Pangea Magazine June 2014 by Pangea Magazine

PANGEA M

The largest Polish-English Magazine

A Business

Culture Lifestyle £3.00/$5.00

THE PHILHARMONIC OF WIT AT THE EDINBURGH FRINGE Filharmonia Dowcipu na Fringe Festival NEW YORK SUMMER VIEWS Nowojorskie tarasy widokowe

POLISH CAREER PATHS IN GERMANY LEAD TO HOME W kierunku Polski, ścieżką kariery przez Niemcy WARSAW'S FRESH-FOOD MARKETS Warszawa - miasto smakoszy zdrowej żywności

VISIT TO SCOTLAND Historyczna podróż Rity Cosby do Szkocji

CONTENTS - Spis treści

News 6 10 12 14

16 18 20 22

Rita Cosby’s historical visit to Scotland Historyczna podróż Rity Cosby do Szkocji III International Karate Tournament in Edinburgh Trzeci Międzynarodowy Turniej Karate w Edynburgu The Philharmonic Wit at the Edinburgh Fringe Filharmonia Dowcipu na Fringe Festival Polish professionals invited to business seminar in Aberdeen Zaproszenie na seminarium biznesowe dla polskich przedsiębiorców z Aberdeeen Welcome to Organic-Way / Witamy w Organic-Way New York summer views / Nowojorskie tarasy widokowe Ephemeral space at the Sokolovsko Festival Festiwal Sztuki Efemerycznej Polish career paths in Germany lead to home W kierunki Polski, ścieżką kariery przez Niemcy

Regulars 24 26 27 28 30 32 34 36 38 40 42 44 48 50

How Polish brains helped to save millions of lives Jak polskie umysły pomogły ocalić wiele milionów istnień All kids are very intelligent / Wszystkie dzieci są inteligentne Tadeusz Zubinski, a Pole with a passion for Spain Polak pełen miłości do Hiszpanii In one suitcase / W jednej walizce Łupaszka – The cursed soldier / “Łupaszka” – żołnierz wyklęty Mrs Maria aids charity with her dumplings Pani Maria od pierogów Robert Furi… forever ours / Robert… nasz na zawsze LynchPyn – Our music speaks for us LynchPyn – nasza muzyka mówi o nas “Brutus Syndrome” – CETI’s new album to be released this winter “Brutus Syndrome” – nowa płyta CETI pojawi się zimą tego roku Some more delights in my Highlands / Piękno moich Highlandów Let’s be young forever… our youth is in our hands! Bądźmy zawsze młodzi! Nasza młodość – w naszych rękach! Warsaw’s fresh – food markets Warszawa – miasto smakoszy zdrowej żywności Magic power of Varanasi – Magia Varanasi In the old Polish Kitchen… Chocolate Soup! W dawnej kuchni polskiej – Zupa czekoladowa

In late June we will be having as a guest one of America’s best-known journalists, Rita Cosby — a daughter of a Warsaw Upriser, Ryszard Kossobudzki. She will be making a sentimental journey around Scotland, following in her father’s footsteps. She shared her memories about him with us and told us about her mission to spread the truth about the Warsaw Uprising and to honour its heroes.

With pleasure we will invite you to a show by the Philharmonic of Wit — an unusual orchestra which plays classical pieces with a 21st century arrangement, showing that the combination of music and humour not only soothe the heart, but also know no borders.

An article about the Nazis’ Enigma machine will remind us how, thanks to the efforts of both Polish and British scientists, they were able to end World War II earlier and so save many lives.

We will also invite you to an unusual trip round Warsaw — seeking out the city’s healthy food markets. And for everyone who has an appetite for a special treat we will recommend a visit to an Old Polish kitchen and chocolate soup. Enjoy reading!

Z przyjemnością zaprosimy Państwa na występ Filharmonii Dowcipu – niezwykłej orkiestry, grającej klasyczne utwory w XXI-wiecznej aranżacji, pokazującej, że zarówno muzyka, jak i żart nie tylko łagodzą obyczaje, ale i nie znają granic.

Artykuł o Enigmie przypomni, jak dzięki wspólnym wysiłkom polskich i brytyjskich naukowców udało się przyspieszyć zakończenie II Wojny Światowej i ocalić wiele ludzkich istnień.

Zaprosimy Państwa również w nietypową podróż po Warszawie – szlakiem targów zdrowej żywności. A tym, którzy nabiorą apetytu na coś zdrowego, zaproponujemy wizytę w staropolskiej kuchni i czekoladową zupę. Miłej lektury!

Kinga

SUBSCRIBE TO “PANGEA MAGAZINE” If you wish to have “Pangea Magazine” delivered to your door, or if you would like to have copies sent to relatives or friends, please visit our website www.pangeamagazine.com to subscribe to “Pangea Magazine”.

12 issues £36 (United Kingdom) 12 issues £60 (European Union) 12 issues £84 (Rest of the world)

ZAMÓW PRENUMERATĘ MAGAZYNU PANGEA Jeśli chcieliby Państwo zamówić prenumeratę "Pangea Magazine" dla siebie, swojej rodziny lub przyjaciół, wystarczy odwiedzić naszą stronę www.pangeamagazine.com i wypełnić formularz „Zamów Prenumeratę”.

12 wydań £36 (Wielka Brytania) 12 wydań £60 (Unia Europejska) 12 wydań £84 (Kraje poza Europą)

Pangea Magazine published by Pangea Magazine Ltd., 11 Collier Place, Edinburgh EH16 4PZ, Scotland, United Kingdom, Tel. +44 (0) 131 468 1874, Mobile +44 (0) 7842 733 214, e-mail: info@pangeamagazine.com, www.pangeamagazine.com. Editor Kinga Plich, Project Manager Anna Dudek, Sa les Manager Chris Thomson, Photographers Monika S. Jakubowska, Rafał Klęk, Magdalena Misiorowski, Tomek "Emigrant" Siuta, Eva Sukhoteryn, Anna Słabicka, Ela Wolska-Wajda, Jerzy Wojtowicz Contributors Beata Gołembiowska, Gregory Fryc, Marek Hoffman, Sandra Janson, Ilona Lee, Magdalena Maśluk-Meller, Bette McArdle, Magdalena Misiorowski, Joanna Napiórkowska, Marta Napiórkowska, Marzanna Olejniczak, Sławek Orwat, Bogumił Skoczylas, Anna Słabicka, Emilian Waluchowski, Natalia Zaucha, Translators Natalia Zaucha, Rafał Wierzbowski, English Copyreader Bette McArdle, Polish Copyreader Joanna Napiórkowska. All rights reserved. Reproduction in whole or in part without written permission is strictly prohibited. All prices are correct at time of going to press but are subject to change. Pangea Magazine cannot be responsible for unsolicited material. The views and opinions of contributors in this magazine may not represent the views of the publishers. Pangea Magazine takes no responsibility for claims made by advertisements in this publication. Pangea Magazine Ltd.

Photo: Eliza Szulc

W drugiej dekadzie czerwca będziemy gościć jedną z najbardziej znanych amerykańskich dziennikarek, Ritę Cosby – córkę powstańca warszawskiego, Ryszarda Kossobudzkiego, która odbędzie sentymentalną podróż po Szkocji, śladami swego ojca. Podzieliła się z nami wspomnieniami o nim i opowiedziała o swojej misji rozpowszechniania wiedzy o Powstaniu Warszawskim i oddania honoru bohaterom.

Rita Cosby’s historical visit to Scotland Rita Cosby’s father who is featured with her on the cover of this month’s Pangea Magazine is one of the greatest heroes of Poland. Gregory Fryc interviewed Rita in the eve of her impending visit to Scotland this month. Gregor y Fr yc: For those who don't know him and his story, can you tell us a little bit about Second Lieutenant Ryszard Kossobudzki and his achievements? Rita Cosby: My father was only thirteen when the Nazis invaded his beloved country, yet even at such an early age, he knew freedom was worth fighting for. As the war intensified, so did his will to survive in Old Town Warsaw, which we know from history, was reduced to sheer rubble. My father proudly joined the Home Army in the Gozdawa Battalion and crawled in darkness through the sewers. After being seriously injured by a mortar shell, he was thrown into Stalag 4b in Muhlberg, Germany. At 90 pounds and six feet tall, he escaped from that Nazi POW camp, and was saved by young American soldiers who told him his nightmare was over. My father received several commendations in his later years, such as the prestigious Order of Polonia Restituta. But his greatest award was that he survived and was able to finally share the story of his “brothers in battle” and their fearless hearts to stand against an overwhelming force. After the war, he came to Scotland, then England, and ultimately the U.S., where he became a successful civil engineer and accomplished athlete, running 33 marathons. His tremendous endurance enabled him to live through the unimaginable, and yet, at the end of his life, in June 2012, he steadfastly maintained that fighting for Poland was his finest hour and he absolutely would’ve done it again if he had the chance. GR: Quiet Hero is a first book about the Warsaw Uprising that has hit T he New York T imes Best Seller list. Your large scale promotional ef for ts resulted in the largest awareness campaign about the Warsaw Uprising in the histor y of the United States. You have been named the biggest ambassador of Poland and the Warsaw Uprising in the American media. Thanks to you and your father’s stor y, America f inally learned what the War saw Uprising is all about. Can you tell us a little bit about this journey and how were you able to make it all happen? RC: When my father finally told me his story, I was overwhelmed, profoundly affected, and knew immediately that it was my duty to make

June 2014

PANGEA MAGAZINE

sure that Americans and others around the globe were aware of the incredible sacrifice and unwavering dedication of the Uprisers and understood what the Polish people endured. It is a story of selfless actions, a strong sense of moral purpose and one that Poles can be proud of… and others around the world can learn from. I have done more than two hundred press interviews about this, and I promise to share this story until my last breath. The book has been praised by people such as Henry Kissinger and US Senator John McCain, but also by so many average Americans who are now discovering Poland through my father’s eyes. I remember being on a plane one time and

seeing several people reading Quiet Hero as they wiped tears from their face. There were three women seated in the front cabin who had stick-ums posted all over their copies of the book, and when I asked them afterwards what that meant, they told me they had planned to travel to the Caribbean, but after reading this story, they cancelled their trip and planned to visit this powerful city called Warsaw, and see the places my father, Ryszard Kossobudzki, fought. I am very proud to be an ambassador in any way I can, and share the untold and inspiring story of Poles and their struggle for freedom. GF: How did the discovery of your father’s past and the awareness of being a daughter of a Warsaw Upriser change and/or impact on your life? Does it make you pro ud to be a moder n day Upriser and do you see your father’s strengths in yourself? RC: Learning about my father’s past empowered me to do what I can to make sure freedom fighters from WWII and all generations are never forgotten. My father fought with bullets, I now fight with the pen and the microphone as a TV/radio host and author. Giving honour to Poland and those willing to die for it, is the most important mission of my life. While writing Quiet Hero, I discovered that I was named after my father’s cousin Rita, who was a sharpshooter in the Polish Home Army. If I can be a Modern Day Upriser and have even a small

portion of the courage my namesake had, then I know my father will be smiling from Heaven. GF: Do you think that the legacy and history of the Warsaw Uprising car ries a Universal message for the wor ld? What is it and How important is it to talk about the Uprising especially this year during its 70th anniversar y? RC: There is such a powerful message from the Uprising about standing on principle. Knowing the odds were very much against them, these young patriots, who had virtually no real weapons, had the guts to stand and fight some of the most brutal torturers and killers in history because they had truth and purpose on their side. It is also important that on this upcoming 70th anniversary that we learn as much as we can from these heroes still walking among us. We must get their stories now before it’s too late, for they are all true treasures of Poland. GF: Are you excited about your visit to Scotland

in June? Does this have any special signif icance for you? RC: I am so thrilled to be visiting Scotland, as it meant so much to my father and his comrades. When they were in the famous Polish 2nd Corps, they left Italy and came to Glasgow. So for them, Scotland meant the end of the war and freedom. He could not go back to Poland as it was taken over by Communists, so Scotland became the promise of a new beginning, and one of the happiest times of his life. He met my mom in the United Kingdom, and got his college degree. After so many years of capitulation and darkness, Scotland was alive, full of sunshine and hope. It will be very moving for me to be in beautiful Scotland to retrace my father’s steps and see other heroic Poles who also made this incredible journey. GF: Just recently, news broke in many newspapers about your move as host to the biggest radio station in America, WABC, in addition to

all your T V hosting duties. You have three Emmy Awards for your T V shows, and you have just been named one of the Most Inf luential Women in Radio. How do you juggle all of these important roles? RC: I am lucky that I love what I do, or I think I would go crazy balancing so much! I am fortunate as I feel I can make a difference in the stories that I uncover and people that I showcase on air. The media is sometimes criticised, but when used correctly, it can also do great and life-changing work, especially when they expose corruption or honour those who’ve done extraordinary things. As an investigative journalist, I have always been deeply passionate about listening to and learning about the challenges of the underdog. That’s why I’ve always tried to share their stories and help them in any way possible. Indeed, that’s one of the many unforgettable lessons I learned from my father and his fellow Uprisers.

June 2014

PANGEA MAGAZINE

Historyczna podróż Rity Cosby do Szkocji Ojciec Rity Cosby, przedstawiony wraz z Ritą na okładce naszego magazynu, jest jednym z największych bohaterów Polski. Grzegorz Fryc, specjalnie dla Pangea Magazine, rozmawia z Ritą w przededniu jej wizyty, która odbędzie się w tym miesiącu w Szkocji. Gregory Fr yc: Dla osób nie znających ani jego, ani jego historii, opowiedz o podporuczniku Ryszardzie Kossobudzkim i jego osiągnięciach. Rita Cosby: Mój ojciec miał tylko trzynaście lat, gdy naziści najechali jego ukochany kraj, ale nawet w tak młodym wieku wiedział, że wolność jest warta, by o nią walczyć. Kiedy działania wojenne się nasiliły, tak samo wzrosła jego wola przeżycia na Starym Mieście w Warszawie, które – jak wiemy z historii – zostało zrównane z ziemią. Mój ojciec z dumą dołączył do Armii Krajowej w batalionie Gozdawa i w ciemności czołgał się przez kanały ściekowe. Po tym, jak został poważnie zraniony odłamkiem moździerza, wtrącono go do stalagu 4b w Muhlbergu w Niemczech. Ważąc 45 kilogramów przy 180 centymetrach wzrostu, uciekł z nazistow-

June 2014

PANGEA MAGAZINE

skiego obozu dla jeńców wojennych i został ocalony przez młodych amerykańskich żołnierzy, którzy powiedzieli, że jego koszmar sie skończył. Pod koniec życia, mój ojciec otrzymał kilkanaście odznaczeń, między innymi prestiżowy Order Odrodzenia Polski. Dla niego jednak najwspanialszą nagrodą było to, że przeżył i mógł w końcu podzielić się historią swych „braci w boju” o nieznających strachu sercach, którzy stanęli przeciwko przeważającej sile. Po wojnie najpierw przyjechał do Szkocji, potem do Anglii, wreszcie do Stanów Zjednoczonych, gdzie stał się odnoszącym sukcesy cywilnym inżynierem i uznanym lekkoatletą, biorącym udział w 33 maratonach. Jego niezwykła wytrzymałość pozwoliła mu przeżyć niewyobrażalne; pod koniec życia, w czerwcu 2012 roku, niezłomnie utrzymywał, że walka o Polskę była jego najważniejszym osiągnięciem i że zdecydowanie zrobiłby to ponownie, gdyby miał taką szansę. GF: „Cichy bohater” jest pier wszą książką o Powstaniu Warszawskim, która trafiła na listę bestsellerów „The New York Times”. Wynikiem twoich działań promocyjnych na szeroka skalę była największa w historii Stanów Zjednoczonych kampania uświadamiając a o Powstaniu

Warszawskim. Nazwano cię największym ambasadorem Polski i Powstania Warszawskiego w amerykańskich mediach. Dzięki tobie i historii twojego ojca, Ameryka w końcu dowiedziała się, czym naprawdę było Powstanie Warszawskie. Czy możesz nam opowiedzieć o tych doświadczeniach i jak udało ci się to wszystko osiągnąć? RC: Gdy ojciec wreszcie opowiedział mi swoją historię, przytłoczyło mnie to i wywarło na mnie ogromny wpływ; od razu wiedziałam, że moim obowiązkiem jest sprawić, by Amerykanie i ludzie na całym świecie mieli świadomość niesamowitego poświęcenia i niezachwianej ofiarności powstańców i zrozumieli, co przeżyli Polacy. Jest to historia bezinteresownych działań, silnego poczucia moralnego celu, z której Polacy mogą być dumni... a ludzie na całym świecie mogą się z niej uczyć. Udzieliłam ponad dwustu wywiadów prasowych na ten temat i obiecuję dzielić się tą historią do ostatniego tchu. Książka zdobyłą uznanie takich ludzi, jak Henry Kissinger i senator Stanów Zjednoczonych John McCain, a także zwykłych Amerykanów, którzy teraz odkrywają Polskę oczami mojego ojca. Pamietam, jak kiedyś leciałam samolotem

i widziałam kilkanaście osób, czytających „Cichego bohatera” i ocierających łzy z twarzy. Były tam trzy panie, siedzące z przodu, które miały poprzyklejane karteczki w wielu miejscach w swoich książkach, a kiedy zapytałam je później, co to znaczyło, powiedziały mi, że planowały podróż na Karaiby, ale po przeczytaniu tej historii odwołały wycieczkę i zdecydowały, że odwiedzą to wspaniałe miasto, zwane Warszawą, by zobaczyć miejsca, o które walczył mój ojciec, Ryszard Kossobudzki. Jestem bardzo dumna z bycia „ambasadorem” w każdy sposób, w jaki potrafię, oraz dzielenia się nieopowiedzianą i inspirującą historią Polaków i ich walki o wolność. GF: Jak odkr ycie przeszłości twojego ojca i świadomość bycia córką Powstańca Warszawskiego zmieniło / wpłynęło na twoje życie? Czy jesteś dumna z bycia współczesnym powstańcem i czy widzisz siłę swego ojca w sobie? RC: Dowiedzenie się o przeszłości ojca dało mi siłę do robienia wszystkiego, co tylko mogę, by mieć pewność, że bojownicy o wolność z II Wojny Światowej i ze wszystkich pokoleń nigdy nie będą zapomniani. Mój ojciec walczył pociskami, a ja walczę teraz piórem i mikrofonem, jako prowadząca programy telewizyjne i radiowe, oraz jako pisarka. Oddanie honoru Polsce i tym, którzy chcieli za nią umrzeć, jest najważniejszą misją mojego życia. Podczas pisania „Cichego bohatera” odkryłam,

że mam imię po kuzynce mojego ojca, Ricie, która była strzelcem wyborowym w Armii Krajowej. Jeśli mogę być współczesnym powstańcem i mam choć odrobinę tej odwagi, którą niesie moje imię, to wiem, że mój ojciec uśmiechnie się z Nieba. GF: Czy sądzisz, że dziedzictwo i historia Powstania Warszawskiego niosą uniwersalne przesłanie dla świata? Czym ono jest i jak ważne jest mówienie o Powstaniu, zwłaszcza w roku jego siedemdziesiątej rocznicy? RC: Powstanie niosło bardzo silne przesłanie o trwaniu przy priorytetach. Wiedząc, że przewaga jest przeciwko nim, ci młodzi patrioci, praktycznie bez prawdziwej broni, mieli odwagę powstać i walczyć z najbardziej bestialskimi katami i zabójcami w historii, ponieważ prawda i cel były po ich stronie. Ważne jest również, byśmy podczas zbliżającej się siedemdziesiątej rocznicy nauczyli się jak najwięcej od tych bohaterów, którzy wciąż są wśród nas. Musimy poznać ich dzieje teraz, zanim będzie za późno, gdyż oni wszyscy są prawdziwymi skarbami Polski. GF: Czy jesteś podekscytowana swą wizyt ą w Szkocji, w czerwcu? Czy ma ona dla ciebie ja-

kieś szczególne znaczenie? RC: Bardzo się cieszę, że pojadę do Szkocji, gdyż znaczyła ona niezwykle dużo dla mojego ojca i jego towarzyszy. Kiedy byli w słynnym polskim Drugim Korpusie, opuścili Włochy i przybyli do Glasgow. Tak więc dla nich Szkocja oznaczała koniec wojny i wolność. Nie mógł wrócić do Polski, ponieważ była zajęta przez komunistów, więc Szkocja stała się obietnicą „nowego początku”, a pobyt w niej – jednym z najszczęśliwszych okresów jego życia. W Zjednoczonym Królestwie poznał moją mamę i zdobył wyższe wykształcenie. Po tak wielu latach kapitulacji i ciemności, Szkocja była pełna życia, słońca i nadziei. Pobyt w pięknej Szkocji będzie dla mnie bardzo wzruszający – pójść śladami mojego ojca i zobaczyć innych bohaterskich Polaków, którzy też odbyli tę niesamowitą podróż. GF: Całkiem niedawno, w wielu gazetach były informacje o twoim pr zejściu, jako moderator, do największej stacji radiowej w Amer yce, WABC, w dodatku do twojej pracy jako moderator w telewizji. Zdobyłaś trzy Nagrody Emmy za swoje programy telewizyjne i zostałaś właśnie nazwana jedną z Najbardziej Wpływowych Kobiet w Radiu. Jak godzisz ze sobą te wszystkie ważne role? RC: Mam szczęście, że kocham to, co robię, bo inaczej zwariowałabym chyba, próbując pogodzić to wszystko! Mam to szczęście, bo czuję, że mogę coś zmienić w historiach, które odkrywam i ludziach, których pokazuję na wizji. Media są czasem krytykowane, ale właściwie użyte, mogą również mieć wspaniałe i odmieniające życie działanie, zwłaszcza gdy odsłaniają korupcję, czy sławią tych, którzy robią niezwykłe rzeczy. Jako dziennikarz śledczy zawsze uwielbiałam słuchać i poznawać wyzwania „przegranych”. To dlatego zawsze starałam się udostępnić ich historie i pomagać im w każdy możliwy sposób. Naprawdę, jest to jedna z wielu niezapomnianych lekcji, jakich udzielił mi mój ojciec i jego współpowstańcy.

June 2014

PANGEA MAGAZINE

III INTERNATIONAL KARATE TOURNAMENT IN EDINBURGH The Third International Karate Tournament, organised by IKO Matsushima Kyokushinkai Karate Tiger Dojo Edinburgh, took place on Saturday 10 May 2014 at Portobello Town Hall. orty-seven contestants met on the karate mat to compete in three different age categories: Mini (children), Junior, and Open (senior). First, the large audience could admire the hypnotic show of defence and offence movements called Kata. In this, contestants demonstrated a very high level of concentration and unique technical skills. The winners in the three age groups were: Mini, Kacper Fabian; Junior women, Sathmi Fernando; Junior men, Bart Chaisrisud; Open women, Klaudia Pokrzywnicka; and Open men, David Steel. Another highlight in the tournament programme was the Guinness Record attempt in timed stone-breaking by Sensei Mirosław Pawlicki. The first stage of the attempt went as planned: the Sensei halved the first two stones with great ease, but difficulties with the third stone seemed to knock him sideways, which resulted in his failure in the attempt. The Sensei, known for his professional approach and high ambition, is not likely to give up on the idea of placing his name in the Guinness Book of Records. So we all hope to witness a successful Guinness Record attempt next year. After a short break spectators were regaled with a number of very tight fights – Kumite. Some contestants suffered from minor injuries as they were all passionately determined to win. Indeed, the participants were of such strong mettle that injuries seemed not to interrupt them in carrying on their fights. The winners in Kumite were as follows: Junior women, Michaela Kosman; Junior men, Hubert Dymarkowski; Kumite Novis women, Kamila Zdzich; Kumite Novis men, Andrzej Pytka; Kumite men, Full Contact, below 70kg, Vladimir Edren; below 80kg, Viktor Mena; and above 80kg, Javier Blanko. Some very honourable guests were present at the event including European karate officials of high rank, Shihan Klaus Rex, 6th Dan, Chairman of EKO (European Organisation of Kyokushinkai Karate) in the role of table official and Sensei Orla Hanses who was technical referee; both are from Denmark.

Natalia Zaucha Photos: Tomek “Emigrant” Siuta

June 2014

PANGEA MAGAZINE

TRZECI MIĘDZYNARODOWY TURNIEJ KARATE W EDYNBURGU W maju, w Portobello Town Hall, odbył się Trzeci Międzynarodowy Turniej Karate, zorganizowany przez IKO Matsushima Kyokushinkai Karate Tiger Dojo Edinburgh. a macie spotkało się 47 uczestników, konkurujących w trzech kategoriach wiekowych: dziecięcej, juniorskiej oraz kategorii open (seniorskiej). W początkowej fazie turnieju licznie zgromadzeni widzowie mogli podziwiać hipnotyzujący pokaz techniki obrony i ataku – kata. Zawodnicy wykazywali się niesamowitą koncentracją oraz niebywałymi zdolnościami technicznymi. W poszczególnych kategoriach wiekowych najlepsi okazali się następujący zawodnicy – dzieci: Kacper Fabian, juniorki: Sathmi Fernando, juniorzy: Bart Chaisrisud, kategoria open kobiet: Klaudia Pokrzywnicka oraz open mężczyzn: David Steel. Niezmiernie interesującym punktem programu była próba pobicia rekordu Guinnessa w rozbijaniu kamieni na czas, podjęta przez organizatora turnieju, senseia Mirosława Pawlickiego. Początkowa faza przebiegała po myśli senseia. Dwa pierwsze kamienie zostały rozpołowione w błyskawicznym tempie. Jednak problemy z rozbiciem trzeciego wybiły ka-

ratekę z rytmu, co poskutkowało niepowodzeniem. Sensei, znany ze swojego profesjonalnego podejścia i ambicji, niewątpliwie na tym nie poprzestanie i za rok ponownie będziemy świadkami – tym razem z pewnością udanej - próby pobicia rekordu Guinnessa. Po krótkiej przerwie widzowie zostali uraczeni pokazem zaciętych pojedynków – kumite. Pasjonaci karate walczyli tak ambitnie, że nie obyło się bez drobnych urazów i kontuzji. Duch walki był jednak na tyle silny, iż nie przeszkodziły one w dalszej rywalizacji. Zwycięstwo wywalczyli – juniorki: Michaela Kosman, juniorzy: Hubert Dymarkowski, kumite novis kobiet: Kamila Zdzich, kumite novis mężczyzn: Andrzej Pytka, kumite mężczyzn – pełen kontakt: poniżej 70kg: Vladimir Edren, poniżej 80kg: Viktor Mena oraz powyżej 80kg: Javier Blanko. Nie obyło się bez obecności prominentnych gości, sędzią głównym zawodów był bowiem shihan Klaus Rex 6 dan, dyrektor Europejskiej Organizacji Karate Kyokushinkai, natomiast sędzią technicznym był sensei Orla Hansen. Obaj pochodzą z Danii. Natalia Zaucha Zdjęcia: Tomek "Emigrant" Siuta

June 2014

PANGEA MAGAZINE

The Philharmonic of Wit at the Edinburgh Fringe The Philharmonic of Wit turns the classics we know and love upside down in this wacky, witty, sexy show created by pianist and compere Waldemar Malicki, conductor Bernard Chmielarz and director Jacek Kęcik. And Universal Arts is presenting this exciting event at this year’s Edinburgh Fringe Festival. his extraordinary, riotous show features an orchestra of nineteen professional musicians and opera singers. They can play everything: from Bach, through film music, to heavy metal. Waldemar Malicki comperes with the comic style and panache of Victor Borge and the show is “incredibly funny, intelligent and a huge dose of great music” according to Komediowo.pl. The Philharmonic of Wit is a global phenomenon. Born out of the huge, award-winning Polish primetime TV programme Co tu jest grane (What’s going on or What’s being played now), this unique musical-comedy show uses the potential of classical music to reveal that boundaries between nations do not really exist – we share universal values, as the jokes and the music are loved by everyone. The Philharmonic of Wit is classical music applied to 21st century life. Familiar and much-loved operatic and symphonic hits sound as if they were composed today, “drowned in an unusual arrangement of ideas, sounds, voices, instrumental capabilities and volleys of audience laughter. Surprising, elegant, sometimes twisted ... a whole range of positive emotions flows from the stage,” according to Bilety24.pl The orchestra includes a number of beautiful young women who play string instruments – as Malicki says: “Since all the enterprising Polish women have gone to the UK to work, we could only choose from the left-overs – the prettiest ones…” The elements of interpersonal rivalries, cultural differences between nations, and sexism are here the canvas of humour or starting points for intellectual riffing as the protagonists scoff at the world but also laugh of each other. Waldemar Malicki, the pianist-virtuoso, is also the leader and host of the show, fluent in five languages (unfortunately he’s often unable to decide which one to speak!) His comedy skills have been compared with those of Victor Borge, who he admires. The brilliant arrangements, that make all the music sound as though composed in the twenty-first century, are by Bernard Chmielarz, who is also the conductor and a character in the show. The writer and director of the show is Jacek Kęcik, one of the top TV directors in Poland. Waldemar Malicki, the pianist-virtuoso and co-author of the show, thinks he knows why: “Everyone, without exception, has classical music in their genes. It cannot be explained, but as soon as one hears a few bars of Carmen’s overture, they recognise it. They don’t know from where, they just know they know. Advertising specialists were the first to use this rooted knowledge of the classical compositions. Puccini, Brahms, Verdi, Bizet... they all wander among chocolates, cars and perfumes now. We are next!” Universal Arts Artistic Director Tomek Borkowy is proud and excited to be bringing the Show to the Festival: “Fringe audiences will love it. It reminds me of Opera Galactica, the hit Star Wars musical that we produced (2001), there’s a similar style – it’s a multi-media musical show, it’s very funny, quite ravishing and it sends up lots of music we all know and love. I think it’s irresistible.”

Filharmonia Dowcipu na Fringe Festival

The Philharmonic of Wit is at the Edinburgh Festival Fringe 2014 from 31 July to 24 August (not the 21st), at 6.30pm and lasts 75mins. The venue is 150@eicc, Fringe Venue 150, 150 Morrison Street, EH3 8EE. The Edinburgh International Conference Centre is just two minutes from Lothian Road and ten minutes from Princes Street. It is fully accessible to all patrons. T ickets cost £6 for the previews on 31 July and 1 August and thereafter £12 (£10), child £6, family £30 Monday to Friday and £14 (£12), child £7, family £36 on Saturdays and Sundays. Contacts: the venue150 BOX OFFICE: 0844 847 1639, www.venue150.com; the Main Fringe box office 0131 226 0000; www.edfringe.com; Universal Arts box office 0131 220 0143 www.universalartsfestival.com

June 2014

PANGEA MAGAZINE

Filharmonia Dowcipu, Festiwal Fringe 2014, Edynburg, 31 lipca – 24 sierpnia (z wykluczeniem 21), 18:30 (75min). Miejsce: venue150@eicc, Fringe Venue 150, 150 Morrison Street, EH3 8EE Bilety: 31 lipca i 1 sierpnia prapremiera £6; Poniedziałek - Piątek £12 (£10), dzieci £6, bilet rodzinny £30, Sobota & Niedziela £14 (£12), dzieci £7, bilet rodzinny £36 Kontakt: 150 BOX OFFICE: 0844 847 1639, www.venue150.com; the Main Fringe box office 0131 226 0000; www.edfringe.com; Universal Arts box office 0131 220 0143, www.universalartsfestival.com

Filharmonia Dowcipu parodiuje klasyki, które zna i kocha każdy, w niewątpliwie zakręcony, błyskotliwy i atrakcyjny sposób, tworząc oryginalny spektakl kreowany i kierowany przez pianistę Waldemara Malickiego, dyrygenta Bernarda Chemielarza oraz reżysera Jacka Kęcika.

en niezwykły spektakl przedstawiany jest w formie występu orkiestry, składającej się z dziewiętnastu członków – muzyków i śpiewaków operowych. Muzycy ci grają niemalże wszystko: od Bacha, poprzez muzykę filmową, kończąc na heavy metalu. Waldemar Malicki przewodzi spektaklowi, utrzymując komiczny styl, z wielkim szykiem charakterystycznym dla Victora Borge – „Niezwykle zabawny i inteligentny, zapewniający dawkę świetnej muzyki”. Komediowo.pl Filharmonia Dowcipu jest zjawiskiem na skalę światową. Przedsięwzięcie zaowocowało powstaniem wielokrotnie nagradzanego polskiego hitu „Co tu jest grane”?, którego twórcy za pomocą muzyki klasycznej pokazują i udowadniają, że granice pomiędzy różnymi narodowościami nie istnieją – koniec końców wszyscy dzielimy te same wartości, czego dowodem jest fakt, iż zarówno żarty, jak i muzyka są uwielbiane przez wszystkich widzów! Filharmonia Dowcipu to muzyka klasyczna, znajdująca swoje zastosowanie w XXI wieku. Znane i uwielbiane dźwięki operowe oraz symfoniczne wykonywane tak, jak gdyby zostały skomponowane w czasach dzisiejszych, „Zanurzone w niezwykłej zgodności pomysłów, głosów, zdolności instrumentalnych i wybuchów śmiechu ze strony publiczności. Zaskakująca, elegancka, czasami zakręcona… cała gama pozytywnych emocji emanujących ze sceny.” Bilety24.pl W zespole Filharmonii na instrumentach smyczkowych gra piękna kobieta – jak komentuje Malicki: „Z racji, że wszystkie przedsiębiorcze Polki wyjechały do Wielkiej Brytanii w celach zawodowych, byliśmy zmuszeni wybierać z „resztek” – tych najpiękniejszych…”. Elementy międzyludzkiej rywalizacji, różnic kulturowych pomiędzy różnymi nacjami, czy seksizm, są tutaj płótnem dla malowania żartem oraz punktem wyjściowym dla intelektualnej improwizacji wykpiwania rzeczywistości, jak i drwienia z przywar innych ludzi. Waldemar Malicki, pianista-wirtuoz, będący jednocześnie liderem i gospodarzem spektaklu, posługuje się biegle pięcioma językami (niestety, często nie może się zdecydować, który z nich wybrać). Jego zdolności komiczne porównywane są do prezentowanych przez słynnego Victora Borge, którego Malicki osobiście podziwia. Znakomita aranżacja, która sprawia, że muzyka brzmi, jak gdyby skomponowała została w XXI wieku, to dzieło Bernarda Chmielarza, który nie tylko dyryguje orkiestrą, ale również jest jednym z bohaterów scenicznych. Scenarzystą i reżyserem spektaklu jest Jacek Kęcik, jeden z najwybitniejszych reżyserów polskich. Tomek Borkowy, dyrektor artystyczny Universal Arts, jest dumny i podekscytowany faktem, iż Filharmonia Dowcipu została wcielona do programu Festiwalu Fringe: „Widzowie festiwalu pokochają Filharmonię. Przypomina mi ona „Opera Galactica”, musical Gwiezdnych Wojen, który wyprodukowaliśmy w 2001r.; jest wiele podobieństw – Filharmonia, podobnie jak Galaktyka, to multimedialny spektakl muzyczny, który jest bardzo zabawny i ujmujący. Przypomina nam wszystkim muzykę, którą znamy i kochamy. Nie da się oprzeć jej urokowi, oryginalności przekazu.

June 2014

PANGEA MAGAZINE

Polish professionals invited to business seminar in Aberdeen According to a recent report from the Centre for Entrepreneur Research and DueDil, Poles are considered the sixth most active group of immigrant entrepreneurs in the United Kingdom. The research indicates that nearly 22,000 Polish duty managers and directors have created more than 21,000 enterprises in Great Britain. Additionally, 62,000 Polish entrepreneurs are self-employed. The report clearly shows the significant input Poles make to the British economy. egular business meetings organised by the Polish Business Link and British-Polish Chamber of Commerce aim to integrate Polish business society in the UK. The next business seminar is going to take place in Aberdeen, on 5 June 2014. The meeting is for those who already run a company, as well as for people who are planning to start up a business. The event will be a great opportunity to meet other Polish business people from Aberdeen, who are a very thriving and dynamic group of professionals. Among the issues to be tackled is funding business start-ups using widely available subsidies and loans and effective ways of convincing banks and other financial institutions to provide essential financial aid for the deve-

lopment of an enterprise. During the seminar, participants will have a chance to get some useful information on financial assistance available from local institutions. Bartek Kowalczyk, founder of Picklemedia Consultancy, says, “We would like to encourage exporters operating in Aberdeen to take part in the event, and to acquaint themselves with exporting opportunities as far as Poland is concerned. The seminar is also a great chance to meet with Polish gas industry experts.” The programme includes a session featuring case studies of Polish entrepreneurs and their start-ups in Great Britain, providing a lot of valuable information. Those taking part will learn how these entrepreneurs started, how they managed to get their ideas funded and what are the conclusions and advice from their experiences. Followed by the theory, participants are going to hear real stories of successful e-business entrepreneurs presented in the form of case stu-

dies. It will be an amazing opportunity to ask questions and get answers from business practitioners. The networking sessions are an integral part of the event, allowing representatives of Polish business society to present their own ideas, share experiences and establish business partnerships in a very friendly atmosphere over a glass of wine. Says Bartek Kowalczyk, “You are very welcome to take part in the event.” Where: Aberdeen & Grampian Chamber of Commerce, The Hub, Exploration Drive, Aberdeen Energy Park, Bridge of Don, Aberdeen, AB23 8GX. When: 5 June 2014, 3pm to 8pm. Cost: £20 (online reservation), £30 (on the day of the event) Programme of the event and online reser vation/registration: http://pblink.co.uk/component/eventbooking/?task=view_event&event_i d=30&Itemid=121 More Information: Bartek Kowalczyk, founder, Picklemedia Consultancy Ltd and PBlink: b.kowalczyk@picklemedia.com, +44 1312026881, Twitter: @BartekKowalczyk, @pb_link

Zaproszenie na seminarium biznesowe dla polskich przedsiębiorców z Aberdeen Według raportu, opublikowanego przez Centre for Entrepreneur Research oraz DueDil, Polacy są szóstą najbardziej aktywną grupą emigrantów-przedsiębiorców w Wielkiej Brytanii. Badanie pokazuje, że prawie 22 tysiące polskich dyrektorów zarządzających utworzyło ponad 21 tysięcy przedsiębiorstw w Wielkiej Brytanii. Dodatkowo, dalsze 62 tysiące polskich przedsiębiorców na Wyspach pracuje na własny rachunek (self-employed). Raport pokazuje, jak wiele Polacy wnoszą w gospodarkę Wielkiej Brytanii.

egularne spotkania biznesowe, organizowane przez Polish Business Link oraz Brytyjsko-Polską Izbę Handlową, mają za zadanie integrację polskiej społeczności biznesowej w Wielkiej Brytanii. Kolejne polskie seminarium biznesowe odbędzie się w Aberdeen, 5. czerwca 2014 roku. Spotkanie jest dedykowane zarówno osobom prowadzącym firmę w UK, jak i tym, którzy planują otwarcie swojego biznesu. Nadchodzące czerwcowe wydarzenie będzie doskonałą okazją do poznania innych polskich przedsiębiorców w Aberdeen, którzy tworzą nadzwyczaj prężną i dynamiczną grupą ludzi biznesu. Będziemy rozmawiać o tym, jak sfinansować rozwój swoich firm z powszechnie dostępnych dotacji i pożyczek, jak właściwie postępować w kontaktach z bankami, oraz jak przekonać je i inne instytucje finansowe, do udzielania pożyczek na rozwój działalności. W czasie seminarium będzie można również uzyskać informacje na temat wsparcia, jakiego polscy przedsiębiorcy mogą oczekiwać od lokalnych instytucji. Zachęcamy również wszystkich eksporterów, działających

June 2014

PANGEA MAGAZINE

w Aberdeen, do wzięcia udziału w tym wydarzeniu i do zapoznania się z możliwościami eksportowymi, jakie otwiera przed nimi Polska. Wydarzenie będzie jednocześnie stanowić znakomitą sposobność do spotkania z ekspertami przemysłu gazowego z Polski. Podczas seminarium odbędzie się również sesja, na której zostaną zaprezentowane, w formie studium przypadku, informacje na temat zakładania firm przez polskich przedsiębiorców w Wielkiej Brytanii. Będzie można dowiedzieć się, jak wyglądały ich początki, jak sfinansowali swoje pomysły i jakie wnioski wyciągnęli z dotychczasowych doświadczeń. Po części teoretycznej przyjdzie czas na case studies, zaprezentowane przez przedsiębiorców, którym już udało się osiągnąć sukces w e-biznesie. Będzie to również okazja do uzyskania odpowiedzi – na wszystkie pytania – od praktyków. Tradycyjnie, integralną częścią spotkania będzie sesja networkingowa, w ramach której przedstawiciele polskich środowisk przedsiębiorczych z UK będą mieli okazję do przedstawienia swoich projektów, jak również wymiany cennych doświadczeń oraz nawiązania partnerskich relacji biznesowych w miłej atmosferze, przy lampce wina. Gdzie: Aberdeen & Grampian Chamber of Commerce, The Hub, Exploration Drive, Aberdeen Energy Park, Bridge of Don, Aberdeen, AB23 8GX Kiedy: 5 czerwca 2014 roku, 15.00-20.00 Koszt udziału: £20 (rezerwacja online), £30 (płatność w dniu wydarzenia) Program wydarzenia oraz rejes tracja online: http://pblink.co.uk/component/eventbooking/?task=view_event&event_id=30&Itemid=121 Więcej informacji: Bartek Kowalczyk, founder, Picklemedia Consultancy Ltd and PBlink: b.kowalczyk@picklemedia.com, +44 1312026881, Twitter: @BartekKowalczyk, @pb_link

WELCOME TO ORGANIC-WAY! We are delighted to invite you for our joint journey to the better state of being with Organic-Way. The first health conference, during which healthy lifestyle trainers delivered their lectures, took place on 27th of April in Manchester. Its keynote was – detoxification as a way to health. he mission of Organic-Way is to promote and popularize healthy eating patterns, as well as living in line with nature. We widen circles of the people who eat healthy and consciously and who live wisely taking care of the nature’s goods. We share out our knowledge based on scientific researches about reaching and maintaining acid-alkaline balance in the body. Most of the people are unaware of the seriousness of the problem. Our bodies are acidified by us every day, and so we allow for the growth of parasites, fungus and cancer cells! Since 1931 (The Nobel Prize for Otton Heinrich Hamburg) it is known that cancer tumours produce huge amounts of lactic acid to their ambience, and by doing so – acidify it. We paid particular attention to obesity and overweight. As we are facing escalation of the problem, it seems to be natural and reasonable to try and solve it by dieting. Unfortunately, that is not the way to sort it out! Changing our eating pattern is necessary, but sustainable and long-lasting effects are usually reached by people who introduce easy-toaccept changes within their lifestyles, rather than those who lose weight quickly by harsh dieting restrictions. As a way to solve the issue, the scientific concept of healthy eating patterns, composed at the

Goethe University in Frankfurt am Main, was introduced during the lectures. Only few from the multimillion mass of the planet inhabitants are aware of the huge role that intestines play in maintaining health within the body. The wise man of the Far East and Tibetan healers used to practice the following rule: “If you want to stay healthy, you need to keep your intestines in a perfect condition”, and there is the old maxim stating that “death is lurked in intestines”. Media popularize more and more unclear healthy pattern advices. Professionals and amateurs are becoming more and more annoyed while facing the very wide nutritional offer. The majority of people do not understand the basic rules of healthy eating patterns – the positive influence on intestines and muscles is absolutely crucial! Muscular system is the centre of metabolism. Only few knows that the muscular system is the most important tool for metabolic pathways! It is

responsible for controlling each and every movement, and takes part in digesting and hormonal processes. Apart from that, it is also responsible for the thermal balance within the body. We call on all the people who live consciously to create reserves for an old age. Those who take care of it beforehand will certainly remain active and full of energy. The rule is simple and can be compared to the savings book rule – those who paid in money in a young age can live off the savings when older. Our advice: Start on time! The special guest of the health conference was Ewa Radziewicz – an image creator specialist and a healthy lifestyle promoter. Creating image and processes connected to it generate a lot of public attention. It is mainly because we all want to be considered successful, attractive, kind and full of positive energy. A good image plays a huge role within our lives as it influences the quality of our professional and personal life. According to Ewa Radziewicz, the image is not only what is externally visible. Her motto is: “We are beautiful, because we are healthy”. We aim to popularize healthy lifestyle on a global scale. We want to reach as many people as possible and show them that the wellness lifestyle can prevent the body from diseases, fuel the body with positive energy and enhance the state of being. It also prolongs one’s life in the sense of youth. You are very welcome to join us at the health conference, which will take place on 15th of June 2014 in Premier Inn Hotel, 1 Lochside Court, EH12 9FX, Edinburgh. We are starting at 11:00. Tickets can be purchased at: www.organic-way.co.uk Marzanna Olejniczak

June 2014

PANGEA MAGAZINE

WITAMY W ORGANIC-WAY! Z wielką przyjemnością zapraszamy na naszą wspólną drogę do dobrego samopoczucia z Organic-Way. Pierwsza konferencja zdrowia, na której wykładali trenerzy zdrowego stylu życia, odbyła się w Manchesterze, 27 kwietnia. Jej myśl przewodnia, to “oczyszczanie drogą do zdrowia”. isją Organic-Way jest propagowanie zdrowego sposobu odżywiania się oraz życia zgodnie z naturą. Poszerzamy kręgi ludzi, odżywiających się świadomie i zdrowo, żyjacych mądrze, z troską o dobra naturalne Ziemi. Przekazujemy wiedzę, podpartą naukowymi badaniami, w jaki sposób doprowadzić organizm do równowagi zasadowo-kwasowej. Większość ludzi na świecie nie zdaje sobie sprawy z powagi sytuacji. Codziennie zakwaszamy organizm i doprowadzamy do rozwoju pasożytów, grzybów i komórek rakowych! Już od 1931 roku wiadomo (Nagroda Nobla dla Ottona Heinricha Hamburga), że guzy nowotworowe produkują do swego otoczenia duże ilości kwasu mlekowego i zakwaszają środowisko wokół siebie. Zwróciliśmy szczególną uwagę na temat otyłości i nadwagi. W obliczu rosnącej skali problemu, uciekanie się do stosowania diet, jako sposobu na jego rozwiązanie, wydaje się całkiem naturalne. Niestety, nie tędy droga! Zmiana nawyków żywieniowych jest konieczna, jednak trwałe efekty odchudzania osiągają najczęściej te osoby, które nie redukują masy ciała poprzez surowe restrykcje, tylko przez łatwe do zaakceptowania zmiany we własnym życiu. Aby rozwiązać ten problem, na wykładach została przedstawiona naukowa koncepcja żywieniowa, opracowana na uniwersytecie Goethego

we Frankfurcie nad Menem. Tylko nieliczni z wielomilionowej rzeszy mieszkańców naszej planety rzeczywiście zdają sobie sprawę z roli, jaką odgrywają jelita w utrzymaniu zdrowia człowieka. Mędrcy Dalekiego Wschodu i uzdrawiacze tybetańscy stosowali zasadę ,,Chcesz być zdrowy, musisz utrzymać swoje jelito w idealnym porządku”, a stara maksyma mówi, że ,,śmierć czai się w jelitach”, Media propagują coraz bardziej nieprzejrzyste wskazówki żywieniowe. W obliczu szerokiej oferty żywieniowej, zarówno fachowcy, jak i amatorzy, są coraz bardziej poirytowani. Większość nie rozumie, na czym polega prawidłowe żywienie, które musi mieć pozytywny wpływ na decydujące czynniki: jelito i mięśnie! Układ mięśniowy to ośrodek metabolizmu. Niewiele osób wie, że układ

ten, to największy narząd przemian metabolicznych człowieka! Kontroluje on każdy najdrobniejszy ruch, uczestniczy w procesach trawienia i przemian hormonalnych. Oprócz tego, odpowiada za gospodarkę cieplną naszego organizmu. Apelujemy do wszystkich, którzy żyją świadomie, by stworzyli rezerwy na starość. Osoby, które w porę o to zadbały, pozostaną mobilne i pełne energii. Zasada jest prosta, porównywalna do książeczki oszczędnościowej – ten, kto wpłacał w młodym wieku, może żyć na starość z oszczędności. Nasza rada: Rozpocznij w porę! Gościem specjalnym konferencji zdrowia była Ewa Radziewicz – specjalistka do spraw kreowania wizerunku, promotorka zdrowia. Kreowanie wizerunku to zagadnienie, które w obecnych czasach budzi ogromne zaineresowanie. Fakt ten wynika z tego, że każdy z nas chce być postrzegany jako człowiek sukcesu, atrakcyjny, sympatyczny i pełen dobrej energii. Posiadanie pozytywnego wizerunku jest sprawą bardzo istotną, ponieważ wpływa na jakość naszego życia zawodowego i osobistego. Dla Ewy Radziewicz wizerunek to nie tylko to, co widzimy na zewnątrz. Jej motto życiowe brzmi ,,Jesteśmy piękni, bo jesteśmy zdrowi”. Naszą misją jest propagowanie zdrowego stylu życia na całym świecie. Poprzez nasze działania chcemy dotrzeć do jak największej liczby osób, aby pokazać, jak skutecznie zapobiegać wielu chorobom, dodać sobie energii i poprawić samopoczucie oraz realnie przedłużyć życie w poczuciu młodości. Zapraszamy na naszą konferencję zdrowia, która odbędzie się w Edynburgu, 15 czerwca, o godzinie 11.00, w hotelu Premier Inn, 1 Lochside Court, EH12 9FX. Bilety wstępu są do kupienia na stronie www.organic-way.co.uk. Marzanna Olejniczak

June 2014

PANGEA MAGAZINE

s w e i v r e m m u s k r o Y w e N

few great places to u yo te vi in d to Ilona Lee decide tails while admiring the views so p u g in m co is Summer y fabulous cock jo n e n ca u yo re e . in New York wh of the Big Apple

La Piscine at the Americano – Hotel Americano’s rooftop pool bar. Surrounded by cozy cabanas and sunny daybeds, La Piscine rooftop lido makes a splash day or night. You can enjoy a view of Chelsea —including the High Line — while sipping specialty cocktails. They have live music and deejayed parties in the summer. The High Line is a public park built on a historic freight rail line elevated above the streets of Manhattan’s West Side. It runs from Gansevoort Street in the meatpacking district to West 34th Street, between 10th and 11th Avenues. Hotel Americano is at the Art & Fashion Hotel in New York. 518 W27th St, Chelsea.

The Metropolitan Museum of Art Roof Garden Café. The Met’s roof-bar-gallery offers some of the city’s best views of Central Park. Plus you get the fantastic artwork on view. This year’s art installation is by Dan Graham (born

June 2014

PANGEA MAGAZINE

The Monarch Rooftop Lounge with stunning view of the iconic Empire State Building. Located in Midtown Manhattan, on the 18th floor of the Marriott Hotel. Its chic Scandinavian décor features an indoor lounge that radiates glamour and has great seductive appeal. Ilona Lee Network Members met at the Monarch for their May life-changing event. The topic was “Smile at your Challenges”. Ilona says: “We talked about our relationships with others, our relationship with a higher power and, most importantly, the ongoing relationship with our own selves. And we will learn how to smile at our challenges.” More info about Ilona Lee Network and events at www.ilonalee.com Ilona Lee Photo by Eva Sukhoteryn

Photo: Ela Wolska-Wojda

Chic, palm-tree-studded décor with spectacular view of the lights of Times Square. Named after movie star Ava Gardner, (once married to Frank Sinatra), it is styled with 1950s retro and French Riviera touches, the Ava Lounge mirrors the actress's dreamy allure and stunning sex appeal with the best panoramic views. 210 W 55th St between Broadway and Seventh Ave.

1942, Urbana, Illinois), and it’s the second in a new series of site-specific commissions for the Museum's Roof Garden. Comprising curves of steel and two-way mirrored glass set between ivy hedgerows, Graham's structure is part garden maze, part modernist skyscraper façade. Viewers who enter the work are transformed into performers; in glimpsing their own reflections, they are also made acutely aware of the act of looking. The Roof Garden Café and Martini Bar is accessible via the fifth floor elevator in the European Sculpture and Decorative Arts galleries inside the Metropolitan Museum of Art at 1000 5th Avenue. Open in May Tuesday, Wednesday, Thursday, Sunday: 10am-4.30pm; Friday and Saturday: 10am8.pm. (Martini Bar opens at 5.30pm.)

Dream Hotel, Ava Lounge.

The Ava Lounge – Roof terrace of at the Dream Hotel.

NOWOJORSKIE TARASY WIDOKOWE Zbliża się lato, więc postanowiłam zaprosić Was do kilku interesujących miejsc w Nowym Jorku, gdzie można delektować się pysznym koktajlem, a przy okazji podziwiać widoki wspaniałego miasta. Ava Lounge – Taras w Dream Hotel Nazwa miejsca pochodzi od imienia aktorki, Avy Gardner. Miejsce zostało zaprojektowane w stylu z lat 50-tych. AVA odzwierciedla marzycielski urok aktorki, jej szyk i seksapil, który w połączeniu z palmami i spektakularnym widokiem na Times Square robi niesamowite wrażenie. Polki z Nowego Jorku zebrały się w AVA Lounge na jednym ze spotkań „Ilona Lee Network”, zatytułowanym „Rediscover your roots with Recultured Design”. W Ava Lounge zostały wtedy zaprezentowane nowoczesne sukienki z elementami polskiego folkloru, zaprojektowane przez amerykańską projektantkę polskiego pochodzenia, Alexandrę Lisiecki. Dream Hotel, Midtown, 210 W 55th St latach Broadway i Seventh Ave

Taras z basenem w hotelu Americano Otoczony przytulnymi altankami i leżakami basen na dachu hotelu Americano wygląda zachęcająco zarówno w dzień, jak i w nocy. Można podziwiać widok artystycznej Chelsea wraz z High Line, przy okazji sącząc wyśmienite koktajle. W lato organizowane są tu imprezy z muzyką na żywo oraz DJ-ami. High Line to publiczny park, zbudowany na zabytkowej linii kolejowej, który Ilona Lee is a CEO at Ilona Lee NETWORK (platform for Entrepreneurs who become Global Stars known around the world) and Founder of m.o.j.e.NYC.com (online media for women in NYC). Ilona is an Entrepreneur, mentor for women in business, and PR Executive with over fourteen years of experience in Europe and New York. Ilona Lee jest założycielką Ilona Lee Network (platformy dla właścicieli biznesów, dzięki której stają się oni Globalnymi Gwiazdami w biznesie, znanymi na całym świecie) oraz twórczynią i redaktor naczelną internetowych mediów dla kobiet w NYC - mojeNYC.com. Ilona jest mentorem dla kobiet w biznesie, expertem public relations z ponad 14 letnim doświadczeniem w Europie i Nowym Jorku.

REKLAMA

ciągnie się nad budynkami dzielnicy West Side na Manhattanie. Biegnie od Gansevoort Street w dzielnicy Meatpacking, aż do West 34th Street, pomiędzy 10. i 11. Aleją. Hotel Americano to Hotel Sztuki i Mody w Nowym Jorku. Adres: 518 W27th St, Chelsea.

Metropolitan Museum of Art Roof Garden Café Met-bar to bar-galeria, który znajduje się na dachu muzeum MET. To jedno z najlepszych miejsc, skąd można podziwiać Central Park, oraz ciekawe instalacje, przygotowywane specjalnie dla Art Roof Garden Café przez różnych artystów z całego świata. W tym roku można podziwiać instalację autorstwa Dana Grahama z Illinois. To druga z nowej serii instalacji w Roof Garden Café w MET. Instalacja zbudowana jest z zaokrąglonych metalowych linii, oraz dwukierunkowych luster, otoczonych bluszczem. Całość tworzy ogród-labirynt. Widzowie, którzy są w labiryncie, stają się częścią całego przedsięwzięcia, widzą swoje odbicie i są świadomi patrzenia. Roof Garden Café i Martini Bar znajdują się na piątym piętrze Metropolitan Museum of Art w 1000 5th Avenue. Wtorek, środa, czwartek, niedziela: 10:00-16:30; piątek i sobota: 10:00-20:00 (Martini Bar otwarty jest od 17:30).

Rooftop Lounge Monarch z widokiem na słynny wieżowiec Empire State Building Monarch Lounge znajduje na 18. piętrze hotelu Marriott (71 W 35th St). Jego elegancki, skandynawski wystrój robi wrażenie uwodzicielskiego salonu, promieniującego wyjątkowym urokiem. Spektakularny widok na Empire State Building gwarantowany w dzień i w nocy! Polki z Nowego Jorku zebrały się w Monarch 27. maja, na kolejnym spotkaniu grupy „Ilona Lee Network”. Nasz majowy temat to „Uśmiechnij się do swoich wyzwań”. Tym razem rozmawiałyśmy o naszych relacjach z innymi, naszym związku z siłą wyższą, i co ważniejsze, związku z samą sobą. Nauczyłyśmy się pozytywnego nastawienia do naszych życiowych wyzwań. Więcej informacji na temat grupy i naszych spotkań znajdziecie na www.ilonalee.com Ilona Lee Zdjęcia: Eva Sukhoteryn

Sokolovsko is the venue for Contexts 2014, the fourth annual Festival of Ephemeral Art, which will take place on 25-29 July. The theme for this year's festival is “Given space, made space, lived space”.

Ephemeral space at the Sokolovsko Festival okolovsko is a small town on the southern border of Poland. The event brings together remarkable artists from various countries. Among its main aims are the promotion of modern art in its most prominent forms, the development of new trends and the study and creation of links between Polish and foreign artists. The programme of this year's event includes performances, showings of videos and documentaries, artistic activities involving the local community and public spaces, academic sessions, concerts, exhibitions and workshops. Art can be perceived as a universal phenomenon, which doesn't need to be classified in any way. At the same time we can perceive it from different angles and points of view to get a broader look at it. We can say that art happens everywhere, but we can also say that art happens in private spaces, which belong to artists, as well as in galleries and museums of art, in public spaces. This perspective was not always properly justified. Art is born in the soul of the artist, it responds to his or her motivations and different needs (referring here to Franciszka and Stefan Themersons’ “The Urge to Create Visions”). We can compare the inner world of an artist's mind to a laboratory, where works of art are being produced. There we can observe the process of creating the work, particular steps in its transformation and penetrate the artistic archaeology. Some works never leave this space. Artists come up with ideas that never become a reality and if they do, they never leave their creator's private space – some of them on the other hand end up in places where they can be seen by other people. This year’s exhibition will feature a showcase of works by Polish neo-avant-

June 2014

PANGEA MAGAZINE

garde conceptual photographer Zygmunt Rytka. His works were evolving in close relation to the Warsztat Formy Filmowej [Workshop of Film Form] group sharing similar media-related interests. His most renowned works include series such as Continual Infinity, Momentary Objects, and Fiat 126p. Another important section of the programme covers concerts and audio works. This year the highlight of this section will be an audio performance by Wojciech Bąkowski, one of the most influential of young Polish artists. Exhibiting and performing worldwide, Bąkowski has his roots in the Wojciech Bąkowski group. Keynote events at the festival are usually those from the public art sections. These are large scale works by the most renowned artists. This year this section will feature Martin Zet, preparing a history-referring work. Joanna Rajkowska is working on a community-based site-specific installation in Sokołowsko. Polish group Łódź Kaliska will prepare the Elisium Project – a space devoted to artistic freedom of creation referring to Polish history and artistic conditions in the Soviet era, as well as Standing Charge, a group performance. The festival will feature such artists as: Akademia Ruchu, Robert Alda, Wojciech Bąkowski, Adina Bar-On, Bettina Bereś/Maria PinińskaBereś, Stuart Brisley, Laurel Carpenter, Benedicte Clementsen, Robert La Frenais, Jurgen Fritz, Terese Longva, Rita Marhaug, Alastair MacLennan, Piotr Lutyński, Luisa Menano, Jan Mioduszewski, Boris Nieslony, Idit Porat, Joanna Rajkowska, Józef Robakowski, Paweł Romańczuk, Zygmunt Rytka, Peter Shelton, Smutne Kobiety (Izabela Robakowska, Joanna Szumacher), Artur Tajber, Magdalena Ujma, Ewa Zarzycka, Martin Zet and others, with over forty participants in total.

Konteksty 2014 – IV Międzynarodowy Festiwal Sztuki Efemerycznej w Sokołowsku Konteksty 2014 – IV Międzynarodowy Festiwal Sztuki Efemerycznej w Sokołowsku, o podtytule „Przestrzeń dana, przestrzeń stworzona, przestrzeń przeżywana - Given space, made space, lived space”, odbędzie się w dniach 25–29 lipca 2014 roku. edycja Festiwalu skupia wybitnych artystów z kilkunastu krajów. Jego celem jest promocja sztuki współczesnej w jej najcenniejszych przejawach, rozwój nowych trendów, badanie i tworzenie związków artystycznych między twórcami polskimi i zagranicznymi. Program tej edycji Festiwalu obejmuje: performances, pokazy video i dokumentacji, działania artystyczne z lokalną społecznością i przestrzenią publiczną, sesję naukową, koncerty, wystawy i warsztaty. Sztukę można postrzegać jako zjawisko wszechogarniające, niewymagające klasyfikacji i podziałów. Jednocześnie można przyjrzeć mu się z rożnych punktów widzenia, celem uzyskania szerszej perspektywy. Można powiedzieć, że sztuka dzieje się wszędzie, ale można też powiedzieć, że sztuka dzieje się w przestrzeni prywatnej artystów, w galeriach i muzeach sztuki,

w przestrzeni publicznej. Taka perspektywa nie zawsze znajdowała uzasadnienie. Przestrzeń wewnętrzna artysty, Sztuka, rodzi się w duszy artysty, wyrasta z różnorakich potrzeb (tu odwołać się można do themersonowskiej „potrzeby tworzenia widzeń) i motywacji. Świat wewnętrzny artysty to laboratorium, w którym powstają dzieła sztuki. Tu prześledzić można proces twórczy, poszczególne etapy transformacji, wniknąć w artystyczną archeologię. Niektóre prace nigdy nie opuszczają tej przestrzeni. Artyści noszą w sobie idee, które nigdy nie zostają zrealizowane, lub – jeżeli powstają, nie wychodzą poza obszar absolutnej prywatności. A niektóre z nich przyjmują realny kształt i trafiają do miejsc, w których mogą je oglądać inni. W programie tegorocznej edycji znajdzie się między innymi wystawa fotografa Zygmunta Rytki. Twórczość tego neo-awangardowego artysty związana była z poszukiwaniami twórców z kręgu Warsztatu Formy Filmowej – badań nad medium, fotografią konceptualną. Do jego najbardziej znanych cykli należą m.in. Ciągłość nieskończoności, oraz Obiekty chwilowe. Kolejnym ważnym blokiem programowym będą wydarzenia dźwiękowe – koncerty i audioperformance. Jednym z najciekawszych wydarzeń w tym bloku będzie wystąpienie Wojciecha Bąkowskiego, jednego z najbardziej znanych ar-

tystów młodego pokolenia, wywodzącego się z poznańskiej grupy Penerstwo. W ramach festiwalu Konteksty, co roku mają miejsce również realizacje o dużej skali. W tym roku będą to między innymi prace grupy Łódź Kaliska, oraz Joanny Rajkowskiej. Łódź Kaliska pracuje nad Projektem Elizjum – stworzy w Sokołowsku specjalną przestrzeń twórczą, w której obowiązywał będzie regulamin Bazowego systemu dobrych reguł, gwarantujący pełną wolność artystyczną, oraz zrealizuje m.in. akcję Szarża stojąca. Joanna Rajkowska przygotowuje zaś dużą realizację, w ramach której powstaną miejsca spotkań. W tegorocznej edycji wezmą udział m.in. Akademia Ruchu, Robert Alda, Wojciech Bąkowski, Adina Bar-On, Bettina Bereś/Maria PinińskaBereś, Stuart Brisley, Laurel Carpenter, Benedicte Clementsen, Benjamin Cook, Robert La Frenais, Terese Longva, Rita Marhaug, Alastair MacLennan, Piotr Lutyński, Luisa Menano, Jan Mioduszewski, Boris Nieslony, Idit Porat, Joanna Rajkowska, Józef Robakowski, Paweł Romańczuk, Zygmunt Rytka, Peter Shelton, Smutne Kobiety (Izabela Robakowska, Joanna Szumacher), Artur Tajber, Magdalena Ujma, Ewa Zarzycka, Martin Zet i inni – w sumie ponad czterdziestu artystów, teoretyków i krytyków sztuki. Pełny program będzie znany już wkrótce.

June 2014

PANGEA MAGAZINE

POLISH CAREER PATHS IN GERMANY LEAD TO HOME They are not yet ready to return to Poland, but want to be closer to their homeland. These are the recent Polish migrants to Germany many of whom have extensive professional experience in the UK and worldwide. For Poles, living in Germany is like being on the threshold of home. There is no need to fly to get there. They can visit their families more often and be together with German loved ones they’ve met abroad. ermany's economy is booming, the best for the last three years. For people wishing to work in their chosen profession and in a position of responsibility there are many openings. Research has shown that Germany will need around five million skilled professionals by 2020. This is an opportunity for specialists from around the world, and one which is particularly attractive to Poles. Poles working in multinational companies and wishing to work in Germany often make efforts

June 2014

PANGEA MAGAZINE

to get involved in expatriate assignments within the corporation, i.e. to move to the headquarters of the parent company or to transfer to a subsidiary. Employers favour the international transfer of employees, if it helps to retain the best ones within the company. Transfers are also a remedy for a local lack of adequate specialists, and a good opportunity for an international exchange of experience. Professionals for whom expatriation is not an option can look for a job in Germany while either relocating or remaining in their current country of residence. In both cases, deciding in what language to write the job application is crucial. If they do not know German to at least advanced level, the job application should be written in English. Otherwise, it is smart to send out docu-

ments in German and make sure they are in line with German standards. Nevertheless, when wishing to embark on a career in Germany, it is worth investing time and energy into learning German. The better an applicants' German language skills are, the less likely they will be limited to English language positions. Professionals fluent in both languages have the best chances of being hired. Multinationals and Internet start-ups readily employ international specialists and managers, because it means they can be seen as organisations with multicultural teams and discrimination-free task-based environments, and thus continuing the cosmopolitan tradition of Silicon Valley. Magdalena Maśluk-Meller

Magdalena Maśluk-Meller is a career consultant at the International Career Service www.8careers.eu based in Berlin. Author of the Polish job application handbook “Résumé (CV) and professional job application in German. The complete handbook for job seekers. In 2010, she moved to Berlin from Shanghai where, with others, she worked as the HR Director of the advertising agency TBWA. Doradca kariery i trener w Serwisie Kariery Międzynarodowej www.8careers.eu z siedzibą w Berlinie. Autorka poradnika „CV i profesjonalna aplikacja po niemiecku. Kompletne vademecum dla osób poszukujących pracy” ISBN: 978-83-7856-203-0. W 2010 r. przyjechała do Berlina z Shanghaju, gdzie pracowała m.in. jako dyrektor działu personalnego w agencji reklamowej TBWA.

Brama Brandenburdzka

W kierunku Polski, ścieżką kariery przez Niemcy Nowi polscy emigranci w Niemczech, z bogatym doświadczeniem zawodowym, zdobytym między innymi na Wyspach. Nie są gotowi na re-emigrację, ale chcą być bliżej Polski. Mieszkać w Niemczech, to dla nich tak, jakby być u progu domu. Niekoniecznie trzeba lecieć samolotem. Można częściej odwiedzać rodzinę. Być dalej z ukochanym (niemieckim) partnerem, poznanym na emigracji. ospodarka Niemiec rozwija się prężnie, najlepiej od trzech lat. Na osoby, chętne do pracy w wyuczonym zawodzie i na odpowiedzialnym stanowisku, czeka wiele ofert pracy. Badania wskazują, że w Niemczech do roku 2020 zabraknie pięciu milionów wykwalifikowanej kadry. To szansa dla specjalistów z całego świata i szczególnie atrakcyjna opcja dla Polaków. Polacy pragnący podjąć pracę w Niemczech i zatrudnieni w międzynarodowych przedsiębiorstwach, zazwyczaj podejmują starania o przeniesienie, oddelegowanie do centrali – spółki matki, lub przeniesienie do spółki siostry. Firmy przychylne są międzynarodowym transferom pracowników, jeżeli jest to istotny sposób na zatrzymanie tych najlepszych. Transfery to

także recepta na brak odpowiedniego specjalisty na miejscu i dobra możliwość międzynarodowej wymiany doświadczeń. Osoby, dla których strategia oddelegowania nie jest możliwa, mają do wyboru szukanie pracy będąc w Niemczech, lub pozostając w obecnym kraju. W obu przypadkach ważny będzie wybór języka wysyłanych dokumentów aplikacyjnych. Jeśli nie znamy języka niemieckiego co najmniej w stopniu zaawansowanym, to podanie powinno być napisane w języku angielskim. W pozostałych przypadkach warto postarać się o dokumenty w języku niemieckim i upewnić się, że odpowiadają niemieckim standardom. Niezależnie od powyższego, pragnąc kontynuować karierę zawodową w Niemczech, warto inwestować czas i energię w naukę języka niemieckiego. Im lepsza jego znajomość, tym mniejsze uzależnienie od stanowisk opartych na znajomości języka angielskiego. Kto płynnie posługuje się oboma językami, ma największe szanse na pozytywne przejście procesów rekrutacji. Międzynarodowych specjalistów i kadrę kierowniczą najchętniej zatrudniają globalne koncerny i internetowe start-upy, które chcą pochwalić się multikulturowymi zespołami oraz zadaniowo spoglądają na wyzwania i tym samym wpisują się w tradycje kosmopolitycznego Silicon Valley. Magdalena Maśluk-Meller

June 2014

PANGEA MAGAZINE

Mention the German coding Enigma machine and the genius Alan Turing and most people will think of the top secret MI6 centre at Bletchley Park in England. Here, through the hard work, the brilliance and the sheer luck of the code-breaking team, World War II was won a couple of years earlier than it might have been and something like 20 million lives were saved.

How Polish brains helped to save millions of lives

hat fewer people know is that the input by Polish mathematicians, scientists and cryptographers in the early 1930s gave the Bletchley Park team a head start in understanding the workings of Enigma. This machine was used by the German military and their High Command to communicate and its operation was first broken in December 1932 by the Polish Cipher Bureau, using a combination of highly talented mathematicians, the services of a spy in the German office responsible for administering encrypted communications, and a slice of good luck. Weeks before the outbreak of the war, the Germans wired in an extra layer of rotors to Enigma, making it ten times more difficult to break. And so the Poles handed over details of their decryption techniques to the Allies. But it is generally recognised that the Poles' early start at breaking Enigma that enabled the Allies to hit the ground running when World War II broke out and leading British cryptologists later testified that they would perhaps never have got off the ground if they had not learned from the Poles, in the nick of time, the details both of the German’s first Enigma machine, and of the operating procedures that were in use.” Secrecy surrounded everything to do with Bletchley Park (and still does) and much of this information was not publicly known for decades after the war... how instructions to U-boats attacking Atlantic supply convoys were broken, how details of planned Nazi campaigns were thwarted and how Hitler was mislead into believing that the D-Day landings would take place at Calais and not at Normandy. However, we do know that as communication technology became more sophisticated, the engineers and mathematicians began to develop the first electronic computer in response. While Alan Turing is a well-known name, few have heard of mathematician Bill Tutt and telephone engineer Tommy Flowers who developed the Co-

June 2014

PANGEA MAGAZINE

lossus machine which could decode German messages five time faster. It must have been galling when in 1947 the Americans announced they had invented an electronic machine called a computer! But everyone in Britain who knew better was sworn to lifelong secrecy under the Official Secrets Act. Besides the Warsaw scientists on the Polish Cipher Bureau another Polish engineer invented the first man-portable mine detector, whose basic design has been in use with various armies for over 50 years. Before World War II, Józef Kosacki was a technician in the Artillery Department of the Polish Ministry of National Defence. Shortly before the war, he joined the clandestine Special Signals Unit, a secret institute that worked on electronic appliances for the army. Following the 1939 invasion of Poland, he managed to get to Scotland, where he continued his service in the Polish Army as a signals officer. In 1941 he devised his Polish Mine Detector and tested it out on the beaches of Fife. It was to be used for the first time in action at the Second Battle of El Alamein. Five hundred of these detectors were issued to the Eighth Army. They doubled the speed at which heavily mined sands could be cleared, from 100- 200 metres an hour. After the war he returned to Poland, where he became a pioneer of electronics and nuclear machinery. For many years he held the Chair in Electronics at the Institute for Nuclear Research at Otwock-Świerk. He was also a professor at the Military Technical Academy in Warsaw. He died in 1990 and was buried with military honours. Kosacki’s device was used until the 1991 Gulf War and must have saved a countless number of lives in many countries all over the world. Bette McArdle Picture of Alan Turing credited to courtesy of NPL Archive Science Museum.

Jak polskie umysły pomogły ocalić wiele milionów istnień Wspomnijcie niemiecką maszynę szyfrującą Enigma i geniusza Alana Turinga, a większość ludzi pomyśli o super tajnym centrum MI6 w Bletchley Park, w Anglii. To tutaj, dzięki ciężkiej pracy, błyskotliwości i czystemu szczęściu łamiącego szyfry zespołu, II Wojna Światowa została wygrana parę lat wcześniej, niż mogła być, i jakieś 20 milionów istnień zostało ocalonych. niej znany jest fakt, że wkład polskich matematyków, naukowców i kryptografów, na początku lat trzydziestych XX wieku, dał zespołowi z Bletchley Park fory w zrozumieniu działania Enigmy. Maszyny tej używano do komunikacji między niemieckim wojskiem i jego Wysokim Dowództwem, a jej działanie zostało po raz pierwszy złamane w grudniu 1932 roku, przez Polskie Biuro Szyfrów, dzięki kombinacji wysoko utalentowanych matematyków, usługom szpiega w niemieckim biurze, odpowiedzialnym za obsługę zaszyfrowanej komunikacji, i odrobiny szczęścia. Kilka tygodni przed wybuchem wojny, Niemcy dodali dodatkowy wirnik do Enigmy, sprawiając, że stała się dziesięciokrotnie trudniejsza do złamania. Wówczas Polacy przekazali Aliantom szczegóły swej deszyfrującej techniki. Generalnie uznaje się, że to wczesny start Polaków w złamaniu Enigmy pozwolił Aliantom na osiągnięcie sukcesu, gdy wybuchła II Wojna Światowa, a wiodący brytyjscy kryptolodzy oświadczyli później, iż prawdopodobnie nigdy by im się to nie udało, gdyby nie dowiedzieli się na czas, od Polaków, detali, zarówno pierwszej niemieckiej maszyny Enigma, jak i operacyjnych procedur, które były w użyciu. Tajemnica otaczała wszystko związane z Bletchley Park (i wciąż otacza) i wiele z tych informacji nie było publicznie znanych przez dziesięciolecia po zakończeniu wojny – jak zostały złamane instrukcje dla U-Bootów atakujących atlantyckie konwoje zaopatrzeniowe, jak zostały pokrzyżowane szczegóły zaplanowanych kampanii Nazistów, i jak sprawiono, że Hitler wierzył, iż lądowanie w D-Day odbędzie się w Calais, a nie w Normandii. Wiemy jednak, że gdy technologia komunikacyjna stała się bardziej zaawansowana, inżynierowie i matematycy zaczęli w odpowiedzi budować pierwszy elektroniczny komputer. Podczas gdy Alan Turing to dobrze znane nazwisko, niewielu słyszało o matematyku Billu Tuttcie i inżynierze telefo-

Bette McArdle is a journalist/editor with 40 years’ experience. She studied painting at Glasgow School of Art and has many distinguished patrons of her work, including the late mother of HM Queen Elizabeth. She has also had short stories and poetry included in various Arts Council collections. Bette runs a community newsletter and is on the boards of a number of local charities. Bette McArdle jest dziennikarzem i wydawcą z 40-letnim doświadczeniem. Studiowała malarstwo w Glasgow School of Art i miała wielu znakomitych patronów swoich prac, m. in. zmarłą matkę królowej Elżbiety. Jej opowiadania i poezje są opublikowane w antologiach Działów Sztuki rozmaitych Rad Miejskich. Bette wydaje lokalny miesięcznik i jest w zarządzie wielu miejscowych organizacji dobroczynnych.

nicznym, Tommym Flowersie, którzy zbudowali maszynę Colossus, potrafiącą odszyfrowywać niemieckie wiadomości pięć razy szybciej. Musiało drażnić, gdy w 1947 roku Amerkanie ogłosili, że wynaleźli elektroniczną maszynę, zwaną komputerem! Jednak wszyscy w Brytanii, którzy wiedzieli lepiej, zostali zaprzysiężeni do zachowania tajemnicy do końca życia, pod Oficjalną Ustawą o Tajemnicach. Oprócz warszawskich naukowców z Polskiego Buira Szyfrów, kolejny polski inżynier wynalazł pierwszy przenośny wykrywacz min, którego podstawowy projekt był używany przez różne wojska przez ponad pięćdziesiąt lat. Przed II Wojną Światową Józef Kosacki był technikiem w Wydziale Zbrojeniowym polskiego Ministerstwa Obrony Narodowej. Krótko przed wojną dołączył do tajnej Specjalnej Jednostki Sygnalizacyjnej, sekretnej instytucji, która pracowała nad elektronicznymi urządzeniami dla wojska. Po inwazji na Polskę w 1939 roku, udało mu się dotrzeć do Szkocji, gdzie kontynuował pracę w Polskiej Armii jako oficer sygnałowy. W 1941 roku skonstruował swój polski wykrywacz min i przetestował go na plażach Fife. Miał być użyty po raz pierwszy w akcji podczas Drugiej Bitwy pod El Alamein. Pięćset takich wykrywaczy zostało wydanych dla Ósmej Armii. Podwoiły prędkość, z jaką oczyszczano gęsto zaminowane piaski, ze 100 do 200 metrów na godzinę. Po wojnie powrócił do Polski, gdzie stał się pionierem w zakresie elektronicznych i atomowych urządzeń. Przez wiele lat był szefem Wydziału Elektroniki w Instytucie Badań Atomowych w Otwocku-Świerku. Był również profesorem w Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie. Zmarł w 1990 roku i został pochowany z wojskowymi honorami. Urządzenie Kosackiego było w użyciu aż do Wojny w Zatoce Perskiej w 1991 roku i z pewnością ocaliło niezliczone istnienia ludzkie w wielu krajach na całym świecie. Bette McArdle Zdjęcie Alana Turinga dzięki uprzejmości NPL Archive Science Museum.

June 2014

PANGEA MAGAZINE

All kids are very intelligent Let me tell you a story about something that happened in the United States, which illustrates the importance of adults’ attitude to children's intellectual abilities. his unusual experiment was conducted in an average class. The teacher was told that he was going to be teaching a class of geniuses, children with well-above-average intellect. He was asked to implement a year and a half’s material within one school year. He was told that the children were going to expose him to various trials: they would keep saying either they did not understand or the task was too difficult, but he was not to believe them. The teacher had to remember that these children were much more intelligent than him. And indeed, at the end of the year he said he was amazed by the children - he had never worked with such intelligent and wise children. He praised them all the time. They were very eager to learn, kept asking intelligent questions and they learned with a real passion and interest. These children were taught a lot within a year and took first place at the State Competition of Knowledge. What happened? This teacher taught ordinary children such as you’ll find in every school, in every classroom. How is this possible? It depended on how the children were treated. In fact, every child is smart. So why do some children have problems at school? Think of it this way: is it possible for a child to believe in himself or herself when nobody else does? Is it po-

ssible that a child will be successful if he or she does not believe in his or her own abilities? So, it is vital you support your child all the time. But do not give him or her positive feedback in advance; that will not work. Discover their real talents and capabilities. Do it with your child. Children are very aware of their shortcomings, but they know little about their strong points. They are too often taught to think badly about themselves. If a child comes to us and says, " I am only good at playing football” he or she thinks it is not much. But in order to play football well, he or she has to be very intelligent and observant. The child constantly has to think, analyze and evaluate the situation on the field, and must also have the interpersonal skills and ability to work in a team. When suddenly children begin to realize it, they are very excited about this. They leave school with shining eyes and smiling faces. Every child is intelligent. If you would like to learn more about Akademia Nauki please contact Basia on 07557 375818 or visit our website www.akademianauki.pl Mark Hoffman

Wszystkie dzieci są inteligentne Opowiem Wam pewną historię, która miała miejsce w Stanach Zjednoczonych, pokazującą, jak ważne jest nastawienie dorosłych do możliwości intelektualnych dzieci. rzeprowadzono tam niezwykły eksperyment. Pewnemu nauczycielowi powiedziano, że będzie uczył klasę geniuszy, dzieci o ponadprzeciętnym intelekcie. Nauczyciel ten miał za zadanie zrealizować w rok półtoraroczny materiał. Powiedziano mu, że dzieci te będą go wystawiać na różne próby. Będą mówiły, że nie rozumieją, że nie dają rady, ale on ma im nie wierzyć. Miał cały czas pamiętać, że są dużo bardziej inteligentne od niego. I rzeczywiście, na koniec roku nauczyciel był zachwycony dziećmi. Mówił, że jeszcze nigdy nie pracował z tak inteligentnymi i mądrymi uczniami. Chwalił ich, że byli bardzo chętni do nauki, zadawali inteligentne pytania, uczyli się z prawdziwą pasją i zainteresowaniem. Dzieci te zrealizowały półtora roku w rok i zajęły pierwsze miejsce w Stanowym Konkursie Wiedzy. Co się okazało? Nauczyciel ten uczył zwykłe dzieci. Takie, jakie można spotkać w każdej szkole, w każdej klasie. Jak to możliwe?

June 2014

PANGEA MAGAZINE

W zależności od tego, jak traktuje się dzieci, takie one są... Tak naprawdę, każde dziecko jest inteligentne. Dlaczego dzieci w związku z tym mają problemy w szkole? Pomyśl o tym w ten sposób: czy jest możliwe, żeby dziecko wierzyło w siebie, kiedy nikt w nie nie wierzy? Czy jest możliwe, żeby dziecko odnosiło sukcesy, jeżeli nie wierzy we własne siły i możliwości? Dlatego wspieraj dziecko w każdym momencie. Nie dawaj mu pozytywnych komunikatów „na wyrost”, to nic nie da. Szukaj jego rzeczywistych talentów i możliwości – rób to razem z dzieckiem. Dzieci są bardzo świadome swoich braków, niewiele jednak wiedzą o swoich mocnych stronach. Nauczyły się źle o sobie myśleć. W Akademii bar-

dzo dużą wagę przywiązujemy do tego, żeby dzieci poznawały siebie od najlepszej strony. Uważamy, że jest to podstawowy warunek, by można było osiągnąć jakiekolwiek sukcesy. Jak to robić? Opowiem na przykładzie. Jeżeli przychodzi do nas dziecko i mówi „Ja potrafię tylko dobrze grać w piłkę”, to wtedy pytamy się: „Co takiego masz, jaki talent sprawia, że tak dobrze potrafisz grać?”. Przecież żeby dobrze grać w piłkę, trzeba być inteligentnym, bystrym i spostrzegawczym. Na bieżąco trzeba myśleć, analizować, oceniać sytuację na boisku. Dopasowywać się do niej i stosownie reagować. Dziecko takie musi mieć również zdolności interpersonalne, umiejętność pracy w grupie. Kiedy dzieci zaczynają sobie to uświadamiać i wypisywać, to aż dostają wypieków na twarzy. Wychodzą z zajęć z błyszczącymi oczyma, podekscytowane, zadowolone. Każde dziecko jest inteligentne. Jeżeli chcecie się dowiedzieć więcej o Akademii Nauki, to zapraszam na stronę www.akademianauki.pl, a o naszych działaniach na terenie Szkocji więcej informacji przekaże Basia, nr tel. 07557 375818. Marek Hoffman

Tadeusz Zubinski, a Pole with a passion for Spain Tadeusz Zubinski – writer, translator, critic and essayist was talking to “Pangea Magazine” about his books dedicated to Spain. Sandra Janson: How was your book “General Franco and his Spain (1892-1975). Politically incorrect biography” received in Poland? Tadeusz Ziubiński: The biography of general Franco was well-received, mostly by literary bloggers. There was also a presentation of it in TVP Kultura and it was mentioned and commented on it radio broadcasts as well. It’s true that the mainstream press and media seemed to pass over the book in silence, but what is really important for me is the fact that my book has received publicity here, in Spain. SJ: Your second “Spanish” book is being released on the publishing market. It’s another pioneering piece dedicated to king Juan Carlos. Why are you so interested in Spain? TZ: Spain is a truly fascinating country and is still fairly unknown in Poland. I would like to make it better known among readers, encourage them to learn more about Iberian culture. And I think I achieved it – I would like to quote Professor

Amelia Serraller Calvo, a translator, Slavist philologist and researcher at La Universidad Complutense de Madrid, who among others specialises in Polish writer Ryszard Kapuściński’s literary output, reviewed Kapuściński’s recent biography “King Juan Carlos I and his Spain”. Prof. Calvo wrote:“The present biography is extraordinary: one can recognise immediately that it was written by a writer and an Iberian culture specialist. In the book, Tadeusz Zubinski reveals a context, fairly unknown outside Spain, alongside his own expressive and very vivid interpretation of the unbelievable life story of King Juan Carlos I and the modern history of Cervantes’ country. Some may not totally agree with the presented vision, but no-one can stay indifferent to it. In fact, the opposite is actually the case, because the book tackles important matters which have their impact on all of us: monarchism or republicanism, the process of system transformations, the advantages and disadvantages of modern political systems, the private and public life of heads of state. So Hispanic studies can not only attract the attention of specialists and lovers of Spain, but also those who understand that getting to know others is the only way

to understanding oneself better.” SJ: What are your plans for the nearest future? TZ: I’m currently finishing my third book entitled “Between Christ and Barabbas, the Spanish Civil War 1936-1939”. The Spanish title of the book has the sound of a bell: “Entre Cristo y Barrabás. Guerra Civil Espańola 1936-1939”. This book was also reviewed by Prof. Calvo and she described it as interesting in these words: “Reading this work, which I consider very interesting and at the same time highly sensational, was an enjoyable experience. I’m glad that you write not about the pros of the Frankist regime but, unlike some Poles, about the cons and the cruelty. There is a chance that it will be available this autumn, just before the History Book Fair in Warsaw.

Tadeusz Zubiński, Polak pełen miłości do Hiszpanii Tadeusz Zubiński – pisarz, tłumacz, krytyk i eseista, rozmawiał z „Pangea Magazine” o swoich książkach, poświęconych Hiszpanii. Sandra Janson: Jak pańska ks iążka, Generał Franco i jego Hiszpania (1892-1975). Biografia niepoprawna politycznie, została przyjęta w Polsce? Tadeusz Zubiński: Biografia generała Franco mojego autorstwa wzbudziła spore zainteresowanie, przede wszystkim wśród blogerów literackich. Była również prezentowana w TVP Kultura i odnoszono się do niej w kilku audycjach radiowych, ale media prasowe głównego nurtu milczą na jej temat. Dla mnie jest też ważne, że interesują się nią w Hiszpanii. SJ: Na rynku wydawniczym właśnie ukazuje się pańska druga „hiszpańska” książka, pionierska praca pośw ięcona królowi Juanowi Carlosowi. Skąd to zainteresowanie Hiszpanią? TZ: Hiszpania to kraj fascynujący, ale mało znany w Polsce. Chciałbym ją przybliżyć czytelnikom, za-

chęcić ich do poznawania kultury iberyjskiej. Chyba mi się udało – pozwolę sobie zacytować wypowiedź profesor Amelii Serraller Calvo, slawistki i badaczki z madryckiego Uniwersytetu Complutense (UCM), na temat mojej książki „El Rey Juan Carlos I i jego Hiszpania”: „Niniejsza biografia jest czymś niezwykłym: widać od razu, że jest ona napisana przez pisarza i znawcę iberyjskiego kręgu kulturowego. W niej Tadeusz Zubiński podaje kontekst mało poza Hiszpanią znany, razem z własną, wyrazistą i niezwykle żywą interpretacją niewiarygodnego życia króla Juana Carlosa I oraz współczesnej historii kraju Cervantesa. Można się z tą wizją nie zawsze zgadzać, ale żaden czytelnik nie pozostanie wobec niej obojętnym. Wręcz przeciwnie, ponieważ książka porusza kapitalne kwestie, które bezpośrednio nas wszystkich dotyczą: monarchia czy republikanizm, przebieg ostatnich transformacji ustrojowych, zalety i wady obecnych systemów politycznych, prywatne i publiczne życie głowy państwa. Tematyka hiszpańska więc tylko może przyciągnąć uwagę specjalistów, miłośników Hisz-

panii i tych, którzy rozumieją że poznawanie Innego jest jedyną drogą ku lepszemu rozumieniu samego siebie”. SJ: Jakie ma pan plany na najbliższą przyszłość? TZ: Kończę pracę nad kolejną książką, „Pomiędzy Chrystusem a Barabaszem.Hiszpańska Wojna Domowa 1936-1939”. Tytuł hiszpański brzmi jak dzwon: „Entre Cristo y Barrabás. Guerra Civil Espańola 1936-1939”. Ona również została uznana przez profesor Amelię Serraller Calvo za interesującą: „Czytałam z przyjemnością pana esej, który uważam za ciekawy i jednocześnie zbyt sensacyjny. Cieszę się, że w przeciwieństwie do niektórych Polaków, pan opisuje wady i okrucieństwa strony frankistowskiej.” Mam nadzieję, że książka ukaże się jesienią tego roku, przed listopadowymi Targami Książki Historycznej w Warszawie. SJ: Dziękuję i czekamy na kolejną publikację.

June 2014

PANGEA MAGAZINE

In one suitcase

Fragments from the memoirs of Marcin, Count Tarnowski, one of the characters from the book "In One Suitcase" by Beata Gołembiowska.

Zamek w Dzikowie - stan obecny he only surviving members of the Tarnowski family come from Dzików, the estate of my parents – Rose Zamoyska and Artur Tarnowski. I was born in a castle there, in 1935. Shortly before the Second World War we went to visit my mother’s family in Klemensów. We were still there when the war began. The Germans warned us about the Russian invasion, so we travelled back to Dzików where my father was arrested by the Nazis and sent to an Oflag – Offizierslager, a POW camp for officers. Throughout the war many of our relatives and other refugees from all over Poland found shelter in Dzików. Our family only used a small part of the castle, the rest was taken by Wehrmacht officers. The estate was administered jointly by my father’s plenipotentiary and by my mother, Rose Zamoyska. They were so efficient, that even though the Germans confiscated a large part of the crops, there was still enough food left not only for the local people, but for AK resistance units as well. In 1944, as a nine-year-old, I left the family home for good. With the hectic packing up, sewing precious rings into our clothes, it all seemed like an adventure to me. The Agrarian Reform Decree forbade us to live close to the confiscated estate or remain in contact with the local populace. Nonetheless, villagers from the estate would visit us at night, and bring us anything they could spare. Finally a letter from my father arrived. He recounted how, after getting out of the Oflag, he made his way to Meppen and joined the Polish Armoured Division of General Maczek. He could not return to the country, for he would have been arrested, like others who were inconvenient for the Communists. In 1946 we travelled from Poland to Nuremberg, each carrying a small suitcase or a backpack, and using fake French expatriates’ documents. In 1944, after we departed from Dzików, the only one left in the castle was

old Professor Marczak, our archivist and librarian for many years. When the Soviets came he gathered the most valuable pieces and locked himself in the castle archives, not letting anyone in for several months. He saved a lot of priceless heirlooms this way. This devotion and selflessness cost him his life, he died in unexplained circumstances. The precious artworks we managed to bring along with us were the miniatures from the famous Dzików Collection. For many years my father tried to donate them to the National Museum in Warsaw, as the Tarnowski Family Collection. The offer was rejected repeatedly. But he never gifted any of the miniatures to family members, he never sold any of them, for he considered them national treasures, and himself only their temporary custodian. My father was a great idealist and a patriot. When a tornado destroyed a church in Tarnobrzeg, he used his meagre savings to partly fund the roof renovation; he even brought tinware from Vienna. In his will he forbade the partitioning of the Collection. He wanted us to gather the artworks in Dzików again, and create the Tarnowski Museum. After arriving in Canada we all rolled up our sleeves and got busy. We all spoke good French, so my parents chose Montreal. It was very hard in the beginning. My father was a clerk in a large shop, my mother worked as a draughtswoman for engineers. “Tendite ad Astra Viri” – “Reach for the stars, men!” – is an old motto of Tarnowski Lelivites. In 2000 I came to Poland for the Tarnowski Family reunion in Dzików. I saw that the years of occupation, communism and emigration have not destroyed our spirit, and we were one big family again. Even though we don’t have our estates anymore, the bonds of blood, ambition, honour and patriotism are still present. Those are eternal values, which we try to instill in future generations. This is our own, individual “reaching for the stars”.Marcin Count Tarnowski died in Montreal in 2010.

Rodzina hr. Tarnowskich i hr. Siemieńskich w Dzikowie - 1943 rok.

Trzy pokolenia Lelewitów Tarnowskich z Dzikowa - Zdzisław hr.Tarnowski z synem hr. Arturem i wnukiem Marcinem - Dzików sierpień 1937r.

June 2014

PANGEA MAGAZINE

Marcin hr. Tarnowski na tle portretu Hetmana Tarnowskiego - 2008.

Miniatura W. Lesseura – jedna z kolekcji miniatur Dzikow- Róża z hr. Zamoyskich hr.Tarnowska. Artur hr. Tarnowski – 1928. skich.

W JEDNEJ WALIZCE Fragment wspomnień Marcina hrabiego Tarnowskiego, jednego z bohaterów książki-albumu „W jednej walizce”, autorstwa Beaty Gołembiowskiej. edyni Tarnowscy, którzy do dziś przetrwali, pochodzą z Dzikowa, majątku moich rodziców - Róży z Zamoyskich i Artura Tarnowskiego. Przyszedłem na świat w tamtejszym zamku w 1935 roku. Tuż przed II Wojną Światową pojechaliśmy do rodziny matki, do Klemensowa i tam zastała nas wojna. Niemcy ostrzegli nas przed wejściem Rosjan, wróciliśmy do Dzikowa i ojciec został przez Niemców natychmiast zaaresztowany i wysłany do oflagu. Przez całą wojnę Dzików gościł naszych krewnych i uciekinierów z całej Polski. Rodzina zajmowała tylko część zamku, a w pozostałej mieszkali oficerowie Wehrmachtu. Dobrami zarządzał plenipotent ojca, wraz z moją matką, Różą z Zamoyskich. Działali tak dobrze, iż mimo tego, że Niemcy rekwirowali znaczną część zbiorów, żywności wystarczało zarówno dla okolicznej ludności, jak i dla oddziałów partyzanckich AK. W 1944 roku, jako dziewięcioletni chłopiec, na zawsze opuściłem rodzinne gniazdo. Pośpieszne pakowanie, z zaszywaniem pierścionków w ubraniach, było dla mnie jak przygoda. Dekret re-

formy rolnej nie pozwalał nam mieszkać blisko skonfiskowanych dóbr i widywanie się z lokalnymi mieszkańcami. Niemniej chłopi z majątku przyjeżdżali nocami i przywozili nam to, czym mogli się z nami podzielić. Wreszcie przyszedł list od ojca. Opisywał, jak z oflagu dotarł do wojsk polskich w Meppen, gdzie wstąpił do polskiej dywizji pancernej generała Maczka. Nie mógł wrócić do kraju, bo zostałby uwięziony, tak jak inni, niewygodni dla komunistów. W 1946 roku wyjechaliśmy z Polski do Norymbergi, każdy z małą walizką lub plecakiem, z fałszywymi papierami przesiedleńców francuskich. W 1944 roku, po opuszczeniu przez nas Dzikowa, w zamku został tylko stary profesor Marczak, tamtejszy wieloletni archiwista i bibliotekarz. Kiedy weszły wojska sowieckie, w średniowiecznym archiwum zgromadził najcenniejsze zbiory, tam się zamknął i nie wpuszczał nikogo przez wiele miesięcy. W ten sposób uratował szereg cennych pamiątek. Przywiązanie i ofiarność profesor okupił własnym życiem, umierając w niewyjaśnionych okolicznościach. Cenne dzieła, które towarzyszyły nam podczas ucieczki, to były miniatury ze znanej Kolekcji Dzikowskiej. Przez wiele lat ojciec proponował Muzeum Narodowemu w Warszawie ich przekazanie, jako kolekcji Tarnowskich. Zawsze spotykał się z odmową. Nie podarował ani jednej miniatury ni-

Beata Gołembiowska - artystka fotografik, autorka scenariuszy i tekstów literackich. W 1989 roku wyemigrowała z rodziną do Kanady, do Montrealu, gdzie ukończyła studia fotograficzne na Dawson College. Jej prace były prezentowane w galeriach montrealskich i w Muzeum Sztuk Pięknych. Przez cztery lata pracowała jako malarka dekoracyjna i dekoratorka dla programu telewizyjnego Debbie Travis. Od 2006 roku aż do chwili obecnej pracuje dla Fundacji Liliany Komorowskiej dla Sztuki oraz QueenArt Films, gdzie zadebiutowała jako reżyser filmem "Raj utracony, raj odzyskany", opowiadającym o ziemiaństwie i arystokracji w kanadyjskim miasteczku Rawdon (TV Polonia 2012). Tuż po realizacji filmu zaczęła zbierać materiały do książki-albumu „W jednej walizce” opowiadającej o polskiej arystokracji na emigracji w Kanadzie (Poligraf 2011). Jej debiut literacki, powieść „Żółta sukienka” (Novaeres) ukazuje się w tym samym czasie. Następna powieść, "Malowanki na szkle" (Comm) jest w trakcie procesu wydawniczego. Beata Gołembiowska – the photographer and the author of screenplays and literary texts.. In 1989 she immigrated with her family to Canada, to Montreal, where she had graduated photography at Dawson College. Her work has been shown at numerous galleries and Montreal's Museum of Fine Arts. For four years she had been working as a painter and decorator in Debbie Travis TV series. Since 2006 until now Beata has been working for Liliana Komorowska Foundation for the Arts and QueenArt Films, where she made her directorial debut documentary „Paradise lost, paradise regained " about Polish noble landowners and aristocracy in Canadian town of Rawdon (TV Polonia 2012). Shortly after finishing the film she began to gather the material for the book-album “In One Suitcase” – about the Polish aristocracy in exile in Canada (Poligraf 2011). Her debut novel “Yellow Dress” (Novaeres) was published at the same time. The next novel „Paintings on Glass" (Comm 2014) is in the process of publishing.

Ślub Artura hr. Tarnowskiego z Różą hr. Zamoyską - 15.07. 1931 rok. komu z rodziny, żadnej nie chciał sprzedać, bo uważał je za dobra narodowe, a siebie wyłącznie za czasowego kustosza. Ojciec był wielkim idealistą i patriotą. Kiedy huragan zniszczył kościół w Tarnobrzegu, ze skromnych oszczędności pokrył część kosztów naprawy dachu, a blachę sprowadził aż z Wiednia. W testamencie zabronił podziału zbiorów dzikowskich. Chciał, aby ponownie je zebrać i stworzyć w Dzikowie muzeum Tarnowskich. Po przyjeździe do Kanady, wzięliśmy się wszyscy do roboty. Mówiliśmy dobrze po francusku, dlatego rodzice wybrali Montreal. Na początku było bardzo ciężko. Ojciec był sprzedawcą w dużym sklepie, a matka kreśliła dla inżynierów. „Tendite ad Astra Viri” - „Sięgajcie do gwiazd, mężowie” jest starym zawołaniem Leliwitów Tarnowskich. W 2000 roku pojechałem do Polski na Zjazd Tarnowskich w Dzikowie. Zobaczyłem wtedy, że lata okupacji, komunizmu i emigracji nie zniszczyły naszego ducha i znowu jesteśmy jedną, dużą rodziną. Nie posiadamy już naszych dawnych majątków, ale więzy krwi, ambicja, honor i patriotyzm są dalej na miejscu. Są to nieprzemijające wartości, które cenimy i staramy się je przekazać następnym pokoleniom. Jest to nasze indywidualne „sięganie do gwiazd”. Marcin hrabia Tarnowski zmarł w Montrealu, w 2010 roku.

June 2014

PANGEA MAGAZINE

ŁUPASZKA the cursed soldier

Although Poland regained independence in 1989 the battle of memory continues, and when it comes to the memory of modern history – the battle is just beginning. The Communist period in the history of our country blasted the national identity and consciousness of Polish people. Long years of political propaganda turned the order of things upside down. victim has become an executioner, a hero has become a forest bandit, and a Stalinist torturer, a hero. A very similar thing happened in the case of Major Zygmunt Szendzielarz “Łupaszka”. Even today the name cannot be spoken by some, as he is still being regarded as a reactionary bandit, who ruthlessly murdered officials of the Ministry of Public Security (Urząd Bezpieczeństwa) and Communist activists. Why were the regime authorities were so afraid of him? Why did they decide to erase his name from Polish history? I will try to

June 2014

PANGEA MAGAZINE

answer these questions based on information provided by Marian Kacprzak, a former guerrilla commander and a close observer of the events in the Masurian Lake District – and his diaries. Zygmunt Edward Szendzielarz “Łupaszka” was born on 12 March 1910 in Stryj, into the family of a railway worker. He took over his pseudonym from Calvary Captain – Jerzy Dąbrowski, who during the Polish-Bolshie War in 1920 was a guerrilla commander leading antiSoviet actions behind their front line. After graduating from Cavalry NCO School in Grudziądz he was assigned to the 4th Uhlan Regiment. On the day World War II broke out, Lieutenant Szndzielarz was in charge of the Second Squadron of the regiment. After the defeat of the September Campaign he was offered a chance of escaping from the country and joining regenerated Polish Armed Forces in the West. But he decided against the idea. In September 1943 Szendzielarz took charge of the V Vilnian Home Army Brigade, called The Brigade of Death, the biggest and the strongest of all the units in the area of Wilno Voivodeship and frightening two forces of occupation – the Germans and the Soviets in 194344. So, in July 1944 when the Reds were crossing the Eastern Polish border, the V Brigade was marching towards the West, and on 21 July it got to the Augustów Primeval Forest. It was when Łupaszko heard of the arrest of the Commander of All Home Army Units in the Wilno area, General Aleksander "Wilk" Krzyżanowski, and his comrades, Łupaszko’s concerns about the dishonest intentions of the Russians came true. He stated his belief as follows: “I might be judged by history, but I do not want our soldiers to be hung on the walls and gates of Wilno.” By this time he knew that the People's Commissariat for Internal Affairs (NKWD) was trying to find and catch his brigade. He re-named it the “Warsaw Brigade” and ordered his soldiers to change their pseudonyms in order to confuse the Soviets. He changed his own pseudonym to “Żelazny” (“Ironman”) as well. In spite of all the actions taken, the Soviets managed to find them on 23 August. Łupaszko, despite all the reassurance of the Soviets that the forces would be incorporated into the Ber-

ling Army, decided to disband the unit. He did not give up, though. He knew that he had to keep on harassing the enemy, and so he formed a unit with partisans after the long journey in the Wołkowsk Region in August 1944. He contacted the Commander of the Bialystok Home Army Area, Colonel Wladysław Liniarski “Mścisław”, and had him take charge of Łupaszko’s unit. In 1945 Szendzielarz reactivated the V Brigade within the Białystok Home Army Area, taking actions as a discretionary unit of the Army Area. On 7 September 1945 he was told to disband the brigade by the Commander of the Bialystok Home Army Area himself. In mid-September 1945 Łupaszko became an active member of the conspiratorial operations at the Polish coast. He once again reactivated the V Brigade in mid-April 1946, which was suppose to operate within Pomerania and the Masurian Lake District. In September 1946 he managed to contact the VI Vilnian Home Army Brigade under the command of “Wiktor”, and later on “Młot”. The name “brigade” had more of a symbolic meaning and was meant to hark back to the tradition of Vilnian forces. The brigade was divided into three squadrons and a unit of Military Police. The main aim was to undertake all kinds of disruptive action against the emerging Communist government. All the actions taken by Łupaszko and his comrades were deeply rooted in the belief in the forthcoming victory and equity of the fight. Emilian Waluchowski Photos: Historical collection

„Pomimo że odzyskaliśmy suwerenność w 1989 roku, bitwa o pamięć trwa, a jeśli idzie o pamięć lat najnowszych dopiero się zaczyna. Okres komunistyczny w dziejach naszego kraju spowodował ogromne spustoszenie w świadomości narodowej Polaków. Długie lata komunistycznej propagandy doprowadziły do swoistej zamiany ról. Ofiara stała się katem, kat ofiarą, bohater - leśnym bandytą, stalinowski oprawca - bohaterem.

„Łupaszka” – żołnierz wyklęty aka sytuacja miała miejsce w przypadku majora Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”. Jeszcze dziś ten pseudonim nie chce przejść niektórym przez gardło, dalej mówi się o ukraińskim reakcyjnym bandycie, który bezwzględnie mordował funkcjonariuszy UB i działaczy komunistycznych”. Dlaczego reżimowa władza tak się go bała? Dlaczego postanowiono wymazać tę postać z historii narodu polskiego? Na te pytania postaram się Państwu odpowiedzieć w dużym skrócie, korzystając z wiedzy gromadzonej przez lata oraz z zapisków Mariana Kacprzaka, byłego partyzanta i obserwatora wydarzeń z tamtych czasów na Warmii i Mazurach. Zygmunt Edward Szendzielarz „Łupaszka” urodził się 12 marca 1910 roku w Stryju, w wielodzietnej rodzinie urzędnika kolejowego; pseudonim przejął od rotmistrza Jerzego Dąbrowskiego, który w czasie wojny polsko -bolszewickiej w 1920 roku, prowadził działania partyzanckie na tyłach frontu sowieckiego. Po ukończeniu Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu, otrzymał przydział do 4. Pułku Ułanów Zaniemeńskich w Wilnie. W dniu wybuchu wojny, por. Szendzielarz dowodził już 2. szwadronem tegoż Pułku. Po klęsce wojny obronnej zaproponowano mu początkowo emigrację z kraju, by dołączył do odtwarzanego na zachodzie Wojska Polskiego; z tych planów jednak zrezygnował. Z rozkazu Komendy Wileńskiego Okręgu AK, w sierpniu 1943 roku objął dowództwo nad 5. Wileńską Brygadą AK (zwaną Brygadą Śmierci), w latach 1943-44 największą i najsilniejszą jednostką partyzancką na Wileńszczyźnie, walczącą z dwoma okupantami - Niemcami i ZSRR. Dlatego też, kiedy w lipcu 1944 roku zbliżali się „czerwoni”, 5. Brygada maszerowała już na zachód i 21 lipca dotarła w rejon lasów augustowskich. Wtedy łączniczka powiadomiła „Łupaszkę” o aresztowaniu przez Sowietów „Wilka”, komendanta Okręgu Wileńskiego AK i jego sztabu. Sprawdziły się obawy „Łupaszki” o nieuczciwych zamiarach Rosjan. Swoje przekonanie „Łupaszko” wyraził tak: „Niech mnie historia osądzi, ale nie chcę, żeby kie-

dykolwiek nasi żołnierze byli wieszani na murach i bramach Wilna”. Wiedział również, że NKWD już wtedy intensywnie poszukuje jego brygady. Dla zmylenia Sowietów „Łupaszko” zmienił jej nazwę na „Brygada Warszawska” i nakazał żołnierzom zmianę pseudonimów. Sam przyjął pseudonim „Żelazny”. Mimo to, 23 sierpnia Sowieci odnaleźli ich. „Łupaszko”, choć zapewniany przez Sowietów, że brygada zostanie wcielona do wojska generała Berlinga, rozwiązał oddział. Nie poddał się jednak. Wiedział, że musi walczyć dalej i razem z grupą partyzantów, po długiej podróży, w sierpniu 1944 założył oddział w rejonie Wołkowska. Skontaktował się z Komendantem Okręgu AK Białystok, pułk. Władysławem Liniarskim „Mścisławem”, który przyjął oddział „Łupaszki”. W 1945 roku Szendzielarz wniknął w struktury Białostockiego Okręgu AK i reaktywował 5. Brygadę z niedobitków Wileńskich i oddziałów AK, działając jako jednostka dyspozycyjna Okręgu. Dnia 7 września 1945 roku nadszedł jednak rozkaz o ponownym rozwiązaniu 5. Wileńskiej Brygady, wydany bezpośrednio przez Okręg Białostocki. W połowie września 1945 roku, „Łupaszka” wszedł w struktury konspiracyjne działające na Wybrzeżu. W dniach 13-15 kwietnia 1946 roku ponownie reaktywował 5. Wileńska Brygadę AK, która miała działać teraz na Pomorzu, Warmii i Mazurach. We wrześniu 1946 nawiązał kontakt z 6. Wileńską Brygadą AK pod dowództwem „Wiktora” a potem „Młota”. Nazwa „brygada” miała tu charakter symboliczny i nawiązywała do tradycji walk na Wileńszczyźnie. Zostali podzieleni na 3 szwadrony i patrol żandarmerii, które za zadanie postawiły sobie działać destrukcyjnie na tworzącą się w kraju władzę komunistyczną. Wszystkie poczynania „Łupaszki” i jego kompanów na polu walki, miały u podstaw niezachwianą wiarę w zwycięstwo i słuszność prowadzonej walki. Ciąg dalszy w następnym wydaniu. Emilian Waluchowski Zdjęcia: Zbiory historyczne

June 2014

PANGEA MAGAZINE

Mrs Maria aids charity with her dumplings Maria Zaścińska – Siberian, lawyer, social activist, long-term president of the Polish Aid Committee for Children, a person radiating optimism and lightheartedness, tells Pangea Magazine about her life in exile and her work helping the needy. n all my life – which is quite long, for I am 92 now, and can be described maybe not as “ancient” but definitely “advanced in age” – I have never lost my faith in humanity. Even during my two-year exile in a Siberian camp I never experienced humiliation and fear from other human beings, on the contrary, I have witnessed some incredibly strong community bonds. Many people ask me, “Maria, how can you reminisce about Siberia so fondly?”. And when my friends warn me about being too helpful towards others, I always remember the camp and my mom, bringing a pot of kasha to a family less well off than us. Touched by her kindness, they protested, “But Wanda, you have three kids of your own!” and she responded, “Today I have something you need and I can share it, tomorrow it can be the other way around.” And so it was in this camp where Jews and Poles lived side by side – we supported each other, we became friends. Many Russians helped us too. Perhaps I am such an optimist because my parents were such great role models. They raised us very gently and lovingly, taught us to love life. In all my travels visiting different places – in a camp in Pachlewia, in Lebanon, where I studied law, and then in London – I always felt good. I came to Montreal, Canada with my husband in 1957, and almost immediately became involved with the Polish Aid Committee for Children. It was started by a few ladies shortly after the War. Other organisations pleaded for donations, but these ladies decided to earn money the hard way. The Polish Aid Committee for Children is still active today and recently celebrated its 50th anniversary. Twice a year, before Easter and Christmas, we organise a market, and we cook a massive amount of dumplings. Hence my nickname – “Mary with dumplings” – because I was

June 2014

PANGEA MAGAZINE

the Committee’s president for many years. It was something special – helping sick kids and other people, idealists who sacrificed their time and energy as volunteers. The Committee members were all people who went through the horrors of war, maybe that is why they were so sensitive to others’ suffering. The money earned from selling dumplings and also from renting tables to other Polish enterprises, as well as from raffles, is sent to Polish orphanages. We get around $20,000 from each market. We are proud that our organisation doesn’t waste money on administration. At first we sent the money as a donation, now we fund specific things such as prosthetics or wheelchairs. It’s not just kids we help. For a few years now we have had a special group which helps

the elderly. Unfortunately, the Committee is getting “old”. Some older members are passing away, and young people are not interested in social activism. And it is very important, to work together towards a noble goal: the young alongside the old. I was often criticised for my activity in the community. I never took it to heart though, for only those who don’t do anything don’t ever face criticism. Instead of enjoying a well-earned rest in my “autumn years” I yearn for more community work. Fortunately I am not lonely, people visit me, phone me, I even have contact with young people. I was recently visited by a boy, my friend’s son. He declined his mother’s offer of a joint visit saying “ I want to be alone with Mrs Beata Gołembiowska Maria”. I was very touched.

PANI MARIA OD PIEROGÓW Maria Zaścińska – sybiraczka, prawnik, działaczka społeczna, długoletnia prezeska Komitetu Pomocy Polskim Dzieciom, osoba cechująca się niezwykłą pogodą ducha i optymizmem, opowiada o swoim życiu na zesłaniu i pracy na rzecz najbardziej potrzebujących. całym moim życiu – dość długim, bo skończyłam 92 lata i można mnie nazwać jeszcze nie staruszką, ale osobą wiekową - nigdy nie straciłam wiary w człowieka. Nawet podczas mojego dwuletniego pobytu w łagrze na Syberii nie zaznałam upokorzenia i lęku przed drugim człowiekiem, wręcz przeciwnie, byłam świadkiem wielkiej więzi międzyludzkiej. Ludzie mnie pytają: „Marysiu, jak ty możesz tak łagodnie opowiadać o Syberii?” A gdy przyjaciele mnie przestrzegają przed nadmiernym pomaganiem innym, zawsze przypomina mi się łagier i mama, która zaniosła garnek kaszy rodzinie biedniejszej od nas. Wzruszeni jej dobrocią, protestowali – „Wandziu, przecież ty masz trójkę dzieci”, a ona powiedziała – „Dzisiaj ja mam i mogę się z wami podzielić, a jutro może być odwrotnie”. I tak było w tym obozie, gdzie zostali zesłani Żydzi z Polakami – wspieraliśmy się wzajemnie, przyjaźniliśmy. Pomagali nam też Rosjanie. Może jestem taką optymistką, bo rodzice byli dla mnie wspaniałym wzorcem. Wychowywali nas łagodnie, z miłością i nauczyli radości życia. W całej mojej wędrówce po różnych miejscach na ziemi: w obozie w Pachlewii, w Libanie - gdzie studiowałam prawo, a potem w Londynie – wszę-

Pani Maria - w środku na jednym z bazarów.

Spotkanie zarządu Komitetu Pomocy Polskim Dzieciom lata 60-te Pani Maria - siedząca pierwsza z lewej dzie było mi dobrze. Razem z mężem przyjechaliśmy do Kanady, do Montrealu, w 1957 roku i niemalże od razu włączyłam się w działalność Polskiego Komitetu Pomocy Dzieciom. Został on założony tuż po wojnie, przez kilka pań. Inne organizacje wyciągały ręce po datki, a te panie postanowiły zarobić pieniądze własną pracą. Komitet Pomocy Polskim Dzieciom działa do dnia dzisiejszego i niedawno obchodziliśmy 50 - lecie jego istnienia. Dwa razy do roku, przed świętami Bożego Narodzenia i Wielkanocą, organizujemy bazary, na które przygotowujemy mnóstwo pierogów. Stąd powstał mój przydomek – „Marysia od pierogów” – gdyż przez wiele lat pełniłam funkcję prezeski tej organizacji. To było coś wspaniałego – praca na rzecz dotkniętych chorobą dzieci i to razem z osobami ideowymi, które robiły wszystko z poświęceniem, jako ochotnicy. Komitet zrzeszał ludzi po przejściach wojennych i może dlatego byli tak wyczuleni na krzywdę ludzką. Zarobione pieniądze ze sprzedaży pierogów, jak również z wynajmowania stołów różnym polskim przedsiębiorstwom oraz z loterii, wysyłamy do polskich sierocińców. Z każdego bazaru zbieramy około 20 tysięcy dolarów. Jesteśmy dumni, że nasza organizacja nie traci funduszy na administrację. Dawniej wysyłaliśmy te sumy jako zasiłek, a teraz przekazujemy je na konkretne rzeczy, jak protezy, wózki inwalidzkie. Pomagamy nie tylko dzieciom. Od kilku lat działa sekcja pomocy ludziom starszym. Niestety, Komitet się „starzeje”. Dawni działacze wymierają, a nie ma młodych, którzy by garnęli się do działalności społecznej. A to jest takie

ważne, aby działać razem, mieć szczytny cel. Młodzi obok starych. W swojej działalności polonijnej nie raz spotkałam się z krytyką. Nie przejmowałam się nią zbytnio, gdyż nie narażają się na nią tylko ci, którzy nic nie robią. Zamiast się cieszyć odpoczynkiem na „stare lata” tęsknię za pracą społeczną.

Chore dzieci w jednym z ośrodków wspomaganych przez komitet. Na szczęście nie jestem samotna, gdyż ludzie odwiedzają mnie, dzwonią, mam nawet kontakt z młodzieżą. Niedawno odwiedził mnie chłopiec, syn mojej przyjaciółki. Odrzucił jej propozycję wspólnej wizyty słowami „Chcę być sam na sam z panią Marią”. Przyznam, że czułam się bardzo wzruszona. Beata Gołembiowska

June 2014

PANGEA MAGAZINE

Robert Furi… forever ours don Spring” came to know you. He was a good and cool-headed person, calm and trustworthy. A very talented man as far as conveying the content and transferring the spoken word to a written one are concerned. Robert inspired trust from the very first contact he made. In the last weeks we were talking almost every day. On the 2 November, in Ravenscourt Art Centre, Furi gave me LynchPyn’s fob and badge. After what happened shortly after that, these things have became relics to me. I left for to Poland on 16 November. Two days later I called Robert from one of the Internet cafes in Poznan, asking him …Like a phantom is human life. to book a seat on the bus for our Kropka. Furi yelled out all of a sudden, “Monika is just texting me on Facebook about this,” For a moment we It appears. You want to touch, to grasp, but it disappears? Disappears! were creating a conversational triangle – Furi Edward Stachura and myself over the phone, and himself and Kropka on FB. It was my last conversation with Robert. Monika also took part in it, and Robert was… well, I still have two days later with the eyes of her poetic not learned to speak about soul she saw… “the dawn licking a felt’s him in the past tense. I called hump, on the back, just from the corner – him two days before his up to the collar, up to the lips frozen in the death… He was laughing, as mid-sentence and got livid in the conusual, he appeared to have cealment “Such a sha…”* both feet on the ground and On the 8 December, London rock comone could comfortably go to munity paid a tribute to Robert Furman sleep with the certainty that with “Furi Forever”, at the concert in WOŚP (The Great Orchestra of The Garage club. Two days esrlier the Christmas Charity) in Hull is in Gillingham community, where Robert good hands. There is Furi “the best lived and made friends, did the exact man” in charge – the genius orgasame thing. The exceptional quality niser, the man with a huge heart of these two concerts was not only and the creator of genius riffs, rooted in the idea of a fundraiser for which I will always keep in my heart his family. The most important for the rest of my life… Furi! If only for value, which was created during a second I was able to hear the hesithe process, was the feeling of tation in your voice… something that unity that each and every particiwould make me think and ask! There pant at the event could feel. We is no point in speculating, though… all felt like one, big, rock-and-roll Robert appeared in my consciousness family. Polish babble was mixing on 27 April in Ravenscourt Art Centre, with English buzz, and gestures London. It was also the place where of tenderness, accompanied by I met him for the very last time. A coincitears, became more and more dence? During Frühstücka’s concert in touching to reach its apogee April, Kred appeared out of nowhere. After during the performance of a brief greeting he informed me that he LynchPyn. plays for a British band. “Are you the only Robert Furi Furman (fot. Monika S. Jakubowska) Polish member there?” – I asked. “No” – For me, the most intimate and perKred answered – “There is also Furi.” “Who sonal moment of the day happened much earlier. It is Furi?” was the moment when I saw HER, in the room where the musicians sto– I asked. How was Furi… He was a man who, every time he said hello or goodbye, lifted me up off red their instruments. She was there – proud and beautiful like a monuthe ground, held me in the air for a little while, and then put me back on ment. She was a part of HIS life. Robert used to say that in LynchPyn he the ground. He was a guitarist who came up with one of the catchiest only holds… the GUITAR. As I was heading towards it (her), I could feel riffs ever. The riff which drove in my mind so heavily that – even though goose bumps on my back. I automatically grabbed my camera and… it I lack in singing skills – I performed it a cappella in the garden of The happened. I realised it after few minutes. The shadow it (she) cast was Jamm Pub so authentically, that the vocalist of LynchPyn, Justin, spon- in the shape of… HEART. I am not quite sure if I showed the picture to Kred or to Justin first, but taneously joined me with the lyrics of “Can You Speak Now?”. Can you speak now, Furi? Are we never going to know what was beyond I will never forget the expressions on their faces. They were both frozen your capabilities?! Your damn fantastic personality, which seemed to be and stunned by the image they saw… The heart-shaped shadow, which as solid as a rock! I am listening to “Rebellion”, which was brought to was created by your guitar on this unique Sunday afternoon, will always life by Bogumił in July 2013. I am listening to what you said, interrupted remain the most meaningful symbol of your presence, FURI… FOREVER! by Kred’s comic asides, which I genuinely adore. Thanks to the crazy idea of the revelry at WOŚP in Hull, almost the entire community of the “LonSławek Orwat

I learned about the dramatic death of Robert “Furi” Furman over the phone, writes Sławek Orwat. The tragic news last November overwhelmed me; I was in Poland at the time. I returned to St. Albans six days later and started to write down my intense thoughts almost right away. It is the most personal article of my entire life. It has been six months since Furi died. Thanks to “Pangea Magazine” the text is printed and can reach out Poles spread all over the world.

June 2014

PANGEA MAGAZINE

Robert... nasz na zawsze Lynchpyn (fot. Monika S. Jakubowska)

O dramacie dowiedziałem się telefonicznie. Tragiczna wiadomość spadła na mnie 20 listopada, kiedy byłem w Polsce. Do St. Albans wróciłem 26 listopada i niemal od razu zabrałem się do spisywania huczących w umyśle emocji. Jest to najbardziej osobisty artykuł mojego życia. Od śmierci Furiego minęło pół roku. Dzięki „Pangea Magazine”, tekst ten przybrał formę drukowaną i może dotrzeć do Polaków z niemal wszystkich zakątków świata. … Jak zjawa senna życie jest człowieka. Zjawia się, dotknąć c hc esz, lecz uciek a? Lecz ucieka! Edward Stachura

obert był... jeszcze nie nauczyłem się mówić o Nim w czasie przeszłym. Zadzwoniłem do Niego dwa dni przed... Jak zwykle śmiał się, sprawiał wrażenie, że wie, po jakiej ziemi stąpa i można było iść spokojnie spać ze świadomością, że losy WOŚP-u w Hull są w dobrych rękach. Na straży stoi przecież Furi „Debeściak” – genialny organizator, facet o wielkim sercu i twórca pewnego riffu, który zabiorę ze sobą na resztę życia... Furi! Gdybym choć przez sekundę usłyszał w Twoim głosie niepewność... coś, co mogłoby mi dać do myślenia, kazało zapytać! Nie ma sensu gdybać... Robert pojawił się w mojej świadomości 27 kwietnia w londyńskim Ravenscourt Art Centre. Również w tym miejscu spotkałem Go po raz ostatni. Zbieg okoliczności? Podczas kwietniowego koncertu Frühstücka niespodziewanie zmaterializował się Kred. Po krótkim powitaniu oznajmił, że od jakiegoś czasu gra w angielskiej kapeli. „Jesteś tam jedynym Polakiem?” - zapytałem. „Nie” - odparł Kred – „Jest tam

jeszcze Furi”. Kim jest Furi? - zapytałem. Kim był Furi... Był facetem, który za każdym razem, gdy się ze mną witał lub żegnał, unosił mnie i trzymał chwilę w powietrzu, po czym ponownie stawiał na ziemi. Był gitarzystą, który wymyślił jeden z najbardziej wpadających w ucho riffów. Riff ten wbił mi się w mózg tak silnie, że - nie posiadając głosu – tak wiernie zapodałem go kiedyś a capella w ogródku pubu The Jamm, że stojący nieopodal wokalista Lynchpyna – Justin, na poczekaniu „poleciał” z tekstem do „Can You Speak Now?”. Can you speak now, Furi? Czy kiedykolwiek dowiemy się, co takiego Cię przerosło?! Ty cholerny, fantastyczny CZŁOWIEKU, który miesiącami jawił mi się niczym SKAŁA! Słucham właśnie programu „Rebellion”, jaki Bogumił zrealizował w lipcu 2013 roku. Słucham podawanych przez Ciebie informacji, przerywanych raz po raz kabaretowymi wstawkami Kreda, które uwielbiam. Przez ten szalony pomysł WOŚP-owej hulanki w Hull, jaki pojawił się w mojej głowie, poznało Cię prawie całe środowisko „Londyńskiej Wiosny”. Cechowały Go dobroć i opanowanie, spokój i wiarygodność oraz profesjonalizm w przekazywaniu treści i przekształcaniu języka mówionego w słowo pisane. Robert wzbudzał zaufanie od pierwszego kontaktu. W ostatnich tygodniach rozmawialiśmy ze sobą chyba codziennie. Drugiego listopada, w Ravenscourt Art Centre, Furi podarował mi firmowane przez Lynchpyn breloczek i przypinkę. Po tym, co stało się trzy tygodnie później, nabrały one dla mnie cech relikwii. Do Polski wyleciałem 16 listopada. Dwa dni później zadzwoniłem do Roberta z jednej z poznańskich kafejek, aby poprosić go o miejsce w autokarze dla naszej Kropki. Furi nagle krzyknął: „Monika właśnie do mnie pisze na FB w tej sprawie”. Przez moment tworzyliśmy więc konwersacyjny trójkąt - ja z Furim na telefonach i On z Kropką na FB. Była to moja ostatnia rozmowa z Robertem.

Brała w niej udział także Monika, która dwa dni później oczyma swojej poetyckiej duszy zobaczyła... „świt [który] lizał garb filcu na plecach od brzegu - po kołnierz, po wargi [które] w pół słowa zastygły i posiniały niedopowiedzeniem "Szko……"* Ósmego grudnia, koncertem „Furi Forever” w klubie The Garage, londyńskie środowisko rockowe uczciło pamięć Roberta Furmana. Dwa dni wcześniej w Gillingham to samo uczyniła społeczność, w której Robert żył i z którą się przyjaźnił. Wyjątkowość obu tych koncertów tkwi nie tylko w tym, że towarzyszyła im zbiórka środków przeznaczonych na pomóc dla Jego rodziny. Największą wartością w tym trudnym dla nas momencie była niesamowita jedność, jaka wytworzyła się pomiędzy uczestnikami tego wydarzenia. Wszyscy czuliśmy się jedną, wielką, rockandrollową rodziną. Polski gwar mieszał się z angielskim, a gesty czułości, towarzyszące łzom wzruszenia, przybierały na sile z każdą godziną koncertu, aby osiągnąć swoje apogeum podczas występu Lynchpyna. Dla mnie jednak najbardziej osobiste przeżycie tego dnia miało miejsce znacznie wcześniej. W pewnym momencie zobaczyłem JĄ w pomieszczeniu, w którym muzycy przechowywali instrumenty. Stała niczym pomnik... dumna i piękna. Była częścią Jego życia. Robert lubił mawiać, że w Lynchpynie tylko trzyma GITARĘ... Podchodząc do niej, czułem na plecach mrowienie. Machinalnie w mojej dłoni pojawił się aparat fotograficzny i... poszło. Dopiero po kilku minutach to zobaczyłem. Cień, jaki rzucała, był w kształcie... serca. Nie jestem pewien, czy pierwszą osobą, której to zdjęcie pokazałem, był Kred czy Justin, ale nigdy nie zapomnę ich spojrzeń. Obaj na moment zamarli w bezruchu, patrząc na obraz, który ukazał się ich oczom... Cień w kształcie serca, który powstał w to niezwykłe niedzielne popołudnie dzięki Twej gitarze, pozostanie dla mnie najbardziej wymownym symbolem Twojej pośród nas obecności Sławek Orwat FURI... FOREVER!

June 2014

PANGEA MAGAZINE

LynchPyn – Our music speaks for us Bogumil Skoczylas, founder of Radio Alter Ego and Slawek Orwat, creator of the programme Polisz Devil, recently interviewed members of the Polish/UK band LynchPyn: Justin Lloyd – vocals; Paul Cook – solo guitar; Artur Kred Mielczarek – bass guitar, backing vocals; Patrick Joyce – rhythm guitar; Matt Davis – drums. Sławek: You are the f ir st British band who managed to top the Polish Char t List in the UK. How does that feel? Justin: Totally awesome, we’re extremely proud to win with such talented musicians. Paul: It’s pretty special to be welcomed so warmly by the Polish community. Kred: I’m very surprised and happy. Patrick: I feel very grateful and happy for the fans who voted for us. Matt: Huh? Bogumił: Paul, Justin – could you tell us about band’s early days; when, where and how LynchPyn was formed, how long you’ve known each other and finally: why LynchPyn instead of Linchpin? Justin: Well, LynchPyn started as an idea because I wanted to bring decent songs to decent people so I decided to begin something new, where the lyrics became as important as the music, and where you could hear what the singer was actually singing. Then as the genesis that is LynchPyn evolved, I found other, like-minded people, such as Paul who understood the idea, and that’s how we met, as for the spelling, well I thought it would have more impact. Paul: yeah, what he said... Sławek: Kred, what have you learned from your English band-mates? Is there something that can be find only in Brits that def ines so many giants of Rock in this country’s histor y? Kred: Musically? Not much to be honest, I was deeply into music and musicianship since I was 19, so when I joined LynchPyn I believe I was already prepared for being a good LynchPyn mem-

ber. But, to be honest, we all learn from each other every day, so I think there’s still lots to be discovered. Sławek: Matt, you are the latest to join the band. You have known them how long and what convinced you to join as their drummer? Matt: I like the music, it’s very raw, and I just love playing with them. Patrick: it was very strange at the beginning; such expectations and big shoes to fill, but I feel honoured to play in Furi’s place, and want to make sure the fans see that, Sławek: We all know how close Rober t was to all of us as a person and a friend. Today we would like to ask about what Rober t has brought to the band as a musician, author of rif fs and rhythmic structure? How much of Rober t is in your repertoire and what LynchPyn owes to Rober t most? Justin: At the beginning it was Furi who made my visions happen, he understood the music, and the ideas, He had the motivation to make things happen, and we became very close because of this, you could say that we transcended our nationalities: Polish/English, didn’t really matter, we just understood each other, and he was a driving force in LynchPyn. Paul: Certainly from the start Furi was integral to the sound of LynchPyn, and the songs he co-wrote will always be a part of the set. Kred: Furi’s visions were the sound of the band, and will always be that way. Patrick: For the short time I knew him, he was driven and always there with fresh ideas and sounds. Sławek: Rober t’s “Desquamo” have taken second place, it could be said that your community have paid tribute to the man, who at large was strength of LynchPyn. Rober t has not only written “Desquamo”; he had prepared sketches of other tunes and lyrics for tracks that were

Sławek Orwat He listened to music before he even learned to speak. He grew up under martial law in Poland. Nowadays, as well as his journalistic activities, Sławek Orwat is also a popular DJ and radio presenter. For 18 months he was the musical editor of the weekly magazine “Wizjer” and was twice co-ordinator of the charity “Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy” in Luton, where he also ran Polish programmes in the on-line radio “Flash”, and in the English “Diverse FM”. He runs the music programme “Polisz Czart” on the St Albans-based community radio station “Verulam”. Muzyki słuchał wcześniej niż potrafił mówić. W dojrzałość wprowadził go stan wojenny. Przez półtora roku był redaktorem muzycznym tygodnika Wizjer oraz współorganizował dwie edycje WOŚP w Luton, gdzie także prowadził polskie programy w internetowym radio Flash i brytyjskim Diverse FM. Prowadzi autorską audycję Polisz Czart na antenie brytyjskiego radia Verulam. Poza działalnością dziennikarską, można go także spotkać w roli konferansjera.

June 2014

PANGEA MAGAZINE

never recorded. Will you ever use any of that? Justin: I would say for definite we will be looking at some of Furi’s unused pieces, he had a great many ideas. Bogumił: Thanks to Furi and Kred and multiple live shows for Polish audiences you should have by now formed a view on Polish national qualities and some knowledge about Polish Heavy Metal. What are the most distinctive qualities of Poles in your opinion? What do you admire and what annoys you in Polish people? Justin: My opinion and feelings towards the Polish community have strengthened and evolved constantly from the beginning, right till this point where I’m personally involved, you guys are cool and I love the food. Paul: We enjoy the company of all our fans, the Polish guys though, they know how to make you feel warm and welcome. Kred: I'm Polish, I can’t say anything about that. Patrick: I’m a big fan of Polish sausage. Bogumił: Furi once said that even though the main structure of tracks was ready before Kred had joined the band, they have been significantly changed by his way of playing. What has Ar tur’s bass brought to the sound of LynchPyn? Justin: The sound changed certainly, but its Kred’s stage presence that really shows LynchPyn.

LynchPyn – nasza muzyka mówi o nas Ze zwycięzcami majowego notowania Listy Przebojów Polisz Czart, muzykami brytyjskiej grupy LynchPyn, w składzie: Justin Lloyd – wokal, Paul Cook – gitara solowa, Artur Kred Mielczarek – gitara basowa, wokal wspierający, Patrick Joyce – gitara rytmiczna, Matt Davis – perkusja, rozmawiali: Bogumił Skoczylas – założyciel Radia Alter Ego oraz Sławek Orwat – twórca audycji Polisz Czart. Sławek: Jesteście pier wszym br ytyjskim bandem, któr y zdobył szczyt polskiej listy pr zebojów w waszym kraju. Jakie to uczucie? Justin: Niesamowite! To świetna rzecz, być na szczycie wśród tak dobrych zespołów. Paul: To wyróżnienie, zostać tak dobrze przyjętym przez polską społeczność. Kred: Jestem bardzo zaskoczony, a zarazem szczęśliwy. Patrick: Jestem wdzięczny fanom, którzy oddali na nas swoje głosy Matt: huh (słucham)? Bogumił: Paul i Justin, opowiedzcie o początkach kapeli. W jakich okolicznościach powstaliście, od kiedy się znacie i dlaczego LynchPyn, a nie Linchpin, bo taka jest prawidłowa pisownia „zawleczki”? Justin: LynchPyn został zapoczątkowany jako moja idea muzyki z przekazem, gdzie słuchacz ma szansę usłyszeć i zrozumieć przekaz wokalisty, to, co on śpiewa. Z czasem, gdy LynchPyn ewoluował, zdołałem znaleźć ludzi, którzy myśleli podobnie, takich, jak na przykład Paul. Tak właśnie się poznaliśmy, a jeśli chodzi o drobną zmianę w nazwie – po prostu pomyślałem, że będzie miała większą siłę przebicia. Paul: Dokładnie. Sławek: Kred, czego nauczyłeś się od angielskich kolegów? Czy jest coś, co można odnaleźć ty lko u Anglików i w czym należy upatr ywać pr zyczynę istnienie t ak wielu gigantów rocka w historii Wielkiej Br ytanii? Kred: Muzycznie? Niedużo, mówiąc szczerze, pasja muzyczna rozwijała się we mnie od dziewiętnastego roku życia, więc kiedy dołączyłem do LynchPyn, byłem już gotowy, by być jego mocnym ogniwem. Ale – mówiąc szczerze – uczymy się stale od siebie, każdego dnia, więc myślę, że jeszcze dużo przed nami do odkrycia. Sławek: Matt, jesteś w LynchPynie najkrócej. Jak długo znasz ten zespół i co pr zekonało cię do tego,

aby zasiąść w nim za garami? Matt: Lubię tę muzykę, jest bardzo surowa. Uwielbiam grać w tej formacji. Bogumił: Patrick, mam świadomość, że to pytanie dla nikogo nie byłoby łatwe. To, że czułeś ogromną odpowiedzialność, st ając na scenie w tym samym miejscu, które do listopada należało do Furiego, nie ulega wątpliwości. Jak po upływie pół roku odnajdujesz się w tej roli i jak poradziłeś sobie w t ak trudnym dla zespołu momencie? Patrick: Na początku było to bardzo dziwne; tak wielkie oczekiwania wobec mnie, którym musiałem sprostać, ale jestem zaszczycony, że zastępuję Furiego i robię wszystko, by fani to dostrzegli. Sławek: Wszyscy dokładnie wiemy, jak emocjonalnie bliski był nam Rober t – jako człowiek, jako kolega. Dziś chciałbym was zapytać, co Rober t wniósł do zespołu, jako muzyk, autor rif fów i str uktur y r ytmicznej. Jak wiele w waszym r epertuar ze jest z Rober ta i co najbardziej Rober towi LynchPyn zawdzięcza? Justin: Na początku to właśnie Furi pomógł wcielić w życie moje wizje, rozumiał muzykę i pomysły, miał niezwykłą motywację, by realizować wizje i plany, dzięki temu staliśmy się sobie bardzo bliscy. Można powiedzieć, że przekroczyliśmy bariery kulturowo-narodowościowe, polsko-brytyjskie. Nie miały żadnego znaczenia, najważniejsze było to, że rozumieliśmy się doskonale, a on przewodził i napędzał LynchPyn. Paul: Bez wątpienia Furi od początku był integralną

Bogumi Skoczylas - Intelektualista, radiowiec, samozwańczy webmaster, fotograf-amator, grafik i oddany fan mocnego uderzenia. Nie funkcjonuje dobrze bez kawy. Przyszły apostata. Preferencje muzyczne: rock, metal i pochodne z wykluczeniem nu-metalu i emo. Z programem Polisz Czart związany od samego początku jego istnienia, najpierw jako autor strony www, później zadebiutował na antenie i połknął radiowego bakcyla ostatecznie. Radiowa pasja rozrosła się do tego stopnia, że w 2013 roku objął stanowisko redaktora naczelnego Fala.fm, prowadził prócz Czarta dwie audycje autorskie. W marcu 2014 powołał do życia radio Alter Ego, które obecnie powoli rozwija pod swą absolutną dyktaturą. Bogumił Skoczylas – intellectual, radio broadcaster, self-proclaimed webmaster, amateur photographer, graphic designer and committed fan of heavy metal. He cannot work properly without a cup of coffee and is an aspiring apostate. Music preferences are: rock, metal and their derivatives with the exclusion of numetal and emo. He has been involved in the project Polish Chart (Polisz Czart), since it was launched. At first as the creator of the Polish Chart website, then he debiuted on air and eventually was bitten by the broadcasting bug. His passion for broadcasting has extended to such an extent that in 2013 he took over as editor-in-chief at Fala.fm, the radio station. Apart from Polish Chart he was running two other broadcasts and in March 2014 he initiated a brand new radio station, Alter Ego, which he is slowly developing under his sole control.

częścią LynchPyn, a piosenki, do powstania których się przyczynił, już zawsze będą częścią tego, co gramy, naszych występów. Kred: Wizje i pomysły Furiego to brzemienie, dźwięki zespołu. I tak już zawsze będzie. Patrick: Znałem go krótko, ale była to osoba z zawsze świeżymi pomysłami, dążąca śmiało do ich realizowania. Sławek: Utwór Rober ta, „Desquamo”, zajął drugie miejsce, można powiedzieć, że wasze środowisko oddało hołd człowiekowi, któr y w dużym stopniu st anowił o sile LynchPyna. Rober t pozost awił po sobie nie t ylko „Desquamo”. Istnieją też inne muzyczne szkice, a nawet teksty, do nigdy nie nagranych utworów. Wykor zystacie kiedyś jakąś część tego materiału? Justin: Na pewno będziemy odwoływać się do dotychczas niewydanych materiałów Furi’ego. Bogumił: Dzięki Furiemu i Kredowi i licznym koncer tom dla polskiej publiczności, zapewne wyrobiliście już sobie opinię na temat polskich cech narodowych or az posiedliście skromną wiedzę o polskim heavy metalu. Jakie według was są najbardziej char akter yst yczne polskie cechy? Co w nas podziwiacie, a co was w Polakach wkurza? Justin: Moje opinie i odczucia względem polskiej społeczności wzmocniły się i ewoluowały, czego rezultatem jest fakt, że czuję się przywiązany i zaangażowany – jesteście świetni i macie przepyszną kuchnię! Paul: Cieszymy się z obecności wszystkich naszych fanów, Polacy jednak potrafią sprawić, że czujesz się ciepło i przyjaźnie przywitany i ceniony. Kred: Jestem Polakiem – nie powinienem się teraz wypowiadać. Patrick: Uwielbiam polskie kiełbasy. Bogumił: Furi kiedyś powiedział, że mimo iż tr zon utwor ów był gotowy jeszcze pr zed dołączeniem Kreda do zespołu, zmieniły się one bardzo pod jego palcami. Co bas Ar tura wniósł w brzmienie LynchPyna? Justin: Na pewno muzyka się zmieniła, ale to właśnie bas Kreda (Artura) tworzy teraz LynchPyn.

June 2014

PANGEA MAGAZINE

"BRUTUS SYNDROME" - CETI’s new album to be released this winter

Recently M-ART, CETI’s management agency, announced the title of their new album due to be released in winter 2014 – “Brutus Syndrome”. According to Grzegorz Kupczyk, the lead singer, songs for the new album are being written “extremely quickly”. To be honest, I’m genuinely surprised at the productivity of our reformed band,” he said. CETI reformed last summer when Tomasz Targosz, the new bass, joined and debuted as an official band member during the UK tour in the autumn of 2013. Grzegorz adds, “Two or three new tracks are created at every rehearsal. If it goes on like this, the album will be done by the end of May. The summer will be spent together rehearsing songs featured on the forthcoming album and then we’ll go into the studio and record in early September.” As in the creation process of their previous album, Mariusz Piętka is the production co-ordinator and the album will be recorded in his MP Studio in Częstochowa. CETI’s last album, “Ghosts Of The Universe” – was also put together in Mariusz Piętka’s studio. The album was very well-received in the Polish media, and its first edition was sold out within the first few days after it was released. Bonus re-editions of “Ghosts Of The Universe” were released in Germany, in a vinyl version, and in Great Britain as a CD, to reach the band’s fans worldwide. Grzegorz comments on the production process of the new album, “We’re all arranging the songs and having a lot of fun doing it. We’re trying to combine “Ghosts” with “Black Roses” – heavy blasts with more classical arrangements. Again, like the previous album, Tomek Staszczyk is the author of lyrics and… so am I. The graphic design of the album is the responsibi-

“

June 2014

PANGEA MAGAZINE

lity of Piotr Szafaż. What else is there to add? Probably nothing… now it’s time to have a glass of whisky in the UK. Are you up for it? The music video is to be produced in June. Its main aim is to promote the album in the media before the official release. “We hope that we’ll succeed in showing fans the full spectrum of the band’s incredible standards in both classic tunes and the band’s modern approach,” said Monika Gąsiorek, the manager of CETI. “All in all, the most important thing is to let people appreciate the band fully, and to make them realise how much they can experience when listening to CETI’s songs and Grzegorz’s voice. “We hope to help listeners appreciate the magic of hard rock, which always fascinates our audiences and makes them curious about what the band is going to come up with next. As management, we’ll do our very best to provide promotion at least as good as “Ghosts Of The Universe” had. And we promise the new album cover will be interesting.” CETI celebrates its 25th anniversary in October this year. The band can be utterly proud of its artistic output – 15 studio albums, numerous gigs released in both CD and DVD versions (including the ones with a symphonic orchestra), plus philharmonic and opera concerts. And, obviously, the fact of having the best Polish hard rock vocalist of all times, whose cultural output was appreciated by the President of the Republic of Poland himself. “We won’t be celebrating in a traditional way, because that’s how everyone else does. We’ll just keep on doing what we’re best at,” Grzegorz Kupczyk says. CETI’s concert plans include appearances outside Poland – in Germany, for instance. We can only hope the band will show up in the UK and present its new album, “Brutus Syndrome” to all their impatiently awaiting fans. Sandra Janson Photos: Rafał Klęk

"BRUTUS SYNDROME" - nowa płyta CETI – pojawi się zimą tego roku!

Niedawno management formacji CETI, agencja M-ART, podał do publicznej wiadomości tytuł najnowszego krążka zespołu, który ma ukazać się zimą 2014 roku – „Brutus Syndrome”. Utwory na nową płytę powstają w „zastraszającym tempie”, jak mówi nam lider zespołu, Grzegorz Kupczyk: Przyznam, że nawet mnie zaskakuje ta niezwykła płodność nowego składu zespołu. y przypominamy, że skład CETI uległ zmianie latem zeszłego roku, gdy do zespołu dołączył Tomasz Targosz, nowy basista, który pojawił się wraz z muzykami CETI na trasie w Wielkiej Brytanii, jesienią 2013 roku. Grzegorz dodaje: Na każdej z naszych prób powstają kolejne dwa lub trzy utwory. Jeżeli dalej to tak pójdzie, to praca nad nową płytą będzie zakończona w końcu maja. Lato natomiast upłynie nam pod znakiem wspólnych wakacji i ogrywania nowości, aby we wrześniu wejść do studia. Tak, jak przy ostatniej płycie CETI, stroną produkcyjną zajmie się Mariusz Piętka, a płyta zostanie zrealizowana w MP Studiu w Częstochowie. W studiu Mariusza Piętki powstała ostatnia płyta CETI, „Ghost Of The Universe”, która odbiła się w Polsce szerokim medialnym echem, a jej nakład sprzedał się w całości w pierwszych dniach od ukazania się. Wzbogacone reedycje „Ghost” ukazały się w Niemczech – w wersji winylowej, oraz w Wielkiej Brytanii – w wersji CD, aby poprzez zagraniczne wydawnictwa trafić do fanów na całym niemal świecie. Grzegorz dodaje kilka słów o pracy nad nowym materiałem: Wspólnie aranżujemy i doskonale bawimy się naszą muzyką. Staramy się połączyć „Ducha” z „Czarną różą”, czyli nie rezygnując z ciężkiego brzmienia, sięgamy w nasze klasyczne dzieła i aranże. Autorem tekstów, tak jak poprzednio, jest Tomek Staszczyk i... ja.Grafiką zajął się Piotr Szafaż. Cóż więcej? Nic.... Teraz czas na whisky na Wyspach – jak myślicie?

W czerwcu ruszają pracę nad nowym teledyskiem formacji, który, podobnie jak w przypadku „Ghost Of The Universe”, promować będzie materiał w mediach, zanim pojawi się on w postaci płyty. Mamy nadzieję, że uda nam się, tak jak zawsze i jak w przypadku ostatniej płyty CETI, zaprezentować fanom pełne spectrum niezwykłego poziomu zespołu, i to zarówno w ich klasycznym, tak cenionym przez fanów brzmieniu, jak i w nowoczesnym ujęciu, bo najważniejsze jest, aby ludzie docenili, z jak wspaniałym zespołem mają do czynienia, jak bardzo wiele mogą przeżyć w kontakcie z muzyką CETI i głosem Grzegorza, aby mogli docenić to, co jest w hard rocku najważniejsze, czyli tę magię, to, dzięki czemu tacy muzycy i takie zespoły jak CETI zawsze będą fascynować i będzie się zawsze w napięciu czekać na to, co nowego pokażą. Ze swej strony zrobimy wszystko, aby „Brutus Syndrome” miał przynajmniej tak dobrą promocję, jak „Ghost of The Universe – dodaje manager CETI, Monika Gąsiorek. Management zapowiada prezentację okładki płyty i dodaje, że będzie ona bardzo interesująca. W październiku 2014 roku minie 25 lat od powstania grupy CETI, która może pochwalić się 15 albumami, koncertami, m.in. z orkiestrą symfoniczną, wydanymi także na płycie CD/DVD, występami w filharmonii i operze i – rzecz jasna – posiadaniem w swoim składzie najlepszego wokalisty w historii polskiego hard rocka, którego wkład w kulturę docenił sam Prezydent RP. Nie będziemy celebrować tej rocznicy w sposób szczególny, bo wszyscy tak robią, ale będziemy robić swoje – mówi Grzegorz Kupczyk. Koncertowe plany CETI w przyszłym roku obejmą także występy poza granicami kraju, m.in. w Niemczech. Należałoby sobie zatem życzyć, aby pojawili się również ponownie na Wyspach, ze swoim nowym materiałem „Brutus Syndrome”, którego fani oczekują z niecierpliwością. Sandra Janson Zdjęcia: Rafał Klęk

June 2014

PANGEA MAGAZINE

Some more delights in my Highlands Originally from Lodz, Marta, who now lives and works in Inverness, continues her two-part article about her personal experiences exploring the Scottish Highlands. hen you are tired of Inverness, you can always take a trip beyond the city. There are so many places near Inverness where one can go – you may take a car or catch a bus and disappear into the Highlands. Not far from the capital of the Highlands there is the most famous Scottish lake (though in Scotland they do not say lake but loch), Loch Ness. Sought ought by thousands, seen by just a few, Nessie, the Loch Ness Monster, is said to live under the surface of the lake. I mean, loch. In the village of Drumnadrochit there is an interesting Loch Ness Monster Exhibition Centre and some sculptures of Nessie. A couple of miles north of Drumnadrochit there is the very famous and photogenic Urquhart Castle, or rather the ruins of it. Of course, there is also a Visitor Centre, where you can watch a film about the castle, and – most importantly – a souvenir shop. You can explore the ruins and Loch Ness on your own or with an organised tour, by bus or by boat. If you are lucky, maybe you’ll even spot Nessie. If you want soft, white sand, go to Nairn. There is a beautiful beach on the Moray Firth which leads to the North Sea. And when the tide is out, you may find a variety of sea shells and crab shells. It is also a very good place for photo sessions, because you don’t have to be a professional to capture some lovely shots – the nature around you is enough. For those with strong stomachs I would suggest going to the Isle of Skye. I went there with my friends one winter day some time ago. It is quite a long trip from Inverness and for the most of the journey the roads were good, but when we were going through the mountains, I had to shut my eyes. It was a single track road with these passing places, and very high. My sister and my friend were telling me to look at the wonderful scenery, but I said, “No, thank you very much. Just take some photos so I can look at them later!” Unfortunately, even when my eyes were open I didn’t see much of the Isle of Skye because the weather was so awful – it was raining and very cloudy, and the wind was very strong. On our way back to Inverness we stopped at Eilean Donan Castle. And it was like a déjŕ vu moment for me. I remember thinking “Hey, I know this place and it’s strange because I’ve never been here before.” Then one of my friends explained that the castle, the stronghold of Clan MacRae, appeared in the movie “Highlander” and was the most photographed castle in Scotland. As our trip was during the winter the place was closed and we couldn’t see the interior. But anyway, I have taken some great photos of the outside of the castle. Another place, not far from Inverness, which is well worth seeing is the Clava Cairns. It is a Pictish burial site with stone chambers. I have been there just before sunset and it was amazing, almost like a sound and light show – without the sound part, of course. At Dunrobin Castle I saw beautiful French-style gardens and a falconry show. I really liked how the falconer interacted with his birds. You could clearly see that they cared about one another. And the owl falcon was such a cutie… What do I like about the Highlands? Well, I love the landscape, the fresh air, the sea, the forests, the hills, and so on – the list could go on forever. But one of the things I like most about the Highlands is the people. They are open-hearted, open-minded, kind and friendly towards one another and towards people from other countries as well. I know something about that. I have been in Scotland for a few years now. I have visited some places here and there, but there are still so many others for me to discover. And Inverness is a good place to start.

Text and photos: Marta Napiorkowska

June 2014

PANGEA MAGAZINE

Pochodząca z Łodzi Marta, obecnie mieszkająca w Inverness, kontynuuje opowieść o odkrywaniu szkockich Highlandów, opartą na własnych doświadczeniach.

Piękno moich Highlandów

Eilean Donan Castle iedy Inverness cię znuży, zawsze możesz wybrać się na wycieczkę poza miasto. Jest wiele miejsc w pobliżu Inverness, dokąd można jechać. Możesz wsiąść do samochodu lub autobusu i zniknąć w Highlandach. Niedaleko stolicy Highlandów znajduje się najsłynniejsze szkockie jezioro. Nie ma angielskiej nazwy – „lake”, ale szkocką – „loch”. Loch Ness. Szukana przez tysiące, widziana tylko przez kilka osób, Nessie – potwór z Loch Ness, żyje pod powierzchnią jeziora. W miejscowości Drumnadrochit znajduje się interesująca wystawa Loch Ness Monster Exhibition Centre i rzeźby Nessie. Kilka mila za Drumnadrochit jest bardzo sławny i fotogeniczny zamek, Urquhart Castle, czy raczej jego ruiny. Oczywiście, jest tam centrum turystyczne, gdzie można obejrzec film o zamku, oraz – bardzo ważna rzecz – sklep z pamiątkami. Ruiny i Loch Ness można zwiedzać na własną rękę, albo na zorganizowanej wycieczce, autobusem lub łodzią. Jeśli będzie się miało szczęście, może uda się zobaczyć Nessie. Gdy pragniesz miękkiego, białego piasku, jedź do Nairn. Jest tam piękna plaża nad Morzem Północnym, a w czasie odpływu możesz znaleźć mnóstwo rozmaitych morskich muszli i krabowych skorupek. To również bardzo dobre miejsce na sesję fotograficzną, ponieważ nie musisz być fotogeniczny, by mieć ładne zdjęcia – otaczająca przyroda zrobi swoje. Tym, którzy mają mocne nerwy, sugerowałabym wyprawę na Isle of Skye. Pojechałam tam jakiś czas temu z przyjaciółmi. To całkiem długa podróż z Inverness i przez większą jej część drogi były dobre, ale gdy przejeżdżaliśmy przez góry, miałam zamknięte oczy. To była droga, na której

mieści się jeden samochód, z mijankami – w dodatku bardzo wysoko. Moja siostra i przyjaciółka mówiły mi, żebym popatrzyła na cudowny krajobraz, ale ja byłam w nastroju „Nie, dziękuję wam bardzo. Zróbcie zdjęcia, obejrzę je później”. Niestety, nie zobaczyłam zbyt dużo Isle of Skye, ponieważ pogoda była paskudna – padało, było bardzo pochmurno i wiał silny wiatr. W drodze powrotnej do Inverness zatrzymałyśmy się przy Eilean Donan Castle. To było dla mnie jak déja. Pamiętam, że pomyślałam: „Hej, znam to miejsce, to dziwne, przecież nigdy tu nie byłam”. Jedna z moich przyjaciółek wyjaśniła, że zamek – siedziba klanu MacRae – pojawił się w filmie „Nieśmiertelny”. Byłyśmy tam zimą, więc zamek był zamknięty i nie mogłyśmy zobaczyć wnętrza. Ale i tak zrobiłam kilka świetnych zdjęć. Kolejne miejsce niedaleko Inverness, warte zobaczenia, to Clava Cairns. Jest to piktyjskie cmentarzysko, z kamiennymi grobowcami. Byłam tam tuż przed zachodem słońca i to było niesamowite – prawie jak pokaz dźwięk i światło – bez części dźwiękowej, oczywiście. Przy Dunrobin Castle widziałam piękne, francuskie ogrody i pokaz sokolnictwa. Naprawdę podobało mi się, jak sokolnik współpracował ze swoimi sokołami. Można było wyraźnie zobaczyć, że troszczą się o siebie wzajemnie. A sokół sowi

był takim słodziakiem... Co mi sie podoba w Highlandach? Cóż, uwielbiam krajobraz, świeże powietrze, morze, lasy, wzgórza i tak dalej – mogłabym wymieniać w nieskończoność. Ale tym, co najbardziej lubię w Highlandach, są ludzie. Mają otwarte serca i umysły, są mili i przyjaźni wobec siebie i również dla ludzi z innych krajów. Wiem coś o tym. Jestem w Szkocji już kilka lat. Zwiedziłam różne miejsca, ale jest ich jeszcze wiele do odkrycia. A Inverness jest świetną bazą wypadową.

Tekst i zdjęcia: Marta Napiórkowska

June 2014

PANGEA MAGAZINE

Let’s be young forever... our youth is in our hands! Granted that I will live until I’m 100 years old, I am already halfway through my life. Three years ago I did not know that one can always stay young. Being seriously overweight, always tired, and with a runny nose, asthma problems, various allergies and recurring depression – I felt old. I was even terrified of leading such a life until I was 100 years old. I stopped trusting medical advice, and my anxiety about the future gave me a better motivation to change my eating patterns and lifestyle radically. f you are ready for change, the changes will come to you – they came to me. I’m healthy, I do not take any medicines, and I managed to get rid of asthma, allergies, depression and overweight! I changed my lifestyle and profession. I became a nutrition counsellor and a healthy lifestyle trainer. Today I know that we should place little trust in food producers, especially those specialising in highly processed food. I believe that it is activators in the food we eat which trigger illness. I have a deep belief in the words of Hippocrates that “Food can be a cure (or a medicine)”. Scientific research into modern nutrition indicates that some foods contribute to the body’s ageing, causing harm to cells and unhealthy reactions in organs, such as oxidation which causes cell-death, and so damages the DNA itself. It is caused by consuming foods which cannot be easily avoided. Glycation, bonding of a protein molecule with a sugar molecule, results in the creation of heavy and harmful compounds with a destructive influence on the body. It is like boiling an egg for too long. The damage is irreversible. Fast ageing is also caused by chronic inflammation and its serious aftermath, such as brain cell-death, slowed blood circulation and thickening of the arteries, which can all cause a stroke or a heart attack! All these reactions are accelerated by unhealthy eating patterns. The good news is that a healthy diet has a positive influence on the body. It protects our cells, toughens their membranes, keeps them young and elastic and refines our skin. A well-balanced diet can contribute to the rejuvenation of damaged bodily functions. The alimentary tract, for instance, one of the elements of the unique system that is our body, plays a huge role in preventing diseases. It is said to be the foundation of health. Its ordinary tasks in-

June 2014

PANGEA MAGAZINE

clude receiving nourishment, digesting, absorbing and excretion, but one has to be aware that healthy intestines are central to keeping the immune system in good condition! In order to be healthy and protect the body from disease, one has to master the essential knowledge of health. It is my vocation to pass on this knowledge – it is yours to use it wisely. The elixir of youth and health is in our hands! I experien-

ced it – you should try as well! I am going to provide you with the information on how to take care of your health properly on a monthly basis. “Free of charge consultations are also available,” says Marzanna. “If you have any questions – I am here to help you.” www.organic-way.co.uk Marzanna Olejniczak, Lifestyle trainer

Jeśli założyć, że dożyję do setki, to jestem na półmetku życia. Jeszcze trzy lata temu nie wiedziałam, że młodość można zatrzymać. Ze sporą nadwagą, wiecznie zmęczona, przeziębiona, z astmą i alergią, powracającą depresją – czułam się stara.

Przerażała mnie wizja takiego życia, które mogłoby trwać do setki. Przestałam ufać wszystkim moim doradcom w leczeniu, a niepokój o przyszłość stał się najlepszą motywacją do wprowadzenia radykalnych zmian w żywieniu i stylu życia.

Bądźmy zawsze młodzi! Nasza młodość – w naszych rękach! eśli jesteście gotowi na zmiany, to one przyjdą – do mnie przyszły. Jestem zdrowa, nie biorę żadnych leków, pozbyłam się astmy, alergii, depresji i nadwagi! Zmieniłam swoje życie i zawód. Zostałam terapeutą żywieniowym i trenerem zdrowego stylu życia. Dziś już wiem, że powinniśmy mieć mocno ograniczone zaufanie do producentów żywności, szczególnie tej mocno przetworzonej. Uważam, że ostatecznym promotorem chorób jest najczęściej aktywator zawarty w pożywieniu. Bardzo głęboko wierzę w słowa Hipokratesa – „Pożywienie może być lekarstwem”. Badania na temat współczesnego żywienia pokazały, że wiele pokarmów przyczynia się do starzenia organizmu, wywołując różne reakcje, szkodliwe dla komórek i organów, takie jak utlenianie, które powoduje śmierć komórek i uszkadza DNA. Jest ono spowodowane spożyciem pokarmów, których trudno

unikać. Kiedy powstaje glikacja, połączenie protein i cukrów, powstają ciężkie związki, które niszczą organizm. To trochę tak, jakby zbyt długo gotować jajko, skutków nie da się cofnąć. Szkody są nieodwracalne. Szybkie starzenie się powodują również chroniczne stany zapalne, które zabijają komórki mózgowe, spowalniają krążenie i mogą powodować pojawianie się blaszek miażdżycowych w naczyniach krwionośnych, a tym samym może dojść do udaru i zawału! Wszystkie te reakcje są przyspieszane złym odżywianiem. Dobra wiadomość jest taka, że właściwe odżywianie ma z kolei działanie pozytywne. Chroni nasze komórki, wzmacnia ich błony, czyni je młodymi i elastycznymi, wygładza skórę. Odpowiednia dieta może przyczynić się do reaktywacji niszczonych przez lata funkcji naszego organizmu. Przewód pokarmowy, jako jeden z elementów nie-

zwykłego systemu, jakim jest nasz organizm, odgrywa bardzo istotną rolę w zapobieganiu chorobom. Mówi się, że jest fundamentem zdrowia. Jego oczywiste zadanie, to przyjmowanie pokarmów, trawienie, wchłanianie i wydalanie, ale musimy także wiedzieć i pamiętać, że zdrowe jelita, to dobra kondycja układu odpornościowego! Aby zachować zdrowie i zapobiegać chorobom, trzeba posiąść odpowiednią wiedzę dotyczącą zdrowia. Moim zadaniem jest przekazanie wiedzy, a Waszym – jej wykorzystanie. Eliksir zdrowia i młodości jest w naszych rękach! Doświadczyłam tego – spróbujcie i Wy! Co miesiąc będę dostarczała Wam informacji, w jaki sposób prawidłowo zadbać o swoje zdrowie. Udzielam też bezpłatnych konsultacji. Macie pytania? Zawsze służę pomocą. www.organic-way.co.uk Marzanna Olejniczak Trener zdrowego stylu życia.

June 2014

PANGEA MAGAZINE

Warsaw’s fresh -food markets There are many reasons to visit Poland: the family roots, fascinating history, beautiful and unspoiled nature, friendly people, and vibrant culture. Recently another magnet for a stopover in Warsaw, has emerged — local food.

oodies of the world are already familiar with Tuscany, Puglia, Provence, even Skäne in Sweden, but it is time they discovered the new frontier of clean and unprocessed cuisine in the Polish capital offered by the small local farmers. Thanks to the daily farmers’ markets which have sprung up all over the city in the last couple of years, residents and tourists have access to a reliable sources of healthy food on the go — the best alternative to breakfast or lunch at a restaurant or a supermarket grocery shopping.

On Wednesdays, after a visit to Warsaw’s Old and New Towns, Forteca farmers’ market, located in one of the historical citadel’s buildings, can be a wonderful break in a day of sightseeing. It was founded by Agnieszka Kręglicka who, along with her family, runs several ethnic restaurants around town: Chianti-Italian, Santorini and Meltemi-Greek; Opasły Tom-Polish; El PopoMexican and Piata Ćwiartka-Polish. The market offers an array of Polish delicacies: breads, pastas, cheeses, smoked and fresh fish, charcuterie, pastries, fruit and vegetables, and even Polish wine. It all began when Agnieszka met Piotr Rutkowski, also known as Mr. Herby (Pan Ziolko). He is a modern farmer with curiosity and a passion for

June 2014

PANGEA MAGAZINE

growing vegetables even those formerly unknown in Poland — people bring him seeds from their travels. Agnieszka convinced him to be part of her new venture ,Forteca farmers’ market and secured a long-term relationship with him. Many other farmers and small food producers joined in, and now Warsaw has its own version of the Florence’s Sant’Ambrogio market. The tree-lined streets of Saska Kepa, Warsaw’s right bank borough, invite a visitor to explore the Polish architecture from the 1920s and ’30s. And on Thursdays, the Targ Saska Kepa founded by a food enthusiast, farmers’ market organiser, and the proprietor of Szara Cegla café, Marcin Brzozka, can be another reason for a visit to this beautiful part of the capital. In the small backyard of this eclectic café, the carefully selected food producers offer a beautiful spread of Polish cuisine. According to him, the beginning of the local farmers’ markets’ model coincided with the conscientious consumer’s need to find an alternative to the burgeoning supermarket mainstream, which eliminates the short chain of distribution, that is the distance between the farmer/producer and their customers. Consequently, he became involved in organising two other farmers’ markets, Up Targ on Fridays and Targ Spozywczy Poziom 1 (Food Market Level 1) on Fridays, Saturdays and Sundays.

Up Targ market was organised with the modern foodies in mind who are not only interested in the taste of food but also in the environmental impact of its production. This sphere of tastes offers local, organic and very high quality foods to the discerning shopper in the atmospheric post-industrial area (a former lace factory) in the little known to tourist part of Warsaw, Wola. A visitor can check out the nearby renowned Mielzynski Wine Bar and visit the famous Powazki Cemetery, not necessarily in that order! Targ Spozywczy Poziom 1, on the other hand, rediscovers and utilises one of the oldest department stores in Warsaw, Jablkowski Brothers, which is located in the centre of the city. Built 100 years ago and modelled on French and German department stores, such as Berlin’s Wertheim, Jablkowski Brothers’ main idea was to eliminate the middleman’s overhead, and thus be able to offer their shoppers products at a lower price. The name choice, Poziom 1, meaning “Level 1”, reflects not only its architectural location in the basement, but also the idea of the alternative “underground” food movement. Again, the best food producers were selected and invited, as well as artists and interior designers who worked on developing a tasteful single colour scheme inside this historical building in order to optically enlarge the space and com-

plement the food products on sale. Companies such as NO MUDA (“muda” in Japanese means “waste”) which specialise in recycling waste products, have been responsible for the aesthetics of this new farmers’ market. It is worth mentioning here NO MUDA’s achievements in the field of recovering otherwise considered waste products. These projects include children’s playgrounds reFUN and rePLAY, as well as others involving and financed by the mayor of Warsaw, at the Contemporary Art Museum and Powszechny Theatre. Zoliborz, another beautiful residential neighbourhood of Warsaw, which is not far from the centre, was not regarded as a culinary destination until 2013, when an open space Targ Sniadaniowy (Breakfast Market) was launched. The success was so overwhelming that the whole endeavour was moved indoors into a local school for the winter but, as of May 2014 it has returned to its original location. Young and old picnic happily on the biggest selection of healthful, colourful, and freshly prepared dishes. Everybody visiting Warsaw should hop on the short tram, bus or subway ride from the centre and do as locals do, have brunch in the historic Zoliborz. Last but not least, Bio Bazar, the farmers’ market offering strictly local organic products and the oldest such venture in Warsaw (opened in 2010), is worth visiting not only for its offerings but also for the atmosphere. Located in the centre of Warsaw, in the atmospheric remnants of Norblin clad and metal goods factory, it attracts many patrons. They come for coffee and pastries, Polish dishes, international foods prepared with Polish-grown ingredients, breads and cheeses. These come from from one of the pioneers of modern organic farming in Poland, Peter Stratenwerth from Switzerland, and there is an impressive array of unique vegetables and herbs from Mr and Ms Jabłoński’s Bukiet Smakow organic farm, as well as dairy products, fish, charcuterie, honey, and juices. Some Varsovians come not only to shop but also to see old and new friends, walk around

Anna Słabicka Linguist, Traveller, Life Aficionado - Językoznawca, Podróżnik , Miłośnik życia Warsaw, Poland native, lived many years in Boston, happily relocated to Miami, is still dreaming up places in Europe to live part of the year. Always loved maps, languages, different cultures. Traveling is as essential to her as food and air. These days, between trips, she “travels in an armchair” when works as an ESL instructor and listens to her student’s tales about their countries; or watches foreign movies, visits galleries and museums, or reads. Currently she is pulling all her interests together in her writing and the planned documentary about the Polish eco-farming and eco-tourism. Urodziła sie w Warszawie, wiele lat mieszkała w Bostonie (USA), obecnie szczęśliwa mieszkanka Miami (USA) i wciąż marząca o swoim miejscu w Europie na kilka miesięcy w roku. Zawsze uwielbiała mapy, obce kultury i ich języki. Podróżowanie jest tak niezbędne dla niej jak żywnośc i powietrze. Pomiędzy wyjazdami odbywa "podróże w fotelu”, gdy pracuje jako instruktor języka angielskiego i słucha fascynujących opowieści swoich studentów o ich krajach lub ogląda filmy, odwiedza galerie i muzea lub czyta. Obecnie łączy wszystkie swoje zainteresowania pisząc o nich i planując film dokumentalny o eko-rolnictwie i eko-turystyce w Polsce.

the stands, sample foods, take part in many health promoting workshops, in other words, this place has an atmosphere to heighten all the senses. Does Warsaw sound like a new destination for foodies? I believe it has earned a place on the traveller’s cuisine map worth a visit. Maybe for the more adventurous ones, the next step would be to spend a couple of days on a farm near Warsaw to become truly immersed in the local culture and cuisine. Anna Słabicka Photos: Anna Słabicka i Jerzy Wojtowicz

June 2014

PANGEA MAGAZINE

Warszawa – miasto smakoszy zdrowej żywności

Istnieje wiele powodów, aby odwiedzić Polskę: odkrywanie korzeni rodzinnych, poznanie fascynującej polskiej historii, jej pięknej przyrody, przyjaznych ludzi i ich kultury. Ostatnio jednak atrakcyjność przyjazdu do Warszawy wzrosła, dzięki ciekawej ofercie kulinarnej. makosze, odwiedzający Toskanię, Apulię, Prowansję, a nawet Skanię w Szwecji, będą mile zaskoczeni jakością polskich potraw i produktów, pochodzących z ekologicznych upraw, oferowanych w Warszawie przez okolicznych rolników i małych producentów na targach zdrowej żywności. Dzięki targom, które pojawiły się w ostatnich latach w różnych częściach miasta, mieszkańcy i turyści mają dostęp do zdrowej żywności – najlepszej alternatywy śniadania lub obiadu w restauracji, lub zakupów spożywczych w supermarkecie.

June 2014

PANGEA MAGAZINE

W środy, po wizycie na warszawskim Starym i Nowym Mieście, turyści są zachęcani zapachami delicji polskiej kuchni do zrobienia sobie przerwy w zwiedzaniu stolicy i udania się na pobliski targ zdrowej żywności Forteca, położony w jednym z budynków historycznej Cytadeli. To miejsce, założone przez Agnieszkę Kręglicką, która wraz z rodziną prowadzi w Warszawie kilka etnicznych restauracji (Chianti – włoska, Santorini i Meltemi – grecka, Opasły Tom – polska, ElPopo – meksykańska i Piąta Ćwiartka – polska), oferuje wiele przysmaków: pieczywo, wędliny, sery, pierogi i inne potrawy mączne, wędzone i świeże ryby, ciasta, owoce i warzywa, a nawet polskie wino. Wszystko zaczęło się, kiedy Agnieszka Kręglicka poznała Piotra Rutkowskiego vel Pana Ziółko, nowoczesnego rolnika i ogrodnika, pasjonata upraw szerokiej gamy warzyw i ziół, nawet takich, które dawniej nie były szerzej znane w Polsce (często zaprzyjaźnieni klienci przywożą mu nasiona ze swoich podróży). Kręglicka przekonała go do wystawienia produktów co tydzień w Fortecy i tak zaczęła się ich współpraca. Wkrótce wielu innych rolników i małych lokalnych producentów żywności dołączyło do nich i teraz Warszawa ma swoją własną wersję targu Sant’Ambrogio z Florencji. Zadrzewione ulice prawobrzeżnej dzielnicy Warszawy, Saskiej Kępy, zapraszają na spacer i oglądanie budynków oraz willi, zaprojektowanych przez znanych polskich architektów w latach międzywojennych. Czwartkowy Targ Saska Kępa, założony przez entuzjastę zdrowej żywności, organizatora tego targu i jednocześnie właściciela kawiarni „Szara Cegła”, Marcina Brzózkę, może być dodatkowym powodem do odwiedzenia tej pięknej części miasta.

W niewielkim ogrodzie kawiarni, starannie dobrani producenci żywności oferują smaczne produkty polskiej kuchni. Marcin Brzózka twierdzi, że model takiego targu powstał w odpowiedzi na rozwój przemysłu spożywczego. Świadomi tych zmian konsumenci, dbający o jakość kupowanych produktów spożywczych, szukają alternatywnych miejsc do robienia zakupów żywnościowych. W konsekwencji, Marcin Brzózka zaangażował się w założenie dwóch innych targów zdrowej żywności: Up Targ, czynny w piątki i Targ Spożywczy POZIOM -1, działający w piątki, soboty i niedziele. Funkcjonujący od niedawna Up Targ został zorganizowany z myślą o smakoszach, którzy nie tylko są zainteresowani doznaniami smakowymi, ale także wpływem produkcji żywności na środowisko. Oferowane są tam lokalne produkty o wysokiej jakości, z upraw ekologicznych,

wybrane przez organizatora z myślą o bardzo wymagających klientach. Zmysł wzroku zaspokaja natomiast klimatyczna, postindustrialna architektura dawnej fabryki koronek, w tej mało znanej turystom części Warszawy, Woli. Odwiedzający Up Targ mogą również napić się wspaniałych win, oferowanych w sąsiadującym lokalu „Mielżyński Wine Bar”, oraz odwiedzić słynny Cmentarz Powązkowski (niekoniecznie w tej kolejności). Z kolei Targ Spożywczy POZIOM -1 na nowo odkrywa i wykorzystuje jeden z najstarszych domów handlowych w Warszawie, położony w centrum miasta Dom Towarowy braci Jabłkowskich, zbudowany sto lat temu i wzorowany na francuskich i niemieckich domach towarowych, takich jak Wertheim w Berlinie. Wybór nazwy, POZIOM -1, odzwierciedla nie tylko miejsce architektoniczne (suterena), ale także ideę „podziemnego”, al-

ternatywnego ruchu zdrowej żywności, zaopatrywanego bezpośrednio przez najlepszych małych producentów, wybranych i zaproszonych przez organizatora. Jednolitość kolorystyczna i wykorzystanie produktów z recyklingu optycznie powiększa przestrzeń tego historycznego budynku, jak również bardzo dobrze komponuje się z produktami wystawionymi na sprzedaż. Żoliborz, inna piękna dzielnica Warszawy, położona niedaleko centrum i do niedawna niekojarzona z gastronomią, od 2013 roku zaprasza co sobotę na Targ Śniadaniowy. Sukces tego piknikowego happeningu był tak oszałamiający, że na czas zimy został przeniesiony do budynku miejscowej szkoły, ale od maja 2014 powrócił na zielony teren Placu Inwalidów, czyli do swojej pierwotnej lokalizacji. Dorośli i dzieci wesoło spędzają sobotnie dni, biesiadując przy zdrowych i przygotowanych na miejscu potrawach. Wszyscy odwiedzający Warszawę tego lata powinni wskoczyć w tramwaj, autobus lub metro i po przejechaniu kilku przystanków od centrum miasta, dołączyć do stałych bywalców Śniadania na Żoliborzu. Wreszcie należy wspomnieć Bio Bazar. Targ, który oferuje wyłącznie lokalne produkty z upraw ekologicznych, będący najstarszym tego typu przedsięwzięciem w Warszawie (działa od 2010 roku). Położony w samym centrum Warszawy, w starych murach fabryki Norblina, zaprasza na cotygodniowe zakupy spożywcze: pieczywo, sery od Petera Stratenwertha – szwajcarskiego pioniera nowoczesnego rolnictwa ekologicznego w Polsce, unikatowe warzywa i zioła z ekologicz-

nego gospodarstwa Bukiet Smaków, prowadzonego przez Państwa Jabłońskich, ryby od Pana Sandacza, wędliny, miód i soki od wielu innych producentów. Niektórzy przychodzą na organizowane warsztaty, promujące dbanie o zdrowie, lub spotkania i ciekawą rozmowę ze starymi, lub nowo poznanymi znajomymi, przy kawie i domowych wypiekach, czy daniach kuchni polskiej i międzynarodowej, przygotowywanych z polskich produktów. Jednym słowem, jest to miejsce pobudzające swoją atmosferą i propozycjami wszystkie zmysły. Czy Warszawa zasłużyła na miano miejsca dla smakoszy? Uważam, że czas, aby pojawiła się na mapie podróżnika, który szuka nowych doznań kulinarnych. Może dla bardziej zainteresowanych następnym krokiem będzie krótki pobyt w gospodarstwie ekologicznym w okolicach Warszawy, aby jeszcze głębiej „zanurzyć się” w lokalnej kulturze i kuchni? Anna Słabicka Zdjęcia: Anna Słabicka i Jerzy Wojtowicz

June 2014

PANGEA MAGAZINE

Varanasi is not just the Ganges, funeral pyres, monkeys and cows. The city attracts many artists, as evidenced by the beautifully painted murals – graffiti on the walls along the city’s ghats (steps near the river). Many people who come to visit settle here for good. They study the language at Banaras Hindu University, they paint, they learn to play the sitar or tabla. A lot of famous Indian philosophers, poets, writers and musicians used to live, or are now living in Varanasi. This city inspires creativity! he sun rising over the Ganges is also an inspiring view – it’s an unforgettable experience. You embark on the river at dawn, when the city is still half asleep, but slowly awakening. You can hear the distant chanting of the mantras from the nearby temples, the pyres are burning, and the flower sellers are already waiting on the banks of the river, with beautifully arranged bouquets and candles. I bought two of the bouquets and we got on the boat. Before the sun fully emerged from behind the horizon I’ve placed one of them on the water, with a burning candle on top. “May all beings be happy and free”, this and other mantras – or prayers – repeated in my head.

June 2014

PANGEA MAGAZINE

I have to admit I shed many tears then, and I do believe in the power of the holy Ganga. I felt an overwhelming peacefulness, and also had the sensation that I’d been there, done that before. I had this same feeling during the evening “puja” or purifying ritual, near the main ghats. Thousands of pilgrims, mantras, music, and the allpervasive smell of incense. Like with India itself, you either love or hate Varanasi. Why then did I chose it as the first city to describe? After spending five months in this country, and exploring many beaches, mountains, and tea plantations or sailing through the incredible canals in the Kerala province, I could have started on a lighter note. But in my opinion, no other place exemplifies India’s charm and authenticity quite like holy Varanasi. It is like a head-on collision with Indian culture, rituals, ceremonies, beauty and filth, life and death. I love collisions like that! I like authenticity and experiences that enrich your soul, even if it’s just a tiny grain of wisdom. It’s enough. And now something for the ladies! Varanasi is one big silk factory. There’s an enormous number of shops here, and the material you can buy comes in all shapes and sizes. Rich colours and beautifully sewn patterns are very impressive. Tablecloths, duvets, overlays – it’s hard to stop once you get going. I also found a three-storey

shop, squeezed between the buildings near the Assi ghat, where wonderful local goods were sold. Everything was hand-made by women from neighbouring villages. Handbags made from vintage materials, ethnic jewellery and clothes. A real paradise! I know it is not the end of my Varanasi adventure. Even while I write these words I am already missing the walks through its narrow streets, the hustle from dozens of temples, sitting on the ghats, watching people from one of the rooftops and the magical sunrise over the Ganges. This place will really charm you, if you will only let it! Text and photos: Magdalena Misiorowski

Magdalena Misiorowski Magda has been travelling with her husband Robert since November 2013. Currently they are in Nepal, where they have been discovering the Himalayas. They plan to return to India and Varanasi next month. Magda also runs a blog with photos of her journey: www.bohostella.com Magda podróżuje ze swoim mężem, Robertem, od listopada 2013 roku. Obecnie znajdują się w Nepalu, gdzie odkrywają Himalaje. Planują powrót do Indii i Varanasi w przyszłym miesiącu. Magda prowadzi też blog ze zdjęciami swojej podróży: www.bohostella.com.

MAGIA VARANASI Varanasi to nie tylko Ganges, stosy, małpy i krowy. To miasto przyciąga artystów, czego dowodem są pięknie namalowane murale – graffiti na ścianach wzdłuż ghatow. Wielu podróżników przybywa tutaj i zostaje. Studiują język na Banaras Hindu University, malują, biorą lekcje muzyki sitar lub tabla. Wielu znanych indyjskich filozofów, poetów, pisarzy i muzyków mieszka lub kiedyś mieszkało w Varanasi. To miejsce pobudza kreatywność i inspiruje do tworzenia! ak samo inspirujący jest wschód słońca nad Gangesem. Jest to niezapomniane przeżycie. Wypływa się o świcie, kiedy miasto jeszcze śpi lub powoli budzi się do życia. W oddali słychać pierwsze mantry z pobliskich świątyń, tlą się stosy, a kwiaciarki już czekają nad brzegiem rzeki, z pięknie zaaranżowanymi bukietami i świeczkami. Kupiłam dwa takie bukiety i wsiedliśmy do łódki. Zanim słońce wyłoniło się zza horyzontu, złożyłam na wodzie pierwszy bukiet z zapaloną świecą. „Niech wszystkie istoty będą szczęśliwe i wyzwolone...” – ta i inne mantry, czy modlitwy, szumiały w mojej głowie. Muszę przyznać, że uroniłam wówczas wiele łez i wierzę w moc świętej Gangi. Czułam przy tym błogi spokój i uczucie, jakbym kiedyś już to robiła, była tutaj. To samo uczucie czułam

podczas wieczornych ceremoniałów „puja”, czyli oczyszczania, przy głównym ghatcie. Tysiące pielgrzymów, mantry, muzyka, a w powietrzu unosił się zapach kadzidła. Tak, jak całe Indie, Varanasi albo się kocha, albo nie może znieść. Dlaczego więc wybrałam je, jako pierwsze do opisania? Przecież po pięciu miesiącach w tym kraju i zwiedzeniu wielu plaż, gór, plantacji herbaty, czy pływaniu po oszałamiających kanałach w stanie Kerala, mogłam zacząć troszkę „lżej”. Moim zdaniem, inne miejsca nie oddają tak uroku i autentyczności Indii, jak właśnie święte Varanasi. To jest takie zderzenie czołowe z hinduską kulturą, rytuałami, ceremoniałami, pięknem i brudem, życiem i śmiercią. Ja takie zderzenia lubię! Lubię autentyczność i doświadczenia, które bogacą duszę choć o jedno ziarenko mądrości. Wystarczy. Teraz coś dla pań! Varanasi to jedna wielka fabryka jedwabiu. Sklepów z materiałami jest tutaj cała masa, dosłownie: do wyboru – do koloru. Soczyste kolory i pięknie wyszywane wzory robią ogromne wrażenie. Obrusy, pościel, narzuty – cieżko jest powiedzieć sobie dość. Znalazłam też trzypiętrowy sklepik, wciśnięty pomiędzy budynki nieopodal ghatu Assi, z cudnymi etnicznymi wyrobami. Wszystko robione ręcznie przez kobiety z pobliskich wiosek. Torby szyte z vintage'owych materiałów, etniczna biżuteria i ubrania. Istny raj!

Już teraz wiem, że to nie koniec mojej przygody z Varanasi. Pisząc te słowa, już tęsknię za spacerami po jego wąskich uliczkach, odgłosami z dziesiątek świątyń, posiadówkami na ghatach, obserwowaniem ludzi z jednego z dachów i magicznym wschodem słońca nad Gangesem. To miejsce naprawdę urzeka, jeżeli tylko mu się na to pozwoli! Tekst i zdjęcia: Magdalena Misiorowski

June 2014

PANGEA MAGAZINE

In the old Polish Kitchen... Chocolate Soup! I have been browsing through cook books from the 19th century, looking for a dish which I could prepare for the June issue of “Pangea Magazine”. Maybe dumplings, maybe some roast, maybe some kind of pie, so popular in old Polish cuisine… Suddenly my eye was caught by a recipe for a soup. A chocolate one! Made with wine! I couldn’t resist it… “If you want to have a quarter [of a litre] of soup, take a quarter or 125gm of chocolate. To make the soup particularly good, add about an extra 60gm of chocolate. First grind in a pestle or scrape the chocolate very finely, then boil the wine and add the chocolate, and boil again. Add as much loose sugar as you think is needed, and then add three or four egg yolks beaten first in cold wine. Then serve the soup and put beaten

egg whites on the top.” (T. Wisniewski, Polish cuisine from a town and a village, including a few hundred of recipes: for young wives, cooks and housewives for cheap and tasty making various meals, especially soups, sauces, vegetables, meat and fast dishes, including Polish dishes, i.e. borsch, hunter stew, beef olives and cow stomach, Poznan 1879. I want to have two quarters of a litre of good soup, so I start to grate 300gm of dark chocolate. And I grate and I grate, and I grate… After more than 10 minutes I have less than 100gm of it grated and I start to lose my strength. I take a big, heavy knife and start to scrape the chocolate – this works far more efficiently and is much faster. I pour half a litre of dry white wine into a pan. While I’m waiting for it to boil, I beat three egg whites with two teaspoons of sugar; I mix the beaten egg yolks with 50ml of cold wine.

Text and photos by Joanna Napiorkowska.

W dawnej kuchni polskiej Zupa czekoladowa Wertowałam XIX-wieczne książki kucharskie w poszukiwaniu potrawy, którą mogłabym przygotować do czerwcowego wydania „Pangea Magazine”. Może pierogi, może jakaś pieczeń, może paszteciki, tak popularne przecież w dawnej kuchni polskiej...

pewnej chwili mój wzrok zatrzymał się na przepisie na zupę. Czekoladową. Na winie! Nie mogłam się oprzeć... (...). Jeżeli chcesz mieć kwaterkę zupy, weź ćwierć funta, czyli 125 gramów czekolady. Ma być dobra zupa, dobierz jeszcze z 60 gramów czekolady. Najprzód utłucz lub uskrób zupełnie drobno czekoladę, potem zagotuj (...) wino i wsyp czekoladę i znowu zagotuj. Cukru miałkiego dosyp tyle, ile uważasz za potrzebne, a potem dodaj trzy lub cztery żółtka ubite poprzednio w zimnem winie. Wylej potem tę zupę i włóż na wierzch pianę z białek.” [T. Wiśniewski, Kucharka polska miejska i wiej-

June 2014

PANGEA MAGAZINE

When the wine is boiling, I add the chocolate shavings and stir until they dissolve. I think that there is a need to add three tablespoons of sugar. I boil it. I take it off the hob, I add the egg yolks with wine and stir well. I pour it into the soup bowls and decorate with a tablespoon of beaten egg white. Then I serve it on the table, where my sister and my friend are already sitting. The soup looks and smells very appetising. We are taking our spoons in our hands… “Mmm! Delicious!” The mix of flavours is a bit surprising but it is really amazing. We absolutely recommend it. Ah, I almost forgot! For the young and for those who don’t care for wine, there is a version of the chocolate soup with milk – the proportions are the same. PS... In July there will be a savoury dish. I promise!

ska, zawierająca kilka set przepisów kucharskich: dla młodych mężatek, kucharek i gospodyń na tanie i smaczne przyrządzenie rozmaitych potraw, a szczególnie zup, sosów, jarzyn, potraw mięsnych i postnych z uwzględnieniem potraw polskich, mianowicie barszczu, bigosu, zrazów i flaków, Poznań 1879.] Chcę mieć dwie kwaterki dobrej zupy, więc zaczynam trzeć na tarce 300 gramów ciemnej czekolady. I trę, i trę, i trę... Po 12 minutach mam utarte niecałe sto gramów i powoli opadam z sił. Biorę duży, ciężki nóż i zaczynam tę czkoladę skrobać – idzie sprawnie i szybko. Wlewam do garnka pół litra białego, wytrawnego wina. Czekając, aż się zagotuje, ubijam pianę z trzech białek z dwiema łyżeczkami cukru; miksuję żółtka z 50 ml wina. Kiedy wino zaczyna wrzeć, wsypuję czekoladowe wiórki i mieszam, aż się rozpuszczą. Uważam za potrzebne dosypanie trzech łyżek cukru. Zagotowuję. Zestawiam z palnika, dodaję żółtka z winem, mieszam dokładnie. Przelewam do miseczek, dekoruję łyżką piany

z białek. Podaję na stół, przy którym siedzą już moja siostra i przyjaciółka. Zupa wygląda i pachnie bardzo apetycznie. Bierzemy łyżki w dłonie... „Mmmm! Pyszne!” Połączenie smaków nieco zaskakuje, ale jest naprawdę rewelacyjne. Zdecydowanie polecamy. Ach, byłabym zapomniała! Dla nieletnich oraz tych, którzy nie lubią wina, przewidziano wersję zupy czekoladowej na mleku – proporcje takie same. P. S. W lipcu będzie wytrawne danie. Obiecuję! Tekst i zdjęcia: Joanna Napiórkowska

Joanna Napiorkowska, from Lodz, is a Polish philologist and wordsmith, with a great deal of experience in translation, editorship and journalism, gained in both Poland and Scotland. She runs creative writing workshops in Inverness where she has lived for the last eight years. She is a Chairperson of Polish-British literary group POL-UK Creative Writers. As well as her journalistic skills Joanna writes fables for children and stories for adults. Joanna Napiórkowska, z Łodzi, jest filologiem polskim z bogatym doświadczeniem edytorskim, dziennikarskim i translatorskim, zdobytym w Polsce i Szkocji. W Inverness, gdzie mieszka od ośmiu lat, prowadzi warsztaty kreatywnego pisania. Jest prezesem polsko-brytyjskiej grupy literackiej POLUK Creative Writers. Pisze bajki dla dzieci i historie dla dorosłych.

POLSKA

stacjonarne + komórkowe $E\ DNW\ZRZDü Z\ĞOLM 606 R WUHĞFL $&7 6$9( QD QXPHU

Ǌwiat w Twoim zasiǇgu!

NIELIMITOWANE DARMOWE ROZMOWY do wszystkich w sieci Lycamobile w Polsce, Europie, USA i Australii z kaǏdym doładowaniem

Australia

Austria

Belgia

Dania

Francja

Niemcy

Irlandia

Włochy

Holandia

Norwegia

Polska

Portugalia

Hiszpania

Szwecja

Szwajcaria

USA

Zamów swojǃ darmowǃ kartǇ SIM na www.lycamobile.co.uk lub pod numerem 020 7132 0322 Top-up your SIM online or where you see the following signs:

Customers may not be able to use Electronic Top-Up at all locations where the top-up logo appears

Special rates are applicable for customers who joined on or after 01/06/2014. Existing customers should opt-in by texting ACT SAVE to 2525.If you are a National plan ( UK PLAN 10,12,20,30 & 40) customer, you will eligible for the special discounted international rates. Existing customers who joined before 01/06/2014 who do not opt-in will be charged at the standard rate. Promotion is valid until 30/06/2014. Lycamobile is now offering UNLIMITED FREE CALLS to other Lycamobile in Austria, Australia, Belgium, Norway, Germany , Ireland, Italy, France, Nederland’s, Sweden, Poland, Spain, Denmark, Switzerland, Portugal, UK & USA. The promotion is applicable for both existing Lycamobile customers and new customers. New and existing Customers must top-up to qualify for the promotion and will receive free Lycamobile to Lycamobile calls to any Lycamobile for the calendar month of top-up. Customers must maintain a minimum balance of one penny. Offer is valid for personal use only. After the calendar month free calls, the customer must top-up again to continue the free calls otherwise the customer will be charged at the standard tariff. International calls are billed per minute. This promotion is only available to Lycamobile UK customers and is not applicable to roaming calls. Promotion is valid from 10/03/2014 to 30/06/2014.