Outro 266 by Outro Beyond outlines

temat numeru: rozszerzona rzeczywistość

wirtualny świat na ulicy strona 6 szerokie spojrzenie na rozszerzoną rzeczywistość strona 12 kolejny krok naprzód strona 16 ekran nie jest już granicą strona 20 pokolenie cyfrowego Alzheimera strona 24

zderzenie światów w muzeach strona 31 z pamiętnika technosceptyka strona 34 klasyka stereotypu strona 38 nie wiem, co to poezja; (…) po co i na co… strona 42

AR, czyli najlepszy przyjaciel człowieka Rozszerzona rzeczywistość to hasło, które w ostatnim czasie wywołuje tylko jedno skojarzenie: pokemony. Hit lata, fenomen, oryginalne zjawisko społeczne, nowe szanse i zagrożenia. Teraz być może trenerski szał nieco opadł, ale do rozszerzonej rzeczywistości po prostu trzeba się przyzwyczaić. Nie ma odwrotu – tak jak od Internetu.

y ele-

w naszym własnym otocze-

dujących się wczesniej po-

menty wirtualne z otacza-

niu – mozemy je spotkac za

za mozliwosciami ludzkie-

jącą rzeczywistoscią. Na

kazdym rogiem, w drodze

go organizmu.

obraz swiata, widzianego

do pracy, na studia czy do

ludzkimi oczami, pozwala

szkoły. Rozszerzona rze-

Zadanie, jakiego się podję-

nałozyc dowolne trojwy-

czywistosc pozwala umie-

lismy, to efekt licznych

miarowe grafiki czy anima-

scic w swiecie realnym

zmian, jakie zaszły w Outro

cje. Dzięki temu mozesz

wszystko to, co jak dotąd

w ostatnim czasie. Maga-

stac się uczestnikiem wy-

kojarzyło się z odrębnym,

zyn w nowej formule kazdy

darzen, o ktorych wcze-

wirtualnym swiatem.

temat numeru będzie poru-

sniej mogłes tylko posłu-

szał przekrojowo i wieloa-

chac w serwisie informa-

AR nie konczy się na grach

spektowo – nasi redakto-

cyjnym. Widzisz na własne

Znajduje

rzy będą się dogłębnie

oczy to, co wczesniej mo-

znacznie szersze zastoso-

przyglądac kazdemu za-

głes sobie jedynie wyobra-

wanie w dziedzinach, ktore

gadnieniu, aby przedstawic

zac. Pokemony są tego

nie

je jak najdokładniej.

smartfony.

zawsze kojarzą się

wspaniałym przykładem – pierwotnie grano w nie na

wodnic w tym wydaniu Ou-

Mamy swoj wielki cel: byc

game boyach, w czasach,

tro, ze rozszerzona rzeczy-

dla Ciebie zrodłem wiary-

gdy ekrany wyswietlały tyl-

wistosc to nie tylko dobra

godnych

ko czarne piksele na zielo-

zabawa, lecz rozwiązania

racji, tworczych przemy-

nym ekranie. Następnie tra

przydatne na co dzien, uła-

slen. I nie zawahamy się

-fiły do ksiązek, mangi i na

twiające zycie lub wręcz

tego celu zrealizowac!

ekrany telewizorow. Dzi-

umozliwiające wykonywa-

siaj natomiast poruszają się

nie wielu czynnosci, znaj-

ormacji, inspi-

Krzysztof

Outro – wychodzimy poza schemat

Opieka nad dziennikarzami:

ISSN: 2299-5242

Maria Gołaszewska, Lena Janeczko, Agniesz-

Ogolnopolski miesięcznik młodziezowy

ka Kracla, Justyna Ksiązek, Monika Wi-

Wydawca: Fundacja Nowe Media

sniowska, Paulina Zguda

www.outro.pl mail: redakcja(@)outro.pl,

Korekta:

rekrutacja(@)outro.pl

Paulina Kos, Ela Kotas, Kinga Krol-Kamoji, Janusz Pyrkosz, Ilona Sieradzka, Klaudia

Redaktor naczelny: Marek Suska

Trzeciak, Patrycja Zieminska

Zastępcy redaktora naczelnego: Krzysztof Andrulonis, Karolina Wojtal, Monika Wi-

Promocja: Patrycja Brejnak, Katarzyna

sniowska, Kamil Wisniowski, Paulina Zguda

Giemza, Anna Jastrzębska, Martyna Kłos, Ilo-

Sekretarz redakcji: Mariola Lis

na Sieradzka

Skład wydania i fotoedycja: Martyna Kłos, Mariola Lis, Ilona Sieradzka

Grafiki: Magdalena Kosewska, Paulina Wyroslak

Szefowie działów: Patrycja Ziemińska (korekta), Jakub Dudek (foto), Patryk Skoczylas (graficy), Anna Lewicka (promocja)

Projekt okładki: Patryk Skoczylas 5

WIRTUALNY ŚWIAT NA ULICY Ciepły letni wieczór to idealna pora na wieczorny spacer wzdłuż krakowskich Plant. Wracając tamtędy z pracy, wielokrotnie widywałam grupę młodych ludzi skupionych w jednym miejscu. Wszyscy stali w ciasnym kółku z pochylonymi głowami. Jakiś czas później dowiedziałam się, że świat oszalał na punkcie Pokemon GO, która w połowie lipca została udostępniona polskim graczom. O tym fenomenie postanowiłam więc porozmawiać z zawodowym trenerem pokemonów, a w czasie wolnym studentem informatyki – Rafałem Sułowskim.

Co skłoniło cię do zainstalowania gry?

A samo chwytanie? Jak to wygląda?

Zaintrygował mnie pomysł tworcow, nikt

Gracz musi rzucic pokeballem i wtedy poke-

jeszcze czegos podobnego nie wymyslił.

mon dołącza do jego druzyny. Czasem zda-

Z jednej strony to gra jak kazda inna, jednak

rza się, ze pokemon się uwolni; wtedy nale-

wymaga od nas wysiłku. Trzeba zwyczajnie

zy szybko złapac go ponownie, zanim oddali

wyjsc z domu na ulicę w poszukiwaniu po-

się i zniknie na dobre z pola widzenia.

kemonow. Dla wielu jest to rowniez powrot do dziecinstwa. Nigdy nie oglądałem anime,

ale często grałem w pokemony na game

Skąd wezmę pokeballe?

boyu.

Kazdy gracz ma pewną ich liczbę w swoim plecaku. Kiedy jednak się skonczą, mozna odnalezc pokestop i zdobyc zapas. Pokesto-

„Dla wielu jest to również powrót

py są rozmieszczone na całym swiecie przy

do dzieciństwa”

ciekawych punktach. W Krakowie mozna je znalezc przy zabytkach, rzezbach, koscio-

łach i pomnikach. Kiedy gracz dotrze w wy-

O co chodzi w Pokemon GO? O to, by złapac je wszystkie; na razie to 147 pokemonow. Pierwszy krok to załozenie konta i stworzenie własnego wizerunku. Zeby

cos

złowic,

musimy

poruszac

się

w rzeczywistej przestrzeni. Potrzebny jest do tego dostęp do Internetu oraz telefon z GPS-em. Konieczne będzie wyposazenie się w pakiet internetowy i dobrego powerbanka; przenosny akumulator jest niezbędny, bo gra jest bardzo obciązająca dla smartfonow. Kiedy dostrzezemy jedno ze stworzen, nalezy je jak najszybciej złapac. Czasem zdarza się, ze ucieknie i zniknie z mapy,

ale trzeba probowac do skutku. Po zgromadzeniu pięciu pokemonow otrzymujemy mozliwosc zdobywania gymow, w ktorych walczy się z pozostawionymi tam pokemonami. 8

znaczone miejsce, otrzyma dodatkowe wy-

dla mnie to nie jest najwazniejsze. Gram, po-

posazenie plecaka. Przy kazdym pokestopie

niewaz Pokemon GO przypomina mi o moim

mozna otrzymac trzy losowe gadzety, w tym

dziecinstwie, a przy okazji daje swietną za-

jajka, ktore nalezy umiescic w inkubatorach.

bawę. Często łapię pokemony, wracając

Z jajek wykluwają się pokemony, ale dopie-

z pracy rowerem lub spacerując wieczorem

ro po przejsciu przez gracza odpowiedniej

po osiedlu.

liczby kilometrow i to w tempie nieprzekraczającym wyznaczonych limitow (nie da

„Powstają grupy na Facebooku,

się więc wsiąsc w samochod i pojezdzic dokoła bloku). Im większy dystans do prze-

w których gracze umawiają się

bycia, tym lepszy pokemon moze się wykluc.

na wspólne polowania”

Tak – łapiąc wszystkie pokemony. Podobno na swiecie jest juz jeden człowiek, ktoremu

Pozytywne strony gry?

udało się to osiągnąc. Pojechał specjalnie na

Dla dzieci i młodych to szansa na poznanie

ciekawych miejsc i zabytkow w trakcie podrozy z rodzicami w czasie wakacji. Dobrze jest przeciez spędzac letnie dni z dala od komputerowych monitorow. Pokemon GO łączy w sobie dwa wazne elementy: mozna grac, a przy okazji utrzymywac jakąs aktywnosc fizyczną. Dodatkowo, szukając pokemonow, młodzi ludzie mogą poznac innych graczy. Jednym z fajniejszych doswiadczen w czasie mojej przygody z grą było poznanie grupy ludzi w moim wieku, probujących złapac tego samego pokemona. Wymienilismy się uwagami na temat pokemonow, po czym kazdy poszedł w swoją stronę łapac kolejne okazy.

Powstają

grupy na

Facebooku,

w ktorych gracze umawiają się na wspolne polowania. Myslę, ze pod tym względem gra okazała się duzym sukcesem.

„Czytałem o osobie, która spadła

mony za kierownicą samochodu. Słyszałem

z mostu, bo usiłowała złapać

tez, ze ktos pozwał firmę za ustawienie po-

kestopu na jego posesji, przez co gracze

pokemona”

probowali wdzierac się na ten teren. Rodzice nie są zadowoleni, poniewaz uwazają, ze

Są jakieś wady?

gra stwarza niebezpieczenstwo dla ich

Jesli ktos zachowuje rozsądek, to myslę, ze

dzieci. Zamiast wyjsc na boisko, pograc

gra jest swietną alternatywą względem tra-

z kolegami w piłkę, idą wpatrzone w wy-

dycyjnych wersji pokemonow. Często jed-

swietlacze komorek. Byc moze kiedys wej-

nak pojawia się pokusa, by przekroczyc

dą prosto pod samochod.

bezpieczną granicę. Czytałem o osobie, ktora spadła z mostu, bo usiłowała złapac po-

Rozmawiała Paulina Małota

kemona. A są i tacy, ktorzy polują na poke10

SZEROKIE SPOJRZENIE NA ROZSZERZONĄ RZECZYWISTOŚĆ Oparzenia słoneczne, złamania, wypadki samochodowe, a nawet ofiara śmiertelna. O tym wszystkim mogliście usłyszeć w minione wakacje, a przyczyną tych nieszczęść stała się ona – pełna pokemonów rzeczywistość rozszerzona. Albo raczej najzwyklejsza głupota. Tak czy owak, augmented reality z pewnością ma też mniej groźne oblicze.

Ale po kolei. Zacznijmy od podstaw – nie-

energią. Rzecz polega na przejmowaniu por-

zbędnego sprzętu. Czego trzeba, by wejsc

tali, umiejscowionych w roznych miejscach

w ten rozszerzony swiat? Po pierwsze czuj-

naszego rzeczywistego swiata. Jest jeszcze

nika GPS, dla wykrywania lokalizacji. Po

chocby Clandestine: Anomaly, gdzie gracz

drugie akcelerometru, zeby nasze urządze-

bierze udział w międzygalaktycznej walce,

nie mogło okreslic swoje własne połozenie

ktora toczy się w jego miescie. Jego głow-

w przestrzeni. Po trzecie kompasu, a po

nym zadaniem jest pokonywanie wrogow,

czwarte – aparatu fotograficznego, dzięki

umieszczonych na mapie na podstawie loka-

ktoremu maszyna moze zobaczyc otaczającą

lizacji. Wyobrazcie sobie tylko: heroiczna

ją rzeczywistosc. Te wszystkie elementy sta-

walka z interplanetarną paskudą na Wałach

nowią juz własciwie podstawowe wyposaze-

Chrobrego w Szczecinie. Albo pod Willą Caro

nie większosci smartfonow, co trochę tłuma-

w Gliwicach. I Ty mozesz zostac bohaterem

czy popularnosc Pokemon GO.

w swojej miejscowosci!

Na tej samej zasadzie, co hit ostatnich waka-

Rozszerzona rzeczywistosc moze jednak

cji działa wiele innych gier, na przykład In-

słuzyc nie tylko rozrywce. Obecnie znajduje

gress – aplikacja dostępna w Google Play

takze szerokie zastosowanie między innymi

i Appstore, w ktorej uzytkownik moze dołą-

w medycynie. W 2005 roku do uzytku wpro-

czyc do Ruchu Oporu lub Oswieconych, aby

wadzono VeinViewer – urządzenie, ktore

wspolnie ocalic swiat przed tajemniczą

wyswietla na ręce pacjenta obraz przedsta13

wiający rozkład jego zył. Na ciało wysyłana

Warte uwagi jest tez urządzenie o nazwie

jest wiązka swiatła, ktora odbija się od sko-

Smart Specs. Jego zadaniem jest ułatwienie

ry, ale jest absorbowana przez naczynia

zycia osobom słabowidzącym. Zupełnie jak

krwionosne. W ten sposob powstaje obraz,

zwykłe okulary, prawda? Nieprawda, bo

ktory wyraznie wskazuje, gdzie mozna się

Smart Specs moze duzo więcej. Zaleznie od

wkłuc. Dzięki temu o wiele łatwiej i szybciej

ustawien wzmacnia obraz, pokazuje tylko

mozna znalezc miejsce do wkłucia, przy oka-

kontury lub znacznie zwiększa kontrast,

zji oszczędzając pacjentowi bolu. Ale to nie

dzięki czemu pozwala uzytkownikowi wy-

wszystko – AR moze przydac się medycynie

razniej widziec twarze ludzi oraz znajdujące

i w bardziej skomplikowanych sytuacjach.

się w poblizu obiekty. Pacjenci podkreslają,

Chocby podczas operacji, kiedy to chirurg

ze Smart Specs w znacznym stopniu umozli-

dzięki specjalnym okularom moze stale miec

wia im unikanie przeszkod, znajdujących się

przed oczami nie tylko interesujące go miej-

na drodze.

sce w ciele chorego, lecz takze dane dotyczą-

AR wspomaga takze edukację. Zamiast oglą-

ce jego aktualnego stanu – cisnienia krwi,

dac ilustracje w podręcznikach, uczniowie

liczby uderzen serca na minutę et cetera.

mogą na przykład przyglądac się modelom 14

3D. Oczywiscie wprowadzenie rozszerzonej

z ilustracją zwierzęcia wytworzy ono obraz

rzeczywistosci do szkoł nie oznacza, ze tra-

3D, a młody uzytkownik usłyszy literę, kto-

dycyjne ksiązki wyjdą z uzycia (przy-

rej własnie się uczy i nazwę zwierzęcia.

najmniej na razie). W podręcznikach mozna

I wreszcie architektura. Augmented reality

umiescic odnosniki, ktore po zeskanowaniu

pozwala – przy wykorzystaniu klasycznego,

przez odpowiednią aplikację dostarczą ucz-

papierowego planu architektonicznego – wizualizowac budynki w miejscu, w ktorym mają one w przyszłosci stanąc. To rozwiąza-

nie jako pierwsza zaproponowała firma Trimble Navigation. Przyglądając się takiemu modelowi mozemy obejrzec nie tylko jego zewnętrzną częsc, ale rowniez zajrzec do srodka.

Ułatwia

dopracowanie

wszelkich detali. Koncepcja rozszerzonej rzeczywistosci nie narodziła się oczywiscie w czerwcu 2016 roku, a wiele, wiele lat wczesniej – wraz z Sensoramą, kinem przyszłosci z lat 50. ubiegłego wieku. Kinem oddziałującym nie tylko na wzrok i słuch, lecz rowniez węch i dotyk. Dzis jednak symbo-

lem AR stały się pokemony, a fenomen najnowszej produkcji z ich udziałem juz dzis mozna uznac za przełom w popularyzacji augmented reality. Smiało mozna przypuszczac, ze nasza rzeczywistosc będzie coraz szersza – i to nie tylko dlatego, ze to po prostu ułatwia zycie. Powod jest jeszcze bar-

niom nowych informacji. Dzięki aplikacji AR

dziej prozaiczny: mozna na tym sporo zaro-

Flashcards dzieci w wieku przedszkolnym

bic.

i wczesnoszkolnym mogą zas w łatwy i przyjemny sposob uczyc się liter. Po nakierowaniu urządzenia na wydrukowaną kartkę

Agata Wójcik 15

KOLEJNY KROK NAPRZÓD Aktualnie w AppStore połowę pozycji w pierwszej dziesiątce zajmują aplikacje do szeroko rozumianej zabawy. Najpierw konsole do gier, później komputery, teraz tablety i smartfony. Obecnie, gdy zwykłe siedzenie przed ekranem przestaje nas tak zachwycać, dostajemy do ręki gadżet, który otwiera przed nami zupełnie nowe możliwości. Gogle VR. Gogle VR są okrętem flagowym szybko roz-

Na początku chciałbym jednak zaznaczyc, ze

wijającej się branzy rzeczywistosci wirtual-

gogle goglom nie rowne. Na fali popularno-

nej bądz rozszerzonej, szeroko opisywanej

sci augmented reality pojawiło się wiele

w niniejszym numerze. Dotychczas miałem

urządzen, ktore korzystając z wyswietlacza

przyjemnosc korzystac z tych urządzen

naszego telefonu symulują obraz 3D. Nieste-

dwukrotnie i powiem wprost – ubawiłem

ty, nie ma w nich za wiele interaktywnosci.

się jak pięciolatek.

Okulary Google Cardboard czy View-Master

VR od Mattela to pestka w porównaniu z ty-

prostopadłosciany oraz dwudziestosciany

mi, o ktorych zaraz opowiem.

foremne. Zetknięte kciuk oraz palec wskazujący jednej ręki trzeba było przyłozyc do

Oculus Rift

to pierwsze okulary, które

kciuka oraz palca wskazującego drugiej ręki,

w ogole trafiły do sprzedazy detalicznej

a następnie rozciągnąc, aby stworzyc bryłę

i stały się dostępne dla szerokiej publiczno-

poządanej wielkosci. Oprocz tego dało się

sci. Miałem przyjemnosc skorzystac w nich

przesuwac i odrzucac bryły, a takze włączac

podczas TEDxWrocław. Oculus są nieco

je i wyłączac. Proste? Proste. Ale zabawa by-

większe niz gogle narciarskie. Po załozeniu

ła swietna.

mozna skalibrowac urządzenie, aby dopasowac je do naszych oczu. Przylegają całkowi-

Drugie z urządzen, z ktorych korzystałem, to

cie do twarzy, wobec czego pole widzenia

HTC Vive. Z zewnątrz niewiele różnią się od

zostaje ograniczone do kawałka wyswietla-

Oculus, choć w moim przypadku gorzej przy-

cza LCD w ich wnętrzu. Gra, w ktorą grałem,

legały do twarzy. Dodatkowo, aby gra była

pozwala nam poczuc się choc trochę jak

interaktywna, potrzebne są dwa kontrolery

Stworca. W czarnej przestrzeni pojawiły się

– drązki zakonczone stosunkowo duzymi

ręce, ktorymi mogłem tworzyc. Aplikacja nie

obręczami. Tym razem gra była wycieczką

jest bardzo rozbudowana, więc w zakresie

po dawnej i wspołczesnej Warszawie. Gogle

moich mozliwosci lezały tylko szesciany,

przeniosły mnie do X, XIV oraz XVII wieku,

a takze do roku 1944. Stałem na wiezy i mo-

„Mimo że stałem pewnie na ziemi,

głem oglądac panoramę miasta (lub owcze-

mój mózg nie do końca się w tym

snego grodu), a w słuchawkach lektor opo-

łapał i kiedy w pierwszej chwili

wiadał mi historię stolicy. Poza tym na kaz-

spojrzałem z góry na wieżowce,

dym przystanku czekała mini-gra – rąbanie

obleciał mnie strach”

kłod drewna, strzelanie z łuku, cięcie szablą oraz strzelanie z karabinu. Dodatkiem na koncu gry był lot nad wspołczesną Warsza-

Oculus Rift oraz HTC Vive i inne zaawanso-

wą, z tym, ze… bez samolotu. Mimo ze sta-

wane gogle VR dają mnostwo radosci, ale

łem pewnie na ziemi, moj mozg nie do konca

przeciez mogą się sprawdzac nie tylko

się w tym łapał i kiedy w pierwszej chwili

w grach. Gama innych zastosowan jest

spojrzałem z gory na wiezowce, obleciał

ogromna. Wreszcie mamy odpowiednie

mnie strach.

urządzenie do oglądania filmow nakręconych kamerami 360 stopni. Znana wszyst-

kim usługa Street View rowniez doczekała

stawienie czujnikow rejestrujących ruch. Po

się odsłony na gogle VR.

trzecie zas, po pewnym czasie od uruchomienia urządzenia trzeba zrobic sobie prze-

Oczywiscie nie są to urządzenia pozbawione

rwę. Co prawda nie ze względow zdrowot-

wad. Po pierwsze, dla indywidualnego uzyt-

nych – tak jak to było w przypadku konsoli

kownika cena jest zaporowa. Oculus kosztu-

Virtual Boy od Nintendo z lat dziewięćdzie-

je 600 dolarow, a HTC Vive 900 euro. W Pol-

siątych – ale po prostu dlatego, ze sprzęt się

sce praktycznie nie da się ich dostac, więc

nagrzewa.

po złozeniu zamowienia na stronie producenta musimy jeszcze swoje odczekac na

Drogie? Tak. Niekomfortowe? Tak. Ograni-

przesyłkę. Po drugie, potrzebujemy kompu-

czone? Tak. Mimo tego są rewelacyjne.

tera. Nie musi to byc mocarz za 5000 zł, ale

Z ekscytacją będę obserwował rozwoj tej

przeciętny laptop to z pewnoscią zbyt mało.

branzy.

Trzeba tez trochę miejsca w pokoju na roz-

Beniamin Strzelecki

EKRAN NIE JEST JUŻ GRANICĄ Epoka dwuwymiarowych ekranów i papierowych stron gazet bezpowrotnie przemija. Najnowsze technologie oparte na rozszerzonej rzeczywistości pozwalają odbiorcom, na niemal bezpośrednie doznawanie, w taki sposób, jakby znajdowali się tuż obok najistotniejszych zdarzeń.

Dzisiaj augmented reality to wciąz dodatek

wy magazyn dla męzczyzn, opublikował wy-

do tradycyjnych form przekazu – ładne wy-

wiad z Robertem Downeyem Juniorem,

konczenie prezentowanych tresci, z ktorego

w ktorym aktor podzielił się z czytelnikami

chętnie korzystają redakcje prasowe i tele-

wrazeniami z planu filmowego o Sherlocku

wizyjne. Podejscie do tej technologii jednak

Holmesie. Nie byłoby w tym nic szczegolne-

powoli się zmienia. Zwykłe efekciarstwo za-

go, gdyby nie zamieszczony obok kod QR,

stępują stopniowo przydatne narzędzia,

kierujący do zamieszczonej w sieci krotkiej

a odbiorca przestaje zachwycac się pozorną

animacji z udziałem aktora. Klip promocyjny

nowoczesnoscią – wkrotce będzie mogł

wykorzystywał takze podstawowe narzę-

wkroczyc w inny wymiar mediow, prawdo-

dzia augmented reality – postac Downeya

podobnie bardziej interaktywnych i oferują-

Juniora wraz z otaczającą go siatką złozoną

cych nieporownywalnie szersze zasoby.

z liter nakładana jest na obraz z kamery internetowej komputera. Jak to wygląda, mozesz przekonac się na stronie Esquire Ne-

Najpierw były kody…

twork (www.tv.esquire.com).

Kody QR, pozwalające zapisac odnosniki do zasobow internetowych w formie piktogramow, wymysliła japonska firma Denso-

Coś więcej niż odnośnik

Wave w 1994 r. W pierwszych latach istnie-

Konkurencja nie mogła pozostac w tyle. Juz

nia były praktycznie nieznane poza swoją

na początku 2010 roku z okazji przygotowan

ojczyzną . Przełom w kwestii wykorzystania

do uruchomienia na Florydzie Czarodziejs-

kodow przyniosł 29 pazdziernika 2009 ro-

kiego Świata Harry’ego Pottera – pierwszego

ku, kiedy to Esquire, amerykanski, luksuso-

parku tematycznego, poswięconego serii

powiesci J.K. Rowling, dziennik USA Today

Viva! Moda. Po zeskanowaniu okładki można

przygotował dla swoich czytelnikow doda-

było uzyskac dostęp do dodatkowych zdjęc

tek w postaci mapy, przedstawiającej miej-

i filmow z sesji beauty.

sca znane z historii o młodym czarodzieju. Redakcja nie zapomniała o technologicznej niespodziance. Dzięki specjalnej aplikacji, po

Na stadionie

umieszczeniu mapki w polu widzenia ka-

Niedawno zakonczone Letnie Igrzyska Olim-

merki internetowej, program natychmiast

pijskie w Rio udowodniły nam, jak duzą rolę

nanosił na nią trojwymiarowe obrazki,

odgrywa dzisiaj w telewizji rozszerzona rze-

kojarzące się z poszczegolnymi lokacjami.

czywistosc. Podczas zawodow była wyko-

Film z uzytkowania aplikacji znajdziesz na

rzystywana w rozlicznych dyscyplinach. Pa-

YouTubie po wyszukaniu hasła: Wizarding

ski informujące o narodowosci i zdobytych

World of Harry Potter Augmented Reality

miejscach, wyswietlane na wodzie podczas

Map.

zawodow pływackich czy kajakarskich. Ani-

macje, pozwalające okreslic, czy piłka całym obwodem znalazła się za linią bramkową.

„Sami zawodnicy wskazują na to,

Czy – w siatkowce – dotknęła boiska w polu

że AR w sporcie wciąż będzie się

czy poza nim. Szczegolnie w przypadku

rozwijać”

ostatniej dyscypliny nie brakowało meczow, gdzie tzw. challenge decydowały o zmianie wyniku, poniewaz sędzia nie dostrzegł, ze

Na początku 2012 roku redakcja Financial

piłka dotknęła linii. W ten sposob przegrane

Times doszła do wniosku, że warto rozwijać

zespoły coraz rzadziej mogą upatrywac po-

technologię, ktorej podstawową wersję za-

wodow swoich porazek w błędach arbitrow.

prezentował wczesniej USA Today. Tak powstała aplikacja rozpoznająca ilustracje zamieszczane w wydaniach papierowych. Po zeskanowaniu zdjęcia konkretnej osoby natychmiast na ekranie urządzenia pojawiały się filmy i najswiezsze doniesienia o niej. Kilka miesięcy pozniej podobne rozwiązanie zaprezentował, jako pierwszy w Europie Srodkowo-Wschodniej,

polski

Sami zawodnicy wskazują na to, ze AR w sporcie wciąz będzie się rozwijac. Chris Kluwe, grający w narodowej lidze futbolu amerykanskiego w USA, podczas prezentacji

dla TED-u w 2014 roku, pokazywał mozliwosci, związane z wykorzystaniem Google Glass przez sportowcow. Opowiadał m.in., ze specjalne oprogramowanie AR pozwoliło-

magazyn 21

by na biezące informowanie zawodnika, na

w transmisji meczu futbolu amerykańskiego

przykład, ktory z jego przyjacioł jest akurat

«pokemona», kto rego np. Snapchat lub

na wolnej pozycji, albo gdzie znajdują się

Shazam mogą wyświetlić w telefonie w po-

przeciwnicy itp. Czy widzowie przed telewi-

staci kodu rabatowego, lookbooka produk-

zorami nie czerpaliby większych emocji

towego, ekskluzywnego contentu. Win-win-

z oglądania fragmentow meczow z perspek-

win, zadowoleni są konsument, nadawca

tywy pierwszej osoby, widząc tez samo za-

i marketer. Jest kilka startupów mierzących

wodnikow? oprogramowanie, wspomagają-

się z tym wyzwaniem, ale liderami wydają

się Snapchat i Shazam. Pomysł wydaje się byc ciekawy, ale czy aby na pewno ma sens? Łatwo o sytuację,

Perspektywa wydaje się kusząca. Wypowiedz Kluwe’a znajdziesz na stronie oficjalnej TED-u (www.ted.com) pod nazwą: Jak rzeczywistość rozszerzona zmieni sport... I zbuduje empatię.

Jak zarobić na AR? Wraz z niebywałym sukcesem aplikacji Pokemon GO pojawiły się głosy, że zaangażowanie jej uzytkownikow mozna byłoby przeniesc na wzrost wynikow oglądalnosci

stacji

telewizyjnych.

Tak

komentował

sprawę na swoim profilu na Facebooku Michał Branski, wiceprezes ds. strategii w Grupie Wirtualna Polska: Niedługo Pokemon GO będzie służył do napędzania oglądalności stacji TV? (Skieruj telefon w stronę telewizora w trakcie programu X,

aby pochwycić rzadkiego pokemona). Później pytany przez portal wirtualnemedia.pl, czy jego słowa dokładnie oddają to, co moze nastąpic, odpowiedział: Absolutnie tak. Wyobraźcie sobie Nike’a lokującego 22

w ktorej ludzie będą włączac konkretny

zyskały programy danej stacji – tła dla po-

kanał tylko po to, aby złapac interesujące-

pularnej aplikacji.

go pokemona i skorzystac z roznych profitow, ktore się z tym wiązą. Dzięki temu

Dobra reklama z rozszerzoną rzeczywi-

oglądalnosc z całą pewnoscią wzrosnie,

stością

jednak sami widzowie mogą stac się nie-

Media wykorzystują augmented reality nie

swiadomi tego, co w ogole oglądają. Poza

tylko do przekazywania swoim odbiorcom

tym, popularnosc Pokemon GO nie będzie

dodatkowych tresci, lecz takze do efektyw-

wieczna, a gdy juz się skonczy, odejdą nie

nej reklamy. Za jedną z pierwszych, a zara-

tylko łowcy pokemonow, ale i wielu innych

zem najgłosniejszych kampanii reklamo-

widzow, zniesmaczonych nową rolą, jaką

wych odpowiedzialny był magazyn National Geographic. We współpracy z AppShakerem, z okazji 569. rocznicy powstania czasopisma, swiatło dzienne ujrzały nowoczesne urządzenia oraz profesjonalnie

przygotowane hologramy, ktore wspolnie pozwoliły prezentowac cuda natury w augmented reality w jednej z londynskich galerii handlowych. Film z tego wydarzenia obejrzec mozna w serwisie YouTube po wpisaniu hasła: Live augmented reality – National Geographic. Rozszerzona rzeczywistosc znajduje coraz więcej praktycznych zastosowan. Dzięki niej przestajemy byc biernymi widzami – wchodzimy

interakcję

nawet

z odległymi wydarzeniami, co jak dotąd wydawało się nieosiągalne. Dzisiaj tę technologię ciągle traktujemy jako ciekawostkę, ale za kilkanascie lat – prawdopodobnie na dobre zagosci w naszych domach. Krzysztof Andrulonis 23

POKOLENIE CYFROWEGO ALZHEIMERA Od redakcji Outro: przyznajemy – jesteśmy uzależnieni. Od ciekawych tematów, pisania, a tym samym od Internetu niestety także. Czy jednak taki ten diabeł straszny, jak o nim wszędzie piszą? Jakub Kuś z wrocławskiego wydziału Uniwersytetu SWPS przekonuje, że nawet z nowym wirtualnym światem przed oczami nie musimy zapominać, co to dobra stara pamięć, a randki naszego młodszego rodzeństwa wcale nie muszą

wyglądać gorzej od naszych.

Odnoszę wrażenie, że – choć przybywa wy-

funkcjonujemy i do czego Internet własciwie

ników badań – wciąż nie potrafimy okre-

jest nam potrzebny. Nie ma juz potrzeby tra-

ślić, czy skutki korzystania z Internetu są

dycyjnego cwiczenia pamięci, wkuwania wie-

raczej dobre czy złe. Czy możliwa będzie

lostronicowych poematow tylko po to, by je

kiedykolwiek odpowiedź na to pytanie do-

umiec. To mozemy sprawdzic w Internecie.

tyczące cyfrowej rewolucji?

Do masy zadan umysłowych i poznawczych

Mozna na to spojrzec w dwojaki sposob. My-

mozemy uzyc Internetu.

sląc tradycyjnie – musimy poczekac jakies 5-10 lat i dopiero wtedy sprawdzic, jak funk-

Z drugiej strony, w książce Cyfrowa de-

cjonuje pokolenie internautow wychowane w

mencja Manfred Spitzer pisze, że warto za-

ciągłym zasięgu sieci. Z drugiej zas strony mo-

pamiętywać, zamiast bazować tylko na pa-

zemy zastanowic się nad tym, co my uznajemy

mięci chmury.

za dobre, a co za złe. Nie ma juz powrotu do

Zgadzam się ze Spitzerem – to, co on nazywa

czasow sprzed szumnie tak nazywanej cyfro-

cyfrową demencją, jest takze w moim odczu-

wej rewolucji, dlatego moim zdaniem bardzo

ciu potencjalnie największym zagrozeniem

wazna jest zmiana myslenia o tym, jak my 25

poznawczym. Natomiast przyznam, ze rysu-

proksemiki (mowy ciała – przyp. red.), co

je on ten najbardziej katastroficzny biegun

oddziałuje na nasz mozg, będący bardzo pla-

nieumiejętnego korzystania z rozwoju no-

stycznym organem. Skutek jest taki, ze pew-

wych technologii. Nie ma przeciez co się łu-

ne obszary tego organu po prostu się nie

dzic, ze nagle wszyscy rzucą swoje smartfo-

rozwiną lub przestaną funkcjonowac jak

ny. Zachęcam więc do korzystania z nowych

przedtem.

technologii, aplikacji, jakie nam one oferują, czy nawet demonizowanej przez Spitzera

Można więc powiedzieć, że technologia

chmury, lecz jedynie jako dodatku, ktory w

w pewien sposób nas ogłupia i rozleni-

niektorych sytuacjach moze nam odciązyc

wia?

głowę. Jezeli zas przyjmiemy, ze jest to nasz mozg i gdy ktos odłączy nam internet to po

Niektorych tak. Jest taki ciekawy nurt my-

godzinie będziemy się totalnie nudzic – wte-

slenia o nowej technologii, ze błogosławi

dy rzeczywiscie będziemy miec problem.

ona nasze słabosci. Nie musimy się rozwijac – wystarczy po prostu byc sobą, bo w pogotowiu czeka mnostwo aplikacji, ktore w ra-

„Nie musimy się rozwijać – wystar-

zie potrzeby rozwiązą nasze problemy.

czy po prostu być sobą, bo w pogo-

W ten sposob stajemy się nieco bezbronni,

towiu czeka mnóstwo aplikacji,

oddając częsc swojej sprawnosci nowym

które w razie potrzeby rozwiążą

technologiom. Lenistwo to pierwszy etap. Ale jesli przyjmujemy załozenie, ze nie mu-

nasze problemy”

simy starac się w zyciu, to zmierzamy w stronę katastrofy.

Tytułowa cyfrowa demencja to zjawisko spowodowane złym korzystaniem z me-

Jak zatem zachować równowagę pomię-

diów cyfrowych. Czy oznacza to, że w na-

dzy byciem online i offline?

szym mózgu zachodzą wtedy podobne

Podstawową genezą problemow z nowymi

zmiany jak podczas starzenia się?

technologiami jest brak samokontroli. Nale-

Zachodzą, choc nie są dokładnie takie same

zy więc ją trenowac, na przykład przez zało-

jak przy klasycznej demencji starczej. W ko-

zenie sobie, ze przez godzinę w ciągu dnia

munikacji internetowej zazwyczaj widzimy

w ogole nie uzywamy telefonu. W Stanach

tylko to, co ktos do nas pisze, okraszone

zapoczątkowano taki zwyczaj, ze podczas

emotikonami. Tym samym pozbawiamy się umiejętnosci

odczytywania

mimiki

spotkan w restauracji znajomi wyjmują tele-

czy

fony na stoł i pierwszy, ktory nie wytrzyma 26

i sięgnie po telefon, płaci rachunek za

snie grupa ludzi, ktorzy mają przyjemnosc

wszystkich. To dobry pomysł, coraz bardziej

z bycia poza tą gonitwą. Ich z kolei nazywa

zresztą popularny w Europie. I nawet to bę-

się JOMO, czyli joy of missing out. To dosc

dzie juz duzym krokiem dla naszego rozwo-

ciekawy fenomen społeczny – osoby te zdają

ju neuronalnego.

sobie sprawę, ze cos przeoczą i przez to niekiedy uzna się ich za nie nadązających za tym, co dzieje się w swiecie. Ale to własnie

„Jakiś mem zdobywa popularność

bycie poza daje im większą radość niż stan

w ciągu kilkunastu godzin i ten,

permanentnej cyfrowej czujnosci.

kto go nie widział, jest następnego dnia niejako wykluczony

Nie ma wątpliwości, że Internet to me-

z rozmowy”

dium marketingu. Na każdej stronie pojawia się mnóstwo reklam, które chcą nie chcąc czasem zapamiętujemy. Pytanie,

Mówi się, że uzależnienie od sieci skut-

czy gdyby na przykład umieścić tam

kuje wyobcowaniem od społeczeństwa.

słówka w obcym języku, zapamiętywali-

Ale patrząc na to z drugiej strony – czy młoda osoba żyjąca poza internetem i tym, co się w nim dzieje, w dzisiejszym świecie nie popadnie szybciej w samotność niż typowy komputerowy geek? Są dwa zjawiska, ktore mozna by umiescic

na przeciwstawnych biegunach. Jedno to tak zwane FOMO, czyli fear of missing out – strach przed przeoczeniem. Jakis mem zdobywa popularnosc w ciągu kilkunastu godzin i ten, kto go nie widział, jest następnego dnia niejako wykluczony z rozmowy. Pojawia się jednak pytanie, czy warto tak mocno angazowac cały swoj system poznawczy, emocjonalny i koncentrację, by zawsze zobaczyc cos, co rownie szybko jak zyskało, straci swą sławę. Nic więc dziwnego, ze ro-

byśmy je i w ten sposób czegoś nauczyli,

„Były przypadki, gdy badani, mając

czy raczej puścili mimo oczu?

Oculusa na głowie, zaczęli rozma-

W internecie (oczywiscie tylko w niektorych

wiać z postaciami z filmu (…)”

przypadkach) funkcjonujemy bardzo celowo. Wchodzimy na wybraną stronę, skanujemy ją wzrokiem, koniec. Istnieje więc swe-

Mnie te wielkie gogle kojarzą się z fil-

go rodzaju slepota na tresci, ktorych nie

mem Surogaci. Jeżeli tak jak jego bohate-

chcemy widziec. Mozna zrobic eksperyment

rowie zamkniemy się w domach i będzie-

– wpisac hasło w wyszukiwarkę, przejsc pa-

my oglądać świat tylko przez to urządze-

rę stron i potem przypomniec sobie, ile za-

nie na głowie, to chyba nie będzie to do-

pamiętalismy z reklam kontekstowych. Na-

bra przyszłość.

tomiast ciekawym przykładem jest tu dopie-

Oczywiscie, to nie byłoby dobre. Ostatnio

ro raczkujące oprogramowanie rzeczywisto-

w trakcie badan nad wirtualną rzeczywisto-

sci rozszerzonej, tak zwany Oculus. To moim

scią sam po raz pierwszy załozyłem takiego

zdaniem moze byc przełomem w kwestii in-

Oculusa i muszę przyznać, że jest on bardzo

ternetowego marketingu.

uzalezniający – az chce się zostac w tamtym swiecie.

Na czym polegały te badania? Sprawdzalismy reakcje ludzi na filmik oglądany na zwykłym ekranie oraz we wspomnianych goglach. Roznica między jednym a drugim jest nieporownywalna. Były przypadki, gdy badani, mając Oculusa na głowie, zaczęli rozmawiac z postaciami z filmu – tak silna była chęc obcowania z tamtym swiatem. To nowa perspektywa dla nas wszystkich. Sam jestem ciekaw, jak to się rozwinie.

Rozmawiała Zuzanna Jeglorz

ZDERZENIE ŚWIATÓW W MUZEACH

Robisz zdjęcie, ale dzieje się coś dziwnego – na ekranie smartfona miejsce jest inne. Takie, jakim było sto, dwieście, trzysta lat temu. Oto atrakcje oferowane przez aplikację Museum of London Streetmuseum. Nie trzeba jed-

nak zamorskich podróży, by przekonać się, jak bardzo odmienne od tradycyjnego może być muzealnictwo.

„(…)wystawa multimedialna obej-

Łap motyle mogą także odkrywać ciekawost-

muje nie tylko archiwalne zdjęcia

ki i tajemnice związane z wystawionymi przedmiotami. Jakub Wojnicki, prezes za-

i nagrania oraz hologramy, lecz

rządu firmy Aduma Mobile, autorow aplika-

także tzw. ekrany rozszerzonej

cji, twierdzi: Tego typu rozwiązanie jest od-

rzeczywistości”

powiedzią na jeden z najbardziej aktualnych trendów edukacyjnych, jakim jest edutain-

Ciekawemu połączeniu nowoczesnych tech-

ment. Pozwala on zdobywać wiedzę dzięki

nologii z historią mozna przyjrzec się

inteligentnemu wykorzystaniu aspektów roz-

w Osrodku Mysli Patriotycznej i Obywatel-

rywkowych

skiej na kieleckim Wzgorzu Zamkowym.

nowoczesnych

technologii,

w myśl zasady nauka przez zabawę.

Tamtejsza wystawa multimedialna obejmuje nie tylko archiwalne zdjęcia i nagrania

„Dzięki aplikacji można również

oraz hologramy, lecz takze tzw. ekrany roz-

poznać ciekawostki na temat obra-

szerzonej rzeczywistosci. Są one połączone

zów, zobaczyć ich reprodukcje

ze specjalnymi kamerami, do ktorych nalezy

pod odpowiednim kątem przystawic kartę,

w wysokiej jakości, a także zagrać

by została zeskanowana i mozna było zoba-

w gry, pomagające utrwalić

czyc sylwetki postaci historycznych lub mo-

zdobytą wiedzę”

dele broni, ktore z roznych względow nie

Muzeum Narodowe w Krakowie, jako polski

mogły trafic do materialnych zbiorow mu-

pionier w dziedzinie nowych technologii,

zeum.

udostępniło mobilną aplikację Kulturysta.

W nieco inny sposob technologia AR została

Jak podaje oficjalna strona muzeum, Kultu-

spozytkowana w łodzkim Centralnym Mu-

rysta pozwala na zwiedzanie Galerii Sztuki

zeum Włokiennictwa. Dzięki mobilnej apli-

Polskiej

kacji Łap motyle zwiedzający mogą odkry-

i rozpoznawanie znajdujących się w jej zbio-

wac ciekawe eksponaty. Jak to działa? Wy-

rze obrazow, poprzez zdjęcia zrobione apa-

starczy nakierowac telefon z włączoną apli-

ratem w smartfonie. Do jej pełnego uzycia

kacją na specjalne plakaty i złapac okreslo-

wymagane jest połączenie z Internetem,

ną liczbę motyli do wirtualnej siatki. Po do-

w innym razie zrobione zdjęcia zostaną za-

konaniu tej sztuki, otrzymuje się trofeum

chowane w pamięci i rozpoznane pozniej.

przedstawiające konkretne eksponaty, kto-

Dzięki aplikacji mozna rowniez poznac cie-

re mozna zabrac ze sobą – oczywiscie tez

kawostki na temat obrazow, zobaczyc ich

w wersji wirtualnej. Uzytkownicy aplikacji

reprodukcje w wysokiej jakosci, a takze za32

XIX

wieku

Sukiennicach

grac w gry, pomagające utrwalic zdobytą

rzystywany, a w takiej formie moze nawet

wiedzę. To sprawia, ze nauka historii sztu-

stac się standardem. Dagmara Kłębek, jed-

ki staje się interesującym doswiadczeniem

na z tworczyn bloga Kulturoteka, stawia

i przestaje kojarzyc się tylko z lekcjami

pytanie: Czy rozszerzając rzeczywistos c,

w szkole i zmudnym wyszukiwaniem

paradoksalnie jej nie ograniczamy? Powie-

ukrytych znaczen poszczegolnych elemen-

działabym: trochę tak. AR daje nam szan-

tow w obrazach.

sę, by widziec więcej, jednak swiat wirtualny zaczyna dominowac nad realnym

„(…)świat wirtualny zaczyna do-

i wciskac go w swoje sztywne, zaprogra-

minować nad realnym i wciskać

mowane ramy. A tu jak zwykle przydałby

go w swoje sztywne, zaprogra-

się złoty srodek: połączenie swiatow

mowane ramy”

w taki sposob, zeby zaden nie przytłaczał drugiego.

Rozszerzona rzeczywistosc w muzeach zyskuje

coraz

większą

Katarzyna Giemza

popularnosc.

Edutainment jest tu bardzo dobrze wyko-

Z PAMIĘTNIKA TE

22 czerwca. Dolnośląskie gimnazjum, długa przerwa. Przede mną rozciąga się rząd humanoidow. Są wszędzie – okupują sofy, ławki, podpierają sciany, zajmują nawet podłogę. Nie sposob pokonac korytarza, nie potykając się o ciała. Jasne, mozna grzecznie przeprosic, ale jaki ma to sens, skoro ten gest i tak nie zostanie zauwazony? Zrezygnowana kręcę głową i siadam u boku Sławka. Ten nie zamierza ode-

rwac wzroku od ekranu iPhone'a. Najwyrazniej nie jestem wystarczająco atrakcyjna. – Co robisz? – pytam, zerkając mu przez ramię. Na wyswietlaczu migają kolorowe lalki bawiące się w klubie. Cos trochę jak Simsy, ale bardziej animowane. Pięknosc z ekranu wygląda znajomo, szczegolnie z tym wielkim, kreskowkowym tyłkiem... Prawda uderza we mnie z siłą małe-

go pocisku. – Błagam, powiedz, ze nie grasz w Kim Kardashian... Chłopak odrywa wzrok od komorki. Wygląda na zmieszanego, ale nie na tyle, aby przerwac. – To gra nie tylko dla dziewczyn – broni się (bez przekonania). – Patrz, mogę byc facetem i umawiac się na randki. O, a teraz Kim ma dla mnie kolejną misję. Muszę poleciec na Hawaje i odwiedzic jeden butik.

ECHNOSCEPTYKA

3 lipca. Podczas wakacji Sławek idzie krok dalej – kupuje The Sims 4 i szybko zaczyna przekraczać dzienne limity na błyskające wyswietlacze. Kiedy się spotykamy, narzeka na bolące plecy, częste migreny i podejrzewa, ze zaczynają szwankowac mu soczewki. Mam pewną hipotezę, dlaczego tak się dzieje. Sławek rowniez, jednak oczywiste fakty kwituje krzywym usmieszkiem.

– Ale powaznie, co mam robic przez dwa miesiące? No nie wiem, moze korzystac z ładnej pogody? Opalac się na balkonie? Czytac ksiązki? Chodzic we wszystkie miejsca, ktore chcesz odwiedzic, ale nigdy nie masz na to czasu? A moze szarpnąc się na karnet festiwalowy T-Mobile Nowe Horyzonty i rozszerzyć swoje własne? Chcę mu to wszystko powiedziec, ale nie mogę. Sama rzadko wychodzę z domu.

Czy spędzam czas w sieci? Jasne, chociaz nie w taki sposob. Mnie od tych swiecidełek szybko łzawią oczy – taką odpowiedz immunologiczną wypracowałam. 12 lipca. Siedzimy z Lucyną w kuchni. Chwilę temu wróciłysmy z rynku, spocone jak nieboskie stworzenia i do tego głodne. Od razu rzucamy się do lodowki. Co my tu mamy? Mielone, jarmuz i kilka warzyw. Wyciągam z szafki pęczak,

nastawiam wodę i parowar, a Lusce kazę kroic zieleninę. Idzie jej całkiem niezle, tyle ze co chwilę gmera przy telefonie. – A nie odkroisz sobie palca? – zartuję, na co dziewczyna przewraca oczami. – Zawsze masz tu problemy z GPS-em? Bo nie widzę zadnych pokemonow.

Ach, czyzby i do moich znajomych przyszło słynne Pokemon GO? Od paru dni oglądam w sieci filmiki, jak niezbyt rozgarnięci łowcy wpadają na rozne przedmioty w przestrzeni miejskiej – od smietnikow po autobusy. Wszystko przez wzrok wbity w ekran i maksymalne skupienie na rozgrywce. Nie wiem, czy smiac się, czy im wspołczuc. Jednak będę się smiała, ale z małą dozą sympatii. Przynajmniej wychodzą z domu, zazywają kąpieli słonecznej. Moze pewnego dnia ich gło-

wa uwolni się od nadmiaru technologii, a zamiast za pokemonami zaczną rozglądac się za zywym czworonoznym przyjacielem? Z nim tez mozna wychodzic na spacer. 27 lipca. Wczoraj szukałam czegoś do oglądania. Wreszcie tra fiłam na miniserial Black Mirror. Cos z gatunku sci-fi, jeden sezon liczy zaledwie trzy odcinki, z ktorych kazdy opowiada inną historię osadzoną w niedalekiej przyszłosci. Z ciekawosci włączyłam „pilota”

i… kurczę, naprawdę mocne. Fabuła skupia się wokoł premiera Wielkiej Brytanii, ktory pewnej nocy dostaje dziwne nagranie z porwaną księzniczką w roli głownej. Po co komu rozlew krwi? Aby księzniczka uszła z zyciem, męzczyzna musi... odbyc stosunek seksualny ze swinią na oczach milionow telewidzow. Absurdalne, prawda? A jednak ten wątek to tylko pretekst do podstępnej indoktrynacji widza. Serial

przestrzega nas przed konsekwencjami upadku ludzkosci – zarowno moralnego, jak i obyczajowego – ktorego geneza tkwi w alternatywnej rzeczywistosci. Jest ona cudownie liberalna, oszałamia mozliwosciami, łamie bariery i zaspokaja nawet te najdziwniejsze pragnienia. Ludzie będąc anonimowi, czują się osmieleni i bezkarni. Czasami to poczucie sprawia, ze z niektorych wychodzą zwierzęta.

Nie wiem, czy obejrzę kolejny odcinek. Przezywając dramat pierwszego, czułam się bardzo niekomfortowo. Moze dlatego, ze cała sytuacja wydała mi się wysoce prawdopodobna? Potrzebuję swiezego powietrza, dobrej kawy na miescie i rozmowy z człowiekiem, z ktorym podzielę się tymi wszystkimi rewelacjami. Najlepiej twarzą w twarz. Kaja Folga

KLASYKA STEREOTYPU O muzyce poważnej zazwyczaj nie mówi się wcale. Klasyka to przecież nuda

dla snobów, którzy chodzą do filharmonii, bo wypada. Dlaczego jednak tak chętnie słuchamy coverów popowych czy rockowych piosenek wykonywanych na skrzypcach lub innych klasycznych instrumentach?

Muzycy klasyczni, aby poszerzyc grono od-

wody z ogniem? Czy nie powinien zostac

biorcow i wyjsc ze scian filharmonii do ludzi

w swoim swiecie? To, co robię, pozwala lu-

coraz częsciej interpretują inne gatunki mu-

dziom, którzy nie zetknęli się w młodości

zyczne i daje to bardzo ciekawe efekty. Pre-

z muzyką klasyczną, poznać jej siłę. Wielu lu-

ferencje muzyczne na przestrzeni wiekow

dzi nie miało szansy poznać tej muzyki lub

są zmienne, a dzisiaj wiele osob nie ma oka-

też jej się po prostu boi. Ja staram się ich oba-

zji, aby spotkac się z tą muzyką poprzednich

wy rozwiać – tak Garrett uzasadniał swoje

stuleci, wydającą się tak obcą. Stąd zrodził

artystyczne wybory w wywiadzie dla TVN-u.

się pomysł przetłumaczenia muzyki powaz-

Piotrowi Metzowi skrzypek powiedział zas,

nej na wspołczesny język.

ze muzyka klasyczna dopiero w XX wieku została zamknięta w sztywnych ramach

Jednym z artystow tego typu jest niemiecko-

konwenansow nakazujących słuchanie jej w

amerykanski skrzypek David Garrett, mają-

stroju oficjalnym i bez nadmiernych emocji

cy niezwykle roznorodną dyskografię. Z jed-

w sali filharmonii. Dzisiejsza klasyka to

nej strony na jego albumach widnieją tytuły

przeciez niegdysiejsza muzyka rozrywkowa,

typowo klasyczne – Caprice No.24 Niccolo

a słuchająca jej kiedys publika zachowywała

Paganiniego czy Jezioro łabędzie Piotra

się podobnie jak my na koncertach rocko-

Czajkowskiego. A obok nich Nothing Else

wych, popowych i tak dalej. Wierzę, ze do-

Matters, Who Wants To Live Forever czy

bry utwór to zawsze dobry utwór i nieważne,

utwory ludowe jak Zorba i Babuszka. Po co

czy został napisany pięć, dziesięć czy trzysta

klasykowi taka zabawa gatunkami i łączenie

lat wcześniej. Muzyka zawsze powstaje pod

emocji i jako taka może być ważna dla młodego pokolenia, trzeba ją jedynie umiejętnie promować – tłumaczył artysta. Nieznane moze byc często piękne i atrakcyjne i naprawdę warto zdobyc się na odwagę – to prawda, ze najbardziej lubimy te piosenki, które już znamy, ale przecież każdą z nich kiedys musielismy usłyszec po raz pierwszy. Własnie tacy muzycy jak David Garrett mogą byc dla nas bramą do bogactwa wielu stuleci. Skrzypek doskonale scala gatunki muzyczne nie bacząc na roznicę lat i proponuje totalne oderwanie się od schematow i ciasnych podziałow. Przyzwyczaja uszy słuchaczy do poruszania się po nowym swiecie.

„Dzisiejsza klasyka to przecież niegdysiejsza muzyka rozrywkowa, a słuchająca jej kiedyś publika zachowywała się podobnie jak my na koncertach rockowych (…)”

la Jacksona, odpowiedzieli: Mamy XXI wiek, świat się zmienia. Zawsze byliśmy na bieżąco

Tę samą drogę obrał sobie chorwacki duet

z nowinkami w Internecie i na YouTubie, bo

wiolonczelistow 2CELLOS. Panowie, podob-

dziś to najlepszy sposób dzielenia się muzyką

nie jak Garrett, występują na swiatowych

na całym świecie. I dlatego obok takich ever-

scenach zarowno filharmonii, jak i roznych

greenów jak Highway to Hell 2CELLOS grali

festiwali letnich oraz klubow muzycznych.

tez juz Viva La Vida czy Wake Me Up Avic-

Ich repertuar zapełniają między innymi zna-

ciiego. Po obejrzeniu teledysku do tego

ne dzwięki utworow popowych, rockowych,

ostatniego covera mozna dosyc łatwo zau-

a takze klasycznego hardrocka. W wywia-

wazyc, ze Chorwaci wolą energiczniejszą grę

dzie dla RMF Classic na uwagę dziennikarza,

na wiolonczeli i ciekawą improwizację niz

ze pewnie ich nauczyciel byłby zdziwiony,

na przykład rytmy Mozartowskich walcow,

ze zrobią karierę nie przez Bacha, a Michae-

co zresztą Luka Sulic i Stjepan Hauser po-

ciągłosc, a Sulic i Hauser wykonując covery i autorskie aranzacje, tworzą dzisiejszą wersję muzyki klasycznej.

„(…) obok takich evergreenów jak Highway to Hell 6CELLOS grali też już Viva La Vida czy Wake Me Up Avicciiego” David Garrett i 2CELLOS bawią się muzyką. Nie trzymają się sztywnych ram kompozycyjnych i interpretacyjnych, ktore wielu słuchaczom przeszkadzają w klasycznej klasyce. Ale nie oni jedyni tworzą współczesne propozycje z dziedziny muzyki powaznej –

mozna wspomniec jeszcze chociazby o Lindsey Sterling, łączącej dubstep z klasyką, czy tez o kompozycjach filmowych Hansa Zimmera (m.in. Piraci z Karaibow czy Incepcja) albo o oprawach gier komputerowych twierdzają. Słowianska dusza jest gorąca,

w wykonaniu wytworni Two Steps From

tak samo postrzegamy muzykę. Jesteśmy

Hell. To muzyka powazna naszpikowana

emocjonalni, a na scenie ekspresyjni i mamy

dzisiejszymi rytmami i okraszona elektro-

w sobie ten rockowy pazur. Nie znaczy to,

nicznymi wstawkami – cięzkimi basami i gi-

ze wiolonczelisci wypierają się swojego kla-

tarą elektryczną. Jej słuchacze, często nie-

sycznego pochodzenia: Oboje jestes my wy-

swiadomie, relaksują się przy takiej ewoluu-

kształceni w muzyce klasycznej, to jest bar-

jącej klasyce. Muzyka klasyczna nie jest więc

dzo ważne. Nie bylibyśmy tu, gdzie jesteśmy

zadnym skansenem – to materia zywa

bez znajomości klasycznego repertuaru, bez

i dostosowująca się do terazniejszosci. A za-

udziału we wszystkich konkursach i mi-

interesowanie nią to pierwszy krok do po-

strzowskich warsztatach. To pokazuje, że

kochania jej wczesniejszych wcielen.

muzyka przez te wszystkie lata swojej histoAnna Kubica

rii az do dzis jest tym samym, zachowuje

NIE

E WIEM, CO TO POEZJA; (…) PO CO I NA CO... – Dzień dobry, czy dostanę coś Bargielskiej? Bibliotekarka szybko zaprzecza. Na jej twarzy udaje mi się zauważyć nutkę zmieszania. Czytelnicy pewnie rzadko wypytują o poezję.

Podczas wędrowki między regałami staram

Herberta czy Szymborskiej. Staję na palcach,

się pogodzic z tym, ze w małej osiedlowej

by podjąc probę wyciągnięcia jednego eg-

bibliotece nie posiadają ani jednego tomiku

zemplarza z tej idealnej układanki – bezsku-

wybitnej wspołczesnej poetki. Mimo to

tecznie. Własciwie to i tak nie to, czego szu-

zmierzam do działu poezja. Tak mnie jakos

kałam. Muszę sprobowac zadowolic się

naszło, by w letni wakacyjny dzien rozłozyc

czyms innym. I jak tu miec pretensje do lu-

się na lezaczku z małym tomikiem w ręku.

dzi o ich lekcewazący stosunek do poezji,

Czytanie wierszy na ekranie czytnika, table-

skoro mają do niej tak słaby dostęp? Auto-

tu czy innego urządzenia elektronicznego to

rzy zwykle kojarzą się z utworami, ktore by-

nie to samo… Poezja – przeciez to takie ro-

ły na maturze, a czasy te minęły i nie ma co

mantyczne! Przesuwam swoj wzrok po poł-

do nich wracac. Nie doceniamy wspołcze-

kach pełnych ksiązek. Zaraz, zaraz… Gdzies

snych poetow w naszym kraju. Wszyscy je-

to musi byc… Prawo, psychologia… Moje

stesmy dumni z Mikołaja Reja, bo był wiel-

spojrzenie kieruję na najwyzszą z połek, tę

kim poetą i pokazał, ze my nie gęsi – na tym

pod samym sufitem. Bingo! Oto jest to, czego

koniec. Nikt przeciez nie będzie czytał sobie

szukałam! Stoją na niej rowniutko kolorowe

do snu Rejowskiej Czeladzi, z ktorej dzisiaj

publikacje – moze nawet od jednego wy-

da się zrozumiec co drugie słowo. A wspo-

dawcy. Wyciągam szyję, by zobaczyc nazwi-

mniana juz Justyna Bargielska lub Andrzej

ska na grzbietach – no tak, Słowacki, Le-

Bartynski? Dlaczego Wiesław Dymny jest

smian, Kochanowski… Chyba nie było nawet

znany tylko dlatego, ze jest męzem swojej 43

zony? Poezja kojarzy nam się z niezrozumia-

tych europejskich stolic rowniez mogli za-

łymi wierszami czytanymi w szkole, w kto-

chwycac się tworczoscią Bohdana Zadury

rych pełno było archaicznych zwrotow. To

czy Julii Fiedorczuk. Osobiscie srednio wie-

dlatego nie chcemy sięgac po tę wspołcze-

rzę w skutecznosc kampanii społecznych –

sną, ktora zdecydowanie rozni się stylem

kazdemu cos tam mignie, od czasu do czasu

i językiem od tej, ktorą czytalismy jako ucz-

przypomni nam się jakies hasło i na tym ko-

niowie.

niec. Fakt: nie zbadamy, ile osob zafascynowanych widokiem polskiego medalisty ru-

szyło do księgarn i bibliotek w celu zgarnię-

Było wiele prob, mniej lub bardziej efektyw-

cia wszystkiego co zaczyna się na „po-”,

nych, przekonywania Polakow do tego, ze

a konczy na „-ezja”. Rozsądek podpowiada

poezję da się lubic. Z bilbordow usmiechał

mi jednak, ze pewnie niewiele i wcale nie

się do nas Tomasz Majewski, deklarujący

wydaje się to dziwne.

swoją miłosc do poezji. Wiersze przemycano rowniez w mniej krzykliwy sposob – na ekranach metra nie tylko w Warszawie, ale

Miłosc do poezji trzeba po prostu poczuc. Ja

nawet w Londynie oraz Paryzu. Mieszkancy

poczułam ją dzięki mojej nauczycielce z gim-

nazjum. Z uporem maniaka tłumaczyła mi

przezyc na nowo. To ja decyduję czy ten

na lekcjach języka polskiego, ze czytając

wiersz mnie zasmuci, czy pocieszy; czy da

wiersz nie muszę głowic się nad tym, co au-

mi nadzieję, czy mi ją odbierze. Przeczytanie

tor miał na mysli, bo (jak dodawała z usmie-

go nie zajmuje duzo czasu. Mozna to zrobic

chem) autor mogł miec na mysli obiad. Pro-

w drodze do szkoły lub pracy, przy sniada-

ponowała raczej zastanowic się, jakie reflek-

niu czy przed pojsciem spac. Kazdy moment

sje nasunęły mi się po przeczytaniu utworu.

jest dobry na chwilę refleksji. Przeciwnicy

Gwarantuję – to podejscie pomaga. Jezeli je-

czytania (no bo przeciez Polacy nie czytają!),

den utwor zostanie przeczytany przez sto

mogą sprobowac poezji spiewanej. Byc mo-

osob, moze byc zrozumiany na sto odmien-

ze Czesław Niemen bądz Marek Grechuta

nych sposobow. Ba, ta sama poezja czytana

przekonają ich, ze nie taki diabeł straszny,

przez jedną osobę, ale w roznych momen-

jak go malują. A jesli się przekonają, z pew-

tach zycia, rowniez moze byc zinterpretowa-

noscią zyskają tym szacunek nie tylko

na inaczej. Za to własnie ją lubię – dzięki niej

usmiechającego się Tomasza Majewskiego.

mogę się przeniesc w swoj własny swiat, spojrzec na pewne rzeczy z innej perspekty-

Anna Jastrzębska

wy. O niektorych z nich zapomniec, a inne