Tweemaandelijks tijdschrift voor de consument | jaargang 11 | juli / augustus 2014 | Prijs: â‚Ź 6
76
Welke vetten zijn goed voor ons?
Ontgiften
Constipatie; een miskend probleem in de schoolbanken
LEEFTIJDSGEBONDEN MICROBIOTICA
Udo’s Choice Microbiotica voor jong en oud!
CHILDREN’S BLEND voor kinderen 5-15 jaar
8 specifieke bacteriestammen met 4 miljard levensvatbare micro-organismen
ADULT’S BLEND voor volwassenen 16-55 jaar
8 specifieke bacteriestammen met 12 miljard levensvatbare micro-organismen
ADVANCED ADULT’S BLEND voor senioren 55 plus of een extra behoefte aan bifidobacteriën
9 specifieke bacteriestammen met 24 miljard levensvatbare micro-organismen
SUPER 8 HI-POTENCY
met een bijzonder hoog percentage aan lactobacteriën
8 specifieke bacteriestammen met 30 miljard levensvatbare micro-organismen
SUPER 5 ZUIGTABLET
in een zuigtablet, speciaal met een hoger gehalte aan L. Salivarius.
5 specifieke bacteriestammen met 1 miljard levensvatbare micro-organismen
BEPAALDE BACTERIËN ZIJN BELANGRIJK VOOR DE MENS De wereldberoemde nutritionist en voedingsexpert Udo Erasmus ontwikkelde verschillende Microbiotica supplementen specifiek voor elk lid van de familie. Het type en de hoeveelheid lichaamsvriendelijke bacteriestammen voor het beste resultaat zijn afhankelijk van de behoefte en de verschillende stadia van het leven. Alle gekozen bacteriestammen of micro-organismen zijn speciaal ontwikkeld en getest op hun zuurweerstand. Zo weet men zeker dat deze vriendelijke bacteriën overleven in een zuur milieu.
WAAROM UDO’S CHOICE MICROBIOTICAMENGSELS ANDERS … EN HOOGWAARDIGER ZIJN:
•Omdat de stammenselectie leeftijd gerelateerd is (voor effectiviteit) en voor iedere specifieke leeftijd gebaseerd is op gepubliceerde klinische studies. •Omdat de compatibiliteit van alle stammen die Udo’s Choice Microbiotica bevatten, in-vitro getest en bevestigd zijn. •Omdat alle gebruikte bacteriestammen getest zijn op gastrische weerstand voor maximale opname. •Omdat Udo’s Choice Microbiotica geproduceerd worden met uiterst geavanceerde apparatuur, dusdanig dat er een zo hoog mogelijke gestandaardiseerde concentratie voor meer informatie verkregen wordt. over de microbioticaproducten
VERKRIJGBAAR IN DE BETERE NATUURVOEDINGSWINKEL OF APOTHEEK
Ojibwa-De Roeck+32 (0)52 48 43 00 www.ojibwa.be | www.gezondevetten.be
VOORWOORD Gezonde keuzes Iedere dag maken we keuzes die van invloed zijn op onze gezondheid. Hoe eerder je begint, des te meer je de risico´s op chronische aandoeningen zoals hart- en vaatziekten en kanker verlaagt. En zo heb je behoorlijk wat invloed op je eigen levensverwachting. Onlangs was ik bij een interessant congres over integrale oncologie. Alle sprekers waren het eens over het belang van preventieve maatregelen zoals een lagere calorie-inname en, daardoor ook verminderen van lichaamsgewicht, eten van veel groenten en fruit, liefst rauw, melk en melkproducten mijden, goed en voldoende slapen in een donkere slaapkamer, voldoende beweging, voldoende ontspanning door meditatie, yoga of andere methodes, open en eerlijke communicatie en voedende relaties. Dit is in een notendop wat preventie inhoudt. Niet makkelijk om na te leven in deze drukke tijd. En de weg is zeer persoonlijk, iedereen weet intuïtief wat klopt. Wat mij helpt om positief in het leven te staan, is elke ochtend tijd te maken voor wat meditatie, yoga en een paar krachtige zinnen of bladzijden te lezen van een inspirerend boek. Zo zorg ik dat ik de dag goed begin en sta sterker tegen alle mogelijke verleidingen. Begin vandaag nog, wacht niet tot morgen!
Pascale Van den Heede
Hoofdredacteur
3
Natuurlijk herstellen
Whey Proteine Isolate™ Hoogwaardige licht verteerbare eiwitten - Microfiltratie op lage temperatuur - Behoud van biologische actieve eiwitten zoals lactoferrine en immunoglobuline - Volledig aminozuurprofiel (inclusief BCAA’s)
energeticanatura.com
INHOUD
76
nt de consume tijdschrift voor Prijs: € 6 Tweemaandelijks / augustus 2014 | 11 | juli | jaargang
76
Welke vetten zijn goed voor ons? ..................... 6
nn Voeding
nn Gezonde recepten Nazomerse gerechten . ............................................. 9
zijn Welke vetten goed voor ons?
Ontgiften
nn Medisch Dossier Ontgiften ..........................................................................13
een Constipatie; em miskend proble lbanken in de schoo
Ontmoeting met: Viola tricolor ... ..................... 16
nn Fytotherapie nn Monografie
Water als bron van leven. ....................................... 18
nn Kort Nieuws
Werking griepvaccin verbetert door inname selenium en zink. ......................................................... 22
nn Uit de praktijk
Constipatie; een miskend probleem in de schoolbanken ............................................................... 23
nn Opvoeding
Brood... nodig? ..............................................................26
nn Kort Nieuws
Permacultuur..................................................................28
Het madeliefje: reinigend en opbouwend... 29
De kwaliteit van visolie...........................................30
Rouwen.............................................................................30
Het menselijk lichaam bestaat voor ongeveer 60% uit water afhankelijk van leeftijd en geslacht. In de hersenen is dit percentage wel 70%, in het bloed 82% en in de longen is het percentage wel 90%. Deze grote percentages geven het belang van het drinken van water aan! Een mens kan dertig dagen zonder voeding, zonder water slechts vier dagen. Als je geen dorst hebt, wil dat niet zeggen dat je lichaam geen waterbehoefte heeft. Lees meer over “water als bron van leven” op pagina 18
Adverteerders LeefNu
Ojibwa De Roeck
Udo’s Choice Microbiotica...........................................................................2
Energetica Natura
Whey Proteine Isolate......................................................................................4
de consument die op een
Pharma Nord
Hou je lichaam gezond met Selenium+Zinc................................. 12
wil leven. LeefNu vertaalt
FIOW
Wimed en seminarie electromagnetische straling.................. 15
Aman Prana
Bio-tarwekiemen................................................................................................21
Nutrisan
Probiotic Caps.....................................................................................................32
LeefNu is het tijdschrift voor bewuste en gezonde manier wetenschappelijke inzichten in
76
juli - augustus ‘14
praktische artikelen. De artikelen zijn voornamelijk gericht op een gezonde voeding- en leefstijl en het gebruik van voedingssupplementen.
5
V O ED I NG
P et r a Ker st en
Welke vetten zijn goed voor ons? Over het algemeen wordt vet gekoppeld aan een ongezond eetpatroon. Vet in onze voeding is niet gezond, je wordt er dik van en het is slecht voor je hart en bloedvaten. Is dit waar? Zijn alle vetten slecht? Of zijn er ook goede vetten?
Als het even kan vetarm eten, dat was jarenlang het advies van de gezondheidsinstanties. Vooral bedoeld om de hoge vlucht aan hart- en vaatziekten een halt toe te roepen. Inmiddels is duidelijk dat deze boodschap veel te eenzijdig was en is. Vet is niet in zijn algemeenheid slecht. Er zijn juist goede, onmisbare vetten met gezondheidsbeschermende eigenschappen. Wie vetarm eet, mist die bescherming. Vetten leveren: l vitamine A, D, E en K (vetoplosbare vitamines); l cholesterol; deze stof staat vooral bekend als veroorzaker van hart- en vaatziekten, maar is ook een belangrijke bouwstof van hormonen; l essentiële vetzuren. Deze vetzuren kan het lichaam niet zelf maken en moeten dus via de voeding opgenomen worden.
Wat zijn slechte vetten? Eigenlijk zijn alleen de transvetten echt schadelijk voor het lichaam. Transvetten komen niet van nature voor en ontstaan door industriële bewerking van vetten. Transvetten komen vooral voor in margarine, koek, gebak,
6
76
snacks, zoutjes en gefrituurde producten. Ze verhogen het slechte cholesterol (LDL) en verlagen het goede cholesterol (HDL). Voor de gezondheid van ons lichaam is de verhouding tussen de verzadigde en onverzadigde vetten van belang. Voorheen werd gedacht dat de verzadigde vetten schadelijk waren. Dit blijkt niet zo te zijn, ook deze vetten hebben we nodig hoewel in zeer beperkte mate. Het lichaam breekt verzadigde vetten niet of slecht af, waardoor een overmaat kan leiden tot cholesterolverhoging, aderverkalking en hartproblemen. Verzadigde vetten komen van nature voor in kaas, melkproducten, boter, vet vlees, cacao en kokos. Ze blijven hard in de koelkast. Wat zijn goede vetten? Goede vetten bevatten essentiële vetzuren. Deze kan het lichaam niet zelf maken en moeten we dus via de voeding binnenkrijgen. Ze komen voor in voedingsmiddelen die rijk zijn aan onverzadigde vetzuren. Vette vis (zalm, haring, makreel, ansjovis en sardines) noten en zaden bevatten grote hoeveelheden hiervan. Deze onverzadigde vetten zijn te herkennen aan het feit dat ze vloeibaar/zacht blijven in de koelkast [2].
juli - augustus ‘14
V O ED I NG
P et r a Ker st en
Op basis van hun chemische structuur zijn ze onder te verdelen in drie groepen: 1. Omega-3-vetzuren: (ALA/EPA/DHA) komen voor in lijnzaadolie, hennepzaadolie, vette vis/visolie en walnootolie, zeewier;
2. Omega-6-vetzuren: (linolzuur) zonnebloemolie, maïskiemolie, saffloerolie, tarwekiemolie, pompoenpitolie, sesamolie, teunisbloemolie, borageolie, gammalinoleenzuur (GLA), zwarte bessenolie;
3. Omega-9-vetzuren: (oliezuur) olijfolie, raapzaadolie, sesamolie, high oleïc zonnebloem (pitten)olie (is rijk aan omega-9-vetzuren).
76
De omega-vetzuren staan de laatste jaren sterk in de belangstelling. Alle drie zijn ze essentieel en dus belangrijk om voldoende van binnen te krijgen. De werking van de verschillende omega-vetzuren is anders en soms zelfs tegengesteld. Alles draait dus om de juiste verhouding. En die verhouding is bij de meeste mensen danig uit balans. In Nederland eten we tegenwoordig namelijk veel teveel omega-6-vetten en te weinig omega-3. Voor een gezonde verhouding moeten we dus meer omega-3 en omega-9 gaan consumeren en veel minder omega-6-vetten. Goede vetten zorgen onder andere voor de opbouw van gezonde cellen, goede celcommunicatie, een goede galfunctie, het afremmen van ontstekingen, het uitscheiden van giftige stoffen en het regelen de cholesterolhuishouding. De onverzadigde vetten zijn erg gevoelig voor licht, lucht en temperatuur. Onder invloed van deze factoren oxideren ze en worden schadelijk voor onze gezondheid. Vooral ongeraffineerde koudgeperste oliën en omega-3-rijke oliën zijn hier gevoelig voor. Ook kunnen er schadelijke stoffen ontstaan zoals transvetzuren (deze hebben een slechte invloed op het cholesterolgehalte) en andere schadelijke stoffen zoals polymeren (PAK’s), peroxides en acroleïne). Deze vergroten juist de kans op kanker en hart-, en vaatziekten.
juli - augustus ‘14
7
V O ED I NG
P et r a Ker st en
Gebruiksadviezen Warm gebruik: Kies voor bereidingen als smoren en roerbakken (matig verhitten) voor biologische, ongeraffineerde olijfolie (extra vierge) of high oleic zonnebloemolie in een donker gekleurde fles (groen of bruin). Ongeraffineerde olie heeft een wat donkerdere gele of groene kleur dan de geraffineerde olie. De donkere fles beschermt de vetzuren tegen beschadiging. Kies voor hoge verhitting (zoals bakken van vlees of vis) voor kokosvet, palmvet, roomboter of ghee.
ghee
Koud gebruik Als je voor je salade een olie wilt, kies dan biologisch en ongeraffineerde oliën zoals: high oleïc zonnebloemolie, hennep-, olijfolie-, walnoot- en lijnzaadolie. Gebruik voor op brood biologische roomboter of grasboter en meng dit eventueel met wat lijnzaadolie. Boter bevat weliswaar verzadigde vetten, maar bevat ook vitamines en goede vetzuren. Ook kokosvet kun je gebruiken als broodsmeersel.
Als richtlijn kunnen de volgende hoeveelheden aangehouden worden: [2] • 1/2 eetlepel olijfolie of high oleïc zonnebloemolie of 1 1/2 theelepel maïskiemolie per dag; • 1 theelepel koudgeperste lijnzaadolie of 3 theelepels hennepzaadolie of 25 gram walnoten per dag. • 100 gram haring, tonijn, zalm of makreel per week. Samenvatting Kies bewust voor het gebruik van vis, noten en bepaalde biologische, ongeraffineerde oliën en boter. Laat je niet misleiden door reclame en/of claims op de verpakkingen van boter en oliën..
Referenties 1. The future of Foods, Adjiedj Bakas, ISBN: 978-90-5594-226-8 2. Vette feiten, tips voor gezond vetgebruik, Tanja Visser, natuurdiëtist 2013
hennepolie
Boter en oliën worden veel verkocht en er wordt veel geld verdiend aan deze producten. Er staan veel gezonde claims op deze verpakkingen. Helaas zegt dit niets over het hele product en of het product gunstig is voor onze gezondheid.
8
De behoefte aan goede vetzuren verschilt per persoon en is onder andere afhankelijk van factoren als stress, ziekte, zwangerschap, borstvoeding, groei, sporten en het gebruik van medicijnen. Een advies over vet(arm) eten door een deskundige arts, diëtist of therapeut kan zinvol zijn.
76
Auteur Petra Kersten, diëtist/orthomoleculair therapeut Kijk voor meer informatie op: www.petrakersten.com
juli - augustus ‘14
GEZO ND E R EC EP TEN
L ies Hel sl o o t
Nazomerse recepten De nazomer: een heerlijke tijd waarin de zon zich nog vaak laat zien en de natuur ons een overdaad biedt aan zongerijpte groenten en fruitsoorten. Het kriebelt om aan de slag te gaan met al dat lekkers. Maak gebruik van verschillende bereidingswijzen zoals de grillpan, de oven en soms de barbecue. In de oven worden groenten zoet en smaakvol. Hieronder vind je inspiratie!
Gevulde reuzenchampignons Prachtig op het bord, zo’n reuzenchampignon. Geflankeerd door een lekker slaatje wordt de reuzenchampignon een heerlijke, gezonde lunch. Reuzenchampignons kan je niet overal vinden. Ga langs bij een goede groentewinkel en vraag ernaar. Soms moet je ze bestellen. Ingrediënten (4 personen) 400 g verse (jonge) spinazieblaadjes 1 flink teen knoflook • 1 eetlepel pijnboompitjes 8 ongepelde amandelen • 100 g feta (van schapenmelk) • 50 g geraspte pecorino-kaas 4 reuzenchampignons (alternatief 2 à 3 kleinere champignons ) 50 ml olijfolie • 4 grote dadels (type medjoul) zeezout en zwarte peper Werkwijze • Verwarm de oven voor op 200 graden Celsius; • Was de spinazie grondig en laat deze uitlekken; • Pel de knoflook en hak deze heel fijn; • Maak de champignons schoon en haal er voorzichtig het steeltje uit; • Hak de champignonsteeltjes fijn; • Wrijf de champignonhoedjes met je vingers in met wat olijfolie. Zet ze opzij op een bord; • Verwarm de olijfolie op een laag vuurtje in een ruime kookpan en fruit er gedurende ongeveer 1 minuut de knoflook en de ge-
76
sneden champignonsteeltjes in. Let op dat de knoflook niet verbrandt, dit geeft een onaangename smaak!; • Voeg de spinazie toe en laat deze slinken; • Doe de spinazie in een vergiet en knijp er het meeste vocht uit. Hak of snijd de blaadjes iets kleiner; • Rooster de pijnboompitjes en amandelen in een pan tot ze licht goudbruin zijn; • Hak ze vervolgens grof; • Ontpit de dadels en hak deze in kleine stukjes; • Verkruimel de feta; • Meng de spinazie met de feta, de noten en de dadels en breng dit op smaak met zeezout en peper; • Vul de champignons met dit mengsel en garneer ze met geraspte pecorino; • Plaats de champignons op bakplaat (evt. met bakpapier); • Bak de champignons in circa 15 à 20 minuten gaar; • De champignons kun je ook grillen in een grillpan of op de barbecue.
juli - augustus ‘14
9
GEZO ND E R EC EP TEN
L ies Hel sl o o t
Slaatje met asperges en broccoli Een ideale salade voor bij de reuzenchampignons. Ingrediënten (voor 4 personen) Voor de salade: 1 broccoli (zo’n 500 g) 8 groene asperges 1 kleine kropsla Voor de dressing: 2 eetlepels tahin (sesampasta) 1 teentje knoflook 2 eetlepels extra vierge olijfolie 125 ml biologische yoghurt enkele takjes bieslook, fijn gehakt 6 blaadjes citroenmelisse, fijn gehakt 6 grote muntblaadjes, fijn gehakt
• Verdeel de slablaadjes over vier grote borden;
een handvol krulpeterselie, fijn gehakt
• Verdeel de stukjes asperges en broccoli over de sla;
1 theelepel roze peperbessen, fijn geplet zeezout en zwarte peper
• Maak vervolgens de dressing door de tahin los te roeren in de olijfolie;
Werkwijze • Snij de broccoli in kleine roosjes;
• Meng de yoghurt erdoor en voeg fijngeperste knoflook toe;
• Schil en was de asperges en snij ze in stuk-
• Hak de tuinkruiden fijn;
ken van 2 centimeter lang; • Stoom de broccoliroosjes en aspergestukjes beetgaar; • Laat de groenten dan schrikken in ijskoud water; • Doe ze vervolgens in een vergiet en laat ze goed uitlekken; • Was de kropsla en zwier deze mooi droog;
10
76
• Voeg de geplette peper en de verse kruiden toe; • Breng de dressing op smaak met zeezout en zwarte peper; • Druppel de dressing over de salade of geef elke gast een klein kommetje met saus extra. Tip: in plaats van koken kun je de broccoli en asperges ook grillen.
juli - augustus ‘14
GEZO ND E R EC EP TEN
L i es Hel sl o o t
Fruitig aardbeien-mango-ijs Een dessert boordevol fruit. Ingrediënten (voor 4 personen) 1 rijpe mango 1 bakje verse aardbeien (250 g) 125 ml droge witte schuimwijn (bijv. prosecco of cava) 75 ml biologische vloeibare honing 3 eetlepels vers limoensap (1 limoen is daarvoor voldoende)
Werkwijze • Meng in een kom de schuimwijn met het limoensap en de honing; • Schil en ontpit de mango; • Was de aardbeien en snij het kroontje weg; • Maak beide vruchten fijner in een foodprocessor: niet te lang, er moeten bij voorkeur nog stukjes in zitten; • Meng de vruchten met het schuimwijnmengsel en doe alles in een ruime bakschaal (type voor lasagna); • Zet de schaal in de diepvriezer en roer het mengsel elke 10 minuten met een vork; • Laat het net zo lang in de diepvriezer staan tot het stevig genoeg is, maar niet volledig vast gevroren; • Dit proces duurt, afhankelijk van de temperatuur van je diepvriezer, zo’n 45 minuten; • Lepel het ijs in enkele kommetjes en versier met stukjes verse aardbei en wat verse muntblaadjes.
Auteur Lies Helsloot www.lieskookt.be
76
juli - augustus ‘14
11
Voor normaal, gezond huid1,6, haar en nagels1,4 Verhoogt de opname van ijzer2 Speelt een rol in de normale werking van de schildklier4
Hou je licHaam gezond
– met Selenium+zinc, slechts 1 tablet per dag Ondersteunt de normale werking van het immuunsysteem1,2,4,6 Draagt bij tot de bescherming van de cellen tegen oxidatieve stress1,2,4,5 Draagt bij tot een normaal energieleverend metabolisme en tot vermindering van moeheid2,3 1: Zn. 2: Vit. C. 3: Vit. B6. 4: Se. 5: Vit. E. 6: Vit. A.
Pharma Nord is één van Europa’s grootste fabrikanten van voedingssupplementen (GMP gecertificeerde eigen productie). Onze producten worden wereldwijd in meer dan 45 landen verdeeld. Verkrijgbaar in apotheken. Per dag volstaat 1 tablet. Selenium+Zinc 90 tabletten aan € 19,30 (= voor 3 maanden !). Vraag de code cnK 1173-434
Innoverend voor de gezondheid
Minervastraat 14, B-1930 Zaventem Tel.: 02 720.51.20 – Fax: 02 720.51.60 E-mail: info-be@pharmanord.com
M EDI SC H DO SSI ER
Tr ud y Vl o t
Ontgiften Via onze voeding, lucht en huid krijgen we veel toxische stoffen binnen. Door middel van een ontgiftings- of detoxkuur kan ons lichaam zich ontdoen van deze gifstoffen. Veel mensen voelen zich tijdens of na een detoxkuur helderder en vitaler.
BE_SelenZink_Ad_LeefNu_DU_0514_148x210
Lever Het proces van ontgiften wordt door ongeveer vijf of zes organen uitgevoerd. Hiervan neemt de lever het grootste deel voor zijn rekening. In een reinigingskuur wordt daarom vaak de lever aangezet tot ontgiften. Vergeet je echter de andere organen (o.a. darmen en nieren), dan kan stuwing of ophoping ontstaan. En juist deze ophoping van afvalstoffen kan klachten veroorzaken. Afvalstoffen worden grotendeels opgeslagen in vetweefsel. Als je gaat afvallen, komen deze afvalstoffen vrij en moet je dus alle ontgiftingsorganen ondersteunen. Gebruik bijvoorbeeld mariadistel voor het ondersteunen van de lever, drink veel water om de darmen te ondersteunen zich te ontlasten en neem wisseldouches om de doorbloeding van de huid te stimuleren.
Uit balans Je kunt het detoxen echter ook overdrijven. Met name makkelijk te kopen en te gebruiken middelen als laxeermiddelen of detoxdrankjes zorgen voor een eenzijdige ontgifting. En als je te lang doorgaat met een detoxkuur dan brengt dit het lichaam juist uit balans.
Wees bijvoorbeeld voorzichtig met het gebruik van chlorella. Deze supergezonde zoetwateralg heeft een positieve werking op het
76
juli - augustus ‘14
13
M EDI SC H DO SSI ER
Tr ud y Vl o t
ontgiftingsproces. Chorella is te koop in de vorm van poeders en pillen en is makkelijk in gebruik. Hierdoor zou je de verleiding kunnen hebben om er veel van te gebruiken: een schepje in je smoothie, een pilletje bij de maaltijd... Maar zonder ondersteuning van de andere ontgiftingsprocessen zet je als het ware de lopende band harder maar zorgt niet voor voldoende afvoermogelijkheden. Er ontstaat stuwing van afvalstoffen. De afvalstoffen ‘vallen naast de band’, ze verlaten het lichaam niet, maar komen in andere weefsels terecht waar ze juist klachten kunnen veroorzaken.
Voldoende water doet wonderen Water is een soort wondermiddel. Pijn in je rug, pijn in het hoofd? Neem eerst een glas water en er is een grote kans dat de klacht al deels verdwijnt. De gemiddelde hoeveelheid water die we per dag nodig hebben is - afhankelijk van je gewicht en de omstandigheden circa anderhalf tot drie liter. Een deel van dit water kunnen we halen uit vochtrijke producten als groenten en fruit. Neem je veel meer dan deze aanbevolen hoeveelheid onder het mom van ‘veel water is gezond’ dan kan water ook fataal worden. Er zijn meerdere voorbeelden van waterintoxicatie bekend. Er ontstaat een disbalans tussen de vochthuishouding en de electrolyten. Bij een teveel aan water raakt de natrium-kalium-balans verstoord, wat ernstige gevolgen kan hebben.
Conclusie Ontgiften is nodig, maar langdurig of te rigoureus ontgiften is niet aan te raden. Gebalanceerd detoxen doe je onder begeleiding van een deskundige arts, therapeut of detoxcoach.
14
76
juli - augustus ‘14
9 9 9
9 9
9
FY TO THER AP I E
J a a p Sleg t
Ontmoeting met:
Viola tricolor
of driekleurig viooltje Van maart tot augustus kun je dit mooie kleine bloemetje in heel Europa tegenkomen. Meestal in tuinen, maar ook in het wild langs slootkanten kun je het ontdekken. De Latijnse naam Viola tricolor heeft alles te maken met de prachtige kleuren. Viola staat voor violet of paars en tricolor staat voor driekleurig. Symboliek Het driekleurig viooltje werd in de Middeleeuwen veel vereeuwigd op schilderijen en verbeeldde daar ’nederigheid‘. Maar ook was het een symbool van de herinnering en vrije gedachte. Op een geschilderd portret van Oscar Wilde zie je een viooltje in zijn revers gezet. Dit stond in zijn geval voor het hebben van de vrije gedachte. In de tijd van Napoleon werd het door zijn volgelingen op de kleding gedragen om te laten zien dat zij achter de keizer stonden tijdens zijn verbanning naar Elba. Bijgeloof Er zijn tijden geweest dat de mens veel meer bijgeloviger was dan nu. Hoewel veel sporters ook zo hun rituelen hebben voor een wedstrijd. Zoiets als je shirt drie keer niet wassen, dan win je beslist of als je het veld betreedt even snel het gras aanraken met de hand. En veel mensen lopen nog steeds niet onder een ladder door of gaan een andere straat in als er een zwarte kat oversteekt. In vroeger tijden was er zeer veel bijgeloof met betrekking tot bomen en planten. Zo zou je sproeten krijgen als je er aan rook of je reuk verliezen als je het in je mond stopte. Erger
16
76
was het bijgeloof dat, als je Viola tricolor op een feestdag cadeau gaf, dat er dan beslist veel verdriet zou komen. En natuurlijk heel bijzonder: pluk viooltjes op een mooie zonnige dag, dan komt er absoluut een lange periode van regen aan. Geneeskracht Al eeuwen geleden gebruikte men zowel het Maarts viooltje als het driekleurig viooltje vanwege de geneeskracht. De Grieken maakten kransen en legden dit op het voorhoofd als ze hoofdpijn hadden na veel drankgebruik. Het zou ook goed zijn om te slapen of om het hart blij te maken. De Viola tricolor is als geneeskruid pas echt bekend geworden in de Middeleeuwse geneeskunde. Het zou een probaat middel zijn bij vallende ziekten, koorts, stuipen en schrikneurose. Ziekten die men zag als werk van heksen. Het werd ook ingenomen om het bloed te zuiveren en als preventie om gezond te blijven. Mooi beschreven is dit plantje in het boek van de monnik Dodoneus (Cruydtboek 1554). Deze, oorspronkelijk uit Nederland afkomstige geestelijke, is zeer beroemd geworden door
juli - augustus ‘14
FY TO THER AP I E
J a a p Sleg t
zijn bijzondere beschrijvingen en vertalingen van de Grieks/Romeinse kennis van planten. Zo schrijft hij dat Viola tricolor de longen en de borst purgeren (reinigen) en zeer goed is tegen koorts en verhitting van binnen. En “het neemt weg de gebreken van de huid”. Driekleurig viooltje is specifiek voor huidklachten in het gezicht.
Traditionele fytotherapie van nu Het driekleurig viooltje heeft een bijzondere samenstelling van inhoudsstoffen die verantwoordelijk is voor de werking. Zo heeft men onder andere ontdekt dat de zeepachtige stoffen (saponinen) een prikkelende werking hebben op onze nieren (bloedzuiverend) en luchtwegen (verzachtend en slijmoplossend). In de natuurgeneeskundige praktijk wordt het driekleurig viooltje specifiek ingezet bij veel vormen van huidklachten. Het past specifiek bij huidklachten in het gezicht zoals acne bij jonge mensen. Hiervoor neem je gedurende zes weken drie maal daags een kop thee van Viola tricolor, gemengd met gelijke delen brandnetel (één dessertlepel kruid per kop acht minuten laten trekken). Als je de gezichtshuid een keer heel schoon wilt maken, neem dan een dampbad met een handvol Viola tricolor erin en de bloemen doen hun reinigende werk. Verder is driekleurig viooltje verkrijgbaar als tinctuur of als kruidenpreparaat. En....als je echt wilt weten wat Viola tricolor je te vertellen heeft, ga dan eens rustig en stil bij dit mooie plantje zitten en ontdek wat jouw vrije gedachten zijn. Met bloemrijke groet, Jaap Slegt
76
Jaap Slegt is natuurgeneeskundig therapeut met traditionele fytotherapie als discipline. In de traditionele fytotherapie maakt men gebruik van onverdunde extracten van planten in de vorm van aftreksels, tincturen, tabletten of crèmes. Er zijn grofweg twee belangrijke stromingen van toepassing. De wetenschappelijk/klinische visie, waarbij ziekte of symptoom direct behandeld wordt en de natuurgeneeskundige benadering waarin herstel van een balans en versterking van de lichaamseigen geneeskracht centraal staat. Beide stromingen zijn belangrijk en toepasbaar. Tegenwoordig maakt men ook gebruik van gestandaardiseerde preparaten, waarin de wetenschappelijk aangetoonde werkzame stof in een vaste hoeveelheid aanwezig is. In deze rubriek stelt Jaap u de belangrijkste planten uit de traditionele fytotherapie voor.
Referenties De referenties behorende bij dit artikel vindt u terug op onze website www.orthofytomedia.org.
juli - augustus ‘14
17
M O NO G R AFI E
C hr i st el Stev ens
Water als bron van leven Het menselijk lichaam bestaat voor ongeveer 60% uit water afhankelijk van leeftijd en geslacht. In de hersenen is dit percentage wel 70%, in het bloed 82% en in de longen is het percentage wel 90%. Deze grote percentages geven het belang van het drinken van water aan! Het menselijk lichaam verliest water door uitscheiding via zweet, tranen, urine, ontlasting, speeksel en ademen.
Een mens kan dertig dagen zonder voeding, zonder water slechts vier dagen! Dit gegeven zegt alles: water is enorm belangrijk voor ons lichaam. Zonder water overleeft geen enkel organisme of plant. Het is zo essentieel voor ons bestaan dat ons lichaam bij uitdroging een automatisch beschermingsprogramma start dat water opslaat om de meest vitale delen van het lichaam van water te voorzien. Als je geen dorst hebt, wil dat niet zeggen dat je lichaam geen waterbehoefte heeft..
18
76
juli - augustus ‘14
M O NO G R AFI E
C hr i st el Stev ens
Water is informatiedrager Wetenschappers geven aan dat een vermindering van het waterniveau in het lichaam van 2% overeen kan komen met een verlies aan zowel fysieke als mentale productiviteit van wel 20%. Stress heeft invloed op het vochtniveau van het lichaam. Uitwendige stress veroorzaakt uitdroging op celniveau, wat vervolgens interne stress veroorzaakt. Vanuit de westerse geneeskunde weten we dat de nieren het vochtgehalte van het lichaam beheren en dat onze hersenen het meeste vocht bevatten. Vanuit de vijfelementenleer (Traditioneel Chinese Geneeskunde) weten we dat het element water ook verbonden is met de nieren, hersenen en het centrale zenuwstelsel. En zo is uitdroging van invloed op angst en stress. Natuurlijk dienen we hier ook de alom bekende eigenschap van water als opslagmedium te benoemen. Water is een informatiedrager. De Japanner dr. Masaru Emoto heeft aangetoond dat stress, emoties en gevoelens via water worden opgeslagen in onze cellen. Water kan namelijk beïnvloed worden door muziek, plaatjes, gedachten en intenties. Niet alleen het water in onze cellen speelt daarbij een cruciale rol, dat geldt natuurlijk ook voor het water buiten onze cellen. Met name het water in het bindweefsel vervult een centrale functie in de lichamelijke processen.
Lading In de vorige LeefNu (nr. 75, artikel “Mineralen, de vier macromineralen”) is het belang van de beweging van de mineralen, natrium (Na), kalium (K), magnesium (Mg) en calcium (Ca) uitgelegd. De normale positie van de mineralen natrium en calcium is extracellulair of buiten de cel. Door zonlicht trekken deze mineralen in de cel en hierbij verdringt natrium kalium, en calcium magnesium. Tijdens de nacht of donkere uren keert deze beweging om. Een normale gezonde cel electrolyten beweging overdag buiten de cel Na Ca Lipide
Poreuze celmembraan voldoende essentiële vetzuren
Mg K
celkern
Een normale gezonde en gehydreerde cel electrolyten beweging ‘s nachts buiten de cel
in de cel Na
Mg K
Poreuze celmembraan voldoende essentiële vetzuren
76
in de cel
juli - augustus ‘14
Ca Lipide
celkern
19
M O NO G R AFI E
C hr i st el Stev ens
Het doel van deze beweging is om in de cel de juiste lading te handhaven. De binnenkant van het celmembraan is relatief negatief en de buitenkant houdt meer positieve lading vast. Hierdoor is het lichaam in staat is om lichtfotonen of licht vast te houden. De meeste mensen zullen zich hierin herkennen: in de zomer voel je je doorgaans beter en energieker dan in de donkere maanden.
Een gehydreerde cel electrolyten beweging overdag buiten de cel
Als we uitdrogen stagneert de stroom. De lever verhoogt de productie van cholesterol en cholesterol wordt vervolgens naar de uitgedroogde cellen gebracht. De extra geproduceerde cholesterol komt terecht in het celmembraan om de cel te beschermen tegen verder vochtverlies. Maar het gevolg hiervan is ook dat de doorlaatbaarheid van het celmembraan vermindert samen met de beweging van de elektrolyten in en uit de cel. Een heel belangrijke taak van cholesterol is dus om ons te beschermen tegen sterven ten gevolge van uitdroging. Iemand met dehydratatie zal het steeds kouder krijgen als gevolg van een geblokkeerde doorstroming en celcommunicatie. Deze toestand is ook de ideale basis voor chronische ziekten. Het lichaam heeft de kracht niet meer om zichzelf op te warmen wat nodig is om virussen en bacteriĂŤn te bestrijden.
20
Na
Mg
Ca
K
celmembraan met veel cholesterol
Alarm
76
in de cel
celkern
Een gehydreerde cel electrolyten beweging ‘s nachts buiten de cel
in de cel
Mg
Na
K
Ca
celmembraan met veel cholesterol
celkern resten Na, Ca en Lipide in de cel
Doordat de hersenen 70% vocht bevatten zijn zij als orgaan heel gevoelig voor uitdroging. Een heel scala aan mentale aandoeningen kunnen optreden als gevolg van uitdroging zoals hyperactiviteit, bipolaire stoornissen, en depressie. Hoe groter de uitdroging hoe groter de daling in de energiehuishouding en hoe ernstiger de aandoeningen. Er vindt dan weinig of geen cellulaire uitwisseling meer plaats en je raakt steeds meer vergiftigd. Alle mensen met chronische aandoeningen, of dit nu gaat om hoofdpijn, darmproblemen, zelfs het vasthouden van vocht, moeten eerst voldoende water drinken.
juli - augustus ‘14
ORAC 12.900 ORAC 13.800
▲ RECEPT kokoshavermoutpap met saffraan en tarwekiemen: breng 1 liter haverdrank met vanille en 150 g havervlokken aan de kook. Voeg eraan toe: 2 kaneelstokjes, 2 el Amanprana kokosmeel, 1 tl geraspte citroenschil, 1/4 tl gemalen kardemom, 1/4 tl kurkuma, 5 eetl Gula Java Safran, verse muntblaadjes. 10-tal minuten sudderen op een laag vuurtje. Roer af en toe. Klaar. Voeg 3 eetlepels tarwekiemen toe. Serveer in kommetjes en werk af met een muntblaadje, kaneelstokje en Gula Java Safran.
Bio-tarwekiemen van Amanprana verrijken je maaltijden Tarwekiemen B1thiamine B2 riboflavine B3 niacine B6 pyridoxine B9/B11 folium Vit E (6 soorten) Zn zink Cu koper Mn mangaan Fe ijzer Mg magnesium Cr chroom Se selenium P fosfor alfa-liponzuur betaïne B5 pantoteen B12 cobalamine K kalium Ca calcium lecithine
100 g %Adh 1,8 mg 163% 0,8 mg 57% 10 mg 62% 1 mg 71% 500 mcg 250% 25 mg 208% 14 mg 140% 0,7 mg 70% 20,3 mg 1015% 9,3 mg 66% 325 mg 86% 70 mcg 175% 113 mcg 205% 1000 mg 142% 800 mg* 1.240mg** 1,4 mg 23% 0,2 mcg 8% 957 mg 47% 71 mg 9% 2g
* breedspectrum anti-oxidant geen ADH maar 100mg wordt algemeen aanbevolen **helpt afbraak homocysteïne naar methionine
super voeding www.noble-house.tk
100% rauw
0% junk
“
Rauwe voeding is vers, “Tarwekiemen gekiemd, gecultiveerd zijn mijn favoriete (vriendelijke bacteriën) of supervoeding voor hun gedroogd voedsel, nooit rijkdom aan betaïne verhit boven 40°C. Rauwe en alfa-liponzuur. voeding is rijk aan enzy- Ik verkies de rauwe men en zit vol ‘chi’ levens- tarwekiemen kracht. Bij het verwarmen van Amanprana.“ van levensmiddelen boven 40°C worden enzy- Angelika Engelhardt, men geïnactiveerd, gaat vegetarier levenskracht verloren en Berlijn, Duitsland gaan voedingsstoffen verloren. Tarwekiemen bavatten veel antioxidanten (uitgedrukt in ORAC). Antioxidanten beschermen tegen veroudering. Ze vallen de agressieve vrije radicalen aan. Waarom verrijken Amanprana bio-tarwekiemen je maaltijden? Tarwekiemen zijn de essentie van het leven van de tarwekorrel. Het is een opslagplaats van vitaminen, mineralen, eiwitten, gezonde omega-3/6/9, vezels en nog vele goede voedingsstoffen en antioxidanten zoals lecithine, betaïne en 800mg alfa-liponzuur per 100g. Hoe gebruiken? Heerlijk op salades, in yoghurt, over ijs en in je favoriete in shakes. Strooi tarwekiemen in drank, muesli, soep, sausen, pasta, rijst, aardappelen en op groenten, salades en brood (niet mee verhitten, achteraf toevoegen). Of eet ze afzonderlijk, 1 tot 6 eetlepels en meer per dag. Verkrijgbaar in 2 versies van 400g. Rauw: 100% natuur, 100% actieve enzymen. Veredeld: thermisch ontbitterd, maar niet geroosterd. 0% gMo
0% lactose
100% gluten
AMAN PRANA
SeReNe leVeNSkRACHT
• Verkrijgbaar in je natuurwinkel of thuisgeleverd via www.amanvida.eu • Tel. 00 32 3 653 25 41 • www.noble-house.tk •
KO R T NI EUWS
Werking griepvaccin verbetert door inname selenium en zink Een dagelijks supplement met selenium en zink zorgt voor een significante extra bescherming tegen infecties van de ademhalingswegen na toediening van het griepvaccin. Het is welbekend dat heel wat ouderen een verminderde werking van het immuunsysteem vertonen. Eén van de redenen daarvoor is de lage inname van micronutriënten. Als gevolg daarvan zijn ze kwetsbaarder voor virussen en infectieziekten. Volgens een Franse studie [1] kan een supplement de werking van het immuunsysteem van oudere mensen optimaliseren, waardoor het risico op infecties van de ademhalingswegen in grote mate kan worden gereduceerd. Seleen en zink dragen bij tot de normale werking van het immuunsysteem.
18% minder infecties van de luchtwegen Een twee jaar-durende Franse studie, die dubbelblind en placebo-gecontroleerd werd uitgevoerd, deed een beroep op 725 oudere personen vanaf 65 jaar. Ze werden gerekruteerd uit 25 verschillende geriatrische instellingen over heel Frankrijk. De deelnemers van de groepen die een voedingssupplement met selenium en zink namen en daardoor deze mineralen voldoende binnenkregen, produceerden meer antilichaampjes nadat ze een griepvaccin toegediend kregen. Ofwel de reactie van het immuunsysteem verbeterde. Het aantal gevallen van infecties aan de bovendste luchtwegen verminderde met 18% in vergelijking met de groep die enkel het griepvaccin kreeg.
22
76
Selenium en zink: belangrijke mineralen Selenium en zink zijn een belangrijk onderdeel van het eerste afweermechanisme van ons lichaam tegen virussen en infecties [2,3]. Het immuunsysteem heeft deze twee mineralen nodig om optimaal te kunnen functioneren. Amerikaanse wetenschappers hebben aangetoond dat zink de duur van een doodgewone verkoudheid kan verminderen. Selenium versterkt het immuunsysteem en vermindert het risico van infecties. Referenties 1. Impact of Trace Elements and Vitamin Supplementation on Immunity and Infections in Institutionalized Elderly Patients. Arch. Intern. Med/Vol 159 April 12, pp 749-754, 1999; 2. Zinc speeds recovery from respiratory infection”, D.Mahalanabis et al. ; Am.J.Clin. Nutr. 03/2004; 79:430-436; 3. Suppression of Human Immunodeficiency Virus Type 1 Viral Load With Selenium Supplementation: A Randomized Controlled Trial”, Barry E. Hurwitz, Johanna R. Klaus, Maria M. Llabre et al. Arch Intern Med. 2007;167:148-154.
juli - augustus ‘14
UI T DE P R AKTI J K
Ang él i q ue D e Beule
Constipatie; een miskend probleem in de schoolbanken Vieze, stinkende toiletten, onvoldoende toiletpapier, te weinig tijd om even op je gemak je behoefte te doen en pesterijen zijn de meest voorkomende redenen waarom leerlingen een bezoek aan het schooltoilet liever vermijden. Maar ook het merendeel van de leerkrachten kampt met een ongezonde toiletcultuur: tijdens de pauzes hebben ze toezicht of dienen ze nog snel iets in orde te brengen voor het volgende klasuur. Met andere woorden, weinigen onder hen vinden tijd of eisen hun recht op om een bezoek te brengen aan het toilet.
Verstoring Het toiletbezoek gedurende de dag uitstellen kan voor een ernstige verstoring van het spijsverteringsstelsel zorgen. De gevolgen kunnen groot zijn, zoals een blokkade van de darm waardoor noch de afvalstoffen het lichaam kunnen verlaten via ontlasting, noch belangrijke nutriënten zoals vitamine B12, vitamine K2 en biotine kunnen worden aangemaakt en/ of geabsorbeerd door de darm [1]. Ook is er een grotere kans op (terugkerende) virale, bacteriële en schimmelinfecties. Vermoeidheid, een hangerig gevoel en futloosheid zijn symptomen. Bovendien kan er sprake zijn van toenemende allergische reacties, zonder verhoogde IgE-waarden in het bloed. In dit geval spreekt men van een ecologische overgevoeligheid waarbij de allergische reacties toenemen door externe (epigenetische) factoren zoals voeding (fast food, koemelk,
76
te weinig vocht), milieu (zware metalen) en levensstijl (te weinig beweging, ongezonde toiletcultuur) [2]. Tot slot kunnen er ook huidproblemen optreden als droge huid of atopisch eczeem.
Mama, ik heb buikpijn! De primaire symptomen van het langdurig ophouden van ontlasting zijn: l opgeblazen buik die vaak gepaard gaat met (hevige) buikpijn en misselijkheid; l constipatie/obstipatie: gedurende drie dagen of meer geen ontlasting; l hard moeten persen en pijnlijke stoelgang; l harde, keutelvormige ontlasting; l frequenter plassen, door de druk op de blaas met vaak een verhoogd risico op bedplassen en blaasinfecties; l ongecontroleerd verlies van kleine stukjes stoelgang door de dag (soiling of encopresis).
juli - augustus ‘14
23
UI T DE P R AKTI J K
Ang él i q ue D e Beule
Stemproblemen Maar constipatie kan ook de oorzaak zijn van minder voor de hand liggende problemen zoals stemproblemen. Bij terugkerende heesheid bij leerkrachten bijvoorbeeld, wordt nog te weinig verband gelegd met eventuele darm- en bijnierproblemen [3]. Leerkrachten verkeren vaak in een onophoudelijke stresssituatie waardoor de overproductie van cortisol vanuit de bijnieren voor een blokkade van het parasympatisch zenuwstelsel zorgt en het lichaam niet meer in staat is om tot rust en ontspanning te komen [4]. Hierdoor wordt parasympatisch deel
het lichaam verhinderd om via de dikke darm te ‘ontladen’ en verkeert het lichaam in een voortdurende vecht-vlucht of ‘geladen’ toestand. Daar de darmen nauw communiceren met de longen en de huid is het gemakkelijk te begrijpen waarom heel wat lesgevers met chronische stressproblemen te kampen hebben met long-, (keelpijn, heesheid, astma, chronische bronchitis), huid-, (eczeem, psoriasis, acne) en maag- en darmproblemen (maagzweren, constipatie, lekkende en/of prikkelbare darm). Zie figuur 1. orthosympatisch deel
vernauwt de pupillen
verwijdt de pupillen
stimuleert de speekselafscheiding
grensstrengganglia
verlaagt de hartslagfrequentie
stimuleert de maagsapen alvleessapafscheiding
verhoogt de hartslagfrequentie verhoogt de ademfrequentie en verwijdt de vertakkingen van de bronchiën
zwervende zenuw
verlaagt de ademfrequentie en vernauwt de vertakkingen van de bronchiën
remt de speekselafscheiding
remt de maagsap- en alvleessapafscheiding
remt de afgifte van glucose door de lever
stimuleert de afgifte van glucose door de lever
stimuleert de samentrekking van de galblaas stimuleert de darmsapafscheiding en de darmbeweging stimuleert de samentrekking van de urineblaas
stimuleert de ontspanning van de galblaas remt de darmsapafscheiding en de darmbeweging stimuleert de ontspanning van de urineblaas
stimuleert de werking van de geslachtsorganen
remt de werking van de geslachtsorganen
Figuur 1: het parasympatisch (rustgevend) zenuwstelsel staat in voor de stimulatie van alle verteringssappen alsook de peristaltische beweging van de darm. Bij een aanhoudende cortisolproductie vanuit de bijnieren, geraakt de balans tussen het para –en orthosympatisch zenuwstelsel verstoord met een blokkade van het spijsverteringsstelsel tot gevolg. (Bron: www.plazilla.com)
24
76
juli - augustus ‘14
UI T DE P R AKTI J K
Ang él i q ue D e Beule
Hoe lager de constipatie, hoe hoger de concentratie Ook focus- en concentratieproblemen bij zowel leerlingen als leerkrachten hebben vaak een constipatie en/of ander onderliggend darmprobleem. Constipatie is gelijk aan vasthouden, verstopt zitten en zorgt ervoor dat de leerling minder in staat is om ruimte te maken voor nieuwe leerstof. Kortom wil je als school actieve, gemotiveerde kinderen in de schoolbanken? Werk dan samen met leerlingen en leerkrachten aan een gezond en bespreekbaar toiletbeleid! Ecosysteem Tot slot is het belangrijk om in te zien dat het algemeen welzijn van onze kinderen wordt bepaald door een evenwichtige maag-darmwerking, één van de belangrijkste ecosystemen in hun lichaam. Samengevat een aantal orthomoleculaire basistips die kunnen helpen bij de optimalisatie van dit waardevolle ecosysteem: 1. Dagelijkse voeding voorzien van natuurlijke, biologische vezels zoals fruit, groenten, noten, pitten, zaden en ongeraffineerde granen; 2. Voldoende (acht glazen per dag) en regelmatig drinken: zuiver water (geen leidingwater), soep, groentesappen, biologische vruchtenthee; 3. Het stimuleren van voldoende maagzuur door citroensap, betaïne HCL of appelazijn. Voedingsbronnen rijk aan betaïne zijn onder andere vis, rode bieten, broccoli, spinazie en peulvruchten; 4. Zorgen voor een gezond evenwicht tussen de gunstige en schadelijke darmbacteriën door 1/3 rauw of licht gestoomd te eten en dagelijks 1 tot 2 porties gefermenteerde producten zoals rechtsdraaiende yoghurt,
76
platte kaas en biologische ongesuikerde karnemelk. 5. Leer je kind langzaam en bewust te eten; 6. Regelmatig bewegen bevordert de peristaltische beweging van de darm; 7. En tot slot, geef je kind de kans om tot rust te komen, te ontladen, door het te laten spelen, te sporten en dagelijks te aarden door op blote voeten te laten lopen. Op deze manier help je de kinderen te streven naar een ontlasting na elke maaltijd!
Auteur Angélique De Beule angelique.debeule@efiow.be www.efiow.be
Referenties 1. Publi Media - eFIOW 2013: “Darmproblemen voorkomen met de voedingsdriehoek Faché”; 2. OrthoFyto media tijdschrift LeefNU 65 – Artikel: “Lactose-intolerantie”; 3. “De orgaanklok” Lothar Ursinus; 4. Publi Media - eFIOW 2014: MN 112: “Bijnieruitputting een stille epidemie”; 5. Publi Media - eFIOW 2014: MN 81: “Met orthobiotica darmstoornissen en kanker behandelen en voorkomen”.
juli - augustus ‘14
25
O P V O ED I NG
C a r o l i ne v a n d e Ber g
Brood... nodig? Een normaal ochtendtafereel. Tim’s moeder smeert twee boterhammen met margarine en belegt ze met een sneetje 30+ kaas. Samen met het drinkyoghurtje en een flesje appelsiensap gaan de boterhammetjes in zijn rugzak voor het uurtje opvang na school. Terwijl Tim zijn aan zijn drinkontbijt slobbert doet zijn moeder ook nog een sneetje ontbijtkoek en een kommetje pudding bij zijn proviand. Volgens het voedingsinformatiecentrum is dit een zelfbewuste moeder die zich goed laat informeren..
26
Onze voeding
Broodnodig?
De genetische informatie in ons DNA heeft een voorgeschiedenis van miljoenen jaren. En na al die miljoenen jaren zien we dat we ons pas recentelijk anders zijn gaan gedragen dan dieren. De mens is pas achtduizend jaar geleden, toen we grond gingen bebouwen en schapen en koeien gingen houden, gaan afwijken van wat we het paleolithisch dieet noemen, bestaande uit knollen, wortels, planten, noten, vruchten en af en toe vlees en vis. Evolutionair gezien is de dynamiek van onze genen totaal nog niet aangepast aan ons moderne dieet, onze biochemie is nauwelijks berekend op dit soort voeding, laat staan op de voeding van Tim. De mens is namelijk ingesteld op het consumeren van veel vezels, trage koolhydraten en een geringe hoeveelheid vet terwijl we momenteel worden overspoeld door grote hoeveelheden snelle koolhydraten in de vorm van onder andere aardappelen en brood.
Brood wordt in de westerse wereld gezien als dagelijks voedsel, maar vanuit evolutionair oogpunt totaal niet. De orthomoleculaire voedingsleer geeft aan dat brood thuishoort in de categorie ‘af en toe’. Wat zijn de argumenten?
76
1. Allereerst verandert meel door verhitting in de bakoven zodat het een chemische structuurverandering ondergaat. De koolhydraat verandert door verhitting van lange keten in korte keten. Ofwel: het verandert van een langzame koolhydraat die geleidelijk de bloedsuikerspiegel verhoogt, in een snelle koolhydraat die een explosieve stijging veroorzaakt. 2. Daarnaast bevat ons brood in toenemende mate zetmeelsoorten die afkomstig zijn van gemanipuleerd graangewas. De glykemische index hiervan ligt aanzienlijk hoger dan dat van het traditionele brood. De hormonale impact, leidend tot overgewicht, is hiermee dus ook groter.
juli - augustus ‘14
O P V O ED I NG
C a r o l i ne v a n d e Ber g
3. Fabrieksbrood bevat altijd allerlei toevoegingen en vrijwel altijd monosodium-glutamaat, herkenbaar aan de code E-621. Deze toevoeging kan de schildklierfunctie verstoren en versterkt het hongergevoel, wat overgewicht in de hand werkt. 4. Bruin brood is niet gezonder dan wit brood. Vaak is de kleur van bruin brood voor een groot deel een gevolg van het karamelliseren van moutextract of moutmeel. Hierdoor heeft bruin brood een grotere invloed op de suikerspiegel dan zijn ‘bleke broertje’. De kleur zegt dus vaak niets over het vezelgehalte. 5. Misschien wel het grootste nadeel van granen is de hoge concentratie fytinezuur, ofwel fytaat. Deze biochemische stof bindt mineralen als zink, calcium, magnesium, ijzer en mangaan. De gebonden stoffen passeren de darmwand niet en verlaten het lichaam ongebruikt via de ontlasting. Zink is met betrekking tot overgewicht en diabetes een bijzonder belangrijk mineraal. Het is het belangrijkste hulpje van insuline en daarmee indirect betrokken bij de bloedsuikerspiegel en de energieprocessen binnen de cel. Zinktekorten kunnen verder tot uiting komen in chronische verkoudheden, allergieën, huidproblemen en verminderde vruchtbaarheid. 6. Tarwe is zo’n 5.000 jaar geleden aan ons voedselpakket toegevoegd. Slechts weinig mensen kunnen het tarwe-eiwit gluten goed verteren in het maagdarmkanaal. Hierdoor gaan de gluten zich agressief gedragen en ontstaan er immuun- en ontstekingsreacties. Vervolgens wordt de
76
darm (ongewenst) doorlaatbaarder, met als gevolg darmklachten, vermoeidheid, eczeem en duizeligheid. Een intolerantie voor gluten komt tegenwoordig veel voor. 7. Tarwe bevat exorfinen. Dit is een stofje wat terechtkomt op de receptoren voor endorfine, de lichaamseigen morfine. Endorfine werkt bovendien als regulerend hormoon en beschermt ons onder andere tegen kanker. Gevolg van de exorfinen is dat de normale regelfunctie van het hormoon verstoord wordt en dat het verslaving in de hand werkt.
Conclusie Het is echter wel degelijk mogelijk zinvolle keuzes te maken met betrekking tot de inname van brood. Met name brood van zuiver speltmeel en roggebrood zijn goede alternatieven. Maar meerdere malen brood per dag is geen goede keuze, zeker niet voor de mens met overgewicht. Dit geldt ook voor crackers, koekjes, deegwaren als pasta’s en bijvoorbeeld couscous. Deze groep voedingsmiddelen is zeker niet (brood)nodig.
juli - augustus ‘14
27
KO R T NI EUWS
Tr ud y Vl o t
Permacultuur Verbeter de wereld en begin op je eigen stukje grond Monoculturen in de moderne landbouw kunnen bodemerosie of verarming veroorzaken. In de jaren zeventig ontstond hierop een tegenbeweging: de permacultuur. Het doel van permacultuur is samenwerking tussen de mens en haar omliggende natuur gericht op een harmonisch voortbestaan van beide. Heel concreet leer je hoe je een eetbare tuin kunt ontwerpen die mooi en nuttig is voor jezelf en andere levende organismen. Leefbaar landschap Binnen de permacultuur gaat het in essentie om het observeren en leren van de natuur. Door inzicht te krijgen hoe de natuur haar ecosystemen in stand houdt, kunnen we op deze aarde, waar heel veel mensen wonen, toch een leefbaar landschap creëren. Een landschap waarin mensen van de natuur kunnen eten, zonder die natuur te schaden. Het oppervlak van zo’n functioneel eco-systeem hoeft niet groot te zijn. Op je eigen balkon kun je al een permacultuur-tuintje aanleggen. In Amerika zijn stukken grond van wel 2.200 ha die volgens deze principes zijn ingericht.
Diversiteit Een permacultuur-tuin bevat alle elementen die we in de natuur ook tegenkomen, zoals zon, wind, water en grond. Een permacultuur-tuin herken je aan de grote diversiteit aan gewassen qua soorten, hoogten, kleuren en geuren. Vaak wordt gebruik gemaakt van vaste planten. Permacultuur kan een bijdrage leveren in een oplossing voor de uitputting van fossiele brandstoffen of in het beperken van energieverbruik. Het gaat om het weer terugbrengen van veerkracht in de omgeving. Het omvat vele technieken en methoden om de omgeving te verbeteren. Op kleine schaal wordt het in particuliere tuinen al toegepast. Maar steeds vaker zie je het terugkomen in grotere projecten, zoals zelfoogstabonnementen bij boeren, gezamenlijke (groente) tuinen in nieuwbouwwijken of groene, oogstbare daken in steden. Zie voor meer informatie: www.permacultuur.be
Het woord “permacultuur” is een samentrekking van “permanent agriculture” (duurzame landbouw) en “permanent culture” (duurzame cultuur).
28
76
juli - augustus ‘14
KO R T NI EUWS
Tr ud y Vl o t
Het madeliefje: reinigend en opbouwend Wie heeft er vroeger geen kransjes mee gemaakt? Een klein lieflijk bloempje dat al vroeg in het voorjaar zijn bloemetjes laat zien tot ver in het najaar: het madeliefje, ofwel Bellis perennis. Inhoudsstoffen Zoals menig kruid dat al vroeg in het jaar bloeit, bevat de madelief stoffen die reinigende en opbouwende kwaliteiten heeft, en die met name werken op ons afweersysteem. In de volksgeneeskunde worden madeliefjes in verband gebracht met vruchtbaarheid, groeikracht en opbouwkwaliteiten. Ze bezitten veel vitaminen en grondmineralen. Gebruik Het gaat bij gebruik om de wilde madeliefjes. De gecultiveerde vormen kunnen niet worden gegeten. De bloemknopjes kunnen worden ingelegd en als vervanging dienen voor kappertjes. De jonge blaadjes kun je eten in een salade. Maar ze kunnen ook gekookt worden en gegeten bij zware gerechten om
76
de spijsvertering te verbeteren. De bloemen zelf zijn ook eetbaar. Leuk om een salade mee op te vrolijken. De half open bloemen smaken een beetje nootachtig. Als ze volledig open zijn worden ze wat bitter. Medicinaal Veelal wordt van madeliefjes tinctuur gemaakt en worden ze in verschillende homeopatische potenties (verdunningen) omgezet. Deze homeopatische middelen worden ingezet bij eczeem, huidaandoeningen met jeuk, maar ook dieper liggende kwetsuren zoals bloeduitstortingen, spatadres of veneuze stuwing. De verse blaadjes kunnen worden gekauwd bij ongemakken in de mond. Ook bij wondjes en verstuikingen kunnen de gekneusde blaadjes hun dienst bewijzen.
juli - augustus ‘14
29
KO R T NI EUWS
Tr ud y Vl o t
De kwaliteit van visolie Voldoende visolie is van belang voor een goede gezondheid. Veel mensen gebruiken dan ook visolie in supplementvorm. Maar wist u dat er een groot kwaliteitsverschil bestaat tussen de verschillende merken visolie? Hier geldt “alle waar naar zijn geld”. Het is van belang dat de fabrikant goede bronnen zoekt voor zijn visolie en vervolgens uitgebreide controles uitvoert op verontreinigingen en de aanwezigheid van zware metalen en PCB’s. En dit moet worden betaald. Voor zuivere visolie zijn twee zaken heel belangrijk: de vissoort en de zee waarin deze vis wordt gevangen. Kleine vissen, zoals ansjovis en sardines, bevinden zich aan het begin van de voedselketen. Ze zijn daarom zuiverder dan grotere roofvissen zoals tonijn waarin gifstoffen zich hebben opgestapeld. Qua vervuiling gaat het onder andere om dioxines, PCB’s en zware metalen zoals kwik. Het mooiste is als er zo weinig mogelijk van
deze stoffen in de visolie zit. Er zijn verscheidene manieren waarop visolie gezuiverd kan worden. Van belang is dat er geen gebruik gemaakt wordt van chemicaliën en oplosmiddelen en dat de zuivering bij lage temperatuur plaatsvindt. De verkregen zuiverheid hangt sterk af van de gebruikte zuiveringsmethode. U kunt bij de fabrikant altijd een kwaliteitscertificaat opvragen.
Rouwen Op donderdag 17 juli 2014 werd een vliegtuig van Malaysia Airlines neergehaald. Gevolg: 298 doden. Tegelijkertijd krijgt een buurvrouw een tweeling. Leven en dood zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De ene kant, het leven, wordt vaak opgehemeld. De andere kant, de dood, wordt liever weggemoffeld. Maar als er zoveel doden vallen door een extreme oorzaak, dan is een land opeens in rouw en valt er weinig weg te moffelen. Omdat de dood zo vaak wordt weggestopt en verzwegen, weten we er niet zo goed mee om te gaan. Maar automatisch doorloop je toch alle fasen van het rouwproces. De eerste fase boosheid was heel duidelijk. Overal kon je het lezen of horen, de verbolgenheid, de woede. Dan komt de onderhandeling, ook deze hebben we gezien en ervaren. Er wordt gepraat met naasten, maar ook met onbekenden. Dan komt er een vorm van depressie. Wanneer de rituelen en ceremonies achter de rug zijn, vallen we in een soort ‘zwart gat’. Was dit het nu? En vervolgens komen we in een fase van aanvaarding en het oppakken van het gewone leven.
30
76
De duur van iedere fase is persoonlijk. Het totale proces van de vier fasen kan wel een jaar of langer duren. Geef jezelf maar ook mensen in je omgeving de kans om al de fasen in eigen tempo te doorlopen. Gebruik liever geen antidepressiva, verdring of verdrink (alcohol) de pijn niet. Rouwen hoort bij het leven.
juli - augustus ‘14
COLOFON
Uitgave van OrthoFytoMedia 11e jaargang, nr 76 Verschijnt 6 x per jaar Uitgever OrthoFytoMedia Nieuwdorp 57 - 9190 Stekene Tel: +32 (0)3 808 41 43 info@orthofytomedia.org LeefNu is het tijdschrift voor de consument die op een bewuste en gezonde manier wil leven. LeefNu vertaalt wetenschappelijke inzichten in praktische artikelen. De artikelen zijn voornamelijk gericht op een gezonde leefstijl & voeding en het gebruik van voedingssupplementen. Daarnaast wordt aandacht besteed aan onderwerpen zoals beweging, opvoeding en milieu. De informatie in LeefNu in relatie tot ziekte en gezondheid is geen vervanging voor een medisch advies, diagnose of behandeling door een arts of therapeut.
Abonnementen Secretariaat OrthoFytoMedia Zie www.orthofytomedia.org Tel: +32 (0)3 808 41 43 info@orthofytomedia.org Prijzen België en Nederland Tijdschrift per post: 20€/jaar Tijdschrift online + archief: 15€/jaar Tijdschrift per post & online: 25€/jaar Jaarabonnement van januari tot december. Abonnementen worden automatisch verlengd voor een volledig jaar, tenzij schriftelijk wordt opgezegd ten laatste eind oktober van het lopende jaar. Advertentie aanvraag Pascale Van den Heede: pascale@orthofytomedia.org
Hoofdredacteur Pascale Van den Heede, apotheker pascale@orthofytomedia.org Eindredacteur Walter O.M. Faché, biochemicus Redactieraad Walter O.M. Faché, biochemicus HEOS Pascale Van den Heede, apotheker Annemieke Meijler, natuurdiëtist Auteurs van dit nummer Petra Kersten Lies Helsloot Trudy Vlot Jaap Slegt Christel Stevens Angélique De Beule Caroline van de Berg Lay-out en druk Françoise Biesbroeck, Het Letterhuis Beerveldestraat 19 - B-9160 Lokeren
Inzenden artikel? Wilt u schrijven voor het tijdschrift LeefNu; u bent van harte welkom. Neem bij voorkeur vooraf contact op met onze hoofdredacteur Pascale Van den Heede. Na inzending van uw artikel beoordeelt de redactie binnen twee weken of uw artikel in aanmerking komt voor plaatsing. Redactionele bewerking van de artikelen gebeurt in overleg met de auteur.
Disclaimer OrthoFytoMedia, de uitgeverij van LeefNu, verklaart dat de informatie in LeefNu op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld. Zij kan echter op geen enkele wijze instaan voor de volledigheid van of eventuele onjuistheden in deze informatie. OrthoFytoMedia, haar medewerkers en de auteurs aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid voor schade van welke aard dan ook die het gevolg is van handelen en/of beslissingen op basis van de inhoud van deze informatie Copyright Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur. Ook de overname van artikelen of gedeelten hiervan is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming.
31
Ik ga op reis en ik neem mee... Probiotic Caps, dé nieuwe generatie synbiotica*
Probiotic Caps Acidophilus
Probiotic Caps Forte
Probiotic Caps Yeast Balance
Onderhoudsdosis, het ideale synbioticum voor elke dag! 2 specifieke stammen per vegetarische capsule met 1.24 miljard levensvatbare bacteriën
Een krachtige formule voor intensieve ondersteuning! 7 specifieke stammen per vegetarische capsule met 20 miljard levensvatbare bacteriën
Met de unieke stam Lactobacillus paracasei! 5 specifieke stammen per vegetarische capsule met 10 miljard levensvatbare bacteriën
*synbiotica zijn producten die zowel melkzuurproducerende bacteriën (Lactobacillus, Bifidobacteria,…) als prebiotica bevatten.
Probiotic Caps bevat o.a. de gepatenteerde stam Lactobacillus acidophilus DDS-1. Deze stam is uitvoerig bestudeerd aan de universiteit van Nebraska (VS) in verschillende klinische studies. Alle geselecteerde stammen zijn uitermate bestand tegen maagsap en galzouten. Als extra bescherming voor de goede bacteriën zijn de capsules omhuld met een zuurbestendige laag waardoor de capsules hun inhoud pas vrijgeven in de darm. Het prebioticum FOS is toegevoegd als voedsel voor de bacteriën.
De stammen zijn ontwikkeld met een gepatenteerde technologie waardoor er een hoge stabiliteit gegarandeerd wordt bij kamertemperatuur. Dit heeft als gevolg dat het synbioticum niet koel hoeft bewaard te worden en dit is handig voor onderweg of om mee te nemen op reis. Al deze technologieën en ontwikkelingen zorgen ervoor dat de melkzuurproducerende bacteriën levend de darmen bereiken. Probiotic Caps is zuivel- en glutenvrij en de gebruikte bacteriestammen zijn al jaren in onze voeding aanwezig waardoor ze met een gerust gevoel gebruikt kunnen worden.
Probiotic Caps is verkrijgbaar bij uw apotheek. IS O 2
00
0
2
Voor meer info zie www.nutrisan.be