Outro 317

Page 1

str /


TEMAT NUMERU:

TEKST NUMERU KINGA ZAWADA

KOLORY DAWNIEJ I DZIŚ. RÓŻNORODNOŚĆ SYMBOLI I ZNACZEŃ

strona 26

SPIS TREŚCI JULIA KULIK

POKOLOROWANY ŚWIAT strona 10

JAGODA JABŁOŃSKA

KODY KOLORYSTÓW strona 20

str /


KRZYSZTOF ANDRULONIS

MARKETING WE WSZYSTKICH KOLORACH TĘCZY

strona 34 MARIA KOZAK

BARWY KULTURY strona 42 EWA KARPIŃSKA

HOBBY, SIŁA PRZYCIĄGANIA CZY UZDROWIENIE? strona 48 EWA KARPIŃSKA

POLSKO, SIELSKO I ANIELSKO strona 54

REKRUTACJA str. 70 str /


Słowa tej pięknej piosenki są znane chyba każdemu z nas. Prośba zawarta w refrenie wydaje się z jednej strony bardzo prosta, z drugiej zaś, po chwili namysłu, wymagająca. Świat człowieka to przecież bardzo wrażliwe płótno i łatwo popełnić błąd nanoszą barwę o nieodpowiednim odcieniu. Kolor znaczy bardzo wiele... Trudno jest kwestionować znaczenie, jakie mają barwy w życiu człowieka. Znajduje to potwierdzenie zarówno w naukach przyrodniczych, jak i humanistycznych. Człowiek już ze względu na swoje uwarunkowania biologiczne jest predestynowany do tego, aby poznawać świat przede wszystkim za pomocą zmysłu barwnego widzenia - żadna inna droga poznania sensorycznego nie rozwinęła się u nas tak dobrze. Dla wielu zwierząt otoczenie jest monochromatyczne bądź, w najlepszym razie, odmalowuje się w różnych tonacjach jednego koloru. Człowiek wręcz przeciwnie - ma zdolność doświadczania tak wielu subtelnych odcieni, że nie potrafi ich właściwie nazwać - z tym problemem spo-

tykamy się przecież bardzo często. Słowo, którym dysponujemy, nie zawsze jest zdolne opisać specyfikę barwy, którą postrzegamy. Co zaś z innymi sposobami komunikacji, z których korzysta szeroko pojęta kultura? Malarze od dawna przywiązywali do barwy dużą rolę, a w XX w. pojawiły się takie grupy, które umieściły ich paletę u samego fundamentu sztuki - więcej o nich przeczytasz w jednym z artykułów zamieszczonych w tym wydaniu. Stamtąd przeniknęły one do filozofii, co tylko na pozór wydaje się kierunkiem niespodziewanym. Trzeba zauważyć, że już sam status ontologiczny barwy nie jest jednoznaczny - wszak nie jest to coś real-

str /

nie istniejącego, lecz wizualny efekt różnorodnych zjawisk fizycznych, dla których wciąż brak wspólnego mianownika. Barwy są również ciekawe z punktu widzenia epistemologii - w istotny sposób wpływają na percepcję przez człowieka jego otoczenia oraz związane z tym procesy poznawcze. Kultura, gdy spojrzeć na nią przez odpowiedni pryzmat, jawi się jako wypełniona kategoriami kolorystycznymi. Co więcej, przez wieki wokół każdej barwy nagromadziło się wiele znaczeń, przesądów i przekonań. O tym, jak również o wielu innych zagadnieniach związanych z kategorią kolorów przeczytasz we wrześniowym wydaniu Outro. Krzysztof


Outro – wychodzimy poza schemat

Szefowie działów:

ISSN: 2299-5242

Olimpia Orządała (korekta), Monika Brzozowska (graficy), Żaneta Chwiałkowska (promocja)

Ogólnopolski miesięcznik młodzieżowy Wydawca: Fundacja Nowe Media

Promocja: Żaneta Chwiałkowska, Bartosz Simiński, Jagoda Jabłońska, Kinga Zawada, Sabina Gajda

www.outro.pl mail: redakcja(@)outro.pl, rekrutacja(@)outro.pl

Korekta: Olimpia Orządała, Kinga Zawada, Janusz Pyrkosz, Justyna Grzesiowska, Beata Ptach, Paulina Kos, Barbara Truchan

Redaktor naczelny: Krzysztof Andrulonis Skład wydania i fotoedycja: Krzysztof Andrulonis

Grafiki: Monika Brzozowska

Projekt okładki: Krzysztof Andrulonis

str /


Nie jest tajemnicą, że liczba społeczności fandomowych jest prawdopodobnie nieprzeliczalna, a do tego nieustannie ulega zmianom. Stąd pośród tej mnogości warto poszukiwać najciekawszych – furry wydaje się godna tego miana. str /


FUTRZAKIEM BYĆ!

str /


Materiały promocyjne

Organizatorzy

Ostatnimi czasy coraz więcej wydarzeń kulturalnych odbywa się w przestrzeni online. Nie inaczej jest ze Spacją się skacze – - nowym projektem Spółdzielni Socjalnej Honolulu, przedsiębiorstwa społecznego prowadzącego w Katowicach integracyjną klubokawiarnię Drzwi Zwane Koniem.

Już od 14 września na stronie spacjasieskacze.pl

rozmawia się krytycznie, spoglądając na nie tyl-

będziecie mogli bezpłatnie obejrzeć materiały

ko jako rozrywkowy produkt.

przygotowane przez troje ekspertek i ekspertów.

Bartek wylicza osoby zaangażowane w projekt:

Będą to serie wideo-esejów na YouTube, podca-

Będzie z nami Marta Tymińska z Uniwersytetu

stów na SoundCloud oraz artykuły na stronie

Gdańskiego z serią „Krytyczne spojrzenie na gry

projektu. Wszystko to przybliży inną stronę gier

wideo”, w której opowie o tym, czy gry mogą

wideo. Projekt dofinansowano ze środków Naro-

zmieniać świat, a także jak grać lepiej i mądrzej.

dowego Centrum Kultury w ramach programu

Paweł Schreiber skupi się na „Grach w kulturze,

Kultura w sieci.

grach jako sztuce i ich miejscu”, gdzie zastano-

Z organizatorem współpracuje między innymi

wimy się nad tym, jak gry odnajdują się między

Festiwal Ars Independent. Jak wyjaśnia jego

innymi formami kultury: co mają w sobie z lite-

rzecznik – Bartek Sołtysik: „Spacją się skacze”

ratury, filmu, architektury, teatru czy muzyki.

to próba porozmawiania o grach na poważnie,

Z kolei Tomasz Z. Majkowski, pracujący na Uni-

nie tylko w bańce gamerskiej i w branży game-

wersytecie Jagiellońskim, spróbuje odpowiedzieć

dev. 75% Polek i Polaków gra w gry, jest to więc

na tytularne pytanie: Dlaczego spacją się ska-

immanentna część naszej kultury cyfrowej,

cze?, zastanawiając się nad kulturową genealo-

a jednak rzadko w publicznym dyskursie o grach

gią współczesnych gier cyfrowych. Całość merytorycznie poprowadzi dla nas Jacek Wandzel –

str /


Materiały promocyjne

- kurator gier wideo na katowickim, multime-

wydarzeń kulturalno-społecznych (od programu,

dialnym festiwalu Ars Independent (którego 10.

przez promocję, po produkcję) czy marketingiem.

edycja odbywać się będzie od 24 do 26 września

Klubokawiarnia znajduje się w Katowicach przy

w sieci i w całości za darmo!).

ul. Warszawskiej 37.

Nie słyszeliście jeszcze o organizatorze projektu

Materiały stworzone w ramach nowego projektu

– Drzwiach Zwanych Koniem? Bartek Sołtysik

znajdziecie na stronie spacjasieskacze.pl i będą

wyjaśnia, że DZK otwarte są już od 2015 roku.

one dostępne bezpłatnie, na otwartej licencji.

Lokal oprócz oferty gastronomicznej – autorskie-

Warto wspomnieć, że zostaną dostosowane pod

go twistu na temat kuchni street food – zajmuje

kątem dostępności dla osób z niepełnosprawno-

się aktywizacją i zatrudnianiem osób wykluczo-

ściami. Pojawią się: audiobooki, napisy dla sła-

nych społecznie (m.in. osób z niepełnosprawno-

bosłyszących i niesłyszących, transkrypcje audio

ściami). DZK to także „nieoficjalny dom kultury”

i wideo, tłumaczenia migowe oraz uproszczone

– co roku na tutejszej scenie odbywa się ponad

wersje tekstów. Niezależnie od ograniczeń,

300 wydarzeń! DZK to przedsiębiorstwo wielo-

14 września, wszyscy będziecie mogli skoczyć na

wymiarowe: zajmuje się również testowaniem

Spacją się skacze!

Fot. Materiały organizatora

innowacji społecznych, kompleksową organizacją

str /


POKOLOROWANY

ŚWIAT Życie człowieka przybiera barwy towarzyszących mu uczuć i emocji. Bywa, że patrzymy na nie przez różowe okulary, od czasu do czasu myślimy o niebieskich migdałach lub czerwienimy się ze złości. Choć na co dzień raczej o tym nie myślimy, to właśnie barwy kształtują nas jako ludzi i gdybyśmy chwilę się nad tym zastanowili, dostrzeglibyśmy w nich co najmniej jedną wyjątkową właściwość, która oddziałuje na nasze samopoczucie, emocje, a niekiedy nawet zachowanie.

str /


str /


Barwy i wyobraźnia

redaktor

Julia Kulik

Czy nie zastanawiało cię nigdy, jak postrzeganie

wszechnie wiadomo, że nic tak nie cieszy oka,

otaczającego nas świata zmieniłoby się, gdyby

jak ,,ciepłe” otoczenie. Ostatnio opublikowane

zabrakło kolorów? Gdyby nigdy nie istniały? Jak

badania ostudziły jednak zapał wielu mał-

ubogie stałoby się nasze życie? Nie od dziś po-

żeństw, gdyż dowiedziono, że w rzeczywistości

wszechnie znany jest fakt, że barwy wymownie

dziecko nie jest w stanie wyostrzać wzroku –

odzwierciedlają nasze stany emocjonalne, prze-

- a co dopiero odróżniać kolorów – do drugiego

kazują skrywane uczucia czy pragnienia.

lub trzeciego miesiąca życia. Wrażliwość na barwy, nazywana często poczu-

Od kołyski

ciem koloru, należy do tej samej kategorii wraż-

Już jako dzieci jesteśmy poddani działaniu nie-

cechą wrodzoną. Podobnie jak w przypadku tej

zmierzonej ilości bodźców, również kolorystycz-

drugiej zdolności, to od wpływu otoczenia zależy,

nych, których nijak nie możemy uniknąć. Przed

jak będzie kształtowana i doskonalona.

liwości co słuch muzyczny i w dużej mierze jest

narodzinami pociechy w przyszłych rodzicach coraz bardziej wzrasta poziom stresu. Chcąc go rozładować, biegają od sklepu do sklepu, żeby

Uzdrawiające kolory

wyposażyć się w barwne i zwracające uwagę za-

Często bagatelizujemy znaczenie barw i ich

bawki dla noworodka. Rodzinne zakłady, polega-

wpływ na nasze samopoczucie, jednakże właści-

jące na obstawianiu płci dziecka, aby wiedzieć,

wie dobrane kolory, podobnie jak muzyka, mogą

czy kupować rzeczy różowe czy może niebieskie,

mieć działanie terapeutyczne. Wiedziano o tym

już nikogo nie dziwią. Wielkie zamieszanie wiąże

już w starożytności i z powodzeniem stosowano

się z udekorowaniem pokoju, ponieważ dla swo-

je do przywracania człowiekowi wewnętrznej

jej pociechy pragnie się tego, co najlepsze, a po-

harmonii i równowagi, a nawet do uzdrawiania.

str /


Barwy i wyobraźnia Współcześnie kuracja kolorami, czyli chromote-

już energetyczne właściwości barw. Terapia ko-

rapia, odzyskuje należne jej miejsce wśród stoso-

lorem wspomaga leczenie chorób układu pokar-

wanych sposobów leczenia.

mowego, oddechowego, nerwobóli, migren, scho-

Każdy kolor posiada określoną energię i właści-

rzeń kręgosłupa i nerek, dolegliwości kobiecych,

wości, którymi emanuje. Pobudza lub uspokaja,

nerwicy i depresji. Kiedy chorujemy, energia na-

przywracając równowagę i harmonię w organi-

szego organizmu ulega zakłóceniom, a odpo-

zmie człowieka. Barwa może oddziaływać na

wiednia dawka odpowiednio dobranych kolorów

psychikę, wywołać silniejsze lub słabsze reakcje

pomaga nam wrócić do normalnego stanu. Le-

fizyczne, przyczynić się do złagodzenia objawów

czenie kolorami to przywracanie i utrwalanie

lub usunięcia dolegliwości. Konkretne kolory

właściwych proporcji, jakie powinny być zacho-

emitują określoną częstotliwość drgań, podobnie

wane w organizmie pomiędzy wszystkimi ich od-

jak komórki ludzkiego ciała, jeśli jesteśmy zdro-

cieniami.

Graf. Monika Brzozowska

wi. W wielu klinikach na świecie wykorzystuje się

str /


Barwy i wyobraźnia

mieszczenie i uczynić je bardziej energetyzują-

Magia kolorów Dziś mniej już mówi się o leczeniu kolorami, za to dużo o ich wpływie na nasze samopoczucie. Z pewnością większość osób z łatwością przywoła w pamięci sytuację, gdy konkretny kolor wywoływał u nich ukojenie albo irytację. Właściwy dobór barw może pomóc uniknąć ich negatywnego wpływu na nasze zachowanie i związanych z tym niepożądanych sytuacji. Jak to robić? Psychologia barw zajmuje bardzo ważne miejsce w aranżacji wnętrz. Projektanci zazwyczaj doskonale wiedzą, jakiej barwy użyć, by ożywić po-

str /

cym – albo wręcz przeciwnie, wprowadzić do niego spokojny, kojący nastrój. O działaniu poszczególnych barw na samopoczucie i psychikę człowieka wiadomo już całkiem sporo, warto uświadomić sobie, że niebagatelną rolę odgrywają tu indywidualne cechy osobowe każdego z nas. Temperament, usposobienie, tryb życia oraz stan zdrowia mogą sprawiać, że wprowadzone do wnętrza barwy będziemy odbierać zgoła odmiennie niż inne osoby.


Barwy i wyobraźnia Ogromną rolę odgrywają też nasze skojarzenia.

alnie do pokojów dziennych i jadalni, ale jeszcze

Bywa, że dana barwa przywołuje w nas jakieś

lepiej sprawdzi się w pokoju dziecka, w którym

negatywne wspomnienia. Wówczas nawet jeśli

spędza ono czas na nauce, oraz w gabinetach

dany kolor ma z założenia działanie kojące,

czy salach wykładowych. Świetnie prezentuje się

u nas może powodować przygnębienie, rozdraż-

w zestawieniu z naszymi ulubionymi szarościami

nienie, irytację. Nie warto zatem ślepo polegać

i naturalnym drewnem. Podobnie oddziałuje na

na tym, co wskazują projektanci, opierający się

nas pomarańczowy, będący bardzo pozytywną

wyłącznie na psychologii barw. Jeżeli kolor wy-

barwą. Kojarzy się z ciepłem i komfortem, pobu-

wołuje w nas negatywne uczucia, lepiej zastąpić

dza umysł do działania, pozwala pozbyć się

go innym, bardziej nam przyjaznym. Przykładem

złych emocji. Z medycznego punktu widzenia

może być kolor biały. Choć razem z czarnym na-

przebywanie w pomieszczeniach utrzymanych

leży do barw achromatycznych, które nie mają

w tej kolorystyce powoduje wydzielanie soków

żadnego wpływu na organizm człowieka, to sko-

trawiennych i wzmaga uczucie głodu. W tonacji

jarzenie pomalowanych na biało pomieszczeń ze

jaśniejszej jest to dobry kolor do jadalni, a tro-

szpitalem może wpływać na organizm nieko-

chę mocniejszy sprawdzi się w kuchni. Dlatego

rzystnie. Z tego względu istotne jest właściwe

bardzo często jest wykorzystywany w restaura-

zestawienie barw we wnętrzach, w których prze-

cjach, jednakże osoby na wiecznej diecie powinny

bywamy. Powinniśmy zastanowić się, jaki kolor

raczej na niego uważać.

będzie dla nas najlepszy w danym pomieszczeniu

Jeszcze inny przykład stanowi czerwień, będąca

i ten właśnie wykorzystać.

barwą ciepłą, sprzyjającą pozytywnemu myśleniu, przywodzącą na myśl pełnię życia i napawającą motywacją. Jest to dość intensywny kolor,

Bezbarwny świat

dlatego pomimo tego, że nadaje wnętrzom przy-

morderstwem dla ludzi

tulny i ciepły charakter, stosuje się go rzadko.

Wiedząc, jak dane kolory działają na nasze sa-

Obcowanie z dominującym czerwonym będzie

mopoczucie, możemy śmiało dodać barw nasze-

powodować na początku silne pobudzenie, ale

mu życiu i zmienić otaczającą nas szarą rzeczy-

później może prowadzić do wyczerpania, zmęcze-

wistość. Przykładowo żółty – to bardzo optymi-

nia. Kolor ten może męczyć oczy i powodować

styczna i radosna barwa. Kojarzy nam się ze

wzrost ciśnienia krwi. W sypialni przy tak silnych

słońcem i dlatego poprawia nastrój, ale też

barwach nie moglibyśmy wypocząć, chyba że je-

skłania do działania. Dzięki niej lepiej kojarzymy

steśmy śpiochami i zwłaszcza rano potrzebujemy

i zapamiętujemy, z tego względu nadaje się ide-

pobudzającego koloru. Kolejno pochodny od czer-

str /


Barwy i wyobraźnia

wieni – fiolet – jest niewiarygodnie silną barwą.

nie jest tak wszechstronny, jak pochodząca pro-

Potrafi

wyobraźnię

sto od natury zieleń. Barwa ta idealnie sprawdzi

i wpłynąć na rozwój intuicji. Jest to ulubiony ko-

się, kiedy potrzebujemy relaksu lub jesteśmy zra-

lor artystów, jednak rzadko stosujemy go na

nieni emocjonalnie. Obniża poziom ciśnienia we

ścianach, raczej łączymy z innymi barwami lub

krwi, zmniejsza napięcie mięśni i minimalizuje

wprowadzamy jako kolorystyczny dodatek.

skutki klaustrofobii. Podobnie na nasz organizm

Powszechnie kojarzony z delikatnością i kobieco-

oddziałuje niebieski. Łagodzi napięcia i stresy,

ścią róż jest współcześnie bardzo lekceważony,

zwiększa kreatywność i intuicję. Chłodny i uspa-

tymczasem w praktyce podnosi poczucie bezpie-

kajający, z medycznego punktu widzenia obniża-

czeństwa, sprzyja atmosferze relaksu i spokoju.

jący ciśnienie krwi, uśmierzający ból. Kolor ten

Intensywny odcień fuksji sprawdzi się jako ak-

idealnie sprawdzi się w sypialni, w szczególności

cent ożywiający wnętrze. Żaden z kolorów jednak

w przypadku osób przemęczonych i mocno ze-

nas

wyciszyć,

pobudzić

str /


Barwy i wyobraźnia stresowanych. Kojarzy się z czystością i wodą,

wręcz przeciwnie – wywoływać rozdrażnienie

dlatego często stosuje się go w łazienkach

i irytację. Mają moc wpływania na stan ducha,

i kuchniach. Biały to kolor kojarzony ze świeżo-

rozbudzania namiętności oraz relaksowania do-

ścią, pobudza do działania, nie jest jednak pole-

mowników. Wiedza na temat ich działania może

cany dla osób skłonnych do odczuwania samot-

pomóc urządzić wnętrza zarazem estetyczne, jak

ności, bo może tylko pogłębić to uczucie. Mrocz-

i funkcjonalne. Cóż nam bowiem po wywołującej

na czerń jest przeciwieństwem bieli i dlatego

irytację strefie relaksu w salonie albo po sypialni,

pewnie zapewnia poczucie wsparcia. Jest idealna

w której trudno zasnąć ze względu na zbyt in-

dla ludzi poszukujących wartości w swoim życiu,

tensywne, pobudzające do działania kolory? Po-

pomaga im znaleźć właściwy światopogląd.

sługując się psychologią koloru, ale i wsłuchując

Barwy odzwierciedlają zmieniające się emocje,

we własne wnętrze, które często jest najlepszym

dlatego mogą definiować nie tylko klimat po-

doradcą, stworzymy pomieszczenia komfortowe

mieszczenia, ale także nastroje przebywających

dla naszego ciała i ducha, a zarazem dopasowa-

w nim osób. Potrafią koić skołatane nerwy lub

ne do ich głównej funkcji.

str /


Barwy i wyobraźnia

nia błyskawicznych działań. Jest często wykorzy-

Abstrakcja w marketingu Każdy widzi kolory inaczej i każdy z nas jest w tej kwestii artystą. Barwy i estetyka sprytnie oddziałują na naszą podświadomość, i to właśnie one decydują o tym, że sięgamy po konkretne produkty. To, że przy zakupie zwracamy uwagę, jak coś wygląda, jest naturalne, a kolory działają na nas jak magnes. Potwierdzają to badania – - ponad połowa klientów uzasadnia zakup produktu jego wyglądem, w głównej mierze zabarwieniem. To jedno z najważniejszych kryteriów!

stywany przy promowaniu takich produktów, jak napoje energetyczne, gry, a przede wszystkim samochody sportowe – wśród nich dobrze każdemu znany fenomen ferrari, występującego właśnie w tym zabarwieniu. Kolor ten kojarzy się bezpośrednio z niebezpieczeństwem, adrenaliną, miłością, siłą i energią. Przy wykorzystaniu tak prostego zabiegu marketingowcom udaje się wpływać na tłumy konsumentów, powodować u nich zainteresowanie i wzbudzać chęć posiadania.

Określone kolory mają wpływ na wybrane zachowania konsumenckie, dlatego producenci zwracają szczególną uwagę nie tylko na kolorystykę produktów, lecz również opakowań. Kolor ma również ogromne znaczenie w świecie internetu. Nieraz można zauważyć jak jego zmiana wpływa na zwiększoną konwersję, na przykład na coś tak prostego, jak liczba kliknięć w baner. Pomiędzy kolorami a manipulacją jest cienka granica. Przy planowaniu kampanii marketingowej specjaliści w tej dziedzinie powinni pamiętać, że barwy ciepłe szybciej przykuwają uwagę niż zimne. Za świetny przykład może posłużyć tutaj niewiarygodnie rozpowszechniona czerwień. Zaliczana jest do barw bardzo intensywnych. Oznacza to, że nadaje się idealnie do wyróżniania wszelkiego rodzaju haseł typu ,,okazja”, ,,promocja”, gdyż wzrok w pierwszej kolejności zwraca uwagę właśnie na nią. Zadaniem czerwonego jest stymulowanie oraz pobudzanie klientów do podejmowa-

str /

Rozumienie koloru Barwy miały i mają w rozmaitych kulturach odmienne, niekiedy przeciwne znaczenia symboliczne, poczynając od barw malowideł na ścianach jaskiń paleolitycznych, pigmentów wcieranych w skórę ciała przez prymitywne plemiona, aż do barw heraldycznych, ubiorów sakralnych, fresków świątyń czy kolorów sygnalizacji drogowej (K. Jurek). Kolory ułatwiają percepcję otaczającej nas rzeczywistości, wykorzystywane są jako kod informacyjny lub ostrzegawczy. Podobnie jak czerwone, pomarańczowe i zielone światła w komunikacji drogowej stanowią sygnalizację zrozumiałą dla wszystkich ze względu na standaryzację, tak różnego rodzaju kodowanie informacji poprzez kolor stosowane jest w wielu miejscach prze-


Barwy i wyobraźnia strzeni społecznej – w budynkach użyteczności

ści czy norm realizowanych w zachowaniach. Je-

publicznej, takich jak biblioteki, szkoły, muzea,

śli widzimy malutkie dziecko ubrane na różowo

dworce, szpitale. Różnego koloru są szlaki tury-

lub inne jaskrawe kolory to zakładamy, że jest

styczne w górach. Z kolei zastosowanie wyrazi-

to najprawdopodobniej dziewczynka. Jeśli kobie-

stych barw w szkołach i przedszkolach podkre-

ta dostaje od mężczyzny różę, to po jej kolorze

ślać może identyfikację poszczególnych grup

możemy domniemywać, jakie uczucia kryją się

dzieci ze swoimi klasami czy szkołą.

w tym geście (K. Jurek). Zastosowanie barw

Kolory od zawsze komunikują nam, z kim mamy

w życiu codziennym rozwinęło się do tego stop-

do czynienia, są wyrazem propagowanych warto-

nia, że nie jesteśmy w stanie wyobrazić sobie funkcjonowania bez nich.

str /


Nie każdy artysta uważa, że to właśnie kolor posiada największe znaczenie w sztuce. Wielu umniejsza jego rolę kosztem kompozycji, symboliki czy techniki wykonania. Można też spotkać się z dosłownym przerostem formy nad treścią. Twórcy, których językiem artystycznej komunikacji są barwy, podzielili się na grupy środowiskowe. Dlatego odszyfrujmy, kogo możemy nazwać kolorystą, bo to wcale nie taka prosta sprawa. str /


str /


Barwy i wyobraźnia

redaktor

Jagoda Jabłońska

Barwne drapieżniki

Plama na osi czasu

Dzikie bestie (fr. les fauves), szaleńcy… fowiści! –

Te „dzikie” określenia, jakimi opisywano fowi-

w ten pieszczotliwy sposób zaczęto nazywać

stów, wiązały się z brakiem u nich naukowego

twórców pewnej alternatywnej wystawy malar-

czy przemyślanego podejścia do tworzenia. Taka

skiej w 1905 roku. W Paryżu, a dokładniej w Sa-

improwizacja nie była trendy. Kierunek czerpał

lonie Jesiennym, odbył się wernisaż prac będą-

z dorobku postimpresjonistów, jednak nie przy-

cych odpowiedzią na dotychczasowe konserwa-

kładał się do teorii. Tutaj kolor potrafił wyrażać

tywne podejście do rozpowszechniania sztuki.

najintensywniejsze emocje w oryginalnej formie,

Powstanie fowizmu było formą buntu. We Fran-

dawkowano go na płótnie według uznania. Isto-

cji na początku XX wieku kierunek ten stał się

tą nurtu stała się ekspresja, zresztą nieprzypad-

nowym stylem artystycznym. A czym tak zadzi-

kowo zalicza się go do ruchów ekspresjonizmu.

wiał? Przedstawianiem ludzi, przedmiotów i kra-

Fowizm to migawka. Poszukiwanie, chwilowa

jobrazów za pomocą żywych i radosnych kolorów

ekscytacja. Pewien manifest. Po pięciu latach

oraz charakterystycznych ruchów pędzla. Takie

jego najpopularniejsi twórcy – tacy, jak Henri

wzburzenie odcieniem farby obecnie może wydać

Matisse, Maurice de Vlaminck czy Andre Derain –

się dość mało przejmujące, jednak w czasach

- porzucili go na rzecz innych artystycznych ście-

świetności fowistów szokowanie barwą można

żek. Mimo to tę fascynację kolorem uznaje się za

by porównać do kreacji z surowej wołowiny, jaką

nieodłączną część modernizmu.

zaprezentowała w 2010 roku Lady Gaga z okazji gali MTV Video Music Awards.

str /


Barwy i wyobraźnia

Andre Derain, Most westminsterski (1906) funduszy na podróż do Francji. Ich plan posze-

Zakapować kapizm

rzenia swojej wiedzy artystycznej z metą w ParyPurysta językowy nie byłby zadowolony z nazwy

żu przyniósł zupełnie nowy nurt w sztuce

powyższego śródtytułu. Pierwsze słowo, będące

XX wieku.

elementem slangu, wydaje się takim młodzieżowym

widzimisię.

Trochę

na

tej

zasadzie

w 1924 roku powstał Komitet Paryski. Utworzony na krakowskiej uczelni łączył młodych, zdolnych malarzy, którzy wymarzyli sobie zebranie

str /

„Kapistą” nazywamy członka Komitetu Paryskiego – od pierwszych liter nazwy instytucji. Członkowie tego ugrupowania (m.in. Jan Cybis, Zygmunt Waliszewski, Józef Czapski oraz Hanna


Barwy i wyobraźnia

Rudzka-Cybisowa) po uzbieraniu odpowiedniej

Kapujesz?

kwoty spędzili w Paryżu 7 lat. Przez ten czas chłonęli miejscową sztukę, pozostając pod sil-

Kolor od samego początku istnienia odgrywał

nym wpływem francuskiego postimpresjonizmu.

istotną rolę w sztuce. W przypadku zestawienia

Twórcy tego kierunku odrzucali pierwotną istotę

płci kobiecie poświęcano jaśniejszą i delikatniej-

impresjonizmu. Choć stanowiła dla nich bazę, to

szą paletę barw, mężczyźnie zaś ciemniejszą

jednak z czasem wyeliminowali z niej wiele do-

i intensywniejszą. Ciemniejszy odcień skóry przy-

tychczasowych elementów. Zaczęli stosować de-

sługiwał chłopom w opozycji do alabastrowej

formację, dekoracyjną stylizację i symbolizm,

cery arystokracji.

który używali w szczególności do barw i linii. Do

Przykładów jest bardzo dużo, w szczególności

twórców

zaliczamy

zależą one od okresu historycznego. Jednak to

przykładowo Vincenta van Gogha, Paula Cezan-

w XIX i XX wieku zaczęto dostrzegać potencjał

ne’a czy Paula Gauguina.

koloru jako środka wyrazu. Już nie tylko symbol

Reprezentanci grupy kapistów po powrocie do

przekazywał treści – zaczęła go w tym wyręczać

Polski zyskali miano polskich postimpresjoni-

użyta farba, dająca jeszcze więcej możliwości

stów. Swoją działalnością wnieśli wiele nowości

interpretacji.

i technik, jakie poznali we Francji. W pewnym

Zatem wszystkie kierunki, jakie dalej wymienię,

momencie zasady, którymi zaczęli się kierować,

wpisują się w nurt modernizmu, czyli procesu

ukształtowały odrębny kierunek w malarstwie

powstawania sztuk nowoczesnych, zapoczątko-

nazywany kapizmem, zamiennie określanym na-

wanego w drugiej połowie XIX wieku. Fascynacja

zwą koloryzmu.

barwą miała swój zalążek w impresjonizmie,

Młodzi kształtowali formę kolorem. Światło oraz

choć rozpowszechnił ją postimpresjonizm. Esen-

jego pochodne akcentowano ciepłymi barwami.

cję wydobył fowizm, który przez swój krótki staż

Analogicznie cienie malowano zimnymi – zielenią

niekiedy bywa zapominany. Z jego zasług zaczął

czy błękitem. Co ważne, nie używano barw

korzystać ekspresjonizm. A koloryzm, czyli ina-

achromatycznych – to znaczy, że artyści mogli

czej kapizm, to nasza polska fantazja na temat

zaoszczędzić na czarnym, białym i stopniach

koloru i jego możliwości.

postimpresjonistycznych

szarości. Twórcy zajmowali się tym, jak w najprostszy sposób przekazać, co mieli na myśli. Komunikat był bezpośredni, łatwy do odczytania. Kolory „robiły robotę”.

str /


Barwy i wyobraĹşnia

Hanna Rudzka-Cybisowa, Kwiaty (ok. 1934) str /


Różnorodność sy str /


KOLORY

DAWNIEJ I DZIŚ

ymboli i znaczeń str /


Kolory kultury

redaktor

Kinga Zawada

Od zarania dziejów kolory stanowiły istotny element ludzkiej codzienności, kształtując ją i wpływając na postrzeganie świata, od dawna też przypisywano im różną symbolikę.

W rozmaitych kulturach barwy posiadają od-

ne wyłącznie do użytku władcy danego państwa

mienne, nieraz zupełnie sprzeczne znaczenia, na

czy wyższych dostojników.

przykład kolor żółty czy niebieski będzie inaczej

W starożytnym Egipcie wielkie znaczenie przypi-

intepretowany w krajach europejskich, z czym

sywano na przykład barwom słońca, symbolizu-

innym znów będą go utożsamiać mieszkańcy Azji

jącym człowieka, jego stosunek do duszy, ciała

lub Afryki. Ich symbolika może się też zmieniać

oraz ziemi. Jednym z cenniejszych surowców,

w zależności od użycia, barwy odgrywają bowiem

z których starożytni Egipcjanie wytwarzali biżu-

znaczącą rolę w wielu sferach życia, znajdując

terię i amulety, było złoto – materiał najtrwalszy

zastosowanie zarówno w sztuce i architekturze,

i jak wówczas sądzono niezniszczalny, uznawany

jak też w reklamie czy modzie. Inaczej będą więc

ponadto za ciało samych bogów. Barwa złota

odczytywane przez artystę, inaczej znów posłuży

symbolizowała nie tylko słońce, ale również re-

się nimi terapeuta.

generację i powtórne narodziny. Wytworzony z tego kruszcu amulet miał zapewnić noszącej go osobie niezniszczalność i wieczną ochronę.

Z wyższej półki Niektóre barwy w danej kulturze mogą okazać się cenniejsze niż pozostałe. Przypisuje się im szczególną moc lub wyjątkowe właściwości ochronne. Wybrane kolory miały symbolizować określone bóstwa, inne znów były zarezerwowa-

Kolejnym kolorem, który już od starożytności w wielu kulturach był kojarzony z władzą i siłą, jest czerwień. Ta barwa posiada wiele, nieraz sprzecznych ze sobą, znaczeń. Może symbolizować zarówno miłość, namiętność i szczęście, jak też krew, potęgę czy wojnę. Czerwień była nieraz zarezerwowana dla królów i ważnych osobistości,

str /


Kolory kultury

podobnie zresztą jak złoto, będące symbolem

znacznymi trudnościami, a substancje, z których

dobrobytu, doskonałości oraz boskości. W staro-

go wytwarzano, były toksyczne dla ludzkiego or-

żytnym Rzymie kolor czerwony uchodził za

ganizmu.

symbol władzy i bogactwa i był zastrzeżony dla senatu i dostojników państwowych (M. Czyżewska), w starożytnych Chinach natomiast wyjąt-

Kolorystyczne faux pas

kową rangę posiadał kolor złoty, który przezna-

Można wymienić kolory, które w wielu różnych

czony był wyłącznie do dyspozycji cesarza

kulturach i religiach są bardzo podobnie odczyty-

(K. Jurek). Królewskie barwy mogły również poja-

wane. Taką barwą jest na pewno zieleń, utożsa-

wiać się na przedmiotach dekoracyjnych, a do-

miana przede wszystkim z naturą. Zielony ma

kładniej na wyjątkowo cennej porcelanie, jako że

z reguły pozytywną symbolikę, uznaje się go za

pozyskanie czerwonego barwnika wiązało się ze

kolor życia, płodności i przetrwania. W islamie

str /


Kolory kultury zieleń symbolizuje mądrość oraz zdrowie ducho-

życia. Podobnie w Chinach biel uznawana jest za

we i cielesne, jest także świętą barwą Proroka

symbol nieszczęścia, jesieni, żałoby i starości.

(M. Czyżewska), za to w chrześcijaństwie wiąże

W czasie gdy w wielu krajach na pogrzeb przy-

się ją z nadzieją, odrodzeniem, młodością czy

wdziewa się ubrania w kolorze czarnym, co ma

sprawiedliwością.

podkreślić smutek i żałobę po odejściu bliskiej osoby, u naszych azjatyckich sąsiadów to wła-

Są jednak i takie kolory, które w różnych krajach

śnie biel uchodzi za barwę najbardziej taktowną.

mogą być odczytywane na zupełnie różne sposoby. Przykładowo biel w kulturach europejskich

Czerń ma przeciwstawne znaczenie w kulturze

jest kojarzona przede wszystkim z niewinnością

chińskiej, gdzie uznawana jest za kolor małych

i czystością, konotuje w sobie dobro i sprawiedli-

chłopców oraz szczęścia. Podobnie w starożyt-

wość. Odmienne znaczenie przypisywali jej już

nym Egipcie czerń miała pozytywną symbolikę,

jednak starożytni Egipcjanie, utożsamiając ją ze

była bowiem utożsamiana z czarną ziemią, na

śmiercią, nieurodzajem i klęską. Kolor biały ko-

której po wylewie Nilu pojawiały się młode pąki

jarzony był z pustynią, która pochłaniała ludzkie

roślin – nowe życie. Również u Indian kolor czar-

str /


Kolory kultury

ny symbolizuje

ziemię i jej błogosławieństwo

Wschodu

różowy

symbolizuje

małżeństwo,

dla człowieka. W Japonii czerń to natomiast

w Korei – to oznaka zaufania (K. Jurek). Współ-

symbol szlachetności, wieku i doświadczenia, biel

cześnie ten kolor uznaje się za typowo dziewczę-

utożsamiana jest za to z młodością i naiwno-

cy, przez co jest nieraz negatywnie postrzegany

ścią.

przez mężczyzn. Jako że ta barwa ma symbolizować kobiecą powierzchowność, uznaje się ją za niemęską. W wielu środowiskach mężczyzna no-

Męski czy niemęski?

szący ubrania w tym kolorze, automatycznie mo-

Róż jest jedną z ciekawszych barw ze względu na

że zostać uznany za osobę odmiennej orientacji.

sprzeczne emocje, jakie nieraz wzbudza, mimo że

Ponadto kultura popularna utrwaliła w nas

jego symbolika jest dość pozytywna. Kolor różo-

przekonanie, iż róż noszony jest głównie przez

wy kojarzy się przede wszystkim z miłością, deli-

„puste blondynki”, co zniechęca do koloru rów-

katnością, słodyczą czy zakochaniem. W kulturze

nież same kobiety.

str /


Kolory kultury Kontrapunktem dla różowego ma być niebieski –

nością, przez co utożsamiano go z energią i siłą,

- kolor uznawany za typowo męski. Podobne

atrybutami typowo męskimi. Niebieski jako kolor

rozróżnienie mocno utrwaliło się w świadomości

chłodny, relaksujący, symbolizujący wodę, niebo,

kulturowej, mimo że tak naprawdę nie ma dłu-

spokój i uduchowienie, miał natomiast odpowia-

giej historii. Może się to wydać zaskakujące, jed-

dać łagodnej naturze kobiet.

nak jeszcze na początku ubiegłego wieku w Eu-

Zmiana zaczęła następować po II wojnie świato-

ropie to właśnie róż był kolorem przypisywanym

wej, w czasie której naziści wprowadzili różowy

mężczyznom,

kojarzono

trójkąt jako oznakowanie dla mężczyzn umiesz-

z kobiecością. Różowy – połączenie barwy białej

czonych w obozach koncentracyjnych za orienta-

i czerwonej – charakteryzuje się dużą intensyw-

cję homoseksualną. W wyniku podobnego użycia

niebieski

natomiast

str /


Kolory kultury

róż zaczął być postrzegany jako barwa bardziej

za pozytywną, może na przestrzeni lat zmienić

niewieścia, a zatem mało męska. Pociągnęło to

diametralnie znaczenie, stając się symbolem nie-

za sobą późniejsze zmiany w kulturze i rozpoczę-

chlubnej profesji bądź postrzeganego negatywnie

cie produkcji ubranek i zabawek w kolorze różo-

ugrupowania – i odwrotnie, kolor, który pierwot-

wym, zarezerwowanych wyłącznie dla dziewczy-

nie utożsamiany był z zagrożeniem, może nagle

nek. Podobne gwałtowne zmiany wpłynęły na

stać się symbolem szczęścia i rozkwitu.

ostateczne utwierdzenie różu jako koloru kobie-

Choć każdy z kolorów ma swoje znaczenia, to od

cego.

nas zależy, jak bardzo będziemy się do nich od-

Każdy kolor posiada swoją własną, unikatową

woływać. Czy rzeczywiście symbole, jakie umow-

symbolikę, różne środowiska mogą przypisywać

nie przypisuje się danej barwie, będą miały prze-

tej samej barwie zupełnie inne znaczenia. Spo-

łożenie na nasze życie? Każdy z nas ma bowiem

sób, w jaki postrzegany jest dany kolor, może się

inny gust i preferencje, które decydują o tym,

też zmieniać w zależności od uwarunkowań, za-

w otoczeniu jakich kolorów czujemy się najpew-

równo historycznych, religijnych, jak też społecz-

niej i najbezpieczniej.

no-kulturowych. Barwa, uznawana początkowo

str /


str /


str /


Kolory kultury

redaktor

Krzysztof Andrulonis

Trudno wyobrazić sobie powrót do czasów, gdy znakomita większość produktów sprzedawana była w szarych papierowych torbach, w najlepszym wypadku różniących się od siebie napisem. Kolorowe torebki i pudełka, którymi zastawione są sklepowe półki, stały się dla każdego z nas oczywistością. Niemniej szata graficzna opakowań nie zależy wyłącznie od fantazji.

Nie budzi żadnej wątpliwości, że kolory w istotny

niezbędna. Być może nie, ale trudno zaprzeczyć

sposób wpływają na funkcjonowanie człowieka.

temu, że często stajesz się obiektem mniej czy

Dzieje się tak we wszystkich dziedzinach życia,

bardziej natężonych kampanii reklamowych –

więc również, a może szczególnie, w marketingu,

- być może warto więc wiedzieć, w jaki sposób

którego głównym zadaniem jest przecież przy-

kształtują one twoje nastawienie do przedmio-

ciągnięcie naszej uwagi oraz umiejętne zachęce-

tów, które promują.

nie do zaopatrzenia się w dane dobro konsump-

Świadome zakupy to współcześnie prawdopo-

cyjne bądź skorzystania z oferowanej usługi.

dobnie dużo trudniejsze wyzwanie niż w daw-

Jedną z płaszczyzn, na jakich firmy mogą mode-

niejszych czasach – a przynajmniej wymagające

lować swój przekaz, są właśnie barwy. Możliwo-

kompetencji, które nigdy wcześniej, przez dzie-

ści ich dostosowywania, dzięki współczesnej

sięciolecia i wieki, nie były faktycznie potrzebne.

technologii, są niemal nieograniczone.

Kilka informacji o kolorach z pewnością spowo-

Możesz zapytać, czy wiedza o tym, jak funkcjo-

duje ich cenny wzrost.

nują kolory w świecie reklamy, jest ci doprawdy

str /


Kolory kultury czy bardziej uniwersalny w oznaczaniu obniżek

Po jasnej stronie mocy

cen, wyprzedaży czy ofert specjalnych. Warto zacząć od koloru czerwonego, który spełnia w świecie marketingu dosyć uniwersalną rolę, łącząc się z wieloma innymi kompozycjami odcieni – za jego pomocą wyróżnia się treści mające przyciągnąć uwagę oraz stymulować konsumenta do podjęcia szybkiej decyzji. Jest to związane nie tylko z psychologią, ale i fizjologią człowieka – barwa czerwona przyspiesza rytm serca i powoduje wzrost aktywności ośrodków

Jednocześnie czerwony, szczególnie w swoich jasnych tonacjach, akcentuje radość życia, entuzjazm i zapał – wydaje się, że z tych względów wybrała go Coca-Cola czy sieć odzieżowa H&M. Nieprzypadkowo również przynajmniej czerwone akcenty wykorzystuje większość marek samochodów sportowych – kolor ten kojarzy się także z energią, pasją i szybkością.

nerwowych odpowiedzialnych za działanie pod

Inne przesłanie niesie ze sobą żółty, który wzbu-

presją. Stąd niezależnie od tego, jaką stylistyką

dza skojarzenia ze światłem słonecznym, a przez

posługuje się firma, kolor czerwony jest mniej

to z promiennością, radością, pozytywną energią.

str /


Kolory kultury

Nastraja optymistycznie i zazwyczaj kojarzy się

my oferujące zakupy internetowe, w tym tacy

z życzliwością. Nieprzypadkowo wykorzystywany

giganci, jak Allegro i Amazon.

jest przez takie potężne firmy, jak Ikea czy McDo-

Ich celem jest wprawienie swoich klientów w jak

nald’s starające się kreować swój wizerunek jako

najlepszy nastrój i zapewnienie im wysokiego

przyjaznych oraz pełnych grzeczności i oddania

poziomu komfortu. Równocześnie dążą do tego,

względem klienta.

aby liczba sprzedaży była jak najwyższa, a w tym

Barwa pomarańczowa stanowi na kole barw po-

celu niezbędna jest motywacja do klikania w od-

łączenie dwóch wcześniej wspomnianych odcieni

powiednie przyciski, które przenoszą do strony

– jednocześnie łączy w sobie cechy ich obydwu.

z płatnościami. Gdy następnym razem będziesz

Z jednej strony więc przyciąga uwagę i zaintere-

robił zakupy na Allegro, zwróć uwagę, że afiszo-

sowanie oraz zachęca, lecz mniej intensywnie niż

wane za pomocą pomarańczowej barwy są przy-

czerwony, do prędkiego podejmowania decyzji,

ciski „Kup teraz” lub „Licytuj”, a więc ściśle

z drugiej zaś daje poczucie energii, radości, cie-

związane ze sprzedażą. To efekt przemyślanej

pła i równowagi. Chętnie posługują się nim fir-

strategii.

str /


Kolory kultury

posługują się tak różne przedsiębiorstwa, jak

Czas na ochłodzenie

Starbucks i stacje paliw BP. To, co mają wspólGdy myślisz o ekologii, to z pewnością skojarze-

nego, to właśnie chęć skłonienia klientów do

nie z zielenią jest oczywiste. Kolor ten ma jednak

możliwie częstych wizyt oraz budowanie relacji

również inne oddziaływania – wywołuje poczucie

opartej na zaufaniu do jakości produktów.

bezpieczeństwa i harmonii, większość ludzi łączy go z harmonijnym wzrostem, świeżością i lekkością.

Inaczej wpływa na nas z kolei kolor wody i nieba – niebieski utożsamiany jest z czystością, ale też inteligencją, profesjonalizmem i rozwagą. Trzy

W marketingu sprzyja budowaniu zaufania i lo-

ostatnie cechy zdają się tłumaczyć, dlaczego

jalności, wydaje się więc odpowiedni dla tych

barwa ta pojawia się chociażby w logotypie

typów biznesu, które nastawiają się na świad-

Volkswagena. Pierwsza z nich zaś powoduje, że

czenie usług przez dłuższy czas bądź oczekują

odcień ten powszechnie wykorzystuje się na ety-

regularnych powrotów swoich klientów. W ten

kietach wód mineralnych czy środków czystości.

sposób można wyjaśnić fakt, dlaczego barwą tą

str /


Kolory kultury

Wreszcie nadszedł czas na czerń, która z jednej

Pod prąd

strony niesie ze sobą negatywne konotacje ze złem i śmiercią, z drugiej jednak, przynajmniej

Choć trudno odmówić prawdziwości wszystkim

w naszym kręgu kulturowym, łączymy ją z ele-

powyższym spostrzeżeniom specjalistów marke-

gancją, dostojnością, ale też mocą i tajemniczo-

tingu oraz innych specjalizacji, to trzeba zauwa-

ścią. Nieprzypadkowo czarne logotypy posiadają

żyć, że wiele firm nie trzyma się powyższych wy-

firmy produkujące obuwie i odzież sportową. ta-

tycznych niewolniczo i niczego na tym nie traci.

kie jak Puma, Nike czy Adidas. W ten sposób

Zdaje się, że w takich przypadkach najczęściej

podkreślają prestiż swoich wyrobów oraz udzie-

wygrywa niekonwencjonalność, efekt świeżości

lają niewerbalnej gwarancji sukcesu w związku

oraz pierwszeństwo przed konkurencją.

z ich użytkowaniem.

str /


Kolory kultury

Jeśli zdarzyło ci się kiedyś dokładniej przyjrzeć

korzystnie, ponieważ natychmiast w widowisko-

półce z makaronami w hipermarkecie, to być

wy sposób odróżniła się od innych producentów.

może odnotowałeś w pamięci, że znakomita

Na odwrót jest z pastą firmy Colgate – to dla

większość opakowań jest czerwona, czasem też

niej najbardziej odpowiednią barwą byłby nie-

pomarańczowa i żółta. To wszystko zgadza się

bieski, kojarzący się z higieną. Tymczasem logo

z ustaleniami psychologów barw oraz lekarzy –

tego produktu jest przedstawiane w formie bia-

- badania jednoznacznie wskazują, że ciepłe ko-

łych liter na jasnoczerwonym tle, które być może

lory wzmagają apetyt i przez to skłaniają do od-

w intencji producenta ma sprzyjać podejmowa-

powiednich zakupów. Co powiesz jednak o wy-

niu prędkich decyzji konsumenckich.

różniających się niebieskimi torebkami makaronach marki Lubella?

Jak widać, choć psychologia barw przedstawia branży marketingowej ogromne możliwości, nie

Decyzja o takiej szacie graficznej była bardzo

zawsze ma jednak ostatnie słowo. Niemniej

ryzykowna – kolor nieba i wody działa wręcz od-

trudno odmówić jej znaczenia. Następnym ra-

wrotnie niż czerwony i żółty, hamuje łaknienie

zem, gdy sięgniesz po żółte opakowanie sera Se-

i raczej zniechęca do jedzenia. Tutaj zadziałał

renada czy niebieską butelkę wody Żywiec Zdrój,

jednak inny efekt – żaden inny producent nie

zrobisz to już z pewnością z większą świadomo-

odważył się wcześniej na wyjście poza standar-

ścią. A teraz pomyśl, ile jeszcze barw zostało ci

dowy dla wyrobów spożywczych zestaw barw.

do zgłębienia!

Lubella zdobyła się na odwagę i wyszła na tym

str /


Barwy kultury Pewne kolory są tak silnie złączone w naszej świadomości z konkretnymi emocjami, sytuacjami czy symbolami, że postrzeganie ich w określony sposób zdaje nam się czymś zupełnie naturalnym, a wręcz koniecznym. Czy jednak wszędzie na świecie te same barwy odbierane są w identyczny sposób?

str /


str /


Kolory kultury

redaktor

Maria Kozak

Dość oczywistym jest, że w Europie do ślubu

dziewictwo oraz radość. Znaczenia te pojawiają

panna młoda idzie w białej sukience. Tak było,

się zarówno w Biblii – na przykład w opisie Prze-

tak jest, tak prawdopodobnie będzie, nikt nie

mienienia na Górze Tabor czy Zmartwychwstania

spodziewa się niczego innego. I, jak często bywa

– jak i w sferze świeckiej.

w przypadku spraw oczywistych, mało kto zada sobie pytanie: ale dlaczego? Formalnie rzecz uj-

W heraldyce biel oznacza niepokalanie lub też

mując, nigdzie nie jest napisane, że suknia ta

wodę – przezroczystą, obmywającą. Wynikać to

nie może być czerwona. Tak samo jak zgodne z

może z faktu, że biały to w zasadzie… nie do

prawem jest przyjście na pogrzeb w fioletowych

końca kolor. Jest to brak koloru, przestrzeń, któ-

spodniach. Jednak z jakiegoś powodu tego uni-

ra odbija całe światło, jakie na nią pada. Tabula

kamy. Utarło się bowiem, że kolory niosą za so-

rasa – to biała karta, taka, która dopiero czeka

bą przesłanie – czasem absolutnie oczywiste,

na zapełnienie. Niewinność jeszcze nieskalana.

innym razem – oddziałujące na naszą podświa-

Jednakże – jest to nasza europejska symbolika.

domość. Przyjrzyjmy się tym pozornie najbardziej

Niekoniecznie – wbrew pozorom – uniwersalna.

oczywistym powiązaniom i ich źródłom. W kulturze Dalekiego Wschodu biel jest kolorem żałoby. Kiedy w rytuale pogrzebowym palono

Tak oczywiste,

zwłoki, jedyne co zostawało po ukochanym

że zastanawiające

zmarłym, to kilka garści popiołu – jasnoszarego,

Na początek: biel sukni ślubnej. Absolutnie oczy-

niemal białego. Jest to również kolor zimy

wista. Przecież zielona sukienka byłaby co naj-

i śniegu – jedynego okresu, kiedy nie kwitną

mniej ekstrawagancją. Ta pewność wynika

kwiaty i nie rozwija się natura.

z symboliki koloru, który oznaczać miał czystość,

str /


Kolory kultury Dla Japończyków zaś, dla przykładu, przyroda

jego najdawniejsze, ani też uniwersalne znacze-

i jej cykl życia był przez pewien czas na tyle

nie. Pierwotnie w naszym kręgu kulturowym ża-

istotny, że cała moda okresu dworskiego podyk-

łobę wyrażano barwami szarą i fioletową. Wyni-

towana była właśnie dopasowaniem kolorów do

kało to z głębokiego przenikania się religii

tych, jakie przyjmował świat dookoła. Sztukę

chrześcijańskiej ze strefą profanum ówczesnego

dobierania w ten sposób barw nazywano kasane

świata – żałoba nie była całkowita, gdyż po-

-irome i odnosiła się ona zarówno do ubioru jak

wszechnie wierzono w przyszłe zmartwychwsta-

i, chociażby, papeterii, na której przesyłano sobie

nie ukochanego zmarłego. W każdej śmierci była

wiadomości.

więc w pewnym sensie zapowiedź chwały życia wiecznego.

Na drugim krańcu palety barw

Dopiero z czasem czerń wyparła powyższe kolory

A skoro już wspomnieliśmy o żałobie, nie może

w zadaniu ekspresji żalu. Ponownie może to po-

zabraknąć czerni, koloru, który właśnie z nią

średnio wynikać z właściwości fizycznej tejże

nieodzownie się kojarzy. Jednak nie jest to ani

barwy – czarna powierzchnia to taka, która po-

str /


Kolory kultury

chłania całe światło i nie odbija żadnych jego

symbolem elegancji. Ponownie jednak dostrzec

fal. Niczym żałoba, przez całun której nie są

można różnice kulturowe – w Japonii kolor ten

w stanie przebić się żadne inne odczucia czy

zazwyczaj oznacza szczęście oraz jest przypisany

emocje.

do chłopców – tak jak u nas błękitny.

Nasz umysł dodatkowo odbiera to, co czarne,

Długie dzieje pewnej barwy

jako bardziej odległe – dlatego też mówi się, że czerń wyszczupla. Być może dlatego jest także

str /

To o co chodzi z tym fioletem? Królewska purpura, noszona także przez wysokich dostojników


Kolory kultury kościelnych, oznaczała pierwotnie godność królewską, dumę oraz bogactwo. Wynikało to z bar-

Podobny wydźwięk ma ona w państwach, gdzie

dzo prostej przyczyny: zabarwienie materiału na

najpopularniejszym wyznaniem jest buddyzm –

ten kolor było bardzo drogie i mało kto mógł

- często zapisuje się tam imiona osób zmarłych

sobie na to pozwolić. Na fiolet stać było wyłącz-

właśnie czerwonym atramentem. Na przeciwnym

nie królów i ich najbliższe otoczenie, gdyż barwa

końcu skali interpretacji są Chiny, w których

ta występuje w przyrodzie bardzo rzadko, a pozy-

czerwony oznacza szczęście. Zarówno premię, jak

skanie jej naturalnymi metodami nie należało do

i gotówkę, będącą prezentem urodzinowym, tra-

łatwych.

dycyjnie wręcza się tam w specjalnych, czerwonych kopertach zwanych hong bao (dosł. czerwo-

Jednak, jak głosi Biblia, pierwsi będą ostatnimi,

ny pakiet).

a więc i fiolet musiał zmienić swoje dostojne znaczenie, przynajmniej w strefie sacrum. Jest

Podobne rozumienie tego koloru pojawia się

on aktualnie znakiem wyczekiwania, smutku,

zresztą w podświadomości mieszkańców naszej

żałoby i postu. Używa się go w trakcie Wielkiego

ojczyzny – rzekomo założenie czerwonej bielizny

Postu, adwentu i liturgii pogrzebowych. Kolor

na studniówkę ma przynieść szczęście na matu-

fioletowy jest też jednym z ostatnich, jakie jeste-

rze – a przynajmniej taki przesąd można usły-

śmy w stanie zobaczyć gołym okiem – zaraz za

szeć w wielu rejonach Polski. Być może ponow-

nim zaczyna się już ultrafiolet, niewidoczny dla

nie można się tu odnieść do sposobu, w jaki

nas naturalnymi metodami.

barwa ta postrzegana jest w naturze. Czerwień to kolor noszony przez tych, którzy nie muszą się ukrywać – widoczny jest na przykład na ciele ja-

Skrajne sensy w jednej barwie Na przeciwnym krańcu właściwości barw, obdarzony najkrótszymi falami wśród kolorów wi-

dowitego węża. Zaiste trzeba mieć szczęście, by przeżyć spotkanie z podobnym osobnikiem.

docznych dla człowieka, znajduje się czerwony. Kojarzony z krwią, pasją, miłością, agresją oraz…

Również nakładanie na siebie czerwieni – czy to

żałobą. To ostatnie znaczenie ma on między in-

w formie barw wojennych, czy też czerwonych

nymi w niektórych krajach południowej Afryki.

szpilek i szminki – może wynikać właśnie z pod-

Przelana krew, zwiastująca śmierć, wsiąkająca

świadomej chęci przekazania sygnału o niebez-

w rozgrzaną, czerwoną ziemię – oto podświado-

pieczeństwie i ostrzeżeniu, by lepiej z osobą no-

me skojarzenia powiązane z tą barwą.

szącą tenże znacznik nie zadzierać.

str /


HOBBY, SIŁA P

CZY UZDRO

Można znaleźć różne wytłumaczenia dla zainteresowania kamieniami szlachetnymi i półszlachetnymi. Jedni zajmują się nimi ze względu na znaczenie magiczne, związane ze znakami zodiaku, inni praktykują litoterapię, wielu innych z kolei cechuje zamiłowanie do ręcznie robionej biżuterii. str /


PRZYCIÄ„GANIA

OWIENIE?

str /


Barwy w praktyce

redaktor

Ewa Karpińska

Okres wakacyjny sprzyja podróżom i odwiedzi-

bierając odpowiedni kamień, powinniśmy kiero-

nom lokalnych straganów z pamiątkami. Na

wać się właśnie tym tropem. Niestety zdania co

wielu z nich, bez względu na region kraju, znaj-

do przyporządkowań są różne, więc do jednego

dziesz kamienie naturalne, poddane obróbce lub

znaku można „podpiąć” kilka kamieni. Przykła-

nie. Często klasyfikowane są one nie tylko ze

dowo dla osób urodzonych między 23 październi-

względu na cechy przyrodnicze, ale przede

ka a 21 listopada z reguły uznaje się za najwła-

wszystkim reklamowane są jako amulety wspo-

ściwszy ametyst, niemniej jednak można znaleźć

magające powrót do zdrowia czy też wzmacnia-

źródła, których autorzy twierdzą – jak np. autor-

jące siłę cech zodiakalnych. Tak też Skorpion,

ki bloga sekrety-kobiety.pl czy właściciele sklepu

Wodnik, Rak czy Ryby znajdą „odpowiednie” dla

jubilea.pl – że bardziej odpowiednim kamieniem

siebie okazy. Problem pojawia się wtedy, kiedy

zodiakalnym dla Skorpiona jest karneol, granat,

na dwóch sąsiadujących stoiskach do jednego ze

tygrysie oko lub topaz. U Wodnika z kolei spraw-

znaków zodiaku przyporządkowane są różne ka-

dzi się turkus, akwamaryn albo fluoryt. Dla Ryb

mienie – komu zatem wierzyć?

przeznaczone mogą być kunzyt, jadeit lub koral. Raka może pociągać awenturyn, jaspis albo chalcedon. Odpowiednie minerały dopasowywane

Kamień dla ciebie

są pod kątem wzmacniania konkretnych cech

Zależy, czego szukasz i jaki aspekt jest dla ciebie

osobowości danego zodiaku. Bazując na wspo-

cenniejszy. Jedni twierdzą, że skoro data twojego

mnianym już przykładzie Skorpiona, można

urodzenia jest związana z ruchem planet, to wy-

skonstruować tego typu przewodnik:

str /


Barwy w praktyce Skorpionie, jeśli masz problem z: 

swojej drodze – pomóc może ci amulet w postaci HEMATYTU;

uzależnieniami, nawykami, otwartością czy wyrozumiałością dla innych – możliwe, że

bierz OBSYDIAN;

potrzebujesz MALACHITU; 

rozumieniem natury i bezinteresownością –

pozbyciem się zadawnionych emocjonal-

snego rozwoju – na swój amulet wybierz

lękiem przed światem – być może pozbę-

czerwony TURMALIN;

dziesz się go w towarzystwie czarnego

negatywnymi emocjami – szukaj czarnej

OPALU; 

odmiany TURMALINU; 

odwagą i siłą charakteru – przynieść ci je może obecność GRANATU;

nych przyzwyczajeń i zaniechaniem wła-

zamianą miłości fizycznej na duchową – znajdź kawałek RUBINU;

noś przy sobie JASPIS; 

przeżywaniem i uwolnieniem emocji – wy-

zaufaniem, oddaniem w miłości czy bezin-

opanowaniem i regeneracją oraz trudno-

teresownością – ulgę może przynieść wiara

ściami, które napotkałeś już kiedyś na

w moc AMETYSTU.

str /


Barwy w praktyce

konkretnych biopierwiastków, które wchodzą za-

Narzędzie w terapii

równo w skład kamieni, jak i organizmu człoWszystkie te „cudowne” przemiany dla jednych

wieka, opracowano metody, które ułatwiają

mogą być tylko ładną historyjką. Istnieją jednak

przepływ (przy niedoborach) bądź odpływ (przy

świadectwa historyczne oraz współczesne bada-

nadmiarze) różnego rodzaju energii z twojego

nia, które pokazują, że stosowanie odpowiednich

umysłu i ciała.

minerałów i skał może rzeczywiście wpływać na spokój ducha czy mieć dobroczynny wpływ na stan fizyczny. Dziedzina zajmująca się właściwościami kamieni szlachetnych i półszlachetnych to litoterapia, której początki sięgają ponad 3 tysięcy lat p.n.e. Poza opracowaniem zastosowań

str /

Warto wspomnieć o cechach leczniczych kilku najpopularniejszych minerałów. Agat jest pomocny m.in. w przewlekłym stresie, w odchudzaniu, w problematycznej ciąży, w alergiach skórnych, przy problemach z wątrobą, trzustką, płucami i nerkami.


Barwy w praktyce

Akwamaryn pomaga w chorobie morskiej. Ama-

aby nie zastępować kamieniami leczenia kon-

zonit łagodzi stres. Ametyst leczy migrenę,

wencjonalnego i nie popaść w tzw. znachorstwo.

zmniejsza chęć picia alkoholu i zwalcza koszma-

Bazowanie na wierzeniach ludowych czy bardziej

ry. Ulgę w bólu chorobach o pochodzeniu reuma-

lub mniej sprawdzonych schematach bez opieki

tycznym i przy problemach z tarczycą przynosi

lekarza może być bardzo szkodliwe.

bursztyn. Cytryn można stosować przy problemach trawiennych, alergicznych czy związanych z krążeniem lub cukrzycą. Jadeit zwalcza migre-

Coś dla oka

nę i bezsenność. Topaz powinien działać na kon-

Inną wartą uwagi kwestią dotyczącą kamieni

centrację, ból głowy, a także żylaki.

naturalnych jest walor estetyczny i różnorodność metod obróbki. Kamienie są wielobarwne, trwałe, a sposób ich eksponowania może być na-

Znaleziony, kupiony –

prawdę wyjątkowy. Są miłośnicy tzw. surowego

- i co dalej?

kamienia, którzy tego typu okazy gromadzą na

Oczyszczone kamienie można przykładać na bolące miejsca, wykonywać nimi delikatny masaż, nosić przy sobie np. w formie biżuterii, pić przygotowane na ich bazie mikstury i nalewki lub po prostu zaciskać w dłoni przez 30 minut.

półkach, w gablotach bądź szkatułach. Kobiety z reguły wolą jednak wersję „obrobioną” i zastosowanie biżuteryjne, z wykorzystaniem technik takich jak m.in. soutache (specjalna metoda obszywania), wire wrapping (finezyjna oprawa za pomocą metalowych splotów), oprawa pełna,

Opracowano również wskazówki służące podnie-

kanałowa lub na bolcu (metody jubilerskie) czy

sieniu aktywności kamienia, takie jak zasypywa-

najprostsze z nich wplatanie gotowych elemen-

nie w soli kuchennej (w przypadku minerałów

tów w makramę czy wyklejanie zawieszek ka-

z nią niereagujących), przechowywanie w wo-

mieniami w formie kaboszonów lub maleńkich

reczkach (z dala od fal elektromagnetycznych)

okruchów kamienia.

czy wystawianie na 15 minut przed użyciem na słońce lub zakopywanie na kilka godzin w doniczce.

Ilu miłośników piękna z natury, tyle metod i zastosowań minerałów. Wiara w cudowne właści-

Na dotarcie do informacji warto poświęcić dłuż-

wości czy zamiłowanie do ich wartości estetycz-

szą chwilę zamiast wierzyć na słowo etykietkom

nej to kwestia indywidualna.

kamieni,

jakie

znajdziemy

na

straganach

w miejscowościach turystycznych. Ważne jednak, str /


str /


POLSKO, SIELSKO I ANIELSKO

str /


Barwy w praktyce

redaktor

Ewa Karpińska

Bardzo często w poszukiwaniu spokojnego, pięknego miejsca zapuszczamy się poza granice kraju. Przez to wiele polskich atrakcji pozostaje nieodkrytych. Jedną z nich jest nasz ojczysty kawa-

Wszystkie fot. ze zbiorów autorki

łek Prowansji i Toskanii w jednym, czyli Sielski Dom i Ogród.

str /


Barwy w praktyce

Na pograniczu Mazowsza i Podlasia, tuż za Zarębami Kościelnymi w Starej Złotorii, swoją sielską działalność prowadzi Anna Gawlik. Ogród, który założyła ok. 8 lat temu, od prawie 24 miesięcy jest otwarty dla zwiedzających w soboty i niedziele od godz. 11 do 17. Główna działalność zagrody skupia się wokół hodowli i wykorzystywania lawendy.

str /


Barwy w praktyce

Wszystko, co w zagrodzie zostało wykonane ręcznie, jest dziełem autorskim właścicielki. W sklepiku, który mieści się w małym domku z ciekawą historią, widocznym z ulicy, można nabyć rękodzieło, takie jak: malowane zegary, saszetki i laleczki z lawendą, lawendowe soki, syropy, olejki i nalewki oraz inne ręcznie zdobione przedmioty.

str /


Barwy w praktyce

Domek ciekawostek Oprócz ręcznie malowanych okiennic (pomysł obecnej właścicielki), wspaniałego otoczenia i przytulnego sklepiku, chatka skrywa swoją historię i równie interesujące wnętrze. Według opowieści Anny Gawlik, których możecie wysłuchać podczas oprowadzania po posiadłości, domek ten jest własnością rodziny od czasów jej dziadków. Przodkowie właścicielki zajmowali jednak tylko część tej stuletniej budowli. Kiedy odwiedzicie Sielski Dom i Ogród, poznacie całą historię rodzinną, a oprócz tego dowiecie się, że pozostała część budynku przez 50 lat pełniła funkcję szkoły podstawowej dla klas 1–3. Część infrastruktury jest pamiątką, a resztę dekoracji stanowią znalezione przez „naczelną ogrodniczkę” na targach staroci produkty z poprzedniego wieku. Najstarszym skarbem z pierwszej kategorii jest figurka Najświętszej Maryi Panny, która liczy sobie jeszcze więcej lat niż sam dom.

str /


Barwy w praktyce

Jako że zagroda usytuowana jest na pograniczu Mazowsza, Kurpiowszczyzny i Podlasia, wzornictwo występujące zarówno na okiennicach, jak i na elementach wystroju wnętrza jest autorską kompozycją rodowitej złotorianki.

Ogród rozmaitości Anna Gawlik jest z wykształcenia architektem krajobrazu. Studiowała w Wielkiej Brytanii, a zagospodarowanie jej ogrodu nawiązuje do stylu angielskiego.

str /


Barwy w praktyce

Pośrodku lewej (od wjazdu) części ogrodu znajdziemy kilka odmian róż, które w przyszłości stworzą łuk nad aleją prowadzącą do ławeczki, skąd rozpościera się widok na resztę przestrzeni. Nieopodal znajdują się wysypane kamykami alejki pośród zróżnicowanych wysokością roślin i równo przyciętych żywopłotów, przenoszących nas myślami do Zjednoczonego Królestwa.

Oprócz bujnie rosnących krzaków, kwiatów, łąk kwietnych i świeżo skonstruowanej żywej altany, w Sielskim Domu i Ogrodzie znajdziemy ogródek owocowo -warzywny, otoczony, również ręcznie robionym z rosnącej naprzeciwko wierzby purpurowej (wikliny), płotkiem, przy którym znajduje się „hotelik” dla owadów.

str /


Barwy w praktyce

str /


Barwy w praktyce

Jednak najważniejszym punktem ogrodu są grządki z lawendą. Czuć ją od samego wejścia do ogrodu. Wśród krzaczków znajdziemy trzy odmiany: wąskolistną, grosso i blue hidcote. Gdzieniegdzie zobaczymy również egzemplarz lawendy o białych (alba) i różowych (rozea) kwiatkach.

Ogród żyje Stara zabudowa wykorzystywana jest także do hodowli siedmiu kurek i kilku królików – najmłodsi milusińscy mogą karmić trawą bądź chwastami. Zwiedzający nie mogą niestety spotkać kotki, która również żyje w sielskiej atmosferze, a o jej obecności świadczy mała, urocza buda wymalowana na wzór dopasowujący się do klimatu zagrody.

str /


Barwy w praktyce

str /


Barwy w praktyce

Ogród ten żyje jednak nie tylko dzięki faunie i florze, lecz również dzięki ciągłemu rozwojowi i nowym pomysłom Anny Gawlik, która co roku coś do niego dodaje, rozbudowuje i domalowuje (szczególnie zimą).

str /


Barwy w praktyce

Przyjemne z pożytecznym Sielski Dom i Ogród to miejsce, które, poza wspomnieniami dotyczącymi szkoły, nie przestaje być aktywne, jeśli chodzi o edukację. W tak wspaniałym, oddziałującym na zmysły otoczeniu można się sporo nauczyć. Zarówno dla osób prywatnych, jak i dla szkół organizowane są warsztaty.

Sierpień z lawendą Poza ciekawą formą lekcji biologii jest to również dobry sposób na spędzenie niedzieli, tak jak to miało miejsce 23 sierpnia, kiedy to odbywały się warsztaty pod hasłem „Lawendowe Rękodzieło”. Na tym spotkaniu, poza poznaniem historii tego miejsca, poszerzeniem wiedzy z zakresu botaniki czy zwiedzeniem wiekowej chatki, w której znajduje się odrestaurowana klasa z ubiegłego wieku, można było popracować z lawendą. W cenie warsztatów każdy uczestnik otrzymał materiały do stworzenia lawendowego bukietu i saszetki.

str /


Barwy w praktyce

Następnie uczestnicy warsztatów mieli okazję odciąć i zasadzić sadzonki lawendy, które następnie zabrali do domu.

str /


Barwy w praktyce

Potem nadeszła pora posiłku, w skład którego wchodziły kiełbaski, ponadto możliwy był deser w postaci lawendowej kawy, herbaty bądź lemoniady, a także gofrów z bitą śmietaną, owocami lub cukrem.

Na koniec chętni za dodatkową opłatą mogli wykonać tzw. lawenduszkę, czyli ręcznie szytą lalkę, której dół stanowi sakiewka z lawendą w środku.

str /


Barwy w praktyce

Oczywiście wszystko odbywało się zgodnie z zaleceniami dotyczącymi pandemii ;)

str /


str /


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.