn

Pojemnik na sztućce, na którym można zasiać kiełki. Takie rozwiązanie zajmuje mniej miejsca, a przy okazji jest wielofunkcyjne. Pojemnik nie jest dostępny w sprzedaży. Prototyp stworzył La Chang Nguen.

Zdjęcie: coroflot.com 62

NATURALNY DOM - Miejska dżungla

Drewniany stół z wyciętym otworem i ceramicznym wkładem, który pomieści ulubioną roślinę, to prosty sposób na ożywienie wnętrza. Wykonanie podobnego stołu nie jest trudne. Wystarczy zamówić dodatkowy, wyższy blat z wyciętym otworem, i przytwierdzić go do starego. Na zdjęciu: stolik kawowy, Ted Boerner, wykonywany na zamówienie.

Kaw

a na

traw ę

Zdjęcie: nydc.com 63

NATURALNY DOM - Sen na gryce

Sen na łusce gryki Przyjemnie szeleści, nie nagrzewa się, jest antyalergiczna, poprawia krążenie, a dodatkowo nie poci się z nami podczas snu. Łuska gryki jest zdrowym towarzyszem sypialni. Zaproś ją do swojego łóżka! Japończycy i Koreańczycy od 2000 lat używają łuski gryki do wypełniania poduszek do spania, poduszek do siedzenia i materaców. W Polsce dominują wypełnienia syntetyczne, które szybko się ubijają. Z kolei wypełnienie z kaczego czy gęsiego puchu są niewskazane dla alergików. Łuska gryki sprawdzi się w każdej sypialni, zarówno rodziców jak i dzieci. Naturalne wypełnienie materacy i poduszek pozwala oddychać ciału, a jednocześnie dostarcza nowych wrażeń. W końcu nie każda poduszka przyjemnie szeleści.

Naturalna poduszka, z lnianą powłoczką oraz bawełnianym pokrowcem. Nowe Klimaty, 29 zł. www.nowelimaty.com

NATURALNY DOM - Sen na gryce

Naturalny materac, średnio twardy, o wymiarach 190 x 80 cm, grubość około 7 cm. Bawełniany materiał. Można spać na materacu bezpośrednio na podłodze –dobrze izoluje od chłodnego podłoża. Nowe Klimaty, 250 zł. www.nowelimaty.com

*Gryczane

wypełnienie jest cięższe od tradycyjnych. Wałek oraz mała poduszka ważą około 1,5 kg. Jednoosobowy materac – około 17 kg.

NATURALNY DOM - Sen na gryce

Zdjęcia: materiały promocyjne

Naturalny wałek po głowę, długość 40 cm, średnica 16 cm. Bawełniany materiał. Nowe Klimaty, 29 zł. www.nowelimaty.com

*Łuska gryki jest trwalsza od syntetycznego wypełnienia. Zachowuje swoje właściwości przez około 10 lat. 66

CZYŚCIK 2 1

1. Zamień proszek do prania na kule piorące. Nie wymagają stosowania detergentów, nie zawierają drażniących substancji oraz sztucznych barwników, polecane dla alergików. Działają do trzech lat. Zestaw Eco Laundry Ball, 138,99 zł. www.ecoball.pl 2. Dr. Beckmann, naturalne mydełko do odplamiania. Formuła oparta na mydle z naturalnych tłuszczów roślinnych, nie zawiera barwników ani środków zapachowych; wszystkie składniki w 99% ulegają biodegradacji. Kostka 100 g, 5 zł. 3. Ekologiczny proszek do prania w temp. 40-95°C, z czystego mydła roślinnego, z dodatkami balsamicznym. Ulega całkowitej biodegradacji. Do tkanin białych i kolorowych. Wystarcza na 82 kg prania. Sonett, poj. 1,2 kg, 52 zł. 4. Ekologiczny płyn do prania, do tkanin białych i kolorowych. Zmiękcza ubrania, ożywia kolory, usuwa pozostałości alkalicznych środków piorących. Ulega całkowitej biodegradacji. Sonett, 1 litr, 24 zł. 5. Środek do zmiękczania wody, całkowicie naturalny, gwarantuje optymalną skuteczność działania środka piorącego. Sonett, 500 g, 23 zł. 6. Orzechy piorące -- naturalna alternatywa dla proszku do prania.Bezzapachowe, antyalergiczne. Nie wymagają stosowania płynu do płukania tkanin. Łagodne dla kolorowych ubrań. 500 g, 23 zł. Zdjęcia: materiały promocyjne 67

KUCHNIA - Wiesz, co jesz

Zdjęcia:jessicareeder /

Kiełki

m i n i r o ś l i n y, m a k s i w i t a m i n y.

iosna to najlepszy moment na wprowadzenie kiełków do naszej diety.

Najbardziej wartościowe są świeże, warto więc pokusić się o ich domową uprawę. Świeże kiełki obfitują w wartościowe białka, kwasy tłuszczowe omega -3, oraz błonnik. Regularne ich spożywanie przeciwdziała wielu poważn ym schorzeniom, wzmacnia s ystem odpornościowy, uzupełnia niedobór witamin i składników mineralnych.

Uprawa kiełków krok po kroku Kiełki można uprawiać wszędzie tam, gdzie jest możliwe utrzymanie wilgoci: w woreczku, słoiku, na sitku, ligninie, albo w kiełkownicy. Nasiona przepłucz i namocz w letniej, przegotowanej wodzie. Mniejsze nasiona namaczaj 4-6 godzin, większe dwa razy dłużej. Po namoczeniu przepłucz nasiona i odstaw na 4-5 dni w warunkach pokojowych, w półcieniu. Przez okres wzrostu należy przepłukiwać kiełki przynajmniej dwa razy dziennie i odsączać nadmiar wody, która się gromadzi w pojemniku. Rosnące kiełki dobrze jest porozdzielać, przepłukując je zimna wodą - zapewnisz im dostęp do powierza, a tym samym przyspieszysz wzrost. 68

Kiedy kiełki będą gotowe, wysyp je do miski, zalej wodą i usuń łupinki, które wypłyną na powierzchnię. Osuszone kiełki można przechowywać w lodówce do tygodnia. Pojemnik po kiełkach oczyść, zanurzając go na 15 minut w roztworze octu. Następnie dokładnie go umyj i osusz. Uwaga: kupując nasiona do kiełkowania, zwróć uwagę, czy na etykiecie jest umieszczona informacja "do kiełkowania". Tradycyjne nasiona, przeznaczone do wysiewu do gruntu, są zaprawiane środkami chemicznymi. Porady: Do każdej porcji nasion przeznaczonych do kiełkowania dorzuć kilka nasion rzodkiewki zmniejszysz ryzyko pleśnienia kiełków. Wodę, którą płuczesz kiełki i odlewasz z pojemnika, w yk o r z ys t a j d o p o d l e w a n i a r o ś l i n doniczkowych. To świetna odżywka.

Dla mam, przyszłych i karmiących Kiełki do zadań specjalnych Kiełki lucerny - zapobiegają osteoporozie, nowotworom i chorobom serca; polecane dla osób, które nie tolerują żelaza w formie tabletek. Kiełki lucerny zawierają witaminy A, E, Bcomplex, żelazo, wapń, magnez i fosfor.

KUCHNIA - Wiesz, co jesz

Zdjęcie: not a hipster /flickr.com

Zdjęcie: moriza /flickr.com

. Kiełki soczewicy - dostarczają organizmowi kwasu foliowego, substancji ściśle związanej z prawidłowym rozwojem mózgu i układu nerwowego dziecka. Kiełki soczewicy są bogate w witaminy C, B i E, a także wapń, fosfor, żelazo, miedź i cynk.

Kiełki brokuła - zawiera sulforafen, fiitozwiązek, który wspomaga organizm w walce z nowotworami. Zawiera również eliksir młodości, koenzym Q10, chroniący serce i naczynia wieńcowe.

Na włosy i paznokcie

Na skołatane nerwy

Kiełki rzodkiewki - dobrze wpływają na stan skóry, włosów i paznokci, mają dużą zawartości cynku. Kiełki słonecznika - bogate źródło witaminy D, doskonały suplement cynku i żelaza

Na wiosenne zmęczenie Kiełki rzeżuchy - bogate w witaminę C, PP, B1, B2, potas, magnez, wapń i siarkę. Idealne na wiosenne zmęczenie, poprawiają nastrój i podnoszą odporność.

Na stres Kiełki pszenicy - bogate w witaminy z grupy B, żelazo, fosfor i cynk.

Gdy brakuje energii i szwankuje pamięć Kiełki lucerny - zawierają lecytynę, witaminy A, C, D, E i K. Niezastąpione w diecie wegetarian - są bogate w witaminę B12.

Pomoc w walce z nowotworem

Kiełki soi - koją nerwy i jednocześnie dodają energii.

Na męskie problemy z płodnością Kiełki lnu - siemię jest bogate w selen, pierwiastek niezbędny do wytworzenia i utrzymania odpowiedniej ilości plemników w męskim nasieniu.

Na wybrany smak Ostre - rzodkiewka, rzeżucha, brokuł Łagodne - soja, lucerna Do dekoracji: burak ćwikłowy, z którego nasion wyrosną różowe kiełki

Jedz kiełki na surowo, dodawaj do sałatek, mieszaj z twarogiem, jajkami, masłem, używaj jako dodatek do zup, past, gotowanych ziemniaków, ryżu, makaronu. A na śniadanie dekoruj nimi kanapki.

KUCHNIA - Kuchnia bez tajemnic

KUCHNIA - Kuchnia bez tajemnic owalijki są nie tylko witaminową bombą. Uprawiane obecne przez cały rok, zawierają również azotany, azotyny, ołów, kadm, rtęć, miedź, ołów oraz środki ochrony roślin, które zdrowia i urody nam nie dodadzą.

Największa ilość nawozów jest skumulowana w sałacie, rzodkiewce, szczypiorku, czerwonych burakach, szpinaku i kalarepie. Należy jeść je z umiarem, tak jak pozostałe nowalijki, używać jako dodatku do potraw, a nie przyrządzać samodzielnego dania. Ważne, aby nowalijki przed spożyciem dokładnie myć i w miarę możliwości obierać ze skórki, szczególnie młode ziemniaki. Młodą marchewkę należy jeść w postaci gotowanej, a z sałaty warto usunąć wierzchnie liście. Skórka ogórka prawie nie przepuszcza toksyn i jest w miarę bezpieczna, ale nie zwalnia to z dokładnego mycia warzywa. Kupionych nowalijek nie wolno p rz ech o w yw ać w z am k n i ę t yc h woreczkach foliowych – w takich warunkach azotany pochodzące ze sztucznych nawozów przekształcają się w azotyny. Warto kupować warzywa z upraw ekologicznych, zażądać pokazania certyfikatu, który jest dowodem na to, że uprawa faktycznie nie jest sztucznie nawożona. Dla miłośników niekonwencjonalnych nowalijek polecamy udać się na łąkę aby zebrać dziko rosnące dary natury.

KUCHNIA - Kuchnia bez tajemnic

Sok z brzozy – od tysięcy lat stosowany w kuracjach wzmacniających, szczególnie po zimowych przeziębieniach i kuracjach antybiotykowych. Reguluje przemianę materii, pomaga w chorobach skóry i wątroby, zapobiega tworzeniu się kamieni moczowych. Wczesna wiosną, gdy paki brzozy zaczynają nabrzmiewać, nacinamy głęboko gałęzie lub wiercimy dziurę w pniu, z którego pobieramy sok, a później zatykamy otwór. Borówka brusznica – roślinę można spotkać w suchych, iglastych lasach, a także na słonecznych polanach. Liście borówki zawierają kwasy organiczne, sole mineralne i związki magnezu. Zwiększają wydzielanie moczu, a wraz z nim szkodliwych produktów przemiany materii. Związki zawarte w liściach działają odkażająco na przewód pokarmowy i moczowy. Liście zrywa się wczesną wiosną lub późną jesienią, a później suszy w przewiewnym, zacienionym miejscu. Liście przechowujemy w papierowych torbach. Odwar z liści: ½ łyżki suszonych liści zalewamy szklanką wody i gotujemy przez 2-3 minuty, odstawiamy na kwadrans, przelewamy przez sitko i pijemy w 2-3 porcjach w ciągu dnia. Mniszek lekarski – bardzo popularna roślina, której kwiaty zamieniają się w tzw. dmuchawce. Korzenie zawierają aminy, kwasy organiczne i witaminy A, B1, C, D. Korzenie mniszka wykopujemy wczesną wiosną, a liście zbieramy przed zakwitnięciem rośliny. Liście są używane do sałatek. Są one szczególnie popularne we Francji, w formie wiosennych sałatek.

Zdjęcia:Living in Monrovia /flickr.com

W sokowirówce rozdrabniamy 300g świeżych korzeni, a uzyskany w ten sposób świeży sok pijemy po kieliszku, przed jedzeniem. Sok możemy również zakonserwować, dodając do niego spirytus w proporcji 1:1 lub 1:2. Sok przechowujemy w ciemnym pomieszczeniu. Pijemy go, dodając 1 łyżeczkę soku do ¼ szklanki wody przed jedzeniem. Perz właściwy – chwast rosnący na polach w całym kraju. Jego kłącza zawierają związek z grupy witamin B, witaminę C, związki białkowe, sole mineralne – dużo łatwo przyswajalnej krzemionki. Kłącza zbieramy wczesną wiosną, kilkakrotnie je płuczemy i zostawiamy w nasłonecznionym miejscu, aby wyschły. Przechowujemy w płóciennych woreczkach, w suchym pomieszczeniu. Łyżkę suszonych, rozdrobnionych kłączy, zalewamy szklanką wrzątku i odstawiamy na kwadrans. Po przecedzeniu pijemy w 2-3 porcjach w ciągu dnia.

KUCHNIA - Na deser

Dzieciaki, rzućcie w kąt tradycyjne lizaki! Nadchodzą nowe, owocowe lizaki! Ach, te obowiązkowe pięć codziennych porcji owoców i warzyw. Normy żywieniowe nie zawsze jednak smakują dzieciom, szczególnie jeśli są realizowane w tradycyjny sposób – na talerzu. Oto prosty i smaczny pomysł na owocowego niejadka. Zabierz pociechę na zakupy. Pozwól mu wybrać ulubione owoce. W międzyczasie kup patyczki do szaszłyków. Niech dziecko umyje owoce. Po ich umyciu pokrój je w kostkę oraz inne kształty, które będą łatwe do nabicia na patyczek.

Nadziewajcie na patyczek owoce w dowolnej kolejności. Aby owoce nie zsunęły się w dół, można jako podstawę wykorzystać cząstkę nieobranego jabłka lub pomarańczy ze skórką. Wspólnie z pięcioletnią Julią stworzyliśmy indiańskiego lizaka z banana, winogrona, pomarańczy, kiwi i jabłka. Pychota!

KUCHNIA - Na językach

KUCHNIA PIĘCIU PRZEMIAN “Człowiek, aby żyć, potrzebuje energii zawartej w pożywieniu. Ale energii właściwej, przynoszącej siły, zdrowie i radość, a nie wyczerpanie, smutek i chorobę.”

nergię można czerpać z pożywienia, o ile organizm jest w odpowiedniej kondycji psychofizycznej. Aby sam proces trawienia przebiegał prawidłowo, musimy przyrządzać potrawy według pięciu smaków, dających potrawie równowagę, z dodatkiem przypraw, w temperaturze odpowiedniej dla pracy żołądka. Dzięki różnorodności produktów ich właściwości odżywcze wzajemnie się uzupełniają oraz wzmacniają. Nie ma sensu wykluczać jednych produktów z naszej diety na rzecz spożywania innych w nadmiarze. Oto zasady kuchni 5 przemian – kuchni chińskiej, która jest jednym z narzędzi medycyny chińskiej, wspaniałej tysiącletniej tradycji.

Medycyna chińska łączy człowieka z wszechświatem w jedną całość, w przeciwieństwie do medycyny zachodniej, która dąży do coraz większej specjalizacji.

A przecież człowiek jest częścią przyrody, dlatego nie powinno się postrzegać świata liniowo, rozważać składu ilościowego i jakościowego produktów spożywczych, a ch o ró b t rak t o w ać j ak o d ys fu n k cj i poszczególnych narządów. Człowiek jest częścią natury, współzależy od niej i współgra z nią, zatem sposób odżywiania powinien być dopasowany do rytmu przyrody. Powinniśmy korzystać z produktów sezonowych, o co zresztą dopomina się nasz organizm, który intuicyjnie podpowiada nam, co jeść. Zimą mamy większą ochotę na rozgrzewające zupy, a latem surowe warzywa i owoce. Natura wyposażyła nas w zmysły, abyśmy mogli oceniać i wybierać to, co dla nas dobre, a odrzucać to, co złe. Prawidłowe wykorzystanie zmysłu smaku jest możliwe przy odżywaniu się pokarmem zrównoważonym pięcioma smakami - tylko wówczas zmysł funkcjonuje właściwie. Wyróżniamy pięć podstawowych smaków: kwaśny, gorzki, słodki, ostry i słony.

KUCHNIA - Na językach

Do prawidłowego funkcjonowania organizmu wszystkie wymienione smaki są nam potrzebne, a kiedy ich brakuje, ciało wysyła sygnały, które najczęściej ignorujemy, albo nie potrafimy prawidłowo odczytać, nie wspominając o skojarzeniu ich z błędami w żywieniu. Decydując się na odżywianie zrównoważone, au t o m at yc z n i e u w raż l i wi am y n as z ą świadomość na znaki, które daje nam ciało i otoczenie. Zrównoważony, wrażliwy organizm, potrafi dokonywać właściwych wyborów. Dotyczy to wszystkich sfer życia. Zasadą działania pokarmów zrównoważonych jest wzmacnianie i ochrona wszystkich narządów. Przy potrawach niezrównoważonych, gdy brakuje pewnych smaków, występuje zjawisko nadmiaru lub niedoboru w poszczególnych narządach, co daje konkretne objawy chorobowe. Podstawową zasadą przyrządzania potraw zrównoważonych jest wykorzystanie reguły Pięciu Przemian o raz prawa jin-jang. 75

Aby to było możliwe, musimy nauczyć się smaków produktów, by zgodnie z kolejnością Pięciu Przemian zestawić je w konkretną potrawę. W praktyce polega to na ściśle określonej kolejności dodawania produktów (smaków), z których ma powstać potrawa. Nie jest ważne od jakiego smaku zaczynamy, gdyż o działaniu potrawy decyduje smak zamykający.

Ważna jest również metoda obróbki termicznej – nie bójmy się długiego gotowania oraz dodawania przypraw. Każdy rodzaj obróbki termicznej dodaje potrawom energii i wartości Jang. Najbardziej wartościowe i energetyzujące jest gotowanie na żywym ogniu, stosując drewno, węgiel czy gaz. Czas trwania obróbki termicznej wpływa na właściwości potrawy. Zupa gotowana 5 godzin i z odpowiednimi dodatkami ma ogromny ładunek energetyczny.

KUCHNIA - Na językach

Aby praca nasza była przyjemna, należy mieć w kuchni: - przyprawy i zioła: bazylia, tymianek, oregano, rozmaryn, cząber, estragon, majeranek, szałwia, czarnuszka, gorczyca, kminek, kolendra mielona, papryka słodka i ostra, ziele angielskie, liść laurowy, gałka muszkatołowa, cynamon, goździki, kardamon, kurkuma, szafran, pieprz, chili, imbir, pieprz ziołowy oraz przyprawę Pięć Smaków, - zioła na herbaty – lukrecja, tymianek, anyż, lipa, nagietek, rumianek, mięta, herbata z owoców leśnych, - kawa naturalna, zbożowa, kakao, - miód rzepakowy i wielokwiatowy, - oliwa z oliwek, masło, smalec, majonez, - kasze, płatki owsiane, ciemny i biały ryż, - mąki i makarony (według upodobań), - warzywa: cebula, czosnek, w lodówce warto mieć kilka marchewek, pietruszkę, kawałek kapusty, por i seler.

Zdjęcia: nate steiner /flickr.com

KOMPOT Z GRUSZEK, JABŁEK I ŚLIWEK Przepis autorstwa Anny Krasuckiej Składniki: 2 l. wrzątku (OGIEŃ) 5 śliwek suszonych (ZIEMIA) 2 daktyle suszone (ZIEMIA) 2 figi suszone (ZIEMIA) cynamon (METAL) 2 goździki (METAL) 2 plastry imbiru (METAL) sól morska (WODA) 3 jabłka (DRZEWO)

Składniki potrawy zestawiamy w kolejności: gorzki – słodki – ostry – słony – kwaśny – gorzki – słodki itd. Jeżeli masz pilną pracę umysłową wymagającą koncentracji, nie jedz słodyczy i tłuszczów, spożywaj niewielkie posiłki wysokobiałkowe, albowiem słodycze rozluźniają i wywołują uczucie senności.

Obierz jabłka i grubo pokrój. Owoce suszone pokrój w kostkę. Zagotuj 2 l wody (Ogień), dodaj suszone owoce (Ziemia), po chwili przyprawy (Metal) i sól (Woda), a na końcu jabłka (Drzewo). Kompot gotuj pod przykryciem ok. 30 min. Kompot spożywaj na ciepło posypany płatkami migdałowymi.

KUCHNIA - Na językach OWSIANKA Z SUSZONYMI OWOCAMI I GRUSZKAMI Przepis autorstwa Anny Krasuckiej Składniki: 2,5 szklanki wody (WODA) 2 gruszki pokrojone w kostkę (ZIEMIA) ½ szklanki płatków owsianych zwykłych, nie błyskawicznych (ZIEMIA) kilka miękkich suszonych śliwek nie siarkowanych, pokrojonych w plasterki (ZIEMIA) kilka suszonych moreli nie siarkowanych (są brązowe), pokrojonych w plasterki (ZIEMIA) 2 łyżki migdałów (ZIEMIA) 1 łyżka zmielonego siemienia lnianego (ZIEMIA) plasterek świeżego imbiru (METAL) cynamon (METAL) sól morska nieczyszczona (WODA) Wypłucz w garnku płatki, następnie zalej zimną wodą i zagotuj (Ogień). Dodaj śliwki, morele, gruszki, migdały i siemię lniane (Ziemia), a po chwili imbir i cynamon (Metal). Na końcu dosyp szczyptę soli (Woda). Gotuj, a gdy woda się wchłonie, odstaw z ognia i zostaw pod przykryciem jeszcze przez 10-15 min. Gotowe danie posyp dowolnymi ziarnami.

Zdjęcie: diekatrin /flickr.com 77

KUCHNIA - Na językach Anna Krasucka - założycielka Akademii Odżywiania dla Zdrowia PIĘĆ SMAKÓW, w ramach której organizuje i prowadzi praktyczne warsztaty zdrowego i (przede wszystkim!) smacznego gotowania (też dla klientów indywidualnych u klienta w domu). W swojej kuchni czerpie inspiracje z natury, zasad dietetyki Tradycyjnej Medycyny Chińskiej (kuchnia Pięciu Przemian) oraz swoich licznych podróży (m.in. do Laosu, Kambodży, Indonezji, Syrii, Jordanii, Tanzanii). Ukończyła studia w Niemczech oraz we Francji. Jest tłumaczem przysięgłym języka niemieckiego. Regularnie uczestniczy w warsztatach, wykładach i kursach dotyczących TCM np. u Iny Diolosa. Pisze artykuły do różnych czasopism o tematyce zdrowotnej, a także bywa częstym gościem Dzień Dobry TVN jako ekspert odżywiania dla zdrowia. Przy organizacji warsztatów gotowania współpracuje z lekarzami i specjalistami Medycyny Chińskiej. Tel. 507 200 477 www.piecsmakow.com.pl Zaczęłam gotować wg pięciu przemian ze względów zdrowotnych, byłam b wychłodzona, co było przyczyną różnych dolegliwości. Potrawy przygotowywane wg kuchni pięciu przemian oraz zgodnie z porami roku zaczęły pozytywnie wpływać na stan mojego zdrowia i czułam to ciągle i ciągle. Gotowanie ogoleni było dla mnie przyjemnością, jednak teraz gotowanie wg pięciu przemian jest dla mnie ogromną pasją, to jak ciągła improwizacja i dawanie się ponieść fantazjom i kreatywności w kuchni. Efekt zdrowotny oraz smakowy jest nieoceniony. Po zjedzeniu potrawy ugotowanej wg pięciu przemian czuję przypływ sił, energii, ciepła w organizmie i lekkość. Czuję się zrównoważona i zdrowa, a to motywuje do dalszego gotowania J i przekazywania tej wiedzy innym, którzy chcą cos robić dla siebie. Stąd wziął się pomysł na warsztaty gotowania (wyjazdowe, grupowe lub indywidualne u klienta w domu).

PIĘĆ SMAKÓW Akademia Odżywiania dla Zdrowia Warsztaty gotowania dla zdrowia Wykłady o zdrowym odżywianiu Tel. 507 200 477 piecsmakow@piecsmakow.com.pl www.piecsmakow.com.pl

KUCHNIA - Na językach Witam serdecznie i zapraszam na czerwcowe warsztaty gotowania dla zdrowia! 19 czerwca – „ZACHOWAJ MŁODOŚĆ” - Smaczne sposoby na odjęcie sobie lat Już taoiści pracowali nad tym, aby jak najdłużej zachować młodość i długowieczność. Korzystając z ich obserwacji i wiedzy, na warsztatach gotowania dowiemy się, jakie są przyczyny starzenia i jak można zwolnic te procesy. Czego potrzebuje nasz organizm, aby wyglądać zdrowo i promieniująco. Jak powinna wyglądać nasza dieta / odżywianie, które pozwoli na jak najdłuższe zachowanie młodości i radości życia. Ugotujemy kilka smakowitych potrawa służących naszej młodości i zdrowiu. Być zdrowym znaczy być też młodym. 20 czerwca – „GOTOWANIE WG PIĘCIU PRZEMIAN OD PODSTAW” Dlaczego warto gotować wg Pięciu Przemian? 1. Potrawy są lekkostrawne - nie czujemy się ociężali 2. Posiłki są zrównoważone i smaczniejsze 3. Organizm zużywa mało energii na trawienie i stajemy się bardziej witalni, chce nam się żyć 4. Bez wysiłku wracamy do naszej właściwej masy ciała 5. Oczyszczony organizm dociera do prawdziwej intuicji, znów mamy kontakt z nami samymi __________________________ Miejsce i czas: Warszawa, ul. Majdańska 30/36 (Grochów), godz. 10.00 - 15.00 Koszt udziału w pojedynczych warsztatach (wykład + zajęcia praktyczne) 220 zł od osoby. Nauczysz się gotować smaczne, zdrowe, lekkostrawne potrawy wegetariańskie, które wzmocnią i oczyszczą Twój organizm.Nie używamy produktów oczyszczonych / rafinowanych typu biały cukier, biała mąka, biała sól czy biały ryż. Dla mnie zdrowo znaczy też smacznie :) Tak gotuję i tego uczę!

Wyjazd relaksacyjno - zdrowotny: 26 VI - 3 VII - Kuchnia i warsztaty gotowania wg Pięciu Przemian - Ćwiczenia oddechowo - relaksacyjne - Wykłady z Dietetyki Tradycyjnej Medycyny Chińskiej

Zdjęcia: materiały promocyjne 79

KOSMETYCZKA - Zr贸b to sam

KOSMETYCZKA - Zrób to sam

Trudno o pomidorową wojnę we własnym domu, ale można przeprowadzić kontrolowane, warzywno-owocowe manewry w postaci maseczek. La Tomatina Przekrój pomidora na pół i nacieraj nim skórę twarzy. Można również wykorzystać pulpę z pomidorów, mieszając ją z sokiem z cytryny i jogurtem. Połóż maseczkę na twarz i po pięciu minutach zmyj letnią wodą. *dla cery tłustej Awokadowa potyczka To najlepsze źródło kwasów tłuszczowych. skórę. Wygł ad z a i odżywia Rozgnieć widelcem miękki, dojrzały owoc awokado i utrzyj z łyżką śmietany. Połóż na twarz na 20 minut. Zetrzyj i spłucz skórę wodą. *dla cery suchej

Jabłeczny pakt Połówkę jabłka zetrzyj na tarce o drobnych oczkach. Podgrzej z czterema łyżeczkami miodu i połącz z jabłkiem. Dodaj kilka kropli cytryny, wymieszaj, nałóż na twarz na 10-15 minut, zmyj chłodną wodą. *oczyszczająco matująca

Bananowy alert Dwie łyżki gęstej kremówki (36%) zmiksuj z połową banana. Dodaj dwie kapsułki witaminy E. Maseczkę nakładaj na twarz i szyję. Po kwadransie zmyj ciepłą wodą. *odżywcza 81

MEDYCYNA NATURALNA

Wizyty u specjalistów, drogie leki, specjalistyczne kuracje - i nic?! A może warto skorzystać z domowych sposobów leczenia dolegliwości?

Zdjęcie:danielfoster437 /flickr.com

Chrapanie: - p o d ep rz yj s i ę d o d at k o w ym i poduszkami – zapobiegniesz opadaniu nasady języka do dróg oddechowych, - próbuj spać na boku – gdy spisz na plecach, język i podniebienie miękkie mogą się opierać o tylną część gardła, blokując drogi oddechowe, - jeśli chrapanie jest spowodowane niedrożnością nosa – płucz gardło przed snem płukanką do jamy ustnej z miętą pieprzową, aby spowodować obkurczenie śluzówki, - jeśli chrapiesz z powodu uczulenia na pyłki – pij herbatę z pokrzywy zwyczajnej – jest zalecana na złagodzenie stanu zapalnego wywołanego przez alergie na pyłek: Zalej łyżkę suszonych liści filiżanką wrzącej wody – przykryj i odstaw na 5 minut, następnie przecedź i pij: 3 filiżanki dziennie, jedną tuż przed snem. - nie jedz ciężkich posiłków i nie pij napojów alkoholowych przed snem, - suche powietrze również może przyczyniać się do chrapania – nawilżaj powietrze odpowiednim urządzeniem lub wdychaj parę: przed snem napełnij miskę gorącą wodą, nakryj głowę ręcznikiem, pochyl się tak, aby nos był około 30 cm nad wodą, i oddychaj głęboko nosem przez kilka minut.

MEDYCYNA NATURALNA

Pieluszkowe zapalenie skóry - jeśli widzisz, że oczyszczanie podrażnionej skóry sprawia dziecku ból, przemyj pupę letnią wodą i osusz miękką gazą, nie używaj mydła, możesz też wysuszyć pupę suszarką – włącz ją na najniższą temperaturę grzania i trzymaj co najmniej 20 cm od skóry dziecka, - często pozostawiaj dziecko z gołą pupą, wystawioną na działanie powietrza, - kąpiel może także zmniejszyć dyskomfort dziecka – kilka razy dziennie zafunduj dziecku kilkuminutową kąpiel w ciepłej wodzie, - użyj maści zawierającej tlenek cynku, np. Sudocrem, - aby otrzymać uniwersalny krem, który łagodzi odparzenia pupy wywołane przez drożdże i amoniak, zmieszaj równe części kremu Nivea, kremu Canesten, mąki kukurydzianej i Sudocremu, nakładaj mieszankę przy każdym przewijaniu, - jeśli odparzone miejsce jest bardzo zaczerwienione, ma nieregularną granicę i małe kropki wokół krawędzi – skonsultuj się z lekarzem, mogą to być zmiany grzybicze - niezastąpiona jest mąka ziemniaczana – posypuj nią zaczerwienioną skórę przy każdym przewijaniu,

Zdjęcie: eBomb716 /flickr.com

- jeśli używasz pieluszek wielorazowych – dodaj do ostatniego płukania 4 łyżki białego octu winnego – kwas zawarty w occie zapobiegnie rozwojowi bakterii i nada pieluchom pH zbliżone do obojętnego odczynu skóry dziecka.

Mocne paznokcie Jeśli masz słabe lub kruche paznokcie, być może wystarczy je wzmocnić biotyną – witaminą H, czyli B7– aby zauważyć poprawę musisz przez co najmniej 6 miesięcy przyjmować 10 mg biotyny, 3 razy dziennie, podczas posiłków. Naturalnym źródłem biotyny jest jęczmień, orzechy, ryż i soja. - wzbogać dietę o wielonienasycone kwasy tłuszczowe, znajdziesz je w tłustych rybach, takich jak makrela, sardynka, łosoś. Jeśli nie jadasz ryb, przyjmuj łyżeczkę oleju z siemienia lnianego dziennie albo posypuj zmielonym siemieniem płatki śniadaniowe lub inne dania. Olej z nasion wiesiołka dwuletniego jest również doskonałym źródłem niezbędnych kwasów tłuszczowych, - jeśli masz paznokcie wysuszone i kruche, wcieraj w nie wazelinę, - jeśli na Twoich paznokciach pojawiają się białe plamki, możesz mieć niedobór cynku. Jedz wołowinę, wieprzowinę, wątróbkę, jajka, owoce morza, a także sery, fasole, orzechy i zarodki pszenicy. 83

Zdjęcie: Stephen K. Willi /flickr.com

KOSMETYCZKA

Kosmetyki dla małych i dużych Naturalny balsam do ciała dla niemowląt i dzieci – MINI Aktywne substancje: Organiczny olejek z wiesiołka dwuletniego - zmiękcza i łagodzi podrażnioną skórę. Olej pszenny- odżywia i chroni. Bio aloes - łagodzi i przywraca równowagę nawilżenia. Brak oleju mineralnego oraz innych syntetycznych substancji. Cena 19, 59 ml. Naturalny szampon dla niemowląt i dzieci – MINI Delikatnie myje, a dzięki zawartości rumianku, olejku z migdałów oraz balsamu z mięty, nawilża włosy oraz skórę głowy. Aktywne substancje: Olejek kokosowy - delikatnie myje bez wysuszania. Proteiny soi - wzmacniają włókno włosa. Olejek waniliowy i migdałowy - nawilżają, nadają delikatny zapach. Cena 19 zł, 59 ml. Naturalne mydło do kąpieli dla niemowląt i dzieci – MINI Myje bez usuwania naturalnej warstwy ochronnej skóry. Idealne dla dorosłych alergików, którzy nie tolerują syntetycznych składniki w kosmetykach. Aktywne substancje: Olejek kokosowy - delikatnie myje bez wysuszania. Bio aloes - łagodzi i przywraca równowagę nawilżenia. Olejek waniliowy i migdałowy - nawilżają, nadają delikatny zapach. Cena 19 zł, 59 ml. Zdjęcia: materiały promocyjne

www.aubreyorganics.com.pl 84

KOSMETYCZKA

1 5 4

1. Cienie do powiek Sante Naturkosmetik Z bio jojobą i bio nagietkiem. Kosmetyki wegańskie, w 100% naturalne. Podwójne zestawy pudrowych cieni do powiek pozwolą każdej kobiecie wyczarować makijaż oczu w prawdziwie naturalnych odcieniach. Cena 46,50 zł, pojemność 4,5 g www.sklep.zdrowe-kosmetyki.pl 2. Lakier do paznokci french rose Sante Naturkosmetik Hypoalergiczna formuła, nie zawiera toluenu, formaldehydu i kalafonii. Szybkoschnący i odporny, długo utrzymuje się na paznokciach. 3. Do usunięcia lakieru polecamy zmywacz do paznokci Sante Naturkosmetik, na bazie bio alkoholu i olejku pomarańczowego; bez acetonu. Cena lakieru 39,60 zł, pojemność 100 ml Cena zmywacza 16,70 zł, pojemność 7 ml www.bioandeco.pl 4. Kredka do oczu Logona Kredka do oczu w drewnie, z zawartością wysokojakościowych, naturalnych substancji pielęgnacyjnych, m.in. roślinnych olejków, wosku roślinnego, witaminy E naturalnego pochodzenia, uszlachetnionych pigmentów ziemnych i naturalnych farb. 100% naturalny kosmetyk, nie uczula, nie wywołuje alergii. Kosmetyki Logona nie zawierają: chemiczno-syntetycznych środków konserwujących, syntetycznych barwników, substancji ropopochodnych i metali ciężkich. Cena 23,50 zł, waga 0,05 g www.kosmetyki-natury.eu 5. Bio balsamy do ust o smaku Mandarynki, Mięty i Zielonej Herbaty, Wanilii i Miodu Dzięki olejkowi z dzikiej róży (Rosa Mosqueta) oraz innym naturalnym składnikom, doskonale pielęgnują, nawilżają i zmiękczają usta. Naturalny olejek z dzikiej róży zawiera bogatą w przeciwutleniacze witaminę C. Cena 18 zł, waga 4,5 g 85

MODA - Styl numeru

T-shirt „Kate”, cena 61 zł, bawełna organiczna, pasiaste spodenki, cena 61 zł, bawełna organiczna. 86

MODA - Styl numeru

Na pierwszym planie: bluza z kapturem, cena 97 zł, bawełna organiczna. Na drugim planie: koszulka polo, cena 79 zł, bawełna organiczna, brązowe szorty, cena 61 zł, bawełna organiczna.

STYL ŻYCIA - Moda - Styl numeru

Recyklingowy polar, skład materiału min. 50% z odzyskanych butelek PET, cena 110 zł, pasiaste szorty, cena 70 zł, bawełna organiczna.

MODA - Styl numeru

Od lewej. Dziewczynka – koralowa bluzka i pasiaste legginsy, dziewczynka bluzka w groszki, cena 70 zł, bawełna organiczna, opaska, cena 29 zł, bawełna organiczna, kakaowe legginsy, cena 53 zł, bawełna organiczna.

MODA - Styl numeru

Od lewej. Dziewczynka – sukienka retro, cena 97 zł, bawełna organiczna, opaska, cena 29 zł, bawełna organiczna, chłopiec – żółty t-shirt, cena 61 zł, bawełna organiczna, pasiaste szorty, dziewczynka – różowy t-shirt, cena 61 zł, cytrynowa spódniczka, cena 61 zł, bawełna organiczna, druga dziewczynka – malinowy t -shirt z kwiatową aplikacją, cena 61 zł, bawełna organiczna, falbaniasta spódniczka, cena 61 zł, chłopiec – koszula w kratkę, cena 79 zł, bawełna organiczna, dżinsowe spodnie, cena 97 zł, bambus, dziewczynka – pasiasta sukienka plażowa, cena 97 zł, bawełna organiczna, dziewczynka – koralowa bluzka, cena 79 zł, bawełna organiczna, pasiaste legginsy, cena 53 zł, bawełna organiczna, chłopiec – koszulka polo, brązowe szorty.

Kolekcję wiosna-lato 2010

szukaj w sklepie dystrybutora www.ekomaluch.pl

Zdjęcia: materiały promocyjne

MODA - Wokół mody

Prześwietlić t-shirt Aby wyprodukować bawełniany t-shirt, należy zużyć średnio 23 tysiące litrów wody. Tyle, ile średnio zużywany wody w ciągu ośmiu miesięcy. Ile twoja szafa zmarnowała wody?

MODA - Wokół mody

ajbardziej powszechna historia t-shirtu rozpoczyna się na plantacji bawełny, najczęściej w Chinach, Indiach, Kazachstanie lub Uzbekistanie. To jedni z siedmiu największych producentów bawełny na świecie. Tania siła robocza skłania firmy odzieżowe do składania zamówień w miejscach, o których nie usłyszymy w mediach. Jedne z najgorszych warunków panują w Uzbekistanie, w którym władze na czas zbiorów zamykają szkoły i obowiązkowo wysyłają dzieci na plantacje, aby mogły przez trzy miesiące zbierać bawełnę.

Ilość pestycydów, która unosi się w powietrzu, powoduje u dzieci omdlenia oraz problemy z oddychaniem. Pozostała ilość chemii trafia do gleby oraz wód gruntowych. Ilość wody, jaką potrzebuje bawełna jest tak duża, że czasami m i ej s co w a l u d n o ś ć b o r yk a s i ę z niewystarczająca ilością wody pitnej.

MODA - Wokół mody

Bawełna trafia do fabryki, w której jest czyszczona, płukana, wybielana, a później barwiona Syntetyczne barwniki wnikają we włókna, osłabiając ich strukturę, często pozostawiając po sobie sztuczny zapach. T-shirt jest najczęściej szyty w fabryce w Chinach, Indiach i Kazachstanie, przy udziale taniej siły roboczej, również dzieci. Produkt końcowy, koszulka z metką i modnym napisem, trafia do sklepu, stając się obowiązkowym elementem naszej garderoby. Szacuje się, że jeden t-shirt kosztuje naturę średnio 23 000 litrów wody, a człowieka – jego prawa do zrzeszania się w związki zawodowe, brak minimalnego wynagrodzenia czy podstawowych zasad bezpieczeństwa. Wydaje się, że światowe marki nie powinny brać udziału w tym procederze. Nic bardziej mylnego. Kilka lat temu głośnych echem odbiła się afera firmy GAP, której ubrania dziecięce były szyte rękoma .. dzieci. Często fabryki mają swoje dwie twarze. Jedną, dla mediów oraz organizacji pozarządowych, w której pracownik jest doceniany i szanowany, a drugą, ukrytą za drzwiami, gdzie toczy się walka o zysk i efektywność pracy.

Kupując bawełniany podkoszulek, jak i każde inne ubranie, najczęściej nie wiemy nic na temat jego pochodzenia. Czy metka „Made in China” powie nam gdzie rosła bawełna, kto ją zrywał, gdzie była przetwarzana i czyimi rękoma zszywana na kształt ubrania? Dla wielu konsumentów najważniejszą informacją jest marka, cena oraz fason. Historia powstania odzieży jest zbędnym balastem, który może zakłócić przyjemność oglądania swojego odbicia w lustrze w nowym podkoszulku.

Prześwietlić markę Czy jest możliwe poznanie historii swojego ulubionego t-shirtu? Okazuje się, że tak, łącznie z imieniem i nazwiskiem pracowników, którzy pracowali na plantacji bawełny, oraz wysokością ich zarobków. Continental Clothing specjalizuje się w produkcji odzieży przeznaczonej do personalizacji. Na koszulkach są później zamieszczane logotypy firm, nazwy ulubionych zespołów, wyznania czy hasła reklamowe. Firma daje unikalną możliwość poznania całego procesu powstania ich produktów. Kupując koszulkę, konsument może zwrócić się do firmy z prośbą o przedstawienie dokumentacji na temat danego tshirtu. Otrzymamy adres plantacji, dane jej właściciela, poznamy jej pracowników, ich wynagrodzenie, a nawet marże pośredników. W zeszłym roku firma poszła o krok dalej, wprowadzając ekologiczną markę Earth Positive, która w krótkim czasie otrzymała tytuł najlepszego organicznego produktu tekstylnego świata. Zanim marka ujrzała światło dzienne, firma przez dwa lata badała proces produkcji bawełnianych ubrań, szukając sposobu na oszczędzenie wody oraz energii. Dokładne analizy przyniosły efekty.

STYL ŻYCIA

Wokół mody

Cała kolekcja Earth Positive, koszulki, bluzy czy topy, jest produkowana przy wykorzystaniu odnawialnej energii wiatru i słońca. Dzięki temu emisja CO2, jaka jest wydzielana do atmosfery podczas produkcji, została zredukowana o 90%. Ilość marnotrawionej wody również została zminimalizowana – plantacje bawełny są umiejscowione w regionach, w których otrzymuje się do 95% wody z deszczy monsunowych. Pracownicy na plantacji organicznej bawełny mają zapewnione wszelkie prawa pracownicze, a cały proces produkcji jest nadzorowany przez niezależny audyt wykonywany przez Fair Wear Fundation, organizację promującą uczciwe warunki pracy w przemyśle odzieżowym. Marka idealna? Można tak powiedzieć, szczególnie że ostateczny koszt t-shirtu nie jest wymagający dla portfela. Średnia cena ekologicznego podkoszulka wynosi około 34 złotych. Za tę cenę otrzymujemy nie tylko modną koszulkę, ale przede wszystkim gwarancję etycznego i ekologicznego ubrania, którą trudno uzyskać w sieciowych sklepach odzieżowych. www.organicpositive.com – internetowy sklep polskiego dystrybutora Continental Clothing, w którym można kupić kolekcję Continental oraz Earth Positive. Dystrybutor na Polskę: Eureka.

Zdjęcia: materiały promocyjne 94

HORYZONT - Kaszuby

Wiatrak Holender z /brus z 1876r. ZdjÄ&#x2122;cia:Dariusz Zaroba 95

HORYZONT - Kaszuby

Mimo iż tegoroczny, długi weekend, dosłownie wypada w weekend, wybrać się na Kaszuby. Kto kojarzy park etnograficzny z opuszczonymi chatami i wiatrem leniwie zaskoczy go klimat Kaszubskiego Parku Etnograficznego.

HORYZONT - Kaszuby

, warto z niego skorzystać i rozdmuchującym echa historii,

Zapomniane miejsca, bliskie sercu Zdjęcia: morswin/obiezyswiat.org

HORYZONT - Kaszuby

Kaszubskie i kociewskie chaty tylko wyglądają na chwilowo opuszc

domostw są gotowe do przyjęcia gospodarzy i gości. W pobliskim k są msze, a w karczmie kwitnie życie.

Kościół PW Św. Barbary ze wsi Swornegacie, zbudowany koło 1700r.

djęcia: Bartosz Stachowiak

Jadalnie w dworze szlacheckim z Luz

HORYZONT - Kaszuby

czone. Wnętrza

kościele odprawiane

zina.

Spiżarnia w dworze szlacheckim z Luzina.

HORYZONT - Kaszuby

Dworek z połowy XIX. Zdjęcia: morswin/obiezyswiat.org istoria Kaszubskiego Parku Etnograficznego we Wdzydzach Kiszewskich rozpoczyna się w 1906 roku we Wdzydzach Kiszewskich. To wtedy małżeństwo, Izydor i Teodora Gulgowscy, kupiło od miejscowego gospodarza XVIII-wieczną chałupę. Przez lata gromadzili w niej sprzęty domowe, rękodzieło oraz inne przedmioty, które doprowadziły do odkrycia zapomnianych źródeł kaszubskiej sztuki ludowej i rzemieślniczej twórczości. Dom Gulgowskich wkrótce stał się miejscem spotkań badaczy kultury polskiej. W czasach germanizacji Izydor oraz ich małżeńska działalność kulturowa była przykładem na to, jak podtrzymywać dawne tradycje i upowszechniać regionalizm w tak trudnych czasach.

100

Dziewiętnaście lat później Izydor zmarł na białaczkę. Jego żona nie zakończyła wspólnego dzieła, dalej dążąc do zachowania kaszubskiej tradycji. Siedem lat po śmierci męża, w 1932 roku, nastąpiła kolejna tragedia - we Wdzydzach wybuchł pożar, który strawił chałupę oraz jej zawartość. I to nie zatrzymało Teodory przez odbudowaniem chałupy i ponownym zgromadzeniu sprzętów. Trzy lata przed swoją śmiercią, po trzydziestu dwóch latach pracy z kaszubską tradycją, Teodora przekazała swoje Muzeum Skarbowi Państwa. Grób małżeństwa Gulgowskich znajduje się na terenie dzisiejszego Kaszubskiego Parku Etnograficznego, pierwszego polskiego muzeum na wolnym powietrzu.

HORYZONT - Kaszuby

Park etnograficzny, położony nad brzegiem jeziora Gołuń, to wyprawa w przeszłość do kociewskiej i kaszubskiej wsi.

Park etnograficzny, położony nad brzegiem jeziora Gołuń, to wyprawa w przeszłość do kociewskiej i kaszubskiej wsi. Na dwudziestu dwóch hektarach poznajemy codzienne życie miejscowej ludności od XVII do XX wieku. Zwiedzamy chałupy, dwory, kuźnię, w i a t r a k o r a z w i e l e b u d yn k ó w gospodarczych i rzemieślniczych. Widzimy wiernie odtworzone wnętrza oraz autentyczne sprzęty. To miejsce, mimo iż historycznie tak odległe, żyje. Na parapetach kwitną kwiaty, a zapach siana unosi się w powietrzu. W drewnianym kościele ksiądz odprawia msze i udziela ślubów.

101

Można wrócić do szkoły, usiąść w drewnianej ławce w sali lekcyjnej z międzywojennych lat i spróbować, jak pisze się gęsim piórem. Można również nosić wodę w nosidłach, lepić garnki, maglować i prać na tarze. Dzieci również nie będą się nudzić. To dla nich przygotowano liczne atrakcje, ścieżki edukacyjne oraz artystyczne warsztaty. A jeśli dopadnie nas głód, czeka na nas karczma, w której zjemy dania z kuchni pomorskiej. Na koniec warto udać się nad brzeg jeziora, gdzie stoi pomnik Izydora i Teodory Gulgowskich, i pożegnać miejsce, które powstało dzięki naukowej pasji i uczucia dwojga ludzi.

HORYZONT - Kaszuby

Majówka w Muzeum we Wdzydzach Kiszewskich 1 - 3 V 2010 r., od 10.00 do 18.00 W programie:

Rodzice bawią się jak dzieci, a dzieci jak rodzice.

Pierwszy lot na miotle.

* Odstraszanie złych mocy zimy * Przeganianie czarownic na Łysą Górę * Powitanie wiosny - pochód z "Môjikiem" * Konkursy latania na miotłach i ożogach * Zabawy pasterskie * Wystawa pt.: "Świat demonów ludowych" * Prezentacje i warsztaty edukacyjne: tradycyjne rzemiosło, zajęcia domowe i gospodarskie (m.in. wiązanie mioteł, pranie i maglowanie, kręcenie sznurów, obróbka drewna, toczenie naczyń z gliny, tkanie szmaciaka, wyrób tabaki, wyplatanie koszy, wykuwanie gwoździ, malowanie na szkle, wyrób kwiatów z papieru, dawne zabawy i zabawki) * Kiermasz wyrobów sztuki ludowej i rękodzieła Bilet wstępu: normalny 10,60 zł ulgowy 7,50 zł Więcej informacji: www.muzeum-wdzydze.gda.pl. Muzeum jest usytuowane w powiecie kościerskim, woj. pomorskim.

Przeganianie czarownic. 102

Zdjęcia: materiały prasowe Kaszubskiego Parku Etnograficznego

RUSZ SIĘ - Buggykiting

ost adrenaliny

wzr

odprężenie

piękne plenery

latawce kaski trapezy 103 Zdjęcie: chris_dB /flickr.com

RUSZ SIĘ - Buggykiting

To BuGgYkItInG!!! Kontrolowany wzrost adrenaliny, przemieszczanie się dzięki siłom natury, piękne plenery, odprężenie. To wszystko za tak niewiele wystarczy wózek i latawce. Brzmi zagadkowo? O sprzęcie i rozpoczęciu przygody z buggykitingiem opowiada Max Makowski, Buggykiting.pl: Przygodę z buggykitingiem można zacząć od zakupu swojego pierwszego latawca w sklepie sportowym lub internetowym. Koszt pierwszego latawca do nauki to 500-900 zł. Cena oczywiście zależy od wielkości kupowanego sprzętu. Największy wybór „latających zabawek” w Polsce oferuje sklep Stribo.pl. Tam też doświadczeni konsultanci doradzą jaki model i rodzaj latawca wybrać. Po udanym zakupie znajdujemy większy kawałek ziemi i próbujemy naszych pierwszych lotów. Z doświadczenia i obserwacji wiemy, że bez odpowiedniego wstępu i porad nie jest to jednak prosta sprawa. Buggykiting.pl zajmuje się szkoleniami i nauką puszczania latawców. Wystarczy skontaktować się z nami i umówić na spotkanie. Jeżeli ktoś poczuje chęć sprawdzenia swoich sił w jeździe na buggy wtedy organizujemy wyjazd połączony z kursem na największej plaży Europy znajdującej się na duńskiej wyspie Romo. Koszt kursu wraz z zakwaterowaniem to 2.300 zł. Podczas wyjazdu zapewniamy kursantom pełne wyposażenie (latawce, buggy, kaski, trapezy). Po powrocie otrzymuje się licencję uprawniającą do uprawiania tego sportu na pozostałych plażach świata. Jeżeli ktoś będzie chciał zakupić własne buggy to ceny wózków zaczynają się od 1.200 zł. Dla fanów tego sportu, zaawansowanych pilotów możemy zorganizować wyprawę buggykitingową na pustynię Gobi w Mongolii bądź wyschnięte, słone jeziora w Argentynie lub pustynie Maroka.

104

RUSZ SIĘ - Buggykiting Jest to sport doskonały, nie wymaga dużego wkładu finansowego, ani specjalnych zdolności. Można go uprawiać na każdym, większym kawałku przestrzeni, przez 365 dni w roku - wystarczy dostosować sprzęt do pory roku. Zimą kółka wymienia s i ę p o p ro s t u n a p ł o z y. Buggykiting jest bezpieczną i zdroworozsądkową dawką adrenaliny. W Europie Zachodniej uprawianie tego sportu przyjęło formę aktywnego wypoczynku dla całej rodziny. Uprawiają go również osoby niepełnosprawne.

Najlepszym miejscem do buggykitingu są rozległe plaże Europy Zachodniej, ale jeździ się również dobrze na łąkach, polach czy lotniskach. Jeśli mamy odpowiednie buty, kask i ochraniacze, możemy rozwijać naprawdę duże prędkości. A dawka adrenaliny może być całkiem spora - rekord świata w szybkości buggykitingu to 124 km/h.

Zdjęcia:Buggykiting.pl 105

PRAKTYCZNA EKOLOGIA

Pranie ręczne jest najbardziej ekologicznym sposobem na czyste ubrania. Kiedy jednak pracujemy na pełny etat i mamy dwójkę małych dzieci, najczęściej poprzestajemy na pralce. Oto kilka porad na ekologiczne pranie w automatycznej pralce.

w y b i e r z energooszczędną pralkę, ładowaną z przodu, która zużywa około 40% mniej wody i 60% mniej prądu w porównaniu do pralki.

Dzięki energooszczędnej pralce, ładowanej od przodu, zaoszczędzisz rocznie tyle energii, ile przez półtora miesiąca wykorzystujesz na oświetlenie całego swojego domu. W ciągu roku zużyjesz o tyle mniej wody, o ile przeciętny człowiek wypija przez całe swoje życie.

Zdjęcie: mysza831 /flickr.com

106

- unikaj prasowania – wieszaj odzież bezpośrednio po wypraniu. Tkaniny, które bardzo się gniotą, nie odwirowuj. Po wyschnięciu włóż je do szafy, pod inne ubrania – ich ciężar „wyprasuje” je.

kupując ubrania, zerknij na metkę. Pomijaj odzież, którą czyści się w pralni chemicznej.

jeśli to możliwe noś ubrania więcej niż tylk raz, a przed ich ponownym włożeniem przewietrz je. Jeś bardzo się pocisz, wybiera odzież z naturalnych włókien.

PRAKTYCZNA EKOLOGIA

- ustawiaj pralkę na krótkie cykle i niskie temperatury. Podgrzewanie wody zużywa mnóstwo energii. Lepiej dobierz odpowiedni detergent.

- używaj ekologicznych środków do prania, w - używaj wody po praniu opakowaniach przyjaznych do innych celów – wąż dla środowiska, lub sam spustowy pralki włóż do przygotuj środki piorące. wiadra i wykorz ystaj s p u s z cz o n ą wo d ę d o spłukiwania toalety. Jeśli do prania używasz orzechów, możesz wykorzystać wodę do podlewania ogrodu.

- zawsze wybieraj o d p o w i e d n i program. Jeśli masz niewiele rzeczy, najlepiej wypierz je ręcznie.

nie uż ywaj suszarki – susz na dworze. Twoje pranie będzie miało piękny, świeży zapach. Jeśli to niemożliwe, susz na suszarce do bielizny, w domu.

– ko m śli aj

Zrób to sam: Potrzebujesz: 100 g płatków z mydła z Marsylii - 2 litry gorącej (zagotowanej) wody - 4 kropelki olejku eterycznego z lawendy lub o innym zapachu Całość wymieszaj i odstaw do wystygnięcia. Otrzymasz żel, który użyjesz zamiast proszku do prania. Zamiast płynu do zmiękczania, użyj octu, a zamiast płynu do płukania, dodaj kilka kropli ulubionego olejku eterycznego.

107

TECHNE Sunny Bag z Austrii pomieści laptop i dokumenty. Dzięki panelowi solarnemu zintegrowana bateria naładuje się nawet w pochmurny dzień. Wraz z torbą otrzymamy całą gamę dodatków do ładowania iPhone`a, iPoda i większości telefonów komórkowych. Torba waży 1,4 kg i kosztuje 166 euro. www.voltaicsystems.com

Słuchawki z wbudowanym panelem solarnym. Godzina na słońcu pozwoli nam delektować się muzyką przez około 3 godziny. Całkowicie naładowana bateria pozwala słuchać radia przez 20 godzin. Rozmiar słuchawek można regulować. Cena 25 funtów. www.21st-century-goods.com

108

TECHNE

Australijczycy z firmy Caroma wpadli na genialny pomysł i stworzyli Profile 5 – sedes zintegrowany z umywalką. Genialne rozwiązanie: woda, którą używamy do mycia rąk, zostanie zużyta do spłukania toalety! Cena 1069 dolarów. www.caroma.com.au

109

Najbardziej przyje mn y i ekologiczny sposób przemieszczania się - jazda na rowerze! Eco 7 to innowacyjny rower zaprojektowany przez Meksykanina Vicotra Alemana. Złożenie roweru do rozmiarów walizki zajmuje kwadrans. Zdjęcia: materiały promocyjne

Zdjęcia: Jeff Kubina /flickr.com