str /
TEMAT NUMERU:
TEKST NUMERU
JAGODA JABŁOŃSKA
TRZECIA RĘKA strona 16
SPIS TREŚCI ANNA SYDORCZAK
EWOLUCJA
OD NOWA
strona 6
MARTA PŁOCHOCKA
ROBOT I CZŁOWIEK. WSPÓŁCZESNY MODEL ZWIĄZKU? str /
strona 10
KRZYSZTOF ANDRULONIS
CZŁOWIEK BOGIEM, BÓG CZŁOWIEKIEM? strona 22 ANNA ADAMCZYK
PODĄŻAJĄC ZA TECHNOLOGIĄ. CZYTNIKI, CZYLI
NOWOCZESNE KSIĄŻKI
strona 32 PRZEMYSŁAW ŚWIERAD (NIE)KONIECZNE? APLIKACJE, KTÓRE POMOGĄ CI SIĘ ZORGANIZOWAĆ
strona 38 JOANNA ŻYŁA NOWOCZESNE -
TECHNOLOGIE
-
ROZWÓJ CZY UPADEK CZŁOWIEKA?
strona 42
REKRUTACJA str. 52 str /
Do komunałów można już zaliczać stwierdzenia mówiące o tym, że technologie posiadają zarówno dobre, jak i złe oblicze. Oczywiście, trudno tu o biegunowość w duchu manichejskim - między skrajnościami istnieje cała paleta stanów pośrednich. Pytanie jednak, na ile to nadal nowinki przemysłu high-tech zależą od nas, a na ile my od nich. Nie chodzi mi o snucie futurystycznej wizji rodem z antyutopii, w której wszyscy utracili własne rozumy i są kierowani wyłącznie przez siły sztucznej inteligencji bądź, co gorsza, temu kierowaniu towarzyszy święte przekonanie ogółu, że żyje tak, jak tego pragnie. Takie wizje też się czasem wspomina, jednak są pieśnią przyszłości, która oby się nie spełniła. Mam na myśli coś bardziej przyziemnego - czy nie bywa tak, że smartfon, tablet czy inny gadżet staje się atrybutem tak od nas nieodłącznym, że wreszcie się z nami faktycznie zrasta? Telefon w rękach coraz większej liczby osób to przedłożenie żywej tkanki - jego obecność jest tak naturalna i oczywista, że wbudowuje się w złożoną har-
monię funkcjonowania ludzkiego ciała. W zasadzie dołącza się do naszej osobowości jako jej kolejny, coraz bardziej niezbywalny element. Zwykło się postępowanie zmierzające do takiego stanu rzeczy tępić - szczególnie u dzieci, które są szczególnie podatne na wpływ nowoczesnych technologii. Wielokrotnie powtarza się racjonalne i względnie proste argumenty że niewłaściwe światło, że zła pozycja ciała, że ograniczenie kontaktów towarzyskich w świecie realnym, że agresja i frustracja na widok tego, że rówieśnicy mają lepiej… Tak, to prawda, żadnemu z tych argumentów nie można odmówić racji. Druga strona medalu jest jednak taka, że czym częściej powtarzane, tym większa ostatecznie ich str /
siła rażenia. Gdy dziecko czy nastolatek słyszy po raz sto pierwszy, że jego smartfon ro zło wcielone, konstatuje, że komuś najwyraźniej zacięła się płyta i nie ma nic ciekawszego do powiedzenia. Stąd już prosta droga do obalenia nawet najbardziej racjonalnych i zdroworozsądkowych argumentów - można rzec, z przekory. Stąd chcemy w najnowszym wydaniu poszukać nowych pól dyskursu poświęconego konieczności bądź zbyteczności używania w naszym świecie zdobyczy nowoczesnej nauki. Czy raczej pomagają nam w codziennym życiu, czy wręcz odwrotnie - utrudniają kontakt z otoczeniem i stopniowo pozbawiają umiejętności praktycznych? Krzysztof
Outro – wychodzimy poza schemat
Szefowie działów:
ISSN: 2299-5242
Olimpia Orządała (korekta), Monika Stankiewicz (graficy), Żaneta Chwiałkowska (promocja)
Ogólnopolski miesięcznik młodzieżowy Wydawca: Fundacja Nowe Media
Promocja: Żaneta Chwiałkowska, Bartosz Simiński, Jagoda Jabłońska, Kinga Zawada, Sabina Gajda
www.outro.pl mail: redakcja(@)outro.pl, rekrutacja(@)outro.pl Redaktor naczelny: Krzysztof Andrulonis
Korekta: Olimpia Orządała, Beata Ptach, Janusz Pyrkosz, Natalia Popławska
Skład wydania i fotoedycja: Krzysztof Andrulonis
Grafiki: Monika Stankiewicz, Julia Dałek, Wiktoria Wójcik
Projekt okładki: Krzysztof Andrulonis
str /
str /
EWOLUCJA OD NOWA Pobawmy się w grę: co robisz, kiedy otwierasz oczy? Odpowiedź A: chwytasz za telefon odpowiedź B: sprawdzasz powiadomienia odpowiedź C: wchodzisz na Facebooka.
str /
Nadzieje i obawy
redaktor
Anna Sydorczak
Co wam wyszło? Bo mi WSZYSTKO. Każda odpo-
wszystkim najgorsze? A to, że przyzwyczajamy
wiedź jest poprawna i podejrzewam, że dla więk-
do życia z technologią najmłodsze pokolenie.
szości z was, czytających ten tekst, także. O po-
Zapracowani rodzice, którzy chcą mieć chociaż
ranku okazuję się monotematyczna, ale dlaczego
godzinę tylko dla siebie, oddają w ręce swoich
mam nie być, skoro właśnie to robimy od razu,
pociech laptopy/tablety/smartfony. W dodatku
kiedy otwieramy oczy? W moim przypadku stało
bardzo małych pociech, bo okazuje się, że już
się to już odruchem bezwarunkowym. I ten fakt
dwulatki potrafią bezbłędnie posługiwać się
ostatnio martwi mnie coraz bardziej. Dlaczego
technologią.
nie robię czegoś innego, jak jeszcze kilka lat temu? Dlaczego za priorytet stawiam sobie spraw-
Naszła mnie ostatnio myśl, że tak naprawdę to
dzanie, co nowego w „internetach”?
my przystosowujemy się do technologii, a nie ona do nas. I to dosłownie. Ostatnio naukowcy
Stoisz na przystanku, jesteś na imprezie, na któ-
z australijskiego University of Sunshine Coast
rej nikogo nie znasz albo czekasz w kolejce do
(Queensland)
lekarza. Co robisz? Sięgasz po telefon. Co łączy
„róg”, a tak naprawdę powiększa się tzw. ze-
te trzy sytuacje? Niezręczność. Nie masz co ze
wnętrzny guz potyliczny, w wyniku którego z tyłu
sobą zrobić, więc sięgasz po smartfon. Ostatnio
głowy tworzy się kość. Badacze w podsumowa-
na Instagramie moja znajoma udostępniła po-
niu
radnik: co zrobić z rękami, kiedy akurat nie trzy-
„przypuszczamy, że powiększony EOP może być
masz w nich telefonu. Co jest jednak w tym
związany z utrzymującymi się nieprawidłowymi
str /
zauważyli, że młodzieży rośnie
przeprowadzonych
testów
napisali:
Nadzieje i obawy pozycjami", jakie przyjmują zwłaszcza ludzie
- poznajemy partnerów, tworzymy związki, po-
młodzi. W opisie tym dodano także przypuszcze-
znajemy nowych ludzi, zdobywamy pracę, uczy-
nie, że takie pozycje mogą być związane z poja-
my się nowych rzeczy, możemy nawet spróbować
wieniem się i szerokim wykorzystaniem trzyma-
nowych smaków różnych kuchni z całego świata.
nych w ręku współczesnych technologii, takich jak smartfony i tablety. Wygląda na to, że ewo-
Co tu jest jednak złotym środkiem? BALANS.
lucja nie śpi i właśnie próbuje nasze ciało przy-
No i dawka. Zawsze jest tak, że jeśli z czymś
stosować do nowego wyzwania, jakim jest wła-
„przedobrzymy” to raczej odbije się to na nas
śnie technologia.
negatywnie. Niestety, patrząc na dzisiejszy świat można oceniać, że dawkę tę już dawno przekro-
Dlaczego piszę o temacie z jednej strony, a nie z obu? Przecież technologia jest wybawieniem –
str /
czyliśmy.
ROBOT I CZŁO
WSPÓŁCZESNY MODEL
str /
OWIEK
L ZWIÄ„ZKU?
str /
Nadzieje i obawy
redaktor
Marta Płochocka
Postęp technologiczny spotyka się z różnymi opiniami. Jedni go pochwalają, są otwarci na zmiany i rozwój, a wprowadzenie robotów do usług uważają za znaczne usprawnienie. Przeciwnicy zaś uważają, że efektem robotyzacji może być rosnące bezrobocie, a nawet „bunt maszyn”. Coraz częściej spotykanym zjawiskiem są związki między człowiekiem a robotem. Czy to pomoże osobom, które żyją samotnie? Czy może jest to o krok za daleko?
nie był w stanie zaprogramować robota tak, by
Fikcja na ekranie
umiał odczuwać podobnie jak ludzie. Jedyne, co Motyw miłości pomiędzy człowiekiem a robotem
był w stanie odwzorować, to słowa, zachowania
często pojawiał się w filmach futurystycznych.
towarzyszące zakochaniu, które jednak nie miały
Za pomocą nieznanej nam technologii naukowcy
wiele wspólnego z prawdziwymi emocjami.
tworzyli robota, który do złudzenia przypominał
Stwarzało to pułapkę, w którą często dawali się
drugą osobę. Do tego jego oprogramowanie sta-
złapać bohaterowie filmowi.
ło na bardzo wysokim poziomie – zachowywał się w sposób naturalny, często miał swoje zdaTytułem, który najbardziej zapadł mi w pamięć
nie i poglądy.
jest „Ona” z 2013 roku w reżyserii Spike'a Jonze'a. Film rozgrywa się w niedalekiej przyszłości, Jedyną różnicą między technologicznym tworem
choć nie jest ona doprecyzowana. Głównym bo-
a człowiekiem były uczucia. Żaden naukowiec
haterem jest samotny pisarz, który przeżywa
str /
Nadzieje i obawy
str /
Nadzieje i obawy
rozstanie miłosne. Zapoznaje się z nowozakupio-
giczny z początku, zgodnie z założeniem, służył
nym systemem operacyjnym, który ma za zada-
do ulepszenia kontaktów międzyludzkich. Dzięki
nie zaspokoić jego potrzeby. Choć system posia-
telefonom, potem kamerkom i mikrofonom moż-
da jedyne zaprogramowany kobiecy głos, męż-
na było rozmawiać, a nawet widzieć się z osoba-
czyźnie to nie przeszkadza i nawiązuje kontakt,
mi mieszkającymi w innym kraju. Teraz, mimo
który z czasem rozwija się. Twórca stawia znak
że wciąż korzystamy z różnych urządzeń do ko-
równości pomiędzy życiem wirtualnym a rzeczy-
munikacji, to jesteśmy w stanie dostrzec, jak
wistym. W swoim obrazie pokazuje, jak te dwa
bardzo ludzie stali się samotni. Wystarczy rozej-
zupełnie różne światy przenikają się i powoli
rzeć się po ulicy. Niemal wszyscy idą z komórką
stają jednością.
w dłoni, patrząc się w świecący prostokąt, stukając na klawiaturze, a w uszach mają słuchawki. Niektórzy nawet w towarzystwie przyjaciół,
Lek na samotność?
partnerów czy rodziny preferują ponad nich
Uważam ten film za świetny portret dzisiejszego społeczeństwa. Jak się okazuje, rozwój technolo-
str /
świat zamknięty w czterech ścianach telefonu.
Nadzieje i obawy Podobnej
samotności
doświadcza
Theodore
samotni. Niby mamy kontakt z ludźmi, nawet
Twombly, grany przez tegorocznego zdobywcę
możemy zawierać nowe znajomości, jednak nie
Oscara, Joaquina Phoenixa. Po rozstaniu z wie-
zastąpi to prawdziwego spotkania, rozmowy
loletnią partnerką, mężczyzna nie potrafi odna-
w cztery oczy.
leźć się w świecie. Wspomnieniami wraca do szczęśliwych chwil spędzonych u boku ukochanej. Ma wrażenie, że tylko ona potrafiła go zrozu-
Nigdy tacy sami
mieć, rozśmieszyć, pocieszyć. Teraz pozostaje
W naszym realnym świecie coraz częściej można
w nim ogromna pustka, której nie potrafi zapeł-
usłyszeć o próbach stworzenia jak najbardziej
nić. Tu pojawia się Samantha – kobiecy głos
ludzkiego robota. Może za kilkanaście lat po-
systemu operacyjnego, który Theodore zakupił
wstanie robot, którego z trudem będzie można
do swojego sprzętu. Podczas rozmów z robotem
odróżnić od człowieka. Na ten moment, cieszmy
pisarz odkrywa, jak wiele łączy go z Samanthą.
się, że to nie nastąpiło.
Dziura w jego sercu i duszy powoli wypełnia się godzinami konwersacji z nową towarzyszką. Razem spędzają czas, chodzą na spacery, a nawet
Robot nigdy nie zastąpi osoby, jej nieszablono-
piszą piosenki. System operacyjny wydaje mu się
wych i niezaprogramowanych myśli, a przede
bardziej prawdziwy niż ludzie, którzy go otaczają.
wszystkim uczuć. Maszyny może i na pozór są
Co więcej, Theodore próbuje umawiać się na
inteligentne, jednak nie jest to ta sama odmiana
randki, jednak to nie to samo. Ta nić porozumie-
intelektu co u ludzi. Jego niezwykłość polega na
nia nie jest tak silna. Nie ma się co dziwić,
łączeniu informacji, które docierają do mózgu,
w końcu system został zaprogramowany tak, by
z emocjami, które odczuwamy. Robot nigdy nie
zaspokajał potrzeby jego właściciela. Samantha
zadziała pod impulsem, nie zachwyci się zacho-
jest
dem słońca, nie przytuli dawno niewidzianego
odzwierciedleniem tego,
co potrzebuje
przyjaciela. Warto docenić te ludzkie gesty, za-
Theodore, czyli zrozumienia.
nim całkiem damy się wciągnąć w wirtualny świat i zapomnimy, że poza telefonem jest życie To pokazuje, że w pewnym momencie zaczynamy żyć iluzją prawdziwego życia. Granica pomiędzy tym, co rzeczywiste a tym, co wirtualne stopniowo się zaciera. Dając się pochłonąć odrealnionemu życiu w sieci, stajemy się jeszcze bardziej
str /
– piękne i prawdziwe.
Cześć szczęściarzu! Zanim zaczn
dziwością tego stwierdzenia, odp
znajduje twój telefon komórkowy
przy sobie. I to tak jakbyś miał c str /
niesz zastanawiać się nad praw-
powiedz mi na pytanie, gdzie się
y? Bo go masz. Prawdopodobnie
cały świat na wyciągnięcie ręki. str /
Obawy i nadzieje
redaktor
Jagoda Jabłońska
Kiedy szukasz inspiracji na cel tegorocznych wa-
Mam już dość
kacji Pinterest przyjdzie ci z pomocą. Bez problemu możesz kupić bilet lotniczy na Sri Lankę onli-
Czuję się przytłoczona, a zarazem chcę więcej.
ne, zarezerwować wycieczkę albo znaleźć nocleg
Kiedy komórka znajduje się w zasięgu mojej ręki,
nie wychodząc z domu. Sprawdzisz też na bieżą-
sięgam po nią odruchowo. Bez konkretnego celu.
co aktualizowane opóźnienia pociągów. Zdjęcia
Przeglądam spersonalizowane posty w mediach
opublikujesz na Instagramie, tak, żeby koledzy
społecznościowych, widziane już tego dnia trzy
widzieli. Bo skoro jest taka opcja, to po co trzy-
razy. Trudno tą czynność nazwać relaksem, jed-
mać wszystko dla siebie? Facebook o tym wie,
nak ten moment podglądactwa pozwala odciąć
dlatego zachęca do lajkowania miejsc, które od-
się od spraw, które zajmują umysł. To takie wy-
wiedziłeś. Przecież dziś każdy szanujący się lokal
łączenie się z rzeczywistości.
posiada swój fanpage.
Bardzo łatwo o to, by chwila przerodziła się
W ten sposób kreujesz swój wizerunek. Mówisz
w godzinę, po której nadmiar bodźców staje się
(nie)znajomym jaki jesteś i co lubisz. Czasem
męczący. W ten sposób chęć na wykonanie co-
koloryzujesz, ale nikt się nad tym nie zastana-
dziennych obowiązków znika w niewyjaśnionych
wia. Post jaki umieścisz na stronie internetowej
okolicznościach, a ja zarzucam sobie brak pro-
szybko zniknie w tłumie. Jednak należy być czuj-
duktywności.
nym i panować nad tym co umieszcza się w Internecie. Możliwe, że akurat o jedno z takich zdjęć czy wpisów zapyta pracodawca w trakcie
Nie pisz mi nic... ...przez Messengera, WhatsUp'a czy inny komu-
rozmowy rekrutacyjnej.
nikator. Na pewno nie tylko ja złapałam się na
str /
Obawy i nadzieje
tym, że kiedy intensywnie rozmawiam z kimś
Warto też zaznaczyć, ile niedopowiedzeń rodzi
online w trakcie realnego spotkania kończą nam
brak fizycznego kontaktu. Emotikony nie są
się tematy do poruszenia.
w stanie stuprocentowo oddać emocji. Tak jak
Podczas imprezy masy ludzi scrollują media spo-
cienka jest linia między miłością a nienawiścią,
łecznościowe, robią relacje i piszą ze swoimi
tak łatwo mylnie odebrać intencje, kiedy na koń-
przyjaciółmi - zamiast poznawać nowe osoby.
cu zdania zobaczymy dwukropek z nawiasem.
Kiedy spędza się wolny dzień w domu miło jest
Analogicznie słowo roku 2017 według Wydaw-
obejrzeć film i równolegle komentować go
nictwa Naukowego PWN, w postaci "XD" wyraża
ze znajomym, który wykonuje tą samą czynność
więcej niż tysiąc słów, zgodzisz się ze mną? :)
w swoim mieszkaniu. Choć wydaje mi się, że jeszcze lepiej byłoby oglądać ten film razem, na jednej kanapie.
str /
Z dziejów teatru
Jest tego dużo więcej, oczywiście znalazło się też
Pozwól sobie żyć
miejsce na kilka mitów. Wszyscy to wiemy, ale Zazwyczaj to babcie i dziadkowie przestrzegają
czy staramy się przeciwdziałać takim skutkom
o niezdrowym promieniowaniu urządzeń techno-
ubocznym?
logicznych. Często robią to przesadnie, jednak prawdą jest, że co za dużo to niezdrowo. Wielu naukowców przekonuje, że częste używanie telefonu rodzi problemy ze snem, z płodnością, jak również powoduje osłabienie kości. Długotrwałe przesiadywanie przed ekranem niszczy oczy, zbyt głośne słuchanie muzyki, w szczególności przez słuchawki, ma niekorzystny wpływ na słuch.
str /
Pozwól być offline Dawniej ludzie leczący się medycyną naturalną zapragnęli
czegoś
nowego,
sprawniejszego
w działaniu - chemii. Lekarstw, które miały szybciej uśmierzyć ból i wyleczyć chory organizm.
Z dziejów teatru Wiele z nich jest dziś na wagę złota, ale czy na
ło. Czy z (nie-)potrzebnymi technologiami będzie
prawdę potrzebujemy aż tyle przeróżnych suple-
podobnie?
mentów? Doszło do tego, że zasady wprowadze-
Czasem każdy dzień przynosi lęk – śpiewała Go-
nia do obrotu suplementów diety nie przewidują
sia Andrzejewicz. Technologia w rewelacyjny
konieczności rejestracji czy uzyskania pozwolenia
sposób ułatwia nam życie i pozwala ukrywać
na dopuszczenie do produkcji.
kompleksy. Z drugiej strony, jej rozwój równa się
Obecnie coraz częściej spotykamy się ze słowami
coraz to większej kontroli. Czy wiedziałeś, że za
BIO i EKO – produkty, które obejmują te nazwy,
pomocą konta Google każdy może sprawdzić
są droższe i cieszą się lepszą renomą niż maso-
twoją lokalizację? Doszło do tego, że komputer
wa długoterminowa produkcja. Po latach okaza-
zna cię prawie tak dobrze jak ty sam, a może
ło się, że ludzie nie mogą już patrzeć na ilość
nawet i lepiej. Dzięki temu jest świetnym mani-
szkodliwych składników jakie spożywamy i nosi-
pulatorem.
my na sobie. „Ułatwiające życie” związki che-
Przed niektórymi zabiegami trudno się uchronić.
miczne przedostały się do wszystkich gałęzi
Za to zwiększanie świadomości i trochę techno-
przemysłu.
logicznej asertywności z pewnością nikomu nie
Tą drogą można sformułować wniosek, że bo-
zaszkodzi.
gatsi o doświadczenie cofamy się do tego co by-
str /
CZŁOWIEK BOGI
BÓG CZ
d
str /
IEM, ZŁOWIEKIEM?
Współcześnie coraz rzadziej zdarza się, aby publikacja popularnonaukowa, a wręcz o zacięciu filozoficznym, wzbu-
dzała ogólnoświatową dyskusję. Wydaje się jednak, że z takim właśnie odzewem spotkała się najnowsza pozycja Yuvala Noaha Harariego – Homo deus. Krótka historia jutra. Być bogiem – to może być pieśń przyszłości. Czy jednak nigdy wcześniej nie mieliśmy takich ambicji? str /
Nadzieje i obawy
redaktor
Krzysztof Andrulonis
Sama publikacja spotkała się z setkami tysięcy,
fizm – nie tylko zewnętrznie podobni są do ludzi,
jeśli nie milionami opinii na całym świecie. Nie-
lecz również dysponują podobnymi cechami cha-
którzy czytali ją jako interesujące spostrzeżenia
rakteru, a co najważniejsze: tak jak my nie są
i prognostyki na przyszłość, inni zaś starali się
pozbawieni wad. Oczywiście, nie można popeł-
dostrzec zarys spójnej wizji tego, czym już
niać błędu anachronizmu – dzieje tych wierzeń
wkrótce może stać się człowiek. O poglądach Ha-
mówią o tym, że człowiek pojawił się na świecie
rariego wypowiedziano już bardzo wiele słów,
stosunkowo późno i stało się to, przynajmniej
jednak sama kategoria, którą wprowadza w ty-
pośrednio z woli bogów.
tule swojej książki – homo deus – jest interesu-
Od wieków towarzyszy nam mit o Epimeteuszu,
jąca w perspektywie tego, jak wpisuje się w tra-
spopularyzowany również przez Platona z tej
dycję przyznawania naszego gatunkowi różnych
przyczyny, że pojawia się w jednym z jego wcze-
dodatkowych określeń poza tradycyjnym, gatun-
snych dialogów – „Protagorasie”. Nieszczególnie
kowym homo sapiens. Spróbujmy przebyć krótką
rozgarnięty brat Prometeusza dostał pozwolenie
drogę po dziejach dążeń człowieka do odnajdy-
od swego brata, aby zaplanować wszystkie stwo-
wania swej istoty oraz zbliżania się do różnorako
rzenia, które zasiedlą ziemię i rozdysponować
pojętej boskości.
między nie adekwatne cechy. Do pewnego momentu szło mu dobrze, na koniec jednak okazało
Starożytnych marzenia
się, że pozostał jeszcze człowiek, tymczasem
o nadludzkim istnieniu
już rozdysponowane. Na ratunek przybył Zeus,
wszystkie atrybuty umożliwiające życie zostały
Panteon greckich bogów jest szeroko znany – - trudno chyba o cieszącą się większą popularnością na przestrzeni lat mitologię. Helleńskie bóstwa cechuje daleko posunięty antropomor-
str /
który zbłąkanym ludziom za pośrednictwem Hermesa zesłał wstyd i poczucie prawa – wszystko po to, aby umieli żyć społecznie i wspólnie radzić sobie z trudnościami codzienności.
Nadzieje i obawy Mieszkańcy Olimpu bywali mściwi, okrutni, okła-
Ile jest Greków
mywali się nawzajem, zachowywali względem
w bogach greckich ?
siebie i innych niegodnie. W istocie byli dużo
Tyle mit, z historii dobrze nam jednak wiadomo,
mniej cnotliwi niż zapewne niejeden światły
że to Grecy tworzyli swoje wyobrażenie na temat
Ateńczyk. Z drugiej strony dysponowali nadprzy-
bogów, a nie na odwrót. Nie można mieć tutaj
rodzonymi mocami i nieśmiertelnością, które
na myśli ich własnej świadomości, ponieważ
starożytnym imponowały. Można rzec, że ich
z pewnością, dla zachowania spójności wiary re-
oczekiwania względem istot najwyższych były
ligijnej, wyobrażali oni sobie wizję początku wła-
inne niż wielu ludzi współczesnych – imponowali
snych dziejów tak właśnie, jak wskazywała mi-
wprost manifestowaną i widowiskową siłą, jed-
tologia. Niemniej z perspektywy współczesnej
nocześnie byli groźni i skorzy do gniewu, co sta-
ciekawym spostrzeżeniem jest to, jak wiele cech
nowiło dodatkową zachętę do składania im ofiar
własnych Grecy przenieśli na swoje bóstwa.
i uważania na słowa.
str /
Nadzieje i obawy Grecy uczłowieczyli bogów, co pozornie powinno
kim, w drugą stronę taka zależność praktycznie
było skrócić dystans między niebem i ziemią.
nie zachodziła. Owszem, niektórzy śmiertelni byli
W istocie jednak powstająca relacja cechowała
dopuszczani do boskich tajemnic, ówczesne ko-
się tym, że zawierała w sobie znaczący paradoks.
biety stawały się nieraz kochankami Zeusa czy
Z jednej strony upersonifikowani bogowie zda-
innych bogów, jednak za każdym razem człowiek
wali się bardziej realni, w wielu sytuacjach po-
traktowany był raczej jako narzędzie niż podmiot
stępowali jak przeciętni, śmiertelni Grecy, to jed-
dokonujący świadomych wyborów.
nak z drugiej zdawali się niedostępni, przez swe niezwykłe moce mimo wszystko należeli do innego porządku kosmicznego. Ich możliwości wpły-
Pragnienie nieśmiertelności
wania na losy człowieka były bardzo szerokie –
Ta cecha, odróżniająca istoty boskie od zwykłych
- czego dowodem chociażby kompozycja „Iliady” i
śmiertelników, okazywała się na przestrzeni wie-
„Odysei” Homera, gdzie świat bogów nieustannie
ków jednym z najbardziej pociągających pośród
wpływa na przebieg zdarzeń w uniwersum ludz-
wszystkich atrybutów boskości. Znów, poczynając
str /
Nadzieje i obawy
od
starożytnych
dostrzegamy
różne
próby
– wznosi się ona w przestrzenie podniebne, wy-
„zapewnienia” sobie istnienia po wsze czasy –
rastają jej skrzydła, dzięki czemu może zbliżyć
- tutaj ich przegląd musimy ograniczyć do mini-
się do najwyższej idei Dobra i tam ją kontemplo-
mum.
wać. Jeżeli jednak z różnych względów utraci tę
Warto zwrócić uwagę chociażby na koncepcję
bliskość z „istotą istotnie istniejącą”, traci pręd-
metempsychozy, czyli wędrówki dusz po śmierci.
ko skrzydła i upada na ziemię, gdzie zostaje
Zapoczątkował ją Pitagoras z Samos, znany być
uwięziona w ciele. Gdy jednak ta fizyczna powło-
może lepiej z twierdzenia o bokach w trójkącie
ka dobiegnie swego kresu, nieśmiertelny duch
niźli teorii metafizycznych. Trzeba jednak przy-
znów powróci w rejony podniebne.
znać, że jego koncepcja miała przemożny wpływ na dalszy rozwój filozofii. Pitagoreizmem fascynował się choćby Platon, który wiele zawdzięczał
Późniejsze wpływy
tym naukom. Widzimy to w koncepcji duszy za-
O sile tej koncepcji niech świadczy fakt, że nie
rysowanej przez filozofa chociażby w „Fajdrosie”
umiało się z niej wyswobodzić wczesne chrześci-
str /
Nadzieje i obawy jaństwo, choć jak łatwo zauważyć, stoi ona nie-
stawały się aniołami, ludźmi lub demonami. Dla
bezpiecznie blisko reinkarnacji, absolutnie nie-
drugiej spośród wymienionych grup Bóg stworzył
zgodnej z dogmatem. Gdy zajrzeć do pism Ory-
świat materialny, aby mogły się w nim odkupić
genesa, przedstawiciela wczesnej gnozy chrześci-
za swój „grzech pierworodny” i następnie powró-
jańskiej, okaże się, że dzieje świata widzi on jako
cić do pierwotnej jedności. Choć nie jest to wizja
historię upadku i wspinaczki dusz do Boga.
idealnie zgodna z koncepcją Platońską, to jednak
W stanie pierwotnym dusze, zwane przez Oryge-
trudno nie dostrzec wspólnych elementów.
nesa istotami rozumnymi, kontemplowały Boga
Istniały też bardziej symboliczne objawy dążenia
i były z nim w absolutnej jedności, później jed-
do nieśmiertelności, uwidacznianie chociażby
nak na skutek znużenia czy zniechęcenia odpa-
przez literaturę. Do najbardziej elementarnej to-
dły od Najwyższego i utraciły dobro – zależnie
piki naszej kultury przeszły słowa Horacego
od tego, w jak dużej mierze zaszła ta przemiana,
str /
Nadzieje i obawy
z jednej z Carmin: Exegi monumentum aere perennius. Poeta pragnął zakląć siebie samego we własnej poezji i w ten sposób zapewnić sobie życie wieczne w pamięci potomnych. Wezwanie to będzie po wielokroć powtarzane aż po XX wiek, gdy zacznie wzbudzać wątpliwości i zniechęcenie. Horacemu cel ten udało się ziścić – po dziś dzień rozpala umysły wielu ludzi. Podobnie zresztą w przypadku wielu innych artystów.
Człowiek bogiem? Gwałtowne zderzenie różnych wizji teologicznych, które w mniejszej lub większej mierze miały na celu doprowadzenie do bankructwa dotychczaso-
Feuerbach doszedł do wniosku, że Bóg to jedynie
wego pojmowania Boga przyniósł wiek XIX.
konstrukt myślowy, który każdy człowiek uzysku-
Powszechną cechą ówczesnego myślenia było
je przez wyabstrahowanie z własnego charakteru
odrzucenie boskości jako pewnej ułudy. Zna-
najlepszych cech, a następnie ich zwielokrotnie-
mienne w tym przypadku są poglądy Comte’a,
nie. Widoczny staje się jego stosunek do bosko-
który uważał, że ludzkość na drodze swego roz-
ści – faktycznie to człowiek jest bogiem, bo Bóg
woju przechodzi przez trzy fazy: teologiczną, me-
posiada tylko takie cechy, jakimi dysponuje czło-
tafizyczną, a wreszcie pozytywną, czyli obiektyw-
wiek. Co więcej, Bóg według omawianej postaci
ną, pozbawioną wszelkich złudzeń – Comte dla
nigdy nie będzie doskonalszy niż mu na to po-
Boga ani wszelkich abstrakcji nie przewidywał
zwolą możliwości ludzkiego rozumu. Można by
innego określenia niż właśnie „złudzenia”. Z na-
zapytać, dlaczego w takim razie nie wyzwolić się
szej perspektywy szczególnie ciekawa jest jednak
z tej wizji? Otóż Feuerbach uważał, że to zwy-
teza Feuerbacha, myśliciela niemieckiego. Domi-
czajnie niemożliwe – potrzeba religii jest u czło-
nantą jego poglądów był naturalizm, który naka-
wieka wieczna, niejako wkodowana w jego ga-
zywał mu obalać wszelkie formy istnienia nad-
tunkowe istnienie, przez co zawsze będzie on
przyrodzonego. To z kolei zmusiło go do rozpra-
miał przemożną potrzebę obcowania z boskością
wienia się z tradycyjną wizją Boga.
– nawet, gdy okazuje się ona tylko szczególnym rodzajem myśli.
str /
Nowe czasy, nowe pytania Po przeanalizowaniu wielu przykładów widoczne się stało, że już znacznie wcześniej niż w XXI wieku człowiek zapragnął stawać się równym
fantastyczne, a bardziej realne wydają się wizje
Bogu – a może więcej, sam zechciał być homo
kolonizacji obcych planet. Niegdyś śmierć dykto-
deusem. Współcześnie myśleniu takiemu sprzyja
wała nam warunki – każdy pamięta popularność
otoczenie technologiczne, dynamicznie rozwijają-
motywu danse macabre w średniowieczu. Dzisiaj
cy się przemysł high-tech, który oferuje człowie-
coraz częściej odnosimy wrażenie, że zapanowa-
kowi coraz potężniejsze narzędzia kształtowania
liśmy nad śmiercią – możliwości podtrzymywania
własnego życia oraz ingerowania w rzeczywi-
aktywności organizmu zdają się prawie nieogra-
stość. Najpierw sięgnęliśmy gwiazd za pomocą
niczone. Wiele przypadłości, które niegdyś stano-
teleskopów, później stanęliśmy własną stopą na
wiły pewny wyrok, dziś poddawane są skutecz-
innym ciele niebieskim, dzisiaj coraz mniej
nemu leczeniu. W ten sposób lekarz staje się pół
str /
-bogiem, który panuje nad skomplikowanym
wiedzieć, że tendencja ludzi do ubóstwienia sa-
mechanizmem ludzkiego ciała.
mych siebie objawiała się jakoś w dziejach kul-
To tylko kilka czynników, które mają na celu
tury od samych jej początków. Takie rozważania
ukazać, że metafora Harariego nie jest pozba-
wymagają już jednak głębszego filozoficznego,
wiona podstaw. Wręcz przeciwnie, można zaryzy-
historycznego
kować tezę, że nazywa zjawisko, które już od
Tymczasem jednak każdy z nas sam może sobie
dłuższego czasu jest coraz silniej doświadczane
odpowiedzieć na pytanie: Kim jest mój Bóg? Czy
przez ludzkość. Idąc jeszcze dalej można też po-
przypadkiem nie ma mojej twarzy?
str /
i
antropologicznego
namysłu.
Pod str /
dążając za technologią czytniki, czyli nowoczesne książki str /
Technologia w praktyce
redaktor
Anna Adamczyk
XXI wiek to zdecydowanie era technologii. Cierpimy na zalew nowych rzeczy, które z pozoru mają ułatwić nam życie. Bez niektórych z nich współcześnie trudno byłoby ludziom funkcjonować. Dziś w każdej dziedzinie życia znajdziemy udoskonalenia, o których ludzie jeszcze dwadzieścia lat temu nawet nie śnili. Tak samo stało się również z książką.
Czytelnicy dzielą się na dwie kategorie – trady-
alny do podróży! Czy to daleka wyprawa na ty-
cjonalistów i idących z duchem czasu. Nie brak
godniowe wakacje, czy jazda autobusem do pra-
zwolenników papierowej książki, którzy uwielbia-
cy lub na uczelnię – w każdym miejscu, w jakim
ją zapach i szelest przewracających się kartek.
się znajdziemy, czytnik rewelacyjnie się sprawdzi.
Mimo że od niedawna dość popularne stały się
Nie zajmuje dużo miejsca, dzięki czemu można
czytniki, które zaskakują swoją wygodą, pojem-
umieścić go w torebce i nawet nie wyciągać –
nością oraz ekranem imitującym papier. Warto
- nigdy nie wiadomo, kiedy może się przydać.
poznać zalety oraz wady zarówno jednego, jak
Idealnie sprawdzi się również, gdy czekamy w
i drugiego rozwiązania niezależnie od tego, po
kolejce, np. do lekarza.
której stronie barykady się jest.
Jedno urządzenie – Podróże z wyobraźnią
- tysiąc książek
Jedną z ważniejszych zalet czytnika jest oczywiście łatwość w jego przenoszeniu. Jest lekki i może pomieścić w sobie wiele książek, czyli ide-
str /
Czytnik pomieści w sobie wiele tomów i to w wielu formatach. Na swoim urządzeniu mo-
Technologia w praktyce żesz odczytać wiele dokumentów, nie tylko ksią-
Tomiska mające po tysiąc stron, jak np. To Ste-
żek, w różnych formatach, np. doc lub pdf. Czyt-
phena Kinga, zamiast sprawiać radość z czyta-
nik e-booków łączy się z wi-fi oraz ma dostęp do
nia, przyprawiają o ból rąk i są bardzo niepo-
sklepu, w którym można kupić i pobrać publika-
ręczne. Najlepiej takie książki czyta się przy stole
cję bezpośrednio na urządzenie. Przypomina to
lub biurku, co znów nie jest zbyt wygodne, gdyż
bardzo sklep Google Play w systemie Android lub
wymaga od nas lektury w jednej pozycji. Z czyt-
Apple Store w systemie iOS. Dzięki temu całą
nikiem można zapomnieć o tych trudnościach.
swoją bibliotekę można mieć w jednym miejscu
Powieści dużych rozmiarów zamieniają się
i zawsze przy sobie.
w jedno, lekkie urządzenie, niesprawiające żadnego dyskomfortu.
Opasłe tomy? Zapomnij o tym! Masz problem z czytaniem obszernych książek?
Zaawansowany e-papier
Nie przejmuj się, nie ty jeden! Grubość książek
Niektórzy chwalą czytnik za ekran, który bardzo
utrudnia lekturę i jest to po prostu niewygodne.
przypomina normalny papier. Nie mamy tutaj do
str /
Technologia w praktyce
czynienia z wyświetlaczem takim jak w telefonie
Przyjemne i pożyteczne
czy tablecie, i jest to duży plus. W czytnikach została zastosowana niekonwencjonalna technolo-
Wbudowany słownik, który pozwala tłumaczyć
gia e-atramentu, który sprawia, że światło pada
poszczególne słowa, to idealna opcja dla osób
w dół, w stronę ekranu, a nie w stronę oczu.
lubiących czytać w innych językach. Jest to bar-
Dzięki temu nasze oczy nie męczą się tak, jak
dzo wygodne, wystarczy kliknąć wyraz, którego
przy korzystaniu z tabletu. E-papier, mimo iż nie
nie rozumiemy, i pojawia się jego tłumaczenie
do końca jest taki jak w książkach drukowanych,
wraz z definicją. Nie trzeba odkładać książki, iść
jest na pewno dużo lepszym rozwiązaniem niż
po słownik i szukać – sprawia to, że chętniej się-
zwykły wyświetlacz. Aby móc czytać, musimy
ga się po obcojęzyczne powieści. Dzięki temu
mieć dobre oświetlenie, w ciemności nam się to
można również podszkolić swój język w prosty
nie uda – choć na rynku znajdziemy już czytniki
i przyjemny sposób.
z wbudowanym podświetleniem. Jednak nie jest to tak dobre dla naszych oczu, jak zwykły papier. Czytnik nigdy też nie odda jego zapachu i szele-
Wygląd to nie wszystko? Każda książka jest inna, nie tylko ze względu na
stu przewracanych kartek.
swoją treść i to, co zawiera w środku, ale również od strony czysto estetycznej. Okładka, druk,
str /
Technologia w praktyce
wielkość, kształt sprawiają, że tradycyjne książki
Jeśli jesteśmy w domu lub miejscu, w którym
są wyjątkowe i łatwo je rozróżnić. Natomiast
mamy dostęp do kontaktu – nic strasznego się
w e-bookach wszystkie wyglądają podobnie, roz-
nie dzieje, podłączasz ładowarkę i czytasz dalej!
poznać je możemy tylko za pomocą tytułu. Nowo
Jednak gorzej, jeśli akurat nie mamy takiego
wydane piękne tomy – jak np. książki Tolkiena
szczęścia. Czytając książkę, nie musimy się o to
czy seria o Harrym Potterze – cieszą oko, a wi-
martwić. Ona nigdy nie przerwie lektury.
dok pełnej biblioteczki napełnia serce dumą.
Zestawienie argumentów obydwu stron pozwala
W czytnikach jest również problem z ilustracja-
opowiedzieć się za jedną z nich. Można mnożyć
mi, nie możemy podziwiać ich w kolorze, są zaw-
wady i zalety, jednak ważniejsza jest odpowiedź
sze czarno-białe. Tylko papierowe książki dają
na pytanie, co jest dla nas wygodniejsze. Powin-
możliwość zamieszczenia dużych map i fotografii
niśmy wybierać to, co uważamy za najlepsze.
w wysokiej rozdzielczości.
Niektórzy niepotrzebnie upierają się przy jednym rozwiązaniu, jakby tylko na złość drugiej stronie,
Niekończąca się bateria
przez co tworzy się sztuczna rywalizacja. Nieko-
Na koniec kwestia bardzo przyziemna, ale równie
„technologicznych”. Osobiście uwielbiam czytać
ważna jak inne: w czytniku może paść bateria.
książki, ale po czytnik też chętnie sięgam. A ty
Co gorszego może zdarzyć się w najciekawszym
co wybierasz?
niecznie trzeba należeć do „tradycjonalistów” lub
momencie lektury niż wyłączenie się czytnika?
str /
(NIE)KONIECZN
KTÓRE POMOGĄ CI S
Dzisiejszy rynek jest zalany mnóstwem służy tylko do zabicia czasu, ale są też
życie codzienne. Warto wspomnieć, że
darmowe i dostępne na wszystkie urz str /
NE? APLIKACJE, SIĘ ZORGANIZOWAĆ
m różnorodnych aplikacji. Wiele z nich takie, które znacząco ułatwiają nasze
e omawiane w tym artykule pozycje są
ządzenia z systemem IOS lub Android. str /
Technologia w praktyce
redaktor
Przemysław Świerad
Pierwszą aplikacją wartą uwagi jest Trello. Wy-
we, a także wzbogacać je zdjęciami lub nagra-
korzystywanie metody kanban (obrazki i tablice
niami głosowymi. Aplikacja jest świetnie zrobio-
do zapisywania danych) umożliwia w sposób
na – pozwala nam układać nasze teksty w ko-
bardzo prosty i przejrzysty planować i zapisywać
lumnach, dodatkowo daje możliwość zmieniania
ważne dla nas informacje. Jest to pewnego ro-
ich kolorów. Co więcej, możemy tworzyć nasze
dzaju tablica, do której możemy „przypinać” po-
notatki w oparciu o lokalizacje lub z przypomnie-
szczególne notatki. Warto zauważyć, że tego typu
niem czasowym. Całość jest czytelna i łatwa
zapisy pomogą nam w lepszej organizacji np.
w obsłudze. Warto wspomnieć, że korzystając z
wyjazdu, dzięki czemu możemy zaoszczędzić
tego typu metody notowania, trudniej nam bę-
mnóstwo czasu i zebrać wszystkie istotne uwagi
dzie zapomnieć o ważnych rzeczach. Kolory, ob-
w jednym miejscu. Co więcej, w aplikacji może-
razki i dźwięki skutecznie zapiszą się w naszej
my zapraszać znajomych i dzielić się z nimi swo-
pamięci.
imi planami np. na najbliższą wycieczkę. Ze względu na łatwość obsługi i innowacyjność jest to aplikacja jak najbardziej godna polecenia.
Kolejną świetną usługą wartą sprawdzenia jest Google kalendarz. Z pozoru jest to tylko zwykły planer, ale ze względu na swoją bezproblemowość i prostotę pozwala w łatwy sposób zorgaGoogle keep to kolejna pozycja warta uwagi.
nizować grafik. Ponadto możemy upubliczniać
Usługa ta pozwala nam tworzyć notatki teksto-
swoje kalendarze, co będzie istotne dla ludzi
str /
Technologia w praktyce pracujących w grupie. Dodatkowo aplikacja po-
Ostatnia pozycja jest skierowana głównie do
siada bezpłatną funkcję, dzięki której otrzymuje-
osób, które dużo podróżują. Koleo pozwala nam
my SMS na telefon z powiadomieniem o nadcho-
na wyszukiwanie wszystkich połączeń i kursów
dzącym wydarzeniu. Taki sposób organizacji po-
pociągów, włącznie z liniami regionalnymi.
zwala oszczędzać mnóstwo czasu, który możemy
Przejrzystość i łatwość w obsłudze to tylko nie-
spożytkować na inne zajęcia. Jest to metoda po-
które z plusów tej świetnej aplikacji. Za jej po-
lecana przez wielu ludzi biznesu, którzy zauwa-
mocą możemy również nabyć bilety niektórych
żają, że planując wcześniej nasze działania, je-
przewoźników. Wszystko jest pokazane prosto,
steśmy lepiej zorganizowani i przygotowani.
z uwzględnieniem czasu na przesiadki. Co więcej, w aplikacji możemy zobaczyć dokładną trasę pociągów, choć jest to raczej ciekawostka niż coś niezbędnego. Ze względu na prostotę w użyciu to jedna z lepszych pozycji pomagających podróżować.
str /
NOWOCZESNE
ROZWÓJ CZY UPA
Internet to jedna z najpopularniejszyc
funkcjonować we współczesnym św
w domu komputer, ma konto na porta str /
czy wielofunkcyjn
TECHNOLOGIE ADEK CZŁOWIEKA?
ch technologii, bez której trudno nam
wiecie. Niemal każdy z nas posiada
alu społecznościowym typu Facebook
nego smartfona.
str /
Technologia w praktyce
redaktor
Joanna Żyła
dawniej odosobnionymi przypadkami: skrajna
Okno na świat?
samotność, alienacja, zanik empatii i zdolności Nowoczesne technologie mają wiele zalet. Są na-
rozumienia innych ludzi.
rzędziem pracy, źródłem informacji i dobrej rozrywki. Często pomagają nam lepiej zarządzać czasem. Wiele spraw możemy załatwić on-line, bez wychodzenia z domu. Niestety nie są pozbawione wad. Nawet więcej: wiele nowinek technicznych może stanowić poważne i realne zagrożenie dla naszej cywilizacji.
I duch, i ciało Długie przesiadywanie przed laptopem wpływa także bardzo negatywnie na stan naszego zdrowia fizycznego i psychicznego. W skrajnych przypadkach nieodpowiedzialne korzystanie z inter-
Powszechny dostęp do internetu sprawia, że ina-
netu może doprowadzić nas do aktów przemocy,
czej rozumiemy kontakty społeczne. Ludzie od-
depresji, a nawet samobójstwa. Potwierdzają to
dalają się od siebie. Tracą zdolność komunikowa-
badania naukowe. Zagrożenie płynie także ze
nia się, budowania relacji. Zamiast spotkania się
strony hakerów oraz cyberprzestępców. Nikt nie
i spędzenia razem czasu, uruchamiają Messen-
jest w sieci anonimowy (choć często tak nam się
gera czy WhatsAppa i klikają. A przecież to nie
wydaje). Bardzo łatwo jest nas zlokalizować po
to samo, co być obok żywej osoby: widzieć jej
naszym IP, sprofilować na podstawie naszych
reakcje, słyszeć jej głos, móc jej dotknąć. Komu-
„lajków” czy ostatnio przeglądanych witryn.
nikacja internetowa bardzo spłyca nasze znajo-
Wszechobecna cyfrowa inwigilacja odbiera lu-
mości, odziera je z emocji i bliskości.
dziom prywatność i godność, sprowadzając ich
Znacznie mniej czasu poświęcamy także naszym
do odbiorców reklam.
pasjom, aktywności społecznej i fizycznej. Coraz
Internet wpływa także na naszą edukację.
bardziej odcinamy się od realnego świata, zastę-
To prawda, że w sieci możemy znaleźć dosłownie
pując go rzeczywistością wirtualną. W konse-
wszystko bez większego wysiłku. To kopalnia
kwencji upowszechniają się zjawiska będące
str /
Technologia w praktyce wiedzy. Korzystanie z niej ma jednak jeden wielki minus ‒ stajemy się przez to zbyt rozleniwieni. Nie rozwijamy się. Traci na tym nasza kreatyw-
Człowiek człowiekowi niepotrzebny?
ność oraz zdolność logicznego, perspektywiczne-
Profesor Stephen Hawking – wybitny, nieżyjący
go myślenia. Wiele wskazuje na to, że wraz
już, astrofizyk – od dłuższego czasu przestrzegał
z upływem czasu ta tendencja będzie się niestety
nas przed zgubnym wpływem szybkiego postępu
pogłębiać. Nowoczesne gadżety czynią nasze ży-
technologicznego. Zwłaszcza przed sztuczną in-
cie bardziej wygodnym i komfortowym. Paradok-
teligencją. Spójrzmy choćby na robotykę.
salnie jednak te same wynalazki stanowią jedno-
Udział automatów w ludzkiej działalności przy-
cześnie największe zagrożenie dla przetrwania
czyni się jeszcze bardziej do wzrostu wydajności
ludzkości.
i efektywności pracy. Inteligentny robot wyręczy
str /
Technologia w praktyce
nas w wielu czynnościach. Wykona naszą pracę
i przerażenie, będące owocem naszej niewiedzy,
o wiele sprawniej, efektywniej i bez błędów. Efekt
braku umiejętności oraz samodzielności. I tu na-
uboczny będzie taki, że maszyny bardzo szybko
suwa się bardzo ważne pytanie: czy byłbyś
przejmą nasze miejsca pracy w niemal wszyst-
w stanie utrzymać się przy życiu w tak ekstre-
kich branżach. Kto wie? Może przestaniemy być
malnych warunkach, bez wsparcia nowoczesnej
w ogóle potrzebni?
technologii, do której dzisiaj masz swobodny dostęp?
Cała wstecz Czy dla naszego gatunku istnieje jakaś szansa
Utrata samodzielności
przetrwania? Myślę, że tak. Bardzo dużo zależy
Jestem z natury optymistką. Mimo to uważam,
jednak od nas samych. Co więc możemy zrobić?
że niewielu ludzi poradziłoby sobie w sytuacji
Na początek – spróbować przejść na technolo-
kryzysu. Ilu z nas potrafi dzisiaj rozpalić ognisko
giczny detoks i zapomnieć na jakiś czas o na-
bez zapalniczki czy chociażby zapałek? Kto jest
szych gadżetach. O powszechnym dostępie do
w stanie samodzielnie upolować zwierzynę i ją
internetu czy naszym ulubionym smartfonie. Na-
przyrządzić? Zbudować szałas? Znaleźć właściwą
si przodkowie byli tego pozbawieni, a przecież
drogę do domu bez mapy geograficznej w kiesze-
świetnie sobie radzili. Dawniej świat nie znał
ni czy GPS-a w smartfonie? Tego typu przykła-
czegoś takiego, jak centralne ogrzewanie, prąd,
dów można by wymieniać w nieskończoność.
komunikacja miejska, telefon czy pieniądz, bez
Na szczęście – przynajmniej na razie – wizje
którego nie mogłaby istnieć współczesna gospo-
końca świata należą nadal do kategorii fikcji.
darka. Jedynym źródłem życia, z którego czerpa-
Choć nie wiadomo, czy na zawsze.
no, była natura.
Istnieją ludzie, którzy idą pod prąd. Nie mają po-
A gdyby tak twoje spokojne dotąd życie zostało
trzeby korzystać z nowoczesnych technologii. Ży-
gwałtownie zaburzone? Wyobraź sobie, że do
ją ekstremalnie. Każdy ich dzień jest pełen ad-
bezpiecznego świata wkrada się wojna, przeraża-
renaliny i wyzwań – czymś na kształt perma-
jąca katastrofa lub nieznana epidemia. Woda nie
nentnej szkoły przetrwania. Nie chodzi tu o przy-
jest zdatna do picia. Coraz bardziej doskwiera
gotowanie do armagedonu, lecz raczej o zwykłą
susza. Brakuje żywności. Dostęp do leków jest
umiejętność
ograniczony. Pierwsza najbardziej prawdopodob-
„katastrofami”, jakie mogą się zdarzyć na skutek
na ludzka reakcja na taką sytuację to bezradność
kataklizmu pogodowego czy nagłego ataku
str /
radzenia
sobie
z
drobnymi
Technologia w praktyce zbrojnego. Odcięcie dostępu do gotówki spowodowane awarią systemu bankowego, pusty bak w samochodzie i brak stacji benzynowej w pobli-
Ćwiczenia nad własnym instynktem
żu. Skażona przez dłuższy okres woda w kranie.
Wypracowanie postaw i zachowań, które pozwo-
Zatruta żywność, którą trzeba wycofać z marke-
liłyby człowiekowi przeżyć w ekstremalnych lub
tów. Zmiany klimatyczne i idące za tym konse-
skrajnie
kwencje. To tylko kilka nieprzewidzianych zda-
survival. Aby móc go spróbować, konieczny jest
rzeń, na które dobrze jest być odpowiednio przy-
wyjazd w odległe tereny nieskażone przez cywili-
gotowanym.
zację, z dala od udogodnień znanych nam z co-
uciążliwych
warunkach,
umożliwia
dziennego życia. Wszystko po to, by zmierzyć się z samym sobą. Poznać swoje braki i ogranicze-
str /
Technologia w praktyce
nia. Sprawdzić się w nieznanych, prymitywnych
stąpi. Myślą perspektywicznie. Uczą się, w jaki
warunkach życia. Odkryć i umocnić w sobie in-
sposób zapewnić sobie bezpieczne miejsce na
stynkt przetrwania.
wypadek ewakuacji. Gromadzą odpowiedni zapas reprezentują
żywności, wody pitnej oraz innych rzeczy, które
preppersi. Jak sami to określają, biorą pełną
pomogą im przetrwać, a nawet zapewnią odpo-
odpowiedzialność za siebie i swoich bliskich. We-
wiedni standard życia. To nie przejaw szaleń-
dług niektórych – są to dziwacy. W mojej ocenie
stwa, a zdrowego rozsądku i życiowej mądrości.
– bardzo mądre osoby, z których warto wziąć
Prepping to nie tylko odpowiedzialny i świadomy
przykład. Preppersi zakładają, że kiedyś będą
styl życia, cenne doświadczenie, czy niebanalny
musieli zmierzyć się z ogromnym kryzysem
pomysł na odpoczynek. To także pasja, przygoda,
i chcą być gotowi na moment, w którym to na-
adrenalina i prawdziwe wyzwanie. Bycie prepper-
Taki
ekstremalny
styl
życia
str /
Technologia w praktyce
sem posiada naprawdę wiele zalet. Uczy gospo-
ny chaos. Nawet brak prądu może zdestabilizo-
darności, oszczędności, dobrego zarządzania na-
wać istniejący porządek społeczny. W 2003 roku
szymi zasobami oraz kreatywności. Dzięki nieu-
awaria pozbawiła dostępu do prądu 50–60 mln
stannemu rozwojowi oraz zdobywanej wiedzy
ludzi na granicy USA i Kanady, w Indiach – po-
preppersi prowadzą zdecydowanie spokojniejsze
nad 600 mln. Do takich sytuacji można się co
życie.
prawda dostosować, ale preppersom przyjdzie to dużo szybciej i łatwiej. Dlaczego? Ponieważ są do tego doskonale przygotowani. Podczas gdy
Nie tylko science fiction
my w panice zaczniemy poszukiwać latarki czy
Niewielu z nas zdaje sobie sprawę z tego, że wy-
świecy i zapałek, oni potrzebne rzeczy będą mieli
starczą tylko trzy dni, by nastąpił niekontrolowa-
pod ręką. Nie jesteśmy w stanie przewidzieć
str /
Technologia w praktyce
wszystkiego, to prawda. Nie znaczy to jednak, że
ną wiedzę, np. jak założyć obozowisko, przygoto-
pozostajemy całkowicie bezradni. Tak naprawdę
wać posiłek, przetransportować rannych czy ra-
wszystkie bariery, lęki i ograniczenia są tylko
dzić sobie w trudnych warunkach pogodowych
w naszej głowie. Dopóki im na to pozwalamy.
(np. podczas silnego mrozu). To może być praw-
Survival może przybierać różne formy. Rekreacyj-
dziwa szkoła dla tych, którzy na co dzień mogą
ny kładzie duży nacisk na bliski kontakt z przy-
liczyć na pomoc innych i bardzo chętnie z niej
rodą. Jego celem jest nabycie i utrzymanie umie-
korzystają. Taki obóz to nie lada wyzwanie dla
jętności pozwalających na samowystarczalną
niesamodzielnych i wygodnych „gniazdowników”,
egzystencję w warunkach przebywania poza cy-
którzy pomimo upływu trzydziestu lat nadal
wilizacją. Pomoże nam odpowiednio zareagować
mieszkają z rodzicami, chociaż mają możliwość
podczas klęsk żywiołowych czy katastrof komu-
wyprowadzki. A takich ludzi – jak obserwują psy-
nikacyjnych. Dzięki niemu zdobędziemy niezbęd-
cholodzy na całym świecie – niestety przybywa. Z kolei survival militarny (wojskowy) umożliwi
str /
Technologia w praktyce
nabycie takich umiejętności, które pozwolą nam
leźć w tej nowoczesności. Techniczne nowinki,
zachować sprawność i życie do wykonania usta-
których jesteśmy twórcami, uczyniły z nas nie-
lonego zadania. Dzięki niemu poznamy dobrze
wolników. A przecież to te cuda techniki powinny
komunikację niewerbalną, zasady poruszania się
nam służyć. Nie odwrotnie.
formacji wojskowych, techniki kamuflażu czy
Nasza przyszłość zależy wyłącznie od nas. To,
sposoby prowadzenia obserwacji.
jak będzie ona wyglądać i jak wpłynie na dalszy
Co dalej?
rozwój cywilizacyjny naszego gatunku, zależy od wyniku wyścigu pomiędzy coraz potężniejszymi
Rozwój technologiczny i jego dotychczasowy do-
technologiami a mądrością w ich wykorzystaniu.
robek jest naprawdę imponujący. Przełamujemy
Największym zagrożeniem dla przetrwania ludz-
bariery i granice, które jeszcze 10–20 lat temu
kości jesteśmy tak naprawdę my sami. I nasz
wydawały się nieprzekraczalne. Sęk w tym, że
egoizm.
bardzo często nie potrafimy się do końca odna-
str /
str /