www.outro.pl /
str /
TEMAT NUMERU: www.outro.pl /
str /
www.outro.pl /
ANNA SYDORCZAK Jak w Porach roku Vivaldiego... strona 8 GABRIELA SZCZEPANIK Pory roku determinują nasze życie strona 12 KATARZYNA GIEMZA Czy kwiecień to miesiąc samobójstw? strona 18 ANNA ADAMCZYK Bo tutaj jest jak jest strona 24 ALEKSANDRA KEISTER Jak barwy pór roku wpływają na nastrój człowieka? strona 28 BARTOSZ SIMIŃSKI Kwiat wiśni niesiony wiatrem strona 32 MARTA PŁOCHOCKA Złoty wieczór w LA strona 36 OLIMPIA ORZĄDAŁA #czytamprozę: Joanna Bator strona 42 BARBARA TRUCHAN Czytać czy nie czytać? strona 50 KAMIL DURAJCZYK O PRL z sądowej wokandy strona 58 BARTOSZ SIMIŃSKI Literackie podsumowanie 2018 roku str /
strona 66
www.outro.pl /
Cztery pory roku wydają się na pozór zjawiskiem na tyle oczywistym, że niewartym wspominania. Gdy jednak spojrzymy na nie w inny niż zwykle sposób, mogą odsłonić swoje zupełnie nowe i niespodziewane oblicza! Właśnie ze względu na swoje nieustannie istnienie i następowanie w ścisłym porządku w pewien sposób budują harmonię świata. Oczywiście pierwszy zarzut, który można wysunąć wobec wcześniejszych słów jest taki, że pory roku wcale nie są tak przewidywalne. Po kilku dniach wiosennego słońca może wrócić sroga zima, lipcowe upały przeplatają iście październikowe ulewy, a Boże Narodzenie, przypadające na początek zimy coraz rzadziej wypada w śnieżnej, białej aurze. Pory roku nie są więc czymś możliwym do matematycznego opisania - nie istnieją wyłącznie w swych charakterystycznych wyznacznikach oraz w ramach czasowych wyznaczonych datami kalendarza. Skoro jednak w ogóle istnieją, to znaczy, że ich celem jest odróżnienie w jakiś sposób poszczególnych części roku. Współcześnie podział roku na
charakterystyczne trzymiesięczne okresy być może nie jest szczególnie istotny, jednak dawniej ściśle wiązał się z wierzeniami ludowymi. Okresy przejściowe między porami roku uznawano za wypełnione szczególną mocą, przez co odprawiano wtedy liczne obrzędy, w których człowiek miał okazję zbliżyć się do magicznego świata niedostępnego na co dzień. W tradycji słowiańskiej największą wagę przywiązywano do momentu rozpoczęcia lata, kiedy to świętowany Noc Kupały. Nie mniej istotnym był też moment rozpoczęcia zimy, choć głównie chodziło tutaj o światło niż temperaturę, życie biologiczne czy inne obrazki, z jakimi wiążemy zwykle ten czas. 22 grudnia wypada najkrótszy dzień
str /
w roku, po którym czas ekspozycji słonecznej staje się coraz dłuższy. W warstwie symbolicznej kontrast światła i ciemności wyznacza metaforyczny spór dobra i zła, który w momencie przezwyciężenia mroków przez blask przechyla się na korzyść tego, co pozytywne i szlachetne. Pory roku determinują również w pewnej mierze nasze samopoczucie. Wpływają na aktywności, które podejmujemy. Inaczej spędzamy wolny czas latem, a inaczej zimą. Trudno sobie wyobrazić opalanie się w grudniu (chyba że w solarium bądź na drugiej półkuli) i tak samo kłopotliwe byłoby lepienie bałwana w lipcu. Pory roku wpływają na życie człowieka, postarajmy się więc poszukać tych związków! Krzysztof
www.outro.pl /
Outro – wychodzimy poza schemat
Szefowie działów:
ISSN: 2299-5242
Olimpia Orządała (korekta), Monika Stankiewicz (graficy), Martyna Kłos (promocja)
Ogólnopolski miesięcznik młodzieżowy Wydawca: Fundacja Nowe Media
Promocja: Martyna Kłos, Żaneta Chwiałkowska, Bartosz Simiński
www.outro.pl mail: redakcja(@)outro.pl, rekrutacja(@)outro.pl
Korekta: Olimpia Orządała, Natalia Popławska, Barbara Truchan, Klaudia Sodryl, Justyna Grzesiowska
Redaktor naczelny: Krzysztof Andrulonis Skład wydania i fotoedycja: Krzysztof Andrulonis
Grafiki: Monika Stankiewicz, Julia Dałek
Projekt okładki: Krzysztof Andrulonis
str /
www.outro.pl /
NEWSY ZE ŚWIATA KULTURY Drzewna wystawa redaktor:
Martyna Kłos
W dniach 5.01.-4.02. w Miejskim Centrum Kultury im. Henryka Bisty w Rudzie Śląskiej odbywa się wystawa prac Marii Jolanty Wolnej „Magia Drzew”. Autorka w dniu wernisażu wygłosiła również wykład pod tytułem takim samym, jak wystawa. Opowiedziała na nim o znaczeniu drzew dla różnych kultur, o ich mocy i o tym, gdzie rośnie najstarsze drzewo na świecie. Wolna obcując z drzewami uczy się od nich, by następnie przekazać tę wiedzę innym. Zwiedzający wystawę mogą przeczytać „7 wskazówek OD DRZEW”, np. pamiętaj o swoich korzeniach, cz też pij dużo wody.
str /
www.outro.pl /
str /
www.outro.pl /
…zmienia się światło w twoich oczach” – - chciałoby się zaśpiewać za Ryszardem Rynkowskim, który wykonywał ten utwór, kojarzony głównie z serialem Klan.
JAK W „ VI str /
www.outro.pl /
„PORACH ROKU”
IVALDIEGO str /
www.outro.pl /
redaktor:
Anna Sydorczak
No właśnie, co tak naprawdę znaczą dla nas
barwień politycznych). Ożywa studenckie ży-
pory, według których dzielimy rok na wiosnę,
cie, bo w końcu wiosna to też okres, w którym
lato,
zaczynają się juwenalia. Zrzucamy płaszcze
jesień
i
„uprzywilejowaną”
zimę?
Zamieszkujemy
szerokość
geograficzną,
i chowamy grube swetry do szafy, wybierając
w której panuje klimat umiarkowany (w ciągu
lżejszy ubiór. A co z zapachem? Jak pachnie
roku występują u nas wszystkie cztery pory),
wiosna? Dla mnie zdecydowanie bzem, który
podczas gdy inni mieszkańcy naszego globu
uważam za symbol tej pory roku. Kwitnie
mogą cieszyć się tylko porą suchą i deszczo-
wszystko – włącznie z miłością, bo to właśnie
wą. Każda ćwierć roku niesie ze sobą pewne
wiosną statystycznie częściej się zakochuje-
ukryte znaczenia i skojarzenia – jedne mniej,
my. Dowodzą temu badania przeprowadzone
drugie bardziej oczywiste.
przez portal mydwoje.pl na grupie 1000 ankietowanych. Aż 63 proc. z nich potwierdziło, że najczęściej zakochiwali się właśnie na wiosnę.
„Wiosna, ach to ty!” Słowa te zwykł śpiewać Marek Grechuta. Bez czego nie wyobrażam sobie wiosny? Przede wszystkim bez zieleni. Zieleń i inne kolory
Lato otrzymało już 33 proc., a zima zaledwie 4 proc. wskazań.
w krajobrazie zwiastują, że nadchodzi właśnie
„Lato, lato wszędzie!”
ta pora roku. Na tatrzańskich polanach kwitną
To chyba ulubiona pora roku większości popu-
krokusy, ludzie wychodzą na zewnątrz, robi się
lacji, a już na pewno studentów. Pod koniec
cieplej. Przyroda budzi się do życia, a ławki na
czerwca i na początku lipca następuje finisz
Plantach w Krakowie powoli zapełniają się
sesji, a po nim można rozpocząć błogi i beztro-
spacerowiczami (określenie bez żadnych za-
ski relaks (o ile zdaliśmy wszystkie egzaminy
str /
www.outro.pl /
w pierwszym terminie). I tak do końca wrze-
W liceum na ogniska w gorące wieczory, a ja-
śnia. Sposobów na spędzenie tej pory roku
ko studentka uwielbiam przesiadywać pod jak-
jest chyba nieskończenie wiele – morze, góry,
że wymownym neonem „Lato” na leżaku przy
jezioro, zagraniczne wycieczki. Świetnie, bo
Wiśle w Forum Przestrzenie. Lato, Kraków
pogoda sprzyja! Ostatnie lata pokazują, że tro-
i Forum to chyba idealne połączenie dla
piki potrafią zajrzeć także w nasze strony,
mieszczuchów zostających w mieście. Oczywi-
a temperatura może osiągnąć nawet 35 stop-
ście, ta pora roku nie obyłaby się bez muzycz-
ni. Wymieniłam już chyba wszystko, ale z czym
nych festiwali. One także idealnie wpisują się
najbardziej kojarzy mi się lato? Chyba po pro-
w letni krajobraz, a patrząc na bogatą ofertę,
stu z wakacjami i ze spotkaniami z przyjaciół-
jaką proponują nam organizatorzy takich wy-
mi. W podstawówce wychodziło się na podwór-
darzeń w całej Polsce, naprawdę jest w czym
ko, w moim przypadku często nad rzekę.
wybierać.
str /
www.outro.pl /
„Mimozami jesień się za-
„Jest taki dzień…
czyna”…
…bardzo ciepły, choć grudniowy…” –
…jak śpiewał Czesław Niemen. Nostalgia – to pierwsza rzecz, która skojarzyła mi się z jesienią. Nie będę tutaj koloryzować ani zaklinać rzeczywistości, jak w reklamach tabletek na przeziębienie, gdzie wszyscy biegają wesoło po kałużach. Zawsze w te szare, deszczowe dni dopada mnie szczególne uczucie chandry, kiedy ciepły koc wręcz woła i zaprasza w swoje objęcia. Aczkolwiek, kiedy jesień staje się tą prawdziwą złotą jesienią, reguła pozostania pod kocykiem nie obowiązuje i wybieram spacer po krakowskich parkach. Takich dni jest jednak względnie mniej niż tych szarych. Tak więc zestaw: kocyk w połączeniu z kubkiem gorącej herbaty/kawy/kakao (niepotrzebne skreślić) i ulubionym serialem wydaje się idealnym rozwiązaniem na przeczekanie (może nawet zahibernowanie się) aż do wiosny. Włączając w to oczywiście zimę.
- czas na zimę. A skoro zima, to śnieg, a z nim w parze idą oczywiście święta Bożego Narodzenia. I to właśnie jest to, czego wyczekuję najbardziej podczas tej pory roku (oprócz ferii po sesji zimowej oczywiście). Ta atmosfera, dekoracje, zapachy. Wszystko składa się na jedną, wyjątkową całość. W dodatku całość, która zdarza się raz w roku, a w innej aurze chyba nie byłaby aż tak wyjątkowa. Pogoda sprzyja (przynajmniej na północy Polski) szczególnie sportom zimowym i ich miłośnikom, więc w ruch idą narty, snowboardy i łyżwy. Nie musimy daleko szukać – góry mamy u siebie, chociaż niektórzy i Alpami nie pogardzą. A tych, którzy nie przepadają za sportami zimowymi, na pewno nie raz ucieszył ulepiony kiedyś w dzieciństwie bałwan, chociaż okazuje się czasem i tak, że bałwanem można się także po prostu urodzić ;)
str /
www.outro.pl /
str /
www.outro.pl /
P ORY ROKU
DETERMINUJĄ NASZE ŻYCIE str /
Aż 70% Europejczyków odczuwa wpływ warunków
www.outro.pl /
pogodowych na swoje ogólne samopoczucie. W większości przypadków skarżą się na zmęczenie i ból głowy. Pogoda nie tylko determinuje nasze samopoczucie, ale może tez zabić.
str /
www.outro.pl /
rozmawiał: Gabriela
Szczepanik
Właśnie z tego powodu prognozy pogody na
krwi. Lekarze szacują, że w 2004 roku fala
całym świecie mają zawierać komunikaty dla
upałów zabiła od 22 do 35 tysięcy Europejczy-
alergików czy osób cierpiących na choroby
ków, o czym więcej możecie przeczytać
wieńcowe. Ten system ostrzegawczy stosowa-
na stronie focus.pl.
ny jest jak na razie tylko w USA, a dokładniej
W 1994 r. po burzy nad Londynem szpitalne
w Filadelfii. To właśnie tam, oprócz przypusz-
izby przyjęć zostały wypełnione przez tysiące
czeń meteorologicznych, pojawiają się także
pacjentów z nasiloną dusznością, za sprawą
informacje o nadchodzącej fali upałów, dzięki
letnich burz, które są najniebezpieczniejsze
czemu ludzie cierpiący na przewlekłe choroby
dla alergików ze względu na wysokie stężenie
układów krążenia, mogą zabezpieczyć się
alergenów w powietrzu. Niezwykle ważną in-
przed niekorzystnymi warunkami pogodowymi.
formacją jest to, że zmiany pogodowe bardziej
Co więcej, działania te wspierają także władze
szkodzą mieszkańcom miast niż wsi, a to
Filadelfii – dla najuboższych, bezdomnych
wszystko za sprawą niezwykle toksycznych ga-
i samotnych działają infolinie proponujące
zów i drobnych pyłków znajdującym się w po-
wszelką pomoc i klimatyzowane schrony.
wietrzu zanieczyszczonego miasta. Powodować mogą niedotlenienie, duszności, a nawet uszkadzać naczynia wieńcowe. Według Świa-
Niebezpieczna pogoda
towej Organizacji Zdrowia w skutek oddycha-
W większości ofiarami złych warunków pogo-
nia zanieczyszczonym powietrzem, rocznie
dowych stają się osoby starsze, cierpiące na
umiera trzy miliony ludzi na całym świecie.
przelękłe schorzenia i wszystkie te, mające problem z układem krążenia czy krzepliwości
str /
www.outro.pl /
Pora roku ma nie tylko wskazywać, do jakich
Pora roku przyszłość ci powie
chorób nowo narodzony człowiek może mieć Jak bardzo niewiarygodnie może brzmieć stwierdzenie, że pora narodzin dziecka może mieć wpływ na całe jego życie? Kiedyś pewnie każdy zastanawiał się, w jaki sposób to, czy urodziłeś się zimą albo latem wpłynęło na twoje dotychczasowe osiągnięcia czy porażki, a także jak ukształtuje to co jeszcze cię czeka? Ja urodziłam się wiosną – wydawać by się mogło, że to całkiem przyjemna pora, ale, jeśliby wierzyć przeprowadzonym, jednak niepotwierdzonym badaniom mogę być bardziej podatna na takie choroby jak anoreksja, depresja czy stwardnienie rozsiane. Mam się czym martwić?
str /
skłonności, ale też determinować charakter dziecka. Cóż, ponoć nie chodzi tutaj o astrologię, czary, układy planet, ale o warzywa i owoce z jakimi nasze mamy mają styczność przed a także w trakcie ciąży. Nie wiem w jaki sposób to wszystko jest ze sobą powiązane, jednak w czterech grupach poddanych badaniom na wiosnę urodziło się więcej osób z depresją czy anoreksją aniżeli w pozostałych trzech. Natomiast najwięcej schizofreników na świecie najprawdopodobniej przychodzi na świat zimą.
www.outro.pl /
to na funkcjonowanie naszego organizmu.
Pogoda pod psem
Kiedy odczuwasz osłabienie, brak energii, zdaIle razy zdarzyło ci się usprawiedliwiać swój nienajlepszy nastrój przesileniem wiosennym, czy niskim ciśnieniem? Jeśli nadal nie jesteś przekonany do tego, że pogoda może determinować nasze codzienne życie, pomyśl, że to w końcu od niej zależy też to, jak się ubieramy. Jednak nie tylko o sam ubiór chodzi. Wielu ludzi odczuwa zmiany pogodowe, a kiedy w naturalnej rytmice pojawiają się jakieś zaburzenia, wtedy możemy zauważyć, jak wpływa
str /
rza ci się chorować częściej niż zwykle i mieć przewlekle zły nastrój, można przypuszczać, że jesteś meteopatą! Ponoć meteopatia to problem związany bardziej z psychiką człowieka niż faktycznym działaniem pogody, ale wielu ludziom życie w rytm pogody sprawia duże problemy. Najgorsze są takie miesiące jak marzec – kiedy temperatura cały czas się waha, słońce pojawia się na
www.outro.pl /
przemian z deszczem. Pogoda wyznacza nie-
Biosynoptycy uważają, że przy dużym zmęcze-
którym ludziom to, jak będą się czuć danego
niu, stresach i nadużywaniu alkoholu rośnie
dnia.
nasza wrażliwość na zmiany aury. Co więcej,
Niektórzy twierdzą, że nie odczuwają zmian
wrażliwość na zmiany pogodowe może zmie-
pogodowych, jednak niezaprzeczalnym faktem
niać się z wiekiem. Warunki pogodowe mogą
jest, że mimo braku odczuwalnych skutków
determinować nasze działania – dlatego war-
zmiennych warunków pogodowych, ich orga-
to jest znać nasze reakcję na zmiany pogody.
nizm również, jak w przypadku meteopatów,
Dla niektórych może to być powód do zastano-
potrzebuje czasu na regenerację i przystoso-
wienia się czy wyjaśnienie, dlaczego w po-
wanie się do np. zmiany czasu czy pory roku.
chmurny, deszczowy, mglisty dzień jesteśmy szczególnie rozdrażnieni i nastawieni na konflikty?
str /
www.outro.pl /
CZY KWIECIEŃ TO MIESIĄC SAMÓJSTW?
str /
www.outro.pl /
str /
www.outro.pl /
redaktor:
Katarzyna Giemza
W kwietniu dochodzi do największej liczby samobójstw, ale to jesień i zima sprzyjają rozwojowi chorób psychicznych. W obu tych popularnych stwierdzeniach znajduje się ziarno prawdy. Niemniej jednak pora roku odgrywa znacznie istotniejszą rolę dla ludzkiego zachowania, nastroju i zdrowia umysłowego, niż mogłoby się wydawać.
Podatność na choroby psychiczne jest także
Astrologia czy psychologia?
zależna od czasu, w którym ktoś przyszedł na Wpływ pory roku, w której ktoś się rodzi, na psychikę i charakter kojarzy się z astrologią, a więc czymś dla wielu osób absurdalnym. W rzeczywistości wiele kwestii – w tym temperament i podatność na choroby psychiczne – - zależy właśnie od tego czynnika. W 2014 r. naukowcy z medycznego Uniwersytetu Semmelweisa w Budapeszcie przeprowadzili badania na grupie 400 studentów. Zgodnie z tym, co wykazali, osoby urodzone latem mają większą tendencję do pozytywnego myślenia, ale także do gwałtownych i częstych wahań nastrojów. Z kolei u badanych, którzy przyszli na świat w okresie zimowym, zaobserwowano pesymizm i negatywne nastawienie do życia.
str /
świat. Ci sami naukowcy zauważyli zwiększone ryzyko zachorowania na schizofrenię i zaburzenia dwubiegunowe u badanych urodzonych zimą. Z kolei ludzie, których data urodzenia przypada na okres wiosenny, są bardziej podatni na depresję. Wynika to z różnicy poziomów dopaminy i serotoniny u dziecka w poszczególnych porach roku. Te hormony wpływają między innymi na koncentrację, sen i emocje, takie jak radość czy złość. Dokładniejszy mechanizm wpływu pory roku na poziomy tych substancji ma zostać przeanalizowany przez węgierskich naukowców w dalszych badaniach.
www.outro.pl /
Z drugiej strony sezonowość samobójstw zale-
Kwiecień
ży też od grup wiekowych i płci. Młodzi męż-
nie dla wszystkich okrutny
czyźni będący w wieku szkolnym najczęściej
Zdecydowanie bardziej wiarygodny i dokład-
odbierają sobie życie w okresie zimowym.
niej przebadany wydaje się wpływ bieżącej po-
Z kolei wśród reprezentantów starszych grup
ry roku na ludzką psychikę. Kwiecień jest zna-
wiekowych to wiosna i lato są „sezonem na
ny jako miesiąc, w którym najwięcej osób po-
samobójstwa”, co wynika z przeprowadzonej
pełnia samobójstwa. Prof. Łukasz Święcicki
przez psychiatrę Anitę Młodożeniec i opubliko-
w artykule Najokrutniejszy miesiąc kwiecień –
wanej na łamach „Psychiatrii Polskiej” analizy
- czyli skąd się bierze drugi biegun w depresji
danych Głównego Urzędu Statystycznego doty-
zimowej wspomina także, że to w tym miesią-
czących samobójstw. Trudno określić, jakie
cu do szpitali trafia najwięcej osób z chorobą
czynniki i w jakim stopniu wpływają na dyna-
afektywną dwubiegunową.
mikę samobójstw w ciągu roku.
str /
www.outro.pl /
dwubiegunowa czy skłonności samobójcze,
Ciepła pora
w cieplejszych miesiącach roku. Częstotliwość
zbawienna dla zdrowia
wyszukiwania informacji na ten temat przez
Od pory roku zależy również nasilenie różnego
internautów może być skorelowana z występo-
rodzaju problemów psychicznych. Badania
waniem tych problemów u nich samych.
opublikowane na łamach „Journal of Preventive Medicine” wykazują, że wśród mieszkańców USA i Australii częściej pojawiają się one zimą niż latem czy wiosną. Do oceny posłużyły dane wyszukiwarki Google z lat 2006–2010 w tych dwóch krajach. Badacze zaobserwowali znaczne spadki zapytań o zaburzenia, takie jak schizofrenia, depresja, choroba afektywna
str /
www.outro.pl /
bupropionu – jedynego antydepresantu, który
Ochłodzenie emocji
na nie działa. Z kolei odpowiednią metodą
w chłodnej porze
profilaktyki jest zażywanie witaminy D, cho-
Istnieją także tzw. sezonowe zaburzenia afek-
ciażby podczas wyjazdów do miejsc, gdzie jest
tywne, polegające na ogólnym pogorszeniu
więcej światła słonecznego.
nastroju w okresie jesienno-zimowym lub zimowo-wiosennym. Wśród najczęściej występujących objawów można wymienić problemy z koncentracją, przewlekłe zmęczenie i wzmożoną senność oraz nadmierne smutek i drażliwość. Sezonowe zaburzenia afektywne można leczyć za pomocą foto- i psychoterapii oraz
str /
Pora roku kształtuje wiele elementów ludzkiej psychiki – od charakteru i temperamentu po stan zdrowia psychicznego. Sposób, w jaki ten proces zachodzi, wciąż pozostaje nie do końca przebadany.
www.outro.pl / Wiosna, lato, jesień, zima… Cztery pory roku cha-
rakteryzują umiarkowany klimat. Często przeplatają się i współistnieją obok siebie – stąd na przykład mamy przedwiośnie pozwalające odnaleźć pośród topniejących śniegów pierwsze oznaki wiosny. Jest to rzecz tak oczywista, że mówienie o tym wydaje się zbędne. Jednak czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, skąd tak naprawdę wzięły się pory roku?
str /
BO TUTAJ JEST www.outro.pl /
JAK JEST
str /
www.outro.pl /
redaktor: Anna
Adamczyk
Współcześnie zostały wyznaczone przez me-
obserwowały okres wegetacji roślin i zmiany
teorologów na podstawie badań. Wyróżniamy
zachodzące w ich cyklu życiowym. Wiązali to
astronomiczne, potocznie zwane kalendarzo-
ściśle z obserwacją słońca. Można przeczytać
wymi, i meteorologiczne pory roku. Te drugie
o tym w dziele Hezjoda pt. Prace i dni. Staro-
służą meteorologom do tworzenia statystyk.
żytny kronikarz przedstawił w nim pracę rolni-
Chodzi o to, żeby z danych statystycznych móc
ka oraz wydarzenia astronomiczne w kolej-
porównywać ten sam okres. Długość pór roku
nych porach roku.
według tego podziału jest bardziej jednorodna,
Pory roku są następstwem ruchu obiegowego
każda ma po trzy miesiące, np. zima rozpoczy-
Ziemi wokół Słońca i nachylenia osi ziemskiej
na się pierwszego grudnia i trwa do ostatniego
do płaszczyzny orbity tego ruchu. Ruch obiego-
lutego. Są powiązane bardziej z kalendarzem
wy sprawia, że warunki oświetlenia Ziemi
niż z astronomią. Tak to wygląda dziś –
zmieniają się w rytmie rocznym, co pociąga za
- wszystko jest idealnie obliczone i udowodnio-
sobą zmiany klimatyczne. Już w Mezopotamii
ne naukowo. Ale jak ludzie radzili sobie z tym
wynaleziono kalendarz słoneczny, który opie-
dawniej?
rał się na cyklu zmian pór roku związanym właśnie z ruchem Ziemi. To niezmiernie ciekawe, że do dziś korzystamy z tego, co wynale-
Starożytna cywilizacja
ziono bardzo dawno temu. Równolegle, obok
Cofnijmy się o ponad dwa tysiące lat. Ludz-
kalendarza słonecznego, powstawał kalendarz
kość już od zarania dziejów dążyła do dokład-
księżycowy, który opierał się na obserwacji faz
nego określenia czasu, co wiąże się z powsta-
księżyca. Z tego kalendarza korzystały głównie
waniem kalendarzy oraz wyznaczaniem pór
narody koczownicze.
roku. Narody, które zajmowały się rolnictwem,
str /
www.outro.pl /
doszli do porozumienia – Persefona cześć ro-
Ludowe opowieści
ku spędzała z matką na ziemi, a resztę w podTeraz przenieśmy się do całkiem innego świata – trochę bajkowego, przedstawiającego początki świata i ludzkości. Takiego, który tłumaczy skomplikowane zjawiska w prosty sposób. Ludzie starożytności nie dysponowali wiedzą, którą dziś mamy, pomijając nowinki technologiczne ułatwiające nasze życie. Opowieści mitologiczne pomagały im w wyjaśnieniu sensu świata. W starożytnej Grecji ludzie wierzyli w bogów i związane z nimi historie odnosili do swojej codzienności. Dzięki temu tłumaczyli sobie otaczające ich zjawiska, np. sądzili, że Zeus przelewa swój gniew na ludzkość, zsyłając na ziemię pioruny. W mitologii powstanie czterech pór roku wiązano z mitem o Demeter i Korze.
śliwa, to wszystko kwitło, co stanowiło początek wiosny i cieplejszych miesięcy, a gdy Persefona odchodziła od matki – Demeter pogrążała się w rozpaczy, tym samym zsyłając na ziemię jesień i zimę. Na co dzień, pewnie tak jak ja, nie zastanawiasz się, skąd wzięły się pory roku. Po prostu były i są niezmienne – pomijając niektóre odstępstwa od normy. Jednak czasem warto pomyśleć o tym, że nie wzięły się, mówiąc potocznie, z powietrza. Ma to związek z ciągłymi procesami, które zachodzą w naszym wszechświecie. Naukowe tłumaczenia często są nużące, więc może łatwiej myśleć o powstaniu pór roku, tak jak to robiły ludy antyczne.
W Mitologii Greków i Rzymian Zygmunta Kubiaka można przeczytać, że imię Demeter oznacza
ziemiach z Hadesem. Gdy Demeter była szczę-
„Ziemię-Matkę”
oraz
„Matkę-
Jęczmienia”. Jest to bogini urodzaju, pani ziarna i zboża. Uważano, że Kora wyłoniła się z Demeter jako jej sobowtór: bogini mocy ukrytej w ziarnie z bogini płodności gleby przyjmującej to ziarno. Łączyła je bardzo silna więź, dlatego gdy Kora została porwana przez Hadesa, Demeter obiecała nie wypuścić nasion z ziemi, dopóki nie ujrzy drogiego oblicza córki. Tak więc władca podziemi i zbolała matka
str /
www.outro.pl /
JA
WP str /
www.outro.pl /
AK BARWY PÓR ROKU PŁYWAJĄ NA NASTRÓJ CZŁOWIEKA? str /
www.outro.pl /
redaktor:
Aleksandra Keister
Już od najmłodszych lat świat poznajemy poprzez kolory. Istnieją takie, które są charakterystyczne dla danych pór roku. Niewielu z nas wie, jak ogromny wpływ mają na nasze samopoczucie. Jedne z nich działają na samopoczucie pozytywnie, inne zaś negatywnie.
Zmiany w otoczeniu związane z rytmem biegu
strój. Wywołuje poczucie radości, daje nadzie-
kolejnych miesięcy odczuwa zdecydowana
ję na lepsze jutro i inspiruje swoją świeżością.
większość ludzi. Należy zauważyć, że każda
Dzięki rozwijającym się roślinom o różnorod-
z czterech pór roku posiada charakterystyczne
nych kwiatach liczba barw pojawiających się
dla siebie kolory – istotne dla nastroju, a tak-
wraz z odejściem mrozów jest spora, jednak
że dla zachowania.
to właśnie kolor zielony jest najbardziej charakterystyczny dla tego okresu w roku. Wiosna to pora świeża i energiczna. Wielu decydu-
Zieleń bogata w zieloność
je się w tym okresie na liczne zmiany w życiu.
Wiosna jest czasem, kiedy wszystko dookoła kwitnie. Podczas gdy większość z nas cieszy się napływem zieleni w świecie natury, alergicy
W świetle słońca
nie mają powodów do radości. Mimo wszystko
Potężne upały nie przeszkadzają w tym, aby
wiosna ma swoje kolorowe uroki, spośród któ-
kochać czas wakacji z całego serca. Lato, ko-
rych najistotniejsza jest barwa budzącej się do
jarzone z ciepłymi odcieniami, budzi w więk-
życia zieleni, zdecydowanie poprawiająca na-
szości ludzi pozytywne skojarzenia. Jasne,
str /
www.outro.pl /
świetliste barwy budują spokój, zachęcają do
mróz – zima również potrafi zaprezentować
odpoczynku, również psychicznego, oraz zmu-
piękne oblicze. Chłodny odcień błękitu nieba
szają do głębszej refleksji. Ze względu na to,
fantastycznie komponuje się ze śnieżną bielą.
że okres ten kojarzymy głównie z przerwą od
To krajobraz znany wszystkim. Mimo, że jest
szkoły, uniwersytetu czy pracy, relaksem i wy-
wtedy zimno – przyjemnie spoglądać na spa-
tchnieniem, najczęściej wyczekujemy nań
dające płatki śniegu. To też okres, w którym
szczególnie niecierpliwie. Gdy już nadejdzie,
wielu ludzi czeka na zbliżające się święta spę-
warto oderwać się choć na chwilę od rzeczywi-
dzone wraz z rodziną.
stości i skupić na przyjemnościach.
Czasem trudno jest dostrzec uroki następujących po sobie pór roku. Natłok codziennych spraw powoduje, że nie dostrzegamy nawet,
Paleta odcieni
kiedy liście opadają z drzew, a kiedy w ich
brązu, złota i czerwieni
miejsce rodzą się nowe. Być może warto spró-
Szaro-bura jesień nie zawsze jest smutna! Prawdą jest, że to moment, kiedy człowiek staje się ospały, wiecznie zmęczony i podminowany każdą drobnostką. Zaczyna się też sezon na nieustanne przeziębienia. Jednak kolory, jakie dominują wśród jesiennych liści i na niebie, w połączeniu ze złocistymi promieniami słońca dają przyjemny efekt, który cieszy oko za każdym razem i określany bywa nieco poetycko „złotą polską jesienią”.
Trzaskająca mrozem biel Nie taka zima zła! Pomimo tego, że wieczory nastają wcześnie, śnieg nie zawsze chce spaść, a na dworze panuje dotkliwy czasem
str /
bować poświęcić temu odrobinę więcej uwagi, aby później móc się posłużyć słowami największego chyba przeboju Louisa Armstronga – - And I think to myself, / What a wonderful world!
www.outro.pl /
KWIAT WIŚNI WIŚN
NIESIONY WIATR
str /
NII
www.outro.pl /
REM
str /
www.outro.pl /
redaktor:
Bartosz Simiński
Kwiaty od dawna stanowiły istotny element japońskiej kultury. Ich motywy znajdziemy we wzorach kimon i dekoracjach przedmiotów codziennego użytku. W Kraju Kwitnącej Wiśni narodziła się ikebana, czyli sztuka układania harmonijnych bukietów, zaś w godle Japonii umieszczona jest chryzantema symbolizująca szczęście. Najpopularniejszym motywem kwiatowym pozostaje kwitnąca wiśnia, która doczekała się swojego święta – hanami.
ność wśród ludzi należących do wszystkich
Kultura zapożyczeń
klas społecznych. Szczególnie istotne jest poKorzenie hanami (z jap. oglądanie kwiatów) sięgają kilkuset lat wstecz i szukać ich należy w zwyczajach japońskich elit, które powstały pod wpływem chińskiej kultury dworskiej. Przy okazji warto wspomnieć, że zamorskie zapożyczenia z kultur azjatyckich były stałym elementem procesu kształtującego wszystkie aspekty japońskiego życia, czego najwyraźniejszym przykładem są znaki kanji stanowiące podstawę pisma japońskiego.
łożenie nacisku na słowo uczty, oglądaniu kwiatów wiśni bowiem towarzyszy zwyczaj urządzania pikników. Rzesze Japończyków przybywają do parków, aby w cieniu drzew spożywać tradycyjne lokalne przysmaki, takie jak kulki ryżowe, nadziewane najczęściej wędzonymi śliwkami umeboshi czy dango, czyli małe kulki z mąki ryżowej nabite po trzy lub cztery sztuki na drewniane patyczki i występujące w najrozmaitszych wariantach smakowych.
Z czasem tzw. uczty kwiatowe zaczęły rozprzestrzeniać się na cały kraj i zyskiwać popular-
str /
www.outro.pl /
wytwarzają małe owoce nienadające się do
Front wiśni
spożycia przez ludzi. Nic jednak się nie marnuO tym, jak ważne dla Japończyków jest święto hanami, świadczą między innymi coroczne
je – posilają się nimi chętnie różne gatunki ptaków.
prognozy kwitnienia emitowane we wszystkich najważniejszych ogólnokrajowych mediach. Front wiśni (sakura-zensen) przedstawia prze-
Starsi Japończycy pamiętają, że kiedyś obcho-
widywane okresy kwitnienia dla poszczegól-
dzono nie tylko święto hanami, lecz celebro-
nych części kraju i przez całą wiosnę stanowi
wano także kwitnienie innych drzew, takich
temat żywych dyskusji. Kwitnienie zaczyna się
jak morele ume lub śliwy. W Japonii zwyczaj
od najbardziej wysuniętej na południe wyspy
ten jest już raczej zapomniany, aczkolwiek na-
Okinawa i stopniowo przesuwa się na północ.
dal żywy jest w niektórych regionach Chin.
W centralnej Japonii, czyli w okolicach Metropolii Stołecznej Tokio, hanami przypada na przełom marca i kwietnia. Dokładne przewidy-
Lokalne piękno
wanie prognoz kwitnienia jest o tyle ważne, że
Ludzie z całego świata zachwycają się kwitną-
kwiaty utrzymują się na drzewach dosyć krót-
cymi wiśniami i tłumnie przybywają do Japonii
ko, bo zaledwie około tygodnia i łatwo je prze-
w celu doświadczenia święta hanami. Różne
gapić.
kraje podejmują próby zaszczepienia japońskiej tradycji na swoim gruncie i sadzą wiśniowe parki. Także w Polsce możemy odnaleźć
Nie tylko sakury
ślady fascynacji azjatycką tradycją, czego
Japońskie wiśnie, czyli sakury występują
przejawem są sakury w Ogrodzie Japońskim
w wielu odmianach. Kwiaty mają różnorodne
we Wrocławiu lub na warszawskich Polach
zabarwienie – od bieli do różu – i pojawiają
Mokotowskich. Szukając piękna w odległych
się na gałęziach przed liśćmi. Dzięki temu
krainach, nie zauważamy jednak tego, co ma-
okwiecone wiśnie sprawiają wrażenie unoszą-
my wokół siebie, bo dlaczego mielibyśmy nie
cych się nad ziemią obłoków. Część sakur nie
docenić uroku polskich krajobrazów z kwitną-
rodzi potem owoców, często są to sztucznie
cymi jabłoniami, morelami, brzoskwiniami
szczepione, starannie wyselekcjonowane, ho-
i innymi drzewami usłanymi wiosną różnokolo-
dowlane odmiany. Te wiśnie, które owocują,
rowym kwieciem?
str /
www.outro.pl /
Złoty wieczór w LA
Wielkimi krokami zbliża się święto wszystkich kinomanów. Od wielu tygodni znawcy filmów tworzyli własne listy nominowanych do najważniejszej nagrody, o której marzą wszyscy twórcy współczesnego kina. Swoje typy mogą nareszcie można porównać z oficjalną listą ogłoszoną 22 stycznia. Czy wasi faworyci dostali się na listę walczących o Oscara? str /
www.outro.pl /
str /
www.outro.pl /
redaktor: Marta Płochocka
Skandal na czerwonym dywanie
prawności politycznej, co jest problemem Oscarów od kilku lat. Wydarzenie sprzed
Od dłuższego czasu obserwowałam publikowane listy z typowanymi filmami oraz aktorami, którzy będą mogli ubiegać się o złotą statuetkę – najważniejszą nagrodę w świecie kina. Wiele z nich pokrywało się z moimi wyborami, jednak były takie pozycje, które mnie zaskoczyły – pozytywnie, jak i negatywnie. Tak dzieje się co roku. Wiadomo, nie wszystkim można dogodzić, jednak od kilku lat nominacje oscarowe oraz gala rozdania nagród budzi kontrowersje wśród ludzi. Z największym oburzeniem spotkały się dwie nominacje do Najlepszego filmu: „Czarna Pantera” produkcji Marvela oraz „Bohemian Rhapsody” o muzycznej karierze Freddie'go Marcury'ego i zespołu Queen.
dwóch lat, kiedy (w co większość wciąż powątpiewa) pomylono koperty z tytułem nagrodzonego filmu miało potężny wydźwięk i zupełnie zmieniło podejście Akademii do przyznawania nagród. Wręczenie statuetki filmowi o afroamerykańskim bohaterze wyraża poparcie akcji Black Lives Matter, gdzie wielu twórców kina oraz aktorów podkreślało, że wiele nominacji pomijało czarnoskórych zdecydowanie zasługujących na to wyróżnienie. Prowadzący galę nie szczędzili sobie komentarzy dotyczących polityki, rasizmu czy seksizmu. Popularną akcją była również #MeToo, która początkowo pojawiła się pod hashtagiem, pod którym kobiety opowiadały o nieprzyjemnych wydarzeniach na tle seksualnym jak molestowanie, gwałty, itp. Szybko przedostało się do świata
Pierwszy z tytułów jest dotychczas jedynym
kina, gdzie kilka karier zostało przekreślonych.
filmem o superbohaterach, który pojawił się w
Te osoby nie pojawiły się na tak zwanej shortli-
tej kategorii - jak sądzą krytycy oraz kinomani -
ście (przyp. Shortlist – końcowa lista kandyda-
zupełnie niesłusznie. Wielu z nich mówi o po-
tów do Oscara), mimo że były faworytami do otrzymania najważniejszej nagrody filmowej.
str /
www.outro.pl /
To wszystko jednak zostaje owiane tajemnicą
- „Idę”. Najnowszy film rodzimego twórcy,
i tylko osoby zaangażowane w organizację te-
„Zimna
go wydarzenie wiedzą, jak to było naprawdę.
w trzech kategoriach – dotychczas najwięcej
Czym w tym roku gala rozdania nagród nas
dla polskiej kinematografii. Są to: Najlepszy
zaskoczy?
Film nieaglojęzyczny, Najlepszy Reżyser oraz
Wojna”,
został
nominowany
aż
Zdjęcia. Wyróżnienia doczekać się może również Łukasz Żal, nominowany w tej samej ka-
Polska w świetle reflektorów
tegorii za zdjęcia do „Idy”. „Zimna Wojna” już
W tym roku również i my mamy swojego repre-
wcześniej uzyskała wiele znaczących laurów.
zentanta wśród nominowanych. Po kilku la-
Jedną z nich jest Europejska Nagroda Filmowa
tach przerwy, Polacy znów mogą trzymać kciu-
– odpowiednik Oscarów. Film Pawlikowskiego
ki za Pawła Pawlikowskiego, który już raz zdo-
wygrał w aż pięciu kategoriach. Na listach no-
był statuetkę za Najlepszy film nieaglojęzyczny
minacji pojawiło się również nazwisko odtwór-
str /
www.outro.pl /
czyni głównej roli, Joanny Kulig, jednak nie do-
jest to, że film „Roma” miał premierę kinową
stała się na shortlistę. Mimo to jest to ogrom-
oraz na platformie Netflix tego samego dnia.
ne wyróżnienie dla polskiej aktorki, która teraz
Dzięki temu zabiegowi zwiększono dostępność
rozpoczyna karierę nie tylko w Polsce, ale i na
do filmu. Przesłanki wskazują, że w najważ-
całym świecie. Dla wielu kinomanów, nie tylko
niejszych kategoriach, jak Najlepszy Film, Naj-
z Polski, „Zimna Wojna” jest faworytem w ka-
lepszy Film Nieaglojęzyczny i Najlepszy Reży-
tegorii „Najlepszy film nieanglojęzyczny”.
ser „Roma” ma duże szansę ze względu na
Za największą konkurencję dla „Zimnej Woj-
sytuację polityczną panująca między Meksy-
ny” uważa się „Romę” znanego i nieraz wyróż-
kiem a Stanami Zjednoczonymi. Wielu Amery-
nionego Alfonso Cuaróna, którego film jest no-
kanów nie popiera polityki prezydenta Stanów
minowany aż w dziesięciu kategoriach w tego-
Zjednoczonych wobec Meksyku i właśnie to
rocznej edycji Oscarów. Co więcej, „Roma”
może wpłynąć na werdykt Akademii. Miejmy
i „Zimna Wojna” spotykają się w trzech kate-
jednak nadzieję, że tym razem zwycięży nie
goriach. Czymś zupełnie nowym zdarzeniem
sytuacja polityczna, lecz najlepszy film.
str /
www.outro.pl /
współtwórcy piosenki, ponieważ „Shallow” by-
A Oscara otrzymuje...
ło hitem zanim jeszcze „Narodziny gwiazdy” Jeszcze nie zdarzyło mi się obejrzeć wszyst-
weszły do repertuaru kin.
kich filmów, które otrzymały nominacje, jednak w tym roku mam nadzieję, że uda mi się zobaczyć przynajmniej te z najważniejszych
Gala rozdania Oscarów od kilku lat wpisuje się
kategorii. Niestety niektóre z nich nie weszły
w kanon moich wydarzeń roku i jest celebro-
do polskiej dystrybucji, ale zdecydowana więk-
wana jak inne ważne święta. Mimo, że jest
szość już jest bądź wkrótce pojawi się na
okraszona wieloma skandalami i wzbudza
srebrnym ekranie. Oczywiście najbardziej trzy-
oburzenie na wielu płaszczyznach, to jednak
mam kciuki za „Zimną Wojnę” - nie tylko ze
wciąż budzi dreszcz emocji, oczekiwania i ra-
względu na rodzimą produkcję, ale za auten-
dość, gdy ulubiony aktor czy film zdobywa naj-
tycznie dobry kawałek kina, który wzrusza,
ważniejszą nagrodę w świecie kinematografii.
a jednocześnie wpisuje się w schemat prostej
Każda gala jest inna, bo dotyczy tego, co dzie-
historii o miłości, która pojawia się w wielu
je się tu i teraz, tak jak i filmy stają się lustrem
scenariuszach. Równie interesująca jest dla
dla obecnych wydarzeń. Oscary to nie tylko
mnie kategoria „Najlepszy film animowany” –
czerwony dywan, złota statuetka i suknie od
na szczególną uwagę zasługują dwa, które są
najmodniejszych projektantów. To przegląd
czymś zupełnie nowym i oryginalnym, czyli
współczesnego kina i portret społeczeństwa,
„Spider-man: Uniwersum” oraz „Wyspa psów”.
którego jesteśmy elementem, i choć może się
W obu animacjach zastosowano oryginalną
wydawać, że to zbyt odległy dla nas świat –
animację, wyróżniającą je na tle pozostałych.
- to my jesteśmy inspiracją dla kinematografii.
Będę naprawdę zawiedziona, jeżeli żaden z moich faworytów nie otrzyma statuetki w tej kategorii. Ostatnim moim wyborem jest Najlepsza Piosenka, czyli „Shallow” z filmu „Narodziny Gwiazdy”. O ile sam film, moim zdaniem, jest dobry, ale nie na tyle by otrzymać Oscara, tak cały ścieżka dźwiękowa zapiera dech w piersiach. Wiele wskazuje na to, że statuetkę otrzyma Lady Gaga oraz pozostali
str /
www.outro.pl /
#czytamprozÄ™ str /
www.outro.pl /
Ä™: Joanna Bator str /
www.outro.pl /
redaktor: Olimpia Orządała Kociary, kotojady, nocnik Napoleona, królik grozy, kot Mushin… To raptem kilka nietypowych bohaterów powieści wałbrzyskiej pisarki. O czym pisze Joanna Bator? Kim jest mroczna bliźniaczka, do której często się odwołuje?
Joanna Bator urodziła się w 1968 roku w Wał-
m.in. Nagrody Literackiej Nike 2013 za po-
brzychu. Miasto jest nie bez znaczenia, wszak
wieść Ciemno, prawie noc oraz Międzynarodo-
odgrywa istotną rolę w twórczości prozaiczki,
wej Nagrody im. Hermanna Hessego, którą
która dotychczas w tym miejscu umieściła ak-
otrzymała wraz z Esther Kinsky, tłumaczką
cje trzech powieści. Wpływ na jej książki miał
swoich powieści na język niemiecki.
również pobyt na stypendium naukowym w Japonii. Pisarkę zafascynował Kraj Kwitnącej Wiśni, co można zobaczyć m.in. w jej ostatniej powieści Purezento. Debiut prozatorski Bator to wydana w 2002 roku powieść autofikcjonalna Kobieta, zainspirowana feminizmem, postmodernizmem i psychoanalizą, którym to zagadnieniom pisarka poświęciła doktorat z filozofii. Co ciekawe, autorka za swój prawdziwy debiut powieściowy uznaje wydaną dopiero siedem lat później Piaskową Górę. W wielu wywiadach podkreślała, że nie czuje się zadowolona z Kobiety. Prozaiczka jest laureatką
str /
Trylogia wałbrzyska Piaskowa Góra to pewnego rodzaju saga rodzinna o czterech kobietach: Jadzi, Dominice, Halinie i Zofii. Historia rozgrywa się na przestrzeni kilkudziesięciu lat, a losy bohaterów spaja miejsce – tytułowe osiedle górnicze w Wałbrzychu. Kontynuacją Piaskowej Góry jest Chmurdalia (tytuł nawiązuje do wiersza Bolesława Leśmiana). Opowiada o nieustającej podróży, która pozwala poznawać nie tylko nowe miejsca i ludzi, lecz przede wszystkim siebie.
www.outro.pl /
Istotnym motywem, przewijającym się przez
ka, która po latach wraca do rodzinnego Wał-
całą powieść, Bator uczyniła… nocnik Napole-
brzycha, by przygotować reportaż o tajemni-
ona, który kolejni bohaterowie przekazują so-
czych zaginięciach dzieci. Podczas tego pry-
bie z rąk do rąk, przez co ów przedmiot łączy
watnego śledztwa musi się skonfrontować
całą opowiadaną historię. Obie powieści są
z własną przeszłością. To najważniejsza książ-
napisane specyficznym, przypominającym ży-
ka prozaiczki, łącząca konwencję baśni z po-
wą mowę językiem, który może wydawać się
wieścią gotycką, kryminalną i psychologiczną.
chaotyczny ze względu na chociażby wielowąt-
Nie brakuje tutaj mroczności – dosłownie na
kowość, liczne dygresje i brak typowych dialo-
każdym kroku czai się zło.
gów, jednak autorka panuje nad narracją. W 2013 roku pisarka otrzymała Nagrodę Literacką Nike za Ciemno, prawie noc, zaliczanej do tzw. trylogii wałbrzyskiej. Główna bohaterka to Alicja Tabor (alter ego autorki), dziennikar-
str /
Duch Japonii Japoński wachlarz jest pokłosiem pobytu Bator na stypendium naukowym w Kraju Kwitnącej Wiśni. To zbiór esejów relacjonujących tę
www.outro.pl /
podróż oraz opisujących tamtejszą kulturę.
śmierci chłopaka postanawia porzucić dotych-
Pisarka poświęciła Japonii także drugi zbiór
czasowe życie. Wyjeżdża do Tokio, gdzie ucząc
szkiców (Rekin w parku Yoyogi). Prozaiczka
się tajemniczej sztuki kintsugi, składa swoją
pisze chociażby o popkulturze japońskiej, in-
rozbitą duszę. W tej powieści zdecydowanie
terpretuje postać Godzilli oraz twórczość zna-
widać inspirację nie tylko kulturą japońską,
nego pisarza Harukiego Murakamiego. Obie
lecz także książkami Murakamiego. Podobnie
książki pozwalają poznać i przede wszystkim
jak on, Bator nawiązuje do realizmu magiczne-
zrozumieć
go. Akcja rozgrywa się na granicy jawy i snu, a
mieszkańców
Kraju
Kwitnącej
Wiśni.
bohaterka uczestniczy w różnych dziwnych sy-
Z kolei Purezento to – jak informuje na okład-
tuacjach, które w ogóle jej nie zaskakują (np.
ce wydawca – pierwsza powieść japońska Jo-
spotkanie ze zmarłą przyjaciółką).
anny Bator. Opowiada o kobiecie, która po
str /
www.outro.pl /
Sandry. Odwołuje się również do podróży Sta-
„Znikła bez śladu” Wyspa Łza (ze zdjęciami Adama Golca) wyraźnie różni się od pozostałych książek Bator. Prozaiczka relacjonuje swoją podróż na tytułową wyspę, jednak nie jest to typowy reportaż czy autobiografia, lecz swoisty esej intymny, mający w założeniu być zapowiedzią kolejnej książki – Roku królika. Inspiracją dla pisarki stała się historia zagadkowego zaginięcia Sandry Valentine na Sri Lance w 1989 roku. Bator snuje domysły, jak mogłyby się potoczyć losy
str /
nisława Ignacego Witkiewicza i jego przyjaciela Bronisława Malinowskiego na Sri Lankę, gdzie Witkacy planował popełnić samobójstwo. To także historia autotematyczna o pisaniu i szukaniu natchnienia. Warto zacytować chociażby fragment, w którym autorka mówi o swojej książce: […] to przecież moja historia o pisaniu i miłości, o samotności i podróżyciu. Jeśli teraz ktoś będzie koniecznie chciał wiedzieć, skąd jestem, podaruję mu tę książkę z włóczęgi przez Wyspę Łzę.
www.outro.pl /
Mroczna siostra bliźniaczka Dość częstymi tematami, które w swoich powieściach porusza Bator, są poszukiwanie czy też zmiana tożsamości, szukanie własnego miejsca na ziemi, konfrontacja z przeszłością oraz motyw sobowtóra, o którym prozaiczka pisze w Wyspie Łzie tak: Mroczna bliźniaczka to postać, która nie cieszy się dobrą sławą i zwykle występuje w rodzaju męskim. Doppelgänger, sobowtór, podwójny wędrowiec, mroczny bliźniak pojawił się w niemieckiej literaturze romantycznej i nie przez przypadek Jean Paul, melancholijny filozof końca XVIII wieku, który wymyślił i rozpowszechnił słowo Doppelgänger, doznał też innej słowotwórczej epifanii. To jemu zawdzięczamy również wyrażenie Weltschmerz. Nie każdy melancholik ma mrocznego bliźniaka, ale każdy, kto doświadczy tej niesamowitej obecności, zna Czarne Słońce melancholii, bo to ono sprawia, że niektórzy z nas rzucają ten szczególny cień. Z obecnością przewrotną i niejednoznaczną mrocznego towarzysza wiąże się skłonność niektórych melancholików
do
dalekich
skłonność mająca znamiona obsesji i niekiedy prowadząca do zguby. Motyw mrocznego bliźniaka jest bardzo ważny dla pisarki i pojawia się w zasadzie w każdej jej książce, podobnie jak motyw podróżowania. Bohaterowie Bator są w nieustannej podróży i to nie tylko tej dosłownej, lecz także tej metaforycznej – w głąb siebie. Obecnie pisarka pracuje nad powieścią Gorzko, gorzko, którą opisuje jako sagę kobiecą i w której ma powrócić do rodzinnego Wałbrzycha. Natomiast od 22 marca 2019 będzie można obejrzeć w kinach film Ciemno, prawie noc na podstawie książki Bator, w reżyserii Borysa Lankosza. W rolę głównej bohaterki wcieli się Magdalena Cielecka. W filmie wystąpią także m.in. Marcin Dorociński, Aleksandra Konieczna oraz Dawid Ogrodnik. Tymczasem oczekując na te dwa wydarzenia, warto sięgnąć po którąś z wyżej przedstawionych powieści, by zapoznać się z twórczością jednej z ważniejszych autorek polskiej literatury ostatnich lat.
podróży,
str /
www.outro.pl /
str /
www.outro.pl /
Czytać czy nie czytać? str /
www.outro.pl /
Recenzje nowości wydawniczych
str /
www.outro.pl /
redaktor: Barbara Truchan
Na co dzień funkcjonujemy w świecie wyświechtanych powiedzeń i utartych twierdzeń. Wiele z nich jest przyjmowanych za pewnik. Książka „Co cię nie zabije, to cię wzmocni i inne motywacje bzdury” Jamesa Adonisa miała rozprawić się ze stekiem stwierdzeń, które bywają szkodliwe. Autor poddaje analizie aż 18 stwierdzeń, którym wg niego nie warto ufać. Za każdym też razem stara się przytaczać dokładne powody swojej opinii.
Samo tłumaczenie książki nie wypadło źle,
kolenia na pokolenie. Widzi w nich nadmierny
a zdania dość dobrze się czyta. Jednak już na
optymizm i uważa, że wprowadzają w błąd.
początku pojawia się pytanie, czy poddawanie
Stara się rozprawić z mitem, że sukces zależy
w wątpliwość powiedzeń utartych przez wieki
jedynie od ciężkiej pracy i dużej determinacji.
ma sens. Każde z omawianych stwierdzeń
W jego opinii nie jest to jednak wystarczające,
okraszane jest niewielką ilością badań, co
bo każdy człowiek urodził się w trochę innym
sprawia, że pozycja jest przyjemna nawet dla
środowisku społecznym. Co ważne Adonis nie
osób nieprzepadających za naukowym bełko-
krytykuje osób, które są autorami „okrągłych”
tem.
cytatów, a bardziej próbuje zwrócić uwagę na to, że mogą zakłamywać rzeczywistość. Według niego niektóre z cytatów mogą stać się
Czy każdy może wszystko? James Adonis dokonuje rozbioru na czynniki pierwsze cytaty, które przekazywane są z po-
str /
przyczyną głębokich rozczarowań a nawet do zaniku motywacji do dalszego działania.
www.outro.pl /
str /
www.outro.pl /
Trzeba podkreślić, że wiele stwierdzeń, które funkcjonują jako „cytaty motywacyjne” wypowiadane są z perspektywy osób, które nie muszą borykać się z wieloma codziennymi problemami. To sprawia, że ich przekonania o życiu będą w znaczący sposób różniły się od tych, które mają np. matki samotnie wychowujące trójkę dzieci, bezdomni opuszczeni przez rodziny. W tym aspekcie „wielkie” cytaty, z którymi rozprawia się James Adonis nie będą pomocne, a raczej przysporzą bólu i dadzą poczucie klęski.
Nie każdy może wszystko Książka porusza również temat psychologii pozytywnej, która jest tak naprawdę jedną z najmłodszych gałęzi psychologii. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu psycholodzy skupiali się na tym, by znajdować przyczyny problemów, co powodowało nieraz, że stali w miejscu. Nie wiem, czy Adonis dobrze rozumie przekaz płynący z pozytywnego myślenia. Twierdzi, że takie myślenie może być zgubne, bo to nic innego jak oszukiwanie się. Trzeba jednak podkreślić, że psychologia pozytywna wskazuje bar-
str /
www.outro.pl /
dziej na to, że każda jednostka (nawet naj-
tzw. prawa przyciągania. Zgodnie z tym pra-
słabsza) ma potencjał rozwojowy, który może
wem przyciągamy do siebie to, czemu najwię-
(a nawet powinna) wykorzystywać. To oznacza,
cej poświęcamy najwięcej uwagi. Niezależnie
że niezależnie od tego, jak trudna jest sytua-
od tego, czy jest to pozytywne czy też negatyw-
cja, w której się znajduje, może ona zawsze
ne.
ulec poprawie. Biorąc jednak pod uwagę np. chronicznych W książce znajduje się ostry, powiedziałabym,
bezrobotnych, to w wielu z nich ma nie tylko
zarzut wobec Vincenta Peale’a, który jest auto-
poczucie klęski, ale również nie wierzy we wła-
rem takich oto słów: „Zmień własne myśli,
sne siły i umiejętność wykorzystania własnych
a zmienisz własny świat”. Słowa te porównuje
możliwości. To powoduje, że zaprzestają po-
do Sekretu, który w ostatnich latach jest jedną
dejmować działania, które mogłyby pomóc od-
z najbardziej poczytnych książek dotyczących
mienić ich los. Nie chodzi o to, by teraz każdy
str /
www.outro.pl /
str /
www.outro.pl /
z osobna był Dawidem w jaskini lwów czy też
lubią naukowe informacje okraszone cieka-
Gortatem w NBA. Jeśli człowiek nie jest prze-
wostkami. Trzeba przyznać, że wyniki badań
konany o tym, że może cokolwiek osiągnąć, to
są sprawnie i gładko wplecione w tekst. Czy-
niestety, ale jak to mówią, dalej będzie tkwił z
telnik nie ma wrażenia, że jest maszyną
ręką w nocniku.
do odszyfrowywania tabelek statystycznych czy też analizowania długich tabel. W osta-
Co z tym coachingiem? „Co cię nie zabije, to cię wzmocni i inne motywacyjne bzdury” to ciekawa pozycja dla tych, którzy są wrogo nastawieni do psychologii pozytywnej, coachingu i mówców motywacyjnych. Spodoba się ona także osobom, które
teczności taką książkę można zabrać ze sobą na wakacje - albo się ją przeczyta, albo wyrzuci - robiąc miejsce na suweniry dla rodziny i znajomych. Z pewnością jest to pozycja obowiązkowa dla tych, którzy wyznają zasadę, że na jakiekolwiek zmiany w życiu jest zawsze za późno. str /
www.outro.pl / nowości Recenzje wydawniczych
O „czas
ustrój p
prawdę
sem się t str /
Heleny
www.outro.pl /
O PRL z perspektywy
wokandy
sach słusznie minionych” – jak zwykliśmy nazywać poprzedni polski
polityczny - napisano już bardzo wiele. Tym trudniej jest o nową, na-
ę wartościową pozycję traktującą o tym okresie historii. Jednak cza-
to udaje. Takim chlubnym przykładem jest książka „PeeRel zza krat” str /
Kowalik, która ukazała się w minionym roku w wydawnictwie PWN.
www.outro.pl /
redaktor: Kamil Durajczyk
Autorka postanowiła ukazać PRL z perspekty-
Z honorami dla konsula
wy spraw sądowych toczących się w tamtych czasach. I choć może się wydawać, że to nic odkrywczego - zwłaszcza że żyjemy w epoce fascynacji historiami żołnierzy wyklętych, które często znajdywały swój finał właśnie w PRLowskich sądach - to jednak Kowalik postanowiła ukazać procesy inne niż słynne polityczne
Niezwykle barwna okazuje się sprawa fałszywego konsula Austrii, który „grasował” w Polsce pod koniec lat 60. To wtedy, znany już organom ścigania i karany w przeszłości więzieniem za podobne czyny, oszust o wielu nazwiskach (znany choćby jako Jacek Silberstein czy - bardziej pospolicie - Czesław Śliwa) po-
rozprawy z tamtych czasów. Na kartach książki znajdziemy na przykład zapis z groteskowego procesu klasy licealistów, których w latach 40. sądzono za spisek przeciwko… „podwalinom socjalistycznego państwa”. Jest też sprawa szmuglowania dzieł sztuki na Zachód, jak i wątek słynnego Władysława Mazurkiewicza – tzw. „eleganckiego
stanowił przeprowadzić „akcję życia”. We Wrocławiu powołał do życia fikcyjny konsulat generalny Austrii, na którego czele stanął. Siedzibą został miejscowy hotel Monopol, którego
dyrekcję
uspokajał
twierdzeniami,
że wszelkie zaległe rachunki ureguluje w swoim czasie ambasada Austrii.
mordercy”, człowieka o fizjonomii amanta, któ-
Z czasem Silberstein zgromadził wokół siebie
ry miał odpowiadać za zabójstwa dokonane na
całą świtę naiwnych ludzi, którzy udzielali mu
sześciu osobach. Przekrój tematów jest więc
pożyczek w zamian za prestiżowe stanowiska
szeroki.
w jego konsulacie. Oszust był na tyle bezczel-
str /
www.outro.pl /
str /
www.outro.pl /
ny, że udał się nawet do Warszawy, gdzie zło-
odsiadki Śliwa zmarł w niewyjaśnionych do
żył na ręce najwyższych państwowych orga-
dziś okolicznościach, a jego grób na wrocław-
nów dyplomatyczne listy uwierzytelniające. By-
skim Cmentarzu Osobowickim nie przetrwał
ły to rzecz jasna samodzielnie przygotowane,
do naszych czasów – nie został bowiem na
napisane w zmyślonym przez siebie języku (na
czas opłacony.
kartce wyrwanej z zeszytu!) fałszywki. Wkrótce Służba Bezpieczeństwa wpadła na trop wyjątkowo zuchwałego oszusta i areszto-
Wampir-maturzysta
wała go. Stało się to jednak i tak dość późno –
Duże wrażenie robią także – co oczywiste –
dopiero po zwróceniu się przez hotel Monopol
- opisy spraw seryjnych morderców grasują-
do ambasady Austrii o spłatę zaległości znaj-
cych w Polsce Ludowej. Szczególnie mroczna
dującego się na terenie hotelu konsulatu Śli-
jest przybliżona w książce sprawa Karola Kota
wy. Proces oszusta trwał wyjątkowo krótko
–słynnego „Wampira z Krakowa”. W latach
i w jego wyniku zapadł wyrok skazujący na sie-
60. tajemniczy seryjny morderca grasował po
dem lat więzienia. Po niespełna dwóch latach
grodzie Kraka wywołując istną psychozę stra-
str /
www.outro.pl /
chu wśród mieszkańców. Zabił dwie osoby, ale
Podczas procesu oskarżony bez pardonu przy-
podjął także dziesięć nieudanych prób podob-
znał się do winy i ze szczegółami opisywał ko-
nych zbrodni. Ludzie bali się wychodzić po
lejne zbrodnie, podkreślając jaką satysfakcję
zmroku na ulice.
mu dawały. Wyrok był łatwy do przewidzenia –
W toku milicyjnego śledztwa ustalono w koń-
- Kot otrzymał karę śmierci. Jednak na skutek
cu, że za zbrodnie odpowiada zamieszkały na
apelacji, Sąd Najwyższy zmienił zasądzony dla
Kazimierzu… maturzysta. Chłopak od zawsze
tego młodego człowieka wyrok na dożywotnie
przejawiał fascynacje przemocą, bronią i woj-
pozbawienie wolności. Korzystając z ówcze-
skowością. Opinię publiczną zaszokował jed-
snych możliwości prawnych Prokurator Gene-
nak tak młody wiek sprawcy.
ralny nieugięcie stał na swoim stanowisku w efekcie czego kolejny, ostateczny już wyrok
str /
www.outro.pl /
był jednoznaczny – kara śmierci przez powie-
które autorka publikowała na przestrzeni
szenie.
ostatnich kilku lat – głównie w tygodniku
16 maja 1968 „Wampir z Krakowa” Karol Kot,
Wprost. Teraz doczekały się one zebrania,
zgodnie z orzeczeniem sądu, został stracony.
uporządkowania w cztery sekcje tematyczne i
Badania przeprowadzone na jego zwłokach
wydania w zgrabnej formie książkowej przez
wykazały, iż cierpiał na rozległego guza mózgu,
PWN.
co zdaniem wielu może tłumaczyć tak jedno-
Gwarancją wysokiej jakości publikacji jest też
znaczne i aspołeczne zbrodnicze skłonności.
fakt, iż jej autorka od wielu lat pracuje jako korespondentka prasowa – jej sprawozdania z procesów sądowych ukazują się na łamach
Garść reportaży
wielu poczytnych tytułów. Ma też na koncie
Od strony stricte technicznej na książkę
wiele książek – w tym analogicznych do tego
„PeeRel zza krat” składa się zbiór reportaży,
zbiorów reportaży.
str /
www.outro.pl /
ność zarzutów - stawianych częstokroć zupeł-
Historyczna podróż w czasie
nie niewinnym oskarżonym - miesza się Wnikając w treść serwowanych przez Kowalik, z iście literackim rzemiosłem, relacji z procesów znajdujemy się tak naprawdę w samym środku minionej epoki. Mamy przy tym okazję sączyć klimat i obyczajowość tamtych czasów. Jak w soczewce podglądamy codzienne życie Polski Ludowej. To z pewnością wielki, historyczny walor tej publikacji.
z prawdziwymi zbrodniami, wyrastającymi z mroków ludzkiej duszy (a więc odwiecznym elementem składowym każdej sali sądowej świata). Ta dziwna hybryda również dowodzi jak specyficzna była rzeczywistość epoki PRL, w której wielkie zło mogło równie dobrze kryć się na ławie oskarżonych, jak i w składzie orzekającym sądu. Nigdy nie było pewne które
Czytając tę książkę wchodzimy też w dziwaczny świat sądowych realiów, gdzie absurdal-
str /
okażą się bardziej wpływowe.
www.outro.pl /
LITERACKIE PODSUMOWANIE
2018 roku W Zestawienia zawsze bywają kłopotliwe. Problem nieko-
niecznie leży w wyborze książek, ale w kryterium, jakim przy
tym wyborze powinniśmy się kierować. A trzeba zaznaczyć, że ostatni rok nieraz zaskakiwał treściami, które pojawiały się na sklepowych regałach. str /
www.outro.pl /
y
,
str /
www.outro.pl /
redaktor: Bartosz Simiński
Jak z ogromnego rynku czytelniczego wybrać dosłownie kilka tytułów, które uznać można za najważniejsze dla 2018 roku? Nagrody literackie czy listy bestsellerów? Głos czytelników, czy głos literaturoznawców? Proza czy poezja? Teksty twórców polskich, czy zagranicznych? Podobnych pytań można zadawać jeszcze wiele, ale i tak należy pamiętać, że wybór zawsze będzie subiektywny, niezależnie od tego, jak bardzo chcielibyśmy pozostać bezstronni. Dlatego postanowiłem przyjąć proste kryterium – zastanowić się, który autorzy najbardziej utkwili mi w pamięci, i których twórczość stała się obiektem szerszej dyskusji w środowisku czytelniczym. Niekoniecznie są to najlepsze książki, jakie poznałem w minionym roku. Warto zaznaczyć, że kolejność pozycji w zestawieniu jest przypadkowa. Trudno zresztą porównać i wartościować tak odmienne gatunkowo pozycje, odsiane z zalewu niskiej jakości poradników i historii o sekretnych życiach różnych stworzeń.
Dorota Masłowska – Inni ludzie Enfant terrible polskiej literatury powraca z nową opowieścią. Masłowska ponownie sięga po język i rzeczywistość polskiej ulicy. Śledzimy historię Kamila, niedoszłego rapera, który bez konkretnego celu przemierza Warszawę. Jak dowiadujemy się z hiphopowych wersów (dokładnie tak, cała powieść stylizowana jest na tekst hiphopowej piosenki), społeczeństwo nadal jest niemiłe i nie otrzymujemy żadnej literackiej recepty na to, jak mogłoby się stać choć trochę bardziej przyjazne. Pisarka skupia się na tym, co umie najlepiej i co niezaprzeczalnie stanowi charakterystyczny element jej twórczości, mianowicie na zabawie formą i konwencją. Efekt? Piorunujący. Ale tylko dla kogoś, kto z twórczością pisarki nie miał wiele do czynienia lub kojarzy ją głównie z projektu muzycznego. Wierni czytelnicy mają prawo poczuć rozczarowanie. Postawmy sprawy jasno – Masłowska niestety zaczyna robić się monotematyczna. Inni ludzie wydają się jedynie literackim, zgrabnym
str /
www.outro.pl /
str /
www.outro.pl /
następcą płyty Masłowskiej sprzed kilku lat
Warto przy okazji wspomnieć również o wyda-
(Mr. D. – Społeczeństwo jest niemiłe). Może
nej w minionym roku śląskiej wersji Dracha.
najwyższy czas, aby wyjść ze swojego blokowi-
Ten ciekawy eksperyment literacki z pewno-
ska i zobaczyć, że wokół istnieje jeszcze inny
ścią zainteresuje osoby, którym śląskość jest
świat i żyją w nim inni ludzie.
bliska czy to z pochodzenia, czy z zamiłowania.
Szczepan Twardoch – - Królestwo / Drach.
Katarzyna Nosowska –
Edycyjŏ ślōnskŏ
- A ja żem jej powiedziała…
Nostalgiczna, naszpikowana skrajnymi emocjami, skomplikowana historia relacji rodziców i dzieci, kochanków, małżonków. Miejsce akcji to Warszawa opowiedziana przez dwoje ocalałych Żydów, Dawida Szapiro i Ryfkę Kij. Wydarzenia śledzimy poczynając od 1937 roku aż do końca wojny. Twardoch w typowy dla siebie sposób kontynuuje Króla utrzymując nastrój niedomówienia i metafizyki, okraszony sporą dozą okrucieństwa. Obudowa historyczna powieści wydaje się zaledwie tłem dla jej głównego wątku -
opowieści
o
upadku
przedwojennego
„żydowskiego króla Warszawy” Jakuba Szapiro. Osoby, którym do gustu przypadła pierwsza część powieści, nie powinny być zawiedzione, natomiast ci, którzy po raz pierwszy sięgną po powieść Twardocha, trafią na jedną z najprzystępniejszych pozycji w dorobku pisarza.
Od kilku lat Nosowska zaskakuje, a można pokusić się o stwierdzenie, że nawet szokuje swoich wieloletnich fanów, którym znana jest głównie z działalności w zespole Hey i muzycznych projektów solowych. Nie ważne, czy to kryzys wieku średniego, czy zwykła chęć odcięcia się od przypiętej od lat łatki piosenkarki, książka autorstwa Nosowskiej to wciąż bardzo smaczny literacki debiut. Z przytupem i dystansem. Zwyczajnie na luzie. A ja żem jej powiedziała… to zbiór krótkich opowiastek, myśli, obserwacji autorki. Z charakterystycznym poczuciem humoru omówione zostają problemy dotykające nas, ludzi XXI wieku, przedstawione z perspektywy dojrzałej kobiety, która ma już pokaźne życiowe doświadczenie i niejedno widziała. Nie spodziewajcie się jednak moralizatorskiego, czy wręcz nauczycielskiego tonu, a raczej luźnego zahaczenia o różne tematy. Z całości wyciekają kąśliwe komentarze dotyczące współczesnego
str /
www.outro.pl /
str /
www.outro.pl /
lifestylu, szczególnie w odmianie promowanej
ży i zadumy nad przemijającym czasem, w któ-
przez
maści
rą wprawić mogą liczne opisy świata, ludzi, do-
(samozwańczych) celebrytów. Z przedstawio-
świadczeń. To podróż nie tylko fizyczna, lecz
nymi opiniami można się zgodzić lub nie, cho-
także w głąb siebie.
ciaż aby książka zyskała w oczach czytelnika,
Tokarczuk pokazała światu w minionym roku
powinna być raczej punktem wyjścia do reflek-
również
sji nad tym, jakie jest nasze stanowisko w sto-
ko, Opowiadania bizarne. Aby zrozumieć, ja-
sunku do poruszonych spraw.
kiego klimatu można się spodziewać, należy
media
i
wszelkiej
swoje
najmłodsz e
dzie c-
przyjrzeć się przez moment samemu tytułowi.Bizzare, czyli „niezwykły. Nietypowy. Dziw-
Olga Tokarczuk – - Bieguni / Opowiadania bizarne
ny”. Określenia te świetnie oddają charakter dziesięciu nowych opowiadań. Miejsca akcji
W 2018 roku Olga Tokarczuk została ogłoszo-
każdego z nich są odmienne, realne i niereal-
na laureatką Międzynarodowej Nagrody Boo-
ne. Bliższe nam kulturowo, ale i bardzo odle-
kera. To pierwsza Polka, która otrzymała to
głe. Świat chaosu i porządku. Świat niepewno-
prestiżowe brytyjskie wyróżnienie. Wraz z pi-
ści, czarnego humoru, absurdu i groteski. Każ-
sarką uznanie zdobyła również Jennifer Croft,
da strona może być zaskoczeniem. Być może
tłumaczka Flights, czyli polskich Biegunów.
niepojęte są nie tylko światy opowieści, być
Nagroda jest corocznie przyznawana w Wiel-
może autorka chce zwrócić naszą uwagę
kiej Brytanii autorowi najlepszej książki prze-
na to, że to przestrzeń wokół nas staje się co-
tłumaczonej na język angielski. Warto zazna-
raz dziwniejszą, a my błądzimy gdzieś zagubie-
czyć, że już sama nominacja do konkursu to
ni w otaczającej nas rzeczywistości.
wielki zaszczyt w świecie literatów. Bieguni, choć wydani już wiele lat temu, wciąż pojawiają się na językach. Książka to niezwy-
Marcin Wicha – Rzeczy,
kła – z początku wydaje się chaotyczna, po-
których nie wyrzuciłem
rwane strzępki różnych historii nie chcą połą-
Książka wydana wprawdzie w 2017 roku, ale
czyć się w logiczną całość. Trzeba się zatrzy-
uznanie i zainteresowanie zyskała dopiero po
mać. Zastanowić. Z pewnością nie będzie to
zdobyciu ubiegłorocznych nagród literackich.
pozycja dla amatorów wartkiej akcji. Raczej
Wymienić trzeba przede wszystkim Paszport
dla cichych melancholików. Miłośników podró-
Polityki w kategorii literatury i podwójną Nike,
str /
www.outro.pl /
str /
www.outro.pl /
którą otrzymała zarówno od jury konkursu, jak
władzy). Przy tak dużej liczbie wydawanych
i od publiczności.
książek ma się wrażenie, że powoli zaczynają
Siłą Rzeczy, których nie wyrzuciłem jest z pew-
realizować się obawy rzucane już wcześniej
nością poruszony temat: bohater traci bliską
w eter: że pisarza wkrótce dotknie wypalenie.
osobę, matkę, której rzeczy musi uporządko-
Ostatnie wydawnictwa już nie zaskakują, nie
wać. Z każdym przedmiotem wiążą się histo-
wnoszą tak naprawdę niczego nowego. Fabuła
rie, które powoli łącza się i budują obraz życia
i wątki kryminalne uderzają schematyzmem,
silnej kobiety, która musiała zmagać się z
brak ciekawych zagadek do rozwikłania, poja-
przeciwnościami życia narzuconymi jej przez
wiają się niejasności. Szczególnie widać to
historię. Trudno szukać w tych porwanych
w pozycjach, które nie należą do żadnej z se-
skrawkach tekstu tęsknoty czy sentymentali-
rii, bazują więc na (teoretycznie) nowych po-
zmu. To swoista literatura osobistego do-
mysłach.
świadczenia, indywidualnego sposobu odczu-
Nieodnaleziona to historia zaginionej narze-
wania. Świetna pozycja na początek roku, by
czonej, której ślad pojawia się niespodziewa-
zastanowić się, co tak naprawdę jest dla nas
nie po dziesięciu latach. Raczej nic szczegól-
w życiu ważne.
nego, pomysł jak na kryminał przyzwoity, z wykonaniem już niestety trochę gorzej. Powieść czyta się dosyć szybko dzięki wartkiej fabule,
Remigiusz Mróz –
ale zostawia po sobie raczej niedosyt. Jako
Nieodnaleziona / Hashtag
czytadło w porządku, jednak po przeczytaniu
/ inne
szybko się o niej zapomni w gąszczu wielu in-
Tytan pracy znany z kryminałów nie próżnował
nych, zapadających w pamięć kryminałów.
w minionym roku. Regularna, wręcz wojskowa
Historia z Hashtagu nie przekonuje mnie już
musztra stosowana przez Mroza jak zwykle
wcale. Sam punkt zawiązania fabuły zdaje się
umożliwiła mu oddanie w ręce czytelników
dosyć absurdalny. Wykorzystanie odniesień do
wielu nowych tekstów. Znajdziemy wśród nich
tematu mediów społecznościowych i technolo-
między innymi kontynuacje znanych już wcze-
gii, które towarzyszą nam niepostrzeżenie każ-
śniej serii, kolejno: Zerwa (seria z komisarzem
dego dnia to zdecydowanie ciekawy zabieg,
Frostem), Testament i Kontratyp (seria z Joan-
który teoretycznie powinien nadać powieści
ną Chyłką), Władza absolutna (cykl W kręgach
autentyczności, przyciągnąć czytelnika i uła-
str /
www.outro.pl /
str /
www.outro.pl /
twić mu wczucie się w wykreowany świat. Nie-
Dużym plusem jest fakt, iż autorka nie stawia
stety dzieje się wręcz odwrotnie. Zaś osoba,
siebie w roli autorytetu, podejmuje raczej rolę
która ma za sobą już niejeden kryminał, po-
dociekliwej narratorki, która przepytuje różnej
czuje prawdopodobnie rozczarowanie, nie
maści specjalistów. Co do wyboru kilkorga z
znajdując w Hashtagu kompletnie niczego no-
nich można mieć jednak wątpliwości. Osiem-
wego, odkrywczego czy zaskakującego.
naście rozmów na osiemnaście tematów. Sze-
Jeśli nadal przekonuje was koncepcja, że moż-
roka tematyka począwszy od spraw czysto bio-
na produkować dobrą powieść za powieścią
logicznych, poprzez seks, na krzewieniu tole-
niczym fabryczna maszyna, ciekawą pozycją
rancji i akceptacji kończąc.
będzie O pisaniu na chłodno. Autor opowiada
Niektóre sformułowane opinie mogą być spor-
nie tylko o życiu pisarza, ale także o swoich
ne, aczkolwiek książka ta wypełnia bardzo
sprawdzonych sposobach na napisanie po-
ważną lukę – rozpoczyna dialog w kwestiach,
czytnej książki i o stosowanych metodach pra-
o których do tej pory tak szeroko i otwarcie się
cy. Tu warto zatrzymać się i zastanowić, czy na
nie mówiło. Będzie to dobre kompendium wie-
pewno
Mrozem
dzy i punkt wyjścia dla młodych ludzi do dal-
(szczególnie mając na uwadze trochę już wy-
szych poszukiwań i odkrywania samego sie-
palającą się formułę jego powieści), oczywi-
bie.
chcemy
być
kolejnym
ście jeśli planujemy karierę pisarską.
Haruki Murakami – Anja Rubik – #SEXEDPL. Rozmo-
- Śmierć komandora
wy Anji Rubik o dojrzewaniu,
W tym miejscu być może spore zaskoczenie
miłości i seksie
dla wielu czytelników tego zestawienia. Skąd
To z pewnością jedna z tych pozycji, które wywołały żywą dyskusję nie tylko na salonach okołoliterackich. Szum wokół książki Anji Rubik uświadamia tylko pewną smutną prawdę: otóż w kwestii mówienia o dorastaniu i seksie Polacy muszą przejść jeszcze długą drogę i sporo się nauczyć.
nagle pisarz japońskiego pochodzenia, zapytacie? Otóż wystarczy przejść się do sieciowych księgarni, spojrzeć na półki z prozą zagraniczną. Pomimo dużej migracji książek na sklepowych półkach, Murakami niczym japoński samuraj toruje sobie literackim piórem miejsce na regale pośród nowości i klasyków. Śmierć komandora to dwutomowa powieść,
str /
www.outro.pl /
str /
www.outro.pl /
która wzbudziła spore jak na obecne czasy kontrowersje. W samej Japonii książka została bardzo negatywnie odebrana przez niektóre środowiska, w Hongkongu doczekała się nawet ograniczeń wiekowych. A opowieść pozornie nie powinna budzić kontrowersji: zwykli ludzie zanurzeni w codziennych sprawach, niczym szczególnie się nie wyróżniający. To tylko pozory ukryte pod warstwą tekstu. W pewnym momencie zaczyna odczuwać się emocje targające bohaterem, pojawia się klasyczny już dla Murakamiego, lekko metafizyczny klimat, zaciera się nieznacznie granica rzeczywistości. Fabuła momentami nieco senna, ale mimo to wciąga. Oprócz tego Śmierć komandora to dobry start dla nowicjuszy w świecie literatury japońskiej – kultura i obyczajowość orientu towarzyszy nam przez cały czas, aczkolwiek w formie strawnej dla odbiorcy przyzwyczajonego do odbioru treści w kontekście świata Zachodu.
str /
www.outro.pl /
str /
www.outro.pl /
Z Outro
wychodź poza schemat jako dziennikarz, grafik, fotograf i nie tylko! Outro to miesięcznik, w którym każdy znajdzie swoje miejsce. Zajmujemy się różnorodnymi tematami, podejmujemy dyskusję na każdy interesujący czytelników temat, nie unikamy zagadnień trudnych czy konfliktogennych. Jeśli chcesz z nami współpracować, zapraszamy do kontaktu pod adresem e-mail: rekrutacja@outro.pl lub za pośrednictwem formularza na naszej stronie internetowej: http://outro.pl/rekrutacja/ Władze redakcji są otwarte na wszystkie formy inicjatyw, pochodzących od redaktorów oraz pozostałych członków redakcji – grafików, osób zajmujących się promocją magazynu, korektorów i innych. Żaden pomysł nie zostaje u nas zmarnowany! Poszukujemy osób w wieku 15-30 lat, chętnych do pracy w charakterze wolontariatu na takim stanowisku, jakie tylko będzie im odpowiadać. Oferujemy wiele możliwości: - pisanie artykułów prasowych, publicystycznych, prowadzenie wywiadów, tworzenie reportażów - sprawdzanie nadesłanych tekstów pod kątem poprawności gramatycznej i stylistycznej - projektowanie grafik, zajmowanie się składem technicznym wydania - robienie zdjęć, uwiecznianie tego co uważasz za ciekawie i dzielenie się tym z nami - pokazywanie talentu plastycznego, poprzez przygotowywanie autorskich ilustracji do wydań magazynu - prowadzenie fanpage’a na Facebooku oraz na innych portalach społecznościowych, publikowanie postów, obmyślanie haseł reklamowych, proponowanie nowych form kampanii promocyjnych - jeśli będziesz chciał, możesz znaleźć dla siebie zupełnie nowe miejsce –jesteśmy otwarci na propozycje! Co oferujemy? Dlaczego warto nas wybrać? - opieka merytoryczna doświadczonych redaktorów, a w razie potrzeby możliwość współpracy ze specjalistami z fundacji Nowe Media - możliwość pracy w otwartym gronie młodych dziennikarzy, chętnie dzielących się własnymi przemyśleniami i pomocnych na każdym kroku - indywidualne podejście do każdego dziennikarza, szczegółowa korekta tekstów z komentarzami od sprawdzającego, co pozwala bardzo szybko poprawić umiejętności dziennikarskie na własnych błędach - liczne możliwości podnoszenia własnych kwalifikacji, np. poradniki dla dziennikarzy i możliwość warsztatów elektronicznych z doświadczonymi redaktorami Outro - różnorodność tematyczna – w każdym miesiącu piszemy o czymś innym - wolność wyboru tematu – redaktor sam decyduje o czym chce napisać i realizuje swój pomysł za zgodą władz redakcji. Zapraszamy do wychodzenia razem z nami poza schemat! Jeśli chcesz uzyskać więcej informacji lub już zdecydowałeś się na współpracę, to zapraszamy do kontaktu przez adres e-mail: rekrutacja@outro.pl lub za pośrednictwem formularza na stronie internetowej: http://outro.pl/rekrutacja/ Czekamy właśnie na Ciebie!
str /