Nr 3 - 2015 - jaargang 20
VA K T I J D S C H R I F T
De
schildklier De schildklier, deel van het menselijk ecosysteem Zeegroenten als bron voor mineralen Het raadsel van de schildklier De epigenetica van verslaving
apie
er
Heilen mit Bakterien seit 1954
Ni
euw:
M on
ot
h
PREBIOTICA MELKZUURBACTERIﾃ起 IMMUNOLOGISCHE PROBIOTICA VAGINAAL PROBIOTICUM
OUR CHALLENGE IS
energeticanatura.com
HEALTH
3
Voorwoord
De schildklier
Klein orgaan met grote invloed! Dit nummer is grotendeels gewijd aan de schildklier en zijn invloed op ons algehele welbevinden. Het is een relatief klein orgaan met grote impact voor onze gezondheid. Het aantal mensen dat lijdt aan een hypothyreoïdie wordt in een huisartsenpraktijk geschat op 120-170 per 100.000 mensen. De incidentie van hyperthyroidie tussen de 30-50 per 100.000 mensen. Beide aandoeningen komen circa 5 maal vaker voor bij vrouwen en de kans neemt toe naarmate we ouder worden. Vooral vrouwen na de menopause hebben kans op een hypothyreoïdie, naar schatting lijdt meer dan 50% van deze vrouwen aan een trage schildklier. De schildklierhormonen zijn noodzakelijk voor onze stofwisseling en regelen ondermeer de energiehuishouding. Er kunnen veel oorzaken zijn voor een hypothyreoïdie, waaronder langdurige stress, oestrogeendominantie, een zware val of klap, voedselovergevoeligheid (zoals glutenintolerantie) en belasting met toxische stoffen. In ons hoofdartikel beschrijft Gabriel Devriendt de complexiteit van de verstoring van de schildklierwerking. Hij legt de nadruk op het feit dat vooraleer de schildklier medicamenteus te behandelen er verschillende zaken uitgesloten moeten worden, namelijk de invloed van een verstoorde stress-as, de oestrogene disbalans en het uitsluiten van een belasting met toxische, endocrien verstorende stoffen. Deze verstorende invloeden moeten allereerst worden behandeld. Vaak blijkt de schildklier zich dan natuurlijk te herstellen. Yvonne van Stigt legt gedetailleerd uit welke markers belangrijk zijn om een hypothyroïdie vast te stellen. Ook de oorzaken en mogelijke oplossingen van een schildklierdisfunctie komen in haar artikel aan bod. In onze rubriek “Voeding” worden de zeegroenten besproken. Ze zijn noodzakelijke onderdelen van ons weekmenu om de mineralenvoorraden en zeker die van jodium op orde te houden. Philippe Gérard beschrijft in ons hoofdartikel fytotherapie welke kruiden er gebruikt kunnen worden bij zowel hypo- als hyperthyroïdie. Verder vind u in dit nummer een groot artikel van Lucas Flamend over de epigenetica van verslaving. Verslaving ontstaat doordat de hersencellen zich proberen aan te passen aan een verhoogde of verlaagde activiteit van dopamine en serotonine. Zo zetten deze hersencellen ons bij stress aan tot het eten van troostvoeding: suikers, snelle koolhydraten en vetten. We voelen ons direct beter. Dit maakt dat we continu verlangen naar dit voedsel, oftewel verslaafd zijn. Hoe aan deze vicieuze cirkel te ontsnappen? U kunt het lezen in dit artikel. Dit en nog vele andere interessante artikelen treft u in deze uitgave. Namens de hele redactie wens ik u een fijne zomer met veel leesplezier!
Pascale Van den Heede
Hoofdredacteur
nr 3 - 2015
OF
De mineralenpreparaten van allerbeste opneembaarheid • uitstekend verdragen • optimale werking • remmen de opname van concurrerende mineralen niet
Jodium PLATINUM - ‘liposoom’ van jodium, gebonden aan fosfatidylcholine uit lecithine voor de allerbeste opname - uitstekende opneembaarheid wetenschappelijk aangetoond (ULTRAIOD®) • draagt bij tot een normale productie van het schildklierhormoon en tot de normale werking van de schildklier • draagt bij tot een normaal energieleverend metabolisme • draagt bij tot een normale geestelijke functie en functie van het zenuwstelsel
120 V-caps €10,45
IJzer PLATINUM - -
60 V-caps €8,95
met ‘gecheleerd’ ijzer, gebonden aan het aminozuur glycine voor de beste opname opneembaarheid, werking en verdraagbaarheid wetenschappelijk bewezen (FERROCHEL® van ALBION®) ‘zachte’ ijzervorm die niet leidt tot maagdarmbezwaren indien ingenomen op het einde van een maaltijd aangevuld met de passende voedingsstoffen voor een optimale bloedvorming
• draagt bij tot de normale vorming van rode bloedcellen en tot de vermindering van vermoeidheid en moeheid (door ijzer, foliumzuur, vitamine B6 en vitamine B12) • draagt bij tot een normaal zuurstoftransport in het lichaam (door ijzer) • draagt bij tot een normaal energieleverend metabolisme (door ijzer, koper, vitamine B12 en vitamine C)
Zink PLATINUM - ‘gecheleerde’ zink, gebonden aan het aminozuur glycine voor de beste opname - uitstekende opneembaarheid wetenschappelijk bewezen (ZINC CHELAZOME® van ALBION®)
60 V-caps €7,45
• • • •
draagt bij tot een normale werking van het immuunsysteem draagt bij tot het behoud van een normaal gezichtsvermogen, normale botten, haren, nagels en huid draagt bij tot normale testosterongehalten en tot een normale vruchtbaarheid en voortplanting draagt bij tot een normaal metabolisme van koolhydraten, vetten en eiwitten
Magnesium PLATINUM - ‘gecheleerde’ magnesium, gebonden aan het aminozuur glycine voor de beste opname - superieure opname ten opzichte van magnesiumoxide en magnesiumsulfaat (ALBION®)
90 tabl €16,95
• draagt bij tot een goede energieproductie in het lichaam • draagt bij minder vermoeidheid en futloosheid • draagt bij een normale spier- en geestelijke functie
MSM PLATINUM - MSM of methylsulfonylmethaan, natuurlijke en zeer goed opneembare zwavelbron - werking uitgebreid wetenschappelijk onderzocht (OptiMSM®) • helpt het zwavelgehalte aanvullen in spieren, kraakbeen, pezen, ligamenten en lever
240 V-tabl €25,75
Verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels en bij de apotheek Info: 056 43 98 52 - info@mannavital.be - www.mannavital.be
5 Tweemaandelijks magazine OrthoFyto® & OrthoTrends®
Nr 3 - 2015 - jaargang 20
Inhoud
20 - jaarga ng Nr 3 - 2015
VA K T I J D S
CHRIFT
De
schildklier
lIeR, De SCHIlDK Deel VAN HeT eCoSySTeem
meNSelIJK
N ZeegRoeNTe R AlS bRoN Voo mINeRAleN HeT RAADSel VAN De SCHIlDKlIeR TICA De epIgeNe INg VAN VeRSlAV
Hoofdartikel Orthomoleculair De schildklier, deel van het menselijk ecosysteem.............7
Uit de complexiteit van de
Voeding Zeegroenten als bron voor mineralen ....13
schildklier blijkt dat een
Medisch dossier Het raadsel van de schildklier .................. 17
ken kan hebben. Niet alleen
verstoring diverse oorza-
stoornissen van de schildklier
De epigenetica van verslaving . . ............... 21
zelf, de hypothalamus en de
Uit de praktijk Celzoutentherapie............................................ 27
Nieuws uit de research
Hypes binnen de complementaire geneeskunde...................... 30
Schildklierfunctie en
Fytotherapie Fytotherapie bij schildklieraandoeningen ............................. 35
onvruchtbaarheid............ 33
hypofyse hebben hun effect op de schildklierhormonen. Ook problemen met de bijnieren en diverse andere verstoringen
Sterk hart verlaagt risico op Alzheimer.......... 34
zoals een oestrogene disbalans, toxines of een jodiumtekort kunnen aan de basis liggen van schildklierproblemen.
Adverteerders Energetica Natura
Symbiopharm. . ......................................................................................2
Mannavital
Platinum................................................................................................ 4
RP Vitamino
Reparatieset microbioom................................................................ 6
Nutriphyt
Congressen........................................................................................ 11
eFIOW
Monografiën..................................................................................... 12
eFIOW
Professionele opleiding. . ............................................................... 15
Nutrogenics
WHC-UnoCardio1000 + vitamineD 1000............................. 16
Energetica Natura
Whey Proteine Isolate. . .................................................................. 20
Pharma Nord
Bio-Q10. . ............................................................................................ 25
Aman prana
Extra virgin kokosolie.. ................................................................... 26
Ojibwa De Roeck
Nigella Oil Superior......................................................................... 29
Ojibwa De Roeck
Cura-posome..................................................................................... 31
Exendo
Exendo ® Epigenomics ................................................................... 32
Pharma Nord
Selenium en zink.............................................................................. 38
Nutrisan
SaffraMed.......................................................................................... 40
Erkenning Orthofyto Orthofyto is sinds juni 2007, als enig neutraal Orthomoleculair Wetenschappelijk Vaktijdschrift, erkend door de ‘European Union of Science Journalists’ Associations’ en de ‘European Research Advisory Board (EURAB)’.
nr 3 - 2015
OF
NIEUW!
reparatieset microbioom
Ontdek de nieuwe productrange die de beschermlaag van slechte bacteriën elimineert
Sana Intest MBR Microbioom reparatie
én het Microbioom repareert: Sana Intest MBR en Sana Intest MBR Probiotics
Sana Intest MBR Probiotics Bacteriestammen verhinderen de vorming van biofilms
Voor herstel van het intestinale microbioom is regulering van de virulente factoren
en ondersteunen de wederopbouw van het microbioom.
essentieel. Daarop ontwikkelde RP Sanitas Humanus een aanpak met enzymen en bacteriën die de virulente eigenschappen beïnvloeden, zodat de innate en verworven
Sana Intest MBR en Sana Intest MBR Probiotics staan voor:
afweer het microbioom kunnen repareren.
- Herstel van een virulent en dysbiotisch darmmicrobioom - Het optimaal benutten van het zelfgenezend intestinaal vermogen
Het zelfgenezend vermogen van het intestinale systeem wordt hersteld. De nieuwe aanpak
- Het voorkomen van biofilm-vorming
vergroot de kans op succesvol herstel van het intestinale microbioom en verkort de therapietijd.
- Inkorting van de therapieperiode - Reductie van gebruik antibiotica - Het ontwikkelen van een stabiel intestinaal microbioom. Meer weten? Vraag de gratis documentatie aan.
info@rpsanitashumanus.com • www.rpsanitashumanus.com NL Postbus 38
4493 ZG
Kamperland
T +31 (0) 113
37 01 70
F +31 (0) 113
37 01 69
B
Dwarsstraat 3
3560
Lummen
T +32 (0) 13
53 13 38
F +32 (0) 13
53 13 48
D
Postfach 2362
50153
Kerpen
T +49 (0) 2237 6576 30
F +49 (0) 2237 6576 49
7
Hoofdartikel Orthomoleculair
Gabr iël Devriendt
De schildklier, deel van het menselijk ecosysteem
D
e schildklier, of ook de thyroïd, ligt vooraan in de hals, net onder het strottenhoofd. Het is een vlindervormige, endocriene klier die voornamelijk het hormoon thyroxine (T4) afscheidt, maar ook de hormonen tri-joodthyronine (T3) en calcitonine. Deze schildklierhormonen hebben een belangrijke invloed op de stofwisseling van bijna alle cellen en weefsels in het lichaam.
Schildklierhormonen De aanmaak van T4 wordt geregeld door de hypothalamus en de hypofyse. De hypothalamus registreert de concentratie van T4 in het bloed. Als deze te laag is, wordt TRH (thyreotropin releasing hormone) afgescheiden door de hypothalamus. Vervolgens wordt de hypofyse door TRH gestimuleerd om thyreoïd stimulerend hormoon (TSH) af te geven. Dit TSH stimuleert ten slotte de schildklier om T4 te maken. De concentratie T4 in het bloed wordt door de hypothalamus continue gecontroleerd. Hoe hoger deze concentratie, des te minder TRH de hypothalamus afscheidt. Hierdoor wordt dan ook minder TSH en T4 afgescheiden en wordt de homeostase verzekerd.
1
De schildklier produceert thyroxine, of T4, uit jodium en tyrosine. T3 (tri-joodthyronine) wordt zowel in de schildklier, maar ook in het hele lichaam (vooral in de lever) gemaakt uit T4. Hiervoor wordt met behulp van het enzym deiodinase een joodatoom van T4 afgesplitst. T3 is weliswaar actiever dan T4, maar komt in mindere mate voor. Beide hormonen beïnvloeden stofwisselingsprocessen. Stofwisselingsprocessen op hun beurt beïnvloeden via feedbacksysteem terug de hypothalamus en hypofyse. Uit deze complexiteit blijkt reeds dat de verstoring van de schildklier diverse oorzaken kan hebben. Maar niet alleen stoornissen van de schildklier zelf, de hypothalamus of de hypofyse hebben hun effect op de schildklierhormonen. Ook problemen met de bijnieren en diverse andere verstoringen zoals bijvoorbeeld oestrogene disbalans, toxines of een jodiumtekort kunnen aan de basis liggen van schildklierproblemen.
Functie van de schildklierhormonen De schildklier is dan misschien niet het meest gekende orgaan van ons lichaam, maar wel erg belangrijk. In het algemeen kan men stellen dat het schildklierhormoon de stofwisseling en de groei stimuleert. De twee hoofdfuncties van de schildklier zijn enerzijds de stimulering van de celgroei en anderzijds de eliminatie van het afvalmateriaal dat afkomstig is van de weefselafbraak.
2 Afbeelding 1. De locatie van schildklier (1) en bijschildklier (2) in het menselijk lichaam.
Verder is de integriteit van de schildklierfunctie belangrijk voor het constant houden van de lichaamstemperatuur. Hypothermie wordt als symptomatisch bewijs aanzien van hypothyroïdie. Deze patiënten klagen over koude handen en voeten, ze hebben nooit warm, ook niet in bed. Ook de lever is afhankelijk van de schildklierhormonen en is één van de grootste verbruikers van thyroxine in het lichaam. Thyroxine is namelijk van belang voor afbraak en opbouw van de weefsels en is onder meer ook belangrijk voor opname van ijzer.
nr 3 - 2015
OF
8
Hoofdartikel Orthomoleculair
G ab r ië l D e vri e n d t
De schildklier is geen onafhankelijk orgaan De schildklier is een geïntegreerd orgaan in het totale netwerk van hormonale invloeden. Voor de optimale werking van de schildklier spelen zowel de hypothalamus als de hypofyse een uiterst belangrijke rol, evenals hun feedbackmechanismes. Als schildklierproblemen vastgesteld worden, behandelt men veelal enkel de schildklier. De oorzaak van de verstoring kan echter ook buiten de schildklier liggen. Zo kunnen chronische stress en de daaraan gelinkte verstoring van de stress-as of HPA-as (Hypothalamus-Pituïtary-Adrenal axis) een onderliggende oorzaak zijn van de schildklierproblemen. Ook de gezondheid van de hypothalamus en de hypofyse zelf hebben hun effect op de thyroïdale werking. Het feedbackmechanisme kan bijvoorbeeld verstoord worden door accumulatie van bepaalde toxines. Storing van de stress-as geeft een verhoogde cortisolaanmaak vanuit de bijnier. Een overmaat aan cortisol kan tot gevolg hebben dat zowel minder TSH-hormoon wordt aangemaakt (en dus minder T4 wordt gemaakt), alsook de omzetting van T4 naar T3 wordt gehinderd (zodat er ook onvoldoende T3 wordt aangemaakt). Dit kan resulteren in symptomen als vermoeidheid, het steeds koud hebben, gewichtstoename, geheugen- en concentratieproblemen, depressie, haarverlies, droge huid en onvruchtbaarheid. Hoewel deze symptomen een rechtstreeks gevolg kunnen zijn van verstoorde schildklierhormonen worden deze verschijnselen nochtans veelal als afzonderlijke problemen behandeld. Vanuit de endocriene feedback instrueert het verstoorde resultaat op zijn beurt opnieuw de hypothalamus en hypofyse. Zo beïnvloeden HPA-axis en HPT-axis (Hypothalamus-Pituïtary-Thyroïd axis) elkaar wederzijds.
Q
cortisolgehaltes, evenals de mogelijke daling van testosteron-, progesteron-, en oestrogeenwaarden en door uitputting tenslotte ook van de cortisolwaarden zelf. Uitputting van de bijnieren met een laag cortisolniveau overdag kan ’s nachts juist leiden tot een hoger cortisolniveau. Symptomen hiervan zijn vaak nachtelijke slaapproblemen en vermoeidheid en slaapbehoefte overdag. Normaal gezien hoort het cortisolniveau overdag hoog en ’s nachts lager te zijn. Dergelijke verstoringen maken een juiste diagnose niet makkelijk.
HPA-as
STRESS
Hypothalamus
Hypothalamus
CRH
TRH Re
mm
Hypofyse
Bijnierschors
Schildklier
Cortisol
Feedbackmechanismes in functie van homeostase
De symptomen kunnen zijn: • Vermoeidheid • Gevoeligheid voor kou • Gewichtsvermeerdering • Geheugen, concentratie • Haarverlies, droge huid • Onvruchtbaarheid
nr 3 - 2015
Hypofyse
TSH
Schildkliersymptomen komen voor als een overmaat aan cortisol de TSH-productie blokkeert of de omzetting van T4 naar T3 verhindert.
Bij chronische stress wordt overmatig cortisol geproduceerd. Door langdurige inhibitiewerking van de cortisol op de thyroïd-receptoren kan uiteindelijk resistentie van de thyroïdreceptoren optreden. Dit is vergelijkbaar met de gekende mogelijk optredende insulineresistentie door chronisch hoge
ing
ACTH
Vooraleer de schildklier zelf te behandelen dienen eerst de invloed van een verstoorde stress-as, oestrogene disbalans en verstorende halogenen uitgesloten te worden.
De homeostase is geen statisch gegeven maar een dynamisch evenwicht. De hypothalamus registreert op elk moment opnieuw welke concentraties aan stoffen mogelijk te hoog of te laag zijn. En elke daaruit volgende actie tot hernieuwd evenwichtsherstel zal op zich ook weer een reactie teweeg brengen. Het resultaat hiervan wordt op zijn beurt steeds opnieuw geëvalueerd in functie van de beoogde homeostase. Concreet registreert de hypothalamus aldus de concentratie van T4 in het bloed. Hoe hoger deze concentratie, des te minder TRH de hypothalamus afscheidt. Hierdoor scheidt de hypofyse ook minder TSH af en scheidt de schildklier minder T4 af, zodat het systeem in evenwicht blijft.
HPT-as
T4 Cel
T3
Om gezond en optimaal te kunnen functioneren, moeten de cellen hun nodige dosis T3-hormoon kunnen krijgen.
Verklarende woordenlijst: HPA-as = hypothalamus-hypofyse-bijnieren-as HPT-as = hypothalamus-hypofyse-schildklier-as CRH = corticotropin-releasing hormoon TRH = thyrotropin-releasing hormoon ACTH = adrenocorticotropic hormoon TSH = thyroid-stimulating hormoon T4 = thyroxine T3 = triiodothyronine Afbeelding 2. De HPT- en HPA-as interacties en feedback. Bron: http://www.womenshealthnetwork.com/adrenal-fatigue-and-stress/couldstress-be-affecting-your-thyroid.aspx
9 Gabr iël Devriendt
Andere verstoringsfactoren Ook diverse evenwichtsverstoringen in gehaltes van hele andere lichaamsstoffen kunnen een invloed hebben op de schildklierfunctie. Een overmaat aan oestrogenen kan het jodiumgehalte in het bloed verstoren en daardoor ook de schildklierfunctie. Oestrogenen verhogen namelijk de vrijstelling van iodine (jodium) in het bloed, wat een stimulerende werking heeft op de schildklier. Het lichaam compenseert waar nodig het teveel aan gemaakte schildklierhormonen door de aanmaak van het T4-binding globulin (TBG) in de lever. Deze TGB bindt zich namelijk aan de T4, waardoor deze zijn activiteit verliest. Zo blijft het gehalte aan vrije schildklierhormonen in het bloed, en dus ook in het geteste serum normaal. Dit beschermingsmechanisme van het lichaam kan zo echter door hyperoestrogenisme een feitelijke hyperthyroïdie maskeren. Hyperoestrogenisme speelt een leidende rol in vele pathologieën bij de vrouw. Daarbij horen dus niet alleen borstkanker, eierstokkanker, endometriose, cysten en fibromen maar eveneens het ontstaan van schildklierproblemen. Ook bij mannen is inmiddels wetenschappelijk vastgesteld dat hyperoestrogenisme de oorzaak kan zijn van vele pathologieën zoals onvruchtbaarheid, prostaathypertrofie en prostaatkanker én schildklierproblemen.
Gestoorde werking schildklier Een foutieve werking van de schildklier kan ofwel hyperthyroïdie zijn (te snel werkend) of hypothyroïdie (te traag werkend). Bij chronische stress kan in eerste instantie hyperthyroïdie ontstaan. De inhibitie van T4- en T3-aanmaak door de verhoogde cortisol zal namelijk resulteren in een tekort aan schildklierhormonen, waardoor de hypothalamus de schildklier continu zal aansporen tot meer actie. Deze langdurige aansporing van de schildklierproductie geeft bij chronische stress echter geen positief resultaat in het bloed, omdat de aanmaak van T4 en T3 telkens opnieuw geïnhibeerd wordt door het hoge cortisolgehalte. Dit leidt op termijn tot uitputting van de schildklier, wat zich ten slotte in hypothyroïdie vertaalt. Afhankelijk van de oorzaak en de ernst van te hoge spiegels van schildklierhormoon bestaat de klassieke behandeling uit medicatie, toediening van radioactief jodium of een schildklieroperatie. In geval van te lage spiegels van schildklierhormoon worden in de regel extra schildklierhormonen toegediend. Na operatief wegnemen van de schildklier is uiteraard altijd een schildklierhormoonsupplement in tabletvorm noodzakelijk. Vooraleer het probleem symptomatisch aan te pakken, is het aan te bevelen eerst na te gaan welke onderliggende basissystemen gestoord zijn en in eerste instantie deze te helpen herstellen. Een medicamenteuze of operatieve ingreep ontneemt het lichaam namelijk elke mogelijkheid tot eigen herstel van de beoogde homeostase en lokt daarom op lange termijn alleen nog meer nieuwe problemen uit.
Hoofdartikel Orthomoleculair
50% van de mensen met hypothyroïdie hebben onderliggend een bijnierprobleem. Behandeling met natuurlijke adaptogenen, vitamine B en zink kunnen dan vaak al voldoende zijn om de schildklier te normaliseren.
Q
Hyperthyroïdie en Hypothyroïdie De beide schildklierhormonen (T4 en T3) bevatten jodium. Voor de normale werking van de schildklier is dan ook voldoende jodium in het voedsel nodig (dagelijkse behoefte 150 tot 250 mcg jodium). Zoals eerder vermeld kunnen factoren als verhoogde cortisolspiegel, hyperoestrogenisme en een verhoogde jodiumspiegel de schildklierhormoonproductie verhogen. Ter compensatie hiervan zal in een (verder) gezond lichaam in de lever TBG aangemaakt worden om het teveel aan schildklierhormonen te neutraliseren. De medische term voor een gezonde schildklierwerking is euthyroïdie. Bij chronische verstoringen kan een hyperthyroïdie aanvankelijk nog gecompenseerd (en gemaskeerd) worden, maar uiteindelijk resulteert dit bij aanhoudende onderliggende factoren toch in hyper- en ten slotte hypothyroïdie. Alle symptomen van hypo - en hyperthyrodie zijn aspecifiek, dat wil zeggen, dat ze ook bij andere aandoeningen kunnen voorkomen. De symptomen van een traag werkende schildklier zijn: moe en sloom gevoel, te trage hartslag (lager dan 70 per minuut), hogere bloeddruk, vaak kouwelijk, spierkrampen, concentratieproblemen, gewichtstoename, nervositeit, slaperigheid, geheugenproblemen, zwellingen (vooral onder de ogen), hese en krakerige stem, haarverlies, droge huid, struma (abnormale zwelling in de hals veroorzaakt door een vergrote schildklier), obstipatie. De symptomen van een te snel werkende schildklier zijn: darmklachten, diarree of vaker dan normaal ontlasting, vermoeidheid, gewichtsverlies ondanks toegenomen eetlust, in enkele gevallen gewichtstoename, onregelmatige en/of snelle hartslag, vaak kortademigheid (bij een kleine) inspanning, te snelle polsslag, benauwdheid, trillende handen/ vingers, warme en/of vochtige handen, zweten, vaak zenuwachtigheid, gejaagd, spierzwakte (krachtverlies in de spieren), oogklachten, snelle geïrriteerdheid, angst, andere psychische klachten, diarree. Behalve via constatering van bovenstaande symptomatiek kan eveneens een diagnose van hypothyroïdie gebeuren met de “dr. Barnes temperatuurtest”: tussen 36,6°-36,8° C is een indicatie dat de schildklier goed werkt, lichaamstemperatuur lager dan 36,6° C is met 85% zekerheid een indicatie voor hypothyreoïdie. Tal van vage thyroïdale klachten worden door artsen niet direct serieus genomen of als psychisch aanzien. Anderzijds is het ook zo dat een falende schildklier (hypothyroïdie) een veel voorkomende lichamelijke oorzaak van depressie. Onderzoek heeft aangewezen dat 10-15% van de depressieve mensen een ondermaats werkende schildklier heeft. Ook paniekaanvallen kunnen worden veroorzaakt door een tekort aan schildklierhormonen. De vraag welke onderliggende factor de schildklier bij de patiënt verstoort, is prioritair.
nr 3 - 2015
OF
10
Hoofdartikel Orthomoleculair
G ab r ië l D e vri e n d t
Vormen van hyperthyreoïdie De ziekte van Graves, ook wel de ziekte van GravesBasedow is een auto-immuunziekte, waarbij hyperthyroïdie optreedt. Door een nog onbekende oorzaak maakt het lichaam bij patiënten met de ziekte van Graves bepaalde antistoffen aan die inwerken op de schildklier. Deze antistoffen (TSI) stimuleren de TSH-receptoren op de schildklier. Deze receptoren worden normaal gezien enkel geactiveerd als het lichaam te weinig schildklierhormoon heeft. Bij Gravespatiënten worden de TSH-receptoren dan ook overmatig geactiveerd door de betrokken antistoffen, waardoor meer schildklierhormonen aangemaakt worden dan nodig voor een normale werking van het lichaam. De ziekte van Hashimoto is een auto-immuunziekte waarbij de schildklier ontstoken raakt. Meestal na meestal een periode met verhoogde schildklierwerking (hyperthyreoïdie) is het gevolg uiteindelijk hypothyreoïdie. Bij de ziekte van Hashimoto maakt het lichaam zelf antistoffen aan die tegen de eigen schildklier werken, schildklier-auto-antistoffen. Deze antistoffen, anti-TPO en anti-TG, kunnen worden gemeten in het bloed. Schildklierkanker kan vermoedelijk uitgelokt worden door zware bestraling. Mogelijk speelt schildkliercontaminatie met chemische stoffen in de lucht of het voedsel ook een rol. Ook hyperoestrogenisme met constante overmatige activering van de oestrogeenreceptoren-alfa in de schildklier zou proliferatie van het schildklierweefsel kunnen veroorzaken. Als de schildkliervergroting door oestrogenen gepaard gaat met tekort aan vitamine-B-complex (bijvoorbeeld uitgelokt bij chronische stress door chronisch verhoogde adrenalineaanmaak) kan de maligniteit in de hand gewerkt worden. Hoe de kanker zich precies ontwikkelt, is echter nog een open vraag.
Q
Een overmaat aan oestrogenen kan het jodiumgehalte in het bloed verstoren en daardoor ook de schildklierfunctie.
Vormen van hypothyroïdie We spreken van hypothyreoïdie wanneer er een tekort is ontstaan aan schildklierhormoon in het lichaam. Primaire hypothyroïdie is een aandoening waarbij de schildklier zelf niet meer voldoende schildklierhormoon kan aanmaken. Hierbij is de vrijeT4-spiegel verlaagd en de TSH-spiegel verhoogd. Een te traag werkende schildklier kan verschillende oorzaken hebben. De meest voorkomende zijn: 1. De ziekte van Hashimoto; 2. De behandeling met radioactief jodium (dat in tegenstelling tot natuurlijk jodium de schildwerking vertraagt en juist wordt gebruikt in de behandeling van hyperthyroïdie); 3. Een operatie aan de schildklier, waarbij (bijna) de hele schildklier is verwijderd;
nr 3 - 2015
Verse m
aca wo
rtels
4. Het gebruik van medicijnen die de schildklier kunnen ontregelen zoals lithiumzouten (behandeling van een bipolaire stoornis/manische depressiviteit) en amiodarone (gebruikt bij hartritmestoornissen); 5. Jodiumtekort in de voeding: in het verleden was jodiumtekort een veelvoorkomende oorzaak. Daarom wordt soms nog altijd jodium aan bepaalde voedingstoffen toegevoegd (bijv. brood); 6. Congenitale hypothyreoïdie: bij aangeboren hypothyreoïdie treedt een complex van verschijnselen op dat als “cretinisme” wordt aangeduid. Cretinisme kenmerkt zich door een typisch gelaat, dwerggroei en ernstige tot zeer ernstige geestelijke achterstand.
Drie belangrijke pistes Behandeling van vastgestelde schildklierverstoring met medicatie ondermijnt de capaciteit van het lichaam om zelf nog tot een homeostase te komen. Vooraleer de schildklier zelf te behandelen dienen dan ook eerst volgende drie systeemstoornissen uitgesloten te worden. 1. Gestoorde stress-as Naar schatting heeft meer dan 50% van de mensen met hypothyroïdie te maken met een bijnierprobleem. Door chronische stress en dus overmatige cortisolproductie kan resistentie optreden van de thyroïdreceptoren. Een gestoorde cortisolspiegel, alsook gestoorde serum B6, B9 en B12-waarden zijn daar een aanwijzing voor. Dit kan best behandeld worden met adaptogenen als Eleutherococcus senticosus, Panax ginseng, Withania somnifera (ashwagandha), Rhodeola en Lepidium meyenni (Maca). Ook suppletie met een vitamine B-complex met vooral B6, B9 en B12, alsook een goed organisch zinkpreparaat is hier op zijn plaats. Vaak ziet men wonderbaarlijk de schildklier normaliseren indien men de HPA-as ondersteunt. Ook chronische darmproblemen kunnen de stress-as grondig verstoren. Uiteraard dient dan de darm hersteld te worden met optimaliter zowel stoffen die de mucosa herstellen (glutamine, chlorofyl, … ) alsook een goede probioticum-formule. Waar nodig en zolang nodig kan een eliminatiedieet gevolgd worden. 2. Xeno-oestrogenen Allerlei hormoonverstorende stoffen kunnen via feedbackmechanismen de HPA-as verstoren. Omdat de EDC’s (endocrine disrupting compounds) veelvuldig aanwezig zijn in onze voeding en omgeving zijn ze zeker een belangrijk te controleren factor. Zo is een medische voorgeschiedenis van endometriose een indicator voor een verstoord oestrogeen metabolisme. Dit kan gecorrigeerd worden door
11
Hoofdartikel Orthomoleculair
Gabr iël Devriendt
middel van fyto-SERM’s (selectieve oestrogeenreceptormodulatoren) zoals isoflavonen en lignanen maar ook specifieke stoffen als broccoli-extract en methylatie-stimulerende stoffen. Xeno-oestrogenen worden namelijk door het lichaam gedetoxificeerd via methylatie, een fase-II-conjugatie methode in de lever waarbij vooral de B-vitamines van belang zijn. 3. Halogenen Halogenen zijn een groep stoffen die in de chemie tot dezelfde groep van de tabel van Mendeljev behoren. Sommige halogenen zoals broom en fluor hebben een gelijkaardige werking als jodium en kunnen de plaats van jodium innemen. Zo kan de jodiumhuishouding grondig gestoord worden. Broom zit onder meer in pesticiden, in sommige bakproducten, in bepaalde medicatie (bijv. Atrovent), in vuur-vertragers in tapijten en matrassen etc. Fluor komt algemeen voor in tandpasta’s. Deze verstoorders moeten uiteraard vermeden worden. Ze kunnen geneutraliseerd worden door extra toevoeging van jodium in de voeding door bijv. het eten van kelp (Red: zie ook artikel “Zeegroenten als bron van mineralen” op pagina 13). Voor de detoxificatie van de verstorende halogenen kan spirulina en glutathion gebruikt worden.
R
Referenties De referenties van dit artikel kunt u opvragen bij Pascale Van den Heede: pascale.vandenheede@orthofytomedia.org
A
Auteur Gabriël Devriendt, wetenschappelijk onderzoeker bij Pures BVBA.
Nutriphyt organiseert i.s.m. Pures ZATERDAG 10 OKTOBER 2015 te EINDHOVEN (NL)
Nutriphyt Congres: Epigenetica Epigenetica bestudeert de omkeerbare erfelijke veranderingen in de genfunctie, die optreden zonder wijzigingen van het DNA. Ook de overdraagbaarheid hiervan en de processen die een invloed hebben op de genetische expressie worden binnen de epigenetica onderzocht. Gewone voedingstoffen, maar ook toxines en stress, kunnen de expressie van genen wijzigen en ons gezond of ziek maken. Inmiddels weten we dat meer dan 95% van onze ziekten wordt veroorzaakt door omgevingsfactoren. “Voeding” en alles wat daarmee samenhangt is bij uitstek van belang voor ons lichamelijk ‘ecosysteem’, onze biochemie, onze genetische expressie. Uit toonaangevend wetenschappelijk onderzoek blijkt dat specifieke samenstellingen van voedingsstoffen of nutritionele plantenstoffen bijzonder interessant kunnen zijn voor zowel de preventieve als curatieve geneeskunde. Dit congres brengt een aantal gespecialiseerde topwetenschappers in de epigenetica samen om de recentste inzichten hierover te belichten.
SEMINARIES Interessante gezondheidsthema's met nieuwe inzichten die de complexiteit van ziekte en gezondheid voor iedere professional begrijpelijk maken.
ZATERDAG 28 NOVEMBER 2015 te AFFLIGEM (B)
Sprekers: Prof. Dr. Wim Vanden Berghe is professor aan de Universiteiten Antwerpen en Gent en een expert in het onderzoek naar de wisselwerking van plantenstoffen bij kanker, hart- en vaatziekten, neuroplasticiteit en epigenetische programmering. Dr. Clarissa Gerhauser is groepsleider aan het German Cancer Research Centre en is gespecialiseerd in Epigenetics and Cancer Risk Factors. Zij onderzoekt moleculaire preventieve mechanismen van specifieke plantensubstanties. Prof. Dr. Frits Muskiet is professor pathofysiologie en klinische chemie aan de RUG (Groningen) met een brede interesse in evolutionaire geneeskunde, voeding en epigenetische programmering met bijzondere aandacht voor preconceptie en de pre- en perinatale ontwikkelingsfactoren. Gabriël Devriendt staat als bioloog, scientific researcher en R&D manager bij tal van gespecialiseerde artsen in België gekend als autoriteit in voedingssupplementen. Hij geeft in diverse Belgische regionale en universitaire ziekenhuizen opleiding over de benadering van het menselijk lichaam als ecosysteem en over het samengaan van zowel gezondheid als pathofysiologie met epigenetische invloeden. Heel wat aandoeningen worden op heden ten onrechte als genetische mutaties beschouwd, daar waar ze herstelbare modificaties zijn. In een aantal gevallen kunnen deze verstoringen met specifieke combinaties van de juiste voedingsstoffen en planten hersteld worden.
Nutriphyt NV Legeweg 135/13 (B) 8020 Oostkamp Tel +32 (0)50 201604 info@nutriphyt.be www.nutriphyt.be
Seminarie: Metabool syndroom De invloed van onze voeding en levenswijze op onze gezondheid wordt door niemand meer ontkend. Toch kampen heel wat Belgen met moeilijkheden om dit in hun persoonlijke leven in de praktijk te brengen, met een steevast groeiend aantal metabole aandoeningen (zoals obesitas en diabetes) tot gevolg. Een aantal onderliggende factoren zoals vb. insulineresistentie blijken epidemiologische proporties aan te nemen.
Meer informatie & inschrijvingsformulier vindt u terug via onze WEBSITE www.nutriphyt.be/seminaries/seminariesbelgie.html
€35 g. 102 p
€40
Onder hoofdredactie Walter O.M. Faché
HUIDPROBLEMEN VOORKOMEN EN ORTHOMOLECULAIR BEHANDELEN
Onder hoofdredactie Walter O.M. Faché
.
98 pg
Hebben kinderen met concentratiestoornissen psychofarmaca nodig Concentratiestoornissen hebben heel veel oorzaken en kunnen zeer goed orthomoleculair worden behandeld Orthomoleculaitr Biochemicus Walter O.M. Faché, HEOS
Oedeem, eczeem, acné vulgaris, psoriasis, levervlekken, vitíligo, spataderen, couperose, haemangioma senilis en cellulitis Orthom. Bioch. Walter O.M. Faché, HEOS Ir. Biochemie, Angélique De Beule
MONOGRAFIEËN NUTRICEUTICA ©Epigenetisch Faché Instituut voor Orthomoleculaire Wetenschap, eFIOW Publi media Tessenderlo 2015
Reeds 121 monografiën MONOGRAFIEËN NUTRICEUTICA
Volg ze op onze website
©Epigenetisch Faché Instituut Orthomoleculaire Wetenschappen, eFIOW Publi Media, Tessenderlo België
http://www.efiow.be/publi-media/monografieen
eFIOW wil graag investeren in het natuurbehoud in Vlaanderen. Aangezien onze omgeving een directe invloed heeft op onze gezondheid trachten we mensen te sensibiliseren om onze leefomgeving epigenetisch gezond te houden. Wereldwijd gaan bossen er op achteruit. Ook in Vlaanderen vermindert nog steeds zowel de oppervlakte als de kwaliteit van de bossen! Daarom biedt eFIOW in 2015 haar klanten de mogelijkheid om samen met Natuurpunt te werken aan een betere morgen via het project: “Bos voor Iedereen” Door bij iedere aankoop van een eFIOW monografie te kiezen voor de opties: in zwart/wit (i.p.v. kleur) en/of recto verso (i.p.v. recto)
² m 8 3 1 Reeds bos! eFIOW
creëren we ademruimte voor onze leefomgeving. Met elke 4€ kan Natuurpunt 1m² bos aankopen en per 10 m² wordt er één nieuwe boom aangeplant. Op het einde van het jaar wordt er een boombeplanting georganiseerd, waar ieder die wenst op aanwezig mag zijn.
13
Voeding
M a r ijke de Waal-Male f i j t
Zeegroenten als bron voor mineralen Rijk aan jodium!
W
ereldwijd worden er meer dan honderdzestig soorten zeegroenten gegeten met een grote variëteit aan kleuren, structuren en vormen. De bekende zeegroenten zijn dulse (rood wier), kombu, wakame, agar, nori, arame, zeekraal, spirulina (blauw zeewier), lamsoor, kelp en hiziki. Ze zijn te koop in natuurvoedingswinkels, speciaalzaken, webwinkels en soms ook in supermarkten en Aziatische winkels. Zeewier is als complete vorm beschikbaar in verse, bewerkte, gedroogde, gekookte of ingemaakte vorm, als kruid, smaakmaker of een toevoeging aan voeding.
Nog niet zo lang geleden werden zeegroenten voornamelijk gegeten door macrobioten en veganisten met als doel de tekorten in hun voeding aan te vullen. De vele voordelen van zeegroenten worden tegenwoordig ook gezien door andere groepen mensen. Zeegroenten zijn vooral erg goed voor aanvulling van de mineralenbalans, specifiek het jodiumgehalte. Zeegroenten zijn op veel verschillende manieren te gebruiken ondermeer in soepen, salades en hartige schotels.
De geschiedenis Algen, zoals kelp (kombu in het Japans), nori en wakame worden al duizenden jaren gebruikt in de Aziatische keuken. Vele soorten zeewier staan bekend onder hun Japanse namen. In China wordt zeewier al eeuwen medicinaal gebruikt om leverproblemen, zwellingen, slijmvliezen, cysten en struma (een vergrote schildklier) te behandelen. In de 18e eeuw is kelp als jodiumbron ontdekt. Sindsdien wordt kelp gebruikt om struma te behandelen die veroorzaakt wordt door een tekort aan jodium. Sinds 1980 worden er verschillende soorten algen gebruikt als voedingssupplementen. Spirulina en andere vormen van blauwgroene algen die in vijvers en meren groeien zijn sindsdien erg populair. Gezuiverde verbindingen uit zeewier worden gebruikt in vele soorten voedsel. Carrageen, een zeewier-extract, wordt veel gebruikt in levensmiddelen, om gels te maken, mengsels te stabiliseren en in te dikken. Het wordt ook vaak toegevoegd aan ijs, gelei, en zuigelingenvoeding. Agar, gemaakt van rode algen, zorgt ervoor dat de textuur van veel voedingsmiddelen dikker wordt. Het is een zuiver plantaardige gelatine in tegenstelling tot de gelatine die normaal gebruikt wordt en afkomstig is van dierlijke eiwitten.
Gevaar voor zware metalen? Er wordt nogal eens gezegd dat zeegroenten vervuild zouden zijn met zware metalen zoals lood, cadmium, arsenicum en kwik, omdat ze uit de zee worden gewonnen. Als zeewieren op ethische wijze en van ongerepte kustwateren worden geoogst, is er geen enkel probleem met vervuiling. Verantwoorde bedrijven die zeewier oogsten, testen hun producten regelmatig om de zuiverheid er van te kunnen garanderen. Wel de gedroogde wieren minimaal 10 minuten in water voor gebruik, als je twijfelt aan de zuiverheid. Het weekwater gooi je weg. Sommige zeealgen (bijv. spirulina) kunnen juist het opnemen van verschillende zeer giftige zware metalen als cadmium en
ander toxines verhinderen. Er is geen enkel ander voedsel dat deze eigenschappen in deze mate bezit.
De voordelen op een rijtje Zeegroenten leveren meer dan vijftig verschillende mineralen en sporenelementen die het lichaam nodig heeft om optimaal te kunnen functioneren. De grote mineraaldichtheid gecombineerd met de hoge biologische beschikbaarheid zorgt voor een enorme ‘mineralenboost’ die op geen enkele manier te verkrijgen is via een ander voedingsmiddel. Zo bevatten zeegroenten: • Vitaminen (o.a. vitamine A, B-vitamine, vitamine C, D, E en K); • M ineralen (o.a. calcium, fosfor, kalium, magnesium, natrium en zwavel) en sporenelementen (o.a. borax, chroom, iridium, ijzer, kobalt, koper, lithium, mangaan, molybdeen, selenium, silicium, zwavel, vanadium, zink en jodium). Allemaal in hoeveelheden die duizend maal hoger liggen dan elke andere landgroente; • L aminarin (beta-glucaan) en fucoidan (om jodiumtekort tegen te gaan); • Chlorofyl; • Antioxidanten (bijv. astaxanthine); • Essentiële aminozuren en essentiële vetzuren (vooral de meervoudig onverzadigde vetzuren eicosapentaeenzuur (EPA) en arachidonzuur (AA)); • Essentiële glyconutriënten (om een gezonde stoelgang te ondersteunen); • P lantaardige hormonen en lignanen. Lignanen komen voor in planten, vooral in lijnzaad. Lignanen behoren tot één van de belangrijkste fyto-oestrogenen; • Veel galactanen (agar en carrageen); • Een ideale verhouding van kalium : natrium (4:1). De samenstelling van zeewater en vruchtwater vertoont qua natriumgehalte opvallende gelijkenissen; • N atuurlijke antibiotica en antibacteriële substanties; • Antilichamen, antivirale en anti-parasitaire stoffen; • M yostatine (een inhiberende groeifactor voor spierontwikkeling); • Ontstekingsremmende middelen; • Een goed opneembare plantaardige verbinding van calcium (dus niet van dierlijke oorsprong); • Gematigde MAO-remmers. Monoamino-oxidaseremmers; een groep enzymen die verantwoordelijk is voor de afbraak van monoaminen in het lichaam.
nr 3 - 2015
OF
14
Voeding
M ar ij ke de Wa a l - Ma l e fi j t
e Wakam
Naast dat zeegroenten zeer weinig calorieën en vet bevatten, hebben ze nog een paar handige eigenschappen. Zeewier past fotosynthese toe (net als groene landplanten) om voeding en energie te produceren. Hierbij worden koolstofdioxide en zonlicht gebruikt om suikers aan te maken. Zeewier bevat essentiële suikers (glyconutriënten zoals bètaglucanen) en deze glyconutriënten hebben een positief effect op de darmflora.
De contra-indicaties Over het algemeen vormen zeegroenten geen bron van voedselallergieën. Bent u allergisch voor vis en schaaldieren dan betekent dit niet automatisch dat u geen zeegroenten kunt eten. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat het vooral de proteïne in schaaldieren is en niet het jodium dat een allergische reactie bij mensen veroorzaakt. Er is een kleine groep mensen die gevoelig is voor jodium en het eten van zeegroenten met een hoog jodiumgehalte (zoals bijv. kelp) beter kan vermijden. Andere zeewieren (zoals bijv. nori) bevatten veel minder jodium. Een te hoge jodiuminname kan ook schadelijk zijn voor zwangere vrouwen, kinderen en mensen met een schildklieraandoening. Mensen met spijsverteringsklachten zoals PDS (het Prikkelbare Darm Syndroom), colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn moeten tevens voorzichtig zijn met zeegroenten. Mensen met een ernstige hoge bloeddruk, een nierziekte of hartfalen doen er goed aan om eerst hun arts te raadplegen voordat zij grotere hoeveelheden zeegroenten gaan eten, aangezien zeegroenten een hoog natriumgehalte hebben.
Zeekraal en lamsoor Zeekraal en Lamsoor zijn zeegroenten die in Nederland het meeste worden gebruikt. Ze hebben beide een lichtzoute smaak en zijn makkelijk en snel klaar te maken. Men hoeft ze maar kort te blancheren, te stomen of te roerbakken in een klein beetje olie met een gesnipperd uitje of knoflook. Daarnaast zijn ze ook rauw te eten in salades. Ze combineren erg goed bij vis of lamsvlees en zijn ook prima te mengen met andere groenten. Veel mensen moeten wennen aan het idee van zeegroenten op hun bord. De beste manier om aan de smaak te wennen is om af en toe een plukje in de soep te doen of door een salade te mengen. Hieronder volgen een aantal recepten om het goede uit de zee zelf te kunnen ervaren.
P
Praktisch! Gebruik circa 3x per week zeegroenten. Hiermee kunnen (eventuele) tekorten van mineralen op natuurlijke wijze worden aangevuld. Op www.zeewierwijzer.nl tref je de voedingswaarden aan van de verschillende zeegroenten. Deze waarden variëren per kwaliteit, de vindplaats en het seizoen.
nr 3 - 2015
Salade van zeegroenten Ingrediënten voor 4 personen • 15 g zeewier (kies uit arame, hiziki, of wakame) • 1 wortel • ½ komkommer • 1 lente-ui • 1 el sesamolie • 1 el citroensap • 1 el tamari • 1 klein stukje geraspte gember • 2 tl sesamzaden • 1 fijngesneden teentje knoflook • Eventueel een klein snufje cayennepeper Bereiding Laat het zeewier één uur weken in water. Laat het uitlekken, spoel het nog een keer met water en droog het zeewier vervolgens met keukenrol. Snijd het in kleine stukjes en doe het in een kom. Schil de wortel en rasp ze fijn. Was de komkommer en haal de zaadlijsten eruit. Snijd de komkommer in fijne plakjes. Maak de lente-ui schoon en snijd ze in ringetjes. Voeg de gesneden groenten en alle resterende ingrediënten toe aan het zeewier. Meng de salade goed door elkaar.
Zeekraalsalade met garnalen, shiitakes en gember Voorgerecht voor 4 personen • 300 g verse zeekraal • 20 gepelde (steur)garnalen • 1 klein stukje gemberwortel (fijngehakt) • 50 g shiitakes (in schijfjes) • 1 halve citroen • 3 el smaakloze olie • 1 tl tamari • halve tl versgemalen peper • 1 tl geroosterd sesamzaad Bereiding Was en droog de zeekraal. Maak de vinaigrette: pers de halve citroen uit, meng deze met de olie, tamari, peper en fijngehakte gember. Verdeel de salade van zeekraal, de shiitakes en de garnalenstaarten over vier kommetjes. Bestrooi de salade met sesamzaad en giet er voor het opdienen de vinaigrette overheen.
Referenties
R
De referenties van dit artikel kunt u opvragen bij Pascale Van den Heede: pascale.vandenheede@orthofytomedia.org
Auteur Marijke de Waal-Malefijt (natuurdiëtist), www.natuurdiëtisten.nl
A
Najaar 2015 – Voorjaar 2016 Integrale Professionele Orthomoleculaire Nutritionistopleidingin2jaar. Niveau III Modules 7-10
Orthomoleculair specialist practicus Orthomoleculaire, epigenetische integraties in de 4 basis pathologische terreinen: Kanker Hart- en vaatziekten Endocrinologie Gewrichtsaandoeningen
Modules 11-15 Epigenetische integraties in ziektebeelden
Niveau IV
5 dagen
2015: 03/10, 10/10, 20/11, 28/11, 05/12
Certificaat
Orthomoleculaire en epigenetische integraties
€1440
Diploma
37 boekdelen 2 open-studie dagen: za 03/10 en 10/10/15 Orthomoleculair Specialist Practicus 30 boekdelen 2 open-studie dagen waarin 4 ziektebeelden interactief worden besproken: za 28/11 & za 05/12/15
Pro-aging met orthocijnen Premenstrueel syndroom Detoxificeren: fluor en kwik Astma
€1200
Nutritional Medical Biochemist
7 dagen
2016: 05/03, 12/03, 16/04, 23/04, 30/04, 21/05 EN 28/05
Diploma
Nutritionele Medische Biochemist
Modules 16-18 Orthomoleculaire Nutritionele Medische Biochemie
+ Life extension seminarie: “Optimale vitaliteit en immuniteit” op 20/11/2015
Het koolhydraat metabolisme bepaalt de homeostase in en rond de cel Membraanstructuur en eigenschappen bepalen de homeostase in de cel
€1390
3 boekdelen 7 open-studie dagen 05/03, 12/03, 16/04, 23/04, 30/04 21/05 en 28/05/2016
Orthomoleculaire medische metabole modulaties Openstudiedagen zijn afzonderlijk en los van het pakket te volgen. Voor iedereen toegankelijk en instromen kan op elk moment. Prijsperopenstudiedag:€150/dag–VoorWIMEDleden:€125/dag Reservatie: is noodzakelijk: opleiding@efiow.be of tel. 00 32 (0)9/369.06.42 Locatie: Congreszaal Larenhoeve, Kerkstraat 103, 9270 Laarne (of indien anders vermeld) www.efiow.be
Het beste van de beste omega’s
1
N°
UnoCardio 1000
90% Omega-3 rTG + 1000 IE Vitamine D3 Hart en bloedvaten ondersteunend Gezonde botten + immuniteit
USA
UnoCardio, het hoogst gedoseerde omega-3 visoliesupplement wereldwijd
UnoCardio
95% Omega-3 rTG Hart en bloedvaten ondersteunend
UnoCardio Active Mind 90% Omega-3 rTG Voeding voor de hersenen
QuattroCardio
90% Omega-3 rTG 4 sterke nutriënten Cardio ondersteunend
Verkrijgbaar bij de betere apotheek of direct online via uw voorschrijversadviescode. Geniet van extra voordelen, en registreer u via www.nutrogenics.eu
QuattrO3 + PS
90% Omega-3 rTG Visoliecomplex voor kinderen
www.nutrogenics.eu
17
Medisch dossier
Y vo n ne van Stigt
Het raadsel van de schildklier
I
n de afgelopen jaren heb ik aan den lijve mogen ervaren wat de gevolgen zijn van een traag werkende schildklier. Deze ervaringen hebben mij gestimuleerd om de achterliggende oorzaken te onderzoeken. De zoektocht geeft mij voldoening en gelukkig vaak ook oplossingen. Dat betekent niet dat het makkelijk is, het is en blijft een enorme puzzel.
Over de basisfuncties van de schildklier hoef ik op deze plek niet zoveel te vertellen. Het zal duidelijk zijn dat de schilklier nauw betrokken is bij stofwisselingsprocessen, maar ook bij de synthese en afbraak van vetten. In feite is de schildklier de thermostaat van het lichaam, de warmteproductie wordt door de schildklier gereguleerd. Daarom is kouwelijkheid één van de belangrijkste symptomen van een hypothyreoïdie. Minder bekend is dat de schildklier een belangrijke taak heeft bij de groei, ook die van het brein. Met name de prenatale ontwikkeling van dopaminerge en cholinerge systemen in het brein zijn afhankelijk van de juiste hoeveelheid schildklierhormoon van de moeder. Een (niet herkende) hypothyreoïdie bij de moeder vergroot de kans op een kindje met autisme, ADHD of ADD [1].
Diagnostiek Maar hoe ontdek je dan een hypothyreoïdie? Bij de huisarts wordt vrijwel alleen naar bloedonderzoek gekeken. Jammer genoeg worden hierdoor vele patiënten met schildklierproblemen gemist. Het meten van de ochtendtemperatuur, de zogenaamde ‘Barnes methode’ geeft in combinatie met een goede anamnese een betrouwbare diagnose. Op internet zijn gelukkig vele goede symptomenlijsten te vinden. De gangbare reguliere diagnostiek gaat tegenwoordig meestal niet verder dan de bepaling van TSH (Thyreoïd Stimulating Hormone). De referentiewaarde hiervoor loopt tot maximaal 4,5 milli-eenheden per liter (mE/l). Wanneer je kijkt naar een optimale schildklieraansturing zou de TSH niet boven de 2 moeten liggen. Inmiddels heeft ”The National Academy of Clinical Biochemistry” in Amerika de referentiewaarde van TSH gewijzigd naar 0,3-2,5 mE/l. Sommige huisartsen bepalen ook nog de T4; als die in orde is, zal er niet verder gekeken worden. Een totaal schildklieronderzoek zou moeten bestaan uit TSH, T4, Vrij T4, T3, Vrij T3, Reversed T3 en anti TPO. Referentiewaarden voor schildklierfunctietests • THS (thyreoïdstimulerend hormoon) • FT 4 (vrije T 4-concentratie) • FT 3 (vrije T 3-concentratie) • thyroxine (totaal T 4 ) • trijodothyronine (totaal T 3 ) • thyreoglobuline
0,2-4,0 mU/l 9-26 pmol/l 3-8 pmol/l 65-160 nmol/l 1,2-3,0 nmol/l 5-50 µg/l
Raadpleeg uw eigen laboratorium voor exacte waarden.
De markers De TSH-waarde geeft aan in hoeverre de schildklier door de hypofyse wordt gestimuleerd om onder andere T4 te produceren. We weten inmiddels zeker dat de schildklier niet alleen T4 produceert. Ook T1 en T2 zijn schildklierhormonen, maar de functie van deze hormonen is nog onduidelijk. Het T4-schildklierhormoon wordt gevormd vanuit l-tyrosine en jodium met behulp van thyreoperoxidase (TPO). Vervolgens wordt T4 omgezet in T3, het actieve schildklierhormoon door middel van deoïdinases. Hierbij wordt er een jodiumatoom van het T4 afgehaald. Er zijn meerdere deïodinases, type 1 wordt gevonden in de lever, nieren en schildklier. Type 2 bevindt zich in de hersenen en de hypofyse. Ook in spieren lijkt deïodinase type 2 aanwezig te zijn. De verschillende schildklierhormonen zijn voor 99% gebonden aan TBG en albumine. De aan deze bindingseiwitten gebonden hormonen zijn niet actief. Een bepaling van schildklierhormonen in het bloed zonder onderzoek naar de hoeveelheid vrij T4 en vrij T3 zegt daarom weinig. Anti-TPO is de bepaling die aangeeft of er een auto-immuniteit bestaat tegen de schildklier.
Bron: www.spreekuurthuis.nl.
nr 3 - 2015
OF
18
Medisch dossier
Stress Er is een grote relatie tussen de werking van de bijnieren en die van de schildklier. Vanuit evolutionair oogpunt is dat niet meer dan logisch. De bijnieren zijn onze stressregulatoren, zij worden vanuit de hypothalamus aangestuurd om noradrenaline, adrenaline en cortisol te maken. Ten tijde van stress zal het lichaam geen energie verspillen aan het produceren van warmte. Je zult energie moeten sparen om te kunnen rennen voor een beer. Bij een langdurig overmatige cortisolproductie zal resistentie optreden van niet alleen de thyroïdreceptoren, maar ook van insuline, testosteron, progesteron, oestrogenen en zelfs van cortisol zelf. Bij thyroïdresistentie kan het zijn dat er bij het bloedonderzoek geen afwijkende waarden gevonden worden. De schildklierhormonen zijn dan voldoende aanwezig, maar deze kunnen niet doen wat zij behoren te doen. Dit fenomeen valt, net als een aantal andere aandoeningen, onder het Non Thyroidal Illness Syndrome. Hierbij is het niet de schildklier zelf die aangedaan is, maar kun je spreken van een regulering, of aanpassing van het hele hormonale systeem. Deze aanpassing moet een zekere functie hebben, het lichaam zal niet voor niets overgaan tot resistentie. Een overmatige cortisolafgifte (lees langdurige stress) heeft overigens nog meer effecten. Ook de productie van TSH zal in dat geval verminderen. Overigens hebben de thyroïdreceptoren wel voldoende cortisol nodig om te kunnen functioneren. Het ontstaan van reversed T3 is een minder bekend fenomeen. In normale situaties wordt T4 de cel in gebracht en vervolgens omgezet in T3. In stressvolle situaties, tijdens vasten of ernstige lichamelijke aandoeningen wordt een deel van T4 omgezet in het niet werkzame reversed T3. Dit is een soort omgekeerd molecuul die volgens sommige bronnen de schildklierreceptor bezet, waardoor T3 niet meer kan aanhaken. (Niet alle literatuur bevestigt deze visie. Het is nog onduidelijk hoe dit mechanisme precies werkt.) Schildklierhormoon wat niet geactiveerd wordt in T3 of rT3 wordt afgebroken en uitgescheiden via sulfatie of glucuronidatie [2,3]. Duidelijk is dat cytokinen (zoals TNF-alfa) de schildklierfunctie beïnvloeden. Het zal duidelijk zijn dat de behandeling erop gericht zal moeten zijn om de aanmaak van cytokinen zoveel mogelijk te beperken. Inzetten van oervoeding helpt in elk geval om de aanmaak van cytokinen te verminderen [4]. Op internet zijn diverse sites te vinden waarop men aangeeft dat reversed T3 te verhelpen is met het tijdelijk slikken van een hoge dosering T3 (bijv. Cytomel). De gedachte daarachter is dat met het geven van alleen T3 in eerste instantie de TSH omlaag gaat. Vervolgens wordt er minder T4 geproduceerd waardoor de omzetting van T4 naar reversed T3 gestopt wordt. Het lijkt erop dat reversed T3 maanden lang de receptoren bezet kan houden. Deze therapie van hoge T3inname wordt door diverse deskundigen aanbevolen, maar door anderen ook afgeraden. Laten we het er voorlopig maar op houden dat de effectiviteit van deze therapie nog niet aangetoond is.
nr 3 - 2015
Y vonne va n Sti g t
Detoxificatie Eén van de oorzaken van schildklierdisfunctie vind je in de ontregeling door toxische, endocrien verstorende stoffen. Denk daarbij aan PCB’s, dioxines, perchloraat, phthalaten, PBDE’s, lood, kwik, cadmium, insecticiden en bisphenol-A. Endocrien verstorende stoffen
Effecten op de schildklierhuishouding
Gechloreerde pesticiden, kwik, PBDE’s, PCB’s dioxinen (TCDD)
Direct toxisch effect op de schildklier
Amitrol, benzophenone, Mancozeb
Blokkade productie schildklierhormoon (vnl. T4)
Bisphenol A (BPA), dioxine, vlamvertragers, PCB’s, phthalaten
Blokkade/Bezetten van schildklierreceptor
Vlamvertragers, PCB’s, penta- Bezetten van transportchlorophenol, phthalaten proteïnen DDT, PCB’s
Effect op TSH-receptor
Bromaten, perchlorates, phthalaten, thyocinaten
Blokkade jodiumopname
Cadmium, erythrosine (kleurstof), hexachloorbenzeen, lood, kwik, octylmethoxycinnamate, PBDE’s, PCB’s
Blokkade deoïdinases
Acetochloor, PBDE’s, PCB’s
Verhoogd afbraak van schildklierhormonen door lever
Tabel 1. De effecten van endocrien verstorende stoffen op de schildklier [5].
Zoals in tabel 1 te zien is hebben de diverse toxische stoffen verschillende effecten op de schildklierwerking: • De schildklier zelf kan gehinderd worden in zijn functie, waardoor de productie van T4 (en ook T3) bemoeilijkt wordt; • De schildklierreceptoren kunnen geblokkeerd worden door toxische stoffen, waardoor T3 zijn werk niet meer kan doen in de cel; • Bepaalde stoffen binden zich aan het transportproteïnen; • Er zijn stoffen die de TSH-receptor beïnvloeden; • De jodiumopname kan gehinderd worden; • De deoïdinase-enzymen die de omzetting van T4 naar T3 bewerkstelligen kunnen geremd worden; • En de afbraak van schildklierhormonen door de lever kan versneld worden. Er zijn echter legio mensen die niet buitensporig veel in aanraking zijn gekomen met deze stoffen en toch last hebben van een toxische belasting. Bij hen zal er vermoedelijk sprake zijn van een verstoord detoxificatiesysteem. Genmutaties in
19
Medisch dossier
Y vo n ne van Stigt
iolo Verse b
gische
groente
n.
de vorming van de CYP450-enzymen, of mutaties in de enzymsystemen van de fase-2-leverdetoxificatie liggen hieraan ten grondslag. De methylering is één van de belangrijkste enzymsystemen die hierbij een rol kan spelen. Jammer genoeg wordt hier in de reguliere geneeskunde zelden naar gekeken. Een verstoorde methylering is één van de mogelijke verklaringen waarom vitamine-B12-deficiëntie samengaat met een verminderde schildklierwerking. Zoals bekend speelt vitamine B12 samen met foliumzuur een cruciale rol in de methylering. Laat nu net bij kinderen met autisme, ADHD en ADD vaak een verminderde leverdetoxificatie voorkomen [6].
Oplossingen Chronische stress is één van de belangrijkste oorzaken van een schildklierontregeling. Het aanpakken, oplossen of reduceren van stress is daarom behandeldoel nummer één. Denk daarbij niet alleen aan een hoge werkdruk, maar denk ook aan fysieke stressoren, zoals de ziekte van Lyme, virusinfecties of een schimmelbelasting. Bekijk met een haarmineralentest de status van de mineralenhuishouding. Een laag ferritinegehalte komt veel voor. Denk ook aan een mogelijke koperstapeling in de schildklier zelf, als gevolg van een probleem in de kopertransportsystemen. Mogelijk is er dan een kopertekort op mitochondriaal niveau. Om koper te detoxificeren is het hoog suppleren van zink een optie. Om de ijzerstatus te verbeteren kun je vitamine C en B-vitaminen inzetten. Voeding speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van autoimmuniteit. Met name de correlatie tussen het gebruik van gluten en de ziekte van Hashimoto wordt steeds duidelijker [7]. Om de belasting van toxische stoffen te verminderen, is het van belang om biologisch te eten. Het is aan te raden om de detoxificatiesystemen van de lever hierbij te ondersteunen. Denk hierbij vooral aan stoffen die de fase twee van de lever ondersteunen. Voor de methylering zijn vitamine B12, folaat, maar ook SAMe essentieel. Mineralen en sporenelementen worden vaak over het hoofd gezien, maar deze spelen een belangrijke rol in de tweede fase van de leverdetoxificatie. Denk daarbij aan alle B-vitaminen, magnesium, zink, ijzer, koper, molybdeen en de zwavelhoudende aminozuren. Het gebruik van leverondersteunende kruiden zal pas echt effectief zijn indien de tweede fase van de leverdetoxificatie goed functioneert. Oervoeding bevat weinig antinutriënten, waardoor er minder cytokinen aangemaakt worden. Het verbeteren van de darmfunctie zal om dezelfde reden een positief effect op de schildklierfunctie hebben.
Een veel gebruikte orthomoleculaire therapie die de omzetting van T4 naar T3 zou verbeteren, is het suppleren van selenium en ribovlavine-5-fosfaat. Bij mijzelf is deze suppletie nooit effectief geweest. Ik denk ook niet dat voor mij (en voor vele anderen) daar de sleutel ligt. Belangrijk om te weten is dat de omzetting van T4 naar T3 geremd wordt door cortisol. Bij een verhoogd cortisolgehalte zal daarom T3 verlaagd zijn. En bij een langdurig te laag cortisolgehalte zou T3 verhoogd kunnen zijn en ontstaat er een hyperthyreoïdie.
C
Conclusie Het oplossen van schildklierproblemen is geen sinecure. Het vereist een lange adem om uit te zoeken waar de diepere oorzaak ligt. Vanuit mijn eigen zoektocht kan ik alleen maar zeggen dat de mitochondriale energieproductie cruciaal is, maar dat ook veel afhangt van de leverwerking en natuurlijk van de bijnierfunctie.
A
Auteur Yvonne van Stigt, master in de klinische Psycho Neuro Immunologie. Zie www.oerslank.nu
R
Referenties 1. Yau VM, Lutsky M, Yoshida CK, et al. Prenatal and neonatal thyroid stimulating hormone levels and autism spectrum disorders. J Autism Dev Disord. 2015 Mar;45(3):719-30. doi: 10.1007/s10803-014-2227-2; 2. Peat R. Adrenaline decreases the conversion to T4 to T3, and increases the formation of the antagonistic reverse T3 (Nauman, et al., 1980, 1984). Eur J Clin Invest. 1980 Jun;10(3):189-92; 3. De Groot LJ, Beck-Peccoz P, Chrousos G, et al., editors. South Dartmouth (MA): MDText.com, Inc.; 2000. The Non-Thyroidal Illness Syndrome; 4. van der Poll T, Romijn JA, Wiersinga WM, et al: Tumor necrosis factor: a putative mediator of the sick euthyroid syndrome in man, J Clin Endocrinol Metab 71:1567–1572, 1990; 5. Zoeller TR. Environmental chemicals targeting thyroid. Hormones (Athens). 2010 Jan- Mar;9(1):28-40; 6. Cubala-Kucharska M. The review of most frequently occurring medical disorders related to aetiology of autismand the methods of treatment. Acta Neurobiol Exp (Wars). 2010;70(2):141-6; 7. Pinto-Sánchez MI, Bercik P, Verdu EF, et al. Extraintestinal manifestations of celiac disease. Dig Dis. 2015;33(2):14754. doi: 10.1159/000369541. Epub 2015 Apr 22.
nr 3 - 2015
OF
Natuurlijk herstellen
Whey Proteine Isolate Hoogwaardige licht verteerbare eiwitten - Microfiltratie op lage temperatuur - Behoud van biologische actieve eiwitten zoals lactoferrine en immunoglobuline - Volledig aminozuurprofiel (inclusief BCAA’s)
energeticanatura.com
™
21
Medisch dossier
L uc as Flamend
Zoete
verslav
ing
De epigenetica van verslaving Het beloningsysteem
T
elkens wanneer iemand een toestand van euforie, plezier, genot, welbehagen of andere vorm van geluk ervaart, wordt het beloningscircuit in de hersenen geactiveerd. Het beloningssysteem is evolutionair gezien zeer oud en is geïntegreerd met andere hersengebieden. Het vertrekt vanuit de primitieve hersenen (overleving en reproductie) naar het limbisch systeem (emoties) om te eindigen in de prefrontale cortex (leergedrag). Dit circuit staat in contact met andere delen van het lichaam zoals de zintuigen, de geslachtsorganen en de huid.
Het ervaren van een beloning is een biologisch proces dat wordt mogelijk gemaakt door het vrijgeven van beloningsstoffen. Deze worden via receptoren geactiveerd in de zenuwcellen. De beloningsstoffen bestaan uit neurotransmitters en hormonen, met dopamine en endorfine als de belangrijkste. De hersenen leren al vrij snel dat een bepaald middel, gedrag of situatie een prettige ervaring oplevert en wil dit herhalen. Deze herhaling is de basis van elke verslaving. Verslaving ontstaat doordat hersencellen zich proberen aan te passen aan een verhoogde of verlaagde activiteit van de beloningsstoffen. Het maakt daarbij niet zoveel uit of de gewijzigde activiteit wordt veroorzaakt door troostvoeding, middelen (bijv. alcohol) of door een gewoonte.
Uppers en downers Het activeren van het beloningssysteem kan zowel een belonend (uppers) als een verdovend (downers) effect tot gevolg hebben. De reden hiervoor heeft te maken welke signaalstoffen (neurotransmitters en hormonen) er worden geactiveerd. Maar ook de bipolaire werking van zo een signaalstof speelt een rol. Endorfine bijvoorbeeld activeert de vrijgave van dopamine (beloning), maar ook het parasympatisch zenuwstelsel (ontspanning). Deze bipolaire werking verklaart waarom we door het eten van suiker energie krijgen (beloning) en ons tegelijk ontspannen voelen. Het verschil tussen uppers en downers is daarom niet altijd eenduidig te maken.
Definiëring van verslaving Zodra een voedingsdeskundige of een auteur voeding als een verslaving definieert, komen allerlei experten uitleggen dat voeding nooit kan leiden tot een verslaving. Bijvoorbeeld: ‘suikerverslaving bestaat niet’. Vervolgens worden er allerlei argumenten naar voren gehaald die de ware aard van een verslaving moeten definiëren. Suikerverslaving zou volgens het reguliere dogma niet meer dan een gewoontegedrag zijn. Op de korrel genomen is in je neus peuteren of elke dag de hond drie keer uitlaten ook gewoontegedrag. Het mag duidelijk zijn dat korte antwoorden op de vraag wat een verslaving is, niet altijd even bevredigend zijn. In de eerste helft van de vorige eeuw werd de term ‘verslaving’ alleen gebruikt in relatie tot een stof, niet tot gedrag (bijv. seksverslaving) en al zeker niet tot voeding. Het gebruik van deze stof moest minstens drie eigenschappen inhouden: 1. Men moet deze stof boven andere stoffen verkiezen; 2. Men moet er steeds meer van gaan gebruiken om hetzelfde effect te bereiken (tolerantie); 3. Het niet (kunnen) gebruiken van deze stof leidt tot ontwenningsverschijnselen. Uit de voorgaande criteria kan men afleiden dat de stof een psychoactieve werking moet hebben. Wordt daar niet aan voldaan, is er volgens deze definitie geen sprake van verslaving. Vanaf de jaren zestig werd het begrip ‘psychologische afhankelijkheid’ geïntroduceerd, met andere woorden de noodzaak om verslaving als een fysieke afhankelijkheid te
nr 3 - 2015
OF
22
Medisch dossier
definiëren verdween van de aardbol. Critici argumenteerden dat het verschil tussen ‘verslaving’ en ‘compulsief gedrag’ dan niet meer te maken is. Bij compulsief gedrag is er een dwangmatige neiging om gedrag of handelingen te herhalen die het normaal functioneren in de weg staat. Hetzelfde kan men zeggen over een psychoactieve stof. Bekijkt men de DSM-V (psychiatrische handleiding van aandoeningen) dan valt op dat er maar twee van de zeven criteria verwijzen naar fysieke afhankelijkheid (de eerste twee), dit zijn tolerantie en afhankelijkheid. Om aan de diagnose ‘verslaving’ te voldoen, moet men volgens de DSM drie van de zeven criteria hebben, zonder dat tolerantie en afhankelijkheid per definitie moeten betrokken zijn. Dit leidt tot de aparte situatie dat iemand voldoet aan de diagnose ‘afhankelijkheid van een psychoactief middel’ zonder dat die persoon lichamelijk afhankelijk hoeft te zijn. Vervolgens kan men zich de vraag stellen waarom er nog langer een psychoactief middel in het spel moet zijn als de gedragsmatige kenmerken volgens diezelfde DSM volstaan. Met andere woorden, verslaving is een gewoontegedrag waarbij een psychoactieve stof een rol ‘kan’ spelen, maar het is geen noodzakelijkheid. Eén van de meest gebruikte mantra’s in de psychiatrie met betrekking tot verslaving is de ‘ernst van de ‘ontwenningsverschijnselen’. Deze moeten (met nadruk op moeten) minstens gelijk zijn aan de ontwenningsverschijnselen van zwaar alcoholgebruik en harddrugs. Dit houdt in dat verslaving alleen maar kan bestaan als men bij het stoppen van een middel symptomen krijgt zoals delirium, stuipen, tremor, epileptische insulten, griepverschijnselen, zweten en nachtmerries. Als hier niet aan wordt voldaan, is er geen sprake van verslaving. Case closed. Uit het voorgaande wordt duidelijk dat de definiëring van de term ‘verslaving’ dringend aan een revisie toe is. De wetenschap heeft niet stilgestaan en er zijn tal van nieuwe inzichten ontstaan vanuit de epigenetica die gevolgen hebben voor de definitie van verslaving. Zo heeft de epigenetica aangetoond dat het beloningssysteem op een gelijkaardige manier reageert op suiker dan op heroïne. Minstens drie criteria doen zich voor bij het langdurig gebruik en in grote mate eten van suiker: 1. Er is een hunkering naar meer; 2. Er treedt tolerantie op waardoor men meer zoetigheden eet; 3. Er zijn ontwenningsverschijnselen als men met suiker stopt. De suikerunie benadrukt bijvoorbeeld dat suiker niet verslavend zou zijn met het argument dat als men glucose inspuit bij ratten het beloningssysteem niet wordt geactiveerd. Dat klopt, maar men vergeet er bij te zeggen dat het de smaakreceptoren zijn die via het suiker-smaak-gen het beloningsysteem én de vrijgave van insuline activeren als men suiker proeft, zelfs zonder het in te slikken. Selectief gebruik maken van onderzoek is het fundament van de farmaceutische
nr 3 - 2015
L u c as F l a me n d
industrie waarop de ‘evidence based geneeskunde’ is gebaseerd. Een doorsnee farmaceutisch onderzoek maakt gebruik van deelnemers die via preselectie zijn verworven, vervolgens haalt men de negatieve parameters uit het onderzoek of men schuift nadelige onderzoeken in de kast. Deze fraaie onderzoeksresultaten worden dan toegepast op de massa. Het is dan ook apart dat de medische wetenschap die zelf zeer selectief te werk gaat, voedingsdeskundigen met de vinger wijst omwille van het ‘selectief aanhalen van onderzoeken’.
De epigenetica van verslaving Het beloningssysteem staat in verbinding met neurale circuits die te maken hebben met overleving en reproductie. Dit houdt onder meer in dat de hersenen beloning koppelen aan overleving en reproductie. Op hetzelfde ogenblik dat men een toestand van geluk ervaart, activeert een lichaamseigen stofje deze emotie. Emoties en gedachten zijn niet-materiële toestanden die biologisch worden voorbereid binnen een netwerk van neuronen. Dit neurologisch netwerk wordt geactiveerd door neurotransmitters en hormonen zoals endorfine en dopamine. Deze geluks-signaalstoffen worden op hun beurt aangestuurd door onze genen. Het genoom – de verzameling van 25.000 genen dat de mens rijk is - omvat twee reproductieve functies; het overbrengen van het erfelijk materiaal op het nageslacht en het reproduceren van de meer dan 100.000 eiwitten. Hiertoe behoren ook de geluks-signaalstoffen en de receptoren. Onze genen reguleren de geluksstoffen. Staat het gen aan, maakt het de nodige eiwittenstructuren (signaalstoffen en receptoren) aan die nodig zijn om het beloningssysteem te kunnen activeren. Elke keer als endorfine en dopamine worden geactiveerd, verloopt dit via het activeren van receptoren. Deze activatie gaat gepaard met de intracellulaire opname van deze geluksreceptoren intracellulair opgenomen. Deze geluksreceptoren worden teruggezet op de celwand of intracellulair afgebroken. Dit proces om receptoren beschikbaar te houden wordt epigenetisch gereguleerd.
Bij een langdurige overstimulatie van het beloningssysteem door bijvoorbeeld suiker, E621 en exorfinen verminderen de genen de beschikbaarheid van de endorfine- en dopaminereceptoren. Dit proces noemt men downregulatie of een vermindering van het aantal receptoren op de celwand. Receptor downregulatie heeft tot gevolg dat er minder geluksstoffen kunnen geactiveerd worden, wat leidt tot resistentie van deze signaalstoffen.
23 L uc as Flamend
Medisch dossier
In tegenstelling tot wat men vaak veronderstelt, hebben mensen met een verzwakt beloningssysteem (bijv. depressie, dysforie, anhedonie, ADHD en autisme) niet minder endorfine en dopamine dan de gemiddelde mens. Mensen met autisme hebben zelfs drie keer meer endorfine dan andere mensen [8]. Uit onderzoek kan men afleiden dat de hoeveelheid beloningsstoffen niet de voornaamste factor is in een verzwakt beloningssysteem. De kwaliteit van het beloningssysteem is afhankelijk van meerdere factoren: 1. De hoeveelheid gelukstoffen: endorfine en dopamine.
Het beloningssysteem wordt in hoofdzaak gestimuleerd door endorfine [1] en dopamine [2]. Dopamine heeft een erg korte werkingsduur van ongeveer één seconde [3]. Endorfine is het langst werkende lichaamseigen opiaat met een werkingsduur tussen de twee en 15 minuten [4]. De activatie van dopamine wordt gereguleerd door een samenspel van drie receptoren. Eerst wordt endorfine geactiveerd, vervolgens wordt GABA afgeremd en deze afremming maakt dopamine vrij [5]. Dit betekent dat de afgifte van dopamine afhangt van het aantal endorfine- en de GABA-receptoren die op dat moment beschikbaar zijn. Bij een vermindering van deze receptoren kan er minder dopamine geactiveerd worden.
Omwille van de erg korte werkingsduur van dopamine dient er een bijkomende factor te zijn die de afgifte én de werking van dopamine in stand houdt. Dit mechanisme bestaat uit twee factoren: 1. Endorfine activeert de afgifte van dopamine [6]. Door van de langere werkingsduur van endorfine, kan er gedurende langere tijd dopamine afgegeven worden. 2. De dopamine afgifte wordt vervolgens in de synapsen getransporteerd door de dopamine transporter (DAT), dit proces noemt men ‘dopamine re-uptake’ (heropname) [7]. Hoe minder DAT er in de synaps actief is, des te groter de dopamineconcentratie in de synaptische spleet. Methylfenidaat (bv. Ritalin® en Concerta®) is een ‘dopamine re-uptake inhibitor’, deze geneesmiddelen blokkeren de dopaminetransporter waardoor er minder dopamine presynaptisch wordt heropgenomen. Hierdoor verhoogt de concentratie aan dopamine in de synaptische spleet.
2. Het aantal en de gevoeligheid van de receptoren, aangezien deze de geluksstoffen activeren. Hoe lager de receptor-beschikbaarheid, des te ‘resistenter’ de beloningsstof wordt (bijv. endorfine- [9] en dopamineresistentie [10]). Hierdoor wil men meer beloningsstoffen ‘scoren’ om dit gemis (resistentie) te compenseren (bijv. eetstoornissen [11] en verslavingen [12]). 3. De hoeveelheid dopamine-transporters (DAT) in de synaptische spleet. Meer transporters betekent minder dopamine [13]. Er zijn geen transporters van endorfine bekend. 4. De expressie van de beloningsgenen die de aanmaak van deze geluksstoffen en hun receptoren aansturen. Hoe lager de genexpressie, des te minder gelukstoffen en receptoren er worden aangemaakt [14]. Uit onderzoek kunnen we afleiden dat chronische overstimulatie van het beloningssysteem leidt tot een verlaagde receptor-beschikbaarheid [15]. Door een verlaagde expressie van de genen die de aanmaak van de receptoren aansturen en een toename van de DAT-activiteit [16]. Hierdoor is er minder dopamine aanwezig in de synaptische spleet). Deze verzwakking van het beloningssysteem wordt veroorzaakt door de zogenaamde ‘epigenetische adaptatie’ [17]. De genen die de aanmaak van de geluksreceptoren en de dopamine-transporter besturen, wijzigen hun expressie door toedoen van een nadelige omgevingsfactor (bijv. troostvoeding [18]). De gewijzigde genexpressie heeft twee directe gevolgen: 1. Door de verlaagde receptor-beschikbaarheid kan er minder dopamine en endorfine geactiveerd worden in de zenuwcellen. Dit proces noemt men endorfine- [19] en dopamineresistentie [20]. De zenuwcellen worden als het ware resistent voor deze beloningsstoffen. Hetzelfde doet zich voor als men insuline overstimuleert door suiker en exorfinen, dit verhoogt de kans op insulineresistentie [21]. 2. Door de toename van de dopamine-transporter (DAT) neemt de concentratie dopamine af in de synaptische spleet.
nr 3 - 2015
OF
24
Medisch dossier
L u c as F l a me n d
De verslavende aspecten van troostvoeding Er zijn van die ogenblikken dat men naar troostvoeding hunkert; op momenten dat we ons eenzaam voelen, als het hart is gebroken, de stress teveel wordt of als men zich wil ontspannen na een drukke dag. Troostvoeding bestaat uit voedingsstoffen die het beloningssysteem overmatig stimuleren. De hoge concentraties endorfine [22] en dopamine [23] die hierbij vrijkomen hebben een remmend effect op de stresshormonen [24], waardoor we ons al snel ontspannen voelen.
Troostvoeding bestaat uit: • Suikers en snelle koolhydraten zoals frisdranken, fruitsappen, koekjes, gebak, snoep, ontbijtgranen en jam; • Combinaties van vet en snelle koolhydraten: roomijs, frieten, aardappelpuree, chocolade, en pudding; • Exorfinen: dit zijn morfineachtige stoffen uit gluten (tarwe, spelt, kamut, rogge en gerst) zuivel, soja en spinazie…… Junkfood is te vergelijken met troostvoeding, maar met een lagere nutritionele waarde en veel verzadigde vetten, hoog aan snelle koolhydraten, veel zout en vaak bewerkt met allerlei industriële toevoegingen zoals smaakversterkers (E621). Voorbeelden zijn kant en klare maaltijden, kroket uit de muur, pizza, hamburger- en shoarmabroodjes, frituurgerechten, hotdog en chips.
Onderzoek: AD(H)D op één generatie door troostvoeding Vrouwen die tijdens de prenatale fase in hoofdzaak troostvoeding eten, krijgen kinderen met een voorkeur voor junkfood. Het onderzoek [27] dat uitgevoerd werd op ratten laat zien dat troostvoeding leidt tot epigenetische veranderingen in de werking van het beloningssysteem. Niet alleen geeft dit onderzoek inzicht in het steeds toenemende obesitasprobleem, maar het verklaart ook waarom sommige mensen wel en niet kunnen weerstaan aan troostvoeding. De ironie is dat moeders die bij hun kinderen aandringen om hun groenten en fruit op te eten, zelf de oorzaak zijn dat hun kinderen een voorkeur hebben voor troostvoeding. Uit dit onderzoek valt af te leiden dat troostvoeding op langere termijn de werking van beloningssysteem uitput. De neurologische kenmerken komen overeen met de pathologie van AD(H)D. Dat de hersenen zich aanpassen aan een langdurige overstimulatie ziet men ook bij langdurig gebruik van Ritalin®. Dit middel bijvoorbeeld veroorzaakt in de eerste fase van de behandeling een overactief beloningssysteem. Na langdurig gebruik raakt het beloningssysteem nog meer uitgeput.
Herstel van het beloningssysteem
Troostvoeding en junkfood hebben in de eerste fase een snelle toename van endorfine [25] en dopamine [26] tot gevolg. Deze piek wordt al snel gevolgd door een drastische afname van deze beloningsstoffen, waardoor we hunkeren naar meer (up-regulatie-fase). Pas na langdurig gebruik van deze voedingsmiddelen ontstaat een epigenetische aanpassing: de genen verminderen de werking van endorfine en dopamine (downregulatie-fase). Beide fasen spelen zich meestal af voor de adolescentie. Verslaving ontstaat doordat hersencellen zich proberen aan te passen aan een verhoogde (upregulatie) of verlaagde activiteit (downregulatie) van de gelukshormonen.
nr 3 - 2015
De voedingsindustrie maakt gretig gebruik van het feit dat troostvoeding een verleider is waaraan de meeste mensen amper weerstand kunnen bieden. Deze industrie bewerkt ons voedsel bewust zodanig dat het maximale ‘genotspunt’ wordt bereikt. De voedingsindustrie gaat daarin erg ver, om dat te bereiken maken ze gebruik van scheikundigen en marketingmensen; zodat hun producten onweerstaanbaar zijn voor ons consumenten. Ook huren ze academische opiniepeilers in om het ‘gezonde’ imago te benadrukken. De praktijk laat de andere kant zien van dit ‘gezonde’ imago; de obesitas, diabetes type 2, vermoeidheid, depressie en ADHD-epidemie. Langdurig belastende stress en het overmatig consumeren van ‘troostvoeding en junkfood’ verzwakt de werking van het beloningssysteem en verhoogt de stress- en prikkelgevoeligheid. Vanuit de reguliere logica camoufleert men deze symptomen door nog meer stimulatie en verdoving. Denk hierbij aan dopamine stimulerende geneesmiddelen zoals methylfenidaat en dextro-amfetamine. Om de toenemende stress en onrust te verdoven, zet men GABA-geneesmiddelen in zoals de benzodiazepines waaronder de kalmeer- en de slaapmiddelen. Antidepressiva zijn eerder stressremmers vanwege hun remmend effect op NMDA, een stofje dat vrijkomt als het beloningssysteem is uitgeput. Deze geneesmiddelen bieden een tijdelijk soelaas en verergeren de oorspronkelijke problematiek.
25
Medisch dossier
L uc as Flamend
‘Back-to-basics’plan Herstel van het beloningssysteem vindt plaats door de oorspronkelijke fabrieksinstellingen van de belonings-genen te her-configureren. Dit gebeurt door de factoren die overstimulatie veroorzaken te verminderen. Dit kan verandering van de voeding zijn, het verminderen van psychische en biologische stress (bijv. NMDA en histamine) en het aanpakken van middelen- en gedragsverslavingen. Onze genen zijn niet ingesteld op het chronisch verwerken van een eindeloze reeks genot en stress. De basis is een ‘back-to-basics’ plan. Vanzelfsprekend protesteren de hersenen als er minder beloningspunten worden gescoord. Dit protest komt via het
‘slachtoffer stemmetje’ dat beschikt over een rijk repertoire aan argumenten. Waarom zou suiker en brood ongezond zijn als iedereen het eet? En als E621 zo schadelijk was, waarom laat de gezondheidsinspectie dit dan toe? Of wat voel ik me zielig als ik uitgenodigd ben en iedereen aan de taart gaat. Wie echter aandachtig luistert naar dat slachtoffer stemmetje merkt dat het gewoon bang is om een oude gewoonte te doorbreken. Net zoals we bang zijn een slechte relatie te beëindigen omdat we dan de gehechtheid en het vertrouwde verlaten…. Uit onderzoek blijkt dat onze hersenen na gemiddeld een half jaar zijn afgekickt van troostvoeding en junkfood [28].
A
Auteur Lucas Flamend is verpleegkundige, orthomoleculair deskundige, EEG analyticus, psychotherapeut en epigeneticus met specialisatie in de opioïde epigenetica. Hij is oprichter van Exendo®, Exendo® Opleidingen, Exendo® Analytics en Exendo® Epigenomics. Eind 2015 komt zijn eerste boek uit. Websites: www.exendo.be en www.exendo-epigenomics.com
R
Referenties De referenties van dit artikel kunt u opvragen bij Pascale Van den Heede: pascale.vandenheede@orthofytomedia.org
H ge et Q bru orig Coënzym Q10 – kies voor het beste. Leg de lat hoger -S ik ym t v ine bio oo el, stu r de die Als u nog geen Bio-Q10 gebruikt hebt, dan heb je nog niet ten volle het effect van coënzym Q10 ervaren.
Probeer het originele Q10 product
Probeer Bio-Q10 om de perfectie te ervaren van 20 jaar onderzoek en verbetering van productietechnieken. Lucht- en vochtdichte doordruk blisterverpakkingen, verzekeren de hygiëne.
Meer dan 90 wetenschappelijke studies documenteren de product-eigenschappen.
Het origineel Q10 product van Pharma Nord. Het resultaat van 23 jaar productontwikkeling en onderzoek.
E_Q10_AD_Orthofyto_DU_210x148-5_0215
Bio-Q10 is gekozen als het officiële referentie product voor internationaal wetenschappelijk Q10 onderzoek.
De productie, het verpakken en de kwaliteitscontrole vinden plaats in de eigen GMP-gekeurde productie eenheid van Pharma Nord in Denemarken.
100% natuurlijke lichaamsidentieke Q10 van Precise Ingredients.
Gedocumenteerde opname, werkzaamheid* en veiligheid.
Donkere capsules beschermen tegen het licht en bevatten 100 mg Q10 die opgelost is in plantaardige olie.
Bevat coënzym Q10 en vitamine C dat bijdraagt tot een normaal energieleverend metabolisme.
* Natuurlijk coënzym Q10 en vitamine C dat bijdraagt tot een normaal energieleverend metabolisme en de vermindering van vermoeidheid en moeheid.
Bio-Q10 van Pharma Nord is verkrijgbaar bij uw apotheker
Innoverend voor de gezondheid Kwaliteit – Veiligheid – Doeltreffendheid
Gratis doosje? Neem deel aan de wedstrijd op www.pharmanord.be/q10-wedstrijd
Minervastraat 14, B-1930 Zaventem Tel.: 02 720.51.20 – Fax: 02 720.51.60 E-mail: info-be@pharmanord.com
Wat is 3x gezonder dan extra virgin kokosolie ?
Bart Maes, oprichter Amanprana: “In 2005 bracht Amanprana als eerste haar legendarische 100% extra vierge kokosolie naar Europa. Vandaag zijn de gezondheidsvoordelen van extra vierge kokosolie algemeen bekend en aanvaard. Amanprana verfijnde ondertussen haar kennis. 10 jaar later is bekend dat Cocos+Olive+Red Palm extra vierge oliemengeling van Amanprana 3x gezonder is voor bakken en smeren.”
Voor bakken en smeren is Cocos+Olive+Red Palm 3x gezonder dan alleen kokosolie Ingrediënten
kokosolie
Cocos+Olive+Red Palm
Voordelen kokosolie Rijk aan gezonde omega-9 Rijk aan chlorofyl Rijk aan polyfenolen Rijk aan Vitamine E Rijk aan carotenen Koelkast-smeerbaar
JA NEE NEE NEE NEE NEE NEE
JA van extra virgin kokosolie JA van extra virgin olijfolie JA van extra virgin olijfolie JA van extra virgin olijfolie JA van duurzame rode palmolie JA van duurzame rode palmolie JA van Cocos+Olive+Red Palm
Cocos+Olive+Red Palm schenkt jou het beste van 3 werelden: koudgeperste kokosolie uit Sri Lanka, extra vierge olijfolie uit Spanje en ongeraffineerde duurzame rode palmolie uit Colombia. Deze Amanprana oliemix bevat van nature veel sterolen, polyfenolen, carotenen, vitamine E (7 soorten), squaleen, co-Q10, chlorofyl. In de koelkast bewaard, is Cocos+Olive+Red Palm meteen smeerbaar op je brood. Vergeet bio-margarine. Bak en wok voortaan 3x gezonder dan met kokosolie alleen. Info, recepten en inschrijven op de nieuwsbrief: www.noble-house.tk. Tel 00 32 3 653 25 41. Verkrijgbaar in biowinkels of thuisgeleverd via www.amanvida.eu
SUPER FOOD www.noble-house.tk
90% RAW
100% VEGAN
0% JUNK
AMAN PRANA
BESTE KWALITEIT VOEDING ALS MEDICIJN
27
Uit de praktijk
M ia Verach tert
Celzoutentherapie Het gelaat als uitgangspunt
H
“
é wat zie jij er goed uit!” of ”Ik schat je veel jonger”, zeggen we als mensen er goed uitzien. Zij stralen gezondheid en vitaliteit uit. Anderzijds zijn er ook mensen die helemaal geen goede uitstraling hebben en waarbij het gelaat duidelijke sporen laat zien. Zo binnen, zo buiten vertaalt de innerlijke gemoedstoestand. Een gezonde geest en gezond lichaam gaan hand in hand en de uiterlijke tekenen geven zowel fysieke als emotionele belastingen weer.
Wie was dr. Schlüssler?
Werking van celzouten
Dr. Schlüssler (1821-1898) was een Duitse chirurg en verloskundige. Tevens had hij een sterke interesse voor de homeopathie. Als homeopathische arts was hij op zoek naar een eenvoudige genezingsmethode die overzichtelijk en toegankelijk was. Hij stelde vast dat door een tekort aan minerale zouten in de cel een remming van de stofwisseling plaatsvond. Zijn grondgedachte was dat wanneer deze zouten aangevuld worden de stofwisseling weer optimaler gaat functioneren. De cellen in het lichaam kunnen hun functie hernemen wat dan tot een betere gezondheid leidt. Deze zouten kunnen niet door het lichaam worden aangemaakt, enkel worden toegevoegd.
De werking van de celzouten vindt plaats op cellulair niveau. De celzouten geven een verandering in het membraanpotentiaal; de elektrische spanning die heerst over het membraan. Celzouten zorgen voor een herstel van het elektrisch evenwicht in de lichaamsvloeistoffen doordat de positieve en de negatieve ionen met elkaar in evenwicht komen. De natriumkalium-balans wordt aanzienlijk verbeterd. De natriumkanalen worden geopend en de natriumionen stromen de cel in. Door repolarisatie worden de kaliumkanalen aangezet tot openen en de kaliumionen stromen de cel weer uit tot dat er evenwicht is bereikt. Dit alles leidt tot een betere celademhaling en een balans intra- en extracellulair.
Wat zijn celzouten? Celzouten zijn lichaamseigen mineralen die in elke cel in een bepaalde hoeveelheid voorkomen. Normaal nemen we de mineralen op via de voeding, echter door een gebrekkige spijsvertering is de opname bij de meeste mensen minder goed. Celzouten zijn dusdanig verkleind/verdund dat ze snel - via het mondslijmvlies - opgenomen kunnen worden. Via het bloed gaan ze naar de lichaamscellen waar ze de celmembraan passeren. Celzouten vullen intercellulaire tekorten snel aan waardoor de celfunctie aanzienlijk verbetert. Dr. Schlüssler koos voor verbindingen zoals ze in het lichaam voorkomen dat wil zeggen eenvoudige verbindingen. Bij deze verbindingen is er altijd een negatief en een positief geladen deel, ionen genoemd. Het negatief geladen ion kan bijvoorbeeld chloride, fluoratum, fosfaat of sulfaat zijn. De positief geladen ionen zijn calcium, natrium, kalium, ferrum en magnesium. Wanneer deze mineralen in hun pure vorm worden genomen, kunnen zij een belasting vormen voor het lichaam. In de vorm van celzouten (fijnstoffelijk verdund in D6 of D12) is de kans op overdosering nihil.
Figuur 1. Het gebruik van celzouten verbetert de natriumkalium-balans.
Tussen de cel en de omgeving is er een uitwisseling. De omgeving probeert de cel te beïnvloeden maar de cel zal steeds trachten zich te normaliseren en te reguleren. Bij tekorten intracellulair zal het lichaam vanuit het extracellulaire aanvullen. Daardoor ontstaat er op termijn extracellulair een disbalans. Als er extracellulaire tekorten zijn, ontstaat er een blijvende disbalans intracellulair. Door toevoeging van de celzouten kan het evenwicht zich herstellen binnen en buiten de cel.
nr 3 - 2015
OF
28
Uit de praktijk
Celzouten geven beweging, geven in- en uitstroom, maken los wat vast zit, handhaven harmonie en evenwicht. De stofwisseling wordt gereguleerd waardoor de gezondheidsklachten geheel of gedeeltelijk verdwijnen. De cellen zijn weer meer in staat om voeding op te nemen uit de extracellulaire ruimte. De celzouten functioneren als bouw- en grondstoffen. Ons lichaam heeft bijvoorbeeld calcium nodig voor de vorming van botten en tanden. Als calcium voldoende aanwezig is, kan de opbouw goed plaatsvinden. Bij tekorten worden de reserves aangesproken en ontstaan er lichamelijke klachten, vaak chronisch van aard.
M i a Ve ra chte rt
Algemene betekenis kleuren gelaat: • Witte kleur: energietekort ; • Blauw-roze kleur: zuurstoftekort, minder leven en lichaam gaat vastzetten; • Rode kleur: extra bloedtoevoer naar bepaald gebieden; • Bruin, gele kleur: oude, diepe lagen, lichaam wil schonen; • Groene kleur: afvalstoffen, opruiming; • Zwarte kleur: weefsel is dood.
Als functiemiddel zijn celzouten nodig voor een goede stofwisseling. De stofwisseling verwerkt alles wat op ons af komt: dat wat via onze voeding tot ons komt maar ook dat wat we aan indrukken en invloeden opdoen. Indien de stofwisseling niet op de juiste manier kan werken, is er sprake van overbelasting en kunnen gezondheidsklachten ontstaan. De celzouten sturen aan, verwerken en verbeteren de opname. De celzouten hebben ook een ontgiftende werking. De biochemische processen vragen veel mineralen en vitaminen. Door aanvulling met celzouten kunnen de ontgiftingsprocessen beter werker zodat ons lichaam efficiënter wordt gereinigd en weer op een gezondere manier kan functioneren. Naast de biochemische werking van celzouten hebben zij ook energetische karaktereigenschappen. Calcium is bijvoorbeeld de drager van de zwaartekracht en zorgt ervoor dat een plant, dier of mens zich kan manifesteren. Ferrum geeft zelfvertrouwen en natrium hoort bij de gevoelens en emoties. Kalium geeft mentale kracht. Doordat de celzouten verbindingen aangaan, hebben zij specifieke kenmerken.
Q
Celzouten maken beweging en geven weer energie.
Gelaatdiagnose als insteek voor celzoutentherapie In het gelaat ziet men de tekorten of de lichaamsbelasting(en) voordat die op een andere manier manifest wordt. Iedere belasting van de stofwisseling tekent zich in het gelaat. Er wordt gekeken naar gezichtskenmerken, uiterlijke verkleuringen en algemene klachten. De gelaatdiagnose geeft veel informatie over iemands gezondheidstoestand. De huid van het gelaat is sterk doorbloed waardoor we tekorten snel kunnen waarnemen. Bloed krijgt zijn rode kleur door de hemoglobine, een eiwit in de rode bloedcellen dat zuurstof kan binden. Hoe meer zuurstof de rode bloedcellen bevatten, hoe roder het bloed. Als een rode bloedcel in de haarvaten zuurstof heeft afgestaan, stroomt het zuurstofarme bloed via het aderstelsel naar de longen om daar weer zuurstof op te nemen. Het zuurstofarme bloed geeft de aderen onder de huid hun blauwige kleur.
nr 3 - 2015
Afbeelding 2. Het gelaat zegt veel over iemands gezondheidstoestand.
Het gelaat was voor dr. Schüssler een belangrijk hulpmiddel bij het vaststellen van de diagnose. Naast de huidverkleuringen zijn lijnen en groeven in het gelaat van belang. Elk kenmerk, elke lijn en vorm heeft een betekenis die van invloed is op ons karakter en tot onze relaties (volgens de gelaatkunde). Iedere lichaamscel bevat levensenergie en geeft voeding. Deze energie moet goed kunnen stromen. Men spreekt dan van helioda of liefdesenergie. Mensen stralen. Gezichtslijnen ontstaan als er iets je gevoelsleven raakt. Wanneer de energie niet goed stroomt, verdwijnt ook de vitaliteit. Hierdoor ziet men mogelijk zwellingen of indeukingen ontstaan. Het is niet zozeer wat er gebeurt maar de manier waarop alles gevoeld wordt waardoor de uiterlijke kenmerken zich tekenen. Om te komen tot een goede diagnose is natuurlijk het verhaal van de cliënt belangrijk. Alle informatie bij elkaar geeft een totaal beeld van de cliënt waardoor een effectieve therapie kan worden gestart.
Wie de positieve eenvoud van celzouten ervaart, wil ze niet meer missen in de praktijk.
Q
M ia Verach tert
Uit de praktijk
NATAOS KEY NUTRITION
In de praktijk In acute situaties helpen celzouten vrijwel onmiddellijk en zetten aan tot herstel van het lichaam. Op die manier kan men snel ingrijpen bij koorts of pijnklachten. Door gericht te werken is er vlug verbetering bij verkoudheden of grieptoestanden omdat het herstel bevorderd wordt. Als eerste hulpmiddel geven celzouten een prima resultaat. Bij chronische klachten geven celzouten op termijn positieve resultaten. Het vraagt begeleiding en een juiste toepassing van de gekozen celzouten. Tevens vraagt het inzicht in de problemen waarmee men worstelt. Door de celzouten in te zetten verbetert de energie waardoor het herstelproces in beweging komt. Naast inwendig gebruik kan men celzouten ook uitwendig gebruiken in de vorm van een zalf of masker. Er is geen wisselwerking van celzouten met andere medicijnen. Doordat de algemene welzijnstoestand verbetert, kan mogelijk het medicatiegebruik afgebouwd worden (in samenspraak met behandelend arts).
Nigella Oil Superior
Er zijn ook grenzen aan de celzoutentherapie. Wanneer een ziekteproces zover gevorderd is, is (volledig) herstel misschien niet meer mogelijk. Celzouten kunnen dan wel ondersteuning bieden.
Krachtig hulpmiddel uit de natuur
Het gelaat is boeiend, de mens achter het gelaat is oneindig boeiend. Het toont je de weg naar je innerlijke natuur en laat je ontdekken wie je bent. Wanneer je leeft volgens je natuur, straal je dat ook uit.
R Referentie • Feichtinger T, Niedan-Feichtinger S. Antlitzanalyse in der biochemie nach Dr Schussler, Feichtinger Thomas/ Susana. ISBN: 9783830473633; • Feichtinger T, Niedan-Feichtinger S. Schussler-Salze furs Leben.
A Auteur Mia Verachtert is bloesem- en celzoutentherapeute. www.voedingvoordebloeivanjeleven.be
Vitaliteit & schoonheid Drieduizend jaar geleden wisten de Egyptische farao’s reeds de gezondheidsbevorderende krachten in de natuur naar waarde te schatten. Een van hun algemene middelen was zwarte komijnolie (Nigella Sativa L. olie). Zo heeft men in het graf van de beroemde farao Toetanchamon een flesje van deze olie aangetroffen. Ook de Egyptische koningin Nefertete wist dat zwarte komijnolie bijzonder goed was. De olie zou één van haar geheime middeltjes zijn geweest voor vitaliteit en schoonheid.
Nigella Oil Superior van Nataos wordt via een speciale methode koud geperst. Dankzij deze methode wordt de olie optimaal beschermd tegen oxidatie en behoudt ze al haar nutritionele waarden. Nigella Oil Superior van Nataos is van biologische oorsprong en de fijnste, koudgeperste zwarte komijnolie. Deze olie bevat meer dan 100 bioactieve stoffen met een hoog gehalte aan: • Vitaminen: A, E. • Enzymen en co-enzym Q10. • Vetzuren: linolzuur (omega-6), oliezuur (omega-9), palmitinezuur, linoleenzuur (omega-3), palmitoleïnezuur (omega-7), myristinezuur, margarinezuur, stearinezuur, arachidonzuur, eicoseenzuur, n-eicosaanzuur, lignocerinezuur, erucazuur, beheenzuur. • Etherische oliën met de gewenste actieve stoffen (nigellon, thymoquinone). • Sterolen, alkaloïden, looistoffen, saponinen.
Vraag naar Nigella Oil Superior in de betere natuurvoedingswinkel.
Meer weten? Bel 052 48 43 00 of surf naar ojibwa.be WWW.NATAOS.COM
30
Uit de praktijk
Trud y Vl o t
Hypes binnen de complementaire geneeskunde
D
e doelstelling van de complementaire geneeskunde is ‘het herstellen of ondersteunen van het zelfherstellend vermogen van de cliënt’. Iedere complementair werkende behandelaar zal dit beamen. De praktijk laat echter vaak anders zien. Mensen die vijf jaar geleden een diagnose kregen en nog steeds voor dezelfde klacht worden behandeld. Ook binnen de complementaire zorg kun je in een vergaarbak terechtkomen. Welke vergaarbakken of hypes zijn er momenteel?
SOLK
Waarom?
SOLK staat voor Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten. Het is een soort van vergaarbak van aandoeningen en klachten waar men geen raad mee weet. Binnen de reguliere geneeskunde zijn hier tegenwoordig poliklinieken voor waar deze mensen voornamelijk psychologisch worden begeleid. Of deze mensen zoeken hun weg binnen de complementaire geneeskunde, in de hoop een verklaring en oplossing te vinden voor hun klacht.
Uit onderzoek blijkt een verstoring, bijvoorbeeld van schildklier, immuunsysteem of vitamineniveaus. Meten is tenslotte weten. Maar wat weten we nu werkelijk als er iets gemeten is? Iedere meting is een momentopname en is slechts een deel van de waarheid. De waarheid die ‘cliënt’ heet. Onderzoek dient ondersteunend, om je diagnose te bevestigen. Om te kunnen differentiëren tussen de verschillende diagnoses die je in gedachten hebt, de differentiaal diagnose. Maar de ‘waarom vraag’ wordt te weinig gesteld. Waarom krijgt deze cliënt, op dit moment, deze aandoening?
Regelmatig komen deze cliënten (gelukkig) van hun klachten af. Meer of minder verklaard, maar als ze van hun klachten af zijn, dan is verklaring ineens minder belangrijk geworden. Helaas kent de complementaire geneeskunde ook vergaarbakken.
Complementaire vergaarbak of hype Op dit moment zijn er wat mij betreft drie vergaarbakken, drie hypes: de ziekte van Lyme, vitamine-B12-deficiëntie en schildklieraandoeningen. Menig cliënt die naar een complementaire behandelaar gaat, krijgt één van deze drie stempels. En wordt dito behandeld, vaak jarenlang. Veel behandelaars hebben zich zelfs gespecialiseerd in deze aandoeningen. En iedere cliënt die bij hen komt wordt volgens hun ‘protocol’ behandeld. Weet de cliënt (onbewust) dat hij/zij deze verstoring heeft en komt om die reden bij deze ‘specialist’? Lijkt mij niet. Meestal hebben deze mensen al een heel traject achter de rug. En ja, ik moet toegeven, er zijn mensen die opknappen. Voorgoed, voor een jaar, voor enkele maanden. Als iemand voorgoed (dit is een rekbaar begrip) van zijn klachten is afgeholpen, is aan deze vraag voldaan. Of de diagnose goed was weet je niet. Als de klacht tijdelijk is verholpen dan is volgens mij niet aan de doelstelling ‘het zelfherstellend vermogen herstellen’ voldaan.
nr 3 - 2015
Systemen Ons lichaam is een systeem wat aan elkaar hangt van allerlei kleinere systemen: orgaansysteem, organen en cellen. En wij bestaan niet alleen uit ons lichaam. Het lichaam is onderdeel van het systeem ‘IK’: mijn lijf, mijn geest, mijn energetisch veld. En ‘IK’ functioneert binnen verschillende systemen buiten mij: mijn gezin, mijn werk, de verenigingen waar ik deel uit maak, de wereld en het universum.
Tr ud y Vlot
Uit de praktijk
NATAOS KEY NUTRITION
Cura-posome De gezonde kracht van kurkuma en proteolytische enzymen
Domino-opstelling Je kunt de verschillende systemen zien als een soort domino-opstelling. Heel veel dominostenen staan opgesteld in de prachtigste figuren. Zonder begin- of eindpunt. En als ergens, om wat voor reden dan ook, er een steentje omvalt, dan volgt de rest. Om dit veld van dominostenen staat een tribune. Op de linkertribune zitten de ‘complementaire specialisten’. En aan deze linkerkant staan de velden ‘schildklier’, ‘B-vitamines’ en ‘Borrelia’ opgesteld. Als er dus stenen vallen, zijn deze makkelijk te zien voor ons complementaire behandelaars. Het veld is echter zodanig groot, dat je makkelijk vergeet te kijken naar de rest. Want voor iedere aandoening geldt het verhaal: wat is de kip en wat is het ei? Want je kunt geconcludeerd hebben (met metingen) dat het veld ‘schildklier’ is omgevallen. Maar heb je ook geconcludeerd wat er nog meer is omgevallen, en waar het begonnen is? Het heeft namelijk weinig zin om de stenen van de schildklier overeind te zetten, als de rest plat blijft liggen.
Kracht De kracht van complementair werkenden is dat ze naar de totale mens in zijn omgeving kijken: het totale veld aan dominostenen. Laat dit onze focus zijn: integraal kijken naar het systeem mens binnen de vele systemen en de vele systemen in de mens. Wees alert om niet iedere klacht aan een hype op te hangen. Vraag jezelf regelmatig af of je met je behandeling op de goede weg zit, verbetert het zelfherstellend vermogen? Zet daarbij je eigen kracht in: kijk naar het grote geheel. En ‘last but not least’ geloof in en ondersteun de kracht van je cliënt: zijn (of haar) zelfherstellend vermogen!
A
Auteur Trudy Vlot, natuurgeneeskundig arts, www.sequana.nl
Draagt bij het behoud van soepele gewrichten 1
Van belang voor een normaal metabolisme van eiwitten 3
Ondersteunt de normale werking van het immuunsysteem 3
Cura-posome is een bijzondere combinatie van 1 kurkuma fytosoom, proteolytische enzymen, bioflavonoïden, 3 magnesium en 3 vitamine B6. Omwille van zijn speciale eigenschappen wordt Curcuma longa al eeuwenlang gebruikt in de voedingsleer. Deze goed bestudeerde stof wordt echter niet altijd even goed opgenomen door het lichaam. Daarom hebben we Curaposome met kurkuma als fytosoomcomplex gemaakt. Dit fytosoomcomplex combineert curcuminoïden met fosfatidylcholine, een stof waarvan de biologische beschikbaarheid 29 maal groter is dan die van het eenvoudige extract. Kurkuma draagt o.a. bij tot het behoud van soepele gewrichten, de normale vertering van vetten en een normale lever- en galwerking. Bovendien is Curaposome verrijkt met een hoog gehalte aan proteolytische enzymen. Enzymen zijn katalysatoren die voedingsmiddelen omzetten tot basisbestanddelen. Plantaardige enzymen hebben een breder pH bereik waardoor ze hun rol in het spijsverteringskanaal flexibel kunnen vervullen. Rutine, quercitine, magnesium en vitamine B6 ondersteunen deze enzymen. Magnesium draagt daarnaast bij tot een normale werking van de spieren en de instandhouding van normale botten. Vitamine B6 draagt bij tot een normaal metabolisme van eiwitten en glycogeen en ondersteunt de normale werking van het immuunsysteem.
Waarom Cura-posome van Nataos? • Kurkumacomplex dat 29 x beter opneembaar is. • Elke vegetarische capsule bevat een hoog gehalte aan proteolytische enzymen met een gewaarborgde activiteit.
Vraag naar Cura-posome in de betere natuurvoedingswinkel of apotheek. Meer weten? Bel 052 48 43 00 of surf naar ojibwa.be
WWW.NATAOS.COM
Exendo ® Epigenomics Exendo Epigenomics® is gespecialiseerd in het samenstellen van DPP-IV enzym- en epigenetische preparaten met een corrigerende werking op de expressie van genen. Lucas Flamend, productieverantwoordelijke van Exendo® Epigenomics heeft twaalf jaar praktijkervaring met het toepassen van de verschillende DPP-IV enzymen. Exendo® Epigenomics werkt volgens een efficiëntie-analyse, dit betekent dat we onze DPP-IV producten laten testen in een Noors laboratorium. Op deze manier kunnen we nagaan gaan welke combinaties het meest efficiënt zijn. Website: www.exendo-epigenomics.com DPP-IV Optimum ® Gold Het DPP-IV enzym behoort tot de multifunctionele
hoogst gedoseerde DPP-IV preparaat op de markt. Eén
enzymen met meer dan 70 functies. Het is onder meer
capsule per dag volstaat.
betrokken bij de afbraak van exorfinen, dit zijn morfi-
Het product bevat tevens 1,5 miljard eenheden van
neachtige eiwitten uit gluten, caseïne, soja, spinazie
de Lactobacillus rhamnosus GG, een gepatenteerde
en micro-organismen. DPP-IV Optimum® Gold is een
bacterie die DPP-IV enzymen aanmaakt in het lichaam.
breedspectrum enzympreparaat en probioticum in één.
DPP-IV Optimum® Gold bevat tevens stoffen die de
Het bevat zes verschillende enzymen met een DPP-IV
DPP-IV genexpressie stimuleren. Hierdoor treedt er
activiteit van 1.667 DPP-IV en 130.000 HUT-eenheden
geen enzym-luiheid op en wordt het lichaam gestimu-
per capsule. Hiermee is DPP-IV Optimum® Gold het
leerd om zelf DPP-IV enzymen aan te maken.
Exendo ® Analytics Exendo werkt sinds 10 jaar samen met een Noors labo-
belasting heeft, kan een exorfinenonderzoek nuttig
ratorium met specialisatie in de analyse van exorfinen
zijn. In dit onderzoek worden alle exorfinen uit voeding
en DPP-IV. Exorfinen kunnen een scala aan klachten
en ook deze uit micro-organismen onderzocht, uniek in
veroorzaken. Om te achterhalen of men een exorfinen-
de wereld! Website: www.exorfinen-analyse.nl
Exendo® opleidingen Het opleidingsinstituut Exendo® is 12 jaar geleden be-
den aangekondigd op de Nederlandse website www.
gonnen met het in kaart brengen van de verschillende
exendo.nl. Meer over de verschillende functies van
functies van het DPP-IV enzym en endorfine. Deze en
endorfine en het DPP-IV is te lezen op de Belgische
andere opleidingen rond het thema epigenetica wor-
website www.exendo.be.
Exendo® Epigenomics BVBA Ter Doncklaan 13 2812 Muizen-Mechelen Belgium
33
Nieuws uit de research
Schildklierfunctie en onvruchtbaarheid Selenium als ontbrekende schakel?
I
n een nieuwe studie werd een verband aangetoond tussen schildklieraandoeningen en onvruchtbaarheid bij vrouwen. Het is ook geweten dat selenium, een essentieel micronutriënt, noodzakelijk is voor de goede werking van de schildklier.
Onze westerse voeding bevat te weinig selenium. Het is dan ook interessant om voorafgaand aan dure behandelingen als in-vitro-sterilisatie, seleniumsuppletie in te zetten bij ongewilde onvruchtbaarheid.
De meeste mensen geloven terecht dat onvruchtbaarheid voornamelijk het resultaat is van een slechte spermakwaliteit, maar een Britse studie die onlangs werd gepubliceerd in het vakblad “The Obstetrician & Gynaecologist”, wijst in de richting van een heel andere verklaring: schildklieraandoeningen bij vrouwen [1]. Volgens de onderzoekers kunnen schildklierafwijkingen leiden tot een verminderde reproductieve gezondheid, een lagere kans om zwanger te raken, een hoger risico op een miskraam en andere nadelige gevolgen voor de zwangerschap en de neonatale uitkomsten. Blijkbaar produceert de schildklier hormonen die een essentiële rol spelen in de groei en de ontwikkeling van het kind. Veranderingen in de schildklierwerking kunnen grote gevolgen hebben voor de reproductieve biologie vóór, tijdens en na de verwekking.
Een behandeling met selenium? Het is algemeen aanvaard dat selenium, een essentieel micronutriënt in onze voeding, noodzakelijk is voor de goede werking van de schildklier. In West-Europa zitten veel mensen om verschillende redenen op de grens van een tekort aan deze voedingsstof, en dat kan bepaalde biologische functies gemakkelijk verstoren. De vraag is of seleniumsupplementen overwogen moeten worden als eerstelijnsbehandeling voor onvruchtbare koppels voordat met een dure ivf-behandeling (in-vitrofertilisatie) wordt gestart. Dat kan de moeite waard zijn, al is het maar omdat selenium een veilige, natuurlijke en biologisch essentiële voedingsstof is die noodzakelijk is voor de goede gezondheid van mens en dier.
Een goed uitgangspunt Gebruikt in de veeteelt De rol van selenium is al tientallen jaren bekend bij boeren en veetelers. Zij beseffen maar al te goed dat hun dieren extra selenium nodig hebben voor een goede reproductieve gezondheid. Om één of andere reden is die kennis echter nog niet overgenomen in de menselijke geneeskunde, hoewel er reeds in verschillende studies op werd gewezen dat er een duidelijk verband bestaat tussen de seleniumniveaus en de zwangerschapsuitkomst. In een studie uit 1998, verricht door de Schotse wetenschapper Allan MacPherson, werd vastgesteld dat onvruchtbare mannen geholpen konden worden met seleniumsupplementen [2]. De supplementen verlaagden namelijk het aantal misvormde spermacellen, een probleem waarvan geweten is dat het de beweeglijkheid van het sperma aantast en de kans op een geslaagde voortplanting vermindert. Selenium ondersteunt bepaalde selenoproteïnen die voorkomen dat het DNA in de spermacellen muteert, waardoor misvormde spermacellen ontstaan.
Wetende dat selenium een voedingsstof is die noodzakelijk is voor de normale werking van 25-30 verschillende selenoproteïnen die onze afweer, groei en ontwikkeling regelen, het DNA in onze cellen beschermen en daarnaast instaan voor een aantal andere vitale functies, zijn er redenen te over om ervoor te zorgen dat we genoeg van deze voedingsstof binnenkrijgen. Aangezien in het beschikbare onderzoek een laag seleniumgehalte in verband wordt gebracht met vruchtbaarheidsproblemen bij zowel mannen als vrouwen, zou dit een ideaal vertrekpunt zijn voordat men overgaat tot duurdere onvruchtbaarheidsbehandelingen. Kies daarvoor voor een organisch gebonden seleniumverbinding met een hoge biologische beschikbaarheid.
R
Referenties 1. The Obstetrician & Gynaecologist. 2015, 23 Jan. DOI: 10.1111/tog.12161; Thyroid dysfunction and reproductive health 2. British Journal of Urology. 1998, Jul;82(1):76-80.
nr 3 - 2015
34
Nieuws uit de research
Sterk hart verlaagt risico op Alzheimer Een rol voor co-enzyme Q10?
H
et is mogelijk dat Alzheimer en dementie vermeden kunnen worden dankzij een gezond en goed functionerend hart. Misschien kan suppletie van co-enzyme Q10 hier voordeel bieden?
Volgens het wetenschappelijk magazine Circulation hebben mensen met een gezond hart veel minder kans om dementie en Alzheimer te ontwikkelen. Het magazine publiceerde deze bevindingen recentelijk online. Wetenschappers van het Amerikaanse Vanderbilt University Medical Center, beweren dat een verzwakt hart een grote risicofactor vormt voor geheugenverlies en cognitieve achteruitgang. Deze bevindingen verschijnen een half jaar nadat de international hartstudie gepubliceerd werd in het Journal of the American College of Cardiology, Heart Failure. Deze studie onderzocht de impact van co-enzyme Q10 op hartfalen. Resultaat hiervan was dat co-enzyme Q10 het hart een boost geeft en de mortaliteit drastisch verlaagt. Is het mogelijk dat er ook een link bestaat tussen de inname van coenzyme Q10 en een verminderde kans op onze cognitieve achteruitgang?
Minder bloed naar de hersenen Hoewel de twee bovenvernoemde studies geen rechtstreekse link hebben, blijkt er toch een gemeenschappelijke factor te zijn: de hartfunctie. Het Vanderbilt University Medical Center onderzoeksteam wijst erop dat het menselijk brein minstens 15% van de zuurstofvoorziening nodig heeft. Onze aders worden minder gezond naarmate we verouderen wat zorgt voor een verminderde bloeddoorstroom naar de hersenen. Een zwak hart maakt dit erger. Het hart versterken, is één van de eerste stappen. Gezonder hart met voldoende co-enzym Q10 Patiënten die deelnamen aan de studie kregen dagelijks 300mg co-enzym Q10. De resultaten tonen aan dat de kans op sterfte met 43% was gedaald ten opzichte van de placebogroep. De hartspier werkte beter dankzij de toegenomen energie aangevoerd door co-enzym Q10. Er is dus een duidelijk voordeel voor het hart, maar helpt co-enzyme Q10 ook de hersenen? Beschermend effect voor de hersenen Andere studies met co-enzym Q10 suggereren dat dit wel degelijk het geval is. Een voorbeeld daarvan is een Japanse studie in 2014 die polste naar de coenzyme Q10-niveaus bij de algemene bevolking. Dat onderzoek wees uit dat er een groter risico op dementie is bij een lage inname co-enzym Q10. Een deel van de verklaring is dat co-enzym Q10 een sterke antioxidant is die de vetrijke membranen van de hersencellen beschermt. Coenzym Q10 kan ook de disfunctie van de mitochondriën tegengaan. Deze disfunctie wordt vaak geassocieerd met neurodegeneratieve ziekten.
nr 3 - 2015
Referenties 1. Low Cardiac Index is Associated with Incident Dementia and Alzheimer's Disease: The Framingham Heart Study. Circulation, 2015; DOI:10.1161/CIRCULATIONAHA.114.012438; 2. The effect of coenzyme Q10 on morbidity and mortality in chronic heart failure: results from Q-SYMBIO: a randomized double-blind trial. JACC Heart Fail. 2014 Dec;2(6):641-9; 3. Serum coenzyme Q10 levels as a predictor of dementia in a Japanese general population. Atherosclerosis. 2014 Dec;237(2):433-4.
R
35
Fytotherapie
Philippe Gerard
Fytotherapie bij schildklieraandoeningen
S
childklieraandoeningen zijn ernstig en hebben een grote invloed op ons gehele metabolisme. Ze worden dan ook meestal behandeld met zeer ingrijpende medicatie. Nochtans vinden we in de natuur ook remedies daarvoor! In grote
lijnen kan men stellen, dat de schildklier ofwel teveel ofwel te weinig werkt, wanneer sprake is van pathologische omstandigheden. Wij hebben beschikking over twee plantaardige remedies: het blaaswier voor de hyperfunctie en de wolfspoot voor de hypofunctie. Fucus vesiculosus is een bruinwier uit onze Noordelijke zeeën en leverancier van jodium en fucoïdine. Lycopus europaeus is een lipbloemige uit onze bossen en plassen, waarin het lithospermzuur de speciale actieve inhoudsstof is. Lees meer over de wonderen van de natuur in dit artikel!
Hypofunctie van de schildklier Blaaswier [1] De gedroogde thallus van blaaswier of Fucus vesiculosus L. (fam. Fucaceae) uit Frankrijk en Ierland. Typisch uitzicht van de algen: bruinzwart tot groenbruin van kleur, in kleine stukjes verdeeld, met gezaagde rand, met luchtblazen of zwemblazen. De reuk is zee-achtig, onaangenaam visachtig. De smaak is slijmerig en zoutig. Blaaswier kennen we uiteraard ook aan onze kust, waar ze regelmatig in grotere hoeveelheden aanspoelt. Het is een bijzonder nuttig zeewier; de oogst gebeurt enkel nog op niet-gepolueerde (spaarzame!) plaatsen in West en Noord-West Ierland, Noorwegen en IJsland. Het nut blijkt dadelijk uit de veelheid aan inhoudsstoffen: polysachariden: laminarine (7%), alginezuur (30%), polyuronide uit beta-1,4-mannuronzure en L-guluronzure eenheden opgebouwd, fucanen, namelijk homofucaan, glucuronoxylofucaan en fucoidine (60%). Polysachariden komen veel voor in algen en zeewieren: het zijn planten, die in het waterig zeemilieu meer flexibiliteit dan rigiditeit nodig hebben. In de plaats van een hard en stevig celluloseskelet, zoals andere planten, hebben ze dus een thallus, die bestaat uit een gelvormende massa van karakteristieke polysachariden, zoals alginaten, carraghenanen, agar-agar,fucanen, mannanen, galactanen, laminaraan en algpectines. We treffen ze bijvoorbeeld aan in Laminaria sp., Fucus vesiculosus en andere wieren. Deze thallus is tot 1 m lang en plant zich vast in de zeebodem door middel van rhizoïden. Ze is 5 tot 20 cm breed en groenachtig tot bruinzwart. Typisch zijn de blazen, die verspreid op de thallus voorkomen en gevuld zijn met lucht; ze zijn ovaal en hebben als doel de plant in zee rechtop te houden. Verder bevat blaaswier (poly)fenolen, o.a. florotannines, langketenige looistoffen met floroglucine-eenheden, fucolen en fuco-floroethol.
Blaaswier bevat ook halogeniden, namelijk de uit het zeewater geaccumuleerde halogene elementen met als voornaamste jodium (0,03 tot 0,1 %) en broom (0,015 %). Het grote voordeel van plantaardige oligo-elementen en mineralen is dat ze steeds voorkomen als opneembare zouten, ofwel anorganische joodzouten, ofwel organisch gebonden jood (3878%), voornamelijk op proteïnen en lipiden, verder als dijodotyrosine. Carotenoïden zijn pigmenten oranje, bruine en gele kleuren. Het zijn fucoxanthine, luteïne, violaxanthine in vers zeewier en zeaxanthine in gedroogd zeewier, neoxanthine, fucoxanthinol, bètacaroteen en squaleen. Tenslotte treft men nog wat staerolen aan, namelijk. het fucosterine of fucosterol, met vetzuren geacyleerd of geglycosideerd. Andere sporenelementen zoals broom, koper, magnesium, mangaan en zink zijn ook aanwezig. Het nut van blaaswier begint bij fucose, de zeewiersuiker bij uitstek. Deze vormt lange ketens en roosterstructuren, de mucopolysachariden, die zelf al immunostimulerend (het zijn lectines en ze veroorzaken blastogenese) [2] en antimicrobieel werken. Ze veroorzaken ook een significante daling van de bloedglucosespiegel en van de cholesterolfracties, door hun adsorberend vermogen in de darm, gekoppeld aan de eliminatieve functie als vezel. Stimulatie van de schildklier Blaaswier zal de schildklier stimuleren door het hoge jodiumgehalte. De indicaties voor blaaswier zijn enerzijds hypothyreoïdie met struma en myxoedeem, doch anderzijds overgewicht. Een studie met obese patiënten toont een goed resultaat met 126 mg fucus-extract per dag, samen met een anthrachinon-drogerij. Het gewichtsverlies was gevoelig meer dan de controlegroep, die enkel de anthrachinonen kreeg. Het jodium verhoogt het basaal metabolisme. De meest nuttige indicatie is hypothyroïdie of de ziekte van
nr 3 - 2015
OF
36
Fytotherapie
Hashimoto. De ziekte van Hashimoto is een auto-immuunziekte waarbij de thyro誰ditis leidt tot schildklierdestructie en tot verlaagde thyro誰dhormoonspiegels (thyro誰dine, T4). Als gevolg krijgt men een verlaagd metabolisme, gestoorde lichaamstemperatuursregeling en eetlustverstoring. De symptomen zijn moeheid, verlaagde hartslag, kouwelijkheid, droge huid, haaruitval, overgewicht, ademhalingsmoeilijkheden, slikmoeilijkheden, spierslapheid, depressie, verwardheid, hoofdpijn, gewrichtspijn en menstruatiestoornissen. Jodium uit blaaswier promoot de vorming van T4 en de regulatie van hogervermelde symptomen. Perfectie uit de natuur Het jodium is opneembaar in zijn natuurlijke bindingen op eiwit, vet en koolhydraat. Dit is reeds een pluspunt, maar de combinatie ervan met andere inhoudsstoffen van blaaswier maken de effecten nog beter. Evolutieve struma wordt in haar evolutie naar schildklierkanker geremd door het fucaan
P h i l i ppe Ge ra rd
uit blaaswier. Bovendien is er een sterke antioxidatieve werking van fuco誰daan [3]. Maar ook de polyfenolen floroglucinol en floro-ethol zijn sterke antioxidantia! De in blaaswier aanwezige mineralen completeren deze werking; hun aanwezigheid is nodig voor de vlotte biochemische werking in ons lichaam. Aldus levert deze plant ons een kant-en-klaarmiddel voor deze schildklieraandoeningen. Dosering Als poeder kan Fucus worden toegediend in een dosis van 5-10 gram per keer, en dat driemaal daags, als maximumdosis. Therapeutisch houdt men zich best aan lagere dosissen, want de inname van jodium kan ook toxisch worden. Vermits een maximuminname van 120 microgram jodium vooropgesteld wordt, beperkt men zich tot orale inname van 3x daags 1 ml vloeibaar extract (1 ml = 20 druppels) of 4x daags 250 mg poeder.
Figuur 1. De blazen op de thallus van blaaswier gevuld zijn met lucht en hebben als doel de plant in zee rechtop te houden.
nr 3 - 2015
37 Philippe Gerard
Fytotherapie
Hyperfunctie van de schildklier Wolfspoot [4] Wolfspoot is een overblijvende Centraal Europese plant van de lipbloemigen (Lycopus europaeus L., fam. Labiatae) die in onze streken ook zijn habitat heeft. De plant wordt 1 meter hoog en heeft een rechtopstaande, vierkantige vertakte stengel met eironde tot lancetvormige, tegenoverstaande bladeren die ingesneden tot gezaagd zijn en aan de voet van de stengel zelfs veerspletig. De bloemen zijn in kransen rond de stengel gegroepeerd rond de bladoksels. Ze zijn wit met aan de binnenzijde paarse stippen. De bloemkroon heeft de typische Lamiaceae-vorm en bestaat uit vier ongeveer gelijke slippen. Men kan de wolfspoot aantreffen op drassige plaatsen zoals in vochtige bossen, moerassen en langs sloten. De plant bevat lycopeen, looistoffen en bitterstoffen. Deze helpen om jodiumproductie in de schildklier te voorkomen. Extracten van de plant worden daarom gebruikt bij hyperthyroïdie en de ziekte van Graves-Basedow. De schildklierhormonen thyroxine en tri-joodthyronine regelen de intensiteit van de stofwisseling. Bij te veel aan schildklierhormonen zal de stofwisseling worden aangespoord, wat zich uit in warmte-intolerantie, gewichtsverlies, slapeloosheid, prikkelbare stemming en angsten, overmatige transpiratie, opgejaagd gevoel, rusteloosheid, tachycardie (soms meer dan 100 slagen per minuut), trillen (m.n. vingers & handen), vermoeidheid en uitpuilende ogen. Bij de ziekte van GravesBasedow (auto-immuunziekte) worden de TSH-receptoren (Thyroid Stimulating Hormone) aangevallen door het eigen immuunsysteem. De hierdoor actief wordende TSH-receptoren zorgen voor een activatie van de schildklier waardoor deze heel veel schildklierhormoon gaat produceren. In het bloed is er een veel te grote hoeveelheid FT4 (Free Thyroxin T4).
door een aantal looistoffen, opgebouwd uit eenheden van voornoemde polyfenolen. Verder zorgt fluor voor remming van de vorming van schildklierhormonen aangezien het in competitie treedt met jodium. De schildklierwerking van wolfspoot kunnen samengevat worden als: • een TSH-remming door het lithospermzuur; • een remming van de perifere T4-conversie door de kaneelzure polyfenolen; • een intrathyroïdaal remmend effect door de fluor en de fenylpropanoïden. Deze werkingen tegen een verhoogde schildklierwerking zijn eveneens verantwoordelijk voor een afname van de hartfrequentie, een toename van de contractiekracht van de hartspier en een bloeddrukverlagend effect [6]. Niet onbelangrijk is dat wolfspoot tevens rijk is aan antioxidanten die gekend staan als anticarcinogene stoffen. Het betreft luteoline en apigenine, genkwanine, quercetine, cirisiliol en eriodictyol. Opnieuw vinden we de samenwerking tussen antioxidantia en mineralen in de plant terug: de intelligentie van de natuur. Dosering Het gebruik: orale inname van 3x daags 20 druppels tinctuur of 4x daags 250 mg poeder (in wat water opgelost).
Wolfspoot bevat lithospermzuur, fenolzuren (chlorogeenzuur, koffiezuur, hydroxykaneelzuur, rozemarijnzuur en feruleenzuur), flavonoïden, coumarinen en looistoffen. Fenylpropanoïde polyfenolen als het syringazuur, hydroxykaneelzuur en ferulazuur blijken een bijzondere antioxidatieve activiteit te bezitten. Tevens bevat deze plant etherische olie, alkaloïden, galactose, glucose, resine en vitamine C. Ook de mineralen fluor. calcium, silicium, zink en mangaan komen voor. Een overactieve schildklier kan behandeld worden met wolfspoot. In een studie uit 2008 bleek dat wolfspoot het jodiummetabolisme ondersteunt. Lithospermzuur heeft een remmende invloed op het TSH-hormoon van de hypofyse waardoor de activeringsprikkel van de schildklier vermindert om hormonen te maken. Daarnaast is er een verminderde binding van het TSH-hormoon op de plasmamembranen van de schildkliercellen door chlorogeenzuur en rozemarijnzuur aan het TSH-molecule [5]. Daarbij wordt er een verminderde binding van IgG-antilichamen op de schildklier bewerkstelligd (deze binding is de oorzaak van de ziekte van Basedow)
Figuur 2. De wolfspoot of Lycopus europaeus is een onopvallende plant. Ze komt eerder solitair voor aan bosranden en sloten.
nr 3 - 2015
OF
38
Fytotherapie
P hi l i ppe G e rard
Voor normaal, gezond huid1,6, haar en nagels1,4 Verhoogt de opname van ijzer2
A
Auteur Philippe Gerard, apotheker, Primrose Academy N.V., www.primroseacademy.be, www.emoconie.be, info@primroseacademy.be
Speelt een rol in de normale werking van de schildklier4
Hou je licHaam gezond
– met Selenium+zinc, slechts 1 tablet per dag Ondersteunt de normale werking van het immuunsysteem1,2,4,6 Draagt bij tot de bescherming van de cellen tegen oxidatieve stress1,2,4,5 Draagt bij tot een normaal energieleverend metabolisme en tot vermindering van moeheid2,3 Figuur 3. Bloem van de wolfspoot of Lycopus europaeus.
Referenties 1. Hänsel R, Keller K, et al. Fucus vesiculosus, Drogen. Hagers Handbuch. Ed. 1993, Teil 5, E-O, p. 201; 2. Schneider T, Ehrig K, Liewert I, et al. Interference with the CXCL12/CXCR4 axis as potential antitumor strategy: superiority of a sulfated galactofucan from the brown alga Saccharina latissima and Fucoidan over heparins. Glycobiology, 2015 Apr 15; 3. Li X, Zhao H, Wang Q, et al. Fucoidan protects ARPE19 cells from oxidative stress via normalization of reactive oxygen species generation through the Ca² +dependent ERK signaling pathway. Mol Med Rep. 2015 May;11(5):3746-52; 4. Hänsel R, Keller K, et al. Lycopus europaeus, Drogen. Hagers Handbuch. Ed. 1993, Folgeband 3, L-Z, p. 132; 5. Beer AM, Wiebelitz KR, Schmidt-Gayk H. Lycopus europaeus: effects on the thyroidal parameters and symptoms associated with thyroid function. Phytomedicine. 2008 Jan;15(1-2):16-22; 6. Vonhoff C, Baumgartner A, Hegger M, et al. Extract of Lycopus europaeus L. reduces cardiac signs of hyperthyroidism in rats. Life Sci. 2006 Feb 2;78(10):1063-70.
nr 3 - 2015
Pharma Nord is één van Europa’s grootste fabrikanten van voedingssupplementen (GMP gecertificeerde eigen productie). Onze producten worden wereldwijd in meer dan 45 landen verdeeld.
Innoverend voor de gezondheid
Minervastraat 14, B-1930 Zaventem Tel.: 02 720.51.20 – Fax: 02 720.51.60 E-mail: info-be@pharmanord.com
Verkrijgbaar in apotheken. Per dag volstaat 1 tablet. Selenium+Zinc 90 tabletten aan € 19,30 (= voor 3 maanden !). Vraag de code cnK 1173-434
BE_SelenZink_Ad_Orthophyto_DU_0514_105x297
R
1: Zn. 2: Vit. C. 3: Vit. B6. 4: Se. 5: Vit. E. 6: Vit. A.
Tweemaandelijks magazine OrthoFyto® & OrthoTrends®
Uitgave van OrthoFytoMedia Nr 3 - 2015, jaargang 20 Verschijnt 6 x per jaar Uitgever OrthoFytoMedia Nieuwdorp 57 - 9190 Stekene Tel: +32 (0)3 808 41 43 info@orthofytomedia.org Orthofyto is hét vaktijdschrift in België voor artsen, therapeuten en andere (para)medische professionals werkzaam of geïnteresseerd in preventieve gezondheidszorg en integratieve geneeskunde. Orthofyto heeft als doel u op de hoogte te houden van de laatste wetenschappelijke ontwikkelingen op het gebied van integratieve holistische gezondheidszorg, specifiek gericht op orthomoleculaire voeding & geneeskunde en fytotherapie. Hoofdredacteur Pascale Van den Heede, apotheker pascale@orthofytomedia.org
Abonnementen/prijzen Voor informatie of aanmelding: secretariaat OrthofytoMedia Tel. +32(0)3 808 41 43 Info@orthofytomedia.org
Abonneren: zie onze website www.orthofytomedia.org of mail naar info@orthofytomedia.org met vermelding van naam, adres, telefoon, email Jaarabonnement van januari tot december Abonnementen worden automatisch verlengd voor een volledig jaar, tenzij schriftelijk wordt opgezegd ten laatste eind oktober van het lopende jaar.
Redactieraad Walter O.M. Faché, biochemicus HEOS Pascale Van den Heede, apotheker Annemieke Meijler, natuurdiëtist
Auteurs van dit nummer Gabriël Devriendt, wetenschappelijk onderzoeker
Marijke de Waal-Malefijt, natuurdiëtiste Yvonne van Stigt, master in de klinische psycho-neuro-immunologie Lucas Flamend, orthomoleculair deskundige Mia Verachtert, bloesem- en celzoutentherapeute Trudy Vlot, orthomoleculair therapeut Philippe Gerard, apotheker
Lay-out en druk Françoise Biesbroeck, Het Letterhuis Beerveldestr. 19 - B-9160 Lokeren
'auto-immuunaandoeningen'
Overige landen op aanvraag
Advertentie aanvraag Pascale Van den Heede: pascale@orthofytomedia.org
Colofon
Volgende editie Nr4 - 2015 heeft als thema
België en Nederland Tijdschrift: € 35 per jaar voor zes nummers Digitaal: € 25 per jaar (toegang volledige archief) Combinatie: € 40 per jaar Een los nummer: € 9,90 (excl. portokosten)
Eindredacteur Walter O.M. Faché, biochemicus
Ereleden Prof. Dr. Ir. Jozef Poppe Apr. Hubert Goossens Dr. Med. Frans Fermon Dr. Med. Mark Bottu
Nr 3 - 2015 - jaargang 20
en zal midden augustus verschijnen.
Inzenden artikel? Wilt u schrijven voor het tijdschrift Orthofyto; u bent van harte welkom. Neem bij voorkeur vooraf contact op met onze hoofdredacteur Pascale Van den Heede. Na inzending van uw artikel beoordeelt de redactie binnen twee weken of uw artikel in aanmerking komt voor plaatsing. Redactionele bewerking van de artikelen gebeurt in overleg met de auteur. In Europa is in 2006 een wet aangenomen die bepaalt dat aan voedingswaren geen medische claims mogen hangen, behalve als deze wetenschappelijk bewezen zijn. Deze wet wordt ook wel de claimsverordening genoemd. Productnamen of verwijzing naar producten is niet toegestaan. De verantwoordelijkheid of de advertentietekst aan de eisen van de claimsverordening voldoet, ligt bij de adverteerder. OrthoFytoMedia vzw, is niet verantwoordelijk voor de geplaatste advertenties. Disclaimer De informatie uit deze uitgave is uitsluitend bedoeld voor lezers die zich uit het oogpunt van hun beroep met gezondheid en voeding bezig houden. Deze publicatie is niet bedoeld voor leken en consumenten. Uitgever en auteurs verklaren dat deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld. Evenwel kunnen zij op geen enkele wijze instaan voor de volledigheid van of eventuele fouten in de tekst van deze publicatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele verantwoordelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen, gebaseerd op de inhoud van deze publicatie. Copyright Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur. Ook de overname van artikelen of gedeelten hiervan is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming.
Overlijdensbericht Vol ongeloof en diep getroffen hoorden wij van het onverwachte overlijden van onze dierbare collega:
Loes Sissingh-Blok Klinisch psycholoog, orthomoleculair voedingsdeskundige 6 mei 2015 ✝ Door de jaren heen hebben we Loes leren kennen als een zeer professionele, betrokken en vooral warme persoonlijkheid. Dankjewel Loes voor alles wat we samen hebben mogen doen! Wij wensen haar man Donald en familie veel sterkte toe met het verwerken van het verlies. Onze gedachten zijn met hen. Caroline Holsbeek Annemieke Meijler Kiauw de Munck-Khoe Selma Timmer Contactpersoon: Annemieke Meijler, annemieke@meijler.com
Ervaar meer positieve emoties*
* SaffraMed bevat o.a. de ingrediënten saffraan en een goed opneembaar kurkuma. Saffraan ondersteunt een goede gemoedstoestand en helpt om een positieve instelling te behouden. Ook kurkuma brengt u mentaal in evenwicht. Beide ingrediënten zijn onderwerp geweest van herhaaldelijk wetenschappelijk onderzoek.
Kwaliteit maakt het verschil! Saffr’Active™ is een zuiver extract van saffraanstampers en uniek gestandaardiseerd op >2% crocine en safranal Inhoud: 30 en 60 vegetarische capsules Dosering: 1 capsule per dag, gedurende minstens 4 tot 6 weken of volgens het advies van een gezondheidsprofessional. Samenstelling per vegetarische capsule: Curcuminefytosoom (Curcuma longa) 160 mg, inositol (myo-inositol) 75 mg, saffraanextract (Crocus sativus) Saffr’Active™ gestandaardiseerd op > 2 % safranal en crocine 30 mg, vitamine B6 (pyridoxaal-5’-fosfaat) 3 mg (214% ADH*), zink (OptiZinc, zinkmono-L-methioninesulfaat) 2 mg (20% ADH*), foliumzuur (Metafolin, calcium-L-methylfolaat) 100 µg (50% ADH*), vitamine B12 (methylcobalamine) 75 µg (3000% ADH*), vitamine D3 (cholecalciferol) 12 µg (240% ADH*). *ADH= aanbevolen dagelijkse hoeveelheid
Verbeterde stabiliteit en maximale biologische beschikbaarheid van curcumine door koppeling aan fosfatidylcholine uit soja (fytosoomproces) Rechtstreeks actieve vormen van de vitaminen B6, B12 en foliumzuur Organische zink gebonden aan zuivere L-methionine biedt een optimale biologische beschikbaarheid Cholecalciferol, de meest fysiologisch actieve vorm van vitamine D
IS O 2
00
0
2
Verkrijgbaar bij uw apotheek Voor meer info zie www.nutrisan.com