Of103

NR.103

DECEMBER ‘13/JANUARI 2014 JAARGANG 18

VA K T I J D S C H R I F T

Artrose Artritis Soepel bewegen bij gewrichtsklachten Bewustwording en voeding Middelen tegen pijn en ontsteking

Othofyto Media geeft twee tijdschriften uit:

Orthofyto en LeefNu

Website OrthoFyto Media online Maak kennis met onze website www.orthofytomedia.com! Op de site treft u alle informatie betreffende de tijdschriften Orthofyto en LeefNu. Ter gelegenheid van de honderdste editie van Orthofyto is dit magazine tot het einde van dit jaar volledig digitaal te lezen. Om de andere edities te kunnen lezen, heeft u een abonnement nodig. Vanaf 2014 zal op deze website ook het volledige archief van Orthofyto en LeefNu geplaatst worden. Op de website treft u alle voorwaarden.

18 e jaargang N R . 100

N R.102 JULI / AUGUSTUS 2013 JAARGANG 18

NOVEMBER/DECEMBER 2013 JAARGANG 18 N R.101

VA K T I J D S C H R I F T SEPTEMBER / OKTOBER 2013 JAARGANG 18

Integrale geneeskunde Lekkende Depressie VA K T I J D S C H R I F T

INTeGRALe kANkeRTheRApIe

DEpRESSIE EN HET ENDORFINESy

VoedING ALS bASIS VooR IedeRe TheRApIe

VOEDING BIJ

DOORBREEK DE STIlTE ROND VAN DE DARM JE DEpRESSIE!

HyPERPERMEABIlITEIT

GeïNTeGReeRde behANdeLING VAN depReSSIe

lEKKE DARMEN,

DE pRESSIE, EEN OOSTERSE DEpRI OF INTERVENTIE ECHT DEpRESSIEF? lEKKENDE DARM SyNDROOM STERK ONDERKEND

Orthofyto is het enige vaktijdschrift in België voor artsen, therapeuten en andere (para)medische professionals werkzaam of geïnteresseerd in preventieve gezondheidszorg en integratieve geneeskunde.

Orthofyto heeft als doel deze professionals op de hoogte te houden van de laatste wetenschappelijke ontwikkelingen op het gebied van integratieve holistische gezondheidszorg, specifiek gericht op orthomoleculaire voeding & geneeskunde en fytotherapie.

24 10 J a a Rga n g

10 J a aR ga n g

oktober / november 2013

1989-2013

® augustus / september 2013

uw leef- en eetwij(s)zer

Leef Nu LeefNu

71 | Prijs € 10,50

|

70 |

|

|

Voedsel om te ontstressen

Elektromagnetische belasting

slimmer door goed eten

opVoeden in deze tijd

Zwangerschap oVerbeVissing

beteugel uw stress

69

LeefNu is het tijdschrift voor de consument die op een bewuste en gezonde manier wil leven. LeefNu vertaalt wetenschappelijke inzichten in praktische artikelen. De artikelen zijn voornamelijk gericht op een gezonde leefstijl & voeding en het gebruik van voedingssupplementen. Daarnaast wordt aandacht besteed aan onderwerpen zoals beweging, opvoeding en het milieu.

3

Voorwoord

Artrose & artritis De verschillende artikelen in dit nummer bieden u inzichten over de mogelijke oorzaken en de natuurlijke middelen die ingezet kunnen worden bij gewrichtsaandoeningen zoals artrose en artritis. In het hoofdartikel geeft Walter Faché inzicht in het mechanisme van deze processen, welke de oorzaken en gevolgen zijn van kraakbeendegeneratie en welke natuurlijke ontstekingsremmers en ontstekingsmodulators er kunnen ingezet worden.

In het interview met dr. Tisscher, reumatoloog, wordt een integrale behandeling van artrose en artritis beschreven en ook in zijn behandeling speelt voeding een belangrijke rol. Bovendien vertelt dr. Tisscher over nieuwe mogelijkheden in de behandeling van reuma en andere aandoeningen. Ralph Ree legt de link tussen voeding, darmen en gewrichten. Activatie van het immuunsysteem in de darm door allergenen uit voeding geeft een verhoogde ontstekingsgevoeligheid op gewrichtsniveau tot gevolg.

Jaap Slegt beschrijft in zijn artikel de fytotherapeutische mogelijheden bij gewrichtsaandoeningen.

Afhankelijk van de constitutie van de patiënt, zijn conditie, ziektegeschiedenis en het mentaal/emotioneel beeld zijn specifieke planten geschikt.

Abonnementstarief verlaagd!

In 2014 zal het abonnementstarief van Orthofyto aanzienlijk dalen. U betaalt slechts 35€ voor zes nummers Orthofyto. Het nieuwe abonnement biedt nog meer voordelen! Lees alle informatie op de ingesloten brief of kijk op onze website: www.orthofytomedia.com.

Namens de redactie wens ik u een gezond, soepel en energiek 2014.

Pascale Van den Heede

Hoofdredacteur

103

/ december ‘13 - januari ‘14

OF

5 Tweemaandelijks magazine OrthoFyto® & OrthoTrends®

103 / december ‘13 - januari ‘14

Inhoud

NR.103

RUARI 2014 JANUARI/FEB G 19 JA A RG A N

VA K T I J D

SCHRIFT

Artrose Artritis EGEN BIJ SoEpEl BEw ACHTEN GEwRICHTSKl DING BEwUSTwoR EN VoEDING TEGEN MIDDElEN STEKING pIJN EN oNT

Hoofdartikel Orthomoleculair Nieuwe orthomoleculaire doorbraak: soepel bewegen bij gewrichtsklachten . 6 Voeding Bewustwording en voeding. . ......................11 Medisch dossier Scutelaria baicalensis en Acacia catechu ... 15 Ademtherapie en de positieve invloed op het immuniteitsstelsel ............................................. 17 Orthomoleculaire diagnose en therapie De integrale behandeling van reumatische aandoeningen. . ...............................................20 Uit de orthomoleculaire praktijk Arnica.. .............................................................25 Gewrichten en darm . . ................................30 Fytotherapie Traditionele fytotherapie bij reumatische klachten ..........................................................32 Orthofilosofie Kikker, klim uit je put!................................25

Insulineresistentie Magnesium beschermt tegen insulineresistentie . .................................... 28 Anti-aging Vertraag het verouderingsproces met visolie ...............................................................28 Hartischemie Magnesium en het risico op ischemische hartziekten.................................................... 29

Gewrichtsziekten worden nog steeds als lokale aandoeningen gediagnosticeerd en dan ook steeds lokaal behandeld. Nochtans is al lang bekend in orthomoleculaire kringen, dat niet alleen verzuring en oxidatieve schade (vrije radicalen) de gewrichten aantasten, maar dat er een meer onzichtbare ondermijning gebeurt in het hele bewegingsapparaat, de stille ontsteking of low grade inflammation.

Adverteerders OrthoFytoMedia

Nieuwe website......................................................................................2

FIOW

Wimed-FIOW....................................................................................... 4

Nutrisan

Probiotic Caps.. ................................................................................... 10

Pharma Nord

Vitamine D. . ........................................................................................... 14

Ojibwa De Roeck

Ultimate oil blend. . .............................................................................. 19

Nutrogenics

Vergelijk Omega-3............................................................................. 16

Pharma Nord

Q10.......................................................................................................... 23

FIOW

Inleiding tot de orthomoleculaire geneeskunde...................... 24

Nutrisan

NutriVit D3.......................................................................................... 27

Nutrisan

Neptune Krill Oil................................................................................ 27

Research Advisory Board

Energetica Natura

Sculacia................................................................................................... 40

(EURAB)’.

Erkenning Orthofyto Orthofyto is sinds juni 2007, als enig neutraal Orthomoleculair Wetenschappelijk Vaktijdschrift, erkend door de ‘European Union of Science Journalists’ Associations’ en de ‘European

103

/ december ‘13 - januari ‘14

OF

6

Hoofdartikel Orthomoleculair

Wal t e r O.M. Fa ché

Nieuwe orthomoleculaire doorbraak: soepel bewegen bij gewrichtsklachten

O

pnieuw soepel bewegen hangt af van de kwaliteit van de gewrichten en het voorkomen van gewrichtsaandoeningen.

Onder de belangrijkste gewrichtsaandoeningen vallen artrose, osteoartritis, reumatoïde artritis en artritis. Het zijn degeneratieve gewrichtsaandoeningen en één van de meest voorkomende aandoeningen van de gewrichten. Artrose is niet alleen een verouderingsproces maar is eerder een gewrichtsontsteking of ontstaat bij zwakke gewrichtsbanden (bijv. meniscus) en is het gevolg van een ontspoord metabolisme. Het kraakbeen is beschadigd, waardoor de gewrichtsoppervlakken minder soepel over elkaar kunnen bewegen. Dit geeft pijn en een verminderde beweeglijkheid. Een wanverhouding ontstaat tussen de belasting en de belastbaarheid van de getroffen gewrichten.

Artrose is een langzaam degeneratief proces dat kan leiden tot volledig kraakbeenverlies. De intensiteit van de pijn hangt dan meestal af van de gradatie van het artroseproces en de activiteiten van de patiënt. De meeste artsen en therapeuten focusseren zich niet op de ware oorzaken van chronische ziekten, maar zijn eerder wel bewust van de klassieke risico’s van artrose, die als een uitgebreide litanie in medische verhandelingen worden volgeschreven. Maar hoe de ziekte artrose tot stand komt van oorzaak naar effecten of symptomen, blijft verborgen. Indien je een ziektebeeld vanuit een holistisch standpunt begint te analyseren, zal je meer inzicht verkrijgen in de mechanismen van een chronisch proces. Gewrichtsziekten worden nog steeds als lokale aandoeningen gediagnosticeerd en dan ook steeds lokaal behandeld. Nochtans is al lang bekend in orthomoleculaire kringen, dat niet alleen verzuring en oxidatieve schade (vrije radicalen) de gewrichten aantasten, maar dat er een meer onzichtbare ondermijning gebeurt in het hele bewegingsapparaat, de stille ontsteking of low grade inflammation genoemd volgens neurowetenschapper James Joseph van de Turfts University.

Kraakbeendegeneratie Artrose is niet alleen slijtage, noch een verouderingsziekte, maar een vorm van reuma waarbij de kwaliteit van het kraakbeen achteruit gaat. De structuur van het kraakbeen verandert door beschadiging en wordt dunner, minder kwalitatief en veerkrachtig. Daardoor kunnen de gewrichtsoppervlakken minder soepel over elkaar bewegen. Dit geeft pijn en een verminderde beweeglijkheid. Als een reactie op deze inadequate

Normaal gezond gewricht

Degeneratief gewricht

reparatiereactie van het lichaam om de gevolgen van artrose tegen te gaan, vermindert het kraakbeen en de daardoor veranderde belasting van het gewricht. Het gewricht begint osteofyten (botuitsteeksels) te vormen en raakt misvormd door breder worden van het botuiteinde. Dit is een natuurlijk degeneratief proces dat op elke leeftijd kan optreden, maar de kans is groter bij het ouder worden.

Synovium slijmvlieslaagje, synoviale of gewrichtsvocht dat het gewricht smeert.

Bot Kraakbeen Osteofyten Weinig hyaluronzuur in synoviale vloeistof in gewrichtsspleet Gewrichtskapsel, gewrichtsbanden en spieren Figuur 1. Osteofyten ontstaan aan de randen van gewrichtsvlakken en beperken de beweeglijkheid van het gewricht. Het degeneratief gewricht toont verdund en beschadigd kraakbeen, osteofyten en een geïrriteerd verdikt gewrichtskapsel.

december ‘13 - januari ‘14 /

103

7 Wa lter O .M. Fach é

Kraakbeen door veel oorzaken beschadigd Herstelmogelijkheden worden moeizaam en ontoereikend door te langdurige hoge belasting, te zwak kraakbeen, natuurlijke slijtage, bij botbreuken (trauma), ontsteking, overgewicht, leefstijl, sporten, doorbloedingsstoornis in het gewricht, een ontsteking van het gewrichtsslijmvlies, verzuring van het kraakbeen en bijvoorbeeld letsels van het ligamentum teres (bandje dat de heupkop met de heupkom verbindt en zorgt voor extra doorbloeding van de heupkop en geeft bovendien extra stabiliteit). De samenstelling en de functie van gewrichten wordt volledig bepaald door de snelheid van opbouw en afbraak van het kraakbeenweefsel. Het kraakbeen bevat chondrocyten die voortdurend versleten stukjes kraakbeen hernieuwen. Chondrocyten vervullen deze taak door sterke veerachtige draden te maken, proteoglycanen genoemd, en collageenfibrillen.

Deze vezelige componenten vormen een stevig en sponsachtig kussen van kraakbeen dat als schokdemper functioneert.

Het kraakbeenkussen wordt gesmeerd door het synoviaal vocht, gewrichtssmeer, dat de gewrichten in staat stelt een maximale bewegingsbereik uit te voeren. Het synoviaal vocht wordt geproduceerd door de synoviale membraan die omringd wordt door het gewrichtskapsel.

Indien de nutritionele componenten, vereist voor de hernieuwing en wederopbouw van gewrichten en bindweefsel niet beschikbaar zijn, kunnen de drie voornaamste voorwaarden worden gecreëerd om artrose en artritis te bestendigen: 1. de snelheid van vernieling van het kraakbeen overtreft de capaciteit om het te vernieuwen 2. inflammatie van de synoviale membraan remt de productie van synoviale vloeistof 3. toxische stoffen zoals urinezuur, komen in het gewricht

Gevolgen van beschadiging van kraakbeen Acute trauma, overgewicht, overbelasting, homocysteïne metaboliet, alcoholisme, infectie, inflammatie, gestoorde leverfunctie, groeihormoontekort en andere oorzaken veroorzaken een beginnende afbraak van kraakbeen. Bovendien wordt het oppervlak van het kraakbeen ruw, pokkig, vertoont holten en scheurtjes, de beenderen schuren tegen elkaar en veroorzaken uitdroging van het kraakbeen, inflammatie van het synoviaal vlies, zwelling en pijn. Het lichaam probeert deze symptomatische gevolgen door een adaptatieproces tegen te houden en het bot te regenereren. Een permanente aanpassing wordt door het lichaam tot stand gebracht door extra chondrocyten in te zetten om meer kraakbeen te vormen, maar deze is van inferieure kwaliteit en er worden ook meer afbraakenzymen gevormd om het oude en inferieure kraakbeen af te breken. Er wordt ook extra been aangemaakt ter correctie, maar in de vorm van osteofyten, waardoor het subchondraal been nog meer knobbelige oppervlakken begint te

Hoofdartikel Orthomoleculair

vertonen. Een oorzakelijke aanpak kan slechts de opbouw en de afbraak terug in evenwicht brengen. Voldoende zuiver water drinken, orthomoleculaire ontstekingsmodulators zoals boswellia serata - proteolytische enzymcomplexen - methylsulfonylmethaan (MSM) – gember en curcumine zijn noodzakelijk om de symptomen van de ontsteking oorzakelijk aan te pakken. Uitdroging van de gewrichten, inflammatie van het synoviaal vlies, zwelling door stijging van het synoviaal vocht en pijngevoeligheid kunnen hierdoor ondersteund worden zodat de ontsteking gemoduleerd wordt tot haar fundamentele basisfunctie die wij in de volgende paragraaf uitleggen.

Gewrichtsontstekingen zijn niet gelokaliseerd Gewrichtsstoornissen zijn niet specifiek gelokaliseerd in een bepaald gewricht. Zij zijn in de beginfase eerder een meer onzichtbare ontsteking in het hele bewegingsapparaat en desnoods in andere weefsels, namelijk de stille ontsteking of low grade inflammation genoemd volgens neurowetenschapper James Joseph van de Turfts University.

Stille ontstekingen zijn trouwens de oorzaak van alle chronische ziekten. Niet alleen gewrichtsproblemen maar ook osteoporose, multiple sclerose, fibromyalgie, schildklierfunctie, chronische vermoeidheid, de ziekte van Alzheimer, Crohn, hart- en vaatziekten, reuma, diabetes type-2, overgewicht, acne, dementie, depressie, autisme, astma, Lupus, Parkinson, leaky gut en vele andere ziekten wijzen onderzoeken naar stille ontstekingen als de grootste onderliggende pathologie.

Een stille ontsteking woekert in je lichaam, zonder dat je hier symptomatisch iets van merkt. Ze is inherent aan het leven en iedereen is aldus een ontstekingskandidaat. Indien de symptomen van ontsteking voel- en zichtbaar worden dan is ze uit de hand aan het lopen en staat zij niet meer onder controle.

Een stille ontsteking oefent een belangrijke functie uit en is een noodzakelijk, helend positief proces, dat helemaal niet moet of mag onderdrukt worden door radicale klassieke ontstekingsremmers, maar slechts orthomoleculair ondersteund worden. Elke ontsteking, waar ook in het lichaam, maakt het lichaam klaar om alle “hands on deck” te mobiliseren om alle fysiologische functies in het lichaam paraat te maken, de ontstekingsoorzaken te elimineren en de uit de hand gelopen ontstekingsreacties te neutraliseren. Talrijke mediatoren komen vrij, zoals onder andere histamine, die klaar staan met een hele batterij aan functionele acties. Deze wijzen allen op het klaarmaken van het lichaam tegen de ontstekingsaanval en -reactie. Het is een natuurlijk proces, dat natuurlijk ook niet uit de hand mag lopen. De ontsteking gaat gepaard met zwelling, rood en warm worden van de ontstekingsplaats, koortsig worden en vaak met pijn vergezeld. Deze symptomatische fysiologische acties van het lichaam zorgen ervoor dat de lymfocyten en macrofagen de aangedane plek sneller bereiken door de bloedvaten te dilateren. Stille ontsteking

103

/ december ‘13 - januari ‘14

OF

8

Hoofdartikel Orthomoleculair

komt steeds vaker tot uiting, met dit verschil dat het onder de waarneembare pijngrens blijft. Het kan gedurende maanden en jaren ongemerkt langzaam maar zeker schade opbouwen aan de gewrichten of andere weefsels, zonder dat iets wordt ondernomen om het te stoppen of om te keren. Deze gluiperige ontsteking is bovendien lastig te lokaliseren en kan in alle weefsels in je lichaam ontstaan en zijn langzame ongemerkte schade uitoefenen. Bovendien beïnvloedt een stille ontsteking het hele lichaam, zodat je hele lichaam er onbewust last van kan hebben. Veel mensen lopen ermee rond en zijn zich onbewust van wat er in hun lichaam gaande is.

K

Het is hierbij uiterst belangrijk in te zien dat naast ontstekingen ook oxidaties, infecties en allergieën levensreddende mechanismen zijn om het lichaam te behoeden tegen verdere aftakelingen. Oxidaties of liever pro-oxidantia zijn noodzakelijk om parasieten, bacteriën, virussen, kankercellen en metastasen op te ruimen. Oxidaties zijn even noodzakelijk als ontstekingen en beiden hebben een opruimingstaak of het lichaamsterrein optimaliseren, maar zij mogen niet uit de hand lopen of zij leiden tot ziekten.

Oxideren en ontstekingsreacties zijn aldus twee zware fundamentele onderliggende pathologieën eigen aan alle levende wezens. Ontsteking is trouwens de duivelse tweelingbroer van oxidatieve overbelasting van vrije radicalen.

Vrijeradicalenpathologie gaat steeds gepaard met ontsteking en omgekeerd! Ontstekingen zijn aldus een diagnostisch signaal van vrijeradicalenpathologie!

Wal t e r O.M. Fa ché

wing van ontstekingen bij artrose en alle gewrichtsziekten.

De volgende oorzaken dragen bij aan de stille ontsteking en aan de voortschrijding van gewrichtsklachten: dysbiose in de darmen, leaky gut, ontstekingen in de darm, voedsel- en milieu-allergieën, overmatig koolhydraten in de voeding, transvetten en gehydrogeneerde vetten, overgewicht en insulineresistentie, virussen, bacteriën, schimmels of parasieten en de toxines hiervan kunnen tot verborgen of chronische infecties leiden. Een disbalans in de steroïdhormonen oestrogeen, progesteron, testosteron, cortisol en adrenaline wordt veroorzaakt door chronische stress en te weinig lichaamsbeweging.

Collageen en proteoglycanen aanmaak in chondrocyten Chondrocyten of kraakbeencellen onderhouden een leven lang het vlechtwerk van collageenvezels. Ze vormen een matrixstructuur zoals in onderstaande figuur 2 staat weergegeven. Deze vezels bestaan voor 85% uit collageen-type II, proteoglycanen en hyaluronzuur. Proteoglycanen en hyaluronzuur bestaan op hun beurt uit glycosaminoglycanen, lange moleculen die door hun sterk negatieve lading heel veel water moleculen aantrekken.

De antioxidatie-capaciteit houdt steeds gelijke tred met de ontstekingsgradatie. Dit betekent, hoe groter de vrijeradicalenpathologie is, hoe sterker de ontstekingsreactie zal doorzetten en botten en weefsels beschadigen. Of hoe grotere inname van antioxidantia, hoe beter de stille ontstekingen binnen de perken worden gehouden. Zo kan elke ontsteking zijn basisfunctie uitvoeren en vooral voorkomen dat ontstekingen langzaam maar zeker leiden tot ontwikkeling van degeneratieziekten en fatale afloop.

Symptomen en oorzaken van stille ontstekingen Stille ontstekingen worden meestal diagnostisch gemist omdat de symptomen meestal niet worden gelinkt aan een beginnende artrose of reuma. Spijsverteringsproblemen met voedselintoleranties of -allergieën, regelmatig diarree en/ of constipatie, overgewicht, vocht vasthouden/oedemen, vaak moe, snel zweten en niet verder kunnen bij de minste inspanning, wisselende onbepaalde pijn, terugkerende infecties, huiduitslag en zwellingen zijn nochtans duidelijke symptomen van stille ontstekingen, waarbij het lichaam zich wil verdedigen tegen een latente inflammatie.

Onze dagelijkse leef- en eetwijze en de meer en meer toxische omgeving zijn verantwoordelijk voor de grotere stu-

december ‘13 - januari ‘14 /

103

Type II Colageen vezel Chondrocyt Proteoglycaan Figuur 2. Schematische voorstelling van het matrixstructuur van kraakbeen met chondrocyten, proteoglycanen, elastische vezels en collageenvezels-type II.

9 Wa lter O .M. Fach é

Chondrocyten genereren collageen-type II en proteoglycanen indien zij voldoende precursoren verkrijgen uit de voeding. Collageen-type II geeft de stevigheid aan het gewrichtskraakbeen en bij gebrek aan goed collageen kunnen kraakbeencellen auto-antigeen werken. Het afweersysteem wordt geprovoceerd tot heftige aanvalsreactie via antistoffen en agressieve T-cellen. Dit leidt tot autolyse van de lysosomen en de kraakbeencellen, waardoor lokale laesies van cellen het bot kunnen afbreken, de ophoping van afvalstoffen en zuren de immuunreactie verergeren.

De proteoglycanen geven een hoge elasticiteit aan het gewrichtskraakbeen door enorm veel water te binden. Indien de proteoglycanen van minder kwaliteit zijn (kortere ketens bevatten) kunnen ze minder water vasthouden, waardoor het kraakbeen uitdroogt en tot elasticiteitsvermindering leidt. Het bindweefsel verschraalt, hoopt meer afvalstoffen en zuren op en verhoogt de immuunreactie. Dit leidt tot secundaire artritis of ontsteking op een ouderdomsartrose.

Collageen-type II en de proteoglycanen glucosaminesulfaat en chondroïtinesulfaat zullen bij artrose blijvend dienen ingenomen te worden.

Natuurlijke ontstekings modulatoren Natuurlijke stille ontstekingsremmers of orthomoleculaire modulatoren blokkeren het ontstekingsproces nooit totaal, maar oefenen een dempend effect uit, waardoor het basisverdedigingsmechanisme van de stille ontsteking blijft onderhouden worden. Het lichaam wordt fysiologisch blijvend klaar gemaakt te vechten tegen de uit de hand lopende ontsteking en om verder geen schade aan de weefsels toe te brengen.

Deze modulatoren zijn in de eerste plaats omega-3-vetzuren in vette vis, walnoten, lijnzaad, algenolie, astaxanthine in krillolie of als supplement, pycnogenol, curcuma (geelwortel), boswellia serrata, geconjugeerd linolzuur (CLA), organische zuiver gamma-linoleenzuur in teunisbloemolie (GLA) en bromelaïne.

De volgende stoffen in de voeding en in hogere dosissen via supplementen dragen zeker bij in het ontstekingsproces en vooral de aanmaak van nieuw kraakbeen: gember, vitamine C, luteïne, antioxidanten (in bessen, gekleurd fruit, cacao, kaneel, kruiden), koudgeperste bio-olijfolie, selenium (paranoten), zinkmethionine of -citraat, probiotica, salicylzuur (zilverberkbast), pure chocolade, boor zet de inactieve cholecalceferol of vit D3 om in de actieve 1,25-dihydroxycholecalceferol (boor zit in en onder de schil en in de pitten van fruit vindt men de hoogste concentratie), silicium in volkoren graanproducten (met uitzondering van maïs), in champignons, de schil en de zaden van vruchten, bamboescheuten, thee van akkerpaardestaart. Silicium zorgt in het bindweefsel van bot en kraakbeen voor een structureel netwerk waarin de chondrocyten en alle samenstellende stoffen hun functie kunnen uitoefenen.

Hoofdartikel Orthomoleculair

Granaatappel of Punica granatum L. toont een vertraging van de verslechtering van het kraakbeen in osteoartritis.

Granaatappelextract blokkeert de enzymen die osteoartritis bevorderen en kan het effect van interleukine-1ß (een proinflammatoir proteïnemolecule) op kraakbeenafbraak in osteoartritis neutraliseren [1].

Figuur 3. Granaatappel werkt anti-inflammatoir.

Gestandaardiseerd rozenbottelpoeder wordt gemaakt van de zaden en fruitschillen van de rozenbottel Rosa canina. Het poeder oefent een remmende invloed uit op de leukocyten functie, die celbeschadiging bij artrose veroorzaakt [2].

Figuur 4. Rozebottelpoeder remt de leukocytenfunctie bij artrose.

Het vaststellen van het effect van rozenbottelpoeder op de beweeglijkheid van heup- en kniegewrichten, dagelijkse activiteiten, kwaliteit van leven en pijn werd bij patiënten met artrose van heup of knie door een gerandomiseerd placebogecontroleerd dubbelblind onderzoek uitgevoerd. Deze diagnose werd bevestigd door middel van een röntgenfoto. De helft van de patiënten kreeg gedurende vier maanden twee keer per dag vijf capsules van 0,5 gram van gestandaardiseerd rozenbottelpoeder. De andere helft kreeg gedurende dezelfde periode twee maal per dag placebocapsules.

103

/ december ‘13 - januari ‘14

OF

10

Hoofdartikel Orthomoleculair Wa l t e r O . M. Fac h é

Focused on Science, Driven by Nature

De beweeglijkheid van heup of knie werd bij beide groepen vergeleken aan het begin van het onderzoek en na 4 maanden behandeling. Het gestandaardiseerde rozenbottelpoeder in dit onderzoek verminderde bij 64,4% van de patiënten significant de symptomen van artrose. Gestandaardiseerd rozenbottelpoeder kan de beweeglijkheid van de heup verbeteren en pijn verminderen bij patiënten met artrose.

Probiotic Caps Dé nieuwe generatie synbiotica*

NIEUW

*synbiotica = producten die zowel microbiotica (zoals Lactobacillen, bifidobacteriën en Streptococcus thermophilus) als prebiotica bevatten

Waarom kiezen voor Probiotic Caps Acidophilus & Forte?

R

Referenties 1. http://www.50connect.co.uk/50c/articlepages/ health. index.asp?sc=healthyeating&aID=13465 http://jn.nutrition.org/cgi/content/abstract/135/9/2096 2. Het dubbelblind, gerandomiseerd, placebo- gecontroleerde klinisch onderzoek werd gedaan op de afdeling Orthopedische Chirurgie, Vestfold Central Ziekenhuis, Tønsberg, Noorwegen.

3. Current Therapy Research Clinical Expectations 2003. Excerpta Medica, Inc. Distributeur Nederland: TakeCare BV, Patrimoniumstraat 12, 3971 MS Driebergen, Tel 0343 511489, Fax 0343 517282.

Overige referenties staan in de onderstaande monografie.

M Referenties in de monografie van de auteur Faché Walter.

Terug soepel bewegen, een orthomoleculaire aanpak. Een nieuwe doorbraak in de preventie en behandeling van artrose en alle reumavormen. Het FIOW artroseplan bestaat uit vier luiken: neuromusculaire spanning bewust worden, het symptomatisch luik, het inflammatie luik, het regenererend luik. Publi Media FIOW Laarne, 2013.

• De gepatenteerde stam Lactobacillus • Gepatenteerde technologie garandeert acidophilus DDS-1 is grondig gekaraktehoge stabiliteit bij kamertemperatuur riseerd aan de universiteit van Nebraska • Fructo-oligosacchariden (FOS) zijn toege(VS) en is goed bestand tegen maagsap voegd (als voedsel voor de microbiotica) en galzouten • Deze synbiotica hoeven niet koel bewaard te worden (handig voor onderweg of op reis) • De microbiotica-stammen zijn geselecS • Lactobacillen, Bifidobacteriën en Strepteerd om een zuur milieu (zeer lage PH) Samenvatting tococcus thermophilus (ook een yoghurtte overleven De meeste mensen met depressie hebben een (graduele) bacterie) zijn al jaren in onze voeding aan• De capsules zijn gecoat en geven hun inendorfine- en dynorfineresistentie die in verhouding staat houd pas vrij in de darm (dit geeft een extra wezig en kunnenveroorzaakt met een gerust gevoel met de ernst van de depressie. Troostvoeding bescherming tegen maagsap en galzouten) gebruikt worden een verhoogde stressgevoeligheid en een verminderde glutenvrij die bijwerking van het endorfinesysteem;• Zuiveltweeenfactoren dragen tot het ontstaan van depressie [46].

Samenstelling per vegetarische capsule: Acidophilus - Lactobacillus acidophilus (DDS-1), Bifidobacterium longum: 1,2 miljard CFU • Forte - Lactobacillus acidophilus (DDS-1), Bifidobacterium lactis, Lactobacillus plantarum, Lactobacillus rhamnosus, Lactobacillus casei, Bifiobacterium longum, Streptococcus thermophilus: 20 miljard CFU

103

Forte CNK 3072-485 NUT 912/50 PRIJS €23,95

Dosering: 1 capsule per dag doorslikken, met of zonder voedsel

Abonnees krijgen een reductie bij aankoop van deze Monografie nr 116.

Deze aanbieding geldt tot 31/01/2014..

Bestelling bij het FIOW: secretariaat@fiow.be of via onze website www.fache-instituut.be

december ‘13 - januari ‘14 /

A Acidophilus CNK 3072-477 NUT 912/25 PRIJS €17,95

Focused on Science, Driven by Nature

nutrisan_advA5portrait.indd 3

Dit product is verkrijgbaar bij: Nutrisan bvba Egide Walschaertsstraat 22 bus i | 2800 Mechelen Tel. +32 (0)15 21 51 00 | info@nutrisan.com www.nutrisan.com

20/11/13 12:39

11

Voeding

Pet ra Kers ten

Bewustwording en voeding

V

oor veel mensen is de maand december een maand van bezinning. Er wordt teruggekeken: wat heeft het afgelopen jaar me gebracht, wat wil ik achter me laten, wat wil ik meenemen en wat wil ik veranderen. Welke voornemens heb ik voor het nieuwe jaar. Sinterklaas, Kerst en Oud en Nieuw zijn gelegenheden waarbij vaak extra aandacht aan eten wordt besteedt. Pepernoten, marsepein, banketstaven, uitgebreid kerstdiner, oliebollen, champagne. Het is vaak in overvloed aanwezig. Dit leidt er vaak toe dat er goede voornemens komen voor het nieuwe jaar. Gezonder eten. Of met het doel om af te vallen of om bewuster bezig te zijn met voeding en je lichaam en gezonder te willen eten en leven. Maar wat is goede voeding? Hoe ga je bewust om met voeding? Wat is goed voor het lichaam en voor onze omgeving? Moeten we dan terug naar het verleden, ligt de waarheid in de toekomst of in het nu? In dit artikel probeer ik daar een antwoord op te vinden

Het verleden: eten zoals de natuur het heeft bedoeld Ons lichaam is afgestemd op de natuurvoeding van onze verre voorouders. Onze spijsvertering werkt nog op dezelfde manier als in de oertijd. De mens leefde toen als jager-verzamelaar. Hij verbleef op de plaats waar voedsel te vinden was, plukte groente, ging op jacht naar insecten, gevogelte en wild, ging vissen, raapte eieren en verzamelde knollen, bollen, noten, zaden en fruit. Deze mens at wat de natuur te bieden had. Vandaag de dag bestaat onze voeding vooral uit brood, pasta, rijst, melk, margarine en plantaardige oliën. Daarbij bewegen we een stuk minder dan de oermens onder andere omdat we onze voeding bij de supermarkt om de hoek kunnen kopen. Onze huidige leefstijl sluit niet meer aan op onze genen en is er de oorzaak van dat er kwaaltjes en chronische aandoeningen ontstaan als diabetes, hart- en vaatziekten, overgewicht, buikklachten, huidklachten, gewrichtsaandoeningen en vermoeidheid.

Een oervoeding bestaat uit: • Groente en fruit • Noten, zaden en kokos • Eieren, vis, schaal-, en schelpdieren • Mager vlees, bij voorkeur van dieren die veel beweging hebben gehad • Honing

Voedingsmiddelen die in de oertijd niet voorkwamen: • Suikers en zoetigheden • Zuivelproducten • Granen • Planten van de nachtschadefamilie: aardappel,tomaat, paprika, aubergine • Kunstmatige toevoegingen: zoetstoffen, conserveermiddelen, kleur-, geur-, smaakstoffen • Peulvruchten

Bewuster omgaan met voeding, wat betekent dat?

We zijn ons steeds bewuster van wat we eten, en het begrip gezondheid speelt daarbij een grote rol. Door voortdurende voorlichting weten we wat wel en niet goed is, ook al gedragen we ons daar lang niet altijd naar. Toch speelt het toegenomen bewustzijn dat we gezonder moeten eten een centrale rol in het tegengaan van slechte eetgewoonten. En het zorgt er voor dat we steeds vaker op zoek gaan naar betere voeding. De industrie speelt daar op in, waar vraag is komt aanbod. Grote concerns zijn bijvoorbeeld druk doende om producten te ontwikkelen met minder suiker en vet. Overgewicht is immers één van de grote problemen van de samenleving. Naast overgewicht komt ook voedselallergie vaak voor. Steeds meer voedselproducenten komen dan ook met speciale producten voor deze doelgroep.

103

/ december ‘13 - januari ‘14

OF

12

Voeding

Pe tra Ke rs te n

Bewuster omgaan met voeding: de kennis Er zijn veel diëten en gezondheidsprogramma’s. Aangezien gezondheid en er aantrekkelijk uitzien belangrijke drijfveren zijn van de mens, worden we overspoeld met nieuwe diëten en gezondheidsprogramma’s. In 2013 zijn er meer boeken, diëten en gezondheidsprogramma’s ontwikkeld dan in de jaren daarvoor. Elk dieet c.q. gezondheidsprogramma pretendeert als beste te werken, de werking ervan is al dan niet wetenschappelijk onderbouwd. In mijn praktijk heb ik de afgelopen tien jaar veel cliënten begeleidt, ook op het gebied van gezonder eten en afvallen. Mijn ervaring is dat alle gezondheidsprogramma’s werken. De vraag is alleen, hoe lang.

Als je na verloop van tijd terugvalt in je oude eetpatroon dan paste dit programma niet bij je. Waar het op aan komt is dat je een leef- en eetpatroon weet te vinden wat je vol kunt houden. Om er achter te komen of een leef- en eetpatroon bij je past is het belangrijk om bij jezelf “naar binnen te gaan”. Jezelf vragen te stellen als: waarom eet ik, wat doet dit eten met me, hoe voel ik me na het eten. Voelen wat past bij jou. Iedereen heeft een andere lichaam met verschillend erfelijk materiaal.

Ieder lichaam heeft zijn eigen waarheid. Begeleiding bij deze “zoektocht” werkt vaak positief en stimulerend.

Q Voeding draagt het vermogen in zich om de mens in evenwicht te brengen met zichzelf. Goede voeding draagt er toe bij dat niet alleen de fysieke mens maar ook zijn energetisch lichaam wordt gereinigd met levenskracht.

Bewuster omgaan met voeding: de beleving Ook de opkomst van de belevingseconomie heeft grote invloed op de verbetering van ons voedingspakket. Er komt steeds meer belangstelling voor biologische producten. We gaan steeds meer onze eigen kruiden en tomaatjes kweken.

Onze band hiermee is groter omdat we het hebben zien groeien en weten dat het puur is. Het kopen van biologische producten is de afgelopen dertig jaar veranderd van een principekwestie in een kwestie van leefstijl, ook al kampt het woord “biologisch” nog steeds met een geitenwollensokkenimago. In de jaren zeventig kwamen biologische winkels op onder invloed van ideologisch gemotiveerde types. De consument die vandaag de dag biologische spullen koopt, is niet meer de geitenwollensokkendrager uit de jaren zeventig maar een moderne, kritische consument, die naast dier-, en milieuvriendelijkheid ook “waar voor zijn geld” wil. Een consument die kwaliteiten als “vers”, “gezond”, “smaakvol” en “er goed uitziend” meeweegt bij zijn aankoopbeslissingen.

Het verhaal achter het product vinden we steeds belangrijker. Eieren bij de boer gekocht, zelfgemaakte jam, regionale producten, producten met liefde bereid hebben een grotere emotionele waarde. Merken met karakter en menselijkheid

december ‘13 - januari ‘14 /

103

hebben de toekomst, ook op het gebied van voeding.

Daarnaast is eten ook vooral gevoel. Het eten van bepaalde voedingsmiddelen gaat vaak gepaard met emoties. Voeding staat voor veiligheid, troost en liefde. Normaal gesproken geeft de borst of fles die een baby lichamelijk en emotioneel rust. Het is dan ook niet verwonderlijk dat we als volwassenen naar voedsel grijpen wanneer we het moeilijk hebben.

We eten vaak om een gevoel te compenseren. Omdat we bijvoorbeeld verdrietig zijn, ons vervelen, ons gelukkig voelen, onzeker zijn of ons gespannen voelen. Van chocolade is bekend dat het een stofje bevat dat onze stemming verbeterd.

Een andere belangrijke betekenis van voeding is de sociale binding. Gezamenlijk genieten van hetzelfde eten is één van de belangrijkste sociale rituelen. Tijdens de maaltijd wordt de verbondenheid tussen mensen bevestigd en er wordt intimiteit gecreëerd. Het genieten van het goede brengt mensen samen.

Hoe weten we welk eten goed voor ons is?

Je kunt jezelf afvragen: waarom eet ik een bepaald voedingsmiddel? Is het omdat ik honger hebt, heeft het een sociale reden, een emotionele reden. Vanwege het feit dat het gezellig is, uit angst of frustratie, boosheid of verveling? Wat is de reactie van mijn lichaam na het eten van iets? Geeft het een prettig gevoel in mijn buik, word ik vitaal of juist moe na het gebruiken van een maaltijd?

Er bestaat geen voeding die het beste is voor iedereen. Ieder mens heeft namelijk zijn eigen, unieke constitutie. Mensen zijn heel verschillend. Ze ontwikkelen zich ieder op hun eigen wijze. Het meest zichtbaar is dit op het fysieke niveau. Een baby moet heel zijn lichaam nog vormen, een puber groeit hard, weer een ander heeft een volgroeid lichaam en is in de bloei van zijn leven. Een ander verschilpunt is de geestelijke ontwikkeling. Sommige mensen zijn heel gebonden aan hun fysieke lichaam, misschien omdat ze zware lichamelijke arbeid moeten verrichten. Anderen hebben een leven waarin ze zich meer bezig houden met bewustwording. Het ene lichaamstype heeft meer behoefte aan snelle energieleveranciers als koolhydraten terwijl voor het andere lichaamstype koolhydraten op den duur aanleiding geven tot overgewicht of diabetes.

Een eerste stap om er achter te komen welk eten goed is voor je lichaam is: leer luisteren naar je lichaam. Ieder lichaam heeft zijn eigen waarheid. Leer je lichaam kennen door te voelen. Dit brengt je dichter bij de waarheid van je lichaam.

Om te kunnen voelen is het in eerste instantie belangrijk dat je ontspannen bent. Iedereen heeft een andere manier nodig om tot ontspanning te komen. Voor de één werkt meditatie, voor de ander yoga, een wandeling maken,luisteren naar muziek of dansen op muziek of….. Ieder mens heeft ook een ander uitgangspunt als het om voelen gaat.

Misschien ken je het verschil: de ene maaltijd, waarna je het gevoel had het leven maar even uit te moeten stellen totdat de maaltijd enigszins verteerd was, en een andere maaltijd

13

Voeding

Pet ra Kers ten

waarna je je fris, fit en vitaal voelde. Dit is een eerste indicatie wat voeding kan doen. Met het drinken van flink wat glazen alcoholhoudende drank zullen de meesten ervaren hoe het lichaam reageert. Ook het krijgen van een anafylactische reactie (een situatie waarin het lichaam in een shocktoestand raakt bijvoorbeeld naar aanleiding van het eten van een allergisch voedingsmiddel) is duidelijk “voelbaar”. In hoeverre je ook in staat bent om wat subtielere signalen te voelen, hangt af van je gevoeligheid en de mate waarin je daarin “hebt geoefend” . Wanneer je nog nooit stil hebt gestaan bij wat je voelt dan heb je een ander uitgangspunt dan iemand die dat wel heeft gedaan. Hoe leer je je subtielere lichaamssignalen gewaar te worden? Tijd, aandacht en ontspanning zijn hiervoor sleutelwoorden, de manier waarop zal voor iedereen verschillend zijn.

Wiens belang?

De voedingsmiddelenindustrie of de consument?

Voedingsmiddelenconcerns spelen handig in op vragen uit de markt. Waar vraag is, zorgen zij voor aanbod. Daarnaast hebben ze ook als doel om veel winst te maken. En zijn er samenwerkingsverbanden met bedrijven/leveranciers die hun grondstof/product kwijt moeten. Dit heeft tot gevolg dat er snel belangenverstrengeling optreedt. Er worden veel nieuwe “gezonde” of “light” producten ontwikkeld. Niet alle “gezonde “of “light”producten zijn even goed voor ons. Door middel van reclame en marketing worden deze aan de man gebracht. Als consument zijn we vaak erg gevoelig voor deze reclame. Zouden deze voedingsmiddelenconcerns ook zoveel invloed/grip op ons hebben wanneer we sterker in onze schoenen zouden staan en meer naar ons gevoel zouden kunnen luisteren. Waarom gaan we af op de wijsheid en waarheid van anderen en niet op dat van onszelf?

De toekomst van voeding Futuristische voeding: in de toekomst zal er kweekvlees verkrijgbaar zijn, gaan we verder met genetisch gemanipuleerde voeding, wordt er een voedselprinter ontwikkeld die in staat is om etenswaren te printen en gaan we insecten eten (dit werd in de oertijd ook gedaan). Aan de andere kant komt er ook meer aandacht voor natuurlijke voeding, voeding die met liefde is bereidt.

De invloed van emoties op ons eten Vanaf de eerste dag in ons leven zijn we volkomen afhankelijk van de liefde, aandacht en zorg van anderen. Door deze afhankelijkheid komen we onvermijdelijk frustratie en pijn tegen omdat onze behoeften en verlangens niet altijd kunnen worden vervuld. Om te kunnen “overleven” gaan we afweermechanismen ontwikkelen. De één zal opstandig of boos worden wanneer niet in zijn/haar behoefte kan worden voorzien, de ander gaat huilen. Weer een ander gaat bij pijn, verdriet of frustratie naar eten grijpen. Het is goed om voor jezelf duidelijk te krijgen welke redenen jij hebt om te eten. Het bijhouden van een (voedings)dagboek kan hierbij helpen . In dit (voedingsdagboek) kun je schrijven wanneer, waarom je wat hebt gegeten en gedronken en welke emotie/situatie daarbij van toepassing was. Zo krijg je inzicht in je eetpatroon en kun je kijken of er andere mogelijkheden, oplossingen of alternatieven zijn voor je eetgedrag. Wanneer psycho-emotionele redenen de oorzaak zijn van het eten van bepaalde voedingsmiddelen dan is het belangrijk om hier een oplossing voor te zoeken. Met het verkrijgen van inzicht in je eetpatroon werk je aan een oplossing. Dit is belangrijker dan het jezelf ontzeggen van een bepaald voedingsmiddel of je schuldig te voelen wanneer het niet is gelukt om een bepaald voornemen door te zetten. Het accepteren van je zwakke kanten geeft vaak rust.

Dit accepteren kan ook al een stap in de goede richting zijn.

C

Conclusie We kunnen niet om onze genetische aanleg heen. Toch is onze situatie niet honderd procent vergelijkbaar met de oermens vanwege onze andere leefstijl met meer stress, andere emotionele en sociale invloeden. Iedereen heeft een andere constitutie en ieder lichaam heeft een andere waarheid. Bewustwording van je lichaam, het goed (leren) voelen wat bij jou en je lichaam past, is een voorwaarde om dat leef- en eetpatroon te kiezen wat juist is voor jou.

Goede professionele begeleiding werkt vaak stimulerend en positief bij verandering van eet- en leefstijl.

L

Literatuurlijst 1. The Future of Food, Adjiedj Bakas; 2. Voeding en spiritualiteit Fons Delnooz en Patricia Martinot; 3. Oergondisch genieten, Ria Penders Elly Poll, Yvonne van Stigt; 4. De Hoorn des Overvloeds, Voeding en Zelf-Bevrijding, Christiane Beerlandt.

A

Auteursgegevens Petra Kersten, Diëtist/Orthomoleculair therapeut www.petrakersten.com

103

/ december ‘13 - januari ‘14

OF

14

Voeding

Pe tra Ke rs te n

Oefening: raak meer vertrouwd met je lichaam Het is belangrijk om werkelijk te voelen hoe je je voelt. We zijn dat wat verleerd. We zeggen bijvoorbeeld “het voelt goed voor mij”. Maar wat wordt bedoeld met “goed”? Het woord “goed” kan blij, opgewonden, opgelucht... of nog een hele reeks andere gevoelens betekenen. Algemene woorden als “goed” of “slecht” zijn moeilijk om werkelijk contact te maken met wat wij echt voelen. De onderstaande lijst met gevoelens en nuances en kwaliteiten van gevoelens kunnen je helpen om woorden te vinden voor jou gevoelens rondom bewustwording en voeding. Welke gevoelens zijn bijvoorbeeld aanleiding om te eten en welke gevoelens geven weer hoe je je voelt na het eten van een bepaald voedingsmiddel.

Probeer de komende tijd bij een aantal woorden een situatie voor de geest te halen waarbij dit woord van toepassing is. Op deze manier raak je meer vertrouwd met de verschillende emoties, je lichaam en de wisselwerking hiertussen.

Gevoelens: ademloos angstig bang bedroefd bedrukt behaaglijk beverig bevredigd bevreesd bezield blij boos

bruisend chagrijnig dankbaar dolblij doodsbang eenzaam energiek erkentelijk extatisch futloos geagiteerd geamuseerd

gefrustreerd geïntrigeerd geïrriteerd gekwetst gelukkig gelukzalig geprikkeld geraakt geschokt geschrokken gespannen gevoelig

glorieus jolig kalm koel koud kwaad levendig melancholiek miserabel moe moedeloos nerveus

nieuwsgierig onbehaaglijk ongeduldig ongelukkig onstuimig onthutst ontroerd ontspannen ontsteld ontzet onzeker opgelucht

opgetogen opgewekt overstuur overweldigd paniekerig perplex slaperig somber sprankelend stil teder tevreden

treurig triest trots uitgelaten uitgeput verbaasd verbijsterd verbluft verdrietig verrukt vervuld verward

verwonderd voldaan vredig vreugdevol vurig wanhopig warm weemoedig zacht zachtmoedig zalig zelfvoldaan zenuwachtig

Quasigevoelens Het verwarrende van taal is dat wij het woord “voelen” soms ook gebruiken zonder dat wij daadwerkelijk een gevoel uitdrukken. Een voorbeeld hiervan is: “ik voel dat zij mij niet eerlijk behandelen.” Deze woorden zeggen meer over hoe wij de gebeurtenissen en/of onze gevoelens daarbij interpreteren dan over het gevoel zelf. Vanuit de geweldloze communicatie is er ook een lijst beschikbaar van quasigevoelens.

Bron: Geweldloze Communicatie door Marschall B. Rosenberg www.cnvc.org

Vitamine D : D-Pearls – de zonne-vitamine

Heeft U genoeg zon gehad dit jaar ?

Vitamine D tekort komt vaker voor dan men denkt !

8 op 10 mensen hebben een tekort !

• Vetoplosbaar vitamine D3 opgelost in gezonde extra vierge olijfolie • 1 Kleine mini-parel per dag • Gemakkelijk door te slikken of om op te kauwen

D-Pe iederee arls voor n, het h ele jaa r door !

• 40, 120 of 360 kleine parels per verpakking • Zeer voordelige prijs

BE_D-Pearls_Ad_Orthofyto_DU_1113_210x148

– Voor goede beenderen en tanden – Voor een goed immuunsysteem – Voor een goede spierwerking D-Pearls – de nieuwe vitamine D referentie Beschikbaar bij uw apotheker in verpakkingen van 40, 120 parels of in een economische familie-verpakking van 360 parels.

BE_D-Pearls_Ad_Orthofyto_DU_1113_210x148.indd 1

49 € af 2, Van maand per

Innoverend voor de gezondheid Kwaliteit – Veiligheid – Doeltreffendheid

Minervastraat 14, B-1930 Zaventem Tel.: 02 720.51.20 – Fax: 02 720.51.60 E-mail: info-be@pharmanord.com

06-11-2013 13:12:58

15

Medisch dossier

Chr istel Stevens

Scutelaria baicalensis en Acacia catechu Als natuurlijke pijn- en ontstekingsremming

A

lles wat in een lichaam gebeurd heeft een doel, zo geldt dat ook voor ontsteking. Ontsteking is een reactie van het lichaam op beschadiging van weefsel of op prikkels van buiten. Dit kan door een microbiologische prikkel (bacteriën,

virussen, schimmels), chemisch (irriterende stoffen), fysisch (o.a. hitte, UV-straling) maar ook het gevolg zijn van een auto-immuunreactie van het lichaam zoals in het geval van reuma. Tijdens een ontsteking vinden een aantal processen plaats met als doel het verwijderen van schadelijke stoffen (agens) en het herstellen van de weefselschade. Dit proces is reeds beschreven in de eerste eeuw voor Christus door de romein Celsus aan de hand van vier kenmerken: dolor (pijn), calor (warmte), tumor (zwelling) en rubor (roodheid). Veel later, in de 19e eeuw werd hieraan het vijfde kenmerk toegevoegd: functio leasa ofwel functieverlies. Alle vijf onderdelen van het ontstekingsproces hebben weefselherstel als doel.

De werkingsmechanismen die ontstaan:

Chronische ontsteking

• De roodheid en warmte zijn een gevolg van de versterkte doorbloeding; • Door het uittreden van vocht uit de vaatwand ontstaat zwelling. Als gevolg van deze zwelling treedt drukverhoging op waardoor pijn kan ontstaan; • Voor de afbraak van dode cellen en ziekteverwekkers infiltreren de leukocyten vanuit de bloedbaan, dit geeft opnieuw aanleiding tot warmteproductie; • De proliferatie van fibroblasten zorgt voor regeneratie en herstel van weefsel wat aanleiding geeft tot roodheid; • Functieverlies kan opgesplitst worden in een blijvend of tijdelijk functieverlies; Dwarsgestreepte spieren beschikken namelijk niet over regeneratiecapaciteit waardoor onvermijdelijk littekenweefsel ontstaat en in meerdere of mindere mate functieverlies. Tijdelijk functieverlies heeft als belangrijkste doel de genezing te ondersteunen. Door het niet bewegen van de beschadigde spieren, pezen en of gewrichten kunnen deze genezen of herstellen.

Als het ontstekingsproces ontaard, kan het proces chronisch worden. Omstandigheden die hiertoe leiden zijn bijvoorbeeld een verschuiving in de immuun-homeostase, belemmerende microcirculatie, een verstoring in de toevoer van immuuncellen en/of de afvoer van afvalstoffen. Het infectieproces stagneert en wordt steeds erger. Dit wordt onderschreven door volgend statement:

Acute ontsteking

• Suppletie

Een acute ontsteking treedt doorgaans direct na de weefselbeschadiging op. Een dergelijke ontsteking houdt meestal niet langer dan enkele dagen aan. Een ontsteking doorloopt verschillende fasen om herstel te bewerkstelligen:

• Stress, chronisch of acuut

De acute ontsteking omvat het geheel van processen dat nodig is om herstel te bewerkstelligen: • Oedeemvorming; • Hemostase: het geheel van acties om bloedverlies te voorkomen; • Celmigratie; • Vorming van antilichamen voor binding aan antigenen zoals pathogenen en detritus (afval van uiteengevallen cellen en weefsel) • Eliminatie agens door middel van het fagocytaire systeem; • Fibrine: bakent de ontsteking af.

“Health will occur where the conditions for health exist.

Dis-ease is the product of conditions which allow for it.”

J.Zeff, ND Journal of natural medicine.

Q

Of een ontstekingsproces chronisch ontaard is afhankelijk van vele factoren zoals: • Leefstijl • Voeding • Beweging

• Blootstelling aan toxinen en of pathogene micro-organismen • Emoties, gevoelens en onbewuste overtuigingen.

De behandeling De huidige behandeling van ontstekingen, zowel de acute als de chronische gebeurd met corticosteroïden en NSAID’s (Non Steroidal Anti-Inflammatoir Drugs). Deze medicatie wordt vaak gegeven voordat de oorzaak van de ontsteking weg is, om de symptomen, waaronder pijn, weg te nemen. Door het gebruik van deze medicatie wordt echter het verdere verloop van het ontstekingsproces belemmerd waardoor werkelijke genezing of herstel niet plaats vindt. Je denkt dat je genezen bent omdat de symptomen zijn onderdrukt. Corticosteroïden

103

/ december ‘13 - januari ‘14

OF

16

Medisch dossier

en NSAID’s worden vaak langdurig ingezet waardoor tal van bijwerkingen ontstaan [14]. Zie ook figuur 1. De reden dat deze medicatie tot zoveel bijwerkingen leidt, is het feit dat ze niet gelijkmatig de ontstekingspaden remmen (COX-1, COX-2) waardoor andere paden actiever worden zoals 5LOX, maar ook COX-1 en Cox-2 verhouding uit balans raakt. Dit leidt tot verdere weefseldegeneratie en bijwerkingen.

C h r iste l Ste ve n s

De viscieuze cirkel van NSAID-gebruik Gebruik NSAID’s Remming van proteoglycaansynthese Subchondrale osteonecrose

Maagzweren (30%), Gl-bloedingen (65%) Verhoging leaky gut

Pijn en ontsteking

Verhoogde circulatie van endotoxinen in de bloedbaan

Verdere gewrichtsdegeneratie

Immuunsysteem disregulatie Intra-articulaire immuuncomplex vorming Figuur 1. De vicieuze cirkel van het gebruik van NSAID’s.

Natuurlijke behandeling bij pijn en ontsteking Er zijn fytonutriënten met een brede remming van de pro-inflammatoire processen (zowel COX-1, COX-2 als 5-LOX). Doordat deze kruiden de processen niet blokkeren, gaan de genezingsbevorderende verder en treedt er (uiteindelijk) genezing op.

Voorbeelden van kruiden die inwerken op ontstekingsprocessen zijn Scutelaria baicalensis of Glidkruid en Acacia catechu of catechuboom. Deze kruiden bewerkstelligen een natuurlijke pijn- en ontstekingsreductie met behoud van genezing en weefselherstel zonder gastroïntestinale bijwerkingen.

Ontstekingscascade

slijtage

leeftijd

ontsteking

trauma ontsteking

cel of weefsel arachidonzuur

AA

Dual pathway* COX

LOX

COX-1

COX-2

5-LOX

Prostaglandines & Thromboxanen

Prostaglandines & Prostacyclines

Leukotriënen

• maagzweervorming • plaatjes aggregatie

• maagzweervorming • myocard infarct • nierfunctie

• degranulatie • vrijgifte cytokinen en superoxide

Figuur 2. Dualpathway remming van de door arachidonzuur ontstekingspromotende pathway.

Gepatenteerd medicijn

Vergelijking van de inhiberende werking van Scutellaria baicalensis en Acacia catecheu extracten, hun actieve stoffen en aspirine, een NSAID (Ibuprofen) en een selectieve COX-2 remmer (de coxib Celecoxib). De IC50 geeft aan hoeveel van de stof er nodig is om de activiteit van het betreffende enzym voor 50% te remmen. Een selectieve COX-1 remmer zal een COX-1/COX-2 ratio van <1 hebben, terwijl deze voor een selectieve COX-2 remmer >1 zal zijn.

De grijze balk geeft de verhouding van extracten aan die een evenwichtige remming van COX-1 en COX-2 geeft. Voor deze verhouding is gekozen voor Sculacia. (naar: Burnett et al 2007) Tabel 1. De remmende invloed op COX-1 en -2 van verschillende medicijnen en kruidenmengsels op basis van Scutelaria Baicalensis en Acacia Catechu.

december ‘13 - januari ‘14 /

103

Scutelaria Baicalensis en Acacia Catechu zijn in de verhouding 4:1 aanwezig in het gepatendeerde medicijn Limbrel (USA). Voor de erkenning van dit medicijn zijn verschillende dubbelblind gecontroleerde studies uitgevoerd om de werking, veiligheid en effectiviteit te testen, dit in vergelijking met de NSAID Naproxen [5,6,7]. Het middel Limbrel is in Europa op de markt onder de naam Sculacia. Sculacia geeft na enkele dagen reeds vermindering van pijn- en ontstekingsklachten en na dertig dagen een significante verbetering voor functionele mobiliteit en functionele stijfheid [5,7].

Referenties op aanvraag: pascale@orthofytomedia.org

17

Medisch dossier

Geert Devriendt

Ademtherapie en de positieve invloed op het immuniteitsstelsel

H

et immuunsysteem heeft als taak ons te beschermen tegen allerlei ziekten en infecties. Aanhoudende stress en spanning, eigen aan onze jachtige prestatiemaatschappij met zijn ‘nooit tevreden’-gevoel, zorgen ervoor dat ons natuur-

lijke weerstandsmechanisme verzwakt, met een toenemend aantal gezondheidsproblemen als gevolg. Hebben we al een erfelijke aanleg voor bepaalde ziekten, dan zal stress ervoor zorgen dat deze voorbeschiktheid zich nog uitdrukkelijker en vlugger manifesteert.

Diepe ontspanning door het gebruik van een kalmerende buikademhaling en een levensfilosofie vanuit een groter relativeringsvermogen ondersteunen en versterken ons immuunsysteem. Zo leveren we zelf een positieve bijdrage aan ons natuurlijk genezend vermogen. Wie erin slaagt rustig en ontspannen te leven, in harmonie met zichzelf, zijn medemensen en de natuur, krijgt hiervoor als wederdienst een zo goed mogelijk functionerend immuunsysteem. Chronische spanning en stress versnellen het verouderingsproces, schaden de gezondheid en zullen vroeg of laat ziekten doen ontstaan of verergeren. Aldus werkt het menselijke immuunsysteem als een natuurlijk mechanisme ter bescherming van het voortbestaan van de mensheid. Chronische stress en spanning zijn wellicht de grootste destabiliserende en gezondheidsondermijnende factoren.

Vecht- of vluchtreflex Het autonome zenuwstelsel bestaat uit het orthosympatische en het parasympatische zenuwstelsel. Een stresssituatie activeert het orthosympatische zenuwstelsel, met een snellere hartslag, een hogere bloeddruk, meer spierspanning en een vluggere ademhaling als gevolg. Het lichaam bereidt zich zo optimaal voor op actie om enerzijds het gevaar te bestrijden en er anderzijds aan te ontsnappen (vecht- of vluchtreflex). Deze overlevingsstrategie keert zich echter tegen onszelf wanneer we gebeurtenissen ondergaan en niets ondernemen. Een gemis aan eigenwaarde en een tekort aan zelfrespect en zelfvertrouwen doen ons niet opkomen voor onszelf, waardoor we onnodig lang in stresssituaties blijven, met een verzwakking van ons eigen immuunsysteem als gevolg.

Daarnaast zorgt een eindeloze reeks van dagelijkse stresssituaties voor een ideale voedingsbodem waarop chronische stress gedijt. Verkeersopstoppingen, discussies op het werk of thuis, zieke of lastige kinderen, dringende boodschappen, na te komen afspraken en nog zoveel andere verplichtingen waaraan we denken te moeten voldoen, brengen ons in

chronische ademnood. Door dit chronische spanningsniveau verkeert ons lichaam te lang in een toestand van overactivatie, wat ons natuurlijke evenwicht - de homeostase - volledig ontregelt, met alle kwalijke gevolgen van dien voor ons lichamelijk en geestelijk welzijn. Hier dienen wij onze verantwoordelijkheid op te nemen en kunnen we ons parasympatische zenuwstelsel te hulp roepen om een dreigende onevenwichtige situatie alsnog te herstellen.

Buikademhaling Een diepe, rustige en regelmatige buikademhaling activeert ons parasympatische zenuwstelsel en kan zo op een geheel natuurlijke wijze ons lichaam weer in balans brengen. Het vraagt discipline en doorzettingsvermogen ons jachtige leven door ademoefeningen een halt toe te roepen, maar de beloning is er ook naar als ons parasympatische zenuwstelsel zijn herstellende en versterkende werking weer kan opnemen. Het verwerven van een leven met weinig of geen stress wordt zo wellicht de belangrijkste voorwaarde voor het helpen genezen van welke ziekte dan ook. Ademmeditatie helpt ons op weg.

Het besef niet te kunnen ademen voor de dag van morgen doet ons leven in het heden.

Q

Ademmeditatie brengt ons terug naar het heden, naar onze manier van leven en naar onszelf. Dagelijks mediteren op de eigen ademhaling zal ertoe bijdragen dat we opnieuw voeling krijgen met die natuurlijke rust in onszelf. Het houdt ons even weg van de snelweg van het leven, weg van de drukdoenerij, weg van het artificiële en het opgeblazene. Zo roepen we onszelf even een halt toe, ook al hebben we nog zoveel te doen. Ademen vanuit ons centrum is met vertrouwen leven, zonder angst, minderwaardigheid of complexen. We zijn zoveel mogelijk onszelf, waar we ook komen, waar we ook gaan.

103

/ december ‘13 - januari ‘14

OF

18

Medisch dossier

Onze ademhaling is het natuurlijkste en tevens doeltreffendste middel dat wij mensen ter beschikking hebben om onze manier van leven te beïnvloeden. Wie eenmaal de positieve invloed van een kalmerende, diepe buikademhaling mocht ervaren, heeft in zichzelf een bondgenoot gevonden voor het leven, die overal ter beschikking is en die ons zal bijstaan en begeleiden waar het nodig is.

Wanneer we ertoe komen ons te laten meedrijven op die rustige, regelmatige en diepe ademstroom, ontstaat er een aangenaam, zaligmakend gevoel van rust. Op dat ogenblik is er alleen nog plaats voor een gevoel van innerlijke vrede.

Vrede vinden in onszelf is zeker niet alles goedkeuren wat is en evenmin alles berustend en gelaten ondergaan. Integendeel deze innerlijke harmonie zorgt voor een levensenergie die ons doet ingrijpen waar veranderd kan worden, maar die ons ook niet langer ziek of ongelukkig maakt in situaties of bij gebeurtenissen waar we machteloos moeten toezien.

Wanneer een hoog, gespannen, angstig en vlug ademen plaatsmaakt voor een laag, ontspannen, beheerst en rustig ademen, realiseren we gemoedsrust. Voldoende eigenwaarde voorkomt dat we ons naar anderen toe steeds opnieuw willen bewijzen en laat al evenmin toe dat we onszelf elke keer wegcijferen om toch maar door iedereen geliefd te worden.

Q

Ademtherapie: onbekend maakt onbemind

Natuurlijke pijnstiller Hoeveel maal hoorde ik van patiënten niet de vraag bij het volgen van ademtherapie: waarom heeft mij dit nog niemand veel eerder aanbevolen? Het antwoord is heel eenvoudig, omdat het zo weinig bekend is. Het aanleren van een langzame, diepe, rustgevende buikademhaling is voor velen dan ook een openbaring.

G e e r t D e vri e n d t

De meeste mensen ademen onbewust, ademen is immers een autonoom gebeuren. Ze gaan voorbij aan het gegeven dat de ademhaling ook bewust gestuurd kan worden en precies hierin zit de grote kracht van ademtherapie. Ademrust is het bekomen van innerlijke rust door middel van een bewuste ademhaling. Het is een natuurlijke rust die zo’n goed gevoel geeft dat het zijn gelijke niet kent en daarom kan ingezet worden als natuurlijke pijnstiller en spierontspanner, maar ook als slaapmiddel en antidepressivum. Het zal ook gunstig inwerken op chronische vermoeidheid, hartritmestoornissen, een verhoogde bloeddruk en spijsverteringsklachten. Als gevolg van ademrust kunnen we lichamelijk ontspannen, onze geest positief beïnvloeden en ontstaat er gemoedsrust. Dat we hierdoor met meer vertrouwen zullen denken, is een logische gevolg. Zowel onze fysieke als geestelijke gezondheid zullen de voordelen ervaren van deze transformatie en vele klachten kunnen voorgoed verdwijnen.

Zelfdiscipline en zelfrespect Ademtherapie laat ons toe om opnieuw een relatie aan te gaan met onszelf en de beste vriend of vriendin te worden van onszelf. Dit doet ons in vrede leven, wat er ook gebeuren mag. Wat ons overkomt wordt dan ook ondergeschikt aan de manier waarop we omgaan met het gebeurde. Het maakt ons niet moedeloos, maar maakt onze draagkracht zoveel groter om met de realiteit te kunnen leven. Zo nemen we zelf de verantwoordelijkheid op voor ons gevoelsleven, onze gezondheid en verdere toekomst en stappen we voor goed uit die slachtofferrol omwille van wat ons is overkomen of aangedaan. Zo wordt ademtherapie veeleer een levensfilosofie, die ons doet inzien hoe de gebeurtenissen in ons leven voortdurende uitnodigingen zijn tot innerlijke groei. Dit inzicht geeft zo’n innerlijke kracht dat het voorkomt dat we al te gemakkelijk hulp gaan zoeken buiten onszelf. Onnodig gebruik van medicatie, verkeerde voedingsgewoonten, misbruik van alcohol en nog zoveel andere verslavende gewoonten die ons te kennen geven in nood te zijn, verdwijnen of worden voorkomen.

Ademtherapie draagt zo bij tot een sterkere persoonlijkheid met een toegenomen zelfdiscipline en zelfrespect.

Het besef dat niemand kan ademen of denken in onze plaats en dat het mooiste geschenk dat we ooit kunnen krijgen dan ook uit onszelf dient te komen, is voor velen de totale ommekeer. We maken opnieuw tijd vrij voor onszelf, stellen andere prioriteiten en laten ons niet meer leven. Het is als na een lange reis voorgoed terug thuis te komen bij onszelf.

Auteursgegevens Geert Devriendt, ademtherapeut www.ademrust.be

december ‘13 - januari ‘14 /

103

A

Mensen maken nieuwe keuzes voor hun gezondheid en dat is goed. Zo raken ze steeds meer overtuigd dat, naast een gezonde voeding en evenwichtige levensstijl, een goed supplement ondersteuning kan bieden. In wetenschappelijk onderzoek naar de efficiëntie van goede supplementen valt op dat de opname van sommige vaste vitaminen-, mineralen- en kruidensupplementen dikwijls te laag is. Dat is vaak te wijten aan een minder goede opname of een mindere biobeschikbaarheid. Wetenschappers stelden vast dat vloeibare supplementen voor 90% worden opgenomen door het lichaam, terwijl vitaminen/mineralen in tabletten en capsules, soms maar voor 12% opneembaar zijn. Daarom heeft Nataos® een unieke lijn voedingssupplementen ontworpen in vloeibare vorm.

Als ‘vloeibaar’ beter is!

‘ALL IN ONE PLUS’ VITAMIN/MINERAL

LIQUID CALCIUM MAGNESIUM

MSM 2000 LIQUID

JOINT RELIEF GLUCOSAMINE

‘All in One Plus’ Liquid levert in een specifieke verhouding meervoudige vitaminen, mineralen, aminozuren en kruiden in één product. All in one Plus bevat onder andere vitamine C, B1, B2, B6, B12, Niacine, Pantotheenzuur en Biotine, vitaminen die bijdragen tot het behoud van een gezond energieleverend metabolisme.

Liquid Calcium Magnesium bevat een specifieke vloeibare combinatie met vitaminen en mineralen waaronder calcium. Calcium dat nodig is voor de instandhouding van gezonde botten. Bevat tevens magnesium, vitamine D & K, essentiële micronutriënten die de instandhouding van normale botten ondersteunen. Calcium, magnesium en vitamine D dragen daarnaast ook bij tot het behoud van een gezonde werking van de spieren en spelen een rol bij de instandhouding van gezonde tanden.

MSM 2000 bevat een specifieke vloeibare combinatie met MSM. MSM (Methylsulfonylmethaan) is organisch gebonden zwavel. MSM 2000 Liquid bevat vitamine C die bijdraagt tot de normale collageenvorming voor het behoud van een gezonde werking van de botten en tot de bescherming van cellen tegen oxidatieve schade. Daarnaast is het ook rijk aan Molybdeen, een mineraal dat bijdraagt tot het behoud van een gezond zwavelaminozuurmetabolisme.

Joint Relief bevat een specifieke vloeibare combinatie van glucosaminesulfaat, Chondroïtinesulfaat, MSM en is rijk aan vitamine C. Vitamine C draagt bij tot normale collageenvorming voor het behoud van een gezonde werking van het kraakbeen.

VERKRIJGBAAR IN DE BETERE NATUURVOEDINGSWINKEL EN DE APOTHEEK.

Voor meer informatie:

Ojibwa-De Roeck+32 (0)52 48 43 00 www.ojibwa.be | www.nataos.com

20

Orthomoleculaire diagnose en therapie

N ic ol l e van L ae re - Ja n s s e n

De integrale behandeling van reumatische aandoeningen

A

rtrose en artritis hebben vaak een grote impact op het leven van de patiënt. Beide aandoeningen vallen onder de verzamelnaam reuma, zijn in principe niet curatief te behandelen en kunnen invaliderend van aard zijn. De reguliere geneeskunde schrijft vaak medicatie voor met soms forse bijwerkingen. Dat kan ook anders want reuma is een ziekte die zich bij uitstek leent voor een integrale benadering. In de praktijk van internist, reumatoloog, klinisch ecoloog en specialist natuurgeneeskunde dr. René Tisscher valt de tegenstelling tussen regulier en complementair weg. Dit geeft hoop voor de toekomst.

Rondkijkend in de praktijk van dr. René Tisscher in Gezondheidscentrum Oosterhout (Nederland) valt meteen op dat deze arts van meerdere markten thuis is en nooit klaar is met werken. Stapels dossiers, volle boekenkasten, een poster voor auriculotherapie aan de muur en ook al is het al avond, patiënten bellen even goed. In de praktijk die ook in Vlissingen een dependance heeft, ziet de arts veel patiënten met klachten variërend van buikproblemen en fibromyalgie tot ME (Myalgische Encefalomyelitis) en SOLK (Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten). De grote meerderheid van zijn klantenbestand kampt met gewrichtsklachten als artrose en, in mindere mate, met andere artritisbeelden waaronder reumatoïde artritis. Deze twee voorbeelden van reumatische aandoeningen zijn chronisch van aard en kenmerken zich door pijn en functio laesa (zie kader) [1].

Er zijn meer dan honderd verschillende vormen van reumatische aandoeningen bekend. In Nederland lijden bijna twee miljoen mensen aan een vorm van reuma [2].

Dierentuin Reuma kan een ernstig beloop hebben, de ingestelde therapie is vaak zwaar en kent forse bijwerkingen. Volgens Tisscher zijn artrose en osteoporose methoden van de natuur om een leven te beëindigen, denk hierbij aan de voedselketen in het dierenrijk. Tisscher: “Door artrose kan iemand zich niet goed verdedigen. Bovendien heeft de predator dan ook nog knapperig bot te verorberen. Dit mechanisme is echter overbodig geworden omdat de wilde dieren tegenwoordig in de dierentuin zitten.”

Tisscher behandelt reumapatiënten op verschillende manieren. Allereerst kan hij net als in de reguliere geneeskunde reumaremmers (DMARD’s), biologicals (zie kader) en corticosteroïden voorschrijven. Bij de droge vorm van artrose behoren intra-articulaire injecties met hyaluronzuur al dan niet met prednison tot de mogelijkheden. Bij osteoartritis waarbij het lichaam onder andere reumatisch reageert op collageen afbraakproducten zijn antireumatica noodzakelijk. Dit beleid is conform de huidige visie van de Nederlandse Vereniging voor Reumatologie (NVR). Verder zal Tisscher bij patiënten die zich melden met gewrichtsproblemen de botgevoeligheid

december ‘13 - januari ‘14 /

103

testen met een drukmeter. Veroorzaken bepaalde waardes al een pijnsensatie, dan kan de kwaliteit van het bot zijn aangedaan. In dat geval en indien de nagels lengteribbels vertonen, schrijft hij silicium voor. Afhankelijk van het klachtenpatroon zal ook mineralensuppletie plaatsvinden. Daarnaast kijkt hij hoe het met de stofwisseling van het kraakbeen gesteld is.

Om die te verbeteren geeft hij vaak glucosamine, MSM en chondroïtine (zie kader). Een vitamine-D-bepaling geeft ten slotte aan of dit gesuppleerd moet worden. Uit vitamine D wordt β-defensine gesynthetiseerd, een stofje dat bacteriën buiten de deur moet houden. Dit is van belang omdat bacterieafbraakproducten ook gewrichtsklachten kunnen veroorzaken.

B Biologicals Biologicals zijn relatief nieuwe geneesmiddelen. Deze worden niet op een chemische manier gemaakt maar door middel van biotechnologische technieken, in dit geval met genetisch veranderde bacteriën. Biologicals spelen een rol bij het binnen de perken houden van ontstekingsprocessen, vooral gewrichtsontstekingen.

Donker Opvallend is dat men in de reguliere geneeskunde in het donker tast over de oorzaken van reuma. Tisscher ziet dit anders: “Ik schrijf veel toe aan de voeding van mensen. De basis van het leven, het fundament, dat zijn de darmen. Bovendien is er sprake van een samenspel van genen en hun omgeving waardoor je eruitziet zoals je bent. Wanneer je eet- en leefpatroon zich niet binnen je individuele metabolische capaciteit bevindt, kan een chronisch klachtenpatroon ontstaan of onderhouden worden.” Volgens de reumatoloog is dat ook de reden waarom antireumatica slechts deels invloed hebben op het beloop van de ziekte. Bovendien heeft het lichaam meerdere wijzen van reageren. Daarnaast is hij van mening dat auto-immuunziekten an sich niet bestaan want ”het is een vergaarbakterm voor immunologische reactiepatronen die onderhouden worden door een eet- en leefpatroon”, aldus Tisscher. Zo kunnen water, chemische stoffen of lucht

21 Nic o ll e van Laere-Jan s s e n

Orthomoleculaire diagnose en therapie

al problemen veroorzaken. Een bepaalde geur kan bij mensen bijvoorbeeld reuma geven. Dat is dan in zijn optiek een chemische intolerantie. Oorzaken van ziekten waaronder reuma kan men volgens de arts zoeken in veertien richtingen: arbeid, organen, wormen, schimmels, bacteriën, virussen, levensmiddelen, chemicaliën, mineralen, metalen, trillingen, elektriciteit, elektromagnetisme en de psyche.

Grote nadruk in Tisscher’s behandeling ligt op het uitzoeken van een aanwezige opnamestoornis van de darmen. Hij kijkt of er bijvoorbeeld een glutenintolerantie is of dat er andere stoffen zijn waar de patiënt allergisch op reageert. Wanneer je de hierdoor ontstane deficiënties corrigeert, is het volgens hem mogelijk om bijvoorbeeld het artroseproces om te buigen. Tisscher: “Bij reumatoïde artritis spelen de zogenaamde grote drie vaak een rol: tarwe, melk en nachtschade. Veel van mijn patiënten zet ik daarom op een basisdieet. Niet allemaal, soms kijk je iemand aan en dan zie je al wat er scheelt. Bijvoorbeeld een koemelk- of tarweprobleem.”

Voedingsanalyse Het basisdieet maakt onderdeel uit van een uitgebreide voedingsanalyse waarin de patiënt leert te onderscheiden van welke voedingsmiddelen hij wel en van welke hij geen klachten krijgt. De voedingsanalyse is te verdelen in vier fasen. In de eerste fase wordt de patiënt zo goed mogelijk klachtenvrij gemaakt door gedurende twee weken een basisdieet te volgen. Hierin zijn verschillende mogelijkheden, zo behoort een vastenperiode op bronwater tot de mogelijkheden. Tijdens de tweede fase worden voedingsmiddelen toegevoegd aan het basisdieet, dit is de zogeheten provocatieperiode. In de derde fase worden de verdachte voedingsmiddelen uitgebreider getest en wordt de snelheid van reageren erbij genoteerd. De vierde fase bestaat uit het voorschrijven van een remedie of medicijn die de arts bij de betreffende snelheid van reageren kan gebruiken zodat de patiënt niet of minder duidelijk op het gewraakte levensmiddel reageert [3].

Als mensen geen specifiek voedingsprobleem hebben, dan adviseert Tisscher het dieet van de Franse professor Seignalet. Dit dieet houdt kortweg in dat patiënten granen en zuivel uit het dieet moeten schrappen en dat ze producten het liefst rauw moeten eten. Daarnaast staan koudgeperste oliën, biologische en additievenvrije producten en probiotica op het menu. Ook mogen patiënten niets verhitten in een magnetron daar de hogere temperatuur een reactie teweegbrengt tussen de eiwitten en suikers. Hierdoor ontstaan de zogenaamde Maillard-complexen die immunogeen kunnen zijn.

Geroep om bewijs Grote vraag is nu waarom reguliere artsen zich niet richten op voeding en allergie aangaande reumatische aandoeningen.

Tisscher is hier zeer stellig in: “Je moet een bepaalde intelligentie hebben. Maar hun continue geroep om bewijs dient of om de eigen onwetendheid te verdoezelen of ze hebben een denkplafond.” Volgens de reumatoloog houden de meeste

artsen zich te veel bezig met wat ze op de universiteit geleerd hebben. Ze leren niets over voeding maar zetten medicijnen in. Maar die medicatie geneest volgens hem niet. Tisscher: “In het leven geneest er niets. Het lichaam heeft geleerd zichzelf te adapteren of door met reflexen stoffen te mijden (bijvoorbeeld door te hoesten), te ontgiften of te vernietigen. Met medicijnen blijf je dus klachtenvrij ziek. Je bent surrogaat gezond.” Met dit soort stevige uitspraken wordt de reumatoloog soms gezien als het enfant terrible onder zijn vakgenoten. “Ik word gezien als een lastig figuur en moet tegenwoordig zelfs mijn mond houden tijdens wetenschapsvergaderingen. Het irriteert ze gewoon omdat ze niets afweten van biochemie”, aldus Tisscher.

Het Oberon Systeem geeft nieuwe mogelijkheden Onconventioneel als hij is, ziet hij volop nieuwe mogelijkheden in de behandeling van reuma en andere aandoeningen.

Grote verwachtingen heeft hij van het Oberon Systeem.

Het is oorspronkelijk ontwikkeld door de Russische geheime dienst (KGB) en gebaseerd op Einstein’s bevindingen dat materie uit energie en trillingen bestaat. Het wordt ook wel het Non-Lineaire diagnostisch Systeem genoemd. Het apparaat stelt een energetische diagnose door het trillingsgetal van zieke of aangedane organen weer te geven. Hierdoor is een uitgebreide gezondheidscheck mogelijk. Het gehele lichaam wordt indien nodig tot op chromosomaal niveau en op een niet belastende manier voor de patiënt in beeld gebracht en geanalyseerd.

Tisscher: “Het Oberon Systeem hangt als een zwaard van Damocles boven het hoofd van de reguliere geneeskunde.

Het maakt dure onderzoeken immers overbodig. Chirurgen en andere snijdende specialismen hebben alleen nog MRI- en röntgenopnamen nodig, de rest valt weg. Daarnaast ondervangt het de onwetendheid van medisch specialisten op het gebied van natuurgeneeskunde en biofysica.” Volgens Tisscher kun je middels dit systeem ook veel beter aan preventie doen want je hebt de gewrichtsafwijkingen al in beeld voordat deze klachten geven. Dan kan je daar meteen op inzetten met vroege therapie. In het geval van reuma kan men zo de optredende gewrichtsschade beter binnen de perken houden. Ook kan het systeem testen of bijvoorbeeld glucosamine werkt. Daarnaast geeft het apparaat een slagingspercentage aan van een in te zetten therapie.

Hoe ziet dr. Tisscher ten slotte de toekomst? Blijft de schisis tussen regulier en complementair bestaan waarbij behandelaren hun patiënten beletten om een integrale behandeling aan te gaan? Tisscher: “De toekomst wordt bepaald door health professionals waarbij de computer een onmisbaar onderdeel is. Het stellen van een diagnose zoals we nu nog steeds doen, is straks verleden tijd. Het klachtenpatroon is dan gedetailleerd in kaart gebracht met een systeem zoals het Oberon Systeem. Je gaat oorzaak en gevolg beter herkennen en speelt daarop in. Daar moeten we heen want dát is te toekomst.”

103

/ december ‘13 - januari ‘14

OF

22

Orthomoleculaire diagnose en therapie

Artrose en Artritis Artrose Osteoartrose of osteoartritis is de meest frequent voorkomende gewrichtsaandoening. Volgens de reguliere geneeskunde is de primaire oorzaak onbekend [4]. Artrose is dus niet per definitie het gevolg van trauma of veroudering. Het meest aangedaan zijn de distale interphalangeale gewrichten (het gewrichtje tussen het voorlaatste en het eindkootje van vinger of teen), de onderrug, het heup- en kniegewricht, de enkel en het basisgewricht van de hallux.

Bij artrose raakt kraakbeen beschadigd en in reactie daarop reageert het onderliggende bot. Kraakbeen is een matrix van collageen vezels met daarin een mix van proteoglycanen die negatief geladen zijn waardoor ze water aantrekken en vasthouden. Kraakbeen is glad van structuur en dempt of absorbeert schokken. Onder normale omstandigheden is er een dynamische balans tussen kraakbeenafbraak en de productie ervan door chondrocyten. Vroeg in de ontwikkeling van de aandoening raakt de balans verstoord en wordt het kraakbeen oedemateus. Hierdoor ontstaat een focale erosie van het kraakbeen. Chondrocyten sterven af en door het optreden van kraakbeen ulceraties staat het onderliggende bot aan meer stress bloot. Hierdoor ontstaan microfracturen en cystes. Het bot doet een poging tot reparatie maar produceert abnormaal bot: er ontstaan osteofyten en soms ontstaat secundair ontsteking. Radiologisch is er vaak vernauwing van de gewrichtsspleet zichtbaar.

Artrose uit zich door het optreden van pijn in één of meerdere gewrichten, crepitatie, startpijn en –stijfheid, instabiliteit en functieverlies [5]. Osteoartrose wordt in de reguliere geneeskunde allereerst middels paracetamol behandeld. Bij onvoldoende effect, nachtelijke pijn en bij een duidelijke ontstekingscomponent wordt een prostaglandinesynthetaseremmer (NSAID) voorgeschreven. Laatste is niet zonder risico’s. NSAID’s kennen als bijwerking het ontstaan van ulcera en bloedingen in maag en duodenum en hypertensie [1].

Artritis Eén van de bekendste vormen van reuma is wel de autoimmuunaandoening reumatoïde artritis. Deze progressieve, chronische en systemische aandoening wordt gekenmerkt door ontsteking en beschadiging van meerdere gewrichten. Ook hier tast de reguliere geneeskunde in het duister over de oorzaak [6]. Bij deze ziekte is er sprake van een chronische synoviale ontsteking die wordt veroorzaakt door een voortdurende T-cel-activatie. Het proces wordt mogelijk in stand gehouden door de lokale productie van reumafactoren en de continue stimulatie van macrofagen [5]. Resultaat: optreden van een chronische ontsteking van synovia welke pijn en zwelling geeft van de gewrichten en die de synoviale vloeistof beïnvloedt. Op termijn ontstaan een verdikking van de synoviale membraan en schade aan

december ‘13 - januari ‘14 /

103

het gewrichtskraakbeen en het onderliggend bot. Na verloop van tijd treden erosies op [6]. Het meest aangedaan zijn de kleine gewrichten van de extremiteiten: MCP- en PIP-gewrichten, pols, elleboog, MTP-gewricht, enkel en knie. Reumatoïde artritis begint vaak als een symmetrische ontsteking van de gewrichten van handen en of voeten.

Vaak zijn ook structuren rond gewrichten aangedaan zoals de peesscheden, peesaanhechtingen en bursae. Patiënten hebben vaak last van ochtendstijfheid. Ook kunnen andere organen getroffen worden zoals de huid, het hart, de longen en de ogen en er kunnen klachten optreden als koorts, malaise, normocytaire anemie en gewichtsverlies.

Het beloop is chronisch progressief en kent remissies en exacerbaties. Op termijn kunnen misvormingen, standafwijkingen, lichamelijke beperkingen en rolstoelafhankelijkheid optreden. Daarom stelt men in een vroeg stadium van de ziekte een stevige behandeling in.

Deze bestaat uit het inzetten van NSAID’s en COX-2-remmers (ontstekingsremmers) welke eerder genoemde bijwerkingen kennen. Verder gebruikt men DMARD’s: Disease Modifying Antirheumatic Drugs. Bij gebruik vertragen deze middelen radiologisch aantoonbaar de gewrichtsschade.

Ze zijn er in een synthetische (methotrexaat, sulfasalazine en leflunomideen, goudverbindingen) en in een biologische variant (TNF- alfaremmers, Interleukine-1). Als bijwerkingen kennen ze het optreden van schade aan de ongeboren vrucht, huiduitslag, griepachtige verschijnselen, maag- en darmklachten, nier- of leverfunctiestoornissen en het optreden van afwijkingen in de bloedaanmaak.

Ten slotte wordt er ingezet op corticosteroïden zoals prednisolon of prednison die de ontstekingsreacties onderdrukken. Als bijwerkingen kennen deze middelen het dunner worden van de huid en het optreden van cataract, osteoporose en hypertensie [1].

Bovengenoemde bijwerkingen treden frequent op en kunnen ernstig zijn. Bij DMARD’s kan de effectiviteit op enig moment afnemen. Samen met de optredende bijwerkingen is dat vaak een reden het gebruik van dit middel te staken.

N i c o l l e va n L a e re -J ansse n

Orthomoleculaire therapie reuma De orthomoleculaire therapie voor reumapatiënten rust op drie pijlers: 1. Het tegengaan van ontsteking in een gewricht 2. De opbouw en aanmaak van kraakbeen bevorderen 3. Natuurlijke pijnbestrijding [7].

Bij de eerste pijler worden docosahexaeenzuur (DHA) en eicosapentaeenzuur (EPA) ingezet wegens hun ontstekingsremmende werking. EPA en DHA zitten in omega3-vetzuren die in vette vis en zeegewassen voorkomen of in goede visoliecapsules. Bij de tweede pijler worden glucosamine en chondroïtinesulfaat ingezet, dit ter bescherming van het kraakbeen tegen verdere beschadiging en om het lichaam te stimuleren gezond kraakbeen te produceren. Deze twee middelen zijn lichaamseigen stoffen waardoor ze geen bijwerkingen geven, ook niet in hoge doseringen. Glucosamine is de belangrijkste grondstof voor kraakbeen en bindweefsel. Tevens is het verantwoordelijk voor de productie van synoviaal vocht.

Glucosamine maakt glucosamineglycanen, eiwitten die water binden in de kraakbeenmatrix. Tevens geeft het de chondrocyten die proteoglycanen produceren een impuls. Chondroïtine trekt vocht aan en houdt het vast.

Glucosamine en chondroïtinesulfaat samen stimuleren de aanmaak van nieuw kraakbeen. Tegelijkertijd worden de enzymen die het kraakbeen afbreken geremd. Voor de derde pijler, de (natuurlijke) pijnbestrijding, wordt MSM (Methyl Sulfonyl Methaan) ingezet. Dit middel blokkeert het doorgeven van pijnprikkels via het zenuwstelsel, remt ontstekingsprocessen, verbetert de doorlaatbaarheid van de celwand, werkt spierontspannend, reguleert de vorming van immuuncomplexen en levert zwavel wat nodig is voor wederopbouw van kraakbeen.

R

Pharma Nord QH Active Q10 – Patented Formula

VERMOEID ?

Enkel actieve Q10* biedt je de oplossing Zonder stimulerende middelen !

Voor het behoud van een goede energieproductie om vermoeidheid te verminderen.

14,9va5naf E

Referenties 1. Farmacotherapeutisch Kompas. www.fk.cvz.nl. Versie oktober 2013; 2. Reumafonds. www.reumafonds.nl; 3. Tisscher JR. Voeding (allergie) en milieu. www. dr.tisscher.org; 4. Jongh TOH de, Vries H de, Grundmeijer HGLM. Diagnostiek van alledaagse klachten. 2e druk.

Houten: Bohn Stafleu Van Loghem; 2007; 5. Kumar P, Clark M. Kumar & Clark. Clinical Medicine.

6th ed. Elsevier Limited; 2005; 6. NHG standaard M90 Artritis. Augustus 2009; 7. www.artrose-info.nl.

Auteursgegevens

*Gecombineerd met vitamine C dat bijdraagt tot een normaal energieleverend metabolisme.

Nicolle van Laere-Janssen, Master Physician Assistant en medisch journalist BE_Q10_Ad_Orthofyto_1113_105x297

A

UR

Verkrijgbaar bij uw apotheker.

Gaan naar www.pharmanord.be en bekijk een video over Q10 en kwaliteit.

Innoverend voor de gezondheid

Minervastraat 14, B-1930 Zaventem Tel.: 02 720.51.20 – Fax: 02 720.51.60 E-mail: info-be@pharmanord.com

25 En gelbert Vals tar

Uit de orthomoleculaire praktijk

Arnica een overzichtsartikel

I

n Europa is sprake van een ernstig probleem als het gaat om geestelijke gezondheid. Van de 870 miljoen mensen die in de Europese regio wonen, lijden op dit moment ongeveer 100 miljoen mensen aan angst- en depressiestoornissen.

Eén op de vier Europeanen heeft – op één of ander moment in zijn of haar het leven – te kampen met problemen op het gebied van geestelijke gezondheid. Volgens de meest recente WHO-studie over wereldwijde ziektelasten vormen psychische stoornissen de tweede belangrijke oorzaak van arbeidsongeschiktheid en invaliditeit. Psychische stoornissen veroorzaken enorme schade aan individuen, hun gezinnen en aan de maatschappij als geheel. Daarom is het van groot belang om een vroege diagnose te kunnen stellen om zo tijdig met het behandelen van depressiviteit en andere psychische stoornissen te kunnen beginnen. Een relatief nieuwe techniek om psychische stoornissen te identificeren en behandelen zijn de aromatherapie en hydrolatentherapie. Aromatherapie maakt voor de behandeling en preventie van psychische stoornissen gebruik van derivaten van aromatische planten en etherische oliën (EO). Verschillende wetenschappelijk onderzoeken bevestigen de effectiviteit van aromatherapie als een methode voor behandeling van depressiviteit en andere aandoeningen van psychische aard. Tegelijkertijd is het toepassingsgebied van etherische oliën in de psychologie en psychotherapie nog onvoldoende onderzocht.

K

Avogrado De constante van Avogadro, ook getal van Avogadro genoemd, is 6,02 keer 1023 ; we spreken ook wel van 1 Mol; 10 liter water bevat 1 Mol van een opgeloste stof, als er in dat volume 6,02 keer 1023 deeltjes zitten

Wetenschappelijke bevindingen Kucera et al vonden in een gerandomiseerd dubbelblind onderzoek met een arnica-tinctuur (als een spray lokaal toegediend) plus een hydroxyethylsalicylaat een betere pijnstilling in geval van een verstuikte enkel dan met hydroxyethylsalicylaat plus placebo [1]. In geval van een operatie voor hallux valgus (scheef staande grote teen), blijkt Arnica D4 wondsymptomen als roodheid en zwelling zeker zo goed te bestrijden als diclofenac. Echter met betrekking tot de pijnstilling was diclofenac beter [2]. Hoge verdunningen zijn minder zinvol althans bij de reconstructie van een knieligament. Een verdunning van Arnica montana van 1010 had geen effect op de pijn noch leidde tot een vermindering van de pijnmedicatie [13].

Een gel gebaseerd op 50 gram tinctuur van 100 gram plantextract blijkt bij patiënten met osteoartritis even effectief als een lokale gel met 5% ibuprofen [5]. Knuesel et al vonden met Arnica montana plantendelen in een gel (wederom een soort ‘oertinctuur’) eveneens een effect : zwelling en pijn namen af en de functie verbeterde [22]. Een nadeel is dat dit onderzoek niet gerandomiseerd en dubbelblind werd uitgevoerd.

Uitwendige applicatie van arnica plus arnica-tabletten verminderde in vergelijking met placebo ook de pijn na operatie in verband met het carpaaltunnelsyndroom [41]. Bij correctie wegens toevalssignificantie (P was <0,03; er waren drie parameters gemeten en slechts één, de pijn verschilde significant), blijft er van de gevonden significantie eigenlijk niets meer over.

‘Bruising’ (kneuzen) van de huid door een laser wordt door lokale applicatie vooraf van een 20% Arnica-tinctuur in vergelijking met placebo, in significante mate tegengegaan [7].

Andere onderzoekers vonden bij bruising met lokale applicatie van arnica echter geen effect [35]. Orale toediening van een 1012 of 1060-ste verdunning had ook geen effect [33].

Het is dus zeer de vraag of Arnica montana ter preventie en behandeling van bruising van belang is [35].

Lokale applicatie van Arnica montana bleek in het algemeen geen effect te hebben op het wel of niet optreden van spierpijn bij oefeningen [11].

103

/ december ‘13 - januari ‘14

OF

26

Uit de orthomoleculaire praktijk

Na een neusoperatie (neusplastiek) bleek de postoperatieve zwelling met oraal gegeven Arnica minder; ook ecchymosen (bloeduitstortingen) verdwenen sneller.4 Oraal Arnica D10 had in een randomized clinical trial (RCT) bij patiënten van wie spataderen werden gestript geen effect op bloeduitstortingen [34]. Hetzelfde werd gevonden met Arnica D12 [36].

Bij bloedverlies post-partum bleek het hemoglobine bij Arnica D12 en D30 (dus voorbij Avogrado) na enige tijd gelijk, terwijl het hemoglobine in de placebogroep significant lager was (P<0,05). Hier moet je echter de significantie weer verwerpen vanwege het feit dat er drie en geen twee groepen waren en vanwege de geringe grootte van de individuele groepen [42].

Combinatiepreparaten van Arnica montana Comboduron, een zalf met oertincturen van Arnica montana en Urtica urens blijkt bij verbrandingen genezing in vergelijking met een placebo te bevorderen: de huid is eerder geheeld [8]. Bij vrouwen met overgangsklachten blijkt een combinatie van Arnica montana (D4), Actaea racemosa (D4), Glonoinum (D4), Lachecis mutus (D5) en Sanguinaria (D4) in vergelijking met placebo (50 versus 51 proefpersonen) werkzaam te zijn [16]. Traumeel S bevat 14 kruiden in D2- tot D8-verdunning, waaronder Arnica D2, blijkt bij ratten werkzaam bij traumatische ontstekingen [17]. Wat de bijdrage van Arnica montana is, is niet duidelijk. Ook is niet duidelijk of dit middel bij traumata van de mens een toepassing verdient. Arnica D10 met Bryonia alba D10 had in vergelijking met placebo bij patiënten geopereerd aan aortakleppen geen effect op de kans op bloedingen, ontstekingen en ischemische verschijnselen [39].

Randomised controlled trials met arnica In een onderzoek bij 519 lange afstandlopers vond de onderzoeksgroep van Vickers dat Arnica D30 het optreden van spierklachten bij een sportprestatie, in vergelijking met placebo niet tegengaat [9]. Onderzoekers Tveiten en Bruset telden twee randomized clinical trials waarin ook naar Arnica D30 bij lange afstandlopers was gekeken, bij elkaar op en vonden wel een effect op spierklachten (P=0,04) [10]. Zij keken ook naar enzymen, die bij celbeschadiging passen: deze bleken niet significant te verschillen. Meet je twee variabelen dan treedt door toeval eerder significantie op, met andere woorden de P=0,04 van de spierklachten kan de prullenbak in. Gecombineerd met het grotere onderzoek van Vicker et al, kan gesteld worden dat Arnica D30 bij lange afstandlopers na een dergelijke loop het ontstaan van spierklachten niet tegengaat. Een ander artikel van o.a. Tveiten maakt eveneens gewag van de onwerkzaamheid van Arnica montana D30 bij deze sporters onder genoemde condities [30]. Ook bij krachttraining blijkt een hoge potentie van Arnica montana voorbij het getal van Avogrado (10400 keer verdund) geen effect te

december ‘13 - januari ‘14 /

103

E ng e l be rt Va l s ta r

hebben op de mate van spierklachten [40].

Arnica montana D30 gaf in één van de drie RCT’s (N=57) een significante vermindering van zwelling samenhangend met een knieoperatie [15]. Hierin was P:0,019. In het grootste onderzoek (N=227) was er echter geen effect net zo min als in het kleinste onderzoek (N=35). Correctie wederom voor het toeval omdat je twee andere, gemiddeld grotere, onderzoeken hebt zonder resultaat. Dit ondergraaft het resultaat dusdanig, dat je niet van een effect van Arnica montana op de postoperatieve zwelling bij knieoperaties kunt spreken.

Arnica C30 (=D60) bleek in vergelijking met placebo niet effectief ter bestrijding van pijn en infectie na hysterectomie [20]. Robertson et al vinden net een significante vermindering van de pijn met Arnica D60 [43]. Er waren echter nog drie parameters die niet significant verschilden; dus wederom significantie door toeval; ook dit onderzoek voldoet daarom niet.

Andere interessante onderzoeksfeiten Extracten van Arnica montana en Arnica absinthium op alcoholbasis blijken in celkweek antioxidanteigenschappen te hebben. Er is met name bescherming van mitochondriën tegen waterstofperoxide [3]. Of dit klinisch relevant is, is echter vooralsnog onbekend.

De inhoudsstoffen helenaline en 11-alfa, 13-dihydrohelenaline uit Arnica montana blijken de samenklontering van bloedplaatjes in vitro te remmen [6]. Baillargeon et al vonden met Arnica montana (1010 was de verdunningsfactor) in een randomized clinical trial , dat de bloedingstijd iets verkort was ; de prothrombinetijd en enkele andere stollingsvariabelen verschilden echter niet significant [18]. Overall was er geen verlenging van de stollingstijd, mogelijk eerder een verkorting ervan. Het klinische resultaat was dus anders dan verwacht. Helenaline blijkt verder in modelsystemen door onder andere telomeraseremming en apoptosisinductie ook tot bijvoorbeeld autophagie te leiden [32,44]. Zie ook een onderzoek bij longkankercellijnen [37].

Arnica montana blijkt ook triterpenen te bevatten, die de synthese van melanine remmen, ook in B16-melanoomcellen [12]. Een praktische toepassing zie ik evenwel niet direct.

Ook de bioflavomoiden quercitine, kaempferol en galangine blijken in staat om de melaninesynthese te remmen [14].

Hiervan komt in ieder geval quercetine ook veel in Arn ica montana voor. Bij ratten blijkt nystatine oedemen en ontstekingsverschijnselen te veroorzaken, maar veel minder wanneer Arnica montana werd gegeven in een 1012e verdunning.

Een dergelijke verdunning bevat nog steeds een respectabele hoeveelheid plantenstoffen. Arnica heeft een histamine remmend effect [21].

27 En gelbert Vals tar

Uit de orthomoleculaire praktijk

Van een verse Arnica montana-plantengel is duidelijk aangetoond, dat de ontstekingsremmende sesquiterpenen uit deze plant ruimschoots door de huid heendringen [23]; wie had anders verwacht? Een sesquiterpeen als bijvoorbeeld helenaline, heeft in vitro tevens een werking tegen de malariaparasiet Plasmodium falciparum, zodanig dat die met artemisine vergelijkbaar is [25,26].

Bij ratten gaat een tinctuur van Arnica montana lipidperoxydatie door CCl4 (chloroform) in belangrijke mate tegen [27,31]. Jaggi et al vonden met een oertinctuur van Arnica montana in vitro een remming van 5-lipoxygenase en de cyclooxygenase-1 en -2 [28]. Arnica montana heeft dus mede op grond van dit onderzoek zeker een ontstekingsremmend effect. Uiteraard is een allergie voor deze plant wel een contra-indicatie voor het gebruik ervan [28].

Verder blijkt dat ‘oer’extracten van Arnica montana minimaal een remmende werking op een aantal mondbacteriën hebben [24]. De praktische implicaties hiervan zijn echter nog niet duidelijk. Koo et al vinden iets dergelijks; zij vinden met name een vermindering van de glucanenproductie door deze bacteriën [29].

B

Bijwerkingen en interacties Arnica kan contactdermatitis veroorzaken [19]. Er zijn aanwijzingen dat salicylaten en arnica synergetisch zijn met betrekking tot pijnstilling [38].

C

Conclusies en discussie Arnica montana blijkt in niet homeopathische verdunning samen met Urtica urens genezing van brandwonden veroorzaakt door UV-straling te bevorderen.

Relevante toepassingsmogelijkheden zijn: A. Lokale applicatie van een niet of nauwelijks verdund Arnica montana-extract blijkt bij operatie aan gewrichten roodheid, zwelling en pijn te kunnen verminderen. Dit geldt ook in geval van een verstuikte enkel.

B. Lokale applicatie van Arnica montana gaat kneuzen van de huid (bruising) door laserstralen tegen. Orale Arnica D12 heeft geen invloed op spierpijnen samenhangend met het lopen van lange afstanden.

C. Arnica D4 blijkt in combinatie met andere kruiden zinvol bij overgangsklachten.

Voor homeopatische verdunningen van Arnica montana voorbij D23 (dus voorbij Avogrado) is er geen bewijs dat toepassing bij welke kwaal dan ook zinvol is, integendeel eerder.

Samenvattend : Arnica montana is een nuttig fytotherapeuticum. Verder onderzoek is nodig om te zien bij welke kwalen het allemaal van belang is. Te denken valt aan onderzoek in relatie tot malaria en bijvoorbeeld kanker.

Referenties op aanvraag: pascale@orthofytomedia.org

103

/ december ‘13 - januari ‘14

OF

28

Insulineresistentie & Anti-aging

Magnesium beschermt tegen insulineresistentie

E

en studie onder mensen met metabool syndroom* toont aan dat een verhoogde magnesiuminname het risico van insulineresistentie kan verlagen. In de Verenigde Staten komt 70-80% van de bevolking niet aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid magnesium.

De studie werd uitgevoerd door onderzoekers van de Universiteit van Yangzhou in China en de Massachusetts Medical School in de Verenigde Staten. De studie omvatte 234 patiënten van beide geslachten met obesitas (BMI ≥ 30) en metabool syndroom. Tijdens de twaalf maanden dat de studie duurde, lieten de deelnemers hun dieet driemaal beoordelen, onder andere op magnesiumgehalte. Door middel van bloedonderzoek werd het suikergehalte na vasten en het insulinegehalte gemeten. Na het meten van bloedsuiker en insuline, werd de hoogte van de insulineresistentie – de capaciteit van de insulineproducerende bètacellen – berekend met behulp van een speciale formule met de naam HOMA. De deelnemers werden willekeurig ingedeeld in twee groepen.

De deelnemers in de eerste groep kregen een vezelrijk dieet. De tweede groep moest een door de American Heart Association vastgesteld dieet volgen.

Resultaten De studie liet geen statistisch significant verschil zien tussen de magnesiuminname in beide groepen, maar de onderzoekers namen een omgekeerde relatie waar tussen de inname van magnesium en de bloedspiegels van insuline, de niveaus van glucose (suiker) en de graad van insulineresistentie. Met andere woorden, een lagere inname van magnesium resulteert in minder magnesium in het cytoplasma van de cellen (celvloeistof), wat op zijn beurt kan leiden tot insulineresistentie wegens aantasting van de toegankelijkheid van suiker tot de cellen.

Minder dan één derde van de deelnemers at de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid magnesium. Deze mensen hadden 63% minder kans op het ontwikkelen van insulineresistentie.

Het metabool syndroom Het metabool syndroom wordt gekenmerkt door een aantal veranderingen in de stofwisseling, zoals: hoge bloeddruk, hoge insulinespiegels en obesitas. Daarnaast wordt het metabool syndroom in verband gebracht met een verhoogd risico op zowel diabetes type 2 als cardiovasculaire aandoeningen.

Over insulineresistentie Bij insulineresistentie hebben de lichaamscellen een verminderd vermogen om te reageren op het hormoon insuline.

Daardoor ontvangen de cellen onvoldoende voeding, aangezien insuline de taak heeft om bloedsuiker (glucose) in de cellen binnen te laten.

Over magnesium Magnesium is nodig voor het glucosegebruik door de lichaamscellen en voor de goede werking van insuline. Voor volwassenen tussen de 19 en 30 jaar beveelt het Institute of Medicine van de National Academy of Sciences een dagelijkse magnesiuminname aan van 400 mg voor mannen en 310 mg voor vrouwen. Voor volwassenen van 31 jaar en ouder bedraagt de aanbeveling 420 mg voor mannen en 320 mg voor vrouwen.

Studie: Wang J, et al. Dietary Magnesium Intake Improves Insulin Resistan-

S

ce among Non-Diabetic Individuals with Metabolic Syndrome Participating in a Dietary Trial. Nutrients 2013;5(10):3910-19

Info: de volgende monografieën van het Faché Instituut kunnen in verband met deze orthotrend besteld worden als naslagwerk bij www.fache-instituut.be/webshop of secretariaat@fiow.be MN 09 Hoe de opmars van diabetes stoppen?

MN 50 Het Syndroom X MN 115 Hypoglycemie, een miskende metabole stoornis

M

Bestellen: www.fache-instituut.be/webshop of secretariaat@fiow.be

Vertraag het verouderingsproces met visolie

E

en kleine, maar zeer interessante studie onder 33 oudere mensen suggereert dat de inname van omega-3-vetzuren een biologisch belangrijk proces in de cellen van het lichaam kan vertragen dat in verband wordt gebracht met het verouderingsproces. Als dit resultaat wordt bevestigd, zou visolie een belangrijk element kunnen worden in de bestrijding van veroudering.

Doel van het onderzoek, dat bestond uit een gerandomiseerde, gecontroleerde pilotstudie, was om te onderzoeken in hoeverre chromosomale telomeerverkorting afgeremd kan worden door de omega-3-vetzuren DHA en EPA die in visolie worden aangetroffen, of door linolzuur (ALA), het omega-6-vetzuur dat onder andere in saffloerolie wordt aangetroffen.

Over telomeren Telomeren zijn een aantal identieke DNA-sequenties die zich aan de uiteinden van de chromosoomarmen in de celkernen bevinden. Telomeren zorgen ervoor dat de celchromosomen tijdens de celdeling niet kunnen worden afgebroken of onjuist worden gebonden, wat kan leiden tot kanker. Telomeren wor-

december ‘13 - januari ‘14 /

103

den wel eens vergeleken met de beschermhulsjes aan het uiteinde van schoenveters om te voorkomen dat ze gaan rafelen.

Bij iedere celdeling worden telomeren een stukje korter, en wanneer de cel zich zo vaak heeft gedeeld dat de telomeren zijn verdwenen, sterft ze.

Voor het onderzoek werden in totaal 44 ouderen van boven de 65 jaar met milde cognitieve stoornissen ingeschakeld. 33 hiervan voltooiden de studie, die zes maanden duurde. De deelnemers werden willekeurig ingedeeld in drie groepen: de eerste groep van 12 deelnemers kreeg dagelijks visolie rijk aan EPA (1,67 g EPA en 0,16 g DHA). De tweede groep van 12 deelnemers kreeg dagelijks visolie rijk aan DHA (1,55 g DHA en 0,40 g

29

Hartischemie

EPA). De derde groep van 9 deelnemers kreeg dagelijks een supplement met saffloerolie, rijk aan linolzuur (2,2 g LA).

De telomeerverkorting en individuele vetzuurbalans van de deelnemers werd gemeten met behulp van bloedonderzoeken.

Resultaten De resultaten van de studie tonen aan dat de lengte van de telomeren in alle drie groepen was verkort na zes maanden, maar dat de grootste verkorting was opgetreden in groep drie die linolzuur kreeg. In de EPA- en DHA-groepen was de telomeerverkorting beduidend minder.

De studie was te klein om significante verschillen tussen de behandelde groepen aan te tonen, maar suggereert toch dat onze voeding (inclusief visoliesupplementen, red.) invloed kan hebben op de snelheid van de telomeerverkorting van onze chromosomen.

Opmerking Telomeerverkorting wordt in verband gebracht met cardiovasculaire aandoeningen, neurodegeneratieve ziekten zoals de

ziekte van Alzheimer, verminderde cognitieve vaardigheden, versnelde veroudering en, in het bijzonder, kanker. Kankercellen kunnen in principe eeuwig blijven leven, omdat zij het enzym telomerase bevatten dat de telomeerstructuur verlengt wanneer de cel zich deelt. Worden telomerase-genen in een normale cel geplaatst, dan zal deze geen tekenen van veroudering vertonen. Evenwel geeft de lengte van de telomeren geen volledige verklaring voor het raadsel van veroudering, maar is het slechts één van meerdere factoren.

Referentie:

O’Callaghan N, et al. Telomere shortening in elderly people with mild cognitive impairment may be attenuated with omega-3 fatty acid supplementation: A randomised controlled pilot study. Nutrition 2013. E-pub ahead of print.

Info: de volgende monografieën van het Faché Instituut kunnen in verband met deze orthotrend besteld worden als naslagwerk bij www.fache-instituut.be/webshop of secretariaat@fiow.be MN 94 Krillolie, een superieure omega 3-vetzuurbron MN 74 Cognitieve ondersteuning bij ouder worden MN 99 Pro-aging therapieën met orthoceuticals

R

M

Bestellen: www.fache-instituut.be/webshop of secretariaat@fiow.be

Magnesium en het risico op ischemische hartziekten

B

ij 7664 volwassenen deelnemers van de de Prevention of Renal and Vascular End-Stage Disease (PREVEND) studie werd onderzocht of er een verband was tussen de inname van magnesium en het risico op ischemische hartziekten. De PREVEND-studie is een Gronings bevolkingsonderzoek. Er was al eerder onderzoek gedaan naar het verband tussen magnesium en hart- en vaatziekten, maar resultaten zijn inconsistent. In dit onderzoek werd de uitscheiding van magnesium via de urine (per 24 uur) als indicator gebruikt voor de opname van magnesium uit de voeding. Voor mannen was de gemiddelde uitscheiding van magnesium 4,24 mmol per 24 uur en voor vrouwen 3,54 mmol per 24 uur. Gedurende de periode (mediane periode 10,5 jaar) dat de deelnemers werden gevolgd, kregen 462 mensen een (soms fatale) ischemische hartziekte.

In totaal werden circa 138.000 vrouwelijke verpleegkundigen in de leeftijd van 35 tot 77 jaar tien jaar lang gevolgd. Via gevalideerde vragenlijsten werd om de vier jaar naar de consumptie van walnoten geïnformeerd. Geen van de deelnemers had bij aanvang van het onderzoek diabetes, hart- en vaatziekten of kanker.

Gedurende de periode dat de vrouwen werden gevolgd gaven 5930 deelnemers aan dat bij hen diabetes type-2 was vastgesteld.

Er kon een duidelijk verband worden vastgesteld tussen het consumeren van walnoten en een daling van het risico op diabetestype-2. Het eten van minimaal twee porties walnoten per week ( één portie = 28 gram) verlaagde het risico op het ontstaan van diabetes-type-2 met 21%. Dit verband werd iets minder sterk na aanpassing voor de BMI, maar bleef significant met 15%.

S

Studie: Joosten MM, Gansevoort RT, Mukamal KJ, et al. Urinary and plasma magnesium and risk of ischemic heart disease. Am J Clin Nutr. 2013 Jun;97(6):1299-306. doi: 10.3945/ajcn.112.054114.

R

Redactioneel Magnesium is onder andere belangrijk voor een goede spierfunctie en regelt de contractiliteit van de hartspier. Volgens de studie is magnesium ook nodig bij ischemie. Symptomen van een magnesiumgebrek zijn ondermeer: spierkrampen, spiertrillingen, nervositeit, geïrriteerdheid, angst en verwarring. Rijke bronnen van magnesium zijn: bittere chocolade, schaaldieren, peulvruchten, ongeraffineerde granen, groene groenten, zaden en noten. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) is door de Gezondheidsraad vastgesteld op 250 tot 300 mg/d voor volwassen vrouwen vanaf 19 jaar en 300 tot 350 mg/d voor volwassen mannen vanaf 19 jaar. Deze dosissen zijn te laag zodat men hogere dosissen nodig heeft van minstens 500 à 1000mg per dag. Daarbij dient dan kalium bij te worden genomen omdat extra magnesiumsuppletie kalium doet uitscheiden via de nieren en tot hypokaliëmie kan leiden.

Bij langdurige inname van magnesium moet daarom tevens kalium gesuppleerd worden in een verhouding van ongeveer 250-300 mg magnesium tot 100 mg kalium.

Info: de volgende monografieën van het Faché Instituut kunnen in verband met deze orthotrend besteld worden als naslagwerk bij www.fache-instituut.be/webshop of secretariaat@fiow.be MN 19 Hart- en vaatziekten behandelen en voorkomen MN 74 Cardiovasculaire bescherming

M

Bestellen: www.fache-instituut.be/webshop of secretariaat@fiow.be

103

/ december ‘13 - januari ‘14

30

Orthomoleculaire diagnose en therapie

R a l ph R e e

Gewrichten en darm

I

n mijn opleiding als fysiotherapeut heb ik veel kennis opgedaan over het mechaniek van onze gewrichten. Toch bleek iedere keer weer dat gewrichten zich niet zo makkelijk laten behandelen. Voor gewrichtsaandoeningen als ‘slijtage’, reuma en artritis geldt niet de wetmatigheid dat door bewegen en warmte en in het verleden ook nog fysiotechnische interventies als thermotherapie en elektrotherapie de klachten daadwerkelijk verminderen of zelfs geheel verdwijnen.

Er bestond dus één of ander hiaat in mijn gedachtegang dat moest worden opgevuld om wel tot het gewenste resultaat te komen. Dit hiaat bleek deels te kunnen worden gevuld met kennis over de biochemie van de menselijke cel. En niet de meest gangbare kennis dat de gewrichten weer pijnvrij, soepel en beweeglijk kunnen worden. Gemaakt door het gebruik van pijnstillers en ontstekingsremmers

De menselijke cel speelt een belangrijke zo niet de belangrijkste rol, in een systeem waarin cellen steeds onderling worden geïnformeerd over wat er zich binnen, maar ook buiten het lichaam afspeelt. Vooral cellen die zich tijdens de embryonale en foetale fase uit dezelfde ontwikkelingslaag ontwikkelen, zijn via geraffineerde communicatiemethoden met elkaar verbonden. Zij informeren en communiceren met elkaar over de algehele gezondheidstoestand van een hele verzameling cellen die één totaal organisme vormen, namelijk ‘de mens’.

Studies, met een goed onderlegde methodologie, laten de relaties (op biochemisch en fysisch niveau) zien tussen de psyche, het zenuwstelsel, het endocrinologisch systeem en het immuunsysteem [1]. Hieruit is de wetenschap van de klinische psycho-neuro-immunologie ontstaan. Deze wetenschap legt directe biochemische verbanden tussen de diverse weefsels en celprocessen.

ganiseerd dat het voor ons lichaam een prioriteits-immunologische functie betreft. Ze heeft zich zodanig gespecialiseerd dat alles van buiten als gevaar kan worden opgemerkt, ook voeding, tenminste als de verdediging naar behoren werkt.

Is het gevaar eenmaal de eerste lijn binnengedrongen door bijvoorbeeld een wond, kneuzing, operatie of bacterie, dan zal onze tweedelijns afweersysteem de schade moeten opruimen.

Gewrichten Als we spreken over gewrichtsklachten dan bedoelen we eigenlijk in het minst erge geval stijfheid, beperking en vermoeide gewrichten. In ernstiger gevallen is er ook sprake van pijn- en ontstekingsprocessen die gepaard gaan met typische ontstekingsverschijnselen als roodheid en zwelling. Bij gewrichtsaandoeningen raakt de synovia producerende cellaag van het gewricht betrokken bij een ontstekingsreactie.

Gelukkig stopt deze normaal gesproken binnen enkele dagen, maar deze reactie kan in sommige gevallen een chronische ontstekingsvorm aannemen. We zullen onze zoektocht dus voort moeten zetten en onderzoeken waarom in sommige gevallen pijn (en dus ontsteking) blijft bestaan.

Common mucosal immuun systeem

Immuunsysteem

Dit eerstelijns verdedigingssysteem betreft met name het common mucosal immuun systeem (CMIS). We vatten dit CMIS samen als darm gerelateerd lymphoid weefsel (GALT, gut associated lymphoid tissue), long geassocieerd weefsel (BALT, brochial associated tissue), maar ook de traanklieren, de amandelen, het mondslijmvlies, het gehele urogenitale systeem en gek genoeg ook de mucosale synovia, die zich binnen de gewrichten bevindt. Al deze weefsels zijn immunologisch met elkaar verbonden via een ingenieus werkend communicatienetwerk. Komt er een indringer van buiten naar binnen dan zullen alle betrokken weefsels worden geïnformeerd over dit (potentiële) gevaar met een voor het lichaam noodzakelijke immuunreactie tot gevolg [2].

Pijn heeft te maken met een actief ingeschakeld immuunsysteem en is een manier van het lichaam om te laten weten dat er iets aan de hand is. De allerbelangrijkste functie van ons immuunsysteem is bescherming tegen aanvallen en gevaar van buiten. Aanvallen die veroorzaakt worden door pathogenen en antigenen, gifstoffen, bacteriën, virussen, radioactiviteit, maar zeker ook (chronische) psychische factoren zoals stress,. Voor de mens komt het grootste gevaar altijd van buiten. Onze eerstelijns verdediging is dan ook zodanig geor-

De overeenkomsten binnen de verschillende onderdelen van het CMIS kunnen worden gevonden in het feit dat ze allemaal met slijmvliezen (mucosa) te maken hebben en juist behoren tot onze eerstelijns verdediging. Deze slijmvliezen bevinden zich overal waar het lichaam in direct contact staat met de buitenwereld, met als belangrijkste functie het herkennen en, indien nodig actie ondernemen tegen lichaamsvreemde stoffen door inschakeling van het immuunsysteem.

december ‘13 - januari ‘14 /

103

31 Ralp h Ree

Orthomoleculaire diagnose en therapie

Griep

Voeding

Iedere griep laat een reactie zien specifiek voor een actief immuunsysteem. Dit zien we terug als griepsymptomen (immuun-activatie) zoals: pijn, koorts, hoest, algehele zwakte, pijnlijke spieren en gewrichten, sociaal vermijdingsgedrag, weinig eetlust, vermoeidheid (gebrek aan energie).

De omvangrijkheid van deze symptomen geeft al aan welke lichaamssystemen bij een ‘eenvoudige’ griep betrokken zijn.

En we weten allemaal dat bij een verminderde weerstand we gevoeliger zijn voor pathogene indringers en dus griep.

Het lijkt dan ook zinvol om bij welke vorm van chronische gewrichtsklachten (niet veroorzaakt door een lokaal trauma), de darm en dus het voedingspatroon onder de loep te nemen en met name die voedingstoffen weg te nemen waarvan bekend is dat ze invloed hebben op een ’verhoogde doorlaatbaarheid’ van de darm. Veel antigenen, juist in voeding, zijn verantwoordelijk voor chronische activatie van gecompliceerde immuunreacties die op alle niveaus van het eerstelijns afweersysteem werken. Een darm die juist in stresssituaties een fysiologische stressreactie vertoont en die ervoor zorgt dat de vertering een minder belangrijke functie heeft of zelfs geheel wordt uitgeschakeld. Dit uit zich in een versnelde naar buiten werken van de darminhoud of laat in ernstiger situaties zelfs acute diarree zien. Dit als teken dat het oplossen van gevaar (lees activering van het immuunsysteem) een hogere prioriteit heeft dan spijs verteren. Bovendien is de darm bij uitstek het orgaan dat onvoorwaardelijk bijdraagt aan de totale productie van energie!

Het blijkt ook nog eens dat een continue ingeschakeld immuunsysteem bergen aan energie (lees ATP) kost. Energie die naar het systeem met de hoogste biologische prioriteit gaat, het immuunsysteem. Hoezo moeheid, syndroom van deze eeuw?

Stress Juist chronische stress kan een langdurige inschakeling van het immuunsysteem veroorzaken.

Een ongewenste situatie want chronische activatie, het niet meer kunnen uitschakelen van dit systeem, zorgt dat cortisol, onze beschermende stof tegen ontstekingen nu tegen ons zelf gebruikt gaat worden. Deze anti-ontstekende stof wordt nu ineens een pro-ontstekende stof. Iedere actie van het lichaam vergt een reactie. Het lichaam kan geen onderscheid maken tussen gevaar door bacteriën, endo- en exotoxinen en stress (zelfs stress van een blauwe belastingdienst envelop).

De daarop volgende biochemische stressreactie op gevaar is echter geheel fysiologisch, dus normaal.

Darmen Vaak zien we deze biochemische reactie terug in een geactiveerd immuunsysteem wat zijn oorsprong heeft in de darm.

Het blijkt dat immunoglobulinen als IgG, IgA en IgM in de darmvloeistof verhoogd kunnen zijn indien we antigenen meten die hun origine hebben in koemelk (a-lactalbumine, blactoglobuline, caseïne), granen, eieren (ovalbumine), kabeljauw en varkensvlees. Dit zien we onder andere terug reumatoïde artritis, een aandoening die bij uitstek een ontsteking van gewrichten betreft [3]. Derhalve heeft activatie van het immuunsysteem in de darm, door allergenen uit voeding, een verhoogde ontstekingsgevoeligheid op gewrichtsniveau tot gevolg.

Ook onderzoek bij een - door aspirine! - geïnduceerde ‘lekke darm’ gaf te zien dat immunologische antigeencomplexen konden worden teruggevonden in bijvoorbeeld de enkelgewrichten, terwijl deze antigenen via de mond werden toegediend [4]! Juist de afgelopen jaren is er een enorme doorbraak geweest bij de ontdekking van de zogenaamde low grade inflammation ‘de stille of laaggradige ontsteking’ en de lekkende darm. De betekenis van deze ontdekking betreft tal van chronische ziektebeelden, waaronder chronische pijn, auto-immuunziekten, vermoeidheid en gewrichtsklachten.

Gewrichten Onze gewrichten zijn via het immuunsysteem verbonden met de darm. Behandeling van gewrichtsklachten zou zich in eerste instantie moeten richten op herstel van de darm en niet op behandeling van het gewricht zelf. Dit pas ik dagelijks toe in de praktijk met darmtherapie als uitgangspunt. Als ik dit dertig jaar geleden had geweten dan had ik mijn energie beter en efficiënter kunnen gebruiken. De uitspraak van een oude Chinese wijsgeer “de dood huist in de darmen” krijgt daarmee een diepere betekenis.

L

Referenties 1. Vuitton DA, de Wazières B, Dupond JL. Rev Med Interne. 1999 Oct;20(10):934-46; 2. Brandtzaeg P, Baekkevold ES, Farstad IN, et al. Regional specialization in the mucosal immune system: what happens in the microcompartments? Immunol Today.

1999 Mar;20(3):141-51; 3. Hvatum M, Kanerud L, Hällgren R, et al. The gut-joint axis: cross reactive food antibodies in rheumatoid arthritis. Gut. 2006 Sep;55(9):1240-7. Epub 2006 Feb 16; 4. Wu D, Liu X, Su H, Chen X, et al. Oral antigens induce rheumatoid arthritis-like inflammation in a rat model.

Inflamm Res. 2013 Mar;62(3):291-7. doi: 10.1007/ s00011-012-0577-9. Epub 2012 Dec 11.

103

/ december ‘13 - januari ‘14

OF

32

Fytotherapie

Ja a p Sl e g t

Traditionele fytotherapie bij reumatische klachten

E

r is geen directe verklaring te geven voor het ontstaan van gewrichtsklachten als reuma of reumatoïde artritis. Het zijn verworven ‘bindweefselziekten’ waarin de onder andere de zuur/base-balans in de stofwisseling een grote rol speelt. In de meeste gevallen bestaat de reguliere behandeling uit ontstekingsremmende en pijnstillende medicatie als corticosteroïden, salicylaten en oefentherapie. Natuurgeneeskundig worden gewrichtsklachten meer ‘holistisch’ benaderd en ziet men het ontstaan van deze klacht als gevolg van een onbalans in de stofwisseling waardoor opeenhoping van toxische stoffen in de bindweefsels ontstaat. De oorzaak van dit proces kan bij ieder mens anders zijn. Vast staat dat de aandoening zich opbouwt in maanden of jaren en een wisselend karakter heeft van goede en slechte periodes.

Dit betekent tevens dat een therapeutische behandeling langere tijd in beslag zal nemen en discipline en volharding een belangrijke factor vormt. Traditionele fytotherapie toegepast vanuit de natuurgeneeskundige visie biedt tal van mogelijkheden deze klachten adequaat te behandelen. Daarbij is het belangrijk te bepalen welke achterliggende onbalans ten grondslag ligt aan de klacht. Deze heeft een sterke relatie met o.a. de constitutie/diathese van de persoon. Daarnaast is de conditie, ziektegeschiedenis en het mentaal/emotionele beeld medebepalend voor de keus van een fytotherapeutische samenstelling. Iemand met aanleg voor het vasthouden van ‘toxinen’ door insufficiëntie van de nieren zal een andere samenstelling nodig hebben dan een persoon met gewrichtsklachten waaraan darmklachten vanuit een lever/galzwakte aan ten grondslag ligt.

Een en ander betekent dat bij de één het zwaartepunt in de behandeling van het nier/blaassysteem ligt, terwijl bij de ander de darmen en/of de lever primair behandeld zullen worden. Afhankelijk van deze omstandigheden wordt bepaald waar het zwaartepunt ligt in de therapie.

Oorzaken: • Erfelijkheidsfactoren; • Zwakte van nieren, darmen, lever, pancreas(enzymen), lymfe; • Constitutie/diathese, voedingspatroon, medicatiegebruik; • Zuur/basenbalans; • Mentaal/emotionele aspecten.

Veel gebruikte planten(groepen) bij spier- en gewrichtsklachten:

Berberis vulgaris

• Antidyscratica: planten die het reinigend vermogen van een orgaan(stelsel) activeren of versterken waardoor een sterkere uitstoot van afvalstoffen ontstaat. Meestal nieren-of leverplanten. Enkele voorbeelden zijn o.a.: Berberis vulgaris, Taraxacum officinalis, Juniperus communis, Urtica dioica en Arctium lappa.

• Aquaretica (vochtafdrijvende planten): planten die specifiek de nieren activeren tot uitscheiding van vocht of urine (meestal op basis van saponinen als inhoudsstof). Voorbeelden zijn o.a.: Urtica urens/dioica, Solidago virgo aurea, Ononis spinoza, Betula alba en Spirea ulmaria, Triticum repens.

Populus nigra

• Analgetica/anti-inflammatoir: planten met een pijnstillende en/of ontsteking werende werking (salicylzuur, etherische olie). Voorbeelden zijn o.a.: Populus nigra, Spirea ulmaria, Salix alba, Arnica montana(uitwendig) en Ribes nigrum.

• Regenerantia (herstelplanten): planten die de celstructuren en elasticiteit van bindweefsels herstellen door hun mineralen. Voorbeelden zijn o.a.: Equisetum arvense, Urtica urens Equisetum arvense

december ‘13 - januari ‘14 /

103

33

Fytotherapie

Jaa p Slegt

Casus 1: Een vrouw (42 jaar) met veel spier/gewrichtsklachten door het vasthouden van ‘toxinen’ vanuit insufficiëntie van de nieren.

Historie In haar jeugd heeft zij vaak last gehad van KNO-klachten met opgezette tonsillen en lichte bronchitisklachten. In het nabije verleden is er sprake geweest van terugkerende ‘cystitis’ en eenmaal een kleine niersteen. De constitutie is lymfatisch met een hydrogene diathese. De patiënt is gevoelig van aard en heeft last van ‘teleurstellingen’ in het bestaan. Begeleidende klachten zijn vermoeidheid, vooral in de namiddag, hoofdpijn, wisselend periodes met huiduitslag. Zij heeft het vaker koud dan warm.

Brede diagnose De constitutie is lymfatisch hydrogeen (oogdiagnostiek Deck), dit betekent dat in de basis klachten zich het liefst openbaren in lymfestelsel, slijmvliezen, luchtwegen en huid. Voor het eerst zichtbaar in de KNO-klachten in de jeugd. Daarnaast is er een ‘hydrogene’ diathese waarin opslag van ‘toxinen’ door insufficiëntie van de nieren opgesloten ligt. Deze zwakte heeft zich in het verleden gemanifesteerd in de cystitis en niersteen. Beide stromingen in de stofwisseling zijn verantwoordelijk voor de opbouw van de spier- en gewrichtsklachten. Mentaal/emotioneel is het hydrogene type mens geneigd naast het fysiek opslaan van ‘toxinen’, alsmede mentaal/emotionele indrukken als verdriet of teleurstelling. Dit kan als een stagnerende en belastende factor gezien worden op het fysieke gestel. In de therapie kunnen zowel de klacht alsmede de constitutie in één middel bereid worden. Uitgangspunt is het versterken van de nierfunctie en tegelijkertijd mild het lymfesysteem te activeren.

Hoofdkeus: Solidago virgo aurea Adjuvans: Urtica dioica Adjuvans: Equisetum arvense

Solidago virgo aurea (Guldenroede) Solidago is afkomstig van het Latijnse woord ‘solidare’ wat verwijst naar ‘helen’ of ‘heelmaken’ betekent. De oude naam ‘Heidens wondkruid’ is hiervan afkomstig. Goudroede of gouden bezem is gebaseerd op de mooie gele bloemen.

Eigenschappen en werking Solidago is een uitstekende plant bij insufficiëntie van de nieren. Het kan gezien worden als een tonicum voor nieren en blaas. Diuretisch door de flavonoïden en saponinen (prikkelen het parenchymweefsel van de nieren). Daarnaast heeft het een ontstekingswerende werking door de fenolglycosiden en is spasmolytisch en samentrekkend door de looistoffen. Het heeft antibacteriële en regenererende eigenschappen.

Indicatiegebieden: reumatische klachten, oedeemvorming, huidklachten door toxinenbelasting.

Bijzonderheden Solidago is uitermate geschikt bij vasthouden van vocht in de weefsels en herstel van de zuur/base balans. Het kan zowel als infusem of tinctuur gebruikt worden gedurende langere tijd. Passend bij de hydrogene diathese met zijn aanleg tot opslag van urinezuren in de weefsels. In veel samenstellingen gebruikt men de Guldenroede als adjuvans ter ondersteuning (b.v. bij hoge bloeddruk, huidklachten) Vooral de mens die worstelt met gevoelsdeuken, onverwerkt verdriet of teleurstelling zijn geschikt voor het behandelen met deze plant. Preventief kan men Guldenroede inzetten om de nieren blaasfunctie sterk te houden, op te waarderen of de zuur/ base verhoudingen in balans te houden. De plant is zeer passend bij de lymfatische constitutie met de hydrogene diathese.

Urtica Dioica (Brandnetel) Urtica komt van het Latijnse ‘Urare’ dat branden betekent en het woord netel is afkomstig van het woord naald en naar het prikken bij aanraking. Om de nieren te activeren wordt het bovengrondse kruid gebruikt.

Geschiedenis Urtica urens/dioica is in de geschiedenis altijd al belangrijk geweest als genees- en voedingsmiddel. De diuretische eigenschappen waren al bekend bij Hippocrates (460 v. Christus), dit zonder kennis te hebben van de inhoudsstoffen. Paracelsus beschreef de plant in zijn signatuurleer als zijnde goed voor de haargroei(grappig is dat men nu weet dat silicea de haargroei versterkt) en passend bij de geïrriteerde, prikkelbare mens. Als voeding werd en wordt de brandnetel nog steeds gebruikt vanwege zijn sterk reinigende eigenschappen in het voorjaar.

Inhoudsstoffen: flavonoïden, saponinen, looistoffen en etherische olie.

Inhoudsstoffen: triterpenenen, sterolen, vitamines onder andere vitamine B en C, histamine, serotonine, choline en veel mineralen als kalium, silicium, ijzer en calcium.

Geschiedenis Al in de vroege Middeleeuwen kende men de diuretische eigenschappen en werd de plant tevens gebruikt bij wondbehandeling, keelklachten en diarree. In de volksgeneeskunde is de Guldenroede ingeburgerd als specifieke plant voor nieren blaasaandoeningen als nierstenen/gruis en blaasontsteking en bedplassen.

Eigenschappen en werking Urtica dioica is specifiek urinezuurafdrijvend zonder dat dit ten koste gaat van mineralenverlies. Zeer geschikt bij reumatische aandoeningen en in het bijzonder bij Jicht. Het heeft ontstekingsremmende en pijnstillende eigenschappen. Daarnaast is het bloed- en lymfereinigend, versterkt het immuunsysteem en is anti-allergisch. Urtica ondersteunt in hoge

103

/ december ‘13 - januari ‘14

OF

34

Fytotherapie

mate de werking, eigenschappen van Solidago. De wortel van Urtica wordt meer gebruikt in de problematiek van de prostaat bij de man en valt buiten dit artikel.

Bijzonderheden: Naast de sterk reinigende functie via de nieren en mild via de lymfe heeft Urtica opbouwende en versterkende eigenschappen(vitamines, mineralen). Daarnaast heeft het een gunstige invloed op spijsvertering, lever en pancreassecretie. Dit is zeer van belang voor een goede zuur/ base balans.

Equisetum arvense (Heermoes) Versterkt en bouwt op Equisetum arvense is afkomstig van het Latijnse ‘equus’ dat paard betekent en saeta dat staat voor kwast, borstel of staart. Arvense geeft de veelvoorkomende groeiplaats(akker of veld) aan. Andere namen zijn Schaafstro, Akkerpaardenstaart, Koevergif of Kattensteert.

Geschiedenis Equisetum arvense is een plant die vanaf de prehistorie geen veranderingen heeft ondergaan(teruggevonden in fossielen) In de Romeinse tijd kende men al de bindweefselversterkende en diuretische eigenschappen van de plant. Het werd tevens gebruikt als bloedstelpend middel.

Inhoudsstoffen: zeer veel mineralen waaronder een hoog gehalte aan kiezelzuur en kalium, looistoffen, flavonoïden en saponinen.

Eigenschappen en werking Equisetum arvense is zeer bindweefselversterkend door het hoge gehalte aan kiezelzuur (silicea) Het versterkt, herstelt, maakt de bindweefsels soepel en verhoogt de weerstand hiervan tegen ontstekingen. Daarnaast heeft het zowel aquaretisch als urinezuurdrijvend (flavonoïden, saponinen, kaliumzouten) Het is een uitstekende opbouwplant voor de bindweefselzwakke mens met aanleg voor mineralengebrek en nier/blaas aandoeningen.

Bijzonderheden Heermoes kan bij spier/gewrichtsklachten gedurende lange tijd gebruikt worden, zodat opgeslagen urinezuren losgeweekt en afgevoerd worden via de nieren. Passend bij de bindweefselzwakke diathese met aanleg voor ‘uitzakking’ van organen waardoor functieverlies. Mentaal/emotioneel geeft het meer stevigheid en kracht(ruggengraat) om teleurstellingen aan te kunnen en te verwerken.

Cave: deze samenstelling is in dit voorbeeld zowel gericht op de klacht als passend bij de lymfatische constitutie met de hydrogene diathese. Hierdoor zal het ‘helingsproces’ beter, sneller en meer op de basiszwakten (fysiek/psychisch) zijn werk verrichten.

december ‘13 - januari ‘14 /

103

Ja a p Sl e g t

Casus 2: Reumatische klachten bij een man (62 jaar). De gewrichtsklachten zijn de laatste jaren ontstaan, tegenwoordig met jichtachtige pijnen. In het verleden zijn er buiten een periode met maagklachten (zuurbranden) geen klachten geweest. De spijsvertering is altijd traag geweest met obstipatie, matige eetlust en vermoeidheidsklachten. De diathese is uitgesproken urinezuur (iris volgens Deck) De man is introvert en afstandelijk van aard, koel, bedachtzaam en ernstig (melancholisch temperament). Hij houdt van rust, stilte en regelmaat.

Brede diagnose Bij dit type mens is er een langzame opbouw van opslag en vastzetten van urinezuren in de bindweefsels (urinezure diathese) Dit staat onder invloed van de trage spijsvertering, die een zwakke opname en uitscheiding tot gevolg heeft. De toxinen worden vooral opgeslagen in de bindweefsel structuren. Het gehele beeld zou je onder de noemer, ‘stagnatie’ en ‘koudebeeld’ kunnen zien.

Primair zal de therapie erop gericht zijn iets in beweging te brengen, zowel de spijsvertering als het afvoeren van urinezuren via de nieren.

Hoofdkeus: Juniperus communis (jeneverbes) Adjuvans: Spirea ulmaria (moerasspirea) Adjuvans: Ononis spinoza

Juniperus communis (Jeneverbes, fructus) De naam komt oorspronkelijk van het woord ‘Juneprus’ uit de Keltische cultuur dat stekelig, ruw of bitter betekent. Dit vanwege de smaak van de bessen. Communis staat voor ‘gewoon’.

Geschiedenis In de ‘heidense’ tijd voor Christus werd de Jeneverbes in rituelen (verbranden) gebruikt om geesten af te weren en bij begrafenissen. In papyrus rollen van de Egyptenaren is bekend dat met de Jeneverbes gebruikte bij mummificeren van de doden. Later door Griekse (Hippocrates) en Romeinse (Plinius) geneesheren is de bes al populair als geneesmiddel om vocht af te drijven. Dodoneus (1517-1585) beschreef de plant vooral als maag- en levermiddel en vochtafdrijver. “Is warm van nature en doet water maken”. Naast het bereiden van sterke drank is de bes gebruikt in gerechten en wordt het nog wel gekauwd om van het roken af te komen. Door alle eeuwen heen is de plant gebruikt voor de spijsvertering(maag, darmen), bloedzuiveringskuren en bij alle vormen van reumatische klachten.

Inhoudsstoffen: looistoffen, bitterstoffen, flavonoïden, etherische olie (vooral monoterpenen), mineralen/vitaminen.

Eigenschappen en werking Jeneverbes heeft een breed werkingsgebied. Het is sterk vochten urinezuur afdrijvend(etherische olie o.a. pineen), ontstekingswerend (sesquiterpenen) en bloedreinigend. Naast antireumatische eigenschappen heeft het een gunstige invloed op de maag en darmen (bitterstoffen)

35

Fytotherapie

Jaa p Slegt

Bijzonderheden Juniperus communis is een uitermate goed antidyscraticum.

Het past zeer goed bij de urinezure diathese en het melancholische temperament. Hierbij is sprake van een langzame ontwikkeling van een onbalans in de zuur/base verhoudingen. Deels door zwakte van de spijsvertering, opslag van toxinen in de weefsels en een wat zwakke uitscheidingskracht via de nieren.

Mentaal en emotioneel: er is er vaak sprake van geslotenheid, afstandelijkheid in contact en het langzaam ‘verteren’ van indrukken, wat ook aan te duiden is als een zogenoemde ‘koudebeeld’ met stagnatie. De eigenschap van de Juniperus zoals Dodoneus het beschreef als ‘warm van nature’ is hier dus goed van toepassing. Zeer geschikt bij chronische reumatische aandoeningen, artritis en jichtklachten.

Contra-indicatie: oedeemvorming door nierinsufficiëntie, nierontsteking of hartklachten. Deze plant niet langer gebruiken dan 6 tot 8 weken. Daarna kan het gewisseld worden met bijvoorbeeld Taraxacum officinalis (paardenbloem).

Spirea ulmaria of Filipendula ulmaria Pijnstillend en versterkend Filipendula ulmaria, Moerasspirea, Olmkruid(naar de boom) of Geitenbaard(witte bloesem). Afkomstig van het Latijnse woord filium = draad en pendulus = hangend omdat de wortelknolletjes aan draadjes lijken te hangen.

Geschiedenis Moerasspirea in de Keltische cultuur als heilige plant gezien, kwam pas in de Renaissance periode in gebruik als belangrijke plant bij spier- gewrichtsklachten. Het was de eerste plant waarin men, net als in de Salix alba (schietwilg), de ‘salicylzuur’ ontdekte, de voorloper van onze chemisch bereide aspirine (afkomstig van spirea).

Inhoudsstoffen: etherische olie met salicylverbindingen, flavonoïden, looistoffen, fenolglycosiden, slijmstoffen en minerale zouten.

Eigenschappen en werking Naast de anti-inflammatoire eigenschappen door omzetting van de salicylverbindingen heeft deze plant een zeer breed werkingsgebied. Door het samenspel van de inhoudsstoffen (flavonoïden, looistoffen, fenolglycosiden en etherische olie) is het zeer gunstig voor de maag- en darmslijmvliezen (slijmstoffen). Dit is een groot verschil bij bijvoorbeeld het gebruik van ‘aspirines’. Daarnaast is het urinedrijvend door de zouten natrium en kalium, urinezuurdrijvend, bloedreinigend, bindweefselversterkend (kiezelzuur) en antiseptisch (etherische olie). Spirea ulmaria past bij alle vormen van gewrichtsklachten, van artrose, jicht, stramme gewrichten tot zelfs ischias.

Bijzonderheden Net als de schietwilg, smeerwortel en de guldenroede groeit deze plant op zeer vochtige gronden, alsof de natuur ons die planten biedt die bij klachten van ‘vocht’ en ‘koude’ passen. Het is zeer ‘afvoerend’ en uitstekend passend bij de ‘urinezure diathese’.

Ononis spinoza, kattendoorn of stalkruid (radix) Drijft urinezuur af De naam komt van het Griekse Ononis dat ezel betekent. Ezels zijn gek op deze plant als voedsel. Spinoza is doorn of stekelachtig, waaraan het de naam Kattendoorn ontleent. Stal staat voor ‘stallen’, dat een zeer oude benaming is voor plassen.

Geschiedenis Dioskurides en Plinius adviseerden deze plant, gedronken met wijn en honing, bij nier- en blaasstenen. In de volksgeneeskunde is Ononis Spinoza altijd gebruikt als diureticum, vooral bij blaasontstekingen en het afdrijven van nierstenen Inhoudsstoffen: isoflavonen o.a. ononine, tetracyclische triterpenen (saponinen) als onocol en ononide, sterolen en etherische olie met vooral trans-anethol en looistoffen.

Eigenschappen en werking Ononis Spinoza is diuretisch en stimuleert in het bijzonder het afvoeren van vochten door de etherische olie en de saponinen (prikkelt het nierepitheel). Het wordt vaak toegepast in combinatie met andere diuretisch werkende planten. Tevens heeft deze plant een zeer licht gunstige invloed op de lever.

Bijzonderheden Uitermate geschikt om urinezuur af te voeren en ophoping van vocht tegen te gaan. Vooral bij artritis, artroseklachten, jicht en aanleg voor nier/blaasstenen. Past specifiek bij de urinezure diathese en kan in korte periodes ook preventief worden toegepast om het vastzetten van urinezuur in balans te houden.

Cave: niet toepassen bij oedeemvorming die het gevolg is van hartklachten of een zwakke nierfunctie.

Vervolgtherapie In het verloop van de therapie kan er meer nadruk gelegd worden op de aanmaak van spijsvertering ssappen met bitterstofplanten als Centaurium minus (activeert aanmaak spijsverteringssappen) en Rosmarinus officinalis (circulatie, lever, darmen). Het nierenstelsel kan dan mild beïnvloed worden met een infusem(thee) van Solidago virgo aurea, Betula alba en Urtica dioica gedurende een langere periode.

C

Voedingsadvies De spijsvertering kan in de eerste fase verbeterd worden met meer vezelrijke voeding als fruit en groenten en een ontbijt van yoghurt (biogarde), gemalen zaad van pompoenpit, zonnebloempitten, lijnzaad, sesamzaad, een halve theelepel Curcuma longa en gezoet met diksap of ahornsiroop.

Vermijd bij alle gewrichtsklachten sterk zuurvormend voedsel: • Varkensvlees, worstsoorten, vleesbouillon; • Oude kaas; • Chocolade, cacao, koffie, suiker(houdende producten); • Pinda’s; • Hoeveelheid koolhydraten van bijv. pasta’s, brood, snoep, koekjes, frisdrank en alcohol verminderen.

103

/ december ‘13 - januari ‘14

OF

Focused on Science, Driven by Nature

Focused on Science, Driven by Nature

NutriVit D3

Neptune Krill Oil

De vloeibare, natuurlijke vitamine D voor het ganse gezin!

Maak de juiste keuze in uw omega-3 preparaat, kies voor krillolie van topkwaliteit!

Samenstelling per druppel 218 IU of 5,45 mcg vitamine D3 Andere ingrediënten: MCT-olie

De omega-3 vetzuren EPA en DHA dragen bij tot de normale werking van het hart.*

Dosering Kinderen tot 10 jaar: max. 3 druppels per dag

* Het gunstige effect wordt verkregen bij een dagelijkse inname van 250 mg EPA & DHA.

Volwassenen: 5 druppels per dag

50 ml CNK 2766-178 NUT 912/52 PRIJS €14,95

Opmerkelijk is dat NutriVit D3 zeer stabiel is, na 1 jaar was het gehalte aan vitamine D3 nagenoeg hetzelfde; dit betekent dat ook in vloeibare vorm en zonder toevoeging van bewaarmiddelen, een vitamine D3 preparaat stabiel kan zijn indien een juiste emulsie gemaakt wordt.

isan_advA5portrait.indd 1

Focused on Science, Driven by Nature

De vangst voor de productie van NKO verloopt volgens de akkoorden van het CCAMLR

100 ml CNK 2766-160 NUT 912/52 PRIJS €24,95

Waarom kiezen voor Neptune Krill Oil?

Waarom kiezen voor NutriVit D3 liquid?

• De lichaamseigen vorm van vitamine D: cholecalciferol of vitamine D3 • Vitamine D3 van natuurlijke bron • Vitamine D3 opgelost in een zeer goed opneembare, vegetarische en hypoallergene olie • Geen toevoeging van bewaarmiddelen, kleur- en smaakstoffen • Geen allergenen • Vitamine D in vloeibare vorm, geschikt voor zowel baby’s, kinderen én volwassenen • De vitamine D3-olie is gemakkelijk te doseren per druppel

• Compleet natuurlijk en zuiver omega-3 vetzurencomplex • Uitstekende verhouding aan omega-3/omega-6/omega-9 van 15/1/6 • Het unieke, gepatenteerde en koude extractieproces haalt het allerbeste uit krill en laat alle componenten intact • Betere opname van de omega-3 vetzuren (EPA en DHA) uit krillolie dan uit visolie waardoor een lagere daginname volstaat • Dankzij het hoge gehalte aan astaxanthine zijn de omega-3 vetzuren extra beschermd tegen oxidatie (de olie wordt niet ranzig) • Levert naast EPA en DHA ook andere interessante stoffen zoals fosfolipiden, choline, astaxanthine, een uiterst actief marine flavonoïde, vitamines A, E & D, zink en kalium

Samenstelling per softgel Neptune Krill Oil (NKO®) 500 mg Dosering 1 à 2 softgels per dag, bij voorkeur tijdens het ontbijt

Dit product is verkrijgbaar bij: Nutrisan bvba Egide Walschaertsstraat 22 bus i | 2800 Mechelen Tel. +32 (0)15 21 51 00 | info@nutrisan.com www.nutrisan.com

Focused on Science, Driven by Nature

20/11/13 nutrisan_advA5portrait.indd 12:39 2

• Zware metalen, PCB’s, dioxines en pesticiden liggen ruimschoots onder de strengste internationaal aanvaarde limieten • Wetenschappelijk bewezen kwaliteit • Geen vissmaak of oprispingen • Heel stabiel product

60 softgels CNK 2256-394 NUT 912/16 PRIJS €27,95

180 softgels CNK 2705-440 NUT 912/16 PRIJS €74,95

Dit product is verkrijgbaar bij: Nutrisan bvba Egide Walschaertsstraat 22 bus i | 2800 Mechelen Tel. +32 (0)15 21 51 00 | info@nutrisan.com www.nutrisan.com

20/11/13 12:3

37 Pet er Paulis s en

Orthofilosofie

Kikker, klim uit je put!

O

m bewuster in het leven te staan, is het van belang los te komen van je eigen conditioneringen. Dit artikel is geschreven vanuit de geest van de comparatieve filosoof Ulrich Libbrecht. Het is een aansporing om niet zomaar in het spoor te lopen van diegene die ons zijn voorgegaan en hun geloof simpelweg over te nemen. Het is een uitnodiging kritisch te kijken naar de eigen conditioneringen, nieuwe paden te bewandelen en zo onze horizon te verbreden om te zien wat leven werkelijk is.

Hoe kun je de kikker die op de bodem van een put leeft de grootsheid van de oceaan beschrijven? Hoe kan de kikker een andere beschaving dan de zijne kennen als hij op de bodem blijft zitten? De oceaan van mogelijkheden zal hem nooit bekend zijn. Hij kent immers alleen het wereldbeeld van zijn put, dat erg begrensd is door de betonnen boord bovenaan, met een transcendente blik op een klein blauw cirkeltje hoog boven zijn hoofd. Toch blijven de meeste kikkers diep ervan overtuigd dat zijn of haar put normatief is voor alle putten der aarde en deze ver daarbuiten. Toegegeven, eenmaal uit de put ben je veel kwetsbaarder. Wanneer je bepaalde zaken bestudeert en onderzoekt, moet je de zaken simplificeren om het overzichtelijk en toepasbaar te maken. In vergelijking een landschapskaart: een kaart waar teveel op staat is onbruikbaar en onoverzichtelijk.

leven door de poort gaan die leidt tot diepe geestelijke rijkdom, dan zijn eerbied, begrip, openheid, een zeer grote dosis mildheid en gevoelige aandacht onontbeerlijk. Zonder deze eigenschappen is die poort onvindbaar en daarom voor velen zelfs onbestaand. Onze inspanning en interesse zijn nodig om de realiteit te ontdekken en te onthullen.

Als de werkelijkheid de onpeilbare oceaan is en jij een golf van die oceaan, dan ervaar je de oceaan alleen in jezelf.

A

Hoge prijs De kikker die onderzoekt, betaalt een hoge prijs voor het opgeven van eigen conditioneringen en overtuigingen op het gebied van politiek, godsdienst, economie, geschiedenis, filosofie en wetenschap. Het is namelijk het opzij schuiven van de eigen geborgenheid en het vergroten van de onzekerheid over het onherbergzame open heelal. En hoewel liefde en heimwee voor het bekende overeind blijven, is er ook de grote beloning van de ontdekking van een wereld aan mogelijkheden, begeleid door rust en onbewogenheid. De eigen belemmeringen worden opzij geschoven. Het is een apart fenomeen om te realiseren dat, alles waar je in het leven door eigen ervaring achterkomt, zou kunnen omschrijven als iets wat te laat komt en in die zin dus nutteloos is. Libbrecht ziet dat anders. Hij ervaart het leven ‘als een boeiende vorm van tijdverlies’. Libbrecht: “om mijn glimlach in het leven te bewaren, heb ik ervoor gekozen om op een boeiende wijze mijn tijd te verliezen in plaats van hem op een vervelende wijze nuttig door te brengen.” Hoe anders dus dan Einstein die vindt dat het leven één grote hardnekkige illusie is. Wil je in het

103

/ december ‘13 - januari ‘14

OF

38

Orthofilosofie

Pe te r Pa ul i s s e n

Dimensies Om stappen te zetten naar vrijer leven, moeten onze drie menselijke dimensies (emotionaliteit, rationaliteit en natuurlijkheid) hersteld worden in hun dynamische evenwicht.

Emotionaliteit De emotionele kracht moet eerst door enorme inspanning in een positieve herwaardering worden gemoduleerd door het omkeren van zijn egoïstische intentionaliteit. Dit is een weg van ego-intentionaliteit (immanentie) naar transcendente emotionaliteit dat zich richt op het niet-ego (bijv. op de natuur of op de medemens). Zo alleen kan de emotionaliteit weer een geestelijke gezonde basis vormen voor de objectieve mystieke waarden.

Belangrijke uitgangspositie hierbij is dat je alleen jezelf als enig werkelijke middelpunt van het universum kan nemen.

Je bent namelijk het enige punt in het heelal van waaruit je directe ervaringen hebt. Zodra je je emotionaliteit in de wereldbeschouwing betrekt, heb je geen objectieve ervaring meer van de wereld. Om een metafoor te gebruiken: als de werkelijkheid de onpeilbare oceaan is en jij een golf van die oceaan, dan ervaar je de oceaan alleen in jezelf. In anderen kun je die zee wel aanwezig weten, maar niet zelf ervaren.

Er kan sprake zijn van resonantie en analogie naar de ander maar het bestaansmysterie openbaart zich alleen in jezelf.

Het subject is daarom de rijkste bron van informatie over alle dimensies van de werkelijkheid. Alle informatie bevindt zich in concentrische cirkels rondom ons heen. Dit strekt zich uit van de eenvoudige tot de complexere culturele omgevingen.

Rationaliteit Onthul voor jezelf dat je denken niet de enige manier is waarop je je tot de werkelijkheid verhoudt. In onze tijd gebruiken we het denken niet alleen als een daad van het verstand, we beschouwen het denken als enige werkelijke maatstaf en snijden elke andere vorm van beleving liefst uit ons ‘normaal’ functioneren. Conform de cultuur en wetenschap waarin we leven. Maar het existeren is veel fundamenteler omdat je aanwezigheid de grondvoorwaarde is van je relatie tot de wereld. Je bestaan is centrifugaal met onder andere als gemeenschappelijke basis je denken en transcendente emotionaliteit. Je kleine rationaliteit is wel de enige toegangsweg tot de grote kosmische rationaliteit. Je bent niet het objectieve subject, maar het subjectieve object. Je subjectiviteit is in feite alleen maar een golf van de objectiviteit. Zoals de golf, je tijdelijke fenomenaliteit slechts een zeer beperkt deel is van de oceaan, jouw eeuwigheid van je diepste Zijn.

Natuurlijkheid De mensen hebben voor een (te) groot stuk hun natuur verlaten en heel sterk hun verstand gevolgd. Door dit proces is zeer veel kennis ontstaan. Het is telkens opnieuw dat het verstand denkt de wereld beter te kunnen ordenen. Echter met alle kennis van de wereld tezamen heeft men nog geen vrede kunnen brengen in de wereld. In plaats daarvan is er veel verwarring en onrust. Het eendimensionale systeem van wetenschap, technologie en economie is een slang die meer dan ooit in deze tijd in zijn eigen staart bijt en die iedere keer opnieuw deze beperkende cirkel tot zin van het bestaan wil verheffen.

Nemen we vervolgens dan ook nog de verschillende culturen erbij dan krijgen we het ontstaan van extensieve geleerdheid die het normale verstand overspoelt. De culturen vernietigen het natuurlijke, het echte, het authentieke. Door deze processen kunnen volkeren alleen maar in verwarring geraken. Kijk maar eens rond. Welke middelen hebben we nog om naar de kern van onze natuur terug te keren en onze eigen oorsprong terug te vinden? In onze authentieke oorsprong, onze immanentie, zijn wij terug aangekomen bij onze morele kwaliteiten.

De mens is in zijn natuur geen ‘vechtend beest’.

Drie schatten We mogen als mens terug gaan naar de eenvoud, het natuurlijke, het niet-egoïstische en de vrijheid van onbeperkte verlangens. Dat is de weg die de kikker die uit de put kruipt, moet afleggen. In dat kader zijn er drie schatten die de mensen opnieuw zouden mogen koesteren. De eerste is zachtmoedigheid, de moederlijke tederheid. De tweede is matigheid. De derde is nederigheid, niet de eerste durven zijn in deze wereld. Dit zijn drie deugden die inherent in de natuur van de mens huizen. Maar waar is ons handelen in harmonie met de natuur gebleven? Meestal wil de mens nieuwe dingen dwangmatig invoeren in de plaats van ze langzaam te laten groeien in natuurlijkheid. Deze dwangmatigheid put onze levensenergie uit, net zoals te veel praten en te veel handelen. Wij verstoren onze natuurlijke ritmen. Ritmeverstoring veroorzaakt stress. Stress is momenteel de zwaarste plaag van onze westerse beschaving en oorzaak van de meeste pathologische toestanden. Onze levenskracht behoren we te verzorgen en we dienen te leven volgens het principe van het zachte en het meegevende dat het harde overwint. Dan bewaar je alle eigenschappen van onze essentiële gezondheid. Het leven is het meest waardevolle wat we bezitten. Onze gezondheid moeten we koesteren en het leven mag pas eindigen als alle energie is opgebruikt. Struikelen in ziekte is in deze optiek en filosofie ‘not done’.

Referenties op aanvraag: pascale@orthofytomedia.org

Nieuw!

D-Pearls 1520 Om de vitamine D-waarden te verhogen bij personen met een tekort.

Dosering: 1 capsule per dag.

Ter herinnering : de maximale toegelaten dagelijkse aanbreng is 4.000 I.E.

D-Pearls , de nieuwe standaard in vitamine D- voor iedereen het hele jaar door !

103 /december ‘13 - januari ‘14

Tweemaandelijks magazine OrthoFyto® & OrthoTrends®

Colofon

NR.103

RUARI 2014 JANUARI/FEB G 19 JA A RG A N

VA K T I J D

Uitgave van OrthoFytoMedia 18e jaargang, nr 103 Verschijnt 6 x per jaar

SCHRIFT

Artrose Artritis

Uitgever OrthoFytoMedia Nieuwdorp 57 - 9190 Stekene Tel: +32 (0)3 808 41 43 info@orthofytomedia.org Orthofyto is hét vaktijdschrift in België voor artsen, therapeuten en andere (para)medische professionals werkzaam of geïnteresseerd in preventieve gezondheidszorg en integratieve geneeskunde.

Orthofyto heeft als doel u op de hoogte te houden van de laatste wetenschappelijke ontwikkelingen op het gebied van integratieve holistische gezondheidszorg, specifiek gericht op orthomoleculaire voeding & geneeskunde en fytotherapie.

Hoofdredacteur Pascale Van den Heede, apotheker pascale@orthofytomedia.org Eindredacteur Walter O.M. Faché, biochemicus Redactieraad Walter O.M. Faché, biochemicus HEOS Annemieke Meijler, natuurdiëtist Ereleden Prof. Dr. Ir. Jozef Poppe Apr. Hubert Goossens Dr. Med. Frans Fermon Dr. Med. Mark Bottu Auteurs van dit nummer Walter Faché, biochemicus Petra Kersten, natuurdiëtist Christel Stevens, diëtiste en

orthomoleculair voedingsconsulent Nicolle Van Laere-Janssen, medisch journalist Dr. Engelbert Valstar, arts bioloog Ralph Ree, PNI therapeut, fysiotherapeut Jaap Slegt, natuurgeneeskundig therapeut Peter Paulissen, acupuncturist

Lay-out en druk Françoise Biesbroeck, Het Letterhuis Beerveldestraat 19 - 9160 Lokeren

NR.104

EGEN BIJ SoEpEl BEw ACHTEN GEwRICHTSKl oRDING BEwUSTw EN VoEDING TEGEN MIDDElEN STEKING pIJN EN oNT

Abonnementen/prijzen Secretariaat OrthoFytoMedia Tel: +32 (0)3 808 41 43 info@orthofytomedia.org

Volgende editie:

Leer- en gedragsstoornissen bij het kind Ook het komende jaar hopen we

België en Nederland €64 voor 6 nummers

u mee te nemen met de nieuwste

Overige landen op aanvraag Losse nummers: €11.5 (excl. portkosten) Mail naar info@orthofytomedia.org met vermelding van naam, adres, telefoon, email Jaarabonnement van januari tot december Abonnementen worden automatisch verlengd voor een volledig jaar, tenzij schriftelijk wordt opgezegd ten laatste eind oktober van het lopende jaar.

gebied van nutritionele geneeskunde,

Advertentie aanvraag Pascale Van den Heede: pascale@orthofytomedia.org

Inzenden artikel?

Wilt u schrijven voor het tijdschrift Orthofyto; u bent van harte welkom.

Neem bij voorkeur vooraf contact op met onze hoofdredacteur Pascale Van den Heede. Na inzending van uw artikel beoordeelt de redactie binnen twee weken of uw artikel in aanmerking komt voor plaatsing. Redactionele bewerking van de artikelen gebeurt in overleg met de auteur.

ontwikkelingen en inzichten op het fytotherapie en orthomoleculaire geneeskunde. Wij als redactie hebben zin in het nieuwe jaar. Hieronder vindt u alvast een voorproefje wat onze thema’s in 2014 zullen zijn!

Leer- en gedragsstoornissen bij het kind, stress, seksualiteit en vruchtbaarheid, pathogene bezoekers darm, gezond ouder worden en hoogsensitiviteit.

In Europa is in 2006 een wet aangenomen die bepaalt dat aan voedingswaren geen medische claims mogen hangen, behalve als deze wetenschappelijk bewezen zijn. Deze wet wordt ook wel de claimsverordening genoemd. Productnamen of verwijzing naar producten is niet toegestaan. De verantwoordelijkheid of de advertentietekst aan de eisen van de claimsverordening voldoet, ligt bij de adverteerder. OrthoFytoMedia vzw, is niet verantwoordelijk voor de geplaatste advertenties.

Disclaimer De informatie uit deze uitgave is uitsluitend bedoeld voor lezers die zich uit het oogpunt van hun beroep met gezondheid en voeding bezig houden. Deze publicatie is niet bedoeld voor leken en consumenten.

Uitgever en auteurs verklaren dat deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld. Evenwel kunnen zij op geen enkele wijze instaan voor de volledigheid van of eventuele fouten in de tekst van deze publicatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele verantwoordelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen, gebaseerd op de inhoud van deze publicatie.

Copyright Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur. Ook de overname van artikelen of gedeelten hiervan is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming.

Vrij bewegen

Sculacia

®

Scutellaria baicalensis extract en Acacia catechu extract

121303

- Voor het behoud van soepele gewrichten - Bij continue belasting van handen, polsen, schouders, nek…

energeticanatura.com

Dit is een

product