Ikkje før da by Orkana

Orkana

IKKJE FØR DA Oddfríður Marni Rasmussen

1 «Skrive på det kvite, leite i det mørke.» Elsa drog dyna opp til halsen og bora haka ned i henne. Leilegheita lydde av ingenting. «Skrive på det kvite, leite i det mørke», gjentok ho, medan ein geisp fauk omkring det lyse ansiktet og forsvann stille ned i dei urolege draumane. Stemma var innhol og søvntung. Det eine beinet stakk fram unna dyna. Eg strauk den mjuke innsida av låret, og ho pusta djupt inn. Ein kjent lyd. Pulsen slo taktfast på halsen. Eg låg ved sida av henne og lytta på pusten som vart dregen inn og ut, som når du høyrer brenninga syde i det fjerne. Eit lite, spinkelt snork høyrdest av og til. Håret lag glatt på puta, og ansiktet var ein kjent skugge. Ho såg ut som eit lite, einsamt krusbrot nede på sandstranda. Reke opp på land og venta på at nokon skulle komme og ta det opp og leike med det, til ho igjen vart trøytt og gjekk for å legge seg. Utanfor var det stille og mørkt som inne i eitt eller anna sovande dyr. Draumane til Elsa var låste inne. Eg slapp ikkje inn i draumane. Eg låg vaken heile natta. Låg og såg på henne. Granska fòrer og rynker medan ho låg og snudde seg og ynka seg. Auga flytta seg til venstre og høgre under augelokka. Flytta seg opp og ned. Av og til lét ho som skriket til eit bortkomme barn som ropte om hjelp, og av og til som ein rasande mann som kjempar eit

slagsmål som han ikkje er vant til å kjempe. Alle stemmene i draumen lydde også dit draumen ikkje var, men bilda var innestengte i hovudet på Elsa og kom ut som mange slags utrøystelege lydar. Desse ustyrlege draumane om nettene var ingenting samanlikna med alt det som Elsa opplevde når ho var vaken. Men av og til … av og til låg ho stille, som om ho hadde tatt dauden på ordet. Låg der som eit ingenting. Eit ingenting. Eg hadde ikkje sovna klokka fem, så eg stod opp. Eg sette meg i stua til å sjå ut over Havnin1, gløtta gardinene slik at eg såg ut på Nólsoyarfjørður. Den mørke fjorden låg og vogga oppå botnen. Ei taus skvalping, som væska mellom hjernen og skallebeinet, væska mellom jordskorpa, livet og himmelen. Ein draum. Enno sov ho. Ho sov som byar søv når natta har lagt mørkeret over dei. Dei steinsøv aldri. Berre halvsøv. Dormar litt. Av og til ynkar dei seg eit augeblikk, og så legg dei seg igjen ei stund. Ei og anna baklykt flytta seg langsetter vegen. Natta låg fredeleg og roa meg, eller kanskje var det den søvntunge byen som roa meg? Eg tente meg ein sigarett og opna vindauget i stua på gløtt. Skjenkte meg ein gammal rest frå kaffikanna og sette meg igjen til å nyte utsynet. I ruta såg eg det uklåre omrisset av meg og røyken frå sigaretten. Den sure dunsten var nok til at eg ikkje drakk kaffien. Eg reiste meg og laga meg ein kopp pulverkaffi. Hundur låg og sov i korga ved sida av kjøkenøya. Vasskåla var tom. Eg skjenkte 1 «Havn», bunden form «Havnin», er daglegtale for Tórshavn, hovudstaden i Færøyane, o.m.

han vatn, og meg kaffi. Han såg opp på meg, sukka tungt og la seg igjen. Vi skaffa oss Hundur fordi det ikkje kom noko barn. Ein kvit labrador. Ein veloppdratt staskar var han. Trufast og godsleg. Eg tente meg ein sigarett til og bles røyken mot det gløtta stuevindauget. Surret i hovudet og trykket i auga tydde på at det var altfor kort tid mellom draga. Søvnløysa. Tida om natta når tomheita rådde. Dette hòlet i tankane som vaks og vaks. Kanskje vonløyse? I alle fall eit tomt hòl. Tidleg på natta var hòlet ikkje så stort, men det vaks etter som tida gjekk. Først var det eit lite hòl der eg skimta ei lita lysstrime leike seg. Jo, ei vonløyse. Som lyse grasflekkar i berget. Ei uhandgripeleg von. Ei svikefull vonfryd. Og tida. Nattetida som vaks og vaks, og lyset som minka. Svartheita som drap vona. I går hadde Elsa hatt ein god dag. Dei var ikkje mange, men dagen i går var god skulle han samanliknast med andre dagar. Kanskje ikkje dagen da alt begynte. Da alt forandra seg. Kunne alt begynne på ein viss dag? Var det ein dag da alt begynte? Eg prøvde å minnast om det var noka hending eller nokon dag der dei første teikna begynte å vise seg. Om det var da arbeidsplassen ringte og sa at ho hadde stått inne på kopirommet og stira i lang tid, og da einkvan hadde spurt henne kvifor ho stod slik, da kunne ho ikkje fortelje korleis ho hadde komme inn på kopirommet. Eller kunne det vere den gongen da vi hadde vore i fødselsdag hos Elias, og ho vart sint på han, ikkje berre sint, men frå seg sjølv og hadde knust tallerkenen med biffen i golvet. Ei

eller anna slik uvanleg gjerning kunne vere det første teiknet. Det verka alt så lenge sidan. Ei eller anna, men kva for ei? Byen og menneska. Og eg? Kva var eg? Eg tok fram det grøne heftet og sette meg for å sette ord på natta. Først skreiv eg berre eitt eller anna som eg kom i tankar om. Dei første orda som fann veg ut gjennom fingrane og ned på papiret. Orda spruta ut frå pennen. Usamanhengande og raskt. Av seg sjølve. Da eg hadde sete slik i eit kvarter, slutta eg. Eg bladde opp på ei ny side og begynte å skrive: Byen ein mørk neve på hjernen til ei sovande kvinne Eg høyrde ynkinga frå Elsa, restane av eit utrøysteleg barn. Lydane frå draumen uroa stilla. Dei var eit varsel eller ei åtvaring om alt som ville hende dei ukomne dagane, vekene, månadane, åra. Og pennen stoppa brått. Og oppe på den klåre himmelen hang stjernene, eit teppe av blakrande uvisse, som sørgde for at eg følte meg så lite verd, så ørlite som noko menneske kunne vere. Eit blakrande ingenting i morgonen som enno var mørk. Vonlaust bysvart.

Kvinna ein mørk neve på hjernen til ein sovande by Byen vakna sakte, og mørkeret bakka sakte for lyset. Bilar køyrde ut frå tuna og tok folk dit dei skulle. Elsa sov enno, men Hundur var vaken. Han lepja vatn og åt av matskåla. Sidan kom han bort til meg, la underkjeven ned på kneet og såg opp på meg med bedande auge, som om han sa: «Skal vi gå?» «Eg skal berre kle på meg», sa eg til han medan eg strauk han over hovudet. Han fór ut i gangen for å vente, og eg gjekk inn på soverommet for å kle på meg. Elsa var gråtestemma til ei redd jente, ei skrekkslagen jente som nokon hadde forgripe seg på. Eg la dyna over den nakne kroppen. Ho vart rolegare og pusta tungt og teiande. Den grå gata mellom høghusa mot bakken og rekkehusa under varden var enno mennesketomme. Høghusa i morgonstilla. Betong. Inkjeseiande betong. Grå som tilværet denne heimlause morgonen. Enten hadde folk allereie fare på arbeid, eller så var dei på veg. Stod i gangar og trapper og var på veg til arbeids, på institusjonar med barn og på skolar med andre barn. Lyktestolpane kasta kjegleforma lys ned på det halvmørke fortauet. Hundur sprang fram og attende, medan eg stod under lyset utanfor leilegheita og røykte. Han fór fram og attende, fram

og attende, og det einaste som høyrdest mellom huskassane, var teven frå han som fór til det fjerne og kom att frå det fjerne. Eg kom til å tenke på alle dei som den seinaste tida hadde sprunge fram og attende i gangane på sjukehuset for å finne årsaka til åtferda til Elsa … også dei var i ferd med å opne auga og gjere seg klare til å fare på arbeid. Denne straumen av kvite englar som har floge med prøver av ymse slag og apparat, med blod og vev, med papir og glas, med von og vonløyse, med framtida under sitt vengesus. Denne straumen av hovudenglar som tok avgjerder, og som var nøydde til å måle framtida opp på veggane. Desse livsens dommarar med hendene attom hovudet, så olbogane likna på klipte vengar. Alle desse englane hadde sitt virke som dei prøvde å utføre etter beste evne, men kva faen kunne eg bruke alt det til? Eg kunne ikkje bruke det til noko som helst! Dei samla saman opplysningar som ville felle oss. Såpass visste eg. Og berre vi to, Elsa og eg, skulle leve med avgjerdene som andre tok. Ingen andre. Berre vi måtte lage vår nye kvardag etter det som englane sa om sjukdommen. Åtferda til Elsa var ikkje vanleg, og eg visste frykteleg godt at det var hovudet som ikkje fungerte, men kor omfattande var skaden? Og kunne han rettast? Ville ho få leve? Ville eg få leve? Klokka ti fekk vi svaret. Hundur hadde rasa frå seg, og vi gjekk inn. Kva skulle eg no skrive? Alle bøkene mine som eg har gitt ut. Alle diktsamlingane og alle romanane, alt har vore til fånyttes. Eg kunne ikkje bruke noko av det som eg hadde brukt all mi tid til, og som Elsa hadde hjelpt meg med, og som ho hadde støtta meg så inderleg med. Alle åra eg har brukt til å ordne tankane om til

ord som vart festa på papir. Alt dette strevet hadde ingenting å seie. Det gav inga meining. «Begynn no å skrive», brukte ho å seie. «Eg skal begynne. Eg skal lese dette først.» «Bry deg ikkje om å lese. Skriv heller.» Og så la eg boka frå meg og begynte å skrive. Og når eg skreiv, da forsvann eg. Det sat eit menneske ved eit skrivebord, men ingen slapp inn til mennesket som sat der. Det einaste rommet som fanst, var det som eg skapte inne i mitt eige hovud. Men kva no? Alt som eg hadde sett ord på, gav ikkje noko handgripeleg svar. Orda fekk liv, dei braut seg ut frå hovudet og samla seg saman der på golvet. Dei skapte seg om til levande menneske som stod midt på golvet, og som gjekk bort til kjøkenøya og laga seg mat. Dei gjekk for å kjøpe når eg sikla etter noko søtt på tunga. Dei slost på golvet. Av og til forandra orda kjøkenet, ja, heile huset vart forandra og var ikkje til å kjenne att, og det budde andre folk der inne. Elsa, eg og Hundur var ikkje her. I staden var rommet fylt med folk som eg kjente godt, ja, nesten like godt som eg kjente meg sjølv og dei som stod meg nær. Eg hadde arbeidd lenge med ei novelle, men var ikkje kommen lenger enn til ideen. Eg hadde ikkje komme i gang med sjølve skrivinga. Novella var om ein mann, ein diktar, som sat i ei lita bygd i Færøyane og skreiv sine dikt. Ein morgon når han set seg til å skrive, ser han at det som han skriv, det hender i verkelegheita. Skriv han at eit tre står framfor vindauget – eit augeblikk går, så står treet der, akkurat som han skreiv. Men novella er ikkje meir enn ein idé. Ein uskriven tanke.

Da eg kom på arbeid, var Páll allereie kommen. Han spente selane ut frå den rutete skjorta og smelte dei inn mot brystet og magen. «God morgon», sa han likesælt og sette brillene rett på naseryggen. «Korleis går det med skrivinga?» Han spurde kvar morgon om det same. Han ville ha meg til å skrive. Det var derfor at han hadde halde meg ut så lenge. Eg var ikkje den mest pålitelege arbeidskrafta ein sjef kunne finne. Langt derifrå, men han ville støtte meg i skrivinga mi. Eg minnest den dagen eg fór for å spørje Páll om han hadde noko arbeid til meg. Midtvinters var det, og snøen låg djup på vegar og fortau. Eg hadde avtale klokka åtte om morgonen, men bussen var forseinka, så eg kom ein time for seint. Dette gjorde ikkje noko, for alle andre var også for seine, og Páll, denne mannen med grøne fløyelsbukser og selar, rutete skjorte og med brei bart, meinte at om nokon kom for å kjøpe bøker i dette vêret, så var det von for manneætta trass i alt. Det første han sa til meg, var at han ikkje var vant til å lese dikt, han hadde lese samlingane mine, og det var meir av plikt enn av interesse, og det å skrive bøker var ikkje det same som å selje dei. Eg fekk likevel motbevist dette, fordi alle dei bøkene eg hadde skrive, førte til at eg kunne tilrå kundane ei god bok, og ofte kom dei same kundane attende for å spørje. Páll var glad og tok det i seg igjen, det han hadde sagt om at det å skrive bøker og å selje dei ikkje var det same, for på grunn av min framgangsmåte hadde han selt fleire bøker.

2 Men først var det venterommet som ikkje var eit venterom. Du la ikkje merke til sjølve rommet. Der var ein lang gang som liksom gjekk ut på Nólsoyarfjørður. Til venstre innanfor døra stod ein sekretær i kvitt. Det lyse, krøllete håret låg som eit fredeleg lag oppå skallen, og dei store brillene rakk opp i panna. Eg sa til henne at kona mi heitte Elsa, og at ho hadde ein avtale med legen. Ho sa ingenting. Sette den store kroppen ned på den blå stolen og såg inn i skjermlyset. Ho lest som om ho såg oppom brillene. Så bad ho oss sette oss eit augeblikk. Legen var straks klar. Eg mintest frå da eg var barn, at mor mi sa, når eg gjekk julebukk, at vi skulle ikkje gå inn i somme hus, for der skrøna folk. Eg hadde ønskt at denne døra inn til legen var ei slik dør. Eg hadde ønskt at når Elsa og eg gjekk inn gjennom denne døra, ville legen skrøne om framtida, skrøne om det som ville komme, og at vi fekk kvar vår slikkepinn på veg heim. Eg vona at han ville seie til Elsa at alt kom til å ordne seg, men dette var ikkje eit barnleg ønske som ei mor kunne få til å gå i oppfylling. Slettes ikkje. Auga klara ikkje å følgje med. Dommen var felt. No skulle vi ta imot dommen. Vi skulle sitte framfor legen og få dommen. Sjå opp på domsmakta, og ingenting sjå og ingenting høyre. Vi skulle sitte der i sanseløyse. Vi skulle sitte i dette meiningslause skodespelet og vente til tida hadde bestemt at no hadde det

vore venta nok, og no skulle noko gjerast. Noko skulle hende. Det hadde inga meining å sitte og bli stira på av omverda som om du sat inni eit glasbur og såg munnane gå på den andre sida av glaset, men lyden nådde aldri øyra. Aldri. Det var det meiningslause med det heile. Togna som ikkje nådde fram. Den uvanlege stilla. Vintermorgonstilla. Nesten himmelromstilt, som Poul F dikta. Og stille inne i skallen. Ja, der braut det laust. All kvervelvinden av tankevev som fauk mellom hjernehalvene. Med kvart rann det kaldt nedover ryggen. Ein gust, ei kulsing tvers gjennom kroppen kvar gong eg tenkte på kva som ville hende. Same korleis eg prøvde å vri og bende på kvar ein tanke, så enda eg i tida, meiningsløysa og stilla. Heilt attende til den makta som ikkje gjer skilnad på nokon: dauden. Eg forstod ikkje at tankane kunne vere så umedgjerlege. Eg forstod dei ikkje, sjølv om eg alltid har vore umedgjerleg og gjort som lysta har befalt. Og tatt konsekvensane etterpå. Her var det ingenting å skimte. Ingen nåde, inga glede eller godhug, ingen velvilje, ingenting. Ikkje ei flis av velvilje var å sjå. Her var ein dommar som også var bøddel, og som var klar til å sleppe falløksa og skilje tankane frå kroppen. Ein dommar som ikkje ville høyre på kva nåden hadde å seie, som ikkje ville benåde oss, som på alle måtar gjekk etter Elsa og skulle sørge for å rykke henne ut av livet, som om ho ikkje hadde noko med livet å gjere. Elsa hadde aldri fått den store velviljen i livet, men ho hadde aldri klaga. Skreik ikkje opp om korleis nauda hadde slått beina unna henne. Ofte

låg ho og gret over livets harde slag, men alltid hadde ho komme seg opp på beina igjen. Alltid. Men denne gongen hadde eg ei kjensle av rådløyse som eg også kunne gi ein farge, ei mørk rådløyse som steig opp frå det ukjente. Moldmørk. Denne gongen kom ikkje Elsa til å sleppe frå det med livet, og i min eigenkjærleik var eg veldig redd for at eg sjølv kom til å dukke ned i mitt eige svarte mørker, og så var spørsmålet om eg sjølv ville overleve. Tida gjekk, sjølv om eg ikkje ville at ho skulle gå, fordi eg orka ikkje å følge med henne. Ho var som vinden som strauk langsetter kroppen. Eit kaldgufs mot den nakne huda som ikkje kunne fangast att. Når tida var gått, var ho gått liksom tonen som er slått, restane av kyssa på kinnet, som å trakke ut i elva og sjå vatnet strøyme forbi føtene. Borte. Dess meir eg tenkte på tida, dess meir vart eg klar over at alt var tid, at kvart DNA, kvar ørliten væskedrope i kroppen, kvart slim, alt er på ein eller annan måte knytt opp i tida. Så mange opplysningar vart kasta etter meg frå forskjellige kantar i systemet, at eg mista heilt gneisten til å leve. Og Elsa? Ho fatta slett ingenting. Var eit tomt hus som prøvde å fylle seg med eitt eller anna slag av innhald. Av og til la eg meg ved sida av Elsa og håpa å føle det same som ho følte. Håpa at trykket i mitt hovud skulle vekse og i hennar minke. Håpa at eg skulle bli lagt

under kniven og ikkje ho. Håpa at dei skulle bore og skjere i min hjerne, skjere bort all mi håpløyse og ikkje hennar. Eg venta på at eg skulle seie noko usamanhengande, men ingenting hende. Berre dommen. Guds dom, legens dom, bøddelen som utøvde dommen, min dom, Hundur sin dom, og sjukesøstrene, englane som gjekk visitt jamt og trutt for å sjå etter at eg hadde det godt, og at den dømte, Elsa, låg godt. Kvite veggar, grått golv, runde og kvite bedehuslamper under taket. Dette er ikkje det mest smakfulle rommet som finst. Kanskje er alt dette kvite her slik at pasientane kan venje seg til det kvite lyset som det seiest at blir tent når dauden får tak i den døyande. Rommet til legen var nesten nakent. Det var som å sitte på ein fjelltopp under lågt skydekke. Vindauget stod på gløtt, og den elles så velkjente sjukehuslukta kunne nesten ikkje kjennast. Det lukta våt skoddeluft som hadde smøygt seg inn gjennom vindaugsgløttet. Det gjorde situasjonen meir merkeleg enn han alt var frå før. Dei kvite veggane og dei to velordna tavlene med alle dei gule lappane harmonerte ikkje med stemninga. På bordet stod ei ramme og vende oss ryggen. Det vistest ikkje kva som var på bildet, men truleg har det vore eit familiebilde, slik at legen kunne tenke på kor godt han sjølv hadde det, medan han las opp dødsdommen for oss som sat på motsett side av bordet. Og der sat han så. Beint imot oss. Legen. Vengane stakk ut til sidene. Han lente seg bakover. Dei grå auga var tomme. Det svarte håret gjorde huda gulaktig. Han

sette seg opp og la olbogane gåtefullt ned på bordet. Hendene var framleis falda saman. Lyden frå munnen var døyvd. Skiltet på venstresida av brystet blenkte, og eg såg etternamnet, Bergsson. Nesten som den franske filosofen Henri-Louis Bergson, berre ein s i skilnad. Bergson skreiv om korleis vi gjennom tid og rørsle kan forstå intuisjon. Korleis vi kan kjenne på oss kva som kjem til å hende, og korleis fortida hjelper oss å forstå det som kjem til å hende oss. Ingenting av dette roa meg noko særleg. Eg prøvde også å tenke på essayet til Bergson der han skriv om latter. Det tørraste som nokon gong er skrive. Han seier ein stad, eg minnest ikkje ordrett, men det var eitt eller anna med at latteren kjem fram når vi prøver å gjere noko uventa, noko nytt, medan vi nærmar oss verkelegheita. Men ingenting av dette fekk meg til å le. Eg fekk ikkje gjort noko uventa. Ingenting. Forsiktig. Nesten som ei kviskring som ikkje ville kjennast ved at det var ei kviskring. Hadde dette vore ein vanleg samtale, så hadde vi begge sagt: «Ha!» Men ikkje no. Ikkje her. Her fekk den kvelde lyden stille minke ned i togn. Munnen gjekk, men ikkje noko lyd kom ut av han. Ingen fugl lét. Ingen vind høyrdest. Ingenting. Berre stilla på fjelltoppen. Det var lyden av ingenting. Lyden frå ein øydestad. Lydane kom ikkje fram, rakk ikkje framom dei falda hendene. Ingenting.

Elsa skumpa til meg, og eg vakna ut frå meg sjølv. Eg såg dei kvite og tynne fingrane på legen seint og rytmisk danse opp og ned taktfast på høgre handbak. «… og derfor er det noko gale med hovudet», høyrde eg legen seie litt høgare. «Det er rota til alt det merkelege som hender, rota til alt som Elsa har sagt og gjort den siste tida, og som ikkje gir meining eller er som det bruker vere», sa legen og sette eit punktum med auga. Han såg ikkje inn i auga på meg. Han såg ikkje inn i auga på Elsa. Han såg på noko som var like over hovudet på meg. Kanskje på ein flekk på veggen. Dei grå auga festa på ein flekk på veggen. Eg tok ikkje til motmæle da legen sa at det var noko gale med hovudet, fordi dette var også rota til min mistanke. Eg tok sjeldan til motmæle når legar sa noko. Dei veit best. Og eg veit minst, og når legen, denne slitne mannen med gulaktig ansikt og kvite fingrar, kom med dommen, tok eg heller ikkje til motmæle, sjølv om han ikkje såg inn i auga på oss når han bar fram bodet til oss. Ein skulle tru at han også hadde mista stadsansen når han såg ut som om han ikkje visste kvar han var når han avsa dødsdommen. Dødsdom! Dette ordet dukka for første gong opp i hovudet på meg. Dødsdømt! Elsa var dødsdømt! Dette ordet, som brotsmenn i visse land får som straff for å ha tatt eit anna liv, for å ha drepe eit menneske eller for å ha skrive noko som eit visst styre ikkje godtar fordi det ikkje samsvarar med politikken til sittande styre. Elsa hadde ikkje drepe nokon,

og likevel vart ho dødsdømt. Elsa hadde ikkje skrive mot noko styre, og likevel vart ho dødsdømt. Dommen hadde legen avsagt. Elsa var dømt til dauden. Eg vart nøydd til å sitte att med ingenting … berre med orda. «Vi må sende henne vidare i systemet», høyrde eg han seie. Vidare i systemet, tenkte eg. Er tida no kommen der vi skal gjerast til ein del av systemet? Eg har alltid hata systemet, men Elsa har alltid hatt det best i systematiserte omgivnader, trøysta eg meg med. «… svulsten du har, Elsa, blir kalla glioblastom … ni til tretten månader å leve … biopsi … kjemoterapi … ikkje ta sorgene på forskott … ja, det var det, har de spørsmål?» Eg høyrde brottstykke av setningar. Ord som eg kjente. Ord som eg ikkje kjente. Eg fekk ikkje skikkeleg fatt i samanhengen, men det eg høyrde, var at Elsa, mi kjære Elsa, ville døy. Ikkje fordi legen bokstaveleg sa ordet dødsdom, eller at Elsa ville døy. Dette var ord som vaks som ein svulst inni hovudet mitt. Dess meir eg tenkte på dei, dess større vart tankesvulsten min. Eg følte korleis kroppen heldt opp å fungere. Noko svart la seg inn over meg. Noko svart og uutrekneleg. Noko ukjent. Som ein svulst. Dette ordet som hadde sett seg fast i hovudet på Elsa. Svulst, svulsten, svulstar, svulstane; substantiv, hankjønn. Oppsvelling med materie, væske el. Kreftvokster, svull; sms. t.d. blod-, hjerne-, lever-, kjeve-.

Det er ikkje mykje poetisk med ein hjernesvulst. Dei bilderike skildringane i Oddfríður Marni Rasmussens roman om forfattaren Janus, som opplever kona Elsas kamp i ei sjukdomsutvikling utan håp, er likevel ikkje berre rå, men innimellom også overraskande lyriske. Romanen handlar om kjærleik, om fortviling, styrke og avmakt, og kanskje mest av alt om å miste kontroll. Svulsten bryt inn i Elsas medvit som ein mørk neve og reduserer samtalane deira til få ord og rim. Det er Rasmussens fine dobbeltgrep at skildringa av kjærleiken og sjukdommen blir vove saman med Janus’ umiddelbare reaksjon og forsøk på å skildre utviklinga og den døyande ved å «skrive på det kvite, leite i det mørke», som forfattaren skriv i starten og slutten av romanen.

ISBN: 978-82-8104-454-8

Orkana