Of109

NR.109

NOVEMBER / DECEMBER 2014 JAARGANG 19

VA K T I J D S C H R I F T

Hoog-

sensitiviteit Voeding bij hooggevoeligheid De biologie van hooggevoeligheid HSP: niet zes, maar zeven zintuigen

Zet je terug in je kracht met Sensoril

Sensoril is verkrijgbaar bij uw apotheek.

90 vegecaps | Publieksprijs â‚Ź19,52

Ashwagandha (Withania somnifera) wordt sinds eeuwen gebruikt in de Ayurvedische gezondheidszorg. Sensoril onderscheidt zich van andere Ashwagandha producten door extracten te gebruiken van zowel de wortel als het blad aangezien beide plantenbestanddelen actieve componenten bevatten.

Tevens worden deze extracten verkregen door gebruik te maken van een gepatenteerd productieproces waardoor er een unieke samenstelling verkregen wordt met een hoge standaardisatie op 3 belangrijke bioactieve stoffen nl. glycowithanoliden, oligosacchariden en withaferine A. Sensoril is vrij van het toxische scopolamine en pyrrolizidinealkaloĂŻden waardoor het met een gerust gevoel genomen kan worden.

Ashwagandha kan gebruikt worden in kortstondige stresssituaties; het versterkt de levenskracht, helpt bij innerlijke onrust en is een doeltreffend middel tijdens drukke werkzaamheden.

CNK 2792-778 | NUT PL 912/66

IS O 2

0

2

00

Voor meer info zie www.nutrisan.com

3

Voorwoord

Omgaan met hoogsensitiviteit, een grote uitdaging!

Hooggevoelige mensen beschikken vaak over meerdere talenten, hebben een grote verbeeldingskracht en honger naar kennis. Ze hebben meer aandacht voor het grotere geheel. In werksituaties hebben ze meer aandacht voor ethiek en kwaliteit en zijn gevoelig voor de normen en het gedrag binnen de werkomgeving.

Ze zijn vaak gelukkiger als zelfstandige dan als werknemer, omdat ze dan beter hun eigen werk kunnen plannen en rekening houden met hun behoefte om tijd te nemen voor zichzelf. Hun grootste positieve kenmerken zijn tegelijk ook hun grootste valkuilen. Ze hebben zo een groot verantwoordelijkheidsgevoel , dat ze te weinig aandacht hebben voor hun eigen persoonlijke doelen. Door te weinig zelfkennis, te weinig assertiviteit en te veel empathie plaatsen ze zichzelf naar de laatste plaats.

Tijd nemen, stilstaan, de natuur opzoeken, zich verwonderen over de kleine mooie zaken in het leven; het zijn vaardigheden waarmee een hooggevoelige ‘gezond’ kan stromen in deze hectische samenleving. Zelfkennis, zelfzorg en stressmanagement zijn kernwoorden die ‘au sérieux’ moeten worden genomen worden.

Het is ontdekken wat de eigen behoeftes zijn, de eigen grenzen en talenten. Dit ontdekken kan de hooggevoelige alleen door regelmatig stil te zijn, te mediteren en te luisteren naar de signalen van het eigen lichaam. In deze editie worden verschillende aspecten belicht over hooggevoeligheid. U krijgt inzicht in de kenmerken van hoogsensitiviteit, welke de genetische en/of epigenetisch aspecten zijn. Hoe hoogsensitieve mensen in de wereld staan en wat hun kwaliteiten en valkuilen zijn.

Genieten van de feestdagen?

Het is voor hoogsensitieve personen een hele uitdaging om te kunnen genieten van etentjes en feestjes tijdens de feestdagen. Hoe doe je dat als HSP’er? Hoe minimaliseer je overstimulatie en uitputting? Enkele praktische tips: Een eerste stap is goed voor het lichaam te zorgen: voldoende slaap, gezond eten (o.a. kiezen voor biologisch), de juiste supplementen, ontspanningsoefeningen en beweging. Hierdoor wordt het fysieke lichaam ondersteund waardoor het meer veerkracht heeft. In het artikel “Voeding bij hooggevoeligheid” kun je hier meer over lezen.

Het willen voldoen aan sociale verplichtingen, het gevoel van ‘moeten’ in plaats van ‘zin in’ is energierovend. Het is van belang te luisteren naar eigen innerlijke stem: wat wil je wel en wat niet? Doe liever minder maar doe het met plezier. En neem iedere dag voldoende tijd voor jezelf. Waar word je blij van? Is het een wandeling in de natuur, het lezen van een boek of een meditatie? Doe wat je nodig hebt om je natuurlijke evenwicht te bewaren.

Deze wijsheden gelden voor iedereen. Echter voor hooggevoeligen is het van primair belang om hun vitaliteit te behouden.

Namens de hele redactie wens ik u ontspannen en vreugdevolle feestdagen, Pascale Van den Heede

Hoofdredacteur

109

/ november - december ‘14

OF

Natuurlijk herstellen

Whey Proteine Isolate™ Hoogwaardige licht verteerbare eiwitten - Microfiltratie op lage temperatuur - Behoud van biologische actieve eiwitten zoals lactoferrine en immunoglobuline - Volledig aminozuurprofiel (inclusief BCAA’s)

energeticanatura.com

5 Tweemaandelijks magazine OrthoFyto® & OrthoTrends®

Inhoud

109 / november - december ‘14

NR.109

/ DECEMBER NOVEMBER G 19 JA A RG A N

2014

VA K T I J D

SCHRIFT

Hoog-iteit

sensitiv

VOEDING BIJ lIGHEID

HOOGGEVOE

VAN DE BIOlOGIE lIGHEID HOOGGEVOE HSP: NIET zES, MAAR uIGEN

Hoofdartikel Orthomoleculair Hoogsensitiviteit lastig maar epigenetisch te beïnvloeden .................... 7

zEVEN zINT

Voeding Voeding bij hooggevoeligheid . . .................10 Voeding bij hooggevoeligheid

Medisch dossier De biologie van hooggevoeligheid.. ......... 15 Uit de praktijk Holistisch werken met hoogsensitieve personen............................................................ 22 HSP: niet zes, maar zeven zintuigen........ 24 Bedrijfsinformatie Nieuw toegelaten bron van chromium in voedingssupplementen .. ............................26 Interacties Interacties met benzodiazepinen.............. 27 Fytotherapie Psychische controle over hypersensitiviteit .........................................31 Body-Mind Traumabehandeling met lichaamsgerichte therapie.........................35 Sensi-therapie. . ............................................ 37 In de beleving van een hooggevoelige.... 38

Nieuws uit de research Candida bestrijden met citroenolie ........ 29 Lavendelolie net zo effectief als paroxetine bij angststoornis .....................29 Thiamine vermindert bloedverlies en tussentijdse bloedingen bij gebruik van een spiraaltje ......................................... 29

Onze huidige westerse voeding- en leefstijl is prikkelend voor het zenuwstelsel. Iedereen heeft hier mee te maken. Een hooggevoelig persoon, met fijn afgestemde zintuigen en zenuwstelsel, wordt al snel overspoeld met prikkels, indrukken en ervaringen waardoor het zenuwstelsel standaard meer wordt belast. Door overprikkeling ervaart de hooggevoelige eerder stress, angstige onrust en bijvoorbeeld vermoeidheid. Wordt de overprikkeling chronisch dan zal dit bij hooggevoeligen eerder ontaarden in angststoornissen, depressie, bijnierdeficiëntie en bijvoorbeeld burn-out.

Adverteerders Nutrisan

Sensoril..................................................................................................... 2

Energetica Natura

Whey Proteine Isolate. . ........................................................................2

eFIOW

Wimed winterpromotie. . ..................................................................... 6

Aman Prana

Kokosolie. . ............................................................................................. 14

RP Vitamino

Sanitas humanus. . ............................................................................... 21

Pharma Nord

Bio-Q10. . ............................................................................................... 25

Pharma Nord

Chroom. . ................................................................................................ 28

eFIOW

Inleiding tot de orthomoleculaire geneeskunde 2015.......... 30

Nutrogenics

WHC....................................................................................................... 34

Ojibwa De Roeck

Udo’s Choice Microbiotica. .............................................................. 40

Erkenning Orthofyto Orthofyto is sinds juni 2007, als enig neutraal Orthomoleculair Wetenschappelijk Vaktijdschrift, erkend door de ‘European Union of Science Journalists’ Associations’ en de ‘European Research Advisory Board (EURAB)’.

109

/ november - december ‘14

OF

WIMED-EFIOW Wetenschappelijk Informatieve Orthomoleculaire Medische Databank Faché Instituut   

 



Orthomoleculaire online bibliotheek met meer dan 7000 wetenschappelijk onderbouwde artikelen.

Orthotips en –trends van de jaarboeken 2009 tot en met 2014 verzameld en aangevuld met de nieuwste trends en adviezen.

Uiteenlopende onderwerpen: voedingsmiddelen, voedingsstoffen, gastronomie, fyto, ziektebeelden, suppletie en voedingsaanvullingen, toxiciteit, detoxicatie, biochemie, losoe, energie, diagnostiek, ecologie, ortholosoe, cosmetica, sport, dierenvoeding, bio-bouwen en elektromagnetisme Met een verjnde & gebruiksvriendelijke zoekmachine Een online ortho-encyclopedie waarbij ziektebeelden overzichtelijk en systematisch worden bijgewerkt met praktische voedings-, leefwijze-, en suppletie adviezen die permanent worden ge-update. Maandelijks worden nieuwe ziektebeelden toegevoegd.

Nieuw vanaf september 2014! Via de NIEUWE eFIOW rubriek “Emocon in de kijker” laat apotheker Philippe Gérard, je maandelijks kennismaken met de pure positiviteit van één van de 54 emocons die beschreven staan in zijn boek Emotioneel welzijn.

(Meer informatie: www.eow.be/opleiding/emoconie)

Word WIMED-lid vóór 15-02-2014 en betaal slechts €110* per persoon i.p.v. €130 en geniet van de volgende voordelen: 1. Toegang tot de WIMED-databank & de unieke online encyclopedie (gesloten website) gedurende 1 jaar 2. Maandelijkse digitale nieuwsbrief met orthomoleculaire tips, voedingsadviezen, nieuwe supplementen 3. Voor artsen en therapeuten: vermelding van uw naam op de open eFIOW website 4. Gratis e-monograe: (t.w.v. €30) “Darmproblemen voorkomen met de voedingsdriehoek Faché”®

Bestellen van de WIMED winterpromotie kan via: secretariaat@eow.be of  09/369 06 42 * WIMED winterpromotie is geldig van 01-12-2014 t.e.m. 15-02-2015 Elke persoon ontvangt een persoonlijke login en paswoord, nadat het eFIOW het bedrag van €110 heeft ontvangen.

7 Wa lter O .M. Fach é

Hoofdartikel Orthomoleculair

Hoogsensitiviteit lastig maar epigenetisch te beïnvloeden

H

et begrip HSP of hoog sensitief persoon hoor je meer en meer vallen. Dit begrip is sedert 1992 geïntroduceerd door de Amerikaanse psychotherapeute Elaine Aron. Hooggevoeligheid komt volgens haar onderzoek onder 15-20% van de bevolking voor, zowel bij mannen als vrouwen. Hooggevoeligheid is geen aandoening en zeker geen ziekte, het is een karaktereigenschap, die met al zijn voordelen gebruikt kan worden. Deze mensen hebben een aanzienlijk gevoeliger, sterker ontwikkeld centraal zenuwstelsel, waardoor dagelijkse prikkels moeilijker verwerkt kunnen worden en belastende gevolgen kunnen hebben. De herkenning van hoogsensitiviteit vormt een omslagpunt in het leven van hoogsensitieve personen.

Het is voor hen een eyeopener om te begrijpen hoe dit van invloed is op hun dagelijks functioneren. Deze mensen worden gemakkelijk overprikkeld door hun omgeving en trekken zich vaak terug om hun batterij weer op te laden en een soort inwendige rust te ervaren. Hun zenuwstelsel filtert de prikkels op een andere manier, waardoor zij ineens een wisselende stemming vertonen. Zij resoneren vaak met de stemming van mensen om hen heen. Er zijn veel kenmerken van HSP te noemen, maar drie aspecten zijn kenmerkend voor hoogsensitieven, namelijk veel en heel subtiel waarnemen, diep nadenken alvorens te handelen en snel overprikkeld zijn.

Kan HSP gemeten worden De HSP-schaal is een zelftest die bestaat uit een 23-tal vragen.

De zelftest werd ontwikkeld door Elaine Aron en Arthur Aron (1997). Dit gebeurde aan de hand van kwalitatieve interviews met hoogsensitieve personen. Er is een versie voor kinderen en volwassenen. De vragenlijst is ontworpen om de individuele verschillen te meten bij hooggevoeligheid en meet de gevoeligheid aan verschillende stimuli zoals pijn, cafeïne, honger, hevige films en hevig lawaai. In verschillende wetenschappelijke onderzoeken werden de psychometrische eigenschappen van de HSP-schaal onderzocht. De resultaten toonden aan dat deze schaal valide en betrouwbaar is om het concept hooggevoeligheid te meten.

Welke actoren of oorzaken spelen mee in hooggevoeligheid Een Hoog Sensitief Persoon is een individu die gevoeliger is voor indrukken en subtieler nuances waarneemt dan gemiddeld. De grondoorzaak is van psychologische aard. Hooggevoeligheid blijkt aangeboren en genetisch bepaald te zijn. Blijkbaar hebben HSP’s een gevoeliger zenuwstelsel en worden hierdoor intern en extern sterker geprikkeld dan de doorsnee mens. De mensen rond een hooggevoelige persoon hebben er wellicht moeite mee, doordat zij afwijken van de gemiddelde norm. Een HSP krijgt aldus te verwerken dat zij niet zichzelf mogen zijn. Dat is in vrijwel alle gevallen één van de grondoorzaken van de huidige problemen van een hooggevoelig persoon, het idee van de buitenwereld (ouders, familie, vrienden,

leraren) niet te mogen zijn wie je bent. Indien dit idee van nietok-zijn maar lang genoeg voortduurt en door jezelf automatisch wordt gelooft, kan het zelfs zo zijn dat je op een gegeven moment helemaal niet meer weet wie je bent. HSP's zijn door de externe indrukken automatisch de aandacht gaan richten op die anderen, op de buitenwereld, met als gevolg dat zij als hooggevoelig persoon 'buitenstebinnen' zijn gaan leven. Niet verwonderlijk dat heel de buitenwereld zomaar binnenkomt en hen dan parten speelt.

Elk moment van de dag doen zij, zowel bewust als onbewust, indrukken op via hun vijf zintuigen: horen, zien, voelen, ruiken en proeven. Een HSP beleeft deze sensaties intenser dan de gemiddelde ander. Zij worden over het algemeen 'fijnbesnaarder' geboren. Het zenuwstelsel neemt meer details waar en deze prikkels worden intensiever en uitgebreider gefilterd.

Ook een moeilijke jeugd of latere traumatische ervaringen kunnen leiden tot een hoge gevoeligheid.

Hoogsensitieve personen ontvangen veel meer omgevingssignalen dan anderen vanwege hun overontwikkelde zintuiglijke waarnemingsvermogen. Daardoor worden externe prikkels zoals geluiden, gesprekken, geuren, spanningen, stress en emoties extreem duidelijk en intens waargenomen. Doordat de hersenen van hooggevoelige personen veel frequenter en intenser worden geprikkeld, kan mentale en emotionele overbelasting ontstaan. Verkeerde omgang met hooggevoeligheid kan leiden tot vermoeidheidsklachten, chronisch vermoeid-

109

/ november - december ‘14

OF

8

Hoofdartikel Orthomoleculair

Wal t e r O.M. Fa ché

heidssyndroom, fibromyalgie, overspannenheid of zelfs een burn-out. Deze mentale en emotionele overbelasting veroorzaakt een emotionele of limbische stress, die van een heel andere aard is dan de bijnierstress.

Hooggevoeligheid kan een grote kwaliteit worden indien je het positief kan integreren in je leven. Je kan intenser genieten, je beter afstemmen op en inleven in anderen en sneller gevaren signaleren. Vaak ben je heel creatief niet alleen in kunst en muziek, maar ook in het bedenken van verrassende ideeën en oplossingen. In heel wat gevallen gaat hooggevoeligheid ook samen met hoogbegaafdheid. De valkuilen van hoog gevoeligheid zijn overprikkeling, faalangst en een te groot verantwoordelijkheidsgevoel. Het is voor ouders en leerkrachten van groot belang dat zij dit vroegtijdig herkennen en kinderen daarin begeleiden om de kans op leer- en gedragsproblemen te voorkomen of te verkleinen.

Omgaan met hoogsensitiviteit Epigenetische factoren Uit de epigenetica weten wij dat genen en DNA positief kunnen beïnvloed worden. HSP’s moeten zich bewust worden van hun aangeboren eigenschap en hun levenswijze zoveel mogelijk daaraan aanpassen. Dit kan je bereiken door meer rust te nemen, vaker alleen te zijn of de natuur en de stilte op te zoeken en vooral elke overprikkeling beperken. Vermijd aldus drukke, competitieve mensen en omgevingen, minder proberen om ‘erbij te horen’, dichter bij je gevoel komen en je eigen weg gaan. Probeer ook schuld- of minderwaardigheidsgevoelens los te laten en vooral niet in competitie te gaan met of conformatiegedrag te toon te spreiden met niet-HSP's. Al deze overtuigingen beïnvloeden zeer sterk de expressie van de genen en zullen positieven effecten nalaten.

Door deze positieve overtuigingen van de aangeboren kwaliteiten en beter leren omgang met de hoogsensitieve eigenschappen zullen veel HSP's daarom een gelukkiger geestelijk leven kunnen leiden. Hooggevoeligheid brengt volgens Elaine Aron veel waardevolle eigenschappen met zich mee, waardoor een HSP vaak een 'ideale werknemer' is: consciëntieus, loyaal, gericht op kwaliteit en met een hoog inzicht in mensen en processen. Aron stelde ook uit onderzoek vast dat HSP's zich meer dan gemiddeld aangetrokken voelen tot wetenschappen, kunst en adviserende of verzorgende taken. HSP’s zouden in mindere mate geschikt zijn voor allerhande leidinggevende functies en/of competitieve beroepen.

november - december ‘14 /

109

Vraag naar hoogsensitieve mensen Deze wereld vraagt heel veel van hoogsensitieve mensen. Voor sommige HSP’s is het contrast zo groot dat ze zich afvragen of het ze ooit gaat lukken. Als je die andere dimensie helemaal tot jouw wereld maakt, dan kom je echt thuis. Probleem is alleen dat je dan niet meer kan werken op de manier zoals deze maatschappij dat van je verwacht. Daar raak je dan acuut overspannen van.Een HSP heeft drie troeven in handen om vanuit zijn eigen wereld in de samenleving te functioneren: 1. De mogelijkheid zich enorm te kunnen afstemmen op andere mensen; 2. Het bezit van een groot creatief potentieel; 3. Het hebben van een sterke spirituele verbinding.

Dit zijn de drie wegen waarmee een HSP’er zijn eigen plek kan vinden.

Neem voldoende tijd en ruimte De hoogsensitieve persoon heeft veel tijd en ruimte nodig voor zichzelf. Als die er in een relatie of op de werkvloer onvoldoende aanwezig is dan krijgt men al snel angst en is men niet meer constructief. Samenwonen, kinderen krijgen of samen werken met andere mensen zijn belangrijke situaties waarover men erg goed moet nadenken. Dat kan een zware belasting zijn en leiden tot energie-uitputting, burn-out of zelfs bijnieruitputting.

9

Hoofdartikel Orthomoleculair

Wa lter O .M. Fach é

Activeer het helend vermogen van je eigen lichaam Ons lichaam is veel krachtiger om zichzelf te genezen dan we denken, op voorwaarde dat we het lichaam in de juiste toestand kunnen brengen, de ervaring van transcenderen.

Ernstig

PTSS, angst, depressie

Meditatie wordt meer en meer overwogen om stress onder controle te houden, maar de echte ervaring van transcenderen doet veel meer. Met de juiste techniek kan door iedereen de ervaring van transcenderen eenvoudig bereikt worden, omdat het volledig natuurlijk en moeiteloos gebeurt. Transcenderen wordt door de oudste geschriften ter wereld beschreven als de hoogste menselijke ervaring, een ervaring die eigenlijk essentieel is voor onze volledige ontwikkeling. Vandaag kan men dit wetenschappelijk bevestigen, door objectief te meten wat er in het lichaam en de hersenen gebeurt tijdens Transcendente Meditatie beoefening:

Matig

TM

0

1. Een uitzonderlijk diepe toestand van rust, zelfs veel dieper dan slaap.

Op de grafiek van een onderzoek aan Harvard University, zien we dat bij TM-beoefening de patiënt bijna onmiddellijk in een toestand van lichamelijke ontspanning komt, die veel dieper gaat dan zelfs de diepste rust die meestal pas na enkele uren slaap bereikt wordt. Hier gemeten door een daling van zuurstofverbruik [2].

Therapy

Maand

3

3. Een meer efficiënt werken van de hersenen, meetbaar via EEG-metingen.

Een te lage serotonine productie wordt gerelateerd aan heel wat problemen, zoals hoogsensitiviteit, emotioneel stabieler, depressie, verslaving, migraine, insomnia, Alzheimer, woede uitbarstingen, eetstoornissen enz.. Door transcenderen gebeurt een volledig spontane verbetering [4].

Deep Rest 0

Slaap -8

R

Referenties TM -16 0

2

Uren

4

6

2. Een diep innerlijk gevoel van vrede en geluk, meetbaar via sterke dalingen van stresshormonen en stijging van gelukshormonen. Na 3 maanden TM-beoefening stelt men een significante verbetering vast voor zowel posttraumatische stressstoornis (PTSS), angst, depressie had 70% van de patiënten geen verdere behandeling nodig. Bij een controlegroep die de standaard psychotherapie behandeling kreeg, was er geen verbetering merkbaar [3].

1. Aron E. Hoog sensitieve Personen. Bruna Uitgevers B.V., A.W. 2013; 2. Science 27 Vol. 167 no. 3926 pp. 1751-1754 1970 Scientific American 226:84-90 1972; 3. Journal of Counseling and Development 64: 212– 215; 4. Bujatti M, Riederer, P. Serotonin, noradrenaline, dopamine metabolites in Transcendental Meditation technique. Journal of Neural Transmission 39: 257– 267,1976; 5. JC Management VOF. Feedback over deze site: webmaster@transcendentemeditatie.be.

109

/ november - december ‘14

OF

10

Voeding

Pe t ra K e r st e n e n A nne m i e ke Me i j l e r

Voeding bij hooggevoeligheid

O

nze huidige westerse voeding- en leefstijl is prikkelend voor het zenuwstelsel. Iedereen heeft hier mee te maken.

Een hooggevoelig persoon, met fijn afgestemde zintuigen en zenuwstelsel, wordt al snel overspoeld met prikkels,

indrukken en ervaringen waardoor het zenuwstelsel standaard meer wordt belast. Door overprikkeling ervaart de hooggevoelige eerder stress, angstige onrust en bijvoorbeeld vermoeidheid. Wordt de overprikkeling chronisch dan zal dit bij hooggevoeligen eerder ontaarden in angststoornissen, depressie, bijnierdeficiëntie en bijvoorbeeld burn-out. In dit artikel reiken we kennis en mogelijkheden aan om via de voeding het zenuwstelsel te kalmeren en zo de bedding van het lichaam te vergroten om hooggevoelig te zijn.

Het zenuwstelsel en de amygdala Ons brein is complex en bestaat uit een aantal structuren. We onderscheiden drie lagen: de neocortex, het zoogdierenbrein of limbisch systeem en het reptielenbrein. De kern van het limbische systeem is de amygdala. Zonder de amygdala zijn geen emoties mogelijk. Alle prikkels die onze zintuigen waarnemen worden als eerste gescand door de amygdala voordat ze naar de neocortex gaan. Bij dreigend gevaar neemt de amygdala de regie en zet het aan tot de productie van adrenaline, noradrenaline en cortisol. Hierdoor kan het lichaam op de vlucht slaan, kan het vechten of juist niet reageren (bevriezen). De neocortex is in die situaties nauwelijks betrokken, in dreigende situaties ontbreekt immers de tijd om verstandig te bekijken wat het beste plan van aanpak is. Helaas is de amygdala niet nauwkeurig. Ook situaties of prikkels die nu helemaal geen reëel gevaar betekenen maar lijken op oud gevaar, triggeren het systeem en geven een reactie alsware er groot gevaar is. Vanwege de overprikkeling van het zenuwstelsel zijn hooggevoeligen vatbaarder voor ‘fouten’ van de amygdala en zo dus voor het ontstaan van angst.

Q

Angst gaat gepaard met intense overprikkeling en andersom: je bent sneller angstig, onzeker en paniekerig als je overprikkeld bent.

De invloed van denken, voelen en gedrag Waarom en wat we eten zijn ingewikkelde vragen. Er zijn veel invloeden die dat bepalen: sociale, emotionele, geestelijke en lichamelijke factoren spelen onder andere een grote rol. Houding en gedrag vloeien voort uit overtuigingen en gedachten.

Het denken en voelen over het wel of niet eten van een voedingsmiddel en het er uiteindelijk voor kiezen om het wel of niet te eten zijn drie verschillende dingen. We denken bijvoorbeeld dat het verstandig is om een bepaald voedingsmiddel niet te eten maar voelen tegelijkertijd dat we het wel graag zouden eten en kiezen er uiteindelijk voor om een kleine portie te nemen.

november - december ‘14 /

109

EETGEDRAG

DENKEN

VOELEN

Hooggevoeligen zijn gevoeliger voor prikkels. Zowel prikkels die zich buiten henzelf bevinden als prikkels die van binnenuit komen. Deze prikkels beïnvloeden de drie lijnen die zich bevinden tussen denken, voelen en gedrag. In het algemeen komt er rust in een systeem als het gedrag overeenkomt met het denken en voelen. Voor hooggevoeligen is het lastiger om hier te komen vanwege het vele denken en voelen.

Vaak zijn hooggevoeligen afgestemd op hun omgeving in plaats van op zichzelf. Ze kunnen zich erg goed inleven in een ander. Met als gevolg dat ze zich vaak niet bewust zijn van zichzelf, van wat er zich in hen afspeelt zowel qua fysieke reacties als emoties. Ze worden door de omgeving als (te) gevoelig betiteld, anders gevonden en vaak niet begrepen. Het gevolg hiervan is dat ze gaan twijfelen aan hun eigen waarneming. Dit is vaak het begin van een innerlijke strijd en een cirkel waarin ze terecht komen. Ze schamen zich, hebben een lagere eigenwaarde en hechten meer waarde aan de mening van een ander.

Advies: bouw regelmatig reflectiemomenten in en probeer waar te nemen wat je denkt, voelt en doet. Door regelmatig op een afstandje naar jezelf te kijken, kun je komen naar meer eenheid tussen denken, voelen en handelen

A

11

Voeding

Pet ra Kers ten en Anne mi e ke M e i j l e r

Voeding bij hooggevoeligheid De kunst is om die voeding te kiezen die je systeem versterkt.

Goede voeding draagt namelijk het vermogen in zich om je in evenwicht te brengen. Wanneer je uit balans bent dan kies je vaak die voeding die je uit balans houdt. Met als (mogelijk) gevolg dat je nog meer uit evenwicht raakt en je jezelf onrustig voelt. Vooral hooggevoeligen zijn erbij gebaat om de juiste voeding te kiezen. Hoe kom je tot een goede keuze?

Je kunt de cliënt vragen: • welke voeding kies je als je in balans ben en wat is hiervan het effect?

• welke voeding kies je als je niet in balans ben en wat is hiervan het effect?

Een aantal factoren die van invloed zijn: Stabiliseer de bloedglucosespiegel Kenmerkend voor de westerse voeding zijn de veelheid aan geraffineerde graanproducten die op vele momenten gedurende de dag genuttigd worden. Naast de gebrekkige inname aan micronutriënten leidt deze voeding tot een instabiele bloedglucosespiegel. Met name een bloedglucosedip leidt tot afgifte van adrenaline waardoor het stress-systeem (verder) wordt aangezet. Kenmerken van hypoglycaemie zijn: geïrriteerdheid, concentratieproblemen, wisselende stemmingen, depressiviteit en angstige onrust. Adviseer om die reden een voeding die rijk is aan eiwitten in combinatie met ongeraffineerde koolhydraten (groenten, wortels en knollen, peulvruchten en wat volle granen). Beperk zoveel mogelijk de geraffineerde koolhydraten (o.a. brood, koek en pasta) en suikers. Adviseer eventueel supplementen om de bloedglucosespiegel te normaliseren.

Zorg voor voldoende essentiële vetzuren Meer dan 60% van de hersenen bestaat uit vet. Met name de omega-3-vetzuren zijn goed vertegenwoordigd in de hersenen waar ze een belangrijke rol spelen in de celmembranen en op de receptorgevoeligheid. Onze voeding biedt vaak een ongunstige balans van de verschillende vetzuren: teveel verzadigd vet en omega-6-vetzuren ten opzichte van te weinig omega-3- en omega-9-vetzuren. Zorg voor een voeding die rijk is aan essentiële vetten en adviseer eventueel een vetzuurpreparaat.

Zorg voor voldoende magnesium Hoewel alle mineralen van belang zijn voor het zenuwstelsel is vooral magnesium belangrijk voor de ontspanning.

Door chronische stress en overprikkeling ontstaat er snel een tekort aan magnesium (verhoogde uitscheiding). Tekortverschijnselen van magnesium zijn: spierkrampen, onrust en angst. Zaden, noten en groene groenten zijn rijk aan magnesium. Suppletie van een organisch gebonden magnesium biedt vaak uitkomst.

Mijden van stimulerende voedingsmiddelen Cafeïnerijke dranken als koffie, zwarte thee, energy-drankjes en cacao verhogen de afgifte van stresshormonen zodat er in het moment meer vitaliteit ervaren wordt. Vrij snel daarna zakt de vitaliteit meestal terug naar een lager niveau; de consumptie van deze voedingsmiddelen kost het lichaam. En ze prikkelen het zenuwstelsel waardoor een hooggevoelige sneller uit balans raakt. Ditzelfde stimulerende effect geldt voor alcohol en nicotine. Voor hooggevoeligen is het beter stimulerende voedingsmiddelen zoveel mogelijk te mijden.

Zorg voor een goede darmfunctie Een chronische disbiose van de darm (o.a. door schimmels, gisten en evt. parasieten) veroorzaakt rotting en gisting in de darmen. Hierdoor ontstaan allerlei rottingsproducten die eenmaal door de darmwand heen ook de bloed-hersen-barrière kunnen passeren. Hierdoor wordt de hersenfunctie sterk benadeeld. Via ontlastingonderzoek kun je de darmflora en de vitaliteit van het darmepitheel in kaart brengen.

Wees alert op voedselintoleranties en allergieën Door het gevoeligere systeem worden meer voedingsmiddelen als afwijkend beschouwd of niet goed verdragen met een voedselovergevoeligheid als gevolg. Er zijn verschillende mogelijkheden om allergieën en intoleranties via bloedtesten in kaart te brengen. Een overgevoeligheid voor melkproducten en gluten komt veel voor (Red. zie ook artikel “De biologie van hooggevoeligheid”, pagina 15). Maar ook aspartaam en monosodiumglutamaat (Vetsin) zijn veelvoorkomende triggers.

Zorg voor voldoende aminozuren Voor een goede hersenwerking, een optimale aanmaak van neurotransmitters, heeft het lichaam voldoende aminozuren nodig. Met name het aminozuur taurine (bron: vis, vlees en ei) is van belang om het zenuwstelsel te ontspannen. Extra alertheid bij veganisten, vegetariërs en raw-foodies zij hebben vaak een gebrekkige inname van aminozuren. De voeding kan worden aangevuld met een plantaardig eiwitpreparaat.

Voorkeur voor onbewerkt en natuurlijk Er zijn veel bewerkte, industrieel bedachte, producten te koop. Deze bestaan grotendeels uit niet-natuurlijke ingrediënten zoals chemische, lichaamsvreemde additieven. Deze stoffen prikkelen het zenuwstelsel. Hooggevoeligen verdragen natuurlijke voedingsmiddelen zonder chemische toevoegingen in het algemeen beter.

109

/ november - december ‘14

OF

12

Voeding

Pe t ra K e r st e n e n A nne m i e ke Me i j l e r

Het eigen voelen wijst de weg

Overige leefadviezen voor een rustiger zenuwstelsel:

Hooggevoeligen voelen vaak intuïtief aan welke voeding goed voor hen is en welke niet. Het gaat erom dat ze hun eigen lichaam als leidraad nemen, tijd en ruimte nemen om bij dit gevoel te komen en dit gevoel/intuïtie vervolgens leren te vertrouwen. In het algemeen betrekken hooggevoeligen veel externe prikkels, meningen en ervaringen bij hun keuzeproces om wel/niet iets te eten. Hierdoor is het keuzeproces vaak ingewikkeld, incongruent en staat verder af van wat het eigen lichaam graag wil.

• Adviseer een regelmatig slaappatroon: het hanteren van vaste tijden van naar bed gaan en opstaan, geeft het lichaamssysteem rust.

Belangrijke issues voor HSP’s zijn het wel/niet eten van dieren, in hoeverre het productieproces van een voedingsmiddel verantwoord is, belasting voor het milieu en de aanwezigheid van schadelijke stoffen.

Hooggevoeligen voelen vaak 'informatie' rondom voeding die anderen niet voelen. Zo kan iemand verantwoord geteelde groenten of biologisch vlees veel beter verdragen dan vlees vanuit de massa-industrie. De kunst voor iedereen, echter specifiek voor hooggevoeligen, is te komen tot één lijn van denken en gevoel wat kloppend is voor het eigen systeem.

• Let op de stralingsbelasting: de belasting aan elektromagnetische frequenties is tegenwoordig enorm. Mobiele telefoons, elektrische apparaten brengen het lichaamseigen elektrische systeem in de war. Via speekselanalyse kan bepaald worden in hoeverre straling een belastende factor is. Preventieve maatregelen: zet ’s nachts de Wifi uit en de telefoon op vliegtuigstand. Zet apparaten die niet gebruikt worden uit en haal de stekker uit het stopcontact.

• Adviseer dagelijkse meditatie of ademhalingsoefeningen Bij spanning en stress wordt de ademhaling automatisch hoog en oppervlakkig. Door regelmatig bewust door de neus te ademen, diep naar de onderbuik, wordt de linkeren rechterhersenhelft in balans gebracht. Zo ontspant het lichaam. Er zijn diverse ademoefeningen en ademmeditaties om naar een diepere, meer ontspannen ademhaling te komen.

Eet volgens je constitutie Niemand is hetzelfde. De Ayurveda (oude Indiase geneeswijze) biedt een mooie indeling in constitutietypen waar mee gewerkt kan worden om de individuele constitutie in kaart te brengen. De aangeboren constitutie is gebaseerd op een bepaalde relatie van drie fundamentele energieën of dosha’s te weten, vata, pitta en kapha. Voeding bezit eigenschappen om deze energieën te verhogen of te kalmeren. Afhankelijk van de dosha die overheerst in je constitutie kun je ervoor kiezen om bepaalde voeding wel of juist niet te nemen om meer in balans te komen [7,8]. Veel hooggevoeligen hebben een vata-constitutie of een constitutie waarbij het vata-element ondersteund moet worden.

Welke voeding is juist?

Voeding is van grote invloed op onze ontwikkeling. Bij wijze van spreken kunnen we iedere dag iets anders nodig hebben. Echter vaak zijn er over langere periodes duidelijke patronen te ontdekken in wat juiste voeding voor ons is [1].

W

Kalmerend voor vata-constitutie Positieve invloed

Negatieve invloed

Kruiden

Rauw voedsel zoals salade

Warm, vochtig, zwaar, olieachtig voedsel

Droog voedsel zoals gedroogd fruit en noten

Op regelmatige tijden eten

Koud en bevroren voedsel

Supplementen ter ondersteuning Bepaalde supplementen kunnen het zenuwstelsel ondersteunen, denk bijvoorbeeld aan magnesium, GABA (gamma-amino-boterzuur), taurine en ontspannende kruiden als ashwaganda, rhodiola, valeriaan, hop en passiebloem.

november - december ‘14 /

109

Afbeelding 1. Het Ayurvedische kruid Ashwaganda wordt ook wel Indiase ginseng genoemd. Ashwaganda ondersteunt het zenuwstelsel en is met name effectief bij angst en stress.

13

Voeding

Pet ra Kers ten en Anne mi e ke M e i j l e r

De invloed van voeding op ons energetische systeem De mens is een combinatie van een fysiek lichaam en een fijnstoffelijk systeem. Een goede voeding zorgt ervoor dat de hogere chakra’s in balans komen met de lagere. Goede voeding draagt het vermogen in zich om de mens in evenwicht te brengen met zichzelf [1]. Wat heeft dit te maken met hooggevoeligheid?

Hooggevoeligheid gaat vaak gepaard met het niet in evenwicht zijn van het energetisch systeem van het lichaam. Vaak zijn de hogere chakra’s meer geopend dan de lagere. Op het gebied van bewustzijn draagt voeding het vermogen in zich om openend, verdichtend of doorstromingsbevorderend te werken. Als voeding openend werkt, helpt ze de mens zich af te stemmen op zijn hogere bewustzijn. Sluitende voeding heeft tot gevolg dat het contact met de hogere chakra’s verdicht wordt. Men is zich dan vooral van zijn buik bewust. De buik is dan niet in contact met de hogere chakra’s. Bewustzijnsontwikkeling is er dan niet of nauwelijks. Doorstromende voeding heeft tot effect dat het bewustzijn in de hogere chakra’s ademt tot in de stuit [1].

Afhankelijk van hoe gewenst het is dat iemand meer geaard is of niet kan men er voor kiezen om de voeding aan te passen.

Een aantal voorbeelden: • Het eten van vlees zorgt ervoor dat iemand zich meer bewust wordt van zijn lichaam: werkt dus aardend.

• Fruit en groenten maken het mogelijk meer in contact te blijven met de fijnere dimensies van het lichaam.

• Graanproducten zitten qua werking tussen vlees en groenten/fruit in.

Hooggevoeligheid en voorkomen van eetstoornis Er zijn verschillende eetstoornissen zoals anorexia nervosa, boulimina nervosa of binge eating disorder. Een diepe zelfafwijzing is vaak de basis van een eetstoornis. De meeste mensen met een eetstoornis zijn hooggevoelig. Een eetstoornis zorgt vaak voor het onderdrukken of tijdelijk uitschakelen van gevoelens. Dat is de reden waarom het vaak voorkomt bij mensen die extra gevoelig zijn. De eetstoornis is als het ware een vlucht.

Machteloosheid, zelfverwijt, het niet om kunnen gaan met de overweldigende prikkels uit de omgeving, het meer waarde hechten aan de mening van de ander dan het vertrouwen op jezelf, zijn allemaal factoren die een rol spelen bij een hooggevoelige met een eetstoornis.

Vaak is er een koppeling tussen eten en een schuldgevoel. Dit schuldgevoel heeft ook vaak te maken met een laag gevoel van eigenwaarde, machteloosheid, zelfverwijt, schaamte en een negatief geloof over zichzelf. Dwangmatig eten is vaak moeilijk te veranderen. Eten is namelijk iets wat we iedere dag doen. We kunnen er nooit helemaal mee stoppen.

Vaak is het gevoel van onvrede aanleiding om te gaan eten of om helemaal niet te eten. Het eten dient dan als het ware als compensatie voor het vervelende gevoel. Het is goed om de koppeling die er bestaat tussen eten en het schuldgevoel los te maken. Door er niet over te oordelen maar er met zachtheid naar te kijken en er begrip voor te hebben. Welk gevoel zit achter schuldgevoel? De kunst is het denken en het eten/ eetgedrag op één lijn te krijgen. Bewustwording en acceptatie spelen een fundamentele rol. Het leren vertrouwen in/op jezelf en dingen doen die goed voor je voelen zijn belangrijk.

Je gevoel toelaten is erg belangrijk om een oplossing te vinden en om van je eetstoornis af te komen. Een eetstoornis lijkt een oplossing te zijn voor hooggevoeligheid. Door de hooggevoeligheid staan de poriën namelijk wijd open. Een eetstoornis kan ervoor zorgen dat je de gevoelens buiten kunt houden. Dit is echter een destructieve schijnoplossing.

A

Auteurs Petra Kersten en Annemieke Meijler zijn beiden werkzaam als natuurdiëtist / orthomoleculair therapeut in Nederland.

Zie ook www.orthomoleculairdietisten.nl/ en www.natuurdietisten.nl

R

Referenties 1. Delnooz F. en Martinot P. Voeding en spiritualiteit.

ISBN: 90 202 4367 5; 2. Sellin R. Leefboek hooggevoeligheid. ISBN: 978 90 8840 077 3; 3. Aaron EN. Het hoog sensitieve kind. ISBN:978 94 005 0257 4; 4. Veen van der G. Die andere gevoeligheid. Steenwijk LiHSK 2014; 5. Beuken van der M. Hooggevoeligheid als levenskunst.

ISBN: 90 202 0164 6; 6. Geurtz J. De verslaving voorbij. ISBN: 978 90 263 1720 0; 7. Gottschal T. en de Waal Malefijt M. ’t Went zo’n element. ISBN: 90 5179 245 X; 8. Morrison J.H. Het boek ayurveda, de weg naar gezondheid en vitaliteit. ISBN: 90 389 0401 0.

109

/ november - december ‘14

OF

▲ Hoe fair trade is jouw olie? De door ons gekozen voeding heeft een grote invloed op het geven van kansen aan de lokale bevolking. De steeds goedkoper wordende voeding misbruikt arbeid.

Amanprana tracht op ethische wijze grondstoffen te kopen. We zijn niet perfect, maar werken in de goede richting. Amanprana’s kokosolie, vanille, kokosmeel en cacao zijn reeds fair trade.

De enige, originele Fair trade extra vierge kokosolie, gegarandeerd verser dan verse ‘voeding als medicijn’ in glas verpakt, rauw, niet gebleekt, niet ontgeurd. Voor keuken, haar en huid. Van Amanprana natuurlijk.

“

Amanprana en het fair trade-project Het nieuwe Amanprana fair trade kokosproject geeft werk aan 300 families uit de Filipijnen en Sri Lanka. Wat we vroeger aan de controleorganisatie betaalden, investeren we nu extra in het fair trade fonds. 5% in plaats van de vroegere Philippine Grasman, 3% van de kokosaankomuzikante, Den Haag, pen gaat naar het fonds.

Nederland Dit geld wordt gebruikt voor onderwijs, gezondheidszorg, milieu, infrastructuur, productiemiddelen voor boeren, arbeiders en toeleveranciers. Men kan rekenen op een gegarandeerde minimumprijs die alle kosten voor een duurzame productie moeten kunnen dekken. Families niet uitpersen, maar correct betalen. Fair trade is geen liefdadigheid maar ethisch samenwerken op lange termijn.

“Ik ben sinds maanden aan het kuren met kokosolie van Amanprana.

Ik voel me er fantastisch bij en beveel het iedereen aan. Ik voel voor het eerst dat iets echt werkt!

Mijn hele eetpatroon is veranderd, behoefte aan zoet en chips is helemaal verdwenen. Fantastisch!”

▼ Varieer naar hartelust en ontdek het volledige gamma extra vierge oliën van Amanprana: Cocos, Red Palm, Cocos+Olive+Red Palm. 1600 ml en 325 ml.

Waarom kiezen voor extra vierge kokosolie van Amanprana?

Extra vierge kokosolie van Amanprana: ✔ Rijk aan MCTvetzuren, gemakkelijk verteerbaar, meer energie, minder vetopslag ✔ Meest geschikte olie om te frituren ✔ Gezond bakken, wokken, braden en smeren ✔ Voor het haar, massage, glijmiddel, hout, lichaamsverzorging ✔ Honden, katten, paarden, vogels houden ervan ✔ Hypoallergeen ✔ Antibacterieel ✔ Antiviraal ✔ Fantastische smaak AMAN PRANA

Verser dan Vers garantie*

Voor Amanprana worden rijpe kokosnoten geoogst, gepeld, op zachte temperatuur van max. 45°C gedurende 24 uur gedroogd en meteen geperst *tussen pellen en geperst: max. 48 uur verser dan vers garantie

Wat is er uniek aan de fair trade en extra vierge kokosolie van Amanprana? ✔ Eerste extra vierge kokosolie in Europa (2005) ✔ De enige originele extra vierge kokosolie ✔ Alleen verpakt in glas, nooit plastic (beter voor milieu en gezondheid) ✔ 2 jaar perfect houdbaar (zelfs) op kamertemperatuur ✔ Fair trade (families niet uitpersen, maar correct betalen) ✔ Rauw, niet gebleekt, niet ontgeurd

Fair trade www.noble-house.tk

AMAN PRANA

super voeding www.noble-house.tk raw FOOD

0% junk

SERENE LEVENSKRACHT

• Verkrijgbaar in je natuurwinkel of thuisgeleverd via www.amanvida.eu • Tel. 03 653 25 41, www.noble-house.tk

15

Medisch dossier

L uc as Flamend

De biologie van hooggevoeligheid

I

n dit artikel wordt hooggevoeligheid geschetst binnen het werkingsveld van onze genen. Zowel de biologische oorzaken van hooggevoeligheid als de misvattingen die heersen over het begrip erfelijkheid worden hier in kaart gebracht.

Hooggevoeligheid is afgeleid van de term HSP of ‘highly sensitive person’. Deze term werd in 1996 door de Amerikaanse psychologe dr. Elaine N. Aron geïntroduceerd. Zij baseerde zich op onderzoek van de psychiater Carl Jung en psycholoog dr. Jerome Kagan, waarbij ze tot de conclusie komt dat hooggevoeligheid aangeboren is. Volgens Elaine Aron is 15 tot 20 procent van de mensen hooggevoeligheid. Zij is geen vragende partij om HSP op te nemen in de DSM-V (diagnose handboek van de psychiatrie) omdat het volgens haar een aangeboren karaktereigenschap betreft die positief te waarderen is.

Kenmerken hooggevoeligheid volgens Aron Aron concludeert dat mensen met HSP gevoeliger zijn voor emoties zoals pijn en genot en zintuiglijke ervaringen zoals geuren en geluiden. Zij baseert zich op diverse onderzoeken waaruit blijkt dat mensen met HSP over een gevoeliger zenuwstelsel beschikken dat sterker dan gemiddeld geprikkeld wordt. Ook nemen zij meer indrukken uit hun omgeving op, waardoor deze mensen geneigd zijn deze overvloed aan informatie intern te verwerken. Dit verwerkingsproces leidt volgens haar tot geremd gedrag, wat verkeerdelijk wordt geïnterpreteerd als verlegenheid en verminderde sociale omgang. Vanwege hun aangeboren opmerkingsvermogen zijn HSP’s meer geneigd tot empathie, zolang dit kan plaatsvinden in een rustige omgeving. In een overstimulerende omgeving klappen ze vaak dicht en hebben dan de neiging om zich af te zonderen.

Het zenuwstelsel en emoties Het grote netwerk Onze emoties en zintuiglijke ervaringen worden mogelijk gemaakt door signaalstoffen. Neurotransmitters en hormonen worden via de zenuwcellen (neuronen) geactiveerd en vervolgens door de zenuwbanen doorgegeven. Hapert er wat aan de werking van deze signaalstoffen dan raakt de normale verwerking van emoties in het gedrang. Centraal staan de hersenen, deze staan in contact met zenuwbanen die verspreid zijn over gans het lichaam.

Zenuwcellen en signaalstoffen Neurotransmitters en hormonen zijn pas actief zodra ze worden opgenomen (geactiveerd) in de zenuwcellen. Een receptor is de ingang van een zenuwcel, het activeert de signaalstoffen en geeft deze vervolgens door aan andere zenuwcellen. De sterkte van deze signaaloverdracht hangt af

van het aantal receptoren op de celwand. Zodra het aantal receptoren afneemt, spreken we van resistentie: • Receptorvermindering ontstaat doordat de receptoren bij activatie worden opgenomen in de cellen.

• Het gen dat deze receptoren terugzet op de celwand raakt door chronische overstimulatie ‘vermoeid’. Het gevolg is dat het aantal receptoren vermindert.

Chronische overstimulatie van zenuwcellen door neurotransmitters en hormonen leidt gewoonlijk tot een verminderde respons op deze signaalstoffen. Deze toestand wordt aangeduid met de term ‘resistentie’. Iemand die overmatig suiker consumeert, zal op langere termijn insuline-, endorfine- en dopamineresistentie ontwikkelen.

• Optimaal aantal receptoren: iemand met een optimaal aantal dopaminereceptoren heeft minder dopamine nodig om zich beloond te voelen dan iemand met weinig receptoren.

Wie beschikt over een optimaal aantal endorfinereceptoren, zal meer stress en prikkels kunnen verwerken dan iemand met weinig receptoren.

• Te weinig receptoren: omgekeerd geldt dat iemand met weinig endorfine- en dopamine receptoren sterkere prikkels nodig heeft om zich beloond en rustig te voelen. Vandaar dat mensen die kampen met een tekort van deze receptoren sneller verveeld zijn, uitstelgedrag hebben, sneller naar troostvoeding grijpen, verslavingsgevoeliger zijn en meer stress ervaren.

De stressgevoeligheid neemt toe bij een vermindering van het aantal endorfinereceptoren en de nood aan beloningen neemt toe bij een vermindering van het aantal dopaminereceptoren.

109

/ november - december ‘14

OF

16

Medisch dossier

Overstimulatie leidt tot ongevoeligheid van neurotransmitters en hormonen In het voorgaande zagen we dat de werking van een neurotransmitter afhangt van het aantal receptoren. De oorzaak van een tekort aan receptoren is overstimulatie. Troostvoeding en stress spelen hier een belangrijke rol in, omdat ze beide de endorfine- en dopaminereceptoren hyper-activeren.

• Uit een recent onderzoek [1] blijkt dat bij zwangere ratten die gevoed worden met troostvoeding (voeding met een maximaal effect in het stimuleren van endorfine en dopamine: suiker, exorfinen en vetten) het aantal endorfinereceptoren bij de nakomelingen met 65 procent afneemt.

• Ratten die gevoed worden met de smaakversterker E621 hebben na een paar dagen 90 procent minder endorfinereceptoren in de hypothalamus [2].

• Een ander onderzoek [3] in 2014 wijst uit dat ratten die vijf weken worden gevoed met een dieet dat uitsluitend bestaat uit vetten en suiker 50 procent van de dopaminereceptoren verliezen.

Exorfinen zijn morfineachtige eiwitten uit gluten, zuivel, soja, spinazie en sommige micro-organismen. Ze verminderen de genexpressie van het DPP-IV enzym bij mensen [4]. En veroorzaken overstimulatie van de endorfinereceptoren. Het DPP-IV enzym heeft 70 functies, waaronder het afbreken van exorfinen [5], het voorkomen en genezen van luchtweginfecties [6], middenoorontsteking [7], lekkende darm [8] en candida [9]. Het DPP-IV enzym vormt een bescherming tegen het ontstaan van endorfineresistentie door exorfinen. Een overmaat aan exorfinen leidt net als suiker, vetten en E621 tot een verminderde werking (resistentie) van insuline, endorfine en dopamine.

Beloning en stress/prikkelverwerking Via dezelfde route De signaalstoffen die een centrale rol spelen binnen hooggevoeligheid hebben te maken met beloning en de verwerking van prikkels en stress. Opvallend is dat beide functies grotendeels worden gereguleerd door dezelfde hersengebieden met vertrek vanuit de hersenstam (basisbehoeften) om zo via het limbisch systeem (emoties) te eindigen in de frontale hersenen (cognitieve functies).

Via dezelfde signaalstoffen Het activeren van een beloning [10] en het verwerken van stress en prikkels [11] wordt grotendeels gereguleerd door endorfine. Dit ‘gelukshormoon’ is betrokken bij de activatie van dopamine [12] (beloning), oxytocine [13] en serotonine [14]. In het onderstaande overzicht worden de belangrijkste signaalstoffen ingedeeld volgens beloning en het verwerken van stress en prikkels.

november - december ‘14 /

109

L u c as F l a me n d

1. Beloning • Dopamine: deze neurotransmitter heeft te maken met verlangen. Zodra we iets willen, wordt het verlangen opgewekt en activeren onze hersenen meer dopamine. Dopamine heeft een werkingsduur van ongeveer een seconde [15]. Om dopamine te kunnen activeren is endorfine nodig [12], dat een werkingsduur heeft van 2 tot 15 minuten [16].

De meeste symptomen van depressie, ADD en ADHD in de DSM-IV hebben te maken met een verminderde werking van dopamine: verminderde plezierbeleving, energieverlies, afgenomen belangstelling in aangename activiteiten en een verminderde capaciteit om zich te concentreren.

• Endorfine: dit neurohormoon maakt de geluksbeleving mogelijk. Endorfine stelt ons in staat sociale interacties aan te gaan en ons veilig en geaard te voelen. Is de werking van endorfine verminderd, kan er minder dopamine geactiveerd worden [17], met dezelfde kenmerken als bij een dopaminetekort. Andere symptomen zijn: gevoel van onveiligheid binnen een groep, onveilige hechting binnen een partnerrelatie en het gevoel zich alleen te voelen. Het filteren van zintuiglijke ervaringen verloopt via endorfine.

Bij een verminderde endorfinewerking kan er een overgevoeligheid voor geluiden, aanrakingen en/of geuren ontstaan. Endorfine activeert tevens oxytocine en serotonine.

• Oxytocine: wordt ook wel het knuffelhormoon genoemd.

Het werkt samen met endorfine en speelt een belangrijke rol bij hechting binnen een relatie en groep. Oxytocine kan ook gezien worden als het exclusiviteitshormoon. Paartjes apen met een zelfde hoeveelheid oxytocine zullen elkaar langer trouw blijven [18]. De hoeveelheid oxytocine hangt af van de exclusiviteitswaarde. Partners en sociale groepen die elkaar onderling bevestigen en waarderen zullen onderling meer oxytocine aanmaken. Sociale interacties die gericht zijn op prestaties en ego-verheerlijking werken als een oxytocine-remmer (bv. Testosteron [19]).

• Serotonine: de vrijgave ervan wordt gereguleerd door endorfine. Het speelt een belangrijke rol in het ervaren van zelfvertrouwen. Een verminderde werking van serotonine komt voor bij onzekerheid, geremd gedrag, verlegenheid en een gebrek aan zelfvertrouwen.

• Insuline: de werking ervan wordt gereguleerd door de endorfine en het POMC-gen dat de aanmaak van endorfine reguleert [20]. Een verminderde werking van endorfine wordt in verband gebracht met insulineresistentie waardoor ‘reactieve hypoglycemie’ kan ontstaan. Dit is het verschijnsel waardoor glucose snel piekt en vervolgens snel daalt. Deze snelle daling heeft gemoedswisselingen zoals reactief gedrag, agressie en geïrriteerdheid tot gevolg.

Mensen met een reactieve hypoglycemie hebben een grote behoefte aan suiker en snelle koolhydraten zoals aardappelen, brood, pasta, pizza en alcohol.

17 L uc as Flamend

Medisch dossier

The Mice That Don't Miss Mom Een babymuisje dat wordt geboren is blind, doof en hulpeloos. Scheidt het muisje van de moeder en het zal om de moeder schreeuwen. De stofjes die de moeder/kind-binding mogelijk maken zijn endorfine en oxytocine, deze laatste wordt door endorfine in gang gezet. Wetenschappers onderzochten in welke mate endorfine belangrijk was voor deze hechting. Ze blokkeerden de endorfinereceptoren met een chemische stof. Het effect was dat de babymuisjes niet meer geïnteresseerd waren in de moeder [21].

Uit onderzoek bij mensen blijkt dat de apgar-score tot meer dan 30 procent verminderd is bij baby’s die op de wereld zijn gekomen met oxytocine [22], Deze stof werkt als een middel om weeën te versnellen. Het aantal kinderen dat met een keizersnede ter wereld kwam, was in 1950 drie procent. Dit aantal is in 2014 gestegen tot 20 procent. Volgens een onderzoek [23] wordt de normale oxytocineproductie die nodig is om de melkproductie en de moeder/kind-hechting te realiseren, op deze manier niet geactiveerd wordt. Ook premature baby’s die zijn gescheiden van de moeder behoren tot deze groep [24].

• Moeders met verlaagde oxytocinewaarden hebben meer kans op postnatale depressie en klinische depressie [25].

Uit een enquête van babyproductenfabrikant Colief Infant Drops bleek dat de helft van de moeders niet onmiddellijk een band hebben met hun kindje [26].

• Onderzoekers concludeerden dat muisjes die gedurende de eerste week van hun moeder werden gescheiden later minder oxytocine aanmaakten [27]. Hetzelfde doet zich voor bij prematuurtjes die gedurende de eerste weken in een couveuse worden geplaatst [24].

newaarden sterk verschillen [18]. Andere onderzoekers komen tot een gelijkaardig besluit door te stellen dat monogamie (veel) en polygamie (weinig) wordt bepaald door de hoeveelheid oxytocine36.

• Ongeveer 30 procent van de mensen heeft last van postcoïtale depressie, dit is neerslachtigheid na het klaarkomen [37]. Onderzoekers stellen dat vooral mensen met een lage endorfine- en oxytocinewerking hier last van hebben.

• Mensen met lage oxytocinewaarden hebben vaker last van chronische pijn [38].

• 65% van de kinderen met ADD en ADHD zijn op de wereld gezet met oxytocine [28].

• Genegeerde kinderen en kinderen uit opvoedtehuizen hebben een sterk verlaagde oxytocine werking [29]. Dit is te verklaren doordat oxytocine wordt opgebouwd door een ‘exclusieve band’ (zie verder, de endorfine spaarpot).

• Een verlaagde oxytocinewerking komt vaker voor bij onvruchtbare mannen [30].

• Oxytocine verlaagt angst en stress bij sociale activiteiten [31].

• Uit onderzoek blijkt dat mannen en vrouwen die verslaafd zijn aan porno een verlaagde oxytocinewerking hebben. De onderzoekers concluderen dat pornoverslaving oxytocineresistentie veroorzaakt [32].

• Testosteron blokkeert de werking van oxytocine [19]. Mensen die erg gericht zijn op prestatie, ego-verheerlijking en competitie hebben moeite met intimiteit en het in stand houden van een langdurige relatie. Onderzoekers besluiten dat testosteron goed is voor een spannend seksleven maar negatief voor de kwaliteit van een partnerrelatie [33].

• Oxytocine reguleert de veilige hechting binnen een relatie en groep [34].

• Oxytocine heeft een positief effect op het vrijkomen van dopamine binnen een sociale context (plezier beleven aan sociale interacties) [35].

• Koppels met een gelijke hoeveelheid oxytocine zullen langer bij elkaar blijven dan koppels waarbij de oxytoci-

109

/ november - december ‘14

OF

18

Medisch dossier

L u c as F l a me n d

2. Stress- en prikkelverwerking • Endorfine: is onze snelste stress- en pijnremmer. Endorfine remt een stressprikkel op minder dan 15 seconden [39]. Cortisol doet hier 30 tot 60 minuten over [40], wat doet veronderstellen dat de stress- en prikkelverwerking efficiënter verloopt via het activeren van endorfine. Bij een verminderde werking verloopt het remmen van stress en prikkels veel trager, omdat cortisol deze taak dan moet overnemen. De kenmerken zijn overgevoeligheid voor stress en prikkels.

• Cortisol: is een trage stressremmer die energie vrijmaakt onder de vorm van glucose. In tegenstelling tot endorfine dat de vrijgekomen glucose verwerkt via het activeren van de insulinereceptoren.

• Dynorfine: heeft een meervoudige werking. Het zorgt ervoor dat het antistresshormoon cortisol (via ACTH) wordt geactiveerd [41]. Dynorfine remt tegelijk een teveel aan cortisol in de bijnieren [42], waardoor hypercortisol en uiteindelijk bijnieruitputting wordt voorkomen. Dynorfine is tevens de ‘loslaatstof’, het stelt ons is staat om psychische ballast (bv. kritiek, nare ervaringen en trauma’s) en de daarbij horende lichamelijke spanningen los te laten [43].

Iemand met een zwakke dynorfine werking heeft moeite om los te laten en zal deze spanningen gemakkelijker omzetten in allerhande pijnen en spierspanningen. Een recent

onderzoek van november 2014 wijst uit dat mensen met PTSS te weinig dynorfine activeren, zodat ze hun trauma’s niet kunnen loslaten [58]. Dynorfine is tevens een NMDAremmer [44].

• NMDA: Dit stofje vertoont gelijkenissen met adrenaline, maar dan op psychisch gebied. NMDA wordt afgeremd door dynorfine. Neemt de werking van dynorfine af, neemt NMDA toe. Een teveel aan NMDA zorgt voor chronische vermoeidheid, agitatie, piekeren, malende gedachten, onrust en moeite met loslaten.

• Serotonine en antidepressiva werken vooral als een NMDA-remmer. Hierdoor voelt men zich rustiger, maar de neerslachtigheid zelf wordt veroorzaakt door een verminderde werking van dopamine. Mensen met een uitgeput belonings- en stresssysteem hebben vaak een teveel aan NMDA waardoor ze zich uitgeput voelen. Deze situatie doet zich voor bij vermoeidheidsklachten, burn-out, PTSS en CVS [45]. GABA is een natuurlijke NMDA-remmer. Vandaar dat mensen met teveel NMDA vaker grijpen naar stoffen die GABA activeren, zoals benzodiazepines (Valium ®, Temesta ®), slaapmiddelen en alcohol. Synthetische GABA in voedingssupplementen wordt niet opgenomen door een gezonde bloed-hersen-barrière [59].

Het belonings- en het stresssysteem werken hand in hand • Mensen die moeite hebben om hun beloningssysteem op een ‘normale’ manier te activeren zijn sneller verveeld, hebben een verminderde plezierbeleving en zoeken daardoor sterkere prikkels op. Hun aandacht en concentratie zijn selectief, bijvoorbeeld als ze in iets geïnteresseerd zijn. Ook hebben ze vaker last van middelenmisbruik, gedragsverslavingen, eetstoornissen en uitstelgedrag. Dit laatste is binnen deze context te zien als het ‘mijden van handelingen die onvoldoende beloning opleveren. Het beloningssysteem wordt onterecht voorgesteld als een exclusieve activiteit van dopamine. Dopamine heeft een te korte werkingsduur (1 seconde) om een beloningsgevoel lang in stand te kunnen houden.

Dopamine wordt geactiveerd door endorfine dat een werkingsduur heeft van tussen de 2 en 15 minuten, deze werkingsduur is afhankelijk van de intensiteit van de prikkel. Tevens worden oxytocine en serotonine geactiveerd, twee stofjes met een belangrijk aandeel in het ervaren en verdiepen van beloningen.

• Ten tweede heeft endorfine een centrale rol in het filteren van zintuiglijke prikkels en het remmen van stress. Endorfine remt stress op minder dan 15 seconden, terwijl cortisol hier 30 tot 60 minuten over doet. Zodra de werking van endorfine afneemt, komen de zintuiglijke prikkels ‘harder binnen’, waardoor geluiden en geuren sneller als storend kunnen ervaren worden. Dit mechanisme is goed waar te nemen bij mensen met autistische kenmerken. Omdat deze mensen gevoeliger zijn voor prikkels maken ze meer endorfine [46] doch dit effect wordt teniet gedaan door een forse endorfineresistentie (vermindering van de receptoren). Deze mensen reageren overgevoelig op hun omgeving en schermen zich als gevolg af. Deze afscherming kan verkeerd geïnterpreteerd worden als autisme. Naar mijn ervaring hebben een aanzienlijk deel van deze mensen -met een normaal tot hoog IQ - ‘schijn-autisme’. Zodra de werking van endorfine wordt hersteld, nemen deze symptomen af. Wat rest is een efficiënt begeleidingstraject, met onder meer aandacht voor de sociale vaardigheden zoals (context) communicatie, assertiviteit en begrenzing.

november - december ‘14 /

109

19

Medisch dossier

L uc as Flamend

De biologische oorzaken van hooggevoeligheid Endorfine activeert zowel het beloningssysteem, de ervaring en de intensiteit van de zintuiglijke ervaringen en het verwerken van stress en prikkels. De werking van endorfine hangt af van twee belangrijke factoren; de hoeveelheid endorfine en het aantal endorfinereceptoren. Deze laatste zijn nodig om endorfine te kunnen activeren.

De ‘endorfine spaarpot’ Het aanleggen van een endorfine spaarpot begint al voor de geboorte. Kinderen van moeders die tijdens de zwangerschap hun belonings- en/of stresssysteem hebben overbelast, maken later meer kans hebben op het ontwikkelen van hooggevoeligheid. De reden is dat de genen die de beloningsstoffen activeren en stress remmen, overbelast raken. De tweede fase is de opvoeding. Aandacht, liefde en bevestiging vullen de endorfine spaarpot. Uit onderzoek blijkt dat kinderen die psychisch zijn verwaarloosd, meer aanleg hebben om later endorfineresistentie te ontwikkelen. Waardoor ze problemen ondervinden met zelfvertrouwen, veiligheid, hechting, beloning en stressverwerking.

De aanmaak van endorfine Het menselijk lichaam telt zowat 25.000 genen. Deze genen activeren de aanmaak van meer dan 100.000 eiwitten. De aanmaak van endorfine wordt gereguleerd door het POMCgen [47]. De hoeveelheid endorfine die wordt aangemaakt, hangt af van de expressie van dit gen. Een hogere expressie zal resulteren in een toegenomen aanmaak van endorfine.

Het POMC-gen is tevens verantwoordelijk voor de aanmaak van energie in de vorm van ATP [48]. Dat verklaart waarom mensen met een lage POMC-gen expressie vaker last hebben van vermoeidheidsklachten en moeite hebben met het herstellen na een inspanning.

• Het eten van suiker [49] stimuleert de expressie (werking) van het POMC-gen waardoor er meer endorfine en energie wordt aangemaakt. Andere factoren die de expressie van het POMC-gen verhogen zijn insuline en duizendblad. Deze stimulatie heeft een keerzijde. Mensen met insulineresistentie hebben een lagere expressie van het POMC-gen [50], waardoor ze meer last hebben van vermoeidheid en stress.

• Factoren die de expressie van dit gen verlagen zijn oxidatieve stress [51], cannabis [52], oestrogenen [53] (anticonceptie, geneesmiddelen, soja en sommige pesticiden), vetrijke voeding [54] en het innemen van melatonine [55].

Endorfineresistentie Endorfineresistentie heeft tot gevolg dat er minder endorfine, dopamine, oxytocine en serotonine kan geactiveerd worden. Het verklaart voor een groot deel het tegelijk voorkomen van verschillende symptomen, klachten en psychische stoornissen die door de psychiatrie worden bestempeld als ‘comorbiditeiten’. Voorbeelden zijn:

• Afgenomen plezierbeleving (dysforie, anhedonie) die verkeerdelijk kan worden gediagnosticeerd als depressie; • Aandachts- en concentratieproblemen: ADD en ADHD; • Motivatieproblemen: uitstelgedrag, minder interesse in aangename activiteiten; • Hechtingsproblemen: moeite met het ervaren van ‘veilige hechting’, ‘aantrek en afstoot’ gedrag, extreme aanhankelijkheid of afhankelijkheid, geremd (overdreven waakzaamheid en argwaan) of ongeremd gedrag (allemansvriend, grensoverschrijdend gedrag); • Inprentings- en geheugenproblemen: bijvoorbeeld het gevoel iets te lezen waarbij de inhoud niet ‘wil doordringen’; • Middelenmisbruik en gedragsverslavingen: porno, relatieverslaving (‘verslaafd aan de liefde’), promiscue gedrag, verslaafd aan bevestiging (helperssyndroom, borderline, narcisme), koopverslaving, eetstoornissen, sport- en werkverslaving , dwangmatig gedrag enz.; • Energieverlies: mensen met endorfineresistentie zijn vaker moe met in het eindstadium burn-out en CVS. Dynorfineresistentie Dynorfine is het stofje dat het beloningssysteem moet afremmen nadat het geactiveerd is [56]. Hetzelfde doet zich voor als endorfine wordt geactiveerd door stress. Wordt er teveel dynorfine geactiveerd, ontstaat er na een tijd dynorfine-resistentie. Omdat dit stofje NMDA afremt, ontstaan de typische kenmerken van een hyper-NMDA (zie voorgaande: stress- en prikkelverwerking, NMDA).

A118G-gen polymorfisme Circa 15 tot 20 procent van de Europese bevolking heeft een minimale afwijking (polymorfisme) in de DNA-schrijftaal van het MOR-gen. Dit gen zorgt voor het terugzetten van de endorfinereceptoren op de celwand. Mensen met een A118-gen afwijking activeren in de beginfase vier keer zoveel endorfine dan andere mensen. Het gevolg is dat ze sneller endorfineresistentie ontwikkelen. Een ander kenmerk is de overgevoeligheid voor stress en voor Low Dose Naltrexon (LDN), een middel dat vaak wordt ingezet om de gevoeligheid van endorfine te verbeteren.

Bimodale modus Mensen met dynorfineresistentie en de A118-gen afwijking kunnen bij het activeren van de endorfine-receptoren stresssymptomen ontwikkelen. Dit fenomeen wordt ook wel aangeduid met de term ‘negatieve bimodale modus’. Uit onderzoek blijkt dat kinderen met autisme die compulsief/hyperactief reageren op hun omgeving, rustiger worden als ze dagelijks 900 mg N-acteyl-cysteïne krijgen toegediend [57]. Deze stof blijkt te werken als een ‘positieve bimodale switcher’ ofwel een stof die de endorfinereceptoren ‘kalmeert’.

109

/ november - december ‘14

OF

20

Medisch dossier

L u c as F l a me n d

Aangeboren en verworven erfelijkheid De gemiddelde patiënt verstaat onder ‘erfelijkheid’ een aandoening waaraan niets kan aan veranderd worden. Wie een erfelijke aandoening heeft, is dus voor het leven getekend.

Niets is minder waar omdat de meeste zogenaamde ‘erfelijke aandoeningen’ worden veroorzaakt door ongunstige omgevingsfactoren. Er zijn twee soorten erfelijke aandoeningen: 1. Genetische aandoeningen worden veroorzaakt door beschadigingen aan het DNA materiaal. Met andere woorden, de hardware (schrijftaal) van het gen is aangetast. Deze aandoeningen zijn ongeneesbaar. Zowat 0,5 procent van de erfelijke aandoeningen zijn onder deze categorie onder te brengen. Voorbeelden zijn het syndroom van Down (mongolisme). Voor alle duidelijkheid, alle onderzoeken bevestigen dat ADD en ADHD geen genetische maar wel epigenetische ‘eigenschappen’ zijn. Een genetische afwijking neemt verhoudingsgewijze toe met de stijging van de populatie.

Voor zover we weten is het syndroom van Down niet exponentieel toegenomen. ADD en ADHD wel, er moet dus een andere oorzaak zijn.

2. E pigenetische aandoeningen worden veroorzaakt door afwijkingen in de expressie van de genen. De functie van een gen is het reguleren van de hoeveelheid eiwitten in de cellen. Genen die de receptoren (eiwitstructuren) terugzetten op de celwand zijn erg gevoelig voor overstimulatie. Iemand met een overmatige suikerconsumptie zal op langere termijn minder insulinereceptoren overhouden.

Dit proces noemt men resistentie (insulineresistentie).

Hierdoor stijgt de bloedglucosewaarden wat op den duur leidt tot diabetes type 2. Hetzelfde doet zich voor als men teveel endorfine activeert (endorfineresistentie). Dit betekent dat het gen dat de endorfinereceptoren herstelt minder receptoren aanmaakt. Het gen slaat deze ‘nieuwe eigenschap’ op in het gen-geheugen, dit proces noemt men epigenetische adaptatie. Deze nieuwe eigenschap wordt vervolgens doorgegeven aan de volgende generatie. De meeste erfelijke aandoeningen worden veroorzaakt door dit aanpassingsproces. Concreet betekent dit dat factoren zoals belastende stress, voeding, medicatie-, drug- en alcoholverbruik van de ouders voor de bevruchting bepalend is voor de genexpressie van hun nakomelingen.

Herstel Epigenetische aandoeningen zijn omkeerbaar. De factoren die deze ‘aandoeningen’ of liever ‘verworven eigenschappen’ veroorzaken, zijn om te keren door de expressie van de genen te herstellen. Deze aanpak is het domein van de epigeneticus.

Hooggevoeligheid is zoals Aron schrijft geen ‘aandoening’.

Maar het is ook geen ‘erfelijke eigenschap’ in de genetische betekenis. Immers de ‘hardware’ van de genen zijn niet beschadigd. Wel is de ‘software’ gewijzigd door ongunstige omgevingsfactoren zoals troostvoeding en stress. Deze epige-

november - december ‘14 /

109

netische adaptaties zijn aan de kinderen doorgegeven of door de kinderen verworven na hun geboorte. Een epigeneticus her-programmeert deze software door een gunstig klimaat te creëren voor de genen, niet door nog méér te stimuleren, want dat is net de oorzaak van het probleem.

Tot slot Hooggevoeligheid is een eigenschap die door meerdere factoren veroorzaakt kan worden. De erfelijke component vindt zijn oorsprong in het erven van de ouderlijke genen die zijn opgegroeid in een overstimulerende omgeving. Hooggevoeligheid kan ook verworven worden tijdens het leven, door zowel psychische als biologische oorzaken. Voeding speelt hierin een belangrijke rol.

Referenties

R

De referenties van dit artikel zijn geplaatst op de website www.orthofytomedia.org

Over de auteur

Lucas Flamend heeft meer dan 10 jaar ervaring met hooggevoeligheid, exorfinen en het multifunctionele DPP-IV enzym.

Meer informatie: www.exendo.be (praktijk)

A

Sanitas humanus staat - vrij vertaald - voor ‘de gezonde mens’ en vertolkt ons streven Wij voelen, denken en handelen complementair en gaan graag samen met u op zoek naar de oorzaak van een gezondheidsprobleem. Die oorzaak vormt het vertrekpunt naar een gepersonaliseerde therapeutische oplossing.

‘In protocollen denken is niet onze visie op gezondheidszorg. Binnen ons denken staat de mens in het middelpunt.’

Het continu verbreden van onze scope en deze met u delen is onze missie Graag groeien wij samen met u uit tot een gezondheidsteam dat alle facetten van de complementaire zorg omvat.

Eén en ander beginnend bij de anamnese, daaropvolgend de benodigde diagnostiek en tenslotte de therapeutische strategie die berust op de gezondheidsinformatie, die wij gezamenlijk konden verzamelen.

Het is tijd voor een geïndividualiseerde therapie voor de patiënt in onze behandelkamers Deze therapie is gebaseerd op de uitkomsten van ons gezamenlijk onderzoek naar de niet optimaal gezonde mens. Deze visie drijft mij en mijn medewerkers. Met passie vergaren en delen wij kennis en denken mee als het gaat om geïndividualiseerde therapeutische oplossingen voor mensen, die u en wij gezamenlijk aan een optimale gezondheid willen helpen.

RP Sanitas Humanus leeft deze visie:

RP Academy kennis delen om nog beter te kunnen helpen

RP Supplements voedingssupplementen voor uw patiënt

RP Analytic onderzoeken van de oorzaken

RP Academy

RP Analytic

Onze visie op (bij)scholing: Zo breed mogelijk en collegiaal Kennis is belangrijk om optimaal voor onze patiënten te kunnen zorgen. In het belang van de patiënt is het nodig om vanuit diverse vakdisciplines te kijken.

Binnen onze Round Tables, seminars en congressen zien wij de patiënt als het centrale vertrekpunt en delen kennis. Hiervoor werken wij, naast uw eigen vakmensen, samen met partners en diverse sprekers uit het binnen- en buitenland.

Onze visie op diagnostiek: Meten is weten, gissen is missen.

De basis voor iedere therapie berust op gefundeerd onderzoek naar de oorzaak van een incompleet gezondheidsbeeld. Hierin zijn wij graag uw partner. Wij bieden diagnostische mogelijkheden op diverse vlakken en kunnen met u meedenken over welke onderzoeken nuttig zijn voor uw patiënt op basis van diens klachten.

RP Supplements Onze visie op supplementen: Zo weinig mogelijk!

Waarom? De mens is niet onder een pillenboom geboren en moet zoveel mogelijk zijn of haar zelfgenezend vermogen benutten. RP Supplementen nemen de cellen van de patiënt mee op reis naar gezondheid en bezien het complete mensbeeld. Hierbij wordt het lichaam in balans gebracht en herstelt het zelfgenezend vermogen.

Graag gaan wij de RP Sanitas Humanus-weg met u samen.

Een RP Analytic-onderzoeksresultaat maakt duidelijk welke therapeutische behandeling het best bij de patiënt past. Zo streven we naar optimalisering van onze therapieën waarbinnen de mens (het individu) continu centraal staat.

Een samenvatting van onze diagnostische mogelijkheden en hulpmiddelen: • Anamnese die het mensbeeld (typologie) van uw patiënt in kaart brengt • Stofwisselingsblokkades en beperkingen in het zelfregulerend vermogen • Microbiologische veranderingen in het maag-darmkanaal, bacteriën, schimmels, gisten, parasieten • Hormonale disbalansen, bv. schildklier, vrouwelijke, mannelijke en stress-hormonen • Voedingsintoleranties en allergieën • Niet-voedingsgerelateerde allergieën • Mineraalstoffen, sporenelementen en vitamines

info@rpsanitashumanus.com • www.rpsanitashumanus.com NL Postbus 38

4493 ZG Kamperland T +31 (0) 113

37 01 70

F +31 (0) 113

37 01 69

3560

53 13 38

F +32 (0) 13

53 13 48

B

Dwarsstraat 3

D

Postfach 2362 50153

Lummen

T +32 (0) 13

Kerpen

T +49 (0) 2237 6576 30

F +49 (0) 2237 6576 49

22

Uit de praktijk

Fe l ix Bra ba n d e r

Holistisch werken met hoogsensitieve personen

D

e klassieke geneeskunde schuift hoogsensitiviteit opzij als een farce. Mensen die beweren hoogsensitief te zijn, worden niet zelden gezien als aanstellers. Sensitiviteit op zich is al een eigenschap die steeds meer uit onze samenleving

verdwijnt. Gevoeligheid is iets waar steeds minder mensen mee uit de voeten kunnen. Als je een gesprek hebt met een gevoelige persoonlijkheid dan kan je daar zelfs ongemakkelijk van worden, zeker wanneer je zelf veel minder gevoelig of meer ‘nuchter’ in het leven staat. In die zin kan het hele begrip sensitiviteit en zeker hoogsensitiviteit gezien worden als een bedreiging. In een zeer gecontroleerde samenleving, zoals in België en Nederland, is weinig ruimte voor alles wat niet op een rationele manier in hokjes te plaatsen is. Hoogsensitieve mensen lopen puur om deze reden steeds tegen een muur op.

Scherpe zintuigen maakt stressgevoelig Belangrijke problemen waar hoog sensitieve personen, kortweg HSP’s genoemd, tegen aanlopen zijn vermoeidheid, gebrek aan energie, hoge stressniveaus, allergieën, bijnieruitputting, verminderde weerstand en verder alle vage klachten die je maar kan bedenken. Klachten waar de allopathische benadering doorgaans geen antwoord op heeft, anders dan dat er na veel onderzoek geen aanwijsbare oorzaak voor is te vinden. Men houdt het dan meestal op overspanning en te veel stress. Dit klopt vaak wel, maar de achterliggende oorzaken zijn bij HSP’s niet erg inzichtelijk.

Oppervlakkig gezien lijkt alles normaal, maar op een dieper niveau zit een HSP totaal anders in elkaar. Nog los van het feit dat het jaren kan duren voordat iemand zelf ontdekt dat hij of zij hoogsensitief is. Kort door de bocht kan je zeggen dat je als HSP net zo functioneert als alle anderen, maar dat je door zeer scherpe zintuigen veel stressgevoeliger bent en een andere waarneming hebt. Als HSP krijg je vanaf je jongste jaren steeds weer te horen dat je ‘anders bent’. Je hebt een rijker gevoelsleven waardoor je andere dingen ziet dan anderen, veel sneller dan anderen en met veel meer diepte.

Je ‘praat’ daardoor ook anders, staat anders in het leven en hecht waarde aan hele andere dingen.

Volledig andere belevingswereld De zeer uiteenlopende klachten die HSP’s kunnen hebben zijn grotendeels terug te voeren, inderdaad, op een te gespannen levensstijl. Om de werkelijke achtergronden hiervan te kunnen begrijpen is het echter noodzakelijk om je diepgaand in te leven in de wereld van de hoogsensitiviteit. Een wereld die vooral bestaat uit niet alledaagse begrippen als energetische communicatie, creatieve stilte, de natuur als bron en de connectie met de zogenaamd onzichtbare wereld. Stel je nu een zaal met wetenschappers voor die dit aanhoort. Wat je daar dan ziet, is het grootste aantal mensen ooit bij elkaar

november - december ‘14 /

109

dat simultaan met de ogen knippert. De wereld van het hoogsensitieve zal je alleen maar kennen en begrijpen vanuit de bereidheid om je totaal open te stellen voor het onbekende, het ‘niet-weten’ en het ongrijpbare. Het is een compleet afwijkende wereld van die waar we ons allemaal 24 uur per dag in begeven. En alles wat teveel afwijkend is, wordt het makkelijkst gezien als een probleem dat binnen de gebruikelijke kaders moet passen. Besef dat het gewoon zo werkt. Dus, voel eens bij jezelf: ben je geïntrigeerd door het idee van een onzichtbare wereld, een gevoelsleven dat zo kwetsbaar is dat het pijn doet, zintuiglijke ervaringen die zelfs magisch kunnen zijn? Vind je het een uitdaging om mensen te ondersteunen die, als ze echt lekker in hun vel zitten, ware bronnen kunnen zijn van inspiratie, sprankelende vrolijkheid en creativiteit?

Wel, treedt binnen, volg mij en ontdek de mogelijkheden die je hebt om maar liefst 20% van de bevolking het fundament te geven dat zij vaak ontberen.

Diep inzicht vereist Datgene wat hoogsensitieve mensen uiteindelijk op langere termijn moet helpen om uit hun gespannen stresstoestand te komen, is vooral een diep inzicht in hun innerlijke dynamiek, het onderkennen van hun eigen niet-acceptatie van zichzelf en hun anders-zijn en de chronische neiging om te proberen ‘erbij te horen’, te voldoen aan de verwachtingen van anderen in plaats van te luisteren naar zichzelf. Echter, zonder een aanzienlijke verbetering van hun energieniveau, versterking van het immuunsysteem en verlichting van diverse klachten, is het moeilijk de motivatie op te brengen om aan jezelf te werken.

"Belangrijke klachten van HSP's zijn vermoeidheid, stress, alergieën, bijnieruitputting en bijvoorbeeld verminderde weerstand"

Q

23 Felix Brabander

Je bent hoogsensitief wanneer je geboren bent met een zenuwstelsel dat veel gevoeliger is dan dat van de meeste mensen, met name voor prikkels van buiten. Dan hebben we het vooral over ‘energetische prikkels’ zoals teveel lawaai of repeterende geluiden, te fel licht, te sterke (chemische) geuren zoals parfums, te bruuske aanraking, irritatie door materialen met een grof oppervlak, te veel mensen bij elkaar, drukke omgevingen, negatieve emoties of uitstraling van anderen, de sfeer in een ruimte of gewoon ‘de energie’ die ergens hangt, al of niet met de aanwezigheid van mensen en zelfs, bij extreme gevoeligheid, contact met onzichtbare energieën en entiteiten. Je kan makkelijk geraakt worden door schoonheid, (mooie) natuur, een bijzonder gesprek, een intieme sfeer, een liefdevol contact.

Q

"Bij HSP's draait alles om energetische communicatie"

Niet verwarren met autisme of ADHD Verwar iemand die hoogsensititief is niet met bijvoorbeeld iemand die autistisch is. Iemand met autistische kenmerken heeft de grootste moeite met gevoelsindrukken. Iedere (te grote) emotionele lading moet eigenlijk uit de communicatie gehaald worden wil je met een autistisch iemand kunnen communiceren. Daar hebben hoogsensitieve mensen geen last van. HSP’s kunnen wel enorm diep geraakt worden door emoties, maar ze hebben op zich geen moeite om deze emoties te verwerken, voorop gesteld dat hen de ruimte daarvoor wordt gegeven. Bij HSP’s draait alles om ‘energetische communicatie’ zolang deze maar fijngevoelig is en afgestemd op wat zij ‘aankunnen’. Echter, door de grote hoeveelheid prikkels die onze samenleving produceert kunnen HSP’s super gestrest raken. Dit geeft verwarring omdat zij dan vaak het etiket ADHD opgeplakt krijgen. Het verschil zit er in dat als de omgeving tot rust komt een HSP meestal ook tot rust komt, maar iemand die echt ADHD heeft, blijft ook in een rustige omgeving gewoon ‘door stuiteren’. HSP’s leven in een wereld die draait om gevoel en emotie, een diepe geraaktheid door de schoonheid van het leven, behoefte aan een rust die vrijwel nergens meer te vinden is, een extreem potentieel aan creativiteit vanwege het fijngevoelig kunnen afstemmen op alles, het exact aanvoelen van wat er gebeurt of zelfs gaat gebeuren en wat er in een bepaalde context nodig is. Verder een diepe connectie met de natuur en met alles wat zich meer achter de schermen afspeelt. Het verschilt wel enigszins van persoon tot persoon.

Q

Uit de praktijk

De ondersteuning die je deze mensen direct kan geven, mag vooral gericht zijn op het herstellen van hun fysieke weerstand, het verbeteren van hun energie, het verhelpen van bijvoorbeeld allergieën en dergelijke en het aanleren van technieken om zich beter te kunnen ontspannen. De grote paradox is namelijk dat hoogsensitieve mensen zoveel last hebben van alle prikkels van buiten, dat ze zich al vroeg afsluiten voor hun gevoel, extreem rationeel worden en alles onder controle proberen te houden. Vaak bestaat er een zeer grote loyaliteit naar mensen in de directe omgeving. Zij hopen zich hiermee te kunnen voorzien van een bepaalde basisveiligheid die zij door hun anders zijn hebben moeten ontberen.

Het gebrek aan een eigen identiteit dat in stand wordt gehouden door een blokkade op het gevoel is een structureel terugkerend verschijnsel bij de meeste HSP’s.

Ook worden zij eindeloos heen en weer geslingerd tussen de behoefte aan verbinding en de noodzaak om zich steeds weer terug te trekken om bij te komen van de te grote hoeveelheid prikkels die op hen afkomen. Het vraagt wat van je om als HSP volwaardig in het leven te kunnen staan, maar als het eenmaal echt gaat ‘stromen’ zijn HSP’s bij uitstek mensen met een enorme creativiteit, een bijzonder invoelingsvermogen en een sterke wens om iets voor anderen te kunnen betekenen.

Voor meer informatie zie www.onesessioncoaching.nl en het boek ‘Follow your senses – alles wat jou nooit verteld is over hoogsensitiviteit’.

I

"De paradox is dat HSP's zoveel last hebben van prikkels dat ze zich afsluiten van hun gevoel"

109

/ november - december ‘14

OF

24

Uit de praktijk

Trud y Vl o t

HSP: niet zes, maar zeven zintuigen

D

e Highly Sensitive Person (HSP) een tamelijk nieuw begrip, nog geen twintig jaar geleden geponeerd door dr. Elaine Aron. Hoogsensitiviteit wordt voornamelijk gezien als een psychologische of gedragsmatige eigenschap, variatie of aandoening. HSP wordt in verschillende culturen anders gewaardeerd. De fysieke condities van HSP zijn onderbelicht en slechts zeer summier onderzocht. Laat staan de interactie tussen beide gebieden. Inmiddels komt de conditie ‘highly sensitive body’ (HSB) enigszins in de bekendheid. Is er een link tussen beide?

Wat is HSP? Bij hoogsensitiviteit signaleert ons systeem veel, te veel. Te veel prikkels, te veel informatie. Deze signalen komen binnen via onze zintuigorganen. Waar zijn onze zintuigen evolutionair voor bedoeld? Voor het detecteren van gevaar. Zijn hoogsensitieve mensen dan continu in gevaar? Komen ze meer of vaker in gevaarlijke situaties? Of is er iets anders aan de hand? De psychologische aspecten van HSP zijn goed onderzocht. De kenmerken zijn: • Dieper niveau van verwerking, dieper betekenis geven aan situaties of begrippen; • Over alert-zijn; • Hoge of snelle emotionele reactiviteit en hoge mate van empathie; • Gevoeligheid voor subtiele stimuli.

Hierdoor komt men vaak verlegen, introvert, geremd of bang over.

Voor de detectie van gevaar zijn vijf zintuigen algemeen bekend en erkend: horen, zien, voelen, proeven en ruiken. Sensoren voor gevaar van buiten. Maar een HSP voelt met name ‘binnen’ dat het anders functioneert dan bij mensen zonder HSP.

De zintuigen De zintuigen zijn sensoren, sensoren scannen continu. Bij een bepaalde waarde of mate van ‘te-detecteren-materie’ laten ze een signaal of alarm afgaan. Sensoren kunnen op verschillende waardes afgesteld zijn. Bij HSP staan de sensoren (te) hoog afgesteld. Hierdoor reageren de sensoren sneller of heftiger.

Maar wat is te snel of te heftig? Uit psychologisch onderzoek blijkt dat HSP meestal is aangeboren. En is het afhankelijk van de opvoeding en de cultuur of deze eigenschap(pen) op latere leeftijd het stempel ‘HSP’ meekrijgen.

Haviken en duiven Terug naar de evolutie. Grofweg kunnen we de mensheid indelen in haviken en duiven. Mensen met HSP behoren veelal tot de groep ‘duiven’. Bij gevaar of stress kunnen we op verschillende manieren reageren: vechten, vluchten, verstarren of verstoppen. De haviken maken veelal gebruik van de vechten- of vluchttactiek. Duiven daarentegen verstarren of verstoppen. Hierin is geen goede of foute reactie aan te geven. Afhankelijk van de situatie past de ene of de andere reactie beter. Onze huidige westerse maatschappij is er een waarin haviken meer worden gewaardeerd of in ieder geval beter worden begrepen. Daarom valt een HSP meer op. HSP is dus eigenlijk niets anders dan een basis overlevingsmechanisme. Niet een nieuw ontdekte aandoening, maar een mis-

november - december ‘14 /

109

kende, niet-erkende variatie op ‘de normaal’. En een miskende variatie die negatief wordt bestempeld, daar ‘moet’ iets aan gedaan worden.

Fysiek anders?

Als het gaat om detecteren van gevaar hebben we vijf zintuigen die de signalen van ‘buiten’ opvangen. Maar ook intern schuilt er gevaar. Gebruiken we daar diezelfde vijf zintuigen voor? Of hebben we hiervoor andere ‘zintuigen’? Ons immuunsysteem detecteert gevaar wat reeds binnengekomen is en al dan niet verwijderd dient te worden. We zouden het immuunsysteem ons ‘zesde zintuig’ kunnen noemen. Van HSP wordt vaak geconcludeerd dat ze een ‘zesde zintuig’ hebben.

Een onderbuik-gevoel voor allerlei situaties en gebeurtenissen. Dit onderbuik-gevoel zouden we kunnen relateren aan het immuunsysteem. Het grootste deel van ons immuunsysteem wordt immers uitgevoerd door ons intestinale systeem wat in de buik gelegen is. Daarnaast hebben we een interoceptief systeem wat de allostatische processen in de gaten houdt en alarm slaat (symptomen vertoond) als iets uit balans raakt. Derhalve zou het interoceptieve systeem ons zevende zintuig genoemd kunnen worden. Het zesde (immuunsysteem) en zevende zintuig (interoceptieve systeem) kun je beschouwen als de sensoren voor fysiek gevaar. Ook deze zintuigen kunnen hooggevoelig zijn. Momenteel komt de term ‘highly sensitive body’ (HSB) hiervoor naar voren. Overigens is uit onderzoek wel gebleken dat bij HSP er een biologische variatie bestaat in het zenuwstelsel.

Wanneer deze fysieke zintuigen hoog sensitief reageren kan dit leiden tot allerlei klachten of symptomen. Allergieën of intoleranties op bijvoorbeeld voeding, het prikkelbare darmsyndroom, eczeem of spanningshoofdpijn. En als je een soortgelijke fysieke reactie meerdere malen hebt meegemaakt, ga je je ook daarnaar gedragen. Je wordt alerter wat er in je voeding zit, je ruikt sneller dat geurstofje in je shampoo en mijdt bijvoorbeeld stressvolle situaties. De vraag is dan: wat is de kip en wat het ei? Ben je geboren als duif, staan je zintuigen hoog afgesteld en krijg je vervolgens ook fysieke klachten? Of is je immuunsysteem door epigenetische of leefstijlfactoren uit balans gebracht en gaan al je zintuigen te heftig reageren?

Is omkeren mogelijk?

In mijn natuurgeneeskundige praktijk komen veel mensen met HSP, officieel of zelf gediagnosticeerd. Zouden we de bovenstaande redenatie ook om kunnen keren? Door stress(factoren) of factoren vanuit onze omgeving wordt ons immuunsysteem in staat van alertheid gebracht. Vervolgens

25

Uit de praktijk

Tr ud y Vlot

wordt deze hogere staat van paraatheid in stand gehouden, je immuunsysteem is chronisch overprikkeld. Er wordt meer alert gereageerd, men krijgt aan het immuunsysteem gerelateerde klachten. Zintuigen werken samen. Een immuunsysteem in hogere staat van alertheid, zou dan ook een hogere staat van paraatheid van de andere zes zintuigen inhouden. Is dit anders dan bij iemand met HSP? Zouden we dan HSP-ers kunnen helpen door het immuunsysteem aan te pakken? Het helpt in ieder geval om het hooggevoelige lichaam (HSB) te verbeteren.

C

Conclusie De vraag is of HSP een aandoening is of een andere gesteldheid is. Een gesteldheid die maatschappelijk meer geïntegreerd of geaccepteerd kan worden. Of is ons immuunsysteem of interoceptieve systeem zodanig in de war gebracht door externe factoren, dat onze zintuigen -daardoor ons gedrag- een loopje met ons nemen.

Het belangrijkste criterium is de cliënt zelf, hoeveel last heeft diegene. Is het veel, of te veel. Sommige personen zijn overduidelijk hooggevoelig maar weten er vooral hun voordeel mee te doen en hebben nauwelijks klachten.

L Literatuurlijst 1. Tajadura-Jimenez A, Tsakiris M. Balancing the ‘inner’ and the ‘outer’ self: interoceptive sensitivity modulates self-other boundaries. J.Exp.Psychol.Gen. 2014, Apr 143(2) 736-44. doi:10/1037/a0033171; 2. Blalock JE. The immune system as the sixth sense.

Dep.of Phys&Biophys, Alabama; Journ. Of internal Medicine 2005; 257: 126-138; 3. Craik, FIM, Lockhart RS. Levels of processing: a framework for memory research. Journ. Of verbal learning & verbal behavior 1972, 11 (6): 671-84; 4. Korte SM, Koolhas JM, Wingfiled JC, McEwen BS. The Darwinian concept of stress: benefits of allostasis and costs of allostatic load and the trade-offs in health and disease. Neurosci Biobehav.Rev. 2005, feb. 29(1) 3-38; 5. Aron E, Aron A, Jagiellowicz J. Sensory processing sensitivity: a review in the light of the evolution of biological responsivity. Personality and social Psychology Review 2012, 16, 262-282.

g he ezo V t b nd oo es he r je Coënzym Q10 – kies voor het beste. Leg de lat hoger te id go is ed all ge een no eg Als u nog geen Bio-Q10 gebruikt hebt, dan heb je nog niet ten volle het effect van coënzym Q10 ervaren. .

Probeer Bio-Q10 om de perfectie te ervaren van 20 jaar onderzoek en verbetering van productietechnieken.

Probeer het originele Q10 product Lucht- en vochtdichte doordruk blisterverpakkingen, verzekeren de hygiëne.

Meer dan 90 wetenschappelijke studies documenteren de product-eigenschappen.

Het origineel Q10 product van Pharma Nord.

Het resultaat van 23 jaar productontwikkeling en onderzoek.

BE_Q10_Ad_Orthophyto_DU_0514_210x148.5

Bio-Q10 is gekozen als het officiële referentie product voor internationaal wetenschappelijk Q10 onderzoek.

De productie, het verpakken en de kwaliteitscontrole vinden plaats in de eigen GMP-gekeurde productie eenheid van Pharma Nord in Denemarken.

100% natuurlijke lichaamsidentieke Q10 van Precise Ingredients.

Gedocumenteerde opname, werkzaamheid* en veiligheid.

Donkere capsules beschermen tegen het licht en bevatten 100 mg Q10 die opgelost is in plantaardige olie.

Bevat coënzym Q10 en vitamine C dat bijdraagt tot een normaal energieleverend metabolisme.

* Natuurlijk coënzym Q10 en vitamine C dat bijdraagt tot een normaal energieleverend metabolisme en de vermindering van vermoeidheid en moeheid.

Bio-Q10 van Pharma Nord is verkrijgbaar bij uw apotheker

Innoverend voor de gezondheid Kwaliteit – Veiligheid – Doeltreffendheid

Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief Health News op www.pharmanord.com

Minervastraat 14, B-1930 Zaventem Tel.: 02 720.51.20 – Fax: 02 720.51.60 E-mail: info-be@pharmanord.com

26

Bedrijfsinformatie

Nieuw toegelaten bron van chromium in voedingssupplementen

E

en nieuwe, organisch gebonden vorm van chromium mag in voedingssupplementen gebruikt worden. Het gaat om ChromoPrecise, een organisch gebonden chromiumbron die speciaal is ontwikkeld om een optimale biologische opneembaarheid te garanderen. De Europese Unie heeft recentelijk goedkeuring voor gebruik gegeven.

Nieuwe verbinding

Chromium en glucosehomeostase

Naast de anorganische zouten (zoals chromiumchloride) en de synthetische organische chromiumverbindingen (zoals chromiumpicolinaat of -nicotinaat) is vanaf nu de organisch gebonden chromium toegelaten. Alleen ChromoPrecise kreeg die goedkeuring gebaseerd op de gedocumenteerde veiligheid en opneembaarheid.

In normale omstandigheden regelt het organisme zelf gemakkelijk en doeltreffend de bloedglucosespiegel. Dit mooie evenwicht kan echter verstoord worden door voeding die rijk is aan geraffineerde suiker en arm aan volwaardige voedingsstoffen waaronder chromium.

Het lage chromiumgehalte in onze dagelijkse voeding maakt ons meer vatbaar voor reactionele hypoglycemie door een disfunctie van de insulinehuishouding.

Conclusie EFSA: “Deze vorm kent een uitstekende opneembaarheid door het lichaam en verzekert een 10 maal betere opname dan andere goedgekeurde chromiumbronnen.” De EFSA (European Food and Safety Authority) is een wetenschappelijk onafhankelijk controle- en adviesorgaan voor de Europese Unie.

Wat is chromium?

Chromium is een essentieel nutriënt, een mineraal dat bijdraagt tot een normaal metabolisme van koolhydraten, vetten en eiwitten. Daarbij ondersteunt chromium de biologische processen die betrokken zijn bij het behoud van een normale bloedsuikerspiegel (glycemie). Het hormoon insuline speelt een belangrijke rol in het glucosemetabolisme, waarbij insuline het mogelijk maakt dat glucose in de cellen komt. Chromium draagt bij tot dit proces door ervoor te zorgen dat insuline aan de insulinereceptoren van de celmembranen kan binden.

De lichaamsreserve van chromium bedraagt 4-6 mg. Met het ouder worden, kan de chromiumconcentratie in de verschillende weefsels sterk verminderen.

Het ene chroom is het andere niet We hebben chromium nodig in zijn zogeheten natuurlijke trivalente vorm (Cr3+). Scandinavische, Britse en Amerikaanse voedingsanalyses tonen aan dat de gemiddelde chromiuminname varieert tussen 30-40 µg per dag. De EFSA beveelt een dagelijkse inname van 40 µg aan, terwijl de WHO (de Wereldgezondheidsorganisatie) de inname van dit nutriënt veilig stelt tot innames van 250 µg.

Welke voedingsmiddelen bevatten chromium?

Chromiumrijke voedingsmiddelen zijn vlees, schelpdieren, noten, bonen, rozijnen, zwarte peper.

november - december ‘14 /

109

Verstoorde bloedglucosespiegel veroorzaakt overgewicht Als gevolg van té lage glucosespiegels (plotse moeheid, concentratieverlies, hongergevoel, opkomende hoofdpijn,…) kan het snoepen van iets zoets tijdelijk verlichting brengen als gevolg van de snelle 'suiker-stoot' die onmiddellijk een glucosestijging geeft. Het effect verdwijnt echter snel, waardoor het probleem zich al snel opnieuw voordoet.

Op lange termijn kan een regelmatige consumptie van zoete, suikerhoudende voedingsmiddelen een negatief effect hebben op het lichaamsgewicht. Met een goede chromiumaanvulling, wordt het lichaam ondersteunt om normale bloedsuikerspiegels te behouden hyper- en hypoglycemie te voorkomen.

Chromium en diabetes Bij diabetici is de chromiumstofwisseling verstoord ten opzichte van niet-diabetici. Hoewel diabetici chromium beter opnemen/absorberen, is de uitscheiding van dit element via de urine veel groter. Dit is zichtbaar in de lagere chromiumconcentraties in het weefsel en de haren van diabetici. Het vermogen van het lichaam om chromium te gebruiken daalt naarmate men langer diabetes heeft. Verscheidene studies geven aan dat een dagelijks chromiumsupplement in organische vorm de bloedwaarden van diabetici aanzienlijk verbeteren voor wat betreft: glucoseniveaus, geglyceerd hemoglobine, insuline en cholesterol.

Conclusie Chromium is een essentieel nutriënt, een mineraal of sporenelement dat nodig is voor het behoud van een stabiele bloedglucosespiegel. Chromium halen we uit de voeding of uit voedingsaanvullingen. Chromium wordt het beste opgenomen als een organische verbinding in bakkersgist. Deze verbinding staat geregistreerd als ChromoPrecise en komt voor in Bio-Chromium.

C

27

Interacties

L o es Sis s ingh -Blok

Interacties met benzodiazepinen D

e belangrijkste indicaties voor benzodiazepinen zijn angst en ernstige slaapstoornissen [1]. Als anxiolyticum zijn in Nederland geregistreerd [1]: alprazolam, bromazepam, chloordiazepoxide, clobazam, clorazepinezuur (= clorazepaat), diazepam, lorazepam, oxazepam en prazepam En voor slaapstoornissen [1]: brotizolam, diazepam, flunitrazepam, flurazepam, loprazolam, lorazepam, lormetazepam, midazolam, nitrazepam, oxazepam, temazepam, zolpidem en zopiclon

Interacties met voeding(supplementen) en/of kruidenpreparaten zijn mogelijk, maar omdat goed gecontroleerd onderzoek ontbreekt, is er nog niet zo veel bekend over de klinische relevantie van de gevonden en/of de te verwachten interacties. Zo worden kruidenpreparaten als hop (Humulus lupus), kamille (Matricaria chamomilla), passiebloem (Passiflora incarnata) en valeriaan (Valeriana officinalis) voor dezelfde indicaties gebruikt als benzodiazepinen. Verondersteld wordt dat bij gelijktijdig gebruik een additief effect zal optreden. In een recent overzichtsartikel vonden de onderzoekers echter geen klinisch relevante interacties bij gebruik van valeriaan en onder andere benzodiazepinen [2]. In een patiëntbeschrijving waarbij passiebloem en valeriaan gecombineerd werden met lorazepam werden de symptomen (trillende handen, duizeligheid, spiermoeheid) die optraden wel toegeschreven aan een additief effect [3]. Bij het combineren van geneesmiddelen met voedingsupplementen en/ of kruidenpreparaten zou men altijd alert moeten op interacties.

Omdat een aantal benzodiazepinen gemetaboliseerd worden door het enzym CYP3A4, kunnen krachtige remmers (inhibi-

tors) of inducers van dit enzym bij gelijktijdige inname leiden tot een stijging respectievelijk daling van de geneesmiddelspiegel.

Grapefruit(sap) en stervruchten (carambola’s) zijn voorbeelden van krachtige remmers van CYP3A4 [4-13]. Sint-janskruid is een inducer en stimuleert de werking van dit enzym, waardoor bij gelijktijdig gebruik de spiegel van bepaalde benzodiazepinen kan dalen en de werkzaamheid afneemt [14- 20].

Omdat bij langdurig gebruik (vanaf circa vier maanden) afhankelijkheid van benzodiazepinen en onttrekkingverschijnselen bij staken kunnen optreden, is de maximaal aanbevolen gebruiksduur van benzodiazepinen twee maanden [1]. Gebleken is dat suppletie met melatonine bij een aantal patiënten de afbouw van bezodiazepinen kan vergemakkelijken [21,22]. Ook verminderde in dierexperimenteel onderzoek melatonine leverschade na gebruik van diazepam [23]. Hetzelfde gold voor vitamine C [23].

In onderstaande tabel worden de op dit moment bekende interacties tussen voeding(supplementen) / kruidenpreparaten en benzodiazepinen weergegeven.

Interacties met benzodiazepinen Voedingsmiddel / kruidenpreparaat / supplement Grapefruit

Interactie

Gevolgen / opmerkingen

Ref.

Remming werking CYP3A4

Stijging van de geneesmiddelspiegel, waardoor het effect wordt versterkt en bijwerkingen kunnen verergeren; het gaat hierbij om alprazolam (waarschijnlijk niet klinisch relevant) [7], diazepam (klinisch relevant) [5,8], midazolam, zolpidem en zopiclon (substraten van CYP3A4)

4-12

Hop (Humulus lupus) Kamille Melatonine

Mogelijk additief effect Mogelijk additief effect Betreft stoornissen op het gebied van aandacht en geheugen; 24 Versterking bijwerkingen zolpidem; bij een aantal patiënten kan suppletie met 21,22 melatonine de afbouw van benzodiazepinen vergemakkelijken; vermindering leverschade ten gevolge van vrije dierexperimenteel onderzoek 23 radicalen door herhaald gebruik van diazepam

Passiebloem Additief effect bij gecombineerd gebruik met (Passiflora incarnata) valeriaan en lorazepam Sint-janskruid Stimulering werking CYP3A4 (Hypericum perforatum)

Casus: patiënt kreeg ondermeer de volgende symptomen: 3 trillende handen, duizeligheid spiermoeheid Daling geneesmiddelspiegel, waardoor het effect vermindert; 14-20

Valeriaan Additief effect bij gecombineerd gebruik met (Valeriana officinalis) passiebloem en lorazepam

Casus: patiënt kreeg ondermeer de volgende symptomen: trillende handen, duizeligheid spiermoeheid; in een recent overzichtsartikel werden geen klinisch relevante interacties gevonden tussen valeriaan en onder andere benzodiazepinen Dierexperimenteel onderzoek

Vitamine C

Vermindering leverschade ten gevolge van vrije radicalen door herhaald gebruik van diazepam

betreft midazolam, zolpidem of zopiclon (CYP3A4-substraten)

109

3 2 23

/ november - december ‘14

OF

Drang naar zoet?

R

L o e s S i s s ing h - B l ok

Referenties

november - december ‘14 /

109

Bio-Chromium bewijst zijn effect Het eten van koolhydraten, de suikers die we vinden in wit brood, in aardappelen, pasta en rijst, maar ook in limonades, snoep en gebak brengen je bloedsuikerwaarden uit balans. Dit geeft ons nog meer zin in zoet ! Normale, stabiele bloedsuikerwaarden kunnen je leven makkelijker maken.

Ter ondersteuning van een aanpassing van je voedingwijze en het regelmatig beoefenen van een gezonde lichaamsactiviteit kan Bio-Chromium bijdragen tot een sneller én beter effect.

Tot 10-keer betere opname Chromium, organisch gebonden aan bakkergist, ChromoPrecise, wordt volgens EFSA tot 10-keer beter opgenomen in vergelijking met andere anorganisch of synthetische chromiumvormen. *EFSA: European Food Safety Authority is het controle-organisme voor voedselveiligheid van de Europese gemeenschap.

%

Biologische beschikbaarheid van chromium in % in vergelijking met ChromoPrecise

100 Organisch ChromoPrecise 90 80 70

Synthetisch organisch chromium Anorganisch chromiumzout

60 50 40 30 20 10 0

10%

12%

100%

mium ye ro

EU

t– as

1. https://www.farmacotherapeutischkompas.nl 2. Kelber O, Nieber K, Kraft K. Valerian: No Evidence for Clinically Relevant Interactions. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine Volume 2014, Article ID 879396, 8 pages. http://dx.doi.org/10.1155/2014/879396 3. Carrasco MC, Vallejo JR, Pardo-de-Santayana M, et al. Interactions of Valeriana officilanis L. and Passiflora incarnata L. in a patient treated with lorazepam. Phytother Res. 2009;23:17951796. PMID: 19441067 4. Kupferschmidt HH, Ha HR, Ziegler WH, et al. Interaction between grapefruit juice and midazolam in humans. Clin Pharmacol Ther. 1995 Jul;58(1):20-8. PMID: 7628179 5. Ozdemir M, Aktan Y, Boydag BS, et al. Interaction between grapefruit juice and diazepam in humans. Eur J Drug Metab Pharmacokinet 1998 Jan-Mar;23(1):55-9. PMID: 9625273 6. Dresser GK, Spence JD, Bailey DG. Pharmacokinetic-pharmacodynamic consequences and clinical relevance of cytochrome P450 3A4 inhibition. Clin Pharmacokinet. 2000 Jan;38(1):4157. PMID: 10668858 7. Yasui N, Kondo T, Furukori H, et al. Effects of repeated ingestion of grapefruit juice on the single and multiple oral-dose pharmacokinetics and pharmacodynamics of alprazolam. Psychopharmacology (Berl). 2000 Jun;150(2):185-90. PMID: 10907671 8. Sahi J, Reyner EL, Bauman JN, et al. The Effect of Bergamottin on Diazepam Plasma Levels and P450 Enzymes in Beagle Dogs; Drug Metab Dispos. 2002 Feb;30(2):135-40. PMID: 11792681 9. Veronese ML, Gillen LP, Burke JP, et al. Exposure-dependent inhibition of intestinal and hepatic CYP3A4 in vivo by grapefruit juice. J Clin Pharmacol. 2003 Aug;43(8):831-9. PMID: 12953340 10. Dahan A, Altman H. Food-drug interaction: grapefruit juice augments drug bioavailability--mechanism, extent and relevance.

Eur J Clin Nutr. 2004 Jan;58(1):1-9. PMID: 14679360 11. Farkas D, Oleson LE, Zhao Y, et al. Pomegranate juice does not impair clearance of oral or intravenous midazolam, a probe for cytochrome P450-3A activity: comparison with grapefruit juice.

J Clin Pharmacol. 2007 Mar;47(3):286-94. PMID: 17322140 12. Kiani J, Imam SZ. Medicinal importance of grapefruit juice and its interaction with various drugs. Nutrition Journal 2007;6:33. doi:10.1186/1475-2891-6-33 13. Hidaka M, Fujita K, Ogikubo T, et al. Potent inhibition by star fruit of human cytochrome P450 3A (CYP3A) activity. Drug Metab Dispos. 2004 Jun;32(6):581-3. PMID: 15155547 14. Ang-Lee MK, Moss J, Yuan CS. Herbal Medicines and Perioperative Care. JAMA. 2001 Jul 11;286(2):208-16. PMID: 11448284 15. Wang Z, Gorski JC, Hamman MA et al. The effects of St John’s wort (Hypericum perforatum) on human cytochrome P450 activity. Clin Pharmacol Ther 2001;70:317-326. PMID: 11673747 16. Markowitz JS, Donovan CL, DeVane JE, et al. Effect of St John's wort on drug metabolism by induction of cytochrome P450 3A4 enzyme. JAMA. 2003 Sep 17;290(11):1500-4. PMID: 13129991 17. Di YM, Li CG, Xue CC, et al. Clinical drugs that interact with St. John's wort and implication in drug development. Curr Pharm Des. 2008;14(17):1723-42. PMID: 18673195 18. Izzo AA, Ernst E. Interactions between herbal medicines and prescribed drugs: an updated systematic review. Drugs.

2009;69(13):1777-98. doi: 10.2165/11317010-00000000000000.

19. Ulbricht C, Barrette EP, Basch E, et al. A Thorough Analysis of the Safety Profile of St. John’s Wort by the Natural Standard Research Collaboration. Natural Medicine Journal 2010;2(2):1-11 20. Hojo Y, Echizenya M, Ohkubo T, et al. Drug interaction between St John's wort and zolpidem in healthy subjects. J Clin Pharm Ther. 2010 Nov 8. DOI: 10.1111/j.1365-2710.2010.01223.x.

21. Kunz D, Bineau S, Maman K, et al. Benzodiazepine discontinuation with prolonged-release melatonin: hints from a German longitudinal prescription database. Expert Opin Pharmacother.

2012 Jan;13(1):9-16. doi: 10.1517/14656566.2012.638284.

STOP!

rganic ch –o

Interacties

BE_Chrom_AD_Orthofyto_DU_105x297_1114

28

ed ov pr ct ap effe

Bio-Chromium is verkrijgbaar bij jouw apotheker en bestaat in verpakkingen van 60 fo 150 tabletten vanaf 16,95€ adviesprijs.

1 tablet per dag volstaat.

Bio-Chromium bevat chromium, organisch gebonden aan bakkersgist, ChromoPrecise, dat erkend is om zijn bijdrage tot normale bloedsuikerwaarden.

Innoverend voor de gezondheid Minervastraat 14 - 1930 Zaventem Tel.: 02 720.51.20 - Fax: 02 720.51.60 e-mail: info-be@pharmanord.com

29

Nieuws uit de research

L o es Sis s ingh -Blok

Candida bestrijden met citroenolie

D

iverse essentiële oliën zijn effectief gebleken bij het bestrijden van schimmelinfecties. Dat geldt ondermeer voor eucalyptusolie, dennenolie, kaneelolie en citroenolie. In dit onderzoek werd het effect van zes verschillende citroenoliën met een verschillende chemische samenstelling op diverse soorten Candida getest.

Uit de test bleek dat er een verband was tussen de antischimmelwerking van een bepaalde citroenolie en de hoeveelheid monoterpenoïden die een olie bevatte. Van de zes oliën waren er vier effectief tegen Candida albicans, Candida tropicalis en Candida glabrata. Citroenolie zou dus gebruikt kunnen worden om op een natuurlijke manier Candida te bestrijden.

Hierbij is wel de samenstelling van de gebruikte citroenolie van belang.

R

Referentie: Białoń M, Krzyśko-Łupicka T, Koszałkowska M, et al. The influence of chemical composition of commercial lemon essential oils on the growth of Candida strains. Mycopathologia. 2014 Feb;177(1-2):29-39. doi: 10.1007/ s11046-013-9723-3. Epub 2014 Jan 12. PMCID: PMC3915084

M

Meer informatie:

MN 56 Parasieten een onderliggende pathologie, maar uitroeien kan zelfs nieuwe ziekten veroorzaken Bestellen: www.efiow.be/webshop of secretariaat@efiow.be

Lavendelolie net zo effectief als paroxetine bij angststoornis

B

ij patiënten (n = 539)die voldeden aan de DSM-IV-TR-criteria voor een gegeneraliseerde angststoornis werd het effect vergeleken van 160 mg lavendelolie, 80 mg lavendelolie, 20 mg paroxetine (een antidepressivum van het type serotonineheropnameremmer) of een placebo. Zij werden tien weken lang behandeld. De lavendelcapsules bevatten een gestandaardiseerd lavendeloliepreparaat (Silexan). Elke twee weken (tot week tien) werd via de Hamilton Anxiety Scale (HAM-A) gekeken wat het effect van de diverse behandelingen was.

Na tien weken waren de scores gedaald: • met 14,1 ± 9.3 punten in de groep die de capsules met 160 mg lavendelolie hadden gekregen; • met 12,8 ± 8,7 punten in de groep die de capsules met 80 mg lavendelolie hadden gekregen; • met 11,3 ± 8,0 punten in de paroxetinegroep; • en met 9,5 ± 9,0 punten in de placebogroep.

In de groep die 160 mg lavendelolie had gekregen was bij 60,3% van de deelnemers de scores op de HAM-A met 50% afgenomen ten opzichte van de beginscores en was bij 46,3% de score lager dan 10 punten. Bij de deelnemers die 80 mg lavendelolie hadden gekregen waren deze percentages respectievelijk 51,9% en 33,3%. In de paroxetinegroep respectievelijk 43,2% en 34,1% en tot slot in de placebogroep respectievelijk 37,8% en 29,6%.

De onderzoekers concludeerden dat lavendelolie zowel in een dosering van 160 mg als van 80 mg effectiever is bij een gegeneraliseerde angststoornis dan een placebo of paroxetine.

Bovendien had Silexan een duidelijk antidepressieve werking en verbeterde het de algemene geestelijke gezondheid en de gezondheidgerelateerde kwaliteit van leven.

R

Referentie: Kasper S, Gastpar M, Müller WE, et al. Lavender oil preparation Silexan is effective in generalized anxiety disorder--a randomized, double-blind comparison to placebo and paroxetine. Int J Neuropsychopharmacol. 2014 Jun;17(6):859-69. doi: 10.1017/S1461145714000017. Epub 2014 Jan 23.

M

Meer informatie:

MN 07. Depressie, een topje van de ijsberg Bestellen: www.efiow.be/webshop of secretariaat@efiow.be

Thiamine vermindert bloedverlies en tussentijdse bloedingen bij gebruik van een spiraaltje

V

rouwen die een spiraaltje gebruiken als anticonceptiemiddel, kunnen last krijgen van hevig bloedverlies bij de menstruatie en van tussentijdse bloedingen. In dit dubbelblinde gerandomiseerde gecontroleerde onderzoek werd bestudeerd of thiamine (vitamine B1) effect had op deze bloedingen.

Bij de 110 vrouwen die aan dit onderzoek meededen waren bloedverlies bij de menstruatie of tussentijdse bloedingen een maand na het plaatsen van een koperspiraaltje toegenomen. Ze werden willekeurig in twee groepen verdeeld. De vrouwen kregen dagelijks 100 mg vitamine B1 of een placebo, drie maanden lang. De deelnemers werden vier maanden lang gevolgd.

In vergelijking met de vrouwen in de placebogroep constateerden de onderzoekers bij de vrouwen die thiamine hadden gekregen een significante afname van de duur van de menstruele bloeding, de benodigde hoeveelheid maandverband en het aantal tussentijdse bloedingen.

R

Referentie: Jafari A, Abedi P, Sayahi M, The effect of vitamin B1 on bleeding and spotting in women using an intrauterine device: a double-blind randomised controlled trial. Eur J Contracept Reprod Health Care.

2014 Jun;19(3):180-6. doi: 10.3109/13625187.2014.893425.

Epub 2014 Apr 17. PMID: 24738933

M

Meer informatie:

MN 91. Natuurgeneskundige aanpak Hormonale disbalans bij vrouwen en mannen MN 82. Natuurlijke hormoonsubstitutie bij mannen en vrouwen Bestellen: www.efiow.be/webshop of secretariaat@efiow.be

109

/ november - december ‘14

Inleiding tot de orthomoleculaire geneeskunde 2015 Het eFIOW biedt een grondige basisopleiding van 15 dagen voor zowel professionele als consulentencursist, die zijn/haar diploma van orthomoleculaire nutritionist wenst te behalen. De orthomoleculaire basisopleiding bestaat uit de twee volwaardige professionele inleidingscursussen: 1. Niveau 1: Medische basiscursus 12 dagen 2. Niveau 2: Module 1 (deel 1+ deel 2): initiële anorganische, organische chemie (1½ dag) en de belangrijke beginselen van de biochemie (1½ dag) De inleiding tot de orthomoleculaire geneeskunde (Niv2 M1) gaat van start op vrijdag 13 februari – zaterdag 14 februari 2015 met het 1ste deel de elementaire organische chemie en het 2de deel de orthomoleculaire biochemie. Vervolgens gaat het 3de deel door op zaterdag 28 februari 2015

Leslocatie: Larenhoeve, Kerkstraat 103, 9270 Laarne

Al onze opleidingen zijn erkend door:

De mondelinge inleiding begint met de elementaire chemiebegrippen en het eerste deel van de orthomoleculaire biochemie. Voor wie met de opleiding Orthomoleculaire Geneeskunde of de Consulentenopleiding wil starten, biedt deze inleiding een noodzakelijke meerwaarde voor het beter begrijpen van de mechanismen die in de cursussen aan bod komen.

Een 3-daagse professionele inleidingscursus waarin docent Prof. HEOS Walter Faché zo veel mogelijk illustreert met voorbeelden uit de orthomoleculaire geneeskunde.

Is dus niet alleen leerzaam en noodzakelijk, maar introduceert ook boeiende orthomoleculaire problemen.

Een échte aanrader voor iedereen die met succes de colleges in de orthomoleculaire geneeskunde wil volgen!

• Prijs: €330 (Deel1, 2 & 3) verspreid over 3 cursusdagen (13/02 – 14/02 & 28/02) inclusief syllabus en koffiepauze • Combiprijs voor de beide inleidingscursussen (Niv1 + Niv2 M1) €1550 i.p.v. €1620 • Mogelijkheid tot orthotarische maaltijd voor €12 mits vooraf reservering • Schrijf in via opleiding@efiow.be of telefonisch via: 09 369 06 42

31

Fytotherapie

Philippe Gérard

Psychische controle over hypersensitiviteit Planten als salie, kamille, melisse, koriander, valeriaan en ballote bieden uitkomst Salie en redelijkheid Salie is het kruid van de redelijkheid en de matigheid. De positiviteit ervan brengt wijsheid en klaarheid in moeilijke situaties, waarbij men vol energie, maar toch op een rustige manier, vooruit wil. In het brein dient er een mooi evenwicht te bestaan tussen het limbisch systeem, de zetel der emoties en de cortex, de rede of ratio. Deze moet in balans zijn. Het zijn twee kanten van een persoonlijkheid, die beide waardevol zijn, maar niet zonder elkaar dienen te bestaan, althans om een harmonische mens te vormen. Het evenwicht dat door salie in iemand wordt veroorzaakt, omvat een rebels aspect, maar gecompenseerd door een zekere sensitiviteit. Het is als het ware “streng maar rechtvaardig”. Dit betekent dat er kan worden omgegaan met gevaar, maar dat deze situatie terzelfdertijd ook kansen geven kan, namelijk door creativiteit en onverschrokkenheid te brengen. Beide elementen samen vertegenwoordigen de ingrediënten van een moeilijke situatie, wat precies de grote indicatie is van salie. Omgaan met remmingen is moeilijk: velen vertonen blokkades op allerlei niveau. Herinneringen en negatieve ervaringen uit het verleden spelen een grote rol en veroorzaken vreemde hersenkronkels, ten overstaan van mensen en situaties. Bijkomende emoties op zo’n moment zijn ongeduld en besluiteloosheid.

Men wil zo snel mogelijk de situatie veranderen, maar men weet niet hoe. Het nemen van een logische conclusie, een voor de hand liggende redenering of een snel besluit is uitgesloten. De hysterie slaat toe, de paniek, de fobie, de hyperreactie, hypersensitiviteit: het hangt allemaal aan mekaar. Salie kan dergelijke blokkades doorbreken. In bepaalde omstandigheden kunnen mensen “toeslaan” of als het ware verlamd geraken. Vermits deze plant juist daarvoor is bedoeld, kan ze ook op emotioneel vlak de klus klaren.

Salie bloeit met blauwe bloemen. Omwille van de mooie bloem bestaan veel tuinvarianten.

De wilde kamille, Matricaria chamomilla.

De roomse kamille, Anthemis nobilis.

Kamille en gerustheid Hypersensitiviteit is een fysisch symptoom van een psychische toestand. Het wordt ook “hooggevoeligheid” genoemd.

Het is een bestaande aandoening, die zich voordoet onder de vorm van een overgevoeligheid voor geuren, smaken, geluiden, temperaturen of kleuren. Dit “hypersensitief syndroom” resulteert in een soort van allergische reactie ten opzichte van datgene, wat de overgevoeligheid veroorzaakt. Symptomen van deze “allergie” kunnen huiderupties zijn, ademhalingsmoeilijkheden, misselijkheid, zenuwachtigheid, hysterie of syncope. Eigenlijk kan er zich zowat van alles voordoen! Er bestaat geen geneesmiddel voor, behalve soms antihistaminica en tranquillizers; deze personen worden soms geïsoleerd in steriele kamers! Kamille werkt op een emotionele manier erop in, zodat deze mensen het relatieve van hun reactie kunnen inzien, en verlost hen van overreactie, wat uiteraard net zo goed een vorm van obsessie is. Hypersensitiviteit heeft namelijk een sterk emotionele kant. Hypersensitieve mensen merken alles direct tot in de kleinste details en voelen zich ziek bij overprikkeling. In de westerse stad zijn we overspoeld door overprikkeling: teveel lawaai, te felle kleuren, te grote lichtreclames, pollutie allerhande. Deze hooggevoeligheid uit zich ook als ergernis over allerlei kleine dingen, die ons kruisen op onze dagdagelijkse levensweg. De wilde kamillebloemen geven met hun bisabolol, chamazuleen en apigenine ontspanning. De roomse kamillebloemen kunnen via het isobutylangelaat een aangenaam gevoel van rust geven, wat samen resulteert in gerustheid. Men combineert dus bijvoorkeur de twee bloemen [8].

109

/ november - december ‘14

OF

32

Fytotherapie

P h i l i ppe Gé ra rd

Melisse en bevrijding Hypersensitieve reacties op producten veroorzaken een onrust die bij elk recidief diep geworteld blijkt te zitten. Emotioneel moet ik de “onrust” bij de melisse beter omschrijven, want het is niet eender welke onrust. Emotioneel kan melisse zéér diep gaan, tot bij de “wortels van de emotie”[7]. De zwartgalligheid is dan het gevolg van onderdrukte en opgestapelde negatieve gevoelens van de hyperreactie en heeft tot gevolg een totale terugtrekking uit het dagelijks leven.

Dit aspect, opsluiting in “het eigen wereldje”, is meteen de hoofdindicatie van melisse. Want isolatie lijkt de hypersensitieve patiënt de enige uitweg, zowel letterlijk (fysisch) als figuurlijk (psychisch). De rust van melisse bevrijdt uit deze isolatie en stel de hypersensitieve open voor contacten [11].

Bloem, blad en zaad van koriander (Coriandrum sativum). Men vond de zaden in Egyptische graven en op sites van neolithische culturen.

Koriander en tevredenheid

Melisseblaadjes zijn al eeuwen gekend als “trooster en blijmaker”. Alle oude kruidenboeken spreken van melisse “om het hart vrolijk te maken”. Ze meldden reeds dat melisse het geheugen versterkt en melancholie verdrijft.

november - december ‘14 /

109

Bij langdurige aanwezigheid van een ontevreden gevoel, escaleert deze emotie tot erge negativiteit. In een eerste stadium zal zo’n ontevreden persoon geneigd zijn tot het voortdurend leveren van negatieve kritiek. Alles om hem heen wordt op een vernietigende en zeer kritische wijze afgebroken. Initiatieven en verwezenlijkingen van anderen worden door hem op een schampere wijze geminimaliseerd; zelf zet hij daar echter geen enkel eigen initiatief voor in de plaats.

In een tweede stadium ontstaat twist en tweedracht. Ruzie en onvrede brengen allerlei problemen met zich mee. Koriander brengt harmonie en een tevreden gevoel. Het werkt ontspannend en deze innerlijke rust leidt tot het vermijden van onaangename confrontaties, zoals met de items die de hypersensitieve reactie veroorzaken. Men geraakt los van de dwang van deze stoffen of situaties zodat angst en reacties verdwijnen. Koriander bevat linalol, een alifatische stof met ontspannende werking op het centraal zenuwstelsel, zowel als op de gladde spieren als mild parasympatholyticum. [6] Deze ontspanning uit zich emotioneel in een positiviteit, omschreven als tevredenheid. Als anxiolythicum is linalol (koriander) eveneens gekend. Het is belangrijk ook iets te doen aan de angst tegenover de etiologie van hypersensitiviteit, iets wat nooit uit het gedachtengoed van de hooggevoeligen is.

33

Fytotherapie

Philippe Gérard

Valerinaan en psychosomatiek De pathologie van hypersensitiviteit betekent heel wat fysische lasten en lichamelijke klachten. Situaties van stress en zenuwachtigheid, in de context van onrust of gemoedsonrust, veroorzaken spasmen, verkrampingen van lichaamsdelen. In het spijsverteringsstelsel is dit maaglast en buikpijn, gestoorde functie van lever en darmstelsel. Valeriaan kan daar mee om. Door middel van het overgeprikkelde zenuwstelsel, kan centraal hoofdpijn en migraine optreden; perifeer komt veelvuldig vaatkramp, hartkloppingen, hoge bloeddruk en slechte bloedsomloop voor [1,12]. Angstzweet, zelfs met koorts, wordt gekalmeerd door valeriaan. Allerlei pijnen kunnen verdwijnen, wanneer ze door de overprikkeling van het zenuwstelsel en de overmaat van neurotransmitters bij de pathologische situatie worden veroorzaakt. Een hysterische toestand kan leiden tot epilepsie en convulsies; onderdrukking van deze excessen leidt tot rust. Recente studies tonen ook aan dat valeriaan gunstig is bij neurologische aandoeningen. Depressie, aanhoudende stresssituaties door de hypersensitiviteit, beven, stotteren en restless legs zijn indicaties voor valeriaan. Het opnieuw doen ontstaan van een goed gevoel is daarbij zeer belangrijk. Valeriaan geeft rust, kalmte en optimisme, en het wegnemen van angst vooral, is een must bij hypersensitiviteit. Die angst kan uitgroeien tot echte paniekaanvallen, waarbij hyperventilatie regelmatig voorkomt, maar ook trillingen, beven, zweten en spierspanning of –slapheid [2]. De gehele psychosomatiek van de hypersensitiviteit kan verbeteren met valeriaan. Een typisch aspect van valeriaan is immers de behandeling van psychosomatiek en recidieven van vroeger doorgemaakte ziekten. Wanneer bijvoorbeeld pijnen ontstaan, van psychische oorsprong en dikwijls gerelateerd aan pathologieën uit het verleden. Lichamelijke ongemakken dus, die voortspruiten uit de hyperreactie en die zich vanuit het psychische ook fysisch manifesteren [5].

De ballote is een lipbloemige. Het is een solitaire bosplant uit onze contreien.

Men gebruikt het bloeiende kruid.

Ballote en hyperreactie Ballote is een neurosedatief middel bij agitatie, hysterie, rusteloosheid, zenuwachtigheid, stress, ophitsing en alle hyperreacties, inclusief de hypersensitiviteit. Ook bij nausea, misselijkheid en braakneigingen bij nervositas met spijsverteringsspasmen is ballote aangewezen. Alle hypersensitieve reacties zijn de hoofdindicaties van ballote. Fytotherapeutisch is ballote een antidopaminergicum, met een neuroleptisch effect, wat eigenlijk betekent de dopamine-blokkerende werking van de fenylpropanoïden. De hyperreactie is het resultaat van contacten of percepties van bepaalde stoffen, maar ook en vooral van dopamine. Deze neurotransmitter in onze hersenen heeft een enorme invloed op ons gedrag en veroorzaakt veel leed door diens typische overreactie [9]. De inhoudsstoffen, fenylpropanoïden, zijn verantwoordelijk voor de sedatieve effecten van de plant: ballotetroside heeft een affiniteit voor onze benzodiazepine- en dopaminereceptoren en gedraagt zich dus als een tranquillizer [3,4]. Er is synergie van deze stof met de sporen essentiële olie: deze bevat alfahumuleen, ook een sedatieve stof. Ballote is een sedativum bij hyperreacties. Tenslotte is ballote ook geschikt voor de slapeloosheid, die optreedt na het meemaken van de ingrijpende of schokkende belevenis van de hypersensitiviteitsreactie.

G

Hoe gebruiken?

De kruiden zijn verkrijgbaar in (gestandaardiseerde) fytotherapeutische producten en tincturen. Bij gebruik van tincturen kunnen de tincturen van verschillende planten worden gecombineerd. Neem gelijke verdunningen, bijvoorbeeld: Salie en ballote: ’s morgens 20 druppels.

Koriander: ’s middags 10 druppels.

Van valeriaan gebruikt men enkel de wortel.

Valeriaan, kamille (wild+rooms) en melisse: ’s avonds 20 druppels.

109

/ november - december ‘14

OF

Het beste van de beste Omega’s Een nieuwe generatie van Eco-vriendelijke visolien

Wat zijn rTG?

Dankzij rTG (r-triglyceride) 70% meer opneembaarheid ivg met andere visolien Vitamine D3 1000 IE 1000 mg Omega-3 100 mg CoQ10 Ubiquinol 90 µg Vitamine K 2

4 sterke nutriënten Gezondheidsbeweringen

WETENSCHAPPELIJKE DOSIS

Veilige blisterverpakking voor behoud van optimale versheid

Ondersteuning hart-, hersen- en spierfunctie, gezichtsvermogen, Immuunsysteem en botten.

QuattroCardio®

1 maand verpakking

CNK: 3056-926

UnoCardio®

UnoCardio® 1000

QuattrO4™ + Junior Complex

Wetenschappelijk bewezen dosis omega-3, 460 mg EPA / 380 mg DHA per softgel

Hooggedoseerde 1200 mg omega-3, 675 mg EPA/400 mg DHA + 1000 IE vitamine D3 per softgel

CNK: 3056-934 / 30 caps CNK: 3115-375 / 60 caps

CNK: 3070-448 / 60 caps

574 mg EPA/DHA TG + Vitamine D3 500 IE + 20 mg GLA (Teunisbloemolie) + 100 mg fosfolipiden CNK: 3166-428

Verkrijgbaar bij de apotheek of direct online via voorschrijvers advies.

Voor meer informatie mail research@nutrogenics.eu

www.nutrogenics.eu

35

Body-Mind

Jud ith Flis ijn

Traumabehandeling met lichaamsgerichte therapie Somatic Experiencing

V

luchten, vechten of bevriezen zijn de keuzen die prooidieren hebben als ze in direct levensgevaar zijn. Hetzelfde geldt voor mensen in een traumatische situatie. In tegenstelling tot dieren, die de lichamelijke spanning van een levensbedreigend moment snel loslaten en hun leven hervatten, zet bij mensen de spanning zich vaak vast in het lichaam.

Dit uit zich vervolgens in slapeloosheid, angstgevoelens, concentratiestoornissen, prikkelbaarheid of woede-uitbarstingen.

Zo ontwikkelt zich het posttraumatische stresssyndroom.

Expert op het gebied van traumabehandeling en grondlegger van Somatic Experiencing, Peter Levine, gaat ervan uit dat de spanningen die ontstaan in een stresssituatie eerder biologisch dan psychologisch van aard zijn. Daarom kunnen de traumaverschijnselen het best op een lichaamsgerichte manier worden bestreden. Door de cliënt zijn trauma opnieuw te laten beleven, wordt het lichaam in staat gesteld om de geblokkeerde overlevingsenergie los te laten.

Lichamelijke sensaties Somatic Experiencing (SE) is een psychosomatische methode voor het helen van een trauma. Deze methode richt zich in de eerste plaats op de effecten van trauma in ons lichaam. In plaats van ons te richten op dat wat we denken te weten of herinneren van de gebeurtenis, volgen we het lichaam. Eén van de pijlers binnen de sessie is het gewaar zijn van de lichamelijke sensaties. Deze vormen de ingang tot verwerking van het trauma. Zij helpen het lichaam spanning te ontladen. Voorbeelden van lichamelijke sensaties zijn: warmte, tintelingen, kippenvel en sneller worden van de hartslag.

en/of terecht te komen in een herbeleving van het trauma.

Precies zoveel lading van de gebeurtenis wordt telkens toegevoegd dat de geblokkeerde overlevingsenergie op een veilige en geleidelijke manier ontladen wordt. Eveneens is het nemen van tijd een belangrijk aspect, daaraan heeft het immers ontbroken.

Tijdens een sessie waarin we werken aan schouderklachten, herinnert Desie zich dat ze zeven jaar geleden van haar paard is gevallen en sindsdien klachten ervaart. Terwijl ze over het voorval praat, vraag ik haar het tempo te vertragen en haar lichamelijke sensaties op te merken. Stap voor stap wikkelen we de gebeurtenis, opgeslagen in lichaam en geest, af. Daarbij komt ze tot de ontdekking dat tijdens het paardrijden de paaltjes van de afrastering haar nog dagelijks bezig houden. Een aantal weken na de sessie heeft ze bijna geen last meer van haar schouders en merkt tevens op dat er geen lading meer hangt rondom de paaltjes van de omheining. Ze gaan nu op in het geheel van de ervaring.

Groot houden

Hulpbronnen

In onze overleving zijn wij uitgerust met vrijwel dezelfde regelmechanismen als dieren. Deze overlevingsreacties worden vaak verstoord of geblokkeerd door het rationele deel van onze hersenen. We kunnen bijvoorbeeld ons ‘groot houden’, ‘doorzetten’ of ‘tot de orde geroepen worden’ en daarmee een volledige ontlading in de weg staan. Trauma is in ons dagelijks leven een beladen woord. In SE wordt trauma gezien als een gebeurtenis of serie gebeurtenissen die destijds te onverwacht, te snel of te groot was om er op dat moment adequaat op te kunnen reageren. Het zenuwstelsel raakte overweldigd.

Een ander belangrijk aspect tijdens het verwerkingsproces is dat de cliënt voldoende verbinding ervaart door hem bewust te laten worden van zijn hulpbronnen. Interne hulpbronnen zijn bijvoorbeeld: gevoel voor humor, contact met de grond, gevoel van kracht, je creativiteit, je intelligentie. Externe hulpbronnen zijn bijvoorbeeld: een geliefd persoon of dier, warmte van de zon, muziek luisteren, een fijne plek en positieve herinneringen. Deze geven in het lichaam een gevoel van vertrouwen en ontspanning en doorbreken de vicieuze cirkel van aanhoudende en zichzelf versterkende spanning.

Ontladen

Er wordt gebruik gemaakt van uitnodigende taal die de verbinding mogelijk maakt tussen dat wat gezegd, gedaan en gedacht wordt en de ervaring die daarbij gevoeld wordt: “Terwijl je vertelt dat het paard ongedeerd was, ervaar je dan iets in je lichaam, kun je vertellen wat dat is?” Verbindingen

Essentieel in de sessie zijn de hele kleine stapjes die gezet worden, in en uit de spanning. Hier-en-nu versus toen. ‘De toeschouwer’ in ons wordt in staat gesteld de situatie zelf in de hand te hebben in plaats van zich ‘overspoeld’ te voelen

Taal

109

/ november - december ‘14

OF

36

Body-Mind

maken op verschillende niveaus stelt je in staat om de innerlijke verdeeldheid op te heffen en integratie te bevorderen op diepere lagen. SE helpt om de veerkracht van het zenuwstelsel te herstellen. Werken aan een ontwikkelingstrauma of emotioneel trauma komt daarmee binnen bereik.

Verbinding Als we de verbinding met onszelf en onze omgeving niet ervaren, dan voelen we ons afgescheiden en eenzaam met alle negatieve gevolgen van dien. In het boek “De tijger ontwaakt” van Peter Levine, staat het mooi beschreven: “de volheid van onze menselijkheid ligt in het vermogen om de functies van ons driedelig brein te integreren. Om trauma’s te verwerken moeten we leren vloeiender tussen instinct, emotie en het rationele denken heen en weer te gaan. Het brengt ons in harmonie en tegelijkertijd in contact met ons instinct (wie wij zijn), ons zoogdierenbrein (weten waartoe wij behoren) en het hogere brein waardoor we een diepe verbondenheid ervaren.

In de praktijk De mensen die bij mij in de praktijk komen zoeken hulp omdat ze op verschillende manieren zijn vastgelopen en lijden. Het is soms zo hartverscheurend als mensen geen uitweg meer zien, geen perspectief hebben, moe zijn gestreden. Als ze alles in het vermogen hebben gesteld en het niet meer gaat. Dit gaat gepaard met een scala aan gevoelens van falen, onmacht, frustratie, angst, verdriet en boosheid. Men ontmoet liefdeloosheid, moedeloosheid, eenzaamheid, vijandigheid, wrok en cynisme. De veerkracht is ver te zoeken.

De energie in het lichaam is geblokkeerd geraakt, het lichaam voelt pijnlijk aan en gedachten buitelen over elkaar heen. De weg terug van afgesneden zijn naar het weer in verbinding stellen, van geblokkeerde levensenergie naar de ‘stream of live’ wordt ingezet door opmerkzaam te zijn naar lichaamssensaties. In eerste instantie ligt de focus op ‘postitief ervaren’ sensaties en hulpbronnen. Hierdoor is de cliënt weer in staat om te ontspannen. Hierdoor ontstaat er ruimte om uit het krampachtig vasthouden te komen en stap voor stap los te laten. Het is een bijzondere gewaarwording om tintelingen te voelen van de ontlading. Een weldadig gevoel om los te laten en het geeft een enorme rust.

Omdat Cranio-Sacraal Therapie mijn achtergrond is, belanden cliënten regelmatig op mijn behandeltafel. Het voordeel is dat de overlevingsenergie zo makkelijker gekanaliseerd kan worden uit het lichaam. Zo ook bij Huubje. Op driejarige leeftijd komt Huubje met zijn moeder naar de praktijk. Hij had

november - december ‘14 /

109

J u di th F l i s i j n

woede-aanvallen en was moeilijk thuis te hanteren. De eerste keer dat hij kwam vormde zijn gezicht een norse grimas, hij vermeed elk contact met de omgeving en zo ook met mij.

Mama vormde zijn hulpbron samen met zijn knuffel Pim. Het is vreemd als je ontspant dat er dan tintelingen door je lichaam gaan die je ook ervaart als je de woede voelt. Deze tegenstrijdige gevoelens roepen angst op en dan zijn hulpbronnen heel belangrijk! Een kwartiertje om dit te tolereren is dan al meer dan genoeg! Per slot van rekening is de ontwikkeling van het zenuwstelsel nog erg pril, dat vraagt om een juiste afstemming. Het gezicht van Huubje spreekt boekdelen. Terwijl de lading beetje bij beetje wegebt, is hij in staat om zich meer te oriënteren in de ruimte. Deze oriëntatie-respons komt automatisch opzetten als er een zekere mate van ontlading heeft plaats gevonden. Zijn levenslust neemt toe en zijn nieuwsgierigheid wordt weer gewekt. Geleidelijk aan ervaart Huubje meer veerkracht waardoor hij ook met mij in contact kan treden. Zijn gevoelens naar mij waren een beetje ambivalent omdat ik hem zowel met de woede, het in zichzelf opgesloten zijn als met zijn liefdevolle, hulpvaardige en levenslustige kant in verbinding bracht. Voor een driejarig mannetje is dat een geweldig grote stap om die beide aspecten te kunnen tolereren. Na vijf behandelingen wordt Huubje weer echt kind, speels, ondeugend en nieuwsgierig. De achterliggende oorzaak voor de woede-uitbarstingen van Huubje blijft een vraag. Hij heeft echter zijn weerbaarheid terug en kan weer in contact komen met zijn volledige potentieel!

Auteursgegevens

A

Judith Flisijn is cranio-sacraal therapeut en Somatic Experiencing Practitioner. Ze werkt zowel met kinderen, tieners als volwassenen. Ze houdt praktijk in Rosmalen en is met haar eigen praktijk gevestigd in Ven-Zelderheide. www.praktijkbodycheck.nl

R

Literatuur 1. John E.Upledger, SomatoEmotional Release and Beyond, 1990 2. John E. Upledger, SomatoEmotional Release, deciphering the language of life, 2002 3. Levine, Peter A. De tijger ontwaakt, traumabehandeling met lichaamsgerichte therapie, 2007.

4. Levine, Peter A en Kline Maggie. Het weerbare kind, 2009.

37

Body-Mind

H an n eke van de Grint

Sensi-therapie Een holistische benadering van hooggevoeligen

U

it onderzoek blijkt dat veel Nederlanders één of meerdere allergieën hebben. Tevens neemt het aantal mensen dat last heeft van aandoeningen als autisme, ADHD, ADD, HSP, Asperger, PDD-NOS, Nieuwetijdskinderen e.d. met de dag toe. De Sensi-therapie is met name gericht op deze hooggevoelige mensen. De therapie gaat uit van een holistische benadering, waarbij de mens in zijn geheel wordt behandeld en niet de aandoening of de kwaal. Via een meetprotocol (m.b.v. de bio-sensor) wordt onderzocht waar eventueel de oorzaken liggen van aandoeningen en wat de onderliggende oorzaken zijn.

Gevoelig zijn heeft voor- en nadelen, maar in onze cultuur is deze karaktertrek zeker niet ideaal. Hooggevoeligen hebben in hun jeugd vaak last gehad van goedbedoelde ouders en leraren die hen wilden helpen hun gevoeligheid te overwinnen, alsof het ging om een afwijking. Deze heeft ze vaak angstig gemaakt en juist daardoor konden ze moeilijke situaties minder goed aan. Zo raakten ze in een negatieve spiraal van angst en overgevoeligheid. Ook kinderen in hun omgeving zullen niet altijd even vriendelijk zijn geweest. Volwassen hooggevoeligen hebben vaak meer moeite om een baan te vinden en een goede relatie op te bouwen. Ook hun gevoel van eigenwaarde en hun zelfvertrouwen heeft vaak te lijden onder hun gevoeligheid.

Wat is Sensi-therapie?

Door middel van het Sensi®-meetprotocol wordt bepaald wat prioriteit heeft voor het lichaam. De onderstaande elementen vormen de samenhang van de Sensi-therapie:

• Het weghalen van gifstoffen uit het lichaam (ontgiften met remedies en orthomoleculaire preparaten).

• Voeding- en allergiemeting Door het gebruik van afgestemde voedingsmiddelen komen er als het ware geen 'tijdelijke gifstoffen' in het lichaam meer bij.

• Het wegnemen van achterliggende oorzaken (o.a. remedies).

Tussen de behandelingen door kan het nodig zijn om een remedie te gebruiken. Dit versnelt het proces en geeft inzicht in het probleem. In deze periode werk je dus aan je klacht en tegelijk ook aan het achterliggende thema van de klacht.

• Edelsteentherapie Een edelsteenlegging op en rond het lichaam kan soms ondersteunend zijn bij verschillende processen. Door gebruik van verschillende edelstenen wordt deze therapie vaak als helend ervaren. Het dragen van een edelsteen die is uitgetest, kan in sommige gevallen het geheel versterken.

• Het direct op gang brengen van het proces, onder andere door massagetechnieken en het vrijmaken van emoties. ~ Drukpuntmassage: met deze techniek kan het proces van heling snel op gang gebracht worden. Door zachtjes te drukken op de meridiaanpunten wordt er gewerkt aan de achterliggende thema's die op dat moment van belang kunnen zijn. ~ Emotional Freedom Technique (E.F.T.) komt uit Amerika. Het is een kloptechniek op de meridiaanpunten, maar gericht op emotionele lading zoals angst, verdriet, trauma's e.d. ~ Holistic Pulsing: deze zachte massagetechniek (waarbij je geheel gekleed kunt blijven) is geschikt voor jong en oud. Het brengt problemen aan het licht en werkt ondersteunend in het proces.

• Het stoppen met het toevoegen van gifstoffen in het lichaam (dieet- en allergiemeting). Een tijdelijk uitgemeten dieet brengt het voedingspatroon weer in balans. Soms is het noodzakelijk om de voeding aan te vullen met vitamines en/of mineralen om tekorten te voorkomen.

A

Auteursgegevens Hanneke van de Grint is kindertolk®, life-coach, magnetiseur, masseur, sensi-therapeut en stervensbegeleider. www.calendulamassage.com

109

/ november - december ‘14

OF

38

Body-Mind

Frank Bo uma n

In de beleving van een hooggevoelige “Een weekendje weg met maten”

D

e meeste hoogsensitieve personen hebben grote moeite met nieuwe onverwachte dingen. Ik ben zo iemand en vind dat heel irritant. Niet alleen voor mijzelf, maar ook voor degene die het leuke plan oppert. Zo ga ik ieder jaar met een stel vrienden een weekendje op stap, ook dit jaar naar Amsterdam. Ik overweeg niet mee te gaan. Ik vind Amsterdam te druk en ben bang teveel geprikkeld en overvoerd te raken. Ik heb daar meestal nog een aantal dagen last van. Na lang wikken en wegen ga ik uiteindelijk toch mee. We zien elkaar niet zo vaak en wonen ver uit elkaar. “Waar gaat het over”, zeg ik tegen mijzelf. Op de avond voor vertrek voel ik de spanning toenemen. Door mijn hoofd schieten tal van gedachten: wat moet ik meenemen, hoe warm is het, gaat het regenen, hoe lang blijven we ergens, is het er licht genoeg? Storm in mijn hoofd en dat voor een weekendje weg!

De rit naar Amsterdam verloopt prima. Het is niet druk, zodat we mooi op tijd bij het hotel aankomen. Even wat stress om een parkeerplaats te vinden, maar dat heeft iedereen. Het is druk bij de receptie: we zijn met 7 man en er zijn 3 kamers beschikbaar. De indeling is ieder jaar hetzelfde, maar dit jaar zit er ook een kamer onder de grond bij, zonder daglicht. Meteen weer die verontrustende gedachten en spanning in het lichaam. Krijg ik wel een prettige slaapkamer en kan ik vannacht wel rustig slapen, spookt het door mijn hoofd? Ik installeer mijn spullen in een kamer op de bovenste verdieping.

Die middag lopen we vanuit het hotel naar het Van Goghmuseum, waar we een rondleiding krijgen. Onze gids vertelt boeiend over de schilder en ik kan er, ondanks het grote aantal bezoekers, enorm van genieten. Hierna gaan we op zoek naar een zonnig terras en vinden er één bij het Vondelpark.

We genieten van elkaars, soms sterke verhalen. ‘s Avonds gaan we eten in het centrum van de hoofdstad. Ik heb even kunnen rusten op de hotelkamer, maar dat was eigenlijk te

november - december ‘14 /

109

kort. Het restaurant is prima, het is er lekker licht en niet te druk gelukkig. We besluiten het vijfgangenmenu te nemen, een lange zit dus. Het is wel gezellig, maar ik ben toch behoorlijk gespannen. Om elf uur heb ik het wel gezien. Samen met een vriend besluit ik naar het hotel te lopen. Eenmaal daar aangekomen is het bloedheet in de kamer en het verkeer veroorzaakt nog steeds veel lawaai. Dat wordt dus een nacht met weinig nachtrust.

De volgende ochtend, bijtijds op. We hebben een fietstocht op het programma. We komen op onze fietsreis enthousiaste toeristen tegen die op zoek zijn naar een koffieshop. Ik raak direct uit mijn comfortzone, voel me niet meer op mijn gemak en ga apart rijden. Na de fietstocht gaan we nog ergens wat eten. Maar mijn hoofd zit vol en ik ben erg gespannen. Ik zou weg willen gaan, maar doe dat niet. Ik zeg niet zoveel meer en luister naar de anderen. Ik heb op mijn manier genoten van het vriendenweekend.

109 / november - december ‘14

Tweemaandelijks magazine OrthoFyto® & OrthoTrends®

Colofon

NR.109

Uitgave van OrthoFytoMedia 19e jaargang, nr 109 Verschijnt 6 x per jaar Uitgever OrthoFytoMedia Nieuwdorp 57 - 9190 Stekene Tel: +32 (0)3 808 41 43 info@orthofytomedia.org Orthofyto is hét vaktijdschrift in België voor artsen, therapeuten en andere (para)medische professionals werkzaam of geïnteresseerd in preventieve gezondheidszorg en integratieve geneeskunde.

Orthofyto heeft als doel u op de hoogte te houden van de laatste wetenschappelijke ontwikkelingen op het gebied van integratieve holistische gezondheidszorg, specifiek gericht op orthomoleculaire voeding & geneeskunde en fytotherapie.

Hoofdredacteur Pascale Van den Heede, apotheker pascale@orthofytomedia.org Eindredacteur Walter O.M. Faché, biochemicus Redactieraad Walter O.M. Faché, biochemicus HEOS Pascale Van den Heede, apotheker Annemieke Meijler, natuurdiëtist Ereleden Prof. Dr. Ir. Jozef Poppe Apr. Hubert Goossens Dr. Med. Frans Fermon Dr. Med. Mark Bottu Auteurs van dit nummer Walter Faché, biochemicus Annemieke Meijler, natuurdiëtiste Petra Kersten, natuurdiëtiste Lucas Flamend, orthomoleculair deskundige Felix Brabander, coach Loes Sissingh-Blok, psycholoog Philippe Gérard, apotheker Judith Flisijn, Cranio Sacraal therapeute Hanneke van de Grint, kindertolk®, life coach Frank Bouman, Lay-out en druk Françoise Biesbroeck, Het Letterhuis Beerveldestr. 19 - B-9160 Lokeren

/ DECEMBER NOVEMBER G 19 JA A RG A N

2014

VA K T I J D

SCHRIFT

Hoog-iteit

sensitiv

VOEDING BIJ lIGHEID

HOOGGEVOE

VAN DE BIOlOGIE lIGHEID HOOGGEVOE HSP: NIET zES, MAAR uIGEN

zEVEN zINT

Abonnementen/prijzen Voor informatie of aanmelding: secretariaat OrthofytoMedia Tel. +32(0)3 808 41 43 Info@orthofytomedia.org België en Nederland Tijdschrift: € 35 per jaar voor zes nummers Digitaal: € 25 per jaar (toegang volledige archief) Combinatie: € 40 per jaar Een los nummer: € 9,90 (excl. portokosten) Overige landen op aanvraag Abonneren: zie onze website www.orthofytomedia.org of mail naar info@orthofytomedia.org met vermelding van naam, adres, telefoon, email Jaarabonnement van januari tot december Abonnementen worden automatisch verlengd voor een volledig jaar, tenzij schriftelijk wordt opgezegd ten laatste eind oktober van het lopende jaar.

Advertentie aanvraag Pascale Van den Heede: pascale@orthofytomedia.org

De redactie wenst u fijne feestdagen en een gezond vitaal

Inzenden artikel?

Wilt u schrijven voor het tijdschrift Orthofyto; u bent van harte welkom.

Neem bij voorkeur vooraf contact op met onze hoofdredacteur Pascale Van den Heede. Na inzending van uw artikel beoordeelt de redactie binnen twee weken of uw artikel in aanmerking komt voor plaatsing. Redactionele bewerking van de artikelen gebeurt in overleg met de auteur.

In Europa is in 2006 een wet aangenomen die bepaalt dat aan voedingswaren geen medische claims mogen hangen, behalve als deze wetenschappelijk bewezen zijn. Deze wet wordt ook wel de claimsverordening genoemd. Productnamen of verwijzing naar producten is niet toegestaan. De verantwoordelijkheid of de advertentietekst aan de eisen van de claimsverordening voldoet, ligt bij de adverteerder. OrthoFytoMedia vzw, is niet verantwoordelijk voor de geplaatste advertenties.

Disclaimer De informatie uit deze uitgave is uitsluitend bedoeld voor lezers die zich uit het oogpunt van hun beroep met gezondheid en voeding bezig houden. Deze publicatie is niet bedoeld voor leken en consumenten.

Uitgever en auteurs verklaren dat deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld. Evenwel kunnen zij op geen enkele wijze instaan voor de volledigheid van of eventuele fouten in de tekst van deze publicatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele verantwoordelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen, gebaseerd op de inhoud van deze publicatie.

Copyright Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur. Ook de overname van artikelen of gedeelten hiervan is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming.

LEEFTIJDSGEBONDEN MICROBIOTICA

Udo’s Choice Microbiotica voor jong en oud!

CHILDREN’S BLEND voor kinderen 5-15 jaar

ADULT’S BLEND voor volwassenen 16-55 jaar

8 specifieke bacteriestammen met 4 miljard levensvatbare micro-organismen

8 specifieke bacteriestammen met 12 miljard levensvatbare micro-organismen

ADVANCED ADULT’S BLEND voor senioren 55 plus of een extra behoefte aan bifidobacteriën

SUPER 8 HI-POTENCY met een bijzonder hoog percentage aan lactobacteriën

SUPER 5 ZUIGTABLET in een zuigtablet, speciaal met een hoger gehalte aan L. Salivarius.

9 specifieke bacteriestammen met 24 miljard levensvatbare micro-organismen

8 specifieke bacteriestammen met 30 miljard levensvatbare micro-organismen

5 specifieke bacteriestammen met 1 miljard levensvatbare micro-organismen

BEPAALDE BACTERIËN ZIJN BELANGRIJK VOOR DE MENS Udo Erasmus, de wereldberoemde nutritionist en voedingsexpert ontwikkelde verschillende Microbiotica supplementen specifiek voor elk lid van de familie.

Het type en de hoeveelheid lichaamsvriendelijke bacteriestammen voor het beste resultaat zijn afhankelijk van de behoefte en de verschillende stadia van het leven.

Alle gekozen bacteriestammen of micro-organismen zijn speciaal ontwikkeld en getest op hun zuurweerstand.

Zo weet men zeker dat deze vriendelijke bacteriën overleven in een zuur milieu.

WAAROM UDO’S CHOICE MICROBIOTICAMENGSELS ANDERS … EN HOOGWAARDIGER ZIJN:

•Omdat de stammenselectie leeftijd gerelateerd is (voor effectiviteit) en voor iedere specifieke leeftijd gebaseerd is op gepubliceerde klinische studies.

•Omdat de compatibiliteit van alle stammen die Udo’s Choice Microbiotica bevatten, in-vitro getest en bevestigd zijn.

•Omdat alle gebruikte bacteriestammen getest zijn op gastrische weerstand voor maximale opname.

•Omdat Udo’s Choice Microbiotica geproduceerd worden met uiterst geavanceerde apparatuur, dusdanig dat er een zo hoog mogelijke gestandaardiseerde concentratie verkregen wordt.

voor meer informatie over de microbioticaproducten

VERKRIJGBAAR IN DE BETERE NATUURVOEDINGSWINKEL OF APOTHEEK

Ojibwa-De Roeck+32 (0)52 48 43 00 www.ojibwa.be | www.gezondevetten.be